lenin tap 54 - bia - marxists

V « s ¶ n t Ê t c ¶ c ¸ c n − í c , ® o µ n k Õ t l ¹ i !

V. I. Lª-NIN

Toµn tËp

54

V. I. Lª-NIN

Toµn tËp

54

Nh÷ng th− tõ Th¸ng M−êi mét 1921 - th¸ng Ba 1923

Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi - 2005

Nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin trong tËp nµy in theo

b¶n dÞch cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi

C Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1978

10102 ― 830 Л 014(01) ― 78

без объявления

Lêi nhµ xuÊt b¶n

Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t− t−ëng Hå ChÝ Minh lµ nÒn t¶ng t− t−ëng vµ kim chØ nam hµnh ®éng lµ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c ®èi víi çch m¹ng ViÖt Nam; lµ b−íc ph¸t triÓn vÒ nhËn thøc vµ t− duy lý luËn cña §¶ng ta trong c«ng cuéc ®æi míi, quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n−íc theo con ®−êng x· héi chñ nghÜa.

Nh÷ng thµnh tùu mäi mÆt do c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc mang l¹i trong nh÷ng n¨m qua thËt ®¸ng tr©n träng vµ khÝch lÖ, ®ång thêi ®ßi hái toµn §¶ng, toµn d©n ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu, ph¸t triÓn lý luËn çch m¹ng khoa häc cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang ®Æt ra trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc trong giai ®o¹n hiÖn nay.

Víi tinh thÇn ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu cã hÖ thèng vµ vËn dông s¸ng t¹o nh÷ng t− t−ëng, nh÷ng tinh hoa cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt ®èi víi chóng ta hiÖn nay.

§¸p øng nhu cÇu häc tËp, nghiªn cøu lý luËn cña ®«ng ®¶o b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ cña çc nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, çc nhµ khoa häc, çc nhµ nghiªn cøu, gi¶ng viªn vµ sinh viªn çc tr−êng ®¹i häc, nh©n dÞp kû niÖm 135 n¨m ngµy sinh cña Vla®imia IlÝch Lªnin (22-4-1870 ― 22-4-2005), Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n Bé s¸ch quý V. I. Lªnin - Toµn tËp gåm 55 tËp vµ 2 tËp tra cøu.

Bé s¸ch V. I. Lªnin - Toµn tËp ra m¾t b¹n ®äc lÇn nµy ®−îc xuÊt b¶n theo ®óng nguyªn b¶n cña Bé V. I. Lªnin - Toµn tËp, tiÕng

ViÖt, do Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, hîp t¸c víi Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 70-80 thÕ kû XX.

* *

*

TËp 54 cña Bé s¸ch V. I. Lª-nin - Toµn tËp bao gåm çc bøc th− vµ ®iÖn b¸o viÕt tõ th¸ng M−êi mét 1921 ®Õn th¸ng Ba 1923. Nh÷ng bøc th− ®· nªu bËt nh÷ng c«ng t¸c to lín cña V. I. Lªnin trong viÖc l·nh ®¹o §¶ng Céng s¶n vµ Nhµ n−íc X«viÕt, l·nh ®¹o c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n−íc Nga vµ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Nhµ n−íc X«viÕt.

Néi dung nh÷ng v¨n kiÖn vµ t¸c phÈm chÝnh trong tËp nµy ®−îc ph©n tÝch kh¸ toµn diÖn trong phÇn Lêi tùa in ë ®Çu s¸ch, do ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lªnin (Liªn X«) viÕt cho lÇn xuÊt b¶n b»ng tiÕng ViÖt.

PhÇn Phô lôc vµ çc B¶n chØ dÉn (víi nh÷ng sè trang t−¬ng øng cña phÇn néi dung trong tËp) ë cuèi s¸ch ®−îc tr×nh bµy hÕt søc khoa häc vµ chuÈn x¸c; ®©y lµ phÇn tra cøu rÊt bæ Ých, gãp phÇn lµm s¸ng tá nhiÒu vÊn ®Ò trong néi dung t¸c phÈm, gióp b¹n ®äc hiÓu s©u s¾c h¬n t− t−ëng cña V. I. Lªnin.

Chó thÝch cuèi trang b»ng dÊu (*) lµ cña V. I. Lªnin; Chó thÝch b»ng ch÷ sè ArËp (1)) lµ cña ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lªnin trùc thuéc Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn X« (tr−íc ®©y).

Hy väng Bé s¸ch sÏ lµ tµi liÖu nghiªn cøu vµ tham kh¶o bæ Ých cho b¹n ®äc.

Th¸ng 11 n¨m 2005 Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia

VII

lêi tùa

TËp 54 trong Toµn tËp cña V. I. Lª-nin gåm çc bøc th−, th− ng¾n vµ ®iÖn b¸o viÕt tõ th¸ng M−êi mét 1921 ®Õn th¸ng Ba 1923; nh÷ng v¨n kiÖn Êy cã liªn quan ®Õn çc t¸c phÈm cña Lª-nin in trong çc tËp 44 vµ 45 thuéc lÇn xuÊt b¶n nµy.

Çc bøc th− ®· nªu bËt c«ng t¸c to lín cña V. I. Lª-nin trong viÖc l·nh ®¹o §¶ng céng s¶n vµ Nhµ n−íc x«-viÕt, trong viÖc l·nh ®¹o c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i.

NhiÒu bøc th− cã nh÷ng luËn ®iÓm quan träng vÒ b¶n chÊt vµ tÇm quan träng cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi. V. I. Lª-nin ®· chØ ra r»ng ph¶i xem xÐt chÝnh s¸ch kinh tÕ míi trong mèi liªn hÖ kh¨ng khÝt víi nh÷ng nhiÖm vô vµ triÓn väng chung cña sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi, d−íi ¸nh s¸ng cña kÕ ho¹ch GOELRO nh»m x©y dùng nÒn t¶ng kinh tÕ cña x· héi míi; "chÝnh s¸ch kinh tÕ míi ― V. I. Lª-nin viÕt ― kh«ng thay ®æi kÕ ho¹ch kinh tÕ thèng nhÊt cña nhµ n−íc vµ kh«ng v−ît ra ngoµi giíi h¹n cña kÕ ho¹ch ®ã, nh−ng thay ®æi b i Ö n p h ¸ p thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®ã" (tr. 131). V. I. Lª-nin cho r»ng cÇn ph¶i kiªn quyÕt chèng l¹i çc nhµ t− t−ëng t− s¶n, bän x· héi chñ nghÜa çnh h÷u vµ bän men-sª-vÝch lµ bän ®· xuyªn t¹c chÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña §¶ng céng s¶n (b) Nga, còng nh− ph¶i kiªn quyÕt chèng l¹i bän c¬ héi "t¶ khuynh" ®· hiÓu sai chÝnh s¸ch kinh tÕ míi vµ

Lêi tùa

VIII

nãi riªng ®· hiÓu sai vÞ trÝ cña "chñ nghÜa t− b¶n nhµ n−íc" trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cña nÒn chuyªn chÝnh cña giai cÊp c«ng nh©n. V. I. Lª-nin ®· nhÊn m¹nh r»ng "chÝnh s¸ch míi ®ang ®−îc thùc hiÖn mét çch nghiªm chØnh" vµ "chñ nghÜa t− b¶n nhµ n−íc ë trong mét n−íc cã chÝnh quyÒn v« s¶n chØ cã thÓ tån t¹i trong nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh, c¶ vÒ thêi gian lÉn ph¹m vi ¸p dông còng nh− vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn ¸p dông nã, ph−¬ng thøc gi¸m s¸t nã, v.v." (tr. 170).

TËp th− tõ cho thÊy râ V. I. Lª-nin chó ý nhiÒu nh− thÕ nµo ®Õn viÖc kh«i phôc nÒn c«ng nghiÖp. Ng−êi ®· ®Ò nghÞ thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt "®Ó b¶o ®¶m ho¹t ®éng b×nh th−êng cho §«n-b¸t", ®Ò nghÞ cÊp nh÷ng kho¶n kinh phÝ cÇn thiÕt cho c«ng nghiÖp dÇu má Ba-cu, quan t©m ®Õn t×nh h×nh c«ng nghiÖp luyÖn kim, ho¹t ®éng cña çc xÝ nghiÖp dÖt, cña c«ng nghiÖp giÊy. Ng−êi l−u ý ®Õn "tÇm quan träng ®Æc biÖt cña c«ng t¸c th¨m dß D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬", yªu cÇu gÊp rót chuÈn bÞ viÖc khai th¸c quÆng vµ nhÊn m¹nh r»ng: "CÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc ®ã mét çch t h Ë t kiªn quyÕt". Ngµy nay c−¬ng lÜnh cña §¶ng céng s¶n Liªn-x«, ®−îc th«ng qua t¹i §¹i héi XXII cña ®¶ng, ®· quy ®Þnh x©y dùng c¬ së luyÖn kim t¹i phÇn Trung ¢u cña Liªn-x«, trªn c¬ së khai th¸c quÆng s¾t cña vïng D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬.

Toµn bé c«ng viÖc trong lÜnh vùc ®iÖn khÝ ho¸ ®Êt n−íc ®· ®−îc tiÕn hµnh d−íi sù kiÓm so¸t trùc tiÕp cña V. I. Lª-nin. Ng−êi ®· yªu cÇu ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc "nhanh chãng v¹ch ra kÕ ho¹ch x©y dùng çc nhµ m¸y ®iÖn quèc doanh cho n¨m 1922", Ng−êi theo dâi c«ng viÖc b¶o ®¶m kÞp thêi mäi thø cÇn thiÕt cho viÖc x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn Ca-si-ra, theo dâi t×nh h×nh c«ng viÖc t¹i C«ng tr−êng V«n-khèp, ra chØ thÞ cho çc c¬ quan kÕ ho¹ch nghiªn cøu vÊn ®Ò x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn I-va-n«-v« - V«-d¬-nª-xen-xc¬, hái nh÷ng sè liÖu gia t¨ng vÒ sè l−îng vµ vÒ c«ng suÊt cña çc nhµ m¸y ®iÖn ë n−íc Nga x«-viÕt trong tõng n¨m. Trong th− göi G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki ngµy 28 th¸ng Giªng 1922, V. I. Lª-nin ®· ph¸t biÓu nh÷ng

Lêi tùa

IX

t− t−ëng quan träng vÒ ý nghÜa cña ®iÖn khÝ ho¸ ®èi víi sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa céng s¶n, ®èi víi viÖc n©ng cao phóc lîi cña nh©n d©n.

V. I. Lª-nin ®· v¹ch ra con ®−êng c¶i t¹o l¹i mét çch c¨n b¶n vÒ mÆt kü thuËt ngµnh vËn t¶i; theo ®Ò nghÞ cña Ng−êi, chÝnh phñ ®· nghiªn cøu, v¹ch ra vµ th«ng qua nh÷ng biÖn ph¸p ®Çu tiªn vÒ viÖc sö dông çc ®Çu m¸y xe löa ch¹y b»ng ®éng c¬ ®i-ª-den.

ViÖc kh«i phôc n«ng nghiÖp ®· ph¶i tiÕn hµnh trong nh÷ng ®iÒu kiÖn rÊt khã kh¨n. V. I. Lª-nin ®Æc biÖt coi träng viÖc cung cÊp h¹t gièng cho n«ng d©n, vµ quan t©m ®Õn t×nh h×nh cña "viÖc b¸n çc n«ng cô vµ trong sè ®ã cã çc n«ng cô c¶i tiÕn", còng nh− viÖc tuyªn truyÒn nh÷ng n«ng cô ®ã. Trong khi chØ râ r»ng "viÖc c¶i tiÕn gièng c©y trång" lµ mét trong nh÷ng c¬ së chñ yÕu ®Ó "t¨ng n¨ng suÊt cña nÒn n«ng nghiÖp chóng ta", V. I. Lª-nin kiªn quyÕt chñ tr−¬ng b¶o ®¶m nh÷ng kho¶n kinh phÝ cÇn thiÕt chi cho nh÷ng c«ng t¸c trong lÜnh vùc nµy (tr. 373, 400).

V× mÊt mïa, n¨m 1921, hµng triÖu ng−êi bÞ ®ãi. Çc th− tõ trao ®æi cho thÊy viÖc tæ chøc chèng n¹n ®ãi lµ mét trong nh÷ng mèi quan t©m cÊp b¸ch nhÊt cña V. I. Lª-nin. Ng−êi ®· thi hµnh nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó huy ®éng vµ ph©n phèi ®óng ®¾n çc nguån l−¬ng thùc trong n−íc, mua lóa m× cña n−íc ngoµi, v.v.. "TÊt c¶ nh÷ng çi g× cã thÓ lµm ®−îc vµ ®«i çi kh«ng thÓ lµm ®−îc, th× ChÝnh quyÒn x«-viÕt ®· lµm, ®ang lµm vµ sÏ lµm ®Ó cøu trî nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi", ― V. I. Lª-nin ®· viÕt nh− vËy cho Héi ch÷ thËp ®á Nga (tr. 237-238).

Theo dâi t×nh h×nh ë n«ng th«n mét çch ch¨m chó, V. I. Lª-nin ®· yªu cÇu tæng biªn tËp b¸o "N«ng d©n nghÌo" V. A. Çc-pin-xki b¸o ço ®Òu ®Æn cho Ng−êi biÕt toµ b¸o ®· nhËn ®−îc bao nhiªu th− cña n«ng d©n göi ®Õn, trong çc bøc th− ®ã cã g× quan träng vµ míi mÎ, t©m tr¹ng cña ng−êi n«ng d©n nh− thÕ nµo. V. I. Lª-nin rÊt quan t©m ®Õn kinh nghiÖm kÕt nghÜa gi÷a çc chi bé ®¶ng ë thµnh phè vµ çc chi bé ®¶ng ë n«ng th«n.

Lêi tùa

X

Vµo thêi kú Êy, V. I. Lª-nin coi nhiÖm vô hµng ®Çu lµ ph¸t triÓn néi th−¬ng vµ ngo¹i th−¬ng, vµ trªn c¬ së ®ã x©y dùng mét hÖ thèng tµi chÝnh - tiÒn tÖ æn ®Þnh. Ng−êi ®· viÕt: "Cã th¸i ®é thùc tiÔn ®èi víi c«ng viÖc ®ã ― ®ã lµ ®iÒu chñ yÕu, chñ yÕu nhÊt, c¨n b¶n". §ã lµ con ®−êng duy nhÊt biÕn chÝnh s¸ch kinh tÕ míi "thµnh c ¬ s ë cña chñ nghÜa x· héi, ― mét c¬ së v« ®Þch trong mét n−íc n«ng d©n tr−íc bÊt kú mét lùc l−îng nµo trªn thÕ giíi" (tr. 172, 226). Ng−êi ®· ®−a ra nh÷ng chØ thÞ cô thÓ vÒ nh÷ng biÖn ph¸p më réng th−¬ng nghiÖp, ®ßi hái cung cÊp nh÷ng b¸o ço vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn l−u th«ng, nhÊt lµ ë n«ng th«n, Ng−êi ®· vui mõng vÒ nh÷ng thµnh c«ng cña ngµnh hîp t¸c x·. V. I. Lª-nin rÊt chó ý ®Õn çc vÊn ®Ò vÒ chÝnh s¸ch tµi chÝnh. Ng−êi cho r»ng çc c¬ quan thuéc Bé d©n ñy tµi chÝnh vµ Ng©n hµng nhµ n−íc ph¶i gãp phÇn ph¸t triÓn th−¬ng nghiÖp; Ng−êi ®· nhÊn m¹nh sù cÇn thiÕt cña viÖc kiÓm kª ®Òu ®Æn sè l−îng hµng ho¸ cña nhµ n−íc vµ sè l−îng tiÒn giÊy, Ng−êi ®· quan t©m ®Õn t×nh h×nh thu thuÕ, theo dâi t×nh h×nh dù tr÷ vµng, ®ßi ph¶i chi vµng mét çch tiÕt kiÖm.

V. I. Lª-nin nhÊn m¹nh sù cÇn thiÕt ph¶i triÖt ®Ó thi hµnh nguyªn t¾c quan t©m vËt chÊt, kªu gäi kiªn quyÕt gi¶m bít nh÷ng chi phÝ phi s¶n xuÊt, ®−a h¹ch to¸n kinh tÕ vµo çc xÝ nghiÖp quèc doanh, b¶o ®¶m tÝnh sinh lîi cña çc xÝ nghiÖp ®ã; "... çc t¬-rít vµ xÝ nghiÖp ®−îc ®Æt trªn c¬ së h¹ch to¸n kinh tÕ chÝnh lµ ― V. I. Lª-nin viÕt ― ®Ó chóng ph¶i tù chÞu tr¸ch nhiÖm vµ h¬n n÷a ph¶i hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm sao cho çc xÝ nghiÖp cña hä kh«ng bÞ thua lç" (tr. 195).

V. I. Lª-nin coi viÖc tæng kÕt vµ tuyªn truyÒn kinh nghiÖm tiªn tiÕn cña ®Þa ph−¬ng lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu nhÊt cña çc c¬ quan trung −¬ng vµ cña b¸o chÝ. V. I. Lª-nin ®· viÕt: "H·y cô thÓ h¬n n÷a, thËt cô thÓ h¬n n÷a trong viÖc nghiªn cøu kinh nghiÖm ®Þa ph−¬ng, çc chi tiÕt, nh÷ng ®iÓm nhá, thùc tiÔn, kinh nghiÖm thiÕt thùc, h·y ®i s©u h¬n n÷a vµo cuéc sèng thùc sù, c¶ ë huyÖn, c¶ ë tæng vµ c¶ ë th«n; h·y ph©n tÝch cho ®−îc xem nh÷ng çi g×, ë ®©u, ai ®· ®¹t ®−îc vµ v× sao

Lêi tùa

XI

(b»ng nh÷ng thñ thuËt nµo)... ®· ®¹t ®−îc mét sù c¶i thiÖn thùc sù, dï lµ kh«ng lín lao; ®õng ng¹i v¹ch trÇn nh÷ng sai lÇm vµ t×nh tr¹ng vông vÒ; h·y ra søc phæ biÕn vµ q u ¶ n g c ¸ o bÊt kú mét çn bé ®Þa ph−¬ng nµo tá ra xuÊt s¾c, ®−a ng−êi Êy lªn thµnh ®iÓn h×nh. Cµng lµm ®−îc nhiÒu c«ng t¸c nh− thÕ bao nhiªu, chóng ta cµng ®i s©u h¬n bao nhiªu vµo thùc tiÔn sinh ®éng... th× viÖc c¶i tiÕn c«ng t¸c b¸o chÝ cña chóng ta còng nh− viÖc c¶i tiÕn toµn bé c«ng cuéc x©y dùng ë n−íc ta sÏ cµng ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ h¬n bÊy nhiªu" (tr. 311).

Çc vÊn ®Ò çch m¹ng v¨n ho¸ chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong çc bøc th− in trong tËp nµy. Trong khi chuÈn bÞ b¸o ço t¹i §¹i héi IX çc X«-viÕt toµn Nga, V. I. Lª-nin ®· yªu cÇu çc çn bé l·nh ®¹o Bé d©n uû gi¸o dôc cung cÊp cho Ng−êi nh÷ng tµi liÖu cã thÓ "nªu bËt sù ph¸t triÓn cña tinh thÇn khao kh¸t hiÓu biÕt, say mª häc hái, nh÷ng sù tiÕn bé trong sù nghiÖp nµy": con sè ng−êi ®i häc, con sè phßng ®äc s¸ch, sè th− viÖn, v.v.. V. I. Lª-nin nªu viÖc thanh to¸n n¹n mï ch÷ thµnh nhiÖm vô chñ yÕu trong lÜnh vùc x©y dùng v¨n ho¸. VÒ vÊn ®Ò nµy, cÇn nªu lªn bøc th−, ®−îc c«ng bè lÇn ®Çu tiªn, cña V. I. Lª-nin göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 12 th¸ng Giªng 1922, trong ®ã Ng−êi ®Ò nghÞ th«ng qua nh÷ng biÖn ph¸p nh»m b¶o ®¶m chÕ ®é tù trang tr¶i kinh phÝ cña çc nhµ h¸t ca nh¹c kÞch vµ vò ba-lª ë M¸t-xc¬-va vµ Pª-t¬-r«-gr¸t, ®Ó "lÊy Ýt nhÊt lµ mét nöa sè tiÒn mÊy tû tiÕt kiÖm ®−îc b»ng çch ®ã, dïng vµo viÖc xo¸ n¹n mï ch÷ vµ tæ chøc nhµ ®äc s¸ch" (tr. 143). V. I. Lª-nin coi träng viÖc ®µo t¹o çc chuyªn gia, tøc lµ c«ng t¸c cña çc tr−êng ®¹i häc: Ng−êi quan t©m ®Õn con sè häc sinh ®¹i häc, sè l−îng tr−êng kü thuËt.

NhiÒu v¨n kiÖn ph¶n ¸nh sù quan t©m cña V. I. Lª-nin ®èi víi viÖc ph¸t triÓn khoa häc vµ kü thuËt. Khi Ng−êi biÕt ®−îc nh÷ng hiÖn t−îng t¾c tr¸ch, quan liªu vµ kh«ng ho¹t ®éng trong Ban khoa häc - kü thuËt thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ trong ñy ban s¸ng chÕ ph¸t minh, Ng−êi ®· ®Ò nghÞ trõng ph¹t nghiªm kh¾c kÎ cã lçi. Vla-®i-mia I-lÝch h¨ng h¸i ñng hé

Lêi tùa

XII

mäi s¸ng kiÕn trong lÜnh vùc khoa häc vµ kü thuËt. Theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin, nh÷ng kho¶n kinh phÝ cÇn thiÕt ®· ®−îc dµnh cho nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc trong lÜnh vùc kü thuËt v« tuyÕn ®iÖn vµ khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc. §ång thêi, Ng−êi ®ßi hái ph¶i sö dông mét çch hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ çc kho¶n tiÒn dµnh cho nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu t×m tßi trong khoa häc - kü thuËt, ®· nhiÒu lÇn chØ thÞ cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ sö dông tÊt c¶ nh÷ng çi hay cña kinh nghiÖm n−íc ngoµi trong lÜnh vùc khoa häc vµ kü thuËt.

Çc th− tõ trao ®æi cho thÊy V. I. Lª-nin ®· ®Êu tranh b¶o vÖ tÝnh ®¶ng b«n-sª-vÝch cña b¸o chÝ x«-viÕt, ®· theo dâi c«ng t¸c cña çc nhµ xuÊt b¶n, cña çc ban biªn tËp b¸o vµ t¹p chÝ, ®· phª b×nh nh÷ng sai lÇm vµ thiÕu sãt cña çc c¬ quan ®ã, ®· khuyÕn khÝch nh÷ng s¸ng kiÕn hay. Ng−êi ®Æc biÖt chó ý ®Õn viÖc chuÈn bÞ xuÊt b¶n tuyÓn tËp th− cña C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen; trong çc th− göi V. V. A-®«-r¸t-xki ― ng−êi mµ Lª-nin ®· giao lµm c«ng t¸c nµy ―, V. I. Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng viÖc xuÊt b¶n tËp th− tõ trao ®æi cña çc nhµ s¸ng lËp ra chñ nghÜa céng s¶n khoa häc lµ "mét sù nghiÖp q u è c t Õ quan träng", vµ ®· ®−a ra nh÷ng chØ thÞ cô thÓ vÒ tÝnh chÊt, c¬ cÊu cña tËp th−, nh÷ng chó thÝch cho çc bøc th−, v.v..

Mét sè v¨n kiÖn ph¶n ¸nh chÝnh s¸ch d©n téc cña ®¶ng, sù quan t©m cña V. I. Lª-nin ®èi víi tÊt c¶ çc d©n téc trong ®Êt n−íc X«-viÕt, ®èi víi sù ®oµn kÕt, t×nh h÷u nghÞ vµ sù hîp t¸c gi÷a çc d©n téc ®ã, ph¶n ¸nh cuéc ®Êu tranh kiªn quyÕt cña Lª-nin chèng chñ nghÜa s«-vanh n−íc lín vµ chñ nghÜa d©n téc ®Þa ph−¬ng.

Çc bøc th− trao ®æi chøng tá V. I. Lª-nin ®· cã nh÷ng cè g¾ng kiªn tr× nh»m c¶i tiÕn bé m¸y nhµ n−íc. Ng−êi coi nhiÖm vô chñ yÕu trong lÜnh vùc nµy lµ tinh gi¶n bé m¸y vµ gi¶m kinh phÝ hµnh chÝnh ― lµ "kiÓm tra tÝnh c©n ®èi gi÷a çc bé phËn kh¸c nhau cña bé m¸y nhµ n−íc", lµ tæ chøc toµn bé ho¹t ®éng cña bé m¸y nhµ n−íc trªn c¬ së khoa häc, lµ ®Êu tranh chèng chñ nghÜa quan liªu vµ bÖnh giÊy tê. V. I. Lª-nin kªu gäi ®Êu tranh

Lêi tùa

XIII

chèng chñ nghÜa quan liªu "mét çch thùc sù, theo tÊt c¶ nh÷ng quy t¾c cña nghÖ thuËt qu©n sù". Ng−êi ®Ò nghÞ xö ph¹t nh÷ng phÇn tö quan liªu tai ¸c b»ng nh÷ng h×nh thøc kû luËt hµnh chÝnh nghiªm kh¾c, çch chøc chóng, truy tè chóng tr−íc toµ ¸n. V. I. Lª-nin ng¨n ngõa tr−íc nh÷ng cuéc c¶i tæ liªn miªn, v« c¨n cø, nh÷ng cuéc tæ chøc l¹i mét çch véi v· çc c¬ quan qu¶n lý. "VÊn ®Ò hiÖn nay kh«ng ph¶i lµ ë çc c¬ quan mµ ë con ng−êi vµ ë viÖc kiÓm tra kinh nghiÖm thùc tiÔn" (tr. 236). V. I. Lª-nin rÊt coi träng viÖc kiÓm tra sù chÊp hµnh çc chØ thÞ vµ nghÞ quyÕt cña ®¶ng vµ chÝnh phñ.

V. I. Lª-nin coi sù kiÓm so¸t cña nhµ n−íc vµ cña ®¶ng lµ mét biÖn ph¸p quan träng ®Ó hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý. Trong khi bµy tá sù kh«ng hµi lßng vÒ ho¹t ®éng cña Bé d©n uû thanh tra c«ng n«ng, Ng−êi viÕt: "T«i e r»ng c«ng t¸c ®−îc tiÕn hµnh kh«ng hoµn toµn ®óng. Lo¹i c«ng t¸c ― çc cuéc ®iÒu tra riªng lÎ vµ çc b¸o ço. §©y lµ mét tËp qu¸n cæ. Kh«ng thÊy cã sù söa ®æi bé m¸y vµ c¶i tiÕn bé m¸y ®ã" (tr. 359).

V. I. Lª-nin ®Ò ra cho çc c¬ quan t− ph¸p nh÷ng nhiÖm vô to lín vµ träng yÕu. Ng−êi quan t©m ®Õn ho¹t ®éng cña Bé d©n ñy t− ph¸p nh»m "xuÊt b¶n tËp luËt cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt". V. I. Lª-nin nªu lªn r»ng cÇn ph¶i "hÖ thèng ho¸ v.v. çc ®¹o luËt vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi", ®· nhiÒu lÇn viÕt r»ng cÇn ph¶i chÆn ®øng nh÷ng hµnh vi cña çc phÇn tö t− b¶n chñ nghÜa l¹m dông chÝnh s¸ch kinh tÕ míi. Ng−êi ®ßi hái ®Êu tranh kiªn quyÕt chèng bän ph¶n çch m¹ng, chèng nh÷ng hµnh vi ¨n c¾p tµi s¶n nhµ n−íc, chèng n¹n ¨n hèi lé.

Mét lo¹t bøc th− ®−îc ®−a vµo tËp 54 trong V. I. Lª-nin Toµn tËp ®Ò cËp ®Õn çc vÊn ®Ò néi bé cña ®¶ng. V. I. Lª-nin ®Êu tranh kh«ng mÖt mái ®Ó gi÷ v÷ng sù thèng nhÊt cña ®¶ng, ®ßi ng¨n chÆn ho¹t ®éng bÌ ph¸i cña çc nhãm chèng ®¶ng, ®uæi ra khái §¶ng céng s¶n (b) Nga nh÷ng phÇn tö xa l¹, nh÷ng tªn b«i nhä danh hiÖu cao quý cña ng−êi ®¶ng viªn céng s¶n. §ång thêi, ng−êi h¨ng h¸i lªn tiÕng b¶o vÖ nh÷ng ®¶ng viªn bÞ buéc téi oan, yªu cÇu çc c¬ quan h÷u quan ph©n tÝch cÈn thËn vµ

Lêi tùa

XIV

toµn diÖn sù viÖc nµy hay sù viÖc kh¸c cña ç nh©n ®¶ng viªn. ë ®©y, cÇn ®Æc biÖt nªu lªn bøc th− dµi cña V. I. Lª-nin göi Ban kiÓm tra vµ thanh ®¶ng tØnh M¸t-xc¬-va, ®Ò ngµy 3 th¸ng Ch¹p 1921, ®−îc c«ng bè lÇn ®Çu tiªn trong lÇn xuÊt b¶n nµy. Bøc th− nµy bao gåm c¶ nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt quan träng cña Lª-nin liªn quan ®Õn lÜnh vùc lÞch sö ®¶ng.

V. I. Lª-nin ®Æc biÖt coi träng viÖc lùa chän vµ s¾p xÕp çn bé mét çch ®óng ®¾n. Nh÷ng nguyªn t¾c cña Lª-nin vÒ vÊn ®Ò nµy ®· ®−îc nãi ®Õn, ch¼ng h¹n trong bøc th− cña V. I. Lª-nin göi E. M. I-a-r«-xl¸p-xki ®Ò ngµy 24 th¸ng Ch¹p 1921 vÒ viÖc ®Ò cö ng−êi gi÷ chøc vô bé tr−ëng Bé d©n uû n«ng nghiÖp; Vla-®i-mia I-lÝch yªu cÇu thu thËp ý kiÕn nhËn xÐt vÒ ®ång chÝ nµy trªn çc vÊn ®Ò sau ®©y: "Tuæi? Kinh nghiÖm? Sù kÝnh träng cña n«ng d©n? HiÓu biÕt vÒ kinh tÕ? TÝnh c−¬ng nghÞ? TrÝ tuÖ? Lßng trung thµnh víi ChÝnh quyÒn x«-viÕt?" (tr. 120). V. I. Lª-nin quý träng nh÷ng çn bé tÝch cùc, hiÓu biÕt, cã s¸ng kiÕn. Sau khi biÕt r»ng nhµ l·nh ®¹o cña mét trong nh÷ng bé d©n ñy vÉn th−êng "lo¹i bá" nh÷ng çn bé tèt, buéc téi hä "cã ©m m−u", V. I. Lª-nin ®· viÕt th− cho nhµ l·nh ®¹o ®ã nh− sau: "kh«ng nªn ®i t×m "©m m−u" hoÆc "sù chèng ®èi" ë nh÷ng ng−êi cã sù suy nghÜ kh¸c hoÆc lµm theo çch kh¸c, mµ cÇn ph¶i coi träng nh÷ng ng−êi cã ®Çu ãc ®éc lËp" (tr. 96).

Toµn bé th− tõ cho thÊy râ V. I. Lª-nin ®· qu¸n triÖt nguyªn t¾c l·nh ®¹o tËp thÓ nh− thÕ nµo. Ng−êi kh«ng bao giê cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ç nh©n trong nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ®−îc th¶o luËn vµ gi¶i quyÕt tËp thÓ. VÒ tÊt c¶ çc vÊn ®Ò Ýt nhiÒu quan träng, V. I. Lª-nin ®Òu trao ®æi ý kiÕn víi çc ñy viªn trong Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng, çc bé tr−ëng d©n ñy vµ nh÷ng çn bé l·nh ®¹o kh¸c. Ng−êi nghiªm kh¾c lªn ¸n "bÖnh quan liªu hµnh chÝnh", thãi ra lÖnh, sù th« b¹o ®èi víi ®ång chÝ, ®èi víi cÊp d−íi.

ChiÕm mét vÞ trÝ lín trong çc bøc th− in trong tËp nµy lµ nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i: ho¹t ®éng cña Bé d©n ñy ngo¹i giao vµ Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, viÖc chuÈn bÞ Héi nghÞ Giª-n¬, quan hÖ víi çc n−íc kh¸c, viÖc më réng bu«n b¸n gi÷a

Lêi tùa

XV

n−íc Céng hoµ x«-viÕt vµ çc n−íc t− b¶n chñ nghÜa, çc cuéc ®µm ph¸n vÒ t« nh−îng. V. I. Lª-nin triÖt ®Ó thi hµnh nguyªn t¾c cïng tån t¹i trong hoµ b×nh gi÷a çc n−íc cã chÕ ®é x· héi kh¸c nhau. Ng−êi nhiÒu lÇn chØ râ r»ng v× môc ®Ých b¶o vÖ hoµ b×nh vµ ®Æt quan hÖ b×nh th−êng, giao dÞch víi çc n−íc t− b¶n chñ nghÜa, n−íc Nga x«-viÕt s½n sµng cã nh÷ng nh−îng bé nhÊt ®Þnh. §ång thêi V. I. Lª-nin lu«n lu«n ®Ëp l¹i nh÷ng m−u toan cña çc c−êng quèc ®Õ quèc chñ nghÜa can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña Nhµ n−íc x«-viÕt, b¾t buéc Nhµ n−íc x«-viÕt ph¶i chÊp nhËn nh÷ng ®iÒu kiÖn cã tÝnh chÊt n« dÞch trong nh÷ng b¶n hiÖp ®Þnh kinh tÕ. NhiÒu v¨n kiÖn ― mµ mét sè ®−îc c«ng bè lÇn ®Çu tiªn ë n−íc ta ― cho thÊy V. I. Lª-nin ®· kiªn quyÕt ®Õn møc nµo trong viÖc b¶o vÖ chÕ ®é ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng.

Mét sè bøc th− ®Ò cËp ®Õn phong trµo céng s¶n quèc tÕ. Bøc th− göi G. E. Di-n«-vi-Ðp ®Ò ngµy 18 th¸ng T− 1922 chøng tá sù quan t©m cña V. I. Lª-nin ®èi víi phong trµo çch m¹ng ë ch©u Phi. Qua bøc th− göi G. V. Tsi-tsª-rin (th¸ng M−êi mét 1922) ta thÊy râ r»ng V. I. Lª-nin ®· nhiÖt liÖt ñng hé cuéc ®Êu tranh chèng ph¸t-xÝt cña nh©n d©n ý. Nh÷ng ®Ò nghÞ vÒ c−¬ng lÜnh cña Quèc tÕ céng s¶n ― nh÷ng ®Ò nghÞ ®−îc th¶o ra, d−íi sù l·nh ®¹o cña V. I. Lª-nin, t¹i héi nghÞ häp ngµy 20 th¸ng M−êi mét 1922 cña ban th−êng vô ®oµn ®¹i biÓu §¶ng céng s¶n (b) Nga dù §¹i héi IV Quèc tÕ céng s¶n ― cã ý nghÜa rÊt nãng hæi; nh÷ng ®Ò nghÞ nµy nãi ®Õn viÖc tr×nh bµy trong tõng c−¬ng lÜnh çc ®¶ng céng s¶n vµ trong c−¬ng lÜnh cña Quèc tÕ céng s¶n nh÷ng luËn ®iÓm vÒ viÖc ®Êu tranh ®ßi thùc hiÖn "nh÷ng yªu s¸ch cã tÝnh chÊt qu¸ ®é hoÆc côc bé". Trong bøc th− göi çc thµnh viªn ®oµn ®¹i biÓu §¶ng céng s¶n (b) Nga ®i dù §¹i héi IV Quèc tÕ céng s¶n, ®Ò ngµy 25 th¸ng M−êi mét 1922 cã nh÷ng chØ thÞ quan träng cña V. I. Lª-nin ®èi víi dù th¶o nghÞ quyÕt cña ®¹i héi vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt. Trong mét bøc th− kh¸c, V. I. Lª-nin ®· ph¸t biÓu ý kiÕn cña Ng−êi vÒ viÖc tæ chøc c«ng t¸c cña Quèc tÕ céng s¶n vµ cña Quèc tÕ c«ng ®oµn ®á (xem tr. 416-417).

Lêi tùa

XVI

NhiÒu bøc th− ph¶n ¸nh sù quan t©m cña V. I. Lª-nin ®èi víi con ng−êi ― ®Õn nh÷ng ®iÒu kiÖn sinh ho¹t vµ søc khoÎ cña çn bé ®¶ng vµ nhµ n−íc, cña nh÷ng nhµ ho¹t ®éng cña phong trµo céng s¶n quèc tÕ vµ cña nh÷ng ®ång chÝ kh¸c (®èi víi A. §. Txi-u-ru-pa, I-a. E. Rót-du-t¸c, V. A. A-va-nª-xèp, Bª-la Cun, G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki, G. L. Sc¬-lèp-xki, N. P. Goãc-bu-nèp, L. A. Ph«-ti-ª-va, v.v.).

Çc bøc th− cho thÊy râ ®øc tÝnh khiªm tèn cña V. I. Lª-nin. VÝ dô, sau khi nhËn ®−îc tin Ng−êi ®−îc bÇu lµm viÖn sÜ ViÖn hµn l©m x· héi chñ nghÜa khoa häc x· héi, ngµy 27 th¸ng Hai 1922 V. I. Lª-nin ®· viÕt th− cho ViÖn hµn l©m nh− sau: "T«i xin tá lßng rÊt çm ¬n. §¸ng tiÕc lµ v× bÖnh tËt, t«i kh«ng cã çch nµo lµm trßn nghÜa vô cña mét viÖn sÜ ViÖn hµn l©m x· héi chñ nghÜa, dï lµ hoµn thµnh víi mét møc rÊt nhá bÐ. Mµ chØ mang h− danh th× t«i kh«ng thÝch. V× vËy t«i ®Ò nghÞ xo¸ tªn t«i trong danh s¸ch hoÆc ®õng ghi tªn t«i vµo danh s¸ch çc viÖn sÜ cña viÖn" (tr. 241).

* * *

TËp 54 gåm 553 v¨n kiÖn thuéc thêi kú tõ th¸ng M−êi mét 1921 ®Õn th¸ng Ba 1923. 527 v¨n kiÖn ch−a ®−îc ®−a vµo Toµn tËp cña V. I. Lª-nin xuÊt b¶n çc lÇn tr−íc, trong sè nµy cã 162 v¨n kiÖn ®−îc c«ng bè lÇn ®Çu (trong "Môc lôc", nh÷ng v¨n kiÖn nµy ®−îc ®¸nh dÊu b»ng hoa thÞ). 18 v¨n kiÖn ®−îc ®−a vµo phÇn "Phô lôc".

Ngoµi ra, tËp 54 cã mét phÇn in çc t¸c phÈm vµ v¨n kiÖn do V. I. Lª-nin viÕt vµo çc thêi kú kh¸c nhau ― tõ 1903 ®Õn 1922, ®−îc ®−a thªm vµo Toµn tËp cña V. I. Lª-nin xuÊt b¶n lÇn nµy. Trong nµy cã 161 t¸c phÈm cña Lª-nin: nh÷ng v¨n kiÖn nµy míi ®−îc ph¸t hiÖn sau khi ®· xuÊt b¶n nh÷ng tËp mµ lÏ ra chóng ph¶i ®−îc in vµo çc tËp ®ã xÐt theo thø tù thêi gian viÕt, hoÆc ®· kh«ng ®−îc ®−a vµo çc tËp ®ã v× nh÷ng lý do nµo ®ã. Trong sè nµy, cã 46 v¨n kiÖn ®−îc c«ng bè lÇn ®Çu: nh÷ng bµi ph¸t

Lêi tùa

XVII

biÓu cña V. I. Lª-nin t¹i Héi nghÞ VI toµn Nga (Héi nghÞ Pra-ha) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, çc bµi ph¸t biÓu t¹i çc héi nghÞ x· héi chñ nghÜa quèc tÕ ë Xim-mÐc-van vµ Ki-en-tan, "Nh÷ng ý kiÕn ®èi nh÷ng nhËn xÐt cña G. E. Di-n«-vi-Ðp ®èi víi çc bµi "Bµn vÒ cuèn s¸ch nhá cña Giu-ni-ót" vµ "Tæng kÕt cuéc tranh luËn vÒ quyÒn tù quyÕt"", mét sè dù th¶o çc nghÞ quyÕt quan träng cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vµ cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, cïng nh÷ng v¨n kiÖn kh¸c.

ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa

M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn - x«

Lêi tùa

XVIII Lêi tùa

XIX

0

1

1 9 2 1

1

Göi §. I. Cuèc-xki

Göi ®ång chÝ Cuèc-xki, bé tr−ëng Bé d©n ñy t− ph¸p

Trong th− ngµy 3 th¸ng ChÝn sè 809, t«i ®· giao cho b¶n th©n ®ång chÝ chÞu tr¸ch nhiÖm tiÕn hµnh c¶ mét lo¹t nhiÖm vô vµ t«i ®· yªu cÇu th−êng xuyªn b¸o ço cho t«i biÕt t×nh h×nh thi hµnh nh÷ng nhiÖm vô ®ã1).

T«i yªu cÇu b¸o ço t×nh h×nh thi hµnh nh÷ng nhiÖm vô sau ®©y:

1) th«ng qua Ban chÊp hµnh trung −¬ng mµ thóc ®Èy çc thÈm ph¸n trõng trÞ tÖ quan liªu giÊy tê mét çch nghiªm kh¾c h¬n;

2) tæ chøc cuéc héi nghÞ çc thÈm ph¸n nh©n d©n, çc thµnh viªn çc toµ ¸n vµ v.v. ë M¸t-xc¬-va ®Ó th¶o ra nh÷ng biÖn ph¸p ®Êu tranh cã hiÖu qu¶ chèng tÖ quan liªu giÊy tê;

3) nhÊt thiÕt lµ vµo mïa thu nµy vµ mïa ®«ng 1921-1922 ®−a ra toµ ë M¸t-xc¬-va xö tõ 4 ®Õn 6 vô vÒ téi quan liªu giÊy tê ë M¸t-xc¬-va, chän nh÷ng tr−êng hîp "cã phÇn næi bËt" vµ biÕn mçi phiªn toµ thµnh mét vô chÝnh trÞ;

4) t×m trong nh÷ng ng−êi céng s¶n Ýt ra lµ 2-3 "chuyªn gia" th«ng minh chuyªn vÒ çc vô quan liªu giÊy tê, ph¶i lµ nh÷ng

1) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 53, v¨n kiÖn 262.

V. I. L ª - n i n

2

ng−êi kh¸ nghiªm kh¾c vµ kh¸ kh«n khÐo (kÐo X«-xnèp-xki vµo), ®Ó häc ®−îc çch trÞ tÖ quan liªu giÊy tê;

5) ph¸t ®i mét bøc th− (th«ng t− cña Bé d©n ñy t− ph¸p), cã néi dung tèt, dÔ hiÓu, kh«ng cã tÝnh chÊt quan liªu chñ nghÜa vÒ ®Êu tranh chèng tÖ quan liªu giÊy tê1.

Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n uû

ViÕt ngµy 4 th¸ng M−êi mét 1921

§¨ng lÇn ®Çu ngµy 6 th¸ng Hai 1927 trªn çc b¸o "Sù thËt", sè 30 vµ "Tin tøc", sè 30

Theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y

2

Göi V. A. A-Va-nª-xèp

Göi ®ång chÝ A-va-nª-xèp

§ång chÝ triÖu tËp héi nghÞ tiÓu ban qu¶n lý vµng ®Ó bµn vÒ çc ®¬n ®Æt hµng cña L«-m«-n«-xèp vµo ngµy mai ph¶i kh«ng?

Ph¶i lîi dông c¬ héi nµy vµ thu hÑp p h Ç n n µ o quyÒn tù quyÕt ®Þnh cña ®ång chÝ Êy theo tinh thÇn lµ ®ång chÝ Êy tuú thuéc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng kh«ng ph¶i trùc tiÕp mµ lµ th«ng qua Bé d©n uû giao th«ng (hoÆc th«ng qua Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng?)2.


In lÇn ®Çu n¨m 1933 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXIII

Theo ®óng b¶n th¶o

3

Göi A. O. An-xki §ång chÝ An-xki! Xin göi ®ång chÝ yªu cÇu nµy cña SvÕt-

tsi-cèp. C«ng nghiÖp giÊy sÏ ph¶i ngõng ho¹t ®éng trong suèt mét

Göi P. A. B«-®ga-nèp. Ngµy 5 th¸ng M−êi mét 1921

3

n¨m, nÕu kh«ng kÐo nã lªn b © y g i ê. CÇn ph¶i dèc toµn lùc ra. Tr¶ lêi cho t«i biÕt viÖc ®ång chÝ ®ang lµm. LiÖu t«i cã ph¶i

tæ chøc mét ñy ban khÈn cÊp kh«ng?3.

5/XI. Lª-nin




4

Göi P. A. B«-g®a-nèp

Göi ®ång chÝ B«-g®a-nèp

Sao göi çc ®ång chÝ Khin-tsóc vµ R¸t-tsen-c«

§ång chÝ B«-g®a-nèp!

H«m qua, t¹i Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng, t«i ®· nghe nãi r»ng "t« nh−îng" ký víi Stanh-bÐc (vÒ viÖc cho mua nguyªn liÖu da vµ viÖc cho ®−a sè hµng trao ®æi tõ n−íc ngoµi vµo) ®ang ®−îc xem xÐt t¹i ñy ban sö dông cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao4.

Nh−ng nãi ®óng ra th× ®ã kh«ng ph¶i lµ t« nh−îng theo nghÜa th«ng th−êng, vµ ®Ó xem xÐt nã cÇn ph¶i thu hót c¶ Bé d©n uû ngo¹i th−¬ng lÉn Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng (h¬n n÷a, h«m qua Khin-tsóc ®· tuyªn bè r»ng ®ång chÝ ®ã biÕt mÆt tiªu cùc cña Stanh-bÐc).

§ång chÝ nhÊt thiÕt ph¶i mêi Khin-tsóc ®Õn tham gia th¶o luËn vµ lu«n tiÖn chóng ta sÏ suy nghÜ mét nguyªn t¾c vÒ mét

V. I. L ª - n i n

4

thµnh phÇn h¬i kh¸c cña çc tiÓu ban chuyªn th¶o luËn "çc t« nh−îng" "lo¹i nh− vËy"5.

Chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng V. U-li-a-nèp (Lª-nin)

ViÕt ngµy 5 th¸ng M−êi mét 1921 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao

®¸nh m¸y

5

* Göi çc ®ång chÝ ®¶ng viªn xi-bi-ri, u-ran vµ kiÕc-ghi-di-a

5. XI. 1921

T«i khÈn thiÕt giíi thiÖu ng−êi cÇm th− nµy, ®ång chÝ Mi-khai-lèp, tr−ëng ban ®iÒu tra vÒ t« nh−îng (dù ®Þnh) cña Lª-xli Ua-çc, vµ t«i yªu cÇu tÊt c¶ çc ®ång chÝ dµnh cho vÞ tr−ëng ban còng nh− tÊt c¶ mäi thµnh viªn cña ban nµy sù gióp ®ì b » n g m ä i c ¸ c h vµ v Ò m ä i m Æ t. ViÖc nµy cã tÇm quan träng to lín ®èi víi toµn quèc vµ toµn liªn bang6.

Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n uû

V. U-li-a-nèp (Lª-nin)



6

* Göi bé d©n uû giao th«ng T«i ra lÖnh: ph¶i −u tiªn theo chØ thÞ cña ®¹i diÖn cña

Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao mãc vµo ®oµn tµu toa xe cña tiÓu

* ë ®©y vµ tõ ®©y trë ®i çc ®Çu ®Ò viÕt theo b¶n gèc ®−îc ®¸nh dÊu b»ng dÊu hoa thÞ nµy.

Göi I. X. L«-ba-tsÐp. Ngµy 5 th¸ng M−êi mét 1921

5

ban th¨m dß vïng C−-st−m trùc thuéc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng1).

T«i khÈn thiÕt yªu cÇu ®ång chÝ Ph«-min ®Ých th©n kiÓm tra, nÕu cÇn th× cö mét ng−êi cã träng tr¸ch vµ ra lÖnh cho th− ký gäi ®iÖn tho¹i vÒ V¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy2).

Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n uû V. U-li-a-nèp (Lª-nin) 3)



Theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y,do V. I. Lª-nin bæ sung vµ ký

7

Göi I. X. L«-ba-tsÐp

Göi ®ång chÝ L«-ba-tsÐp, Bé d©n ñy l−¬ng thùc T«i ra lÖnh, khi nhËn ®−îc lÖnh nµy, trong vßng hai giê

®ång hå, ph¶i giao cho ®¹i diÖn cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao sè qu©n phôc vµ l−¬ng thùc ®óng theo b¶n yªu cÇu cã ch÷ ký cña ®ång chÝ B«-g®a-nèp, chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, ®Ó cÊp cho ®oµn th¸m hiÓm do Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ph¸i ®i th¨m dß vïng C−-st−m.

1) Xem v¨n kiÖn tr−íc. 2) §o¹n cuèi do chÝnh tay V. I. Lª-nin viÕt. 3) Chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao P. A. B«-g®a-nèp còng ký

d−íi v¨n kiÖn.

V. I. L ª - n i n

6

ViÖc chÊp hµnh lÖnh nµy, t«i giao cho ®Ých danh ®ång chÝ L«-ba-tsÐp.

Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n uû1)




8

Göi N. P. Goãc-bu-nèp

§ång chÝ Goãc-bu-nèp!

LiÖu t«i cã ph¶i chØ ®Þnh mét tiÓu ban gåm: 1) P«-crèp-xki 2) Kha-la-tèp 3) N«-vi-tx¬-ki ®äc b¸o ço vµo chiÒu thø hai cho TiÓu héi

®ång bé tr−ëng d©n ñy, vµo thø ba2) th× b¸o ço cho §¹i héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy kh«ng?

§ång chÝ gäi ®iÖn tho¹i cho hä vµ nãi l¹i cho t«i biÕt 7.

5/XI. Lª-nin




1) Chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao còng ký d−íi v¨n kiÖn. 2) §©y muèn nãi vÒ ngµy 7 vµ 8 th¸ng M−êi mét.

Th− ng¾n göi P. P. Goãc-bu-nèp vµ ®iÖn göi L. B. Cra-xin

7

9

Göi P. P. Goãc-bu-nèp

Göi P. P. Goãc-bu-nèp Bé d©n ñy ngo¹i giao

T«i yªu cÇu kiÓm tra vµ b¸o ço cho t«i biÕt mét çch chÝnh x¸c 1) nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ chÊp thuËn ®Ò nghÞ cña "C«ng

ty Pha-un-®©y-s¬n" ®· göi cho Cra-xin vµo lóc nµo. 2) B¶n sao v¨n b¶n vÒ viÖc ®ã mµ ®ång chÝ ®· göi ®i8.

7/XI. Lª-nin

P. S. Yªu cÇu göi tr¶ l¹i ®iÖn nµy.

Lª-nin


In lÇn ®Çu n¨m 1959 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXVI


10

Th− ng¾n göi P. P. Goãc-Bu-nèp vµ ®iÖn göi L. B. Cra-xin

§ång chÝ Goãc-bu-nèp! Yªu cÇu göi b»ng mËt m· cho Cra-xin.

Bøc ®iÖn khÈn cña ®ång chÝ ngµy 1. XI hÇu nh− lµ mét biÓu hiÖn cña chøng lo¹n thÇn kinh. §ång chÝ quªn r»ng thËm chÝ ®ång chÝ còng kh«ng ®Ò nghÞ nªn nh−îng bé ngay lËp tøc Lª-xli Ua-çc, cßn nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ ®· ®−îc suy tÝnh rÊt chÝn ch¾n th× quyÕt kh«ng ph¶i lµ mét sù cù tuyÖt. Cßn vÒ "C«ng ty Pha-un-®©y-s¬n", th× ngµy 29. X ®· göi ®iÖn cho ®ång chÝ, b¸o tin lµ ®· ®ång ý hoµn toµn vµ giao cho ®ång chÝ ph¶i

V. I. L ª - n i n

8

lµm gÊp. CÇn ch¨m lo ®Ó viÖc trao ®æi çc bøc ®iÖn gi÷a chóng ta ®−îc nhanh h¬n: bé m¸y cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng nãi chung h¬i tåi.

Lª-nin

ViÕt ngµy 7 th¸ng M−êi mét 1921 §· göi ®i Lu©n-®«n



11

* göi N. P. Goãc-bu-nèp

MËt

H·y ®−a çc bé tr−ëng d©n ñy h÷u quan (sau khi gäi ®iÖn tho¹i bµn víi Un-slÝch-t¬) ®Õn héi nghÞ sau ®ã ®Õn TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy9.

7/XI. Lª-nin




12

Göi L. B. Ca-mª-nÐp10

MËt

§ång chÝ Ca-mª-nÐp!

Theo t«i, Tsi-tsª-rin sai. §iÒu kiÖn ®Æt ra lµ, lóa m× chØ göi cho n«ng d©n chóng ta ®ang bÞ ®ãi; cÇn ph¶i ®ång ý. T¹i héi

Göi Tæng côc ph¸t hµnh s¸ch b¸o. Ngµy 8 th¸ng M−êi mét 1921

9

®ång bé tr−ëng d©n ñy, ngµy 5/XI chóng t«i ®· quyÕt ®Þnh xuÊt vµng ra chØ ®Ó mua 9 triÖu pót1) (33 ― 15 = 18. 18 : 2 = 911). CÇn ph¶i gióp ®ì b»ng mäi çch, dï lµ b»ng hµng tåi cò cña Anh.

Cßn vÒ an ninh th× chóng ta sÏ tho¶ thuËn víi mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh.

7/XI. Lª-nin




13

* Göi tæng côc ph¸t hµnh s¸ch b¸o, çc côc xuÊt b¶n cña héi ®ång kinh tÕ

quèc d©n tèi cao, bé d©n ñy n«ng nghiÖp, bé d©n ñy giao th«ng,

bé d©n ñy l−¬ng thùc12 T«i ñy quyÒn cho ®ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp triÖu tËp mét

tiÓu ban gåm ®¹i diÖn cña: Tæng côc ph¸t hµnh s¸ch b¸o, çc côc xuÊt b¶n cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, Bé d©n ñy n«ng nghiÖp, Bé d©n ñy giao th«ng vµ Bé d©n ñy l−¬ng thùc ®Ó nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt çc biÖn ph¸p thùc tiÔn nh»m chÊn chØnh viÖc ph¸t hµnh s¸ch b¸o vÒ çc ®Þa ph−¬ng vµ ®Ó tr×nh Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng duyÖt y.

1) ― pót ― ®¬n vÞ träng l−îng Nga, b»ng 16,38kg

V. I. L ª - n i n

10

T«i yªu cÇu chØ ®Þnh çc ®ång chÝ phô tr¸ch.




Theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y, do V. I. Lª-nin ký

14

göi V. A. Xm«-li-a-ni-nèp §ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp! Xin göi ®ång chÝ ®Ó biÕt13. LiÖu cã

thÓ giao cho ai ®ã (Xt¬-ru-mi-lin?) mçi th¸ng hai lÇn so¹n nh÷ng sè liÖu tæng hîp vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt ë §«n-b¸t ®−îc kh«ng?

9/XI. Lª-nin




15

Göi V. A. A-va-nª-xèp §ång chÝ A-va-nª-xèp! H«m nay ®ång chÝ ®Æt vÊn ®Ò cµy

"Phau-l¬" ch−a? Nghe nãi r»ng M¸c-ten-x¬ l¹i yªu cÇu ho·n mét lÇn n÷a v× bÞ èm.

Göi V. A. Xm«-li-a-ni-nèp. Ngµy 9 th¸ng M−êi mét 1921

11

VËy th× liÖu cã thÓ chia nhá vÊn ®Ò ra vµ h«m nay gi¶i quyÕt ®i mét phÇn ®Ó c«ng viÖc khái bÞ ®×nh l¹i mµ ®−îc ®Èy tíi ngay tõ b©y giê kh«ng?

VÝ dô nh− g¸c l¹i vÊn ®Ò r−îu vang vµ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c. QuyÕt ®Þnh: cö mét ng−êi vµ xóc tiÕn gÊp14.

Lª-nin




16

göi V. A. Xm«-li-a-ni-nèp

§ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp!

§ång chÝ h·y xem qua vµ tr¶ l¹i cho A-va-nª-xèp. §å biÓu thø nhÊt (bèc chuyÓn than vïng má §«-nª-tx¬) ph¶i

lÊy lµm mÉu çc ®å biÓu tr×nh lªn Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng1).

Cã ®iÒu lµ: 1. tÊt c¶ çc ®å biÓu ph¶i bá vµo cÆp b×a cøng chø kh«ng

cuén trßn l¹i, 2. khæ giÊy cña çc ®å biÓu, v× thÕ, ph¶i nhá h¬n, 3. sè hµng trong çc ®å biÓu kh«ng>32).

9. XI. 21 Lª-nin



1) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t.44, tr. 229 vµ 573-575.

2) ― kh«ng qu¸ 3

V. I. L ª - n i n

12

17

Göi I. X. Un-slÝch-t¬

Göi ®ång chÝ Un-slÝch-t¬

§oµn chñ tÞch ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga

T«i ®Ò nghÞ ®ång chÝ tiÕp tôc ®iÒu tra vô TiÓu ban liªn bé1) nh©n cã viÖc thÈm tra ®Æc biÖt cña Ban kinh tÕ thuéc ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga d−íi sù gi¸m s¸t trùc tiÕp cña ®Ých th©n ®ång chÝ vµ nh©n cã b¶n b¸o ço cña viªn dù thÈm vÒ tiÕn tr×nh ®iÒu tra vµ vÒ kÕt luËn cña viªn dù thÈm göi cho ®ång chÝ Cuèc-xki, bé tr−ëng Bé d©n ñy t− ph¸p.

9/XI. 1921.

Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy V. U-li-a-nèp (Lª-nin)

In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y, do V. I. Lª-nin ký

18

Göi §. B. ri-a-da-nèp15

Göi ®ång chÝ Ri-a-da-nèp!

§ång chÝ kÝnh mÕn! RÊt çm ¬n ®ång chÝ ®· göi th−, s¸ch vµ ¶nh. T«i sÏ göi tr¶ l¹i ¶nh.

T«i sÏ yªu cÇu göi cuèn s¸ch cña ¡ng-ghen viÕt vÒ Sen-linh cho t«i khi nµo t«i ®äc xong çc th− cña L¸t-xan göi cho M¸c.

1) TiÓu ban liªn bé thanh to¸n tµi s¶n ngo¹i quèc trùc thuéc ban ®Æc biÖt

thuéc Côc ph©n phèi cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc. Còng xem c¶ tËp nµy, v¨n kiÖn 35.

Göi G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki. Ngµy 9 th¸ng M−êi mét 1921

13

NÕu ®ång chÝ ®äc xong cuèn ®ã sím h¬n, th× xin ®ång chÝ cø göi cho t«i, t«i sÏ rÊt çm ¬n.

Cßn ®Ò nghÞ göi Ban chÊp hµnh trung −¬ng, t«i sÏ chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ16.

Göi lêi chµo céng s¶n Lª-nin




19

Göi V. M. Mi-khai-lèp ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ

ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) Nga

§ång chÝ Mi-khai-lèp!

T«i ®Ò nghÞ: ®ång ý vÒ nguyªn t¾c vµ ®−a ra H é i ® å n g b é t r − ë n g d © n ñ y 17.

9/XI. Lª-nin




20

* Göi G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki

T«i yªu cÇu lÊy ý kiÕn cña 1 - 2 ng−êi tin cÈn vµ am hiÓu18. 9/XI. Lª-nin




V. I. L ª - n i n

14

21

Göi A. B. Kha-La-tèp 10/XI - 1921

§ång chÝ Kha-la-tèp!

§ång chÝ h·y göi b¸o c¸o (vÒ kho¶n dù tr÷ 16 triÖu pót) cho ®ång chÝ Mi-khai-lèp, bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng, ngay h«m nay, kÌm theo ®Ò nghÞ cô thÓ.

Lª-nin



22


10. XI. 1921

Göi ®ång chÝ N. P. Goãc-bu-nèp

C«ng nh©n vµ viªn chøc nhµ m¸y Bri-an-xc¬ ®· s¶n xuÊt ®−îc 7 chiÕc cµy ch¹y b»ng ®iÖn. §Õn ngµy 1. I. 1922 hä sÏ s¶n xuÊt ®−îc 20 chiÕc.

Trong c«ng viÖc nµy, khã kh¨n qu¸ lín. V× thÕ, cÇn ph¶i cã phÇn th−ëng ®Æc biÖt cho kho¶ng 70

c«ng nh©n vµ viªn chøc. §ång chÝ Gien-tèp, gi¸m ®èc nhµ m¸y Bri-an-xc¬, x¸c nhËn viÖc ®ã.

T«i ®Ò nghÞ ®Æt vÊn ®Ò ®ã ra Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vµo ngµy mai, sau khi ®· bµn víi ®ång chÝ Gien-tèp vÒ h×nh thøc

Göi I. I. R¸t-tsen-c«. Ngµy 10 th¸ng M−êi mét 1921

15

khen th−ëng (hu©n ch−¬ng Cê lao ®éng; th−ëng tiÒn vµ hiÖn vËt)19.




23

Göi I. I. R¸t-tsen-c«

§ång chÝ R¸t-tsen-c«!

§©y lµ mét ®ång chÝ ®¶ng viªn l©u n¨m. Nh÷ng ng−êi nh− thÕ sÏ hÕt søc cã Ých cho cuéc ®Êu tranh

chèng l¹i nh÷ng phÇn tö bÊt l−¬ng ë n−íc ngoµi. §ång chÝ ®ã kh«ng ph¶i lµ mét nhµ bu«n, nh−ng víi sù

h−íng dÉn cña nh÷ng ng−êi cã kinh nghiÖm bu«n b¸n, ®ång chÝ ®ã sÏ cã ®ãng gãp nh− mét ng−êi trung thùc, ch¾c ch¾n sÏ cã Ých.

T«i ®Ò nghÞ cö ®ång chÝ ®ã20.





24



§ång chÝ h·y ®¹t cho ®−îc (kh«ng ph¶i nh÷ng c¬n lo¹n thÇn kinh cña Cra-xin, mµ) thêi h¹n chÝnh x¸c vÒ sù cã mÆt cña Lª-gia-va.

V. I. L ª - n i n

16

Theo t«i, ph¶i cù tuyÖt Cra-xin, nÕu ®ång chÝ Êy gië chøng lo¹n thÇn kinh ®Ó ®èi l¹i chóng ta21.

Kh«ng nªn kÐo rª ®Õn v« cïng tËn. §ång chÝ ®· göi v¨n b¶n (nghÞ quyÕt vÒ Liªn hiÖp trung

−¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng vµ vÒ viÖc nã tham gia vµo ngo¹i th−¬ng22) ®i Lu©n-®«n khi nµo? ®i BÐc-lanh khi nµo? Çc n¬i ®ã ®· nhËn ®−îc nã khi nµo? §ång chÝ ®· nhËn ®−îc tr¶ lêi vµ ý kiÕn khi nµo?

10/XI. Lª-nin




25


Göi ®ång chÝ Un-slÝch-t¬, phã chñ tÞch ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga

Sao göi TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

T«i ñy quyÒn cho ®ång chÝ triÖu tËp vµ chñ tr× mét héi nghÞ gåm çc bé tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, néi vô vµ qu©n sù ®Ó nghiªn cøu khÈn cÊp vÊn ®Ò chèng bu«n lËu.

H¹n trong mét tuÇn lÔ, ®ång chÝ ph¶i b¸o ço t¹i TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy23.

Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy




Göi M. I. Gli-¸t-xe. Ngµy 11 th¸ng M−êi mét 1921

17

26

* Göi nhµ xuÊt b¶n quèc gia H«m nay, t«i ®· nhËn ®−îc bµi "§Ó kû niÖm lÇn thø t− cuéc

Çch m¹ng th¸ng M−êi"1) cña t«i mµ çc ®ång chÝ ®· xuÊt b¶n 5 v¹n cuèn. T«i yªu cÇu tõ nay vÒ sau ph¶i hái t«i xem cã nªn in riªng kh«ng vµ in bao nhiªu b¶n.

Bµi kÌm theo ®©y, t«i ®Ò nghÞ cho in 5 ngh×n b¶n24.





27

Göi M. I. Gli-¸t-xe

3 b¶n ®· göi ®i nh÷ng n¬i nµo? Gäi ®iÖn tho¹i cho Nhµ xuÊt b¶n quèc gia: yªu cÇu göi cho

t«i mét b¶n in thö. Khi nµo sÏ cã? nhanh lªn mét tÝ25.




1) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44,

tr. 179-191.

V. I. L ª - n i n

18

28

Göi V. M. MI-khai-lèp §Ó chuyÓn cho çc ñy viªn bé chÝnh trÞ

ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng céng s¶n (b) nga26

§Ó tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ biÕt

§ång chÝ Mi-khai-lèp!

Theo t«i, t«i triÖu tËp ®Ó lµm g× kia chø, bëi v× t«i kh«ng thÓ kiÓm tra, mµ t«i còng kh«ng tin vµo lêi nãi ®−îc.

T«i ®Ò nghÞ ñy quyÒn cho ®ång chÝ Di-n«-vi-Ðp yªu cÇu Lªm-kª tr×nh bµy sù viÖc mét çch ng¾n gän, chÝnh x¸c, râ rµng b»ng v¨n b¶n, cã ch÷ ký cña Lªm-kª. B¶n b¸o ço ph¶i nãi râ: Së ph¸t hµnh tiÒn bÞ buéc téi g× hoÆc bÞ nghi ngê vÒ viÖc g×; Lªm-kª ®Þnh lµm g×. Nªn dù kiÕn lËp mét tiÓu ban gåm 3 ng−êi, chø kh«ng ph¶i 15 ng−êi: 1) mét ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga; 2) Lªm-kª; 3) mét ®¶ng viªn cña chi bé t¹i Së ph¸t hµnh tiÒn.

Khi ®ã, Bé chÝnh trÞ sÏ th¶o luËn ®¬n Êy cña Lªm-kª27.

11/XI. Lª-nin


In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

29

göi N. P. Goãc-bu-nèp 12. XI. 1921


T«i yªu cÇu ®ång chÝ ®äc b¶n phô lôc vµ göi nã cho ®ång chÝ An-xki ®Ó th«ng b¸o cho ®ång chÝ Êy vµ cho çc ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy tµi chÝnh biÕt, vµ sau ®ã göi cho ®ång chÝ

Ghi chó trªn th− cña G. V. Tsi-tsª-rin

19

Ca-mª-nÐp, chñ tÞch cña tiÓu ban cã thÓ cã quan hÖ ®Õn vÊn ®Ò nµy28.

T«i ®· biÕt Tsª-b«-ta-rÐp tõ nh÷ng n¨m 80 nh©n viÖc anh c¶ t«i, A-lÕch-xan-®r¬ I-lÝch U-li-a-nèp, bÞ treo cæ n¨m 1887. Tsª-b«-ta-rÐp lµ mét ng−êi ch¾c ch¾n lµ trung thùc. VÒ chÝnh trÞ, trong thêi kú çch m¹ng lÇn thø nhÊt vµ sau ®ã «ng ta thuéc ph¸i d©n chñ - lËp hiÕn, nh−ng kh«ng tÝch cùc. T«i nghÜ r»ng cã thÓ vµ ph¶i tin ë sù trung thùc cña «ng ta. HiÖn nay, xem ra, vÒ chÝnh trÞ «ng ta gÇn víi ph¸i "Xmª-na Vª-kh¬"29.

Lª-nin

In lÇn ®Çu n¨m 1933 trong V¨n tËp Lª-n in , t . XXI I I


30

ghi chó trªn th− cña G. V. Tsi-tsª-rin vµ tr¶ lêi G.v. tsi-tsª-rin

Vla-®i-mia I-lÝch rÊt kÝnh mÕn,

Gót-rÝch ®ang theo ®uæi môc ®Ých th−¬ng l−îng, mét lµ, vÒ viÖc c«ng ty Mü "Grain Corporation"1), ®−îc chÝnh phñ Mü cho phÐp, cho chóng ta vay ngò cèc ®Ó gieo vô xu©n vµ nu«i ng−êi lín. ¤ng ta muèn chóng ta tr¶ l¹i ngò cèc vay ngay trong n¨m tíi vµo vô thu ho¹ch. ¤ng ta muèn t×m hiÓu xem liÖu chóng ta cã chÞu nhËn nh− vËy kh«ng. Hai lµ, sau khi hÕt nhiÖm kú thèng ®èc bang In-®i-a-na, «ng ta ®· ®−îc chÝnh «ng b¹n cña ç nh©n «ng ta lµ Hu-v¬ mêi tíi vµ ph¸i ®Õn ®©y ®Ó t×m hiÓu t×nh h×nh, ®Ó sau khi trë vÒ Mü, «ng ta sÏ ®Æt vÊn ®Ò gióp ®ì chóng ta ra tr−íc Quèc héi Mü. Nãi chung, «ng ta biÓu lé nh÷ng quan ®iÓm

? Nªn hái ¤-xin-xkivµ Phrum-kin vµquyÕt ®Þnh ë H é i® å n g l a o ® é n gv µ q u è c p h ß n g .

Nªn ch¨ng ®ångchÝ t¹m tr¶ lêi: v Òn g u y ª n t ¾ c® å n g ý ?

Vµ sau ®ã, hiÖp−íc cô thÓ sÏ bµnriªng?

1) ― "NghiÖp ®oµn ngò cèc"

V. I. L ª - n i n

20

rÊt th©n thiÖn. ¤ng ta ®· ®i däc s«ng V«n-ga víi t− çch nãi lµ ®¹i diÖn cña C¬ quan qu¶n lý viÖn trî Mü vµ b¶n th©n «ng ta tin ch¾c vÒ sù bÒn v÷ng cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt. Lµ mét ng−êi Mü, «ng ta hÕt søc lo l¾ng khi thÊy ë Pª-t¬-r«-gr¸t cã nh÷ng m¸y mãc vµ mäi thø hµng ho¸ Anh vµ §øc mµ kh«ng thÊy nh÷ng hµng ho¸ Êy cña Mü. V× thÕ, t«i kÓ cho «ng ta biÕt nh÷ng cè g¾ng cña chóng ta ®Ó ®Æt quan hÖ th−¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp víi Mü kÓ tõ thêi R«-bin-x¬, mét ng−êi vèn lµ b¹n th©n cña «ng ta...

Göi lêi chµo céng s¶n G. Tsi-tsª-rin

12/XI.

§ång chÝ Tsi-tsª-rin! T«i kh«ng thÓ tiÕp Gót-rÝch h«m nay. Xem ra, kh«ng thÓ tiÕp «ng ta tr−íc khi «ng ta ra vÒ. Cã thÓ lµ ®ång chÝ viÕt cho «ng ta m−¬i ch÷ thËt lÞch sù vµ thËt lµm võa lßng «ng ta (nÕu ®ång chÝ muèn, nh©n danh t«i n÷a, nãi víi «ng ta r»ng ®ång chÝ ®· nãi chuyÖn víi t«i, cßn t«i th× rÊt lÊy lµm tiÕc lµ kh«ng thÓ gÆp «ng ta ®−îc), nh− thÕ cã lÏ còng ®ñ.




31

* §iÖn göi tÊt c¶ çc héi nghÞ kinh tÕ30

Sao göi Phßng thèng kª

§· qu¸ h¹n tr×nh b¸o ço cho Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng, ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh lµ tõ ngµy 15 th¸ng M−êi ®Õn

Göi N. P. Goãc-bu-nèp. Ngµy 12 th¸ng M−êi mét 1921

21

ngµy 1 th¸ng M−êi mét, Êy thÕ mµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ch−a nhËn ®−îc b¸o ço cña çc ®ång chÝ. T«i l−u ý sù cÈu th¶, sù chËm trÔ nµy vµ yªu cÇu ph¶i kÞp thêi göi ®Õn cho ®óng h¹n. Çc ®ång chÝ b¸o ngay cho Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng biÕt tªn, hä vµ chøc vô nh÷ng ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm ph¶i lµm vµ tr×nh b¸o ço ®óng h¹n. Çc ®ång chÝ còng ph¶i ra lÖnh nh− vËy cho çc huyÖn31.

Chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng Lª-nin


In lÇn ®Çu n¨m 1945 trong V¨n tËp Lª-n in , t . XXXV


32

Göi N. P. Goãc-Bu-Nèp


§ång chÝ h·y göi cho G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki th− nµy. §ång chÝ h·y hái ý kiÕn ®ång chÝ ®ã. Sau ®ã, ®ång chÝ h·y

hái thªm Ph«-min vµ, cã thÓ, mét ng−êi kh¸c n÷a, nh−ng kh«ng ®−a cho hä xem bøc th− nµy, vµ ®ång chÝ b¸o ço kÕt qu¶ cho t«i32.

12/XI. Lª-nin


In lÇn ®Çu n¨m 1933 trong V¨n tËp Lª-n in , t . XXI I I


V. I. L ª - n i n

22

33

Göi N. P. Goãc- Bu-Nèp §ång chÝ Goãc-bu-nèp!

§ång chÝ h·y bµn víi ®ång chÝ Êy vµ gi¶i quyÕt ®i hoÆc b¸o ço cho t«i biÕt33.

12/XI. Lª-nin


In lÇn ®Çu n¨m 1933 trong V ¨ n t Ë p L ª - n i n , t . X X I I I


34

Gãp ý kiÕn vÒ nghÞ quyÕt cña bé chÝnh trÞ ban chÊp hµnh trung −¬ng

®¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ viÖc ®µm ph¸n víi nh÷ng ng−êi nhËn t« nh−îng

d¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng cuèc-xc¬34 Cè g¾ng mÆc c¶ thªm nh»m ®¹t ®−îc sù tho¶ thuËn gi÷a

Héi ®ång trung −¬ng çc c«ng ®oµn Nga víi ng−êi nhËn t« nh−îng.

C¾t ®øt th× kh«ng nªn.

14/XI. Lª-nin



Göi N. I. Bu-kha-rin. Ngµy 14 th¸ng M−êi mét 1921

23

35

Göi I. X. Un- slÝch-t¬ 14. XI. 1921


Tr¶ lêi th− sè 23077 cña ®ång chÝ (ngµy 11. XI)35.

Theo ®Ò nghÞ cña ®ång chÝ vµ kÕt luËn cña ®ång chÝ Cuèc-xki, t«i nãi râ r»ng ®ång chÝ vÉn chÞu tr¸ch nhiÖm theo dâi tiÕn tr×nh cuéc ®iÒu tra, nh− chÝnh ®ång chÝ mong muèn. §ång chÝ Cuèc-xki th× cã tr¸ch nhiÖm b¸o ço vÒ kÕt luËn cña cuéc ®iÒu tra vµ b¸o ço vÒ tiÕn tr×nh cuéc ®iÒu tra trong tr−êng hîp ng−êi ta chÊt vÊn ®ång chÝ Êy, Cuèc-xki.




36

Göi N. I. Bu-kha-rin36

§ång chÝ Bu-kha-rin! Mêi ®ång chÝ ®äc ®i. Cã lÏ chóng ta

cÇn ph¶i (kh«ng kÓ bµi ®ã cô thÓ nh− thÕ nµo, mÆc dï xem ra bµi ®ã kh«ng ®Õn nçi tåi) in t¸c phÈm cña çc ®ång chÝ Ên-®é nhiÒu h¬n n÷a ®Ó cæ vò çc ®ång chÝ ®ã vµ tËp hîp ®−îc nhiÒu h¬n t− liÖu vÒ Ên-®é vµ vÒ phong trµo çch m¹ng cña n−íc nµy.

14/XI. Lª-nin




V. I. L ª - n i n 24

37

Göi A. V. Lu-na-ts¸c-xki

15/XI.

§ång chÝ Lu-na-ts¸c-xki!

T«i rÊt muèn thùc hiÖn ®Ò nghÞ cña ®ång chÝ Di-n«-vi-Ðp vµ chØ trÝch Xe-ra-ti37.

§ång chÝ cã thÓ gióp ®ì t«i kh«ng? Cã thÓ gióp ®ì t«i b»ng hai çch: 1) göi cho t«i b¶n th¶o cuèn s¸ch cña ®ång chÝ (16.XI, nh−

®ång chÝ ®· nãi? hoÆc lµ sau nµy göi b¶n sao?)38, 2) göi cho t«i 2 - 3 v¨n kiÖn gèc, b»ng tiÕng ý, ®Ó t«i "tù

trang bÞ" ®Çy ®ñ h¬n. V¨n kiÖn thuéc lo¹i hïng hån nhÊt. Ngoµi ra, Xe-ra-ti d−êng nh− ®· hái L¸t-xa-ri nh− thÕ nµy:

"Ng−êi ta lõa dèi anh ph¶i kh«ng?" "ai lõa dèi?". §ång chÝ cã nguyªn b¶n c©u hái ®ã kh«ng?

P. S. §ång chÝ göi tr¶ l¹i b¶n phô lôc.

Chµo ®ång chÝ! Lª-nin



38

Göi V. I. Xa-ma-rin39

15. XI. 1921

§ång chÝ Xa-ma-rin!

Nh÷ng ng−êi tuyÖt ®èi thËt thµ vµ ®· tõng ë Cr−m cã cho t«i biÕt r»ng m ä i n g − ê i ®Òu lÊy trém r−îu nho. ThËt qu¸ tåi tÖ, ¨n ®ót ¨n lãt, uèng say nhõ tö. §ång chÝ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm

Göi I. X. Un-slÝch-t¬. Ngµy 15 th¸ng M−êi mét 1921

25

thÈm tra t×nh h×nh nµy mét çch v« t− vµ ®Õn n¬i ®Õn chèn. Nh©n tiÖn, t«i xin nãi: vÊn ®Ò tranh chÊp gi÷a Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vµ Bé d©n ñy y tÕ vÒ viÖc cã nªn xuÊt khÈu r−îu nho (t«i nghÜ r»ng viÖc nµy ph¶i lµm vµ lµm nhanh) hay lµ ®Ó l¹i cho çc bÖnh viÖn. §ång chÝ ph¶i thu thËp nhanh tÊt c¶ tµi liÖu vÒ vÊn ®Ò ®ã. NÕu cã viÖc g× khÈn cÊp, ®ång chÝ cø ®¸nh ®iÖn th¼ng cho t«i. Hµng tuÇn, t«i chê ®îi nh÷ng bøc ®iÖn khÈn thËt ng¾n ngän.




39

Göi I. X. Un-slÝch-t¬ §ång chÝ Un-slÝch-t¬! Mét khi ®· cã giÊy phÐp cho sang Mü

th× cã nghÜa lµ, kh«ng cã trë ng¹i g× n÷a chø? T«i yªu cÇu ra chØ thÞ (vµ cö mét ng−êi cã träng tr¸ch: mét bÝ th−) cÊp n g a y b © y g i ê, kh«ng chót chËm trÔ, kh«ng cÇn bÊt kú thñ tôc nµo40.

15/XI. Lª-nin


In lÇn ®Çu n¨m 1945 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXV


V. I. L ª - n i n 26

40

Göi I. T. Xmin-ga §ång chÝ Xmin-ga! §ång chÝ cho dÞch b¶n nµy vµ chÝnh thøc

®−a ®Õn §oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao. § õ n g t r × h o · n. §ång chÝ h·y ® Ý c h t h © n kiÓm tra l¹i. Tr¶ l¹i b¶n nµy cho t«i41.

15/XI. Lª-nin



41

Göi N. P. Goãc-bu-nèp Göi ®ång chÝ Goãc-bu-nèp

1) ®ång chÝ göi th− cña Phrai (Frye) theo ghi chó cña t«i vµ kiÓm tra viÖc thu håi 42.

2) §ång chÝ nh¾c t«i biÕt khi hä ®· göi tr¶ l¹i. 3) PhÇn cßn l¹i th× göi ®Õn Bé d©n ñy n«ng nghiÖp ®Ó hái ý

kiÕn; ® õ n g ®Ó t h Ê t l ¹ c vµ göi tr¶ l¹i n h a n h cho t«i43.

15/XI. Lª-nin




Göi §. I. Cuèc-xki. Ngµy 16 th¸ng M−êi mét 1921

27

42

Göi bé chÝnh trÞ ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) Nga

V× nh÷ng tµi liÖu cña tiÓu ban lµm viÖc ë Tu-la ®· ®−îc ®−a

®Õn M¸t-xc¬-va, nh− B«-g®a-nèp viÕt, cho nªn t«i ®ång ý xem xÐt tr−íc nh÷ng tµi liÖu ®ã ë ®©y, tøc lµ t«i t¸n thµnh ®Ò nghÞ cña B«-g®a-nèp44.

16/XI. Lª-nin




43


16. XI. 1921

Theo ®Ò nghÞ cña §oµn chñ tÞch ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, t«i ®Ò nghÞ mêi nh÷ng ®ång chÝ sau ®©y

Xt¬-ru-mi-lin vµ V. M. XmiÕc-nèp

trong ñy ban ®ã tham gia tiÓu ban do Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy thµnh lËp ngµy 1. XI. 1921 vµ Cuèc-xki lµm tr−ëng ban, ®Ó nghiªn cøu vÊn ®Ò hÖ thèng ho¸ v.v. ph¸p chÕ vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi45.




V. I. L ª - n i n 28

44

Göi L. C. M¸c-ten-x¬ K h È n

G ö i ® å n g c h Ý M ¸ c - t e n - x ¬

§ång chÝ M¸c-ten-x¬! NhÊt ®Þnh ph¶i th«ng b¸o cho Pª-t¬-r«-gr¸t vµ Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng. Kh«ng cã sù kiÓm tra tay ba th× sÏ kh«ng lµm næi c¸i qu¸i g× ®©u vµ råi l¹i sinh ra tai tiÕng th«i.

§ång chÝ h·y tr×nh H é i ® å n g l a o ® é n g v µ q u è c p h ß n g vµ TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy nh÷ng biÖn ph¸p chuÈn bÞ46.

17/XI. Lª-nin




45

Göi I. I. R¸t-tsen-c«47


ViÖc quan träng. CÇn ph¶i 1) triÖu tËp mét cuéc héi nghÞ (cã lÏ ch−a ®Õn lóc häp?); 2) khëi th¶o ra nh÷ng thÓ lÖ, chØ thÞ chi tiÕt; 3) ― ― kÕ ho¹ch thùc hiÖn nã tõng b−íc; 4) kiÓm tra qua b¸o chÝ c«ng nh©n ch©u ¢u (®Æc biÖt lµ b¸o chÝ céng s¶n).

§ång chÝ göi tr¶ l¹i kÌm theo th− tr¶ lêi tØ mØ48.

17/XI. Lª-nin ViÕt ngµy 17 th¸ng M−êi mét 1921

§¨ng lÇn ®Çu n¨m 1961 trªn t¹p chÝ "L−u tr÷ lÞch sö", sè 5


§iÖn göi N. N. Na-ri-ma-nèp. Th¸ng M−êi mét 1921

29

46

§iÖn v« tuyÕn göi L. B. Cra-xin

Ho¶ tèc. ¦u tiªn Tèi mËt

Göi §oµn ®¹i biÓu ChÝnh phñ x«-viÕt ®Ó chuyÓn cho Cra-xin, Lu©n-®«n

Tr¶ lêi bøc ®iÖn khÈn cña ®ång chÝ ngµy 14 th¸ng M−êi mét vÒ viÖc Lª-gia-va vÒ n−íc vµo cuèi th¸ng.

§ång chÝ nªn biÕt lµ chóng t«i ®· ®îi qu¸ l©u, b¸o Lª-gia-va vÒ n−íc gÊp, b»ng mäi c¸ch. R¸t-tsen-c« ®· cho t«i biÕt lµ Lª-gia-va rêi Lu©n-®«n ngµy 16. §ång chÝ ®¸nh ®iÖn ngay cho biÕt chÝnh x¸c ngµy khëi hµnh49.

Lª-nin


In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y

47

§iÖn göi N. N. Na-ri-ma-nèp50

Göi Na-ri-ma-nèp, Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

A-dÐc-bai-gian, Ba-cu

T«i hy väng r»ng Ng©n hµng nhµ n−íc A-dÐc-bai-gian võa khai tr−¬ng, sÏ lµ chç dùa ch¾c ch¾n cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi trong tay c«ng nh©n vµ n«ng d©n cña n−íc Céng hoµ x«-viÕt anh em. ViÖc quyªn gãp 40 triÖu cho nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi vïng

V. I. L ª - n i n 30

P«-v«n-gie vµ Cuèc-®i-xtan lµ b»ng chøng hïng hån nhÊt nãi lªn r»ng quÇn chóng lao ®éng s½n sµng ®i d−íi ngän cê cña Quèc tÕ ®á.

Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy n−íc Céng hoµ liªn bang x· héi chñ nghÜa

x«-viÕt Nga Lª-nin

ViÕt kho¶ng gi÷a ngµy 17 vµ 21 th¸ng M−êi mét 1921

In lÇn ®Çu n¨m 1950 trong V. I. Lª-nin Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø 4, t. 33

Theo ®óng b¶n viÕt tay cña mét ng−êi kh«ng râ tªn, do V. I. Lª-nin ký

48

Göi N. N. Cre-xtin-xki

18/XI.

§ång chÝ Cre-xtin-xki!

RÊt çm ¬n ®ång chÝ ®· göi th− cho t«i. RÊt mong ®ång chÝ b¾t lµm ®óng çc b¶n b¸o ço chÝnh

x¸c vÒ t×nh h×nh bÖnh nh©n vµ çc ®¬n ch÷a ch¹y cho hä51. LiÖu ®ång chÝ cã thÓ b¶o cung cÊp t− liÖu vÒ Na-um I-a-c«-vlª-vÝch Ta-xin52 ®−îc kh«ng? ¤ng ta lµ phãng viªn mét tê b¸o ë Ma-®rÝt, hiÖn sèng ë BÐc-lanh (Wilmersdorf, Jenaerstr. 20, bei Temkin1)), nguyªn céng t¸c viªn cña b¸o "T− t−ëng KiÐp"53. ¤ng ta lµ ng−êi thÕ nµo? Men-sª-vÝch −? T«i muèn biÕt çc cuèn s¸ch b»ng tiÕng T©y-ban-nha cña «ng ta nãi vÒ c ¸ c h

1) ― Vin-m¬-x®oãc-ph¬, I-ª-na-¬-st¬-r¸t-x¬ 20, ë Tem-kin

Göi ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga. Ngµy 18 th¸ng M−êi mét 1921

31

m ¹ n g N g a vµ vÒ c h u y ª n c h Ý n h v « s ¶ n ? 54. LiÖu cã b»ng tiÕng §øc hoÆc tiÕng Ph¸p kh«ng?


ViÕt ngµy 18 th¸ng M−êi mét 1921 §· göi ®i BÐc-lanh



49

* Göi ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga

Sao göi Bé d©n ñy tµi chÝnh Nh»m môc ®Ých tËp trung vµo mét n¬i tÊt c¶ çc vËt quý

hiÖn ®ang ®−îc cÊt gi÷ ë nhiÒu c¬ quan nhµ n−íc, t«i ®Ò nghÞ, trong vßng ba ngµy, tõ khi nhËn ®−îc lÖnh nµy, ph¶i nép vµo Côc b¶o qu¶n tµi s¶n quý nhµ n−íc cña n−íc Céng hoµ liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga toµn bé çc vËt quý hiÖn thuéc quyÒn qu¶n lý cña ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga55.





V. I. L ª - n i n 32

50

Göi V. M. M«-l«-tèp §ång chÝ M«-l«-tèp! §ång chÝ lÊy ®©u ra çi c−¬ng lÜnh

hµnh ®éng cña "nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa tËp thÓ" nµy (b¶n c−¬ng lÜnh ®· göi cho t«i Êy)? T«i ch−a ®äc xong, nh−ng thÊy cã kh«ng Ýt ®iÒu l¹ lïng? Ai vËy? Tªn hä lµ g×? N¬i nµo xuÊt b¶n? Ph¸t hµnh ë ®©u? Do ai? Ai ®øng ®»ng sau ®ã? Tªn hä lµ g×? Mét bé phËn cña nhãm Xa-ma-ra vµ ai n÷a? hay kh«ng ph¶i chØ cã ë nhãm Xa-ma-ra mµ th«i?56

Lª-nin

ViÕt kho¶ng gi÷a ngµy 18 vµ 22 th¸ng M−êi mét 1921



51

GiÊy giíi thiÖu N. A. £-mª-li-a-nèp 19. XI. 1921

Göi çc ®ång chÝ Xt«-m«-ni-a-cèp, Lu-t«-vi-nèp, Cra-xin, V«-rèp-xki, KÐc-gien-txÐp, L«-m«-n«-xèp, LÝt-vi-nèp vµ nh÷ng

®ång chÝ kh¸c

T«i khÈn thiÕt giíi thiÖu ng−êi cÇm giÊy nµy, ®ång chÝ Ni-c«-lai A-lÕch-xan-®r«-vÝch £-mª-li-a-nèp. Ç nh©n t«i biÕt ®ång chÝ nµy tõ th¸ng B¶y 1917, lµ mét trong nh÷ng ®ång chÝ −u tó trong líp ®¶ng viªn cò ë Pª-t¬-r«-gr¸t. T«i ®Ò nghÞ tÝn nhiÖm hoµn toµn vµ hÕt søc gióp ®ì ®ång chÝ Êy. T«i cho r»ng ®iÒu cùc

Göi tÊt c¶ çc çn bé ®¶ng vµ x«-viÕt. Ngµy 19 th¸ng M−êi mét 1921

33

kú, cùc kú quan träng lµ gióp ®ì ®ång chÝ ®ã tiÕp xóc chÆt chÏ h¬n víi c«ng viÖc cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, bëi v× ë ngoµi n−íc, trong sè nh©n viªn Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, chóng ta thiÕu nh÷ng ®¶ng viªn cã kinh nghiÖm, ®ã lµ ®iÒu thø nhÊt. Cßn ®iÒu thø hai, t«i cã nhiÒu tµi liÖu chøng tá r»ng çc c«ng nh©n ë n−íc ngoµi th−êng c¶m thÊy tñi nhôc v× Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng Céng hoµ liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga kh«ng t×m çch gÇn gòi hä1). Vµ vÒ mÆt nµy, vai trß cña £-mª-li-a-nèp ¾t sÏ rÊt lín.

T«i thiÕt tha ®Ò nghÞ, trong sè çc ®ång chÝ cã tªn trªn ®©y, ®ång chÝ nµo sÏ tiÕp xóc víi ®ång chÝ £-mª-li-a-nèp th× viÕt th− cho t«i.

Göi lêi chµo céng s¶n V. U-li-a-nèp (Lª-nin)



52

* Göi tÊt c¶ çc çn bé ®¶ng vµ x«-viÕt

19. XI. 1921

T«i thiÕt tha yªu cÇu tÝn nhiÖm hoµn toµn vµ hÕt søc gióp ®ì ®ång chÝ Ni-c«-lai A-lÕch-xan-®r«-vÝch £-mª-li-a-nèp, ng−êi mµ b¶n th©n t«i biÕt râ tõ tr−íc Çch m¹ng th¸ng M−êi, mét çn bé ®¶ng l©u n¨m vµ lµ mét trong nh÷ng nhµ ho¹t ®éng rÊt xuÊt s¾c cña ®éi tiªn phong c«ng nh©n Pª-t¬-r«-gr¸t2).




1) Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 45. 2) Còng xem c¶ v¨n kiÖn tr−íc.

V. I. L ª - n i n 34

53

NhiÖm vô trao cho N. P. Goãc-bu-nèp

Göi N. P. Goãc-bu-nèp: ® å n g c h Ý h · y c h o s a o l ¹ i ý kiÕn nµy cña N. C.1)®èi víi s¾c lÖnh vÒ viÖc tr¶ tiÒn s¸ch vµ göi cho Cuèc-xki57.

19/XI. Lª-nin

Th«ng th−êng, çc th− viÖn ®Òu cã héi ®ång th− viÖn gåm ®¹i diÖn cña çc ®oµn thÓ: cña chi bé ®Þa ph−¬ng, c«ng ®oµn, ®oµn thanh niªn, héi phô n÷, ®Ó kiÓm tra ®«n ®èc th− viÖn ho¹t ®éng ®−îc ®óng ®¾n.

Çc phßng ®äc s¸ch còng cã "héi ®ång phßng ®äc s¸ch" gåm ®¹i diÖn n«ng d©n ®Þa ph−¬ng, còng nh»m môc ®Ých nh− vËy.

ñy ban th− viÖn trung −¬ng cã thÓ ra th«ng t− quy ®Þnh çc héi ®ång nµy cã nhiÖm vô b¸o ço lªn cÊp trªn (héi ®ång phßng ®äc s¸ch b¸o ço lªn th− viÖn tæng, héi ®ång th− viÖn tæng vµ huyÖn b¸o ço lªn héi ®ång th− viÖn trung −¬ng) r»ng s¸ch b¸o ®Òu nhËn ®−îc vµ sö dông ®óng ®¾n. §ã còng lµ ®iÒu rÊt bæ Ých, xÐt vÒ mÆt kiÓm tra ho¹t ®éng ®óng ®¾n cña çc héi ®ång vµ khuyÕn khÝch viÖc tæ chøc nh÷ng héi ®ång nh− thÕ ë nh÷ng n¬i ch−a cã. Nãi chung, viÖc tËp trung c«ng t¸c th− viÖn (sù liªn hÖ gi÷a çc lo¹i th− viÖn) ®· cã nh÷ng tiÕn bé b¶o ®¶m thùc hiÖn ®−îc c«ng t¸c nãi trªn.

S¾c lÖnh cã thÓ nªu thªm: "víi ®iÒu kiÖn lµ çc héi ®ång th− viÖn vµ çc héi ®ång çc phßng ®äc s¸ch kiÓm tra, ®«n ®èc sö dông ®óng çc th− viÖn".

§ång thêi cã lÏ nªn nªu thªm vÒ çc tr−êng häc ― nh÷ng tr−êng häc nµo cã thÓ chøng minh r»ng hä cÇn cã b¸o ®Ó lµm c«ng t¸c víi häc sinh hoÆc víi nh©n d©n, th× ®Òu cã quyÒn nhËn b¸o kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn, nÕu ®−îc çc phßng, ban gi¸o dôc quèc d©n tæng, huyÖn, tØnh x¸c nhËn lµ cÇn thiÕt.

N. C. U-li-a-n«-va

1) N. C. Cróp-xcai-a.

Göi t− lÖnh b¶o vÖ ®iÖn Crem-li. Ngµy 19 th¸ng M−êi mét 1921

35

P. S. Th¸ng Ch¹p sÏ häp héi nghÞ th− viÖn, chóng t«i sÏ bµn tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy t¹i héi nghÞ ®ã.




54

* Göi t− lÖnh b¶o vÖ ®iÖn crem-li H«m qua, vµo lóc 8 giê tèi, ¤-xÝp Pª-t¬-r«-vÝch G«n-®en-bÐc

®Õn th¨m t«i. MÆc dï tr−íc ®Êy nöa tiÕng, nÕu kh«ng ph¶i lµ sím h¬n, ®· cã th«ng b¸o tr−íc cho sÜ quan trùc nhËt vµ çc chiÕn sÜ b¶o vÖ, ®ång chÝ ®ã ®· bÞ gi÷ l¹i, kh«ng ph¶i lµ ë phÝa d−íi t¹i Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, mµ lµ ë phÝa trªn.

Mét lÇn n÷a ― vµ hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ lÇn ®Çu ― t«i l−u ý ®ång chÝ ®Õn sù vi ph¹m quy chÕ ®ã. §ång chÝ ®õng b¾t t«i ph¶i ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p nghiªm kh¾c vµ ®ång chÝ h·y lµm sao cho mét khi cã bÊt kú sù th«ng b¸o nµo cña ban th− ký cña t«i cho çc chiÕn sÜ b¶o vÖ, kh«ng x¶y ra sù chËm trÔ nhá nhÊt nµo.

Kh«ng râ lµ b¶n h−íng dÉn ®· ®−îc ®Ò ra thËt tØ mØ ch−a. Nã ®· ®−îc kiÓm tra l¹i ch−a. §ång chÝ b¸o ço cho biÕt viÖc chÊp hµnh58.





V. I. L ª - n i n 36

55

Göi V. M. M«-l«-tèp §Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé ChÝnh trÞ

Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) Nga

M Ë t

§ång chÝ M«-l«-tèp! T«i yªu cÇu lu©n chuyÓn cho çc ñy viªn B é c h Ý n h t r Þ ®Ó biÕt, vµ göi tr¶ l¹i th− nµy59.

19/XI. Lª-nin




56


19. XI. 1921

§ång chÝ Cuèc-xki!

Cra-xin rÊt lo r»ng c«ng viÖc cña tiÓu ban Gr«-man (thèng kª sè thiÖt h¹i do sù can thiÖp g©y cho chóng ta) bÞ G«i-kh¬-b¸c lµm cho lén nhµo lªn.

§ång chÝ G«i-kh¬-b¸c cã lÏ l¹i èm. V× thÕ cÇn ph¶i kiÓm tra k ü : (1) nh÷ng tµi liÖu ®ã cßn ®−îc gi÷ g×n thËt tèt kh«ng? (2) kÕt qu¶ ra sao? (3) ai chÞu tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n ®Çy ®ñ vµ nguyªn vÑn? (4) cã cÇn ph¶i lµm thªm cho xong kh«ng?

Göi V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ

37

(5) giao viÖc ®ã cho ai? §ång chÝ h·y tù m×nh kiÓm tra vµ tr¶ lêi cho t«i biÕt, kh«ng

chËm trÔ60.


In lÇn ®Çu n¨m 1942 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXIV


57

Göi V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho çc uû viªn bé chÝnh trÞ

ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng céng s¶n (b) nga

19. XI. 1921

§ång chÝ M«-l«-tèp!

H«m nay, ®ång chÝ Tª-«-®«-r«-vÝch ®· ®−a cho t«i ®¬n xin tõ chøc. T«i tõ chèi kh«ng chÊp nhËn.

T«i thÊy râ r»ng ®ång chÝ ®ã muèn rò s¹ch «-®i-um1) vÒ nh÷ng sù xung ®ét vµ tranh c·i cã thÓ x¶y ra gi÷a ®ång chÝ ®ã víi ¤-xin-xki.

Nh−ng, t«i tin r»ng vÊn ®Ò sÏ ®−îc gi¶i quyÕt æn tho¶ theo h−íng cã lîi nhiÒu cho bé d©n ñy.

T«i ®Ò nghÞ th«ng b¸o ®Ó çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ biÕt vµ cho ý kiÕn lµ cã t¸n thµnh viÖc t«i tõ chèi ®¬n xin tõ chøc cña Tª-«-®«-r«-vÝch kh«ng61.



1) V. I. Lª-nin dïng ch÷ la-tinh "odium" ë ®©y, trong ng÷ c¶nh nµy cã nghÜa lµ "vÕt", "®iÒu lµm bùc m×nh".

V. I. L ª - n i n 38

58

* Göi N. P. Goãc-bu-nèp! 19. XI. 1921


§ång chÝ ®· lµm mét viÖc cùc kú sai: mét v¨n kiÖn quan träng nh− thÕ, ®ång chÝ ®· göi cho t«i ngµy 17/XI (!!) víi mét b¶n ghi ý kiÕn v« vÞ nh− thÕ.

§¸ng lÏ ph¶i göi cho Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng chø! §ång chÝ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm nÕu v× A-va-nª-xèp ®i v¾ng

mµ ®· x¶y ra sai lÇm vµ nÕu ®ång chÝ còng nh− Xm«-li-a-ni-nèp ®Òu kh«ng kÞp thêi liªn hÖ ®−îc víi I-van Ni-ki-tÝch XmiÕc-nèp (dÔ dµng v× ®ång chÝ ®ã ë Pª-t¬-r«-gr¸t) còng nh− víi Tsu-tx¬-ca-Ðp. §ång chÝ cã lçi.

T¹i sao anh chµng Cra-xin-xki nµo ®ã th× ch¹y ng−îc ch¹y xu«i mµ ®ång chÝ vµ Xm«-li-a-ni-nèp th× ngåi kh«ng??62.

Lª-nin



59

Göi I. V. Xta-lin

§ång chÝ Xta-lin! §ång chÝ cã göi cho t«i b¶n sao th− ®ång chÝ tr¶ lêi Tsi-tsª-rin kh«ng? Theo t«i, ®ång chÝ Êy ®óng63.

20/XI. Lª-nin



Göi V. M. M«-l«-tèp, Kh. G. Ra-cèp-xki, I. I. Sv¸c-tx¬

39

60

* Göi chñ tÞch phiªn häp bµn viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng cña

Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng T«i yªu cÇu nhÊt thiÕt lµ h«m nay, nh©n sù ph¶n ®èi cña

®ång chÝ Tsu-tx¬-ca-Ðp vµ I-van Ni-ki-tÝch XmiÕc-nèp, ph¶i xem xÐt l¹i nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ngµy 11/XI n¨m nay vÒ vÊn ®Ò c«ng tr×nh míi1).

Chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng





61

Göi V. M. M«-l«-tèp, Kh, G. Ra-cèp-xki, I. I. Sv¸c-tx¬, G. L. Pi-a-ta-cèp,

M. L. Ru-khi-m«-vÝch

21. XI. 1921

Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp Göi ®ång chÝ Ra-cèp-xki Göi ®ång chÝ "Xª-mi-«n" (Sv¸c-tx¬) thuéc Ban chÊp

hµnh trung −¬ng c«ng ®oµn c«ng nh©n má toµn Nga

1) Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 58.

V. I. L ª - n i n 40

Göi ®ång chÝ Pi-a-ta-cèp Göi ®ång chÝ Ru-khi-m«-vÝch

§ång chÝ kÝnh mÕn!

T«i göi kÌm theo cuèn s¸ch cña ®ång chÝ Rª-m©y-c«64. ChØ cÇn ®äc qua mét trang r−ìi (13 vµ 14) còng thÊy ®−îc

thùc chÊt cña vÊn ®Ò: tranh chÊp vµ vËt lén ë §«n-b¸t. Thªm vµo cuéc tranh chÊp hoÆc bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a Pi-a-ta-

cèp vµ Ru-khi-m«-vÝch, lµ sù bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a Rª-m©y-c« (vµ nh÷ng ®ång chÝ mµ Rª-m©y-c« nªu tªn ë trang 14) víi Pi-a-ta-cèp vµ Can-nin.

Nh÷ng sù bÊt ®ång ý kiÕn vµ bÊt hoµ Êy ë §«n-b¸t, ph¸o ®µi cña chóng ta, lµ v« cïng nguy hiÓm.

T«i yªu cÇu çc ®ång chÝ xem qua cuèn s¸ch nµy (hoÆc lµ, hai trang 13 vµ 14, ®· ®ñ l¾m råi) vµ ghi cho t«i dï chØ 2 ch÷ nãi râ nh÷ng biÖn ph¸p nµo cã thÓ (vµ ph¶i) ¸p dông ®Ó thanh to¸n sù bÊt ®ång vµ tranh chÊp ë §«n-b¸t65.





62

§iÖn göi V. V. Xt¸c-cèp

Göi Xt¸c-cèp, BÐc-lanh

B¸o ço thø nhÊt ®· nhËn ®−îc. T«i døt kho¸t yªu cÇu: nÕu kh«ng ph¶i toµn bé ®¬n ®Æt hµng, th× Ýt ra lµ 10 bé, ®Õn ngµy 1 th¸ng Ba ph¶i ®Õn ®−îc çc c¶ng chóng ta, vµ ®Õn ngµy 1 th¸ng

§«n-b¸t

GiÊy giíi thiÖu I-a. X. Ga-nª-tx¬-ki

41

T− th× ®Õn n¬i lµm viÖc. Qua b¸o ço, t«i kh«ng thÊy cã sù tin ch¾c ch¾n vÒ thêi h¹n. §ång chÝ ®iÖn cho t«i døt kho¸t vÒ kh¶ n¨ng hoµn thµnh66.




Theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y,do V. I. Lª-nin ký

63

GiÊy giíi thiÖu I-a, X. Ga-nª-tx¬-ki67

T«i biÕt ®ång chÝ Ga-nª-tx¬-ki tõ n¨m 1903, håi ®ã lµ ®¹i

diÖn cña §¶ng d©n chñ - x· héi Ba-lan t¹i ®¹i héi ®¶ng ta. Sau ®ã, t«i biÕt ®ång chÝ lu«n lu«n lµ ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng Ba-lan. T«i ®· quan s¸t trùc tiÕp trong thêi kú 1912 - 1914, håi ®ã chóng t«i cïng sèng ë Cra-cèp. §ång chÝ Ga-nª-tx¬-ki ®· nhiÒu lÇn tõ Cra-cèp sang ho¹t ®éng bÊt hîp ph¸p ë Ba-lan, lµm nhiÖm vô cña mét ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng c¶ khi sèng l−u vong ë n−íc ngoµi còng nh− khi ë n−íc Nga. T«i hoµn toµn ®ång ý giíi thiÖu ®ång chÝ ®ã vµo §¶ng.

ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n Nga V. U-li-a-nèp (Lª-nin) 21. XI. 1921



V. I. L ª - n i n 42

64

NghÞ quyÕt vÒ c«ng v¨n cña côc qu¶n lý s¶n xuÊt m¸t-xc¬-va göi côc c«ng nghiÖp

DÖt m¸t-xc¬-va68 RÊt ®¸ng ngê! §ång chÝ Un-slÝch-t¬ ph¶i chØ ®Þnh mét ng−êi hoµn toµn tin

cÈn mµ b ¶ n t h © n ®ång chÝ biÕt râ ® Ó k i Ó m t r a. §ã lµ mét sù ¨n c¾p tinh vi. Ph¶i ch¨ng ë ®©u còng thÕ?

21. XI. Lª-nin



65

Göi M. C. Vª-t«-skin

Göi ®ång chÝ Vª-t«-skin, phã chñ tÞch TiÓu ban qu¶n lý vµng

T«i yªu cÇu ®ång chÝ xóc tiÕn viÖc xem xÐt vÊn ®Ò xuÊt

vµng cho c«ng nghiÖp giÊy. ViÖc ®ã kh«ng thÓ tr× ho·n thªm n÷a ®©u69.





Göi V. M. M«-l«-tèp. Ngµy 22 th¸ng M−êi mét 1921

43

66

Göi X. X. Pi-li-¸p-xki 22. XI.

§ång chÝ Pi-li-¸p-xki!

Yªu cÇu ®ång chÝ göi cho t«i b¶n b¸o c¸o ng¾n: khèi §ång minh nî chóng ta bao nhiªu, con sè do tiÓu ban ®ång chÝ1)

thèng kª theo sù ph©n lo¹i a) ®−îc chøng minh ®Çy ®ñ, cã b»ng chøng x¸c ®¸ng víi

nhiÒu chi tiÕt; b) Ýt chi tiÕt h¬n; c) cã Ýt b»ng chøng h¬n

v.v..





67

Göi V. M. M«-l«-tèp

§ång chÝ M«-l«-tèp! T«i yªu cÇu ra lÖnh cho ®ång chÝ Ki-xª-lÐp, chñ tÞch TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, ®i nghØ vµ ch÷a bÖnh, theo lÖnh cña c¸c b¸c sÜ, Ýt nhÊt lµ 2 th¸ng.


V. I. L ª - n i n 44

Xª-ma-xc« ®· triÖu tËp mét cuéc héi chÈn (trong ®ã cã Mi-no) vµ ®· c«ng nhËn t×nh tr¹ng qu¸ mÖt nhäc, v.v. vµ v.v..

T«i göi kÌm theo ®©y giÊy chøng nhËn. CÇn t×m cho ®ång chÝ ®ã mét nhµ an d−ìng theo ý kiÕn cña

çc b¸c sÜ: cã thÓ vµ cÇn ph¶i lÊy giÊy cam ®oan cña Xª-ma-sc«70.

22/XI. Lª-nin




68

Göi I. V. Xta-lin vµ I. X. Un-slÝch-t¬

22. XI. 1921

Göi ®ång chÝ Xta-lin vµ ®ång chÝ Un-slÝch-t¬ §ång chÝ Ki-xª-lÐp ®· chuyÓn cho t«i nh÷ng thø kÌm theo

®©y71. ë n−íc ta ng−êi ta cho thuª thËt ch¼ng ra thÓ thèng g×. B¶n kª khai tµi s¶n th× gi¶ m¹o, nh− b¶n nµy ®©y. Hay lµ

kh«ng cã çi g× c¶. V« sè hµng ho¸ rÊt quý ― v¶i, m¸y mãc, d©y cua-roa, v.v. vµ

v.v. ― bÞ bän thuª nhµ, bän thu nhËn, bän cÊp ph¸t ®¸nh c¾p hÕt. T«i ®· cã lÇn viÕt th− cho Un-slÝch-t¬ vÒ t×nh h×nh ®ã.

Nªn ch¨ng triÖu tËp mét cuéc häp kÝn gåm nh÷ng ng−êi t h Ë t t i n c È n ®Ó bµn biÖn ph¸p chèng l¹i?

(a) B¾t mét vµi vô vµ xö b¾n; (b) dù th¶o mét chØ thÞ bæ sung; (c) nh− trªn ― çc biÖn ph¸p kiÓm tra, v.v.. 72.




Göi Uû ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc. Ngµy 23 th¸ng M−êi mét 1921

45

69

* Göi ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc

T«i ®Ò nghÞ ®−a ra bµn ë ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc çc vÊn ®Ò:

1. ®Èy nhanh viÖc x©y dùng vµ ®−a vµo ho¹t ®éng nhµ m¸y ®iÖn huyÖn I-va-n«-v« - V«-d¬-nª-xen-xc¬ (trªn hå Róp-xc«i-ª) vµ

2. ghi vµo kÕ ho¹ch n¨m 1922 cña ñy ban than bïn trung −¬ng thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao viÖc khai th¸c çc ®Çm than bïn ë Róp-xc«i-ª hoÆc chuyÓn viÖc khai th¸c ®ã sang cho bé phËn x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn.

V× cã çc nguån vËt t− nªn ngay b©y giê cÇn ph¶i x©y dùng vµ th«ng qua kÕ ho¹ch cho n¨m 1922 vµ tr×nh tù tiÕn hµnh viÖc x©y dùng vµ viÖc khai th¸c than bïn cho nhµ m¸y ®iÖn I-va-n«-v« - V«-d¬-nª-xen-xc¬.

T«i cho r»ng ®Ó th¶o luËn vÊn ®Ò ®ã, ngoµi çc c¬ quan h÷u quan ë trung −¬ng (ñy ban sö dông vËt t− trùc thuéc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng, ñy ban çc c«ng tr×nh nhµ n−íc trung −¬ng thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, ñy ban than bïn trung −¬ng thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao), nªn mêi c¶ ®¹i biÓu cña Héi nghÞ kinh tÕ tØnh I-va-n«-v« - V«-d¬-nª-xen-xc¬ còng nh− kü s− tr−ëng cña c«ng tr×nh x©y dùng73.


Nãi chung ph¶i nhanh chãng v¹ch ra kÕ ho¹ch x©y dùng çc nhµ m¸y ®iÖn quèc doanh cho n¨m 1922, lµm thÕ nµo ®Ó kÕ ho¹ch ®−îc th¶o xong tr−íc ®¹i héi çc X«-viÕt74.




V. I. L ª - n i n 46

70


23. XI. 1921


Tr¶ lêi th− sè 4821 cña ®ång chÝ.

Sau khi ®ång chÝ Lª-gia-va ®Õn, ®ång chÝ ®õng quªn khëi th¶o chØ thÞ chi tiÕt (vÒ quan hÖ víi çc c«ng ®oµn, c¶ çc c«ng ®oµn ®á lÉn çc c«ng ®oµn A m - x t Ð c - ® a m, tøc c«ng ®oµn vµng)

vµ tiÕp ®ã

v¹ch ra chÕ ®é b¸o ço: mÊy lÇn, çc çn bé cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng quan hÖ víi nh÷ng c«ng ®oµn nµo, ë nh÷ng n−íc nµo.

T«i chê th− tr¶ lêi vµ b¸o ço, thêi h¹n 1 - 11/2 th¸ng75.




71

Göi V. M. M«-l«-tèp §Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ



Xin göi ®Ó çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ biÕt. Yªu cÇu ®ång chÝ ghi vµo ch−¬ng tr×nh nghÞ sù.

23/XI. Lª-nin

C©u tr¶ lêi cña t«i:

Göi ban biªn tËp t¹p chÝ "DÜ v·ng". Ngµy 23 th¸ng M−êi mét 1921

47

§ång chÝ ¤-cu-lèp! T«i rÊt tiÕc lµ kh«ng thÓ göi th− giíi thiÖu mµ ®ång chÝ yªu cÇu. T«i sÏ vui lßng lµm viÖc ®ã nÕu lµ sù giíi thiÖu cã tÝnh chÊt ç nh©n. Nh−ng vÊn ®Ò l¹i kh«ng ph¶i nh− thÕ. §©y lµ vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt chÝnh trÞ, vµ t«i göi nã ®Õn Bé chÝnh trÞ76.


23/XI.



72

Göi ban biªn tËp t¹p chÝ "dÜ v·ng" 23. XI. 1921

VÒ cuèn s¸ch "Hai bøc th− göi N. C. Mi-khai-lèp-xki".

1894. (Kh«ng ®Ò n¬i xuÊt b¶n.)

Cã thÓ lµ nã do Phª-®«-xª-Ðp ®· qu¸ cè viÕt. T«i chît nhí ra lµ vµo nh÷ng n¨m ®ã t«i ®· nghe nãi viÖc ®ång chÝ ®ã (vµ nhãm nhá cña ®ång chÝ Êy) trao ®æi th− tõ víi Mi-khai-lèp-xki1). Cßn viÖc th− ®ã xuÊt hiÖn trªn b¸o chÝ, th× t«i kh«ng nghe thÊy. Nh−ng t«i kh«ng thÓ x¸c nhËn mét ®iÒu g× ch¾c ch¾n.

Lª-nin

§¨ng lÇn ®Çu n¨m 1924 trªn t¹p chÝ "DÜ v·ng", sè 23


1) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 374-375.

V. I. L ª - n i n 48

73

* Göi t− lÖnh b¶o vÖ ®iÖn Crem-li

26. XI. 1921

Sao göi ®ång chÝ N. P. Goãc-bu-nèp

L¹i mét lÇn n÷a x¶y ra chuyÖn nh÷ng ng−êi ®Õn gÆp t«i bÞ

çc chiÕn sÜ b¶o vÖ gi÷ l¹i1). H«m nay, ®ång chÝ X«-c«n-ni-cèp, ñy viªn Ban chÊp hµnh

trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga, bÞ ng−êi ta gi÷ l¹i kho¶ng 10 phót, khi ®ång chÝ ®ã ®Õn chç t«i.

Cã lÏ lµ chiÕn sÜ b¶o vÖ ®· hµnh ®éng ®óng khi kh«ng ®Ó X«-c«n-ni-cèp dïng ®iÖn tho¹i, bëi v× ng−êi ta nãi r»ng ®ã lµ ®iÖn tho¹i "liªn l¹c néi bé". Nh−ng ng−êi ta l¹i nãi r»ng cã m¸y ®iÖn tho¹i t h ø h a i, vµ lÏ ra chiÕn sÜ b¶o vÖ ph¶i cho phÐp dïng nã! Dï sao th× t«i ®· nhiÒu lÇn ®ßi hái ®ång chÝ t− lÖnh b¶o vÖ ®iÖn Crem-li vµ b©y giê lÇn n÷a t«i ®ßi hái ph¶i ®Æt thµnh lÒ lèi sao cho nh÷ng ng−êi ®Õn gÆp t«i, d ï l µ k h « n g c ã b Ê t k ú g i Ê y t ê v µ o c ö a n µ o, ®Òu cã thÓ, kh«ng gÆp bÊt kú sù c¶n trë nhá nhÊt nµo, g ä i ® i Ö n t h o ¹ i c¶ tõ cæng Crem-li còng nh− tõ ®Çu cÇu thang lèi lªn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy víi phßng th− ký cña t«i vµ víi çc n÷ th−êng trùc ®iÖn tho¹i cña tæng ®µi tÇng III.

T«i l−u ý ®ång chÝ lµ ®ång chÝ cã th¸i ®é l¬ lµ ®èi víi nh÷ng yªu cÇu cña t«i. Mét lÇn n÷a, t«i ®Ò nghÞ ®Þnh ra ngay lËp tøc nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt, nÕu cÇn th× m¾c thªm 2 m¸y ®iÖn tho¹i dµnh cho kh¸ch ®Õn (1 ë cæng Crem-li, 1 ë ®Çu cÇu thang lèi lªn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy) vµ tr¶ lêi t«i kh«ng ®−îc



49

chËm trÔ. §Þnh ra quy chÕ ®Æc biÖt dµnh cho nh÷ng ng−êi ®Õn gÆp t«i78.




74



H·y cho ®¨ng ký ®i. H·y göi ®i. H·y kiÓm tra ®i. HoÆc lµ ch−a cã chØ thÞ c h i t i Õ t (truyÒn qua ®iÖn tho¹i −?

ai chuyÓn? KiÓm tra ch−a? Ch¾c ch¾n kh«ng? KiÓm tra nh− thÕ nµo? v.v.) hoÆc chÊp hµnh kh«ng nghiªm tóc.

§Êu tranh ®¹t cho ®−îc viÖc chÊp hµnh cã kÕt qu¶. Ai chÞu tr¸ch nhiÖm? B¾t giam 1-2 lÇn v× kh«ng chÊp hµnh.

NÕu kh«ng, sÏ kh«ng cã nghÜa lý g×79.

Lª-nin




V. I. L ª - n i n 50

75


§ång chÝ Goãc-bu-nèp! CÇn ph¶i gióp M u y n - t x e n - b Ð c α) lËp mét b¶ng ghi "c«ng viÖc" cña «ng ta; β) nãi víi «ng ta vÒ nh÷ng c«ng viÖc ®ã; γ) ®Èy tíi vµ xóc tiÕn nh÷ng c«ng viÖc Êy b»ng çch liªn

hÖ víi çc bé d©n ñy h÷u quan, v.v.; δ) phÇn th× liªn hÖ víi Lª-vin (th− ký cña tiÓu ban Ca-li-

nin vµ Ca-mª-nÐp, cña ñy ban cøu ®ãi1)).

P. S. H×nh nh−, t«i ®· göi cho ®ång chÝ b¶ng ghi "nh÷ng c«ng viÖc" cña «ng ta?80.



76

Göi G. M Cr¬-gi-gia-nèp-xki

1 26. XI. 1921 G. M.! H«m nay, b¸o "Sù thËt" viÕt çi g× vÒ ph¸t kiÕn cña Ts©y-

c«?81. L¹i thªm mét tin vÞt −? Cßn nÕu lµ ®øng ®¾n, th× cí g× l¹i viÕt vÒ nh÷ng vô næ tõ xa? §ång chÝ viÕt cho mÊy ch÷; cã thÓ, cÇn hái Kh¸c-cèp hoÆc lµ triÖu tËp Ts©y-c« vÒ, hoÆc lµ nhê mét chuyªn gia nµo ®ã nãi chuyÖn b»ng ®iÖn tho¹i víi Kh¸c-cèp?

Lª-nin cña ®ång chÝ

1) §©y lµ nãi ñy ban cøu ®ãi trung −¬ng trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga.


51

2

26/XI.

G. M.! T«i ®· nãi chuyÖn víi Tsu-ba-r¬. Th× ra ®ång chÝ Êy biÕt vÒ ph¸t kiÕn ®ã vµ nãi r»ng çc chuyªn gia vµ gi¸o s− cña hä ®· th¶o luËn vµ nhËn thÊy lµ ®øng ®¾n. §ång chÝ Êy b¶o lµ cã thÓ göi c¶ tµi liÖu lÉn ph¸i b¶n th©n nhµ ph¸t minh ®Õn.

CÇn quyÕt ®Þnh xem liÖu cã nªn yªu cÇu göi tµi liÖu hoÆc ph¸i chÝnh nhµ ph¸t minh ®Õn ®©y kh«ng; nªn ch¨ng göi ®i Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt, ®Õn chç B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch?82.

§ång chÝ h·y suy nghÜ ®i vµ viÕt th− hoÆc cho t«i, hoÆc cho N. P. Goãc-bu-nèp lµ ng−êi mµ t«i ñy quyÒn theo dâi viÖc chÊp hµnh vµ kiÓm tra83.



§¨ng lÇn ®Çu ngµy 21 th¸ng Giªng 1925 trªn b¸o "§êi sèng kinh tÕ", sè 17

Theo ®óng çc b¶n th¶o

77


§ång chÝ Goãc-bu-nèp! §ång chÝ h·y ®Ých th©n theo dâi viÖc nµy. H·y cö mét liªn l¹c viªn ®i xe m«-t« ®Õn chç G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki vµ nhËn lÊy çc b¶n ghi ý kiÕn cña t«i vÒ "ph¸t kiÕn" ë Kh¸c-cèp vµ vÒ b¶n nhËn xÐt cña Tsu-ba-r¬1).

27/XI. Lª-nin 1) Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 76.

V. I. L ª - n i n 52

(P. S. CÇn viÕt giÊy gäi ng−êi ph¸t minh ®Õn ®©y; tr×nh diÖn víi La-da-rÐp; råi ®−a ®i Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt, v.v.).




78

* Göi chñ tÞch tiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

T«i ®Ò nghÞ TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy h«m nay nhÊt

thiÕt ph¶i xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh døt kho¸t vÊn ®Ò cÊp ngay 70 triÖu róp cho viÖc tæ chøc cuéc triÓn l·m ë BÐc-lanh. T«i chØ ®Þnh ®ång chÝ Goãc-bu-nèp N. P. lµm b¸o c¸o viªn84.





79

B¶n ghi ý kiÕn vÒ tiÒn ph¹t

C¸c kho¶n ph¹t c¶ ë ®©yvµ nãi chung, ph¶i tÝnh b » n g v µ n g vµ quy theo thêi gi¸ trong ngµy85.

Lª-nin

ViÕt kho¶ng gi÷a ngµy 28 th¸ng M−êi mét vµ 14 th¸ng Ch¹p 1921




53

80

Göi L. B. Ca-mª-nÐp

§ång chÝ Ca-mª-nÐp! ý kiÕn cña t«i gÇn víi ®ång chÝ h¬n lµ víi §giÐc-gin-xki. T«i khuyªn ®ång chÝ ®õng nh−îng bé vµ ®−a ra Bé chÝnh trÞ. Khi ®ã, chóng ta sÏ gi÷ v÷ng maximum1) trong nh÷ng møc tèi ®a. §èi víi Bé d©n ñy t− ph¸p, chóng ta cßn quy tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc k h « n g b ¸ o c ¸ o víi Bé chÝnh trÞ (hoÆc víi Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy) vÒ nh÷ng thiÕu sãt vµ nh÷ng sai lÇm cña ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga n÷a86.

29/XI. Lª-nin



81

Göi N. P. Goãc-bu-nèp87

§ång chÝ Goãc-bu-nèp! H·y ®ßi cho ®−îc tµi liÖu 1) ë Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, vÒ gi¸ gra-phÝt vµ ®iÒu kiÖn

tiªu thô nã. (Ph¶i ch¨ng ®ã lµ ngo¹i tÖ?) 2) ë Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n Xi-bi-ri, vÒ kinh nghiÖm thu

mua vµ b¸n gra-phÝt trong n¨m 1921 (cã kinh nghiÖm ®ã). Cã thÓ lµ c¶ ë ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc còng cã tµi liÖu. Tµi liÖu thu thËp ®−îc sÏ dïng ®Ó Héi ®ång lao ®éng vµ

quèc phßng kÕt luËn vµ ra nghÞ quyÕt ®Æc biÖt. Lª-nin




1) ― møc tèi ®a

V. I. L ª - n i n 54

82

Göi E. A. Prª-«-bra-gien-xki

§ång chÝ Prª-«-bra-gien-xki! ChÝnh ®©y lµ tµi liÖu mµ t«i ®· nãi víi ®ång chÝ b»ng ®iÖn tho¹i. Xin ®ång chÝ tr¶ l¹i cho víi vµi lêi nhËn xÐt vÒ nã. Ngoµi ra, nªn ch¨ng ®−a Mu-skª-tèp, nÕu tõ n¨m 1918 ®ång chÝ ®ã ®· c«ng t¸c ë Pª-t¬-r«-gr¸t, vµo ban l·nh ®¹o, chuyÓn ®ång chÝ ®ã tõ Pª-t¬-r«-gr¸t vÒ M¸t-xc¬-va?88.

29/XI. Lª-nin




83

NhiÖm vô trao cho N. P. Goãc-bu-nèp ghi trªn th− cña A. X. Ki-xª-lÐp


Yªu cÇu kiÓm tra xem ®· lµm ch−a vµ ®· lµm nh÷ng g×, vµ b¸o ço víi t«i.

29/XI. Lª-nin

§ång chÝ £-nu-kÝt-dª!

Sao göi Vla-®i-mia I-lÝch

Theo ®Ò nghÞ cña Vla-®i-mia I-lÝch, t«i yªu cÇu ®ång chÝ b¶o ®¶m viÖc ¨n uèng cña ®ång chÝ Bi-ª-lèp, thµnh viªn TiÓu héi ®ång bé tr−ëng

Göi L. §. T¬-rèt-xki. Ngµy 30 th¸ng M−êi mét 1921

55

d©n ñy, lµ ng−êi cÇn ®−îc t¨ng c−êng båi d−ìng, bëi v× çc b¸c sÜ ph¸t hiÖn thÊy ®ång chÝ ®ã b¾t ®Çu bÞ lao vµ suy nh−îc nghiªm träng, cßn viÖc ®Ó ®ång chÝ ®ã nghØ ng¬i th× rÊt khã bëi v× c«ng viÖc qu¸ nhiÒu.

22/XI. 1921 A. Ki-xª-lÐp




84

Göi L. §. t¬-rèt-xki §ång chÝ T¬-rèt-xki! H·y nhËn th− kÌm theo ®©y ®Ó biÕt vµ

h·y göi tr¶ l¹i t«i (c¶ th− ng¾n nµy), v× t«i cßn göi cho ng−êi kh¸c n÷a89.

Ad 11). "ThËn träng" ë chç nµo?? Thùc ra ch−a cã g× c¶. ChØ toµn lµ nãi su«ng. §¸ng tiÕc lµ ng−êi §øc q u ¸ − "thËn träng". ë ®©y, Tsi-tsª-rin kh«ng ®óng.

Ad № 3... T«i nghÜ, ®ã lµ chuyÖn bÞa ®Æt. §¸ng lÏ ph¶i ®Æt ra cho H¸c-tvÝch (vµ nh÷ng ng−êi §---øc kh¸c) vÊn ®Ò mét çch chÝnh diÖn vµ chÝnh x¸c: çc ngµi muèn g× ë chóng t«i? mét hiÖp −íc k h « n g c ã n−íc Anh? §−îc! H·y nhanh chãng ®−a ra d ù t h ¶ o, vµ chóng t«i s Ï k ý.

Cho ®Õn nay, ng−êi §øc chØ nãi vµ nãi. Cra-xin, theo nguyªn t¾c ngo¹i giao, l Ï r a kh«ng ®−îc ®Ó

lé ý ®å tr−íc Xtin-nª-x¬ vµ thËm chÝ t¸n tØnh víi y.

30/XI. Lª-nin



1) ― bæ sung vµo ®iÓm 1

V. I. L ª - n i n 56

85

Göi A. §. Mª-tª-lÐp

Göi ®ång chÝ côc tr−ëng Côc qu¶n lý nhµ cöa cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga

®ång chÝ Mª-tª-lÐp

T«i yªu cÇu nhÊt thiÕt ph¶i cÊp cho n÷ ®ång chÝ Txª-txi-li-i-a Xa-m«i-lèp-na B«-brèp-xcai-a mét buång trong Nhµ sè 1 cña çc X«-viÕt. T«i biÕt rÊt râ ®ång chÝ ®ã lµ mét çn bé ®¶ng kú cùu. §ång chÝ ®ã hiÖn ®ang sèng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn hoµn toµn kh«ng thÓ chÞu ®ùng ®−îc, vµ çc b¸c sÜ ®· ra lÖnh ph¶i chuyÓn ®ång chÝ ®ã ngay lËp tøc ®Õn mét trong çc Nhµ cña çc X«-viÕt.

§ång chÝ h·y b¸o cho phßng th− ký cña t«i biÕt vÒ viÖc chÊp hµnh90.


P. S. T«i biÕt B«-brèp-xcai-a tõ thêi kú tr−íc n¨m 1905 vµ t«i biÕt lµ ®ång chÝ ®ã cã kh¶ n¨ng chÞu ®ùng sù nghÌo thiÕu mµ vÉn hoµn toµn lÆng thinh tíi møc qu¸ qu¾t l¾m. V× vËy, cÇn ph¶i nhanh chãng gióp ®ång chÝ ®ã1).


§¨ng lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ n¨m 1924 trªn t¹p chÝ "Çch m¹ng v« s¶n", sè 3

In toµn v¨n n¨m 1945 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXV

Theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y, do V. I. Lª-nin bæ sung vµ ký

1) T¸i bót do chÝnh tay V. I. Lª-nin viÕt.

VÒ ñy ban sö dông. Ngµy 30 th¸ng M−êi mét 1921

57

86

Göi A. A. Bi-ª-lèp

30/XI.

§ång chÝ Bi-ª-lèp! T«i t¸n thµnh ®ång chÝ vÒ quan niÖm. §ång chÝ h·y xóc tiÕn c«ng viÖc ®ã trong thùc tiÔn, nghÜa lµ

®ång chÝ h·y ®−a ra dù th¶o nghÞ quyÕt (cã thÓ lµ nh− thÕ nµy th× tèt h¬n: ®Çu tiªn ®ång chÝ h·y chän ng−êi vµ sau ®ã ®−a ra dù th¶o nghÞ quyÕt).

Ra khái ®¶ng, theo t«i, lµ kh«ng nªn. T«i ph¶n ®èi. §ång chÝ ph¶i ë l¹i vµ lµm viÖc mét çch g−¬ng mÉu ë B ¸ c h

h o ¸ t æ n g h î p 91.


P. S. VÒ viÖc rót khái TiÓu héi ®ång, ®ång chÝ h·y tr×nh bµy ý kiÕn cña Ki-xª-lÐp.




87

* VÒ ñy ban sö dông

Çc bé d©n ñy nãi lµ sÏ ñng hé ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc (t¸n thµnh viÖc chuyÓn giao ñy ban sö dông cho nã), bëi v×: nh− vËy th× hä cµng kh«ng cßn bÞ kiÓm tra n÷a.

(Cri-tx¬-man. 30. XI.)

V. I. L ª - n i n 58

ñy ban sö dông lo liÖu tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu vôn vÆt, ®ã lµ c«ng lao cña nã chø kh«ng ph¶i lµ téi lçi (®−êng cho viÖc s¶n xuÊt g−¬ng; muèi cho viÖc ñ thøc ¨n cho gia sóc; bét phÕ phÈm cho çc pin ®iÖn, v.v.).




88

Göi G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki

G. M.!

Võa råi Cri-tx¬-man ®· ®Õn chç t«i. T«i kÌm theo ®©y ý kiÕn cña ®ång chÝ ®ã vµ cña t«i vÒ kÕ

ho¹ch cña ®ång chÝ ®ã. Mong r»ng ®ång chÝ h·y ®äc qua vµ göi tr¶ l¹i cho t«i víi

vµi ý kiÕn cña ®ång chÝ vÒ nã. T«i ®ang lo l¾ng (®Æc biÖt) vÒ hai mÆt cña vÊn ®Ò: (1) LiÖu cã thÓ chuyÓn giao ñ y b a n s ö d ô n g cho ñy

ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc theo mét çch kh¸c chø kh«ng ph¶i lµ t o µ n b é kh«ng?

nÕu kh«ng, th× liÖu cã thÓ, khi chuyÓn giao toµn bé, thu hÑp bé m¸y cña ñy ban sö dông l¹i ®−îc kh«ng?

(2) trong thùc tÕ, t×nh tr¹ng kh«ng bÞ kiÓm tra cña çc bé d©n uû liÖu cã t¨ng lªn cïng víi viÖc chuyÓn giao ñy ban sö dông cho ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc kh«ng?

(cã nh÷ng biÖn ph¸p g× ®Ó chèng l¹i ®iÒu ®ã? cã nh÷ng ®¶m b¶o g× chèng l¹i ®iÒu ®ã? ViÖc çc bé bªnh vùc ch−¬ng

Göi V. V. Quy-b−-sÐp. Th¸ng M−êi mét 1921

59

tr×nh chuyÓn giao ñy ban sö dông cho ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc cã mang tÝnh vô lîi theo nghÜa xÊu kh«ng?)

30/XI. Lª-nin

Thªm n÷a: liÖu cã thÓ kh«ng kÕt hîp (b»ng çch nµy hay çch kh¸c) viÖc ph©n phèi s¶n phÈm víi viÖc ph©n phèi tiÒn b¹c kh«ng?92




89

Göi V. V. Quy-b−-sÐp

§ång chÝ Quy-b−-sÐp! Çi chÝnh hiÖn nay trong vô Rót-ghÐc-x¬ lµ cè g¾ng c ¶ i t h i Ö n thµnh phÇn "Ban tæ chøc"93.

T«i sÏ cè g¾ng th¨m dß ý kiÕn nh÷ng ng−êi céng s¶n PhÇn-lan, th«ng qua Cu-u-xi-nen. C¶ ®ång chÝ (vµ B«-g®a-nèp) h·y cè g¾ng, th«ng qua nh÷ng ®ång chÝ biÕt râ phong trµo c«ng nh©n Mü, t×m nh÷ng ng−êi ®−îc ®Ò cö míi ®¸ng tin cËy. Chóng ta sÏ ®−a hä vµo "Ban tæ chøc".

ViÕt cuèi th¸ng M−êi mét 1921

§¨ng lÇn ®Çu ngµy 20 th¸ng Giªng n¨m 1929 trªn "B¸o c«ng th−¬ng", sè 17


V. I. L ª - n i n 60

90

Göi A. X. £-nu-kÝt-dª


LiÖu cã thÓ xóc tiÕn nhanh h¬n n÷a viÖc chuyÓn c¨n nhµ dµnh cho Xta-lin kh«ng?

T«i khÈn kho¶n yªu cÇu ®ång chÝ lµm viÖc ®ã vµ gäi ®iÖn tho¹i (m¸y ®iÖn tho¹i tèt ®Êy, qua tæng ®µi ë tÇng trªn) cho t«i biÕt c«ng viÖc nµy cã tr«i ch¶y hay gÆp trë ng¹i1).


ViÕt vµo th¸ng M−êi mét 1921



91

§iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i göi V. V. Ph«-min

Göi ®ång chÝ Ph«-min, Bé d©n ñy giao th«ng

Nh÷ng vËt liÖu dµnh cho C«ng tr−êng Ca-si-ra, göi tõ Pª-t¬-r«-gr¸t çc ngµy 11 vµ 23 th¸ng M−êi mét, cho tíi nay vÉn ch−a ®Õn c«ng tr−êng, mÆc dï t«i ®· cã chØ thÞ døt kho¸t ph¶i chuyÓn thËt cÊp tèc tÊt c¶ nh÷ng vËt liÖu dµnh cho Ca-si-ra. Do sù chËm trÔ ®ã, nªn ®· kh«ng thÓ triÓn khai c«ng viÖc x©y dùng c«ng tr×nh t¶i ®iÖn, t×nh h×nh nµy, ®Õn l−ît nã,

1) Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 263.

Göi N. P. Goãc-bu-nèp. Ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1921

61

®· ¶nh h−ëng ®Õn viÖc ®−a Nhµ m¸y ®iÖn Ca-si-ra vµo s¶n xuÊt ®óng thêi h¹n. T«i ®Ò nghÞ ®ång chÝ ®iÒu tra c«ng viÖc nµy mét çch hÕt søc nghiªm ngÆt vµ ra chØ thÞ ngay lËp tøc cho tuyÕn ®−êng Pª-t¬-r«-gr¸t - M¸t-xc¬-va - Ca-si-ra kÐo ®Õn Ca-si-ra çc toa cã sè sau ®©y: 771 167, 590 175, 612 881, 171 843, 468 369, 465 049, 655 397, 69 578, 288 442 vµ 536 297 víi sù ký nhËn trùc tiÕp cña kü s− tr−ëng hoÆc cña mét trong çc ng−êi phã cña ng−êi Êy. §Ó b¶o ®¶m ch¾c ch¾n h¬n cho viÖc chÊp hµnh lÖnh nµy, ®ång chÝ h·y bæ nhiÖm ®Ých danh nh÷ng ng−êi cã träng tr¸ch trong Bé d©n ñy giao th«ng. Khi mçi toa nãi trªn ®i qua çc ga Kh«-vri-n« vµ M¸t-xc¬-va, ®ång chÝ h·y ®¸nh ®iÖn b¸o cho kü s− tr−ëng cña C«ng tr−êng Ca-si-ra lµ Txi-u-ru-pa vÒ nh÷ng toa tµu ®ã, theo ®Þa chØ sau ®©y: Ngâ Ma-l−i TsÐc-çt-xki, B·i Ca-li-a-din-xc«i-ª, C«ng tr−êng Ca-si-ra. §ång chÝ h·y th«ng b¸o ngay lËp tøc cho ®ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp vÒ nh÷ng biÖn ph¸p ®−îc ¸p dông vµ kÕt qu¶94.

M¸t-xc¬-va - Crem-li 2/12 - 21 Chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng




92

Göi N. P. Goãc-bu-nèp §ång chÝ Goãc-bu-nèp!

§ång chÝ h·y kiÓm tra, qua Ram-din (ñy viªn ― vµ chñ tÞch? ― cña ban tiÕp nhËn Ca-si-ra), xem khi nµo th× tiÕp nhËn?

V. I. L ª - n i n 62

vµ qua G. §. Txi-u-ru-pa1) xem ®ång chÝ Êy hy väng lµ khi nµo th× cung cÊp ®iÖn cho M¸t-xc¬-va 6000 kw?95.

2/XII. Lª-nin

ViÕt ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1921



93

§iÖn b¸o qua b−u ®iÖn göi I. T. Xmin-ga vµ V. V. Ph«-min

KhÈn Göi ®ång chÝ Xmin ga,

Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu Göi ®ång chÝ Ph«-min, Bé d©n ñy giao th«ng

Sao göi Tæng côc c«ng nghiÖp giÊy

NghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ngµy 17 th¸ng T¸m 1921 ®· duyÖt y ch−¬ng tr×nh s¶n xuÊt giÊy in tiÒn cho thêi kú th¸ng B¶y - th¸ng Ch¹p 1921 t¹i bèn nhµ m¸y giÊy, trong ®ã cã c¶ nhµ m¸y "ChiÕn sÜ c«ng x·" ë Pª-t¬-r«-gr¸t víi s¶n l−îng hµng th¸ng 4 000 pót giÊy in tiÒn ë m¸y giÊy thø nhÊt; m¸y nµy do Tæng côc c«ng nghiÖp giÊy chuÈn bÞ ®−a vµo sö dông ®óng thêi h¹n 1/XII-1921, lµ thêi h¹n ®−îc quy ®Þnh bëi chÝnh nghÞ quyÕt nµy cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng.

Theo b¸o ço cña Tæng côc c«ng nghiÖp giÊy, nhµ m¸y "ChiÕn sÜ c«ng x·" thùc tÕ kh«ng thÓ b¾t tay thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt ®−îc giao cho nã, bëi lÏ mÆc dï çc biÖn ph¸p cña Tæng côc c«ng nghiÖp giÊy vµ nhiÒu lÇn ®Ò nghÞ göi tíi Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu, Ban c«ng nghiÖp nhiªn liÖu tØnh

1) ë phÝa trªn v¨n kiÖn, V. I. Lª-nin ®¸nh dÊu # vµ viÕt: "cµng nhanh cµng tèt, b»ng ®iÖn tho¹i". Ng−êi còng ®¸nh nh÷ng dÊu nh− vËy phÝa trªn hä Ram-din vµ Txi-u-ru-pa.

Göi Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng. Ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1921

63

Pª-t¬-r«-gr¸t vµ çc c¬ quan nhiªn liÖu kh¸c, viÖc cung cÊp chÊt ®èt cho nhµ m¸y ch−a ®−îc thùc hiÖn vµ hiÖn nay còng ch−a ®−îc thùc hiÖn. Nhµ m¸y hoµn toµn kh«ng cã cñi, do ®ã kÕ ho¹ch s¶n xuÊt th¸ng M−êi mét cña nhµ m¸y nµy kh«ng hoµn thµnh.

Theo nh÷ng tin tøc võa míi nhËn ®−îc cña Tæng côc c«ng nghiÖp giÊy th× tõ ngµy 26 th¸ng nµy nhµ m¸y thø hai s¶n xuÊt giÊy in tiÒn ― nhµ m¸y ë C«n-®r«-v« còng ngõng ho¹t ®éng, theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt do Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng th«ng qua th× nhµ m¸y nµy ph¶i s¶n xuÊt 9 000 pót giÊy in tiÒn mçi th¸ng. Nhµ m¸y ngõng ho¹t ®éng v× ®−êng s¾t X−-d¬-ran - Vi-a-d¬-ma kh«ng cung cÊp chÊt ®èt cho x−ëng, trong khi ®ã theo kÕ ho¹ch cña Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu ph¶i cung cÊp cho nhµ m¸y mçi th¸ng 245 toa cñi.

T«i ®Ò nghÞ thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p khÈn cÊp nh»m b¶o ®¶m viÖc cung cÊp chÊt ®èt, mét çch cã kÕ ho¹ch vµ kÞp thêi cho çc nhµ m¸y nãi trªn.

Çc ®ång chÝ göi cho t«i b¶n b¸o ço viÕt vÒ viÖc chÊp hµnh96.


Ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1921 M¸t-xc¬-va, Crem-li



94

Göi bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng

Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng

Sao göi ®ång chÝ Pi-a-ta-cèp ― ®Ó biÕt

T«i ®Ò nghÞ ®Æt mua cho Tæng côc c«ng nghiÖp than §«n-

V. I. L ª - n i n 64

b¸t s¸ch giíi thiÖu mÆt hµng cña çc h·ng bu«n n−íc ngoµi (§øc, Mü, Anh) chuyªn cung øng:

a) thiÕt bÞ cho çc má nãi chung, b) d©y çp, c) m¸y b¬m, d) vËt liÖu kü thuËt ®iÖn, ®) m¸y ®i lß, b¨ng chuyÒn, v.v., e) dông cô, g) s¶n phÈm b»ng kim lo¹i nãi chung vµ d©y thÐp nãi riªng. T«i ®Ò nghÞ göi b¸o ço vÒ viÖc thùc hiÖn ®Õn ®ång chÝ

Goãc-bu-nèp, ch¸nh v¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy.





95

Göi ñy ban s¸ch b¸o n−íc ngoµi97

Göi ñy ban s¸ch b¸o n−íc ngoµi

Sao göi ®ång chÝ Pi-a-ta-cèp ― ®Ó biÕt vµ tháa thuËn víi ñy ban s¸ch b¸o n−íc ngoµi

vÒ viÖc cÊp mét kho¶n tÝn dông thÝch ®¸ng b»ng vµng ®Ó ®Æt mua s¸ch b¸o

T«i ®Ò nghÞ dµnh cho vµ tÝnh vµo tµi kho¶n cña Tæng côc

c«ng nghiÖp than §«n-b¸t 1. cÊp tèc ®Æt mua trän bé tÊt c¶ çc t¹p chÝ vÒ má ― §øc,

Anh vµ Hîp chñng quèc B¾c Mü trong nh÷ng n¨m 1917-1921; 2. ®Æt mua vµ göi ®Òu ®Æn vÒ Tæng côc:

Göi ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga. Ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1921

65

a) tÊt c¶ çc t¹p chÝ vÒ má hiÖn nay b»ng tiÕng §øc, Ph¸p vµ Anh;

b) nh÷ng s¸ch quan träng nhÊt vÒ ngµnh má míi xuÊt b¶n; c) t¹p chÝ "The Economist"98.

T«i yªu cÇu göi b¸o ço vÒ viÖc chÊp hµnh cho ®ång chÝ Goãc-bu-nèp, ch¸nh v¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy.





96

Göi ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga1)

Tèi mËt

Göi ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga

T«i yªu cÇu göi cho t«i, b»ng ®−êng d©y mËt, th«ng qua ®ång chÝ Goãc-bu-nèp, b¶n b¸o ço vÒ t×nh h×nh c«ng t¸c trong Côc b¶o qu¶n tµi s¶n quý cña nhµ n−íc.






1) Trong mét b¶n kh¸c, tr−íc v¨n b¶n cña th− ng¾n cã in: "Göi ®ång chÝ An-xki. ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga (göi theo çc ®Þa chØ kh¸c nhau)".

V. I. L ª - n i n 66

97


§ång chÝ Ca-mª-nÐp! Tµi liÖu nµy, Khin-tsóc trao cho t«i h«m qua99. §ång chÝ h·y ®äc vµ giíi thiÖu nã víi tÊt c¶ çc ñy viªn cña "ñy ban kinh tÕ thèng nhÊt"100.

H×nh nh− c«ng viÖc ®ang ph¸t triÓn th× ph¶i? Ch¼ng lÏ kh«ng cã ai ®Ò ra ®−îc çch thøc kiÓm tra c h o n g h i ª m n g Æ t h ¬ n?

2/XII. Lª-nin

P. S. T«i yªu cÇu chuyÓn c¶ cho hÕt th¶y çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ.

ViÕt ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1921 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

98

Göi A. L. Sanh-man

Göi ®ång chÝ Sanh-man

T«i göi b¶n b¸o ço nµy cña Khin-tsóc ®Õn ®Ó ®ång chÝ cho ý kiÕn. Ng©n hµng nhµ n−íc cã kiÓm so¸t ®ång chÝ ®ã kh«ng? Cô thÓ lµ b»ng çch nµo?

§¸ng lÏ chóng ta ph¶i bµn vÒ Vô th−¬ng nghiÖp cña Ng©n hµng nhµ n−íc, nh©n ®ã bµn c¶ vÊn ®Ò bu«n b¸n nãi chung.

ViÕt ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1921 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n viÕt tay cña mét ng−êi kh«ng râ tªn

Göi A. I. R−-cèp. Ngµy 3 th¸ng Ch¹p 1921

67

99

Göi V. A. Xm«-li-a-ni-nèp101

§ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp! T«i yªu cÇu xem xÐt vµ thu thËp tÊt c¶ mäi ®iÒu vÒ Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng.

Nªn x©y dùng m é t l o ¹ t biÓu ®å cho çc b¸o ço hµng th¸ng cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng ( (kÓ c¶ cña B¸ch hãa tæng hîp quèc doanh)) .

Ch¼ng h¹n nh−: (1) chu chuyÓn tÝnh theo (2) tÝnh theo çc nhãm tØnh s¶n phÈm chÝnh

B¾t buéc (3) % tØnh b¸o ço kh«ng ®óng thêi h¹n. (4) Ghi çc tØnh chËm thêi h¹n lªn b¶ng ®en

vµ ®¨ng danh s¸ch nh÷ng tØnh Êy, v.v..

2/XII. Lª-nin

P. S. Göi ®Õn H é i ® å n g l a o ® é n g v µ q u è c p h ß n g cho t«i nh÷ng b¶ng ®ã. §ång chÝ h·y suy nghÜ xem liÖu cã thÓ tõ ®ã rót ra mét vµi kÕt luËn vÒ thu mua nguyªn liÖu vµ vÒ n h ÷ n g d ù k i Õ n k Õ h o ¹ c h kh«ng?




100

Göi A. I. R−-cèp

3/XII.

A-lÕch-x©y I-va-n«-vÝch th©n mÕn!

ThÕ lµ chuyÕn ®i cña ®ång chÝ ®· ®−îc quyÕt ®Þnh råi. §·

mua b¸n

V. I. L ª - n i n 68

th«ng qua Bé chÝnh trÞ102. §ång chÝ nhÊt thiÕt ph¶i ë l¹i cho ®Õn lÇn mæ thø hai vµ cho ®Õn khi nµo lµnh h¼n. T«i ®· gÆp Txi-u-ru-pa vµ ®· nghe ý kiÕn cña ®ång chÝ ®ã ― thËt lµ tuyÖt diÖu ― vÒ viÖc ch÷a bÖnh ë §øc. T«i tin ch¾c r»ng ®ång chÝ sÏ khái h ¼ n (t«i ®· xem b¸o ço cña b¸c sÜ vÒ ®ång chÝ), nÕu ®ång chÝ kiªn nhÉn mét chót . ― ― ― ― T«i xin göi nghÞ quyÕt vÒ Txi-u-ru-pa vµ b¶n s¬ th¶o cña t«i vÒ kÕ ho¹ch bè trÝ c«ng t¸c cña Txi-u-ru-pa vµ cña ®ång chÝ103.

Phã chñ tÞch thø nhÊt vµ phã chñ tÞch thø hai, nh− ®ång chÝ sÏ thÊy râ trong kÕ ho¹ch ®ã, ph¶i triÓn khai c«ng t¸c míi. Chóng t«i ®· quyÕt ®Þnh t¹m thêi ch−a chuyÓn kÕ ho¹ch ®ã thµnh nghÞ quyÕt tr−íc khi ®ång chÝ vÒ vµ tr−íc khi ®· thö th¸ch Txi-u-ru-pa. Tr−íc hÕt ph¶i thö th¸ch vµ kiÓm tra b»ng thùc tiÔn. §ång chÝ h·y viÕt cho t«i ý kiÕn cña m×nh.

Th«i b©y giê th× t¹m biÖt ― h·y ch÷a bÖnh cho chu ®¸o.





101

Göi I. V. Xta-lin

§ång chÝ Xta-lin!

§ång chÝ h·y ®äc th− kÌm theo ®©y vµ göi tr¶ l¹i t«i cïng vµi lêi cña ®ång chÝ.

Lµm thÕ nµo ®©y? §ång chÝ cã dù ®Þnh g× vÒ vÊn ®Ò nµy?104.

3/XII. Lª-nin




Göi ñy ban kiÓm tra vµ thanh ®¶ng tØnh M¸t-xc¬-va

69

102

Göi G. B. Cra-xn«-sª-c«-va

3/XII.

§ång chÝ Cra-xn«-sª-c«-va!

H×nh nh−, BÝt-ti mµ t«i ®· tiÕp lµ t¸c gi¶ cuèn "Red Heart of Russia"1)?

LiÖu cã thÓ kiÕm cho t«i cuèn s¸ch ®ã ®Ó xem Ýt h«m ®−îc kh«ng? Mµ cã thÓ, BÝt-ti cßn cã nh÷ng cuèn s¸ch kh¸c n÷a? hay vµi bµi viÕt cña bµ ta vÒ çc ®Ò tµi kh¸c nhau?

NÕu kh«ng cã g× khã kh¨n, t«i thiÕt tha yªu cÇu ®ång chÝ105.



§¨ng lÇn ®Çu n¨m 1957 trªn t¹p chÝ "V¨n häc n−íc ngoµi", sè 2


103

* Göi ñy ban kiÓm tra vµ thanh ®¶ng tØnh M¸t-xc¬-va

RÊt mong çc ®ång chÝ thø lçi cho t«i bëi v× viÖc t«i yªu cÇu

cho t«i biÕt viÖc khai trõ ®ång chÝ Sa-pi-r« ra khái ®¶ng ®· trë thµnh lý do dÉn ®Õn viÖc hñy bá viÖc thÈm xÐt ®ång chÝ ®ã, ®−îc dù ®Þnh vµo h«m nay, ngµy 3. XII, håi 18 giê, t¹i ñy ban tØnh M¸t-xc¬-va. §ã lµ hËu qu¶ cña sù s¬ ý vµ cña sai lÇm, bëi v× ®iÒu quan träng h¬n c¶, dÜ nhiªn, lµ viÖc nhanh chãng thÈm xÐt ®ång chÝ ®ã.

1) ― "Tr¸i tim ®á cña n−íc Nga"

V. I. L ª - n i n 70

Kú thËt, t«i khÈn kho¶n ®Ò nghÞ ñy ban kiÓm tra vµ thanh ®¶ng tØnh M¸t-xc¬-va chó ý nh÷ng ý kiÕn sau ®©y cña t«i.

1) Trong suèt mÊy n¨m trêi, t«i ®· nhiÒu lÇn nghe N. C. Cróp-xcai-a cho t«i biÕt r»ng Sa-pi-r« lµ mét çn bé trung thùc hiÕm cã, nh−ng l¹i kh«ng ®−îc ng−êi ta −a thÝch v× nghiªm kh¾c. V× thÕ, ngay tõ khi míi b¾t ®Çu viÖc thanh läc, t«i ®· nãi tr−íc víi N. C. Cróp-xcai-a r»ng cÇn l−u ý ®Õn kh¶ n¨ng kh¸ ch¾c ch¾n vÒ mét m−u kÕ ®−îc bµy ra nh©n viÖc nµy.

2) Bµi b¸o cña t«i vÒ sù kh«ng v÷ng ch¾c cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch vµ nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i Bun hiÖn lµ ®¶ng viªn §¶ng céng s¶n Nga, th−êng bÞ hiÓu lµ cÇn ph¶i khai trõ tÊt c¶ hä ra khái ®¶ng1). V× thÕ, t«i thÊy cã tr¸ch nhiÖm ph¶i nãi r»ng, tr−íc kia vµ hiÖn nay t«i vÉn cho r»ng cÇn thiÕt ph¶i ph©n tÝch riªng tõng tr−êng hîp, vµ ®Ó kh¼ng ®Þnh ®iÒu ®ã t«i nªu lªn lµm vÝ dô TsiÕc-kin, vèn lµ mét ng−êi men-sª-vÝch, vµo §¶ng céng s¶n Nga muén h¬n nhiÒu so víi Sa-pi-r«, vµ cã nh÷ng sù viÖc cô thÓ, chø kh«ng ph¶i tiÕng ®ån hay tin nh¶m, chøng minh cho nh÷ng ng¶ nghiªng cña TsiÕc-kin. ThÕ nh−ng, sau khi ph©n tÝch toµn diÖn vÊn ®Ò cña TsiÕc-kin, th× t«i ®· t¸n thµnh çc ®ång chÝ U-cra-i-na ®· bªnh vùc TsiÕc-kin cho r»ng ph¶i ®Ó TsiÕc-kin l¹i trong ®¶ng.

3) Trong ®¬n cña Sa-pi-r« cã ch÷ cña ®ång chÝ A. £-nu-kÝt-dª ghi vµo ngµy 3. IX. 1921: "T«i hoµn toµn x¸c nhËn tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ång chÝ Sa-pi-r« tr×nh bµy ë ®©y vÒ thêi kú 1917".

Mµ nh÷ng ®iÒu ®ång chÝ Sa-pi-r« tr×nh bµy vÒ thêi kú ®ã lµ v« cïng quan träng, bëi v× nh÷ng ®iÒu ®ã chung quy lµ: ng−êi men-sª-vÝch Sa-pi-r«, ngay tõ tr−íc Çch m¹ng th¸ng M−êi, ®· b¾t ®Çu chèng ph¸i men-sª-vÝch.

VÒ c©u hái cña t«i göi riªng cho ®ång chÝ £-nu-kÝt-dª vÒ Sa-pi-r«, ®ång chÝ £-nu-kÝt-dª h«m nay ®· tr¶ lêi t«i r»ng ®ång chÝ ®ã ®· cïng lµm viÖc víi Sa-pi-r« tõ th¸ng T− ®Õn th¸ng T¸m

1) §©y lµ nãi bµi "VÒ vÊn ®Ò thanh ®¶ng" (Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ

xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 151-154).

Göi ñy ban kiÓm tra vµ thanh ®¶ng tØnh M¸t-xc¬-va

71

1917 trong ñy ban mÆt trËn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga cò, chÞu ¶nh h−ëng cña ph¸i men-sª-vÝch. Do liªn hÖ trùc tiÕp vµ t×m hiÓu ®ång chÝ Sa-pi-r« trong thêi kú ®ã, ®ång chÝ £-nu-kÝt-dª ®· tuyªn bè víi t«i r»ng ®ång chÝ ®ã hoµn toµn kh«ng nghi ngê sù thµnh thùc cña ®ång chÝ Sa-pi-r« vµ ®ång chÝ ®ã, £-nu-kÝt-dª, cã thÓ t¸n thµnh mét çch kh«ng ®iÒu kiÖn viÖc gi÷ ®ång chÝ Sa-pi-r« ë l¹i trong ®¶ng.

§ång chÝ £-nu-kÝt-dª ®· cho t«i biÕt thªm mét sù viÖc ®¸ng chó ý: sau nh÷ng ngµy th¸ng B¶y 1917, khi ng−êi ta lïng b¾t mét çch ®iªn cuång nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch, th× t¹i mét cuéc häp Sa-pi-r« ®· tÝch cùc b¶o vÖ nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch khiÕn cho mét ñy viªn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng men-sª-vÝch lµ Vanh-stanh suýt tÝ n÷a th× ®Êm Sa-pi-r«.

CÇn ph¶i nãi r»ng, ®ång chÝ £-nu-kÝt-dª, ®¶ng viªn tõ n¨m 1898, thuéc líp cËn vÖ l·o thµnh cña ®¶ng vµ chÝnh hä ph¶i kiÓm tra vµ thanh läc ®¶ng ta. Theo t«i, mäi chøng cí xuÊt ph¸t tõ hµng ngò líp cËn vÖ l·o thµnh Êy ®¸ng ®−îc chó ý béi phÇn. V× thÕ t«i nghÜ lµ hoµn toµn sai lÇm khi ñy ban khu phè khai trõ ®ång chÝ Sa-pi-r« mµ tr−íc ®ã l¹i kh«ng triÖu tËp ®ång chÝ £-nu-kÝt-dª. Vµ t«i khÈn kho¶n ®Ò nghÞ ñy ban tØnh M¸t-xc¬-va triÖu tËp ®ång chÝ £-nu-kÝt-dª, th− ký Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga, ®Ó xem xÐt vÊn ®Ò cña Sa-pi-r«.

4) §¬n cña ®ång chÝ Sa-pi-r« cho thÊy râ r»ng ®ång chÝ ®ã lµ t¸c gi¶, d−íi bót danh M. Sa-nin, cña cuèn s¸ch vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt, xuÊt b¶n n¨m 1907. Nh− ®ång chÝ Sa-pi-r« cho biÕt, t«i ®· ph©n tÝch cuèn s¸ch ®ã trong cuèn s¸ch cña t«i nhan ®Ò "C−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña ®¶ng d©n chñ - x· héi trong cuéc çch m¹ng Nga lÇn thø nhÊt 1905 - 1907" (xuÊt b¶n lÇn thø hai, Pª-t¬-r«-gr¸t. 1919, trang 84 vµ nh÷ng trang sau ®ã)1). Trong khi phª b×nh Sa-nin vÒ mét lo¹t sai lÇm cã tÝnh chÊt men-sª-vÝch, ngay tõ khi ®ã, çch ®©y h¬n 10 n¨m, t«i ®· nªu lªn sù kh¸c nhau cña ®ång chÝ ®ã so víi nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch. VÝ dô, ë

1) Xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 16, tr. 193-413.

V. I. L ª - n i n 72

trang 85 cña cuèn s¸ch ®ã, t«i ®· nãi râ r»ng Sa-nin "dÜ nhiªn v× theo ®uæi nh÷ng ®éng c¬ rÊt tèt, ®ang bªnh vùc viÖc tÞch thu vµ ph¶n ®èi viÖc chuéc l¹i"1).

§ã lµ mét ®iÓm rÊt c¨n b¶n, chøng tá r»ng çch ®©y h¬n 10 n¨m, ®ång chÝ Sa-pi-r« ®· tù t¸ch ra khái nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch, h−íng vÒ phÝa çch m¹ng.

5) Sù lo ng¹i cña t«i r»ng viÖc thanh ®¶ng cã thÓ t¹o cho mét ng−êi nµo ®ã çi cí ®Ó thùc hiÖn m−u kÕ chèng l¹i ®ång chÝ Sa-pi-r«, ― sù lo ng¹i nµy t«i ®· nãi víi N. C. Cróp-xcai-a rÊt l©u tr−íc khi b¾t ®Çu viÖc thanh ®¶ng ë thµnh phè M¸t-xc¬-va, ― ®−îc x¸c nhËn bëi t×nh h×nh sau ®©y. ñy ban khu phè khai trõ Sa-pi-r« mµ kh«ng triÖu tËp £-nu-kÝt-dª, kh«ng nªu tªn mét ai trong sè nh÷ng ng−êi biÕt râ Sa-pi-r« trong c«ng t¸c vµ cã thÓ dÉn ra nh÷ng sù thËt vÒ sù kh«ng ®¸ng tin cËy Sa-pi-r«. ñy ban gäi Sa-pi-r« lµ "kh«ng v÷ng vµ ng¶ nghiªng" mµ hoµn toµn kh«ng cã mét b»ng chøng nµo, kh«ng nªu lªn ®−îc bÊt cø chøng cí cô thÓ nµo. Tù nhiªn khiÕn ng−êi ta ph¶i nghÜ r»ng ý kiÕn hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ v« t− cña mét kÎ nµo ®ã (trong sè nh÷ng ®ång nghiÖp ch¼ng h¹n) ®¹i ®Ó cho r»ng ®ã lµ ng−êi "kh«ng ph¶i cña m×nh" hoÆc "xa l¹", ®· cã thÓ cã t¸c dông trong tr−êng hîp nµy.

Trong khi ®ã, chi bé Tæng côc gi¸o dôc chÝnh trÞ nhÊt trÝ ph¸t biÓu ý kiÕn bªnh vùc Sa-pi-r« (nh− t«i ®· ®−îc biÕt qua th«ng b¸o cña ®ång chÝ An-na I-va-nèp-na Mª-sª-ri-a-c«-va, ®¶ng viªn cña chi bé ®· cã mÆt t¹i cuéc häp ®ã, b¶n th©n t«i biÕt râ ®ång chÝ nµy lµ ®¶ng viªn kú cùu cña ®¶ng ngay tõ trong thêi kú l−u vong ë n−íc ngoµi). Sa-pi-r« ®iÒu khiÓn mét trong s¸u vô cña Tæng côc gi¸o dôc chÝnh trÞ; do ®ã, nh÷ng ng−êi d−íi quyÒn cña ®ång chÝ ®ã lµ mét thiÓu sè nhá t¹i cuéc häp chi bé. Kh«ng ai theo dâi s¸t c«ng viÖc hµng ngµy cña ®ång chÝ Sa-pi-r« b»ng chi bé cña c¬ quan ®ång chÝ ®ã. NÕu chi bé ®ã nhÊt trÝ bªnh vùc Sa-pi-r«, hiÖu lùc chøng minh cña mét sù biÓu quyÕt nh− thÕ xem ra ph¶i ®−îc thõa nhËn lµ rÊt cao. Kh¶ n¨ng ch¾c ch¾n lµ Sa-pi-r« lµ n¹n nh©n cña mét ©m m−u tung tin r»ng

1) Xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 16, tr. 265.

Göi A. §. Txi-u-ru-pa. Ngµy 5 th¸ng Ch¹p 1921

73

®ång chÝ ®ã thuéc lo¹i ng−êi "kh«ng ph¶i cña m×nh" mµ kh«ng cã bÊt cø m¶y may chøng cí nµo, kh«ng cã bÊt cø sù ph¸t biÓu trùc tiÕp nµo dï lµ cña mét ®¶ng viªn ®· tõng cã hoµn c¶nh cã thÓ theo dâi s¸t ®ång chÝ Sa-pi-r« trong c«ng t¸c, t«i cho r»ng kh¶ n¨ng Sa-pi-r« lµ n¹n nh©n nh− vËy hÕt søc lín.

Trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu ®· tr×nh bµy, t«i khÈn kho¶n ®Ò nghÞ ñy ban kiÓm tra vµ thanh ®¶ng tØnh M¸t-xc¬-va triÖu tËp ®ång chÝ £-nu-kÝt-dª, l−u ý ®Õn nh÷ng ý kiÕn cña t«i vµ h·y kiÓm tra xem cô thÓ lµ ng−êi nµo ®· nãi hoÆc ph¸t biÓu ý kiÕn chèng l¹i Sa-pi-r«, ë ®Êy liÖu cã ©m m−u g× kh«ng.

T«i còng khÈn kho¶n ®Ò nghÞ göi cho t«i b¶n sao nghÞ quyÕt cña ñy ban tØnh M¸t-xc¬-va vÒ vÊn ®Ò nµy106.

3. XII. 1921. §¶ng viªn §¶ng céng s¶n Nga V. U-li-a-nèp (Lª-nin)


104

Göi A. §. Txi-u-ru-pa §ång chÝ Txi-u-ru-pa! Theo t«i, Khin-tsóc ®óng. Së giao dÞch

cÇn cã lµ mét, vµ ®ã chÝnh lµ cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng107. T¨ng thªm sè ñy viªn ban l·nh ®¹o (hoÆc ñy ban?) cña c¬ quan giao dÞch ®ã lÊy tõ Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ duy tr× mét Së giao dÞch cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng. Ngµy mai, ®−a ra Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. §ång chÝ h·y gäi ®iÖn tho¹i cho t«i, nÕu kh«ng ®ång ý ngµy mai ®−a ra, th× ®Ò nghÞ víi Khin-tsóc vµ B«-g®a-nèp tæ chøc héi nghÞ vµo chiÒu h«m nay hoÆc s¸ng ngµy mai.

5/XII. Lª-nin


§¨ng lÇn ®Çu n¨m 1933 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXIII


V. I. L ª - n i n 74

105

* Göi N. P. Goãc-bu-nèp

T«i yªu cÇu l−u ý, bëi v× t¸c gi¶ bøc th− lµ mét ng−êi tuyÖt ®èi trung thùc.

T«i yªu cÇu kiÓm tra ®Æc biÖt viÖc xóc t iÕn çc cuéc thö nghiÖm, kiÓm tra t Ýnh nghiªm tóc cña nh÷ng cuéc thö nghiÖm ®ã vµ nhanh chãng gióp ®ì ng−êi ph¸t minh.

Cßn ®ång chÝ h·y gäi ®iÖn tho¹i v Ò l µ n g cho t«i biÕt kÕt qu¶ vµo kho¶ng ngµy 13/XII, kh«ng chËm h¬n108.

Lª-nin

Cr¬-gi-gia-nèp-xki biÕt ng−êi ®ã (mµ kh«ng biÕt ph¸t minh cña ng−êi ®ã). §ång chÝ h·y nãi chuyÖn c¶ víi Cr¬-gi-gia-nèp-xki n÷a.


§¨ng lÇn ®Çu n¨m 1933 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXIII.


106

Göi A. §. Txi-u-ru-pa

5. XII. 1921

§ång chÝ Txi-u-ru-pa!

Qua giÊy tê, ®ång chÝ sÏ thÊy râ vÊn ®Ò ë chç nµo109. Tæng côc l©m nghiÖp cña chóng ta yÕu ít. (ViÖc Xmin-ga ®i

ch÷a bÖnh cµng lµm cho nã yÕu h¬n.)

Göi A. §. Txi-u-ru-pa. Ngµy 5 th¸ng Ch¹p 1921

75

V× thÕ cÇn suy nghÜ çch gióp vÊn ®Ò cñi ®Ó trong mïa xu©n hoÆc ®Õn mïa xu©n kh«ng x¶y ra t×nh tr¹ng suy sôp.

Lª-nin



107


5. XII. 1921


Qua nh÷ng giÊy tê kÌm theo ®©y, ®ång chÝ sÏ thÊy râ t×nh h×nh110.

NÕu cÇn th«ng b¸o ç nh©n, ®ång chÝ h·y gäi C«-lª-ga-Ðp (muèn biÕt ®ång chÝ Êy ë ®©u, cã thÓ hái T¬-rèt-xki). C«-lª-ga-Ðp sÏ cho biÕt nh÷ng ®iÒu bæ Ých.

LiÖu cã cÇn ph¶i tiÕn hµnh viÖc kª khai tµi s¶n kh«ng? DÜ nhiªn lµ cßn cÇn c¶ mét lo¹t biÖn ph¸p n÷a, bëi v× viÖc kª

khai tµi s¶n vÉn lµ Ýt. Xö b¾n còng cßn lµ Ýt (t«i t¸n thµnh xö b¾n trong nh÷ng vô

nh− vËy). Nghe nãi lµ, b»ng çch ®ã, tµi s¶n cña nhµ n−íc ®ang bÞ

®¸nh c¾p ®i mét çch kinh khñng.

Lª-nin



V. I. L ª - n i n 76

108

Göi A. M. Lª-gia-va

Göi ®ång chÝ Lª-gia-va

Sao göi ®ång chÝ Xmin-ga vµ ®ång chÝ Sanh-man

T«i yªu cÇu cÊp tèc triÖu tËp héi nghÞ gåm çc ®ång chÝ Lª-gia-va, Xmin-ga vµ Sanh-man ®Ó xem xÐt vÊn ®Ò cÊm ñy ban dÇu má A-dÐc-bai-gian vµ çc tæ chøc kh¸c ®éc lËp bu«n b¸n s¶n phÈm dÇu má ë Ba-t− vµ C«n-xtan-ti-n«-p«n.

B¸o ço do ®ång chÝ Lª-gia-va chÞu tr¸ch nhiÖm, vµo thø t−, ngµy 7 th¸ng Ch¹p, t¹i Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng.





109

Göi v. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn bé chÝnh trÞ


Göi ® å n g c h Ý M « - l « - t è p: t«i ®Ò nghÞ lu©n chuyÓn b¶n

nµy cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ. Theo t«i, cã thÓ ñy nhiÖm cho A-v a - n ª - x è p rót gän l¹i vµ nªu lªn chÝnh x¸c h¬n çc nhiÖm vô111.

5/XII. Lª-nin


Göi V. M. M«-l«-tèp vµ tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ

77

110

* Göi çc ®ång chÝ Ban-li-xte vµ ca-r¬112

5/XII. 1921

Çc ®ång chÝ th©n mÕn!

T«i göi çc ®ång chÝ cuèn s¸ch cña t«i vÒ sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ë n−íc Mü.

T«i rÊt çm ¬n nÕu cã ®−îc ý kiÕn cña ®ång chÝ Ca-r¬ trong tr−êng hîp ®ång chÝ ®ã cã thÓ ®äc s¸ch cña t«i qua ng−êi phiªn dÞch tiÕng Anh hoÆc tiÕng §øc.

T«i còng mong nhËn cña ®ång chÝ Ban-li-xte, nÕu ®−îc, nh÷ng Ên phÈm chÝnh thøc vÒ cuéc thèng kª d©n sè n¨m 1920 (trong cuèn s¸ch cña m×nh, t«i ®· ph©n tÝch hai cuéc thèng kª d©n sè: 1900 vµ 1910).

NÕu cã nhµ xuÊt b¶n nµo ®ã muèn xuÊt b¶n s¸ch cña t«i b»ng tiÕng Anh t¹i n−íc Mü, th× t«i muèn viÕt mét lêi tùa ng¾n.

B¹n ch©n thµnh, Lª-nin cña çc ®ång chÝ


Theo ®óng b¶n th¶o DÞch tõ tiÕng Anh

111

Göi V. M. M«-l«-tèp vµ tÊt c¶ çc ñy viªn Bé ChÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng Céng s¶n (b) Nga Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp víi yªu cÇu chuyÓn cho tÊt c¶ çc ñy

viªn Bé chÝnh trÞ. CÇn ph¶i (1) t×m hiÓu xem ai lµ "Cuèc-gi¬-nia"? Ph¶i ch¨ng lµ Cu-sne, t¸c gi¶ cuèn s¸ch vÒ ®iÖn khÝ hãa?

V. I. L ª - n i n 78

(2) CÇn ph¶i chó ý nhiÒu h¬n n÷a ®Õn sù cæ ®éng cña Mi-a-xni-cèp vµ b¸o ço mçi th¸ng 2 l Ç n vÒ con ng−êi ®ã vµ vÒ sù cæ ®éng ®ã cho Bé chÝnh trÞ.

(3) CÇn ph¶i t h ¶ o l u Ë n riªng ë Bé chÝnh tr Þ vÒ viÖc ph¶n øng nh− thÕ nµo ®èi víi bøc th− ®ã113.

5/XII. Lª-nin


112

Göi V. M. M«-l«-tèp vµ tÊt c¶ çc ñy viªn Bé ChÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng Céng s¶n (b) Nga

5. XII. 1921


Oãc-lèp (t¸c gi¶ cuèn s¸ch tuyÖt diÖu vÒ c«ng t¸c l−¬ng thùc cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc) ®· göi ®Õn Ban chÊp hµnh trung −¬ng mét yªu cÇu ®éc ®¸o.

T«i t¸n thµnh. Txi-u-ru-pa (trùc tiÕp biÕt râ Oãc-lèp; t«i th× biÕt qua s¸ch)

còng t¸n thµnh. CÇn ph¶i hái ý kiÕn çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ. NÕu çc ®ång chÝ k h « n g p h ¶ n ® è i, cÇn göi ®iÖn

th−îng khÈn cho Cre-xtin-xki: "Trung −¬ng t¸n thµnh nh÷ng ý ®Þnh cña Oãc-lèp vÒ cuèn s¸ch cña ®ång chÝ ®ã"114.

Lª-nin


Göi N. P. Goãc-bu-nèp. Ngµy 5 th¸ng Ch¹p 1921

79

113

Göi G. L. Sc¬-lèp-xki

5/XII.

§ång chÝ Sc¬-lèp-xki!

T«i ®· nhËn ®−îc th− cña ®ång chÝ vÒ Cèp-n«115. T«i sÏ thùc hiÖn yªu cÇu cña ®ång chÝ, nÕu vÊn ®Ò n¶y sinh. (Nh−ng, h×nh nh−, ®· cã ng−êi nµo ®ã ®−îc chØ ®Þnh råi.)

T¹i sao ®ång chÝ l¹i viÕt ®Õn "çi neo cøu tho¸t"? Ph¶i ch¨ng ç nh©n ®ång chÝ muèn vÒ Nga vµ hy väng r»ng

tõ Cèp-n« th× ®−îc gÇn h¬n? ThÕ ®Ó gia ®×nh l¹i ë §øc −? HoÆc lµ ®ång chÝ cã nh÷ng kÕ

ho¹ch kh¸c? Cre-xtin-xki høa víi t«i lµ cè g¾ng thu xÕp ®Ó ®ång chÝ lµm

l·nh sù ë §øc. Nh− thÕ kh«ng ®−îc µ? Hay lµ ®ång chÝ kh«ng muèn?

§ång chÝ h·y viÕt cho mÊy ch÷ vÒ viÖc ®ã.

Göi lêi chµo tèt lµnh nhÊt! Lª-nin cña ®ång chÝ

ViÕt ngµy 5 th¸ng Ch¹p 1921 §· göi ®i BÐc-lanh


114

Göi N. P. Goãc-bu-nèp § å n g c h Ý G o ã c - b u - n è p ! §ång chÝ h·y ®äc xong trong

h«m nay vµ còng trong h«m nay ®ång chÝ h·y th«ng b¸o cho Lª-gia-va (cã mÊy ®iÖn th−îng khÈn cña Cra-xin vÒ vÊn ®Ò nµy) vµ B«-g®a-nèp, c¶ cho §«-vga-lÐp-xki n÷a (®· cã nh÷ng

V. I. L ª - n i n 80

dù ¸n kh¸c? TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ph¶i b i Õ t), vµ, cã thÓ lµ c¶ cho c h ñ t Þ c h TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®Ó ®Õn mai quyÕt ®Þnh trong Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy116.

5/XII. Lª-nin

P. S. LiÖu cã ph¶i kiÓm tra b»ng c¸ch triÖu tËp trong ngµy h«m nay mét cuéc häp: Lª-gia-va + B«-g®a-nèp + §«-vga-lÐp-xki + Lª-lÐp-xki víi quyÒn thay thÕ?


115

§iÖn Göi B. A. B¾c117

Göi B¾c, ñy viªn Ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh, IÕc-cót-xc¬

§ång chÝ h·y lµm s¸ng tá ngay lËp tøc lý do ®−a ®Õn viÖc bá tï ë IÕc-cót-xc¬ c«ng nh©n C«-tèp thuéc Côc kinh tÕ Tsª-rem-kh«-v«. Trong th− göi cho Lª-nin ®Ò ngµy 23 th¸ng T¸m, c«ng nh©n ®ã khiÕu n¹i viÖc bÇu cö X«-viÕt thµnh phè Tsª-rem-kh«-v« lµ kh«ng ®óng v× ®· lo¹i bá nh÷ng ng−êi ngoµi ®¶ng. Th− khiÕu n¹i ®−îc x¸c nhËn b»ng ch÷ ký cña nh÷ng c«ng nh©n lµ ®¶ng viªn. NÕu ®ã lµ lý do ― th× ph¶i lËp tøc th¶ ng−êi bÞ giam, truy tè tr−íc tßa ¸n vµ thanh trõ ra khái ®¶ng nh÷ng ng−êi cã lçi vÒ viÖc b¾t bí ®ã, kh«ng kÓ hä lµ ai. §ång thêi, ®ång chÝ h·y chÊt vÊn Côc qu¶n lý IÕc-cót-xc¬ xem t¹i sao C«-tèp l¹i kh«ng ®−îc chuyÓn vÒ quª nhµ ë V«-x¬-cre-xen-xc¬ theo c«ng v¨n ngµy 20 th¸ng ChÝn cña ban tiÕp nhËn thuéc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. §ång chÝ h·y tr¶ lêi gÊp b»ng ®iÖn b¸o.

M¸t-xc¬-va - Crem-li. 5/12 - 21 Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

Lª-nin



Göi A. M. Lª-gia-va. Ngµy 6 th¸ng Ch¹p 1921

81

116


Ranh-stanh sÏ göi cho ®ång chÝ, b»ng ®iÖn tho¹i, bøc ®iÖn vÒ viÖc cÊp giÊy (vÒ gióp ®ì) cho ph¸i viªn cña Ham-m¬. Gióp ®ì «ng ta lµ mét viÖc cÇn lµm. §ång chÝ h·y c©n nh¾c xem nªn viÕt thÕ nµo, vµ nÕu cÇn, ®ång chÝ h·y ®Ó t«i ký118.

6/XII. Lª-nin




117

Th− göi th− ký

§ång chÝ h·y nh¾c t«i: thø s¸u kiÓm tra xem Bé d©n ñy l−¬ng thùc ®· lµm g× ®Ó tiÕn hµnh viÖc trao ®æi hµng hãa t¹i § « n g - N a m (liÒm h¸i, vèn cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vµ nh÷ng c¸i kh¸c).




118


§ång chÝ Lª-gia-va!

Trªn mét tê b¸o, tr−íc ®©y mÊy h«m (h×nh nh− trªn tê "Sù thËt") t«i thÊy ®¨ng mét tin ng¾n vÒ sè tiÒn l−u th«ng cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng (ë Cr−m) lµ 20 000 000 róp vµng119.

V. I. L ª - n i n 82

Tõ ®©u ra tin Êy? Çc ®ång chÝ ®· x©y dùng chÕ ®é b¸o ço cña ®Þa ph−¬ng vÒ

l−u th«ng cã chia ra kho¶n mua vµ kho¶n b¸n, vµ tiÕp ®ã cã chia theo çc nhãm s¶n phÈm chñ yÕu kh«ng?

Xin tr¶ lêi qua N. P. Goãc-bu-nèp vµ cho biÕt thËt chÝnh x¸c t×nh h×nh b¸o ço nh− thÕ nµo.





119

§iÖn göi M. Kh. P«-li-a-nèp

6. XII. 1921

Göi phã chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy Cr−m P«-li-a-cèp,

Xim-phª-r«-p«n

T«i yªu cÇu gióp ®ì A-lÕch-x©y An-®rª-ª-vÝch Prª-«-bra-gien-xki, mét nhµ çch m¹ng l·o thµnh, b¶n th©n t«i quen biÕt tõ nh÷ng n¨m chÝn m−¬i, hiÖn ®ang sèng trong ®iÒu kiÖn sinh ho¹t khã kh¨n. §Þa chØ: I-an-ta, phßng vÖ sinh - ®iÒu d−ìng khu120.

Lª-nin



Göi A. M. Lª-gia-va. Ngµy 6 th¸ng Ch¹p 1921

83

Th− cña V. I. Lª-nin göi A. M. Goãc-ki. ― 6 th¸ng Ch¹p 1921

V. I. L ª - n i n 84 Göi A. M. Goãc-ki. Ngµy 6 th¸ng Ch¹p 1921

85

120

göi A. M. Goãc-ki

6/XII.

A. M. th©n mÕn!

T«i thµnh thËt xin lçi v× viÕt th¸u. MÖt kinh khñng. MÊt ngñ. T«i sÏ ®i ch÷a bÖnh.

Ng−êi ta ®Ò nghÞ t«i viÕt th− nãi víi ®ång chÝ ®iÒu sau ®©y: nªn ch¨ng ®ång chÝ h·y viÕt th− cho B Ð c - n a S « vµ khuyªn «ng ta ®i sang Mü, còng nh− cho O e n - x ¬, nghe nãi hiÖn ®ang ë Mü, ®Ó c¶ hai ng−êi, v× chóng ta, mµ b¾t tay vµo gióp ®ì viÖc quyªn gãp nh»m cøu trî nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi?

NÕu ®ång chÝ viÕt th− cho hä th× ch¾c lµ tèt. NÕu thÕ th× nh÷ng ng−êi ®ãi sÏ ®−îc cøu trî nhiÒu h¬n. Mµ n¹n ®ãi thËt trÇm träng121. §ång chÝ cø nghØ vµ ch÷a bÖnh cho tèt1).


ViÕt ngµy 6 th¸ng Ch¹p 1921 §· göi ®i BÐc-lanh



1) Trªn phong b×, V. I. Lª-nin viÕt: "ChuyÓn P. P. Goãc-bu-nèp víi ®Ò nghÞ göi ®i B Ð c - l a n h cho A - l Õ c h - x © y M ¸ c - x i - m « - v Ý c h G o ã c - k i (th− cña Lª-nin) {tr¶ l¹i phong b× víi ch÷ ký nhËn cña Goãc-ki}". ë mÆt sau cña phong b× cã ch÷ ký cña A. M. Goãc-ki: "NhËn ngµy 24. XII. M Goãc-ki".

V. I. L ª - n i n 86

121


T«i yªu cÇu xóc tiÕn vµ ®¹t ®−îc tháa thuËn víi A. §. Txi-u-ru-pa122.

6/XII. Lª-nin




122


6/XII.


T«i sÏ lªn ®−êng h«m nay. MÆc dï nh÷ng ngµy gÇn ®©y t«i ®· bít phÇn lµm viÖc vµ

t¨ng phÇn nghØ ng¬i, nh−ng bÖnh mÊt ngñ vÉn t¨ng lªn ghª gím. T«i sî lµ kh«ng thÓ ®äc b¸o ço ®−îc c¶ ë héi nghÞ cña ®¶ng còng nh− t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt123.

T«i yªu cÇu ®ång chÝ chuyÓn th− nµy cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ ®Ó b¸o ço cho hä biÕt, ®Ò phßng mäi chuyÖn bÊt tr¾c.

Lª-nin




M. G. Tx¬-kha-cai-a. Ngµy 6 th¸ng Ch¹p 1921

87

123

Trao ®æi ý kiÕn víi M. N. P«-crèp-xki

Th−a Vla-®i-mia I-lÝch, chóng t«i cã ph¶i b¸o ço víi §ång chÝ vÒ héi nghÞ bµn vÒ çc tr−êng ®¹i häc kh«ng, víi ç nh©n §ång chÝ ― hay lµ b¸o ço ë Bé chÝnh trÞ? Chóng t«i kh«ng cã bÊt ®ång ý kiÕn víi nhau, nh−ng cã bÊt ®ång ý kiÕn víi ®oµn gi¸o s−, hä mét mùc muèn duy tr× chÕ ®é tù trÞ.

Mi-khai-in P«-crèp-xki

T«i kh«ng thÓ nghe b¸o ço. H«m nay, t«i sÏ ®i nghØ d−ìng bÖnh. §ång chÝ h·y bµn víi M«-l«-tèp vµ, tèt h¬n c¶, ®ång chÝ h·y viÕt (sau cuéc nãi chuyÖn ®ã) 10 dßng göi Bé chÝnh trÞ víi kÕt luËn: phª chuÈn chØ thÞ nh− thÕ, nh− thÕ.

Lª-nin

(T«i rÊt ng¹i lµ sù v¾ng mÆt cña viªn phã lµ c h u y ª n g i a lín trong Tæng côc gi¸o dôc chuyªn nghiÖp lµ mét viÖc kh«ng ®óng! ý kiÕn ®ång chÝ thÕ nµo?)




124

M. G. Tx¬-kha-cai-a1)

§ång chÝ Mi-kha th©n mÕn!

T«i ®· nhËn ®−îc bøc th− nãi vÒ Ma-kha-r¸t-dª. RÊt tiÕc lµ t«i kh«ng thÓ nãi chuyÖn ®−îc. T«i mÖt vµ ®ang èm. T«i sÏ


V. I. L ª - n i n 88

lªn ®−êng. §ång chÝ h·y thø lçi cho t«i vµ h·y chuyÓn ®Õn ®ång chÝ Phi-lÝp Ma-kha-r¸t-dª nh÷ng lêi chµo tèt ®Ñp nhÊt cña t«i.





125


Khi nµo nhµ ph¸t minh (h×nh nh− «ng Êy cã hä lµ Ts©y-c«) ®Õn, tøc lµ nhµ ph¸t minh mµ ®ång chÝ ®· viÕt th− yªu cÇu ®Õn tõ Kh¸c-cèp, ®ång chÝ cÇn ph¶i yªu cÇu ng−êi ®ã tr×nh nhËn xÐt chÝnh thøc, cô thÓ b»ng v¨n b¶n vÒ tÊt c¶ nh÷ng ®iÓm ®· nªu trªn b¸o "Sù thËt", h¬n n÷a nhËn xÐt ®ã ph¶i lµ 1) cña La-da-rÐp hoÆc cña mét nhµ b¸c häc lín kh¸c ë M¸t-xc¬-va hoÆc ë Pª-t¬-r«-gr¸t, 2) cña B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch vµ cña nh÷ng chuyªn gia kh¸c ë Phßng thÝ nghiÖm v« tuyÕn ®iÖn Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt124.

Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 7 th¸ng Ch¹p 1921



126

§iÖn göi Ph. A. Rèt-stanh

Göi Rèt-stanh (P. P. Goãc-bu-nèp chuyÓn)

§Ò nghÞ ®ång chÝ ch¨m sãc Va-ri-a ¸c-m¨ng vµ nÕu cÇn

Göi I. I. Mª-gi¬-la-óc. Ngµy 9 th¸ng Ch¹p 1921

89

th× chuyÓn chÞ Êy ®Õn ®©y, ph¶i cã ng−êi hé tèng vµ cho mÆc ¸o Êm1).

Lª-nin

M¸t-xc¬-va - Crem-li 7/XII - 21



127

ChØ thÞ cho th− ký

Cö Gli-¸t-xe ®i kiÓm tra xem t¹i sao cã sù chËm trÔ trong viÖc chÊp hµnh nghÞ quyÕt ®−îc th«ng qua lÇn tr−íc cña Bé chÝnh trÞ vÒ c ¸ c m ø c l − ¬ n g (tiÓu ban Ra-®Õch)125.


128

Göi I. I. Mª-gi¬-la-óc126

Göi Mª-gi¬-la-óc

Sao göi ®ång chÝ Goãc-bu-nèp

§ång chÝ Mª-gi¬-la-óc, t«i sÏ ñy nhiÖm cho c¸n bé phô tr¸ch v¨n phßng Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng kiÓm tra viÖc chÊp hµnh ®iÒu ®· høa víi ®ång chÝ. KÕt qu¶ cuéc kiÓm tra sÏ ®−îc

1) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 53, v¨n kiÖn 36 vµ 195.

V. I. L ª - n i n 90

b¸o cho ®ång chÝ b»ng v¨n b¶n hoÆc vµo lóc ®ång chÝ vÒ dù ®¹i héi. T«i e r»ng ®ång chÝ ®· cã phÇn th¸i qu¸, nhÊt lµ vÒ nh÷ng møc l−¬ng qu¸ cao cho mét sè ng−êi. H·y cho t«i biÕt sù thÝch thó cña ®ång chÝ ®· lªn ®Õn møc ®é nµo vÒ vÊn ®Ò nµy, vµ cã thÓ c¶ trong mét sè vÊn ®Ò kh¸c.

Lª-nin




129

Göi L. A. Ph«-ti-ª-va

9/XII.

Li-®i-a A-lÕch-xan-®rèp-na!

§Ò nghÞ ®ång chÝ, sau khi ®äc xong bøc th− kÌm theo ®©y (®Ó ®ång chÝ cã thÓ kiÓm tra viÖc chÊp hµnh) th× chuyÓn cho ®ång chÝ Xª-ma-sc«1).

Sau ®ã, ph¶i kiÓm tra vµ xóc tiÕn viÖc ®−a ®i ®iÒu trÞ: Xmin-ga ®i §øc. Rót-du-t¸c ®i nhµ an d−ìng. §Ò nghÞ ®ång chÝ gäi ®iÖn tho¹i b¸o cho t«i biÕt ®ång chÝ ®·

lµm g× vÒ nh÷ng ®iÓm nµy vµ kÕt qu¶ ra sao.

Lª-nin




1) Xem v¨n kiÖn tiÕp theo.

Göi I. V. Xta-lin. Ngµy 9 th¸ng Ch¹p 1921

91

130

Göi N. A. Xª-ma-sc«

§ång chÝ Xª-ma-sc«!

B¸c sÜ Ghª-chi-« ®Ò nghÞ t«i cã biÖn ph¸p ®Ó ch÷a bÖnh cho 1) I-van I-va-n«-vÝch R¸t-tsen-c« (Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng). Tèt h¬n c¶ lµ göi ®ång chÝ ®ã ®Õn nhµ an d−ìng ë ngo¹i « M¸t-xc¬-va. Göi ®Õn nhµ mµ I-a-g«-®a (Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng) ®ang d−ìng bÖnh cã lÏ còng tèt. 2) R«-dèp-xki (tèt h¬n c¶ lµ ®−a ra n−íc ngoµi, sang §øc). §ång chÝ nµy bÞ ®au tim vµ ®au nhiÒu vÒ mïa ®«ng.

Lª-nin cña ®ång chÝ VÒ b¶n th©n Ghª-chi-«. ¤ng ta kh«ng lÊy tiÒn. Mµ b©y giê th×

mäi c¸i ®Òu ph¶i tr¶ tiÒn. ¤ng ta ch÷a cho nhiÒu ng−êi. Nªn ch¨ng Ban chÊp hµnh trung −¬ng hoÆc §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng c¸c X«-viÕt toµn Nga tr¶ l−¬ng cho «ng ta, tr¶ hµng th¸ng vµ cao mét chót? H·y lÊy danh nghÜa cña t«i ®Ò xuÊt vÊn ®Ò ®ã víi Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ h·y biªn th− cho t«i1).

9/XII. Lª-nin



Theo ®óng b¶n viÕt tay cña L. A. Ph«-ti-ª-va

131

Göi I. V. Xta-lin

Göi Xta-lin

§ång chÝ Xta-lin, t«i ®Ò nghÞ ®ång chÝ dµnh 15 phót cho ®ång chÝ Mª-ran-vin hiÖn lµm viÖc trong Bé d©n ñy thanh tra c«ng


V. I. L ª - n i n 92

n«ng, vµ cã ng−êi biÕt (mÆc dÇu sè nµy rÊt Ýt) r»ng ®ång chÝ Êy lµ ñy viªn cña TiÓu héi ®ång. §ång chÝ ®ã bÞ ng−êi ta khai trõ ra khái ®¶ng vµ, theo lêi ®ång chÝ ®ã, ng−êi ta ®· lµm mét ®iÒu bÊt c«ng kh«ng thÓ dung thø ®−îc lµ ng−êi ta kh«ng thÌm hái ý kiÕn c¶ mét lo¹t nh©n chøng do ®ång chÝ nµy nªu tªn. Tõ rÊt l©u tr−íc khi viÖc thanh ®¶ng b¾t ®Çu, Mª-ran-vin ®· ®Õn chç t«i v× cã mét c«ng t¸c vµ ®· kÓ cho t«i nghe lµ ®ång chÝ ®ã ®· tham gia trong mét tæ ®¶ng ë n−íc ngoµi, tõ l©u tr−íc çch m¹ng. T«i kh«ng thÓ nhí l¹i ®iÒu ®ã. Ch¾c ch¾n lµ cã thÓ t×m ®−îc nh÷ng ng−êi cã thÓ kiÓm tra sù viÖc ®ã. RÊt mong ®ång chÝ tr¶ lêi cho t«i, qua Ph«-ti-ª-va127.

Lª-nin




132

§iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i cho L. A. Ph«-ti-ª-va, N. X. Lª-pª-sin-xcai-a,

M. I. Gli-¸t-xe

Göi çc ®ång chÝ Ph«-ti-ª-va, Lª-pª-sin-xcai-a, Gli-¸t-xe

§Ò nghÞ çc ®ång chÝ cho sao l¹i bµi b¸o cña t«i vÒ b¶n luËn c−¬ng ruéng ®Êt ë Ph¸p1) thµnh 3 hoÆc 4 b¶n, lµm thËt nhanh, sau ®ã gäi ®iÖn tho¹i nãi chuyÖn víi Xa-pha-rèp, hoÆc Ra-c«- si, hoÆc Ra-®Õch, ®Ó dÞch bµi ®ã ngay lËp tøc, trong ngµy mai, ra

1) §©y lµ nãi ®Õn bµi cña V. I. Lª-nin "Bµn vÒ luËn c−¬ng ruéng ®Êt cña §¶ng céng s¶n Ph¸p" (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 339 - 347).


93

tiÕng Ph¸p, bëi v× t«i cÇn b¶n dÞch tiÕng Ph¸p vµo buæi tèi thø ba hoÆc chËm nhÊt lµ vµo buæi s¸ng thø t−. NÕu ng−êi phiªn dÞch kh«ng cã nguyªn b¶n luËn c−¬ng b»ng tiÕng Ph¸p, th× h·y nãi víi ng−êi ®ã cø gäi ®iÖn tho¹i cho t«i vµ ®Õn mai t«i sÏ ®äc cho ng−êi ®ã b»ng tiÕng Ph¸p tÊt c¶ nh÷ng ®o¹n trÝch mµ t«i ®· dÉn ra trong bµi cña t«i. Sau n÷a, t«i ®Ò nghÞ göi cho ®ång chÝ Bu-kha-rin mét b¶n, ®Ó ®ång chÝ Êy gäi ®iÖn tho¹i nãi chuyÖn víi t«i vÒ vÊn ®Ò ®ã. 2/XII - 21 Lª-nin


133



Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp ®Ó lu©n chuyÓn cho çc ®ång chÝ ñy viªn Bé chÝnh trÞ

Cre-xtin-xki viÕt th− cho t«i nãi Goãc-ki ®· rêi Ri-ga mµ trong tay kh«ng cã mét xu vµ tr«ng mong nhËn ë Xt«-m«-ni-a-cèp tiÒn nhuËn bót vÒ nh÷ng cuèn s¸ch ®· ®−îc xuÊt b¶n cña ®ång chÝ ®ã. Cre-xtin-xki cho r»ng cÇn coi Goãc-ki thuéc diÖn nh÷ng ®ång chÝ ®−îc ®i ch÷a bÖnh ë n−íc ngoµi b»ng tiÒn cña ®¶ng hay cña chÝnh quyÒn. T«i ®Ò nghÞ chuyÓn ®Õn Bé chÝnh trÞ ®Ó th«ng qua ®Ò nghÞ giao cho Cre-xtin-xki ®−a Goãc-ki vµo diÖn nh÷ng ®ång chÝ Êy vµ kiÓm tra viÖc ®¶m b¶o ®Çy ®ñ sè tiÒn cÇn thiÕt ®Ó Goãc-ki ch÷a bÖnh128.

Lª-nin




V. I. L ª - n i n 94

134

Göi V. A. A-va-nª-xèp, §. I. Cuèc-xki,

A. §. TXI-U-ru-pa

Th−îng khÈn

Göi A-va-nª-xèp, Cuèc-xki, Txi-u-ru-pa

T«i nghi ngê mÑo vÆt kiÓu nhµ binh cña ¤-xin-xki vµ B«-g®a-nèp, hai ng−êi nµy, h«m nay, nh©n t«i v¾ng mÆt, ®· nªu lªn vÊn ®Ò hñy bá quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vÒ viÖc truy tè nh÷ng ng−êi m¾c téi quan liªu trong viÖc s¶n xuÊt cµy Phau-l¬129. T«i ®Ò nghÞ chó ý ®Õn vÊn ®Ò nµy vµ cã biÖn ph¸p chèng l¹i viÖc hñy bá quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng. Kh«ng nghi ngê g× c¶, ë ®©y râ rµng lµ cã nh÷ng ng−êi m¾c lçi quan liªu, mµ ®øng vÒ nguyªn t¾c, th× nhÊt thiÕt kh«ng thÓ nµo chØ nªu ra nh÷ng vÊn ®Ò nh− vËy trong ph¹m vi çc c¬ quan quan liªu chñ nghÜa, mµ ph¶i ®−a chóng ra tr−íc tßa ¸n c«ng khai, kh«ng ph¶i chñ yÕu ®Ó trõng ph¹t nghiªm kh¾c (cã thÓ, xö khiÓn tr¸ch lµ ®ñ), nh−ng cèt ®Ó tuyªn bè c«ng khai vµ lµm tiªu tan sù yªn trÝ cña mäi ng−êi r»ng kÎ ph¹m téi kh«ng bÞ trõng ph¹t1).

13/XII ― 21 Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i

In lÇn ®Çu n¨m 1928 trong V¨n tËp Lª-nin, t. VIII



Göi N. ¤-xin-xki. Th¸ng Ch¹p 1921

95

135

Göi I. T. Xmin-ga

Göi tæng côc tr−ëng Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu, ®ång chÝ Xmin-ga

Sao göi Tæng côc c«ng nghiÖp giÊy

MÆc dï ®· cã ®iÖn b¸o göi qua b−u ®iÖn cña t«i sè 11601) ngµy 2 th¸ng Ch¹p vµ ®· cã lêi høa cña tæng côc phã Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu lµ ®ång chÝ T¬-ri-ph«-nèp trong ®iÖn b¸o sè 15062 ngµy 3 th¸ng Ch¹p, r»ng "®èi víi nhµ m¸y C«n-®r«-v«, tÊt c¶ mäi biÖn ph¸p ®Òu ®−îc ¸p dông vµ çc chuyÕn xe löa dµnh cho nhµ m¸y sÏ ®−îc b¶o ®¶m ®Çy ®ñ" ― theo b¸o ço cña Tæng côc c«ng nghiÖp giÊy ― nhµ m¸y C«n-®r«-v« ®· ngõng ho¹t ®éng tõ tr−a ngµy 8 th¸ng Ch¹p v× thiÕu chÊt ®èt.

T«i ®Ò nghÞ lËp tøc thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p tèi khÈn cÊp ®Ó cung cÊp chÊt ®èt cho nhµ m¸y nãi trªn vµ lµm râ vÊn ®Ò: v× ai mµ lÖnh cña t«i ngµy 2 th¸ng Ch¹p kh«ng ®−îc thi hµnh vµ ®· cung cÊp cho t«i b¸o ço kh«ng ®óng sù thËt.

H·y göi cho t«i mét b¸o ço viÕt vÒ viÖc chÊp hµnh lÖnh nµy.





136

Göi N. ¤-xin-xki130

§ång chÝ ¤-xin-xki!

T«i ®· ®äc ®i ®äc l¹i mét çch rÊt ch¨m chó th− cña ®ång chÝ. Døt kho¸t lµ t«i kh«ng t¸n thµnh vµ kh«ng thÓ ®−a ra Bé chÝnh


V. I. L ª - n i n 96

trÞ. Cßn viÖc ®−a ra héi nghÞ toµn thÓ th× dÜ nhiªn lµ quyÒn cña ®ång chÝ, kh«ng ai chèi c·i ®−îc ®iÒu ®ã.

§ång chÝ kh«ng hÒ cã mét m¶y may ― thËt lµ kh«ng hÒ cã mét m¶y may lý do thuéc vÒ sù viÖc hoÆc vÒ tæ chøc nµo c¶.

§ång chÝ ®· ph¹m sai lÇm khi kh¨ng kh¨ng ®Ò nghÞ g¹t Mu-ra-lèp vµ nh×n thÊy "©m m−u" ë n¬i mµ kh«ng hÒ cã mét chót ©m m−u nµo. Nh−ng ®Ó l·nh ®¹o mét bé d©n ñy nh− Bé d©n ñy n«ng nghiÖp trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cùc kú khã kh¨n nh− thÕ, th× kh«ng nªn ®i t×m "©m m−u" hoÆc "sù chèng ®èi" ë nh÷ng ng−êi cã sù suy nghÜ kh¸c hoÆc lµm theo c¸ch kh¸c, mµ cÇn ph¶i coi träng nh÷ng ng−êi cã ®Çu ãc ®éc lËp. CÇn ph¶i thÝ nghiÖm trong thùc tÕ bé ba: ®ång chÝ + ng−êi n«ng d©n (hiÖn nay chóng ta ch−a biÕt ng−êi ®ã sÏ lµ ai vµ lµ ng−êi nh− thÕ nµo) + Tª-«-®«-r«-vÝch. §õng véi thay ®æi nã tr−íc khi nã ra ®êi. ¶nh h−ëng −u thÕ cña ®ång chÝ ®−îc b¶o ®¶m c¶ b»ng ph¸p luËt vµ còng nh− b»ng nhiÒu c¸i kh¸c.

T«i ®· gÆp Mª-xi-a-txÐp t¹i Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, nh−ng gÆp Ýt. Kh«ng cã ai ng¨n c¶n ®ång chÝ ®ã tham dù (vµ biÓu quyÕt), nÕu c¶ ®ång chÝ lÉn Tª-«-®«-r«-vÝch kh«ng cã mÆt. Cã thÓ hîp thøc hãa ®iÒu ®ã trong vßng hai phót.

Nh−ng kh«ng cã lý do g× ®Ó thay ®æi nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ. CÇn ph¶i thÓ nghiÖm nã; nã ®óng vÒ mÆt tæ chøc ®Êy.


ViÕt kho¶ng gi÷a ngµy 14 vµ 18 th¸ng Ch¹p 1921

In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n viÕt tay cña L. A. Ph«-ti-ª-va

137


§ång chÝ Ca-mª-nÐp! T«i göi ®ång chÝ nh÷ng bøc th− cña ¤-xin-xki vµ cña Tª-«-®«-r«-vÝch göi cho t«i vµ ®· ®−îc nh¾c ®Õn h«m nay.

Göi G. B. Cra-xn«-sª-c«-va. Ngµy 15 th¸ng Ch¹p 1921

97

¤-xin-xki kh«ng cã lÊy mét m¶y may lý do "thuéc vÒ sù viÖc" nµo c¶. ChØ lµ sù bùc däc vµ l¾p l¹i sai lÇm lµ ®ßi g¹t Mu-ra-lèp ra.

T«i kiªn quyÕt ph¶n ®èi viÖc l¹i ®−a vÊn ®Ò ra Bé chÝnh trÞ, t«i còng viÕt cho ¤-xin-xki nh− vËy. Cø ®Ó cho ®ång chÝ ®ã ®−a ra héi nghÞ toµn thÓ nÕu ®ång chÝ ®ã muèn. §ã lµ quyÒn cña ®ång chÝ Êy131.

§ång chÝ h·y ®−a nh÷ng tµi liÖu Êy cïng víi bøc th− nµy cña t«i cho Xta-lin vµ Di-n«-vi-Ðp xem, råi göi l¹i t«i.

Salut! Lª-nin

P. S. T«i ®· ®äc cho Tª-«-®«-r«-vÝch nghe bøc th− cña ¤-xin-xki, nh−ng k h « n g p h ¶ i lµ ®äc toµn bé, mµ chØ lµ phÇn thùc tiÔn ®−îc ®¸nh dÊu b»ng mùc ®á.

ViÕt kho¶ng gi÷a ngµy 14 vµ 18 th¸ng Ch¹p 1921


138

Göi G. B. Cra-xn«-sª-c«-va 15/XII.

§ång chÝ Cra-xn«-sª-c«-va! T«i göi nh÷ng ®iÓm ®Ýnh chÝnh cña t«i.

T«i rÊt mÖt vµ v× vËy xin ®ång chÝ thø lçi cho: t«i ®· ®äc rÊt qua loa vµ viÕt véi. Xin nãi víi Mrs. Beatty1) ®Ó bµ ta thø lçi cho t«i, ― c¶ vÒ viÖc ho·n cuéc gÆp gì ®Ó chôp ¶nh132.

Göi lêi chµo céng s¶n Lª-nin ViÕt ngµy 15 th¸ng Ch¹p 1921

§¨ng lÇn ®Çu n¨m 1957 trªn t¹p chÝ "V¨n häc n−íc ngoµi", sè 11


1) ― bµ BÝt-ty

V. I. L ª - n i n 98

139

Göi V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng Céng s¶n (b) Nga

Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp

T«i ®Ò nghÞ gia thªm h¹n nghØ cho t«i, theo kÕt luËn cña b¸c sÜ, thªm ®é hai tuÇn lÔ n÷a (tïy theo tiÕn tr×nh ®iÒu trÞ)133.

T«i sÏ tham gia héi nghÞ toµn thÓ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng, Ýt nhÊt lµ ®Ó th¶o luËn mét sè vÊn ®Ò134.

T¹i ®¹i héi çc X«-viÕt, t«i sÏ tr×nh bµy mét b¶n b¸o ço ng¾n, theo quyÕt ®Þnh cña Bé chÝnh trÞ135.

16/XII - 21 Lª-nin




140

Göi E. A. LÝt-ken-x¬

Göi ®ång chÝ LÝt-ken-x¬

Sao göi ®ång chÝ B«-g®a-nèp vµ ®ång chÝ Lª-gia-va

Nh©n cã çc b¶n dù th¶o do ®ång chÝ V«-ª-v«-®in vµ ®ång chÝ Lª-gia-va ®Ò xuÊt, t«i ñy nhiÖm cho ®ång chÝ thµnh lËp mét tiÓu ban do ®ång chÝ chñ tr× víi thµnh phÇn gåm ®ång chÝ B«-g®a-nèp cã quyÒn ®−îc thay thÕ, ®ång chÝ Lª-gia-va cã quyÒn


99

®−îc thay thÕ vµ ®ång chÝ V«-ª-v«-®in ― ®Ó nghiªn cøu vÊn ®Ò tæ chøc ngµnh ®iÖn ¶nh ë n−íc Nga136.



In lÇn ®Çu n¨m 1925 trong cuèn: G. B«n-ti-an-xki. "Lª-nin vµ ®iÖn ¶nh". M. - L.

Theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y, do V. I. Lª-nin ký

141


Yªu cÇu ®ång chÝ h·y ®äc ®i, ®Æc biÖt chó ý vµ b»ng mäi çch cè g¾ng hoµn thµnh (th«ng qua TiÓu héi ®ång, cã thÓ lµ thÕ).

NÕu cã khã kh¨n, b ¸ o t r − í c cho t«i137.

17/XII. Lª-nin




142

Göi I. V. Xta-lin


§ång chÝ h·y chó ý ®Õn th«ng b¸o nµy cña Cra-xin (kÌm theo ®©y) mµ t«i c¶m thÊy cã vÎ ®óng sù thËt vµ cùc kú quan träng138. Ngay lËp tøc, sau khi Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª ®Õn, cÇn ph¶i triÖu

V. I. L ª - n i n 100

tËp mét cuéc häp víi Tsi-tsª-rin vÒ vÊn ®Ò nµy vµ ®−a ra mét lo¹t ®Ò nghÞ ®Ó Bé chÝnh trÞ th«ng qua.

17/XII - 21 Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y

143


§ång chÝ Un-slÝch-t¬!

T«i ®· nhËn ®−îc th− tr¶ lêi cña ®ång chÝ nãi vÒ Na-d¬-va-nèp. §Ò nghÞ b¸o cho biÕt t¹i sao cã sù chËm trÔ nh− vËy trong viÖc chÊp hµnh nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ. NghÞ quyÕt ®Ò ngµy mång 10 th¸ng M−êi mµ m·i ®Õn ngµy 14 th¸ng Ch¹p ®ång chÝ míi thi hµnh139.

17/XII. 21 Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n viÕt tay cña L. A. Ph«-ti-ª-va

144

Nh÷ng c©u hái göi çc bé d©n ñy nh©n viÖc chuÈn bÞ b¸o ço tæng kÕt cña

Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc x«-viÕt toµn Nga vµ cña héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

t¹i ®¹i héi IX çc x«-viÕt toµn nga140

Nh÷ng tµi liÖu rÊt ng¾n gän (2-3 con sè) vµ chÝnh x¸c ®Õn møc (hoÆc cã ghi chó vÒ møc ®é gÇn ®óng cã thÓ tin ®−îc) ®Ó ®¸ng ®−îc t«i ®−a vµo bµi diÔn v¨n ®äc t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt?

yªu cÇu nh÷ng c©u tr¶ lêi rÊt ng¾n gän, kho¶ng 1, maximun lµ 2 trang

Nh÷ng c©u hái göi çc bé d©n ñy. Ngµy 17 th¸ng Ch¹p 1921

101

1. Göi ®ång chÝ T s i - t s ª - r i n (hoÆc nÕu ®ång chÝ Êy kh«ng thÓ tr¶ lêi th× göi LÝt-vi-nèp) vµ göi ®ång chÝ R a - ® Õ c h

Trong khi tr×nh bµy t×nh h×nh quèc tÕ cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga, nÕu nãi nh− thÕ nµy ®· ®ñ ch−a: mèi nguy c¬ tõ phÝa Ba-lan vµ Ru-ma-ni, chØ b¾t nguån tõ ®¶ng chñ chiÕn chø kh«ng ph¶i tõ tÊt c¶ çc giai cÊp thèng trÞ ë çc n−íc ®ã.

― sù liªn minh gi÷a bèn n−íc (Anh, Mü, Ph¸p vµ NhËt) ®−îc ký kÕt ë héi nghÞ Oa-sinh-t¬n, thø nhÊt, lµ rÊt kh«ng v÷ng bÒn, ch¼ng kh¸c g× tÊt c¶ çc liªn minh ®Õ quèc chñ nghÜa; thø hai, lµ nã thï ®Þch víi nh©n d©n tÊt c¶ çc n−íc kh¸c?

Cã cÇn ph¶i bæ sung g× n÷a kh«ng? LiÖu cã thÓ nãi ®Õn kÕ ho¹ch mêi n−íc Nga vµ n−íc §øc

tham gia héi nghÞ lÇn thø hai sÏ häp vµo th¸ng T− 1922 kh«ng141? Dùa vµo nguån tµi liÖu nµo? Nguån tµi liÖu ®ã ®¸ng tin cËy vµ chÝnh x¸c ®Õn møc nµo?

2. Göi ®ång chÝ T s i - t s ª - r i n (LÝt-vi-nèp)

LiÖu cã thÓ nªu sù tiÕn bé cña chóng ta trong n¨m 1921 lµ viÖc t¨ng sè hiÖp −íc bu«n b¸n ký víi çc n−íc ch©u ¢u ®−îc kh«ng? NÕu ®−îc, th× kÓ çc hiÖp −íc ®ã ra (1920 chØ ký víi n−íc Anh, 1921 víi nh÷ng n−íc nµo ®ã).

NÕu kh«ng th× liÖu cã thÓ nªu sù tiÕn bé trong lÜnh vùc Êy b»ng nh÷ng tµi liÖu kh¸c, ngoµi khèi l−îng l−u th«ng hµng hãa (vÒ vÊn ®Ò nµy t«i sÏ hái Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng) ®−îc kh«ng?

3. Göi ®ång chÝ L ª - g i a - v a

LiÖu cã thÓ nªu sù tiÕn bé cña chóng ta trong n¨m 1921 vÒ mÆt ph¸t triÓn bu«n b¸n víi n−íc ngoµi b»ng 2-3 con sè, mÆc dÇu chØ lµ nh÷ng sè liÖu cßn Ýt c¨n cø vµ chØ lµ gÇn ®óng, ®−îc kh«ng? VÝ dô, sè l−îng mua vµ ®Æt hµng trong n¨m 1920 ― trÞ gi¸ kho¶ng mét sè tiÒn bao nhiªu ®ã; n¨m 1921 trong ngÇn nµy

V. I. L ª - n i n 102

th¸ng, vµo kho¶ng bao nhiªu ®ã, vµ tæng céng c¶ n¨m, cã thÓ sÏ ®¹t ® Õ n sè nµo ®ã, nh− thÕ cã ®−îc kh«ng?

Nªn ch¨ng nªu bËt riªng n−íc §øc trong ph−¬ng diÖn nµy? LiÖu cã thÓ dÉn ra 2-3 con sè tæng kÕt vÒ quy m« xuÊt khÈu cña chóng ta trong n¨m 1921 so víi n¨m 1920 ®−îc kh«ng?

4. Göi ®ång chÝ P h « - m i n

LiÖu ®ång chÝ cã thÓ cung cÊp cho t«i nh÷ng con sè chÝnh x¸c hay gÇn ®óng ®Ó biÕt n¨m 1921 chóng ta nhËp cña n−íc ngoµi bao nhiªu ®Çu m¸y xe löa míi (c¶ toa xe? c¶ xi-tÐc?), so víi n¨m 1920? nh÷ng s¶n phÈm kh¸c phôc vô viÖc vËn t¶i?

còng vËy: trong n¨m 1921 ®· ®Æt hµng trÞ gi¸ mét sè tiÒn nµo ®ã?

LiÖu t«i cã thÓ dÉn ra trong b¸o ço ®äc t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt nh÷ng sù viÖc vÒ t×nh h×nh vËn t¶i trong n¨m 1921 so víi n¨m 1920 d−íi h×nh thøc thËt ng¾n gän, nªu çi c¨n b¶n nhÊt (1 trang nhá)?

5. Göi ®ång chÝ T ¬ - r è t - x k i

LiÖu cã thÓ bæ sung vµo luËn c−¬ng cña ®ång chÝ vµ vµo b¸o ço cña ®ång chÝ vÒ t×nh h×nh c«ng t¸c kinh tÕ cña qu©n ®éi ®−îc kh«ng? vÒ viÖc duy tr× tèt mèi liªn hÖ chuyÓn giao vµ tiÕp nhËn víi çc héi ®ång cña çc qu©n ®oµn lao ®éng ®−îc kh«ng142? vµ nãi chung c¨n cø theo nhiÖm vô ®−îc nªu lªn hoÆc lµ t¹i mét cuéc héi nghÞ toµn thÓ nµo ®ã cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng trong n¨m 1921, hoÆc lµ t¹i mét phiªn häp nµo ®ã cña Bé chÝnh trÞ vµo mïa thu n¨m 1921, ®−îc kh«ng143?

6. Göi ®ång chÝ K h i n - t s ó c

LiÖu ®ång chÝ cã thÓ bæ sung nh÷ng sè liÖu vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn l−u th«ng cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng mµ ®ång chÝ ®· cung cÊp cho t«i (1 triÖu; 3 vµ 6 triÖu b»ng vµng cho th¸ng T¸m, th¸ng ChÝn vµ th¸ng M−êi 1921)1),

1) Còng xem c¶ tËp nµy, v¨n kiÖn 97.

Nh÷ng c©u hái göi çc bé d©n ñy. Ngµy 17 th¸ng Ch¹p 1921

103

thø nhÊt, b»ng nh÷ng con sè gÇn ®óng vÒ th¸ng M−êi mét? thø hai, b»ng nh÷ng con sè thu mua lóa m×? thø ba, b»ng con sè çc liªn hiÖp hîp t¸c x· tiªu dïng tØnh ®· nép b¸o ço trong tæng sè? thø t−, lµ b»ng nh÷ng tµi liÖu tæng kÕt thËt ng¾n gän nµo kh¸c n÷a mµ t«i cã thÓ ®−a vµo b¸o ço ®äc t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt?

7. Göi ®ång chÝ ¤ - x i n - x k i

LiÖu ®ång chÝ cã thÓ cung cÊp cho t«i ®Ó ®−a vµo b¶n b¸o ço cña t«i sÏ ®äc t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt, 2-3 sè liÖu tæng kÕt, thø nhÊt, vÒ viÖc chóng ta thùc hiÖn nhiÖm vô cung cÊp cho n«ng d©n h¹t gièng dïng trong vô thu n¨m 1921; thø hai, vÒ nh÷ng kÕt qu¶ vµ thµnh tùu to lín kh¸c nµo ®ã ®· ®¹t ®−îc trong n¨m 1921 kh«ng?

8. Göi ®ång chÝ X m i n - g a (hoÆc T¬-ri-ph«-nèp)

LiÖu ®ång chÝ cã thÓ cho t«i biÕt nh÷ng sè liÖu rÊt ng¾n gän vÒ t×nh h×nh chÊt ®èt, ®Ó ®−a vµo b¶n b¸o ço cña t«i t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt:

vÒ §«n-b¸t, t«i cã tµi liÖu cña Pi-a-ta-cèp. LiÖu cã thÓ cã sè liÖu tæng kÕt vÒ n¨m 1920 vµ 1921 kh«ng?

còng nh÷ng tµi liÖu nh− thÕ vÒ dÇu má? còng nh÷ng tµi liÖu nh− thÕ vÒ than bïn? còng nh÷ng tµi liÖu nh− thÕ vÒ cñi trong n¨m 1920 vµ 1921;

9. Göi ®ång chÝ B«-g®a-nèp

§Ò nghÞ ®ång chÝ cung cÊp cho t«i nh÷ng tµi liÖu rÊt ng¾n gän ®Ó t«i ®−a vµo b¶n b¸o ço cña t«i sÏ ®äc t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt (kh«ng qu¸ 1/2 ― 1 trang vÒ mçi ®iÓm)

vÒ luyÖn kim trong n¨m 1921 so víi n¨m 1920? vÒ Côc gang thÐp miÒn Nam? vÒ ý nghÜa vµ triÓn väng cña xÝ nghiÖp Rót-ghÐc-x¬ vµ nhãm

cña «ng Êy?

V. I. L ª - n i n 104

vÒ sù gióp ®ì cho U-ran (cho xÝ nghiÖp t« nh−îng cña Ham-m¬)?

vÒ c«ng nghiÖp dÖt? vÒ mÊy sè liÖu tæng kÕt ho¹t ®éng cña Tæng côc qu¶n lý ®Êt

cña çc xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp n−íc Céng hßa144? (nhiÖm vô: nh÷ng sè liÖu rÊt ng¾n gän, tiªu biÓu, cã thÓ nªu lªn trong b¸o ço ®Ó minh häa ®−îc c¶ toµn bé t×nh h×nh khã kh¨n vµ nh÷ng dÊu hiÖu nhá chøng tá t×nh h×nh kh¸ lªn).

10. Göi ®ång chÝ G o ã c - b u - n è p

VÒ viÖc ®iÖn khÝ hãa phÇn cuèi bµi cña Lª-vi145 sù t¨ng thªm sè l−îng vµ c«ng suÊt cña çc nhµ m¸y ®iÖn

trong çc n¨m 1918, 1919, 1920 vµ 1921. ý nghÜa cña çc nhµ m¸y ®iÖn ë Ca-si-ra vµ ë ót-ki-na-da-

vèt vµ viÖc khai tr−¬ng chóng vµo mïa xu©n n¨m 1922 s¾p tíi. còng sè liÖu nh− thÕ vÒ C«ng tr−êng nhµ m¸y ®iÖn V«n-

khèp146.

11. Göi çc ®ång chÝ Lu-na-tx¸c-xki , P«-crèp-xki , LÝ t -ken-x¬

§Ò nghÞ cho t«i nh÷ng sè liÖu ng¾n gän ®Ó dïng cho b¶n b¸o ço cña t«i sÏ ®äc t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt, nh÷ng sè liÖu cã thÓ nªu bËt sù ph¸t triÓn cña tinh thÇn khao kh¸t hiÓu biÕt, lßng say mª häc tËp, nh÷ng sù tiÕn bé trong lÜnh vùc nµy (2-3 con sè, ®õng nhiÒu h¬n, vÒ sè sinh viªn, sè th− viÖn, v.v.; nªu nÐt næi bËt nhÊt).

12. Göi R ¸ t - t s e n - c «: v Ò C ô c k h a i t h ¸ c t h a n b ï n b » n g t h ñ y l ù c: ®· ®Æt mua g× ë §øc? triÓn väng n¨m 1922?




Göi L. B. Ca-mª-nÐp. Ngµy 17 th¸ng Ch¹p 1921

105

145

Göi N. P. Bri-u-kha-nèp

Göi ®ång chÝ Bri-u-kha-nèp Bé d©n ñy l−¬ng thùc

T«i yªu cÇu tr¶ lêi t«i hÕt søc ng¾n gän, mét hoÆc nhiÒu l¾m lµ hai trang vÒ mét sè vÊn ®Ò ®Ó t«i cã thÓ tr×nh bµy chÝnh x¸c h¬n nh÷ng phÇn t−¬ng øng trong b¸o ço cña t«i t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt vµ dÉn ra nh÷ng con sè tiªu biÓu nhÊt.

Nh÷ng sè liÖu tæng kÕt nµo ®ång chÝ cho lµ bæ Ých ®Ó t«i cã thÓ dÉn ra trong b¸o ço sÏ ®äc t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt? VÒ tæng sè thuÕ l−¬ng thùc? VÒ t×nh tr¹ng giÊu giÕm diÖn tÝch canh t¸c? HoÆc vÒ nh÷ng nhiÖm vô quan träng nhÊt, nh÷ng nhiÖm vô tr−íc m¾t trong lÜnh vùc nµy?

NÕu cã thÓ, tr×nh bµy mét çch ng¾n gän vµ râ rµng r»ng ®èi víi n«ng d©n, ®ãng thuÕ l−¬ng thùc th× dÔ chÞu h¬n so víi chÕ ®é tr−ng thu l−¬ng thùc thõa, ®−îc nh− thÕ th× tèt.

Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy Lª-nin




146



T«i göi ®ång chÝ bøc th− nµy bæ sung cho buæi nãi chuyÖn võa råi cña chóng ta. T«i cho r»ng ®iÒu tuyÖt ®èi cÇn thiÕt lµ lµm

V. I. L ª - n i n 106

thÕ nµo ®Ó t¹i ®¹i héi s¾p tíi, cã cµng nhiÒu ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®Ých th©n lµm quen víi I-a-c«-ven-c«147. §ång chÝ h·y chuyÓn bøc th− nµy tr−íc hÕt cho tÊt c¶ çc ñy viªn Bé tæ chøc, vµ sau ®ã giíi thiÖu nã víi çc ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng kh¸c. §ång chÝ h·y nãi víi M«-l«-tèp lµ khi nµo ®ång chÝ Êy ®äc xong bøc th− nµy, th× gäi ®iÖn tho¹i cho t«i.

17/XII - 21 Lª-nin




147

Göi I. V. Xta-lin

Göi ®ång chÝ Xta-lin

ë chç ®ång chÝ cã tiÕn hµnh viÖc kiÓm tra Côc ch¨n nu«i vµ Tæng côc ch¨n nu«i ngùa cña Bé d©n ñy n«ng nghiÖp kh«ng, nÕu cã, th× ®ång chÝ cã thÓ b¸o cho t«i biÕt vµi ch÷ vÒ kÕt qu¶ cña cuéc kiÓm tra ®ã nãi chung, còng nh− nãi riªng vÒ thêi kú mµ çc c¬ quan ®ã do Tª-«-®«-r«-vÝch phô tr¸ch ®−îc kh«ng. §ång chÝ h·y göi th− mËt theo ®Þa chØ cña Ph«-ti-ª-va.

19/XII. 21 Lª-nin




Göi P. A. Da-lu-tx¬-ki vµ A. A. X«n-tx¬

107

148

Göi I. A. Tª-«-®«-r«-vÝch

§ång chÝ Tª-«-®«-r«-vÝch!

Bëi v× ng−êi ta ®−a ra héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng vÊn ®Ò vÒ sù bÊt ®ång ý kiÕn trong Bé d©n ñy n«ng nghiÖp vµ nay mai sÏ xem xÐt vÊn ®Ò ®ã, nªn t«i yªu cÇu ®ång chÝ göi cho t«i b»ng ®−êng c«ng v¨n mËt, theo ®Þa chØ cña Ph«-ti-ª-va, trong ngµy h«m nay vµo 8 giê tèi, tÊt c¶ nh÷ng tµi liÖu hiÖn cã, ®Æt biÖt lµ nh÷ng tµi liÖu liªn quan ®Õn nh÷ng lêi buéc téi vÒ "sù hçn lo¹n" trong Côc ch¨n nu«i vµ Tæng côc ch¨n nu«i ngùa còng nh− vÒ t×nh tr¹ng qu¶n lý kÐm trong Bé d©n ñy n«ng nghiÖp nãi chung. Ngµy h«m nay, theo thêi h¹n nãi trªn, t«i ®Ò nghÞ göi cho t«i mét b¸o ço ng¾n gän, cßn b¶n b¸o ço chi tiÕt h¬n th× vµo ngµy thø t−1) lóc 12 giê, còng göi theo ®Þa chØ cña Ph«-ti-ª-va148.

19/XII. 21, 4 giê chiÒu Lª-nin




149


Göi ®ång chÝ Da-lu-tx¬-ki vµ ®ång chÝ X«n-xt¬

T«i ®· ®−îc tin vÒ viÖc khai trõ Na-®ª-gi¬-®a XÐc-ghª-Ðp-na An-li-lu-ª-va ra khái ®¶ng. B¶n th©n t«i ®· theo dâi c«ng viÖc cña chÞ Êy víi t− çch lµ n÷ th− ký trong V¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, nghÜa lµ t«i rÊt gÇn chÞ Êy. Nh−ng t«i cho r»ng cÇn ph¶i nªu râ lµ t«i biÕt toµn bé gia ®×nh An-li-lu-Ðp,

1) §©y lµ nãi vÒ ngµy 21 th¸ng Ch¹p.

V. I. L ª - n i n 108

tøc lµ cha, mÑ vµ hai ng−êi con g¸i, tõ tr−íc Çch m¹ng th¸ng M−êi. §Æc biÖt, trong nh÷ng ngµy th¸ng B¶y, khi t«i vµ Di-n«-vi-Ðp buéc ph¶i trèn tr¸nh vµ mèi nguy hiÓm khi ®ã rÊt nghiªm träng, th× t«i ®· ®−îc chÝnh gia ®×nh nµy che giÊu, vµ tÊt c¶ bèn ng−êi ®Òu ®−îc sù tin cËy hoµn toµn cña çc ®¶ng viªn b«n-sª-vÝch håi ®ã, kh«ng nh÷ng ®· che giÊu hai chóng t«i, mµ cßn bÝ mËt gióp ®ì chóng t«i rÊt nhiÒu, mµ nÕu kh«ng cã sù gióp ®ì ®ã th× chóng t«i ®· kh«ng trèn tho¸t bän chã s¨n cña Kª-ren-xki. RÊt cã thÓ lµ v× Na-®ª-gi¬-®a XÐc-ghª-Ðp-na An-li-lu-ª-va cßn trÎ, tiÓu ban ®· kh«ng biÕt t×nh h×nh ®ã. T«i còng kh«ng biÕt r»ng trong khi xÐt sù viÖc cña Na-®ª-gi¬-®a XÐc-ghª-Ðp-na An-li-lu-ª-va, tiÓu ban ®· cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®èi chiÕu nh÷ng tµi liÖu vÒ cha chÞ ch−a, chø cha chÞ th× ®· tham gia nhiÒu ho¹t ®éng ®Ó gióp ®ì ®¶ng tõ l©u tr−íc çch m¹ng, mµ t«i nghe nãi, th× «ng ®· gióp ®ì rÊt ®¸ng kÓ cho nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ho¹t ®éng bÊt hîp ph¸p d−íi thêi Nga hoµng.

T«i cho m×nh cã nghÜa vô ph¶i tr×nh bµy t×nh h×nh nµy víi Ban thanh ®¶ng trung −¬ng149.

Ngµy 20 th¸ng Ch¹p 1921, håi 20 giê. Lª-nin




150


Göi ®ång chÝ Da-lu-tx¬-ki vµ ®ång chÝ X«n-tx¬

T«i ®· nhËn ®−îc th− cña ®ång chÝ Ca-xpa-r«-va - P«-p«-va (®Þa chØ: Nhµ sè 3 cña çc X«-viÕt, phßng 63, ®iÖn tho¹i 58-97). ChÞ Êy viÕt r»ng chÞ ®ang ë trong t×nh tr¹ng hoµn toµn tuyÖt väng v× bÞ khai trõ ra khái ®¶ng vµ chÞ yªu cÇu t«i khÈn kho¶n ®Ò nghÞ Ban thanh ®¶ng trung −¬ng kiÓm tra thÊu ®¸o sù viÖc cña

Göi ban biªn tËp b¸o "Tin tøc". Ngµy 20 th¸ng Ch¹p 1921

109

chÞ, trong th− chÞ cã nªu tªn ng−êi anh cña chÞ lµ Xla-va Ca-xpa-rèp vµ ng−êi chång cña chÞ lµ P«-pèp, ng−êi chång ®· ®−îc ®ång chÝ XvÐc-®lèp ph¸i ®i ViÔn §«ng vµ ®· hy sinh ë ®ã. ChÞ viÕt r»ng chÞ ®· cïng víi anh, tõ håi 14 tuæi, b¾t ®Çu chó ý ®Õn ®¶ng vµ ®· tham gia çc nhãm häc sinh vµ chÞ ®· gia nhËp ®¶ng ngay tõ n¨m 17 tuæi vµ phô tr¸ch c«ng viÖc thuÇn tóy kü thuËt.

B¶n th©n t«i kh«ng biÕt chÞ Ca-xpa-r«-va nµy hay t«i ®· quªn mÊt, nh−ng ng−êi anh cña chÞ th× t«i biÕt rÊt râ håi ë n−íc ngoµi, n¬i anh sèng l−u vong sau cuéc çch m¹ng lÇn thø nhÊt n¨m 1905, ®· gia nhËp tæ chøc b«n-sª-vÝch, ®−îc sù kÝnh träng chÝnh ®¸ng cña tÊt c¶ nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch mµ t«i ®· tõng gÆp vµ ®· tõng theo dâi ho¹t ®éng cña Ca-xpa-rèp. §ång chÝ Ca-xpa-rèp nµy ®· chÕt ë Thôy-sÜ tr−íc khi næ ra cuéc çch m¹ng n¨m 1917 (bÞ giµy vß bëi nh÷ng ®iÒu kiÖn gian khæ cña cuéc ®êi l−u vong).

T«i sÏ cè g¾ng s−u tÇm tµi liÖu xem nh÷ng ai cã thÓ biÕt râ em cña Ca-xpa-rèp h¬n.

VÒ phÝa m×nh, t«i ®Ò nghÞ Ban thanh ®¶ng trung −¬ng kiÓm tra viÖc khai trõ ®ång chÝ Ca-xpa-r«-va ra khái ®¶ng150.

Lª-nin Ngµy 20 th¸ng Ch¹p 1921, håi 20 giê.




151

Göi ban biªn tËp b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng

çc x«-viÕt toµn Nga"

Göi ban biªn tËp b¸o "Tin tøc" Göi ®ång chÝ Xtª-clèp, tæng biªn tËp

vµ A. Bª-li-a-cèp

B¸o "Tin tøc" ngµy 20 th¸ng Ch¹p ®· ®¨ng bµi cña A. Bª-li-

V. I. L ª - n i n 110

a-cèp nhan ®Ò lµ "Nh÷ng con ®−êng míi ®Ó lµm sèng l¹i ngµnh vËn t¶i ®−êng s¾t"151. T«i khÈn thiÕt ®Ò nghÞ t¸c gi¶ bµi b¸o cho t«i biÕt mét çch cµng chÝnh x¸c cµng tèt, kÌm theo sù chØ dÉn nh÷ng xuÊt b¶n phÈm cã liªn quan:

1) Tõ nguån nµo t¸c gi¶ ®· lÊy nh÷ng tµi liÖu nãi r»ng ë n−íc ngoµi nãi chung ng−êi ta ®· thÝ nghiÖm vµ ®· ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ rùc rì vÒ ph−¬ng ph¸p dïng xe «-t« vËn t¶i th«ng th−êng, ®−îc c¶i t¹o chót Ýt, thay cho ®Çu m¸y xe löa.

2) Nh− trªn, vÒ tin nãi r»ng ë Mü nh÷ng ®−êng nh¸nh cña ngµnh ®−êng s¾t ®−îc phôc vô b»ng nh÷ng «-t« vËn t¶i lo¹i Êy.

3) VÒ tin nãi r»ng trong thêi kú chiÕn tranh, nh÷ng «-t« vËn t¶i Êy ®· ®−îc sö dông cã kÕt qu¶ trong qu©n ®éi Mü (vÒ ®iÒu nµy cÇn ph¶i cã tµi liÖu, nÕu viÖc sö dông ®· cã kÕt qu¶, c¶ trªn b¸o chÝ Mü còng nh− trªn b¸o chÝ Ph¸p vµ b¸o chÝ Anh).

4) VÒ tin nãi r»ng ë Lu©n-®«n ®· tiÕn hµnh nh÷ng cuéc thÝ nghiÖm theo ý ®Þnh cña mét kü s− ng−êi Nga tªn lµ Cu-d¬-nª-txèp, vµ nh÷ng cuéc thÝ nghiÖm ®ã ®· chøng minh r»ng xe «-t« vËn t¶i víi 30 søc ngùa ®· kÐo mét çch dÔ dµng ®oµn tµu gåm 9-10 toa víi tèc ®é tíi 20 vÐc-xta1) mét giê152.

Lª-nin




152



T«i nghÜ r»ng cÇn ph¶i chÊp nhËn ngay lËp tøc vµ ®Ó cho ch¾c ch¾n th× cÇn göi mét bøc ®iÖn vÒ vÊn ®Ò ®ã qua Cra-xin,

1) ― vÐc-xta: ®¬n vÞ ®o chiÒu dµi cña Nga, b»ng 1,06 ki-l«-mÐt.

§iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i göi V. M. M«-l«-tèp

111

còng nh− qua BÐc-lanh vµ qua Khri-xti-a-ni-a, v¶ l¹i kh«ng ph¶i göi b»ng mËt m· mµ göi c«ng khai.

Qua bøc ®iÖn mµ ng−êi ta ®äc cho t«i nghe, nh÷ng ®iÒu kiÖn thanh to¸n vµ kiÓm so¸t ch−a thËt râ l¾m. NÕu thêi h¹n lµ ngµy 26, th× cã lÏ cã thÓ cßn kÞp kiÓm tra vµ lµm s¸ng tá ®−îc, nh−ng trong bÊt kú tr−êng hîp nµo chóng ta ®Òu kh«ng ®−îc bá lì c¬ héi nh− thÕ. Mét ®iÒu ®Æc biÖt quan träng cã lÏ lµ viÖc b¶o ®¶m kh¶ n¨ng xuÊt sè lóa m× Êy kh«ng ph¶i chØ ®Ó gióp ®ì nh÷ng ng−êi ®ang ®ãi mµ cßn ®Ó dïng cho vô gieo lóa mïa xu©n153.

T«i tha thiÕt ®Ò nghÞ M«-l«-tèp vµ Ca-mª-nÐp gäi ®iÖn tho¹i cho t«i ngay tèi nay.

21/XII - 21 Lª-nin




153

§iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i göi V. M. M«-l«-tèp vµ tÊt c¶ çc ñy viªn

Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) Nga

Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp vµ tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ

1. T«i ®Ò nghÞ sím th«ng b¸o cho tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ biÕt b¸o ço cña Tª-«-®«-r«-vÝch vÒ ng−êi n«ng d©n Xi-bi-ri tªn lµ I-a-c«-ven-c«, b¸o ço mµ t«i ®· göi cho ®ång chÝ1).

2. Còng ph¶i lµm nh− vËy vÒ bøc th− ng¾n h«m nay cña Ay-®óc nãi vÒ ®Ò nghÞ cña chÝnh phñ Mü cung cÊp lóa m× cho


V. I. L ª - n i n 112

chóng ta trÞ gi¸ 20 triÖu ®«-la víi ®iÒu kiÖn chóng ta ph¶i chi 10 triÖu ®«-la154.

22 th¸ng Ch¹p 1921. Lª-nin


154

Göi G. I-a. X«-c«n-ni-cèp155

§ång chÝ X«-c«n-ni-cèp!

T«i göi cho ®ång chÝ theo nguyªn t¾c tµi liÖu mËt156. T«i nghÜ r»ng Xa-pha-rèp (c h Ý Ý t l µ c ã m é t p h Ç n) ®óng. T«i thiÕt tha yªu cÇu ®ång chÝ ®iÒu tra mét çch kh¸ch quan

lµm sao ®õng ®Ó cho viÖc c·i vÆt, çc vô g©y gæ vµ tr¶ thï lµm háng c«ng viÖc ë Tuèc-ke-xtan.

§ång chÝ h·y viÕt cho t«i vµi ch÷157.

22/XII. Göi lêi chµo! Lª-nin




155

Göi P. A. B«-g®a-nèp

23. XII. 1921

§ång chÝ B«-g®a-nèp!

T«i cho r»ng tÊt c¶ nh÷ng ý kiÕn cña ®ång chÝ vÒ vô nh÷ng chiÕc cµy kiÓu Phau-l¬ lµ sai hoµn toµn vµ sai vÒ nguyªn t¾c. Qu¶ thËt, sù sai lÇm cña ®ång chÝ kh«ng ®Õn nçi th« lç (xin lçi, t«i ®·


113

TrÝch th− cña V. I.Lª-nin göi çc béd©n ñy nh©n viÖcchuÈn bÞ b¸o çotæng kÕt cña BanchÊp hµnh trung−¬ng çc X«-viÕttoµn Nga vµ Héi®ång bé tr−ëng d©nñy t¹i §¹i héi IX çcX«-viÕt toµn Nga. ― 17 th¸ng Ch¹p 1921

¶nh thu nhá

V. I. L ª - n i n

112 Göi P. A. B«-g®a-nèp. Ngµy 23 th¸ng Ch¹p 1921

113

dïng ch÷ qu¸ nÆng) nh− sai lÇm cña ¤-xin-xki, ®ång chÝ Êy ®· c«ng nhiªn biÕn thµnh ng−êi b¶o vÖ cho chñ nghÜa quan liªn xÊu xa, nh−ng dï sao th× ®ång chÝ còng kh«ng tèt ®Ñp g×.

§õng nªn sî tßa ¸n (tßa ¸n cña chóng ta lµ tßa ¸n v« s¶n) vµ c«ng khai, mµ ph¶i ®−a tÖ quan liªu giÊy tê ra tßa ¸n c«ng luËn: chØ cã nh− vËy chóng ta míi thËt sù ch÷a khái bÖnh ®ã.

Lý lÏ cña ®ång chÝ: nh÷ng çn bé ®Æc biÖt tèt, tuyÖt ®èi trung thµnh, rÊt quý.

Chóng ta h·y cø cho r»ng ®iÒu ®ã lµ ®óng, r»ng ®ång chÝ kh«ng cã "bÖnh b¶n vÞ côc bé".

Nh−ng tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã sÏ ®−a ®Õn çi g×? ChØ ®−a l¹i ®iÒu sau ®©y: tßa ¸n, nÕu hä ®ång ý víi ®ång chÝ

vÒ ®iÒu ®ã (vµ ®ång chÝ cã lÏ nÕu tin ch¾c nh− vËy, sÏ giíi thiÖu mét lo¹t ng−êi lµm chøng thËt ®øng ®¾n chøng minh ®iÒu ®ã), th× sÏ ra quyÕt ®Þnh:

tuy nh÷ng bÞ ço cã téi v× kh«ng lo¹i trõ ®−îc tÖ quan liªu giÊy tê vµ kh«ng cã n¨ng lùc, nh−ng chiÕu cè ®Õn sù trung thµnh tuyÖt ®èi víi ChÝnh quyÒn x«-viÕt, mµ nhiÒu nh©n chøng ®· chøng minh ®Çy ®ñ, chiÕu cè ®Õn sù tËn t©m vµ lßng nhiÖt thµnh v« h¹n còng ®· ®−îc chøng minh ®Çy ®ñ, cã xÐt ®Õn nh÷ng thiÕu sãt chung cña bé m¸y cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao cã liªn quan mét phÇn víi viÖc thay ®æi ®oµn chñ tÞch, v. v.,... nay tha çc bÞ ço khái mäi sù trõng ph¹t víi lßng tin r»ng çc bÞ ço còng nh− toµn thÓ §oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, sÏ chó ý mét çch nghiªm tóc ®Õn ®iÒu ®ã.

NÕu mét nghÞ quyÕt ®¹i ®Ó nh− vËy ®−îc th«ng qua, th× ®ång chÝ cã thÓ phñ nhËn lîi Ých cña nã hay kh«ng? ý nghÜa x· héi cña nã cã ph¶i sÏ lín gÊp 1 000 lÇn so víi lèi bÝ mËt dËp ®i mét çch ngu xuÈn ― trong néi bé Trung −¬ng §¶ng ― ®èi víi mét vô d¬ d¸ng vÒ tÖ quan liªu d¬ d¸ng mµ kh«ng ®−a ra c«ng khai hay kh«ng?

§ång chÝ hÕt søc sai vÒ nguyªn t¾c. Chóng ta kh«ng biÕt ph¸n xö mét çch c«ng khai tÖ quan liªu d¬ d¸ng: v× sù bÊt lùc ®ã mµ

V. I. L ª - n i n

114

tÊt c¶ chóng ta vµ Bé d©n ñy t− ph¸p rÊt ®¸ng bÞ treo cæ lªn nh÷ng chiÕc thßng läng thèi ho¾c. T«i vÉn ch−a mÊt hÕt hy väng r»ng sÏ cã mét khi nµo ®ã, v× khuyÕt ®iÓm ®ã, chóng ta sÏ bÞ treo cæ mét çch ®¸ng ®êi.

NÕu ®ång chÝ nghÜ r»ng ë n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga sÏ kh«ng cã lÊy mét ñy viªn c«ng tè th«ng minh vµ ba thÈm ph¸n th«ng minh, th«ng minh thËt sù (chø kh«ng ph¶i nh÷ng anh chµng sèt ruét, kh«ng ph¶i nh÷ng kÎ kªu la, kh«ng ph¶i nh÷ng tªn ba hoa), th× t«i cßn buéc téi ®ång chÝ vÒ bÖnh bi quan ®èi víi ChÝnh quyÒn x«-viÕt n÷a. B¶n sao bøc th− nµy (cïng víi bøc th− cña ®ång chÝ), t«i göi cho ®ång chÝ Cuèc-xki víi lêi yªu cÇu ®Æc biÖt r»ng ®ång chÝ ®ã sÏ ®äc vµ sÏ cho nhiÒu luËt gia ®äc vµ riªng ®ång chÝ ®ã, Cuèc-xki, ®−îc coi lµ cã tr¸ch nhiÖm t×m cho phiªn tßa nµy mét ñy viªn c«ng tè nhÊt thiÕt ph¶i th«ng minh vµ nh÷ng viªn thÈm ph¸n th«ng minh. Vµ ®Ó chÝnh b¶n th©n Cuèc-xki chÞu tr¸ch nhiÖm: (1) xóc tiÕn nhanh nhÊt viÖc xÐt xö vµ (2) tr×nh cho t«i b¶n b¸o ço tèc ký vÒ phiªn tßa nµy (®Ó kÕt luËn: cuèi cïng liÖu Bé d©n ñy t− ph¸p yÕu ®uèi cña chóng ta cã b¾t ®Çu häc tËp ®−îc çch ®−a ra vµ tiÕn hµnh nh÷ng vô ¸n xö c«ng khai vÒ tÖ quan liªu hay kh«ng?). §· ®Õn lóc ph¶i b¾t ®Çu häc tËp.

T«i kh«ng hiÓu t¹i sao mét ñy viªn c«ng tè th«ng minh l¹i kh«ng thÓ nãi hÕt mäi ®iÒu tr−íc tÊt c¶ mäi ng−êi, l¹i kh«ng thÓ chÕ giÔu vµ phØ nhæ viÖc bªnh vùc tÖ quan liªu giÊy tê "theo kiÓu B«-g®a-nèp vµ ¤-xin-xki" vµ ®ång thêi kh«ng thÓ buéc téi mét çch cã lý, ®óng ®¾n, ®óng møc?

T¹i sao l¹i kh«ng thÓ ®−a ra mét b¶n ¸n ®¹i kh¸i nh− thÕ nµy: Dµnh mét ý nghÜa ®Æc biÖt cho phiªn tßa c«ng khai xö

nh÷ng vô ¸n vÒ tÖ quan liªu giÊy tê, lÇn nµy chóng t«i quyÕt ®Þnh xö theo l−îng rÊt khoan hång v× sù thµnh khÈn thËt lµ hiÕm cã cña çc bÞ ço, ®ång thêi chóng t«i xin nh¾c r»ng, tõ nay trë ®i, sÏ trõng ph¹t vÒ téi quan liªu c¶ nh÷ng ng−êi thiªng liªng nh−ng dèt ®Æc çn mai (tßa ¸n ch¾c ch¾n sÏ tr×nh bµy mét çch lÞch sù h¬n), bëi v× chóng ta, n−íc

Göi chñ tÞch TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

115

Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga, kh«ng cÇn sù thiªng liªng, mµ cÇn biÕt tiÕn hµnh c«ng viÖc.

Vµ v× thÕ, nÕu lÇn nµy chóng t«i tha kh«ng trõng trÞ L«-mèp vµ Xti-un-ken v× "sù thiªng liªng", th× Un-c¬-xèp (ph¶i ch¨ng lµ nh− thÕ?) lµ ng−êi cã tr¸ch nhiÖm ph¶i lµm b¸o ço tr−íc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vµ ®· kh«ng chÊp hµnh nhiÖm vô ®ã, cho nªn ph¶i bÞ ph¹t giam mét tuÇn lÔ;

― cßn ®èi víi I-lin (gi¸m ®èc nhµ m¸y nguyªn lµ cña I-lin?) vµ toµn thÓ ñy ban nhµ m¸y cña nhµ m¸y Êy vµ toµn bé ban chÊp hµnh c«ng ®oµn (t−¬ng ®−¬ng) vµ toµn bé chi bé céng s¶n cña nhµ m¸y ®ã hoÆc cña nh÷ng nhµ m¸y kh¸c lo¹i ®ã, chóng t«i tuyªn bè lµ ph¹m téi quan liªu giÊy tê, dèt n¸t, dung tóng tÖ quan liªu, vµ tuyªn bè c¶nh ço nghiªm kh¾c vµ khiÓn tr¸ch tr−íc c«ng luËn, ®Ó nh¾c nhë cho hä biÕt r»ng chóng t«i chØ xö ph¹t khoan hång nh− vËy lÇn ®Çu th«i, cßn tõ nay vÒ sau nÕu ph¹m téi ®ã, chóng t«i sÏ bá tï kh«ng th−¬ng tiÕc çi ®¸m v« l¹i c«ng ®oµn vµ céng s¶n (cã lÏ tßa ¸n sÏ tr×nh bµy nhÑ h¬n)158.

Göi lêi chµo céng s¶n




156

* göi chñ tÞch tiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

V× ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng, t«i yªu cÇu tháa m·n159.

23/XII. V. U-li-a-nèp (Lª-nin)




V. I. L ª - n i n

116

157

Göi V. A. xm«-li-a-ni-cèp


T«i ®· göi ®i ba th− yªu cÇu (®Õn Bé d©n ñy giao th«ng, ®Õn Ban khoa häc - kü thuËt thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, ®Õn ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc)160.

T«i yªu cÇu ®ång chÝ nhÊt thiÕt ph¶i kiÓm tra, theo dâi kh«ng chËm trÔ vµ b¸o cho t«i biÕt, qua ®iÖn tho¹i, vÒ t×nh h×nh tiÕn hµnh c«ng viÖc nµy.

Lª-nin




158

Göi G. I-a. X«-c«n-ni-cèp

Göi ®ång chÝ X«-c«n-ni-cèp

Sao göi ®ång chÝ Ca-mª-nÐp

T«i võa ®äc xong cuèn s¸ch cña ®ång chÝ nhan ®Ò lµ "Chñ nghÜa t− b¶n nhµ n−íc vµ chÝnh s¸ch tµi chÝnh míi". T«i cho r»ng viÖc ph¸t hµnh cuèn s¸ch ®ã thËt nhanh chãng lµ ®iÒu hÕt søc bæ Ých. ë trang 23, dßng thø n¨m tõ trªn xuèng, t«i khuyªn nªn dïng ch÷ "trËn giÕt nhau" thay cho ch÷ "trËn Èu ®¶". NÕu cã sù luËn chiÕn vÒ nh÷ng ®iÓm nµy hay nh÷ng ®iÓm kh¸c trong cuèn s¸ch cña ®ång chÝ, th× ®iÒu ®ã chØ cã Ých mµ th«i.

Göi L. B. Ca-mª-nÐp. Ngµy 24 th¸ng Ch¹p 1921

117

T«i ®Ò nghÞ ®ång chÝ chuÈn bÞ xong vµo ngµy thø hai hoÆc thø ba1) b¶n dù th¶o chØ thÞ rÊt ng¾n gän cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng vÒ vÊn ®Ò xóc tiÕn nhanh nhÊt viÖc ¸p dông chÕ ®é thuÕ. B¶n dù th¶o ®ång chÝ göi theo ®Þa chØ cña ®ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp hoÆc cña Ph«-ti-ª-va, ë Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy161.

Lª-nin




159


T«i cho r»ng cuèn s¸ch "Chñ nghÜa t− b¶n nhµ n−íc vµ chÝnh s¸ch tµi chÝnh míi" cña X«-c«n-ni-cèp rÊt ®¹t. T«i nghÜ r»ng ®ång chÝ nªn cè g¾ng hÕt søc ®Ó gi¶i t¸n trong thêi h¹n nhanh nhÊt ñy ban kinh tÕ tèi cao cña chóng ta vµ tÊt c¶ çc tiÓu ban cña nã162. T«i rÊt sî r»ng c«ng viÖc cña chóng ta sÏ bÞ nh÷ng lêi lÏ t¸n h−¬u t¸n v−în lµm cho ph¶i kÐo dµi lª thª, trong khi ®¸ng lÏ ph¶i tËp trung tÊt c¶ mäi sù chó ý vµo viÖc thùc hiÖn ngay lËp tøc çc biÖn ph¸p thùc tiÔn vµ kiÓm tra kÕt qu¶ cña çc biÖn ph¸p ®ã.

Lª-nin




1) §©y lµ nãi ngµy 26 hoÆc 27 th¸ng Ch¹p.

V. I. L ª - n i n

118

160

Göi v. m. M«-l«-tèp, a. x. £-nu-kÝt-dª, m. I. Ca-li-nin

Göi M«-l«-tèp, £-nu-kÝt-dª, Ca-li-nin

VÒ vÊn ®Ò ph©n ph¸t tµi liÖu (çc b¸o ço tæng kÕt, çc b¸o ço cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, v. v.) t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt, t«i ®Ò nghÞ cø th«ng qua (c¶ th«ng qua Bé chÝnh trÞ còng nh− th«ng qua §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga):

ph©n ph¸t tÊt c¶ tµi liÖu cø mçi huyÖn 3 b ¶ n vµ l Ê y c h ÷ k ý cña tÊt c¶ ®¹i biÓu cña mçi huyÖn ®Ó hä cã tr¸ch nhiÖm (tr¸ch nhiÖm vÒ h×nh sù)

nép c ¶ 3 b¶n cho th− viÖn ®Þa ph−¬ng sau 1 - 1 21 th¸ng.

(Cã thÓ cã tr−êng hîp ph¸t mçi lo¹i 2 b¶n, cã tr−êng hîp ph¸t mçi lo¹i 4 b¶n cho mçi huyÖn163.)

Lª-nin




161

Göi G. I. Xa-pha-rèp164

§ång chÝ Xa-pha-rèp!

§ång chÝ ®õng nªn næi nãng, ®ã lµ ®iÒu kh«ng ®−îc phÐp lµm vµ lµ mét ®iÒu nhôc nh·, kh«ng cßn lµ c« tiÓu th− 14 tuæi n÷a råi.

T«i ®· chuyÓn çc th− cña ®ång chÝ cho X«-c«n-ni-cèp, vµ

Göi V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho Bé chÝnh trÞ

119

t«i sÏ ®Ò nghÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng cö ®ång chÝ ®ã ®Õn Tuèc-ke-xtan ®Ó lµm s¸ng râ vÊn ®Ò.

T«i ®· nãi chuyÖn víi X«-c«n-ni-cèp vµ ®· ®¹t ®−îc (entre nous! 1)) sù tháa thuËn víi ®ång chÝ ®ã vÒ sù v« lý cña çi vô mµ ng−êi ta ®· b¾t ®Çu ®Ó chèng l¹i ®ång chÝ.

§õng nªn næi nãng. Cø tiÕp tôc lµm viÖc, kh«ng ph¶i rót lui khái bÊt cø mét n¬i

nµo c¶. H·y biÕt lùa chän mét çch thµnh th¹o vµ b×nh tÜnh nh÷ng tµi liÖu ®Ó chèng l¹i nh÷ng ng−êi ®· më ®Çu mét viÖc lµm phi lý.

Lª-nin cña ®ång chÝ ViÕt ngµy 24 th¸ng Ch¹p 1921



162

Göi v. m. m«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n (b) Nga


T«i kiªn quyÕt yªu cÇu Bé chÝnh trÞ quyÕt ®Þnh ngay lËp tøc qua ®iÖn tho¹i vÒ viÖc cÊp tèc (lËp tøc ngay sau héi nghÞ toµn thÓ bµn vÒ c«ng ®oµn) ®−a Rót-du-t¸c sang §øc: ®ång chÝ ®ã cã c¶ to vµ c¶ chøng ho ra m¸u. Râ rµng lµ bÖnh lao ngµy cµng trÇm träng.

Trong n−íc sÏ kh«ng ch÷a khái vµ çi chÝnh lµ kh«ng cã chÕ ®é nghiªm ngÆt165.

Lª-nin


1) ― gi÷a chóng ta víi nhau!

V. I. L ª - n i n

120

163

Göi E. M. I-a-r«-xl¸p-xki

§ång chÝ I-a-r«-xl¸p-xki

T«i yªu cÇu ®ång chÝ tù m×nh ph¸t biÓu ý kiÕn vµ tËp hîp ý kiÕn nhËn xÐt cña tÊt c¶ nh÷ng ®ång chÝ Xi-bi-ri cã träng tr¸ch vµ cã uy tÝn hiÖn ®ang cã mÆt ë ®©y vÒ anh n«ng d©n I-a-c«-ven-c« (h×nh nh− lµ chñ tÞch Ban chÊp hµnh X«-viÕt huyÖn Can-xki, tØnh £-ni-x©y-xc¬). Nh÷ng ý kiÕn cÇn thËt chi tiÕt. §Ó Ban chÊp hµnh trung −¬ng th¶o luËn vÊn ®Ò bæ nhiÖm I-a-c«-ven-c« lµm bé tr−ëng Bé d©n ñy n«ng nghiÖp1).

Tuæi? ― Kho¶ng 402).

Kinh nghiÖm? ― §· lµm quen trùc tiÕp víi c«ng t¸c chÝnh quyÒn. Sù kÝnh träng cña n«ng d©n? ― Lín. HiÓu biÕt vÒ kinh tÕ? ― Trung n«ng, ch−a ®iÒu khiÓn xÝ nghiÖp

kinh doanh nµo thËt lín. TÝnh c−¬ng nghÞ? ― Mét con ng−êi tá ra cã quyÒn thÕ, c−¬ng nghÞ. TrÝ tuÖ? ― Th«ng minh, nhanh trÝ. Lßng trung thµnh víi ChÝnh quyÒn x«-viÕt? ― §· chøng tá lßng

trung thµnh ngay c¶ trong thêi kú chiÕn tranh du kÝch vµ c¶ vÒ sau.

RÊt mong tiÕn hµnh viÖc nµy n h a n h c h ã n g vµ nghiªm tóc.

Lª-nin ViÕt ngµy 24 th¸ng Ch¹p 1921



1) Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 146. 2) In b»ng ch÷ nhá lµ nh÷ng ®o¹n tr¶ lêi do E. M. I-a-r«-xl¸p-xki viÕt

trªn b¶n ®¸nh m¸y bøc th− c«ng bè ë ®©y.

Göi V. M. M«-l«-tèp. Ngµy 25 th¸ng Ch¹p 1921

121

164

Göi V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho Bé chÝnh trÞ Ban ChÊp hµnh trung −¬ng



T«i yªu cÇu ®−a ra lÊy biÓu quyÕt cña tÊt c¶ c¸c ñy viªn Bé chÝnh trÞ ®èi víi quyÕt ®Þnh gäi I-a-c«-ven-c« ®Õn M¸t-xc¬-va ngay lËp tøc, sau khi ®· ñy nhiÖm cho Tsu-tx¬-ca-Ðp hoÆc nh÷ng ®¹i biÓu kh¸c cña Xi-bi-ri ghi vµo bøc ®iÖn Êy mét chØ thÞ cö ng−êi t¹m thêi thay I-a-c«-ven-c«. Lý do gäi ®Õn lµ ®Ó t×m hiÓu ®ång chÝ ®ã vµ t×m hiÓu kh¶ n¨ng cö ®ång chÝ ®ã gi÷ chøc vô bé tr−ëng d©n ñy. C¨n cø lµ b¶n ý kiÕn nhËn xÐt cña Tª-«-®«-r«-vÝch, ®· ®−îc göi cho c¸c ñy viªn Bé chÝnh trÞ, vµ ba b¶n ý kiÕn nhËn xÐt cña nh÷ng ng−êi Xi-bi-ri mµ t«i kÌm theo ®©y166.

Lª-nin




165


Th− khÈn göi ®ång chÝ M«-l«-tèp

§ång chÝ M«-l«-tèp! T«i ®· xem qua vµ ®· cã söa ch÷a c h ó t Ý t (b»ng mùc ®á). T«i hoµn toµn t¸n thµnh. ChØ cÇn hái thªm

V. I. L ª - n i n

122

tÊt c¶ çc bé cã liªn quan trong vÊn ®Ò nµy vÒ nh÷ng chi tiÕt cña çch diÔn ®¹t167.

25/XII. Lª-nin




166




T«i ®Ò nghÞ ra nghÞ quyÕt nh©n cã b¶n tuyªn bè cña ®ång chÝ Lª-gia-va (vÒ bµi cña X«-xnèp-xki trªn b¸o "Sù thËt"), trong ®ã nãi râ r»ng ®ång chÝ ®ã ph¶i tù m×nh hoÆc th«ng qua mét ng−êi nµo kh¸c tuyªn bè trªn b¸o chÝ ®Ó ph¶n ®èi X«-xnèp-xki. ViÖc th«ng qua nghÞ quyÕt ph¶n ®èi X«-xnèp-xki ë Bé chÝnh trÞ, t«i cho lµ qu¸ sím, chõng nµo hai bªn ®−¬ng sù ch−a luËn chiÕn víi nhau hoÆc chõng nµo Lª-gia-va ch−a ®Ö tr×nh mét b¶n b¸o ço chÝnh x¸c h¬n168. Tuy vËy, t«i còng ch−a ®äc bµi b¸o cña X«-xnèp-xki.

Lª-nin



§iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i göi A. M. Lª-gia-va

123

167

Göi L. §. T¬-rèt-xki

§ång chÝ T¬-rèt-xki!

T«i ch−a thÊy bøc th− cña ®ång chÝ trong ®ã cã ®Ò nghÞ söa ®æi ®èi víi dù th¶o nghÞ quyÕt cña t«i, t«i chØ míi ®−îc nghe néi dung bøc th− ®ã qua th− ký. T«i hoµn toµn t¸n thµnh ý c¬ b¶n cña bøc th−. T«i chØ nghÜ r»ng kh¸i niÖm vÒ çc chuyªn gia nhÊt thiÕt ph¶i bao gåm kh«ng ph¶i chØ çc kü s− vµ çc nhµ n«ng häc, mµ cßn c¶ çc nhµ th−¬ng m¹i n÷a. NÕu cã thÓ th× ®ång chÝ h·y giao cho ng−êi ta göi cho t«i b¶n sao kÕt luËn cña ®ång chÝ ®−îc göi ®Õn Ban chÊp hµnh trung −¬ng, v× h«m nay t«i sÏ cã mÆt ë M¸t-xc¬-va169.

Lª-nin



168

§iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i göi A. M. Lª-gia-va

Göi ®ång chÝ Lª-gia-va ― Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng

B¸o ço cña ®ång chÝ £-mª-li-a-nèp, mét ng−êi mµ cã thÓ vµ cÇn ph¶i tin cËy hoµn toµn, vÒ nh÷ng vô mÊt c¾p khi dì hµng ë Rª-ven g©y nªn sù lo ng¹i rÊt nghiªm träng vµ ®Æt ra mét vÊn ®Ò cã tÇm quan träng to lín1).

T«i l−u ý Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vÒ t×nh h×nh ®ã ®Ó thi


V. I. L ª - n i n

124

hµnh nh÷ng biÖn ph¸p kiªn quyÕt nhÊt, ®ång thêi tiÕn hµnh kiÓm tra th«ng qua nh÷ng ng−êi ®¸ng tin cËy, vµ b¸o cho t«i biÕt kÕt qu¶ cña viÖc kiÓm tra vµ nh÷ng biÖn ph¸p ®· ®−îc thi hµnh. §ång chÝ h·y tr¶ lêi cho ®ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp.





169

göi v. m. M«-l«-tèp, A. M. Lª-gia-va, N. A. Xª-ma-sc«, P. A. b«-g®a-nèp vµ

G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki

Göi M«-l«-tèp, Lª-gia-va, Xª-ma-sc«, B«-g®a-nèp vµ Cr¬-gi-gia-nèp-xki

§ång chÝ R¸t-tsen-c« cÇn ®−îc nghØ ng¬i, bëi v× ®ång chÝ

®ã ®· nhiÒu lÇn than phiÒn lµ rÊt mÖt. T«i ®Ò nghÞ gi¶i quyÕt ®Ó ®ång chÝ ®ã ®i nghØ vµ ®−a ®ång chÝ ®ã hoÆc ®Õn nhµ an d−¬ng, hoÆc t¹o kh¶ n¨ng ®i vÒ n«ng th«n, theo kÕt luËn cña b¸c sÜ. Ngoµi ra, R¸t-tsen-c« ®Ò nghÞ ®Ó ®ång chÝ ®ã th«i gi÷ chøc ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vµ chØ ®Ó ®ång chÝ ®ã lµm ë ñy ban than bïn trung −¬ng hoÆc phô tr¸ch thªm c«ng viÖc ë Tæng côc c«ng nghiÖp ®−êng, v× theo lêi cña ®ång chÝ ®ã, ®ång chÝ ®ã tù c¶m thÊy m×nh kh«ng thÓ g¸nh v¸c c«ng viÖc bu«n b¸n, nh−ng c«ng viÖc s¶n xuÊt th× l¹i thÝch hîp. VÒ ®iÓm cuèi cïng nµy, t«i ®Ò nghÞ nghe ý kiÕn cña ®ång chÝ Lª-gia-va, ®ång chÝ B«-g®a-nèp vµ ®ång chÝ Cr¬-gi-gia-nèp-xki, bëi v× vÊn ®Ò Tæng côc c«ng

Trao ®æi th− víi E. A. Prª-«-bra-gien-xki

125

nghiÖp ®−êng th× ph¶i ®−îc xem xÐt ë ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc170.

26/XII - 21 Lª-nin




170

Göi G. C. oãc-®gi«-ni-kÝt-dª

Göi ®ång chÝ Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª Nh− t«i ®−îc th«ng b¸o h«m nay, héi nghÞ toµn thÓ sÏ häp

vµo thø t−171. T«i sÏ tham dù héi nghÞ toµn thÓ. Nh−ng t«i cho r»ng chóng ta rÊt cÇn ph¶i gÆp nhau riªng kh«ng kÓ lµ cã héi nghÞ toµn thÓ hay kh«ng. T«i ®Ò nghÞ b¸o cho t«i biÕt, liÖu ngµy mai cã thuËn tiÖn cho ®ång chÝ hay kh«ng, nghÜa lµ tr−íc khi häp héi nghÞ toµn thÓ, hoÆc lµ ®Õn ngµy kia, vµ còng cã thÓ nãi chuyÖn víi nhau b»ng ®iÖn tho¹i vµo h«m nay, b¾t ®Çu tõ 6 giê chiÒu.

26/XII - 21 Lª-nin




171

trao ®æi th− víi E. A. Prª-«-bra-gien-xki 172

NÕu viÖc nµy mµ ®óng th× kh«ng ph¶i xÊu l¾m173.

LiÖu cã thÓ lµm hai viÖc: 1) hµng tuÇn (hµng th¸ng ®èi víi thêi gian b¾t ®Çu) tÝnh to¸n

cho toµn n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga

V. I. L ª - n i n

126

a) sè l−îng hµng hãa cã ë nhµ n−íc (vèn trao ®æi)

b) sè l−îng tiÒn giÊy 2) ®Ó lµm thÝ ®iÓm, ph¸t hµnh ë 1 - 2 huyÖn (th«ng qua çc

c¬ quan hîp t¸c x·?) phiÕu tÝn dông trao ®æi víi sù b¶o ®¶m hoµn toµn b»ng vèn hµng hãa, ®−îc kh«ng?

KiÓm kª vèn hµng hãa kh«ng ph¶i do Bé d©n ñy tµi chÝnh phô tr¸ch. ë ®ã, cÇn cã mét c¬ quan gióp viÖc hoÆc tæ chøc l¹i ®Ó kiÓm kª toµn bé ng©n s¸ch vËt chÊt. Chóng ta dï sao còng ñy nhiÖm cho X−-r«-m«-l«-tèp lµm viÖc ®ã.

TÝn phiÕu cã thÓ ph¸t hµnh vµo khi cã hµng hãa, vµ t«i nghÜ r»ng ®iÒu ®ã cã thÓ lµm ®−îc, nh−ng trong buæi ®Çu chóng sÏ ®−a l¹i Ýt lîi Ých cho tói cña chóng ta.

Môc ®Ých cña t«i kh«ng ph¶i lµ "cã lîi cho çi tói", mµ lµ kinh nghiÖm, thÝ nghiÖm.




172

Göi a. I. Gu-xÐp 174

Göi ®ång chÝ Gu-xÐp

Ca-li-nin cho t«i biÕt r»ng ¤-xin-xki ®· tr¶ lêi vÒ ®iÒu ®ã: sÏ cã Ých lîi h¬n nhiÒu nÕu t¨ng thªm sè ng−êi ngoµi ®¶ng trong B a n C h Ê p h µ n h t r u n g − ¬ n g c ¸ c X « - v i Õ t ®Ó tiÕn hµnh c«ng viÖc t h i Õ t t h ù c, vµ tÊt c¶ mäi ng−êi ®Òu ®· t¸n thµnh lêi tuyªn bè ®ã cña ¤-xin-xki.

Lª-nin




Göi G. V. Tsi-tsª-rin. Ngµy 27 th¸ng Ch¹p 1921

127

173


Göi ®ång chÝ Cr¬-gi-gia-nèp-xki, sao göi ®ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp

T«i chuyÓn cho ®ång chÝ ý kiÕn cña G. B. Cra-xin ®Ó biÕt. ý kiÕn ®ã khiÕn t«i cµng tin lµ ®óng nh÷ng g× mµ chÝnh t«i ®· viÕt trong th− göi ®ång chÝ h«m qua175. T«i sî r»ng viÖc triÖu tËp mét cuéc héi nghÞ lµ mét biÖn ph¸p sai h¼n vÒ chiÕn l−îc cña ®ång chÝ. §óng ®¾n h¬n lµ nªn ®ßi hái nh÷ng chuyªn gia cã tr×nh ®é v÷ng ph¸t biÓu ý kiÕn viÕt thµnh v¨n b¶n, sè chuyªn gia nµy lÊy ë ba c¬ quan (ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, Bé d©n ñy giao th«ng vµ Ban khoa häc - kü thuËt thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao), mçi c¬ quan kh«ng qu¸ 2 - 3 ng−êi. Theo t«i, nhiÖm vô chñ yÕu lµ "b¾t" ®óng nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c khoa häc mµ l¹i bá qua kinh nghiÖm cña n−íc ngoµi, × ra kh«ng chÞu ho¹t ®éng vµ chØ ®−îc çi lµ cÇu kú vôn vÆt. Theo t«i, kh«ng nªn nãi víi ai biÕt ý kiÕn cña Cra-xin hoÆc bøc th− nµy cña t«i. NÕu cuéc héi nghÞ cña ®ång chÝ kh«ng ®i ®Õn kÕt luËn hoµn toµn tiªu cùc, th× khi ®ã cÇn ph¶i tÝnh ®Õn chuyÖn ñy quyÒn cho mét ng−êi nµo thùc hiÖn viÖc chÊp hµnh thùc tiÔn mét çch kh«ng chËm trÔ. Yªu cÇu gäi ®iÖn tho¹i b¸o cho t«i biÕt vÒ viÖc nµy176.

27/XII - 21 Lª-nin




174

Göi G. V. Tsi-tsª-rin Göi Tsi-tsª-rin hoÆc LÝt-vi-nèp

§Ò nghÞ viÕt th− b¸o ço cho t«i vÒ bøc ®iÖn nµy cña Ca-ra-khan: 1) M¸c-xa vµ Pa-na-phi-ª lµ ai, 2) ®ång chÝ cho nh÷ng lêi

V. I. L ª - n i n

128

tuyªn bè cña hä v÷ng ch¾c ®Õn møc nµo vÒ ph−¬ng diÖn truyÒn ®¹t nh÷ng quan ®iÓm thËt sù cña chÝnh phñ Ph¸p, 3) liÖu cã cÇn ph¶i cã thªm nh÷ng cuéc héi ®µm gi÷a Cre-xtin-xki víi ®¹i sø Ph¸p ë BÐc-lanh n÷a kh«ng, 4) ®iÒu 116 cña hßa −íc VÐc-x©y nãi çi g×177.

27/XII - 21 Lª-nin


175

Göi L. A. Ph«-ti-ª-va Ngµy mai nhí nh¾c t«i. T«i cÇn gÆp Xta-lin vµ tr−íc ®Êy gäi

®iÖn tho¹i cho t«i nãi chuyÖn víi ¤ - b u - k h ¬ (b¸c sÜ) vÒ søc kháe cña Xta-lin.




176

th− göi th− ký

Göi n÷ th− ký trùc ban

T«i cÇn cã tÊt c¶ çc b¶n dù th¶o çc nghÞ quyÕt cña ®¹i héi çc X«-viÕt; gäi ®iÖn tho¹i cho Ca-mª-nÐp, M«-l«-tèp, Di-n«-vi-

Göi Bª-la Cun. Ngµy 29 th¸ng Ch¹p 1921

129

Ðp vµ ®−a cho t«i tÊt c¶ çc b¶n dù th¶o vµo 1 0 g i ê t è i h«m nay178.


In lÇn ®Çu n¨m 1933, trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXIII


177

Göi bª-la cun

§ång chÝ Bª-la Cun!

T«i ®· nhËn ®−îc th− cña ®ång chÝ, trong ®ã ®ång chÝ, nh− n÷ th− ký cña t«i cho t«i biÕt, yªu cÇu viÕt cho xong sím bµi b¸o cña t«i nãi vÒ Xe-ra-ti. §¸ng tiÕc lµ v× bÞ èm, nªn cho tíi nay t«i ch−a b¾t tay viÕt ®−îc bµi ®ã trªn c¬ së nh÷ng tµi liÖu ®· ®−îc cung cÊp cho t«i, ®¸ng tiÕc lµ qu¸ nhiÒu.

Ch¾c lµ t«i sÏ kh«ng thÓ viÕt bµi b¸o ®ã ®óng thêi h¹n ®· ®Þnh179.

§ång chÝ h·y viÕt th− cho t«i göi theo ®Þa chØ cña Ph«-ti-ª-va, cho t«i biÕt c«ng viÖc ®ang ®−îc tiÕn hµnh ra sao, ®ång chÝ ®ang viÕt g× vµ ®· s¾p xÕp nh− thÕ nµo cho 400 ®¶ng viªn céng s¶n Hung-ga-ri võa ®Õn.

Lª-nin




V. I. L ª - n i n

130

178

®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i göi I-a. E. Rót-du-t¸c, A. A. An-®rª-Ðp vµ

V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban ChÊp hµnh trung −¬ng


Göi Rót-du-t¸c, An-®rª-Ðp, M«-l«-tèp (®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ)

T«i ®· b¾t ®Çu viÕt dù th¶o luËn c−¬ng vÒ c«ng ®oµn trªn c¬ së s¬ th¶o ban ®Çu cña Rót-du-t¸c vµ An-®rª-Ðp. T«i ®· v¹ch mét ®Ò c−¬ng chi tiÕt gåm 12 luËn ®iÓm, nh−ng trong ®ã hiÖn nay t«i míi viÕt ®−îc 4, bëi v× c«ng viÖc cña t«i tiÕn hµnh qu¸ chËm. T«i ®Ò nghÞ ho·n viÖc ®−a vÊn ®Ò ra Bé chÝnh trÞ thªm mÊy ngµy, bëi v× t«i nghÜ r»ng kh«ng nªn qu¸ véi v· vµ nªn th¶o luËn vÊn ®Ò mét çch cã hÖ thèng h¬n. Qua 3 - 4 ngµy n÷a vµ cã thÓ lµ sím h¬n, miÔn lµ khi nµo t«i viÕt xong b¶n dù th¶o thø nhÊt, vµ t«i göi nã cho çc ñy viªn cña tiÓu ban, th× khi ®ã chóng ta sÏ hÑn víi hä xem liÖu cã cÇn ph¶i gÆp nhau hay kh«ng180.

30/XII - 21 Lª-nin



179


G. M.! T«i ®· ®äc vµ rÊt, rÊt t¸n thµnh. §ång chÝ h·y chuÈn bÞ cµng nhanh cµng tèt, h·y ®äc cho ng−êi kh¸c viÕt.

Theo t«i, cÇn ph¶i bæ sung vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi. Theo t«i, tèt h¬n hÕt lµ nªn ®−a ®iÓm ®ã vµo çc ch−¬ng kh¸c nhau

Göi çc nhµ l·nh ®¹o çc c¬ quan x«-viÕt trung −¬ng

131

(®ång thêi lµm s¸ng tá, d−íi nh÷ng gi¸c ®é kh¸c nhau, vÞ trÝ, ý nghÜa, t ¸ c d ô n g t r o n g k h u « n k h æ chung cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi). Cã thÓ (vµ theo t«i, cÇn ph¶i) thªm vµo hÇu hÕt mäi ch−¬ng, mçi ch−¬ng mét hai trang nãi r»ng chÝnh s¸ch kinh tÕ míi kh«ng thay ®æi kÕ ho¹ch kinh tÕ thèng nhÊt cña nhµ n−íc vµ kh«ng v−ît ra ngoµi giíi h¹n cña kÕ ho¹ch ®ã, nh−ng thay ®æi b i Ö n p h ¸ p thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®ã181.

ý kiÕn ®ång chÝ thÕ nµo?

Göi lêi chµo! Lª-nin


In lÇn ®Çu n¨m 1924 trong s¸ch: G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki. "Trao ®æi hµng hãa vµ c«ng t¸c kÕ ho¹ch". M¸t-xc¬-va


180

Göi çc nhµ l·nh ®¹o çc c¬ quan x«-viÕt trung −¬ng


CÇn ph¶i vÜnh viÔn chÊm døt t×nh tr¹ng tåi tÖ cña bÖnh quan liªu giÊy tê ë c¬ quan cña ®ång chÝ. Nh÷ng c«ng viÖc quan träng vµ cÊp b¸ch ®−îc ban tiÕp nhËn cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy göi cho ®ång chÝ, d−íi h×nh thøc gi¶i quyÕt nhiÒu ®¬n khiÕu n¹i vµ khiÕu tè ®· ®−îc göi ®Õn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Chñ tÞch héi ®ång, th−êng kh«ng ®−îc tr¶ lêi vµ thùc hiÖn.

T«i ®Ò nghÞ ph¶i cè lªn kh«ng chËm trÔ. Bé m¸y cña chÝnh quyÒn x«-viÕt ph¶i lµm viÖc chu ®¸o, ph©n minh, nhanh chãng.

V. I. L ª - n i n

132

T×nh tr¹ng lén xén cña nã kh«ng nh÷ng ph−¬ng h¹i ®Õn lîi Ých cña mçi ç nh©n mµ cßn lµm cho toµn bé c«ng viÖc qu¶n lý còng mang tÝnh chÊt gi¶ t¹o, kh«ng thùc tÕ.

NhËn thÊy r»ng tr−íc hÕt chØ cã møc ®é chÊp hµnh thùc tÕ vµ kh«ng chËm trÔ tÊt c¶ mäi c«ng viÖc ®−îc chuyÓn qua mét c¬ quan míi ®−îc coi lµ th−íc ®o thËt sù cña n¨ng suÊt lao ®éng cña c¬ quan Êy, t«i yªu cÇu tõ nay vÒ sau ph¶i cã nh÷ng c©u tr¶ lêi thËt nhanh chãng vµ triÖt ®Ó ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc vµ nh÷ng yªu cÇu ®−îc chuyÓn tíi çc ®ång chÝ. ChØ dõng l¹i ë nh÷ng bøc phóc ®¸p tr¸nh nÐ rçng tuÕch vµ ®un ®Èy c«ng viÖc cho çc c¬ quan kh¸c còng cã nghÜa lµ ®Î thªm bÖnh quan liªu vµ l·ng phÝ giÊy tê.

T«i c¶nh ço tr−íc r»ng nÕu çch lµm viÖc nh− thÕ cßn tiÕp tôc, th× ban tiÕp nhËn cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy cã quyÒn truy tè nh÷ng ng−êi cã lçi kh«ng kÓ "cÊp bËc" nh− thÕ nµo.


ViÕt vµo th¸ng Ch¹p 1921



181

Göi P. a. da-lu-tx¬-ki

§ång chÝ Da-lu-tx¬-ki!

T«i xin chuyÓn bøc th− cho ®ång chÝ. §ång chÝ cø chuyÓn ®i n¬i nµo cÇn, nÕu viÖc nµy kh«ng cã quan hÖ g× víi ®ång chÝ.

Nh÷ng lêi buéc téi ®èi víi mét ®¶ng viªn vµ mét nhµ çch m¹ng l·o thµnh mµ tÊt c¶ mäi ng−êi L¸t-vi-a ®Òu biÕt vµ sau ®ã trong chiÕn tranh T¬-rèt-xki vµ nhiÒu ng−êi kh¸c còng ®Òu biÕt,

Göi P. A. Cra-xi-cèp. N¨m 1921

133

― râ rµng lµ kh«ng x¸c ®¸ng. Do biÕt râ §a-ni-sÐp-xki qua lÞch sö cña ®¶ng, qua nhiÒu n¨m vµ nhiÒu n¨m tr−íc çch m¹ng, t«i khÈn thiÕt yªu cÇu kiÓm tra mét çch ch¨m chó, nghiªm tóc vµ toµn diÖn182.


ViÕt vµo th¸ng Ch¹p 1921 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

182

göi L. B. Ca-mª-nÐp H·y hÕt søc chó ý r»ng ng−êi ta ®· lÆp l¹i hoµn toµn nh÷ng

sai lÇm cña T¬-rèt-xki t¹i §¹i héi X. T«i cßn quªn ch−a nãi r»ng trong "nh÷ng sù söa ®æi" cña

m×nh, ®ång chÝ ®ã ®èi xö mét çch quan liªu chñ nghÜa ("h¨m däa", "rò rèi" ― lµm ®¶o lén tÊt c¶, "chÕ ®é tr¸ch nhiÖm ç nh©n") ®èi víi ®iÒu mµ ®¸ng lÏ ph¶i ®èi xö

(a) theo çch tuyªn truyÒn, (b) th«ng qua kinh nghiÖm l©u dµi1).

ViÕt n¨m 1921 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

183

Göi P. a. cra-xi-cèp

T«i biÕt râ. ThËt lµ tåi tÖ. Cßn ph¶i nghÜ

Vla-®i-mia I-lÝch, rÊt mong ®ång chÝ thø lçi cho, nh−ng t«i kh«ng thÓ kh«ng l−u ý

1) Kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®−îc ý muèn nãi g×.

V. I. L ª - n i n

134

g× n÷a? "Tuyªn ng«n"? HoÆc lµ mét "s¾c lÖnh" ®Æc biÖt? HoÆc lµ truy tè tr−íc tßa ¸n?

r»ng tõ çc ®Þa ph−¬ng ng−êi ta ®· ta th¸n vÒ chÝnh s¸ch cña çc ban ruéng ®Êt vµ çc c¬ quan kh¸c cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt... Ng−êi ta kh«ng theo ®óng quy t¾c cña ®ång chÝ lµ th−¬ng xãt trung n«ng...

ViÕt n¨m 1921



135

1 9 2 2

184


Göi Ca-mª-nÐp

Sao göi: Bu-kha-rin, P. P. Goãc-bu-nèp


T«i võa ®−îc tin G«n-®en-bÐc tõ trÇn. Nghe nãi v× liÖt tim. T«i rÊt e r»ng, hÇu nh− tin ch¾c r»ng ®ã lµ do sù cÈu th¶ cña chóng ta, v× ®ång chÝ ®ã hÕt søc èm yÕu, thÕ mµ chóng ta hoµn toµn kh«ng biÕt ch¨m lo cho ®ång chÝ. T«i thiÕt tha ®Ò nghÞ ra chØ thÞ: 1) tæ chøc ®¸m tang thËt chu ®¸o (liÖu ®Ó X«-viÕt M¸t-xc¬-va hoÆc Bé d©n ñy ngo¹i giao ®øng ra tæ chøc cã tiÖn kh«ng); 2) sau ®ã ph¶i ch¨m sãc vî ®ång chÝ Êy, bµ ta ch¾c ch¾n lµ hoµn toµn kh«ng cã tiÒn nong g× c¶, theo t«i biÕt th× bµ hoµn toµn kh«ng n¬i n−¬ng tùa vµ hoµn toµn kh«ng thÓ sèng trong ®iÒu kiÖn n−íc Nga hiÖn nay; 3) cã lÏ còng cÇn ®¨ng ®iÕu v¨n lªn b¸o.

RÊt râ rµng lµ sù l−u vong vµ sù cÈu th¶ kiÓu Nga cña chóng ta ®· ®−a ®ång chÝ Êy xuèng må. Chóng ta ®Ó mÊt m¸t nhiÒu çn bé quý, mét çch hoµn toµn kh«ng thÓ tha thø ®−îc183.

Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 1 th¸ng Giªng1922

§¨ng lÇn ®Çu ngµy 13 th¸ng Hai 1924 trªn b¸o "Sù thËt", sè 35


V. I. L ª - n i n

136

185

* Göi côc qu¶n lý nhµ cöa cña çc x«-viÕt

T«i thiÕt tha yªu cÇu nÕu ®−îc th× chuyÓn ®ång chÝ C«-lª-

xni-c«-va ― vî mét ®ång chÝ ®· bÞ xö b¾n184, mét çn bé cã träng tr¸ch, khái c¨n nhµ hiÖn nay cña chÞ ë Nhµ sè 2 cña çc X«-viÕt (549), c¨n nhµ rÊt hÑp vµ chñ yÕu lµ rÊt Èm −ít, ®Õn c¨n nhµ kh¸c, kh« r¸o (C«-lª-xni-c«-va cã hai con, mét bÞ sèt rÐt)185.



ViÕt ngµy 2 th¸ng Giªng 1922

§¨ng lÇn ®Çu ngµy 20 - 26 th¸ng Ba 1960 trªn "TuÇn b¸o" (Phô tr−¬ng chñ nhËt cña b¸o "Tin tøc")

Theo ®óng b¶n viÕt tay cña N. C. Cróp-xcai-a vµ do V. I. Lª-nin ký

186

Göi v. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ

Ban ChÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga

Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ (nh©n cã bøc th− cña Tsi-tsª-rin viÕt vÒ bøc th− cña

B«-g®a-nèp göi Ua-çc) Theo t«i, viÖc quyÕt ®Þnh ®iÒu tra lµ mét ®iÒu bæ Ých, nh−ng

phñ nhËn th− cña B«-g®a-nèp lµ viÖc kh«ng nªn, chóng ta sÏ suy nghÜ thªm; mét lµ, cø cho chuyÓn th− cña B«-g®a-nèp ®Õn tÊt

Göi V. M. M«-l«-tèp. Ngµy 13 th¸ng Giªng 1922

137

c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ; hai lµ, chóng ta sÏ chê kÕt qu¶ cuéc ®iÒu tra; ba lµ, chóng ta cßn cã ®ñ thêi giê ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng ®iÒu kiÖn cña ta sau khi nèi l¹i çc cuéc th−¬ng l−îng. [§iÒu ®ã]1) kh«ng cã g× rµng buéc chóng ta c¶ vµ trong mét møc ®é nhÊt ®Þnh sÏ cã lîi cho chóng ta186.

Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 3 th¸ng Giªng 1922


187


Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp (nh©n cã bøc th− cña Tsi-tsª-rin viÕt vÒ b¶n tuyªn bè do

L«-Ýt Gioãc-gi¬ ®Ò nghÞ) T«i nghÜ r»ng ch¼ng nh÷ng kh«ng cÇn ph¶i véi, mµ ®iÒu

kiÖn, nãi chung, lµ hoµn toµn kh«ng chÊp nhËn ®−îc. H·y th«ng b¸o ®iÒu ®ã cho Cra-xin, mét çch tuyÖt ®èi bÝ mËt, hoÆc cã thÓ lµ hoµn toµn kh«ng b¸o g× c¶, mµ chê ®Õn héi nghÞ, khi ®ã chóng ta sÏ tuyªn bè mét çch cô thÓ 187.

Lª-nin



1) Tõ nµy cÇn thiÕt cho nghÜa cña c©u nh−ng ®· bÞ sãt khi viÕt nªn ®·

®−îc thªm vµo.

V. I. L ª - n i n

138

188


Ban ChÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga

Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ

§ång chÝ Prª-«-bra-gien-xki ®· gäi ®iÖn tho¹i cho t«i nãi r»ng ®ång chÝ ®ã sÏ tõ chøc nÕu Cra-xn«-sª-cèp ®−îc cö lµm thø tr−ëng thø hai, ý kiÕn cña toµn bé ban l·nh ®¹o còng vËy, h×nh nh− chØ trõ cã X«-c«n-ni-cèp. Xta-lin cho r»ng cÇn ph¶i x¸c nhËn nghÞ quyÕt, nh−ng ho·n viÖc thùc hiÖn cho ®Õn khi X«-c«n-ni-cèp vÒ ®·, bëi v× nÕu kh«ng th× ng−êi ta cã thÓ ng−îc ®·i Cra-xn«-sª-cèp. T«i cho r»ng nguy c¬ ®ã vÉn kh«ng bÞ lo¹i trõ, nÕu Bé chÝnh trÞ ngay tõ b©y giê kh«ng kiªn quyÕt ph¶n ®èi ban l·nh ®¹o Êy vµ kh«ng bªnh vùc vµ ñng hé ®Õn n¬i ®Õn chèn Cra-xn«-sª-cèp. T«i cho r»ng vÊn ®Ò cùc kú quan träng, bëi v× kh«ng nh÷ng toµn thÓ ban l·nh ®¹o, mµ c¶ Prª-«-bra-gien-xki ®Òu ®· ph¹m ph¶i mét sai lÇm kh«ng thÓ dung thø ®−îc khi kh«ng hiÓu næi viÖc cÇn ph¶i sö dông mét çch toµn diÖn mét con ng−êi cã kinh nghiÖm v÷ng vµng vÒ ho¹t ®éng ë Mü vµ ë n−íc Céng hßa ViÔn §«ng, cã th¸i ®é thùc tiÔn ®èi víi çc vÊn ®Ò tµi chÝnh. §ã lµ ®iÒu quan träng h¬n c¶. §ã chÝnh lµ çi mµ Prª-«-bra-gien-xki vµ çc ñy viªn kh¸c cña ban l·nh ®¹o thiÕu. Toµn bé sù ph¶n ®èi cña hä ®èi víi Cra-xn«-sª-cèp lµ mét thµnh kiÕn hoµn toµn vµ cã h¹i. V× thÕ t«i t¸n thµnh viÖc thi hµnh kh«ng tr× ho·n nghÞ quyÕt vÒ Cra-xn«-sª-cèp theo thÓ thøc chÝnh quyÒn188.

Lª-nin




Göi E. A. Prª-«-bra-gien-xki. Ngµy 4 th¸ng Giªng 1922

139

189


Göi ®ång chÝ A. §. Txi-u-ru-pa

Võa råi t«i ®· nãi chuyÖn víi Cr¬-gi-gia-nèp-xki vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn Bé d©n ñy giao th«ng, nh÷ng vÊn ®Ò mµ ®ång chÝ ®· cho t«i biÕt h«m qua. T«i cho r»ng sÏ rÊt bæ Ých nÕu ®ång chÝ gÆp riªng Cr¬-gi-gia-nèp-xki dï lµ vµo kho¶ng ¼ tiÕng ®ång hå vµ víi Nª-«-pi-kha-nèp (ng−êi trong ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc) ®é ½ tiÕng ®ång hå, Cr¬-gi-gia-nèp-xki cho r»ng Nª-«-pi-kha-nèp rÊt am hiÓu vµ cã nh÷ng ý kiÕn rÊt quý vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cña Bé d©n ñy giao th«ng.

Lª-nin




190


Göi ®ång chÝ Prª-«-bra-gien-xki

Yªu cÇu ®ång chÝ viÕt cho t«i mÊy ch÷ vÒ Na-da-r¬ U-ran-xki. §ång chÝ ®ã ®· thu xÕp æn tháa ch−a, nh− thÕ nµo vµ ë ®©u, t©m tr¹ng chÝnh trÞ cña ®ång chÝ ®ã b©y giê nh− thÕ nµo, vµ gÇn ®©y nãi chung cã thay ®æi g× kh«ng hay lµ vÉn nh− tr−íc189.

4 - I - 22 Lª-nin


V. I. L ª - n i n

140

191

Göi a. ®. Txi-u-ru-pa

Göi ®ång chÝ Txi-u-ru-pa

A-lÕch-xan-®r¬ §mi-t¬-ri-ª-vÝch ¹, theo t«i, ®ång chÝ nªn triÖu tËp cuéc häp cña çc bé tr−ëng d©n ñy hoÆc cña çc thø tr−ëng (Bé d©n ñy tµi chÝnh, Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng + LÝt-vi-nèp) ®Ó th¶o luËn th− cña L«-m«-n«-xèp, vµ ®Ò nghÞ lµ ph¶i trao cho ®ång chÝ b¶n dù th¶o kiÕn nghÞ chÝnh x¸c vµ lêi kÕt luËn, trong thêi h¹n ng¾n nhÊt (vÝ dô 2 ngµy)190.

9 - I - 22 Lª-nin




192

Göi m. m. LÝt-vi-nèp

9. I. 22

§ång chÝ LÝt-vi-nèp!

T«i göi cho ®ång chÝ bøc th− cña Mi-khai-lèp. LiÖu ®ång chÝ thÊy cã nªn tæ chøc mét cuéc häp víi Sanh-man vµ víi Lª-gia-va hoÆc lµ víi mét ng−êi ®−îc Lª-gia-va ñy quyÒn kh«ng, ®Ó chuÈn bÞ ngay lËp tøc b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò khÈn cÊp Êy191.

Lª-nin





141

193

§iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i göi A. X. £-nu-kÝt-dª vµ L. B. Ca-mª-nÐp

Göi ®ång chÝ £-nu-kÝt-dª vµ ®ång chÝ Ca-mª-nÐp

T«i yªu cÇu gióp ®ì b¸c n«ng d©n XÐc-g©y Phr«-lèp1), ®¹i biÓu cña x· A-la-ca-Ðp-ca tØnh Xa-ma-ra vÒ viÖc mua vµ nhËn lóa m× còng nh− vÒ viÖc cung cÊp cho x· nµy çc lo¹i gièng ®Ó gieo vô xu©n. Bëi v× b¶n th©n t«i biÕt x· ®ã, nªn t«i cho r»ng sÏ cã Ých vÒ ph−¬ng diÖn chÝnh trÞ nÕu n«ng d©n ra ®i mµ tin ch¾c r»ng m×nh sÏ nhËn ®−îc sù gióp ®ì nµo ®ã.

T«i yªu cÇu cè g¾ng thu xÕp c«ng viÖc ®ã vµ b¸o cho t«i biÕt nh÷ng viÖc ®· lµm ®−îc192.

9 - I - 22 Lª-nin



194




T«i hoµn toµn kh«ng thÓ xÐt ®o¸n ®−îc vÒ ®Ò nghÞ thø nhÊt cña Cre-xtin-xki (møc l−¬ng), nh−ng t«i nghÜ r»ng ph¶i chó ý

1) Trong tµi liÖu gèc, h×nh nh− cã chç in sai; ng−êi ®· ®Õn M¸t-xc¬-va lµ

Cu-d¬-ma Phr«-lèp, con trai cña XÐc-g©y.

V. I. L ª - n i n

142

®Õn ý kiÕn cña Cre-xtin-xki, bëi v× ®ång chÝ ®ã kh«ng khuÕch ®¹i vÊn ®Ò. VÒ ®Ò nghÞ thø hai ― t«i nghÜ r»ng Cre-xtin-xki kh«ng ®óng vµ viÖc cö A-va-nª-xèp ®Õn kiÓm tra t¹i chç lµ mét ®iÒu tuyÖt ®èi cÇn thiÕt 193.

Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 9 th¸ng Giªng 1922`


195

®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i Göi I. V. xta-lin


Mét tiÕng r−ìi ®ång hå n÷a, Gu-sÐp sÏ lªn ®−êng, t«i võa nãi chuyÖn víi ®ång chÝ ®ã qua ®iÖn tho¹i vÒ tÊt c¶ nh÷ng çi g× cÇn thiÕt, nöa tiÕng ®ång hå sau ®ång chÝ ®ã sÏ ®Õn phßng Cra-xi-cèp, ë ®ã ®ång chÝ Êy sÏ chê ®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i cña ®ång chÝ. T«i míi ®äc xong b¶n dù th¶o th«ng tri cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng göi §¶ng céng s¶n Tuèc-ke-xtan vµ t«i hoµn toµn t¸n thµnh b¶n dù th¶o ®ã. NÕu th«ng qua ®−îc b¶n dù th¶o ®ã trong h«m nay vµ giao cho Gu-xÐp mang theo th× tèt 194.

12/I-22 Lª-nin





143

196

Göi v. m. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng



Qua Ca-mª-nÐp, t«i biÕt r»ng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· nhÊt trÝ chÊp nhËn mét ®Ò nghÞ hoµn toµn kh«ng thÝch hîp cña Lu-na-ts¸c-xki vÒ viÖc duy tr× ®oµn ca kÞch vµ vò kÞch B«n-s«i, t«i ®Ò nghÞ Bé chÝnh trÞ quyÕt ®Þnh:

1. Giao cho §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga hñy bá nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy.

2. ChØ lÊy l¹i trong ®oµn ca kÞch vµ vò kÞch mÊy chôc diÔn viªn cho M¸t-xc¬-va vµ Pª-t¬-r«-gr¸t, sao cho nh÷ng buæi biÓu diÔn (kÞch h¸t vµ kÞch móa) cña hä kh«ng bÞ lç*, nghÜa lµ lo¹i bá ®−îc mäi kho¶n chi phÝ qu¸ lín vÒ tr×nh diÔn vµ v. v..

3. LÊy Ýt nhÊt lµ mét nöa sè tiÒn mÊy tû tiÕt kiÖm ®−îc b»ng çch ®ã, dïng vµo viÖc xãa n¹n mï ch÷ vµ tæ chøc nhµ ®äc s¸ch.

4. Mêi Lu-na-ts¸c-xki ®Õn dù trong 5 phót ®Ó nghe ng−êi bÞ ço ph¸t biÓu lêi cuèi cïng vµ l−u ý cho ®ång chÝ ®ã còng nh− tÊt c¶ çc bé tr−ëng d©n ñy biÕt r»ng tõ nay vÒ sau nÕu cßn ®−a ra vµ biÓu quyÕt nh÷ng nghÞ quyÕt nh− lµ nghÞ quyÕt hiÖn nay ®· bÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng b·i bá, th× Ban chÊp hµnh trung −¬ng sÏ cã nh÷ng biÖn ph¸p nghiªm kh¾c h¬n195.

12/I - 22 Lª-nin


∗ Thu håi ®−îc tiÒn chi phÝ, ch¼ng h¹n b»ng çch çc nghÖ sÜ ca kÞch vµ

vò kÞch tham gia vµo çc lo¹i biÓu diÔn, v. v..

V. I. L ª - n i n

144

197

Göi V. m. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho bé tæ chøc vµ Bé chÝnh trÞ

Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga


T«i chuyÓn ®Õn ®ång chÝ th− cña ®ång chÝ Cre-xtin-xki; vÒ phÝa m×nh, t«i ®Ò nghÞ Bé tæ chøc, mét sè ®iÓm th× ®Ò nghÞ Bé chÝnh trÞ quyÕt ®Þnh:

1. Tho¶ thuËn víi Bé d©n ñy y tÕ cö mét hoÆc hai thÇy thuèc ®Ó ®Þnh kú kh¸m cho X«-c«n-ni-cèp, Txi-u-ru-pa vµ nh÷ng ®ång chÝ kh¸c sau khi ®· ®i ®iÒu trÞ vÒ, giao cho thÇy thuèc ®ã ph¶i viÕt kÕt luËn quy ®Þnh mét chÕ ®é cÇn thiÕt. Giao tr¸ch nhiÖm cho ç nh©n thÇy thuèc ®ã. ñy nhiÖm cho thÇy thuèc ®ã ph¶i lµm b¸o ço ng¾n göi Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng hoÆc Ban th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, nÕu Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®ång ý nh− vËy.

2. Giao tr¸ch nhiÖm cho mét ng−êi nµo ®ã theo dâi viÖc thi hµnh chÕ ®é cña X«-c«n-ni-cèp.

3. B¾t buéc Txi-u-ru-pa, cø mçi tuÇn lÔ ph¶i cã mÆt 3 ngµy (thø bÈy, chñ nhËt vµ thø hai) t¹i nhµ anh cña ®ång chÝ ®ã lµ G. §. Txi-u-ru-pa ë Ca-si-ra, víi sù theo dâi cña ng−êi anh, nghÜa lµ hoµn toµn nghØ ng¬i vµ ¨n uèng ®Çy ®ñ.

4. Ra lÖnh cho Txi-u-ru-pa gi¶m bít khèi l−îng c«ng viÖc cña m×nh, ®Æc biÖt hÇu nh− hoµn toµn kh«ng ph¶i lµm viÖc ë çc ñy ban mµ chØ tËp trung ho¹t ®éng cña m×nh vµo viÖc gi¸m s¸t sù chÊp hµnh trong thùc tiÔn mét sè quyÕt ®Þnh chñ yÕu cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng.

5. Giao cho Txi-u-ru-pa quy ®Þnh tæng sè thêi gian kh«ng

§iÖn göi L. B. Cra-xin. Ngµy 12 th¸ng Giªng 1922

145

qu¸ 3 tiÕng ®ång hå, cho çc phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng196.

Lª-nin



198

®iÖn göi l. B. cra-xin

Göi Cra-xin Göi ph¸i ®oµn ChÝnh phñ x«-viÕt,

Lu©n-®«n

Bé tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ®· tuyªn bè håi th¸ng Ch¹p r»ng ®· mua nh−ng ch−a chë ®i ®−îc 8 triÖu pót lóa m×. Sau khi nhËn ®−îc nh÷ng kho¶n tÝn dông míi, bé tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ®· høa nhÊt ®Þnh sÏ chuyÓn vÒ 15 triÖu pót lóa m× lµm l−¬ng thùc tr−íc ngµy mång mét th¸ng T−, nghÜa lµ mçi th¸ng 5 triÖu. ThÕ nh−ng ®· th¸ng Giªng råi mµ ch−a nhËn ®−îc mét pót nµo, kh«ng cã tin tøc g× vÒ nh÷ng tµu thñy ®· göi ®i, vÒ sè lóa m× dù ®Þnh chuyÓn. Do t×nh h×nh l−¬ng thùc hÕt søc khã kh¨n, t«i ®Ò nghÞ trong thêi h¹n 2 ngµy ph¶i b¸o ço: thø nhÊt ― ®· mua ®−îc bao nhiªu lóa m×; thø hai ― ®· göi ®i bao nhiªu, trªn nh÷ng tµu thñy nµo vµ vµo nh÷ng h¶i c¶ng nµo; thø ba ― trong thêi gian tr−íc m¾t sÏ göi bao nhiªu vµ vµo khi nµo; thø t− ― kÕ ho¹ch hoµn thµnh nhiÖm vô mua 15 triÖu pót1).






V. I. L ª - n i n

146

199

Göi a. x. £-nu-kÝt-dª

13. I. 1922


§ång chÝ La-lai-an-tx¬ nãi víi t«i r»ng cÇn ph¶i gióp ®ì gia ®×nh ®ång chÝ ®ã b»ng çch göi trî cÊp cho gia ®×nh ®ã ®Ó cã thÓ sèng ®−îc ®Õn th¸ng Ba. H·y bµn víi Xta-lin: nªn lµm viÖc ®ã nh− thÕ nµo? nh©n danh Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng? hay lµ nh©n danh §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga? §ång chÝ h·y vui lßng viÕt cho t«i mÊy ch÷, göi qua Ph«-ti-ª-va ― liÖu cã thÓ s¾p xÕp nh− vËy ®−îc hay kh«ng (sè trî cÊp lµ bao nhiªu th× ph¶i hái La-lai-an-tx¬)? NÕu cã khã kh¨n, th× ®ã lµ nh÷ng khã kh¨n g×? khã kh¨n ë chç nµo?

Khi ®ã t«i sÏ t×m çch vµ t×m ph−¬ng tiÖn. §ång chÝ vui lßng chuyÓn ®iÒu nµy ®Õn Xta-lin: lu«n tiÖn, t«i yªu cÇu ®ång chÝ ®ã tháa thuËn víi La-lai-an-tx¬ vÒ s¾p xÕp c«ng t¸c cho La-lai-an-tx¬. Sau khi nãi chuyÖn víi La-lai-an-tx¬, t«i thÊy r»ng t«i kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®−îc viÖc ®ã. Xta-lin ph¶i gi¶i quyÕt viÖc ®ã ë Bé tæ chøc hoÆc víi sù gióp ®ì cña Bé tæ chøc 197.




200

Göi P. X. ¤-x¸t-tsi

§ång chÝ ¤-x¸t-tsi! Trong khi xem xÐt kÕ ho¹ch mua b»ng vµng ë n−íc ngoµi,

cÇn ph¶i gi÷ v÷ng con sè 130 triÖu ®ång vµng m ç i n ¨ m.

§iÖn göi çc c¬ quan ®¹i diÖn th−¬ng m¹i

147

Kh«ng ®−îc v−ît qu¸ con sè ®ã. NÕu cã nguy c¬, dï lµ nhá nhÊt, v−ît qu¸ ®Þnh møc ®ã, th× ph¶i lËp tøc b¸o ço víi t«i.

13/I. Lª-nin

ViÕt ngµy 13 th¸ng Giªng 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

201

§iÖn göi çc c¬ quan ®¹i diÖn th−¬ng m¹i cña n−íc céng hßa liªn bang x· héi chñ

nghÜa x«-viÕt nga ë n−íc ngoµi

B»ng mËt m·

Göi çc c¬ quan ®¹i diÖn th−¬ng m¹i cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga

Lu©n-®«n, BÐc-lanh, Xtèc-kh«n, Pra-ha, V¸c-sa-va, Hen-xinh-pho, R«-ma

Hµng hãa tiÕp tôc ®Õn çc së h¶i quan cña chóng ta mµ kh«ng cã nh·n ®Ò tªn hµng, th−êng th−êng thËm chÝ kh«ng cã ®Þa chØ ng−êi nhËn ― ng−êi ®Æt hµng. Ng−êi ta kh«ng chÊp hµnh yªu cÇu cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng lµ mçi kiÖn hµng ®Òu ph¶i cã nh÷ng giÊy tê ghi râ mäi ®Æc ®iÓm cña hµng, nh÷ng giÊy tê nµy ph¶i ®−îc bao gãi vµ ®−îc ®ãng vµo trong kiÖn hµng. Bao b× th−êng lµ rÊt xÊu, ®Õn nçi hµng hãa bÞ tung tãe, lén xén. MÆc dï dÊu niªm phong cÆp ch× trªn çc toa tµu cßn nguyªn, ng−êi ta ®· ph¸t hiÖn cã nh÷ng hµnh vi ¨n c¾p, nh÷ng viÖc nµy râ rµng lµ ®· x¶y ra trong khi xÕp hµng. T«i yªu cÇu thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p kiªn quyÕt ®Ó chÊm døt t×nh tr¹ng qu¸ qu¾t vµ nhôc nh· ®ã. T«i chØ thÞ ph¶i chÊp hµnh nghiªm chØnh ®iÖn cña Lª-gia-va ®Ò ngµy 21 th¸ng Ch¹p. ViÖc chÊp hµnh, vµ danh s¸ch nh÷ng ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm ç nh©n vÒ viÖc göi hµng kh«ng cã nh·n ®Ò tªn

V. I. L ª - n i n

148

hµng, kh«ng cã giÊy tê ®ãng kÌm hµng, vÒ bao b× xÊu, vÒ viÖc ¨n c¾p trong khi xÕp hµng, trong khi chuyÓn toa vµ trªn ®−êng ®Õn çc së h¶i quan cña chóng ta, ph¶i lËp tøc b¸o ço b»ng ®iÖn cho Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, ®ång thêi sao göi cho t«i mét b¶n.





202


1


T«i cho r»ng ý nµy rÊt ®óng vµ ®¸ng ®−îc ñng hé, ®ång thêi t«i ®Ò nghÞ lÊy ý kiÕn cña ®ång chÝ Lu-na-ts¸c-xki vµ sau ®ã göi b¶n dù th¶o cña ®ång chÝ Êy (c«ng thøc: nh÷ng ®iÒu kiÖn, nh÷ng thêi h¹n, v. v.) cho TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ xóc tiÕn viÖc th«ng qua198.

14/I. 1922. Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy Lª-nin


2

§ång chÝ Goãc-bu-nèp, rÊt cÇn, ®ång chÝ ph¶i tù m×nh thu thËp nh÷ng tin tøc cÇn thiÕt, sau khi ®· tranh thñ ý kiÕn, nÕu cÇn,

Göi I. X. Un-slÝch-t¬ vµ V. V. Ph«-min

149

cña Ca-mª-nÐp vµ T¬-rèt-xki, vµ cã lÏ tù quyÕt ®Þnh lÊy vÊn ®Ò mµ kh«ng cÇn ®Õn t«i.

Lª-nin



203

Göi I. X. Un-slÝch-t¬ vµ V. V. Ph«-min

16. I. 1922 trao tËn tay mËt

Göi ®ång chÝ Un-slÝch-t¬, ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga

vµ ®ång chÝ Ph«-min, Bé d©n ñy giao th«ng

Sao göi N. P . Goãc-bu-nèp

Çch ®©y mÊy h«m, t«i cã dÞp ®Ých th©n xem xÐt mÊy chiÕc «-t« ray cña ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga, râ rµng lµ nh÷ng chiÕc «-t« ray nµy thuéc quyÒn qu¶n lý chung cña ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga vµ Bé d©n ñy giao th«ng. T«i nghÜ r»ng c¶ ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga còng nh− Bé d©n ñy qu©n sù rÊt cÇn «-t« ray (t«i nghe nãi r»ng ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga cã 2 chiÕc xe ®ã) ë ®Çu mèi giao th«ng M¸t-xc¬-va, dïng phôc vô cho nh÷ng nhiÖm vô rÊt khÈn cÊp, ®Ó ph¸i ®i mét çch hÕt søc khÈn cÊp vµ hÕt søc bÝ mËt nh÷ng ®¬n vÞ kh«ng lín (5 - 10 ng−êi), v. v..

T×nh tr¹ng cña nh÷ng chiÕc «-t« ray mµ t«i ®−îc chøng kiÕn thËt lµ tåi hÕt chç nãi. Chóng kh«ng ®−îc ai coi sãc, hÇu nh− bÞ tµn ph¸ (ng−êi ta ®· lÊy c¾p mÊt rÊt nhiÒu phô tïng!), qu¸ lén xén, chÊt ®èt th× xem ra ®· bÞ mÊt c¾p hÕt, x¨ng th× lÉn n−íc l·, ®éng c¬ ch¹y tåi kh«ng thÓ chÞu ®−îc, trªn ®−êng ®i cø mçi

V. I. L ª - n i n

150

phót l¹i ph¶i dõng l¹i, ch¹y rÊt tåi, chÕt n»m ë çc bÕn, çc tr−ëng bÕn kh«ng hÒ hay biÕt g× hÕt (xem ra kh«ng cã kh¸i niÖm r»ng çc «-t« ray cña ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga ph¶i vµo lo¹i −u tiªn, ch¹y víi tèc ®é cao nhÊt kh«ng ph¶i víi nghÜa lµ ch¹y nhanh ― nh÷ng m¸y mãc Êy râ rµng lµ "cña x«-viÕt", nghÜa lµ rÊt xÊu, ― mµ víi nghÜa lµ Ýt chÕt vµ Ýt g©y chËm trÔ nhÊt, chÝnh x¸c kiÓu nhµ binh), lén xén, bÖ r¹c, thËt lµ nhôc nh·. RÊt may m¾n lµ trong khi ®i kh«ng c«ng khai trªn mét chiÕc «-t« ray, t«i ®· cã thÓ nghe vµ ®· nghe ®−îc nh÷ng ng−êi phôc vô nãi chuyÖn cëi më vµ th¼ng th¾n (chø kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ®iÒu ngät ngµo theo kiÓu quan d¹ng vµ dèi tr¸) vµ qua nh÷ng c©u chuyÖn ®ã, t«i thÊy r»ng ®ã kh«ng ph¶i chØ lµ mét sù t×nh cê, mµ toµn bé tæ chøc còng ®Òu nhôc nh· ch−a tõng thÊy nh− thÕ, toµn bé lµ mét sù ®æ n¸t vµ bÖ r¹c.

LÇn ®Çu, t«i ®i b»ng ®−êng s¾t kh«ng ph¶i víi t− çch lµ "mét «ng quan" ®¸nh thøc mäi ng−êi dËy, lµm cho mäi ng−êi chó ý b»ng hµng chôc bøc ®iÖn ®Æc biÖt, mµ víi t− çch mét ng−êi kh«ng tªn tuæi, ®i cïng víi ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga, vµ Ên t−îng mµ t«i nhËn ®−îc lµ nÆng nÒ v« cïng. NÕu nÒn nÕp cña mét chiÕc b¸nh xe nhá ®Æc biÖt trong mét bé m¸y d−íi sù gi¸m s¸t ®Æc biÖt cña b¶n th©n ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga mµ ®· nh− vËy, th× t«i cã thÓ h×nh dung ®−îc toµn bé t×nh h×nh trong Bé d©n ñy giao th«ng! ë ®ã tÊt ph¶i lµ cùc kú hçn lo¹n.

T«i ®Ò nghÞ: ngay lËp tøc chØ ®Þnh, theo sù tháa thuËn cña ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga vµ Bé d©n ñy giao th«ng (cã thÓ kÕt hîp c¶ víi Bé d©n ñy qu©n sù, nÕu bé nµy cã «-t« ray?), mét ng−êi cã tr¸ch nhiÖm, biÕt râ c«ng viÖc, chø kh«ng ph¶i lµ mét «ng quan liªu. Ng−êi ®ã sÏ nghiªm kh¾c chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ t×nh tr¹ng bª trÔ.

Ban hµnh mét chØ thÞ ng¾n, th¶o theo lèi qu©n sù, vÒ «-t« ray cña ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga, vÒ sù vËn ®éng bÝ mËt vµ nhanh chãng, vÒ viÖc b¶o qu¶n tèt, b¶o qu¶n chÊt ®èt, ®i l¹i kh«ng bÞ chËm trÔ trªn ®−êng bao quanh, qua ®Çu mèi giao th«ng vµ ë kh¾p mäi n¬i, v. v. vµ v. v.. Ngoµi ra cÇn ph¶i ghi thªm vµo b¶n chØ thÞ r»ng nÕu cã yªu cÇu cña N. P. Goãc-bu-nèp (®ång chÝ nµy sÏ lµm viÖc

Göi L. §. T¬-rèt-xki. Ngµy 16 th¸ng Giªng 1922

151

nµy chØ víi sù ®ång ý cña t«i) th× ph¶i chu ®¸o ®−a «-t« ray ®Õn vµ ph¶i b¶o ®¶m cho xe ch¹y ®Õn bÊt cø chç nµo theo lÖnh cña Goãc-bu-nèp.

VÒ viÖc chÊp hµnh, göi b¸o ço tØ mØ theo ®Þa chØ cña N. P. Goãc-bu-nèp, ch¸nh v¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy.

Cßn ®èi víi Goãc-bu-nèp, t«i giao tr¸ch nhiÖm thØnh tho¶ng kiÓm tra viÖc chÊp hµnh, nghÜa lµ nh÷ng chuyÕn ®i bÊt ngê trªn «-t« ray, cã ghi l¹i sè phót cÇn thiÕt cho tÊt c¶ çc thao t¸c (ra lÖnh gäi, ®i, dõng, v. v.) vµ kiÓm tra.


In lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ n¨m 1945 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXV

In toµn v¨n lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

204



§ång chÝ hoµn toµn ®óng. T«i ®· can thiÖp 2 lÇn. Mét lÇn t«i ®· ph¸i mét ñy viªn cña ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga ®Õn ®ã ®Ó thu xÕp cñi. Ng−êi ta ®· høa. Ng−êi ta ®· xuèng ®ã. Ng−êi ta ®· thóc. Mét lÇn kh¸c t«i ®· ®¹t ®−îc sù t¸n thµnh cña Xª-ma-sc« vÒ viÖc xuÊt trî cÊp cho Ghª-chi-«: ng−êi ta ®· cö Ghª-chi-« lµm cè vÊn cña bÖnh viÖn Crem-li (kho¶ng h¬n mét triÖu g× ®ã, víi khÈu phÇn l−¬ng thùc vµ nh÷ng thø kh¸c).

Theo t«i, nÕu cã thªm nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ th× sÏ cã Ých

1) quy tr¸ch nhiÖm ç nh©n cho X«-l«-vi-Ðp (thø tr−ëng Bé d©n ñy y tÕ)

2) ®ång chÝ ®ã ph¶i b¸o ço (b»ng v¨n b¶n) víi Bé chÝnh trÞ 3) ngoµi ra, cßn quy ®Þnh r»ng tèt h¬n hÕt ®èi víi Ghª-chi-«

V. I. L ª - n i n

152

lµ ®õng ®Ó Ghª-chi-« lµm viÖc ë viÖn ®iÒu d−ìng, hoÆc thay ®æi toµn bé biªn chÕ ë viÖn ®iÒu d−ìng theo chØ thÞ vµ tinh thÇn cña Ghª-chi-«. Cã lÏ Ghª-chi-« muèn ®iÒu thø hai. Ghª-chi-« ®ang sèng ë ®ã vµ d−êng nh− yªu thÝch n¬i ®ã199.

16/I. Lª-nin


205


§¶ng céng s¶n (b) Nga200 MËt

G ö i ® å n g c h Ý M « - l « - t è p , B é c h Ý n h t r Þ :

1) Cã nªn ®ßi hái cã nh÷ng b¶o ®¶m ®Æc biÖt nh»m chèng bän ph¸t-xÝt hay kh«ng (ch¼ng h¹n nh− mét tµu chiÕn ý cã trang bÞ v« tuyÕn ®iÖn thuéc quyÒn sö dông cña chóng ta? tªn nh÷ng nh©n vËt cã träng tr¸ch trong giíi qu©n sù vµ c¶nh s¸t ý, v. v.)?

2) Nªn ch¨ng th«ng b¸o ngay lËp tøc cho hä biÕt lµ s è ® ¹ i b i Ó u cña chóng ta sÏ cã tõ... ®Õn ...1) (( + nh©n viªn))? Khi nµo th× chóng ta sÏ triÖu tËp kú häp cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga?

3) Nãi chung (vµ vÒ nh÷ng ®iÒu cßn l¹i) Tsi-tsª-rin ®óng.

4) Nªn ch¨ng Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn nga bæ nhiÖm (®Ó cho tÕ nhÞ):

Lª-nin ― tr−ëng ®oµn Tsi-tsª-rin ― phã tr−ëng ®oµn víi tÊt c¶ quyÒn h¹n cña

tr−ëng ®oµn nÕu tr−ëng ®oµn sÏ kh«ng thÓ.

1) Trong b¶n th¶o, V. I. Lª-nin ®Ó trèng ®Ó ®iÒn sè ®¹i biÓu.


153

I-ãp-phª ?? Hai trî lý phã tr−ëng ®oµn? vµ hoÆc lµ 3 - 4 ?? Cra-xin?? trî lý phã tr−ëng ®oµn? 201

5) Nªn ch¨ng më ngay lËp tøc chØ nh÷ng cuéc ®µm ph¸n cã tÝnh chÊt ç nh©n (kh«ng cã bÊt cø mét giÊy tê g× c¶) ë BÐc-lanh vµ M¸t-xc¬-va, víi nh÷ng ng−êi §øc ®Ó bµn vÒ sù tiÕp xóc cña chóng ta vµ cña hä ë Giª-n¬?

6) Nªn ch¨ng ®Ò nghÞ ngay lËp tøc, mét çch bÝ mËt víi t Ê t c ¶ çc ®¹i diÖn toµn quyÒn ®Ó hä th¨m dß lËp tr−êng cña nh÷ng chÝnh phñ h÷u quan, xem xem çc chÝnh phñ ®ã cã ®ång ý më víi chóng ta nh÷ng cuéc ®µm ph¸n bÝ mËt k h « n g c h Ý n h t h ø c ®Ó s¬ bé v¹ch ra ®−êng lèi ë Giª-n¬?

16/I. Lª-nin


206

Göi V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ


16/I. 1922

G ö i M « - l « - t è p ®Ó chuyÓn cho tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ

1) Çc giÊy tê cña Tsi-tsª-rin chøng minh r»ng ®ång chÝ ®ã ®ang bÞ èm202. CÇn ph¶i nhanh chãng hái ý kiÕn cña nh÷ng thÇy thuèc g i á i ®Ó tèt h¬n hÕt lµ

a) nªn ch¨ng ho·n tÊt c¶ viÖc nghØ ng¬i cña ®ång chÝ ®ã (nöa n¨m) cho ®Õn khi kÕt thóc Héi nghÞ Giª-n¬?

V. I. L ª - n i n

154

LiÖu ®ång chÝ ®ã cã chÞu næi kh«ng? b) hoÆc lµ ngay b©y giê cho nghØ mét th¸ng, n¨m tuÇn lÔ, tõ 18. I. ®Õn 22. II., cßn hai tuÇn lÔ n÷a th× ®Õn 8.III., cßn sau khi Héi nghÞ Giª-n¬ kÕt thóc th× sÏ bµn riªng? (cã lÏ ®ã lµ biÖn ph¸p duy nhÊt ®óng)203. 2) C«ng viÖc ë Bé d©n ñy ngo¹i giao xem ra lén xén ®Õn møc

nguy hiÓm. Rót tÊt c¶ çc lùc l−îng −u tó cña Bé d©n ñy ngo¹i giao ®Ó göi ®i Giª-n¬, cßn ë ®©y th× ®Ó trèng Bé d©n ñy ngo¹i giao, nh− thÕ liÖu cã nguy hiÓm kh«ng?

CÇn ph¶i giao vÊn ®Ò ®ã cho Bé chÝnh trÞ theo dâi mét çch thËt s¸t sao, trùc tiÕp.

3) CÇn ph¶i giao cho mét ng−êi nµo ®ã (cã thÓ lµ LÝt-vi-nèp + V«-rèp-xki + I-ãp-phª + P. P. Goãc-bu-nèp?) ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®Æc biÖt vÒ viÖc sau ®©y: khi Tsi-tsª-rin vµ toµn bé ®oµn ®¹i biÓu ®i Giª-n¬, th× t Ê t c ¶ m ä i c«ng viÖc cña Bé d©n ñy ngo¹i giao sÏ giao h o µ n t o µ n cho nh÷ng nh©n vËt Êy.

CÇn ph¶i ®Ó mét ng−êi nµo ®ã trong sè nh÷ng çn bé ngo¹i giao nhiÒu kinh nghiÖm nhÊt ®øng ®Çu Bé d©n ñy ngo¹i giao trong suèt thêi kú häp Héi nghÞ Giª-n¬ 204.

4) Ngay lËp tøc ph¶i t×m nh÷ng ng−êi phô tr¸ch mËt m· −u tó vµ hoµn toµn tin cËy ®Ó giao cho hä chuÈn bÞ cho ®oµn ®¹i biÓu Giª-n¬ nh÷ng sè mËt m· b¶o ®¶m nhÊt (víi nh÷ng m· ® − î c t h a y ® æ i t õ n g n g µ y) trong suèt thêi kú Héi nghÞ Giª-n¬.

Lª-nin In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

207


17. I. 1922


Xin chuyÓn ®Õn ®ång chÝ yªu cÇu cña V«-rèp-xki vµ ®¬n cña ¸c-xen-rèt. CÇn ph¶i gi¶i quyÕt.

Göi §. I. Cuèc-xki. Ngµy 17 th¸ng Giªng 1922

155

¸c-xen-rèt ®· lµm viÖc ë ®©y trong Quèc tÕ céng s¶n vµ trong Bé d©n ñy ngo¹i giao. T«i biÕt ®ång chÝ ®ã lµ mét ng−êi b«n-sª-vÝch ngay tõ khi cßn ë Xuy-rÝch n¨m 1916 vµ t«i ñng hé viÖc ®ång chÝ ®ã ®Ò nghÞ trî cÊp cho ®ång chÝ ®ã vµ vî ®ång chÝ ®ã, d−íi h×nh thøc nµy hay h×nh thøc kh¸c 205.



208

Göi §. I. cuèc-xki

Göi ®ång chÝ Cuèc-xki Bé d©n ñy t− ph¸p

T«i ®· nhËn ®−îc hai b¶n th«ng b¸o cña Bé d©n ñy t− ph¸p

®Ò ngµy 14 th¸ng M−êi mét vµ ngµy 20 th¸ng Ch¹p vÒ "viÖc chÊp hµnh" nhiÖm vô do t«i giao lµ tæ chøc mét chiÕn dÞch ®Ó chèng l¹i mét çch cã hÖ thèng bÖnh quan liªu.

Trong b¶n b¸o ço thø nhÊt, ®ång chÝ viÕt: "ThËt lµ rÊt khã nªu ra ®−îc nh÷ng vô kiÖn trong ®ã

çi khuyÕt ®iÓm vÒ tæ chøc nµy (ngô ý nãi ®Õn tÖ cång kÒnh vµ t×nh tr¹ng phøc t¹p quan liªu cña bé m¸y cña chóng ta, nh÷ng mèi liªn hÖ qua l¹i ch»ng chÞt gi÷a çc c¬ quan liªn ngµnh, nh÷ng vô tranh chÊp ý kiÕn, v. v.) l¹i kh«ng biÓu hiÖn mét çch quyÕt ®Þnh ®Õn thÕ vµ bÖnh quan liªu l¹i chØ lµ hµnh vi cña ç nh©n mµ l¹i kh«ng ph¶i lµ hËu qu¶ kh¸ch quan cña viÖc bé m¸y cña chóng ta ch−a ®−îc s¾p xÕp ®©u vµo ®Êy".

V. I. L ª - n i n

156

Víi cung çch nh− vËy th× tÊt nhiªn lµ viÖc ®Êu tranh chèng tÖ quan liªu ch¼ng ®i ®Õn ®©u. CÇn ph¶i truy tè vµ trõng ph¹t ®iÓn h×nh mét çch nghiªm kh¾c ®óng nh÷ng ng−êi cã träng tr¸ch g©y ra "nh÷ng khuyÕt ®iÓm vÒ tæ chøc nµy", chø kh«ng trõng ph¹t ng−êi nµo kh¸c. §ång chÝ chí bao giê kÕt téi quan liªu cho mét tªn ph¸ ho¹i ngÇm.

B¶n b¸o ço thø nh× cña Bé d©n ñy t− ph¸p do Cra-xi-cèp ký vµ çc b¶n b¸o ço kÌm theo cña nh÷ng viªn dù thÈm "vÒ nh÷ng vô cùc kú quan träng" ― Vi-u-cèp, R«i-d¬-man vµ cña nh©n viªn cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng Kª-®rèp th× qu¶ thËt ®· ph¸t hiÖn ®−îc ch©u Mü. Çc b¸o ço nµy víi çch viÕt kh¸ dèt n¸t ®· tr×nh bµy nh÷ng sù thËt tÇm th−êng vÒ chñ nghÜa quan liªu, vÒ tÝnh phøc t¹p cña bé m¸y, v. v. vµ v. v..

Nãi tãm l¹i, râ rµng lµ viÖc ®Êu tranh chèng tÖ quan liªu ch−a nhÝch ®−îc mét ®èt ngãn tay nµo.

VÒ thùc chÊt t«i ch−a nhËn ®−îc mét c©u tr¶ lêi cÆn kÏ nµo cho mét trong n¨m nhiÖm vô mµ t«i ®· ®Ò ra1).

T«i ®Ò nghÞ mét lÇn n÷a xem xÐt l¹i vÊn ®Ò vµ tæ chøc viÖc ®Êu tranh chèng tÖ quan liªu mét çch thiÕt thùc, theo tÊt c¶ nh÷ng quy t¾c cña nghÖ thuËt qu©n sù.

T«i yªu cÇu ®ång chÝ hµng th¸ng, cø kho¶ng ngµy 20, kh«ng cÇn ph¶i nh¾c l¹i th× ®ång chÝ göi cho t«i b¸o ço vÒ tiÕn tr×nh cña chiÕn dÞch.






Göi V. A. Xm«-li-a-ni-nèp. Ngµy 17 th¸ng Giªng 1922

157

209

Göi v. a. Xm«-li-a-ni-nèp

17. I. 1922


Xin göi ®ång chÝ nh÷ng b¸o ço cña G. §. Txi-u-ru-pa1). TÖ quan liªu thËt ®¸ng c¨m phÉn. C«ng viÖc cña Bé d©n ñy giao th«ng tåi hÕt chç nãi. Vµ ®ã lµ ®èi víi Ca-si-ra, ®èi víi mét c¬ quan cã tÇm quan

träng ®Æc biÖt! §èi víi mét c¬ quan mµ Bé chÝnh trÞ ®· cã chØ thÞ ®Æc biÖt nãi lªn nghÜa vô ph¶i thóc ®Èy vµ xóc tiÕn b»ng mäi çch! Vµ ®iÒu ®ã ®· x¶y ra khi cã hµng chôc bøc ®iÖn, v. v. cña t«i vÒ Ca-si-ra!

VËy th× ng−êi ta lµm nh− thÕ nµo ®èi víi nh÷ng hµng th«ng th−êng? Ch¾c lµ v« cïng tåi tÖ!

T«i ®Ò nghÞ ®ång chÝ: 1) ®em truy tè tr−íc tßa ¸n vÒ tÖ quan liªu vµ xö ph¹t hÕt

søc nghiªm kh¾c; 2) thóc Bé d©n ñy giao th«ng vµ, ngoµi tßa ¸n ra, thi hµnh

nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ c¶i tiÕn c«ng t¸c.


§¨ng lÇn ®Çu ngµy 21 th¸ng Giªng 1931 trªn çc b¸o "Sù thËt", sè 21 vµ "V× c«ng nghiÖp hãa", sè 21


1) Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 218 vµ 219.

V. I. L ª - n i n

158

210

Göi nhµ xuÊt b¶n quèc gia

Nhµ xuÊt b¶n quèc gia

Sao göi ®ång chÝ I-«-nèp

C«ng viÖc xuÊt b¶n tËp b¶n ®å ®Þa lý, theo nh÷ng tµi liÖu nhËn ®−îc tõ ®ång chÝ I-«-nèp, bÞ chËm trÔ v× thiÕu tiÒn, mµ sè tiÒn nµy theo ®ång chÝ Êy nãi cÇn kho¶ng 300 000 000.

Ph¶i chuyÓn ngay lËp tøc ®Õn Pª-t¬-r«-gr¸t, b»ng mét kho¶n kiªn quyÕt dµnh −u tiªn sè tiÒn ®ñ ®Ó lo¹i trõ sù chËm trÔ vµ b¶o ®¶m sù tiÕn triÓn nhanh h¬n n÷a trong viÖc biªn tËp vµ xuÊt b¶n tËp b¶n ®å 206.





211

Göi V. A. Xm«-li-a-ni-nèp 207

Göi ®ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp

Sau khi xem qua mét phÇn c¸c biÓu ®å, t«i ®Ò nghÞ 1) bao giê còng ph¶i bæ sung, hµng th¸ng, nh÷ng con sè

tuyÖt ®èi (ngh×n hoÆc triÖu) b»ng bót mùc, viÕt b»ng nÐt thanh, mét c¸ch râ rµng (nh− trong biÓu V, 4).

2) Còng vËy b a o g i ê bªn c¹nh biÓu còng ph¶i nªu

Göi V. A. Xm«-li-a-ni-nèp. Ngµy 17 th¸ng Giªng 1922

159

V. I. L ª - n i n

160

Göi V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho Ban bÝ th−

161

sè l−îng tr−íc chiÕn tranh (1913 hoÆc 1916, v. v.) lµ tõng nµy (b»ng sè tuyÖt ®èi).

3) Toµn bé ý nghÜa cña nh÷ng biÓu ®å ®ã lµ lµm cho mäi ng−êi ®Òu thÊy râ vµ cã thÓ so s¸nh ®−îc. V× thÕ cho nªn cÇn ph¶i víi kÝch th−íc nh− vËy th«i chia c¸c biÓu ®ã thµnh 36 th¸ng: 1920 - 1921 - 1922

(®Ó cho trªn m é t biÓu cã 36 th¸ng cña 1920 - 1922).

17/I. Lª-nin

+ 4) Kh«ng cÇn ký hiÖu ®Ëm (∧) mµ chØ cÇn nh÷ng ®−êng ch× nÐt nhá (∧): nh− vËy sÏ ®¬n gi¶n h¬n, râ rµng h¬n vµ dÔ vÏ h¬n, vµ Ýt quan liªu h¬n.

5) Nªn ch¨ng ghi thªm vµo: dïng ghim ghim tÊt c¶ c¸c biÓu ®å l¹i thµnh mét (2, 3, nÕu rÊt dµy) quyÓn ®Ó dÔ gië h¬n.

17/II. Lª-nin




212

Göi V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng



T«i ®Ò nghÞ Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng (nÕu kh«ng ph¶i thuéc thÈm quyÒn cña Ban bÝ th− mµ thuéc thÈm quyÒn cña

V. I. L ª - n i n

162

Bé tæ chøc, th× ®Ò nghÞ Bé tæ chøc) gióp cho hai ®ång chÝ vÒ çc viÖc sau ®©y:

1) Con g¸i cña M¸c-ga-ri-ta Va-xi-li-Ðp-na Ph«-pha-n«-va, 15 tuæi, bÞ lao x−¬ng nÆng. T«i ®Ò nghÞ ®−a ch¸u (nÕu cÇn th× c¶ mÑ cña ch¸u) ®Õn Ri-ga, vµo viÖn ®iÒu d−ìng cña chóng ta. Cè nhiªn lµ hä kh«ng cã tiÒn.

T«i biÕt M. V. Ph«-pha-n«-va lµ mét n÷ ®¶ng viªn b«n-sª-vÝch tÝch cùc vµ trung thµnh, tõ mïa hÌ n¨m 1917. Mïa thu n¨m ®ã, tr−íc th¸ng M−êi, trong nh÷ng thêi kú nguy hiÓm nhÊt, bµ ®· giÊu t«i trong nhµ ë cña bµ.

Tõ Çch m¹ng th¸ng M−êi 1917, bµ lµm viÖc liªn tôc, kh«ng nghØ. Con g¸i bÞ ®au nÆng ®· lµm cho bµ kiÖt søc vµ ph¶i bá c«ng t¸c 208.

(§Þa chØ cña Ph«-pha-n«-va: Nhµ sè 4 cña çc X«-viÕt, V«-d¬-®vi-gien-ca, 5, phßng 311)).

2) §Ò nghÞ nhËn vµo tr−êng kiÓu mÉu cña Bé d©n ñy gi¸o dôc lµm n÷ sinh viªn néi tró ch¸u

Ni-na C«-t«-vÝch - Xam-me, 14 tuæi. CÇn ghi ch¸u vµo líp thø nhÊt cña cÊp II. §Þa chØ: Ma-r«-x©y-ca, nhµ 2/15, nhµ tËp thÓ cña Liªn hiÖp

trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng. T«i biÕt râ bè cña ch¸u tªn lµ I-van A-®a-m«-vÝch Xam-me,

®· qu¸ cè. Lµ mét nhµ çch m¹ng l·o thµnh ― ®¶ng viªn b«n-sª-vÝch. Lµ ñy viªn Trung −¬ng ngay tõ tr−íc çch m¹ng lÇn thø nhÊt (1905). MÊt ë U-cra-i-na n¨m 1920 v× lµm viÖc qu¸ søc209.





1) §Þa chØ do th− ký viÕt.

Göi L. B. Ca-mª-nÐp. Ngµy 18 th¸ng Giªng 1922

163

213

Göi V. §. B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch

18 th¸ng Giªng 1922

Göi ®ång chÝ B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch (Sao göi ®ång chÝ Ca-mª-nÐp)

T«i rÊt mõng v× ®ång chÝ kh«ng bá n«ng tr−êng quèc doanh, vµ t«i hy väng r»ng ®ång chÝ sÏ tiÕn hµnh ®Õn cïng ho¹t ®éng kinh tÕ cña m×nh cho c¶ mét vïng. T«i rÊt hoµi nghi ®èi víi çc c«ng viÖc vÒ xuÊt b¶n mµ ®ång chÝ dù ®Þnh lµm. §Æc biÖt, t«i yªu cÇu ®ång chÝ hái ý kiÕn cña ®ång chÝ Ca-mª-nÐp vÒ nh÷ng t¸c phÈm cña t«i, bëi v× hiÖn nay t«i kh«ng thÓ lo toan vÊn ®Ò ®ã 210.

Lª-nin


214



Xin göi ®ång chÝ b¶n sao bøc th− cña t«i göi B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch vµ nãi thªm r»ng nÕu ®ång chÝ cho phÐp xuÊt b¶n çc t¸c phÈm cña t«i, theo yªu cÇu cña B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch vµ theo néi dung th− t«i tr¶ lêi ®ång chÝ ®ã, th× ®ång chÝ ph¶i chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc ®ã1).

Lª-nin



1) Xem v¨n kiÖn tr−íc.

V. I. L ª - n i n

164

215



Göi ®ång chÝ Bri-u-kha-nèp

(Sao göi ®ång chÝ Ca-mª-nÐp vµ ®ång chÝ Txi-u-ru-pa, ®ång chÝ Xta-lin)

T«i døt kho¸t kh«ng ®ång ý víi ®ång chÝ. T«i nghÜ r»ng trong khi Bé d©n ñy l−¬ng thùc t¹i U-cra-i-na ®ang n»m trong t×nh tr¹ng suy sôp ghª gím, Phrum-kin cÇn ph¶i cã mÆt ë ®ã. Bé d©n ñy l−¬ng thùc nãi chung cÇn ph¶i v−¬n lªn mét çch ®Æc biÖt m¹nh mÏ, ®ã lµ ý kiÕn døt kho¸t cña t«i. Cã thÓ cö Cl−-sc« hoÆc mét ng−êi nµo kh¸c còng ®−îc ra n−íc ngoµi ®Ó mua. CÇn ph¶i göi mét bøc ®iÖn thËt kiªn quyÕt cho Cra-xin1).

Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao®¸nh m¸y

216

Göi I. V. Xta-lin

19/I.


NÕu ®ång chÝ quyÕt ®Þnh ph¸i Phrum-kin ®Õn U-cra-i-na, th× cÇn ph¶i göi cho Cra-xin mét bøc ®iÖn thËt kiªn quyÕt:

NÕu ®ång chÝ kh«ng mua ®−îc trong th¸ng Giªng


Göi L. B. Cra-xin. Ngµy 19 th¸ng Giªng 1922

165

vµ th¸ng Hai 15 triÖu pót lóa m×, th× chóng t«i sÏ çch chøc vµ khai trõ ®ång chÝ ra khái ®¶ng. Lóa m× rÊt cÇn. Kh«ng thÓ tha thø ®−îc thãi quan liªu. Bé m¸y cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng tåi tÖ. Trong vÊn ®Ò ngo¹i tÖ cã t×nh tr¹ng lÒ mÒ. Ph¶i cè g¾ng hÕt søc. §ång chÝ h·y göi ®iÖn b¸o chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh chÊp hµnh, mçi tuÇn lÔ hai lÇn.

Çc ®ång chÝ h·y phª chuÈn ®iÒu ®ã trong ngµy mai, 20/I, vµ nh©n danh Bé chÝnh trÞ mµ göi ®i 211, cßn ngoµi ra, ph¶i cËt lùc thóc LÝt-vi-nèp (®Ó cã ngo¹i tÖ) vµ tù m×nh kiÓm tra, mçi tuÇn lÔ 2 - 3 lÇn 212.

Lª-nin




217

Göi L. B. Cra-xin

19. I. 1922

§ång chÝ Cra-xin!

VÒ La-rin, t«i xin bæ sung vµo nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ th«ng qua ngµy 17. I.213:

1) Gi÷ ®ång chÝ ®ã l¹i ë Lu©n-®«n c µ n g l © u c µ n g t è t. 2) NÕu ®ång chÝ tin, dï chØ lµ mét con sè cña ®ång chÝ ®ã,

chóng t«i sÏ çch chøc ®ång chÝ. 3) §ång chÝ ph¶i gi÷ søc kháe cho ®ång chÝ ®ã, ch÷a bÖnh

cho tèt, t×m mét thÇy thuèc cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm. 4) H·y giao cho ®ång chÝ ®ã lµm c«ng t¸c viÕt l¸ch l©u

V. I. L ª - n i n

166

dµi, vÒ s−u tÇm t− liÖu tiÕng §øc vµ tiÕng Anh (nÕu ®ång chÝ ®ã kh«ng biÕt, th× ®ång chÝ d¹y cho ®ång chÝ ®ã häc tiÕng Anh).

Çc ®iÓm 1, 3 vµ 4 ph¶i thùc hiÖn thËt nghiªm chØnh vµ m é t c ¸ c h k h « n k h Ð o ® Æ c b i Ö t. §iÓm 2 cµng ph¶i thùc hiÖn nghiªm chØnh gÊp béi.


P. S. Bé m¸y cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng qu¸ tåi tÖ. Lª-gia-va yÕu. CÇn mét ng−êi tèt h¬n. Lóa m× rÊt cÇn vµ cÇn cã nhanh. H·y cè g¾ng hÕt søc. § å n g c h Ý p h ¶ i c h Þ u t r ¸ c h n h i Ö m 1).

Lª-nin

§· göi ®i Lu©n-®«n



218

Göi V. V. Ph«-min

19. I. 1922

Göi ®ång chÝ Ph«-min

Kü s− tr−ëng G. §. Txi-u-ru-pa cho biÕt nh÷ng sù viÖc ®¸ng c«ng phÉn vÒ sù chËm trÔ cña çc toa tµu chë hµng göi tõ M¸t-xc¬-va ®Õn Ca-si-ra cho c«ng tr−êng, vµ ®iÒu ®ã ®· x¶y ra ®èi víi C«ng tr−êng Ca-si-ra, mµ vÒ c«ng tr−êng nµy th× ®· cã c¶ mét lo¹t chØ thÞ thËt nghiªm ngÆt víi tinh thÇn lµ ph¶i gióp ®ì nã b»ng mäi çch vµ ph¶i chó ý mét çch ®Æc biÖt ®Õn nh÷ng nhu cÇu vµ ®ßi hái cña nã.

1) Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 198 vµ v¨n kiÖn tr−íc.

Göi V. A. A-va-nª-xèp. Ngµy 20 th¸ng Giªng 1922

167

T«i yªu cÇu ®ång chÝ tiÕn hµnh viÖc ®iÒu tra thËt cÈn thËn tÊt c¶ nh÷ng sù viÖc chËm trÔ ®¸ng c¨m giËn ®· x¶y ra ®èi víi çc toa tµu.

Ph¶i trõng trÞ nghiªm kh¾c nh÷ng kÎ cã lçi. §èi víi thêi gian s¾p tíi, ph¶i cã chØ thÞ thËt nghiªm kh¾c theo ngµnh däc cña m×nh, trong ®ã quy ®Þnh ph¶i xãa bá tÊt c¶ mäi trë ng¹i cã liªn quan ®Õn viÖc göi hµng cho Ca-si-ra vµ ph¶i gióp ®ì nã b»ng mäi çch.

§ång chÝ b¸o cho ®ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp biÕt vÒ nh÷ng biÖn ph¸p ®· thi hµnh214.





219

Göi V. a. A-va-nª-xèp

Göi ®ång chÝ A-va-nª-xèp

Kü s− tr−ëng cña C«ng tr−êng Ca-si-ra, G. §. Txi-u-ru-pa b¸o ço vÒ nh÷ng sù chËm trÔ ®¸ng c«ng phÉn ®èi víi çc toa tµu trong khi chóng ®−îc göi tõ M¸t-xc¬-va ®Õn Ca-si-ra. Cã t×nh tr¹ng quan liªu trong Bé d©n ñy giao th«ng.

VÒ C«ng tr×nh Ca-si-ra, do nã cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi nhµ n−íc, cho nªn ®· cã mét lo¹t chØ thÞ thËt nghiªm ngÆt, theo tinh thÇn lµ ph¶i gióp ®ì b»ng mäi çch vµ tÊt c¶ çc ngµnh nhÊt thiÕt ph¶i thùc hiÖn nhiÖm vô ®èi víi C«ng tr−êng Ca-si-ra mét çch ®Æc biÖt nhanh chãng vµ víi sù quan t©m ®Æc biÖt.

V. I. L ª - n i n

168

T«i yªu cÇu ®ång chÝ ra lÖnh ®iÒu tra thËt nghiªm tóc tÖ quan liªu, x¸c ®Þnh cô thÓ chÝnh ng−êi nµo m¾c bÖnh quan liªu, vµ nhÊt thiÕt ph¶i ®−a nh÷ng ng−êi cã lçi ra truy tè tr−íc tßa ¸n.

ViÖc ®iÒu tra ph¶i tiÕn hµnh mét çch khÈn cÊp. KÕt qu¶, ®ång chÝ sÏ b¸o cho ®ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp ®Ó b¸o ço cho t«i 215.


ViÕt ngµy 20 th¸ng Giªng 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y

220

Göi A. §. Txi-u-ru-pa §ång chÝ Txi-u-ru-pa! Sau khi t×m hiÓu s©u toµn bé t×nh h×nh

vµ ®äc kü b¸o ço viÕt tay cña thÇy thuèc mµ ®ång chÝ ®· cho t«i xem216 vµ nh÷ng tµi liÖu kh¸c, t«i khÈn thiÕt yªu cÇu ®ång chÝ chó ý ®iÒu sau ®©y.

T«i kh«ng thÓ vÒ sím h¬n tr−íc ba vµ cã thÓ bèn tuÇn lÔ. T×nh h×nh hiÖn nay rÊt khã kh¨n, vµ çc ñy viªn Trung −¬ng kh«ng thÓ rêi bá nh÷ng c«ng viÖc kh¸c ®Ó tham gia trùc tiÕp vµo c«ng viÖc cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng. B¸c sÜ ®· cho phÐp ®ång chÝ lµm viÖc 8 tiÕng. T«i kiªn quyÕt ®ßi r»ng trong vßng bèn tuÇn lÔ tr−íc m¾t, ®ång chÝ chØ nªn lµm viÖc mçi ngµy 4 tiÕng ®ång hå vµ, ngoµi ra, hoµn toµn nghØ ngµy thø b¶y, ngµy chñ nhËt vµ ngµy thø hai. Nh÷ng thêi gian cßn l¹i, cÇn theo chÕ ®é ®iÒu d−ìng, muèn vËy, t«i dù tÝnh t×m cho ®ång chÝ cïng víi vî cña ®ång chÝ mét c¨n phßng ë X«-c«n-ni-ki, ®Ó ®ång chÝ cã ®−îc mét bµ hé lý quen thuéc vµ cã chÕ ®é ¨n uèng tèt, v. v.. T«i hoµn toµn tin r»ng nÕu kh«ng lµm nh− vËy th× ®ång chÝ sÏ kh«ng thÓ lµm viÖc næi bèn tuÇn lÔ, mµ v× t×nh h×nh chÝnh trÞ th× chóng ta l¹i rÊt cÇn ph¶i cã mét thêi gian lµm

Göi L. §. T¬-rèt-xki. Ngµy 21 th¸ng Giªng 1922

169

viÖc nh− thÕ. Trong 4 tiÕng ®ång hå ― 2 tiÕng mçi ngµy, ®ång chÝ ph¶i dù çc cuéc häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng, chóng ta sÏ tæ chøc nh÷ng cuéc häp nµy 2 lÇn trong mét tuÇn lÔ, cßn 2 tiÕng ®ång hå cßn l¹i th× chØ dµnh cho viÖc ký çc biªn b¶n vµ cho nh÷ng cuéc nãi chuyÖn, ë møc ®é tèi thiÓu cÇn thiÕt, qua ®iÖn tho¹i vµ trùc tiÕp. NÕu tæ chøc c«ng viÖc nh− thÕ, th× bé m¸y cña chóng ta kh«ng hÒ bÞ yÕu ®i chót nµo trong vßng bèn tuÇn lÔ Êy. VÒ phÇn kü thuËt, Goãc-bu-nèp vµ Xm«-li-a-ni-nèp sÏ cè g¾ng gióp ®ång chÝ, cßn vÒ phÇn chÝnh trÞ th× Ca-mª-nÐp vµ Xta-lin sÏ gióp, t«i ®· tháa thuËn víi c¶ bèn ng−êi ®ã råi. Mét lÇn n÷a t«i yªu cÇu ®ång chÝ chÊp nhËn kÕ ho¹ch nµy vµ thi hµnh nã mét çch nghiªm chØnh, theo ®óng tõng ly tõng tÝ, bëi v× thËt lµ ¶o t−ëng nÕu m−u toan b¶o vÖ c¨n nhµ cña ®ång chÝ khái v« sè nh÷ng b¹n bÌ tõ Bé d©n ñy l−¬ng thùc vµ nh÷ng c¬ quan kh¸c ®Õn.

T«i ®Ò nghÞ tr¶ lêi cho t«i qua Ph«-ti-ª-va, cµng sím cµng tèt 217.

21/I. 22 Lª-nin




221

Göi l. §. T¬-rèt-xki 218 §ång chÝ T¬-rèt-xki! T«i tin ch¾c r»ng nh÷ng ng−êi men-sª-

vÝch hiÖn nay ®ang t¨ng c−êng vµ sÏ t¨ng c−êng sù cæ ®éng ®Çy ¸c ý cña chóng. V× thÕ t«i nghÜ r»ng cÇn ph¶i t¨ng c−êng c¶ viÖc gi¸m s¸t lÉn viÖc ®µn ¸p chóng. T«i ®· nãi ®iÒu ®ã víi Un-slÝch-t¬ vµ yªu cÇu ®ång chÝ dµnh ra 10 phót ®Ó nãi chuyÖn víi ®ång chÝ

V. I. L ª - n i n

170

®ã, nh−ng kh«ng ph¶i b»ng ®iÖn tho¹i. Cßn vÒ thùc chÊt cña vÊn ®Ò ― t«i nghÜ r»ng t«i t¸n thµnh ®ång chÝ. HiÖn nay, t«i cã ý muèn viÕt mét bµi nhá vÒ nh÷ng ®Ò tµi gÇn víi nh÷ng ®Ò tµi mµ ®ång chÝ ®· ®Ò cËp, nh−ng dï sao th× ch−a ch¾c t«i cã thÓ lµm ®−îc c«ng viÖc ®ã sím h¬n thêi gian hai tuÇn lÔ. V× vËy, cã lÏ sÏ rÊt bæ Ých nÕu ®ång chÝ lao ngay vµo cuéc chiÕn ®Êu c«ng khai trªn b¸o chÝ, nªu ®Ých danh tªn men-sª-vÝch ®ã ra, gi¶i thÝch râ tÝnh chÊt ph¶n çch m¹ng th©m ®éc trong bµi ph¸t biÓu cña y vµ trÞnh träng kªu gäi toµn ®¶ng ®oµn kÕt l¹i. Danh tõ "chñ nghÜa t− b¶n nhµ n−íc", theo t«i (vÒ vÊn ®Ò nµy t«i ®· tranh c·i nhiÒu lÇn víi Bu-kha-rin) lµ danh tõ duy nhÊt ®óng ®¾n vÒ mÆt lý luËn vµ lµ cÇn thiÕt ®Ó b¾t buéc nh÷ng ®¶ng viªn céng s¶n bo bo nÕp cò ph¶i hiÓu râ r»ng chÝnh s¸ch míi ®ang ®−îc thùc hiÖn mét çch nghiªm chØnh. Nh−ng, dÜ nhiªn, nh÷ng kÎ r¾p t©m gióp ®ì bän b¹ch vÖ, tÊt c¶ bän men-sª-vÝch lµ nh− thÕ, cã thÓ lµm ra bé kh«ng hiÓu r»ng chñ nghÜa t− b¶n nhµ n−íc ë trong mét n−íc cã chÝnh quyÒn v« s¶n chØ cã thÓ tån t¹i trong nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh, c¶ vÒ thêi gian lÉn ph¹m vi ¸p dông còng nh− vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn ¸p dông nã, ph−¬ng thøc gi¸m s¸t nã, v. v.219.

21/I - 22 Lª-nin


222

Göi g. i-a. X«-c«n-ni-cèp

Chñ nhËt 22/I.


VÒ bøc th− cña ®ång chÝ ®Ò ngµy 18/I.220 VÒ Ba-sa vµ Côc b¶o qu¶n tµi s¶n quý cña nhµ n−íc. T«i rÊt

sî r»ng ë ®©y ®ång chÝ say mª víi sù "c©n ®èi" vÒ mÆt h×nh thøc

Göi G. I-a. X«-c«n-ni-cèp. Ngµy 22 th¸ng Giªng 1922

171

cña çc ch−¬ng tr×nh c¶i tæ. Ba-sa, ®−îc nh÷ng ng−êi ®¸ng tin cËy giíi thiÖu víi t«i, ®· chøng minh kh¶ n¨ng cña m×nh trong viÖc b¶o qu¶n, cã lÏ cã thÓ (theo t«i nghÜ) b¶o qu¶n vµ gi÷ g×n, vµ chØ cã thÕ mµ th«i. Nh− thÕ lµ ®ñ. Nh− thÕ ®· lµ nhiÒu. Cø giao cho T¬-rèt-xki n¾m toµn bé c«ng viÖc gi¸m s¸t vµ ®«n ®èc, ®Ó ng−êi ta b¶o vÖ, gi÷ g×n, ®Êu tranh chèng tÖ ¨n c¾p vµ ng−êi ta tiªu thô. Nh− thÕ lµ ®ñ. Nh− thÕ ®· lµ rÊt nhiÒu.

Ng−êi ta cÇn "c¶i tæ Côc b¶o qu¶n tµi s¶n quý cña nhµ n−íc" ®Ó lµm çi g× kia chø? Lµ g× mµ ph¶i c¶i tæ nã thµnh "côc qu¶n lý vµng ― ngo¹i tÖ"?

T«i rÊt sî r»ng chóng ta sÏ chÕt v× nh÷ng viÖc c¶i tæ, trong khi kh«ng thùc hiÖn ®−îc bÊt cø mét c«ng viÖc thùc tiÔn nµo cho ®Õn n¬i ®Õn chèn.

Cø ®Ó cho T¬-rèt-xki vµ Ba-sa lµm xong c«ng viÖc cña Côc b¶o qu¶n tµi s¶n quý cña nhµ n−íc: thu nhÆt, gi÷ g×n, tiªu thô.

Cßn côc ngo¹i tÖ th× cÇn ®øng riªng. LÝt-vi-nèp ®· ®iÒu khiÓn nã. HiÖn cã mét sù bÊt hßa nµo ®ã gi÷a ®ång chÝ Êy víi Cra-xin ― mét vÊn ®Ò rÊt hãc bóa ®· khiÕn cho Bé chÝnh trÞ võa råi ph¶i gi¶i quyÕt 221.

CÇn ph¶i lo¹i trõ cho b»ng ®−îc sù bÊt hßa ®ã vµ nhanh chãng, kh«ng chËm trÔ lµm cho hä (LÝt-vi-nèp vµ Cra-xin) ho¹t ®éng hßa hîp víi nhau.

NÕu LÝt-vi-nèp kh«ng thÓ phô tr¸ch toµn bé c«ng viÖc ®ã (v× bËn c«ng t¸c ngo¹i giao) vµ nÕu Cra-xn«-sª-cèp ®−îc (®ång chÝ) ®Ò nghÞ phô tr¸ch côc ngo¹i tÖ, th× t¹i sao ®ång chÝ l¹i kh«ng ®−a vÊn ®Ò ®ã ra Bé chÝnh trÞ: Côc b¶o qu¶n tµi s¶n quý cña nhµ n−íc ― b¶o qu¶n, thu nhÆt, ®em nã ®i tiªu thô; Cra-xn«-sª-cèp ― côc ngo¹i tÖ (thay cho LÝt-vi-nèp hoÆc cïng víi LÝt-vi-nèp?)?

T«i rÊt sî nh÷ng viÖc c¶i tæ. Chóng ta kh«ng ngõng c¶i tæ, mµ kh«ng lµm c«ng viÖc thùc tiÔn. §ång chÝ h·y hiÓu kü lêi nãi cña t«i: nÕu Bé d©n ñy tµi chÝnh cã mét kÎ thï ®éc ¸c th× kÎ thï ®ã lµ sù thÝch thó c¶i tæ vµ sù yÕu kÐm trong c«ng viÖc thùc tiÔn.

V. I. L ª - n i n

172

T«i kh«ng thÓ ®ång ý víi ®ång chÝ r»ng träng t©m cña c«ng viÖc lµ c¶i tæ ng©n s¸ch. Träng t©m lµ th−¬ng nghiÖp vµ phôc håi ®ång róp.

"Bè ®Î" cña sù hçn lo¹n kinh khñng cña ng©n s¸ch "kh«ng cßn chèi c·i g× n÷a" (nh− ®ång chÝ viÕt) lµ La-rin, ®iÒu ®ã ®óng. Prª-«-bra-gien-xki lµ thñ ph¹m thø hai, ®iÒu ®ã còng ®óng. Cßn ¤. I-u. SmÝt? Y kh«ng cã nh÷ng lý do nh− Prª-«-bra-gien-xki ®Ó bµo ch÷a! CÇn ph¶i ®uæi cæ anh chµng ¤. I-u. SmÝt Êy ®i. Mét ng−êi hå ®å v« cïng tai h¹i, h¬n n÷a l¹i cßn nguy hiÓm v× y lÉn lén "víi tÇm quan träng", "superklug"1)...

Theo t«i, trong vÊn ®Ò ng©n s¸ch ®ång chÝ ®õng nªn lµm chuyÖn "c¶i tæ": h·y chuyÓn 9/10 c«ng viÖc ®ã cho ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc vµ ®em tÊt c¶ nh÷ng c«ng viÖc ®ã dån vµo chç tiÕn hµnh nh÷ng viÖc söa ®æi thùc tiÔn, thËn träng. NÕu kh«ng, ®ång chÝ cø say mª víi viÖc "c¶i tæ", th× ®ång chÝ còng kh«ng thÓ x©y dùng ngay lËp tøc ®−îc mét ng©n s¸ch tµm t¹m ®ñ, vµ chóng ta sÏ bÞ tiªu diÖt v× sù ph¸ s¶n cña chÕ ®é tiÒn tÖ, do ph©n t¸n sù chó ý vµo nh÷ng nhiÖm vô mµ hiÖn nay kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc.

Träng t©m cña tÊt c¶ mäi c«ng viÖc hiÖn nay lµ th−¬ng nghiÖp, tr−íc hÕt lµ néi th−¬ng, råi ®Õn ngo¹i th−¬ng; g¾n chÆt víi th−¬ng nghiÖp vµ trªn c¬ së cña th−¬ng nghiÖp mµ phôc håi ®ång róp.

Dµnh cho viÖc ®ã tÊt c¶ mäi sù chó ý. Cã th¸i ®é thùc tiÔn ®èi víi c«ng viÖc ®ã ― ®ã lµ ®iÒu chñ yÕu, chñ yÕu nhÊt, c¨n b¶n.

Ph¸t triÓn th−¬ng nghiÖp, tæ chøc Vô th−¬ng nghiÖp trong Ng©n s¸ch nhµ n−íc nh− thÕ nµo ®Ó nã kh«ng ng¸i ngñ, mµ thóc ®Èy t o µ n b é nÒn th−¬ng nghiÖp ― ®ã lµ çi chñ yÕu.

T«i rÊt sî r»ng ®ång chÝ, thùc tÕ hiÖn ®ang l · n h ® ¹ o mét bé d©n ñy quan träng nhÊt, mµ l¹i say mª víi nh÷ng viÖc x©y dùng l¹i, nh÷ng viÖc c¶i tæ, víi ®−êng lèi lý thuyÕt (®ång chÝ cã nh−îc ®iÓm trªn vÊn ®Ò nµy) ― ®Ó thay cho c«ng t¸c thùc tiÔn, thùc tiÔn vµ thùc tiÔn: n©ng cao th−¬ng nghiÖp, t¨ng thªm ®−îc nhiÒu thuÕ vµ t h u c h o ® − î c t h u Õ, phôc håi ®ång róp. ¤i! ¤i, t«i rÊt sî: ®ång

1) ― "qu¸ kh«n ngoan"


173

chÝ ®õng nªn sa vµo nh−îc ®iÓm ®ã, nÕu kh«ng, chóng ta sÏ bÞ ph¸ s¶n. §ång chÝ h·y thóc ®Èy Cra-xn«-sª-cèp: ®ång chÝ ®ã, xem ra lµ mét nhµ thùc tiÔn.





223

Göi v. m. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ


Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp ®Ó göi bÝ mËt (vµ kh«ng sao l¹i)

cho tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ, lu©n l−u, c ï n g v í i t h − c ñ a R a - ® Õ c h 222

T«i ®Ò nghÞ:

1) chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña Ra-®Õch, vµ ngay lËp tøc ®Ò nghÞ Cra-xin vµ Cre-xtin-xki göi mét th«ng t− khÈn cÊp ®Ó thö th¨m dß lËp tr−êng cña mét sè n−íc, riªng tõng n−íc (®iÒu nµy t«i ®· ®Ò nghÞ mét lÇn råi: t¹i sao b¶n ®Ò nghÞ viÕt cña t«i ®· bÞ thÊt l¹c, t«i kh«ng hiÓu ®−îc. Nã ®· ®−îc göi cho M«-l«-tèp1)).

2) Gäi Ra-cèp-xki vÒ M¸t-xc¬-va sím ®Ó lªn ®−êng ®i Pra-ha (ph¶i trë vÒ ®©y tr−íc khi häp Héi nghÞ Giª-n¬ 2 tuÇn lÔ).

3) Gäi Cra-xin vÒ M¸t-xc¬-va, còng vµo thêi h¹n ®ã.


V. I. L ª - n i n

174

4) CÇn ph¶i hÕt søc thËn träng vµ kh«ng göi ®iÖn ra n−íc ngoµi, dï b»ng mËt m·, nãi vÒ çc kÕ ho¹ch cña chóng ta cã liªn quan ®Õn Héi nghÞ Giª-n¬, cßn tÊt c¶ mäi viÖc th× ®Òu ho·n ®Õn cuéc héi nghÞ cña ph¸i ®oµn ë M¸t-xc¬-va ngµy 23. II (2 tuÇn lÔ tr−íc Héi nghÞ Giª-n¬). Tham gia héi nghÞ ®ã ph¶i cã c¶ Tsi-tsª-rin, Cra-xin vµ Ra-cèp-xki (c¶ LÝt-vi-nèp, V«-rèp-xki lÉn I-ãp-phª, nghÜa lµ t o µ n b é ph¸i ®oµn).

5) Ra dù th¶o chØ thÞ cña Bé chÝnh trÞ: (a) dï bÊt cø tr−êng hîp nµo, chóng ta sÏ kh«ng thõa

nhËn bÊt kú kho¶n nî nµo, ngoµi nh÷ng kho¶n ®· ®−îc Tsi-tsª-rin høa223;

(b) vµ nh÷ng mãn nî ®ã chóng ta chØ thõa nhËn víi ®iÒu kiÖn lµ nh÷ng kho¶n chóng ta ®ßi båi th−êng chiÕn tranh bï ®−îc nh÷ng kho¶n nî ®ã;

(c) chóng ta sÏ chØ ®−a ra nh÷ng ®iÒu b¶o ®¶m (nÕu ng−êi ta cho chóng ta vay), b»ng gç ë miÒn B¾c, v. v.;

(d) chóng ta sÏ bµn § I cña nh÷ng ®iÒu kiÖn cña B«-n«-mi mét çch thËt réng r·i224;

(e) chóng ta sÏ b¶o vÖ n−íc §øc vµ n−íc Thæ, v. v.; (f) chóng ta cè g¾ng t¸ch n−íc Mü ra, vµ nãi chung

chia rÏ çc c−êng quèc 225. 6) ñy nhiÖm cho mçi ®oµn viªn trong ®oµn ®¹i biÓu, trªn c¬

së ®ã v¹ch ch−¬ng tr×nh ®µm ph¸n mét çch tØ mØ, h¹n ®Õn ngµy 23. II ph¶i v¹ch xong.

7) T«i ®Ò nghÞ h ñ y b á nghÞ quyÕt vÒ viÖc cho phÐp Tsi-tsª-rin ®−a Xu-kha-nèp vµ I-oãc-®an-xki vµo 226.

Ra-®Õch hoµn toµn sai. Anh chµng ba hoa Xu-kha-nèp kh«ng ®em l¹i ®−îc çi g×,

ngoµi ®iÒu cã h¹i. I-oãc-®an-xki còng thÕ. RÊt tai h¹i. 8) Bëi v× ë ®©y, t¹i M¸t-xc¬-va, chung quanh chóng ta toµn lµ

bän gi¸n ®iÖp men-sª-vÝch vµ nöa men-sª-vÝch, cho nªn kh«ng ®−îc ghi ®Ò nghÞ ®ã (vµ nh÷ng ®Ò nghÞ t−¬ng tù) vµo biªn b¶n cña Bé chÝnh trÞ, mµ ghi thµnh mét b¶n riªng, ®Ó tÊt c¶ çc ®oµn viªn trong ph¸i ®oµn ®Òu ký tªn vµo vµ göi tr¶ l¹i M«-l«-tèp, sau

Göi A. M. Lª-gia-va. Ngµy 23 th¸ng Giªng 1922

175

khi ®· høa lµ k h « n g nh¾c ®Õn nh÷ng chØ thÞ cña Bé chÝnh trÞ ë b Ê t c ø n ¬ i n µ o, trong giÊy tê còng nh− trong çc mËt m·.

22/I. Lª-nin


224

Göi A. M. Lª-gia-va 227


Göi ®ång chÝ Lª-gia-va

VÒ dù ®Þnh gia nhËp cña Ha-ri-man, t«i th«ng b¸o ®iÒu sau ®©y: nÕu t«i kh«ng lÇm, th× ®iÓm chñ yÕu trong hiÖp −íc vÒ C«ng ty vËn t¶i Nga - §øc lµ viÖc chóng ta vµ ng−êi §øc ®Òu cã quyÒn ngang nhau vÒ sè phiÕu trong c¬ quan qu¶n trÞ. NÕu Ha-ri-man tham gia vÒ phÝa ng−êi §øc, nghÜa lµ n»m trong sè nöa cña §øc, th× dÜ nhiªn ®iÒu ®ã cã thÓ chÊp nhËn ®−îc ®èi víi chóng ta, nh−ng nÕu ng−êi §øc céng víi Ha-ri-man sÏ cã 2/3 sè phiÕu, mµ chóng ta cã 1/3, th× dÜ nhiªn lµ kh«ng thÓ chÊp nhËn ®−îc. Khi ®ã, bªn c¹nh C«ng ty vËn t¶i Nga - §øc ph¶i thµnh lËp mét c«ng ty thø hai, trong ®ã chóng ta vµ Ha-ri-man mçi bªn ®Òu cã sè phiÕu b»ng nhau. Nh÷ng hµnh ®éng phèi hîp cña c¶ hai c«ng ty trong nh÷ng ®iÒu kiÖn Êy hoµn toµn b¶o ®¶m lîi Ých cña c¶ chóng ta lÉn cña Ha-ri-man.

Lª-nin


V. I. L ª - n i n

176

225

Göi A. M. Lª-gia-va, P. A. B«-g®a-nèp vµ V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho

çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga

Göi çc ®ång chÝ Lª-gia-va, B«-g®a-nèp vµ M«-l«-tèp

(®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ)


T«i cho r»ng ®èi víi chóng ta, viÖc chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña Cróp chÝnh trong lóc nµy, tr−íc Héi nghÞ Giª-n¬, lµ tuyÖt ®èi cÇn thiÕt 228. §èi víi chóng ta, mét ®iÒu v« cïng quan träng lµ ký kÕt dï chØ mét, vµ tèt h¬n n÷a lµ mét sè hîp ®ång t« nh−îng, chÝnh lµ víi çc h·ng §øc. V× vËy, ®èi víi thiªn kiÕn hiÖn tån t¹i trong çc ®ång chÝ l·nh ®¹o cÊp cao cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, ph¶n ®èi nh÷ng sù t« nh−îng c¶ trong lÜnh vùc dÇu má còng nh− lÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ trong nh÷ng lÜnh vùc kh¸c, cÇn ph¶i tiÕn hµnh mét cuéc ®Êu tranh hÕt søc kiªn quyÕt.

Lª-nin


226

Göi V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh

trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga

1 Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp

(®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ) T«i võa nhËn ®−îc hai bøc th− cña Tsi-tsª-rin (®Ò ngµy 20

vµ 22). §ång chÝ Êy nªu vÊn ®Ò: ph¶i ch¨ng lµ nªn ®ång ý vÒ nh÷ng


177

thay ®æi nhá trong HiÕn ph¸p cña chóng ta, ®Ó cã sù ®Òn bï kh¶ quan, tøc lµ cho çc phÇn tö ¨n b¸m cã ®¹i diÖn trong çc X«-viÕt. Lµm nh− thÕ lµ v× ng−êi Mü.

Theo t«i, ®Ò nghÞ ®ã cña Tsi-tsª-rin chøng tá r»ng cÇn ph¶i 1) göi ngay lËp tøc ®ång chÝ ®ã ®Õn viÖn ®iÒu d−ìng, bÊt cø th¸i ®é dÔ d·i nµo vÒ mÆt nµy, cho khÊt thêi h¹n, v. v., theo t«i, ®Òu sÏ lµ mèi ®e däa cùc kú nghiªm träng cho tÊt c¶ çc cuéc ®µm ph¸n1). 2) §iÒu ®ã chøng tá r»ng thËt lµ kÞp thêi biÕt bao ®Ò nghÞ cña t«i (kÌm theo ®©y) nãi r»ng ph¶i lËp tøc x¸c ®Þnh nh÷ng ®iÒu kiÖn s¬ bé vµ ¸ng chõng nh−ng chÝnh x¸c vÒ nguyªn t¾c cña chóng ta cho tÊt c¶ çc ®oµn viªn cña ph¸i ®oµn ®i dù Héi nghÞ Giª-n¬ 2).

Lª-nin


In n¨m 1961 trong cuèn "Nh÷ng t− t−ëng cña Lª-nin ®ang sèng vµ chiÕn th¾ng". M¸t-xc¬-va


2

G ö i ® å n g c h Ý M « - l « - t è p ®Ó chuyÓn cho t Ê t c ¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ:

Bøc th− nµy vµ bøc th− sau cña Tsi-tsª-rin chøng minh mét çch râ rµng r»ng ®ång chÝ ®ã bÞ èm vµ èm nÆng229. Chóng ta sÏ lµ nh÷ng th»ng ngèc nÕu kh«ng göi ngay lËp tøc vµ mét çch b¾t buéc, ®ång chÝ ®ã ®Õn viÖn ®iÒu d−ìng.

24/I. 1922. Lª-nin


1) Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 206. 2) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44,

tr. 457 - 462.

V. I. L ª - n i n

178

227

Göi S. M. Ma-nu-tsa-ri-an-tx¬ 230 §ång chÝ Ma-nu-tsa-ri-an-tx¬! Tr−íc ®©y mét tuÇn lÔ, t«i ®·

nhËn ®−îc tõ Un-slÝch-t¬ sè 11 cña t¹p chÝ "Xmª-na Vª-kh¬". RÊt râ rµng lµ Nhµ xuÊt b¶n quèc gia lµ mét ®iÓn h×nh vÒ

bÖnh quan liªu ngu xuÈn nÕu çc sè 8 vµ 9 ®−îc göi ®i tõ nhµ xuÊt b¶n Êy.

§ång chÝ h·y kiÓm tra xem hä ®· nhËn t¹p chÝ nh− thÕ nµo; ai phô tr¸ch c«ng viÖc ®ã ë nhµ xuÊt b¶n Êy. CÇn ph¶i ®uæi cæ ng−êi ®ã ®i.

§ång chÝ h·y nh©n danh t«i viÕt th− cho Ca-mª-nÐp, Di-n«-vi-Ðp vµ Un-slÝch-t¬,

b»ng con ®−êng nµo (b−u ®iÖn? ®Þa chØ? th«ng qua mét t− nh©n? ng−êi ®ã ë ®©u?) çc ®ång chÝ ®ã nhËn ®−îc t¹p chÝ "Xmª-na Vª-kh¬" vµ nh÷ng tµi liÖu t−¬ng tù.

T«i cÇn nhËn ®−îc mét çch kÞp thêi.

24/I. Lª-nin




228

Göi L. B. Ca-mª-nÐp vµ I. V. Xta-lin

Çc ®ång chÝ Ca-mª-nÐp vµ Xta-lin!

T«i võa biÕt ®−îc ― thËt lµ khñng khiÕp ― tõ X«-c«n-ni-cèp r»ng ®ång chÝ ®ã phñ nhËn (!) chØ thÞ cña Bé chÝnh trÞ vÒ bé ba (®ång chÝ ®ã + Prª-«-bra-gien-xki + Cra-xn«-sª-cèp).

Göi A. M. Lª-gia-va. Ngµy 26 th¸ng Giªng 1922

179

§ã lµ mét sù hçn lo¹n! §ã lµ mét sù c·i lén. Cã nghÜa lµ bé m¸y cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng kh«ng

ho¹t ®éng! CÇn ph¶i x¸c nhËn ngay trong ngµy mai231. Vµ ― mét lÇn n÷a ― kh«ng ®−îc ®Ó cho çc vÊn ®Ò ®−a lªn

ñy ban kinh tÕ tèi cao mµ kh«ng cã nh÷ng b¶n viÕt ghi râ nh÷ng ®Ò nghÞ vµ ph¶n ®Ò nghÞ cña çc bé tr−ëng d©n ñy h÷u quan vµ çc thø tr−ëng hoÆc çc trî lý cña hä. NÕu kh«ng th× hçn lo¹n,

quan liªu, nãi su«ng, v « t r ¸ c h n h i Ö m.

25/I. 9 giê ½ tèi. Lª-nin ViÕt ngµy 25 th¸ng Giªng 1922



229


Göi Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng

§ång chÝ Lª-gia-va

§ång chÝ L«-m«-n«-xèp cho biÕt r»ng l¹i x¶y ra sù chËm trÔ trong viÖc ®Æt mua tua-bin cho c«ng tr−êng x©y dùng V«n-khèp.

T«i ®Ò nghÞ t×m hiÓu ngay lËp tøc vµ gi¶i quyÕt døt kho¸t vÊn ®Ò ®ã víi ®ång chÝ L«-m«-n«-xèp ®Ó sau nµy kh«ng x¶y ra nh÷ng sù chËm trÔ, dï lµ nhá nhÊt, víi çi c«ng viÖc nµy ®· kÐo dµi ®Õn møc ®¸ng c¨m phÉn.

V. I. L ª - n i n

180

§ång chÝ h·y göi quyÕt ®Þnh cho t«i, chuyÓn qua ®ång chÝ Goãc-bu-nèp, kh«ng chËm qu¸ ngµy 26/I. n¨m nay.






230


Göi ®ång chÝ X«-c«n-ni-cèp. Sao göi ®ång chÝ Ca-mª-nÐp


Nh©n cuéc nãi chuyÖn h«m qua cña chóng ta, t«i thiÕt tha yªu cÇu ®ång chÝ cho thùc hiÖn hÕt søc nhanh chãng nh÷ng biÖn ph¸p sau ®©y: viÕt thµnh v¨n nh÷ng ®Ò nghÞ cña ®ång chÝ vÒ viÖc tù do l−u th«ng vµng (10 ®iÓm h«m qua cña ®ång chÝ) vµ göi nh÷ng ®Ò nghÞ ®ã, mét b¶n cho t«i, mét b¶n kh¸c göi Cr¬-gi-gia-nèp-xki ®Ó chuyÓn cho ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc. NhÊt thiÕt lÊy cho ®−îc cµng sím cµng tèt, nh÷ng b¶n ghi ng¾n gän nh÷ng ý kiÕn vÒ vÊn ®Ò nµy cña Prª-«-bra-gien-xki vµ cña Cra-xn«-sª-cèp còng nh− cña nh÷ng çn bé chñ chèt cña ban tµi chÝnh, tiÕp ®ã cña mét sè chuyªn gia nãi chung232. VÒ nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu cña chÝnh s¸ch tµi chÝnh, cÇn ph¶i cã, cµng sím cµng tèt, nh÷ng b¶n ý kiÕn nªu chÝnh x¸c nh− thÕ (theo thÓ v¨n

Göi I. T. Xmin-ga. Ngµy 16 th¸ng Giªng 1922

181

viÕt ®iÖn ®Ó khái ®Î ra bÖnh giÊy tê) cã ch÷ ký cña mçi çn bé cã träng tr¸ch mµ ý kiÕn cÇn ®−îc Bé chÝnh trÞ biÕt râ.

Lª-nin




231

Göi I. T. Xmin-ga1)

Göi Xmin-ga

Sao göi çc ®ång chÝ N. P. Goãc-bu-nèp Xm«-li-a-ni-nèp

Kh«ng nh÷ng vÒ lý do kinh tÕ mµ c¶ vÒ lý do chÝnh trÞ, chóng ta tuyÖt ®èi cÇn thiÕt cã sù t« nh−îng víi ng−êi §øc ë Gr«-d¬-n−i vµ nÕu cã thÓ th× c¶ ë nh÷ng trung t©m chÊt ®èt kh¸c. NÕu ®ång chÝ sÏ ph¸ ho¹i ngÇm viÖc nµy, th× t«i coi ®ã thùc sù lµ mét téi lçi. CÇn ph¶i hµnh ®éng mét çch nhanh chãng ®Ó ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ tÝch cùc tr−íc khi khai m¹c Héi nghÞ Giª-n¬. T«i yªu cÇu tr¶ lêi. Tr¶ lêi ng¾n b»ng ®iÖn b¸o, råi viÕt th− tr¶ lêi tØ mØ h¬n233.

Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 26 th¸ng Giªng 1922 §· göi ®i BÐc-lanh


1) PhÝa trªn th− cã in: "Göi b»ng mËt m· qua Cre-xtin-xki, giao cho P. P. Goãc-bu-nèp chÞu tr¸ch nhiÖm ®Æc biÖt b¶o ®¶m chuyÓn ®Õn n¬i".

V. I. L ª - n i n

182

232

Göi G. E. Di-n«-vi-Ðp

1

§ång chÝ Di-n«-vi-Ðp!

NÕu h«m qua t«i hiÓu ®óng ý kiÕn cña ®ång chÝ, th× cã nghÜa lµ ®ång chÝ chê bµi ph¸t biÓu cña t«i vÒ mÆt trËn thèng nhÊt vµo ngµy 5 th¸ng Hai t¹i héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh. T«i thÊy cÇn ph¶i nãi r»ng t«i kh«ng thÓ b¸o ço ®−îc. NhiÒu l¾m lµ t«i cã thÓ chuÈn bÞ ®−îc mét b¶n ®Ò c−¬ng vÒ vÊn ®Ò ®ã hoÆc lµ bæ sung cho nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n mµ t«i hy väng sÏ ®−îc mét ng−êi nµo ®ã chuÈn bÞ cho. §ång chÝ h·y göi cho t«i b¶n nghÞ quyÕt ®· in cña Ban chÊp hµnh vÒ vÊn ®Ò ®ã vµ nhiÒu nhÊt lµ 1 - 2 bµi cña nh÷ng ®ång chÝ céng s¶n n−íc ngoµi vÒ ®Ò tµi ®ã, vµ khi ®ã t«i sÏ tr¶ lêi døt kho¸t cho ®ång chÝ biÕt lµ t«i cã thÓ göi ®Õn b¶n ®Ò c−¬ng hay kh«ng vµ ®Ò c−¬ng lo¹i nµo 234.

Lª-nin




2

Göi ®ång chÝ Di-n«-vi-Ðp

NÕu t«i ®· tr¶ lêi qua ®iÖn tho¹i lµ ®ång ý, th× râ rµng lµ t«i kh«ng tÝnh ®Õn thêi gian ph¸t biÓu vµ thêi h¹n ch÷a bÖnh235. Døt kho¸t lµ t«i ph¶i rót lui ý kiÕn ®ã. §ång chÝ h·y chØ ®Þnh Bu-kha-rin b¸o ço thay t«i, vµ nÕu ®ång chÝ ®ã ®i v¾ng, th× ®Ó mét ng−êi kh¸c nµo ®ã lµm. Ch¾c h¼n lµ cã thÓ chuÈn bÞ cho

Göi G. E. Di-n«-vi-Ðp. Ngµy 26 th¸ng Giªng 1922

183

®ång chÝ mét sè kÕt qu¶ cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi d−íi h×nh thøc mét b¶n b¸o ço ng¾n gän, b»ng çch ñy nhiÖm cho mét ng−êi nµo ®ã viÕt b¶n b¸o ço Êy, theo sù tháa thuËn gi÷a Ca-mª-nÐp vµ t«i.

Lª-nin



3


(Sao göi ®ång chÝ Ca-mª-nÐp)

T«i ®Ò nghÞ th¶o luËn vÊn ®Ò cã nªn chØ ®Þnh ®ång chÝ Pi-a-ta-cèp ®äc b¸o ço t¹i héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n vÒ vÊn ®Ò chÝnh s¸ch kinh tÕ míi hay kh«ng, nÕu c¶ T¬-rèt-xki lÉn Ca-mª-nÐp ®Òu kh«ng ®ång ý. Bu-kha-rin th× dï sao còng kh«ng thÓ, bëi v× ®ång chÝ ®ã ph¶i ®i §øc ngay ®Ó ch÷a bÖnh.

T«i nghÜ r»ng viÖc ®Ò cö Pi-a-ta-cèp cã thÓ lµ thÝch hîp, vµ nÕu ®ång chÝ t¸n thµnh, th× t«i ®Ò nghÞ th«ng qua nghÞ quyÕt nh− vËy t¹i Bé chÝnh trÞ vµ yªu cÇu Pi-a-ta-cèp viÕt b¶n dù th¶o ®Ò c−¬ng ngay trong ngµy chñ nhËt tíi ®©y, c¨n cø vµo ®Ò c−¬ng do t«i ®Ö tr×nh vµ ®· ®−îc Trung −¬ng chÊp nhËn ®Ó b¸o ço t¹i ®¹i héi gÇn ®©y cña Quèc tÕ céng s¶n 236.

Lª-nin

ViÕt ngµy 26 th¸ng Giªng 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y

V. I. L ª - n i n

184

233

Göi G. V. Tsi-tsª-rin

26/I. 1922.

§ång chÝ Tsi-tsª-rin!

§ång chÝ cã nhí lµ ®ång chÝ ®· göi cho t«i th− cña T«n DËt-tiªn kh«ng?

Ngay trong th− ®ã, «ng ta ®· nãi mét çi g× ®ã vÒ t×nh h÷u nghÞ ®èi víi t«i, vµ ®ång chÝ ®· hái t«i r»ng t«i cã biÕt «ng ta kh«ng?

Bøc th− ®ã göi cho ®ång chÝ hay cho t«i 237? Bøc th− ®ã cã cßn ®−îc gi÷ l¹i trong hå s¬ l−u tr÷ cña ®ång

chÝ hay kh«ng? vµ c¶ th− tr¶ lêi cña t«i víi yªu cÇu cña ®ång chÝ n÷a?

NÕu cã, th× ®ång chÝ cã thÓ göi cho t«i (theo ®Þa chØ cña Ph«-ti-ª-va) ®−îc kh«ng?

NÕu kh«ng, th× ®ång chÝ cßn nhí g× vÒ bøc th− ®ã?




234


26/I. 1922

§ång chÝ Gli-¸t-xe!

TuyÖt ®èi cÇn thiÕt, t«i ph¶i cã tÊt c¶ çc biªn b¶n cña Bé chÝnh trÞ (vµ cña "hai nh©n vËt" 238)

kÞp thêi

Göi N. P. Goãc-bu-nèp. Ngµy 26 th¸ng Giªng 1922

185

vµ ®©u thËt ra ®Êy. §©u ra ®Êy cã nghÜa lµ ®Çy ®ñ:

(a) tÊt c¶ çc biªn b¶n (b) trong mçi biªn b¶n cã t Ê t c ¶ çc giÊy tê, chø kh«ng

ph¶i lµ b¶n kª nh÷ng bøc th−, nh÷ng "®Ò nghÞ", nh÷ng b¶n ý kiÕn nhËn xÐt, v. v. kh«ng cßn n÷a.

§ång chÝ nhÊt thiÕt ph¶i tháa thuËn víi Bu-ra-c«-va vµ víi nh÷ng ai n÷a, nÕu cÇn,

®ång chÝ h·y s¾p xÕp l¹i cho ®©u ra ®Êy (vµ bæ sung t Ê t c ¶ çc v¨n kiÖn cßn thiÕu)

tÊt c¶ çc biªn b¶n ghi trong khi t«i v¾ng mÆt (nghÜa lµ tõ ngµy 6. XII. 1921?239)

vµ göi tÊt c¶ ®Õn cho t«i. Xin göi kÌm theo ®©y çc biªn b¶n.

Lª-nin §¨ng lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ n¨m 1944 trªn t¹p chÝ ""X©y dùng ®¶ng", sè 1

In toµn v¨n n¨m 1959 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXVI


235

* Göi N. P. Goãc-bu-nèp T«i yªu cÇu ®ång chÝ hoÆc Xm«-li-a-ni-nèp tiÕp t¸c gi¶ ― bµn

b¹c mét çch tØ mØ, ghi chÐp tªn cña çc chuyªn gia mµ ng−êi ®ã biÕt, vµ tÊt c¶ çc ®Ò nghÞ cña ng−êi Êy; thùc hiÖn nh÷ng ®Ò nghÞ Êy sau khi ®· nãi víi t«i 240.

26/I. Lª-nin




V. I. L ª - n i n

186

236

Th− ng¾n göi th− ký ®Ó giao c«ng t¸c cho V. A. Xm«-li-a-ni-nèp

Nãi víi Xm«-li-a-ni-nèp ®Ó ®ång chÝ ®ã ghi chÐp lêi tháa

thuËn sau ®©y víi Cr¬-gi-gia-nèp-xki: Na-d¬-va-nèp sÏ ®−îc Cr¬-gi-gia-nèp-xki giao cho phô

tr¸ch c«ng t¸c kinh tÕ, ®Ó sau hai th¸ng, viÕt mét b¶n b¸o ço tæng kÕt ®Çy ®ñ vÒ nh÷ng kÕt qu¶ cña c«ng viÖc ®ã, mét c«ng viÖc ph¶i ®−îc tæ chøc thÕ nµo ®Ó cã kh¶ n¨ng ®Çy ®ñ ®¸nh gi¸ ®−îc n¨ng lùc c«ng t¸c vµ phÈm chÊt cña Na-d¬-va-nèp1). Nãi víi ®ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp nh¾c t«i vÊn ®Ò ®ã sau khi t«i trë l¹i lµm viÖc.

Lª-nin



237

Göi V. A. Çc-pin-xki 241

26/I. 1922.

§ång chÝ Çc-pin-xki!

Nªn ch¨ng viÕt göi cho t«i v¾n t¾t (2 - 3 trang nhá maximum), cã bao nhiªu th− n«ng d©n göi cho b¸o "N«ng d©n nghÌo"? cã g× quan träng (®Æc biÖt quan träng) vµ míi trong çc th− Êy? T©m tr¹ng?


TrÝch th− göi I. X. Un-slÝch-t¬. Th¸ng Giªng 1922

187

Nh÷ng vÊn ®Ò nãng hæi? Cø hai th¸ng mét lÇn (kú tíi vµo kho¶ng 15. III. 1922), t«i cã

thÓ nhËn ®−îc nh÷ng bøc th− cña ®ång chÝ viÕt cho nh− thÕ nµy ®−îc ch¨ng" α) sè l−îng th− trung b×nh

β) t©m tr¹ng γ) çc vÊn ®Ò nãng hæi quan träng nhÊt 242.


§¨ng lÇn ®Çu ngµy 24 th¸ng Giªng 1924 trªn b¸o "Sù thËt", sè 19

Theo ®óng nguyªn v¨n

238

TrÝch th− göi I. X. Un-slÝch-t¬ Çc tßa ¸n çch m¹ng kh«ng ph¶i lóc nµo còng nªn xö c«ng

khai c¶; thµnh phÇn cña chóng ph¶i ®−îc t¨ng c−êng b»ng ng−êi "cña ®ång chÝ", t¨ng c−êng (mäi) liªn hÖ cña chóng víi ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga; t¨ng c−êng tèc ®é vµ uy lùc cña nh÷ng vô trÊn ¸p cña çc tßa ¸n ®ã, t¨ng c−êng sù chó ý cña Trung −¬ng ®èi víi vÊn ®Ò ®ã. Khi n¹n c−íp giËt vµ v. v. t¨ng lªn, dï chØ rÊt Ýt, th× ph¶i thiÕt qu©n luËt vµ xö b¾n t¹i chç. Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy sÏ biÕt çch tiÕn hµnh viÖc ®ã mét çch nhanh chãng, nÕu ®ång chÝ kh«ng bá qua, còng cã thÓ lµ qua ®iÖn tho¹i.

§ång chÝ h·y bµn thªm víi Xta-lin vµ nÕu ®ång chÝ thÊy cÇn th× ®−a ®ång chÝ ®ã xem bøc th− nµy 243.

ViÕt kho¶ng gi÷a ngµy 26 vµ 31 th¸ng Giªng 1922

In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y nh÷ng håi ký cña I. X. Un-slÝch-t¬

V. I. L ª - n i n

188

239

§iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i Göi I-u. V. L«-m«-n«-xèp Göi ®ång chÝ L«-m«-n«-xèp

Sao göi: gi¸o s− Ram-din, Vô vËn t¶i, ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc

®ång chÝ Ph«-min, Bé d©n ñy giao th«ng

T«i yªu cÇu tháa thuËn víi ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, Bé d©n ñy giao th«ng vµ ViÖn nghiªn cøu kü thuËt nhiÖt vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn cña cuéc thi mÉu ®Çu m¸y ®i-ª-den, chó ý ®Õn nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ngµy 4/I - 22. T«i thiÕt tha mong r»ng kh«ng bá lì thêi gian sö dông nh÷ng mãn tiÒn cã thÓ ch−a dïng ®Õn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn çc ®¬n ®Æt hµng mua ®Çu m¸y ch¹y b»ng h¬i n−íc, ®Ó cã ®−îc nh÷ng ®Çu m¸y ®i-ª-den lµ nh÷ng ®Çu m¸y thÝch hîp h¬n nhiÒu ®èi víi chóng ta. T«i yªu cÇu b¸o ço mét çch kh«ng chËm trÔ trùc tiÕp cho t«i vÒ nh÷ng kÕt qu¶ cña sù tháa thuËn sau ®ã gi÷a çc ®ång chÝ 244.

27/I - 22 Lª-nin

§¨ng lÇn ®Çu ngµy 31 th¸ng Giªng 1925 trªn "B¸o ®á", sè 25


240

Göi G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki 1)

28/I. 1922.

G. M.!

T«i ®· ®äc xong c«ng tr×nh cña G«-rÐp245, xin göi tr¶ ®ång chÝ.

1) Trªn bøc th−, ë bªn ph¶i, V. I. Lª-nin viÕt: "G ö i ® å n g c h Ý C r ¬ -g i - g i a - n è p - x k i th− nµy kÌm víi hai cÆp giÊy mµu lôc vµ mµu ®á".

Göi G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki. Ngµy 28 th¸ng Giªng 1922

189

T«i ®· chê ®îi mét çi g× lín kia. Nguyªn lµ mét ®¶ng viªn b«n-sª-vÝch ®· lµm ®ång chÝ say mª ®Õn nh− vËy, vµ theo ®ång chÝ, nay l¹i trë thµnh mét ng−êi b«n-sª-vÝch thùc sù, G«-rÐp ®¸ng lÏ ph¶i xuÊt ph¸t tõ sù ®iÖn khÝ hãa cña n−íc Ph¸p mµ tuyªn truyÒn, mµ b¶o vÖ chñ nghÜa céng s¶n ®èi víi n−íc Ph¸p mét çch trÞnh träng, rùc rì, m¹nh mÏ vµ ®¹i chóng.

Nh−ng G«-rÐp ®· tá "ra d¸ng gi¸o s−". T«i ®Ò nghÞ ®ång chÝ xem xÐt kÕ ho¹ch nh− sau: 1) ®−a ®i s¾p ch÷ ngay lËp tøc ®Ó xuÊt b¶n sím trong bÊt cø

tr−êng hîp nµo; 2) ®Ò nghÞ víi G«-rÐp ― nÕu ®ång chÝ ®ång ý ― viÕt thªm

mét bµi më ®Çu hoÆc lêi b¹t, trong ®ã b»ng mét thÓ v¨n râ thËt ®¹i chóng, s¸ng sña mµ tÊn c«ng vµo chñ nghÜa t− b¶n Ph¸p m¹nh d¹n h¬n mét chót (®Ó lµm viÖc Êy h·y kª ®¬n thuèc cho «ng ta: 3 gam chÊt chiÕt xuÊt tõ chñ nghÜa La-rin, nghe ®©u chÊt nµy ®· cã b¸n ë M¸t-xc¬-va) vµ trong bµi ®ã còng chØ lu«n ra cho c«ng nh©n vµ n«ng d©n Ph¸p r»ng: çc anh çc chÞ cã thÓ trong vßng 3 - 5 n¨m giµu lªn gÊp ba vµ sÏ kh«ng lµm qu¸ 6 giê mét ngµy (ch¼ng h¹n) nÕu ë Ph¸p cã ChÝnh quyÒn x«-viÕt vµ chÝnh quyÒn nµy tiÕn hµnh ®iÖn khÝ hãa;

3) nÕu theo ý kiÕn cña ®ång chÝ (hoÆc cña G«-rÐp), G«-rÐp sÏ thùc hiÖn viÖc Êy kh«ng tèt hoÆc kh«ng vui lßng lµm, th× nªn nghÜ ®Õn viÖc giao cho mét ng−êi nµo ®ã lµm mét c«ng tr×nh riªng vÒ viÖc Êy (mét t¸c phÈm n g ¾ n kiÓu cña "Ban-lèt"246 ®èi víi n−íc Ph¸p);

4) göi sím cho t«i bµi cña G«-rÐp ®· s¾p ch÷ (cho xuÊt b¶n t¸c phÈm cña «ng ta thµnh s¸ch máng hoÆc cho ®¨ng trªn mét t¹p chÝ nµo ®ã ― tïy ®ång chÝ chän). C ã t h Ó lµ t«i sÏ viÕt lêi tùa247.

Chµo ®ång chÝ! Lª-nin cña ®ång chÝ

In lÇn ®Çu n¨m 1950 trong Lª-nin Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø 4, tËp 35


V. I. L ª - n i n

190

241



Nªn ñng hé. §ång chÝ h·y bµn víi Sanh-man. NÕu Sanh-man kh«ng ®ång ý, th× nãi víi Txi-u-ru-pa vµ t«i.

§ång chÝ h·y thu thËp ý kiÕn vÒ Bi-ª-lèp (cña Ki-xª-lÐp; Nª-xtª-rèp ®· thu thËp ch−a?) vµ ®−a nh÷ng b¶n ghi ý kiÕn ®ã cho Txi-u-ru-pa xem råi l−u tr÷ l¹i.

HoÆc ®ång chÝ hoÆc Xm«-li-a-ni-nèp nªn gióp ®ì Bi-ª-lèp m é t c ¸ c h t h − ê n g x u y ª n 248.

28/I. Lª-nin




242

* Göi N. P. Goãc-bu-nèp 249

§ång chÝ Goãc-bu-nèp! §ång chÝ hoÆc Xm«-li-a-ni-nèp ph¶i ®Æc biÖt theo dâi c«ng viÖc ®ã. RÊt quan träng. Chän lÊy tÊt c¶ nh÷ng g× cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nµy (nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vÒ khen th−ëng, v. v.). H·y bµn víi L«-m«-n«-xèp. Vµo thø t−1) sÏ häp ë chç ®ång chÝ ®ã víi Cr¬-gi-gia-nèp-xki vµ nh÷ng ng−êi kh¸c trong ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc. Biªn b¶n ph¶i ë chç ®ång chÝ. KÕt qu¶, h·y b¸o ço

1) §©y lµ nãi ngµy 1 th¸ng Hai.

Göi G. I-a. X«-c«n-ni-cèp. Ngµy 30 th¸ng Giªng 1922

191

cho t«i. T«i ®· ®äc çi ®ã cho Cr¬-gi-gia-nèp-xki nghe. §ång chÝ Êy nãi r»ng cuéc thi vµ kÕ ho¹ch cña L«-m«-n«-xèp k h « n g lo¹i trõ lÉn nhau.

29/I. Lª-nin

P. S. H×nh nh− Xti-un-ken cã nh÷ng tµi liÖu vÒ vÊn ®Ò ®ã.

Mét ng−êi nµo ®ã nªn thu thËp tÊt c¶ çc tµi liÖu khoa häc vÒ vÊn ®Ò Êy.


In lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ n¨m 1933 trong s¸ch: V. V. Ph«-min. "Lª-nin vµ ngµnh vËn t¶i". M¸t-xc¬-va


243




Sao göi çc ®ång chÝ Ca-mª-nÐp vµ Txi-u-ru-pa

T«i ®· nhËn ®−îc b¸o ço cña ®ång chÝ cho biÕt lµ cuéc héi nghÞ cña çc ®ång chÝ ®· chÊp nhËn 8 ®iÓm trong sè 10 ®iÓm víi mét ®iÓm ngo¹i lÖ.

T«i ®îi göi tíi 1) b¶n tr×nh bµy chÝnh x¸c çc ®iÓm, 2) b¶n tr×nh bµy mét çch rÊt ng¾n gän nh÷ng lý do khiÕn cho héi nghÞ th«ng qua nghÞ quyÕt nh− vËy, 3) kÕt qu¶ cña cuéc th¶o luËn ë ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, 4) nhÊt thiÕt ph¶i göi cho t«i kÕt

V. I. L ª - n i n

192

luËn b»ng v¨n b¶n c¶ cña Prª-«-bra-gien-xki vµ Cra-xn«-sª- cèp 250.

Lª-nin




244

Göi v. m. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ



®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ

T«i hoµn toµn ®ång ý víi T¬-rèt-xki 251. T«i ®Ò nghÞ:

1) K h i Ó n t r ¸ c h Ra-®Õch vÒ sù mÒm yÕu ®èi víi bän men-sª-vÝch.

2) Ph¶i t¨ng c−êng trÊn ¸p bän men-sª-vÝch vµ ñy nhiÖm cho çc tßa ¸n cña chóng ta t¨ng c−êng nh÷ng sù trÊn ¸p ®ã.

3) ChÊp nhËn ®Ò nghÞ nµy cña T¬-rèt-xki. 4) ñy nhiÖm cho T¬-rèt-xki dèc søc ®Èy m¹nh cuéc tiÕn

c«ng kh«ng th−¬ng tiÕc vµo bän men-sª-vÝch vÒ vÊn ®Ò Gru-di-a 252.

30/I. 1922. Lª-nin


Göi G. E. Di-n«-vi-Ðp. Ngµy 31 th¸ng Giªng 1922

193

245

Göi G. E. Di-n«-vi-Ðp 253


Tèi mËt Göi ®ång chÝ Di-n«-vi-Ðp

M·i h«m nay t«i míi nhËn ®−îc th− cña ®ång chÝ tr¶ lêi viÖc t«i yªu cÇu bá b¶n b¸o ço cña t«i, yªu cÇu nµy t«i ®· göi ®i çch ®©y nhiÒu ngµy råi1). ChÝnh ®ång chÝ hoµn toµn cã lçi vÒ çi thãi lÒ mÒ kh«ng thÓ chÞu ®−îc ®ã. T«i rÊt lÊy lµm buån c−êi khi ®äc thÊy r»ng ®ång chÝ kh«ng thÓ nµo t¸n thµnh viÖc bá b¶n b¸o ço cña t«i vÒ t×nh h×nh kinh tÕ. §¸ng tiÕc, bÖnh tËt cña t«i kh«ng thÓ thÝch hîp víi c«ng viÖc ®ã. NÕu kh«ng kÞp thêi chuÈn bÞ mét ng−êi b¸o ço kh¸c, th× lçi sÏ hoµn toµn thuéc vÒ ®ång chÝ. T«i kh«ng nhËn ®−îc th− tr¶ lêi vÒ ®Ò nghÞ cña t«i giao b¶n b¸o ço Êy cho Pi-a-ta-cèp, mÆc dï t«i ®· chuyÓn ®Ò nghÞ ®ã cña t«i cho Ca-mª-nÐp vµ cho ®ång chÝ ®· nhiÒu ngµy råi2). T«i ®· b¾t ®Çu viÕt mét bµi vÒ ®Ò tµi ®ã, nh−ng b©y giê t«i thÊy r»ng dï sao t«i còng kh«ng thÓ b¶o ®¶m lµm xong c«ng viÖc ®ã mét çch kÞp thêi 254. VÒ bän men-sª-vÝch, ®ång chÝ hoµn toµn ®óng khi nãi r»ng cÇn ph¶i tr¶ lêi víi mét th¸i ®é hoµn toµn phñ ®Þnh. T«i nghÜ r»ng c¶ ®ång chÝ còng cã lçi vÒ ®iÓm nµy do ®· khoan dung mét çch kh«ng cã c¨n cø. VÝ dô, ®· quyÕt ®Þnh kh«ng th¶ R«-gi¬-cèp. ThÕ mµ y ®· ®−îc th¶ ra mµ kh«ng cã bÊt kú mét nghÞ quyÕt nµo cña Bé chÝnh trÞ c¶ 255. T«i nghÜ r»ng mét chÝnh s¸ch nh− thÕ sÏ kh«ng ®−a l¹i kÕt qu¶ g×, ngoµi sù tai h¹i.

Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y, cã ®èi chiÕu víi b¶n viÕt tay cña L. A. Ph«-ti-ª-va

1) Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 232 (1, 2). 2) Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 232 (3).

V. I. L ª - n i n

194

246

Göi I. X. Un-slÝch-t¬ 31/I.


T«i kh«ng thÓ nµo ®Õn Bé chÝnh trÞ ®−îc 256. Søc kháe t«i gi¶m sót.

T«i nghÜ r»ng còng kh«ng cÇn ph¶i cã t«i. VÊn ®Ò hiÖn nay chØ lµ ë nh÷ng biÖn ph¸p thuÇn tóy kü

thuËt nh»m lµm cho çc tßa ¸n cña chóng ta t¨ng c−êng (vµ lµm nhanh h¬n) viÖc trÊn ¸p bän men-sª-vÝch.

C¶ çc tßa ¸n vµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy hoÆc Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga.


ViÕt ngµy 31 th¸ng Giªng 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y nh÷ng håi ký cña Un-slÝch-t¬

247


NÕu chøng minh ®−îc r»ng çc tr¹m thu mua cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc k h « n g c Ç n c ã t h ª m chi phÝ cña ng©n khè mµ vÉn ®ñ søc nhËn vµ b ¸ n dÇu löa, th× nªn giao c«ng viÖc (kh«ng quyÕt ®Þnh tr−íc vÊn ®Ò chung) cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc víi ®iÒu kiÖn (1) n©ng gi¸; (2) ngay lËp tøc hoµn l¹i xong vµ hoµn l¹i tiÒn cho ng©n khè; (3) tr¶ cho Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng mét tû lÖ phÇn tr¨m hoa hång ®¹i lý, nh−ng lý do chñ yÕu lµ: hoµn l¹i tiÒn cho ng©n khè mét çch nhanh h¬n vµ nhiÒu h¬n.

Göi G. I-a. X«-c«n-ni-cèp. Ngµy 1 th¸ng Hai 1922

195

ViÖc tÝnh to¸n xem cÇn ph¶i tr¶ cho Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu (bao nhiªu triÖu b»ng vµng) vµ tÝnh to¸n xem tr¶ cho Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu mét tû lÖ bao nhiªu s¶n phÈm dÇu má, cÇn ph¶i kiÓm tra mét lÇn n÷a víi sù tham gia cña P«-pèp vµ Xt¬-ru-mi-lin.

ViÕt vµo th¸ng Giªng 1922



248


Tèi mËt


Sao göi ®ång chÝ Txi-u-ru-pa vµ ®ång chÝ Cr¬-gi-gia-nèp-xki

§ång chÝ ®· nãi víi t«i r»ng trong mét t−¬ng lai gÇn ®©y, mét sè çc t¬-rít cña chóng ta cã thÓ r¬i vµo c¶nh kh«ng cã tiÒn vµ yªu cÇu víi kiÓu tèi hËu th− r»ng chóng ta h·y quèc h÷u hãa çc t¬-rít Êy ®i. T«i nghÜ r»ng, çc t¬-rít vµ xÝ nghiÖp ®−îc ®Æt trªn c¬ së h¹ch to¸n kinh tÕ chÝnh lµ ®Ó chóng ph¶i tù chÞu tr¸ch nhiÖm vµ h¬n n÷a ph¶i hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm sao cho çc xÝ nghiÖp cña hä kh«ng bÞ thua lç. NÕu hä kh«ng ®¹t ®−îc ®iÒu ®ã th× theo t«i, tÊt c¶ çc ñy viªn cña ban qu¶n trÞ ph¶i bÞ ®−a ra tßa vµ bÞ ph¹t tï dµi h¹n (cã thÓ lµ kÌm theo viÖc ¸p dông biÖn ph¸p tha cã ®iÒu kiÖn sau mét thêi h¹n nµo ®ã), ph¹t b»ng çch tÞch thu toµn bé tµi s¶n, v. v..

NÕu sau khi ®· thµnh lËp çc t¬-rít vµ xÝ nghiÖp trªn c¬ së h¹ch to¸n kinh tÕ mµ chóng ta kh«ng biÕt b¶o ®¶m hoµn toµn

V. I. L ª - n i n

196

çc quyÒn lîi cña m×nh b»ng mét ph−¬ng ph¸p thùc tiÔn vµ theo cung çch nhµ bu«n, th× chóng ta tá ra lµ nh÷ng kÎ hoµn toµn ngu ngèc.

Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ph¶i theo dâi viÖc nµy, nh−ng Bé d©n ñy tµi chÝnh cßn ph¶i theo dâi s¸t h¬n th«ng qua Ng©n hµng nhµ n−íc vµ th«ng qua çc ñy viªn thanh tra ®Æc biÖt, bëi v× chÝnh Bé d©n ñy tµi chÝnh, kh«ng ph¶i lµ c¬ quan cã lîi Ých trùc tiÕp, buéc ph¶i quy ®Þnh sù kiÓm so¸t vµ kiÓm tra thùc sù, thùc tÕ ®èi víi çc xÝ nghiÖp nµy.

Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 1 th¸ng Hai 1922

§¨ng lÇn ®Çu ngµy 21 th¸ng Ba 1931 trªn b¸o "Sù thËt", sè 79


249


Göi ®ång chÝ Txi-u-ru-pa

T«i chê ®ång chÝ göi cho t«i mét th− ng¾n tr¶ lêi cho bøc th− dµi1) cña t«i. CÇn ph¶i suy nghÜ kü tr−íc vµ trong tr¹ng th¸i thËt kháe kho¾n vÒ chÕ ®é c«ng t¸c míi. VÒ R−-cèp, ®· nhËn ®−îc nh÷ng tin tèt lµnh, cuéc gi¶i phÉu ®· tiÕn hµnh thµnh c«ng, mÆc dï rÊt trÇm träng, b©y giê kh«ng cßn nguy hiÓm n÷a, nh−ng ®ång chÝ ®ã cã thÓ trë vÒ sím nhÊt lµ mÊy tuÇn lÔ n÷a, v× cÇn

1) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 444 - 446.


197

cã thêi gian dµi ®Ó phôc håi søc kháe. T«i muèn r»ng khi ®ång chÝ ®ã trë vÒ th× chÕ ®é c«ng t¸c míi ®· ®−îc tæ chøc hoµn toµn cã nÒn nÕp257.

Lª-nin



250



Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho Bé chÝnh trÞ

V× Di-n«-vi-Ðp kiªn tr× ®ßi t«i ph¶i chÊp hµnh sù ñy th¸c cña Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n vµ ®äc b¸o ço vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi t¹i phiªn häp më réng cña Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n ngµy 12 - II, vµ bëi v× t«i, nh− ®· nhiÒu lÇn tuyªn bè víi Di-n«-vi-Ðp, døt kho¸t lµ kh«ng thÓ hoµn thµnh nhiÖm vô ®ã do t×nh tr¹ng bÖnh tËt1), cho nªn t«i ®Ò nghÞ Bé chÝnh trÞ ra quyÕt ®Þnh:

1) ChÊp nhËn ®Ó biÕt lêi tuyªn bè cña Lª-nin nãi r»ng ®ång chÝ ®ã kh«ng sao cã thÓ lµm trßn sù ñy nhiÖm cña Ban chÊp hµnh, v× bÞ èm.

2) Giao cho çc thµnh viªn ng−êi Nga trong Ban chÊp hµnh hñy bá nghÞ quyÕt vÒ viÖc ghi b¶n b¸o ço cña Lª-nin vµo ch−¬ng tr×nh nghÞ sù.

1) Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 232 vµ 245.

V. I. L ª - n i n

198

3) Giao cho còng nh÷ng thµnh viªn Êy trong Ban chÊp hµnh cö ®ång chÝ Pi-a-ta-cèp lµm b¸o ço viªn vÒ ®Ò tµi ®ã.

4) Giao tr¸ch nhiÖm cho Pi-a-ta-cèp chËm nhÊt vµo ngµy chñ nhËt tíi ®©y chuÈn bÞ, mét lµ, nh÷ng ®Ò c−¬ng chi tiÕt cho b¶n b¸o ço cña m×nh, vµ hai lµ, dµn bµi b¸o ço vµ b¶n nªu nh÷ng sè liÖu chñ yÕu sÏ ®−îc dÉn ra trong b¸o ço ®ã, trong viÖc nµy Pi-a-ta-cèp ph¶i nhÊt trÝ víi nh÷ng ®Ò c−¬ng ®· ®−îc Lª-nin tr×nh tr−íc §¹i héi III Quèc tÕ céng s¶n vµ ®· tõng ®−îc Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng t¸n thµnh1).

5) Giao cho çc ®ång chÝ Di-n«-vi-Ðp, Bu-kha-rin vµ Lª-nin söa ch÷a vµ biªn tËp lÇn cuèi cïng ®Ò c−¬ng còng nh− dµn bµi b¶n b¸o ço cña Pi-a-ta-cèp.

6) Giao cho Pi-a-ta-cèp tÝnh to¸n khèi l−îng b¶n b¸o ço, vµo kho¶ng mét giê, nhiÒu nhÊt lµ 1 giê ½.

7) Giao cho ®ång chÝ Pi-a-ta-cèp dÉn ra nh÷ng sè liÖu chñ yÕu rÊt ng¾n gän, nãi lªn sù ph¸t triÓn cã kÕt qu¶ cña c«ng nghiÖp vµ th−¬ng nghiÖp d−íi chÝnh s¸ch kinh tÕ míi vµ ý nghÜa cña viÖc ®ã ®èi víi viÖc kh«i phôc nÒn kinh tÕ quèc d©n cña n−íc Céng hßa.

8) ChÊp nhËn ®Ó biÕt lêi tuyªn bè cña Lª-nin nãi r»ng, nÕu søc kháe cho phÐp, ®ång chÝ ®ã sÏ tham gia nghe b¶n b¸o ço cña Pi-a-ta-cèp vµ, sau khi Pi-a-ta-cèp ®äc xong, sÏ ph¸t biÓu ý kiÕn ®Ó bæ sung hoÆc th«ng b¸o mét çch ng¾n gän, nh−ng lêi ph¸t biÓu Êy kh«ng mang tÝnh chÊt lµ mét b¶n b¸o ço 258.

Lª-nin




Göi N. I. Bu-kha-rin. Ngµy 2 th¸ng Hai 1922

199

251

Göi n. I. Bu-kha-rin

1

Göi ®ång chÝ Bu-kha-rin

1. T«i rÊt ng¹c nhiªn vµ bÊt b×nh v× thÊy ®ång chÝ kh«ng nãi mét lêi nµo ®Ó tr¶ lêi bøc ®iÖn ®äc qua ®iÖn tho¹i cña t«i nãi vÒ cuéc héi nghÞ liªn tÞch víi Quèc tÕ II vµ Quèc tÕ II ½ 259. §¸ng lÏ ra vÒ nh÷ng vÊn ®Ò nh− vËy, cÇn ph¶i tr¶ lêi dï chØ vµi tiÕng th«i, kh«ng chót lÒ mÒ chËm trÔ.

2. LiÖu ®ång chÝ cã thÓ thu xÕp mét ng−êi nµo ®ã vÉn th−êng xuyªn ®äc çc b¸o ch©u ¢u vµ çc b¸o cña Quèc tÕ II vµ Quèc tÕ II ½, lµm cho t«i mét b¶n thèng kª rÊt ng¾n (dï sao còng kh«ng ®−îc qu¸ hai trang ®èi víi çc b¸o thuéc tõng thø tiÕng) nh÷ng lý lÏ mµ hä dïng khi nãi vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña chóng ta. T«i chØ cÇn mét b¶n kª riªng nh− vËy cho çc b¸o tiÕng §øc, tiÕng Ph¸p vµ tiÕng Anh, nh−ng t«i xin nh¾c l¹i, chØ d−íi h×nh thøc rÊt ng¾n gän, theo thÓ v¨n ®¸nh ®iÖn, nhiÒu l¾m lµ hai trang cho mçi thø tiÕng Êy.

Yªu cÇu tr¶ lêi 260. Lª-nin




2

Göi ®ång chÝ Bu-kha-rin

Bëi v× trong bøc th− hiÖn nay cña ®ång chÝ ®· cã tr¶

V. I. L ª - n i n

200

lêi, cho nªn qu¶ lµ thõa nÕu chøng minh r»ng viÖc tr¶ lêi lµ cÇn thiÕt.

Lª-nin



252

Th− ng¾n göi M. M. LÝt-vi-nèp kÌm theo b¶n dù th¶o th− tr¶ lêi cho

Ph. r. M¸c - §«-nan 261

Göi ®ång chÝ LÝt-vi-nèp

(hoÆc ®ång chÝ Tsi-tsª-rin)

Yªu cÇu ®ång chÝ xem vµ cho dÞch ra tiÕng Anh th− tr¶ lêi cña t«i, víi çch nãi lÞch sù vµ tÕ nhÞ (nh÷ng söa ch÷a nhá th× ®ång chÝ tù lµm lÊy; vÒ nh÷ng söa ch÷a lín th× chóng ta bµn víi nhau qua ®iÖn tho¹i). §¸nh m¸y trªn giÊy tiªu ®Ò cña t«i vµ göi ®Õn ®Ó t«i ký.

Dear Mr. Macdonald!1)

T«i hÕt søc çm ¬n «ng vÒ bøc th− ®Çy nh· ý cña «ng vµ vÒ sù ®¸nh gi¸ rÊt tèt ®Ñp cña «ng ®èi víi t«i vÒ viÖc ng−êi ta ®· ®ãn tiÕp «ng. T«i ®· nghe ®ång chÝ Cra-xin nãi vÒ sù ®¸nh gi¸ rÊt cao vai trß xuÊt s¾c vµ nh÷ng së tr−êng xuÊt s¾c cña «ng trong c«ng nghiÖp vµ th−¬ng nghiÖp. H¬n n÷a t«i ®¸nh gi¸ cao ®Ò nghÞ thùc tiÔn cña «ng trong lÜnh vùc Êy, ®èi víi chóng t«i. T«i rÊt tiÕc lµ bÖnh tËt kh«ng cho phÐp t«i tiÕp «ng, çc thÇy thuèc thËm chÝ cÊm t«i kh«ng ®−îc chuyÖn trß g× c¶. T«i sÏ rÊt vui lßng coi lµ bæn phËn ph¶i viÕt th− cho çc ®ång chÝ Tsi-tsª-rin vµ Lª-gia-va ®Ó hä quan t©m ®Æc biÖt vµ cö nh÷ng chuyªn viªn

1) ― Th©n göi «ng M¸c - §«-nan!


201

−u tó ®Ó xem xÐt nhanh chãng nhÊt, mét çch thùc tÕ vµ víi ®ñ thÈm quyÒn nh÷ng ®Ò nghÞ thùc tiÔn, rÊt bæ Ých vµ v« cïng quan träng ®èi víi chóng t«i mµ «ng ®· nªu ra.

T«i mong r»ng «ng sÏ vui lßng thø lçi cho vÒ sù tr¶ lêi chËm trÔ cña t«i do bÖnh tËt g©y ra, vµ mong r»ng «ng nhËn lêi ®oan ch¾c cña t«i vÒ sù kÝnh träng s©u s¾c cña t«i ®èi víi «ng, sù kÝnh träng cña mét ng−êi phôc vô tËn tôy.

2 - 2- 22



253



Sao göi Xta-lin vµ Ca-mª-nÐp

TÊt c¶ ý nghÜa cña b¶n tµi liÖu cña ®ång chÝ lµ ë chç nh÷ng sè liÖu ph¶i chÝnh x¸c1). NÕu trong sè liÖu tr×nh bµy ë sè 2 (nghÜa lµ nh÷ng nghÜa vô cña chóng ta), cßn bá sãt çi g× ®ã ®óng nh− ®ång chÝ ®· viÕt, th× toµn bé tµi liÖu sÏ kh«ng gióp Ých g× c¶. T«i thiÕt tha yªu cÇu cung cÊp cho t«i tæng sè nh− vËy, d−íi con sè 2, mét tæng sè nãi râ ®−îc mét çch tuyÖt ®èi tÊt c¶ çc nghÜa vô cña chóng ta, kh«ng cã mét sù lo¹i trõ nµo c¶, dï lµ nhá nhÊt 262.

Lª-nin §äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 4 th¸ng Hai 1922



1) §©y lµ nãi ®Õn b¸o ço vÒ dù tr÷ vµng.

V. I. L ª - n i n

202

254

Göi I. V. Xta-lin vµ L. B. Ca-mª-nÐp

Göi riªng cho ®ång chÝ Xta-lin vµ ®ång chÝ Ca-mª-nÐp

T«i ®Ò nghÞ xem b¶n tµi liÖu ng¾n nµy cña X«-c«n-ni-cèp mµ

®ång chÝ ®ã ®· cung cÊp cho t«i theo yªu cÇu h«m qua cña t«i. Thø nhÊt, b¶n tµi liÖu ch−a ®Çy ®ñ, t«i ®· yªu cÇu bæ sung1), thø hai, nÕu nã ®óng, th× tõ ®ã ph¶i kÕt luËn r»ng N«-vi-tx¬-ki ®· cung cÊp cho chóng ta nh÷ng sè liÖu hoµn toµn sai. CÇn ph¶i lµm râ toµn bé sù thËt vÒ vÊn ®Ò nµy vµ, nÕu x¸c minh ®−îc r»ng N«-vi-tx¬-ki ®· cung cÊp sè liÖu kh«ng ®óng, th× ph¶i ®Ò ra ë Bé chÝnh trÞ vÊn ®Ò truy tè ®ång chÝ ®ã tr−íc tßa ¸n.

4/II. 22 Lª-nin




255

* Göi N. P. Goãc-bu-nèp T«i ñy nhiÖm cho ®ång chÝ kiÓm tra xem trªn c¬ së nh÷ng

®¹o luËt vµ quy t¾c nµo ng−êi ta tiÕn hµnh viÖc ®¨ng ký ë M¸t-xc¬-va, nh− ®· ®−îc ®−a tin trªn b¸o "Tin tøc" ngµy 5/II, trªn 143 nhµ xuÊt b¶n t− nh©n, thµnh phÇn nh©n sù träng tr¸ch ban qu¶n trÞ vµ ban biªn tËp cña mçi nhµ xuÊt b¶n nh− thÕ nµo,


Göi V. M. M«-l«-tèp. Ngµy 6 th¸ng Hai 1922

203

tr¸ch nhiÖm c«ng d©n cña hä ra sao, còng nh− tr¸ch nhiÖm tr−íc tßa ¸n nãi chung, ai phô tr¸ch c«ng viÖc nµy trong Nhµ xuÊt b¶n quèc gia, ai chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc nµy.

§ång chÝ h·y trao ®æi, còng mét çch bÝ mËt, xem sù kiÓm so¸t vÒ c«ng viÖc ®ã tõ phÝa Bé d©n ñy t− ph¸p, Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng vµ ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga, ®−îc tiÕn hµnh nh− thÕ nµo vµ ®−îc tæ chøc ra sao. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy lµ tuyÖt ®èi bÝ mËt. §ång chÝ h·y chuÈn bÞ tr¶ lêi t«i, dï lµ s¬ bé, ®Õn ngµy thø t− 263.

Lª-nin




256



§ång chÝ M«-l«-tèp, çc b¸o ®Òu ®¨ng lµ ngµy 20/III sÏ häp héi nghÞ khÈn cÊp çc tr−ëng ban gi¸o dôc quèc d©n tØnh vµ khu. T«i nghÜ r»ng cÇn göi mét bøc ®iÖn d−íi h×nh thøc mét th«ng t− cã ch÷ ký cña t«i vµ cña ®ång chÝ, ®¹i lo¹i nh− sau:

"Mçi ban gi¸o dôc quèc d©n tØnh vµ khu cã tr¸ch nhiÖm, cïng víi ®¹i biÓu cña m×nh hoÆc qua b−u ®iÖn, göi tíi héi nghÞ nµy nh÷ng tµi liÖu chÝnh x¸c vµ tØ mØ vÒ nh÷ng çn bé ®Þa ph−¬ng xuÊt s¾c cña ngµnh gi¸o dôc quèc d©n tØnh. Trong sè nµy ph¶i cã çc ®¹i biÓu cña héi nghÞ. Nh÷ng tµi liÖu vÒ mçi ng−êi nãi trªn ph¶i bao gåm lý lÞch chi tiÕt cña ng−êi ®ã tr−íc çch m¹ng còng nh− sau çch m¹ng, sù nhËn xÐt cña çc ban chÊp hµnh çc X«-

V. I. L ª - n i n

204

viÕt tØnh vµ cña çc tØnh ñy ®Þa ph−¬ng. Sè çn bé ghi trong nh÷ng tµi liÖu Êy, mçi tØnh Ýt nhÊt lµ 2 ®¶ng viªn vµ 2 ng−êi ngoµi ®¶ng.

Ai kh«ng chÊp hµnh hoÆc chÊp hµnh kh«ng ®Çy ®ñ ®Ò nghÞ nµy sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mÆt kû luËt ®¶ng còng nh− vÒ mÆt ph¸p luËt nhµ n−íc"264.

T«i ®Ò nghÞ bæ sung vµo bøc ®iÖn ®ã mét yªu cÇu göi ®ång chÝ LÝt-ken-x¬ ®Ó ®ång chÝ ®ã còng göi ®Õn mét b¸o ço Ýt nhÊt lµ vÒ 10 çn bé cña Bé d©n ñy gi¸o dôc, nh÷ng çn bé ®ã ph¶i lµ nh÷ng ng−êi næi nhÊt trong nh÷ng n¨m hoÆc nh÷ng th¸ng gÇn ®©y ë c¬ quan trung −¬ng nµy.

T«i cho r»ng tÊt c¶ nh÷ng tµi liÖu ®ã lµ tuyÖt ®èi cÇn thiÕt, bëi v× Bé d©n ñy gi¸o dôc hoµn toµn ch−a biÕt çch ®Æt vÊn ®Ò thu hót çn bé tõ çc ®Þa ph−¬ng, vµ chóng ta th× cÇn ph¶i t×m cho nã nh÷ng ng−êi thay thÕ ®Ó ®æi míi ban l·nh ®¹o cña bé.

Lª-nin




257

Göi N. I. Bu-kha-rin vµ V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng


Göi ®ång chÝ Bu-kha-rin M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho Bé chÝnh trÞ

Trong t¹p chÝ "Xmª-na Vª-kh¬" (sè 13), viÖc chuÈn bÞ cho Héi nghÞ Giª-n¬ ®−îc tiÕn hµnh tèt h¬n so víi chóng ta. Ph¶i trÞ

VÒ viÖc ph©n chia khu vùc ë U-cra-i-na

205

çc biªn tËp viªn cña b¸o "Sù thËt" vµ "Tin tøc". Ra lÖnh cho hä ®¨ng l¹i 2 bµi trong sè 13 cña t¹p chÝ "Xmª-na Vª-kh¬" vµ cã mét lo¹t nh÷ng bµi nh− thÕ hoÆc tèt h¬n thÕ vÒ tÊt c¶ çc ®Ò tµi liªn quan ®Õn héi nghÞ 265.

Lª-nin

ViÕt ngµy 4 th¸ng Hai 1922



258

vÒ viÖc ph©n chia khu vùc ë U-cra-i-na Çc ®ång chÝ U-cra-i-na lo l¾ng vÒ kÕ ho¹ch ph©n chia khu

vùc ë U-cra-i-na. Theo quan niÖm cña hä, cÇn ph¶i gi÷ nguyªn n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa x«-viÕt U-cra-i-na nh− lµ mét vïng thèng nhÊt 266.

C«ng viÖc ra lµm sao? Cuèi cïng sÏ ®−îc quyÕt ®Þnh ë ®©u vµ khi nµo?

Lª-nin

Ph¶i t×m hiÓu g Ê p, ngay h«m nay, b»ng ®iÖn tho¹i

ë Cr¬-gi-gia-nèp-xki £-nu-kÝt-dª Ca-mª-nÐp? Txi-u-ru-pa?

ViÕt sau ngµy 6 th¸ng Hai 1922



V. I. L ª - n i n

206

259

§iÖn göi X. Hin-man

Rusaminco, President Hillman New York

Heartiest greetings to all active workers on behalf economic reconstruction Soviet Russia ― RAIC and amalgamated stop Every precaution taken to insure investments American workers against loss. Double your efforts, you are on the right road.

President Sovnarcom Lªnin

Göi chñ tÞch Hin-man, Ru-xa-min-c«267

Niu-oãc

T«i göi lêi chµo ch©n thµnh ®Õn tÊt c¶ çc çn bé cña héi cæ phÇn HiÖp héi c«ng nghiÖp Nga - Mü vµ çc héi liªn hiÖp ®ang tÝch cùc lµm c«ng viÖc t¸i thiÕt kinh tÕ cña n−íc Nga x«-viÕt. TÊt c¶ çc biÖn ph¸p ®Òu ®−îc ¸p dông ®Ó b¶o ®¶m cho çc kho¶n ®Çu t− cña c«ng nh©n Mü kh«ng bÞ thua lç. Ngµi h·y cè g¾ng gÊp béi lªn, Ngµi ®ang ®i trªn con ®−êng ®óng.





260


§ång chÝ Goãc-bu-nèp! §ång chÝ h·y chó ý thËt nghiªm tóc 268. Theo t«i, cÇn ph¶i c Ê p t o µ n b é kho¶n tiÒn mµ


207

ng−êi ta yªu cÇu, tøc lµ 4 t. r. X 0,2 (?) ― 800 tû. §ã lµ ®iÒu thø nhÊt.

Thø hai, §õng t¸ch khái Côc c«ng nghiÖp than bïn trung −¬ng (cÇn ph¶i hái M«-r«-dèp vµ Men-si-cèp, nÕu R¸t-tsen-c« ®i v¾ng). T¹i sao l¹i t¸ch ra? CÇn ph¶i dµnh cho nã chÕ ®é tù qu¶n t r o n g Côc c«ng nghiÖp than bïn trung −¬ng. Quy ®Þnh chÕ ®é tù qu¶n mét çch chÝnh x¸c, b»ng v¨n b¶n, kh¼ng ®Þnh nã qua Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng.

Thø ba. Nªn biÕt r»ng hiÖn cã mét lo¹t quyÕt nghÞ cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vÒ vÞ trÝ mòi nhän cña Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc, v.v. vµ v.v.. Râ rµng lµ nh÷ng quyÕt nghÞ ®ã "®· bÞ quªn mÊt". ThËt lµ tÖ qu¸ chõng! CÇn ph¶i t×m ra thñ ph¹m cña "viÖc bá quªn" vµ ®−a hä ra tr−íc tßa ¸n. NhÊt thiÕt ph¶i nh− thÕ! (§ång chÝ h·y b¸o ço cho t«i biÕt kÕt qu¶: ® · l µ m ® − î c çi g×).

10/II. Lª-nin


In lÇn ®Çu n¨m 1934 trong s¸ch "Lª-nin trªn mÆt trËn kinh tÕ. TËp håi ký". M¸t-xc¬-va


261


11. II. 1922

Sao göi ®ång chÝ A. §. Txi-u-ru-pa

§ång chÝ X«-c«n-ni-cèp !

1) VÒ Bi-ª-lèp, th× Goãc-bu-nèp ®· nãi víi ®ång chÝ. Nh÷ng

V. I. L ª - n i n

208

b¶n nhËn xÐt vÒ Bi-ª-lèp hiÖn cã ë chç t«i lµ tèt nhÊt, c¶ vÒ ph−¬ng diÖn ®¶ng còng nh− vÒ ph−¬ng diÖn bu«n b¸n. Theo t«i, nÕu chóng ta kh«ng ñng hé nh÷ng çn bé bu«n b¸n nh− vËy "cña chóng ta", th× tÊt c¶ ®Òu chØ lµ nãi su«ng vµ nãi su«ng. CÇn ph¶i t r õ n g p h ¹ t nh÷ng ng−êi cã lçi (trong Ng©n hµng nhµ n−íc) v× thãi lÒ mÒ vµ quan liªu. NÕu kh«ng th× ch¼ng cã t¸c dông g× c¶. (Nh÷ng b¶n nhËn xÐt hiÖn ë chç Goãc-bu-nèp.)

2) Nh÷ng ®Ò c−¬ng vÒ ngo¹i th−¬ng ®· bÞ tr× ho·n. Tõ rÊt l©u, t«i ®· dù tÝnh dµnh ra 2 - 3 ngµy.

Kh«ng thÓ nµo tha thø nh÷ng chuyÖn quan liªu t−¬ng tù nh− thÕ.

3) §· suy nghÜ kü ch−a vÒ nh÷ng h×nh thøc vµ ph−¬ng thøc quy tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng thµnh viªn cña çc ban qu¶n trÞ çc t¬-rít mét khi hä b¸o ço kh«ng ®óng vµ hä kinh doanh bÞ lç 1)? Ph¶i ch¨ng lµ Bé d©n ñy t− ph¸p cña chóng ta ®ang ngñ? ë ®©y, cÇn më mét lo¹t phiªn tßa lµm mÉu vµ ¸p dông nh÷ng h×nh ph¹t thËt nghiªm kh¾c. Bé d©n ñy t− ph¸p, xem ra, kh«ng hiÓu r»ng chÝnh s¸ch kinh tÕ míi ®ßi hái nh÷ng ph−¬ng thøc míi biÓu thÞ s ù n g h i ª m k h ¾ c m í i cña çc h×nh ph¹t.

4) Ng−êi ta nãi r»ng ë tØnh Xm«-len-xc¬, t− b¶n t− nh©n ®· ®¸nh chÕt hîp t¸c x·, ®· ®Èy hîp t¸c x· ®i ®Õn chç ph¶i ®ãng cöa.

Cßn tßa ¸n ®èi víi téi bu«n b¸n tr¸i phÐp th× sao? Cßn thuÕ ®èi víi th−¬ng nghiÖp t− nh©n th× sao? v.v. vµ v.v.. Çc vÞ quan liªu x«-viÕt còng vÉn cø ngñ −? Ng−êi nµo ë chç ®ång chÝ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ vÊn ®Ò nµy?

Nªn ch¨ng thµnh lËp ñy ban gåm


Göi L. B. Ca-mª-nÐp. Th¸ng Hai 1922

209

1) ®¹i diÖn cña Bé d©n ñy tµi chÝnh

2) " Bé d©n ñy t− ph¸p

3) mét ng−êi nµo ®ã

®Ó thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p gi¸m s¸t

vµ trÊn ¸p ho¹t ®éng th−¬ng nghiÖp kh«ng ®óng ®¾n, v.v.? 269




262



T¹i sao viÖc nµy bÞ d©y d−a?270 §· quyÕt ®Þnh çch ®©y ngãt 1½ th¸ng råi kia mµ? Khi ®ã, t«i giao cho Lª-gia-va thêi h¹n 2 - 3 ngµy! L¹y chóa, ®ång chÝ h·y bá tï mét ng−êi nµo ®ã v× téi quan

liªu! ThËt thÕ, kh«ng nh− vËy th× sÏ ch¼ng cßn nghÜa lý g× n÷a c¶.


ViÕt vµo th¸ng Hai, sím nhÊt lµ ngµy 11, 1922



V. I. L ª - n i n

210

263


1

Göi ®ång chÝ £-nu-kÝt-dª Sao göi G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki

T«i yªu cÇu dµnh cho ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc hai c¨n nhµ

tèt cho Xt¬-ru-mi-lin vµ Ram-din vµ ®Ých th©n theo dâi viÖc chÊp hµnh mét çch nhanh chãng.



ViÕt ngµy 13 th¸ng Hai 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y, do V. I. Lª-nin ký

2


Qua nh÷ng buæi nãi chuyÖn vµ nh÷ng th«ng b¸o, ë ®©y, t¹i M¸t-xc¬-va, t«i kÕt luËn r»ng cã mét çi g× ®ã gièng nh− t×nh tr¹ng láng lÎo trong §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vµ trong c«ng viÖc cña nã. §iÒu ®ã kh«ng cã g× ®¸ng ng¹c nhiªn, bëi v× tÊt c¶ çc thµnh viªn cña nã ph¶i g¸nh tíi 20 c«ng viÖc, ®ã lµ t×nh h×nh th−êng thÊy trong n−íc céng hßa "kiÓu ¤-bl«-mèp" cña chóng ta.

§iÒu ®ã lµm t¨ng thªm ¶nh h−ëng cña nh÷ng con ng−êi nh− La-rin. Mét chµng trai tèt, ― lµ nhµ th¬, lµ nhµ b¸o, lµ nhµ

Göi A. X. £-nu-kÝt-dª. Ngµy 13 th¸ng Hai 1922

211

diÔn thuyÕt. Nh−ng chóng ta, nh÷ng th»ng rå, l¹i ®−a y vµo c«ng t¸c lËp ph¸p vµ do ®ã lµm h− háng, giÕt chÕt c¶ y vµ c¶ c«ng viÖc.

L¹y chóa, ®ång chÝ h·y theo dâi mét çch thËn träng h¬n. §õng ®Ó cho La-rin ®i ®©u c¶. NÕu y ®· ®i ®Õn mét chç nµo ®ã, th× kh«ng thÓ tin ®−îc bÊt cø mét kÕ ho¹ch, mét dù ¸n nµo cña y, ― vµ kh«ng qua 3 lÇn kiÓm tra th× kh«ng cho thùc hiÖn.

§ång chÝ h·y theo dâi ®õng ®Ó x¶y ra sù hçn lo¹n th−êng thÊy, khi mµ th«ng qua §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ng−êi ta t×m çch (b»ng biÖn ph¸p nöa bÞp bîm) th«ng qua mét viÖc g× ®ã bÊt chÊp Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc.

Theo dâi hÕt søc cÈn thËn vµ k Þ p t h ê i b¸o ço cho t«i (hoÆc cho Xta-lin víi Ca-mª-nÐp).

Cßn hai ®iÓm n÷a: 1) C¨n nhµ cña Xta-lin. §Õn khi nµo? ThËt lµ quan liªu! 2) La-lai-an-tx¬. §ång chÝ ®ã thÕ nµo? NÕu ®ång chÝ ®ã sÏ ®i

Xi-bi-ri, t«i ph¶i trao cho ®ång chÝ ®ã mét bøc th− vµ bè trÝ ®ång chÝ ®ã trong mét toa tµu, th«ng qua Xc¬-li-an-xki vµ Ph«-min.

Chµo ®ång chÝ! Lª-nin cña ®ång chÝ

P. S. T«i võa míi göi cho ®ång chÝ mét c«ng v¨n vÒ vÊn ®Ò

bè trÝ nhµ ë cho Xt¬-ru-mi-lin vµ Ram-din. T«i tha thiÕt yªu cÇu ®ång chÝ h·y cè g¾ng, t×m cho ®−îc vµ viÕt th− tr¶ lêi cho t«i 271.





V. I. L ª - n i n

212

264

Göi M. M. LÝt-vi-nèp, §. I. Cuèc-xki, I. X. Un-slÝch-t¬, A. M. Lª-gia-va

MËt

Göi LÝt-vi-nèp, Bé d©n ñy ngo¹i giao Cuèc-xki, Bé d©n ñy t− ph¸p Un-slÝch-t¬, ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga Lª-gia-va, Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng

ë n−íc ngoµi, chóng ta ®ang tiÕn hµnh hoÆc ph¶i tiÕn hµnh

c¶ mét lo¹t vô ¸n d©n sù: "mÊt vµng ë Ng©n hµng E-xt«-ni-a", "vô Tsi-bra-ri-«"272, "vô h¹m ®éi T×nh nguyÖn"173, "vô mua xan-v¸c-san gi¶"274 vµ v.v..

Yªu cÇu b¸o ço cho t«i biÕt ai theo dâi vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc tiÕn hµnh ®óng ®¾n tÊt c¶ nh÷ng vô ¸n d©n sù ë n−íc ngoµi.

Bé nµo? Vô nµo? Ç nh©n nµo trong sè ñy viªn cña ban l·nh ®¹o bé? NÕu ch−a quy ®Þnh ®iÒu ®ã, th× t«i giao cho Bé d©n ñy t−

ph¸p, trong thêi h¹n mét tuÇn lÔ, cïng víi ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga, Bé d©n ñy ngo¹i giao vµ Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng nghiªn cøu vÊn ®Ò ®ã vµ tr×nh tr−íc Héi ®ång bé tr−ëng d©n uû b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ viÖc nµy.



In lÇn ®Çu n¨m 1958 trong s¸ch: V. I. Lª-nin. "VÒ ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa (1917 - 1922)". M¸t-xc¬-va


Göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

213

265

§iÖn göi L. M. Khin-tsóc

Göi Cra-xin ®Ó chuyÓn cho Khin-tsóc (hoÆc b»ng con ®−êng nµo kh¸c,

hái Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng)

§ång chÝ b¸o ço cho t«i biÕt ®Õn khi nµo vµ b»ng çch nµo ®ång chÝ sÏ göi cho t«i nh÷ng tµi liÖu tØ mØ vÒ héi nghÞ Bróc-xen275 mµ ®ång chÝ ®· tham gia. Mong cã gÊp b¸o ço ng¾n gän vÒ nh÷ng ®iÒu c¨n b¶n nhÊt, vµ sau ®ã lµ b¸o ço tØ mØ.

14/II. 22 Lª-nin



266

Göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga

ThÕ nghÜa lµ kh«ng cã mét çi g× ®−îc chuÈn bÞ chu ®¸o c¶.

§iÒu hÕt søc nguy hiÓm lµ ng−êi ta tung ra toµn phÕ phÈm. C¶ hai v¨n kiÖn kÌm theo, râ rµng ®Òu lµ ® å b á ® i. Chóng ta sÏ ë trong ®¸m nh÷ng th»ng ngèc. T«i ®Ò nghÞ a) hiÖn nay c h Ø c«ng bè b¶n ghi chÐp ® · i n

cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc vÒ miÒn §«ng - Nam cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga.

ChØ tõng ®ã th«i. b) nh÷ng çi kh¸c th× g ¸ c l ¹ i

V. I. L ª - n i n

214

c) giao cho nh÷ng ng−êi sau ®©y ph¶i t ù m × n h chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ t Ê t c ¶ nh÷ng çi ®−îc göi ®i

Cr¬-gi-gia-nèp-xki X«-c«n-ni-cèp

+ thªm mét ng−êi nµo ®ã n÷a276.

Lª-nin




267




®Ó chuyÓn cho Bé chÝnh trÞ

T«i ®Ò nghÞ quyÕt ®Þnh:

1) VÒ çc sè tiÒn vµ çc h¹ng môc thuéc çc ph¶n yªu s¸ch th× kh«ng ®−îc nãi miÖng.

VÒ çc ph¶n yªu s¸ch, nãi chung lµ ph¶i viÕt; 2) nãi chung, vÒ héi nghÞ vµ còng nh− vÒ ch−¬ng tr×nh hßa

b×nh cña chóng ta, ph¶i viÕt ra. (ViÕt = in.)277

14/II. Lª-nin

ViÕt ngµy 14 th¸ng Hai 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

Göi Côc qu¶n lý nhµ cöa cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng

215

268

Göi §. I. Cuèc-xki 278

14 th¸ng Hai 1922


T«i yªu cÇu ®ång chÝ, trong thêi h¹n ng¾n nhÊt, göi ®Õn cho t«i tµi liÖu chÝnh thøc cho biÕt çc quyÒn h¹n cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng, theo ph¸p luËt hiÖn hµnh, nh− thÕ nµo ®èi víi viÖc thanh tra çc xÝ nghiÖp t− nh©n (kh«ng ph¶i cña nhµ n−íc).

T«i cßn nhí r»ng ng−êi ta ®· nhiÒu lÇn nãi r»ng kh«ng cã g× h¹n chÕ quyÒn cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng ®èi víi bÊt cø mét xÝ nghiÖp nµo kh«ng ph¶i lµ xÝ nghiÖp nhµ n−íc279.

Lª-nin




269

* Göi Côc qu¶n lý nhµ cöa cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng

çc x«-viÕt toµn nga

T«i tha thiÕt yªu cÇu dµnh cho Xmu-sc«-va, phô tr¸ch çc c«ng t¸c th− viÖn n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga, hiÖn ë Nhµ sè 2 cña çc X«-viÕt, mét buång n÷a, dï lµ kh«ng lín. C¨n nhµ hiÖn nay Xmu-sc«-va ®ang ë chøa 7 ng−êi. Víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nh− thÕ, do ®¶m ®−¬ng c«ng viÖc

V. I. L ª - n i n

216

rÊt träng tr¸ch, Xmu-sc«-va kh«ng thÓ lµm viÖc vµ còng kh«ng thÓ ngñ ®−îc. HiÖn nay chÞ ®ang èm, do th−êng xuyªn mÊt ngñ vµ thËm chÝ kh«ng ®−îc nghØ ng¬i lÊy mét chót 280.


V. U-li-a-nèp (Lª-nin) ViÕt vµo th¸ng Hai, chËm nhÊt lµ ngµy 15, 1922

§¨ng lÇn ®Çu n¨m 1924 trªn t¹p chÝ "Çch m¹ng v« s¶n", sè 3

Theo ®óng b¶n viÕt tay cña N. C. Cróp-xcai-a vµ do V. I. Lª-nin ký

270

th− göi §. I. Cuèc-xki vµ th− giao c«ng t¸c cho N. P. Goãc-bu-nèp


T«i göi kÌm theo ®©y th− cña C«-blen-tx¬ tr¶ lêi t«i1). Sau khi ®äc xong, t«i yªu cÇu tr¶ l¹i cho N. P. Goãc-bu-nèp.

1) T«i rÊt ngê r»ng C«-blen-tx¬ lµ ng−êi xÊu vµ toµn bé vô ®ã lµ xÊu.

C«-blen-tx¬ râ rµng "®· quªn" r»ng çc xÝ nghiÖp thuª cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt còng lµ xÝ nghiÖp x«-viÕt;

2) ― ― ®· lÉn lén vÊn ®Ò thanh tra tiÕp theo sau hoÆc tr−íc ®ã víi vÊn ®Ò nãi chung cã sù thanh tra hay kh«ng;

3) râ rµng lµ ®ång chÝ ®ã "®· quªn" r»ng quyÒn h¹n cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng k h « n g h Ñ p h ¬ n so víi çc quyÒn h¹n tr−íc ®©y cña Bé d©n ñy kiÓm tra nhµ n−íc (TËp s¾c luËt, 1920, sè 16); ®ång chÝ ®ã còng ®· quªn nhiÒu çi kh¸c n÷a.

1) Xem tËp nµy, Phô lôc, v¨n kiÖn 16.


217

KÕt luËn: cÇn kiÓm tra ý kiÕn cña C«-blen-tx¬, nÕu qua nghiªn cøu kü mµ thÊy r»ng C«-blen-tx¬ ®· nãi dèi, th× ph¶i thay ®ång chÝ ®ã b»ng mét luËt gia cøng h¬n.

§ång chÝ h·y cho t«i biÕt ®ång chÝ sÏ cö ai chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mét sù kiÓm tra nh− vËy.

― ― ― NÕu çc ®¹o luËt cña chóng ta "tr¸i ng−îc nhau" (®ã lµ ®iÒu kh«ng thÓ nghi ngê), vËy th× Bé d©n ñy t− ph¸p vµ Vô dù ¸n ph¸p chÕ ®−îc lËp ra ®Ó lµm g×?

Ng−êi ta ®ang lµm g× ®Ó ph¸p ®iÓn hãa? ― ®Ó lo¹i bá nh÷ng sù tr¸i ng−îc?

§Æc biÖt, chÝnh lµ b©y giê, ph¶i so¹n th¶o gÊp mét ®¹o luËt râ rµng vµ chÝnh x¸c vÒ viÖc më réng quyÒn cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng ®−îc quyÒn thanh tra vµ xem xÐt ®èi víi tÊt c¶ vµ bÊt cø c¬ quan vµ xÝ nghiÖp nµo (c¶ xÝ nghiÖp t− nh©n, xÝ nghiÖp hîp t¸c x· còng nh− xÝ nghiÖp t« nh−îng, v.v.).

§ång chÝ h·y cho t«i biÕt viÖc ®ã ®ång chÝ ñy nhiÖm cho ai.

Göi lêi chµo céng s¶n Lª-nin §ång chÝ N. P. Goãc-bu-nèp! §ång chÝ h·y ®äc th− nµy vµ

ghi lÊy ®Ó theo dâi viÖc chÊp hµnh. §ång chÝ cho sao l¹i vµ göi cho ®ång chÝ Cuèc-xki 281.




271


15. II. 1922

Sao göi ®ång chÝ Txi-u-ru-pa vµ ®ång chÝ Ca-mª-nÐp


Nªn ch¨ng th«ng qua Vô th−¬ng nghiÖp cña Ng©n hµng

V. I. L ª - n i n

218

nhµ n−íc mµ h−íng sù l−u ý chñ yÕu ®Õn viÖc ph¸t triÓn th−¬ng nghiÖp vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng nµy?

Nªn ch¨ng xÕp ®Æt viÖc nµy sao cho chóng ta t×m ®−îc hai ba t¸ (hoÆc thËm chÝ Ýt h¬n, nÕu bé m¸y quan liªu ®¸ng nguyÒn rña cña chóng ta kh«ng n¾m v÷ng çi nhiÖm vô "khã kh¨n" ®Õn thÕ) nh÷ng ph¸i viªn cña Vô th−¬ng nghiÖp cña Ng©n hµng nhµ n−íc vµ sao cho nh÷ng ph¸i viªn nµy nhËn nh÷ng kho¶n tiÒn hoa hång thuéc quü ®−îc chia trÝch tõ tiÒn l·i kinh doanh, tiÒn hoa hång nµy tû lÖ víi sù t¨ng lªn cña doanh sè th−¬ng nghiÖp ë nh÷ng xÝ nghiÖp hoÆc vïng ®· ®−îc "ñy th¸c" cho hä?

§èi víi t«i cã vÎ nh− viÖc ®ã lµ thùc tÕ h¬n viÖc thµnh lËp nh÷ng tiÓu ban hoÆc c¬ quan ®Æc biÖt mµ trong nh÷ng lÒ thãi xÊu xa cña chóng ta (víi kú väng v−¬n tíi "chñ nghÜa céng s¶n ch©n chÝnh") th× kh«ng tr¸nh khái ®Î ra ®Çu ãc ®Çn ®én quan liªu. Ng−îc l¹i, ®èi víi Vô th−¬ng nghiÖp cña Ng©n hµng nhµ n−íc, ph¶i ®Æt ra mét nhiÖm vô thùc tiÔn râ rµng: ph¸t triÓn néi th−¬ng vµ th©u tãm ngµnh nµy vµo d−íi quyÒn kiÓm so¸t cña m×nh. Vµ do ®· ph¸t triÓn ®−îc çc ho¹t ®éng kinh doanh, ― chØ do ®· ph¸t triÓn ®−îc çc ho¹t ®éng kinh doanh, th× h·y ®Ó cho nh÷ng ph¸i viªn vµ çc ñy viªn qu¶n lý (nÕu cã nh÷ng ñy viªn qu¶n lý cña Vô th−¬ng nghiÖp cña Ng©n hµng nhµ n−íc) ®−îc nhËn nh÷ng kho¶n tiÒn hoa hång.

Khi xÐt ®Õn nh÷ng ®iÒu mµ Goãc-bu-nèp nãi víi t«i vÒ nh÷ng kÕt qu¶ "ch¹y ng−îc ch¹y xu«i" cña ®ång chÝ Êy trong vô Bi-ª-lèp vµ B¸ch hãa tæng hîp quèc doanh th× lçi cña Vô th−¬ng nghiÖp cña Ng©n hµng nhµ n−íc ®· râ rµng: ng−êi ta ®· ®Ó nhì viÖc; ®· ngñ; ®· chê ®îi, nh− bän chã ®Î quan liªu thùc sù, çc chØ thÞ cña "çc thñ tr−ëng". T«i nghÜ r»ng v× viÖc Êy cÇn ph¶i trõng trÞ Vô th−¬ng nghiÖp ngay lËp tøc vµ râ nÆng vµ ®ång thêi c¶nh ço: nÕu ph¹m mét lÇn n÷a khuyÕt ®iÓm l¬ ®Ônh nh− vËy, nÕu cã mét biÓu hiÖn ngñ gËt nh− vËy n÷a th× ― ®· cã nhµ tï.

Mét biÖn ph¸p thùc tiÔn kh¸c theo t«i nghÜ lµ: ®¨ng ký çc hîp ®ång bu«n b¸n t− nh©n vµ ®¸nh thuÕ vµo çc hîp ®ång nµy b»ng çch thu tiÒn tem hoÆc b»ng mét ph−¬ng ph¸p t−¬ng tù.

Göi V. G. I-a-c«-ven-c«. Ngµy 15 th¸ng Hai 1922

219

§Æt vÊn ®Ò Êy nh− thÕ nµo? Nªn ch¨ng ®Æt (hoÆc b¾t ®Çu ®Æt) th−¬ng nghiÖp t− nh©n vµo d−íi quyÒn kiÓm so¸t cña Bé d©n ñy tµi chÝnh vµ Ng©n hµng nhµ n−íc n h − v Ë y?

T«i nghÜ r»ng nªn ®¸nh gi¸ thµnh tÝch c«ng t¸c cña toµn bé Bé d©n ñy tµi chÝnh 99/100 b»ng sù ph¸t triÓn cña th−¬ng nghiÖp quèc doanh vµ sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña Vô th−¬ng nghiÖp cña Ng©n hµng nhµ n−íc (vÒ ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi th−¬ng nghiÖp t− nh©n). PhÇn cßn l¹i chØ lµ 1/100 1).


§¨ng lÇn ®Çu n¨m 1949 trªn t¹p chÝ "Ng−êi b«n-sª-vÝch", sè 1


272

Göi V. G. I-a-c«-ven-c«

Göi ®ång chÝ I-a-c«-ven-c« Bé d©n ñy n«ng nghiÖp

B¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" ngµy 26 th¸ng Giªng ®· ®¨ng bµi cña ®ång chÝ A. Bª-li-a-cèp nhan ®Ò lµ "Nh÷ng ®éng c¬ ®¸ng buån vµ nÒn n«ng nghiÖp v« s¶n".

T«i ®Ò nghÞ ®ång chÝ chó ý nghiªm tóc ®Õn bµi ®ã. TÐ ra lµ trong ngµnh qu©n sù, ®· 5 n¨m nay, ®Ó ngæn ngang 770 ®éng c¬ míi tinh víi phô tïng thay thÕ ®Çy ®ñ, ®ang cßn ®ãng gãi nguyªn nh− tõ khi ë n−íc ngoµi göi vÒ, víi tæng c«ng suÊt gÇn 117 ngh×n søc ngùa, trÞ gi¸ trªn 14 000 000 róp vµng tr−íc chiÕn tranh. Çc ®éng c¬ Êy kh«ng thÝch dông cho nhu cÇu cña ngµnh qu©n sù vµ ®−îc nh−îng l¹i cho Bé d©n ñy n«ng nghiÖp, bé nµy ®¸ng lÏ cã thÓ sö dông cã kÕt qu¶ çc m¸y mãc ®ã cho çc nhu

1) Còng xem c¶ tËp nµy, çc v¨n kiÖn 280, 289, 300.

V. I. L ª - n i n

220

cÇu cña n«ng nghiÖp. §· bèn th¸ng råi, kÓ tõ khi Bé d©n ñy n«ng nghiÖp biÕt tin ®ã, thÕ mµ cho ®Õn nay vÉn hoµn toµn kh«ng ¸p dông mét biÖn ph¸p nµo c¶, ngoµi viÖc trao ®æi c«ng v¨n.

§ã lµ t×nh tr¹ng kh«ng kinh tÕ vµ bÊt lùc ch−a tõng thÊy. T«i ®Ò nghÞ: 1. tr×nh cho t«i mét b¶n gi¶i thÝch b»ng v¨n b¶n cña Bé d©n

ñy n«ng nghiÖp; 2. t×m ra nh÷ng kÎ ®· g©y ra sù chËm trÔ vµ m¾c bÖnh quan

liªu, më mét phiªn tßa rÇm ré chung quanh vô ®ã; 3. ngay lËp tøc, ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p thùc tiÔn kiªn

quyÕt nhÊt ®Ó xóc tiÕn c«ng viÖc ®ã vµ sau mét th¸ng b¸o ço cho t«i biÕt ®· lµm ®−îc g× trong thùc tÕ (khi nµo ng−êi ta nhËn m¸y, ng−êi ta ®· sö dông nh− thÕ nµo, chuyÓn giao cho ai, nh÷ng m¸y Êy sÏ b¾t ®Çu ho¹t ®éng bao giê vµ ë ®©u, v.v.)282.





273


15 - II - 1922

Göi ®ång chÝ Cuèc-xki

Sao göi ®ång chÝ Txi-u-ru-pa, " ®ång chÝ Goãc-bu-nèp

§ång chÝ Cuèc-xki! T«i kh«ng thÓ nghiªn cøu dù th¶o s¾c luËt vÒ çc v¨n tù vay

nî vµ giao kÌo d©n sù. T«i cho r»ng tuyÖt ®èi cÇn ph¶i lµm cho

Göi N. P. Goãc-bu-nèp. Ngµy 15 th¸ng Hai 1922

221

chóng ta cã ®−îc trong ®¹o luËt Êy sù b¶o ®¶m ®Çy ®ñ quyÒn cña nhµ n−íc chóng ta kh«ng nh÷ng ®èi víi viÖc thanh tra vµ kiÓm tra ®Çy ®ñ, mµ c¶ quyÒn hñy bá v× nh÷ng lý do ®óng ®¾n cña nhµ n−íc. T«i yªu cÇu ®ång chÝ cho kÕt luËn cña m×nh vÒ vÊn ®Ò nµy (mÊy dßng th«i, kh«ng nhiÒu qu¸ mét trang giÊy) vµ göi ®Õn cho t«i 2 - 3 ®o¹n trÝch nh÷ng ®iÒu kho¶n thÓ hiÖn ®−îc cho chóng ta nh÷ng ®iÒu b¶o ®¶m Êy. Qua lêi cña ®ång chÝ Goãc-bu-nèp, t«i kÕt luËn r»ng b¶n dù th¶o cÇn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kho¶n nh− thÕ 283.




274


§ång chÝ h·y ®iÒu tra xem t¹i sao Cra-xin göi çi nµy ®Õn cho t«i? ThËt lµ tÖ qu¸ chõng! T«i cã liªn quan g× ®Õn viÖc nµy? Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ®· lµm g×? NÕu ch−a lµm g×, th× ph¶i truy tè tr−íc toµ ¸n. NÕu ®· lµm tÊt c¶, th× ®ång chÝ h·y kiÓm tra xem, cßn t«i th× kh«ng cã dÝnh d¸ng g× ®Õn viÖc nµy c¶284.

15/II. Lª-nin


275


Göi ®ång chÝ Goãc-bu-nèp Theo lÖnh cña thÇy thuèc, t«i chØ thÞ cho ®ång chÝ: 1. C¶i thiÖn viÖc ¨n uèng cña ®ång chÝ Mi-r«-sni-cèp.

V. I. L ª - n i n

222

2. Lo liÖu viÖc ®−a ®ång chÝ ®ã ®Õn Cr−m tõ ngµy 1 th¸ng T−, ®iÒu trÞ trong 3 th¸ng.



276

Göi I. I. Mi-r«-sni-cèp

Göi ®ång chÝ Mi-r«-sni-cèp

Theo chØ thÞ cña b¸c sÜ ®iÒu trÞ Lª-vin ë bÖnh viÖn Crem-li, t«i chØ thÞ cho ®ång chÝ:

1. H¹n chÕ ngµy lµm viÖc cña ®ång chÝ trong ph¹m vi 8 tiÕng ®ång hå.

2. Tr−íc ngµy 1 th¸ng T−, ®ång chÝ ph¶i tù t×m cho m×nh mét ng−êi thay thÕ vµ chØ dÉn cho ng−êi ®ã n¾m ®−îc t×nh h×nh c«ng viÖc, ®Ó b¾t ®Çu ngµy 1 th¸ng T− ®ång chÝ ®i nghØ dµi h¹n.



Göi E. A. LÝt-ken-x¬. Ngµy 16 th¸ng Hai 1922

223

277

th− göi G. V. Tsi-tsª-rin Vµ th− giao c«ng t¸c cho çc th− ký

T«i yªu cÇu ®−a cho Xta-lin vµ M«-l«-tèp xem vµ chuyÓn

cho Tsi-tsª-rin th− tr¶ lêi sau ®©y cña t«i: §ång chÝ Tsi-tsª-rin! §ång chÝ qu¸ næi nãng. §Õn ngµy 22

hoÆc 23/II, chóng ta cßn kÞp ®Ó th¶o luËn ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng ë Giª-n¬.

§ång chÝ còng nh− t«i ®· ®Êu tranh chèng chñ nghÜa hßa b×nh víi tÝnh çch lµ c−¬ng lÜnh cña ®¶ng v« s¶n çch m¹ng. §ã lµ ®iÒu râ rµng. Nh−ng ë ®©u, ai, khi nµo ®· phñ nhËn viÖc ®¶ng Êy sö dông nh÷ng ng−êi hßa b×nh chñ nghÜa ®Ó lµm tan r· kÎ thï, tan r· giai cÊp t− s¶n 285?



278

Göi E. A. LÝt-ken-x¬

Göi ®ång chÝ LÝt-ken-x¬

Sao göi TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

Håi cuèi th¸ng Ch¹p n¨m ngo¸i, t«i ®· viÕt th− cho Bé d©n ñy gi¸o dôc vÒ viÖc gi¸o s− Cru-g¬ ®Ò nghÞ cÊp cho Tr−êng cao ®¼ng kü thuËt M¸t-xc¬-va mét ng«i nhµ ®Ó cho khoa kü thuËt ®iÖn vµ ViÖn kü thuËt ®iÖn sö dông, vµ t«i ®· yªu cÇu ph¶i hÕt søc chó ý vµ t×m mäi çch cè g¾ng tháa m·n ®Ò nghÞ ®ã1).

1) Th− ch−a t×m ®−îc.

V. I. L ª - n i n

224

Ngµy 9 th¸ng Hai, t«i l¹i nhËn ®−îc th− cña gi¸o s− Cru-g¬ viÕt r»ng cho tíi nay Bé d©n ñy gi¸o dôc vÉn ch−a gióp ®ì nhµ tr−êng. Gi¸o s− Cru-g¬ cho biÕt r»ng hoµn toµn kh«ng cã h¹i g×, theo çch thøc dån ë chËt l¹i, th× cã thÓ dµnh cho khoa kü thuËt ®iÖn vµ ViÖn thÝ nghiÖm kü thuËt ®iÖn mét phÇn ng«i nhµ cña ViÖn £-li-da-vª-ta cò, miÔn lµ vµo mïa xu©n, khi thêi tiÕt b¾t ®Çu Êm ¸p, tr−êng Ra-®i-sÐp, hiÖn chiÕm viÖn ®ã, sÏ ®−îc chuyÓn sang mét ng«i nhµ kh¸c.

NÕu ®ång chÝ kh«ng t¸n thµnh ®Ò nghÞ ®ã cña gi¸o s− Gru-g¬, th× t«i giao cho b¶n th©n ®ång chÝ chÞu tr¸ch nhiÖm, trong thêi h¹n hai tuÇn lÔ, ph¶i t×m ®−îc vµ cÊp nhµ cho Tr−êng cao ®¼ng kü thuËt.

§ång chÝ h·y b¸o ço cho t«i viÖc chÊp hµnh tr−íc ngµy 3 th¸ng Ba.





279

* Göi ®ång chÝ N. P. Goãc-bu-nèp

Cho tíi nay, mÆc dï ®· cã bøc th−1) cña t«i, ng−êi ta ch−a göi cho t«i b¶n b¸o ço vÒ ®oµn ®iÒu tra vÒ t« nh−îng Ri-®e-r¬. Trong ngµy mai, ®ång chÝ h·y göi cho t«i mét b¶n b¸o ço nh− thÕ, lÊy tõ ng−êi ®¹i diÖn cña tiÓu ban ®· ®Õn ®ã, b¶n b¸o ço dï thÕ nµo còng kh«ng ®−îc dµi qu¸ hai trang.

T«i sî r»ng ë chóng ta nh− th−êng x¶y ra, b¸o ço lµ c¶ mét tËp s¸ch mµ kh«ng ai sÏ ®äc c¶.

1) Th− ch−a t×m ®−îc.

Göi A. §. Txi-u-ru-pa. Ngµy 18 th¸ng Hai 1922

225

§ång chÝ h·y liªn hÖ b»ng con ®−êng chÝnh thøc víi chñ tÞch tiÓu ban vµ víi Cr¬-gi-gia-nèp-xki lµ ng−êi ®· høa víi t«i nhiÒu lÇn nh−ng ®· kh«ng thùc hiÖn nh÷ng lêi høa Êy 286.

17. II. 22 Lª-nin




280


18/II.

1


Khi t«i viÕt cuèn s¸ch cña t«i vÒ chñ nghÜa ®Õ quèc1), t«i ®· ®äc vÒ hai hÖ thèng Ng©n hµng nhµ n−íc (vµ çc ng©n hµng nãi chung (ë çc n−íc t− b¶n chñ nghÜa. Mét trong hai hÖ thèng ®ã ― Ng©n hµng nhµ n−íc rÊt gÇn víi th−¬ng nghiÖp.

CÇn ph¶i giao cho hai nhµ "b¸c häc tµi chÝnh" cña chóng ta (nªn ch¨ng dïng ch÷ "tµi" b¸c häc?) nghiªn cøu vÊn ®Ò ®ã.

Chóng ta cÇn mét Ng©n hµng nhµ n−íc mét tr¨m lÇn gÇn h¬n víi th−¬ng nghiÖp so víi chÝnh ng©n hµng th−¬ng nghiÖp trong çc ng©n hµng nhµ n−íc cña chñ nghÜa t− b¶n. Ng©n hµng nhµ n−íc cña chóng ta cÇn cã mét m¹ng l−íi çc ®¹i diÖn th−¬ng nghiÖp, b¾t ®Çu tõ bªn trªn (mét çi g× ®ã gièng viªn thanh tra l−u

1) "Chñ nghÜa ®Õ quèc, giai ®o¹n tét cïng cña chñ nghÜa t− b¶n" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 27, tr. 299 - 426).

V. I. L ª - n i n

226

®éng cña ng©n hµng vÒ phÇn th−¬ng nghiÖp, viªn thanh tra nµy qu¶n lý nh÷ng cuéc giao dÞch lín hµng tØ ®ång) vµ cuèi cïng cho ®Õn çc ®¹i diÖn th−¬ng nghiÖp nhá vµ rÊt nhá ë bªn d−íi. NÕu toµn bé m¹ng l−íi ®ã ho¹t ®éng ®−îc b»ng tiÒn hoa hång trÝch tõ l·i kinh doanh vµ häc ®−îc (vµ d¹y chóng ta häc ®−îc) viÖc bu«n b¸n tèt, th× chóng ta sÏ chiÕm ®−îc 9/10 tæng doanh sè th−¬ng nghiÖp. §ã lµ con ®−êng duy nhÊt tiÕn tíi phôc håi viÖc l−u th«ng tiÒn vµng vµ tiÕn tíi biÕn c h Ý n h s ¸ c h k i n h t Õ m í i tõ chç lµ mét hÖ thèng lµm ®Çn ®én nh÷ng anh ngèc céng s¶n tuy lµ cã chÝnh quyÒn nh−ng kh«ng biÕt sö dông chÝnh quyÒn, thµnh c ¬ s ë cña chñ nghÜa x· héi, ― mét c¬ së v« ®Þch trong mét n−íc n«ng d©n tr−íc bÊt kú mét lùc l−îng nµo trªn thÕ giíi.

H·y ®−a cho X«-c«n-ni-cèp xem bøc th− nµy. CÇn ph¶i ® µ y ® ä a Ng©n hµng nhµ n−íc vµ Bé d©n ñy tµi chÝnh, chõng nµo ch−a ®¹t ®−îc ®iÒu ®ã.





2


T«i tha thiÕt muèn l−u ý ®ång chÝ ®Õn bøc th− cña t«i göi X«-c«n-ni-cèp nãi vÒ th−¬ng nghiÖp, vÒ Ng©n hµng nhµ n−íc vµ vÒ Vô th−¬ng nghiÖp cña Ng©n hµng nhµ n−íc1).

Toµn bé thùc chÊt cña vÊn ®Ò lµ ë chç ®ã ― ë th−¬ng nghiÖp vµ ë chç Ng©n hµng nhµ n−íc chiÕm ®−îc th−¬ng nghiÖp.


Göi L. A. Ph«-ti-ª-va. Ngµy 18 th¸ng Hai 1922

227

ThÕ mµ chóng ta râ rµng lµ cã mét Vô th−¬ng nghiÖp cña Ng©n hµng nhµ n−íc hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ "t h − ¬ n g n g h i Ö p", mµ l¹i còng lµ c... quan liªu, gièng nh− tÊt c¶ nh÷ng çi cßn l¹i ë n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga. Theo t«i, cÇn ph¶i dån t Ê t c ¶ l ù c l − î n g vµo ®ã.

vµ ® ¹ t ® − î c viÖc ¸p dông chÕ ®é tiÒn hoa hång, viÖc kiÓm tra b»ng viÖc lµm vµ ® u æ i r a khái Vô th−¬ng nghiÖp cña Ng©n hµng nhµ n−íc tÊt c¶ nh÷ng çi g× uÓ o¶i, tÊt c¶ nh÷ng çi g× kh«ng th−¬ng nghiÖp, tÊt c¶ nh÷ng çi g× kh«ng biÕt çch giµnh ®−îc nh÷ng thµnh tÝch trong th−¬ng nghiÖp.

Çi chóng ta cÇn kh«ng ph¶i lµ mét "bé néi th−¬ng" (ë chóng ta nh÷ng çi c... gièng nh− bé th× cã nhiÒu), mµ lµ 1 - 2 t¸ n g − ê i trong Ng©n hµng nhµ n−íc b i Õ t bu«n b¸n (vµ d¹y ng−êi kh¸c bu«n b¸n). §ã lµ ®iÒu chñ yÕu cña toµn bé vÊn ®Ò, kh«ng cã çi ®ã th× kh«ng thÓ tæ chøc tèt hÖ thèng tiÒn tÖ.



281

* Göi L. A. Ph«-ti-ª-va

Cù tuyÖt tÊt c¶ trªn c¬ së ý kiÕn nhËn xÐt nµy 287.

Lª-nin

T¸c gi¶ vë kÞch muèn ph¶n ¸nh hÇu nh− toµn bé cuéc çch m¹ng. ViÖc lùa chän sù kiÖn th−êng mang tÝnh chÊt ngÉu nhiªn. NhiÒu chi tiÕt vÒ tiÓu sö kh«ng chÝnh x¸c.

Vë kÞch v« cïng phøc t¹p ®ßi hái mét sè lín ng−êi tham gia, sÏ tèn rÊt nhiÒu tiÒn, viÖc tr×nh diÔn sÏ tåi vµ sÏ gièng mét bøc tranh

V. I. L ª - n i n

228

d©n gian tåi. Kü thuËt ®iÖn ¶nh cña chóng ta rÊt tåi vµ viÖc ph¶n ¸nh ®iÒu

mµ t¸c gi¶ muèn, sÏ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc. Vë kÞch vÞ tÊt ®· cã thÓ

chÊp nhËn ®−îc.

N. Cróp-xcai-a




282


20 th¸ng Hai 1922


T«i kh«ng nhËn ®−îc b¸o ço nµo cña vô tr−ëng Vô thèng kª thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng lµ XmÝt-ten. T«i yªu cÇu göi cho t«i mét hoÆc hai tê lÊy tõ tËp phiÕu kª khai cña nh÷ng çn bé cã träng tr¸ch vµ b¾t buéc XmÝt-ten viÕt cho t«i mÊy ch÷ vÒ nh÷ng ®iÒu sau ®©y, 1) bµ ta cã bao nhiªu tê phiÕu nh− thÕ. 2) Trong sè ®ã cã bao nhiªu cho thµnh phè M¸t-xc¬-va. 3) Bµ ta dù ®Þnh xö lý nh÷ng tµi liÖu trong nh÷ng phiÕu Êy trong thêi h¹n nµo vµ theo kÕ ho¹ch nµo288.

Lª-nin




229

283



T«i ñy nhiÖm cho ®ång chÝ (gÊp) xuèng tËn c¬ së ch÷a bÖnh cña ng−êi §øc ë M¸t-xc¬-va, c¬ së mµ L. B. Ca-mª-nÐp biÕt râ, vµ (ghi lÊy mét sè tµi liÖu vÒ nh©n vËt) ®Ò nghÞ víi çc thÇy thuèc §øc ë ®ã biÕt nãi (hoÆc dï chØ biÕt ®äc) tiÕng Nga.

®Õn lµm thanh tra hoÆc (vµ) lµm h−íng dÉn viªn cho chóng ta víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ch¼ng h¹n nh− thÕ nµy:

l−¬ng ― 110% hoÆc 120% (møc hiÖn nay), tr¶ cho gia ®×nh ë §øc 110 - 120% (sè phô cÊp hiÖn nay cña hä),

trong tr−êng hîp chÕt ― tr¶ 150% cho gia ®×nh (cña sè tiÒn mµ hä cã quyÒn nhËn theo luËt §øc). Cßn nÕu phôc vô cho chóng ta ®−îc 5 n¨m, th× sÏ ®−îc mét

kho¶n tiÒn th−ëng kho¶ng vµi ngh×n róp vµng. NÕu chóng ta ®ång ý víi nhau vÒ nguyªn t¾c, th× t«i sÏ ®−a

vÊn ®Ò ra Bé chÝnh trÞ 289.

20/II. Lª-nin


284


T«i ®· göi chung víi M«-l«-tèp mét bøc ®iÖn th«ng tri cho çc ban gi¸o dôc quèc d©n tØnh ®Ó mçi ®¹i biÓu çc tØnh vÒ häp héi nghÞ ngµy 25 th¸ng Hai, ®Òu mang theo nh÷ng tµi liÖu Ýt nhÊt lµ vÒ hai çn bé trong ®¶ng vµ hai çn bé ngoµi ®¶ng 1).

T«i giao cho Goãc-bu-nèp kiÓm tra thËt chÝnh x¸c ai ®· chÊp


V. I. L ª - n i n

230

hµnh vµ ai kh«ng chÊp hµnh nhiÖm vô ®ã, vµ ph¶i göi ngay lËp tøc cho t«i b¶n tr¶ lêi thËt chÝnh x¸c290.

§äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 20 th¸ng Hai 1922 håi 9 giê tèi


285

Göi V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ


Kh«ng cã b¶n sao


T«i ®Ò nghÞ ®−a bøc th− nµy cho tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ xem vµ göi tr¶ l¹i cho t«i kÌm theo nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt cña çc ®ång chÝ ®ã. T«i nghÜ r»ng Tsi-tsª-rin hoµn toµn ®óng, vµ víi tr−êng hîp nµy Ra-®Õch mét lÇn n÷a ®· chøng tá r»ng mÆc dï cã nhiÒu −u ®iÓm, ®ång chÝ ®ã hoµn toµn kh«ng thÝch hîp víi c«ng t¸c ngo¹i giao 291.

20/II. 22. Lª-nin


286


21/II.

Göi çc ®ång chÝ Ca-mª-nÐp vµ Xta-lin

Còng thËt lµ buån c−êi khi nãi vÒ lçi cña çc ®ång chÝ hoÆc mét çi g× t−¬ng tù nh− thÕ, nh©n mét cuéc nãi chuyÖn dµi. BÖnh

Göi L. B. Ca-mª-nÐp vµ I. V. Xta-lin. Ngµy 21 th¸ng Hai 1922

231

tËt cña t«i kh«ng cã bÊt kú mét triÖu chøng kh¸ch quan nµo hÕt (h«m nay, sau mét giÊc ngñ tuyÖt diÖu, thÕ lµ t«i bÞ èm nÆng), vµ chØ cã t«i míi cã thÓ l−êng ®−îc søc lùc cña t«i. Nguyªn nh©n l¹i còng lµ chÝnh t«i, bëi v× çc ®ång chÝ ®· nhiÒu lÇn hái t«i r»ng t«i cã mÖt kh«ng.

ThiÕt tha khuyªn çc ®ång chÝ ®õng quªn 1) Ph¶i rót mét çch kh«ng ®iÒu kiÖn Ra-®Õch khái c«ng t¸c

ngo¹i giao1). 2) C¶ La-pin-xki n÷a. 3) Theo bøc th− cña Xmin-ga kÌm theo ®©y, ph¶i giao tr¸ch

nhiÖm mét çch thËn träng cho mét ng−êi nµo ®ã (N. P. Goãc-bu-nèp?) ®Ó ng−êi ®ã chÊp hµnh ®−îc thùc sù cã kÕt qu¶292.

4) VÒ Mi-a-xni-cèp cã lÏ cÇn ph¶i bæ sung: hoÆc lµ in toµn bé bøc th− cña t«i, hoÆc lµ nh÷ng ®o¹n trÝch sóc tÝch vµ ®Çy ®ñ tõ bøc th− ®ã (nÕu kh«ng th× sÏ mËp mê, vµ kh«ng mét ng−êi nµo hiÓu ®−îc: ng−êi ta sÏ nãi r»ng ph¶i ch¨ng Lª-nin viÕt ®Ó ñng hé Mi-a-xni-cèp?)293.

5) T«i ®· göi cho A. §. Txi-u-ru-pa ý kiÕn cña t«i ®èi víi b¶n dù th¶o cña ®ång chÝ ®ã vÒ TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. §iÒu ®ã cÇn ph¶i suy nghÜ mét çch cÈn thËn, ph¶i kiÓm tra vµ c©n nh¾c hai lÇn2).

6) T«i b¸c bá §8 trong nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ ngµy 20/II. Kh«ng thÓ lÊy X«-c«n-ni-cèp. K h « n g ® − î c 294.

7) B¶n dù th¶o s¾c lÖnh vÒ Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng cÇn ph¶i lµm l¹i, suy nghÜ kü, so¹n thËt chÝnh x¸c, më réng vµ tr×nh bµy gièng nh− mét sù thuyÕt minh vµ kh¸i qu¸t nh÷ng luËt lÖ h i Ö n h µ n h 1).

Lª-nin 1) Xem v¨n kiÖn tr−íc. 2) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44,

tr. 449 - 450. 3) Xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 268, 305, 306.

V. I. L ª - n i n

232

P. S. CÇn ph¶i ®¨ng trªn b¸o "Sù thËt" vµ b¸o "Tin tøc" mét t¸ bµi vÒ ®Ò tµi "Mi-li-u-cèp chØ gi¶ thuyÕt". B¸o "Sù thËt" ngµy 21/II.

NÕu ®−îc x¸c nhËn, th× nhÊt thiÕt ph¶i ®uæi cæ 20 - 40 gi¸o s−. Hä ®¸nh lõa chóng ta. Suy nghÜ kü, chuÈn bÞ ®Çy ®ñ vµ ® ¶ k Ý c h m ¹ n h m Ï 295.

Lª-nin


287


21/II.


C¶ hai b¶n tæng kÕt ®Òu tåi 296. Ng−êi ta kh«ng biÕt çch t¸ch kü thuËt víi kinh tÕ, nh÷ng kÕt luËn víi ®iÒu kiÖn.

T«i ®Ò nghÞ ®ång chÝ: 1) phÊn ®Êu ®Ó c¶ Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao còng

nh− ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, trong mét thêi h¹n ng¾n, mçi c¬ quan ®Òu ®Ò xuÊt kÕt luËn cña m×nh, cã ch÷ ký cña nh÷ng nh©n vËt cã träng tr¸ch;

2) ¸p dông ngay lËp tøc çc biÖn ph¸p th¨m dß ®Ó chóng ta cã thÓ nhËn ®−îc ý kiÕn ph¶n ¸nh b»ng v¨n b¶n vµ cã ch÷ ký cña t Ê t c ¶ çc thµnh viªn trong tiÓu ban cña Mi-khai-lèp, r i ª n g t õ n g n g − ê i vµ víi kh¶ n¨ng Ýt nhÊt ®Ó hä cã thÓ bµn b¹c víi nhau (c«ng viÖc cña ®ång chÝ lµ tæ chøc c«ng viÖc ®ã mét çch khÐo lÐo: nãi chuyÖn ®iÖn tho¹i víi tÊt c¶ mäi ng−êi xem ai r¶nh viÖc vµo giê nµo, "chiÕm lÊy" b»ng nh÷ng liªn l¹c viªn ®i xe m«-t«, v.v.);


233

3) ý kiÕn ph¶i theo dµn bµi sau ®©y (nh÷ng ®iÒu gi¶i thÝch vµ chó thÝch ph¶i ghi riªng)

1. Kh¶ n¨ng khai th¸c ... triÖu róp b»ng vµng α) b©y giê β) víi chi phÝ bæ sung ... triÖu róp b»ng vµng trong thêi

h¹n ... n¨m (lµm riªng ®èi víi C−-st−m, Ri-®e-r¬, £-ki-ba-xtu-d¬, Ta-na-løc).

2. LiÖu chóng ta cã thÓ tù tæ chøc lÊy (mét çch ch¾c ch¾n) mµ kh«ng cÇn ng−êi thÇu t« nh−îng hay kh«ng? nÕu kh«ng, th× t¹i sao?

α) v× thiÕu vèn? β) v× kh«ng cã kh¶ n¨ng mua vµ chuyÓn vÒ thiÕt bÞ tèt

h¹ng nhÊt? γ) v× kh«ng cã kh¶ n¨ng thuª nh÷ng kü s− giái h¹ng nhÊt? δ) v× kh«ng cã kh¶ n¨ng mua vµ chuyÓn tíi l−¬ng thùc?

quÇn ¸o? c«ng nh©n? hoÆc v× nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c? (nguyªn nh©n nµo?)

3. KÕt luËn: α) ®ång ý víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cña Ua-çc? β) thay ®æi chóng? nh− thÕ nµo? γ) b¸c bá chóng hoµn toµn?

Tr−íc hÕt h·y kh«n khÐo (nhanh chãng) ®Ó n ¾ m ® − î c tÊt c¶ çc thµnh viªn cña tiÓu ban, r i ª n g t õ n g t h µ n h v i ª n, vµ lÊy ®−îc ë hä c©u tr¶ lêi b»ng v¨n b¶n vÒ nh÷ng vÊn ®Ò Êy.

Sau ®ã, h·y nãi cho t«i biÕt kÕt qu¶ vµ s a u ® ã chóng ta sÏ thóc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc297.

Lª-nin




V. I. L ª - n i n

234

288


22/II. M Ë t

§ång chÝ Cr¬-gi-gia-nèp-xki!

Trong mét bøc th− göi Ban chÊp hµnh trung −¬ng, ®ång chÝ T¬-rèt-xki cã viÕt vÒ sù ph¸ s¶n cña çc c¬ quan kÕ ho¹ch cña chóng ta.

§iÒu ®ã ®óng chõng nµo mµ ch¼ng h¹n trong ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc mÆt hµnh chÝnh cña c«ng viÖc, kh«ng cßn nghi ngê g× n÷a, kh«ng ®−îc ®Æt ra.

Ng−êi ta ®· kh«ng quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm ç nh©n cña mçi thµnh viªn trong ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc vÒ nh÷ng chøc n¨ng (quan träng nhÊt) n µ o ® ã. Ng−êi ta ®· kh«ng ph©n c«ng gi÷a çc thµnh viªn cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc trong viÖc "theo dâi chung" ®èi víi viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch, mµ kh«ng cã c«ng viÖc ®ã th× tÊt c¶ mäi viÖc = o.

Vµ v.v.. KÕt luËn: cÇn ph¶i x©y dùng gÊp çc b¶n dù th¶o quyÕt ®Þnh

(h·y lµm nhanh lªn) c¶ vÒ thµnh phÇn cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc còng nh− vÒ ®oµn chñ tÞch cña ñy ban (gåm 15 ng−êi?? t«i cho r»ng nh− vËy lµ lµm háng c«ng viÖc, bëi v× nh− vËy th× tr¸ch nhiÖm ç nh©n cµng gi¶m ®i), cßn bé phËn th−êng trùc cña ®oµn chñ tÞch th× gåm 3 ng−êi (chóng ta sÏ xem xÐt nh÷ng lý do cña ®ång chÝ: theo t«i, bé phËn th−êng trùc ®ã còng ph¶i chÝnh lµ ®oµn chñ tÞch). Ai cã thÓ t¹m thêi (cho ®Õn 15. V) thay Pi-a-ta-cèp?

Ba ñy viªn th−êng trùc (nÕu Ban chÊp hµnh trung −¬ng chÊp nhËn 3: ®ång chÝ + Pi-a-ta-cèp + ¤-x¸t-tsi) ph¶i tæ chøc l¹i bé phËn hµnh chÝnh. NÕu çc çn bé hµnh chÝnh sÏ lµ Pi-a- ta-cèp + ¤-x¸t-tsi, th× hä sÏ lÊy ®Çu ra c h Þ u t r ¸ c h n h i Ö m vÒ mäi sù "s¬ suÊt" (vÒ viÖc kh«ng cö mét thµnh viªn nµo ®ã

Göi G. I-a. X«-c«n-ni-cèp. Th¸ng Hai 1922

235

cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc phô tr¸ch mét viÖc g× ®ã, kh«ng kiÓm tra c«ng viÖc cña ®ång chÝ Êy, kh«ng chØ ra mét çch kÞp thêi sù thiÕu sãt ë n¬i nµo ®ã, vµ v.v.)1).

H·y lµm nhanh lªn çc b¶n dù th¶o cuèi cïng vÒ çc quan hÖ víi çc c¬ quan kÕ ho¹ch cña çc bé d©n ñy, thµnh phÇn cña bé phËn th−êng trùc, v.v..





289


22/II.

§ång chÝ X«-c«n-ni-cèp! VÊn ®Ò hoµn toµn kh«ng ph¶i chØ cã ë B¸ch hãa tæng hîp quèc doanh mµ th«i. Toµn bé c«ng viÖc cña tÊt c¶ çc c¬ quan kinh tÕ cña chóng ta bÞ khèn khæ tr−íc hÕt vÒ tÖ quan liªu. Nh÷ng ng−êi céng s¶n ®· trë thµnh nh÷ng tªn quan liªu. NÕu cã çi g× sÏ lµm tiªu vong chóng ta th× chÝnh lµ çi ®ã. Mµ ®èi víi Ng©n hµng nhµ n−íc th× bÖnh quan liªu l¹i cµng nguy hiÓm h¬n c¶. Chóng ta vÉn cßn m¶i mª nghÜ ®Õn çc s¾c lÖnh, çc c¬ quan. Sai lÇm lµ ë chç ®ã. Toµn bé thùc chÊt ngµy nay lµ ë çc çn bé thùc tiÔn vµ trong thùc tiÔn. H·y t×m nh÷ng nh©n vËt ― lµ nh÷ng ng−êi bu«n b¸n (®−îc 1 trong 100; 1 trong 1000 ng−êi céng s¶n th× cßn lµ ph¶i ¬n trêi); biÕn çc s¾c luËt cña chóng ta tõ tr¹ng th¸i lµ giÊy lén ®Çy bôi bÆm (hoµn toµn kh«ng kh¸c g× vËy, c¶ çc s¾c luËt tåi còng nh− s¾c luËt hay) thµnh thùc tiÔn sèng ®éng ― thùc chÊt lµ ë ®ã.


V. I. L ª - n i n

236

Ng©n hµng nhµ n−íc cã ph¶i tù m×nh bu«n b¸n hay th«ng qua çc h·ng bu«n ®Æt d−íi quyÒn, ― th«ng qua nh÷ng ng−êi ®Æt hµng hoÆc th«ng qua çc kh¸ch nî, v.v. ― t«i còng kh«ng biÕt ®iÒu ®ã. T«i kh«ng nhËn viÖc ph¸n xÐt v× kh«ng ®−îc lµm quen ®Çy ®ñ víi kü thuËt lu©n chuyÓn tiÒn tÖ vµ nghiÖp vô ng©n hµng. Nh−ng ®iÒu mµ t«i biÕt ch¾c ch¾n lµ toµn bé then chèt hiÖn nay lµ ph¶i ph¸t triÓn nhanh chãng th−¬ng nghiÖp quèc doanh (vÒ tÊt c¶ çc h×nh thøc cña nã: çc hîp t¸c x·, kh¸ch cña Ng©n hµng nhµ n−íc, çc c«ng ty hçn hîp, çc ng−êi b¸n hµng ñy th¸c, çc ®¹i lý etc., etc.)1).

28/II. V× èm t«i ®· kh«ng viÕt xong vµ kh«ng göi th− ®−îc sím h¬n. §ång chÝ ®ang nãi (d−íi h×nh thøc tr¶ lêi pháng vÊn) vÒ viÖc thay çc t¬-rít quèc doanh b»ng çc c«ng ty hçn hîp298. SÏ kh«ng cã kÕt qu¶ ®©u. Trong çc c«ng ty hçn hîp, bän t− b¶n th«ng minh sÏ d¾t mòi nh÷ng ng−êi céng s¶n ngu dèt (chÝnh trùc nhÊt vµ cã phÈm h¹nh nhÊt) vµ sÏ lõa bÞp chóng ta nh− chóng ®ang lõa bÞp ngµy nay. VÊn ®Ò hiÖn nay kh«ng ph¶i lµ ë çc c¬ quan mµ ë con ng−êi vµ ë viÖc kiÓm tra kinh nghiÖm thùc tiÔn. T×m kiÕm nh÷ng ng−êi biÕt bu«n b¸n tõng ng−êi mét vµ tõng b−íc thanh läc çc ban... b»ng kinh nghiÖm, b»ng c«ng t¸c cña hä, ®ång thêi ®−a nh÷ng ng−êi céng s¶n cã phÈm h¹nh ra khái çc ban qu¶n lý, ®ãng cöa çc xÝ nghiÖp ngñ gËt (c¶ nh÷ng xÝ nghiÖp céng s¶n nghiªm tóc). Khi ®ãng cöa çc xÝ nghiÖp nµy, th× gi÷ l¹i 1 xÝ nghiÖp dïng ®−îc trong sè 100 xÝ nghiÖp. HoÆc lµ Bé d©n ñy tµi chÝnh biÕt chuyÓn sang c«ng viÖc nh− vËy, hoÆc lµ toµn bé Bé d©n ñy tµi chÝnh = o.


ViÕt ngµy 22 vµ 28 th¸ng Hai 1922




Göi chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng Héi ch÷ thËp ®á Nga

237

290

* Göi N. P. Goãc-bu-nèp T«i yªu cÇu bµn víi Cra-xin vÒ Goãc-ki vµ b»ng mäi çch

gióp Goãc-ki sím nhËn ®−îc tiÒn. NÕu cã g× trë ng¹i, dï lµ nhá nhÊt, th× nãi víi t«i 299.

23/II. Lª-nin

P. S. T¹i sao kh«ng göi cho t«i nh÷ng ý kiÕn vÒ Ng©n hµng nhµ n−íc vµo h«m nay (nh− ®· høa)? ChËm trÔ lµ k h « n g t è t .




291

* Göi chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng Héi ch÷ thËp ®á Nga300

23/II. 1922.


T«i xin lçi vµ rÊt lÊy lµm tiÕc r»ng v× bÞ èm nªn kh«ng thÓ göi ®Ó in vµo trong tËp s¸ch cña çc ®ång chÝ mét bµi ng¾n hoÆc mét bøc th−, nh− ®¸ng lÏ nhÊt thiÕt ph¶i lµm. TÊt c¶ nh÷ng çi g× cã thÓ lµm ®−îc vµ ®«i çi kh«ng thÓ lµm ®−îc, th× ChÝnh quyÒn x«-viÕt ®· lµm, ®ang lµm vµ sÏ lµm ®Ó cøu trî nh÷ng ng−êi

V. I. L ª - n i n

238

bÞ ®ãi. B¾t tay çc ®ång chÝ vµ chóc cho viÖc xuÊt b¶n cña çc ®ång chÝ thu ®−îc kÕt qu¶ mü m·n.




292


§¶ng céng s¶n (b) Nga §ång chÝ M«-l«-tèp! T«i cho r»ng Tsi-tsª-rin t u y Ö t ® è i

®óng, vµ t«i ®Ò nghÞ B é c h Ý n h t r Þ quyÕt ®Þnh: chÊp nhËn quan ®iÓm cña Tsi-tsª-rin. NhÊt thiÕt ph¶i thanh to¸n ®óng thêi h¹n ®iÒu ®· høa301.

24/II. Lª-nin


293

Göi L. B. Ca-mª-nÐp §ång chÝ Ca-mª-nÐp! H·y viÕt cho t«i ý kiÕn vÒ b¶n huÊn

thÞ302. Kh«ng nªn tr× ho·n. Ph¶i ch¨ng nªn gi¶i quyÕt nh− thÕ nµy: b¶n v¨n ®Ó nguyªn nh− cò. Bæ sung 5 dßng: th−¬ng

Göi I. I. Mi-r«-sni-cèp. Ngµy 25 th¸ng Hai 1922

239

nghiÖp thay cho trao ®æi hµng hãa. ChÊp nhËn çc thêi h¹n (2 lÇn trong mét n¨m hoÆc th−a h¬n) nh− lµ ng−êi ®Þa ph−¬ng ®· quyÕt ®Þnh.

Lª-nin

P. S. H·y tr¶ lêi t«i vÒ ng−êi thÇy thuèc §øc. VÒ Pª-sª-kh«-nèp, t«i ®Ò nghÞ Bé chÝnh trÞ th«ng qua mét

nghÞ quyÕt nh− sau: 1) ñy cho P«-pèp tr¸ch nhiÖm ph¶i giao cho y c«ng viÖc trong ngµnh thèng kª th−¬ng nghiÖp vµ y tÕ vÖ sinh, chø kh«ng ph¶i ngµnh thèng kª kh¸c; 2) giao cho P«-pèp ®Ých th©n chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc ®õng ®Ó cho Pª-sª-kh«-nèp dÝnh lÝu ®Õn chÝnh trÞ; 3) tuyªn bè víi P«-pèp § 1 vµ § 2 b»ng miÖng vµ lÊy giÊy biªn nhËn mµ kh«ng giao v¨n b¶n, ®ång thêi c¶nh ço mét çch nghiªm kh¾c r»ng nÕu ®Ó lé ra chóng ta sÏ sa th¶i vµ truy tè tr−íc tßa ¸n; 4) chØ thÞ cho Un-slÝch-t¬ theo dâi Pª-sª-kh«-nèp mét çch cÈn thËn; 5) ®èi víi tØnh ñy Kh¸c-cèp vµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng U-cra-i-na th× tuyªn bè c¶nh ço (v× ®· ®Ó lé) vµ ghi vµo thÎ ®¶ng303.

Lª-nin

ViÕt vµo th¸ng Hai, tr−íc ngµy 25, 1922


294

Göi I. I. Mi-r«-sni-cèp

Ph¶i kiÓm tra xem ë chóng ta ai ®ang ®iÒu khiÓn c«ng viÖc bu«n b¸n r−îu vang, ®· chuyÓn tÝnh thµnh vµng ch−a, ®· n©ng gi¸ lªn so víi tr−íc chiÕn tranh ch−a, thu nhËp ®−îc dïng vµo

V. I. L ª - n i n

240

®©u, ng−êi nµo theo dâi toµn bé vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c«ng viÖc ®ã304.

§äc ngµy 25 th¸ng Hai 1922



295

Göi G. V. Tsi-tsª-rin 305

Göi ®ång chÝ Tsi-tsª-rin hoÆc LÝt-vi-nèp

Sao göi ®ång chÝ M«-l«-tèp (®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ)

25 th¸ng Hai 1922

Sau khi ®äc xong, ngoµi çc bøc ®iÖn, çc bµi x· luËn cña çc b¸o ngµy h«m nay, t«i ®i ®Õn kÕt luËn r»ng c«ng hµm nãi vÒ viÖc ho·n Héi nghÞ Giª-n¬ mµ kh«ng nªu râ thêi h¹n, ph¶i ®−îc so¹n th¶o víi mét giäng xÊc x−îc vµ hµm ý nh¹o b¸ng, lµm thÕ nµo ®Ó cho ë Giª-n¬ ng−êi ta c¶m thÊy nh− bÞ t¸t tai. Râ rµng lµ chØ cã thÓ g©y nªn mét Ên t−îng thùc tÕ b»ng th¸i ®é xÊc x−îc qu¸ møc. §Æc biÖt cã thÓ nãi r»ng chóng ta liÖt vµo sè çc ph¶n yªu s¸ch cña chóng ta nh÷ng kho¶n chi phÝ g©y nªn do çc n−íc Êy kh«ng thùc hiÖn ®óng çc nghÜa vô ®Çu tiªn cña m×nh ― häp héi nghÞ vµo thêi h¹n ®· ®Þnh. Kh«ng ®−îc bá lì c¬ héi mµ chóng ta cã thÓ ph¸t ®i mét c«ng hµm cã ý xÊc x−îc vµ l¨ng nhôc ®Ó gióp cho xu h−íng sau ®©y xuÊt hiÖn: tÊt c¶ çc phÇn tö hßa b×nh chñ nghÜa cña giai cÊp t− s¶n sÏ m¹nh thªm lªn trªn toµn thÕ giíi 306.

Lª-nin


Th− ng¾n göi N. P. Bri-u-kha-nèp. Ngµy 27 th¸ng Hai 1922

241

296

* Göi viÖn hµn l©m x· héi chñ nghÜa307

§Ó tr¶ lêi sè [577] ®Ò [ngµy 23 th¸ng Hai 1922]1).

T«i xin tá lßng rÊt çm ¬n. §¸ng tiÕc lµ v× bÖnh tËt, t«i kh«ng cã çch nµo lµm trßn nghÜa vô cña mét viÖn sÜ ViÖn hµn l©m x· héi chñ nghÜa, dï lµ hoµn thµnh víi mét møc rÊt nhá bÐ. Mµ chØ mang h− danh th× t«i kh«ng thÝch. V× vËy t«i ®Ò nghÞ xãa tªn t«i trong danh s¸ch hoÆc ®õng ghi tªn t«i vµo danh s¸ch çc viÖn sÜ cña viÖn.

27/II. Lª-nin




297

Th− ng¾n göi N. P. Bri-u-kha-nèp vµ th− giao c«ng t¸c cho N. P. Goãc-bu-nèp 308

§ång chÝ Bri-u-kha-nèp!

Nay cßn l¹i c«ng viÖc so¹n th¶o nh÷ng ®Ò nghÞ thùc t iÔn:

B¸n cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc tõng nµy? Dµnh cho viÖc trao ®æi hµng hãa ®Ó lÊy lóa m× (cho vay?)

chõng nµy víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nh− thÕ nµy?

1) Trong b¶n th¶o, V. I. Lª-nin ®· chõa ra ®Ó ghi sè vµ ngµy th¸ng.

V. I. L ª - n i n

242

Sö dông çc kho nh− thÕ nµy? Giao kÌo nh− thÕ nµy?

27/II. Lª-nin

§ång chÝ Goãc-bu-nèp! h·y göi ®i vµ theo dâi.

27/II. Lª-nin


Th− ng¾n göi N. P. Bri-u-kha-nèp in lÇn ®Çu n¨m 1945 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXV

Theo ®óng b¶n th¶o Th− giao c«ng t¸c cho N. P. Goãc-bu-nèp in lÇn ®Çu

298


1

27/II. 1922.

Göi A. §. Txi-u-ru-pa, phã chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng. Göi chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao

S a o g ö i: Pi-a-ta-cèp (Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu

thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao) M«-r«-dèp (ñy ban than bïn trung −¬ng thuéc

Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao) Bé d©n ñy tµi chÝnh Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng


243

T«i tuyªn bè c¶nh ço v× kh«ng chÊp hµnh chøc tr¸ch cña m×nh vµ v× ®· tá ra quan liªu trong vÊn ®Ò Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc.

®ång chÝ Pi-a-ta-cèp ®ång chÝ M«-r«-dèp çc ®ång chÝ D¾c-x¬ vµ Goãc-bu-nèp. §ång chÝ Pi-a-ta-cèp, quyÒn tæng côc tr−ëng Tæng côc c«ng

nghiÖp nhiªn liÖu thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, ®¸ng lÏ kh«ng ®−îc "yªu cÇu t«i tÝn nhiÖm" (c«ng v¨n cña ®ång chÝ ®ã ®Ò ngµy 22/II) vµ ®õng "yªu cÇu t«i hoÆc lµ tho¶ m·n Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc nh÷ng kho¶n chi phÝ ngoµi dù to¸n, hoÆc lµ, cho phÐp thu hÑp ho¹t ®éng cña nã", ― ®Ò ra "yªu cÇu" ®ã ®èi víi t«i lµ tá ra kh«ng biÕt nh÷ng ®iÒu s¬ ®¼ng trong çc quan hÖ nhµ n−íc, ― mµ ®¸ng lÏ ph¶i suy nghÜ t×m çch thùc hiÖn nghÞ quyÕt vÒ Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy (chø kh«ng ph¶i lµ cña t«i) ®Ò ngµy 30. X. 1920 309.

NÕu Pi-a-ta-cèp kh«ng biÕt nghÞ quyÕt ®ã, th× cÇn ph¶i ra lÖnh b¾t giam v« sè chuyªn gia cña Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ nh÷ng tªn quan liªu hèng h¸ch, lµ nh÷ng ng−êi cã nhiÖm vô ph¶i biÕt, ph¶i chÊp hµnh vµ ph¶i nh¾c nhë Pi-a-ta-cèp. Kh«ng b¾t giam nh÷ng tªn khèn n¹n Êy th× cã nghÜa lµ khuyÕn khÝch tÖ quan liªu, mµ tÖ nµy th× ®ang bãp chÕt chóng ta.

NghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 30. X. 1920 cho thÊy râ r»ng khi gÆp hoµn c¶nh khã kh¨n, Pi-a-ta-cèp ®¸ng lÏ kh«ng tr¶ lêi mét çch quan liªu b»ng c«ng v¨n sè 00770 (ngµy 22.II) mµ triÖu tËp ngay lËp tøc (hay lµ yªu cÇu chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao hoÆc A. §. Txi-u-ru-pa triÖu tËp) héi nghÞ çc bé tr−ëng d©n ñy trong Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao + Bé d©n ñy tµi chÝnh + Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng nh»m v¹ch ra ngay lËp tøc dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy (lÊy tõng

V. I. L ª - n i n

244

nµy ë Côc c«ng nghiÖp than bïn trung −¬ng cña Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu hoÆc lµ ë ñy ban than bïn trung −¬ng, tõng nµy ë Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu dµnh cho Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc, ®Çu t− tõng nµy ngoµi dù to¸n, gi¶m bít tõng nµy trong kÕ ho¹ch cña Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc).

Pi-a-ta-cèp cã tr¸ch nhiÖm ph¶i lµm viÖc ®ã ®Ó thùc hiÖn nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 30. X. 1920, nghÞ quyÕt ®ã giao tr¸ch nhiÖm cho tÊt c¶ çc bé tr−ëng d©n ñy ph¶i thùc sù thõa nhËn Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc "c ã ý n g h Ü a q u a n t r ä n g ® Æ c b i Ö t ® è i v í i q u è c g i a" vµ dµnh cho nã "t Ê t c ¶ m ä i s ù − u ® · i"...

§ång chÝ M«-r«-dèp ®¸ng lÏ ph¶i cÊp tèc yªu cÇu triÖu tËp mét cuéc héi nghÞ nh− vËy (vµ khiÕu n¹i vÒ bÊt cø mét sù tr× ho·n nµo dï lµ nhá nhÊt, ®èi víi cuéc héi nghÞ ®ã) chø kh«ng ph¶i lµ viÕt mét c«ng v¨n ®Ó ho¹nh häe nh− c«ng v¨n ngµy 22.II (sè 184/π, sæ c«ng v¨n ®Õn: 22/II.1922), trong ®ã t¸c gi¶ than v·n mét çch thiÕu nh©n çch chø kh«ng ph¶i lµ ®−a ra nh÷ng ®Ò nghÞ thiÕt thùc.

Çc ®ång chÝ D¾c-x¬ vµ Goãc-bu-nèp, nÕu hä hiÓu râ tr¸ch nhiÖm cña m×nh, víi t− çch lµ nh÷ng thµnh viªn cña v¨n phßng ®iÒu khiÓn c«ng viÖc, chø kh«ng ph¶i lµ bÞ ®iÒu khiÓn bëi tinh thÇn trao ®æi nh÷ng giÊy tê hÕt søc rçng tuÕch, th× ®· ph¶i t×m nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 30. X. 1920 vµ tù m×nh t×m thÊy trong ®ã mét con ®−êng duy nhÊt ®óng ®¾n, duy nhÊt hîp ph¸p: triÖu tËp ngay lËp tøc cuéc héi nghÞ cña çc bé tr−ëng d©n ñy. Çc c«ng v¨n cña D¾c-x¬ vµ cña Goãc-bu-nèp còng cÈu th¶ c¶ vÒ h×nh thøc, bëi v× kh«ng cã nh÷ng chøng liÖu phï hîp víi ph¸p luËt, kh«ng hÒ tr×nh bµy lÊy vµi dßng ®¬n khiÕu n¹i cña Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc, kh«ng ghi râ ngµy th¸ng cña sù tr×nh bµy ®ã còng nh− cña nh÷ng nhËn xÐt cña t«i. NÕu sau nµy l¹i x¶y ra sù cÈu th¶ nh− vËy mét lÇn n÷a, th× t«i sÏ ®uæi c¶ D¾c-x¬ lÉn Goãc-bu-nèp khái chøc vô.


245

T«i yªu cÇu ®ång chÝ, ®ång chÝ Txi-u-ru-pa, ngay lËp tøc lÊy ch÷ ký cña nh÷ng ®ång chÝ cã tªn ë trªn ®Ó chøng tá r»ng sù c¶nh ço ®èi víi hä ®· ®−îc tuyªn bè.

vµ chØ thÞ cho çc bé tr−ëng d©n ñy cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, Bé d©n ñy tµi chÝnh vµ Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng ph¶i ngay lËp tøc, nÕu cã thÓ th× vµo ngµy thø ba, 28/II, vµ dï sao còng kh«ng ®−îc chËm h¬n ngµy thø t−, 1/III, thËt sím vµo buæi s¸ng, häp mét cuéc héi nghÞ víi sù tham gia cña ®Ých th©n çc bé tr−ëng d©n ñy (nÕu thËt sù kh«ng cã kh¶ n¨ng vµ cã lý do chÝnh ®¸ng kh«ng ®Õn dù ®−îc th× míi ®−îc cö ng−êi kh¸c thay thÕ m×nh, song ng−êi thay thÕ ®ã ph¶i lµ nh÷ng ®ång chÝ cã ®Çy ®ñ thÈm quyÒn vµ n¨ng lùc quyÕt ®Þnh thay çc bé tr−ëng d©n ñy), víi sù tham gia cña ®¹i diÖn Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc vµ dÜ nhiªn lµ c¶ cña Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu vµ ñy ban than bïn trung −¬ng.

NhiÖm vô cña héi nghÞ: thùc hiÖn kh«ng chØ lêi v¨n, mµ c¶ tinh thÇn nghÞ quyÕt ngµy 30. X. 1920 cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ cè g¾ng tháa m·n Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc ®Õn møc tèi ®a (nÕu kh«ng ®−îc 100%, th× dï sao còng b¾t buéc ph¶i b¶o ®¶m ®Ó phÇn c«ng viÖc chñ yÕu cña nã trong n¨m 1922 ®−îc hoµn thµnh ®Õn n¬i ®Õn chèn). §Ó tháa m·n Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc, cÇn lÊy mét phÇn ë Côc c«ng nghiÖp than bïn trung −¬ng vµ Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu, mét phÇn lÊy ë ngoµi kÕ ho¹ch dù chi. NhÊt thiÕt ®Õn tèi ngµy 1. III ph¶i kÕt thóc c«ng viÖc vµ ®Ö tr×nh cuéc héi ý c«ng t¸c cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vµo tèi 1. III ®Ó sau ®ã ®−a ra th«ng qua t¹i Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy310.

T«i yªu cÇu ®ång chÝ giao tr¸ch nhiÖm cho ban th− ký kiÓm tra mét çch ®Æc biÖt chÆt chÏ vµ víi sù tham gia cña chÝnh b¶n th©n hä vÒ viÖc chÊp hµnh nhanh chãng vµ ®óng ®¾n chØ thÞ nµy.

Nh÷ng ng−êi çch m¹ng gi¸c ngé, ngoµi viÖc hoµn thµnh tr¸ch nhiÖm cña m×nh, cÇn ph¶i suy nghÜ vÒ nh÷ng nguyªn nh©n kinh tÕ ®· buéc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy thõa nhËn Côc khai

V. I. L ª - n i n

246

th¸c than bïn b»ng thñy lùc lµ "cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng ®èi víi quèc gia".



2


T«i göi cho ®ång chÝ mét ®iÓn h×nh vÒ tÖ quan liªu xÊu xa vµ sù ®Çn ®én cña chóng ta!

Mµ ®ã l¹i lµ nh÷ng ng−êi − u t ó c ñ a c h ó n g t a, Pi-a-ta-cèp, M«-r«-dèp vµ nh÷ng ng−êi kh¸c!

Hä sÏ bãp chÕt sù nghiÖp cña chóng ta nÕu kh«ng trõng ph¹t.

RÊt mong ®ång chÝ cÊp tèc thóc ®Èy b»ng mäi çch, ®¶ kÝch ®au h¬n nh÷ng ng−êi cã lçi mét lÇn n÷a vµ ® ¹ t c h o ® − î c (th«ng qua Goãc-bu-nèp vµ Lª-pª-sin-xcai-a, chÞ Lª-pª-sin-xcai-a lµ ng−êi t«i ®· ra lÖnh chuÈn bÞ s¾c lÖnh ngµy 30. X. 1920 vµ nh÷ng v¨n kiÖn kh¸c cho ®ång chÝ), ®¹t cho ®−îc viÖc chÊp hµnh n g a y l Ë p t ø c. Cung cÊp cho Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc nÕu kh«ng ®−îc 100% th× lµ 90%.





3

27 - II - 22


H«m nay t«i göi cho ®ång chÝ mét b−u kiÖn gåm çc giÊy tê c«ng v¨n vÒ Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc. Th«ng


247

th−êng, th− tõ b−u phÈm ®Õn M¸t-xc¬-va vµo kho¶ng 7 giê r−ìi hoÆc muén h¬n mét chót.

T«i thiÕt tha yªu cÇu s¾p xÕp thêi gian ®Ó cã thÓ ngay h«m nay, buæi chiÒu, ®äc v¨n kiÖn vµ cho ®¸nh m¸y, ®ång thêi ph¸t ®i nh÷ng bøc ®iÖn cÇn thiÕt qua ®iÖn tho¹i.

§Õn thø t−1) t«i sÏ cã mÆt ë M¸t-xc¬-va. Chóng ta cÇn gÆp nhau c¶ buæi s¸ng lÉn buæi chiÒu ®Ó chóng ta cã thÓ bµn b¹c kho¶ng nöa giê.

Lª-nin




299

Göi N. P. Goãc-bu-nèp 311

Göi Goãc-bu-nèp

Nªn ch¨ng thªm vµo s è t i Ò n ghi trong çc hiÖp −íc (thªm mÊy triÖu róp vµng)? vµ trong çc ®¬n ®Æt hµng?

27/II. Lª-nin


1) §©y lµ nãi ngµy 1 th¸ng Ba.

V. I. L ª - n i n

248

300

Göi a. l. sANH-MAN 312

28/II.

§ång chÝ Sanh-man!

Nh÷ng lêi nãi cña ®ång chÝ cho r»ng Ng©n hµng nhµ n−íc hiÖn nay lµ mét "bé m¸y rÊt m¹nh" (22/II) ®· lµm cho t«i buån c−êi. Nãi riªng cho ®ång chÝ biÕt: nh÷ng lêi nãi ®ã thËt lµ cùc kú Êu trÜ, cùc kú Êu trÜ theo kiÓu quan liªu - céng s¶n.

"Bé m¸y rÊt m¹nh"! "Bé m¸y rÊt m¹nh" = viÖc chuyÓn tõ tói nµy cña nhµ n−íc sang tói kh¸c "nh÷ng gi¸ trÞ hÕt søc thiÕt thùc" lµ nh÷ng ®ång róp x«-viÕt... Çc tµi kho¶n v·ng lai b»ng róp vµng (mµ l¹i kh«ng ph¶i theo gi¸ thËt, kh«ng theo gi¸ thùc tÕ) 2, 8 - 7, 9 - 10, 3 triÖu róp (tÝnh ®Õn ngµy 16. XII, 16. I vµ 1. II). Ha - ha! Trong sè ®ã cã bao nhiªu? 90 - 98% lµ cña çc t¬-rít nhµ n−íc cña chóng ta! nghÜa lµ còng l¹i lµ nh÷ng tê giÊy quan ph−¬ng Êy cña chÝnh nh÷ng bän ng−êi quan liªu Êy.

Ng©n hµng nhµ n−íc hiÖn nay = trß ch¬i sao ®i chÐp l¹i nh÷ng giÊy tê theo kiÓu quan liªu. §Êy lµ sù thËt, ®ång chÝ ¹, nÕu ®ång chÝ muèn biÕt s ù t h Ë t chø kh«ng ph¶i nh÷ng lêi dèi l¸o ngät ngµo theo kiÓu quan liªu - céng s¶n (nh÷ng lêi dèi l¸o mµ ng−êi ta vÉn tiÕp tôc rãt vµo tai ®ång chÝ nh− rãt vµo tai mét «ng quan).

Vµ nÕu ®ång chÝ kh«ng muèn më to m¾t ra ®Ó nh×n vµo sù thËt nµy, xuyªn qua tÊt c¶ nh÷ng lêi dèi tr¸ céng s¶n chñ nghÜa, th× ®ång chÝ lµ mét con ng−êi gi÷a thêi sung søc mµ ®· ph¶i chÕt trong vòng bïn cña nh÷ng lêi dèi l¸o quan ph−¬ng. §Êy lµ mét sù thËt ®¸ng buån, nh−ng vÉn lµ sù thËt.

HoÆc lµ t×m kiÕm vµ d Ç n d Ç n t×m ra (qua hµng tr¨m lÇn thö th¸ch vµ kiÓm tra) nh÷ng ng−êi cã kh¶ n¨ng thay mÆt Ng©n hµng nhµ n−íc ®øng ra tæ chøc c«ng t¸c mËu dÞch, kiÓm tra mËu dÞch, khuyÕn khÝch nh÷ng çn bé th−¬ng nghiÖp biÕt lµm ¨n, ® ã n g c ö a nh÷ng çi gäi lµ c¬ quan th−¬ng nghiÖp thùc ra


249

chØ lµ nh÷ng çi "xãm P«-tem-kin"1) c«ng th−¬ng nghiÖp quan liªu - céng s¶n, ― hoÆc lµ toµn bé Ng©n hµng nhµ n−íc vµ tÊt c¶ ho¹t ®éng cña nã = con sè kh«ng, cßn kÐm h¬n con sè kh«ng, mét sù tù lõa phØnh b»ng çi trß ch¬i trÎ con quan liªu míi.

Vµ chõng nµo ®ång chÝ ch−a chøng minh b»ng viÖc lµm ®· ®−îc kiÓm tra qua kinh nghiÖm cho t«i thÊy r»ng Ng©n hµng nhµ n−íc ® · b ¾ t ® Ç u t × m t h Ê y nh÷ng con ng−êi nh− thÕ, nh÷ng çn bé thanh tra, nh÷ng ng−êi ®¹i diÖn nh− thÕ vµ v.v. th× chõng ®ã ch¼ng cã g× ®Ó nãi c¶: t«i sÏ kh«ng tin vµo mét lêi nµo ®©u.

Mong ®ång chÝ ®õng giËn tr−íc nh÷ng lêi nãi th¼ng cña t«i.





301


§−a X«-c«n-ni-cèp vµ Sanh-man xem råi cho vµo hå s¬ l−u tr÷. (Thãi thñ cùu vµ bÖnh th«ng th¸i rëm. Çi th©y thèi.)313.

28/II. Lª-nin ViÕt ngµy 28 th¸ng Hai 1922



1) "Xãm P«-tem-kin" ― mét tªn gäi biÓu thÞ sù phån vinh gi¶ t¹o. Trong chuyÕn ®i cña n÷ hoµng Nga £-ca-tª-ri-na II xuèng miÒn Nam

n−íc Nga, thèng t−íng khu vùc £-ca-tª-ri-n«-xl¸p G. A. P«-tem-kin ®· bµi trÝ mét sè lµng, cæng chµo, c«ng viªn..., cèt ®Ó t¹o cho n÷ hoµng mét Ên t−îng vÒ khu vùc cña «ng ta rÊt trï phó vµ d©n c− ®«ng ®óc.

V. I. L ª - n i n

250

302

th− ng¾n göi G. I-a. X«-c«n-ni-cèp vµ th− giao c«ng t¸c cho N. P. Goãc-bu-nèp


§©y, thùc chÊt cña vÊn ®Ò lµ 1) ë "nh÷ng sù b¶o ®¶m" Êy. Tr−íc hÕt cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ k i Ó m t r a nh÷ng sù b¶o ®¶m Êy hai lÇn vµ ba lÇn;

2) trong "bé m¸y" cña chóng ta. Xem xÐt −? Theo dâi −? Kh«ng. L«i ra tuèt tuån tuét 314.

28/II. Lª-nin

Göi N. P. Goãc-bu-nèp:

§ång chÝ h·y cho sao ®o¹n t«i viÕt thªm vµ göi b¶n sao cho Ca-mª-nÐp

+ M«-l«-tèp, Xta-lin, T x i - u - r u - p a.

Cßn ®èi víi t«i, nh¾c l¹i t«i mét lÇn n÷a.




303



§iÒu ®ã rÊt quan träng! !


251

§−a cho A. §. Txi-u-ru-pa vµ (dï lµ nh÷ng ®o¹n trÝch) cho L. B. Ca-mª-nÐp vµ Xta-lin xem.

LiÖu cã thÓ tæng hîp thµnh 2 - 3 trang nhá ®−îc kh«ng? 28/II. Lª-nin




304


§ång chÝ Goãc-bu-nèp! T«i kh«ng thÓ ®i s©u vµo c¸c chi tiÕt 316. §ång chÝ h·y so¹n l¹i (tù m×nh hoÆc th«ng qua D¾c-x¬, Xm«-li-a-ni-nèp hoÆc Nª-xtª-rèp) mét lÇn n÷a, vµ ®−a A. §. Txi-u-ru-pa xem, vµ göi l¹i cho t«i cïng víi kÕt luËn cña ®ång chÝ ®ã.

NB:

Theo t«i ®Êy lµ nh÷ng ®iÓm chñ yÕu cÇn ph¶i kiÓm tra, trÝch ra vµ theo dâi.

Nh÷ng ®iÓm kh¸c xem ra toµn lµ ®iÒu t¹p nham vôn vÆt.

28/II. Lª-nin

1) DiÖn tÝch réng bao nhiªu? ®ª-xi-a-ti-na?

2) Gi¸ trÞ s¶n phÈm mçi n¨m? ¦íc l−îng.

3) ¦u thÕ cña chóng ta? (§ XIII ë Cra-xin)

KiÓm tra! 4) PhÇn cña ng−êi n−íc ngoµi?

(§ XIV ë Cra-xin) KiÓm tra!

5) § XV ë Cra-xin lµ quan träng317.

P. S. H·y t×m hiÓu vµ nãi víi t«i, c¸c b¶n hiÖp −íc Êy ®· ph¶i lµ c u è i c ï n g ch−a? §· b¾t ®Çu cã hiÖu lùc ch−a?

Lª-nin




V. I. L ª - n i n

252

305

th− ng¾n göi §. I. Cuèc-xki vµ th− giao c«ng t¸c cho N. P. Goãc-bu-nèp


§ång chÝ h·y chuÈn bÞ dù th¶o chØ thÞ cïng víi Côc b¶o vÖ chÝnh trÞ nhµ n−íc 318.

28/II. Lª-nin Cßn biªn so¹n thµnh luËt th× ph¶i xem ®i xÐt l¹i ba lÇn. P h ¶ i

® ¾ n ® o b ¶ y l Ç n! VÒ I-a-kh«n-tèp, t«i rÊt ngê vùc. H·y ®Ých th©n kiÓm tra hai lÇn, ba lÇn vµ nhiÒu lÇn.

Lª-nin §ång chÝ Goãc-bu-nèp! §ång chÝ cho sao l¹i th− nµy cña t«i

vµ göi cho Cuèc-xki. Lª-nin




306

th− ng¾n göi I. V. Xta-lin, th− giao c«ng t¸c cho N. P. Goãc-bu-nèp

vµ nh÷ng nhËn xÐt ghi trªn tê tr×nh cña V. i. I-a-kh«n-tèp

§ång chÝ Xta-lin! §ång chÝ h·y ®äc vµ ra lÖnh mét çch thËt nghiªm ngÆt: so¹n b¶n dù th¶o trong Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng319.

28/II. Lª-nin §ång chÝ Goãc-bu-nèp!

Th− ng¾n göi I. V. Xta-lin. Ngµy 28 th¸ng Hai 1922

253

ChuyÓn cho Xta-lin, vµ sau ®ã khi nµo ®ång chÝ Êy göi tr¶ l¹i, theo dâi viÖc chÊp hµnh.

KÝnh göi Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy VÒ vÊn ®Ò: çc tæ chøc vµ xÝ nghiÖp t− nh©n cã chÞu sù kiÓm so¸t

cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng hay kh«ng, t«i thÊy cÇn ph¶i tr×nh bµy nh− sau:

1. §èi víi çc liªn hiÖp hîp t¸c x·: Theo §iÒu lÖ vÒ Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng vµ nh÷ng quy ®Þnh

vÒ sù kiÓm tra s¬ bé vµ kiÓm tra thùc tÕ, mµ nay bÞ hñy bá, Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng tr−íc ®©y cã quyÒn thanh tra çc tæ chøc chÝnh quyÒn còng nh− çc tæ chøc x· héi, ë ®©y, danh tõ tæ chøc x· héi, ph¶i hiÓu lµ çc tæ chøc hîp t¸c x·... S¾c lÖnh ngµy 10 th¸ng S¸u 1921 vÒ b·i bá sù kiÓm so¸t phßng ngõa ®èi víi hîp t¸c x· ®· b·i bá viÖc thanh tra phßng ngõa ®èi víi çc tæ chøc hîp t¸c x·, nh−ng "viÖc thanh tra çc tæ chøc hîp t¸c x· ®−îc ñy cho Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng thùc hiÖn theo chÕ ®é thanh tra thùc tÕ vµ tiÕp theo sau trong ph¹m vi nh÷ng quyÒn h¹n ®· dµnh cho Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng vµ nh÷ng thÓ lÖ thanh tra ®· quy ®Þnh".

... Nh−ng bëi v× s¾c lÖnh ngµy 10 th¸ng S¸u nªu trªn ch−a bÞ hñy bá, cho nªn râ rµng lµ ph¶i hiÓu s¾c lÖnh ®Æc biÖt vÒ hîp t¸c x· c«ng nghiÖp nghÜa lµ b·i bá viÖc thanh tra phßng ngõa, chø kh«ng ph¶i lµ b·i bá quyÒn kiÓm so¸t tiÕp theo sau. Tuy nhiªn, khi thõa nhËn Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng cã quyÒn kiÓm so¸t tiÕp theo sau ®èi víi çc tæ chøc hîp t¸c x·, cÇn ph¶i nãi tr−íc r»ng trong ®iÒu kiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ míi ph¶i thõa nhËn quyÒn ®ã víi nh÷ng sù h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng kh«ng kiÓm so¸t ho¹t ®éng t− nh©n cña çc tæ chøc hîp t¸c x·, nghÜa lµ ho¹t ®éng cho thÞ tr−êng tù do vµ cho t− nh©n. ChÞu sù kiÓm so¸t chØ cã ho¹t ®éng cña

®iÒu nµy ®óng! Kh«ng ®óng!! ®iÒu nµy lÊy ë ®©u?

??

V. I. L ª - n i n

254

çc tæ chøc hîp t¸c x· nh»m lµm trßn nhiÖm vô cña nhµ n−íc trong lÜnh vùc chi dïng ®óng ®¾n tiÒn vèn vµ vËt t− do nhµ n−íc xuÊt...

chÝnh thÕ! Kh«ng ®óng.

Vµ ë ®©y còng cã thÓ, nh−ng chØ lµ sù kiÓm so¸t t i Õ p t h e o s a u

2. §èi víi çc xÝ nghiÖp t− nh©n: §èi víi ho¹t ®éng cña çc xÝ nghiÖp t−

nh©n, §iÒu lÖ vÒ Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng kh«ng quy ®Þnh bÊt kú quyÒn nµo vÒ thanh tra vµ kiÓm so¸t... Nh−ng sÏ sai lÇm nÕu kÕt luËn r»ng çc c¬ quan cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng kh«ng hÒ cã quyÒn kiÓm so¸t c«ng nghiÖp t− nh©n. Tr−íc hÕt, bëi v× Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng ®−îc giao tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t viÖc chÊp hµnh çc s¾c lÖnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt, cho nªn hoµn toµn râ rµng lµ nÕu çc nhµ c«ng nghiÖp t− nh©n vi ph¹m çc s¾c lÖnh nµy th× Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng cã quyÒn truy tè nh÷ng ng−êi vi ph¹m tr−íc tßa ¸n. MÆt kh¸c, bëi v× hiÖn nay ngµnh c«ng nghiÖp t− nh©n ë chóng ta ®−îc më réng b»ng viÖc thuª çc xÝ nghiÖp nhµ n−íc, cho nªn hoµn toµn râ rµng lµ chÝnh vÒ mÆt nµy, Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng ph¶i cã vµ hiÖn cã quyÒn kiÓm so¸t t−¬ng øng. Bé d©n uû thanh tra c«ng n«ng kh«ng thÓ kiÓm so¸t doanh sè vµ ho¹t ®éng th−¬ng m¹i cña çc xÝ nghiÖp t− nh©n chõng nµo çc xÝ nghiÖp nµy ho¹t ®éng cho thÞ tr−êng tù do, nh−ng chõng nµo mµ nh÷ng xÝ nghiÖp nµy vµ nãi chung mäi xÝ nghiÖp t− nh©n lµm viÖc theo nhiÖm vô nhµ n−íc giao cho, th× çc quyÒn kiÓm so¸t cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng kh«ng ®−îc Ýt h¬n lµ quyÒn cña nã ®èi víi çc tæ chøc hîp t¸c x·. §ång thêi bëi v× çc xÝ nghiÖp cho thuª lµ thuéc tµi s¶n nhµ n−íc vµ chØ cho nh÷ng ng−êi ®i thuª ®−îc t¹m thêi sö dông, cho


255

nªn Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng cã quyÒn kiÓm so¸t kh«ng nh÷ng víi t− çch nã lµ mét c¬ quan cña chÝnh quyÒn nhµ n−íc, tøc lµ c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm theo dâi viÖc ng−êi ®i thuª chÊp hµnh ®óng ®¾n çc hîp ®ång, mµ cßn cã quyÒn kiÓm so¸t viÖc b¶o vÖ ®óng ®¾n tµi s¶n nhµ n−íc vµ viÖc sö dông nã kh«ng ®Ó lµm h¹i nhµ n−íc...

Cuèi cïng, t«i thÊy cÇn ph¶i chØ ra r»ng do sù m©u thuÉn vµ sù kh«ng ¨n khíp cña çc luËt ph¸p quy ®Þnh quyÒn cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng, cÇn ph¶i bæ sung vµo §iÒu lÖ míi vÒ Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng nh÷ng ®iÒu kho¶n thÝch øng, quy ®Þnh thËt râ quyÒn cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng ®èi víi çc xÝ nghiÖp hîp t¸c x· còng nh− ®èi víi çc xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp t− nh©n.

®ã! ®ã!

Kh«ng ph¶i bæ sung mµ g i ¶ i t h Ý c h vµ ph¸p ®iÓn hãa

ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy t− ph¸p

V. I-a-kh«n-tèp




307



28 th¸ng Hai 1922

Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp (®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ)

T«i yªu cÇu dïng ®iÖn tho¹i hái ý kiÕn çc ñy viªn Bé chÝnh

V. I. L ª - n i n

256

trÞ vÒ vÊn ®Ò sau ®©y: ®Ó xóc tiÕn vÊn ®Ò vÒ chØ thÞ cña Trung −¬ng [cho ®oµn ®¹i biÓu]1) t¹i Héi nghÞ Giª-n¬, t«i ®Ò nghÞ göi ngay ngµy h«m nay cho Tsi-tsª-rin b¶n dù th¶o ban ®Çu cña chØ thÞ ®ã, cã lÏ lµ b¶n kh«ng cã nh÷ng ý kiÕn ph¶n ®èi lín trong sè çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ, ®Ó ®ång chÝ ®ã kh«ng sao l¹i mµ gi÷ v¨n kiÖn nµy thËt bÝ mËt, nh−ng ®ång thêi thi hµnh çc biÖn ph¸p ®Ó giíi thiÖu b¶n dù th¶o nµy víi tÊt c¶ çc thµnh viªn trong ®oµn ®¹i biÓu, hoÆc lµ b»ng çch häp toµn thÓ çc thµnh viªn l¹i hoÆc b»ng çch nµo kh¸c, ngay h«m nay. Lµm ®−îc nh− thÕ th× viÖc th¶o luËn vÊn ®Ò cã thÓ cã lîi nhiÒu, võa nhanh chãng võa cô thÓ. Cø ®Ó cho hä nªu nh÷ng ý söa ch÷a viÕt vµo b¶n "dù th¶o" nµy 320.

Lª-nin


308



§ång chÝ h·y nh¾c t«i mét lÇn n÷a. Tr−íc tiªn h·y hái M«-l«-tèp xem ®©y lµ tµi liÖu nµo (1); 2) ai so¹n ra nã; 3) kÕt luËn nh− thÕ nµo? 321

28/II. Lª-nin


1) Thªm nh÷ng ch÷ cÇn thiÕt cho trän nghÜa ®· bÞ bá sãt trong khi ghi chÐp.

Th− göi V. A. Ti-kh«-mi-rèp vµ th− giao c«ng t¸c cho th− ký

257

309

th− göi V. A. Ti-kh«-mi-rèp vµ th− giao c«ng t¸c cho th− ký 322

§ång chÝ Ti-kh«-mi-rèp! Theo t«i, kh«ng cÇn cã sù thay ®æi

nµo c¶. §iÒu cÇn lµm kh«ng ph¶i lµ lµm cho hîp t¸c x· thÝch øng víi

chÝnh s¸ch kinh tÕ míi, mµ lµ lµm cho chÝnh s¸ch kinh tÕ míi thÝch øng víi hîp t¸c x·.

ViÖc ®em so s¸nh víi çc c«ng ®oµn lµ kh«ng ®óng, nÕu ®em so s¸nh víi çc X«-viÕt th× nh− thÕ gÇn víi sù thËt h¬n.

Cø ®Ó c¬ cÊu cò. TÊt c¶ sù chó ý vµ tÊt c¶ søc lùc cÇn ®−îc tËp trung vµo viÖc lùa chän ng−êi (viÖc nµy chóng ta cßn lµm kÐm) vµ tËp trung vµo viÖc chiÕn th¾ng th−¬ng nghiÖp t− nh©n.

TÊt c¶ ph¶i tËp trung vµo c«ng viÖc ®ã. Kh«ng ®−îc tiÕn hµnh mét sù c¶i tæ nµo c¶. §· ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tÝch thùc tÕ ch−a? T«i sî r»ng

ch−a cã ®−îc. Doanh sè IX - 1 X - 3 XI - 6 XII - 10 triÖu róp theo gi¸ tr−íc chiÕn tranh?

cßn I 1922? 323

% nh÷ng chi phÝ? Hîp t¸c x· ®Þa ph−¬ng yÕu ®i hay ®ang m¹nh lªn?


H·y viÕt l¹i vµ trao l¹i cho t«i ký. (B¶n sao göi cho Txi-u-ru-pa vµ cho M«-l«-tèp.)

ViÕt ngµy 1 th¸ng Ba 1922

§¨ng lÇn ®Çu ngµy 6 - 7 th¸ng M−êi mét 1927 trªn b¸o "Sinh ho¹t hîp t¸c x·", sè 255


V. I. L ª - n i n

258

310

Göi I-a. Kh. Pª-tÐc-x¬ 324

§ång chÝ Pª-tÐc-x¬!

§¸ng tiÕc lµ v× bÞ èm, t«i ph¶i hñy bá cuéc gÆp gì. Côc b¶o vÖ chÝnh trÞ nhµ n−íc cã thÓ vµ ph¶i ®Êu tranh vµ

®−a ra tßa ¸n xö b¾n vÒ téi ¨n hèi lé vµ nh÷ng téi kh¸c vµ v.v.. Côc b¶o vÖ chÝnh trÞ nhµ n−íc cÇn ph¶i tháa thuËn víi Bé d©n ñy t− ph¸p vµ th«ng qua Bé chÝnh trÞ ®Ó ra chØ thÞ thÝch ®¸ng c¶ cho Bé d©n ñy t− ph¸p còng nh− tÊt c¶ çc c¬ quan.





311

* Göi çc ®ång chÝ c«ng t¸c ë Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc

Nhê sù gióp ®ì cña t«i, hiÖn nay çc ®ång chÝ ®· nhËn ®−îc

nh÷ng thø cÇn thiÕt cho c«ng viÖc cña çc ®ång chÝ1). Trong t×nh tr¹ng rÊt nghÌo vµ rÊt thiÕu thèn cña chóng ta, çc ®ång chÝ ®· nhËn ®−îc thªm nh÷ng sè tiÒn lín ngoµi sè tiÒn ®· chi cho çc ®ång chÝ tr−íc ®©y.

Ph¶i quan t©m thËt nghiªm ngÆt: 1. ®Ó kh«ng lµm mét viÖc g× v« Ých,


Göi L. B. Cra-xin. Ngµy 3 th¸ng Ba 1922

259

2. ®Ó kh«ng vung tay qu¸ møc mµ sè tiÒn ®· ®−îc cÊp cho phÐp,

3. ®Ó nh÷ng cuéc thÝ nghiÖm cña çc ®ång chÝ ®−îc chøng minh mét çch ®Çy ®ñ nhÊt vµ tr¶ lêi mét çch døt kho¸t xem ph−¬ng thøc míi vÒ khai th¸c than bïn cã ¸p dông ®−îc trong thùc tiÔn vµ cã thÝch hîp ®èi víi kinh tÕ kh«ng,

4. hÕt søc chó ý ®Ó tiÕn hµnh chÕ ®é b¸o ço ®Çy ®ñ vÒ viÖc chi dïng nh÷ng mãn tiÒn ®· cÊp cho çc ®ång chÝ.

ChÕ ®é b¸o ço ph¶i tæ chøc thÕ nµo ®Ó cã thÓ nhËn xÐt ®−îc gi¸ thµnh cña than bïn khai th¸c ®−îc.




In lÇn ®Çu n¨m 1934 trong s¸ch "Lª-nin trªn mÆt trËn kinh tÕ. TËp håi ký". M¸t-xc¬-va


312

Göi L. B. Cra-xin 325

Göi Cra-xin hoÆc Lª-gia-va

Yªu cÇu gi¶i thÝch cho t«i mét çch dÔ hiÓu (t«i bÞ èm vµ mô ng−êi), kh«ng qu¸ 10 dßng, sù kh¸c nhau gi÷a

1) viÖc hñy bá ®éc quyÒn tuyÖt ®èi vÒ ngo¹i th−¬ng víi viÖc thay nã b»ng chÕ ®é t« nh−îng th−¬ng nghiÖp

vµ 2) viÖc duy tr× ®éc quyÒn (kh«ng tuyÖt ®èi) vÒ ngo¹i th−¬ng, kÌm theo chØ thÞ: çc h·ng bu«n t− nh©n ®i vµo quan hÖ hîp ®ång víi Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ®Ó ®−îc cung cÊp nh÷ng hµng hãa n−íc ngoµi?

V. I. L ª - n i n

260

Mét çch cô thÓ? mét çch dÔ hiÓu? kh¸c nhau ë chç nµo?





313


3 th¸ng Ba 1922


Xin göi ®ång chÝ th− trao ®æi gi÷a t«i vµ ®ång chÝ Cra-xin (§ 12 ®Ò c−¬ng cña X«-c«n-ni-cèp) mµ t«i ®· nh¾c tíi trong mét bøc th− kh¸c1).

Theo t«i, qua th− tr¶ lêi kh«ng ®−îc râ rµng th× thÊy r»ng Cra-xin kh«ng thÓ chØ râ sù kh¸c nhau gi÷a hai c«ng thøc.

Do ®ã, nªn kÕt luËn r»ng X«-c«n-ni-cèp t−ëng t−îng ra nh÷ng sù bÊt ®ång ý kiÕn vµ cÇn ph¶i chÊp nhËn ®Ò c−¬ng cña Lª-gia-va mµ kh«ng cÇn thay ®æi 326.

Lª-nin



Göi G. L. Pi-a-ta-cèp. Ngµy 5 th¸ng Ba 1922

261

314

Göi N. P. Goãc-bu-nèp 5. III. 1922 M Ë t


VÒ cuèn s¸ch göi kÌm theo ®©y, t«i muèn bµn víi Un-slÝch-t¬327.

Theo t«i, nã gièng nh− lµ "sù che ®Ëy b»ng v¨n häc ®èi víi mét tæ chøc b¹ch vÖ".

§ång chÝ h·y nãi víi Un-slÝch-t¬, kh«ng ph¶i qua ®iªn tho¹i, vµ ®Ò nghÞ ®ång chÝ ®ã biªn th− cho t«i mét çch bÝ mËt, cßn quyÓn s¸ch th× tr¶ l¹i.

Lª-nin



315

Göi G. L. Pi-a-ta-cèp

Göi ®ång chÝ Pi-a-ta-cèp, tæng côc tr−ëng Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu

Sao göi §oµn chñ tÞch ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc Do viÖc cÊp nh÷ng kho¶n vèn lín cho Côc khai th¸c than

bïn b»ng thñy lùc, ë chç ®ång chÝ, theo dù to¸n cña ñy ban than bïn trung −¬ng, ph¶i d«i ra mét sè tiÒn vay mµ tr−íc ®©y ®ång chÝ dù ®Þnh dµnh cho Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc.

T«i yªu cÇu ®ång chÝ, dïng mét phÇn trong çc kho¶n tiÒn vay d«i ra ®ã, mµ ®Æc biÖt l−u ý ®Õn viÖc më mang çc má than bïn

V. I. L ª - n i n

262

trong khu vùc dù ®Þnh x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn khu vùc I-va-n«-v« - V«-d¬-nª-xen-xc¬, ®iÒu nµy ®· cã nh÷ng chØ thÞ t−¬ng øng cña §oµn chñ tÞch ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc vµo th¸ng Ch¹p 1921 vµ th¸ng Hai 19221).


ViÕt ngµy 5 th¸ng Ba 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y

316




T«i ®Ò nghÞ thu thËp ý kiÕn cña çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ ®Ó biÓu quyÕt kh«ng chËm trÔ ®Ò nghÞ sau ®©y (vÒ ®Ò nghÞ ®ã t«i ®· trao ®æi tr−íc víi Xta-lin, Ca-mª-nÐp vµ Di-n«-vi-Ðp):

1) Giao tr¸ch nhiÖm cho ®ång chÝ Rót-du-t¸c ngay lËp tøc ®i ®Õn viÖn ®iÒu d−ìng vµ tõ nay cho ®Õn khi ®¹i héi häp2) kh«ng ®−îc rêi viÖn ®iÒu d−ìng, tu©n thñ hÕt søc nghiªm ngÆt mäi chÕ ®é.

2) Giao cho b¸c sÜ... (tªn ®ång chÝ b¸c sÜ trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng lµ g×? NÕu ®ång chÝ ®ã kh«ng ë nhµ, th× giao cho Xª-ma-sc«) tæ chøc ngay lËp tøc chÕ ®é ¨n uèng båi d−ìng vµ ch÷a bÖnh cho Rót-du-t¸c, nh− ®èi víi ng−êi

1) Còng xem c¶ tËp nµy, v¨n kiÖn 69. 2) §©y lµ nãi §¹i héi XI §¶ng céng s¶n (b) Nga.

Göi X. E. Tsu-tx¬-ca-Ðp. Ngµy 6 th¸ng Ba 1922

263

bÞ bÖnh lao, t¹i mét trong çc viÖn ®iÒu d−ìng kh¸, ®Ó tõ nay cho ®Õn ®¹i héi ®¶ng vµ ®Õn héi nghÞ toµn thÓ (24/III) ®ång chÝ Êy ch÷a ®−îc bÖnh kh¸ h¬n vµ ®−îc nghØ ng¬i nhiÒu h¬n328.


ViÕt ngµy 6 th¸ng Ba 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

317

Göi X. E. Tsu-tx¬-ca-Ðp

Göi ®ång chÝ Tsu-tx¬-ca-Ðp ñy ban çch m¹ng Xi-bi-ri

Xin göi ®ång chÝ bøc th− cña M. Ba-ga-Ðp. T«i ñy nhiÖm cho ®ång chÝ kiÓm tra nh÷ng sù viÖc nãi trong th− cña ®ång chÝ ®ã, ®iÒu tra nguyªn nh©n cña viÖc quy ®Þnh møc thuÕ kh«ng phï hîp víi mïa mµng vµ xö trÝ nh÷ng ng−êi cã lçi ®· v−ît quyÒn trong khi thu thuÕ l−¬ng thùc vµ trong viÖc hµnh h¹ n«ng d©n, ®ång thêi x¸c ®Þnh t×nh h×nh thu thuÕ trong nh÷ng tæng kh¸c thuéc tØnh N«-v«-ni-c«-la-Ðp-xc¬.

CÇn ph¶i ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p thËt kiªn quyÕt ®Ó b¶o ®¶m gieo trång hÕt nh÷ng vïng ®· bÞ thiÖt h¹i do thu thuÕ l−¬ng thùc kh«ng ®óng.

§ång chÝ h·y viÕt cho t«i biÕt viÖc thùc hiÖn329.





V. I. L ª - n i n

264

318



Xin göi ®ång chÝ vµ ®ång chÝ LÝt-vi-nèp330. NÕu ®ång chÝ ch−a ®äc, th× h·y xem qua hoÆc giao cho mét ng−êi nµo ®ã ®äc råi tr×nh bµy víi ®ång chÝ. T¸c gi¶ xem ra lµ mét tªn khèn n¹n nguy hiÓm, mét labour lieutenant of the capitalist class1) tr¨m phÇn tr¨m.

Lª-nin cña ®ång chÝ ViÕt ngµy 6 th¸ng Ba 1922



319

göi v. m. M«-l«-tèp


NÕu ®ång chÝ thÊy cÇn ®Õn t«i, th× t«i thiÕt tha yªu cÇu ®õng e ng¹i g× c¶, cø gäi t«i. Cã ®iÖn tho¹i (c¶ çc n÷ ®iÖn tho¹i viªn ë tæng ®µi tÇng III vµ Ph«-ti-ª-va ®Òu biÕt); cã thÓ göi giÊy tê qua Ph«-ti-ª-va. T«i còng rÊt cã thÓ ®Õn chç ®ång chÝ b»ng xe ®−îc: t«i vui lßng s½n sµng ®i xe, chØ cÇn kh«ng ®Õn mét tiÕng ®ång hå.

Lª-nin ViÕt vµo th¸ng Ba, sím nhÊt lµ ngµy 6, 1922



1) ― mét tªn tay sai trong hµng ngò c«ng nh©n lµm thuª cho giai cÊp t− b¶n

Göi L. M. Khin-tsóc. Ngµy 7 th¸ng Ba 1922

265

320


§ång chÝ Gli-¸t-xe! C«ng viÖc so¹n bµi nãi lÇn nµy tèt h¬n nhiÒu so víi nh÷ng lÇn tr−íc, nh−ng dï sao vÉn cßn tåi. §ång chÝ h·y ®èi chiÕu mét çch cÈn thËn h¬n b¶n thø nhÊt vµ b¶n ®· ®−îc t«i ch÷a331.

Ng−êi viÕt bµi nãi kh«ng nªn ®Ó l¹i nh÷ng ®o¹n v« nghÜa vµ nh÷ng chç bá sãt râ rµng lµ kh«ng phï hîp. Ng−êi viÕt bµi nãi ph¶i cã kh¶ n¨ng b æ s u n g vµo nh÷ng thiÕu sãt ®ã b»ng 2 - 3 ch÷, ®Ó cho c©u v¨n nµo còng m ¹ c h l ¹ c. §õng ngÇn ng¹i, thØnh tho¶ng ph¶i chuyÓn tõ ng«i thø nhÊt sang ng«i thø ba (("diÔn gi¶ sau khi ®Ò cËp mét vÊn ®Ò nµo ®ã hoÆc nh¾c l¹i mét ý nµo ®ã, tiÕp tôc nãi": (l¹i dïng ng«i thø nhÊt))). Ng−êi viÕt bµi nãi cã kinh nghiÖm vµ cã tµi bao giê còng dïng nh÷ng b¶n ghi tèc ký lµm t− liÖu ®Ó k h « n g n g Ç n n g ¹ i ®−a vÊn ®Ò nµy ë ng«i thø nhÊt, vÊn ®Ò kia ë ng«i thø ba, mµ kh«ng ch¹y theo mét ý ®å ®¸ng buån c−êi (lu«n lu«n dïng ng«i thø nhÊt, tÊt c¶ ®Òu hoµn toµn nh− thÕ), ý ®å ®ã võa lè bÞch võa cã h¹i.

7/III. Lª-nin




321

Göi L. M. Khin-tsóc332

Sao göi Goãc-bu-nèp vµ Xm«-li-a-ni-nèp

§ång chÝ Khin-tsóc!

T«i kh«ng thÓ tiÕp çc x· viªn hîp t¸c x· ®−îc v× bÞ èm. Ngµy mai sÏ ®¨ng bµi nãi cña t«i, trong ®ã t«i sÏ nãi ®Õn t×nh tr¹ng èm

V. I. L ª - n i n

266

®au ®ã1). VÒ çc x· viªn hîp t¸c x·, t«i lo ng¹i ph¶i ch¨ng ng−êi ta ®· khuÕch ®¹i mét çch gi¶ t¹o phÇn së khiÕm cña hä vµ chuyÓn nã cho ®ång chÝ. T«i chuyÓn th− cña ®ång chÝ cho Goãc-bu-nèp vµ Xm«-li-a-ni-nèp vµ yªu cÇu ®ång chÝ tÝnh to¸n chÝnh x¸c vµ hoµn chØnh phÇn së h÷u vµ phÇn së khiÕm vµ chuyÓn ®Õn ®Ých danh cho hä ®Ó hä cho t«i biÕt kÕt qu¶.

Sè tiÒn vay mµ ®ång chÝ khi lªn ®−êng ®· chê ®îi ë hîp t¸c x· n−íc ngoµi, hiÖn nay t×nh h×nh ®Õn ®©u råi?

T«i sÏ chê nh÷ng b¸o ço ng¾n gän cña ®ång chÝ cho biÕt t×nh h×nh ph¸t triÓn bé m¸y hîp t¸c x· ë Nga (t«i chØ míi cã nh÷ng sè liÖu cò: th¸ng ChÝn ― 1 triÖu, th¸ng M−êi ― 3, th¸ng M−êi mét ― 6 triÖu róp b»ng vµng). HiÖn nay ë chç ®ång chÝ cã b¸o ço 10 ngµy mét lÇn kh«ng? ë ®ã liÖu cã nh÷ng tµi liÖu chÝnh x¸c cho biÕt r»ng bao nhiªu liªn hiÖp hîp t¸c x· tiªu dïng tØnh ®· cung cÊp cho ®ång chÝ nh÷ng b¸o ço tæng kÕt chÝnh x¸c vµ bao nhiªu kh«ng cung cÊp nh÷ng b¸o ço ®ã? §ång chÝ cã ¸p dông lèi tr¶ l−¬ng cho çc çn bé hîp t¸c x· tïy theo doanh sè cña hä vµ theo thµnh tÝch ®¹t ®−îc biÓu hiÖn ë viÖc gi¶m bít tû lÖ chi phÝ ®Ó ®µi thä cho bé m¸y cña chóng ta kh«ng?

T«i yªu cÇu ®ång chÝ tr¶ lêi cho t«i, d−íi h×nh thøc rÊt ng¾n gän, nh÷ng vÊn ®Ò ®ã vµ b¸o ço thªm r»ng ban qu¶n trÞ Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng dù ®Þnh ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p nghiªm tóc nµo ®Ó kiÓm tra xem hîp t¸c x· cña chóng ta qu¶ thËt lµ mét c¬ quan th−¬ng nghiÖp chø kh«ng ph¶i lµ mét c¬ quan quan liªu. Bøc th− cña Ti-kh«-mi-rèp mµ t«i võa nhËn ®−îc vµ ®· tr¶ lêi2), khiÕn cho t«i ph¶i nghi ngê kh«ng Ýt vÒ t×nh h×nh ®ã, ch¼ng kh¸c g× vÒ m−u toan xuÊt b¶n mét tê b¸o hµng tuÇn lÊy tªn lµ "Sù nghiÖp hîp t¸c x·"3). Xem ra th× ë chç ®ång

1) ý nãi ®Õn bµi "T×nh h×nh quèc tÕ vµ trong n−íc cña n−íc Céng hßa x«-viÕt" (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 1 - 20).

2) Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 309. 3) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44,

tr. 474, 477 - 478.

Göi E. X. V¸c-ga. Ngµy 8 th¸ng Ba 1922

267

chÝ, nh÷ng tªn quan liªu vµ trÝ thøc ®ang chiÕm gi÷ nh÷ng vÞ trÝ cao qu¸ ®¸ng, bän nµy cã kh¶ n¨ng bµy ra nhiÒu thø giÊy tê vµ b¸o, nh−ng l¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng bu«n b¸n.

Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 7 th¸ng Ba 1922



322

Göi E. X. V¸c-ga333

8/III.

§ång chÝ V¸c-ga th©n mÕn!

T«i bÞ èm. Hoµn toµn k h « n g t h Ó lµm bÊt cø mét c«ng viÖc g×.

NÕu ®ång chÝ biªn so¹n mét tËp s¸ch (gåm nh÷ng ®o¹n trÝch tõ nh÷ng t¸c phÈm hoÆc tõ nh÷ng phÇn cña t¸c phÈm cña t«i), th× dÜ nhiªn lµ t«i kh«ng cã g× ®Ó ph¶n ®èi viÖc ®ã, nh−ng ®ång chÝ ph¶i tù coi m×nh chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sù lùa chän.

Yªu cÇu cña t«i: 1) trÝch mét çch ®Çy ®ñ h¬n nh÷ng t¸c phÈm cña t«i viÕt

vµo mïa xu©n 1918 nh»m chèng l¹i "ph¸i t¶", viÕt vÒ "chñ nghÜa t− b¶n nhµ n−íc" vµ vÒ nh÷ng khã kh¨n trong v i Ö c q u ¶ n l ý víi ý nghÜa nã lµ mét nhiÖm vô ® Æ c t h ï;

2) cuèn s¸ch chèng "BÖnh Êu trÜ" (nh÷ng nguyªn t¾c chung cña s¸ch l−îc vµ chiÕn l−îc) (trÝch ®Çy ®ñ h¬n)1);

1) ý nãi ®Õn cuèn "BÖnh Êu trÜ "t¶ khuynh" trong phong trµo céng s¶n" (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 41, tr. 1 - 128).

V. I. L ª - n i n

268

NB 3) ®õng bao giê trÝch nh÷ng bµi nãi cña t«i (v¨n b¶n cña nh÷ng bµi ®ã th−êng lµ kÐm, bao giê còng ®−îc truyÒn l¹i mét çch kh«ng chÝnh x¸c); chØ trÝch nh÷ng t¸c phÈm cña t«i th«i.

Göi lêi chµo tèt ®Ñp nhÊt Lª-nin cña ®ång chÝ

P. S. T«i còng k h « n g thÓ høa viÕt lêi b¹t. §ång chÝ h·y tù coi m×nh cã tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc lùa chän nh÷ng ®o¹n trÝch334.


In lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ b»ng tiÕng §øc n¨m 1923 trong cuèn "Jahrbuch für Wirtschaft, Politik und Arbeiterbewegung 1922/23". Hamburg

Theo ®óng b¶n th¶o DÞch tõ tiÕng §øc

In toµn v¨n n¨m 1945 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXV

323


(Sao göi ®ång chÝ Ca-mª-nÐp)


T«i kh«ng thÓ nép bµi. §Ò nghÞ hoµn toµn ®õng tr«ng chê vµo t«i. CÇn ph¶i lo liÖu tr−íc ®Ó t×m lÊy mét ng−êi biªn tËp rÊt cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ rÊt th«ng th¹o vÒ tÊt c¶ nh÷ng çi g× mµ chóng ta sÏ ®¨ng trªn çc b¸o tiÕng Anh. T«i rÊt lo ng¹i r»ng nÕu kh«ng t×m ®−îc mét biªn tËp viªn nh− thÕ, chóng ta sÏ thÊy ®−îc ë b¸o "Ng−êi b¶o vÖ Man-se-xt¬" toµn lµ nh÷ng cña vøt ®i, thø ®ã chØ cã h¹i cho chóng ta mµ th«i. ChÝnh lµ b©y giê, khi

Göi L. B. Cra-xin. Ngµy 10 th¸ng Ba 1922

269

râ rµng lµ ngµy cµng cã nhiÒu kh¶ n¨ng ng−êi Ph¸p sÏ ph¸ vì Héi nghÞ Giª-n¬, th× cÇn ph¶i biÕn nh÷ng bµi b¸o cña chóng ta thµnh nh÷ng bµi ph¸t biÓu hõng hùc khÝ thÕ chiÕn ®Êu, nghÜa lµ ph¶i cã c¶ mét kÕ ho¹ch thËt râ rµng vÒ viÖc phôc håi n−íc Nga kh«ng ph¶i trªn c¬ së t− b¶n chñ nghÜa, ®ång thêi lªn ¸n kÞch liÖt çc n−íc ch©u ¢u lµ hoµn toµn bÊt lùc, lóng tóng vµ ngu xuÈn335.

Lª-nin




324

Göi L. B. Cra-xin

Tèi mËt

Göi ®ång chÝ Cra-xin


T¹i mét trong nh÷ng cuéc gÆp gì gÇn ®©y nhÊt cña chóng ta, ®ång chÝ ®· nãi víi t«i r»ng ®ång chÝ ®· cã nh÷ng cuéc th−¬ng l−îng víi mét nhµ bu«n ng−êi Anh vÒ viÖc tæ chøc mét héi chung nh»m tiªu thô nh÷ng thø ®¸ quý, v.v..

Yªu cÇu ®ång chÝ viÕt cho t«i mÊy dßng: kÕ ho¹ch ®ã ®· ®−a ®Õn kÕt qu¶ g×? §èi víi n−íc §øc còng thÕ.

Sau n÷a, t«i yªu cÇu tr¶ lêi cho t«i: liÖu ®ång chÝ cã thÓ giao mét ng−êi nµo ®ã viÕt mét b¶n th«ng b¸o ng¾n gän (kh«ng dµi qu¸ 2 - 3 trang) tæng hîp nh÷ng tµi liÖu thùc tÕ ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn nÒn ngo¹i th−¬ng cña chóng ta trong nh÷ng th¸ng gÇn ®©y, ch¼ng h¹n ― trong 6 th¸ng gÇn ®©y. T«i rÊt cÇn tµi liÖu ®ã cho

V. I. L ª - n i n

270

b¶n b¸o ço t¹i ®¹i héi ®¶ng1). Xin kÓ çc vÊn ®Ò ®¹i thÓ nh− sau:

Sè hiÖp −íc th−¬ng m¹i ký víi çc n−íc kh¸c, cã ghi râ n¨m vµ th¸ng ký çc hiÖp −íc ®ã.

Sè c«ng ty hçn hîp ®· thµnh lËp nh»m môc ®Ých bu«n b¸n víi çc nhµ t− b¶n thuéc çc n−íc kh¸c nhau.

Kim ng¹ch nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu, tÝnh b»ng gi¸ trÞ ®ång róp tr−íc chiÕn tranh, tÝnh theo tõng th¸ng, trong nh÷ng th¸ng gÇn ®©y.

Nh÷ng ®¬n ®Æt hµng vµ sè hµng nhËp khÈu, ph©n lo¹i thµnh l−¬ng thùc vµ thiÕt bÞ c«ng nghiÖp.

Sè l−îng çc nhµ bu«n do Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng thu hót ®−îc trªn nguyªn t¾c ®¹i lý kinh tiªu, ng−êi Nga vµ ng−êi n−íc ngoµi tÝnh riªng, v.v.336.




Theo ®óng b¶n viÕt tay cña N. X. Lª-pª-sin-xcai-a

325


KhÈn


§ång chÝ h·y nh©n danh Ban chÊp hµnh trung −¬ng göi ngay ®iÖn mËt cho tÊt c¶ çc tØnh ñy, nãi r»ng çc ®¹i biÓu vÒ dù ®¹i héi

1) ý nãi ®Õn §¹i héi XI s¾p tíi cña §¶ng céng s¶n (b) Nga.

Göi N. P. Goãc-bu-nèp. Ngµy 14 th¸ng Ba 1922

271

®¶ng, ph¶i mang theo nh÷ng tµi liÖu vµ t− liÖu, cµng chi tiÕt cµng tèt, vÒ nh÷ng b¸u vËt hiÖn cã trong nh÷ng nhµ thê vµ nhµ tu, vµ vÒ tiÕn tr×nh cña c«ng t¸c tÞch thu nh÷ng b¸u vËt ®ã337.

Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 12 th¸ng Ba 1922 håi 13 giê 35 phót

In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n viÕt tay cña N. X. An-li-lu-ª-va

326



§Ò nghÞ ®ång chÝ tr¶ lêi cho t«i, b»ng ®iÖn qua ®iÖn tho¹i, theo ®Þa chØ cña ®ång chÝ Goãc-bu-nèp, rèt cuéc ®· thu xÕp ®−îc hai c¨n nhµ cho çc ñy viªn cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc ch−a, t«i ®· viÕt th− b¸o cho ®ång chÝ vÒ hai c¨n nhµ nµy vµ ®ång chÝ ®· tr¶ lêi t«i r»ng tÊt c¶ çc biÖn ph¸p ®· ®−îc thi hµnh.

Hoµn toµn cÇn thiÕt ph¶i cÊp hai c¨n nhµ cho ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc sö dông338.


ViÕt ngµy 13 th¸ng Ba 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y, do V. I. Lª-nin ký

327

Göi N. P. Goãc-bu-nèp339

KhÈn!!


§ång chÝ h·y vui lßng b¸o cho ®ång chÝ R¸t-tsen-c« r»ng riªng t«i th× t«i t¸n thµnh ®Êy. Nh−ng cho xuÊt vµng ra th× c h Ø c ã B é

V. I. L ª - n i n

272

c h Ý n h t r Þ míi gi¶i quyÕt ®−îc, ®ã chÝnh lµ n¬i cÇn ®Ò xuÊt sím h¬n (cã lÏ th«ng qua TiÓu ban qu¶n lý vµng?) vµ tr×nh bµy mét çch cÆn kÏ h¬n.

Lª-nin




328


15 th¸ng Ba 1922

Göi çc ®ång chÝ Ca-mª-nÐp vµ Xta-lin

Theo t«i, vÊn ®Ò vèn lu©n chuyÓn cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, Cra-xin vµ Txi-u-ru-pa gi¶i quyÕt ®óng. X«-c«n-ni-cèp ®· ph¹m sai lÇm khi gi¶ ®Þnh r»ng çc t¬-rít quèc doanh lµ ®éc lËp vµ v÷ng ch¾c, tuy r»ng trong thùc tÕ ®ång chÝ ®ã ®· kh«ng lµm ®−îc g× cô thÓ ®Ó thùc sù ®¹t ®−îc môc tiªu Êy.

Çc t¬-rít quèc doanh cña ®ång chÝ ®ã kh«ng ®−îc kiÓm so¸t vµ kh«ng thÓ tr¸nh khái l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng.

Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ph¶i tïy ë chç vµ chØ tïy ë chç lµ n¬i nµo b¶o ®¶m ®−îc ch¾c ch¾n h¬n sù chu chuyÓn ®óng ®¾n vµ lîi nhuËn nhiÒu. ChÝnh v× thÕ t«i nghÜ r»ng quyÕt ®Þnh cña Cra-xin vµ Txi-u-ru-pa lµ ®óng340.

Lª-nin




Göi §. I. Cuèc-xki. Ngµy 18 th¸ng Ba 1922

273

329


Göi ®ång chÝ X«-c«n-ni-cèp Bé d©n ñy tµi chÝnh

XÐt r»ng trªn b¸o chÝ cña X«-viÕt còng nh− cña ®¶ng, tr−íc ®©y, chÝnh lµ nh©n lóc cã cuéc triÓn l·m cña Tæng côc qu¶n lý ®Êt 18 - 25/IX - 21, ®· nhÊt trÝ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña ®ång chÝ Ru-nèp lµ ho¹t ®éng rÊt cã kÕt qu¶ trong lÜnh vùc x©y dùng nÒn n«ng nghiÖp v« s¶n, xÐt r»ng sù ®¸nh gi¸ ®ã ®· ®−îc kh¼ng ®Þnh trong nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ngµy 30/IX - 21, t«i nghÜ r»ng hoµn toµn cÇn tháa m·n mét çch ®Çy ®ñ ®¬n kÌm theo ®©y cña Ru-nèp341.

Yªu cÇu ®ång chÝ X«-c«n-ni-cèp tr¶ lêi t«i mét çch kh«ng chËm trÔ, vÒ thùc chÊt, th«ng qua ®ång chÝ Goãc-bu-nèp342.


§¨ng lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ ngµy 14 th¸ng Hai 1924 trªn b¸o "Sù thËt", sè 36

In toµn v¨n lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y

330



§ång chÝ Txi-u-ru-pa ®· göi cho ®ång chÝ mét bøc th− nãi vÒ t¬-rít ®−êng343.

T«i yªu cÇu hÕt søc l−u ý ®Õn c«ng viÖc ®ã. H·y bæ nhiÖm mét çn bé −u tó.

V. I. L ª - n i n

274

§ång chÝ h·y ® Ý c h t h © n kiÓm tra. Kiªn quyÕt vµ nghiªm kh¾c ®Õn møc tèi ®a. T×nh h×nh trong çc t¬-rít quèc doanh cña chóng ta thËt lµ

tåi tÖ hÕt chç nãi. Vµ c¶ nh÷ng kÎ tåi tÖ, l−êi nh¸c, v« cïng xÊu xa nhÊt, ®ã lµ nh÷ng ng−êi céng s¶n "thµnh khÈn", hä thµnh khÈn ®Ó cho ng−êi ta d¾t mòi.

Bé d©n ñy t− ph¸p vµ Tßa ¸n çch m¹ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc hÕt vÒ viÖc trÊn ¸p th¼ng tay nh÷ng ®å v« dông ®ã cïng víi nh÷ng tªn b¹ch vÖ ®ang d¾t mòi hä. 18/III. 1922 Göi lêi chµo céng s¶n Lª-nin

§¨ng lÇn ®Çu ngµy 21 th¸ng Giªng 1937 trªn çc b¸o "Sù thËt", sè 21 vµ "Tin tøc", sè 19


331

Göi I. X. Un-slÝch-t¬ 344

18/III - 1922 MËt

§ång chÝ Un-slÝch-t¬!

§ång chÝ cßn nhí kh«ng, cã lÇn t«i ®· viÕt th− cho ®ång chÝ r»ng ®õng cho con trai cña R«-bíc E-®u-¸c-®«-vÝch Cl¸t-x«n ®i ra n−íc ngoµi? Theo nh÷ng tµi liÖu x¸c minh hiÖn nay ®· ®−îc ®−a ®Õn cho t«i, nay kh«ng cßn cÇn thiÕt ph¶i xö sù nh− thÕ n÷a. NghÜa lµ, vÒ phÝa t«i, kh«ng cã trë ng¹i ®èi víi viÖc ng−êi Êy ®i ra n−íc ngoµi.


In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y nh÷ng håi ký cña I. X. Un-slÝch-t¬

Göi I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp. Ngµy 19 th¸ng Ba 1922

275

332

Göi I. I. xc¬-voãc-txèp - xtª-pa-nèp

19/III.

§ång chÝ Xtª-pa-nèp!

T«i võa xem xong 160 trang cuèn s¸ch cña ®ång chÝ345. T«i cµng phÉn né quë tr¸ch ®ång chÝ bao nhiªu (®Õn møc

kh«ng cßn gi÷ lÞch sù n÷a) vÒ téi hiÖn giê ®ång chÝ vÉn cø ngåi hµng mÊy th¸ng viÕt bµi b¸c bá Cu-nèp, th× t«i l¹i cµng kh©m phôc cuèn s¸ch nµy bÊy nhiªu. §ã míi thùc lµ c«ng viÖc! §ã lµ kiÓu mÉu cho thÊy ph¶i d¹y nh− thÕ nµo tªn mäi rî Nga häc n h ÷ n g ® i Ò u A, B, C, nh−ng kh«ng ph¶i d¹y "nöa chõng", mµ d¹y hÕt m«n häc.

H·y viÕt thªm (tr−íc hÕt h·y nghØ ng¬i ® Õ n n ¬ i ® Õ n c h è n) mét tËp nh− thÕ n÷a vÒ lÞch sö t«n gi¸o v µ c h è n g l ¹ i m ä i t h ø t«n gi¸o (kÓ c¶ thø t«n gi¸o cña Can-t¬ vµ thø t«n gi¸o duy t©m tinh vi kh¸c hoÆc thø t«n gi¸o bÊt kh¶ tri tinh vi kh¸c), víi sù kh¸i qu¸t nh÷ng tµi liÖu vÒ lÞch sö chñ nghÜa v« thÇn vµ vÒ mèi liªn hÖ gi÷a nhµ thê víi giai cÊp t− s¶n.

Mét lÇn n÷a göi tíi ®ång chÝ lêi chµo vµ lêi chóc mõng thµnh tÝch tuyÖt vêi.

Lª-nin cña ®ång chÝ P. S. ë trang 97 viÕt kh«ng ®¹t. Rª-xp«n-®Õch ®· lÇm lÉn346.

T«i khuyªn ®ång chÝ lÊy tµi liÖu gèc vµ nhê ng−êi ta kiÓm tra. T«i göi kÌm theo ®©y bøc th− cho P«-pèp (®ång chÝ cã thÓ göi qua n÷ th− ký cña t«i).

P. P. S. T«i göi phÇn lêi tùa cho n÷ th− ký.




V. I. L ª - n i n

276

333

Göi A. I. r−-cèp vµ A. §. Txi-u-ru-pa

G ö i ® å n g c h Ý R− - c è p v µ T x i - u - r u - p a

RÊt quan träng. T«i hoµn toµn t¸n thµnh. T¹m thêi (tr−íc khi Xmin-ga ®Õn) chóng ta cö Pi-a-ta-cèp ®Õn c«ng t¸c ë Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn l iÖu vµ Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao.

T«i ®Ò nghÞ ®äc xong th× chuyÓn ngay cho M«-l«-tèp ®Ó tr×nh B é c h Ý n h t r Þ th«ng qua347.

VÒ Bé d©n ñy giao th«ng ― ®Ó biÕt348.

19/III. Lª-nin


334

§iÖn göi héi nghÞ kinh tÕ khu ®«ng - nam

Göi Héi nghÞ kinh tÕ khu §«ng-Nam

Sao göi tØnh §«n Göi Ban chÊp hµnh X«-viÕt khu vùc Xan-xc¬

T« nh−îng cho Cróp víi diÖn tÝch 5 v¹n ®ª-xi-a-ti-na, vÒ vÊn ®Ò nµy cã ®¹i diÖn cña Bé d©n ñy n«ng nghiÖp lµ A-®a-m«-vÝch vµ cßn cã mét ®ång chÝ n÷a vµ nh÷ng ®¹i diÖn cña Cróp lµ ClÕt-tª vµ Phun-tª, Txª-g¬-khau ®· lªn ®−êng ®Õn chç çc ®ång chÝ, t« nh−îng ®ã cã ý nghÜa to lín kh«ng nh÷ng vÒ ph−¬ng diÖn kinh tÕ mµ c¶ vÒ ph−¬ng diÖn chÝnh trÞ n÷a. Çc ®ång chÝ ph¶i cè g¾ng hÕt søc ®Ó thóc ®Èy viÖc ký hîp ®ång t« nh−îng, t«i sÏ coi mäi sù tr× trÔ trong viÖc nµy lµ mét téi lçi. Çc ®ång chÝ h·y ®iÖn mét

Göi G. I-a. X«-c«n-ni-cèp. Ngµy 20 th¸ng Ba 1922

277

çch ng¾n gän cho biÕt t×nh h×nh chÊp hµnh. Çc ®ång chÝ h·y göi tÊt c¶ mét çch tØ mØ b»ng b−u ®iÖn349. 19/III - 22 Chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng

Lª-nin


335


20. III. 1922


§ång chÝ h·y viÕt cho t«i biÕt, 1) ®ång chÝ ®· nhËn vµ ®· ®äc th− cña ®ång chÝ Bi-ª-lèp

ch−a: "KÕ ho¹ch vÒ chiÕn dÞch tµi chÝnh cho ®Õn vô mïa míi n¨m 1922" vµ ý kiÕn cña ®ång chÝ nh− thÕ nµo.

2) ViÖc gi¸m s¸t c«ng t¸c thu thuÕ b»ng tiÒn ®−îc tæ chøc nh− thÕ nµo?

Ghi nh÷ng sù viÖc vµo trang thø nhÊt. Cø 10 ngµy mét, ®Òu cã b¸o ço tæng kÕt chø? b»ng ®iÖn b¸o hoÆc b»ng b−u ®iÖn?

Cã mÊy tØnh b¸o ço ®óng thêi h¹n? %% cßn chËm trÔ, tÝnh trung b×nh vµ tõ ― ®Õn? 3) ViÖc gi¸m s¸t cña Ng©n hµng nhµ n−íc ®èi víi çc t¬-rít

quèc doanh lo¹i kÐm cña chóng ta ®−îc tæ chøc nh− thÕ nµo, ®ã lµ nh÷ng t¬-rít mµ ë ®ã nh÷ng tªn ¨n c¾p gian ngoan ®ang d¾t mòi nh÷ng ng−êi céng s¶n trung thùc vµ rÊt thµnh kÝnh, tøc lµ nh÷ng chñ nhiÖm cña çc ban qu¶n lý vµ v. v.?350




V. I. L ª - n i n

278

336

Göi L. B. Cra-xin 351

20/III.


T«i kh«ng ®ång ý víi ®ång chÝ. Lª-gia-va lµ mét ®ång chÝ rÊt hiÒn lµnh, nh−ng ®· chøng tá ®Çy ®ñ thiÕu sãt cña m×nh.

CÇn mét ban l·nh ®¹o kh¸c (Bé chÝnh trÞ), vµ trong ®ã cÇn bé ba: ®ång chÝ + Phrum-kin + R¸t-tsen-c«, bëi v× ®ång chÝ th× th−êng ®i c«ng t¸c n−íc ngoµi lu«n, mµ quyÒn lùc th× ph¶i ë t¹i n−íc Nga. Vµ h¬n n÷a ®ång chÝ cßn lµ mét nhµ ngo¹i giao. Cßn c«ng viÖc nÆng nhäc, viÖc quÐt s¹ch nh÷ng tªn trém c¾p, theo dâi ®Ó duy tr× trËt tù, ®Êu tranh chèng l¹i nh÷ng kÎ kh«ng chÊp hµnh, th× ®ång chÝ kh«ng ph¶i phô tr¸ch. §ång chÝ ph¶i l·nh ®¹o, cßn ®èi víi c«ng viÖc nÆng nhäc th× cÇn nh÷ng ng−êi v÷ng vµng, chø kh«ng ph¶i Lª-gia-va. Hä sÏ häc lµm ®−îc.



337


Göi ®ång chÝ Goãc-bu-nèp

§ång chÝ h·y kiÓm tra xem ng−êi ta ®· göi giÊy thÞ thùc cho phÐp nhËp c¶nh vµo n−íc Nga cho nh÷ng ®¹i diÖn cña çc nhµ t− b¶n Mü, tøc lµ nh÷ng ng−êi ®· b¾t ®Çu cuéc héi ®µm víi R−-cèp ®Ó bµn viÖc cung cÊp cho n−íc Nga nh÷ng m¸y mãc n«ng nghiÖp

Göi M. I. Phrum-kin vµ I. I. R¸t-tsen-c«

279

trÞ gi¸ 40 triÖu ®«-la hay ch−a. NÕu viÖc cho phÐp nhËp c¶nh vÉn ch−a ®−îc gi¶i quyÕt, th× ®ång chÝ t×m çch x¸c minh tªn cña nh÷ng ng−êi ®· ph¹m téi quan liªu ®Ó t«i cã thÓ trõng ph¹t hä mét çch nghiªm kh¾c.

Lª-nin




338

Göi M. I. Phrum-kin vµ I. I. R¸t-tsen-c«352

21/III. 1922.

Çc ®ång chÝ Phrum-kin vµ R¸t-tsen-c«!

H«m qua, khi nãi chuyÖn víi t«i, ®ång chÝ Cra-xin tá ý lo ng¹i r»ng hai ®ång chÝ lµ nh÷ng ng−êi chñ tr−¬ng chÕ ®é tù do bu«n b¸n vµ v× thÕ sè phËn cña viÖc ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng ®−îc ®Þnh ®o¹t tr−íc theo chiÒu h−íng tiªu cùc. T«i ®· ph¶n ®èi mét çch hÕt søc kiªn quyÕt; c¬ së ý kiÕn cña t«i lµ hai ®ång chÝ lµ nh÷ng ®¶ng viªn kú cùu, ®· ®−îc thö th¸ch b»ng mäi çch, vµ kh«ng hÒ cã chót c¨n cø ®Ó nãi r»ng chØ thÞ hoµn toµn chÝnh x¸c cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng (®· chÊp nhËn nh÷ng ®Ò c−¬ng thõa nhËn ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng) cã thÓ kh«ng ®−îc çc ®ång chÝ chÊp hµnh. Ngoµi ra, t«i tá ý nghi ngê s©u s¾c r»ng ®ång chÝ Phrum-kin lµ mét ng−êi "chñ tr−¬ng chÕ ®é tù do bu«n b¸n". NÕu ®ång chÝ R¸t-tsen-c« nãi tr−íc (®iÒu mµ t«i còng ®· nghe ®ång chÝ ®ã nãi) theo tinh thÇn lµ Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng "kh«ng thÓ b¶o ®¶m" ®éc quyÒn, th× mét lµ, ®iÒu ®ã cã ý nãi ®Õn bé m¸y tåi kÐm cña

V. I. L ª - n i n

280

Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, mµ chÝnh hiÖn nay chóng ta sÏ c¶i tiÕn, vµ thø hai, râ rµng lµ ®ång chÝ ®ã cã ý nãi ®Õn ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng "tuyÖt ®èi" hiÖn ®· bÞ thay thÕ bëi ®éc quyÒn tù do, nh−ng vÉn lµ ®éc quyÒn mét çch kh«ng ®iÒu kiÖn vµ trong mäi tr−êng hîp.

T«i thÊy cã tr¸ch nhiÖm ph¶i th«ng b¸o cho çc ®ång chÝ biÕt cuéc nãi chuyÖn ®ã cña t«i víi Cra-xin. Çc ®ång chÝ h·y viÕt cho t«i mÊy ch÷. T«i hy väng r»ng trªn c¬ së "çc c«ng ty hçn hîp", nÕu tÊt c¶ chóng ta vµ ®Æc biÖt lµ çc ®ång chÝ kh«ng ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng lµ ë ®ã cã "nh÷ng con bóp bª céng s¶n", ngåi ë tËn chãp bu chØ ®Ó lµm v×, cßn tÊt c¶ ®Òu do bän chuyªn gia, bän bÞp bîm, v.v. ®iÒu khiÓn ― th× trªn c¬ së ®ã chóng ta sÏ c¶i tæ l¹i ®−îc toµn bé nÒn kinh tÕ th−¬ng nghiÖp vµ c¶i tæ ®−îc ®óng theo h−íng cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o cho sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi.




339

Göi M. I. Phrum-kin

§ång chÝ Phrum-kin!

T«i võa viÕt xong bøc th− göi ®ång chÝ vµ R¸t-tsen-c«1), khi nhËn ®−îc th− cña ®ång chÝ 353. T«i kh«ng thÓ ®ång ý víi ®ång chÝ. NghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ chÝnh x¸c, râ rµng vµ theo t«i ®óng ®¾n.


§iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i göi L. B. Ca-mª-nÐp

281

§©u lµ "nh÷ng bÊt ®ång vÒ nguyªn t¾c" cña ®ång chÝ "víi Cra-xin"?? §ång chÝ h·y cho t«i biÕt. Cã ch¨ng? ë ®©u? Nh÷ng bÊt ®ång nµo?

Dï cho thËm chÝ lµ cã thùc ®i n÷a, th× ®ã kh«ng ph¶i lµ mét trë ng¹i.

§ång chÝ vµ R¸t-tsen-c« h·y tháa thuËn ë ®©y, ngay b©y giê, víi Xt«-m«-ni-a-cèp. §ång chÝ vµ R¸t-tsen-c«, mçi ng−êi sÏ ® i ra n−íc ngoµi Ýt nhÊt lµ mçi n¨m mét lÇn. §Õn BÐc-lanh kh«ng xa, mµ BÐc-lanh lµ trung t©m.



340

§iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i göi L. B. Ca-mª-nÐp

Göi ®ång chÝ Ca-mª-nÐp

H«m nay t«i c¶m thÊy kh¸ h¬n rÊt nhiÒu so víi mäi khi vµ do ®ã ®· cã thÓ lùa chän vµ xem xÐt mét çch cã hÖ thèng tÊt c¶ tµi liÖu cho b¶n b¸o ço cña t«i354. KÕt luËn nh− thÕ nµy: tµi liÖu ®ã qu¸ − nghÌo nµn. V× vËy t«i ®Ò nghÞ ®ång chÝ h·y ®Ó dµnh toµn bé buæi chiÒu mai, ®Ó Ýt nhÊt còng cã mét tiÕng ®ång hå rçi nh»m chuÈn bÞ b¶n b¸o ço bæ sung cña ®ång chÝ vÒ ®Ò tµi mµ chóng ta ®· nãi víi nhau. T«i sÏ viÕt cho héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng r»ng t«i ®Ò nghÞ chØ ®Þnh mét ng−êi b¸o ço bæ sung1). Ban chÊp hµnh trung −¬ng cã thÓ ra quyÕt ®Þnh, nÕu muèn, r»ng vÊn ®Ò vÒ sù cÇn thiÕt cã mét b¶n b¸o ço bæ sung sÏ do nh÷ng

1) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 75.

V. I. L ª - n i n

282

ñy viªn Bé chÝnh trÞ cã mÆt t¹i ®¹i héi vµo thêi ®iÓm ®ã quyÕt ®Þnh355.

Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 21 th¸ng Ba 1922 håi 22 giê 35 phót

In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n viÕt tay cña M. I. Gli-¸t-xe

341


§ång chÝ Ca-mª-nÐp! Qua c¸c biªn b¶n cña Bé chÝnh trÞ thÊy râ r»ng ®ång chÝ ®· ®Ö tr×nh vÊn ®Ò chung vµo 11. II. 1922 (vÒ nh÷ng ®Ò nghÞ cña V©y-le; sù mong muèn nhËp khÈu l−¬ng thùc tõ n−íc ngoµi).

§ång chÝ h·y vui lßng viÕt th− cho t«i biÕt tÊt c¶ c«ng viÖc ®ã ®· b¾t ®Çu vµo khi nµo? V©y-le ®· ®Õn chç ®ång chÝ −? Vµo lóc nµo? HoÆc cã mét ng−êi nµo (ai? khi nµo?) ®· nãi víi ®ång chÝ vÒ V©y-le?1)

22/III. Lª-nin cña ®ång chÝ

P. S. §ång chÝ ®· tháa thuËn víi Cra-xin vµo lóc nµo? 28. II? hoÆc lµ 1. III?


342



VÒ viÖc V©y-le, cø ®Ó cho Mi-r«-sni-cèp t×m hiÓu cho t«i h«m nay hoÆc ngµy mai,

1) Xem v¨n kiÖn tiÕp sau.

Göi L. M. Khin-tsóc. Ngµy 23 th¸ng Ba 1922

283

1) Vun-phx«n vµ

Pla-vnÝch cã ph¶i lµ ®¶ng viªn céng s¶n hay kh«ng? l©u ch−a?

2) X«-r«-kin cã tµi liÖu vÒ nh÷ng kÕt qu¶ cña hîp ®ång ®· tháa thuËn hay ch−a? hµng hãa ®· nhËn ®−îc ch−a? chÊt l−îng thÝch hîp kh«ng?

3) Mi-r«-sni-cèp cã thÓ so s¸nh gi¸ c¶ cña V©y-le víi gi¸ c¶ tù do ë M¸t-xc¬-va (cho t«i) hay kh«ng?357

22/III. Lª-nin


343

Göi L. M. Khin-tsóc

Göi Khin-tsóc

Sao göi M«-l«-tèp vµ Txi-u-ru-pa

VÒ ®¹i thÓ, t«i ®· bµn víi ®ång chÝ Txi-u-ru-pa vÊn ®Ò mµ ®ång chÝ ®· nªu lªn, vµ ®· yªu cÇu ®ång chÝ Txi-u-ru-pa cïng víi R−-cèp t×m hiÓu c«ng viÖc vµ tr×nh quan ®iÓm cña hä t¹i phiªn häp cña Bé chÝnh trÞ. T«i kh«ng thÓ ®i s©u t×m hiÓu c«ng viÖc ®ã mét c¸ch t−¬ng ®èi cÆn kÏ ®−îc358.

Lª-nin



V. I. L ª - n i n

284

344


Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) nga


®Ó chuyÓn cho çc uû viªn Bé chÝnh trÞ

T«i cã trong tay th− cña X«n-tx¬, ®ång chÝ ®ã ®· ph¸t biÓu ý kiÕn dùa trªn c¬ së kinh nghiÖm ®· cã ®Ó ph¶n ®èi b¸o "Ng−êi c«ng nh©n". Theo ®ång chÝ ®ã nãi, tê b¸o Êy chØ cã t¸c dông nu«i nh÷ng nhµ v¨n v« dông, chø tuyÖt nhiªn kh«ng t¹o ra mét tê b¸o kiÓu míi nµo, mét giíi ng−êi ®äc míi nµo. T«i nghÜ r»ng cã lÏ ®óng h¬n lµ nªn ®ãng cöa tê b¸o ®ã, sau khi ®Ó cho nã mét thêi h¹n kh«ng dµi l¾m ®Ó thanh lý, vµ ®em lùc l−îng vµ ph−¬ng tiÖn d«i ra ®ã ®Ó lµm cho çc tê b¸o hiÖn cã tèt h¬n lªn359.

Lª-nin



345

§iÖn göi I-u. V. L«-m«-n«-xèp B»ng mËt m·

Göi L«-m«-n«-xèp, C¬ quan ®¹i diÖn toµn quyÒn BÐc-lanh

T«i ®Ò nghÞ kiªn quyÕt chÊp hµnh: kh«ng tiÕn hµnh bÊt cø cuéc th−¬ng l−îng nµo vÒ viÖc vay nî, kh«ng ký kÕt vay nî vµ nh÷ng

Göi Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng

285

hîp ®ång tÝn dông kh¸c nÕu kh«ng ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy quyÕt ®Þnh cho phÐp ®Æc biÖt cho mçi lÇn ký kÕt nh− thÕ. M¸t-xc¬-va, Crem-li, Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy 27/III - 22 Lª-nin



346

§iÖn göi N. N. Cre-xtin-xki H·y tËp trung mäi cè g¾ng ®Ó ngay lËp tøc xin ®−îc thÞ thùc

nhËp c¶nh cho A-va-nª-xèp, thø tr−ëng Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng. Çc thÇy thuèc §øc ®Õn ®©y ®Òu thõa nhËn ®ång chÝ ®ã bÞ bÖnh hiÓm nghÌo. Mïa xu©n ®èi víi ®ång chÝ ®ã lµ ®Æc biÖt nguy hiÓm. §ång chÝ ®ã ph¶i lªn ®−êng ngay lËp tøc. §ång chÝ h·y thóc b»ng mäi çch. Chóng ta nªu ra mäi sù b¶o ®¶m. H·y tr¶ lêi ngay360.

Lª-nin

ViÕt ngµy 29 th¸ng Ba 1922 §· göi ®i BÐc-lanh



347

* Göi ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng

29. III. 1922

T«i thiÕt tha ®Ò nghÞ ®Ó cho Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp nghØ ng¬i vµ giao cho thµnh ñy M¸t-xc¬-va kh«ng giao c«ng

V. I. L ª - n i n

286

viÖc cho ®ång chÝ ®ã (t«i kÌm theo ®©y th− ng¾n), bëi v× ®ång chÝ ®ã rÊt cÇn ®−îc nghØ ng¬i361.




348

Göi I-a. X. Ga-nª-tx¬-ki

29. III. 1922 K h È n

Göi Ga-nª-tx¬-ki ®Ó chuyÓn b»ng ®iÖn mËt m· ®Õn BÐc-lanh

cho ng−êi phã cña Cre-xtin-xki ®Ó chuyÓn cho Tsi-tsª-rin vµ LÝt-vi-nèp

B¶n tæng kÕt t×nh h×nh Ph¸p cña I-pa-chi-Ðp, ñy viªn §oµn

chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, ®Æc biÖt quan träng. Tsi-tsª-rin, LÝt-vi-nèp vµ nh÷ng ng−êi kh¸c nhÊt thiÕt ph¶i trùc tiÕp nãi chuyÖn víi I-pa-chi-Ðp vµ, nÕu cÇn, th× mêi ®ång chÝ ®ã tham gia c«ng viÖc cña Héi nghÞ Giª-n¬. H·y ®iÖn b¸o ço viÖc chÊp hµnh362.

Lª-nin




287

349


Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) nga

30. III. 1922

Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ

T«i ®· nãi chuyÖn víi Cra-xn«-sª-cèp. T«i thÊy r»ng chóng ta, Bé chÝnh trÞ, ®· m¾c mét sai lÇm lín.

Mét con ng−êi ch¾c ch¾n lµ th«ng minh, c−¬ng nghÞ, hiÓu biÕt c«ng viÖc, cã kinh nghiÖm, ®· bÞ chóng ta ®µy ®äa vµ ®Èy ®Õn mét t×nh c¶nh mµ ng−êi ta cã thÓ vøt bá tÊt c¶ vµ ch¹y trèn bÊt kú ®Õn ®©u còng ®−îc.

BiÕt tÊt c¶ çc thø tiÕng, tiÕng Anh th× tuyÖt diÖu. Tham gia phong trµo tõ n¨m 1896. Sèng 15 n¨m ë Mü. B¾t ®Çu tõ mét ng−êi thî s¬n nhµ cöa. §· lµm gi¸m ®èc mét tr−êng häc. BiÕt viÖc bu«n b¸n. Tá ra lµ mét chñ tÞch th«ng minh cña chÝnh phñ ë Céng hßa ViÔn §«ng mµ ë ®ã, hÇu nh− chÝnh ®ång chÝ ®ã ®· tæ chøc ®−îc tÊt c¶ 363.

Chóng ta ®· ®iÒu ®ång chÝ Êy khái n¬i ®ã. ë ®©y, khi Bé d©n ñy tµi chÝnh ë trong t×nh tr¹ng hoµn toµn hçn lo¹n, ng−êi ta ®· ph¸i ®ång chÝ ®ã ®Õn Bé d©n ñy tµi chÝnh. B©y giê, ®óng vµo lóc ®ång chÝ ®ã ph¶i n»m liÖt gi−êng v× bÞ bÖnh th−¬ng hµn, ng−êi ta ®· sa th¶i ®ång chÝ ®ã ®i !!!

TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu cã thÓ vµ nh÷ng ®iÒu kh«ng cã thÓ th× chóng ta ®Òu ®· lµm ®Ó ®Èy ®i mét çn bé rÊt c−¬ng nghÞ, th«ng minh vµ quý gi¸.

§ång chÝ ®ã cã nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång c¶ víi Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, còng nh− víi Bé d©n ñy tµi chÝnh, bëi v× ®ång chÝ ®ã t¸n thµnh "tù do bu«n b¸n" nhiÒu h¬n.

§ång chÝ ®ã nãi r»ng: "Çc anh cø ®Ó cho t«i ph¸t huy trong

V. I. L ª - n i n

288

c«ng t¸c, ®Ó t«i tiÕn hµnh c«ng t¸c tíi cïng, ®õng cã quÊy rÇy t«i". Vµ dÜ nhiªn ®ã lµ mét nguyÖn väng chÝnh ®¸ng.

CÇn ph¶i t×m çch s¾p xÕp ®ång chÝ ®ã trong Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao. Dï trong tr−êng hîp nµo còng ph¶i ® ¹ t cho kú ®−îc ®iÒu sau ®©y: chóng ta kh«ng bá mÊt mét çn bé, mµ tháa m·n nguyÖn väng rÊt chÝnh ®¸ng cña ®ång chÝ: cö ®ång chÝ ®ã lµm mét c«ng viÖc cô thÓ vµ dµnh cho ®ång chÝ ®ã dï chØ lµ mét n¨m thÝ nghiÖm, thö th¸ch ®ång chÝ, ®õng quÊy rÇy ®ång chÝ ®ã. (§ång chÝ ®ã nãi r»ng t«i sÏ lµm viÖc bÊt kú ë ®©u, miÔn lµ ®õng quÊy rÇy t«i.)

(§ång chÝ ®ã muèn c«ng t¸c ë Bé d©n ñy ngo¹i giao. Víi Tsi-tsª-rin, ®ång chÝ ®ã cã nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Céng hßa ViÔn §«ng).

Lª-nin


350


31 th¸ng Ba 1922

Göi ®ång chÝ Goãc-bu-nèp

Çc thÇy thuèc §øc sau khi kh¸m bÖnh cho ®ång chÝ, ®· nãi râ cÇn ph¶i b¾t nghØ c«ng t¸c ngay lËp tøc, v× vËy t«i ®Ò nghÞ ®ång chÝ bµn giao ngay c«ng viÖc ®Ó ®i nghØ vµ lµm ®óng tÊt c¶ mäi chØ thÞ cña thÇy thuèc.

Giao cho ®ång chÝ Txi-u-ru-pa theo dâi viÖc thùc hiÖn chØ thÞ.



Göi §. I. Cuèc-xki. Ngµy 31 th¸ng Ba 1922

289

351


Tèi mËt

Göi ®ång chÝ Cuèc-xki, Bé d©n ñy t− ph¸p

Sao göi ®ång chÝ Cr−-len-c«

Theo sù ñy nhiÖm cña t«i, ñy ban ®Æc biÖt M¸t-xc¬-va cò ®· b¾t ®Çu cuéc ®iÒu tra vÒ th¸i ®é thê ¬, quan liªu, l−êi nh¸c ®Çy téi lçi ë trong Ban khoa häc - kü thuËt vµ trong ñy ban s¸ng chÕ ph¸t minh.

KÕt qu¶ cuéc ®iÒu tra ®−îc tr×nh lªn Tßa ¸n çch m¹ng M¸t-xc¬-va. §¸ng lÏ tßa ¸n nµy ph¶i thËt sù xem xÐt vô ®ã, lµm s¸ng tá vµ kÕt ¸n kÎ ph¹m téi (trong çc c¬ quan nµy cã kh¸ nhiÒu bän v« l¹i, l−êi nh¸c vµ ®ª tiÖn kh¸c mang danh nghÜa nhµ khoa häc, ®iÒu nµy ®· ®−îc nªu lªn nhiÒu lÇn trªn b¸o chÝ, trong çc bµi cña ®ång chÝ X«-xnèp-xki vµ trong nhiÒu bµi b¸o kh¸c) nh−ng tßa ¸n l¹i cã th¸i ®é hÕt søc dung tóng cho bän ph¹m téi, xö ¸n mµ kh«ng cã c«ng tè viªn, nªn cuèi cïng tßa ¸n nµy ®· tuyªn bè sù buéc téi Êy kh«ng cã chøng cí vµ cho tÊt c¶ bän téi ph¹m tr¾ng ¸n.

HiÖn nay ng−êi ta ®· b¸o cho t«i biÕt r»ng Ban chÝnh trÞ tØnh M¸t-xc¬-va thuéc Côc b¶o vÖ chÝnh trÞ nhµ n−íc ®· khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n çch m¹ng M¸t-xc¬-va lªn Ban kiÓm tra viÖc xÐt xö thuéc Bé d©n ñy t− ph¸p. T«i yªu cÇu ç nh©n ®ång chÝ h·y t×m hiÓu vô ¸n nµy, hÕt søc quan t©m ®Õn nã, h·y cè g¾ng cïng víi Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng thu thËp çc tµi liÖu bæ sung vÒ ho¹t ®éng cña çc c¬ quan nµy, nÕu cÇn th× cö mét ®oµn thÈm tra, theo sù tháa thuËn víi ®ång chÝ A-va-nª-xèp; ®oµn thÈm tra nµy kh«ng ph¶i gåm bän quan l¹i vµ bän nhu nh−îc, mµ gåm nh÷ng ng−êi thùc sù biÕt çch thÈm tra, ®Ó t×m kiÕm nh÷ng tµi liÖu cÇn thiÕt vµ t×m ra bän thñ ph¹m. Trong Tßa ¸n

V. I. L ª - n i n

290

çch m¹ng ph¶i tæ chøc mét vô xö ¸n chÝnh trÞ (thu hót ®ång chÝ X«-xnèp-xki tham gia viÕt bµi trªn b¸o chÝ), ®Ó thËt sù tÈy röa ®Õn n¬i ®Õn chèn çi ®Çm lÇy "khoa häc" ®ã.

T«i ®Ò nghÞ nghiªm kh¾c c¶nh ço Tßa ¸n çch m¹ng M¸t-xc¬-va vÒ téi bu«ng láng vµ th¸i ®é quan liªu h×nh thøc ®èi víi vô ¸n.





352


31. III. 1922


Chóng ta cÇn ph¶i gÆp nhau. §ång chÝ h·y viÕt cho t«i biÕt khi nµo th× thuËn tiÖn cho ®ång chÝ.

T«i göi kÌm theo ®©y çi cã liªn quan ®Õn Cuèc-xki. ThËt lµ tåi tÖ hÕt chç nãi! §ã lµ mét sù ph¸ ho¹i ngÇm! LiÖu t«i cã nªn viÕt cho ®ång chÝ ®ã mét çch thËt giËn d÷, hoÆc lµ cø ®Ó cho ®ång chÝ trùc tiÕp khiÓn tr¸ch ®ång chÝ ®ã?1)




1) Xem v¨n kiÖn tiÕp sau.

Göi G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki. Ngµy 31 th¸ng Ba 1922

291

353



N. P. Goãc-bu-nèp b¸o ço víi t«i r»ng, qua ®iÖn tho¹i, ®ång chÝ tõ chèi so¹n th¶o b¶n tuyªn bè vÒ çc quyÒn c«ng d©n ("tuyªn bè vÒ nh÷ng quyÒn c¬ b¶n vÒ tµi s¶n", theo v¨n b¶n nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ ngµy 22/III364), vµ ®ång chÝ viÖn lý do lµ ph¶i "hñy bá mét ®iÒu tr¸i víi ph¸p luËt".

T«i buéc ph¶i l−u ý ®ång chÝ r»ng çch lËp luËn nh− vËy lµ mét sù chÕ giÔu, vµ bÖnh quan liªu mµ ®ång chÝ ®· vµ ®ang biÓu hiÖn ra, lµ kh«ng thÓ tha thø ®−îc.

T«i ®Ò nghÞ ®ång chÝ, trong thêi h¹n nhiÒu nhÊt lµ hai ngµy, nghÜa lµ chËm nhÊt lµ s¸ng thø hai1), b¶n dù th¶o tuyªn bè vÒ quyÒn c«ng d©n ph¶i ®−îc tr×nh cho ®ång chÝ Txi-u-ru-pa365.


31/III - 22



354


1

31. III. 1922 G. M.!

T«i göi kÌm theo ®©y nh÷ng çi míi nhËn ®−îc ngµy h«m

1) Tøc lµ ngµy 3 th¸ng T−.

V. I. L ª - n i n

292

nay366. VÒ Stanh-mª-tx¬, t«i nhí ra lµ ®ång chÝ ®· nãi víi t«i r»ng ®ã lµ mét vÜ nh©n thÕ giíi. Tr−íc khi nghe ®ång chÝ nãi, t«i kh«ng hÒ nghe thÊy thËm chÝ c¶ tªn «ng ta.

Tr¶ lêi theo kiÓu lÞch thiÖp th«i µ? Trong th− tr¶ lêi «ng ta, t«i cã nªn nªu lªn ®iÒu g× cã tÝnh chÊt thùc tiÔn hay kh«ng? Bëi v× «ng ta ®Ò nghÞ gióp ®ì. VËy liÖu cã nªn c¨n cø vµo ®ã mµ chØ ra cho «ng ta nh÷ng h×nh thøc c ô t h Ó vÒ viÖc gióp ®ì Êy kh«ng?

TÊt c¶ nh÷ng c«ng tr×nh vÒ ®iÖn khÝ hãa ®· göi cho Stanh-mª-tx¬ ch−a?

LiÖu cã nªn in th− cña Stanh-mª-tx¬ vµ th− tr¶ lêi cña t«i kh«ng?

§ång chÝ h·y vui lßng göi tr¶ l¹i cho t«i nh÷ng çi mµ t«i göi kÌm theo ®©y vµ bøc th− nµy cña t«i cïng víi ý kiÕn cña ®ång chÝ. T«i nghÜ r»ng cßn cÇn ph¶i trao ®æi ý kiÕn víi M¸c-ten-x¬. CÇn ph¶i suy nghÜ thËt kü xem nªn tr¶ lêi thÕ nµo367.


2

2/IV. 1922

§ång chÝ Cr¬-gi-gia-nèp-xki!

Xin göi ®ång chÝ dù th¶o th− tr¶ lêi göi Stanh-mª-tx¬. Yªu cÇu tr¶ l¹i t«i víi nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt hoÆc bæ sung cña ®ång chÝ368.




Göi A. I. R−-cèp. Ngµy 4 th¸ng T− 1922

293

355


4/IV. 1922

Göi ®ång chÝ R−-cèp

T«i yªu cÇu ®ång chÝ lµm çi c«ng viÖc mµ ®ång chÝ M¸c-ten-x¬ ®· nªu lªn369. NÕu x¸c nhËn ®−îc r»ng Bé d©n ñy ngo¹i giao g©y c¶n trë, th× ph¶i trõng ph¹t hä ®Ó lµm g−¬ng v× hä ph¹m khuyÕt ®iÓm ®ã. §−¬ng nhiªn lµ cÇn ph¶i rÊt thËn träng ®èi víi viÖc nhËn c«ng nh©n nhËp c¶nh n−íc Nga, bëi v×, mét mÆt kh¸c, kinh nghiÖm cña chóng ta v« cïng thiÕu thèn. NÕu tÊt c¶ çc thñ tôc nh»m h¹n chÕ viÖc nhËp c¶nh ®· ®−îc tu©n theo ®Çy ®ñ, th× viÖc ®Ó x¶y ra mét hiÖn t−îng quan liªu nµo ®ã lµ thùc sù cã téi, bëi v× ®Ó më ®Çu ho¹t ®éng kinh doanh th× cÇn ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó nh÷ng ng−êi du nhËp tíi n¬i chÝnh vµo lóc nµy, tr−íc khi b¾t ®Çu tiÕn hµnh nh÷ng c«ng viÖc vµo mïa xu©n.

Lª-nin



356


4/IV. 1922

§ång chÝ R−-cèp!

Xin chuyÓn ®ång chÝ th− cña £-gièp370, mét con ng−êi mµ ng−êi ta ®· giíi thiÖu víi t«i nh− lµ mét çn bé rÊt ®¸ng tin cËy vµ th¸o v¸t. §¸ng tiÕc lµ t«i kh«ng thÓ thùc hiÖn ý ®Þnh cña t«i lµ

V. I. L ª - n i n

294

t×m hiÓu ng−êi ®ã mét çch tØ mØ h¬n. C«ng viÖc kho tµng ®ang ë trong t×nh tr¹ng ®¸ng ghÐt, ®øng ®Çu tÊt c¶ nh÷ng c«ng viÖc ®ã h×nh nh− ng−êi ta ®· cö T¬-r«-i-a-nèp-xki, mét ng−êi mµ t«i cßn nhí håi ë n−íc ngoµi lµ ®¶ng viªn b«n-sª-vÝch. VÒ sau ng−êi ®ã ch¹y sang bän men-sª-vÝch, cßn b©y giê th× h×nh nh− ®· xa l¸nh bän men-sª-vÝch. T«i hÕt søc nghi ngê ng−êi ®ã kh«ng lµm c«ng viÖc kho tµng, mµ lµm chÝnh trÞ, vµ do ®ã c«ng viÖc kho tµng cña ng−êi ®ã sÏ kh«ng ®¹t ®−îc mét çi g× cã nghÜa lý c¶. T«i nghÜ r»ng cÇn ph¶i kiÓm tra nghiªm tóc h¬n tr×nh ®é c«ng viÖc cña T¬-r«-i-a-nèp-xki.

Lª-nin



357

Göi G. I-a. X«-c«n-ni-cèp371

4/IV.

§ång chÝ X«-c«n-ni-cèp! Xin göi ®ång chÝ çi nµy mét çch bÝ mËt; yªu cÇu göi tr¶ l¹i cho t«i kÌm theo ý kiÕn tr¶ lêi cña ®ång chÝ.

Theo t«i, cÇn ph¶i ®uæi An-xki (kh«ng dïng vµo viÖc g× ®−îc c¶); ®−a Cra-xn«-sª-cèp trë vÒ. §ång chÝ ®ã ®óng. HiÖn nay chÝnh s¸ch ®· x¸c ®Þnh; ®ång chÝ ®ã kh«ng thÓ lµm ®−îc g× chèng l¹i ®ång chÝ.

§ång chÝ ®ã sÏ x©y dùng bé m¸y. Bé m¸y hiÖn nay kh«ng cã. Kh«ng bao giê An-xki sÏ tæ chøc ®−îc bé m¸y. T«i nhËn ®−îc mét ý kiÕn nhËn xÐt nh− vËy cña A. §. Txi-u-ru-pa vÒ An-xki. §ång chÝ n¾m sù l·nh ®¹o; ®ång chÝ kh«ng thÓ lo liÖu


295

vÒ bé m¸y. Cã thÓ k h « n g cö Cra-xn«-sª-cèp vµo TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy.

§ång chÝ h·y vui lßng tr¶ lêi cho t«i h«m nay, bëi v× ®Õn chiÒu t«i muèn lªn ®−êng 372.


ViÕt ngµy 4 th¸ng T− 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

358



Sao göi ®ång chÝ Txi-u-ru-pa

Sao göi V¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

Nh− M¸c-ten-x¬ ®· cho t«i biÕt, trong c«ng viÖc vÒ xÝ nghiÖp t« nh−îng thuéc Rót-ghÐc-x¬ vµ nhãm c«ng nh©n Mü, mäi viÖc ®ang tiÕn hµnh rÊt tåi. CÇn ph¶i kiÓm tra vµ chó ý nhiÒu. §ã lµ mét xÝ nghiÖp t« nh−îng ®Æc biÖt, do chóng ta trao cho c«ng nh©n Mü theo sù cho phÐp ®Æc biÖt cña Bé chÝnh trÞ373.

NÕu kh«ng cã sù ñng hé vµ kiÓm tra ®Æc biÖt, c«ng viÖc cã thÓ sÏ sôp ®æ hoµn toµn.

T«i yªu cÇu hái tµi liÖu ë M¸c-ten-x¬ vµ kiÓm tra mét çch thËn träng h¬n tiÕn ®é cña toµn bé c«ng viÖc ®ã.

Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 5 th¸ng T− 1922



V. I. L ª - n i n

296

359





T«i yªu cÇu chó ý ®Õn xÝ nghiÖp t« nh−îng thuéc ng−êi Mü tªn lµ Ham-m¬, ng−êi nµy ç nh©n Ranh-xtanh biÕt râ vµ Ranh-xtanh ®· cho t«i biÕt lµ hiÖn nay ®ang cã mÆt ë n−íc Nga.

Theo lêi M¸c-ten-x¬, chóng ta ®· ®Ó x¶y ra mét t×nh tr¹ng rÊt khã xö, nÕu kh«ng ph¶i lµ tåi h¬n thÕ n÷a, tøc lµ: hµng hãa do Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng göi sang Mü theo hîp ®ång ký víi Ham-m¬, chÊt l−îng rÊt xÊu. CÇn ph¶i ®ßi cho ®−îc tµi liÖu vÒ viÖc ®ã ë Bé d©n uû ngo¹i th−¬ng vµ ë Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, còng nh− ë ®ång chÝ Ranh-xtanh, lµ ng−êi biÕt râ ç nh©n Ham-m¬. CÇn ph¶i theo dâi ®Ó cho nh÷ng hîp ®ång cña chóng ta vÒ xÝ nghiÖp t« nh−îng Êy ®−îc thùc hiÖn mét çch hoµn toµn nghiªm chØnh vµ kÞp thêi, vµ nãi chung ph¶i chó ý h¬n ®Õn viÖc theo dâi t×nh h×nh c«ng viÖc1).

Lª-nin






297

360

Göi A. I. R−-cèp374




T«i l−u ý ®Õn tÇm quan träng ®Æc biÖt cña c«ng t¸c th¨m dß D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬. §ång chÝ Cr¬-gi-gia-nèp-xki cho t«i biÕt r»ng theo çc tµi liÖu cña çc kü s− mµ ®ång chÝ ®ã ®· cã dÞp trß chuyÖn víi hä, th× hÇu nh− ®· chøng minh ®−îc r»ng chóng ta cã ë ®ã mét tr÷ l−îng s¾t nguyªn chÊt giµu ch−a tõng thÊy. §ång chÝ M¸c-ten-x¬ cho r»ng ®iÒu ®ã ®· ®−îc chøng minh råi. §ång chÝ ®ã dù ®Þnh ba tuÇn lÔ n÷a sÏ ®Õn tËn n¬i Êy. CÇn ph¶i th¶o luËn xem liÖu cã nªn ph¸i ®i cïng víi ®ång chÝ ®ã thªm mét kü s− nµo n÷a lÊy ë ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, kü s− ®ã ph¶i lµ ng−êi biÕt râ h¬n nh÷ng ®iÒu kiÖn cña n−íc Nga vµ cã n¨ng lùc kiÓm tra xem ë ®ã liÖu cã mét sù qu¸ say s−a nµo kh«ng375.

Theo ý kiÕn cña t«i, kh«ng nªn cho ®¨ng bÊt kú tµi liÖu nµo vÒ sù ph¸t hiÖn ®ã vµ ¸p dông biÖn ph¸p ®Ó çc b¸o chÝ ®õng bµn t¸n vÒ t×nh h×nh ®ã, bëi v× cã thÓ cã nguy c¬ lµ nÕu kh«ng b¶o ®¶m ®−îc nh− vËy th× çc kÕ ho¹ch cña bän can thiÖp cã thÓ sÏ ®−îc t¨ng c−êng. ChÝnh v× lý do ®ã mµ cã lÏ tèt h¬n hÕt lµ kh«ng ®−a b¶n b¸o ço cña M¸c-ten-x¬ ra tr×nh ë Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy còng nh− ë Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng, mµ chØ cã hai phã chñ tÞch, B«-g®a-nèp vµ mét sè ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®−îc nghe b¶n b¸o ço ®ã mµ th«i.

NÕu b¶n b¸o ço cña M¸c-ten-x¬ vµ cña viªn kü s− ë ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc ®i theo ®ång chÝ ®ã x¸c nhËn tÝnh chÊt nghiªm tóc cña c«ng viÖc ®ã, th× cÇn ph¶i phÊn ®Êu ®Ó c«ng viÖc ®−îc tiÕn hµnh mét çch thËt nhanh chãng, trong bÊt kú tr−êng hîp nµo còng kh«ng ®−îc keo kiÖt ®èi víi nh÷ng kho¶n ®Çu t− cÇn thiÕt b»ng vµng vµ ph¶i tæ chøc sù gi¸m s¸t ®Æc biÖt

V. I. L ª - n i n

298

®Ó viÖc mua thiÕt bÞ cÇn thiÕt tõ n−íc ngoµi (b»ng kim c−¬ng, dïng cho m¸y khoan, v.v.) ®−îc tiÕn hµnh mét çch nhanh chãng nhÊt. T«i rÊt sî r»ng c«ng viÖc ®ã kh«ng ®−îc tiÕn hµnh víi tinh thÇn kiªn quyÕt ®óng møc. VËy mµ trong khi ®ã, theo ý kiÕn cña c¶ Cr¬-gi-gia-nèp-xki lÉn M¸c-ten-x¬, th× chóng ta cã ë ®©y mét tµi s¶n râ rµng lµ hÇu nh− ch−a tõng thÊy trªn thÕ giíi, sè tµi s¶n nµy cã thÓ lµm ®¶o lén toµn bé ngµnh luyÖn kim1).

Lª-nin




361


6. IV. 1922

G. M.!

H«m qua, M¸c-ten-x¬ ®· nãi víi t«i r»ng "®· chøng minh" (®ång chÝ th× nãi r»ng "hÇu nh−") lµ cã mét tr÷ l−îng s¾t phong phó ch−a tõng thÊy ë tØnh Cuèc-xc¬.

NÕu ®óng nh− thÕ, nªn ch¨ng ngay trong mïa xu©n nµy ph¶i ― 1) x©y dùng ë ®ã nh÷ng ®−êng s¾t cì hÑp cÇn thiÕt? 2) chuÈn bÞ khai th¸c mét má (hoÆc lµ mÊy má?) than bïn

gÇn nhÊt ®Ó x©y dùng ë ®ã mét nhµ m¸y ®iÖn? 1) Còng xem c¶ v¨n kiÖn tiÕp sau vµ çc v¨n kiÖn 365 vµ 408.

Göi I-a. X. Ga-nª-tx¬-ki. Ngµy 6 th¸ng T− 1922

299

NÕu ý kiÕn ®ã kh«ng ph¶i lµ thõa ®èi víi ®ång chÝ, th× ®ång chÝ h·y viÕt cho M¸c-ten-x¬ biÕt ý kiÕn ®ã (vµ cho t«i vµi ch÷).

M¸c-ten-x¬ muèn ®Õn ®ã sau 3 tuÇn lÔ n÷a. T«i ®· viÕt th− cho R−-cèp vµ Txi-u-ru-pa r»ng cÇn ph¶i cung cÊp cho ®ång chÝ ®ã thªm mét kü s− lÊy ë ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc1).

CÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc ®ã mét çch t h Ë t kiªn quyÕt. T«i rÊt sî r»ng nÕu kh«ng cã sù kiÓm tra ba lÇn, th× c«ng viÖc sÏ bÞ bá bÔ. Khi nµo t«i ®i v¾ng, ®ång chÝ ®õng quªn r»ng ë chç R−-cèp vµ Txi-u-ru-pa cã bøc th− cña t«i nãi vÒ vÊn ®Ò nµy.


§¨ng lÇn ®Çu ngµy 21 th¸ng Giªng 1925 trªn b¸o "§êi sèng kinh tÕ", sè 17


362

Göi I-a. X. Ga-nª-tx¬-ki

6. IV. 1922

§ång chÝ Ga-nª-tx¬-ki!

Çch ®©y mÊy th¸ng, LÝt-vi-nèp lÊy cña t«i b¶n th¶o tiÕng Anh (b¶n ®¸nh m¸y; gåm kho¶ng 10 tËp ®· ®−îc ®ãng l¹i) d−íi nhan ®Ò "Great american hypocrisy" ("Sù gi¶ nh©n gi¶ nghÜa tµy trêi cña Mü")376 ®Ó xem.

HiÖn nay, ®ång chÝ M¸c-ten-x¬, ng−êi ®· ®−a b¶n th¶o ®ã cho t«i, ®ßi l¹i t«i b¶n th¶o ®ã.

NÕu LÝt-vi-nèp kh«ng ®Ó l¹i ®©y viªn th− ký cña m×nh hoÆc mét ng−êi nµo ®ã, tøc lµ nh÷ng ng−êi cã thÓ biÕt viÖc ®ã, th×


V. I. L ª - n i n

300

xin ®ång chÝ göi cho LÝt-vi-nèp mét bøc ®iÖn (hoÆc mét bøc th− cã ng−êi mang ®i, nÕu c«ng viÖc ®ã kh«ng tèn nhiÒu th× giê):

Lª-nin yªu cÇu tr¶ l¹i cho ®ång chÝ ®ã b¶n th¶o tiÕng Anh nhan ®Ò lµ "Sù gi¶ nh©n gi¶ nghÜa tµy trêi cña Mü", mµ ®ång chÝ ®ã ®· cho ®ång chÝ m−în.



363

Göi V. V. A-®«-r¸t-xki

6. IV. 1922

§ång chÝ A-®«-r¸t-xki!

V× bÞ èm, t«i kh«ng lµm viÖc ®−îc vµ sÏ cßn kh«ng lµm viÖc ®−îc trong mét thêi gian kh¸ l©u.

§ång chÝ h·y biªn th− cho t«i biÕt c«ng viÖc cña ®ång chÝ ra sao.

§Æc biÖt, ®ång chÝ h·y viÕt cho t«i biÕt vÒ çc th− tõ cña M¸c. (T«i sÏ ®i nghØ trong nhiÒu tuÇn lÔ; cã thÓ lµ nªn giao cho ®ång chÝ Ca-mª-nÐp "ch¨m lo" viÖc ®ã, nÕu ®ång chÝ Êy ®ång ý?) CÇn ph¶i xóc tiÕn c«ng viÖc ®ã v µ t i Õ n h µ n h c h o ® Õ n k h i x o n g 377.




Göi G. C. Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª. Ngµy 7 th¸ng T− 1922

301

364

göi G. c. oãc-®gi«-ni-kÝt-dª378

7/IV.

§ång chÝ XÐc-g«! Sau khi nãi chuyÖn víi ®ång chÝ Bª-len-ki vÒ ®Ò tµi cña cuéc nãi chuyÖn h«m qua gi÷a chóng ta víi nhau, xin ®ång chÝ h·y viÕt cho t«i vµi ch÷ ®Ó t«i biÕt r»ng chóng ta ®· hoµn toµn tháa thuËn víi nhau vµ sÏ kh«ng x¶y ra "nh÷ng sù hiÓu lÇm".

ThÇn kinh cña t«i vÉn cßn ®au, nh÷ng c¬n nhøc ®Çu vÉn ch−a khái. §Ó thö ch÷a mét çch thùc sù, cÇn ph¶i nghØ cho ra nghØ.

§ång chÝ, v× bËn nh− thÕ, xem ra kh«ng thÓ nµo tù m×nh lµm trßn ®−îc ®iÒu mµ chóng ta ®· nãi víi nhau h«m qua, dÜ nhiªn lµ nÕu ®ång chÝ g¸nh v¸c lÊy c«ng viÖc ®ã th× còng kh«ng hîp lý. §ång chÝ h·y t×m lÊy mét ng−êi cã n¨ng lùc chÊp hµnh vµ cÈn thËn hay chó ý ®Õn nh÷ng viÖc nhá nhÆt, vµ h·y giao cho ng−êi ®ã (vµ khi ®ã th× t«i sÏ qu¸t th¸o mét çch tho¶i m¸i h¬n kh«ng ph¶i lµ ®èi víi ®ång chÝ, lµ lu«n tiÖn th× nãi nh− thÕ).

Vµo kho¶ng 7. V, t«i sÏ ®îi ng−êi ta göi ®Õn cho t«i c¶ mét b¶n ®å tØ mØ còng nh− nh÷ng tµi liÖu vÒ mét ®Þa ®iÓm thÝch hîp (hoÆc lµ nhiÒu ®Þa ®iÓm thÝch hîp) ― cã ®é cao so víi mÆt biÓn, m ø c ® é c ¸ c h b i Ö t vµ nh÷ng ®iÒu t−¬ng tù, v.v.; còng nh− nh÷ng ®iÒu m« t¶ vÒ çc ®Þa ®iÓm Êy vµ nh÷ng huyÖn hoÆc nh÷ng tØnh cã çc ®Þa ®iÓm Êy.

T«i ph¶i nãi th¼ng ra r»ng t«i cã rÊt nhiÒu ®iÒu kh«ng tin t−ëng ®èi víi "nh÷ng vïng ngo¹i vi"; v× sù mÊt tin t−ëng Êy (c¶ v× thÇn kinh bÞ ®au), cho nªn t«i vÉn cø chê ®îi mét "giai tho¹i" nµo ®ã sÏ ®Õn h¬n lµ mét sù ch÷a ch¹y. ThËm chÝ t¹i ®©y, ë ngo¹i « M¸t-xc¬-va, nhiÒu khi t«i ®−îc chøng kiÕn r»ng sau khi ng−êi ta nãi víi t«i c¶ mét nói lêi høa, th× l¹i ®−îc "nh÷ng giai tho¹i", ®Ó söa ch÷a nh÷ng çi trß Êy th× chØ cßn mét çch: rêi ®Þa ®iÓm mµ ng−êi ta ®· chØ ®Þnh ®Ó trë vÒ M¸t-xc¬-va vµ

V. I. L ª - n i n

302

ë ®ã chê cho ng−êi ta "xãa bá çc giai tho¹i". Song khi ®· n»m ë ngo¹i « Ti-phlÝt hoÆc ngo¹i « N«-v«-rèt-xi-xc¬ råi th× kh«ng cßn çch g× ®Ó rêi bá n¬i ®ã ®Ó "trë vÒ M¸t-xc¬-va". Thó thËt t«i sî ®i xa: chØ tæ mÖt, toµn lµ nh÷ng chuyÖn nh¶m nhÝ, nh÷ng c¶nh hçn ®én chø kh«ng ph¶i lµ ®Ó ®iÒu trÞ çc d©y thÇn kinh.

§ång chÝ h·y t×m cho ®−îc mét ng−êi cÈn thËn hay chó ý ®Õn nh÷ng ®iÒu vôn vÆt, vµ ®Ó cho ng−êi ®ã tiÕn hµnh c«ng viÖc mét çch kÞp thêi h¬n1).


P. S. §ång chÝ ®õng quªn kiÓm tra mét çch cÈn thËn h¬n mËt m· liªn hÖ víi Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ víi Xta-lin. §ång thêi c¶ vÊn ®Ò viªn th− ký ®Ó dÞch mËt m· vµ ®Ó "viÕt nh÷ng th−" giao c«ng t¸c ng¾n.

ViÕt ngµy 7 th¸ng T− 1922



365

göi a. i. r−-cèp

8 th¸ng T− 1922


Sao göi çc ®ång chÝ Txi-u-ru-pa vµ Xm«-li-a-ni-nèp


Sau khi ®· ®äc ®iÖn cña ®ång chÝ göi b»ng ®iÖn tho¹i, t«i tiÕp tôc chñ tr−¬ng b¶o ®¶m bÝ mËt vµ kh«ng mêi ng−êi n−íc

1) Còng xem c¶ tËp nµy, çc v¨n kiÖn 366, 383.

Göi G. C. Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª. Th¸ng T− 1922

303

ngoµi379. T«i ®Ò nghÞ hái ý kiÕn chÝnh thøc cña Cr¬-gi-gia-nèp-xki vµ M¸c-ten-x¬ hoÆc lµ ngay lËp tøc, hoÆc lµ sau chuyÕn ®i cña M¸c-ten-x¬, cuéc hµnh tr×nh sÏ x¶y ra sau ba tuÇn lÔ. Chóng ta sÏ th¶o luËn døt kho¸t vÊn ®Ò t¹i cuéc héi nghÞ ®Æc biÖt cña chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng víi hai phã chñ tÞch.

Lª-nin §äc qua ®iÖn tho¹i



366

Göi G. C. oãc-®gi«-ni-kÝt-dª

§ång chÝ XÐc-g«!

Xin çm ¬n ®ång chÝ ®· viÕt th− cho t«i. Ca-m« ®Ò nghÞ t«i cho ®ång chÝ Êy ®i theo380. Cã lÏ t«i kh«ng

ph¶n ®èi. Nh−ng t«i muèn biÕt ý kiÕn cña ®ång chÝ. NÕu ®ång chÝ kh«ng ph¶n ®èi, th× h·y thay t«i nãi víi ®ång chÝ ®ã r»ng t«i ®ång ý (vµ tÊt c¶ ®Òu ph¶i gi÷ bÝ mËt). NÕu ®ång chÝ kh«ng ®ång ý th× h·y gäi ®iÖn tho¹i cho t«i tr−a mai (håi 12 giê hoÆc 1 giê; vµo thêi gian nµo, th× ®ång chÝ nãi víi chÞ th− ký) tõ v¨n phßng cña t«i.

VÒ ®é cao (so víi mÆt biÓn) cña ng«i nhµ dù ®Þnh ®Õn, cÇn ph¶i biÕt, bëi v× N. K.1) ®au tim vµ kh«ng chÞu ®−îc ®é cao lín.

Chóc ®ång chÝ vµ Ki-rèp mäi sù tèt lµnh. Lª-nin cña ®ång chÝ

ViÕt ngµy 8 hoÆc 9 th¸ng T− 1922

In lÇn ®Çu n¨m 1959 trong V¨n tËp Lª-nin, t . XXXVI


1) Na-®ª-gi¬-®a C«n-xtan-ti-nèp-na Cróp-xcai-a.

V. I. L ª - n i n

304

367

Göi g. i. cru-min, g. m. Cr¬-gi-gia-nèp-xki, p. i. p«-pèp, v. a. Xm«-li-a-ni-nèp

Göi ®ång chÝ Cru-min, b¸o "§êi sèng kinh tÕ",

®ång chÝ Cr¬-gi-gia-nèp-xki, ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc,

®ång chÝ P«-pèp, Côc thèng kª trung −¬ng, ®ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp

VÊn ®Ò nghiªn cøu kinh nghiÖm ®Þa ph−¬ng theo çc b¸o ço tæng kÕt cña çc héi nghÞ kinh tÕ kh«ng ®−îc gi¶i quyÕt theo tinh thÇn thùc tiÔn. Nh÷ng b¶n b¸o ço tæng kÕt nhËn ®−îc cho ®Õn ngµy 1 th¸ng M−êi, ch−a ®−îc sö dông ®Çy ®ñ ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c thùc tiÔn vµ cho çc b¸o chÝ, vµ kh«ng ®−îc Côc thèng kª trung −¬ng nghiªn cøu. Trong khi ®ã th× chØ cã nghiªn cøu mét çch ®óng ®¾n vµ cã hÖ thèng çc b¶n b¸o ço tæng kÕt (bëi Côc thèng kª trung −¬ng, ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, b¸o "§êi sèng kinh tÕ") vµ ®¨ng kÕt qu¶ cña viÖc nghiªn cøu trªn b¸o chÝ, míi cã thÓ lµm cho çc b¸o ço tæng kÕt trë thµnh tµi liÖu thËt sù hÕt søc cã gi¸ trÞ, cã thÓ dïng ®Ó rót ra nh÷ng kÕt luËn vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ. ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, b¸o "§êi sèng kinh tÕ", Côc thèng kª trung −¬ng vµ V¨n phßng Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ph¶i ®Ò ra nhiÖm vô ®ã vµ cè g¾ng ®Ó gi¶i quyÕt cho ®−îc.

T«i ñy nhiÖm cho çc ®ång chÝ triÖu tËp mét cuéc héi nghÞ ®Æc biÖt vµ v¹ch ra ch−¬ng tr×nh c«ng t¸c nh»m nghiªn cøu çc b¶n b¸o ço tæng kÕt381.





Göi V. V. Quy-b−-sÐp. Ngµy 10 th¸ng T− 1922

305

368

göi e. x. v¸c-ga

10/IV. 1922


§¸ng tiÕc lµ t«i vÉn èm vµ kh«ng thÓ lµm viÖc ®−îc. T«i yªu cÇu chØ in l¹i nh÷ng bµi cña t«i (bµi cò); cã lÏ ®iÒu quan träng lµ in l¹i nh÷ng ®o¹n trÝch tõ mét bµi cña t«i viÕt vµo mïa xu©n 19181) (®· ®−îc in trong cuèn bµn vÒ thuÕ l−¬ng thùc2)). Cã thÓ ®¨ng c¶ (d−íi d¹ng ngo¹i lÖ) mét sè chç trong bµi nãi cña t«i t¹i ®¹i héi ®¶ng n¨m 1922: nh−ng b¶n th©n t«i k h « n g cã kh¶ n¨ng ®äc bµi ® ã ®· ®−îc ®¨ng trªn b¸o: rÊt cã thÓ lµ b¸o chÝ bãp mÐo tÊt c¶ mét çch khñng khiÕp. T«i chØ yªu cÇu cho t«i xem tr−íc nh÷ng chç nµo (®· ®−îc hiÖu ®Ýnh cÈn thËn bëi mét ®ång chÝ nµo ®ã cã thÈm quyÒn!) mµ ®ång chÝ muèn in l¹i3).

Göi lêi chµo tèt ®Ñp nhÊt Lª-nin cña ®ång chÝ



369

göi v. v. quy-b−-sÐp Göi bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng

(®Ó chuyÓn cho Ban tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng) Xin giíi thiÖu ®ång chÝ A-®«-r¸t-xki ― mét nhµ v¨n; mét

1) ChØ bµi "VÒ bÖnh Êu trÜ "t¶ khuynh" vµ tÝnh tiÓu t− s¶n" (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 36, tr. 347 - 387).



V. I. L ª - n i n

306

nhµ m¸c-xÝt häc réng. CÇn ph¶i gióp ®ì ®ång chÝ ®ã b»ng mäi çch.

§ång chÝ ®ã ®· tr×nh b¶n th¶o nhan ®Ò "Ch−¬ng tr×nh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c cho nhãm häc tËp".

T«i yªu cÇu cho xuÊt b¶n sím; cã in tªn t¸c gi¶; ®õng tr× ho·n382.





370

* Göi ban kiÓm tra trung −¬ng 383

T«i x¸c nhËn nh÷ng ®iÒu ®· ®−îc tr×nh bµy. T«i ®· tõng

biÕt ®ång chÝ A-®«-r¸t-xki (vµ t«i biÕt râ ®ång chÝ ®ã) tõ thêi kú thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ sau n¨m 1905. MÆc dï trµo l−u ng¶ sang h÷u, nh−ng tõ khi ®ã ®ång chÝ Êy ®· lµ ®¶ng viªn b«n-sª-vÝch vµ sau nµy vÉn thÕ. N¨m 1919, ®ång chÝ ®ã ®· tõ §øc trë vÒ, hoµn toµn trong t×nh tr¹ng èm yÕu. Lµ mét nhµ lý luËn vµ mét nhµ tuyªn truyÒn. T«i cho r»ng kÐo dµi tuæi ®¶ng cña ®ång chÝ ®ã, thõa nhËn ®ång chÝ ®ã lµ ®¶ng viªn §¶ng céng s¶n Nga tõ n¨m 1904 lµ hoµn toµn chÝnh ®¸ng.

10. IV. 1922. V. U-li-a-nèp (Lª-nin)



Göi V. V. A-®«-r¸t-xki. Ngµy 10 th¸ng T− 1922

307

371

* Göi ®oµn Chñ tÞch viÖn hµn l©m x· héi chñ nghÜa 384

T«i x¸c nhËn r»ng ng−êi ®−a th− nµy, ®ång chÝ Vla-®i-mia

VÝch-t«-r«-vÝch A-®«-r¸t-xki lµ ®¶ng viªn b«n-sª-vÝch mµ ç nh©n t«i biÕt râ tõ n¨m 1911; ®¸ng ®−îc tin cËy hoµn toµn; lµ ®¶ng viªn §¶ng céng s¶n Nga; lµm c«ng t¸c v¨n häc.

§ång chÝ nµy hiÖn ®ang so¹n tËp th− chän läc cña M¸c, mét c«ng viÖc mµ chóng t«i ®· bµn b¹c víi ®ång chÝ ®ã.

T«i thiÕt tha ®Ò nghÞ t×m mäi çch gióp ®ì ®ång chÝ ®ã, ®Æt mua nh÷ng cuèn s¸ch cÇn thiÕt ®èi víi ®ång chÝ ®ã vµ ®Æc biÖt t¹o kh¶ n¨ng ®Ó ®ång chÝ ®ã mçi ngµy cã thÓ lµm viÖc 4 tiÕng ®ång hå, vµo buæi s¸ng, t¹i ViÖn hµn l©m x· héi chñ nghÜa vµ sö dông th− viÖn cña viÖn.

10. IV. 1922. V. U-li-a-nèp (Lª-nin)



372

Göi v. v. A-®«-r¸t-xki

10/IV. 1922.

§ång chÝ A-®«-r¸t-xki! T«i göi kÌm theo çi ®ång chÝ ®Ò nghÞ1). T«i ®ang viÕt th− cho Ca-mª-nÐp2). T«i bÞ èm vµ ch¾c lµ sÏ kh«ng

1) Xem v¨n kiÖn tr−íc. 2) Xem v¨n kiÖn tiÕp sau.

V. I. L ª - n i n

308

thÓ gÆp gì ®−îc, còng nh− kh«ng thÓ gióp ®ì ®−îc vÒ vÊn ®Ò th− tõ cña M¸c. Ca-mª-nÐp sÏ gióp ®ång chÝ; vµ sÏ cã ng−êi ®Ó hái ý kiÕn. §ång chÝ h·y s−u tÇm nhiÒu th− h¬n n÷a: mét sù nghiÖp q u è c t Õ quan träng. H·y chän nh÷ng c ¸ i q u a n t r ä n g n h Ê t . Nh÷ng chó thÝch ph¶i ng¾n gän, râ rµng, chÝnh x¸c (+ ®èi chiÕu ý kiÕn cña M¸c víi nh÷ng nhµ b¸c häc ph¶n ®éng t− s¶n "cã uy tÝn" n µ o ® ã ).

Göi lêi chµo! Lª-nin cña ®ång chÝ

§¨ng lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ n¨m 1924 trªn t¹p chÝ "Çch m¹ng v« s¶n", sè 3

In toµn v¨n n¨m 1933 trong s¸ch: V. V. A-®«-r¸t-xki. "VÒ vÊn ®Ò tiÓu sö khoa häc cña Lª-nin". M¸t-xc¬-va


373

th− göi l. b. ca-mª-nÐp vµ nh÷ng ý kiÕn ghi trªn th− cña v. v. A-®«-r¸t-xki

§ång chÝ Ca-mª-nÐp! Çi nµy do ®ång chÝ A - ® « - r ¸ t - x k i

göi ®Õn. §ång chÝ h·y gÆp vµ gióp ®ì ®ång chÝ ®ã.


Vla-®i-mia I-lÝch th©n mÕn,

... T«i thiÕt tha mong muèn ®Èy c«ng viÖc tiÕn xa h¬n n÷a vµ tiÕn hµnh ®Õn cïng kÕ ho¹ch dù ®Þnh ban ®Çu ― tøc lµ so¹n tËp "Nh÷ng bøc th− chän läc cña M¸c vµ ¡ng-ghen vÒ çc vÊn ®Ò lý luËn vµ chÝnh trÞ". B©y giê t«i cµng tin t−ëng h¬n bëi v× t«i ®· n¾m vÊn ®Ò ch¾c h¬n...

Th− göi L. B. Ca-mª-nÐp. Ngµy 10 th¸ng T− 1922

309

T«i rÊt muèn ®−îc gÆp ®ång chÝ ®Ó trao ®æi vÒ mét sè chç th¾c m¾c. NÕu ®−îc, xin ®ång chÝ gäi t«i. T«i lu«n lu«n cã mÆt ë Côc l−u tr÷ trung −¬ng, Va-gan-cèp-xki 8, sè ®iÖn tho¹i hoÆc lµ 1-78-38 hoÆc 1-75-86.

Vla-®i-mia VÝch-t«-r«-vÝch

A-®«-r¸t-xki SÏ rÊt lµ tèt, nÕu ®ång chÝ viÕt cho t«i

mét c«ng v¨n nãi r»ng t«i ®−îc ñy nhiÖm thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã, ®Ó ë ViÖn hµn l©m x· héi chñ nghÜa ng−êi ta gióp ®ì t«i khi t«i lµm viÖc ë ®Êy. NÕu mçi ngµy, vµo buæi s¸ng, t«i ®Òu cã thÓ dµnh cho c«ng viÖc ë ViÖn hµn l©m x· héi chñ nghÜa 4 tiÕng ®ång hå, th× t«i sÏ chuÈn bÞ xong trong kho¶ng hai th¸ng ®Ó ®−a in. T«i ch−a hoµn toµn hiÓu râ r»ng trao "viÖc ch¨m lo" çc bøc th− cho ®ång chÝ Ca-mª-nÐp nghÜa lµ g×. NÕu víi ý nghÜa lµ ®Ó thóc vµo g¸y cña t«i, ®Ó t«i ®õng quªn c«ng viÖc vÒ nh÷ng bøc th− Êy,

®· viÕt1)

# # ®«i khi còng th× nh− vËy lµ kh«ng cÇn thiÕt ― t«i nhí rÊt kü. Cßn nÕu víi nghÜa lµ hç trî, gãp ý kiÕn, gióp ®ì ― thÕ th× quý hãa l¾m. T«i sÏ rÊt lÊy lµm sung s−íng nÕu cã thÓ trao ®æi ý kiÕn víi mét ng−êi nµo ®ã. Nh−ng t«i mong ®−îc ®ång chÝ xem l¹i vµ duyÖt y lÇn cuèi cïng...

bæ Ých!

e r»ng t«i kh«ng VÒ ®¹i thÓ, t«i ®· lµm xong dµn bµi cña

cuèn s¸ch, t«i muèn tháa thuËn lÇn cuèi cïng. In theo thø tù thêi gian. Mét sè bøc th− ch¼ng h¹n nh− th− göi An-nen-cèp, th× in toµn bé, mét sè th× chØ

lµm ®−îc.

trÝch in th«i.

§óng!

Nªn lùa chän tµi liÖu cã liªn quan ®Õn lý luËn: triÕt häc, lý luËn kinh tÕ, lý luËn lÞch sö, vÒ çch m¹ng, vÒ ®Êu tranh giai cÊp, nh÷ng


V. I. L ª - n i n

310

ý kiÕn nhËn xÐt cã tÝnh chÊt lÞch sö; liªn quan ®Õn chÝnh trÞ: giai cÊp v« s¶n vµ çc giai cÊp kh¸c, phong trµo c«ng nh©n ë çc n−íc, ®¸nh gi ̧çc nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ, chÕ ®é d©n chñ tiÓu t− s¶n.

(Vµ t«i còng nghÜ thÕ. Lª-nin)

Nªn ch¨ng chØ giíi h¹n ë lý luËn vµ chÝnh trÞ hoÆc lµ nªn dµnh mét sè chç cho nh÷ng bøc th− nãi râ cuéc ®êi cña M¸c, cã nhiÒu ®iÒu bæ Ých ®èi víi tiÓu sö. T«i nghÜ r»ng kh«ng nªn lµm thÕ.

KÌm theo çc th− cã nh÷ng chó thÝch ®Ó cho d Ô h i Ó u .

Trong bµi më ®Çu, tr×nh bµy ng¾n gän tÊt c¶ çc vÊn ®Ò vµ chØ ra nh÷ng ®iÓm chñ yÕu trong nh÷ng bøc th− cã quan hÖ víi nh÷ng vÊn ®Ò Êy.


Nh÷ng ý kiÕn ghi trªn th− cña V. V. A-®«-r¸t-xki ®−îc in lÇn ®Çu n¨m 1945 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXV


T h − g ö i L . B . Ca-mª-nÐp in lÇn ®Çu

374

göi N. «-xin-xki

12/IV. 1922.

Çc b¶n sao göi 1) Ban biªn tËp b¸o "Sù thËt", 2) §ång chÝ Xtª-clèp 3) R−-cèp vµ Txi-u-ru-pa

§ång chÝ ¤-xin-xki! T«i rÊt hoan nghªnh bµi b¸o cña ®ång chÝ trªn tê "Sù thËt" ra

ngµy h«m nay: "Nh÷ng d÷ kiÖn míi rót tõ kinh nghiÖm ®Þa ph−¬ng". ChÝnh nh÷ng bµi nh− vËy, chóng ta cßn thiÕu nhiÒu nhÊt, vµ t«i nghÜ r»ng trong tõng bé d©n ñy nªn "kiÕm" mét nhµ chÝnh luËn (cã quan hÖ chÆt chÏ víi c«ng t¸c cña bé d©n ñy vµ bé tr−ëng d©n ñy) ®Ó viÕt nh÷ng bµi b×nh luËn nh− thÕ.

Göi N. ¤-xin-xki. Ngµy 12 th¸ng T− 1922

311

Çi tËt tÖ h¹i nhÊt cña chóng ta lµ viÕt qu¸ nhiÒu bµi lý luËn chung chung trªn b¸o chÝ vµ huyªn thuyªn nhiÒu vÒ chÝnh trÞ, trong khi v« cïng thiÕu nh÷ng bµi nghiªn cøu vÒ kinh nghiÖm ®Þa ph−¬ng. ThÕ mµ c¶ ë ®Þa ph−¬ng lÉn ë bªn trªn ®ang cã nh÷ng khuynh h−íng m¹nh chèng l¹i viÖc c«ng bè ®óng sù thËt vµ sù ®¸nh gi¸ ®óng sù thËt vÒ kinh nghiÖm Êy. Ng−êi ta sî l«i r¸c ra khái nhµ, sî sù thËt rµnh rµnh, thê ¬ víi nã b»ng "çi nh×n l·nh ®¹m", thùc sù b»ng çi nh×n hêi hît, nh− ®ång chÝ T¬-rèt-xki ®· diÔn ®¹t rÊt ®óng.

H·y cô thÓ h¬n n÷a, thËt cô thÓ h¬n n÷a trong viÖc nghiªn cøu kinh nghiÖm ®Þa ph−¬ng, çc chi tiÕt, nh÷ng ®iÓm nhá, thùc tiÔn, kinh nghiÖm thiÕt thùc, h·y ®i s©u h¬n n÷a vµo cuéc sèng thùc sù, c¶ ë huyÖn, c¶ ë tæng vµ c¶ ë th«n; h·y ph©n tÝch cho ®−îc xem nh÷ng çi g×, ë ®©u, ai ®· ®¹t ®−îc vµ v× sao (b»ng nh÷ng thñ thuËt nµo), ®· ®¹t ®−îc mét sù c¶i thiÖn thùc sù, dï lµ kh«ng lín lao, mÆc dï cßn hÕt søc nghÌo khæ vµ t×nh tr¹ng ph¸ s¶n v« cïng nghiªm träng; ®õng ng¹i v¹ch trÇn nh÷ng sai lÇm vµ t×nh tr¹ng vông vÒ; h·y ra søc phæ biÕn vµ q u ¶ n g c ¸ o bÊt kú mét çn bé ®Þa ph−¬ng nµo tá ra xuÊt s¾c, ®−a ng−êi Êy lªn thµnh ®iÓn h×nh. Cµng lµm ®−îc nhiÒu c«ng t¸c nh− thÕ bao nhiªu, chóng ta cµng ®i s©u h¬n bao nhiªu vµo thùc tiÔn sinh ®éng, lµm cho ta vµ ®éc gi¶ bít chó ý ®Õn bÇu kh«ng khÝ bµn giÊy thèi ruçng vµ trÝ thøc thèi ruçng ë M¸t-xc¬-va (vµ cña bän ng−êi t− s¶n x«-viÕt nãi chung), th× viÖc c¶i tiÕn c«ng t¸c b¸o chÝ cña chóng ta còng nh− viÖc c¶i tiÕn toµn bé c«ng cuéc x©y dùng ë n−íc ta sÏ cµng ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ h¬n bÊy nhiªu.

Mét lÇn n÷a t«i hoan nghªnh s¸ng kiÕn cña ®ång chÝ vµ rÊt mong ®ång chÝ tiÕp tôc ®i xa h¬n n÷a, réng h¬n n÷a vµ s © u h ¬ n n ÷ a theo h−íng ®ã.

Göi lêi chµo céng s¶n Lª-nin §¨ng lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ ngµy 17 th¸ng Hai 1956 trªn b¸o "Sù thËt", sè 48

§¨ng toµn v¨n ngµy 22 th¸ng T− 1956 trªn b¸o "Sù thËt", sè 113


V. I. L ª - n i n

312

375

göi a. i. R−-cèp vµ a. ®. Txi-u-ru-pa

12 th¸ng T− 1922

Göi çc ®ång chÝ R−-cèp vµ Txi-u-ru-pa

T«i ®Ò nghÞ ngay ngµy h«m nay tæ chøc mét cuéc häp çc phã chñ tÞch ®Ó ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p thùc tiÔn vµ kiªn quyÕt nhÊt b¶o ®¶m cho nhµ m¸y ®iÖn Ca-si-ra b¾t ®Çu cung cÊp ®iÖn cho M¸t-xc¬-va. ThËt lµ mét sù tåi tÖ kh«ng thÓ chÞu ®ùng ®−îc, nÕu mét nhµ m¸y ®iÖn ®· ®−îc x©y dùng xong, ®· m¾c ®ñ d©y råi mµ kh«ng thÓ cung cÊp ®iÖn v× t×nh tr¹ng hçn ®én trong qu¶n lý kinh tÕ cña chóng ta385.

Lª-nin




376

göi I-a. X. Ga-nª-tx¬-ki

13/IV.

§ång chÝ Ga-nª-tx¬-ki!

H«m nay, ®ång chÝ Va-lª-tx¬-ki nãi víi t«i r»ng nh÷ng giÊy tê vµ s¸ch cña t«i ë P«-r«-ni-n« ®· r¬i (còng nh− lµ nh÷ng giÊy tê vµ s¸ch ë Cra-cèp, Uliça Lubomirskiego1)) vµo tay

1) ― phè Li-u-b«-mia-xki

Göi P. M. KÐc-gien-txÐp. Ngµy 13 th¸ng T− 1922

313

chÝnh phñ Ba-lan. LiÖu cã thÓ kiÓm tra viÖc ®ã ®−îc kh«ng? LiÖu cã thÓ bµn c¶ víi Ca-ra-khan còng nh− hái b»ng con ®−êng chÝnh thøc ®−îc kh«ng? ë ®ã cã mét b¶n th¶o ch−a ®−îc in lÇn nµo (vÒ thèng kª ruéng ®Êt §øc n¨m 1907)386.

B¾t tay ®ång chÝ. Lª-nin cña ®ång chÝ


In lÇn ®Çu n¨m 1924 trong V¨n tËp Lª-nin, t. II


377

Göi L. M. Ca-ra-khan

§ång chÝ Ca-ra-khan!

T«i thiÕt tha ®Ò nghÞ ®ång chÝ b»ng mäi çch gióp ®ì ®ång chÝ Bª-la Cun (cïng víi gia ®×nh) ®i ®Õn Xtèc-kh«n. T«i rÊt lÊy lµm sung s−íng nÕu ®ång chÝ viÕt cho vµi ch÷ vµ cho biÕt liÖu cã thÓ lµm ®−îc viÖc ®ã kh«ng vµ liÖu cã nh÷ng trë ng¹i ®Æc biÖt nµo kh«ng387?

B¾t tay ®ång chÝ. Lª-nin cña ®ång chÝ


378

Göi P. M. KÐc-gien-txÐp

13. IV. 1922

§ång chÝ KÐc-gien-txÐp!

RÊt mong ®ång chÝ hoµn toµn tin cËy vµ b»ng mäi çch gióp ®ì ®ång chÝ Bª-la Cun vµ gia ®×nh ®ång chÝ ®ã vÒ viÖc thu xÕp

V. I. L ª - n i n

314

chç ë t¹i Xtèc-kh«n, nghØ ng¬i vµ ®iÒu trÞ (®ång chÝ ®ã rÊt cÇn sù gióp ®ì ®ã) vµ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu kh¸c.

Göi lêi chµo tèt ®Ñp nhÊt! Lª-nin cña ®ång chÝ



379

göi I. N. XmiÕc-nèp 13. IV. 1922

§ång chÝ XmiÕc-nèp!

RÊt mong ®ång chÝ b»ng mäi çch gióp ®ì ®ång chÝ Bª-la Cun vµ gia ®×nh ®ång chÝ ®ã vÒ viÖc s¾p xÕp chç ë t¹i Xtèc-kh«n vµ Thôy-®iÓn. Bª-la Cun rÊt cÇn ®−îc nghØ ng¬i vµ ®iÒu trÞ.


In lÇn ®Çu, theo b¶n th¶o

380

Göi Bª-la Cun

§ång chÝ Bª-la Cun th©n mÕn!

T«i kÌm theo ®©y nh÷ng bøc th− cña t«i göi cho KÐc-gien-txÐp vµ XmiÕc-nèp. T«i ®· viÕt th− cho Ca-ra-khan. NÕu ®ång chÝ cßn cÇn g× n÷a, th× xin ®ång chÝ cø viÕt th− ngay cho t«i (theo ®Þa chØ cña Ph«-ti-ª-va).

Göi nh÷ng lêi chµo tèt ®Ñp nhÊt! Lª-nin cña ®ång chÝ

ViÕt ngµy 13 th¸ng T− 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o DÞch tõ tiÕng §øc

Göi I. V. Xta-lin ®Ó chuyÓn cho Bé chÝnh trÞ

315

381

Göi ng−êi nhËn th− kh«ng râ tªn VÒ Ki-xª-lÐp, chñ tÞch TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, t«i

®Ò nghÞ tháa thuËn víi ®ång chÝ Xª-ma-sc« vÒ viÖc göi ®ång chÝ ®ã ®i çch xa M¸t-xc¬-va ®Ó ch÷a bÖnh (cho ®Õn hÕt thêi gian ch÷a bÖnh) vµ b¸o ço cho t«i biÕt388.

13/IV. Lª-nin


382

Göi I. V. Xta-lin ®Ó chuyÓn cho Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n (b) nga

15/IV.

Göi ®ång chÝ Xta-lin (®Ó chuyÓn cho Bé chÝnh trÞ)

Sao göi ®ång chÝ T¬-rèt-xki

" ®ång chÝ Ca-mª-nÐp

" M. N. P«-crèp-xki

T«i võa nhËn ®−îc cuèn s¸ch "Nh÷ng t− liÖu vÒ lÞch sö quan hÖ Ph¸p - Nga trong thêi kú 1910 - 1914".

Mét tËp dµy 733 trang ®−îc xuÊt b¶n mét çch cÈu th¶ ®Õn møc

V. I. L ª - n i n

316

kh«ng biÕt xÊu hæ, ®óng lµ cÈu th¶ theo kiÓu x«-viÕt, vÒ téi ®ã cÇn ph¶i tèng vµo nhµ lao. Kh«ng cã gi¸. Kh«ng cã ch÷ ký cña ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm hoÆc nh÷ng ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm. Kh«ng cã b¶n chØ dÉn!! ChØ cã mét danh s¸ch s¬ sµi çc tªn ng−êi, so¹n mét çch cÈu th¶. Vµ nh÷ng ®iÒu kh¸c.

T«i ®Ò nghÞ: 1) giao cho Ga-nª-tx¬-ki vµ Ca-ra-khan, trong thêi h¹n 2

ngµy t×m cho ®−îc tÊt c¶ nh÷ng ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc xuÊt b¶n;

2) còng giao cho nh÷ng ®ång chÝ ®ã tr¸ch nhiÖm gi÷ s¸ch l¹i kh«ng b¸n;

3) ― chuÈn bÞ mét tê ®Ó d¸n kÌm vµo s¸ch, ghi râ nh÷ng chç cßn thiÕu;

4) ― chuÈn bÞ b¶n chØ dÉn t−êng tËn; nãi tãm l¹i, h¹n ®Õn ngµy thø n¨m1) tr×nh tr−íc Ban chÊp hµnh trung −¬ng mét b¶n b¸o ço n g ¾ n g ä n vÒ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu xÊu xa ― nh÷ng lçi cña xuÊt b¶n phÈm vµ nh÷ng çch thøc söa ch÷a.

Lª-nin P. S. Trong "Lêi tùa" ― k h « n g k ý t ª n ! ! ― cã nªu tªn

M. N. P«-crèp-xki, nh−ng râ rµng kh«ng ph¶i lµ ng−êi ®ã chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc xuÊt b¶n, vÒ kü thuËt xuÊt b¶n, mµ ng−êi ®ã chØ tËp hîp tµi liÖu th«i389.


In lÇn ®Çu n¨m 1950 trong V. I. Lª-nin, Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø 4, t. 33


1) Tøc lµ ngµy 20 th¸ng T−.

Göi G. C. Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª. Ngµy 17 th¸ng T− 1922

317

383

Göi G. C. Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª1)

17/IV. §ång chÝ XÐc-g«! Xin göi ®ång chÝ thªm mÊy tµi liÖu ng¾n

n÷a. Nh÷ng tµi liÖu nµy do b¸c sÜ b¸o ço víi t«i, b¸c sÜ nµy ®· ®Ých th©n ®Õn t¹i chç vµ ®¸ng ®−îc tin cËy hoµn toµn: A-ba-xtu-man, theo ng−êi nµy nãi, hoµn toµn kh«ng thÝch hîp, bëi v× gièng nh− "çi quan tµi", mét thung lòng hÑp; kh«ng thÝch hîp cho ng−êi bÞ bÖnh thÇn kinh; kh«ng cã chç ®i d¹o ch¬i, kh«ng thÓ b»ng çch nµo kh¸c lµ ph¶i trÌo, mµ Na-®ª-gi¬-®a C«n-xtan-ti-nèp-na th× kh«ng thÓ nµo leo trÌo ®−îc. Boãc-gi«m rÊt thÝch hîp, bëi v× cã chç ®Ó d¹o ch¬i trªn mét ®Þa h×nh b»ng ph¼ng, mµ ®iÒu ®ã cÇn thiÕt cho Na-®ª-gi¬-®a C«n-xtan-ti-nèp-na. Ngoµi ra, Boãc-gi«m ë ®é cao thÝch hîp, cßn A-ba-xtu-man th× cao qu¸, trªn 1000 mÐt lµ kh«ng ®−îc råi. §Æc biÖt, viªn b¸c sÜ cña chóng t«i nh¾c lµ kh«ng ®−îc khëi hµnh sím, nãi r»ng trêi sÏ l¹nh vµ m−a nhiÒu cho ®Õn tËn trung tuÇn th¸ng S¸u. VÒ vÊn ®Ò cuèi cïng, t«i kh«ng ng¹i l¾m, nÕu nhµ kh«ng dét vµ cã lß s−ëi, bëi v× khi ®· cã nh÷ng ®iÒu kiÖn Êy th× rÐt vµ m−a kh«ng cßn ®¸ng sî.

SiÕt chÆt tay ®ång chÝ. Lª-nin cña ®ång chÝ

P. S. RÊt dÔ hiÓu lµ mét sè nhµ ë mét ®é cao thÝch hîp ë nh÷ng ®Þa ph−¬ng rÊt kh¸c nhau vµ t¹i nhiÒu n¬i, cã thÓ hoµn toµn thÝch dông. ViÕt ngµy 17 th¸ng T− 1922



1) Trªn phong b× cña bøc th−, ngoµi ®Þa chØ "Göi ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Nga, ®ång chÝ O ã c - ® g i « - n i - k Ý t - d ª (do Lª-nin göi)", cßn thÊy V. I. Lª-nin viÕt: "§Ò nghÞ ghim vµo vµ d¸n l¹i, lÊy giÊy ký nhËn cña Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª. 17/IV. Lª-nin".

V. I. L ª - n i n

318

384



Tèi mËt CÊm sao l¹i


T«i ®Ò nghÞ ®ång chÝ ®−a ra tr−íc Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n (t«i kh«ng hiÓu lµ nªn ®Æt ra t¹i héi nghÞ më réng hay t¹i héi nghÞ cña ban th−êng vô hÑp) vÊn ®Ò Quèc tÕ céng s¶n cö mét hoÆc mét sè phãng viªn ®Æc biÖt ®Õn Nam Phi ®Ó thu thËp nh÷ng tµi liÖu rÊt tØ mØ vµ s−u tÇm ®ñ bé tµi liÖu, s¸ch b¸o ®Þa ph−¬ng, hîp ph¸p còng nh− kh«ng hîp ph¸p, cã liªn quan ®Õn cuéc khëi nghÜa cña c«ng nh©n võa bÞ ®µn ¸p. ViÖc ®ã nªn tiÕn hµnh xong cµng sím cµng tèt, nh−ng kh«ng cã çch nµo kh¸c ngoµi viÖc ph¶i hÕt søc thËn träng, bëi v× ch¾c ch¾n bän Anh [sÏ lµm tÊt c¶ mäi viÖc]1) ®Ó ng¨n chÆn kh¶ n¨ng nhá nhÊt vÒ quan hÖ gi÷a chóng ta víi nh÷ng ng−êi khëi nghÜa ch−a bÞ xö b¾n hoÆc ch−a bÞ b¾t giam390.

Vµ chóng ta nªn thiÕt lËp cho ®−îc mét tËp qu¸n nh− thÕ nµy: çc ph¸i viªn cña Quèc tÕ céng s¶n biÕt çch xuÊt hiÖn mét çch bÝ mËt ë bÊt kú n¬i nµo cã nh÷ng cuéc khëi nghÜa t−¬ng tù vµ thu thËp kÞp thêi thËt ®Çy ®ñ tµi liÖu vÒ lÞch sö cña cuéc khëi nghÜa.

T«i ®Ò nghÞ viÕt vµi ch÷ tr¶ lêi t«i. Lª-nin


In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n viÕt tay cña N. X. Lª-pª-sin-xcai-a

1) Chóng t«i thªm vµo chç bá trèng trong khi ghi nh÷ng ch÷ cÇn thiÕt cho c©u ®−îc trän nghÜa.

Göi I. V. Xta-lin. Ngµy 25 th¸ng T− 1922

319

385

Göi I. V. Xta-lin

25. IV. 1922


T«i ®Ò nghÞ Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng (nÕu ®ã kh«ng ph¶i thuéc thÈm quyÒn cña Ban bÝ th− mµ thuéc thÈm quyÒn Bé tæ chøc, th× ®Ò nghÞ Bé tæ chøc)

ra quyÕt nghÞ: 1) ñy nhiÖm ngay lËp tøc cho Bé d©n ñy ngo¹i giao xin giÊy

nhËp c¶nh vµo n−íc §øc cho GlÕp M¸c-xi-mi-li-a-n«-vÝch Cr¬-gi-gia-nèp-xki, chñ nhiÖm ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, vµ vî cña ®ång chÝ ®ã lµ Di-na-i-®a Pa-vlèp-na Cr¬-gi-gia-nèp-xcai-a;

2) cho phÐp hai ®ång chÝ ®ã nghØ trong thêi h¹n cÇn thiÕt ®Ó G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki ch÷a bÖnh ë §øc;

3) ñy nhiÖm ®ång chÝ Cre-xtin-xki thanh to¸n nh÷ng kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt cho viÖc ®ã ë n−íc §øc, ®ång thêi kiÓm tra (th«ng qua b¸c sÜ ng−êi Nga thuéc ®¹i sø qu¸n) ®Ó hoµn thµnh viÖc ch÷a bÖnh ®ã.

§ång chÝ ®ã ph¶i ch÷a bÖnh sa låi. G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki ph¶i lªn ®−êng sím, lËp tøc ngay

sau khi Pi-a-ta-cèp trë vÒ, Pi-a-ta-cèp lªn ®−êng ngµy 26. IV, ®i trong kho¶ng hai tuÇn lÔ.

NÕu viÖc tháa m·n ®Ò nghÞ khÈn kho¶n ®ã cña t«i gÆp trë ng¹i, th× xin cho t«i biÕt nh÷ng trë ng¹i ®ã lµ g×391.



V. I. L ª - n i n

320

386


25. IV. 1922


§Ò nghÞ ®ång chÝ chØ thÞ göi n÷ y t¸ cña bÖnh viÖn X«n-®a-ten-cèp

£-ca-tª-ri-na A-lÕch-xª-Ðp-na N e - t s ¬ - k i - n a

®Õn Cr−m vµo mét trong nh÷ng viÖn ®iÒu d−ìng ë ®ã ®Ó ch÷a bÖnh vµ nghØ ng¬i.

§ång chÝ ®õng quªn göi cho t«i b¶n sao lÖnh cña ®ång chÝ vÒ vÊn ®Ò ®ã, cßn nÕu ®ång chÝ gÆp nh÷ng trë ng¹i nµo ®ã trong viÖc chÊp hµnh ®Ò nghÞ cña t«i, th× xin viÕt th− cho t«i biÕt nh÷ng trë ng¹i ®ã lµ g×392.




387

Göi E. X. V¸c-ga393

26. IV. 1922


RÊt çm ¬n ®ång chÝ ®· cho t«i biÕt vÒ "Phßng khoa häc vµ kü thuËt n−íc ngoµi". Cã ®iÒu t«i yªu cÇu lÇn sau ®ång chÝ cho t«i biÕt tªn cña ng−êi ®· cung cÊp tin tøc.

HiÖn nay t«i kh«ng lµm viÖc víi t− çch lµ chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. T«i sÏ göi ngay lËp tøc b¸o ço cña ®ång chÝ

Göi A. I. R−-cèp vµ A. §. Txi-u-ru-pa. Ngµy 26 th¸ng T− 1922

321

cho nh÷ng ®ång chÝ thay t«i vµ t«i sÏ ®ßi ph¶i ®iÒu tra thËt nghiªm tóc1).

TiÖn ®©y, t«i xin göi ®ång chÝ v¨n b¶n lêi bÕ m¹c cña t«i t¹i §¹i héi XI (®Çu th¸ng T− 1922) cña ®¶ng ta2).

§ång chÝ ®õng quªn b¶n ®Ýnh chÝnh kÌm theo. §ã lµ bµi nãi duy nhÊt mµ t«i ®· viÕt ra tr−íc (mÆc dï vËy,

nh÷ng anh ngèc cña chóng ta kh«ng thÓ sao l¹i mµ kh«ng cã lçi nµo!!). Thµnh thö hiÖn nay, ®©y lµ bµi nãi duy nhÊt ®−îc ph¸t ®i mét çch ®óng ®¾n (sau khi ®· ch÷a). T«i thiÕt tha yªu cÇu ®ång chÝ cho dÞch thËt tèt bµi nãi nµy ra tiÕng §øc vµ cho in394.

VÞ tÊt t«i ®· cã thÓ göi cho ®ång chÝ thªm ®−îc çi g× ngoµi çi nµy.

Göi nh÷ng lêi chµo tèt ®Ñp! Lª-nin cña ®ång chÝ



388

Göi A. I. R−-cèp vµ A. §. Txi-u-ru-pa

26. IV. 1922 Tèi mËt

Göi ®ång chÝ R−-cèp vµ Txi-u-ru-pa

Xin göi çc ®ång chÝ bøc th− b»ng tiÕng §øc cña V¸c-ga. T«i tin ch¾c r»ng nh÷ng sù tåi tÖ nh− vËy ë chóng ta cã v«

khèi.

1) Xem v¨n kiÖn tiÕp theo. 2) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45,

tr. 163 - 165.

V. I. L ª - n i n

322

V¸c-ga ch¾c h¼n lµ ®óng (t«i viÕt th− cho ®ång chÝ ®ã r»ng tõ nay vÒ sau ®ång chÝ ®ã ph¶i cho t«i biÕt tªn cña ng−êi cung cÊp tin tøc). T«i ®Ò nghÞ c¸c ®ång chÝ chØ ®Þnh (th«ng qua Cre-xtin-xki? hoÆc lµ b»ng con ®−êng kh¸c) mét cuéc ®iÒu tra thËt nghiªm tóc ë BÐc-lanh ®Ó p h ¸ t h i Ö n ® − î c nh÷ng ng−êi cã lçi trong "Phßng khoa häc vµ kü thuËt n−íc ngoµi" nµy vµ sau ®ã c¶i tæ nã m é t c ¸ c h c ¨ n b ¶ n .

NhÊt thiÕt ph¶i cö Ðp-ghª-ni V¸c-ga vµo tiÓu ban ®iÒu tra vµ c¶i tæ395.




389

Göi G. L. Sc¬-lèp-xki1)

27/IV.

§ång chÝ Sc¬-lèp-xki!

T«i ®· nhËn ®−îc th− cña ®ång chÝ ®Ò ngµy 15. III. T«i rÊt vµ rÊt buån thÊy ®ång chÝ khã ë nh− vËy. T«i suy nghÜ håi l©u, xem gióp ®ì ®ång chÝ nh− thÕ nµo ®©y. V× t«i bÞ èm, kh«ng lµm viÖc, kh«ng sèng ë M¸t-xc¬-va, nªn chØ cã thÓ nghÜ ®−îc mét ®iÒu: chuyÓn bøc th− cña ®ång chÝ cho ®ång chÝ bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng (cho ®ång chÝ Xta-lin) v µ n h © n d a n h c ¸ n h © n t « i v i Õ t cho ®ång chÝ Êy ®Ó nãi vÒ ®ång chÝ2). T«i khuyªn ®ång chÝ còng nªn nh©n danh c¸ nh©n m×nh viÕt th− cho

1) Còng xem c¶ tËp nµy, v¨n kiÖn 113. 2) Xem v¨n kiÖn tiÕp theo.

Göi Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng

323

®ång chÝ Êy (cho Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng) vµ viÕt tØ mØ h¬n, t Ø m Ø h ¬ n , kÌm theo mét sè ®Ò nghÞ cô thÓ. Cã thÓ lµ ®ång chÝ nªn viÕt th− c¶ cho Di-n«-vi-Ðp n÷a, v× ®ång chÝ ®ã hiÖn ë Pª-t¬-r«-gr¸t, vµ cã thÓ lµ trong ®iÒu kiÖn "®éc ®¸o" th−êng thÊy cña Pª-t¬-r«-gr¸t, Di-n«-vi-Ðp sÏ nghÜ ra ®−îc mét biÖn ph¸p nµo ®ã hoÆc thùc hiÖn ®−îc mét sù kÕt hîp thùc tiÔn nµo ®ã.

Cã ng−êi ®· nãi víi t«i r»ng h×nh nh− ®ång chÝ ®· tháa thuËn ®−îc hoÆc ®· ®µm tho¹i víi Ca-ra-khan ®Ó chuyÓn vÒ gÇn n−íc Nga h¬n ph¶i kh«ng? Nªn cè g¾ng chuyÓn dÇn vÒ phÝa §«ng, dï lµ tõng b−íc, nÕu kh«ng thÓ chuyÓn ngay ®−îc. (§ång chÝ nªn l−u ý r»ng: t«i cã thÓ ®i v¾ng; cã g× gÊp th× ®ång chÝ h·y viÕt cho Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng, chø ®õng viÕt cho t«i hoÆc kh«ng nªn chØ viÕt cho t«i mµ th«i.)

SiÕt chÆt tay ®ång chÝ vµ göi lêi chµo c¶ gia ®×nh.


ViÕt ngµy 27 th¸ng T− 1922 §· göi ®i BÐc-lanh


390

* Göi ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §ång chÝ Xta-lin, xin chuyÓn ®ång chÝ th− cña ®ång chÝ Sc¬-

lèp-xki (G. L. Sc¬-lèp-xki). T«i biÕt râ ®ång chÝ ®ã håi ë n−íc ngoµi (1908 - 1914), khi sèng l−u vong ë n−íc ngoµi, ®ång chÝ ®ã ®· lµ ng−êi b«n-sª-vÝch vµ lµ ®¶ng viªn cña ®¶ng. §ång chÝ ®ã muèn lµm viÖc ë n−íc Nga vµ trong ®¶ng. §ång chÝ ®ã ®· lµm viÖc ë M¸t-xc¬-va ― ë c¬ quan qu¶n lý thµnh phè (Vla-®i-mia-xki ®· thÊy ®ång chÝ ®ã lµm c«ng viÖc Êy), còng nh− ë Bé d©n ñy ngo¹i giao, Bé d©n ñy n«ng nghiÖp; h×nh nh− ®ång chÝ Êy chØ hoµn toµn "hîp ý" víi Bé d©n ñy ngo¹i giao, ë ®ã ng−êi ta coi träng ®ång

V. I. L ª - n i n

324

chÝ Êy. ë nh÷ng n¬i kh¸c, n¬i th× kh«ng hßa hîp ®−îc, n¬i th× kh«ng hoµn toµn hßa hîp ®−îc hoÆc lµ cã çi g× ®¹i lo¹i nh− vËy, bëi v× rèt cuéc ®ång chÝ ®ã kh«ng thÓ tháa thuËn ®−îc vÒ ho¹t ®éng ë n−íc Nga. Sc¬-lèp-xki lµ mét ®¶ng viªn kú cùu, vµ ®ång chÝ ®ã (nh− thÊy râ qua th− cña ®ång chÝ ®ã) rÊt buån v× ng−êi ta "kh«ng cho" ®ång chÝ ®ã lµm viÖc ë n−íc Nga. §ång chÝ ®ã bùc m×nh; tá ý lo sî r»ng ng−êi ta "®uæi ®ång chÝ ®ã" vµ v. v.. (§ång chÝ ®ã cã gia ®×nh, con çi; kh«ng dÔ dµng g× mµ thÝch hîp ®−îc ë n−íc Nga ®ãi rÐt. C¶ Di-n«-vi-Ðp vµ Xa-pha-rèp còng nh− tÊt c¶ nh÷ng ng−êi ®· tõng sèng ë Thôy-sÜ trong thêi kú 1908 - 1917 ®Òu biÕt Sc¬-lèp-xki ë n−íc ngoµi).

§ång chÝ h·y viÕt hoÆc ñy nhiÖm cho th− ký cña ®ång chÝ viÕt mét bøc th− göi cho Sc¬-lèp-xki (göi ®i BÐc-lanh th«ng qua Cre-xtin-xki) hái xem ®ång chÝ ®ã muèn g×, vµ sau ®ã ®−a ra Ban bÝ th−. Kh«ng nªn "bá r¬i" ng−êi ta, cÇn ph¶i cã th¸i ®é quan t©m h¬n396.


ViÕt ngµy 27 th¸ng T− 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y

391


§ång chÝ Txi-u-ru-pa! NÕu nh− t«i viÕt nh− thÕ nµy th× liÖu cã ®ñ kh«ng:

(cho ai? cho çc phã chñ tÞch?)

Thõa nhËn ®Ò nghÞ cña ®ång chÝ I-a-c«-ven-c« lµ quan träng vÒ ph−¬ng diÖn chÝnh trÞ vµ thÊy cÇn ph¶i nhÊn m¹nh r»ng t«i ®· høa víi ®ång chÝ ®ã mét çch kh¼ng ®Þnh lµ sÏ ñng hé ®ång chÝ ®ã trong viÖc nµy, mét khi ®ång chÝ ®ã ®−îc cö lµm bé tr−ëng

§iÖn göi c«ng nh©n vµ kü s− çc xÝ nghiÖp dÇu má

325

d©n ñy, t«i thiÕt tha yªu cÇu t×m çch tháa m·n lêi ®Ò nghÞ cña ®ång chÝ I-a-c«-ven-c« (nÕu kh«ng ®−îc 100%, th× còng nªn 50%)397.




392

§iÖn göi c«ng nh©n vµ kü s− çc xÝ nghiÖp dÇu má ë Xu-ra-kha-n− 398

Göi Côc dÇu má A-dÐc-bai-gian, Ba-cu

§ªm mång 9, r¹ng ngµy 10 th¸ng T−, kÎ thï cña giai cÊp c«ng nh©n ®· m−u toan g©y ra mét lo¹t ®¸m ch¸y ®Ó thiªu hñy çc má dÇu Xu-ra-kha-n− ë Ba-cu. Sau khi t×m hiÓu nh÷ng sù tÝch anh hïng vµ quªn m×nh phi th−êng cña c«ng nh©n vµ kü s− nh÷ng má dÇu Êy, ®· khoanh ®¸m ch¸y l¹i trong ®iÒu kiÖn hÕt søc nguy hiÓm ®èi víi tÝnh m¹ng, thay mÆt n−íc Nga x«-viÕt, t«i thÊy cã nghÜa vô ph¶i tá lßng c¶m ¬n nh÷ng c«ng nh©n vµ kü s− ë çc má dÇu Xu-ra-kha-n−. Nh÷ng sù tÝch anh hïng nh− thÕ lµ b»ng chøng tèt h¬n hÕt nãi lªn r»ng mÆc dï gÆp nhiÒu khã kh¨n, mÆc dï bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng vµ b¹ch vÖ, kÎ thï cña n−íc céng hßa c«ng nh©n, kh«ng ngõng tiÕn hµnh ©m m−u ph¸ ho¹i, n−íc Céng hßa x«-viÕt nhÊt ®Þnh sÏ lµ ng−êi chiÕn th¾ng, v−ît qua mäi khã kh¨n.



§¨ng ngµy 3 th¸ng N¨m 1922 trªn b¸o "C«ng nh©n Ba-cu", sè 96


V. I. L ª - n i n

326

393

Göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) nga1)

T«i ®Ò nghÞ ph¸t ®i bøc ®iÖn:

g ö i X t « - m « - n i - a - c è p

"H·y cïng víi Cre-xtin-xki vµ L«-m«-n«-xèp th¶o luËn nh÷ng biÖn ph¸p nh»m t¸c ®éng ®Õn Cróp. H·y b¸o ço cho biÕt quyÕt ®Þnh. H·y hµnh ®éng chØ theo quyÕt ®Þnh nhÊt trÝ gi÷a bé ba cña çc ®ång chÝ"399.


394

Göi V. A. A-va-nª-xèp2)

Cã thËt lµ ®ång chÝ sÏ ®i kh«ng? Bao giê? Hay lµ ®ång chÝ l¹i l·n c«ng ®Êy? §ång chÝ kh«ng muèn

ch÷a bÖnh −?

ViÕt vµo th¸ng T− 1922



1) Cã b¶n sao ®¸nh m¸y cña v¨n kiÖn nµy, trong ®ã cã ®ãng dÊu ch÷ ký cña V. I. Lª-nin.


Göi A. §. Txi-u-ru-pa vµ A. I. R−-cèp. Ngµy 2 th¸ng N¨m 1922

327

395

Göi Ph. E. §giÐc-gin-xki

2. V. 1922

Sao göi ®ång chÝ R−-cèp vµ ®ång chÝ Txi-u-ru-pa Göi ®ång chÝ §giÐc-gin-xki

Yªu cÇu ®ång chÝ cho t«i biÕt ― d−íi h×nh thøc hÕt søc ng¾n gän ― liÖu ng−êi ta ®ang lµm g× vµ víi tèc ®é nµo ®Ó chÊp hµnh nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vÒ viÖc chia ®−êng s¾t thµnh ba lo¹i vµ ®ãng cöa çc ®−êng s¾t thuéc lo¹i thø ba?

§¸ng lÏ ph¶i thùc hiÖn thËt nhanh viÖc ®ãng cöa vµ dï sao còng ph¶i ®ãng cöa cho b»ng ®−îc vµ cho nhanh. NÕu kh«ng th× lµm thÕ nµo mµ ®Êu tranh víi khñng ho¶ng ®−îc400?


§¨ng lÇn ®Çu n¨m 1924 trªn t¹p chÝ "TruyÒn tin giao th«ng", sè 6

Theo ®óng nguyªn b¶n

396

Göi A. §. Txi-u-ru-pa vµ A. I. R−-cèp §Ò nghÞ ®ång chÝ Txi-u-ru-pa vµ ®ång chÝ R−-cèp ñng hé t¹i

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµo ngµy thø n¨m1) vµ nÕu cÇn th× chuyÓn sang Bé chÝnh trÞ401.

2/V. 1922. Lª-nin


1) Tøc lµ ngµy 4 th¸ng N¨m.

V. I. L ª - n i n

328

397


§iÒu ®ã h i Ö n n a y sÏ lµ quan liªu mét tr¨m phÇn tr¨m vµ quan liªu tai h¹i, c h õ n g n µ o vÊn ®Ò c h − a ® − î c c h u È n b Þ .

Nªu b¾t ®Çu chuÈn bÞ ngay b©y giê b»ng mäi çch, ë m é t l o ¹ t ñy ban402.

ViÕt tr−íc ngµy 3 th¸ng N¨m 1922



398

Göi I. V. Xta-lin Bøc ®iÖn nµy göi ®Õn Bé chÝnh trÞ lµ hoµn toµn kh«ng ®óng.

VÊn ®Ò nh− thÕ ph¶i ®−îc gi¶i quyÕt theo thÓ thøc cña nhµ n−íc. Mét bøc ®iÖn nh− vËy ph¶i cã ch÷ ký cña c¶ hai phã chñ tÞch, cña chñ nhiÖm hoÆc phã chñ nhiÖm ñy ban t« nh−îng vµ cuèi cïng lµ cña tæng côc tr−ëng Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu, míi ®−îc göi ®i. ChØ cã nh÷ng nh©n vËt Êy lµ chÞu tr¸ch nhiÖm vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm theo trËt tù th«ng th−êng, vÒ tÝnh chÝnh x¸c cña nh÷ng con sè nªu ra ë ®©y vµ vÒ sù phï hîp cña nh÷ng chØ thÞ ®−a ra ë ®©y víi çc luËt lÖ x«-viÕt vµ çc nghÞ quyÕt cña çc c¬ quan x«-viÕt t−¬ng øng. V× thÕ, vÒ thùc chÊt, t«i kh«ng biÓu quyÕt bøc ®iÖn ®ã403.

Lª-nin §äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 6 th¸ng N¨m 1922 håi 9 giê



ý kiÕn gãp vµo dù th¶o. Ngµy 10 th¸ng N¨m 1922

329

399

* Göi ®oµn Chñ tÞch ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc

Göi V. M. XmiÕc-nèp

Rèt cuéc t«i ®· ®äc xong b¸o ço cña ®ång chÝ ®Ò ngµy 13. IV. T«i rÊt b»ng lßng v× râ rµng, ®Æc biÖt lµ çc biÓu ®å. Yªu cÇu ®ång chÝ 1) nh÷ng biÓu ®å nh− thÕ ph¶i lËp ra vµ

qu¶n lý viÖc ghi chÐp mét çch ®Òu ®Æn (giao cho th− ký hoÆc trî lý lµm) vµ d−íi ®ã ph¶i ký tªn: "ñy viªn §oµn chñ tÞch ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc".

ViÖc nµy thuéc tr¸ch nhiÖm cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc lµ tiÕn hµnh "viÖc gi¸m s¸t chung" ®èi víi viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh tÕ nhµ n−íc.

2) VÒ ng©n s¸ch, cho t«i mét b¶n b¸o ço thø hai, ng¾n gän: ®ång chÝ ®Ò nghÞ nh÷ng g×404?


ViÕt ngµy 9 th¸ng N¨m 1922



400

ý kiÕn gãp vµo dù th¶o thµnh phÇn tiÓu Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy405

VÒ G«i-kh¬-b¸c, t«i ®· nghe lêi phµn nµn rÊt nhiÒu lÇn r»ng

®ång chÝ ®ã víi t− çch lµ chñ tÞch ®· m¾ng chöi thËm tÖ vµ däa dÉm c«ng chóng. Ç nh©n t«i, vÒ nh÷ng mÆt kh¸c, t«i ®¸nh gi¸

V. I. L ª - n i n

330

cao G«i-kh¬-b¸c. Cã nªn kiÓm tra hoÆc n h ¾ c n h ë m é t c ¸ c h ® Æ c b i Ö t cho ®ång chÝ Êy hay kh«ng?

10/V. Lª-nin

ViÕt ngµy 10 th¸ng N¨m 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

401

Göi ¸c-m¨ng Ham-m¬ 11. V. 1922

§ång chÝ Ham-m¬ th©n mÕn! Xin ®ång chÝ h·y thø lçi, t«i bÞ èm nÆng, b©y giê t«i kh¸ h¬n

nhiÒu. RÊt çm ¬n vÒ mãn quµ cña ®ång chÝ ― mét bøc th− ®Çy nh·

ý nh− thÕ cña çc ®ång chÝ vµ çc b¹n Mü hiÖn ®ang ë trong nhµ tï. Cïng bøc th− nµy göi ®ång chÝ, t«i göi kÌm theo bøc th− göi ®ång chÝ Di-n«-vi-Ðp hoÆc göi nh÷ng ®ång chÝ kh¸c ë Pª-t¬-r«-gr¸t, nÕu ®ång chÝ Di-n«-vi-Ðp ®· rêi khái Pª-t¬- r«-gr¸t.

T«i göi lêi chóc tèt lµnh nhÊt vµ mong t« nh−îng ®Çu tiªn cña ®ång chÝ ®¹t ®−îc thµnh c«ng mü m·n. Thµnh c«ng ®ã còng sÏ cã ý nghÜa to lín c¶ ®èi víi quan hÖ bu«n b¸n gi÷a n−íc Céng hßa chóng t«i víi Hîp chñng quèc.

Mét lÇn n÷a t«i xin c¶m ¬n ®ång chÝ vµ mong ®ång chÝ thø lçi cho tiÕng Anh tåi cña t«i. TÊt c¶ çc th− vµ ®iÖn göi cho t«i, xin ®ång chÝ ®Ò ®Þa chØ th− ký cña t«i (Ph«-ti-ª-va, hoÆc Xm«-li-a-ni-nèp). T«i sÏ b¸o cho hä biÕt1).

Ch©n thµnh Lª-nin cña ®ång chÝ

§¨ng lÇn ®Çu ngµy 21 th¸ng Giªng 1926 trªn "B¸o ®á", sè 17

Theo ®óng bøc ¶nh chôp b¶n th¶o DÞch tõ tiÕng Anh

1) Xem hai v¨n kiÖn tiÕp theo.

Göi G. E. Di-n«-vi-Ðp. Ngµy 11 th¸ng N¨m 1922

331

402

Göi L. A. Ph«-ti-ª-va vµ V. A. Xm«-li-a-ni-nèp406

Göi Ph«-ti-ª-va vµ Xm«-li-a-ni-nèp

H·y ®−a dÞch bøc th− nµy cho c¶ hai ®ång chÝ vµ h·y ®äc; ghi tªn cña ¸ c - m ¨ n g Ham-m¬, vµ nh©n danh t«i mµ hÕt søc gióp ®ì ®ång chÝ ®ã, nÕu ®ång chÝ ®ã yªu cÇu.

11/V. Lª-nin


403


1

11. V. 1922

Göi ®ång chÝ Di-n«-vi-Ðp hoÆc ng−êi phã cña ®ång chÝ ®ã

Petrograd To Comrade Zinoviev

(göi ®ång chÝ Di-n«-vi-Ðp hoÆc ng−êi phã cña ®ång chÝ ®ã)

I beg You to help the comrade Armand Hammer; it is extre-mely important for us that his first concession would be a full success.

Yours Lenin T«i thiÕt tha yªu cÇu t×m mäi çch gióp ®ì ng−êi ®−a th−

nµy, ®ång chÝ ¸c-m¨ng Ham-m¬, mét ®ång chÝ Mü nhËn xÝ nghiÖp

V. I. L ª - n i n

332

t« nh−îng ®Çu tiªn. §iÒu cùc kú, cùc kú quan träng lµ sao cho toµn bé c«ng viÖc cña ®ång chÝ ®ã thµnh c«ng mü m·n.



Theo ®óng bøc ¶nh chôp b¶n th¶o

2

11. V. 1922 § i Ö n b ¸ o b » n g ® i Ö n t h o ¹ i göi ®i Pª-t¬-r«-gr¸t cho D i - n « - v i - Ð p vµ ng−êi phã cña ®ång chÝ ®ã (dï sao còng kh«ng ®−îc ®Ó thÊt l¹c nÕu Di-n«-vi-Ðp ®· lªn ®−êng hoÆc v¾ng mÆt)407

H«m nay, t«i ®· viÕt mét th− giíi thiÖu göi ®ång chÝ vµ ng−êi phã cña ®ång chÝ ®Ó giíi thiÖu mét ®ång chÝ ng−êi Mü tªn lµ ¸c-m¨ng H a m - m ¬. Bè ®ång chÝ ®ã lµ mét nhµ triÖu phó, mét ®¶ng viªn céng s¶n (hiÖn ®ang ngåi tï ë Mü). §ång chÝ ®ã nhËn cña chóng ta xÝ nghiÖp t« nh−îng ®Çu tiªn, rÊt cã lîi cho chóng ta. §ång chÝ ®ã sÏ ®Õn Pª-t¬-r«-gr¸t ®Ó chøng kiÕn viÖc dì hµng trªn chiÕc tµu thñy ®Çu tiªn chë lóa m×1) vµ thu xÕp viÖc nhËn m¸y mãc cho xÝ nghiÖp t« nh−îng cña ®ång chÝ ®ã ((xÝ nghiÖp khai th¸c má a-mi-¨ng)).

T«i tha thiÕt yªu cÇu ngay lËp tøc ra chØ thÞ kh«ng ®Ó x¶y ra bÊt cø t×nh tr¹ng chËm trÔ nµo vµ cö nh÷ng ®ång chÝ tin cËy ®Ých th©n gi¸m s¸t ®Ó b¶o ®¶m tÊt c¶ mäi c«ng viÖc lµm cho xÝ nghiÖp t« nh−îng nµy ®−îc tiÕn hµnh cã kÕt qu¶ vµ nhanh chãng. §ã lµ ®iÒu cùc kú, cùc kú quan träng. ¸c-m¨ng Ham-m¬ sÏ ®i cïng Mi-sen (Mr. Mishell), viªn gi¸m ®èc c«ng ty cña ®ång chÝ ®ã.

Lª-nin



Göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

333

404

§iÖn göi B. X. Xt«-m«-ni-a-cèp

Göi ®ång chÝ Xt«-m«-ni-a-cèp

Sao göi ®ång chÝ La-pi-rèp - Xc«-bl« ― BÐc-lanh

H·y ¸p dông tÊt c¶ mäi biÖn ph¸p ®Ó thËt nhanh chãng göi ®Õn M¸t-xc¬-va, cho Tæng côc qu¶n lý ®Êt hai ®éng c¬ Lan-®¬-bau cña m¸y phay kiÓu Hen-rÝch Lan-tx¬. ViÖc chËm trÔ chØ mét ngµy còng sÏ ®−a ®Õn thiÖt h¹i kh«ng thÓ cøu ch÷a ®−îc. §ång chÝ h·y lËp tøc ®¸nh ®iÖn cho t«i vµ cho Tæng côc qu¶n lý ®Êt vÒ viÖc ®· nhËn ®−îc ®iÖn nµy vµ viÖc chÊp hµnh408.





405

Göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga

T«i t¸n thµnh, nÕu §giÐc-gin-xki tr¶ lêi chÝnh thøc r»ng

®ång chÝ ®ã kh«ng ph¶n ®èi vµ kh«ng yªu cÇu xÐt l¹i hiÖp −íc409.

11/V. Lª-nin


V. I. L ª - n i n

334

406

Göi V. X. §«-vga-lÐp-xki

1

Göi ®ång chÝ §«-vga-lÐp-xki Sao göi V¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

§ång chÝ §«-vga-lÐp-xki! H«m tay t«i ®äc thÊy b¸o "Tin tøc" b¸o tin r»ng X«-viÕt

thµnh phè Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt ®Ò nghÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga tÆng Phßng thÝ nghiÖm v« tuyÕn ®iÖn Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt hu©n ch−¬ng Cê ®á lao ®éng vµ ghi vµo b¶ng vµng danh dù çc gi¸o s− B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch vµ V«-l«-g®in.

Yªu cÇu ®ång chÝ cho biÕt ý kiÕn. VÒ phÝa t«i, t«i cho r»ng nªn ñng hé ®Ò nghÞ ®ã.

TiÖn thÓ, nh©n ®ång chÝ göi th− cho t«i, yªu cÇu ®ång chÝ b¸o cho t«i biÕt ®ång chÝ cã hoµn toµn hµi lßng vÒ ho¹t ®éng cña Phßng thÝ nghiÖm v« tuyÕn ®iÖn Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt kh«ng; ®ång thêi còng göi cho t«i, cµng ng¾n cµng tèt, ý kiÕn cña B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch cho biÕt t×nh h×nh c«ng t¸c cña ®ång chÝ ®ã trong viÖc chÕ t¹o loa phãng thanh ®ñ søc truyÒn ®Õn ®«ng ®¶o quÇn chóng tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu truyÒn ®i b»ng v« tuyÕn ®iÖn tho¹i. §èi víi chóng ta, nh÷ng c«ng viÖc nµy cã tÇm quan träng ®Æc biÖt, bëi v× nÕu nh÷ng c«ng viÖc ®ã mµ thµnh c«ng, ®iÒu nµy B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch høa ®· l©u, sÏ gióp Ých rÊt lín cho c«ng t¸c cæ ®éng vµ tuyªn truyÒn.

V× thÕ cÇn ph¶i chÞu ®ùng mét sè tèn kÐm ®Ó ñng hé nh÷ng c«ng viÖc ®ã. §Æc biÖt, t«i nghe nãi r»ng ë Mü nh÷ng c«ng viÖc nh− thÕ ®· ®−a ®Õn nh÷ng kÕt qu¶ thùc tiÔn tèt ®Ñp.

Cã lÏ cÇn ph¶i kiÓm tra xem trong Phßng thÝ nghiÖm v« tuyÕn ®iÖn Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt cña chóng ta ®· cã tÊt c¶ nh÷ng s¸ch b¸o míi nhÊt cña Mü viÕt vÒ vÊn ®Ò ®ã ch−a.

Xin ®ång chÝ cho biÕt ý kiÕn cµng sím cµng hay ®Ó nÕu cÇn

Göi V. X. §«-vga-lÐp-xki. Ngµy 12 th¸ng N¨m 1922

335

th× t«i cã thÓ ký mét th«ng b¸o nµo ®ã hoÆc mét ®¬n yªu cÇu nµo ®ã ngay t¹i kú häp sÏ khai m¹c vµo ngµy mai cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga410.


§ång thêi t«i còng yªu cÇu viÕt mét bøc th− mËt ®Æc biÖt cho t«i biÕt mét sè chi tiÕt vÒ viÖc thuyªn chuyÓn Ni-c«-la-Ðp khái chøc côc tr−ëng Côc ph¸t thanh sang phô tr¸ch c«ng t¸c kh¸c; ®ång thêi cho t«i biÕt vèn hiÓu biÕt cña ®ång chÝ T¬-r«-phi-mèp cã ®ñ ®Ó phô tr¸ch côc ®ã hay kh«ng, h×nh nh− hiÖn nay ®ång chÝ nµy ®ang phô tr¸ch côc ®ã; ®ång thêi vèn hiÓu biÕt cña chuyªn gia hiÖn trùc tiÕp phô tr¸ch c«ng viÖc ®ã ë c¬ quan trung −¬ng nh− thÕ nµo411.


In lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ n¨m 1934 trong s¸ch: A. M. Ni-c«-la-Ðp. "Lª-nin vµ ngµnh ph¸t thanh". M¸t-xc¬-va

In toµn v¨n lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y, do V. I. Lª-nin ký

2

12 th¸ng N¨m 1922

Göi ®ång chÝ §«-vga-lÐp-xki

T«i ®· nhËn ®−îc th− tr¶ lêi cña ®ång chÝ vÒ Ni-c«-la-Ðp, còng nh− vÒ gi¸ trÞ cña tr¹m B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch. VÒ ®iÓm cuèi cïng, t«i cÇn cã thªm mét sè ®iÒu gi¶i thÝch bæ sung n÷a, nh−ng t«i kh«ng muèn lµm mÊt th× giê lµm viÖc cña ®ång chÝ vµ t«i yªu cÇu ®ång chÝ cho t«i biÕt liÖu cã thÓ cö ®ång chÝ Pa-vlèp, nÕu ®ång chÝ nµy biÕt râ vÒ ph¸t minh Êy, hoÆc ®ång chÝ ¤-xt¬-ri-a-cèp (h×nh nh− ®ã lµ hä cña viªn kü s− ®· tõng lµm viÖc trong Phßng thÝ nghiÖm v« tuyÕn ®iÖn cña B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch vµ cña V«-l«-

V. I. L ª - n i n

336

g®in vµ ®· tõng ®Õn chç t«i ë M¸t-xc¬-va, h×nh nh− ng−êi nµy th−êng xuyªn ®Õn M¸t-xc¬-va) ®Ó nãi chuyÖn víi t«i b»ng ®iÖn tho¹i tù ®éng (vÒ ph¸t minh cña B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch vµ U-glèp) ®−îc kh«ng.

Yªu cÇu tr¶ lêi qua ®ång chÝ Lª-pª-sin-xcai-a hoÆc ®Ó cho chÞ Êy nãi chuyÖn b»ng ®iÖn tho¹i víi ®ång chÝ Pa-vlèp hoÆc ®ång chÝ ¤-xt¬-ri-a-cèp412.

Lª-nin §äc qua ®iÖn tho¹i



407

Göi L. B. Ca-mª-nÐp VÊn ®Ò mµ Cr−-len-c« nªu lªn lµ mét vÊn ®Ò quan träng c ñ a

p h ¸ p c h Õ. §ång chÝ cã thÓ tham gia phiªn häp nµy cña §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vµ hái c h o t h Ê u ® ¸ o ®−îc kh«ng?413.

ViÕt vµo th¸ng N¨m, chËm nhÊt lµ ngµy 13, 1922


408

Göi V. A. Xm«-li-a-ni-nèp

13 th¸ng N¨m 1922


Cã ng−êi nãi riªng víi t«i r»ng viÖn sÜ La-da-rÐp, ng−êi ®· nhiÒu n¨m nghiªn cøu D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc- xc¬,

Göi E. Ph. R«-d¬-mi-r«-vÝch. Ngµy 13 th¸ng N¨m 1922

337

®· bÞ mÊt tinh thÇn v× h×nh nh− ng−êi ta cù tuyÖt mäi sù gióp ®ì vÒ tiÒn nong cho viÖn sÜ, yªu cÇu ®ång chÝ h·y kiÓm tra xem cã ®óng hay kh«ng.

§ång chÝ h·y t×m hiÓu xem viÖn sÜ cÇn bao nhiªu vµ ®· cÊp cho viÖn sÜ bao nhiªu414.

Lª-nin



409

Göi E. Ph. R«-d¬-mi-r«-vÝch415

13 th¸ng N¨m 1922

§ång chÝ R«-d¬-mi-r«-vÝch!

§Ó tr¶ lêi c«ng v¨n cña ®ång chÝ sè 96/m. ngµy 8/V, t«i xin b¸o ®ång chÝ biÕt:

T«i kh«ng nhí. Cã thÓ cã, cã thÓ kiÓm tra 1) th«ng qua çc b¸o xuÊt b¶n håi ®ã, 2) th«ng qua ®¶ng ñy khu phè hoÆc nhµ m¸y mµ ®ång chÝ muèn biÕt, 3) th«ng qua çc nhµ cæ ®éng vµ tuyªn truyÒn håi ®ã ®· lµm c«ng t¸c ë M¸t-xc¬-va, bëi v× t«i hÇu nh− lu«n lu«n tiÕp xóc víi mét ng−êi nµo ®ã trong sè hä416.

Lª-nin




V. I. L ª - n i n

338

410

§iÖn göi L. B. Cra-xin, G. V. Tsi-tsª-rin, V. V. V«-rèp-xki417

Göi Cra-xin, Tsi-tsª-rin, V«-rèp-xki

Giª-n¬

T«i rÊt coi träng mét hîp ®ång nh− vËy. T«i nghÜ r»ng nªn ®Ò nghÞ víi ng−êi ý mét gi¸ than rÎ h¬n gi¸ mµ hä tr¶ cho nh÷ng ng−êi b¸n hµng th«ng th−êng. T«i yªu cÇu sím ®−îc tr¶ lêi1).

Lª-nin

ViÕt ngµy 13 th¸ng N¨m 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y

411

Göi V. A. Xm«-li-a-ni-nèp2)

15/V.


T«i ph¶i l−u ý ®ång chÝ vµ ®ång chÝ D¾c-x¬ ― vµ c¶nh ço lµ lÇn sau th× sÏ thi hµnh mét biÖn ph¸p xö lý nghiªm kh¾c h¬n, ― r»ng sau khi kiÓm tra c«ng viÖc cña n÷ ®ång chÝ Un-rÝch, ng−êi ®· mÊy th¸ng nay cã nhiÖm vô theo dâi viÖc chÊp hµnh çc nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng, t«i ®· thÊy mét t×nh tr¹ng rÊt lén xén.

1) Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 415. 2) PhÝa trªn v¨n kiÖn, V. I. Lª-nin viÕt: "§¸nh m¸y 4 b¶n trªn giÊy tiªu

®Ò vµ ®−a t«i ký. 15/V. Lª-nin".

Göi V. A. Xm«-li-a-ni-nèp. Ngµy 15 th¸ng N¨m 1922

339

PhiÕu kÌm theo ®©y quy ®Þnh h×nh thøc vµ chÕ ®é lµm viÖc cña ®ång chÝ Un-rÝch. ThÕ nh−ng, phiÕu ®ã kh«ng ®−îc thùc hiÖn; c¶ ®ång chÝ, c¶ D¾c-x¬ ®Òu kh«ng nh×n ngã ®Õn viÖc ®ã, tuy r»ng ®ã lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña çc ®ång chÝ. T«i ®· giao cho ®ång chÝ Un-rÝch ghi vµo phiÕu nµy chÝnh x¸c mét çch nghiªm tóc nhÊt, coi nh− ph¶i lµ cÇu kú tØ mØ l¾m trong viÖc nµy.

Nay t«i giao cho ®ång chÝ cïng víi ®ång chÝ D¾c-x¬ cè g¾ng thùc hiÖn thËt ®óng ®¾n ®iÒu ®ã; nÕu ®ång chÝ Un-rÝch kh«ng häc ®−îc çch lµm viÖc tèt, th× ph¶i thay chÞ ®ã vµ t×m cho ®−îc mét ng−êi chÊp hµnh hÕt søc chu ®¸o.

Nh÷ng phiÕu kÌm theo ®©y cho thÊy r»ng ®ång chÝ Ph«-ti-ª-va còng ®· b¾t ®Çu, gièng nh− ®ång chÝ Un-rÝch, thay ®æi phiÕu "tïy tiÖn theo ý m×nh". T«i tuyÖt ®èi kh«ng cho phÐp lµm nh− thÕ. ChØ cã çc phã chñ tÞch, cïng ký tªn, míi cã quyÒn ra lÖnh vµ cho phÐp thay ®æi phiÕu. NÕu ng−êi nµo cã mét sù thay ®æi nµo kh¸c th× sÏ bÞ ®uæi khái chøc vô.

Tèt h¬n hÕt lµ chØ kiÓm tra mét bé phËn çc nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng (theo ý kiÕn cña çc phã chñ tÞch hoÆc cña ch¸nh v¨n phßng), nh−ng ph¶i kiÓm tra chÝnh x¸c mét tr¨m phÇn tr¨m.

Mçi bé tr−ëng d©n ñy cã tr¸ch nhiÖm chØ ®Þnh ngay mét sè ®ång chÝ ®Ó hä chÞu tr¸ch nhiÖm kiÓm tra viÖc chÊp hµnh (ch¸nh v¨n phßng, trî lý ch¸nh v¨n phßng; th− ký, trî lý cña th− ký, v.v.) vµ b¸o tªn hä cña hä cho ch¸nh v¨n phßng cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng. NÕu kh«ng chÊp hµnh ®óng ®¾n, nh÷ng ng−êi nµy sÏ bÞ trõng ph¹t th¼ng tay, bÞ b¾t giam hoÆc çch chøc theo lÖnh cña çc phã chñ tÞch. Cßn nÕu bé tr−ëng d©n ñy kh«ng chÊp hµnh nghiªm chØnh th× sÏ bÞ c¶nh ço, c¶nh ço th«ng th−êng vµ c¶nh ço cã ghi vµo thÎ ®¶ng. Theo dâi c«ng viÖc nµy ― mét çch thËt nghiªm tóc ― lµ nhiÖm vô cña ch¸nh v¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, vµ thÕ nµo t«i còng çch chøc nÕu viÖc nµy kh«ng ®−îc chÊp hµnh nghiªm chØnh mét tr¨m phÇn tr¨m.

NhiÖm vô lµ lµm cho çc bé d©n ñy quen víi t¸c phong ®óng

V. I. L ª - n i n

340

®¾n, b»ng çch tèng vµo nhµ lao hoÆc ®uæi nh÷ng ng−êi chÊp hµnh kh«ng ®óng ®¾n.

Nh÷ng ®iÒu nãi trªn vÒ çc bé d©n ñy ®−îc ¸p dông ®èi víi tÊt c¶ çc c¬ quan (ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, Côc thèng kª trung −¬ng, ñy ban t« nh−îng, Bé d©n ñy néi th−¬ng, v. v.) vµ çc ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh, çc héi nghÞ kinh tÕ tØnh, v. v..

Cø mçi th¸ng hai lÇn, c¶ ®ång chÝ lÉn D¾c-x¬ cã tr¸ch nhiÖm viÕt (mét çch ng¾n gän, theo thÓ v¨n ®¸nh ®iÖn) cho t«i biÕt t×nh h×nh viÖc tæ chøc kiÓm tra ®óng ®¾n sù chÊp hµnh. NÕu kh«ng cã kÕt qu¶, sÏ bÞ ®uæi.

T«i göi kÌm theo ®©y nh÷ng phiÕu do ®ång chÝ Ph«-ti-ª-va ®iÒn (kh«ng cÈn thËn vµ kh«ng tha thø ®−îc), vµ nh÷ng phiÕu s¹ch ®· ®−îc t«i ch÷a: kh«ng ®−îc b«i bÈn, kh«ng ®−îc viÕt mét ch÷ thõa, kh«ng ®−îc lµm chÖch lÊy mét ly. NÕu kh«ng, t«i sÏ ®uæi c¶ çc th− ký lÉn tÊt c¶ çc çn bé phô tr¸ch v¨n phßng.

H·y tr×nh ngay lËp tøc giÊy nµy cho hai phã chñ tÞch. §Ó çc ®ång chÝ Êy ký (tr−íc khi t«i lªn ®−êng, nghÜa lµ sau 3 - 4 ngµy, kh«ng ®−îc kÐo dµi) mét quyÕt nghÞ chÝnh x¸c nhÊt quy ®Þnh r»ng ph¶i kiÓm tra theo ®óng chØ thÞ cña t«i, viÖc chÊp hµnh, ®iÒn çc phiÕu, xö ph¹t ng−êi nµo kh«ng lµm cÈn thËn.





412

Th− göi I. V. Xta-lin vµ M. I. phrum-kin vµ th− giao c«ng t¸c cho th− ký

Çc ®ång chÝ Xta-lin vµ Phrum-kin! T«i cho r»ng nªn chÝnh thøc cÊm tÊt c¶ çc cuéc nãi chuyÖn vµ th−¬ng l−îng vµ tiÓu ban, v. v. vÒ viÖc lµm suy yÕu ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng.

Göi A. I. R−-cèp vµ A. §. Txi-u-ru-pa

341

T«i kh«ng t¸n thµnh ý kiÕn cña Phrum-kin cho r»ng th−¬ng nghiÖp quèc doanh bao giê còng sÏ bÞ lç. Trªn toµn thÕ giíi, çc cöa hµng b¸ch hãa tæng hîp th¾ng tÊt c¶ mäi ng−êi. Vµ chóng cã g× h¬n th−¬ng nghiÖp quèc doanh?

CÇn ph¶i chuyÓn mét çch cã hÖ thèng sang c h Õ ® é t i Ò n t h − ë n g cho çc nh©n viªn c¨n cø vµo doanh sè vµ lîi nhuËn. NÕu kh«ng thÕ th× Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng (vµ tÊt c¶ chóng ta) sÏ ph¸ s¶n. Phrum-kin kh«ng nghÜ vÒ ®iÒu ®ã. KhuyÕt ®iÓm cña ®ång chÝ ®ã lµ ë ®Êy.

15/V. Lª-nin

Göi mét çch bÝ mËt cho Xta-lin vµ Phrum-kin vµ yªu cÇu hoµn l¹i cho t«i kÌm theo vµi ch÷ ghi ý kiÕn. Theo dâi viÖc hoµn l¹i thËt sím (2 - 3 ngµy)418.

15/V. Lª-nin




413

Göi A. I. R−-cèp vµ A. §. Txi-u-ru-pa419

§Ó lÊy ý kiÕn cña R−-cèp vµ Txi-u-ru-pa. T«i kh«ng t¸n thµnh s¸t nhËp çc bé d©n ñy. Nªn ®ãng

khung ë viÖc hîp nhÊt vµ tinh gi¶n çc bé m¸y vµ çc vô, côc. Quy ®Þnh nh÷ng kho¶n tiÒn th−ëng cho viÖc tinh gi¶n çc bé m¸y vµ cho viÖc nhanh chãng më réng l−u th«ng.

15/V. Lª-nin ViÕt ngµy 15 th¸ng N¨m 1922



V. I. L ª - n i n

342

414

Göi V. A. Xm«-li-a-ni-nèp420

§ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp! V. M. XmiÕc-nèp cã nh÷ng con sè hoµn toµn kh¸c. T«i ®Ò nghÞ ®−a ra Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng:

1) Bé d©n ñy tµi chÝnh 2) Côc thèng kª trung −¬ng 3) ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc 4) B¸o "§êi sèng kinh tÕ"

cã tr¸ch nhiÖm hµng th¸ng cung cÊp cho Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng, b » n g c « n g v ¨ n m Ë t , nh÷ng sè liÖu vÒ sè thu nhËp do viÖc ph¸t hµnh giÊy b¹c ®−a l¹i (rÊt ng¾n gän).

§−a cho R−-cèp vµ Txi-u-ru-pa xem.

15/V. Lª-nin


415

Göi A. I. R−-cèp421

§ång chÝ R−-cèp! CÇn ph¶i dïng ®iÖn tho¹i ®Ó th«ng qua

nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vÒ viÖc göi hai chiÕc tµu thñy chë than tèt nhÊt cña vïng §«-nª-tx¬ vµ ® è c t h ó c viÖc chÊp hµnh (Phrum-kin ®Ých th©n chÞu tr¸ch nhiÖm). ChØ ®Þnh ® Ý c h d a n h nh÷ng ng−êi cã tr¸ch nhiÖm ë Ba-kh¬-mót vµ Ta-gan-r«-g¬.

Lª-nin ViÕt ngµy 16 th¸ng N¨m 1922



Th− göi A. V. Lu-na-ts¸c-xki. Ngµy 17 th¸ng N¨m 1922

343

416

Göi N. ¤-xin-xki422

16 - V - 22

§ång chÝ ¤-xin-xki! Theo t«i, cÇn ph¶i çch chøc chñ biªn b¸o "§êi sèng n«ng

nghiÖp" vµ ¸p dông chÕ ®é gi¸m s¸t ®Æc biÖt ®èi víi Vanh-stanh vµ ¤-ga-nèp-xki. §ã lµ kÕt luËn cña t«i sau khi ®äc b¸o "§êi sèng n«ng nghiÖp", sè 34 (75). §ång chÝ h·y ®−a th− nµy mét çch tuyÖt ®èi bÝ mËt cho çc ®ång chÝ I-a-c«-ven-c« vµ Tª-«-®«-r«-vÝch (lçi hoµn toµn ë ®ång chÝ nµy) vµ tr¶ l¹i cho t«i kÌm thªm nh÷ng tµi liÖu mét çch chi tiÕt h¬n vÒ chñ biªn b¸o lµ A. N. M«-r«-xa-nèp(?) vµ hai ng−êi kia. Tuæi ®¶ng cña hä, v. v. chi tiÕt h¬n. §©y cã thÓ lµ nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh h÷u mµ c¶ ba ®ång chÝ ®Òu "trë thµnh" n¹n nh©n cña hä.

Ba ®ång chÝ ®ang ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p g× ®Ó viÖc nµy kh«ng thÓ t¸i diÔn.

Lª-nin In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y

417

Th− göi A. V. Lu-na-ts¸c-xki vµ th− giao c«ng t¸c cho

V. A. xm«-li-a-ni-nèp1)

17. V. 1922

Göi bé tr−ëng Bé d©n ñy gi¸o dôc

T«i nhËn ®−îc nhiÒu tµi liÖu cho thÊy r»ng gi¸ b¸n s¸ch cao

1) PhÝa trªn th−, V. I. Lª-nin viÕt: " T h e o d â i v i Ö c t r ¶ l ê i " .

V. I. L ª - n i n

344

®Þnh ra trong nh÷ng "say mª" vµ c−êng ®iÖu cña chóng ta vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi, ®· khiÕn cho nh©n d©n kh«ng thÓ mua ®−îc nh÷ng quyÓn s¸ch bæ Ých.

T«i nghÜ r»ng cÇn ph¶i ®Þnh ra mét thÓ lÖ nµo ®ã hoÆc ban hµnh mét ®¹o luËt ®¹i ®Ó nh− thÕ nµy: trong sè thuÕ ®Þa ph−¬ng, quy ®Þnh dµnh ra mét sè nhÊt ®Þnh ®em nép cho trung −¬ng ®Ó x©y dùng quü, dïng quü ®ã ng−êi ta mua mÊy ngh×n (ch¼ng h¹n, Xc¬-voãc-txèp: "§iÖn khÝ hãa", v. v.) ®Ó ph©n ph¸t cho tÊt c¶ çc th− viÖn huyÖn.

T«i yªu cÇu th¶o luËn vÊn ®Ò ®ã vµ b¸o ço kÕt luËn cña çc ®ång chÝ cho t«i423.


Göi ®ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp ®Ó chuyÓn cho çc ®ång chÝ

Lu-na-ts¸c-xki, P«-crèp-xki, R−-cèp, Txi-u-ru-pa1).

Th− göi A. V. Lu-na-ts¸c-xki in lÇn ®Çu n¨m 1945 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXV

Theo ®óng b¶n th¶o Th− giao c«ng t¸c cho V. A. Xm«-li-a-ni-nèp in lÇn ®Çu

418

Th− göi A. I. R−-cèp vµ nh÷ng ý kiÕn ghi trªn ®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i

cña ®ång chÝ ®ã §ång chÝ R−-cèp! NÕu Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vµ çn bé

cña hä "lÇm lÉn" tÊt c¶ (xxx), th× chóng ta l¹i kh«ng ®−îc lÇm lÉn. Mµ nÕu chóng ta viÕt "d−êng nh−" (x) vµ ho·n "cho ®Õn khi

1) Th− cßn ®−îc sao göi cho thø tr−ëng Bé d©n ñy tµi chÝnh G. I-a. X«-c«n-ni-cèp.

Th− göi A. I. R−-cèp. Ngµy 17 th¸ng N¨m 1922

345

lµm s¸ng tá vÊn ®Ò" (xx), th× trong thùc tÕ, qu¶ thËt nh− thÕ sÏ lµ viÖc khuyÕn khÝch sù lÇm lÉn. Nªn ch¨ng ph¶i chÊm døt sù lÇm lÉn, b»ng çch buéc Xm«-li-a-ni-nèp (hoÆc mét ng−êi kh¸c, nh−ng ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc ng−êi ®ã vµ sao cho ®Ých th©n ®ång chÝ cã thÓ kiÓm tra ®−îc ngay lËp tøc) dïng ®−êng d©y trùc tiÕp mµ lµm s¸ng tá ngay lËp tøc vµ kh«ng cã "d−êng nh−". Ai lµ ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm trong Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng U-cra-i-na? Ng−êi ®ã ®ang vµ ®· lµm g×? §· göi, ®ang göi, sÏ göi 1 - 2 chiÕc tµu thñy? Khi nµo? cho ai? bao nhiªu?

Sù lén xén râ rµng lµ qu¸ qu¾t ë trong Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng chóng ta, mµ chóng ta l¹i dung tóng sù lén xén, chø kh«ng ®Êu tranh mét çch thiÕt thùc víi t×nh tr¹ng ®ã. Ch¼ng lÏ ®ång chÝ l¹i lµm viÖc nh− thÕ khi lµm "§Æc ph¸i viªn cña Héi ®ång quèc phßng vÒ qu©n nhu cho Hång qu©n vµ H¶i qu©n"? vµ ch¼ng lÏ cã thÓ chiÕn th¾ng t×nh tr¹ng lén xén mµ l¹i kh«ng lµm viÖc víi nh÷ng biÖn ph¸p nh− biÖn ph¸p cña "§Æc ph¸i viªn" håi ®ã ®−îc sao424?

18/V. Lª-nin

§iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i göi V. I. Lª-nin

Vla-®i-mia I-lÝch, Chóng t«i ®· th¶o luËn trong Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng

vÊn ®Ò göi hai chiÕc tµu thñy sang ý. Chóng t«i ®· thÊy râ r»ng Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng U-cra-i-na cã mét tæ chøc chuyªn tr¸ch vÒ xuÊt khÈu vµ b¸n than cho n−íc ý, tæ chøc nµy d−êng nh−x) ®· göi ®i mét chiÕc tµu thñy råi. V× vËy chóng t«i chØ quyÕt ®Þnh chän thø than tèt nhÊt dµnh cho nhu cÇu xuÊt khÈu sang ý ― nh»m tranh thñ thÞ tr−êng ý. Cßn b¶n th©n vÊn ®Ò hai chiÕc tµu thñy ― th× ho·n ®Õn khi lµm s¸ng táxx) vÊn ®Ò: ®· göi bao nhiªu than sang ý råi.

Xin ®ång chÝ chó ý r»ng çc ®¹i diÖn cña chóng ta ë Giª-n¬ lu«n lu«n lµm cho chóng ta lÉn lénxxx) vµ ®ßi nh÷ng çi ®Ó råi qua vµi h«m l¹i

tõ chèi. §Õn mai t«i sÏ göi ®iÖn ®Ò nghÞ chØ ®Ò xuÊt víi M¸t-xc¬-va nh÷ng vÊn ®Ò vµ nh÷ng kiÕn nghÞ thËt cã c¨n cø vµ ®· ®−îc suy nghÜ kü, bëi v× hoµn toµn kh«ng thÓ lµm mét c«ng viÖc theo yªu cÇu cña

V. I. L ª - n i n

346

LÝt-vi-nèp vµ Tsi-tsª-rin ®ång thêi l¹i kh«ng lµm c«ng viÖc ®ã theo ®Ò nghÞ cña Cra-xin. §iÖn cña Cra-xin cho thÊy r»ng b¶n th©n ®ång chÝ ®ã kh«ng n¾m ®−îc t×nh h×nh vµ kh«ng biÕt r»ng than ®· ®−îc göi tíi ®ã vµ mét phÇn ®· b¸n råi. Trong bøc ®iÖn cã ch÷ cña ®ång chÝ, thËm chÝ kh«ng chØ râ r»ng than göi sang ý ph¶i ®Õn h¶i c¶ng nµo, t×m kh¸ch hµng ë ®©u vµ ai sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc b¸n than ë ý.

Phã chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng A. I. R−-cèp

17 th¸ng N¨m 1922, håi 19 giê 25 phót




419

göi v. a. pa-vlèp

18. V. 1922

§ång chÝ Pa-vlèp!

T«i ®· nhËn ®−îc b¸o ço cña M. A. B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch. Xin ®ång chÝ gäi ®iÖn tho¹i cho ®ång chÝ ®ã, hái xem tæng céng cÇn bao nhiªu tiÒn (tÝnh b»ng ®ång róp tr−íc chiÕn tranh) ®Ó tæ chøc tèt c«ng viÖc. NÕu nh− kh«ng thÓ dïng mét ch÷ sè, th× rÊt mong ®õng dïng qu¸ hai ch÷ sè (tõ ― ®Õn; hoÆc lµ minimum vµ maximum). T«i yªu cÇu tr¶ lêi b»ng ®iÖn b¸o qua ®iÖn tho¹i hoÆc b»ng th− khÈn göi cho th− ký cña t«i, ®ång chÝ Lª-pª-sin-xcai-a425.


In lÇn ®Çu n¨m 1959 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXVI Theo ®óng b¶n th¶o

Göi Ph. E. §giÐc-gin-xki. Ngµy 19 th¸ng N¨m 1922

347

420

Göi I. V. Xta-lin426

§ång chÝ Xta-lin! Xin chuyÓn ®ång chÝ bøc th− nµy cña ®ång

chÝ Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp, t«i nhiÖt liÖt ñng hé yªu cÇu cña ®ång chÝ ®ã. §ång chÝ ®ã lµ mét ng−êi èm yÕu. Mµ lµ mét çn bé rÊt quý. Nªn ®Ó cho ®ång chÝ ®ã nghØ ng¬i theo yªu cÇu cña ®ång chÝ ®ã; t«i nhiÖt liÖt ñng hé ®iÒu ®ã. Sau khi ch÷a khái bÖnh vµ nghØ ng¬i l¹i søc, ®ång chÝ ®ã sÏ rÊt cã Ých võa vÒ mÆt lµ m é t g i ¸ o s − , nota bene, võa vÒ mÆt lµ mét nhµ v¨n.

18/V. 1922. Lª-nin In lÇn ®Çu n¨m 1959 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXVI


421

Göi Ph. E. §giÐc-gin-xki427

§ång chÝ §giÐc-gin-xki! VÒ vÊn ®Ò trôc xuÊt ra n−íc ngoµi

nh÷ng nhµ v¨n vµ nh÷ng gi¸o s− ®ang gióp ®ì thÕ lùc ph¶n çch m¹ng.

ViÖc ®ã cÇn ph¶i chuÈn bÞ chu ®¸o h¬n. NÕu kh«ng chuÈn bÞ chóng ta sÏ trë nªn qu¸ ngu ngèc. T«i ®Ò nghÞ bµn nh÷ng biÖn ph¸p chuÈn bÞ nh− thÕ.

Häp mét cuéc héi nghÞ gåm MÐt-xinh, Man-txÐp vµ thªm ®«i ba ng−êi n÷a ë M¸t-xc¬-va.

Giao tr¸ch nhiÖm cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ dµnh ra 2 - 3 tiÕng ®ång hå trong tuÇn lÔ ®Ó ®äc qua mét lo¹t s¸ch, b¸o, ®ång thêi kiÓm tra viÖc chÊp hµnh, ®ßi nh÷ng b¶n gãp ý kiÕn vµ yªu cÇu göi ®Õn M¸t-xc¬-va kh«ng ®Ó m¶y may chËm trÔ tÊt c¶ çc xuÊt b¶n phÈm kh«ng céng s¶n.

LÊy thªm ý kiÕn cña mét lo¹t nhµ v¨n céng s¶n (Xtª-clèp, ¤n-min-xki, Xc¬-voãc-txèp, Bu-kha-rin, v. v.).

V. I. L ª - n i n

348

Thu thËp nh÷ng t− liÖu c ã h Ö t h è n g vÒ thêi gian tham gia ho¹t ®éng chÝnh trÞ, c«ng t¸c vµ ho¹t ®éng v¨n häc cña çc gi¸o s− vµ nhµ v¨n.

Giao tÊt c¶ c«ng viÖc ®ã cho mét ng−êi th¹o viÖc, cã tr×nh ®é häc vÊn cao vµ cÈn thËn trong Côc b¶o vÖ chÝnh trÞ nhµ n−íc.

Sau ®©y lµ ý kiÕn cña t«i vÒ hai tê b¸o ë Pª-t¬-r«-gr¸t: "N−íc Nga míi", sè 2428. §· bÞ çc ®ång chÝ ë Pª-t¬-r«-gr¸t

b¾t ®ãng cöa. §ãng cöa nh− vËy liÖu cã sím kh«ng? CÇn ph¶i ph©n ph¸t

b¸o ®ã cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ vµ th¶o luËn kü h¬n n÷a. Lª-gi¬-nÐp, chñ biªn tê b¸o ®ã lµ ai vËy? Tõ tê b¸o "Ban ngµy"? Cã thÓ thu thËp nh÷ng tµi liÖu vÒ ng−êi ®ã kh«ng? DÜ nhiªn, kh«ng ph¶i tÊt c¶ çc céng t¸c viªn cña t¹p chÝ ®ã ®Òu thuéc diÖn xÐt ®Ó trôc xuÊt ra n−íc ngoµi429.

Nh−ng t¹p chÝ "Nhµ kinh tÕ" ë Pª-t¬-r«-gr¸t, nhµ xuÊt b¶n cña Ph©n ban XI thuéc Héi kü thuËt Nga430, th× l¹i kh¸c. Theo t«i, ®ã lµ mét trung t©m b¹ch vÖ tr¨m phÇn tr¨m. Trong sè 3 (c h Ø c ã trong sè ba!!! ®ã lµ nota bene!) cã ®¨ng trªn b×a danh s¸ch çc céng t¸c viªn. Theo t«i nghÜ, ®ã h Ç u n h − t o µ n b é lµ nh÷ng ng−êi rÊt ®¸ng bÞ trôc xuÊt ra n−íc ngoµi.

TÊt c¶ bän hä lµ nh÷ng tªn ph¶n çch m¹ng ra mÆt, tay sai cña khèi §ång minh, tæ chøc bän tay sai vµ bän gi¸n ®iÖp cña khèi ®ã vµ bän lµm hñ hãa thanh niªn häc sinh. CÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc nh− thÕ nµo ®Ó b¾t ®−îc tÊt c¶ "nh÷ng tªn t×nh b¸o qu©n sù" ®ã, vµ b¾t mét çch th−êng xuyªn vµ cã hÖ thèng, vµ trôc xuÊt ra n−íc ngoµi.

T«i yªu cÇu ®−a th− nµy mét çch bÝ mËt, kh«ng ®¸nh m¸y thªm, cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ xem, s a u ® ã t r ¶ l ¹ i c h o ® å n g c h Ý v µ c h o t « i , ®ång thêi b¸o cho t«i biÕt ý kiÕn cña çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ vµ kÕt luËn cña ®ång chÝ.

19/V. Lª-nin


Göi I. V. Xta-lin. Ngµy 19 th¸ng N¨m 1922

349

422

Göi Ph. E. §giÐc-gin-xki §ång chÝ §giÐc-gin-xki! T«i rÊt lo: liÖu cã t×nh tr¹ng chi tiªu

"qu¸ ®¸ng" cho nhµ ®Ó xe cña t«i kh«ng, nhµ ®Ó xe nµy h×nh nh− ®· ®−îc Côc b¶o vÖ chÝnh trÞ nhµ n−íc theo dâi chÆt chÏ. Ph¶i ch¨ng ®· ®Õn lóc "thu hÑp" çi bé phËn nµy vµ gi¶m bít chi phÝ cho nã? Ng−êi ta ®ang gi¶m bít tÊt c¶ vµ tÊt c¶ çc kho¶n chi phÝ.

T«i yªu cÇu ®ång chÝ tr×nh bµy ®iÒu nµy víi "çc phã chñ tÞch", R−-cèp vµ Txi-u-ru-pa, vµ giao cho mét ng−êi tin cÈn, th¹o viÖc, cã hiÓu biÕt ®Ó kiÓm tra xem liÖu cã thÓ thu hÑp vµ gi¶m bít chi phÝ vÒ kho¶n nµy vµ gi¶m bít nhiÒu h¬n n÷a ®−îc kh«ng431?

19/V. Lª-nin ViÕt ngµy 19 th¸ng N¨m 1922



423

Göi I. V. Xta-lin

§ång chÝ Xta-lin! Xin chuyÓn ®Õn ®ång chÝ th− cña ®ång chÝ A-nÝch-xt¬, h«m qua (18/V) ®· ®¶ kÝch t«i. Tøc giËn, buån bùc, lo ©u. Nãng nÈy. èm ®au. T«i ®· khuyªn nªn ch÷a cho lµnh bÖnh vµ ®õng nªn çu g¾t. H×nh nh−, ®ång chÝ ®ã lµ mét çn bé tèt. CÇn ph¶i ch÷a ®Õn n¬i ®Õn chèn ― ë §øc hoÆc ë Ri-ga. (ë Nga th× ch¼ng æn.)432

19/V. Lª-nin


V. I. L ª - n i n

350

424

Göi I. V. Xta-lin ®Ó chuyÓn cho ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n (b) nga


T«i ®Ò nghÞ ®ång chÝ chuyÓn ®Õn Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng (hoÆc lµ Bé tæ chøc; t«i kh«ng râ viÖc nµy thuéc thÈm quyÒn cña ai) gi¶i quyÕt yªu cÇu sau ®©y cña t«i:

göi nhµ gi¶i phÉu V. N. R«-da-nèp, thÇy thuèc ë bÖnh viÖn X«n-®a-ten-cèp, ®i nghØ ë Ri-ga vµo th¸ng B¶y, cïng víi con trai cña ®ång chÝ ®ã.

V. N. R«-da-nèp ®Ò nghÞ t«i nh− thÕ, ®ång chÝ ®ã kh«ng lÊy y phÝ cña t«i b©y giê, còng nh− ®· tõng kh«ng lÊy vµo n¨m 1918, mÆc dï ®· ®Õn chç t«i nhiÒu lÇn. Theo lêi cña ®ång chÝ Xª-ma-sc«, ®ã lµ mét nhµ gi¶i phÉu −u tó; nh−ng Ýt ®−îc nghØ ng¬i.

V× vËy t«i khÈn kho¶n ®Ò nghÞ ®Ó cho ®ång chÝ ®ã ®−îc nghØ ng¬i nh− vËy vµ ®Ò nghÞ giao cho th− ký b¸o cho t«i biÕt quyÕt ®Þnh cña Bé tæ chøc hoÆc cña Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng 433.

21/V. 1922. Lª-nin In lÇn ®Çu n¨m 1959 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXVI


425

göi N. A. Xª-ma-sc«


Thªm mét yªu cÇu n÷a. T«i ®· høa víi V. N. R«-da-nèp gióp ®ì n÷ y sÜ Grª-sn«-va, chÞ nµy ®· s¨n sãc t«i nhiÒu ngµy sau khi mæ lÊy viªn ®¹n.

Göi çc nhµ l·nh ®¹o çc c¬ quan vµ çc tæ chøc ë trung −¬ng

351

R«-da-nèp yªu cÇu cho phÐp chÞ Êy ®−îc nghØ th−êng lÖ vµo mïa hÌ nµy cïng víi ®øa con g¸i må c«i mµ hiÖn nay chÞ Êy ®ang nu«i.

Ph¶i nh− vËy, çi "cïng víi" ®ã lµ mét ngo¹i lÖ kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®−îc nÕu kh«ng cã lÖnh cña ®ång chÝ, ph¶i kh«ng?

Xin ®ång chÝ h·y vui lßng nãi víi th− ký cña ®ång chÝ viÕt cho mét çi lÖnh víi néi dung nh− thÕ vµ xin ®ång chÝ viÕt hoÆc giao cho th− ký viÕt cho t«i mÊy ch÷ ®Ó t«i cã thÓ biÕt ®−îc r»ng ®ång chÝ cã thÓ ra lÖnh lµm ®−îc ®iÒu ®ã hay kh«ng434.

21/V. 1922. Lª-nin cña ®ång chÝ In lÇn ®Çu n¨m 1945 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXV


426

göi çc nhµ l·nh ®¹o çc c¬ quan vµ çc tæ chøc ë trung −¬ng

M Ë t . § − a t Ë n t a y Göi tÊt c¶ çc bé tr−ëng d©n ñy (nÕu bé tr−ëng

kh«ng cã mÆt th× göi thø tr−ëng)

§ång thêi göi tÊt c¶ çc c¬ quan: Côc thèng kª trung −¬ng, ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, ñy ban t« nh−îng, ñy ban néi th−¬ng trùc thuéc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng, Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng, v. v., Héi ®ång trung −¬ng çc c«ng ®oµn toµn Nga, Quèc tÕ céng s¶n, Quèc tÕ c«ng ®oµn ®á, v. v..

Trong khi lªn ®−êng ®i nghØ trong thêi h¹n mÊy th¸ng, t«i tha thiÕt yªu cÇu th«ng b¸o cho t«i biÕt nh÷ng c«ng viÖc quan träng nhÊt vµ tiÕn tr×nh thùc hiÖn çc nghÞ quyÕt, kÕ ho¹ch, cuéc vËn ®éng, v. v. quan träng nhÊt b»ng çch sau ®©y:

― göi cho t«i 1 - 2 lÇn trong mét th¸ng nh÷ng b¸o ço thËt

V. I. L ª - n i n

352

ng¾n (kh«ng qu¸ 2 - 3 trang) vÒ vÊn ®Ò ®ã vµ ra lÖnh göi cho t«i tÊt c¶ çc Ên phÈm th−êng kú chñ yÕu cña bé d©n ñy còng nh− v¨n b¶n çc nghÞ quyÕt chñ yÕu ®−îc in ra, còng nh− çc dù th¶o v¨n kiÖn. NÕu b¶n th©n bé tr−ëng d©n ñy kh«ng tiÖn lµm viÖc ®ã th× t«i yªu cÇu b¸o cho t«i biÕt ®ång chÝ ®ã giao c«ng viÖc ®ã cô thÓ cho ng−êi nµo (thø tr−ëng, ñy viªn ban l·nh ®¹o, ch¸nh v¨n phßng hoÆc th− ký, v.v.), giao tr¸ch nhiÖm cho ng−êi ®ã th−êng xuyªn liªn hÖ víi çc th− ký cña t«i (Ph«-ti-ª-va, Lª-pª-sin-xcai-a). Còng qua chÝnh nh÷ng th− ký Êy, cã thÓ göi vµo bÊt cø lóc nµo çc bøc ®iÖn hoÆc th− hái ý kiÕn, cßn nh÷ng yªu cÇu tr−íc m¾t vµ khÈn cÊp th× chØ cã thÓ göi cho phã chñ tÞch (R−-cèp hoÆc Txi-u-ru-pa), cßn göi cho t«i th× chØ göi b¶n sao th«i.

21/V. Lª-nin

Çc th− ký cã tr¸ch nhiÖm ph¶i theo dâi cÈn thËn viÖc chÊp hµnh chØ thÞ nµy, b¸o ço cho t«i vÒ çc xuÊt b¶n phÈm göi ®Õn, kh«ng ph¶i göi tÊt c¶ mµ chØ göi nh÷ng thø chñ yÕu (nh÷ng thø cßn l¹i th× chØ göi danh môc).

Trong sè çc b¸o tiÕng Nga, göi ®Òu ®Æn b¸o "Sù thËt", "Tin tøc" vµ "§êi sèng kinh tÕ".

Liªn hÖ th−êng xuyªn víi Q u è c t Õ c é n g s ¶ n vµ víi B é d © n ñ y n g o ¹ i g i a o , ®Ò nghÞ göi nh÷ng xuÊt b¶n phÈm chñ yÕu cña n−íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng cuèn s¸ch nhá vÒ nh÷ng vÊn ®Ò thêi sù.

Trong sè nh÷ng xuÊt b¶n phÈm b»ng tiÕng Nga xuÊt b¶n ë n−íc ngoµi, th× göi "§ªm tr−íc"435, "Ng−êi d©n chñ - x· héi" (cña bän men-sª-vÝch), "B×nh minh" (cña bän men-sª-vÝch), "Ký sù thêi ®¹i" (cña bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng), "T− t−ëng Nga"436 vµ danh môc çc xuÊt b¶n phÈm, çc cuèn s¸ch nhá vµ s¸ch lín cßn l¹i.




Göi G. E. Di-n«-vi-Ðp. Ngµy 22 th¸ng N¨m 1922

353

427

göi I. V. Xta-lin


T«i nghÜ r»ng nªn ®−a çi nµy mét çch hoµn toµn bÝ mËt (kh«ng sao l¹i) cho c¶ §giÐc-gin-xki vµ tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ xem vµ ra chØ thÞ: "ñy nhiÖm cho §giÐc-gin-xki (Côc b¶o vÖ chÝnh trÞ nhµ n−íc) víi sù gióp ®ì cña Xª-ma-sc« v¹ch ra kÕ ho¹ch trong ®ã nªu râ nh÷ng biÖn ph¸p, vµ b¸o ço tr−íc Bé chÝnh trÞ trong thêi h¹n ― ― ― (2 t u Ç n l Ô ? )" 437

22/V. Lª-nin


428


22. V. 1922


H«m nay, Ranh-stanh cho t«i xem bøc th− cña ¸c-m¨ng Ham-m¬ mµ t«i ®· tõng viÕt th− b¸o cho ®ång chÝ biÕt vÒ «ng ta (mét ng−êi Mü, con trai cña mét nhµ triÖu phó, mét trong nh÷ng ng−êi ®Çu tiªn nhËn t« nh−îng cña chóng ta ― rÊt cã lîi cho chóng ta1)). Th− viÕt r»ng mÆc dÇu ®· cã bøc th− cña t«i2), Mi-sen, b¹n ®ång nghiÖp cña «ng ta (tøc lµ cña Ham-m¬) phµn nµn mét çch chua

1) Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 44. 2) Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 403.

V. I. L ª - n i n

354

ch¸t vÒ " s ù t h i Õ u l Þ c h s ù v µ b Ö n h q u a n l i ª u cña BÐc-ghª, ng−êi ®· tiÕp Mi-sen ë Pª-t¬-r«-gr¸t".

T«i sÏ kiÖn BÐc-ghª tr−íc Ban chÊp hµnh trung −¬ng vÒ th¸i ®é ®ã. TÖ qu¸ chõng! MÆc dï ®· cã bøc th− ®Æc biÖt cña t«i göi cho ®ång chÝ vµ ng−êi thay mÆt ®ång chÝ, ng−êi ta ®· lµm ng−îc l¹i!!

Nh−ng ng−êi ta kh«ng th«ng b¸o cho t«i mét ®iÒu g× c¶, còng kh«ng b¸o lµ hä kh«ng ®ång ý víi t«i, hä kh«ng b¸o bÊt cø mét ®iÒu g× c¶.

T«i yªu cÇu ®ång chÝ kiÓm tra vµ ®Æc biÖt ®iÒu tra tr−êng hîp nµy.

Bøc th− cña t«i (®iÖn qua ®iÖn tho¹i cña t«i) göi cho ®ång chÝ hoÆc ng−êi phã cña ®ång chÝ ®· ®−îc ®−a cho BÐc-ghª xem ch−a?

NÕu ®·, th× lµ lçi ë BÐc-ghª. NÕu kh«ng th× lçi cña mét viªn th− ký nµo ®ã cña ®ång chÝ? Ai cã lçi? Ph¶i t×m cho ra. LiÖu ®ång chÝ cã thÓ t¸c ®éng ®Õn

BÐc-ghª vµ lµm s¸ng tá vÊn ®Ò ®−îc kh«ng?438

Lª-nin



429

göi L. M. khin-tsóc


Bµi b¸o cña ®ång chÝ ®¨ng trªn tê "Sù thËt" (h×nh nh− ngµy h«m kia) vÒ sù hîp t¸c quèc tÕ lµ rÊt quan träng (b¶n dÞch kÐm)439. T«i yªu cÇu ®ång chÝ göi cho t«i 1) nguyªn v¨n b¶n nghÞ quyÕt (b»ng tiÕng §øc hoÆc tiÕng Ph¸p hoÆc tiÕng Anh) vµ 2) sù bæ sung

Th− giao c«ng t¸c cho çc th− ký. Ngµy 23 th¸ng N¨m 1922

355

hoÆc th«ng b¸o ng¾n gän: t×nh h×nh n î n Ç n thÕ nµo? liÖu cã ®−îc g× kh«ng hay kh«ng ®−îc g× c¶?440

23/V. 1922. Göi lêi chµo céng s¶n Lª-nin In lÇn ®Çu n¨m 1959 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXVI


430

* Göi çc ®ång chÝ céng s¶n Ta-ta-ri-a

23. V. 1922

Theo ®Ò nghÞ cña ®ång chÝ Xa-Ýt - Ga-li-Ðp, ®ång chÝ ®ã míi ë chç t«i h«m nay, t«i chøng nhËn r»ng ®ång chÝ ®ã ®· tr×nh bµy cho t«i biÕt vÒ t×nh h×nh Cr−m nãi chung vµ mét Ýt vÒ hai khuynh h−íng kh¸c nhau trong nh÷ng ng−êi céng s¶n Ta-ta-ri-a441. T«i sÏ cè g¾ng nãi chuyÖn ®ã víi ®ång chÝ Xta-lin.



431

Th− giao c«ng t¸c cho çc th− ký Göi cho phã chñ tÞch phô tr¸ch Bé d©n ñy n«ng nghiÖp, vµ

b ¸ o c h o t « i b i Õ t q u y Õ t ® Þ n h c ñ a ® å n g c h Ý ® ã 442.

23/V. Lª-nin




V. I. L ª - n i n

356

432

Göi I. V. Xta-lin ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng


KhÈn MËt

Göi ®ång chÝ Xta-lin vµ ®Ò nghÞ chuyÓn lu©n l−u cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ (vµ nhÊt thiÕt trong

®ã ph¶i cã ®ång chÝ Di-n«-vi-Ðp).

Trªn c¬ së nh÷ng tµi liÖu nµy do ®ång chÝ Ranh-stanh cung cÊp, t«i ®Æc biÖt giíi thiÖu c¶ ¸c-m¨ng Ham-m¬ còng nh− B. Mi-sen vµ yªu cÇu tÊt c¶ çc ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng ñng hé t r i Ö t ® Ó nh÷ng ng−êi nµy còng nh− xÝ nghiÖp cña hä443. §ã lµ con ®−êng nhá dÉn tíi giíi "kinh doanh" Mü, vµ cÇn ph¶i b » n g m ä i c ¸ c h lîi dông con ®−êng ®ã. NÕu cã ý kiÕn ph¶n ®èi, th× yªu cÇu d ï n g ® i Ö n t h o ¹ i b¸o nh÷ng ý kiÕn ®ã cho th− ký cña t«i (Ph«-ti-ª-va hoÆc Lª-pª-sin-xcai-a) ®Ó t«i kÞp lµm râ vÊn ®Ò (vµ th«ng qua Bé chÝnh trÞ mµ quyÕt ®Þnh døt kho¸t) tr−íc h«m t«i lªn ®−êng, nghÜa lµ chØ cßn mÊy ngµy n÷a th«i444.

24/V. Lª-nin

P. S. 27/V. T«i gi÷ l¹i cho ®Õn khi nhËn ®−îc tr¶ lêi cña ®ång chÝ Di-n«-vi-Ðp. Th− tr¶ lêi ®· nhËn ®−îc h«m 26/V.

Lª-nin



Göi I. V. Xta-lin. Ngµy 18 th¸ng B¶y 1922

357

433

Göi L. A. Ph«-ti-ª-va Li-®i-a A-lÕch-xan-®rèp-na! §ång chÝ cã thÓ chóc mõng t«i

v× t«i ®· khái. B»ng chøng: ch÷ viÕt b¾t ®Çu lµ ch÷ viÕt cña ng−êi. §ång chÝ h·y b¾t ®Çu chuÈn bÞ cho t«i nh÷ng quyÓn s¸ch (vµ göi cho t«i çc b¶ng kª) 1) khoa häc, 2) tiÓu thuyÕt, 3) chÝnh trÞ (s¸ch chÝnh trÞ göi muén h¬n tÊt c¶, bëi v× hiÖn nay t«i ch−a ®−îc phÐp ®äc).

§ång chÝ h·y kªu víi R−-cèp (Txi-u-ru-pa ®· lªn ®−êng råi chø?) vÒ tÊt c¶ çc n÷ th− ký: søc kháe ®Òu sót kÐm, toµn lµ sèt rÐt, v. v.. §Ò nghÞ ®ång chÝ ®ã ký lÖnh cho hä ®i nghØ ë Ri-ga, PhÇn-lan, ngo¹i « M¸t-xc¬-va, v. v.. T«i nghÜ r»ng R−-cèp ph¶i c¶nh ço Xm«-li-a-ni-nèp vµ ®ång chÝ v× ®· kh«ng ch¨m sãc chu ®¸o ®Õn çc n÷ th− ký.


ViÕt ngµy 13 th¸ng B¶y 1922

In lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ n¨m 1942 trong cuèn "Lª-nin Vla-®i-mia I-lÝch. Tãm t¾t th©n thÕ vµ sù nghiÖp". M¸t-xc¬-va


434

Göi I. V. Xta-lin

§ång chÝ Xta-lin! T«i suy nghÜ rÊt kü vÒ th− tr¶ lêi cña ®ång chÝ vµ t«i kh«ng ®ång ý víi ®ång chÝ445.

V. I. L ª - n i n

358

§ång chÝ h·y chóc mõng t«i ®i: t«i ®· ®−îc phÐp ®äc b¸o! Tõ h«m nay ®äc b¸o cò, tõ chñ nhËt1) ® ä c b ¸ o m í i !


ViÕt ngµy 18 th¸ng B¶y 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

435 Göi M. C. Vla-®i-mi-rèp

21/VIII.

§ång chÝ Vla-®i-mi-rèp! VÒ bé m¸y, ng−êi ta lµm cho ®ång chÝ khã chÞu, nh− thÕ lµ kh«ng c«ng b»ng. T«i hoµn toµn ®ång ý víi ®ång chÝ vµ xin b¸o ®iÒu ®ã cho c¶ Xta-lin vµ R−-cèp biÕt. ― ― VÒ viÖc lîi dông "çc nÐp-man2)", t«i khuyªn ph¶i suy nghÜ rÊt cÈn thËn (cã thÓ lµ giao cho R«-den-h«n-tx¬ vµ thªm 1 - 2 ®ång chÝ n÷a ®Ó nghiªn cøu vÊn ®Ò ®ã mét çch tuyÖt ®èi bÝ mËt), ®Ó xem xem çi g× chóng ta cÇn ph¶i thùc hiÖn ngay: ¸p dông thuÕ thu nhËp hoÆc lµ c«ng tr¸i c−ìng b¸ch? hoÆc lµ: nªn ¸p dông çi g× tr−íc?

Çc c¬ quan tµi chÝnh ®Þa ph−¬ng ®· cung cÊp kh«ng Ýt tµi liÖu. CÇn ph¶i tËp hîp, nghiªn cøu mét çch cã hÖ thèng nh÷ng tµi liÖu ®ã, n¾m cho ®−îc tªn tuæi vµ khi ®ã gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®· ®Æt ra.

Göi lêi chµo céng s¶n Lª-nin ViÕt ngµy 21 th¸ng T¸m 1922



1) Tøc lµ ngµy 23 th¸ng B¶y. 2) ― çc nhµ c«ng th−¬ng nghiÖp xuÊt hiÖn trong thêi kú thùc hiÖn

chÝnh s¸ch kinh tÕ míi ë Liªn-x« (1921)

Göi çc ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng

359

436

Göi çc ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng

21/VIII. Göi çc ®ång chÝ Xvi-®Ðc-xki, Rª-xkª,

R«-d¬-mi-r«-vÝch, Ru-de vµ çc ñy viªn kh¸c trong ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng

T«i rÊt tiÕc lµ Txi-u-ru-pa kh«ng c«ng t¸c ®−îc trong Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng446. T«i e r»ng c«ng t¸c ®−îc tiÕn hµnh kh«ng hoµn toµn ®óng. Lo¹i c«ng t¸c ― çc cuéc ®iÒu tra riªng lÎ vµ çc b¸o ço. §©y lµ mét tËp qu¸n cæ. Kh«ng thÊy cã sù söa ®æi bé m¸y vµ c¶i tiÕn bé m¸y ®ã. Kh«ng cã ®−îc nh÷ng bé m¸y ®iÓn h×nh, chØ gåm nh÷ng ®¶ng viªn céng s¶n hoÆc chØ gåm nh÷ng häc viªn cña çc tr−êng ®¶ng x«-viÕt; kh«ng cã nh÷ng quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c ®−îc ®Þnh ra mét çch cã hÖ thèng ®Ó cã thÓ ®em ¸p dông cho çc bé kh¸c; kh«ng l−îng ®Þnh th−êng xuyªn nh÷ng viÖc cã thÓ lµm ®−îc cña çc çn bé x«-viÕt cña ngµnh nµy hay ngµnh kh¸c trong mét tuÇn vµ v. v..

T«i ®· lu«n lu«n hy väng r»ng viÖc bæ sung çc çn bé míi vµo ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng sÏ lµm cho c«ng viÖc ch¹y h¬n, nh−ng qua nh÷ng c©u chuyÖn hái han Xta-lin, t«i kh«ng thÊy sÏ ®¹t ®−îc ®iÒu ®ã. Yªu cÇu viÕt cho t«i vµi dßng, sau ®ã, nÕu cÇn, chóng ta sÏ gÆp nhau. Bé çc ®ång chÝ biªn chÕ 8000, chø kh«ng ph¶i biªn chÕ 9000. LiÖu cã nªn gi¶m xuèng cßn 2000 víi sè l−¬ng tr¶ lµ 6000 (nghÜa lµ t¨ng gÊp ba) vµ n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n kh«ng?

NÕu nh− nay mai A-va-nª-xèp vÒ, còng cho ®ång chÝ Êy biÕt447.

Göi lêi chµo céng s¶n Lª-nin ViÕt ngµy 21 th¸ng T¸m 1922



V. I. L ª - n i n

360

437

Göi a. I. Xvi-®Ðc-xki

§ång chÝ Xvi-®Ðc-xki!

Çm ¬n ®ång chÝ ®· göi tµi liÖu ®Õn448. VÞ tÊt t«i ®· kÞp ®äc hÕt. NÕu ®ång chÝ cÇn nh÷ng tµi liÖu ®ã, h·y viÕt th− cho t«i. A. §. Txi-u-ru-pa ®au thÇn kinh (nh÷ng ng−êi §øc næi tiÕng

Êy chØ ch÷a ®−îc cho ®ång chÝ Êy khái bÖnh ®au tim th«i) vµ ®ång chÝ ®ã cßn ë l¹i l©u t¹i n−íc §øc.

CÇn ph¶i b¾t tay vµo c«ng viÖc trong khi kh«ng cã ®ång chÝ ®ã; nªn suy nghÜ chÝn ch¾n xem giao cho ai vµ b»ng çch nµo; hái ý kiÕn Xta-lin.


P. S. T«i cho r»ng tr−íc hÕt ®ång chÝ ph¶i ch÷a khái h¼n bÖnh ®·, trång tÊt c¶ r¨ng vµ tËp ¨n b»ng nh÷ng r¨ng míi Êy, vµ sau ®ã ph¶i dèc toµn bé søc lùc cho Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng. H·y t×m lÊy nh÷ng ng−êi ®¸ng tin cËy, 2 - 3 ng−êi, trong ban l·nh ®¹o, giao cho hä b¾t ®Çu ngay tõ b©y giê viÖc c¶i tæ c ¨ n b ¶ n (thay cho 8000 lµ 2000, n©ng cao chÊt l−îng; nghiªn cøu mét çch nghiªm tóc viÖc ®Þnh møc hãa, v. v.).

P. S. §èi víi Ph«-x¬, ®ång chÝ "h·y tõ chèi" mét çch rÊt lÞch sù. T«i kh«ng thÓ høa gÆp449.

ViÕt vµo th¸ng T¸m, sau ngµy 21, 1922



Göi A. I. R−-cèp. Gi÷a ngµy 25 th¸ng T¸m vµ 1 th¸ng ChÝn 1922

361

438



Xin göi ®ång chÝ mét m¶nh c¾t trong b¸o "Tin tøc" (h×nh nh− lµ ngµy 25. VIII)450. T«i khuyªn ®ång chÝ nªn ra chØ thÞ ®Ó ng−êi ta ®Æc biÖt quan t©m ®Õn. KiÓm tra (th«ng qua ch¸nh v¨n phßng hoÆc th− ký).

NÕu ®óng, th× ñng hé b » n g m ä i c ¸ c h . ë chç Rót-ghÐc-x¬ ®· cã kÕt qu¶ g× ch−a? Kh«ng ch¾c h¼n. Vµ nÕu ë ®©y ®· cã kÕt qu¶, th× nªn tÆng hu©n ch−¬ng Cê ®á

lao ®éng n÷a; ― vµ göi mét bøc th− ®i Mü (nh©n danh ®ång chÝ hoÆc t«i); ― vµ b¾t buéc Ng©n hµng nhµ n−íc nghiªn cøu chÝnh s¸ch cho vay l·i suÊt thÊp ®èi víi nh÷ng xÝ nghiÖp nh− thÕ; ― vµ b¾t buéc Bé d©n ñy tµi chÝnh hoÆc Bé d©n ñy n«ng nghiÖp nghiªn cøu gÊp nh÷ng ®iÒu kiÖn dÔ dµng ®Ó mua thªm m¸y kÐo (cho mïa thu; b©y giê míi kÞp).

§ã râ rµng lµ mét vÝ dô vÒ kinh doanh thiÕt thùc; sù gióp ®ì thiÕt thùc; cßn ë chóng ta th× v« khèi chñ nghÜa quan liªu!

H·y giao cho th− ký hoÆc ch¸nh v¨n phßng viÕt th− tr¶ lêi t«i451.


NB Ph¶i nghe lêi Ghª-chi-« mét çch nghiªm tóc!

ViÕt kho¶ng gi÷a ngµy 25 th¸ng T¸m vµ 1 th¸ng ChÝn 1922



V. I. L ª - n i n

362

439


Li-®i-a A-lÕch-xan-®rèp-na!

RÊt çm ¬n vÒ nh÷ng quyÓn s¸ch. B©y giê t«i cã c¶ mét khèi s¸ch vµ sÏ b¾t ®Çu tr¶ l¹i tõng gãi mét.

VÒ "Au-phbau"452 còng çm ¬n. ChËm trÔ kh«ng ph¶i lµ lçi cña ®ång chÝ, mµ cã lÏ lµ lçi ë BÐc-lanh.

Khi nµo th× ®ång chÝ ®i nghØ? T«i khuyªn nªn ®i sím vµ nghØ l©u l©u mét chót.

T«i kÌm theo ®©y th− göi R−-cèp: ®ång chÝ h·y ®äc ®i vµ chuyÓn cho Xm«-li-a-ni-nèp (hoÆc lµ mét çn bé phô tr¸ch v¨n phßng kh¸c) ®äc vµ chuyÓn cho R−-cèp kh«ng chËm trÔ. §ång chÝ vµ ®ång chÝ çn bé phô tr¸ch v¨n phßng nªn ®äc ®Ó gióp cho R−-cèp khái quªn.

Göi lêi chµo tèt ®Ñp nhÊt!Lª-nin

ViÕt ngµy 31 th¸ng T¸m 1922



440


31 th¸ng T¸m 1922.

§ång chÝ R−-cèp! ThiÕt tha ®Ò nghÞ ®ång chÝ viÕt th−, thÊy cÇn viÕt cho ai th× viÕt cho ng−êi Êy, g ö i ® i C r −m (nÕu ®ång chÝ kh«ng biÕt göi cho ai th× th«ng qua Xª-ma-sc«) nãi r»ng t«i ®Ò nghÞ ph¶i ® Æ c b i Ö t n u « i d − ì n g L. A. Ph«-ti-ª-va ë ®ã ®Ó tr¶ ®ång chÝ ®ã vÒ cho t«i th× ®ång chÝ ®ã cã thÓ lµm viÖc kháe.

Göi V. A. A-va-nª-xèp. Ngµy 1 th¸ng ChÝn 1922

363

NÕu ®ång chÝ muèn th× ®ång chÝ cã thÓ göi th¼ng bøc th− nµy cña t«i.


P. S. Xin göi nh÷ng tµi liÖu cña héi nghÞ cña bän qu©n chñ453.


441

Göi V. A. A-Va-nª-xèp

1/IX. 1922.

§ång chÝ A-va-nª-xèp! H«m qua t«i cã trao ®æi víi ®ång chÝ Xvi-®Ðc-xki th× nhËn thÊy r»ng ®ång chÝ ®ã còng ®¸nh gi¸ "môc ®Ých møc hãa" cã mét ý nghÜa hÕt søc quan träng. §ång chÝ ®ã giao cho Ðc-man-xki nhiÖm vô thu thËp çc s¸ch b¸o. T«i cã phÇn nghi ngê, kh«ng hiÓu Ðc-man-xki cã thùc hiÖn ®−îc tèt kh«ng. §ång chÝ ®ã lµ ®¶ng viªn men-sª-vÝch, vµ trong cuèn s¸ch cña ®ång chÝ ®ã cã mét ®iÒu g× cay ®éc (tuy ®ã lµ mét cuèn s¸ch hay)454. T«i yªu cÇu ®ång chÝ h·y kiÓm tra xem ®ång chÝ ®ã thùc hiÖn nhiÖm vô ®−îc giao nh− thÕ nµo, hoÆc lµ b¶n th©n ®ång chÝ h·y ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p nh»m thùc hiÖn nhiÖm vô ®ã.

CÇn t×m cho ®−îc çc tµi liÖu cña §øc vµ cña Mü. Thu thËp tÊt c¶ nh÷ng g× ®«i chót cã gi¸ trÞ, nhÊt lµ vÒ viÖc ®Þnh møc hãa c«ng t¸c bµn giÊy (çch thøc trao ®æi giÊy tê; çc thÓ thøc; kiÓm tra; viÖc ®¸nh m¸y; çc c©u hái vµ çc c©u tr¶ lêi, v. v. vµ v. v.).

Theo t«i, ngµy nay ®èi víi chóng ta viÖc häc tËp ch©u ¢u vµ ch©u Mü lµ ®iÒu cÇn nhÊt. NÕu kh«ng nhÇm th× t«i ®−îc biÕt ®ång chÝ biÕt tiÕng §øc rÊt kh¸. NÕu kh«ng ph¶i nh− vËy, ®ång chÝ h·y t×m mét çn bé phiªn dÞch. Cã thÓ lµ ngay t¹i çc n−íc vïng Xcan-®i-na-v¬ còng t×m thÊy cã ®iÒu bæ Ých.

V. I. L ª - n i n

364

CÇn thu thËp tÊt c¶ vµ ® õ n g t i n vµo Ðc-man-xki nÕu kh«ng cã sù kiÓm tra ®Æc biÖt.

Cã lÏ th«ng qua Cre-xtin-xki, ®ång chÝ cã thÓ nhËn ®−îc mét sè tµi liÖu ch−a ®−îc c«ng bè chø? hay lµ th«ng qua ®¹i sø ë Na-uy?

T«i cho r»ng chóng ta cÇn ph¶i th¶o ra cho ®−îc mét b¶n ®Þnh møc hãa c«ng t¸c giÊy tê ®Ó sau ®ã sÏ ®em ¸p dông ë kh¾p n¬i. §ã lµ ®iÒu quan träng nhÊt. NÕu ng−êi ta cho phÐp ®ång chÝ tham quan mét trong nh÷ng c¬ quan tèt nhÊt ë §øc hoÆc ë Na-uy, th× ®ång chÝ nªn ë l¹i ®Êy mét tuÇn.

Çi chÝnh lµ çc ®Þnh møc (tøc lµ: bao nhiªu ng−êi cho mét khèi l−îng c«ng viÖc nµo ®ã). Sau ®Êy chóng ta còng sÏ b¾t Côc thèng kª trung −¬ng cña m×nh lµm viÖc.

T«i yªu cÇu ®ång chÝ, sau khi sö dông xong bøc th− nµy, h·y chuyÓn cho c¶ A. §. Txi-u-ru-pa. HiÖn giê ®ång chÝ Êy ®ang èm, t«i kh«ng muèn ®ång chÝ Êy ph¶i lo nghÜ.


Göi ®Õn BÐc-lanh

§¨ng lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ ngµy 21 th¸ng Giªng 1927 trªn b¸o "Sù thËt thanh niªn céng s¶n", sè 17

In toµn v¨n n¨m 1928 trong V¨n tËp Lª-nin, t. VIII


442



Çm ¬n vÒ nh÷ng tin tøc ®· göi cho t«i455. §ång chÝ h·y vui lßng t×m hiÓu ®Þa chØ chÝnh x¸c cña ®ång chÝ Gi-®ª-lÐp ë Cr−m,

Göi N. I. Bu-kha-rin. Ngµy 7 th¸ng ChÝn 1922

365

t«i muèn göi cho ®ång chÝ ®ã mét bøc th− (tèt h¬n lµ khi cã dÞp, nh− thÕ ch¾c ch¾n h¬n; ®ång chÝ h·y vui lßng hái xem khi nµo cã tµu tèc hµnh ®i Cr−m).


T«i cßn quªn giao mét viÖc n÷a (1) göi cho t«i nh÷ng cuèn

s¸ch cña I. Bª-xpr«-d¬-van-n−i: (a) "Phßng kÕ ho¹ch trong mét xÝ nghiÖp nhµ m¸y kh«ng lín ®−îc tæ chøc theo hÖ thèng Tay-lo". N. -N. 1915

vµ (b) Còng cña ng−êi ®ã: "Tæ chøc hiÖn ®¹i cña çc nhµ m¸y Mü". M. 1919.

Vµ t × m h i Ó u thªm trong hå s¬ l−u tr÷ cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ®Ó biÕt a i ®· cho phÐp hoÆc ®· göi ®i in cuèn s¸ch thø hai nµy, n¨m 1919. ChÝnh Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao xuÊt b¶n cuèn s¸ch nµy456.

ViÕt vµo th¸ng ChÝn, chËm nhÊt lµ ngµy 7, 1922


443

Göi N. I. Bu-kha-rin

7/IX. 1922.

§ång chÝ Bu-kha-rin!

T«i ®· ®äc (trªn b¸o "TruyÒn tin x· héi chñ nghÜa") mét bøc th− cã h¹i cña Goãc-ki457. T«i ®· tÝnh lµ sÏ m¾ng ®ång chÝ Êy trªn b¸o chÝ (vÒ nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng), nh−ng l¹i quyÕt ®Þnh r»ng cã lÏ nh− thÕ lµ qu¸ ®¸ng. CÇn ph¶i trao ®æi ý kiÕn. Cã thÓ lµ ®ång chÝ sÏ gÆp vµ nãi chuyÖn víi ®ång chÝ Êy ®−îc kh«ng? §ång chÝ h·y vui lßng viÕt th− cho t«i biÕt

V. I. L ª - n i n

366

ý kiÕn cña ®ång chÝ. T«i Ýt ®äc b¸o (b¸o n−íc ngoµi th× hÇu nh− kh«ng ®äc). Nh−ng thÕ nghÜa lµ t«i Ýt am hiÓu "t×nh h×nh". §ång chÝ h·y viÕt cho t«i t−¬ng ®èi tØ mØ ý kiÕn cña ®ång chÝ.

Thay mÆt tÊt c¶ chóng t«i, xin göi ®Õn vî ®ång chÝ vµ ®ång chÝ nh÷ng lêi chµo tèt ®Ñp nhÊt.


P. S. T«i hÇu nh− ®· b×nh phôc søc kháe. P. S. T«i viÕt th− cho C r e - x t i n - x k i ®Ó ®ång chÝ ®ã göi

cho t«i nguyªn b¶n th− cña Goãc-ki in trªn tê "TruyÒn tin x· héi chñ nghÜa", sè ra ngµy 20/VII. 19221).

NÕu ®ång chÝ Êy quªn, th× ®ång chÝ göi cho t«i nhÐ.


444

Göi N. N. Cre-xtin-xki

7/IX. 1922.

§ång chÝ Cre-xtin-xki!

§ång chÝ h·y vui lßng göi bøc th− kÌm theo ®©y cho ®ång chÝ Bu-kha-rin2); ― b»ng çch nµo t−¬ng ®èi ch¾c ch¾n; t«i nghÜ r»ng ®ång chÝ sÏ tù chän lÊy çch thÝch hîp.

Xin çm ¬n tr−íc ®ång chÝ, göi lêi chµo vî ®ång chÝ vµ siÕt chÆt tay ®ång chÝ.

Lª-nin P. S. T«i hÇu nh− ®· b×nh phôc søc kháe.

1) Xem v¨n kiÖn tiÕp theo. 2) Xem v¨n kiÖn tr−íc.

Göi L. M. Khin-tsóc. Ngµy 12 th¸ng ChÝn 1922

367

P. S. §ång chÝ h·y lµm ¬n göi cho t«i nguyªn b¶n th− cña Goãc-ki ®¨ng trªn tê "TruyÒn tin x· héi chñ nghÜa", sè ra ngµy 20. VII. 1922.


445

Göi M. P. T«m-xki

9/IX.

§ång chÝ T«m-xki rÊt kÝnh mÕn! T«i rÊt vui lßng thùc hiÖn yªu cÇu cña ®ång chÝ458. §ång chÝ h·y vui lßng viÕt th− cho t«i biÕt ë chç ®ång chÝ cã nh÷ng ®Ò tµi ®Æc biÖt mµ t«i ph¶i ®Ò cËp ®Õn trong th− cña t«i hay kh«ng. T«i l¹c hËu v« cïng, vµ kh«ng biÕt nÕu chØ göi lêi chµo chung chung mµ th«i th× cã tiÖn kh«ng, hay lµ nªn nãi chuyÖn t−¬ng ®èi tØ mØ vÒ mét chuyªn ®Ò nµo ®ã1).

Göi tíi toµn thÓ ®oµn chñ tÞch lêi chµo

céng s¶n nång nhiÖt

Lª-nin

ViÕt ngµy 9 th¸ng ChÝn 1922 Theo ®óng b¶n th¶o

446



Xin ®ång chÝ h·y göi cho t«i b¶n in thö (göi b¶n in thö lÇn thø nhÊt, dï lµ ch−a söa) cuèn s¸ch míi cña ®ång chÝ.


V. I. L ª - n i n

368

LiÖu cã thÓ (nÕu nh− viÖc nµy sÏ kh«ng lµm chËm viÖc xuÊt b¶n: v« luËn thÕ nµo còng kh«ng nªn ®Ó chËm), ― liÖu cã thÓ bæ sung çc b¶ng sau ®©y ®−îc kh«ng

vÒ møc t¨ng doanh sè theo tõng quý vÒ sè ®Þa ®iÓm b¸n hµng t¹i çc th«n (kÓ c¶ t¹i çc huyÖn) vÒ khèi l−îng hµng b¸n ra t¹i çc th«n vÒ % chi phÝ (so víi doanh sè) vÒ sè nh©n viªn phôc vô vµ v. v.. Nãi chung t«i thÊy cÇn ph¶i cã nh÷ng sè liÖu chÝnh x¸c ®Ó

®¸nh gi¸ xem viÖc l−u th«ng hµng hãa th©m nhËp vµo n«ng th«n s©u nh− thÕ nµo vµ réng nh− thÕ nµo vµ b»ng çch nµo. NÕu nh− v× lý do nµo ®ã mµ kh«ng thÓ in ®−îc th× xin göi ®Õn cho t«i459.


ViÕt ngµy 12 th¸ng ChÝn 1922

§¨ng lÇn ®Çu n¨m 1924 trªn t¹p chÝ "Héi liªn hiÖp nh÷ng ng−êi tiªu dïng", sè 5


447

Göi I. V. Xta-lin §ång chÝ Xta-lin! §ång chÝ h·y vui lßng ®−a cho ®ång chÝ

T«m-xki xem b¶n dù th¶o th− nµy (vµ nÕu cÇn th× cho c¶ Ca-mª-nÐp, Di-n«-vi-Ðp, R−-cèp, v. v. xem) vµ g ö i t r ¶ l ¹ i c h o t « i s a u k h i ® · c h o ® ¸ n h m ¸ y , n g a y v µ o n g µ y m a i .

T«i sÏ göi tíi ®¹i héi vµo ngµy 16 hoÆc khi nµo cÇn460. Lª-nin

ViÕt ngµy 13 th¸ng ChÝn 1922 Theo ®óng b¶n th¶o

Göi A. I. R−-cèp. Ngµy 17 th¸ng ChÝn 1922

369

448

Göi L. M. Khin-tsóc1)

§ång chÝ Khin-tsóc! Yªu cÇu viÕt th− cho t«i biÕt k h i n µ o

®ång chÝ cÇn b¶n in thö. T«i ®· nhËn ®−îc råi. §· b¾t ®Çu ®äc, nh−ng t«i cã ý ®Þnh kh«ng tr¶ l¹i. §ång chÝ h·y viÕt th− (hoÆc gäi ®iÖn tho¹i nÕu rÊt gÊp), cho t«i biÕt khi nµo t«i p h ¶ i tr¶ l¹i.





449

Göi A. I. R−-cèp 17/IX.


§ång chÝ R−-cèp! Qua çc b¸o t«i ®−îc biÕt r»ng t×nh h×nh ë §«n-b¸t vµ ë Ba-cu lµ tuyÖt väng. §ång chÝ nghÜ thÕ nµo? Cã nªn m¹o hiÓm lÊy trong quü vµng dù tr÷ ra mÊy triÖu kh«ng? NÕu kh«ng ®−îc gióp ®ì, t×nh h×nh cã tåi tÖ h¬n kh«ng? Cã thÓ lµ ®ång chÝ ®Ò nghÞ Xmin-ga hoÆc ng−êi phã cña ®ång chÝ ®ã so¹n cho t«i mét tµi liÖu n g ¾ n (nhiÒu l¾m lµ 5 - 10 dßng) ®Ó t«i cã thÓ hiÓu râ t×nh h×nh?461



In lÇn ®Çu n¨m 1945 trong V¨n tËp Lª-nin, t . XXXV



V. I. L ª - n i n

370

450

Göi M. C. Vla-®i-mi-rèp

17/IX.

Göi ®ång chÝ Vla-®i-mi-rèp

§ång chÝ kÝnh mÕn! §ång chÝ h·y vui lßng cho t«i biÕt 1) chóng ta cßn bao nhiªu vµng? (a) tæng sè, (b) sè cßn l¹i

sau khi trõ mäi kho¶n nî? 2) c¸c cña quý kh¸c cßn bao nhiªu (r Ê t n g ¾ n g ä n , b»ng

nh÷ng ký hiÖu chung nhÊt). 3) sè thiÕu hôt hiÖn nay (quý cuèi cïng hoÆc th¸ng cuèi

cïng). 4) ®ång chÝ ®· nghÜ vÒ thuÕ thu nhËp vµ c«ng tr¸i c−ìng

b¸ch ch−a? Mét c¸ch ng¾n gän: kÕt luËn nh− thÕ nµo (chØ viÕt nh÷ng kÕt luËn tæng qu¸t)462.





451

Göi M. Kh. P«-li-a-Cèp

17/IX.

Göi ®ång chÝ P«-li-a-cèp

§ång chÝ kÝnh mÕn, h·y vui lßng viÕt thËt ng¾n gän, cho t«i biÕt t×nh h×nh ®ãng ®¶m phô b»ng chuyªn chë b»ng xe ngùa ë

Th− göi I-u. V. L«-m«-n«-xèp... Ngµy 18 th¸ng ChÝn 1922

371

ta nh− thÕ nµo? Tæng céng (mÐt khèi vµ bao nhiªu thanh?) % hoµn thµnh?, v. v..





452

Th− Göi I-u. V. L«-m«-n«-xèp vµ th− giao c«ng t¸c cho v. a. xm«-li-a-ni-nèp

18/IX.

Göi ®ång chÝ L«-m«-n«-xèp

§ång chÝ L«-m«-n«-xèp! T«i vÉn ch−a trë l¹i lµm viÖc, nh−ng kh«ng bao l©u n÷a (1. X) t«i sÏ trë vÒ463.

T«i cho r»ng ®iÒu tuyÖt ®èi cÇn thiÕt lµ ®ång chÝ trë vÒ n−íc Nga thËt nhanh chãng víi møc tèi ®a ®Ó lµm viÖc, vµ kh«ng ph¶i lµm gi¸o s− ë Ki-Ðp (nh− ®ång chÝ ®· viÕt trong th− göi Ca-mª-nÐp vµ §giÐc-gin-xki), mµ lµm ë Bé d©n ñy giao th«ng, hoÆc lµ nhËn mét c«ng t¸c t¹i ®Þa ph−¬ng (b¾t ®Çu kh«ng ph¶i lµm tr−ëng ga nh− ®ång chÝ ®· ®Ò nghÞ víi t«i, ®ång chÝ cßn nhí kh«ng? mµ phô tr¸ch mét con ®−êng), hoÆc lµ nhËn mét c«ng t¸c ë trung −¬ng, theo chØ thÞ cña §giÐc-gin-xki464.



§ång chÝ ®−a bøc th− kÌm theo ®©y cho c¶ §giÐc-gin-xki vµ R−-cèp xem vµ rÊt nhanh chãng göi tr¶ l¹i ®Ó chuyÓn cho ng−êi

V. I. L ª - n i n

372

nhËn. §ång chÝ h·y b¸o ço víi t«i mét çch thËt chÝnh x¸c. Thóc tÊt c¶ nh÷ng ng−êi kh¸c ®· nhËn th− cña t«i465.

ViÕt ngµy 18 th¸ng ChÝn 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

453


§ång chÝ Di-n«-vi-Ðp! VÒ ng−êi b¸o ço, t«i t¸n thµnh mét çch cã ®iÒu kiÖn: 1) T¬-

rèt-xki còng ph¶i chuÈn bÞ thay thÕ (còng nh− ®Ó lµm b¸o ço ®éc lËp ); 2) t«i cã quyÒn nãi dèi, nh−ng chØ trong tr−êng hîp lµ nÕu søc kháe hoÆc lµ c«ng viÖc kh«ng cho phÐp466.

VÒ Ua-çc, t«i kh«ng cßn do dù n÷a. HiÖn ®· cã nh÷ng ®Ò nghÞ cña Mü. Ba-cu quan träng h¬n nhiÒu vµ tèt h¬n nhiÒu. HiÖn cã nghÞ quyÕt cña mét tiÓu ban thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng (Xmin-ga + An-®rª-Ðp + Cra-xin), nghÞ quyÕt nµy ®· bÞ Cra-xin c « n g n h i ª n vi ph¹m. Cã tÊt c¶ mäi nh−îc ®iÓm kh¸c (99 n¨m; quy m« kh«ng h¹n chÕ, v. v.)467.

P. S. §ång chÝ h·y ®−a cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ ®äc.

18/IX. Lª-nin cña ®ång chÝ


454



T«i quyÕt ®Þnh göi ®ång chÝ cuèn s¸ch nhá ®Ó khái bÞ chËm1). T«i yªu cÇu l¹i göi mét lÇn n÷a khi nµo s¸ch ®· lªn khu«n.


Göi V. A. Xm«-li-a-ni-nèp. Ngµy 19 th¸ng ChÝn 1922

373

LiÖu cã thÓ bæ sung thªm: 1) nh÷ng chi tiÕt vÒ viÖc gi¶m biªn chÕ bé m¸y? Theo çc lo¹i

c¬ quan phôc vô? 2) còng lµm nh− thÕ ®èi víi viÖc ®Þnh møc hãa (ng−êi ta nãi,

ë chç çc ®ång chÝ cã mét ban)? 3) còng lµm nh− thÕ ®èi víi viÖc so s¸nh çc sè liÖu (tÊt c¶

nãi chung) theo çc quý? 4) còng nh− thÕ trong bao nhiªu tæng (vµ %) vµ trong bao

nhiªu th«n (vµ % ®èi víi tÊt c¶ çc th«n) cã çc tr¹m b¸n hµng? 5) gi¸ chÌ? cã thÊp ch¨ng? liÖu ®ång chÝ cã nhËn thøc r»ng

®Êy lµ vËt phÈm xa xØ? §ång chÝ x¸c ®Þnh nh− thÕ nµo gi¸ chÌ maximum cã thÓ cho phÐp?

6) chia çc s¶n phÈm ra thµnh lo¹i cÇn thiÕt vµ lo¹i xa xØ? 7) viÖc b¸n çc n«ng cô vµ trong sè ®ã cã çc n«ng cô c¶i tiÕn

kh«ng? nh÷ng biÖn ph¸p tuyªn truyÒn vÒ chóng?468


P. S. Cuèn s¸ch nhá rÊt hay. ViÕt vµo th¸ng ChÝn, sím nhÊt lµ ngµy 18, 1922



455

Göi V. A. Xm«-li-a-ni-nèp §ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp! T«i yªu cÇu chän 1) nh÷ng nghÞ

quyÕt ®óng nh− ®· ®¨ng trªn çc b¸o (cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng), nh÷ng ®o¹n c¾t trong çc b¸o

V. I. L ª - n i n

374

2) mét phÇn çc biªn b¶n, ®Æc biÖt lµ nh÷ng biªn b¶n quan träng

3) nh÷ng biªn b¶n cò cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng (cña Bé chÝnh trÞ vµ cña héi nghÞ toµn thÓ), t Ê t c ¶ .

TiÕp ®ã, ®ång chÝ h·y dån hÕt søc theo dâi c«ng viÖc t« nh−îng dÇu má dµnh cho ng−êi Mü469, vµ b¸o ço víi t«i c¶ b»ng th− vµ b»ng ®iÖn tho¹i, th«ng qua em g¸i t«i1).



In lÇn ®Çu n¨m 1945 trong V¨n tËp Lª-nin, t . XXXV


456


G ö i X m « - l i - a - n i - n è p

§ång chÝ h·y b¶o Sanh-man cung cÊp nh÷ng c o n s è tæng kÕt ng¾n gän cho biÕt c«ng viÖc hiÖn nay ra sao470.

Lª-nin

ViÕt kho¶ng gi÷a ngµy 20 th¸ng ChÝn vµ 5 th¸ng M−êi 1922


1) Tøc lµ M. I. U-li-a-n«-va.

Göi M. I. Gli-¸t-xe. Ngµy 23 th¸ng ChÝn 1922

375

457


§ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp! T«i sÏ vÒ vµo ngµy 1 hoÆc 2. X.. Vµo thø ba, 3. X., t«i sÏ chñ

täa471. Häp tõ 5 ®Õn 9 giê. Gi¶i lao 1/4 giê. §ång chÝ h·y b¸o tr−íc cho nh÷ng ng−êi hót thuèc.

K h « n g ® − î c h ó t t h u è c . N g h i ª m n g Æ t . Vµo giê gi¶i lao (ë phßng bªn), uèng trµ vµ hót thuèc.

Txi-u-ru-pa kh«ng cã ë nhµ −? Khi nµo ®ång chÝ Êy vÒ, sÏ häp ë ®©y gåm cã tÊt c¶ 3 phã chñ tÞch.

NÕu kh«ng vÒ, th× häp 2 - 3 tiÕng ®ång hå, v µ o n g µ y t h ø h a i : hoÆc tõ 11 giê ®Õn 2 giê, hoÆc tõ 5 giê ®Õn 7 giê.

TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®ång chÝ ph¶i bè trÝ c h u ® ¸ o . Ngµy thø ba v µ o b u æ i s ¸ n g , ®ång chÝ ph¶i chuÈn bÞ cho

t«i nh÷ng tµi liÖu cho t o µ n b é ch−¬ng tr×nh nghÞ sù.


§ång chÝ h·y hái vÒ ®¹i héi bµn nh÷ng vÊn ®Ò vÒ ®Þnh møc hãa. Khi nµo? §ång chÝ h·y cè g¾ng tham gia. T«i h Õ t s ø c quan t©m. CÇn ph¶i lÊy mét ng−êi r Ê t tha thiÕt ë ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc472.




458

Göi M. I. Gli-¸t-xe 1

§ång chÝ Gli-¸t-xe! T«i viÕt th− cho Xm«-li-a-ni-nèp. §ång chÝ ®ã sÏ ®−a cho c¶ ®ång chÝ vµ tÊt c¶ çc th− ký xem.

V. I. L ª - n i n

376

T«i sÏ vÒ ®Õn nhµ ngµy 2/X (hoÆc 1. X). Tr−íc ngµy thø ba1) t«i ®Ò nghÞ chuÈn bÞ ®Çy ®ñ tÊt c¶.

T«i ®· nhËn ®−îc çc biªn b¶n cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng. Chóng hÇu nh− ®−îc xÕp ®Æt cã trËt tù (thiÕu mét sè b¶n phô lôc). Nh−ng hiÖn nay nh− thÕ còng t¹m ®ñ. NÕu nhËn ®−îc çc biªn b¶n cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng, cã sù chän läc (çc ®o¹n c¾t trong çc b¸o) vµ s¾p xÕp thÕ nµo ®Ó dÔ xem th× tèt.


ViÕt ngµy 23 th¸ng ChÝn 1922 §¨ng lÇn ®Çu n¨m 1958 trªn t¹p chÝ "L−u tr÷ lÞch sö", sè 4


2

§ång chÝ Gli-¸t-xe! Cho ®Õn nay t«i ch−a nhËn ®−îc çc biªn b¶n cña Héi ®ång

lao ®éng vµ quèc phßng vµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, d−íi d¹ng t r Ý c h ? T«i ®· viÕt th− cho Xm«-li-a-ni-nèp2). §ång chÝ h·y vui lßng bµn víi ®ång chÝ ®ã. Vµ h·y göi ®i ngay lËp tøc.

Thø hai: ®ång chÝ h·y hái Xvi-®Ðc-xki xem Txi-u-ru-pa ®· viÕt g×? NÕu ®ång chÝ ®ã ch−a biÕt, th× hái Xta-lin. T«i cÇn biÕt m é t c ¸ c h c h Ý n h x ¸ c ; ®Ò nghÞ ng−êi ta göi cho ®o¹n trÝch th− cña Txi-u-ru-pa ®Ó biÕt t¹i sao ®ång chÝ ®ã l¹i kh«ng ®i? ho·n bao nhiªu l©u? 473

Chµo ®ång chÝ! Lª-nin ViÕt vµo th¸ng ChÝn, sau ngµy 23, 1922



1) Tøc lµ ngµy 3 th¸ng M−êi. 2) Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 455.

Göi G. L. Pi-a-ta-cèp. Ngµy 25 th¸ng ChÝn 1922

377

459

Göi G. L. Pi-a-ta-cèp

25/IX.

§ång chÝ Pi-a-ta-cèp! §©y lµ ®¹i kh¸i b¶n ghi chÐp néi dung cuéc nãi chuyÖn cña chóng ta ngµy h«m qua.

1) §ång chÝ Pi-a-ta-cèp ®−îc giao tr¸ch nhiÖm tæ chøc (vµ thóc ®Èy theo kiÓu nhµ binh) b¶n th©n bé m¸y cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc (hoÆc lµ bé m¸y cña b¶n th©n ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc); chñ yÕu th«ng qua ch¸nh v¨n phßng hµnh chÝnh. C«ng viÖc ®ã ®ßi hái ë b¶n th©n ®ång chÝ Êy nhiÒu nhÊt lµ nöa tiÕng ®ång hå trong mét ngµy.

2) NhiÖm vô chñ yÕu cña ®ång chÝ Pi-a-ta-cèp: a) kiÓm tra kÕ ho¹ch chung cña nhµ n−íc, tr−íc hÕt lµ kÕ ho¹ch kinh tÕ, chñ yÕu trªn gi¸c ®é bé m¸y nãi chung, b) gi¶n chÝnh bé m¸y kÓ c¶ çc t¬-rít cña chóng ta, c) kiÓm tra tû lÖ c©n ®èi gi÷a çc bé phËn kh¸c nhau cña bé m¸y nhµ n−íc, d) tiÕn hµnh c«ng viÖc gi¶m nhÑ bé m¸y nhµ n−íc theo kiÓu t¬-rít Mü: trõ bá çc kho¶n chi phÝ phi s¶n xuÊt.

3) MiÔn cho ®ång chÝ Pi-a-ta-cèp khái c«ng viÖc hµng ngµy cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, víi møc nhiÒu nhÊt (kho¶ng mét tiÕng ®ång hå mçi ngµy).

§ång chÝ h·y suy nghÜ kü, tr×nh bµy víi Cr¬-gi-gia-nèp-xki vµ tr¶ lêi t«i474.


ViÕt ngµy 25 th¸ng ChÝn 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y

V. I. L ª - n i n

378

460

Göi N. V. Cr−-len-c«

25/IX.

Göi ng−êi phã cña Cuèc-xki (nÕu Cuèc-xki kh«ng ë nhµ)

§ång chÝ Cr−-len-c«! ë chç ®ång chÝ ®ang lµm g× ®Ó ban hµnh bé luËt cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt? Ban biªn so¹n luËt ®ang ngñ hay chuÈn bÞ mét çi g× ®ã nh©n ngµy kû niÖm lÇn thø n¨m?

CÇn ph¶i ®¸nh thøc nã dËy vµ viÕt cho t«i vµi ch÷475.





461


25/IX.

§ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp! Th«ng qua ®ång chÝ, t«i ®· göi th− cho R−-cèp1). ThÕ mµ kh«ng nhËn ®−îc tr¶ lêi. T«i quy lçi ®ã cho ®ång chÝ, bëi v× dÜ nhiªn lµ R−-cèp rÊt bËn. §ång chÝ ®¸ng lÏ ph¶i theo dâi, ®Ó khi ®ång chÝ ®ã bËn nh− thÕ th× b¸o ço b»ng miÖng ý kiÕn cña R−-cèp. Nh− thÕ nµy lµ kh«ng ®−îc.


Göi A. I. R−-cèp. Ngµy 25 th¸ng ChÝn 1922

379

§ång chÝ h·y chuyÓn th− sau ®©y cho R−-cèp vµ yªu cÇu cho ®−îc ®ång chÝ Êy tr¶ lêi ngay1).



462


25/IX.

§ång chÝ R−-cèp! Theo t«i, tuyÖt ®èi cÇn ph¶i tiÕn hµnh viÖc thèng kª, hoµn thµnh trong mét ngµy, tÊt c¶ çc quan chøc vµ nh©n viªn ë thµnh phè M¸t-xc¬-va. Chóng ta ®· ®iÒu tra mét lÇn, nh−ng l©u l¾m råi.

§Ó lµm viÖc nµy víi chi phÝ Ýt nhÊt (chØ chi phÝ vÒ giÊy th«i, mµ còng cã thÓ lÊy mét phÇn trong sè dù tr÷ chung cña Côc thèng kª trung −¬ng), b¾t buéc tÊt c¶ nh÷ng ng−êi ¨n l−¬ng cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt vµ cña çc t ¬ - r í t , ph¶i t ù m × n h cung cÊp tµi liÖu (theo mét b¶n kª khai ng¾n gän mµ Côc thèng kª trung −¬ng ph¶i ®Ò xuÊt t r o n g t u Ç n n µ y c ï n g v í i B é d © n ñ y t h a n h t r a c « n g n « n g , ñ y b a n k Õ h o ¹ c h n h µ n − í c , v. v.) trªn çc phiÕu ç nh©n. C h õ n g n µ o n g − ê i t a c h − a k ª k h a i m é t c ¸ c h r â r µ n g th× kh«ng t r ¶ l−¬ng c h o b Ê t k ú m é t n g − ê i n µ o .

Nh− vËy th× chóng ta sÏ nhËn ®−îc nhanh chãng (ph¹t nh÷ng ng−êi nµo lµm chËm vµ lµm kh«ng ®óng yªu cÇu).

Bé m¸y cña chóng ta tåi tÖ ®Õn møc cÇn ph¶i söa ch÷a nã tËn gèc. Kh«ng thèng kª th× kh«ng thÓ lµm ®−îc. Cßn Côc thèng kª


V. I. L ª - n i n

380

trung −¬ng th× ®¸ng ph¶i ph¹t v× tÖ kinh viÖn chñ nghÜa: ngåi vµ viÕt ra "hµng tËp", cßn ®iÒu cèt yÕu th× kh«ng nghÜ ®Õn.

§ång chÝ h·y tr¶ lêi hoÆc chuyÓn th− tr¶ lêi cho ®ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp.


¸p dông chÕ ®é ®éng viªn, nÕu cÇn, b»ng mét ®¹o luËt ®Æc

biÖt. §éng viªn toµn thÓ nh©n viªn cña Côc thèng kª trung −¬ng vµ víi mét tû lÖ nhÊt ®Þnh cña çc c¬ quan kh¸c476.




463

Göi N. I. Bu-kha-rin §ång chÝ Bu-kha-rin! T«i göi ®Õn ®ång chÝ tê b¸o "Sù thËt"

ra ngµy h«m nay. ThÕ nµo, t¹i sao l¹i cho ®¨ng nh÷ng ®iÒu tÇm bËy d−íi chiªu bµi mét tiÓu phÈm, trong ®ã PlÕt-nÐp lÊy lµm kho¸i chÝ víi tÊt c¶ nh÷ng tõ qu¸ − b¸c häc vµ hîp thêi? T«i ®· ®¸nh dÊu 2 chç nãi bËy vµ ghi mét lo¹t dÊu hái. T¸c gi¶ cÇn ph¶i häc, kh«ng ph¶i lµ khoa häc "v« s¶n", mµ cÇn häc tËp nãi chung. Cã thÓ nµo ban biªn tËp b¸o "Sù thËt" l¹i sÏ kh«ng gi¶i thÝch cho t¸c gi¶ thÊy ®−îc nh÷ng sù sai lÇm cña m×nh sao? V× nh− thÕ qu¶ thùc lµ xuyªn t¹c chñ nghÜa duy vËt lÞch sö! Nh− thÕ lµ ch¬i çi trß duy vËt lÞch sö!477

Lª-nin cña ®ång chÝ ViÕt ngµy 27 th¸ng ChÝn 1922

In lÇn ®Çu n¨m 1950 trong V. I. Lª-nin Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø 4, t. 35


Göi L. B. Cra-xin. Ngµy 4 th¸ng M−êi 1922

381

464

§iÖn göi V. I-a. Tsu-ba-r¬

Göi Tsu-ba-r¬, Ba-kh¬-mót

T«i yªu cÇu b¸o ço gÊp cho biÕt §«n-b¸t cÇn bao nhiªu tiÒn. Ng−êi ta ®· høa cÊp bao nhiªu vµ thùc tÕ ®· nhËn ®−îc bao nhiªu. Nh÷ng sè liÖu cña thêi kú míi nhÊt478.


M¸t-xc¬-va, Crem-li,

28/IX - 1922



465

Göi L. B. Cra-xin §ång chÝ Cra-xin! ë chç ®ång chÝ cã Ðc-ma-cèp (phô tr¸ch

Phßng vËn t¶i - vËt t−?) hiÖn lµ ñy viªn ban l·nh ®¹o. Trong thêi kú néi chiÕn, t«i ®· gÆp ®ång chÝ ®ã 2 - 3 lÇn khi ®ång chÝ ®ã thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô rÊt khã kh¨n, quan träng vµ nguy hiÓm. §ã lµ mét con ng−êi xuÊt chóng. Hãa ra lµ ®ång chÝ ®ã ®ang ®i bÖnh r Ê t n Æ n g (thæ huyÕt). §ång chÝ ®ã ®· thö ch¹y ch÷a, nh−ng ch−a lóc nµo ch÷a xong ®ît, bëi v× "anh em" ë ®Þa ph−¬ng th−êng xuyªn kÐo ®ång chÝ ®ã tham gia c«ng t¸c ®Þa ph−¬ng. Gia ®×nh ®«ng ng−êi; l−¬ng 200 triÖu ch¼ng thÊm vµo ®©u.

Kh«ng nªn ®Ó nh− vËy. Nh÷ng ng−êi nh− vËy chóng ta cã tr¸ch nhiÖm ph¶i ch¹y ch÷a vµ ch÷a cho lµnh. Ph¶i ®−a ®ång

V. I. L ª - n i n

382

chÝ ®ã sang n−íc §øc vµi ba th¸ng, gióp ®ì gia ®×nh ®ång chÝ ®ã. (§ång chÝ h·y viÕt cho t«i vµi ch÷, bÝ mËt)479.


ViÕt ngµy 4 th¸ng M−êi 1922



466


1

Göi Ca-mª-nÐp

§ång chÝ Ca-mª-nÐp! T«i võa gÆp Mi-khai-lèp. L ¹ i m é t l Ç n n ÷ a suy nghÜ l¹i. T«i ph¶n ®èi t« nh−îng cña Ua-c¸c. Chóng ta h·y gÆp nhau h«m nay ë chç t«i, vµo 91/2 giê (t«i ë chç b¸c sÜ nha khoa lóc 81/2)480.

Lª-nin ViÕt ngµy 4 th¸ng M−êi 1922

2

§ång chÝ Ca-mª-nÐp! H«m nay t«i bÞ s−ng lîi vµ sèt. T«i ®Þnh kh«ng ®Õn Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµo buæi s¸ng, còng kh«ng ®Õn Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vµo buæi chiÒu.

Ta h·y liªn hÖ víi nhau b»ng giÊy tê. TiÕp ®ã, liÖu t«i cã thÓ gÆp ®−îc ®ång chÝ Tsu-ba-r¬ kh«ng? §ång chÝ h·y hái xem cã thÓ lµ ®ång chÝ ®ã cã thÓ ®Õn chç

t«i vµo buæi s¸ng, tõ b©y giê, tr−íc 2 giê481? Lª-nin cña ®ång chÝ


Göi L. B. Cra-xin. Ngµy 4 th¸ng M−êi 1922

383

Th− cña V. I. Lª-nin göi L. B. Cra-xin. ― Ngµy 4 th¸ng M−êi 1922

V. I. L ª - n i n

384 Göi B. G. D¾c-x¬. Th¸ng M−êi 1922

385

3

§ång chÝ Ca-mª-nÐp! §ång chÝ kh«ng quªn lÊy ë chç Cra-xin b¶n tr×nh bµy lý do t h ø 2 ph¶n ®èi t« nh−îng cña Ua-çc (chóng ta kh«ng b»ng lßng hiÖp −íc th−¬ng m¹i, nh÷ng thiÕu sãt cña nã) ®Êy chø? CÇn ph¶i lÊy.

Lª-nin P. S. T¹i héi nghÞ toµn thÓ cã g× míi kh«ng482?

ViÕt ngµy 6 th¸ng M−êi 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

467

Göi ban biªn tËp b¸o "Con ®−êng cña thanh niªn"483

6/X. 1922.

Çc b¹n th©n mÕn! NhiÖt liÖt çm ¬n çc b¹n ®· göi lêi chµo t«i. VÒ phÝa t«i, t«i xin göi tíi çc b¹n nh÷ng lêi chµo vµ lêi chóc tèt ®Ñp nhÊt.

V. U-li-a-nèp (Lª-nin) cña çc b¹n

§¨ng lÇn ®Çu n¨m 1924 trªn t¹p chÝ "Líp ng−êi míi", sè 2


468

Göi B. G. D¾c-x¬

Göi ®ång chÝ D¾c-x¬

T«i giao cho ®ång chÝ kiÓm tra thËt chÝnh x¸c vµ tr×nh t«i vµo ngµy 10/X b¶n b¸o ço vÒ tæng sè dù tr÷ vµng cña chóng ta cã

V. I. L ª - n i n

386

ch÷ ký cña ®ång chÝ vµ ch÷ ký cña çn bé cã träng tr¸ch trong Bé d©n ñy tµi chÝnh do c−¬ng vÞ c«ng t¸c cña m×nh chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi tµi liÖu vÒ dù tr÷ vµng.


Dù tr÷ tÊt c¶ çc lo¹i vµ tõ tÊt c¶ çc nguån cña Bé d©n ñy tµi chÝnh, Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, v. v..1)

Lª-nin ViÕt vµo th¸ng M−êi, tr−íc ngµy 10, 1922


Theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y, do V. I. Lª-nin bæ sung vµ ký

469

§iÖn göi M. M. LÝt-vi-nèp KhÈn

B»ng mËt m· Göi LÝt-vi-nèp, c¬ quan ®¹i diÖn toµn quyÒn

Cra-xin vµ Tsi-tsª-rin däa r»ng chóng ta sÏ mÊt ë n−íc Anh tÊt c¶ vèn liÕng cña chóng ta (®Õn n¨m m−¬i triÖu róp b»ng vµng) v× sù bÊt b×nh cña Ua-çc vµ cã kh¶ n¨ng lµ th−îng nghÞ viÖn sÏ cã quyÕt ®Þnh chèng l¹i chóng ta. §ång chÝ h·y cho biÕt ý kiÕn cña ®ång chÝ vµ h·y ¸p dông tÊt c¶ mäi biÖn ph¸p cã thÓ thi hµnh ®−îc. Chóng t«i chê tr¶ lêi484.

Lª-nin ViÕt ngµy 10 th¸ng M−êi 1922 §· göi ®i BÐc-lanh

In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n viÕt tay cña L. M. Ca-ra-khan

1) C©u nµy do chÝnh tay V. I. Lª-nin viÕt.

Göi V. A. T¬-ri-ph«-nèp. Ngµy 10 th¸ng M−êi 1922

387

470

Göi V. A. T¬-ri-ph«-nèp

Göi ®ång chÝ T¬-ri-ph«-nèp, tæng côc phã Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu

T«i cã trong tay nh÷ng tµi liÖu vÒ nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ

mµ ph¸i ®oµn thö nghiÖm m¸y kÐo Mü ®¹t ®−îc trong c«ng t¸c lµm ®Êt b»ng m¸y t¹i n«ng tr−êng quèc doanh "T«i-ki-n«", tØnh PÐc-m¬, huyÖn ¤-khan-xc¬1).

Theo b¸o ço cña Ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh PÐc-m¬, thµnh tÝch cßn cã thÓ lín h¬n, nÕu kh«ng thiÕu sè x¨ng vµ dÇu nhên cÇn thiÕt (ng−êi ta cho biÕt r»ng ®¸ng lÏ cung cÊp x¨ng th× l¹i cung cÊp dÇu háa).

T«i yªu cÇu ®ång chÝ lËp tøc chØ thÞ cho c¬ quan trùc thuéc ®ång chÝ ë PÐc-m¬ (c¬ quan x¨ng dÇu khu vùc PÐc-m¬), hiÖn qu¶n lý viÖc ph©n phèi vµ b¸n s¶n phÈm dÇu ë khu vùc Êy, ®Ó nã cÊp cho ph¸i ®oµn Mü lµm viÖc ë n«ng tr−êng quèc doanh "T«i-ki-n«" sö dông sè x¨ng vµ dÇu nhên cÇn thiÕt theo nh÷ng ®iÒu kiÖn −u ®·i víi møc tèi ®a.

§ång chÝ göi b¶n sao chØ thÞ nãi trªn cho ®ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp.






V. I. L ª - n i n

388

471

Trao ®æi th− víi C. B. Ra-®Õch §ång chÝ sÏ viÕt cuèn s¸ch ®Þa lý k i n h t Õ ? vÒ chñ nghÜa ®Õ

quèc? ®é 20 tê ph¶i kh«ng?

§Ò nghÞ cña t«i: TËp s¸ch vÒ nh÷ng nguyªn lý c¬ b¶n (La-pin-xki, Ra-®Õch, Varga, Newbold, Rotstein) 20 - 30 tê.

CÇn trao ®æi −? T¸n thµnh kh«ng? Nay mai.

ViÕt vµo th¸ng M−êi, chËm nhÊt lµ ngµy 13, 1922


472

Göi B. G. D¾c-x¬

Göi ®ång chÝ D¾c-x¬

T«i giao cho ®ång chÝ cïng víi Bé d©n ñy tµi chÝnh ngay lËp tøc so¹n mét dù th¶o nghÞ quyÕt mËt vÒ kiÓm kª quü ngo¹i tÖ chung cña chóng ta, tÝnh ®Õn ngµy mång 1 mçi th¸ng.

Dù th¶o ®ã, ®ång chÝ h·y ®−a ra Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng hoÆc lÊy ch÷ ký cña ®ång chÝ Ca-mª-nÐp, phã chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng.





Göi G. C. Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª. Ngµy 16 th¸ng M−êi 1922

389

473

* Göi Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng T«i ®Ò nghÞ hµng th¸ng, th«ng qua ®ång chÝ Goãc-bu-nèp,

ch¸nh v¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, göi cho t«i mét b¶n thèng kª ng¨n ng¾n vÒ t×nh h×nh doanh sè vµ thu nhËp cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng. Kho¶n nµy trong ng©n s¸ch thu cña chóng ta rÊt quan träng.





474

Göi G. C. oãc-®gi«-ni-kÝt-dª 16/X. 1922

§ång chÝ XÐc-g«! C¶ Xta-lin vµ X«-c«n-ni-cèp ®Òu ph¶n ®èi viÖc cÊp kinh phÝ

cho nhµ m¸y ®iÖn ë Ti-phlÝt. Tháa hiÖp: chuyÕn ®i cña Tu-ma-nèp. §ång chÝ h·y xö sù h Õ t s ø c chó ý (ë ®ã cã c¶ vÊn ®Ò chÌ, v. v.). H·y thu thËp toµn bé tµi liÖu (cho ch¸nh v¨n phßng). Göi cho t«i c¶ toµn bé tµi liÖu còng nh− mét b¶n b¸o ço

tæng hîp ng¾n gän (cho ç nh©n t«i). Cuéc ®Êu tranh sÏ khã kh¨n485.

Lª-nin cña ®ång chÝ In lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ n¨m 1925 trong s¸ch: M. §. ¤-ra-khª-la-svi-li. "Lª-nin vµ Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Da-çp-ca-d¬". Ti-phlÝt


V. I. L ª - n i n

390

475

Göi L. B. Ca-mª-nÐp vµ N. P. Goãc-bu-nèp

17. X. 1922

Göi çc ®ång chÝ Ca-mª-nÐp vµ Goãc-bu-nèp

T«i ñng hé ®Ò nghÞ cña ®ång chÝ Sèt-man vÒ viÖc x©y dùng nhµ m¸y giÊy ë Ca-rª-li-a vµ vÒ viÖc khai th¸c mi-ca. NÕu kh«ng cã nh÷ng trë ng¹i ®Æc biÖt, yªu cÇu xóc tiÕn c«ng viÖc486.




476

§iÖn göi C. m. txin-tx¸t-dª vµ x. i. ca-vta-r¸t-dª487

B»ng mËt m·

21/X - 22 Göi Txin-tx¸t-dª vµ Ca-vta-r¸t-dª

Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Gru-di-a, Ti-phlÝt

Sao göi Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª, ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ ®ång chÝ ¤-ra-khª-la-svi-li, bÝ th− khu ñy Da-çp-ca-d¬

T«i rÊt lÊy lµm ng¹c nhiªn v× lêi v¨n thiÕu lÞch sù trong bøc ®iÖn chuyÓn qua ®−êng d©y trùc tiÕp cã ch÷ ký cña Txin-tx¸t-dª vµ nh÷ng ng−êi kh¸c, kh«ng hiÓu t¹i sao l¹i do Bu-kha-rin chuyÓn cho t«i chø kh«ng ph¶i lµ do mét trong nh÷ng bÝ th− cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng. T«i tin ch¾c r»ng tÊt c¶ nh÷ng bÊt ®ång ý kiÕn ®· ®−îc gi¶i quyÕt tËn gèc trong çc nghÞ quyÕt cña héi nghÞ toµn

GiÊy giao c«ng t¸c cho çc th− ký. Ngµy 24 th¸ng M−êi 1922

391

thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng víi sù tham gia gi¸n tiÕp cña t«i vµ víi sù tham gia trùc tiÕp cña M®i-va-ni488. V× vËy t«i kiªn quyÕt lªn ¸n lêi c«ng kÝch th« tôc chèng l¹i Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª vµ kiªn quyÕt ®ßi ®−a sù xung ®ét cña çc ®ång chÝ víi giäng v¨n tao nh· vµ ch©n thµnh ra gi¶i quyÕt ë Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Nga vµ t«i còng chuyÓn b¸o ço cña çc ®ång chÝ theo ®−êng d©y trùc tiÕp cho Ban bÝ th−.

Lª-nin In lÇn ®Çu n¨m 1927 trong s¸ch: M. Ca-khi-a-ni. "§¶ng vµ ph¸i ®èi lËp cã thiªn h−íng t¬-rèt-kÝt ë Gru-di-a". Ti-phlÝt


477

GiÊy giao c«ng t¸c cho çc th− ký

24/X. 1922 Göi çc th− ký trùc t¹i çc phiªn häp cña

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng

Giao cho çc ®ång chÝ nhiÖm vô theo dâi chÆt chÏ ®Ó kh«ng ai nãi chuyÖn riªng t¹i çc phiªn häp, vµ yªu cÇu nh÷ng ng−êi nãi chuyÖn riªng im ngay489.

Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy V. U-li-a-nèp (Lª-nin)1)


Theo ®óng b¶n viÕt tay cña L. A. Ph«-ti-ª-va vµ do V. I. Lª-nin ký

1) V¨n kiÖn nµy còng cã ch÷ ký cña phã chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ

quèc phßng L. B. Ca-mª-nÐp.

V. I. L ª - n i n

392

478

Göi L. X. X«-xnèp-xki

Göi ®ång chÝ X«-xnèp-xki

Xin göi ®ång chÝ b¶n sao th− ®Ò ngµy 14/X cña ®ång chÝ ¤-xin-xki tõ BÐc-lanh göi vÒ, trong ®ã ®ång chÝ Êy viÕt vÒ t¬-rít Sa-ti-lèp490. Yªu cÇu ®ång chÝ t×m hiÓu c«ng viÖc g©y gièng yÕn m¹ch c¶i tiÕn vµ viÕt mét bµi nhá trªn b¸o "Sù thËt" nãi vÒ ý nghÜa cña nh÷ng c«ng viÖc Êy nãi chung vµ vÒ c«ng viÖc cña t¬-rít Sa-ti-lèp vµ cña nhµ chän gièng ng−êi Nga tªn lµ Li-xi-tx−n nãi riªng. Ch¾c r»ng ®ång chÝ cã thÓ nhËn tÊt c¶ nh÷ng t− liÖu cÇn thiÕt ë ®ång chÝ Tª-«-®«-r«-vÝch. Qua ®ång chÝ Êy, ®ång chÝ còng cã thÓ trùc tiÕp liªn hÖ víi nh÷ng ng−êi lµm viÖc ë t¬-rít Sa-ti-lèp vµ víi Li-xi-tx−n. T«i xin giíi thiÖu tr−íc víi ®ång chÝ lµ nªn ®äc cuèn s¸ch nhá ®· xuÊt b¶n ë ta nhan ®Ò lµ "Vïng ®Êt ®æi míi", b¶n dÞch cña Ti-mi-ri-a-dÐp.


P. S. Ç nh©n t«i tr−íc ®©y cã nghe ¤-xin-xki cã ý kiÕn rÊt hoan nghªnh nhµ chän gièng míi (hay lµ cò?) ë Sa-ti-lèp. NÕu tiÖn, ®ång chÝ h·y kiÓm tra xem!491

Lª-nin cña ®ång chÝ1)


§¨ng lÇn ®Çu n¨m 1924 trªn t¹p chÝ "T«i muèn biÕt tÊt c¶", sè 8

Theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y, do V. I. Lª-nin ký vµ bæ sung

1) PhÇn t¸i bót do chÝnh tay V. I. Lª-nin viÕt.

Göi V. N. M¸c-xi-mèp-xki. Ngµy 27 th¸ng M−êi 1922

393

479

Göi G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki vµ g. L. Pi-a-ta-cèp

26. X. 1922

Göi ®ång chÝ Cr¬-gi-gia-nèp-xki vµ ®ång chÝ Pi-a-ta-cèp

Xin chuyÓn tíi çc ®ång chÝ nh÷ng thø kÌm theo ®©y492. T«i kh«ng cã b¶n sao.

CÇn ph¶i cho ý kiÕn thËt nhanh (t«i nghÜ r»ng 2 - 3 ngµy). §ã lµ thø nhÊt.

Gi¶i quyÕt toµn bé vÊn ®Ò mét çch chÝnh thøc. §ã lµ thø hai.

ThiÕt tha yªu cÇu lµm gÊp. I-van I-va-n«-vÝch R¸t-tsen-c« lµ mét ®¶ng viªn b«n-sª-vÝch

l·o thµnh: cÇn ph¶i g i ó p ® ì ®ång chÝ ®ã493.




480

Göi v. N. M¸c-xi-mèp-xki

24. X. 1922

§ång chÝ M¸c-xi-mèp-xki!

Ch¾c h¼n lµ ®ång chÝ ®· biÕt râ nghÞ quyÕt h«m qua cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng494. Cã thÓ lµ tõ nghÞ quyÕt ®ã, ph¶i xem l¹i c¶ nh÷ng phÇn kh¸c trong dù to¸n cña Bé d©n ñy gi¸o dôc ®Ó lµm cho tÊt c¶ mäi çi phï hîp víi nhau trong toµn bé, bæ sung nh÷ng çi g× sÏ bÞ lo¹i bá, v. v..

V. I. L ª - n i n

394

Bëi v× ®ång chÝ ®øng ®Çu c«ng viÖc qu¶n trÞ vµ tµi chÝnh cña bé d©n ñy, cho nªn t«i yªu cÇu ®ång chÝ ngay b©y giê ph¶i b¾t tay vµo viÖc xÐt l¹i dù to¸n cña Bé d©n ñy gi¸o dôc vµ cè g¾ng gi¶m bít nãi chung nh÷ng çi kh«ng cÇn thiÕt (phÇn cña ñy ban trung −¬ng c¶i thiÖn sinh ho¹t cho çc nhµ khoa häc, phÇn çc tr−êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng, nhiÒu phÇn bªn trªn, v.v.) ®Ó t¨ng kinh phÝ cho çc tr−êng phæ th«ng vµ cho viÖc xãa n¹n mï ch÷. H·y gäi ®iÖn tho¹i cho t«i hoÆc viÕt cho t«i vµi ch÷ vÒ vÊn ®Ò nµy.

Lª-nin cña ®ång chÝ In lÇn ®Çu n¨m 1959 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXVI


481

Göi L. B. Ca-mª-nÐp §ång chÝ Ca-mª-nÐp! Cr¬-gi-gia-nèp-xki kÓ cho t«i nghe

r»ng Pi-a-ta-cèp ®· bá qua vµ cho phÐp t¨ng dù to¸n (cña Bé d©n ñy qu©n sù ) mµ ®¸ng lÏ ph¶i gi¶m bít. Cã lÏ ph¶i kÐo dµi thªm mét ngµy, hoÆc hai ngµy ®Ó t×m çch uèn n¾n Pi-a-ta-cèp495?


ViÕt kho¶ng gi÷a ngµy 27 vµ 30 th¸ng M−êi 1922


482


§ång chÝ M«-l«-tèp! T«i yªu cÇu ®äc, l−u ý vµ tr¶ l¹i cho t«i. §ång chÝ h·y viÕt

cho t«i biÕt ®· göi vµng ®i ¸c-mª-ni-a (1 21 triÖu róp, h×nh nh−

®· quyÕt ®Þnh råi) ch−a?

Göi G. L. Pi-a-ta-cèp vµ M. I. Phrum-kin. Ngµy 30 th¸ng M−êi 1922

395

Cßn nh÷ng biÖn ph¸p kh¸c ®Ó gióp ®ì nh©n d©n ¸c-mª-ni-a th× sao?

CÇn ph¶i x ó c t i Õ n v µ k i Ó m t r a 496. T«i chê tr¶ lêi.

Lª-nin ViÕt ngµy 28 th¸ng M−êi 1922



483

Göi I. V. Xta-lin vµ L. B. Ca-mª-nÐp

Göi çc ®ång chÝ Xta-lin vµ Ca-mª-nÐp

T«i nghÜ r»ng néi dung bøc ®iÖn cña ®ång chÝ Cra-xin vÒ viÖc gÆp gì víi ph¸i viªn cña Ua-çc ®ßi hái chóng ta chËm nhÊt lµ ngµy h«m nay ph¶i gÆp gì nhau tr−íc vµ th¶o luËn tr−íc vÊn ®Ò497.

Lª-nin §äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 30 th¸ng M−êi 1922


484

Göi G. L. Pi-a-ta-cèp vµ M. I. Phrum-kin

Göi çc ®ång chÝ Pi-a-ta-cèp vµ Phrum-kin

Sao göi çc ®ång chÝ Xta-lin vµ Ca-mª-nÐp

Bøc ®iÖn nhËn ®−îc nãi vÒ cuéc gÆp gì gi÷a ®ång chÝ Cra-xin víi ph¸i viªn cña Ua-çc b¾t buéc chóng ta ph¶i xóc tiÕn viÖc cho ®¨ng çc bµi cã tÝnh chÊt tranh luËn vÒ vÊn ®Ò nµy. V× thÕ, t«i yªu cÇu ngay ngµy mai ®¨ng trªn b¸o "Sù thËt" bµi cña Pi-a-ta-cèp,

V. I. L ª - n i n

396

nãi tr−íc r»ng bµi b¸o ®ã cã tÝnh chÊt tranh luËn. Ngµy kia sÏ ®¨ng bµi cña Phrum-kin hoÆc cña mét ng−êi nµo ®ã tïy ®ång chÝ ®ã chän.

T«i nghÜ r»ng, sÏ cã lîi h¬n ®èi víi chóng ta nÕu ký tªn vµo c¶ hai bµi, nh−ng muèn vËy th× ph¶i quyÕt ®Þnh l¹i çi mµ Bé chÝnh trÞ ®· quyÕt ®Þnh, v× vËy cho ®Õn chiÒu, vÊn ®Ò ký tªn vµo bµi b¸o ph¶i ®−îc coi lµ ch−a quyÕt ®Þnh498.

Lª-nin §äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 30 th¸ng M−êi 1922


485

§iÖn göi L. B. Cra-xin499

Göi Cre-xtin-xki ®Ó chuyÓn cho Cra-xin

§ång chÝ h·y b¾t ®Çu nghØ phÐp ®i, bëi v× ngµy mai chóng ta sÏ b¾t ®Çu cuéc tranh luËn trªn b¸o, cuéc tranh luËn nµy ®· ®−îc Lª-nin høa víi Ph¸c-bman trong cuéc pháng vÊn500, cßn héi nghÞ L«-da-n¬ th× vÉn cßn lµ mét dÊu hái rÊt to501.

ViÕt ngµy 30 th¸ng M−êi 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

486


30. X. 1922


ChiÒu thø s¸u1), ®ång chÝ Cr¬-gi-gia-nèp-xki ®· cho t«i biÕt r»ng v× lÇm lÉn, ®ång chÝ Pi-a-ta-cèp ®· n©ng dù to¸n qu©n sù lªn v−ît møc quy ®Þnh ®Õn mÊy v¹n tû róp.

1) Tøc lµ ngµy 27 th¸ng M−êi.

Göi I. V. Xta-lin ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ

397

H«m qua t«i ®−îc biÕt r»ng t¹i Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, ®ång chÝ kh«ng thÓ nµo söa ch÷a ®−îc sai lÇm ®ã. Theo lêi ®ång chÝ th× ®ång chÝ dù ®Þnh cø t¹m ®Ó nh− vËy. Sau khi suy nghÜ kü vÊn ®Ò, t«i cho r»ng con ®−êng ®ã lµ v« cïng nguy hiÓm võa kh«ng b¶o ®¶m, võa kh«ng ®óng ®¾n vÒ mÆt nguyªn t¾c vµ kh«ng tiÖn vÒ tÊt c¶ çc mÆt.

T«i ®Ò nghÞ chóng ta h·y gÆp nhau ë chç t«i ngay h«m nay, thø hai, hoÆc lµ tõ 1 giê ®Õn 2 giê, hoÆc lµ tõ 6 giê ®Õn 7 giê, cïng víi Xta-lin (Di-n«-vi-Ðp vµ M«-l«-tèp) vµ chóng ta sÏ giao hÑn víi nhau vÒ viÖc triÖu tËp héi nghÞ Bé chÝnh trÞ ngay trong ngµy h«m nay, t«i nghÜ lµ nªn nh− vËy.

Ph¶i hñy bá ngay lËp tøc quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, tuyªn bè khiÓn tr¸ch Pi-a-ta-cèp. NÕu kh«ng, chóng ta sÏ bÞ lÇm lÉn trong mét thêi gian l©u; t«i thiÕt tha xin lçi vÒ ®Ò nghÞ cña t«i (®Ò xuÊt chËm), nh−ng t«i kh«ng thÓ hµnh ®éng kh¸c ®i ®−îc.

T«i göi b¶n sao cho ®ång chÝ Xta-lin1).



487

Göi I. V. Xta-lin ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ

Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) nga502

Cr¬-gi-gia-nèp-xki ®· nãi víi t«i r»ng ®ã lµ sai lÇm cña Pi-a-ta-cèp (phã chñ nhiÖm ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc). Kh«ng thÓ ®Ó x¶y ra nh÷ng sai lÇm nh− thÕ. Theo t«i, cÇn ph¶i yªu cÇu mét


V. I. L ª - n i n

398

çch kh¸ lÞch sù víi Pi-a-ta-cèp lµ tõ nay vÒ sau ®õng ®Ó x¶y ra nh÷ng sai lÇm nh− thÕ n÷a.

30. X. 1922. Lª-nin


488

Göi C. B. Ra-®Õch

Nªn coi cuèn s¸ch nhá nµy nh− lµ mét cuèn gi¸o khoa: ®iÓm qua t Ê t c ¶ çc n−íc trªn thÕ giíi; ai nî ai bao nhiªu; nh÷ng nguån thu nhËp cã lîi vµ c¨n b¶n ë mçi n−íc.

Tæng qu¸t l¹i, ®©y lµ mét bøc tranh s¸ng râ, gän gµng vÒ sù thèng trÞ v« liªm sØ cña 4 c−êng quèc ®Õ quèc chñ nghÜa (chóng ta sÏ cho dÞch ra tÊt c¶ çc thø tiÕng; lÊy lµm s¸ch gi¸o khoa; cø 2 n¨m chóng ta l¹i bæ sung).

B¶n ®å râ rµng. Trªn b¶n ®å, cã ghi nh÷ng trÞ sè chñ yÕu;

― nh÷ng m ã n n î chñ yÕu; tÊt c¶ nh÷ng çi ®ã ®Òu thÊy râ, trong çc ®å biÓu, v. v..

ViÕt n¨m 1922, chËm nhÊt lµ th¸ng M−êi



489

§iÖn göi Ph. E. §giÐc-gin-xki 1)

Göi Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª ®Ó chuyÓn cho §giÐc-gin-xki

L«-m«-n«-xèp võa ë ®©y, ®· ®Ò nghÞ t«i chØ ®Þnh ®ång chÝ

1) ë phÇn trªn cña v¨n kiÖn, do chÝnh tay I. V. Xta-lin viÕt: "B » n g m Ë t m · . Tèi mËt".

Göi Ban tµi chÝnh. Ngµy 4 th¸ng M−êi mét 1922

399

®ã lµm quyÒn thø tr−ëng. §ång chÝ Êy ®o¸n ch¾c r»ng sau mét th¸ng n÷a, khi ®ång chÝ vÒ ®Õn n¬i, chóng ta sÏ cã thÓ dÔ dµng nhËn xÐt xem liÖu ®ång chÝ ®ã cã thu xÕp æn tháa ®−îc víi nh÷ng chuyªn gia vµ nh÷ng tæ chøc c«ng ®oµn thï ®Þch víi ®ång chÝ ®ã kh«ng; ®ång chÝ Êy ®o¸n ch¾c r»ng ®ång chÝ ®ã kh«ng thÝch hîp víi chøc n¨ng cè vÊn hoÆc kh«ng thÓ lµ ñy viªn cña ban l·nh ®¹o bé t−¬ng ®−¬ng víi chøc cè vÊn ®−îc. T«i nghÜ r»ng ®ång chÝ ®ã thËt lßng muèn qu¶n lý çc ®−êng s¾t víi ®iÒu kiÖn lµ cã ®ång chÝ lµm ng−êi l·nh ®¹o chÝnh trÞ. T«i tin ch¾c r»ng ®ång chÝ ®ã kh«ng cã nguyÖn väng nµo kh¸c. T«i thiÕt tha yªu cÇu nªn ®ång ý nh− vËy vµ ®õng nªn coi ®ã lµ cã Èn ý xÊu mµ t«i kh«ng hÒ cã. T«i tin r»ng chóng ta sÏ kh«ng bao giê cã kh¶ n¨ng ®Ó thö th¸ch thËt cÈn thËn mét trong nh÷ng chuyªn gia −u tó, bëi v× ®ång chÝ ®ã sÏ ®i lµm gi¸o s−. T«i nghÜ r»ng ®ång chÝ lµ cÇn thiÕt trong vai trß lµ l·nh tô ®¶ng vµ chÝnh trÞ cña ngµnh ®−êng s¾t. Yªu cÇu ®ång chÝ tr¶ lêi ngay cho t«i, nh−ng ph¶i tr¶ lêi thËt th¼ng th¾n503.

Lª-nin ViÕt ngµy 1 th¸ng M−êi mét 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

490

* Göi ban tµi chÝnh

Sao göi ®ång chÝ Tª-«-®«-r«-vÝch

Trong khi xem xÐt dù to¸n cña Bé d©n ñy n«ng nghiÖp, héi nghÞ liªn bé ®· cù tuyÖt ghi dù to¸n cña Côc h¹t gièng nhµ n−íc vµo ng©n s¸ch cña Bé d©n ñy n«ng nghiÖp, ®ång thêi ®Ò nghÞ hái vay Ng©n hµng nhµ n−íc, cßn Ng©n hµng nhµ n−íc th× ®¸ng lÏ ph¶i cho vay 3,5 ngh×n tû róp cÇn thiÕt cho quý I l¹i chØ xuÊt cho cã 1 ngh×n tû.

V. I. L ª - n i n

400

NhËn thÊy r»ng c«ng viÖc cña t¬-rít Sa-ti-lèp cã tÇm quan träng to lín ®èi víi n−íc nhµ vµ v× tin ch¾c r»ng viÖc c¶i tiÕn gièng c©y trång theo kiÓu cña Mü lµ mét trong nh÷ng c¬ së chñ yÕu ®Ó t¨ng n¨ng suÊt cña nÒn n«ng nghiÖp chóng ta, t«i yªu cÇu xem xÐt l¹i nghÞ quyÕt cña héi nghÞ liªn bé ®Ó tïy kh¶ n¨ng tháa m·n nh÷ng nhu cÇu cña Côc h¹t gièng nhµ n−íc.

T«i göi kÌm theo ®©y b¶n sao tê tr×nh cña ®ång chÝ Tª-«-®«-r«-vÝch vµ b¶n sao th− cña ®ång chÝ ¤-xin-xki ®Ó lµm tµi liÖu, t«i hoµn toµn t¸n thµnh ®ång chÝ ¤-xin-xki504.




In lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ n¨m 1945 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXXV


491


Göi ®ång chÝ Bri-u-kha-nèp Bé d©n ñy l−¬ng thùc

T«i ®−îc b¸o tin r»ng ng−êi ta ®−a ®Õn çc tr¹m thu mua nhiÒu ngò cèc cßn Èm do mïa h¹ nhiÒu m−a. Cã nguy c¬ lµ ngò cèc cã thÓ dÔ bÞ bèc nãng vµ mÊt hÕt t¸c dông kinh tÕ.

T«i yªu cÇu cho t«i biÕt ®iÒu ®ã cã ®óng víi thùc tÕ kh«ng vµ cã thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ lóa m× ®· thu mua ch−a, vµ cho biÕt ai ®−îc ph©n c«ng ®Ých th©n theo dâi ®«n ®èc vÊn ®Ò ®ã trªn toµn l·nh thæ n−íc Nga.

GlÐp M¸c-xi-mi-li-a-n«-vÝch cho t«i biÕt r»ng nguy c¬ lín ®èi víi thuÕ l−¬ng thùc lµ ë chç bÞ ø ®äng mét khèi l−îng rÊt lín l−¬ng thùc tíi 10 000 toa tµu ë çc n¬i chë ®Õn ― M¸t-xc¬-

Göi G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki. Ngµy 6 th¸ng M−êi mét 1922

401

va, Pª-t¬-r«-gr¸t, Xa-ma-ra, R−-bin-xc¬, I-a-r«-xl¸p, C«-xt¬-r«-ma vµ nh÷ng n¬i kh¸c, do kh«ng cã ®ñ kho ë nh÷ng ®iÓm tiÕp nhËn vµ do viÖc dì hµng nãi chung lµ chËm trÔ.

ViÖc chuyÓn ®Þa chØ nhËn hµng tõ mét ®iÓm nµy sang mét ®iÓm kh¸c d−êng nh− hiÖn nay ch−a ®em l¹i kÕt qu¶ tèt ®Ñp, bëi v× sau khi ®−îc ®æi ®Þa ®iÓm giao nhËn nh− vËy, ë nh÷ng ®Þa ®iÓm kh¸c, çc toa tµu còng vÉn ph¶i ®øng hµng tuÇn lóc dì hµng ®Ó ®îi cho cã bao b× vµ nhµ kho.

Do çc kho hiÖn nay ®· ®Çy ¾p, cho nªn râ rµng ®©y lµ lóc cùc kú nguy hiÓm.

T«i yªu cÇu b¸o ço cho t«i biÕt t×nh h×nh bèc dì lóa m× hiÖn nay ra sao vµ Bé d©n ñy l−¬ng thùc ®ang ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p g× ®Ó c«ng viÖc ®−îc tiÕn hµnh nhanh chãng.





492


Göi ®ång chÝ Cr¬-gi-gia-nèp-xki ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc

Sao göi ®ång chÝ X«-c«n-ni-cèp, Bé d©n ñy tµi chÝnh

T«i xin göi ®ång chÝ b¶n sao hai bøc th− cña ®ång chÝ Tsu-ba-r¬, trong ®ã ®ång chÝ Êy chøng minh r»ng cuéc sèng ®· b¸c bá nghÞ quyÕt vÒ §«n-b¸t cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ngµy 13 th¸ng M−êi 505.

V . I. L ª - n i n

402

CÇn ph¶i xem xÐt l¹i vÊn ®Ò ngay lËp tøc, mét çch toµn diÖn, mêi c¶ Bé d©n ñy tµi chÝnh vµ Héi ®ång trung −¬ng çc c«ng ®oµn toµn Nga tham gia th¶o luËn. BÊt kú thÕ nµo còng ph¶i t×m cho ®−îc mét çch gi¶i quyÕt toµn bé çc vÊn ®Ò ®Ó b¶o ®¶m ho¹t ®éng b×nh th−êng cho §«n-b¸t vµ khiÕn cho nã kh«ng phô thuéc vµo t×nh tr¹ng ®ång róp tiÕp tôc bÞ sôt gi¸.

T«i cho ®ã lµ mét c«ng viÖc v« cïng cÊp b¸ch vµ yªu cÇu ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc ®Æc biÖt tËp trung chó ý ®Õn c«ng viÖc nµy506.






493

* Göi côc b¶o vÖ chÝnh trÞ nhµ n−íc

Sao göi Bé d©n ñy ngo¹i giao " ®ång chÝ Ay-®óc

T«i cã tµi liÖu nãi vÒ luång nhËp c¶nh kh«ng hîp ph¸p kh¸ m¹nh hiÖn nay (gåm ng−êi Nga vµ ng−êi Mü) qua nhiÒu tr¹m biªn giíi, ®Æc biÖt lµ qua çc h¶i c¶ng trªn H¾c-h¶i.

Theo b¸o ço cña Vô nhËp c− c«ng nghiÖp thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, th× mçi th¸ng cã ®Õn 200 - 300 ng−êi nhËp c¶nh. (ë ®©y, nhËp c¶nh cã c¶ bän ®Çu c¬, bän ph¶n çch m¹ng vµ nh÷ng ®¸m ng−êi t−¬ng tù nh− thÕ.)

Göi G. V. Tsi-tsª-rin. Th¸ng M−êi mét 1922

403

T«i yªu cÇu ®ång chÝ ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p thËt kiªn quyÕt ®Ó chÆn ®øng t×nh tr¹ng nhËp c¶nh ®ã.

§ång chÝ cho ®ång chÝ Goãc-bu-nèp biÕt nh÷ng biÖn ph¸p ®· ®−îc ¸p dông.




In lÇn ®Çu n¨m 1958 trong s¸ch: "V. I. Lª-nin. VÒ ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa (1917 - 1922)". M¸t-xc¬-va


494 Göi G. V. Tsi-tsª-rin507

§ång chÝ Tsi-tsª-rin! Chóng ta cã nªn g©y sù víi Mót-x«-li-ni

vµ t Ê t c ¶ m ä i n g−ê i (V«-rèp-xki vµ toµn bé thµnh viªn ph¸i ®oµn) cã nªn r ê i k h á i n−í c ý sau khi c « n g k Ý c h nã v× hµnh vi cña bän ph¸t-xÝt ý hay kh«ng?

Chóng ta sÏ biÓu thÞ hµnh ®éng ph¶n ®èi cã tÝnh chÊt quèc tÕ.

Lý do ®Ó ph¶n ®èi lµ thuËn tiÖn: çc anh ®¸nh ng−êi chóng t«i, çc anh lµ bän d· man, bän Tr¨m ®en, t å i t Ö h ¬ n n−í c N g a n¨m 1 9 0 5 , v.v. vµ v.v..

Theo t«i th× nªn. Chóng ta sÏ gióp ®ì mét çch nghiªm tóc n h © n d © n ý508.


ViÕt vµo th¸ng M−êi mét, sím nhÊt lµ ngµy 8, 1922


V . I. L ª - n i n

404

495 Göi I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp

I-van I-va-n«-vÝch th©n mÕn! T«i ®· ®äc bµi b¸o cña ®ång chÝ vÒ çc chuyªn gia509. Kh«ng ®ång ý. 2 ®iÓm. §iÓm thø nhÊt, ë ®o¹n ®Çu (cét thø ba, kÓ tõ ®Çu): "NÒn

chuyªn chÝnh v« s¶n sÏ sôp ®æ nÕu, mét lµ,...1) (nãi nh− thÕ lµ ®óng) vµ hai lµ, nÕu çc chuyªn gia ®ã kh«ng ph¶i lµ nh÷ng chuyªn gia cña chóng ta, vµ kh«ng ph¶i lµ nh÷ng chuyªn gia cho r»ng nhiÖm vô cña hä lµ cñng cè vµ ph¸t triÓn nÒn chuyªn chÝnh v« s¶n".

§o¹n viÕt nghiªng nãi kh«ng ®óng. Chóng ta sÏ kh«ng cã ngay ®−îc nh÷ng chuyªn gia ®ã, chõng nµo h·y cßn çc chuyªn gia t− s¶n, çc chuyªn gia tiÓu t− s¶n, chõng nµo mµ tÊt c¶ nh÷ng chuyªn gia ch−a trë thµnh nh÷ng ng−êi céng s¶n. Tuy vËy, nÒn chuyªn chÝnh v« s¶n vÉn tuyÖt ®èi kh«ng ®−îc "sôp ®æ" . Mét ®iÒu kiÖn n h á h ¬ n lµ ®ñ råi: cô thÓ lµ ®iÒu kiÖn t h ø n h Ê t . §iÒu kiÖn thø hai kh«ng giÕt ®−îc chóng ta. ChØ cÇn "n¾m ®−îc" th«i.

Trong mét thêi gian l©u dµi, sÏ cßn cã nh÷ng mèi hoµi nghi, th¸i ®é l−ìng lù, nh÷ng hiÖn t−îng thäc gËy vµo b¸nh xe, nh÷ng hµnh vi ph¶n béi, v.v.. §iÒu kiÖn thø hai sÏ kÐo dµi ®Õn khi nÒn chuyªn chÝnh chÊm døt vµ bëi vËy nã kh«ng ph¶i lµ mét ®iÒu kiÖn cña sù chuyªn chÝnh.

B©y giê th× ®Õn ®iÓm thø hai, ë cuèi bµi b¸o, ®o¹n thø 3 vµ 2, t õ c u è i ® Õ m l ª n .

"Cuéc ®Êu tranh giai cÊp... kh«ng kú qu¸i h¬n lµ nh÷ng mèi quan hÖ mµ nã thÓ hiÖn"510.

Kh«ng ®óng. §iÒu ®ã lµ kh«ng ®óng, vµ kh«ng ph¶i chØ kú qu¸i mµ th«i. §iÒu ®ã cßn tÖ h¬n lµ kú qu¸i n÷a: nã sai vÒ mÆt khoa häc. §ã kh«ng ph¶i lµ cuéc ®Êu tranh giai cÊp.

1) V. I. Lª-nin môèn nãi ®o¹n sau ®©y: "mét lµ, nã kh«ng cã nh÷ng chuyªn gia tèt thuéc ®ñ çc h¹ng hÕt søc nhiÒu h×nh nhiÒu vÎ".

Th− göi çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ

405

ë d−íi n÷a. "Mét phßng thÝ nghiÖm khoa häc, ®ã lµ mét tËp thÓ ®oµn kÕt nhÊt trÝ, toµn bé nh÷ng thµnh viªn cña tËp thÓ ®ã ho¹t ®éng ¨n khíp víi nhau, ho¹t ®éng mét çch hiÖp ®ång vµ tù gi¸c".

Kh«ng ®óng. §iÒu ®ã kh«ng thÓ nµo cã tr−íc khi çc giai cÊp bÞ tiªu diÖt.

§ång chÝ ®−a ra ®Êy mét çi g× cã tÝnh chÊt t×nh c¶m, chø kh«ng cã tÝnh chÊt khoa häc: t r−í c k h i xãa bá giai cÊp, "h·y ph©n chia" tÊt c¶ çi g× anh cã. Nãi nh− thÕ lµ sai. §iÒu ®ã sÏ tho¸i hãa thµnh nh÷ng mÈu chuyÖn cña n¨m 1918: çc y sÜ ®ßi çc b¸c sÜ: "h·y ph©n chia" tÊt c¶ nh÷ng g× anh cã ( v Ò m Æ t k h o a h ä c ) .

Nãi nh− thÕ võa kh«ng ®óng võa cã h¹i trong thùc tiÔn. VÝ dô: Bé chÝnh trÞ vµ nh÷ng ®ång chÝ n÷ th− ký cña m×nh.

"H·y ph©n chia" tÊt c¶ nh÷ng g× anh cã (v Ò m Æ t k h o a h ä c )? B¶n th©n ®ång chÝ ch¾c sÏ kh«ng chñ tr−¬ng nh− thÕ. §ång chÝ ®· bèc ®Êy.





496

Th− göi çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n (b) Nga vµ dù th¶o th− Göi hÐc-bíc C. Hu-v¬

Tèi mËt

Ha-xken nh¾c l¹i víi t«i ®Ò nghÞ mµ «ng ta ®· ®−a ra mét çch cã ®iÒu kiÖn víi ®ång chÝ Ca-mª-nÐp. T«i ®· bµy tá sù ®ång

V . I. L ª - n i n

406

ý hoµn toµn vµ ®· hÕt lêi khen ngîi. §Ó tháa m·n yªu cÇu cña Ha-xken, t«i muèn göi «ng ta bøc th− sau ®©y vµ ®Ò nghÞ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ vµ ®ång chÝ Tsi-tsª-rin ph¸t biÓu ý kiÕn vÒ vÊn ®Ò: çc ®ång chÝ cã cho lµ hîp lý nÕu giao bøc th− nh− vËy vµo tay Ha-xken kh«ng, hay lµ çc ®ång chÝ cho r»ng lµm nh− thÕ nµy th× cÈn thËn h¬n (v× chóng ta kh«ng biÕt râ nh÷ng ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ ë Mü): t«i lÊy lý do lµ èm, ®Ó tr¸nh kh«ng trao cho Ha-xken bÊt kú mét bøc th− nµo nãi chung.

Ph¶i cã quyÕt ®Þnh chËm nhÊt lµ buæi s¸ng ngµy mai. Göi ngµi Hu-v¬

Th−a ngµi Hu-v¬! Ngµi ®¹i t¸ Ha-xken ®· nãi víi ®ång chÝ Ca-mª-nÐp, ng−êi

mµ ngµi ®ã th−êng xuyªn liªn hÖ vÒ çc vÊn ®Ò cña C¬ quan qu¶n lý viÖn trî Mü, vµ sau ®ã, trong mét cuéc gÆp gì riªng víi t«i, ®· nãi l¹i víi t«i r»ng Ngµi1), trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, cã thÓ ®ång ý sang n−íc Nga, hiÕn m×nh cho c«ng viÖc kh«i phôc kinh tÕ n−íc Nga; t«i rÊt thÝch thó hoan nghªnh ®Ò nghÞ ®ã vµ bµy tá sù biÕt ¬n tr−íc ®èi víi Ngµi vÒ ®Ò nghÞ ®ã. T«i xin nãi l¹i ®iÒu t«i ®· nãi víi ngµi Ha-xken, lµ chÝnh sù gióp ®ì ®èi víi chóng t«i nh− vËy tõ phÝa mét nhµ tæ chøc xuÊt s¾c vµ lµ "l·nh tô cña nÒn c«ng nghiÖp" ë trong mét n−íc cã nh÷ng nguyªn t¾c ®èi lËp víi chóng t«i vÒ chÕ ®é kinh tÕ, sù gióp ®ì ®ã sÏ cã mét ý nghÜa cùc kú quan träng vµ, ®èi víi chóng t«i, sÏ lµ mét ®iÒu ®Æc biÖt ®¸ng mong muèn vµ hoan nghªnh2).

Theo ý muèn cña ngµi Ha-xken, toµn bé c«ng viÖc ®ã sÏ ®−îc gi÷ tuyÖt ®èi bÝ mËt cho ®Õn khi cã quyÕt ®Þnh cña Ngµi 511.

KÝnh th− Lª-nin ViÕt ngµy 22 th¸ng M−êi mét 1922

In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y, do V. I. Lª-nin söa ch÷a vµ bæ sung

1) §o¹n "®· nãi... r»ng Ngµi" do chÝnh tay V. I. Lª-nin viÕt. 2) §o¹n "xuÊt s¾c... hoan nghªnh" do chÝnh tay V. I. Lª-nin viÕt.

Göi L. §. T¬-rèt-xki, G. E. Di-n«-vi-Ðp

407

497

Göi L. §. T¬-rèt-xki, G. E. Di-n«-vi-Ðp, N. I. Bu-kha-rin vµ C. B. Ra-®Õch 512

Göi çc ®ång chÝ T¬-rèt-xki, Di-n«-vi-Ðp,

Bu-kha-rin vµ Ra-®Õch

V¨n kiÖn mµ çc ®ång chÝ ®· göi ®Õn cho t«i, cô thÓ lµ b¶n dù th¶o b»ng tiÕng §øc nhan ®Ò "S¬ th¶o c−¬ng lÜnh hµnh ®éng trong vÊn ®Ò ruéng ®Êt", chñ yÕu do V¸c-ga biªn so¹n vµ ®· ®−îc tiÓu ban phª chuÈn, t«i ®· ®äc vµ rÊt ngÇn ng¹i ph¸t biÓu ý kiÕn t¸n thµnh v¨n kiÖn ®ã. T«i cho r»ng b¶n dù th¶o hÇu nh− kh«ng ®−a l¹i mét ®iÒu g× míi so víi nghÞ quyÕt cña §¹i héi II Quèc tÕ céng s¶n vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt. T«i rÊt lo ng¹i r»ng mét sè ®o¹n diÔn ®¹t, do xa rêi, thËm chÝ cã thÓ lµ mét çch ngÉu nhiªn, víi nghÞ quyÕt cña §¹i héi II, sÏ g©y nªn sù hiÓu lÇm vµ lµ çi cí ®Ó ng−êi ta sÏ cè ý gi¶i thÝch vÒ sù bÊt ®ång gi÷a b¶n dù th¶o ®ã víi nghÞ quyÕt cña §¹i héi II. D−êng nh− cã c¶ sù kh¸c nhau lµm gi¶m nhÑ ý nghÜa cña ®iÒu ®· ®−îc nãi trong nghÞ quyÕt cña §¹i héi II vÒ viÖc ñng hé phong trµo n«ng d©n, vµ cã thÓ ®Î ra sù h»n thï nµo ®ã gi÷a n«ng d©n kh«ng cã tµi s¶n vµ giai cÊp v« s¶n n«ng nghiÖp.

T«i kh«ng thÓ ®i s©u mét çch chi tiÕt h¬n vµo vÊn ®Ò ®ã vµ so s¸nh tõng c©u b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt cña V¸c-ga mµ çc ®ång chÝ göi ®Õn víi nghÞ quyÕt cña §¹i héi II. T«i cho r»ng cÇn ph¶i hÕt søc ®Ò phßng ®Ó chóng ta ®õng cã qu¸ nhiÒu nghÞ quyÕt vÒ cïng mét vÊn ®Ò, cã thÓ ®Î ra sù hiÓu lÇm vµ sù lÉn lén.

Tèi thiÓu, t«i ®Ò nghÞ: 1. So s¸nh tõng c©u cña nghÞ quyÕt míi víi nghÞ quyÕt cña

§¹i héi II. 2. Lµm cho nghÞ quyÕt míi nµy cã tÝnh chÊt cña lo¹i bµi b×nh

luËn bé phËn.

V . I. L ª - n i n

408

Riªng t«i th× nghÜ r»ng rÊt ®¸ng nghi ngê vÒ Ých lîi cña nghÞ quyÕt míi nµy513.

Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 25 th¸ng M−êi mét 1922 håi 12 giê


498


Göi ®ång chÝ T¬-rèt-xki, sao göi Di-n«-vi-Ðp, Bu-kha-rin, Ra-®Õch, Xta-lin vµ Ca-mª-nÐp

1) VÒ Boãc-®i-ga, t«i khÈn thiÕt khuyªn lµ nªn chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña ®ång chÝ: göi mét bøc th− cho çc ®¹i biÓu ý nh©n danh Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng ta vµ khÈn kho¶n giíi thiÖu víi hä s¸ch l−îc mµ ®ång chÝ ®· nªu, nÕu kh«ng th× hµnh ®éng cña hä sÏ rÊt cã h¹i ®èi víi çc ®ång chÝ céng s¶n ý trong toµn bé t×nh h×nh s¾p tíi514.

2) T«i ®· ®äc nh÷ng ®Ò c−¬ng cña ®ång chÝ vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi vµ t«i thÊy nãi chung lµ rÊt tèt, cßn nh÷ng c«ng thøc diÔn ®¹t riªng biÖt th× rÊt ®¹t, nh−ng cßn mét sè Ýt ®iÓm th× theo t«i cÇn ph¶i tranh c·i. T«i khuyªn t¹m thêi nªn in trªn çc b¸o, cßn sau ®ã nhÊt thiÕt sÏ cho in l¹i thµnh s¸ch. NÕu cã kÌm thªm mét sè b×nh luËn, th× nh÷ng ®Ò c−¬ng ®ã rÊt ®¹t, ®Ó giíi thiÖu cho c«ng chóng n−íc ngoµi hiÓu chÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña chóng ta.

Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 25 th¸ng M−êi mét 1922 håi 11 giê s¸ng


VÒ bøc th− cña N. M. Knhi-p«-vÝch. Ngµy 3 th¸ng Ch¹p 1922

409

499 * Göi ®oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc x«-viÕt toµn Nga

Sao göi ®ång chÝ B«-g®a-nèp

" ®ång chÝ Ph«-min

Ngµy 14 th¸ng M−êi mét, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· xÐt vÊn ®Ò chuyÓn çc nhµ m¸y tÈm thuèc tµ vÑt tõ Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao sang cho Bé d©n ñy giao th«ng vµ ®· quyÕt ®Þnh chuyÓn çc nhµ m¸y sang cho Bé d©n ñy giao th«ng.

Bëi v× t«i cã mét sè nghi ngê vÒ tÝnh chÊt ®óng ®¾n cña nghÞ quyÕt ®ã, t«i yªu cÇu §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga xem xÐt tØ mØ mét lÇn n÷a vÊn ®Ò ®ã vÒ thùc chÊt, ®Ó cho hai bªn ph¸t biÓu ý kiÕn mçi bªn Ýt nhÊt lµ 20 phót.

B¸o ço viªn cña bªn nµy sÏ lµ ®¹i diÖn cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, cña bªn kia lµ ®¹i diÖn cña Bé d©n ñy giao th«ng.

TÊt c¶ çc tµi liÖu vÒ vÊn ®Ò Êy sÏ do ®ång chÝ Goãc-bu-nèp, ch¸nh v¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, tr×nh cho çc ®ång chÝ, t«i ®· ra chØ thÞ cÇn thiÕt cho ®ång chÝ Goãc-bu-nèp råi515.



In lÇn ®Çu n¨m 1933 trong s¸ch: V. V. Ph«-min. "Lª-nin vµ ngµnh vËn t¶i". M¸t-xc¬-va


500

VÒ bøc th− cña N. M. Knhi-p«-vÝch516

Nªn ñng hé ®Ò nghÞ khÈn kho¶n cña ®ång chÝ ®ã vÒ viÖc dµnh

V . I. L ª - n i n

410

mét chiÕc tµu thñy cho §oµn nghiªn cøu khoa häc nghÒ ç vïng biÓn A-dèp (th− kÌm theo).

3/XII - 1922 Lª-nin

B¶n th©n t«i biÕt râ N. M. Knhi-p«-vÝch lµ mét con ng−êi rÊt mùc trung thùc. VÒ ph−¬ng diÖn chÝnh trÞ, cã mét thêi ®i theo Plª-kha-nèp, tr−íc ®ã vµ sau ®ã lµ ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi kh«ng bÌ ph¸i. VÒ ý kiÕn cña ®ång chÝ ®ã, cã thÓ vµ hoµn toµn ph¶i tin. Knhi-p«-vÝch biÕt mét çch thÊu triÖt vµ khoa häc nghÒ ç: ®· nghiªn cøu trong 37 n¨m.

Lª-nin

ViÕt ngµy 3 th¸ng Ch¹p 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y

501

Göi I. I. Kh«-®«-rèp-xki

§ång chÝ Kh«-®«-rèp-xki!

Nh− ®ång chÝ M«-l«-tèp ®· cho t«i biÕt, ®ång chÝ cã kinh nghiÖm thu thËp ®−îc ë N«-v«-ni-c«-lai-Ðp-xc¬ vÒ viÖc kÕt nghÜa gi÷a çc chi bé thµnh phè víi çc chi bé n«ng th«n, vµ ng−îc l¹i. §ång chÝ cã thu thËp tµi liÖu vÒ ph−¬ng diÖn Êy ― viÕt tay vµ in ― kh«ng, hoÆc lµ, nÕu tõ nay ®Õn ®¹i héi çc X«-viÕt ®ång chÝ kh«ng kÞp lµm viÖc ®ã, ®ång chÝ cã viÕt mÊy ch÷ ®−îc kh«ng, vµ cã thÓ lµ chóng ta sÏ t×m ®−îc th× giê ®Ó nãi chuyÖn víi nhau517.

4/XII - 22 Lª-nin


§¨ng lÇn ®Çu ngµy 22 th¸ng T− 1930 trªn b¸o "Tin tøc", sè III


Göi A. I. Xvi-®Ðc-xki. Ngµy 5 th¸ng Ch¹p 1922

411

502 Göi M. M. LÝt-vi-nèp

MËt Göi ®ång chÝ LÝt-vi-nèp

§ång chÝ LÝt-vi-nèp!

Xin ®ång chÝ h·y cho t«i biÕt Ha-xken ®· nhËn ®−îc bøc ®iÖn mµ ®ång chÝ ®· göi ®i Lu©n-®«n cho «ng ta ch−a518. NÕu ®ång chÝ kh«ng hay biÕt g× vÒ ®iÒu ®ã, th× ®ång chÝ h·y cho biÕt ®ång chÝ cho r»ng cã thÓ ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p nµo ®Ó ®iÖn cã thÓ theo kÞp «ng ta khi «ng ta vÒ ®Õn Mü, tr−íc khi «ng ta gÆp Hu-v¬.


§äc qua ®iÖn tho¹i ngµy 4 th¸ng Ch¹p 1922 håi 18 giê


503

Göi A. I. Xvi-®Ðc-xki

Göi ®ång chÝ Xvi-®Ðc-xki, Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng

1. T«i cã nh÷ng tin cho biÕt r»ng Côc kinh tÕ trªn ®¶o thuéc B¾c b¨ng d−¬ng ®ang bu«n b¸n r−îu víi nh÷ng ng−êi di d©n vïng §Êt míi vµ ®ang chuèc cho nh÷ng ng−êi dÞ chñng say bÝ tØ.

Cø xÐt qua nh÷ng ®iÒu nãi l¹i Êy, côc nµy d−êng nh− ®Þnh ra nh÷ng gi¸ c¶ cã tÝnh chÊt ¨n c−íp ®Õn nçi nh÷ng ng−êi di d©n hÕt søc t×m çch b¸n nh÷ng s¶n phÈm cña hä cho nh÷ng ng−êi Na-uy kinh doanh thó rõng ®i ®Õn ®ã, v× bän nµy b¸n hµng cho hä víi gi¸ c¶ kÐm tÝnh chÊt ¨n c−íp h¬n.

V . I. L ª - n i n

412

2. Ng−êi ta cho t«i biÕt r»ng, do ngµnh ®¸nh ç bÞ suy yÕu nghiªm träng trong thêi kú chiÕn tranh, trªn biÓn A-dèp l¹i xuÊt hiÖn gièng ç chÐp biÓn víi sè l−îng cã ý nghÜa c«ng nghiÖp, gièng ç nµy do lèi ®¸nh b¾t bõa b·i tr−íc ®©y ®· kh«ng cßn ®ñ ®Ó mang ý nghÜa lo¹i ç c«ng nghiÖp. §ång thêi còng xuÊt hiÖn nhiÒu ç con thuéc hä ç chiªn, trong ®ã cã gièng ç chiªn lo¹i lín ®· hÇu nh− bÞ tiªu diÖt. Nh−ng mét mÆt, ng−êi ta ®· b¾t ®Çu b¾t ç con thuéc hä ç chiªn mét çch å ¹t, qu¸ qu¾t, kh«ng h¹n chÕ, mét çch bõa b·i, do ®ã cã thÓ nhanh chãng xãa bá ¶nh h−ëng thuËn lîi mµ thêi gian chiÕn tranh ®· t¹o ra. MÆt kh¸c, ë h¹ l−u s«ng §«n h×nh nh− ®· x¶y ra, mµ cã thÓ lµ ®ang x¶y ra mét t×nh tr¹ng kh«ng thÓ t−ëng t−îng ®−îc. §Ó lµm vÝ dô, ng−êi ta nãi víi t«i r»ng thËm chÝ Côc b¶o hé çc s«ng hå cña ñy ban l−¬ng thùc vµ thùc phÈm s«ng §«n còng tiÕn hµnh nh÷ng vô b¾t ç mét çch bõa b·i ë khu vùc cÊm, thÕ mµ trong khi ®ã ®· quy ®Þnh r»ng chØ cho phÐp b¾t ç ë nh÷ng vïng n−íc cÊm víi ®iÒu kiÖn ph¶i nép mét kho¶n tiÒn ®Æc biÖt tõ 400 ®Õn 500 triÖu róp cho mét lÇn b¾t.

Côc tr−ëng Côc b¶o hé s«ng hå thuéc ñy ban l−¬ng thùc vµ thùc phÈm s«ng §«n ®· bÞ çch chøc do téi ®¸nh ç bõa b·i ë h¹ l−u s«ng §«n. Ngµy ®ã c h Ø m í i bÞ çch chøc th«i. CÇn ph¶i t×m hiÓu xem ng−êi ®ã hiÖn nay ë ®©u, vµ ph¶i kiÓm tra thËt nghiªm tóc xem ng−êi ®ã bÞ trõng ph¹t ®· ®óng møc ch−a.

T«i yªu cÇu ®ång chÝ ra lÖnh tæ chøc ®iÒu tra c¶ hai viÖc vµ b¸o ço cho t«i, th«ng qua ®ång chÝ Goãc-bu-nèp, kÕt qu¶ cuéc ®iÒu tra trong mét c«ng v¨n rÊt ng¾n gän.

CÇn ph¶i kh«ng chØ ra oai, mµ cßn ph¶i truy tè vµ thanh trõng thÝch ®¸ng nh÷ng ng−êi lµm nh÷ng viÖc tÖ h¹i ®ã.



§¨ng lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ n¨m 1934 trªn t¹p chÝ "Ng− nghiÖp Liªn-x«", sè 1


Göi L. A. Ph«-ti-ª-va vµ N. P. Goãc-bu-nèp. Th¸ng Ch¹p 1922

413

504



CÇn ph¶i lµm râ tËn gèc vÊn ®Ò nµy nh©n cã vÊn ®Ò s¾p gi¶i t¸n (mïa xu©n?) ph¸i ®oµn ®−êng s¾t.

VÊn ®Ò nµy h×nh nh− do A-va-nª-xèp chuÈn bÞ. Vª-t«-skin cã biÕt kh«ng? A-va-nª-xèp cã ®−a t Ê t c ¶ çc tµi

liÖu vÒ vÊn ®Ò ®ã cho ®ång chÝ nµy kh«ng? T«i yªu cÇu ®ång chÝ ® Ý c h t h © n kiÓm tra 519.

Lª-nin


505

Göi L. A. Ph«-ti-ª-va vµ N. P. Goãc-bu-nèp

Göi çc ®ång chÝ Ph«-ti-ª-va vµ Goãc-bu-nèp

TÊt c¶ giÊy tê Ban chÊp hµnh trung −¬ng göi cho t«i, nªn ghi vµo mét quyÓn sæ riªng, rÊt ng¾n gän, lèi v¨n ph¶i lµ lèi v¨n ®¸nh ®iÖn b¸o, kh«ng qu¸ ba dßng. NÕu trong çc giÊy tê cã g× kh«ng râ hoÆc kh«ng chÝnh x¸c (vÒ lo¹i nh÷ng vÊn ®Ò: ng−êi ta muèn g×, ng−êi ta yªu cÇu bao nhiªu, ng−êi ta khiÕu n¹i ®iÒu g×, ng−êi ta cÇn g×), th× çc ®ång chÝ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sù kh«ng chÝnh x¸c nh− thÕ.

7/XII - 22 Lª-nin



V . I. L ª - n i n

414

506 Göi s¸c-l¬ P. stanh-mÕt-x¬

Göi S¸c-l¬ Pr«-tª-ót Stanh-mÕt-x¬ v« cïng kÝnh träng, mét

trong sè rÊt Ýt nh÷ng nh©n vËt trong mÆt trËn thèng nhÊt cña çc ®¹i biÓu khoa häc vµ v¨n hãa ®èi lËp víi giai cÊp v« s¶n.

T«i hy väng r»ng kh«ng cÇn ph¶i chê ®îi l©u míi thÊy ®−îc çi ®ét ph¸ khÈu ®· bÞ chäc thñng trong mÆt trËn nµy ®−îc khoÐt s©u vµ më réng h¬n n÷a. Mong r»ng g−¬ng c«ng nh©n vµ n«ng d©n Nga hiÖn ®ang n¾m vËn mÖnh cña hä, sÏ lµ mét sù tiÕp søc cho giai cÊp v« s¶n vµ çc phÐc-mi-ª Mü. MÆc dï bÞ sù tµn ph¸ cña chiÕn tranh g©y ra hËu qu¶ khñng khiÕp, chóng t«i ®ang tiÕp tôc tiÕn lªn tuy r»ng chóng t«i kh«ng cã trong tay dï chØ lµ 1/10 nguån vèn to lín cho viÖc x©y dùng ®êi sèng míi vÒ mÆt kinh tÕ, mµ nh©n d©n Mü ®· cã trong nhiÒu n¨m nay520.

Vla-®i-mia U-li-a-nèp (Lª-nin) M¸t-xc¬-va, 7. XII. 1922.

§¨ng lÇn ®Çu b»ng tiÕng Anh vµo th¸ng B¶y 1923 trªn t¹p chÝ "Soviet Russia Pictorial"

§¨ng lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga ngµy 21 th¸ng T− 1961 trªn b¸o "Tin tøc", sè 96

Theo ®óng bøc ¶nh chôp b¶n viÕt tay cña mét ng−êi kh«ng râ tªn, do V. I. Lª-nin ký

DÞch tõ tiÕng Anh

507 Göi G. E. Di-n«-vi-Ðp


T«i kh«ng m¶y may nghi ngê ®ång chÝ ®· thiªn vÞ ®èi víi R«-gi¬-cèp.

Kh«ng m¶y may!


415

Nh−ng vÒ thùc chÊt cña vÊn ®Ò, t«i hÕt søc lo ng¹i: y nãi l¸o bao nhiªu còng ®−îc, d ï l µ c ¶ t r ª n b ¸ o c h Ý . Y nãi l¸o, vµ chóng ta sÏ bÞ phØnh lõa.

§Êy lµ ®iÒu t«i lo ng¹i. Chóng nã cã khÈu hiÖu: cø nãi l¸o ®i, cø ra khái ®¶ng ®i, cø

ë l¹i n−íc Nga. §Êy lµ ®iÒu cÇn ph¶i suy nghÜ vµ cÇn ph¶i bµn521.


ViÕt ngµy 7 hoÆc 8 th¸ng Ch¹p 1922

§¨ng lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ n¨m 1957 trªn t¹p chÝ "Nh÷ng vÊn ®Ò lÞch sö §¶ng céng s¶n Liªn-x«", sè 4


508

Göi I. V. Xta-lin



T«i cã ý kiÕn tranh luËn vÒ tÝnh chÊt hîp ph¸p cña nghÞ quyÕt vÒ R«-gi¬-cèp ®· ®−îc th«ng qua h«m qua, bëi v×:

thø nhÊt, nghÞ quyÕt ®ã, ng−îc l¹i th«ng lÖ vµ ®iÒu lÖ, ®· kh«ng ®−îc ghi vµo ch−¬ng tr×nh nghÞ sù tr−íc 12 giê tr−a;

thø hai, çc v¨n kiÖn kh«ng ®−îc th«ng b¸o tr−íc cho çc ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng;

thø ba, kh«ng cã bÊt kú lý do nµo ph¶i véi v· sau hai lÇn th¶o luËn vÊn ®Ò ®ã, v¶ l¹i t«i ®· tham gia nöa ®Çu cña phiªn häp, vµ vÊn ®Ò l¹i ®−îc gi¶i quyÕt ®óng sau khi t«i b¾t buéc ph¶i ®i v¾ng.

V . I. L ª - n i n

416

V× vËy t«i kiªn quyÕt yªu cÇu chuyÓn vÊn ®Ò ra cho héi nghÞ toµn thÓ, h¬n n÷a tõ nay ®Õn héi nghÞ toµn thÓ chØ cßn mét tuÇn lÔ th«i522.

§èi víi vÊn ®Ò L«-dèp-xki, t«i ®Ò nghÞ lîi dông thêi giê r¶nh ®Ó cè g¾ng h¬n n÷a t×m cho ®−îc nh÷ng ng−êi thay thÕ cÇn thiÕt523.

Chóng ta, víi t− çch lµ mét ®¶ng, ®· bá ra rÊt nhiÒu søc lùc cho Quèc tÕ céng s¶n vµ do ®ã cho Quèc tÕ c«ng ®oµn ®á. NÕu L«-dèp-xki tá ra kh«ng ®ñ søc ho¹t ®éng ®éc lËp, th× cÇn ph¶i thu hót nh÷ng lùc l−îng míi hoÆc lµ trong sè nh÷ng ®ång chÝ n−íc ngoµi, hoÆc lµ trong sè nh÷ng çn bé mµ dï sao chóng ta còng sÏ kh«ng dïng vµo mét viÖc nµo kh¸c, nghÜa lµ kh«ng dïng lµm c«ng t¸c tæ chøc, c«ng t¸c thùc tiÔn, c«ng t¸c hµnh chÝnh. V× thÕ, dï sao còng kh«ng thÓ lÊy Can-nin, ng−êi mµ t«i ®· nghe nãi, b¾t ®Çu lµm mét c«ng viÖc kh¸ quan träng vµ, nÕu t«i kh«ng lÇm, th× ®ang lµm c«ng viÖc kh¸ cã kÕt qu¶ ë §«n-b¸t. §ång thêi, trong bÊt kú tr−êng hîp nµo, còng kh«ng thÓ chØ ®Þnh mét çch ®¬n gi¶n T«m-xki, bëi v× trong Héi ®ång trung −¬ng çc c«ng ®oµn toµn Nga, ®ång chÝ Êy cã qu¸ nhiÒu viÖc, mµ ë ®©y l¹i hÕt søc khã kh¨n do thiÕu ng−êi. NÕu cÇn, t«i ®Ò nghÞ cö T«m-xki vµ Rót-du-t¸c ®Ó c¶ hai ng−êi ®Òu kh«ng ph¶i mÊt qu¸ nöa tiÕng ®ång hå mçi ngµy vµo chøc vô míi Êy, ®ång thêi nhÊt thiÕt ph¶i cã 2 hoÆc trªn 2 th− ký giái tiÕng n−íc ngoµi vµ cã n¨ng lùc b¸o ço hÕt søc t−êng tËn cho T«m-xki vµ Rót-du-t¸c. T«i ®Ò nghÞ giao cho Bé tæ chøc hoÆc Ban bÝ th− nhiÖm vô t×m ®−îc nh÷ng th− ký nh− vËy ®Ó dï sao th× hä còng kh«ng bÞ t¸ch ra khái bÊt kú mét chøc vô nµo ®ang cÇn thiÕt ®èi víi ®¶ng ta.

T«i l−u ý r»ng nÕu kh«ng sö dông nh÷ng ng−êi nh− Rèt-stanh, th× ®iÒu ®ã chøng tá t×nh tr¹ng v« chÝnh phñ kinh khñng trong viÖc tæ chøc sù nghiÖp cña Quèc tÕ c«ng ®oµn ®á vµ Quèc tÕ céng s¶n, bëi v× dï sao th× nh÷ng ng−êi Êy, b»ng c«ng viÖc l©u dµi, ®· chøng tá hä hoµn toµn thÝch hîp víi ho¹t ®éng ngµnh s¸ch b¸o ch¼ng h¹n nh− trong b¸o "Thêi míi" tr−íc ®©y524; kh«ng nghi ngê g× r»ng víi sù gióp ®ì thÝch ®¸ng cña çc th− ký,

Göi M. I. Phrum-kin. Ngµy 10 th¸ng Ch¹p 1922

415

Th− cña V. I. Lª-ningöi C. L¸t-xa-ri vµ nhiÖmvô giao cho th− ký. ―Ngµy 11 th¸ng Ch¹p 1922.

¶nh thu nhá

V . I. L ª - n i n

416 Göi M. I. Phrum-kin. Ngµy 10 th¸ng Ch¹p 1922

417

nh÷ng ng−êi nµy sÏ hÕt søc cã Ých, cßn nh÷ng th− ký cÇn thiÕt th× cã thÓ vµ ph¶i lÊy trong sè c¸c ®ång chÝ n−íc ngoµi, chø kh«ng ph¶i c¸c ®ång chÝ ng−êi Nga. TuyÖt ®èi cÇn ph¶i ®Æt giíi h¹n cho viÖc rót lùc l−îng cña ®¶ng ta ®Ó lµm viÖc cho Quèc tÕ céng s¶n vµ Quèc tÕ c«ng ®oµn ®á.

T«i ®Ò nghÞ chuyÓn ®Ò nghÞ t−¬ng øng ®Õn Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng hoÆc Bé tæ chøc 525.

Lª-nin



509

Göi M. I. Phrum-kin 526

Göi Phrum-kin

§ång chÝ ®· ®äc b¶n th¶o cuèi cïng ®Ò c−¬ng cña A-va-nª-xèp (tiÕt XI ®iÓm 15) ch−a? (®Ò ngµy 5. XII sè 012461/m)527.

§ å n g c h Ý h · y c h o t « i b i Õ t ý k i Õ n c ñ a ® å n g c h Ý , ® é 3 d ß n g , vµ nÕu ch−a kÞp trong ngµy thø hai, th× ®ång chÝ h·y chuÈn bÞ ý kiÕn cho t«i vµo ngµy thø ba1), t«i dù ®Þnh ®Õn h«m ®ã sÏ cã mÆt ë M¸t-xc¬-va528.

10/XII. Lª-nin

ViÕt ngµy 10 th¸ng Ch¹p 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n

th¶o, cã ®èi chiÕu víi b¶n sao ®¸nh m¸y

1) Tøc lµ ngµy 11 hoÆc 12 th¸ng Ch¹p.

510

V . I. L ª - n i n

418

th− göi C. L¸t-xa-ri vµ nhiÖm vô giao cho th− ký

M¸t-xc¬-va, Crem-li, 11 th¸ng Ch¹p 1922

§ång chÝ L¸t-xa-ri th©n mÕn!

Xin çm ¬n vÒ lêi chµo cña ®ång chÝ mµ ®ång chÝ M¸p-phi ®· chuyÓn ®Õn cho t«i, vµ tõ ®¸y lßng t«i còng xin göi tíi ®ång chÝ lêi chµo nh− vËy.

RÊt tiÕc lµ v× bÞ èm, t«i kh«ng thÓ1) theo dâi ®−îc c«ng viÖc cña ®ång chÝ sau §¹i héi III Quèc tÕ céng s¶n. B©y giê s¾p b¾t ®Çu mét nhiÖm vô cùc kú tÕ nhÞ. VÊn ®Ò hîp nhÊt ®· ®−îc ®¹i héi quyÕt ®Þnh; cÇn ph¶i gióp ®ì cho sù hîp nhÊt ®ã mét çch thËt sèt s¾ng529. T«i tin r»ng toµn bé uy tÝn vµ nhiÖt t×nh cña ®ång chÝ, mét nhµ çch m¹ng l·o thµnh vµ tËn tôy sÏ ®−îc ®em cèng hiÕn cho môc ®Ých vÜ ®¹i mµ chóng ta tù ®Ò cho m×nh, lµ ®oµn kÕt mét çch v÷ng ch¾c vµ ch©n thµnh tÊt c¶ nh÷ng ng−êi çch m¹ng ch©n chÝnh.

T«i ®Æc biÖt tr«ng cËy ë ®ång chÝ trong tr−êng hîp Xe-ra-ti g©y ra trë ng¹i, thËm chÝ cã thÓ lµ v« t×nh: sù kh«ng tin cËy do qu¸ khø ®Ó l¹i to lín ®Õn nçi Xe-ra-ti kh«ng nh÷ng ph¶i (®iÒu ®ã lµ dÜ nhiªn) tá ra trung thùc hÕt møc, mµ cßn ph¶i b»ng mäi çch biÓu lé ®øc tÝnh ®ã vµ h¬n n÷a ph¶i ®Æc biÖt t×m (®èi víi viÖc ®ã, Xe-ra-ti kh¸ kh«n khÐo vµ mÒm máng) mäi ph−¬ng ph¸p cã thÓ cã ®Ó tr¸nh mäi lý do g©y nªn sù kh«ng tin cËy tõ phÝa nh÷ng ng−êi céng s¶n. §¸ng tiÕc lµ bÖnh tËt ®· ng¨n c¶n t«i ®Ých th©n nãi ®iÒu ®ã víi Xe-ra-ti2).

Chóc ®ång chÝ m¹nh kháe vµ göi lêi chµo ch©n thµnh nhÊt530.

Lª-nin 1) MÊy ch÷: "rÊt tiÕc lµ v× bÞ èm, t«i kh«ng thÓ" do chÝnh tay V. I. Lª-nin viÕt. 2) §o¹n nµy do chÝnh tay V. I. Lª-nin viÕt.

Göi L. §. T¬-rèt-xki. Ngµy 13 th¸ng Ch¹p 1922

419

Göi Ph«-ti-ª-va hoÆc n÷ th− ký trùc ban

Cho ®¸nh m¸y s a u k h i c h ÷ a b¶n tiÕng Ph¸p c ñ a t « i , vµ göi tr¶ l¹i cho t«i.

Lª-nin


Theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y, do V. I. Lª-nin söa ch÷a vµ bæ sung DÞch tõ tiÕng Ph¸p

511

Göi L. §. T¬-rèt-xki §ång chÝ T¬-rèt-xki! Xin göi ®ång chÝ th− cña Cre-xtin-xki.

§ång chÝ h·y sím viÕt cho t«i biÕt lµ ®ång chÝ cã ®ång ý hay kh«ng; t¹i héi nghÞ toµn thÓ t«i sÏ chiÕn ®Êu cho ®éc quyÒn.

Cßn ®ång chÝ?


P. S. Tr¶ l¹i s í m th× tèt h¬n531.

ViÕt ngµy 12 th¸ng Ch¹p 1922 Theo ®óng b¶n th¶o

512


Göi ®ång chÝ T¬-rèt-xki, sao göi Phrum-kin vµ Xt«-m«-ni-a-cèp


T«i ®· nhËn ®−îc ý kiÕn cña ®ång chÝ vÒ bøc th− cña Cre-xtin-xki vµ vÒ çc kÕ ho¹ch cña A-va-nª-xèp532. T«i nghÜ r»ng t«i vµ ®ång chÝ cã sù nhÊt trÝ ë møc cao nhÊt, vµ t«i nghÜ r»ng,

V . I. L ª - n i n

420

víi çch ®Æt vÊn ®Ò nh− vËy, vÊn ®Ò ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc lo¹i trõ (hoÆc ®Èy lïi) sù tranh chÊp vÒ viÖc ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc cã cÇn ph¶i cã quyÒn ra chØ thÞ hay kh«ng533.

Dï sao, t«i thiÕt tha yªu cÇu ®ång chÝ ®¶m nhiÖm viÖc b¶o vÖ, t¹i cuéc häp toµn thÓ s¾p tíi, quan ®iÓm chung cña chóng ta vÒ sù cÇn thiÕt tuyÖt ®èi ph¶i gi÷ v÷ng vµ t¨ng c−êng ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng. Bëi v×, vÒ mÆt nµy, cuéc héi nghÞ toµn thÓ lÇn tr−íc ®· th«ng qua mét nghÞ quyÕt hoµn toµn ®i ng−îc l¹i ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng, vµ bëi v× kh«ng thÓ nh−îng bé trong vÊn ®Ò nµy, cho nªn t«i nghÜ, nh− t«i ®· nãi trong th− göi Phrum-kin vµ Xt«-m«-ni-a-cèp1), r»ng trong tr−êng hîp chóng ta bÞ thÊt b¹i trªn vÊn ®Ò nµy, chóng ta sÏ ph¶i ®−a vÊn ®Ò ra tr−íc ®¹i héi ®¶ng. Muèn vËy, cÇn tr×nh bµy mét çch ng¾n gän nh÷ng bÊt ®ång ý kiÕn cña chóng ta tr−íc ®¶ng ®oµn trong ®¹i héi çc X«-viÕt s¾p tíi534. NÕu kÞp, t«i sÏ viÕt b¶n tr×nh bµy nh− thÕ vµ t«i sÏ rÊt lÊy lµm vui mõng nÕu ®ång chÝ còng hµnh ®éng nh− thÕ. Sù do dù trong vÊn ®Ò nµy sÏ ®−a l¹i cho chóng ta mèi h¹i kh«ng thÓ t−ëng t−îng ®−îc, vµ nh÷ng lý lÏ ®Ó ph¶n ®èi chung quy lµ chØ trÝch sù kh«ng hoµn thiÖn cña bé m¸y. Nh−ng bé m¸y cña chóng ta th× kh«ng hoµn thiÖn ë kh¾p mäi n¬i vµ mäi chç, vµ lÊy lý do lµ bé m¸y kh«ng hoµn thiÖn ®Ó tõ bá ®éc quyÒn th× nh− thÕ sÏ cã nghÜa lµ ®æ chËu n−íc h¾t lu«n c¶ ®øa trÎ ngåi trong.

13/XII - 22 Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i Theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y

513 Göi V. A. A-va-nª-xèp

§ång chÝ A-va-nª-xèp! Xin göi bøc th− cña t«i2). §ång chÝ göi tr¶ l¹i t«i vµo kho¶ng 7 giê.

1) Th− nµy kh«ng t×m thÊy. 2) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45,

tr. 384 - 388.

Göi L. §. T¬-rèt-xki. Ngµy 15 th¸ng Ch¹p 1922

421

§ång chÝ h·y suy nghÜ kü xem nªn thªm çi g×, nªn bít çi g×. Nªn ®Æt vÊn ®Ò ®Êu tranh nh− thÕ nµo535?



§¨ng lÇn ®Çu n¨m 1957 trªn t¹p chÝ "Nh÷ng vÊn ®Ò lÞch sö §¶ng céng s¶n Liªn-x«", sè 4


514

Göi L. §. T¬-rèt-xki §ång chÝ T¬-rèt-xki! T«i cho r»ng chóng ta ®· hoµn toµn

nhÊt trÝ víi nhau. T«i yªu cÇu ®ång chÝ tuyªn bè t¹i héi nghÞ toµn thÓ vÒ sù ®oµn kÕt cña chóng ta. T«i hy väng r»ng çch gi¶i quyÕt cña chóng ta sÏ ®−îc th«ng qua, bëi v× sè nh÷ng ®ång chÝ ®· biÓu quyÕt ph¶n ®èi håi th¸ng M−êi th× nay mét phÇn hoÆc hoµn toµn chuyÓn sang phÝa chóng ta1).

NÕu v¹n nhÊt mµ nghÞ quyÕt chóng ta kh«ng ®−îc th«ng qua, chóng ta sÏ nªu vÊn ®Ò víi ®¶ng ®oµn t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt vµ chóng ta sÏ tuyªn bè ®−a vÊn ®Ò ra ®¹i héi ®¶ng.

Khi ®ã ®ång chÝ h·y b¸o cho t«i biÕt, vµ t«i sÏ göi lêi tuyªn bè cña t«i.


P. S. NÕu vÊn ®Ò nµy bÞ lo¹i ra khái héi nghÞ toµn thÓ lÇn nµy (®iÒu nµy t«i mong sÏ kh«ng x¶y ra vµ dÜ nhiªn lµ ®ång chÝ ph¶i lÊy danh nghÜa chung cña chóng ta ph¶n ®èi cËt lùc), th× t«i nghÜ

1) MÊy ch÷: "sang phÝa chóng ta" do chÝnh tay L. A. Ph«-ti-ª-va viÕt.

V . I. L ª - n i n

422

r»ng dï sao vÉn ph¶i ®Ò xuÊt víi ®¶ng ®oµn t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt vµ ®ßi ®−a vÊn ®Ò ra ®¹i héi ®¶ng, bëi v× viÖc tiÕp tôc do dù lµ tuyÖt ®èi kh«ng thÓ tha thø.

TÊt c¶ nh÷ng tµi liÖu mµ t«i ®· göi cho ®ång chÝ, cã thÓ ®Ó l¹i chç ®ång chÝ cho ®Õn sau héi nghÞ toµn thÓ1).

ViÕt ngµy 15 th¸ng Ch¹p 1922 Theo ®óng b¶n th¶o vµ ®o¹n v¨n viÕt tay cña L. A. Ph«-ti-ª-va

515


Göi ®ång chÝ T¬-rèt-xki


Xin chuyÓn ®ång chÝ bøc th− cña Phrum-kin mµ t«i míi nhËn ®−îc h«m nay536. T«i còng nghÜ r»ng chÊm døt h¼n vÊn ®Ò nµy lµ tuyÖt ®èi cÇn thiÕt. NÕu ng−êi ta sî r»ng vÊn ®Ò nµy lµm t«i xóc ®éng vµ thËm chÝ cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn søc kháe cña t«i, th× t«i l¹i nghÜ r»ng ®iÒu ®ã hoµn toµn kh«ng ®óng, bëi v× çi lµm cho t«i xóc ®éng nhiÒu gÊp chôc ngh×n lÇn lµ viÖc d©y d−a khiÕn cho chÝnh s¸ch cña chóng ta hoµn toµn kh«ng ®−îc æn ®Þnh vÒ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò c¨n b¶n. V× thÕ, t«i l−u ý ®ång chÝ ®Õn bøc th− göi kÌm theo ®©y vµ thiÕt tha yªu cÇu ñng hé viÖc th¶o luËn ngay lËp tøc vÊn ®Ò ®ã. T«i cho r»ng nÕu chóng ta ®øng tr−íc nguy c¬ thÊt b¹i, th× viÖc thÊt b¹i x¶y ra tr−íc khi häp ®¹i héi ®¶ng vµ viÖc ngay b©y giê ®Ò xuÊt víi ®¶ng ®oµn trong ®¹i héi, sÏ cã lîi nhiÒu h¬n lµ ®Ó thÊt b¹i sau ®¹i héi. Cã thÓ, mét sù tháa hiÖp nh− thÕ nµy lµ cã thÓ chÊp nhËn ®−îc: b©y giê chóng ta ®−a

1) §o¹n "t¸i bót" do chÝnh tay L. A. Ph«-ti-ª-va viÕt.

Göi çc phã chñ tÞch. Ngµy 16 th¸ng Ch¹p 1922

423

ra nghÞ quyÕt vÒ viÖc x¸c nhËn sù ®éc quyÒn, cßn t¹i ®¹i héi ®¶ng th× chóng ta vÉn cø ®Æt vÊn ®Ò ra vµ chóng ta h·y giao −íc víi nhau vÒ ®iÒu ®ã ngay b©y giê. Theo t«i, dï trong tr−êng hîp nµo, v× lîi Ých cña chóng ta vµ v× lîi Ých cña sù nghiÖp chóng ta ®Òu kh«ng thÓ chÊp nhËn bÊt kú mét sù tháa hiÖp nµo kh¸c.

15. XII. 22 Lª-nin

§äc qua ®iÖn tho¹i Theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y

516

Göi çc phã chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng537

Th− göi çc phã chñ tÞch 1)

1. Nªn giao ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc cho R−-cèp2). 2. Theo t«i, cÇn ph¶i tuyÓn s¸u n÷ tèc ký viªn vµ ghi chÐp

ng¾n gän, 3 - 4 dßng cho mçi lÇn ghi, dÜ nhiªn lµ chØ giíi h¹n ë thùc chÊt cña nh÷ng ®iÒu ®· −íc ®Þnh vµ ë nh÷ng con sè chñ yÕu ― hai - ba con sè.

T«i nghÜ r»ng cÇn nh− vËy ®Ó c«ng viÖc cña tÊt c¶ ba phã chñ tÞch tiÕn hµnh ®−îc nhÊt trÝ, vµ thø hai, ®Ó cã thÓ suy nghÜ trë l¹i vÒ nh÷ng quyÕt ®Þnh ®· ®−îc chÊp nhËn trong qu¸ tr×nh lµm viÖc vµ sau ®ã vµi tuÇn lÔ cã thÓ so s¸nh kÕt qu¶ cña nh÷ng biÖn ph¸p ®· thi hµnh.

1) Trong b¶n sao ®¸nh m¸y viÕt: "Göi çc ®ång chÝ Ca-mª-nÐp, R−-cèp, Txi-u-ru-pa".

2) TiÕp ®ã lµ ®o¹n bÞ xãa: "2. VÒ nh÷ng ®iÓm kh¸c trong sù ph©n c«ng, t«i ch−a nghÜ kü ®−îc, t«i sÏ tr¶ lêi ngay h«m nay, nÕu t«i kÞp ®äc l¹i lÇn n÷a vµ suy nghÜ kü". §o¹n nµy kh«ng cã trong b¶n sao ®¸nh m¸y.

V . I. L ª - n i n

424

CÇn giao cho Goãc-bu-nèp tr¸ch nhiÖm tæ chøc tÊt c¶ bé m¸y tèc ký ®ã vµ gi¸m s¸t chÆt chÏ ®Ó bé m¸y ®ã lµm viÖc hoµn toµn chÝnh x¸c.

3. T«i yªu cÇu çc ®ång chÝ ghi chÐp ng¾n gän ― kho¶ng 1 trang ― quyÕt ®Þnh mµ çc ®ång chÝ chÊp nhËn ®èi víi nhµ thèng kª P«-pèp. Lóc nµy, t«i kh«ng cã ý ®Þnh tranh c·i vÒ quyÕt ®Þnh ®ã, nh−ng t«i cho r»ng sau mÊy tuÇn n÷a chóng ta sÏ cÇn ®Õn b¶n ghi chÝnh x¸c nh÷ng lêi buéc téi còng nh− nh÷ng lêi bµo ch÷a1).

N. Lª-nin

§äc ngµy 16 th¸ng Ch¹p 1922 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n viÕt tay cña N. C. Cróp-xcai-a

517 Göi L. §. T¬-rèt-xki538

Nh− tuång chiÕm ®ån kh«ng tèn mét viªn ®¹n mµ chØ cÇn mét cuéc hµnh binh ®¬n gi¶n. T«i ®Ò nghÞ kh«ng dõng l¹i mµ tiÕp tôc tiÕn c«ng vµ muèn thÕ th× cÇn ®Ò nghÞ nªu ra t¹i ®¹i héi ®¶ng vÊn ®Ò cñng cè ngo¹i th−¬ng vµ nh÷ng biÖn ph¸p c¶i tiÕn ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng. Tuyªn bè ®iÒu ®ã tr−íc ®¶ng ®oµn t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt. T«i hy väng r»ng ®ång chÝ sÏ kh«ng ph¶n ®èi vµ kh«ng tõ chèi viÖc ®äc b¸o ço t¹i ®¶ng ®oµn.

Ngµy 21 th¸ng Ch¹p 1922 N. Lª-nin


1) Kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc lµ muèn nãi g×.

425

1 9 2 3

518

Göi L. §. T¬-rèt-xki539

Tèi mËt Giao tËn tay

§ång chÝ T¬-rèt-xki kÝnh mÕn!

T«i yªu cÇu ®ång chÝ tÝch cùc ®¶m nhiÖm viÖc b¶o vÖ vÊn ®Ò Gru-di-a t¹i Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng. VÊn ®Ò nµy hiÖn n»m d−íi "sù truy n·" cña Xta-lin vµ §giÐc-gin-xki, vµ t«i kh«ng thÓ tr«ng mong vµo sù v« t− cña nh÷ng ®ång chÝ ®ã. ThËm chÝ hoµn toµn ng−îc l¹i. NÕu ®ång chÝ ®ång ý ®¶m nhiÖm viÖc b¶o vÖ vÊn ®Ò ®ã, th× t«i cã thÓ yªn t©m. NÕu v× mét lý do nµo ®ã mµ ®ång chÝ kh«ng ®ång ý, th× chuyÓn giao toµn bé hå s¬ l¹i cho t«i. T«i sÏ coi ®ã lµ dÊu hiÖu chøng tá ®ång chÝ kh«ng ®ång ý540.

Göi lêi chµo th©n ¸i nhÊt Lª-nin1)



1) Trong mét tê rêi kÌm theo th− nµy, cã ®o¹n ghi thªm cña th− ký: "§ång chÝ T¬-rèt-xki! KÌm theo th− ®· chuyÓn b»ng ®iÖn tho¹i cho ®ång chÝ, Vla-®i-mia I-lÝch yªu cÇu bæ sung ®Ó ®ång chÝ biÕt ®ång chÝ Ca-mª-nÐp sÏ lªn ®−êng ®i Gru-di-a vµo thø t− vµ ®ång chÝ Êy yªu cÇu hái ®ång chÝ cã muèn göi g× ®Õn ®ã kh«ng. Ngµy 5 th¸ng Ba 1923".

V . I. L ª - n i n

426

519 Göi P. G. M®i-va-ni, Ph. E. Ma-kha-r¸t-dª

vµ nh÷ng ®ång chÝ kh¸c

Tèi mËt

Göi çc ®ång chÝ M®i-va-ni, Ma-kha-r¸t-dª vµ nh÷ng ®ång chÝ kh¸c

Sao göi çc ®ång chÝ T¬-rèt-xki vµ Ca-mª-nÐp

Çc ®ång chÝ kÝnh mÕn!

T«i hÕt søc ch¨m chó theo dâi c«ng viÖc cña çc ®ång chÝ. T«i rÊt bùc m×nh v× sù th« b¹o cña Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª vµ sù dung tóng cña Xta-lin vµ §giÐc-gin-xki. T«i ®ang chuÈn bÞ çc b¶n ghi chÐp vµ bµi nãi cho çc ®ång chÝ541.

KÝnh th− Lª-nin

Ngµy 6 th¸ng Ba 1923


427

Phô lôc

429

1 * §iÖn göi tÊt c¶ çc ban chÊp hµnh x«-viÕt tØnh542

Sao göi çc ban ruéng ®Êt tØnh

NhiÖm vô tr−íc m¾t cña çc c¬ quan n«ng nghiÖp trong mïa ®«ng lµ ®µo t¹o nh÷ng çn bé n«ng nghiÖp tæng cã tr×nh ®é chÝnh trÞ. ChiÕn dÞch nµy ®−îc tiÕn hµnh b»ng ph−¬ng thøc ®ét xuÊt vµ theo kÕ ho¹ch cña Bé d©n ñy n«ng nghiÖp víi sù tham gia thiÕt thùc cña toµn bé ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh. Çc ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh cã nhiÖm vô: 1) xem xÐt vµ th«ng qua kÕ ho¹ch më chiÕn dÞch ®óng thêi h¹n, chËm nhÊt lµ ngµy mång 1 th¸ng Ch¹p; 2) thu hót tÊt c¶ çc c¬ quan chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng tham gia c«ng t¸c vµ gióp ®ì thiÕt thùc çc c¬ quan n«ng nghiÖp; 3) b¶o ®¶m sù gi¸m s¸t vµ kiÓm tra chung vÒ viÖc tiÕn hµnh chiÕn dÞch.

CÇn ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn viÖc gi¶i thÝch cho n«ng d©n hiÓu râ nh÷ng biÖn ph¸p ®ang thi hµnh ®Ó hä cã thÓ göi nh÷ng ®¹i biÓu −u tó cña m×nh ®Õn dù çc líp huÊn luyÖn. Sau nµy, çc ®ång chÝ cÇn quy ®Þnh ph¶i cã nh÷ng b¸o ço tæng kÕt ®Þnh kú cña çc ban ruéng ®Êt tØnh vÒ tiÕn tr×nh cña chiÕn dÞch t¹i çc héi nghÞ kinh tÕ vµ t¹i çc héi nghÞ toµn thÓ cña ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh, ®ång thêi th«ng qua çc ban chÊp hµnh X«-viÕt huyÖn ®Ó kiÓm tra kÕt qu¶. §oµn chñ tÞch ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ cña chiÕn dÞch.

Chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng V. U-li-a-nèp (Lª-nin) 1)




1) §iÖn nµy cßn cã ch÷ ký cña thø tr−ëng Bé d©n ñy n«ng nghiÖp N. ¤-xin-xki vµ cña tæng côc tr−ëng Tæng côc gi¸o dôc chuyªn nghiÖp E. A. Prª-«-bra-giªn-xki.

V . I. L ª - n i n

430

2 §iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i

Göi Ph. E. §giÐc-gin-xki543 Th−îng khÈn

Göi ®ång chÝ §giÐc-gin-xki, Bé d©n ñy giao th«ng

V× tÇm quan träng ®Æc biÖt cña viÖc gi÷ v÷ng liªn hÖ liªn tôc gi÷a Côc x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn Ca-si-ra ë M¸t-xc¬-va víi c«ng tr−êng x©y dùng nhµ m¸y ë Ca-si-ra vÒ ph−¬ng diÖn chuyªn chë hµng hãa còng nh− chuyªn chë hµnh kh¸ch, ― cÇn ph¶i gia h¹n lÖnh cho phÐp ®−îc quyÒn mãc vµo çc chuyÕn tµu kh¸ch ®Þa ph−¬ng (ch¹y trong ph¹m vi ngo¹i thµnh) hai toa tµu cã lß s−ëi sè 980848 vµ 603984 thuéc quyÒn sö dông cña C«ng tr−êng Ca-si-ra.





3 ®iÖn göi A. V. sèt-man

Göi Sèt-man, chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ khu, R«-xtèp trªn s«ng §«n

ë M¸t-xc¬-va ®· khai tr−¬ng Së giao dÞch hîp t¸c x· trung −¬ng trùc thuéc Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng víi sù tham gia cña çc lo¹i hîp t¸c x· kh¸c nhau, còng nh− cña çc c¬ quan kinh tÕ nhµ n−íc. Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng còng ®· ®−îc giao tr¸ch nhiÖm tæ chøc mét së giao dÞch chung trùc thuéc Ng©n hµng nhµ n−íc. Quy chÕ ®ã còng cã thÓ chÊp nhËn ë n¬i ®ång chÝ, bëi v× nã gãp phÇn tæ chøc hÕt

§iÖn göi çc ph¸i viªn cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng

431

søc nhanh chãng nh÷ng së giao dÞch hîp t¸c x· còng nh− nh÷ng së giao dÞch chung. Liªn hiÖp çc hîp t¸c x· khu sÏ tæ chøc së giao dÞch hîp t¸c x· khu, ®ång thêi thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p nh»m tæ chøc ë R«-xtèp mét së giao dÞch chung trùc thuéc Héi nghÞ kinh tÕ 544.

Chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng M¸t-xc¬-va, Crem-li, ngµy 29 th¸ng M−êi mét 1921

Lª-nin


4

§iÖn göi çc ph¸i viªn cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng545

Göi ph¸i viªn cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng:

ë Xi-bi-ri ― N«-v«-ni-c«-la-Ðp-xc¬, ë §«ng - Nam ― R«-xtèp trªn s«ng §«n, ë miÒn B¾c ― ¸c-khan-ghen-xc¬, ë Pª-t¬-r«-da-vèt-xc¬, " N«-v«-rèt-xi-xc¬, " Cr−m ― Xª-va-xt«-p«n, " Bª-l«-ru-xi-a ― Min-xc¬, " Vi-tÐp-xc¬, " Ba-cu, " Muèc-man-xc¬, " Ta-sken

Sao göi çc héi nghÞ kinh tÕ

Theo b¸o ço cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, çc ph¸i viªn cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, do søc Ðp cña Héi nghÞ kinh tÕ, ®· b¸n çc hµng hãa dµnh cho xuÊt khÈu thuéc quü th¨ng b»ng ngo¹i

V . I. L ª - n i n

432

tÖ cña nhµ n−íc. ¸c-khan-ghen-xc¬, R«-xtèp trªn s«ng §«n, N«-v«-rèt-xi-xc¬, N«-v«-ni-c«-la-Ðp-xc¬, Xª-va-xt«-p«n, Min-xc¬, Ba-cu ®· b¸n mÊt mét phÇn quü cña nhµ n−íc, h¬n n÷a l¹i b¸n víi gi¸ bÊt lîi, vµ víi ngo¹i tÖ thu ®−îc ®· ®em ®i mua hµng tiªu dïng ç nh©n chø kh«ng ph¶i mua thiÕt bÞ c«ng nghiÖp. Nh÷ng hµnh ®éng tiªu xµi l·ng phÝ quü xuÊt khÈu cña nhµ n−íc nh− thÕ, trong khi vËt t− cña chóng ta rÊt Ýt ái, lµ mét téi ®èi víi n−íc nhµ. T«i ®Ò nghÞ ®×nh chØ kiÓu bu«n b¸n ®ã vµ tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng bu«n b¸n theo nguyªn t¾c chØ b¸n nh÷ng hµng hãa xuÊt khÈu khi cã giÊy phÐp vµ chØ thÞ ®Æc biÖt dµnh cho viÖc Êy cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng cã ch÷ ký cña thø tr−ëng hoÆc cña ®ång chÝ R−-cu-nèp, ng−êi phô tr¸ch xuÊt khÈu. T«i ®Ò nghÞ çc héi nghÞ kinh tÕ vµ çc ph¸i viªn cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng tiÕn hµnh viÖc kiÓm kª chÝnh x¸c nh÷ng hµng hãa hiÖn cã thÝch hîp cho xuÊt khÈu, mµ ch−a ®−îc giao cho Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, gi÷ chóng l¹i cho Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, vµ sau khi ñy ban sö dông cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· quyÕt ®Þnh dµnh nh÷ng hµng hãa ®ã ®Ó xuÊt khÈu, th× ®em chuyÓn giao cho Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng.





5 §iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i


Göi I. I. R¸t-tsen-c«, Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng §ång chÝ ®· ®−îc C«ng tr−êng Ca-si-ra cho biÕt r»ng trªn

chiÕc tµu thñy "Phri-®a Goãc-n¬" bÞ m¾c kÑt trong b¨ng gÇn Pª-

Göi N. ¤-xin-xki. Ngµy 17 th¸ng Ch¹p 1921

433

t¬-r«-gr¸t, cã 110 hßm vËt çch ®iÖn dïng cho ®−êng t¶i ®iÖn Ca-si-ra - M¸t-xc¬-va. §ång chÝ h·y háa tèc b¸o cho biÕt ®ång chÝ thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p g× ®Ó dì nh÷ng hßm Êy khái tµu vµ ®Ó göi tiÕp chóng ®Õn Ca-si-ra. Ngoµi ra, theo b¸o ço cña C«ng tr−êng Ca-si-ra, ngoµi biªn giíi n−íc Nga hiÖn cßn 11 900 vËt çch ®iÖn ®−îc göi ®i tõ nhµ m¸y R«-den-tan ngµy 7/XI. Chó ý ®Õn tr−êng hîp cña chiÕc tµu thñy "Phri-®a Goãc-n¬", ngay tõ b©y giê cÇn ph¶i quan t©m ®Õn viÖc t×m mét con ®−êng míi ®Ó chuyÓn nh÷ng vËt çch ®iÖn Êy, v¶ l¹i, ph−¬ng thøc ®¸ng tin cËy nhÊt lµ chuyÓn chóng b»ng ®−êng s¾t, cã ng−êi ¸p t¶i ®Õn M¸t-xc¬-va, giao vËt çch ®iÖn cho V¨n phßng C«ng tr−êng Ca-si-ra cã ký nhËn: Ma-l−i TsÐc-çt-xki, Pèt-v«-ri-ª Ca-li-a-din-xcoi-ª, C«ng tr−êng Ca-si-ra. VÒ nh÷ng biÖn ph¸p ®−îc ¸p dông vµ kÕt qu¶, ®ång chÝ h·y th«ng b¸o ngay cho ®ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp 546.

Chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng Lª-nin M¸t-xc¬-va - Crem-li, 2/12 - 21



6

Göi N. ¤-xin-xki1)

Göi ®ång chÝ ¤-xin-xki, Bé d©n ñy n«ng nghiÖp

T«i yªu cÇu tr¶ lêi cho t«i mét çch rÊt ng¾n gän, ®é mét hoÆc nhiÒu nhÊt th× còng chØ ®Õn hai trang lµ cïng, vÒ mét sè vÊn ®Ò


V . I. L ª - n i n

434

®Ó t«i cã thÓ tr×nh bµy chÝnh x¸c h¬n nh÷ng phÇn t−¬ng øng trong b¶n b¸o ço cña t«i t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt, vµ ghi vµo d¨m ba con sè tiªu biÓu nhÊt.

LiÖu ®ång chÝ cã thÓ cung cÊp cho t«i hai - ba con sè tæng hîp dïng cho b¶n b¸o ço cña t«i t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt ®−îc kh«ng: 1) viÖc chóng ta hoµn thµnh viÖc cung cÊp gièng cho n«ng d©n dïng trong mïa thu n¨m 1921 2) VÒ nh÷ng kÕt qu¶ vµ thµnh c«ng to lín kh¸c ®· thÓ hiÖn trong n¨m 1921. LiÖu cã nªn nh¾c ®Õn nh÷ng tr¹i gièng c©y trång (Sa-ti-lèp vµ nh÷ng tr¹i kh¸c, v. v.) hoÆc lµ nh÷ng tr¹i gièng gia sóc vµ mét ®iÒu g× ®ã ®¹i lo¹i nh− thÕ kh«ng?





7

Göi N. P. Goãc-bu-nèp, V. A. Xm«-li-a-ni-nèp1)

Göi çc ®ång chÝ Goãc-bu-nèp, Xm«-li-a-ni-nèp

Yªu cÇu b¸o cho t«i biÕt liÖu cã xong ®−îc bµi cña Lª-vi ®¨ng trªn b¸o "§êi sèng kinh tÕ" nãi vÒ viÖc cung cÊp ®iÖn cho n−íc Nga ®−îc kh«ng? Bao giê sÏ ®¨ng? ë ®ã cã nh÷ng sè liÖu tæng hîp vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn sè l−îng vµ c«ng suÊt çc nhµ m¸y ®iÖn qua çc n¨m 1918, 1919, 1920 vµ 1921, mÆc dï n¨m cuèi cïng


Göi A. V. Lu-na-ts¸c-xki, M. N. P«-crèp-xki, E. A. LÝt-ken-x¬

435

ch−a kÕt thóc kh«ng? T«i rÊt mong nh÷ng tµi liÖu Êy ®−îc ®¨ng vµo ngµy thø ba1). Gäi ®iÖn tho¹i cho t«i trong ngµy thø hai547.

Ngµy 17 th¸ng Ch¹p 21




8

Göi A. V. Lu-na-ts¸c-xki, M. N. P«-crèp-xki, E. A. LÝt-ken-x¬ 2)

Göi çc ®ång chÝ Lu-na-ts¸c-xki, P«-crèp-xki, LÝt-ken-x¬, Bé d©n ñy gi¸o dôc

T«i yªu cÇu tr¶ lêi t«i mét çch rÊt ng¾n gän, ®é mét hoÆc nhiÒu l¾m th× còng chØ ®Õn hai trang lµ cïng, vÒ mét sè vÊn ®Ò ®Ó t«i cã thÓ tr×nh bµy chÝnh x¸c h¬n nh÷ng phÇn t−¬ng øng trong b¶n b¸o ço cña t«i t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt vµ ghi vµo d¨m ba con sè tiªu biÓu nhÊt.

Yªu cÇu çc ®ång chÝ cung cÊp cho t«i nh÷ng sè liÖu ng¾n gän, cã thÓ nãi lªn râ rµng lßng ham häc ngµy cµng t¨ng vµ mét sè thµnh tùu trong lÜnh vùc gi¸o dôc trong n¨m 1921 (vÝ dô, sè häc sinh, sè phßng ®äc s¸ch, sè th− viÖn, sè häc sinh ®¹i häc, sè tr−êng kü thuËt, v.v.) ®Ó t«i b¸o ço t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt.

Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy Lª-nin ViÕt ngµy 17 th¸ng Ch¹p 1921



1) Tøc lµ ngµy 19 th¸ng Ch¹p. 2) Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 144.

V . I. L ª - n i n

436

9

Göi I. I. R¸t-tsen-c«1)

Göi ®ång chÝ R¸t-tsen-c«, Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng

Sao göi ®ång chÝ KiÕc-pi-ts¬-ni-cèp, Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc

T«i yªu cÇu tr¶ lêi cho t«i mét çch rÊt ng¾n gän, ®é mét hoÆc nhiÒu l¾m th× còng chØ ®Õn hai trang lµ cïng, vÒ mét sè vÊn ®Ò ®Ó t«i cã thÓ tr×nh bµy mét çch chÝnh x¸c h¬n nh÷ng phÇn t−¬ng øng trong b¶n b¸o ço cña t«i t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt vµ ghi vµo nh÷ng sè liÖu tiªu biÓu nhÊt.

T«i yªu cÇu göi cho t«i mét b¸o ço cã çch diÔn ®¹t chÝnh x¸c, kh«ng qu¸ mét trang, nãi râ ®Æt mua nh÷ng g× ë §øc cho Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc. LiÖu nh÷ng thø ®ã ®Õn mïa xu©n 1922 ®· s½n sµng ch−a vµ viÖc ®ã ®−a l¹i nh÷ng triÓn väng g× cho toµn bé chiÕn dÞch khai th¸c than bïn n¨m 1922.

Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy Lª-nin ViÕt ngµy 17 th¸ng Ch¹p 1921



10

* §iÖn göi tÊt c¶ çc Ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh,

tÊt c¶ çc héi ®ång kinh tÕ tØnh548

T«i ®Ò nghÞ, ngay lËp tøc, ph¶i chi viÖn mét çch ®Æc biÖt tÝch cùc tÊt c¶ çc c¬ quan l©m nghiÖp nh»m hoµn thµnh nhiÖm vô


§iÖn göi tÊt c¶ çc ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh

437

chuyªn chë vµ dù tr÷ gÊp rót cñi vµ gç trong nh÷ng th¸ng khÈn cÊp cña mïa ®«ng, b»ng çch t¨ng c−êng çc c¬ quan lao ®éng hµng tæng cã tr¸ch nhiÖm vËn ®éng nh©n d©n hoµn thµnh çc chØ tiªu khai th¸c vµ vËn xuÊt cñi vµ gç ®· ®−îc giao cho hä, theo chÕ ®é lµm nghÜa vô d©n c«ng chuyªn chë b»ng xe ngùa vµ ®ãng ®¶m phô b»ng chuyªn chë b»ng xe ngùa. Çc ®ång chÝ h·y ®Èy m¹nh chiÕn dÞch cæ ®éng ë n«ng th«n ®Ó vËn ®éng nh©n d©n hoµn thµnh tèt nhiÖm vô, vµ trong tr−êng hîp cÇn thiÕt th× ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p t¸c ®éng. Çc ®ång chÝ h·y tæ chøc vµ chuyÓn ngay lËp tøc mét bé phËn viÖc thu mua sang ph−¬ng thøc mua b»ng tiÒn cña b¶n th©n ng−êi tiªu dïng, cßn tiÒn cña nhµ n−íc th× dµnh ra ®Ó thanh to¸n sù dù tr÷ vµ vËn chuyÓn gç, cñi cho nh÷ng nhu cÇu v« cïng cÊp b¸ch cña nhµ n−íc, nh− nhu cÇu cña ®−êng s¾t, cña ngµnh vËn t¶i ®−êng thñy, ngµnh qu©n sù, ®¹i c«ng nghiÖp quèc doanh, trªn c¬ së nh÷ng chØ thÞ cña Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu, Tæng côc l©m nghiÖp sè 811, 812. T«i xin nªu ®Ó çc ®ång chÝ thÊy khã kh¨n ®Æc biÖt cña trung −¬ng trong viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ cho çc ho¹t ®éng. NÕu nguån dù tr÷ bÞ c¹n, t«i ®Ò nghÞ sö dông ®Õn møc cao nhÊt tiÒn cña ®Þa ph−¬ng ®Ó chi cho çc ho¹t ®éng ®ã. BÊt kÓ trong tr−êng hîp nµo còng kh«ng ®−îc dïng tiÒn vµ vËt t− mµ trung −¬ng quy ®Þnh dïng ®Ó ®Æt mua cñi vµ gç, vµo nh÷ng nhu cÇu kh¸c. §ång chÝ h·y b¸o ço cho Tæng côc l©m nghiÖp biÕt nh÷ng biÖn ph¸p ®· ®−îc ¸p dông1).

M¸t-xc¬-va, Crem-li, 19/XII - 21 Chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng

Lª-nin



1) §· truyÒn ®i qua ®µi ph¸t thanh.

V . I. L ª - n i n

438

11

§iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i Göi V. A. An-t«-nèp - èp-xª-en-c«

Chóng t«i coi viÖc ®Ò phßng bÊt kú mét sù næi lo¹n nµo ë

Cr«n-st¸t lµ mét ®iÒu cã tÇm quan träng ®Æc biÖt. Chóng t«i ®ßi hái ph¶i nghiªn cøu thËt cÈn thËn t×nh h×nh vµ t¨ng c−êng sù c¶nh gi¸c th−êng xuyªn. Chóng t«i giao cho ñy ban chÞu tr¸ch nhiÖm ¸p dông tÊt c¶ mäi biÖn ph¸p cÇn thiÕt549.

Lª-nin 1)




12

b¶n ghi th− tr¶ lêi cho i. i. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp2)

20/I. 1922

§ång chÝ Vla-®i-mia I-lÝch kÝnh mÕn, t«i vÉn ®iÖn khÝ hãa mét çch giËn d÷ nh− cò. Hoµn toµn râ rµng lµ t«i ®· thiªn tõ phÝa ®ång chÝ ®Õn phÝa Cr¬-gi-gia-nèp-xki: kh«ng ph¶i cuèn s¸ch nhá thuéc lo¹i "tuyªn truyÒn s¶n xuÊt" lõng danh, mµ lµ mét c«ng tr×nh viÕt cÆn kÏ h¬n, bao qu¸t c¶ nh÷ng vÊn ®Ò cña "nÒn kinh tÕ thêi kú qu¸ ®é",

1) §iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i cã c¶ ch÷ ký cña L. B. Ca-mª-nÐp, Ph. E. §giÐc-gin-xki, L. §. T¬-rèt-xki, G. E. Di-n«-vi-Ðp, I. V. Xta-lin vµ V. M. M«-l«-tèp.


Th− cña M. I. U-li-a-n«-va thõa lÖnh V. I. Lª-nin

439

còng nh− "ph−¬ng ch©m míi cña chÝnh s¸ch kinh tÕ", v.v.. ThÕ nh−ng ®ång chÝ sÏ nhËn ®−îc mét cuèn s¸ch chØ dÉn thiÕt thùc dµnh cho tr−êng ®µo t¹o çn bé ®¶ng vµ çn bé x«-viÕt vµ dµnh cho çc gi¶ng viªn cña chóng ta... CÇn ph¶i gÆp ®ång chÝ, khi nµo ®ång chÝ cã mÆt ë M¸t-xc¬-va, trong 5 phót nh− lÖ th−êng, ®Ó lÊy l¹i tinh thÇn cho b¶n th©n. §ång chÝ lµ mét nhµ bãc lét th«ng minh, ®ång chÝ sÏ cã kh¶ n¨ng kú diÖu n©ng cao søc lµm viÖc cho t«i.

SiÕt chÆt tay ®ång chÝ. Çm ¬n ®ång chÝ v× ®· giao cho t«i mét c«ng viÖc nh− thÕ nµy.

I. Xc¬-voãc-txèp Tr¶ lêi: 1) §ång chÝ ®ã khuyªn tr−íc lµ kh«ng nªn viÕt vÒ Cu-nèp,

mµ hái Vla-®i-mia I-lÝch vÒ mét c«ng viÖc cã quan hÖ ®Õn cuéc sèng.

2) Tr−íc khi xong cuèn s¸ch sÏ kh«ng nãi g× ®Õn chuyÖn nghØ phÐp.

ViÕt vµo th¸ng Giªng, sím nhÊt lµ ngµy 20, 1922



13 Th− cña M. I. U-li-a-n«-va thõa lÖnh

V. I. Lª-nin göi cho Cu-di-bai I-u-nu-xèp vµ ca-®−íc-gian khai ®a-rèp

Göi çc ®ång chÝ Cu-di-bai I-u-nu-xèp

vµ Ca-®−íc-gian Khai ®a-rèp


Vla-®i-mia I-lÝch giao cho t«i chuyÓn tíi çc ®ång chÝ lêi c¶m

V . I. L ª - n i n

440

¬n ch©n thµnh cña Ng−êi vÒ lêi chµo mõng cïng tÆng phÈm mµ çc ®ång chÝ ®· göi tíi vµ chóc çc ®ång chÝ thµnh c«ng trong c«ng t¸c.

T«i tin ch¾c r»ng nÕu I-lÝch kháe m¹nh, th× Ng−êi sÏ vui lßng nãi chuyÖn víi çc ®ång chÝ vÒ ®iÒu kiÖn sinh ho¹t vµ lµm viÖc cña çc thî thñ c«ng Tuèc-ke-xtan. TiÕc r»ng, buæi nãi chuyÖn ®ã ph¶i ho·n l¹i ®Õn khi Ng−êi b×nh phôc, vµ t«i hy väng r»ng ngµy ®ã kh«ng xa ®©u.

Çc ®ång chÝ th©n mÕn, xin göi lêi ch©n thµnh chµo çc ®ång chÝ. 23/10 - 1923 Ma-ri-a U-li-a-n«-va§¨ng lÇn ®Çu b»ng tiÕng U-d¬-bÕch ngµy 7 th¸ng M−êi mét 1923 trªn b¸o "Tuèc-ke-xtan"

§¨ng lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga ngµy 11 th¸ng T− 1956 trªn b¸o "Sù thËt Ta-sken", sè 73

Theo ®óng b¶n in trªn b¸o "Sù thËt Ta-sken"

14 Ghi chó trªn th− cña A. L. Sanh-man

KÝnh göi ®ång chÝ Lª-nin

?? nãi chung kh«ng thÓ gi¶i

Trong tê kÌm theo, t«i giíi thiÖu víi ®ång chÝ danh s¸ch nh÷ng ng−êi mµ t«i cã ý ®Þnh mêi tham gia cuéc héi nghÞ do t«i triÖu tËp ®Ó bµn çc vÊn ®Ò l−u th«ng tiÒn tÖ.

T«i cho r»ng còng cÇn ph¶i ph¸t biÓu nh÷ng suy nghÜ cña t«i vÒ nh÷ng biÖn ph¸p mµ chÝnh phñ cÇn vµ cã thÓ ¸p dông trong lÜnh vùc nµy.

1) Quy ®Þnh chÕ ®é l−u th«ng tiÒn tÖ ®óng ®¾n, nÕu kh«ng th× kh«ng thÓ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, th−¬ng nghiÖp vµ ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng ng©n hµng, kh«ng thÓ g¸c l¹i ®−îc n÷a, vµ vÊn ®Ò Êy ph¶i ®−îc gi¶i quyÕt b»ng

Ghi chó trªn th− cña A. L. Sanh-man

441

nh÷ng biÖn ph¸p çch m¹ng. CÇn ph¶i m¹nh d¹n

ph¸ gi¸ ®ång b¹c. ChØ cã sau khi ®· thi hµnh biÖn ph¸p Êy míi cã thÓ nãi ®Õn mét ng©n s¸ch kh«ng bÞ thiÕu hôt, mét nÒn kinh doanh kh«ng bÞ lç, v. v.. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, nh÷ng çch nãi nh− vËy chØ cã nghÜa lµ sù ch¾p ch÷ kh«ng cã néi dung bªn trong.

Xin kÌm theo ®©y b¶n dù th¶o kü thuËt vÒ viÖc ph¸ gi¸, so¹n theo chØ thÞ cña t«i.

2) B¶n dù th¶o dù kiÕn chuyÓn (hoÆc nãi ®óng h¬n lµ dµnh) cho Ng©n hµng nhµ n−íc 150 triÖu róp tiÒn kim lo¹i ®Ó dïng vµo viÖc c¶i çch tiÒn tÖ s¾p tíi. Kh«ng nãi r»ng viÖc chuyÓn nµy ch¼ng qua chØ lµ mét sù chuyÓn cã tÝnh chÊt kÕ to¸n, t«i chØ muèn nªu lªn r»ng trong tay nhµ n−íc, ngay c¶ khi ®· trõ sè tiÒn nµy råi vÉn cßn l¹i nh÷ng vèn liÕng khæng lå d−íi d¹ng tµi s¶n cña Côc b¶o qu¶n tµi s¶n quý cña nhµ n−íc, nh÷ng bÊt ®éng s¶n, nh÷ng kho tµng vµ nh÷ng dù tr÷ cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, v. v.. NÕu sè cña c¶i nµy ®−îc sö dông hîp lý trong ho¹t ®éng bu«n b¸n, mµ viÖc sö dông nh− thÕ còng g¾n liÒn víi viÖc x¸c lËp mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ æn ®Þnh, trªn mét møc ®é ®¸ng kÓ, sè tµi s¶n nµy cã thÓ dïng ®Ó tháa m·n nh÷ng nhu cÇu cÊp b¸ch cña nhµ n−íc, nh÷ng kho¶n chi cho çc nhu cÇu nµy, trong nh÷ng n¨m ®Çu, sÏ kh«ng thÓ tháa m·n ®−îc b»ng nh÷ng kho¶n thu cña ng©n khè nhµ n−íc.

3) ChÕ ®é l−u th«ng tiÒn tÖ míi kh«ng ph¶i chñ yÕu dùa trªn quü vµng cña Ng©n hµng nhµ n−íc, mµ chñ yÕu lµ dùa trªn chÝnh s¸ch tÝch cùc cña Ng©n hµng nhµ n−íc, vµ chÝnh s¸ch nµy l¹i ph¶i dùa vµo viÖc tÝch lòy ë trong n−íc cho ®−îc mét sè l−îng quan träng çc cña c¶i vËt chÊt. Muèn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ®ã, th× ph¶i thùc hiÖn kh«ng chËm trÔ çc sù ®éc quyÒn nhµ n−íc ®· ®−îc dù

quyÕt b»ng nh÷ng biÖn ph¸p nµy kh«ng "cßn l¹i", mµ bÞ biÓn thñ mÊt. Vµ chóng ta kh«ng biÕt tÝnh to¸n vµ gi÷ g×n.

®ã lµ ®iÒu chñ

V . I. L ª - n i n

442

yÕu. C«ng viÖc l©u dµi.

sím

suy nghÜ thªm vµ tr×nh bµy chÝnh x¸c.

®Þnh vµ ph¸t triÓn ë trong n−íc mét nÒn th−¬ng nghiÖp ®−îc tæ chøc ®óng ®¾n b»ng nh÷ng hµng hãa do nhµ n−íc còng nh− do t− nh©n s¶n xuÊt, mét nÒn th−¬ng nghiÖp hoÆc lµ quèc doanh hoÆc lµ hîp t¸c x·, thËm chÝ hoÆc lµ t− nh©n, th−¬ng nghiÖp t− nh©n nµy trong mét sè tr−êng hîp lµ ®¹i lý kinh tiªu cña nhµ n−íc. ViÖc nµy cã thÓ thùc hiÖn ®−îc ch¼ng h¹n b»ng çch x©y dùng t¹i nh÷ng trung t©m thµnh phè lín nh÷ng c«ng ty cæ phÇn ®Æc biÖt ®Ó thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n nhÊt ®Þnh, víi ®iÒu kiÖn lµ duy tr× gi¸ c¶ kh«ng cao h¬n mét møc nµo ®ã vµ ®−îc nhµ n−íc ®iÒu tiÕt.

4) §Ó cho viÖc trao ®æi hµng hãa ®−îc tiÕn hµnh phï hîp víi viÖc chuÈn bÞ c¶i çch tiÒn tÖ, ngay tõ b©y giê cÇn ph¶i chÊm døt mäi viÖc cÊp ph¸t hiÖn vËt, ngoµi nh÷ng kho¶n xuÊt theo chÕ ®é cÊp ph¸t cho nhu cÇu tËp thÓ tÝnh vµo tiÒn l−¬ng, ®ång thêi ph¶i quy ®Þnh viÖc nh©n d©n ®−îc dïng nhµ ë ph¶i tr¶ tiÒn thuª nhµ.

5) ChÝnh phñ ra mét b¶n tuyªn bè kiªn quyÕt vÒ cuéc c¶i çch tiÒn tÖ trong t−¬ng lai tr−íc m¾t, b¶n tuyªn bè ®ã dùa vµo viÖc chi ra mét quü tiÒn kim lo¹i cho Ng©n hµng nhµ n−íc, do ®ã sÏ cñng cè vÞ trÝ cña Ng©n hµng nhµ n−íc vµ cã thÓ t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn thÞ gi¸ tiÒn giÊy, do ®ã mµ h·m bít nhÞp ®é sôt gi¸ cña tiÒn giÊy ®ang kh«ng ngõng diÔn ra.

6) Ng©n hµng nhµ n−íc lµ ®Ó xuÊt nh÷ng kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n. Nhu cÇu vÒ tÝn dông dµi h¹n tuy lµ do Ng©n hµng nhµ n−íc tháa m·n, nh−ng ph¶i ®−îc chi b»ng mét quü ®Æc biÖt vµ theo nh÷ng nguyªn t¾c ®Æc biÖt.

7) CÇn ph¶i giíi h¹n sù say mª hiÖn nay ®èi víi çc t¬-rít, vµ tæ chøc viÖc qu¶n lý nÒn c«ng nghiÖp cho gÇn h¬n víi çc xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp, ®ång thêi cÇn ph¶i giíi h¹n ®Õn

Ghi chó trªn th− cña A. L. Sanh-man

443

møc ®é nhÊt ®Þnh quyÒn tù do sö dông nh÷ng vèn liÕng ®· giao cho çc xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp, ®Ó sù tù do ®ã kh«ng biÕn thµnh viÖc tham « tµi s¶n cña nhµ n−íc.

8) §Ó kh«i phôc nÒn ®¹i c«ng nghiÖp,

ngoµi mét sè ngo¹i lÖ ra, cÇn ph¶i thu hót t−

b¶n n−íc ngoµi. ViÖc kh«i phôc ®¹i c«ng nghiÖp ®ang gÆp khã kh¨n c¶ vÒ mÆt tæ chøc. ViÖc thu hót t− b¶n n−íc ngoµi tham gia c«ng nghiÖp Nga ®ang bÞ c¶n trë v× çc nhµ t− b¶n n−íc ngoµi tr«ng mong ChÝnh quyÒn x«-viÕt sÏ sôp ®æ vµ kh«ng tin lµ chÝnh quyÒn cã th¸i ®é nghiªm tóc ®èi víi chÝnh s¸ch kinh tÕ míi, ®ång thêi còng do thiÕu mét chÕ ®é tiÒn tÖ ®óng ®¾n. Hai trë ng¹i ®Çu sÏ ®−îc lo¹i trõ khi chóng ta cã mét b−íc ®i thËn träng tiÕn tíi kh«i phôc c«ng nghiÖp biÓu hiÖn ë chç chän lùa mét çch chÆt chÏ nh÷ng xÝ nghiÖp cã nhiÒu søc sèng, x¸c ®Þnh nh÷ng xÝ nghiÖp tuy lµ thua lç nh−ng cÇn thiÕt ®èi víi nhu cÇu cña nhµ n−íc, vµ b»ng viÖc liÖt vµo lo¹i thø ba nh÷ng xÝ nghiÖp ph¶i t¹m thêi ®ãng cöa vµ chØ ®−îc b¶o hé. Cßn vÒ sù lo ng¹i cuèi cïng, th× nã sÏ ®−îc lo¹i trõ b»ng viÖc thùc hiÖn cuéc c¶i çch tiÒn tÖ.

9) ViÖc thñ tiªn sù ®éc quyÒn cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vÒ viÖc trao ®æi hµng hãa cña n−íc Nga víi n−íc ngoµi sÏ cã t¸c dông rÊt tÝch cùc ®èi víi viÖc thu hót t− b¶n n−íc ngoµi. Çc liªn ®oµn hoÆc çc c«ng ty xuÊt nhËp khÈu lµ ph−¬ng tiÖn m¹nh mÏ ®Ó thu hót t− b¶n n−íc ngoµi tham gia quan hÖ bu«n b¸n víi n−íc Nga. Tr−êng hîp cho phÐp çc c¬ quan vµ çc ç nh©n t− nh©n ®−îc nhËp vµ xuÊt khÈu hµng hãa n−íc ngoµi, cÇn ph¶i quy ®Þnh viÖc thu thuÕ nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu, ®ång thêi ph¶i th¶o luËn vÊn ®Ò ban hµnh thuÕ xuÊt khÈu ®¸nh vµo ngo¹i tÖ.

10) Nh÷ng hµng hãa mua ë n−íc ngoµi b»ng nh÷ng dÞch vô vay nî, cÇn chia thµnh ba

# d−íi h×nh thøc nµo?

CÇn ph¶i suy nghÜ 100 lÇn vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn. RÊt nguy hiÓm. Mua s¹ch vµ ¨n c¾p s¹ch.

#

V . I. L ª - n i n

444

Ai cßn lo ng¹i? ®iÒu ®ã biÓu hiÖn ë chç nµo?

ñy ban cña

Ca-mª-nÐp550.

lo¹i: (1) lo¹i nh»m tháa m·n nh÷ng nhu cÇu chung cña nhµ n−íc, 2) lo¹i nh»m phôc vô cho viÖc kh«i phôc ®¹i c«ng nghiÖp vµ cã thÓ hoµn l¹i vèn trong t−¬ng lai trong m¾t, 3) lo¹i dµnh ®Ó tiªu thô ngay tøc th× trong n−íc nh»m nhanh chãng thu håi l¹i ngo¹i tÖ ®· chi ra.

11) ViÖc kh«i phôc tiÓu c«ng nghiÖp sÏ gÆp Ýt khã kh¨n vÒ tæ chøc vµ kü thuËt h¬n so víi viÖc kh«i phôc ®¹i c«ng nghiÖp, vµ ®ång thêi sÏ t¹o c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó kh«i phôc ®¹i c«ng nghiÖp. V× thÕ, cã lÏ kh«ng nªn lo ng¹i viÖc gióp ®ì cho sù ph¸t triÓn tiÓu c«ng nghiÖp vµ th−¬ng nghiÖp t− nh©n vµ b¾t ®Çu tÝch cùc hç trî ph¸t triÓn tiÓu c«ng nghiÖp vµ th−¬ng nghiÖp t− nh©n.

12) CÇn ph¶i gióp ®ì cho viÖc tæ chøc ®óng ®¾n c«ng nghiÖp vµ th−¬ng nghiÖp t− nh©n, ®iÒu nµy cã thÓ thùc hiÖn ®−îc b»ng çch tæ chøc çc phßng th−¬ng m¹i vµ së giao dÞch hµng hãa. N−íc Céng hßa Nga chØ cã thÓ ph¸t triÓn réng r·i çc kho¶n tÝn dông nÕu hñy bá sù ®éc quyÒn tÝn dông cña Ng©n hµng nhµ n−íc vµ cho phÐp më çc ng©n hµng t− nh©n vµ hîp t¸c, d−íi nh÷ng h×nh thøc kh¸c nhau, nh−ng chØ cã thÓ quyÕt ®Þnh thi hµnh biÖn ph¸p ®ã nÕu thùc hiÖn cuéc c¶i çch tiÒn tÖ hoÆc dï sao còng ph¶i chê ®Õn sau khi cuéc c¶i çch ®ã ®· ®−îc quyÕt ®Þnh tr−íc mét çch cô thÓ.

13) Ng©n hµng nhµ n−íc ph¶i cã quyÒn mua vµng vµ ngo¹i tÖ theo gi¸ vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn do b¶n th©n nã thõa nhËn lµ thÝch hîp, mµ kh«ng cã bÊt kú sù h¹n chÕ nµo vÒ ph−¬ng diÖn thñ tôc.

T«i ®· tr×nh bµy nh÷ng ®iÓm chñ yÕu. NÕu chóng ®−îc ®ång chÝ chó ý, th× xin hÑn cho t«i gÆp ®Ó ®Ých th©n ®−îc b¸o ço tØ mØ h¬n.

11. XI. 1921. Sanh-man



QuyÕt ®Þnh viÕt trªn th− cña I. A. Pª-t¬-ru-skin

445

15 quyÕt ®Þnh viÕt trªn th−

cña I. A. Pª-t¬-ru-skin

ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga Pª-t¬-ru-skin thay mÆt cho çc

n«ng d©n kh«ng ®¶ng ph¸i KÝnh göi ®ång chÝ Lª-nin,


§¬n yªu cÇu

§Ó trao ®æi nh÷ng c¶m t−ëng cña t«i trong chuyÕn ®i c«ng t¸c ë çc tØnh Vla-®i-mia, Tsª-rª-p«-vÐt, R−-bin-xc¬, vµ nh÷ng tØnh kh¸c, còng nh− ®Ó chuyÓn nh÷ng yªu cÇu mµ n«ng d©n s¶n xuÊt lóa m× nhê t«i chuyÓn cho ®ång chÝ, ― xin ®ång chÝ dµnh cho t«i mÊy phót ®Ó l−u ý ®ång chÝ ®Õn b¶n b¸o ço ng¾n, bëi v× víi t− çch lµ mét n«ng d©n vµ lµ ®¹i biÓu cña n«ng d©n, t«i rÊt vµ rÊt mong ®−îc gÆp ®ång chÝ.

T«i biÕt rÊt râ r»ng ®ång chÝ rÊt bËn, nh−ng dï sao t«i còng ®¸nh b¹o xin ®ång chÝ dµnh cho t«i mÊy phót vµ hÑn cho t«i thêi giê ®−îc ®Õn th¨m.

§Þa chØ cña t«i: Nhµ sè 1 cña çc X«-viÕt. Phßng 312. Sè ®iÖn tho¹i 2-06-81, sè phô 312.

Göi lêi chµo ®ång chÝ ñy viªn Ban chÊp hµnh

trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga

22/XI - 21 Iv. Pª-t¬-ru-skin

SÏ gÆp vµo ngµy thø s¸u, håi 12 giê, t¹m ®Þnh thÕ: kiÓm tra vµo 11½.551

23/XI. Lª-nin




V . I. L ª - n i n

446

16 ghi chó trªn giÊy tê cña I. G. C«-blen-tx¬ 1)

®óng kh«ng?? Kh«ng ®óng! cña t− nh©n = cña X«-viÕt, ® e m c h o t h u ª .

chÝnh ®©y lµ thùc chÊt!

KÝnh göi Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

VÒ vÊn ®Ò çc héi t− nh©n cã chÞu sù kiÓm so¸t cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng hay kh«ng, cÇn ph¶i tr¶ lêi lµ kh«ng, v× nh÷ng lý do sau ®©y:

1. §iÒu lÖ míi vÒ Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng, ®iÒu 3, ®iÓm "a" nãi r»ng "thiÕt lËp trong tÊt c¶ çc c¬ quan x«-viÕt trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng, kh«ng trõ c¬ quan nµo, còng nh− trong çc tæ chøc x· héi, trõ nh÷ng tr−êng hîp ghi trong luËt, mét sù kiÓm so¸t th−êng xuyªn vµ thùc tÕ ®èi víi çc ho¹t ®éng l−u th«ng vËt t− vµ tiÒn tÖ".

Cho nªn çc tæ chøc t− nh©n vµ çc ç nh©n t− nh©n kh«ng chÞu mét sù kiÓm so¸t nh− thÕ trong çc ho¹t ®éng l−u th«ng vËt t− vµ tiÒn tÖ cña m×nh...

4) Trong khi xem xÐt toµn bé tµi liÖu luËt ph¸p, cÇn ph¶i ®i ®Õn nh÷ng kÕt luËn nh− sau: çc c¬ quan x«-viÕt vµ çc nhµ chøc tr¸ch ®Òu chÞu sù kiÓm so¸t cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng; çc c¬ quan x· héi (hîp t¸c x·), vÒ ph−¬ng diÖn nµy, ®−îc ®iÒu tiÕt mét çch cùc kú tr¸i ng−îc nhau: tõ sù lµm ng¬ mét çch gi¶n ®¬n (hîp t¸c x· tiªu dïng), tõ viÖc kiÓm so¸t c¨n cø theo nh÷ng quy t¾c trong mét b¶n ®iÒu lÖ ®Æc biÖt, nh− vËy còng coi nh− kh«ng cã tiªu chuÈn chung (hîp t¸c x· tÝn dông), tõ viÖc chØ cho phÐp mét sù kiÓm so¸t sau vµ cÊm mét sù kiÓm so¸t tr−íc (hîp t¸c x· n«ng nghiÖp) cho ®Õn, cuèi cïng, viÖc cÊm hoµn toµn bÊt kú sù kiÓm so¸t nµo (hîp t¸c x· thñ c«ng nghiÖp).


Ghi chó trªn th− cña ñy ban nhµ m¸y "§i-na-m«"

447

5. VÒ nh÷ng ç nh©n vµ nh÷ng tæ chøc t− nh©n, th× trong luËt kh«ng cã bÊt kú chØ thÞ trùc tiÕp nµo, nh−ng tõ toµn bé tµi liÖu luËt ph¸p nãi trªn, cÇn ph¶i kÕt luËn r»ng hä hoµn toµn ®−îc

miÔn khái bÊt kú sù kiÓm so¸t nµo (tr−íc vµ sau) cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng, còng gièng nh− hîp t¸c x· thñ c«ng nghiÖp vËy.

??? Cßn ®iÒu lÖ c¬ b¶n vÒ Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng? Anh chµng C«-blen-tx¬ nµy cã nãi l¸o kh«ng? T«i tin ch¾c r»ng y n ã i l ¸ o !




17

Ghi chó trªn th− cña ñy ban nhµ m¸y "§i-na-m«"

Vla-®i-mia I-lÝch kÝnh mÕn!

Nh©n dÞp lÔ kû niÖm Çch m¹ng th¸ng M−êi, ñy ban nhµ m¸y "§i-na-m«" lËp mét quyÓn Sæ ®á cña c«ng nh©n "§i-na-m«" ®Ó ghi l−u niÖm nh÷ng cuéc ®Õn th¨m nhµ m¸y cña çc l·nh tô vµ çc nhµ l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n, vËy xin ®ång chÝ, Vla-®i-mia I-lÝch, ®Ó bót tÝch ®Çu tiªn vµo cuèn Sæ ®á, v× ®ång chÝ ®· ®Õn víi chóng t«i vµo dÞp lÔ kû niÖm Çch m¹ng th¸ng M−êi n¨m 1921 vµ ®· truyÒn nghÞ lùc míi cho ho¹t ®éng cña nhµ m¸y chóng t«i.

Nh¾c t«i vµo t h ¸ n g M − ê i m é t 552.

Lª-nin 21/X. 1922.



V . I. L ª - n i n

448

18

Dù th¶o nghÞ quyÕt cña ®¹i héi IV Quèc tÕ céng s¶n vÒ vÊn ®Ò c−¬ng lÜnh

cña quèc tÕ céng s¶n553

Nh÷ng ®Ò nghÞ ®· ®−îc chÊp nhËn t¹i héi nghÞ cña 5 ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng

(Lª-nin, T¬-rèt-xki, Di-n«-vi-Ðp, Ra-®Õch, Bu-kha-rin) 20 th¸ng M−êi mét 1922

1. TÊt c¶ çc c−¬ng lÜnh ®Òu ph¶i göi cho Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n hoÆc cho tiÓu ban do Ban chÊp hµnh chØ ®Þnh, ®Ó so¹n th¶o chi tiÕt vµ nghiªn cøu.

Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n cã nhiÖm vô, trong thêi h¹n ng¾n nhÊt, ph¶i c«ng bè tÊt c¶ çc b¶n dù th¶o c−¬ng lÜnh ®−îc göi ®Õn cho m×nh.

2. §¹i héi x¸c nhËn r»ng çc ®¶ng d©n téc nµo ch−a cã c−¬ng lÜnh d©n téc cña m×nh, th× ph¶i lËp tøc b¾t tay so¹n th¶o c−¬ng lÜnh ®Ó chËm nhÊt lµ 3 th¸ng tr−íc kú ®¹i héi tíi, göi ®Õn cho Ban chÊp hµnh ®Ó th«ng qua lÇn cuèi cïng t¹i ®¹i héi s¾p tíi.

3. Çc c−¬ng lÜnh d©n téc ph¶i nªu lªn mét çch thËt chÝnh x¸c vµ døt kho¸t sù cÇn thiÕt ph¶i ®Êu tranh cho nh÷ng yªu cÇu qu¸ ®é, ®ång thêi nãi thªm mét çch thÝch ®¸ng r»ng nh÷ng yªu cÇu ®ã tïy thuéc vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña kh«ng gian vµ thêi gian.

4. C¬ së lý luËn cho tÊt c¶ çc yªu cÇu qu¸ ®é hoÆc côc bé lo¹i ®ã ph¶i ®−îc chØ ra mét çch râ rÖt trong c−¬ng lÜnh chung, ®ång thêi §¹i héi IV tuyªn bè r»ng ®èi víi nh÷ng m−u toan coi lµ chñ nghÜa c¬ héi viÖc ®−a nh÷ng yªu cÇu côc bé vµo c−¬ng lÜnh, còng nh− bÊt kú m−u toan nµo hßng che lÊp vµ thay thÕ nhiÖm vô çch m¹ng c¬ b¶n b»ng nh÷ng yªu cÇu côc bé, Quèc tÕ céng s¶n ®Òu kiªn quyÕt lªn ¸n.

Dù th¶o nghÞ quyÕt cña §¹i héi IV Quèc tÕ céng s¶n

449

5. C−¬ng lÜnh chung ph¶i chØ râ nh÷ng kiÓu lÞch sö c¬ b¶n cña nh÷ng yªu cÇu qu¸ ®é cña çc ®¶ng d©n téc tïy theo sù kh¸c nhau c¨n b¶n cña çc c¬ cÊu kinh tÕ, ch¼ng h¹n nh− n−íc Anh vµ n−íc Ên-®é, vµ nh÷ng ®iÒu t−¬ng tù554.


451

nh÷ng t¸c phÈm ®−îc ®−a thªm vµo toµn tËp cña V. I. Lª-nin

xuÊt b¶n lÇn nµy (1903 - 1922)

453

1 9 0 3 - t h ¸ n g M − ê i 1 9 1 7

Göi C. Cau-xky

29/VI. 03.

§ång chÝ v« cïng kÝnh mÕn!

T«i xin göi kÌm theo ®©y b¶n dÞch ra tiÕng Nga cuèn s¸ch cña ®ång chÝ ("C¸ch m¹ng x· héi"). T«i chØ cã mét nhËn xÐt ghi ë c¸c trang 129 - 130, ë ®ã c¨n cø vµo nh÷ng tµi liÖu thèng kª c«ng nghiÖp n−íc Nga, t«i chøng minh r»ng n−íc Nga còng ®· cã thÓ tiÕt kiÖm ®−îc bao nhiªu do tæ chøc nh÷ng xÝ nghiÖp lín h¬n (100 c«ng nh©n trë lªn), lµm viÖc hai hoÆc ba ca, vµ ®ãng cöa nh÷ng xÝ nghiÖp nhá.

Cuèn s¸ch dÞch ra tiÕng Nga, in 5 ngh×n b¶n555. Göi lêi chóc tèt ®Ñp nhÊt Lª-nin

Wl. Ulianoff Chemin du Foyer. 10. SÐcheron ― GenÌve

§· göi ®i BÐc-lanh

§¨ng lÇn ®Çu b»ng tiÕng §øc n¨m 1964 trªn t¹p chÝ "International Review of Social History". Volume IX. Part 2

In lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga, theo ®óng b¶n th¶o DÞch tõ tiÕng §øc

Göi C. Cau-xky

Gi¬-ne-v¬, ngµy 10 th¸ng M−êi 1904


T«i göi b»ng b−u kiÖn cho ®ång chÝ bµi cña t«i, nã sÏ lµ bµi tr¶ lêi cho nh÷ng lêi ®¶ kÝch cña ®ång chÝ R«-da Lóc-x¨m-bua556.

V . I. L ª - n i n

454

T«i biÕt ban biªn tËp b¸o "Neue Zeit" cã thiÖn c¶m víi nh÷ng ®èi thñ cña t«i, nh−ng t«i nghÜ r»ng sÏ lµ mét ®iÒu c«ng b»ng nÕu cho t«i ®−îc quyÒn söa ch÷a nh÷ng ®iÓm kh«ng chÝnh x¸c trong nh÷ng bµi b¸o cña R«-da Lóc-x¨m-bua. Bµi cña t«i do ®ång chÝ Li-®in dÞch. §ång chÝ ®· ®¨ng mét trong nh÷ng bµi cña ®ång chÝ ®ã, cho nªn cã thÓ nhËn xÐt vÒ tr×nh ®é tiÕng §øc cña ®ång chÝ ®ã. B¶n th©n t«i th× kh«ng viÕt b»ng tiÕng §øc ®−îc. Trong bµi, t«i viÕt rÊt v¾n t¾t: t«i muèn bµi ®ã chiÕm Ýt chç h¬n bµi b¸o cña R«-da Lóc-x¨m-bua, vµ kh«ng thÓ qu¸ dµi ®èi víi b¸o "Neue Zeit". NÕu ®ång chÝ vÉn thÊy bµi ®ã qu¸ dµi th× t«i s½n sµng rót bít nã theo ý kiÕn cña ban biªn tËp. Nh−ng ®ång thêi t«i còng buéc ph¶i khÈn kho¶n yªu cÇu kh«ng rót ng¾n bµi cña t«i nÕu kh«ng cã sù ®ång ý cña t«i.

RÊt mong cho t«i biÕt lµ ban biªn tËp cã nhËn ®¨ng bµi b¸o cña t«i hay kh«ng557.

Göi lêi chµo d©n chñ - x· héi N. Lª-nin

§Þa chØ cña t«i: Vl. Oulianoff 3. Rue David Dufour. 3. Genf. GenÌve. Suisse.



In lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga, theo ®óng b¶n th¶o

DÞch tõ tiÕng §øc

Göi C. Cau-xky

26/X. 04.


Çch ®©y hai tuÇn, t«i ®· göi ®Õn ban biªn tËp b¸o "Neue Zeit" cho ®ång chÝ bµi b¸o cña t«i (tr¶ lêi R«-da Lóc-x¨m-bua) cïng víi

Chó thÝch cña ban biªn tËp b¸o "TiÕn lªn". Th¸ng Ch¹p 1904

455

mét bøc th−1). Xin ®ång chÝ vui lßng cho t«i biÕt bµi ®ã cã ®−îc chÊp nhËn hay kh«ng. NÕu ®−îc th× t«i ph¶i thªm mÊy ®o¹n ng¾n (vÒ nh÷ng nghÞ quyÕt míi ë Nga) vµ söa ch÷a mét vµi chç. Cßn nÕu kh«ng th× t«i sÏ buéc ph¶i t×m çch kh¸c ®Ó giíi thiÖu cho nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi §øc biÕt nh÷ng chç kh«ng chÝnh x¸c trong bµi b¸o cña R«-da Lóc-x¨m-bua.

Göi lêi chµo d©n chñ - x· héi N. Lª-nin

§· göi tõ Gi¬-ne-v¬ ®i BÐc-lanh



Chó thÝch cña ban biªn tËp b¸o "TiÕn lªn" vÒ th− cña phãng viªn Pª-tÐc-bua558

T h − g ö i t õ P ª - t Ð c - b u a ( t r a n g 1 - 6 2 ) )

Lêi ban biªn tËp. KÕt luËn mµ ®ång chÝ ë Pª-tÐc-bua rót ra, hoµn toµn phï hîp víi kÕt luËn cña chóng t«i trong bµi: "§· ®Õn lóc kÕt thóc" (b¸o "TiÕn lªn", sè 1)3). Nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch ®· chøng minh ®Çy ®ñ r»ng hä hoµn toµn kh«ng muèn céng t¸c b»ng çch phôc tïng ®a sè, vµ b©y giê, sau khi ®· lµm tan r· tæ chøc cña çc c¬ quan do §¹i héi II lËp nªn, hä l¹i ®· ph¸ vì §¹i héi III n÷a, ®¶ng kh«ng cã biÖn ph¸p ®Êu tranh nµo kh¸c

1) Xem th− bªn trªn. 2) "trang 1 - 6" ― sè trang trong bøc th−. 3) Xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 9, tr. 144 - 148.

V . I. L ª - n i n

456

ngoµi viÖc ph©n liÖt. Sù ph©n liÖt víi bän ph¸ ho¹i tæ chøc x¶y ra cµng sím vµ cµng triÖt ®Ó, th×1).

Lêi ban biªn tËp. Nh÷ng kÕt luËn cña ®ång chÝ ë Pª-tÐc-bua hoµn toµn x¸c nhËn kÕt luËn cña chóng t«i (b¸o "TiÕn lªn", sè 1, bµi "§· ®Õn lóc kÕt thóc")2) lµ ®óng. Chóng t«i khuyªn tÊt c¶ çc ®¶ng ñy vµ çc tæ chøc cña phe ®a sè h·y nhanh chãng vµ kiªn quyÕt g¹t bá bän ph¸ ho¹i tæ chøc ®Ó cã thÓ hµnh ®éng, chø kh«ng ph¶i cø c·i v· m·i.

ViÕt vµo th¸ng Ch¹p, sau ngµy 22, 1904 (ngµy 4 th¸ng Giªng 1905)

In lÇn ®Çu n¨m 1934 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXVI


Göi N. Ph. Na-xi-m«-vÝch §ång chÝ §iÕc-x¬! §ång chÝ h·y vui lßng nãi víi Vl. §m.

B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch r»ng cÇn ph¶i cho ra ngay lËp tøc c−¬ng lÜnh cña ®¶ng thµnh quyÓn s¸ch r i ª n g cã b×a, cã b¶n ghi çc thø tiÕng xuÊt b¶n, ®Þa chØ c¬ quan ph¸t hµnh vµ nh÷ng ®iÒu kh¸c vµ c h o ® ó c k h u « n b ¶ n c h ÷ cuèn s¸ch ®ã.

Tr−íc ®ã, thiÕt tha yªu cÇu ®ång chÝ mét lÇn n÷a, c¶ hai ng−êi xem l¹i m é t c ¸ c h c È n t h Ë n ®Ó ph¸t hiÖn xem cã cßn nh÷ng lçi in sai rÊt nhá nµo kh«ng. §èi chiÕu víi biªn b¶n cña §¹i héi II.

Gi¸ cña cuèn s¸ch ®ã ph¶i ®Þnh cho c¶ b¸n lÎ lÉn b ¸ n b u « n (100 cuèn, 1000 cuèn)559.

ViÕt vµo th¸ng M−êi mét, tr−íc ngµy 9, 1905


1) §Õn ®©y b¶n th¶o bÞ ®øt ®o¹n. V¨n b¶n bÞ V. I. Lª-nin xãa. 2) Xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 9, tr. 144 - 148.

Göi C. Cau-xky. Ngµy 31 th¸ng Giªng 1911

457

Göi C. Cau-xky

31. I. 11.


Ch¾c ch¾n lµ ®ång chÝ kh«ng quªn r»ng ®ång chÝ ®· høa viÕt mét bµi cho t¹p chÝ "T− t−ëng" cña chóng t«i560. Sè ®Çu cña t¹p chÝ "T− t−ëng" ®· ra m¾t b¹n ®äc (ë M¸t-xc¬-va), vµ nã ®· kh«ng bÞ tÞch thu. §Æc biÖt, t¹p chÝ cã ®¨ng çc bµi cña Plª-kha-nèp vÒ T«n-xt«i vµ vÒ chñ nghÜa c¬ héi ý (so s¸nh víi bän thñ tiªu ë chóng t«i), bµi cña t«i vÒ sè liÖu thèng kª çc cuéc b·i c«ng trong thêi kú çch m¹ng Nga1), bµi cña R«-gi¬-cèp vÒ chÝnh s¸ch ruéng ®Êt míi cña thÕ lùc ph¶n çch m¹ng Nga, v. v.. Sè 2 sÏ ra m¾t nay mai. Chóng t«i sÏ rÊt biÕt ¬n ®ång chÝ nÕu ®ång chÝ viÕt mét vÊn ®Ò nµo ®ã cho chóng t«i ― ch¼ng h¹n nh− vÒ sù trung lËp vµ vÒ chèng sù trung lËp cña çc c«ng ®oµn. HiÖn giê, vÊn ®Ò nµy l¹i ®−îc th¶o luËn hoÆc ®Ò cËp ®Õn ë chóng t«i, vµ cã thÓ lµ hîp ý ®ång chÝ nÕu ®ång chÝ ph¸t triÓn tØ mØ h¬n ®«i chót ®iÒu mµ ®ång chÝ ®· viÕt vÒ Lª-ghin trªn b¸o "Neue Zeit". DÜ nhiªn lµ chóng t«i sÏ lÊy lµm vui mõng vÒ mçi bµi cña ®ång chÝ vÒ bÊt cø ®Ò tµi nµo561.

§ång thêi t«i göi b»ng b−u kiÖn cho ®ång chÝ bµi cña t«i chèng M¸c-tèp vµ T¬-rèt-xki ― kh«ng ph¶i ®Ó ®¨ng b¸o nh−ng lµ ®Ó xin ý kiÕn cña ®ång chÝ. Çc-xki ®· tr¶ lêi M¸c-tèp. §ång chÝ muèn dµnh cho t«i viÕt bµi chèng T¬-rèt-xki. Nh−ng qua bµi cña t«i, ®ång chÝ sÏ thÊy r»ng ®èi víi t«i, viÕt ®Ó ph¶n ®èi T¬-rèt-xki mµ kh«ng ®ông ®Õn M¸c-tèp th× rÊt khã. Cã thÓ lµ ®ång chÝ

1) Xem "VÒ thèng kª çc cuéc b·i c«ng ë Nga" (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 19, tr. 377 - 406).

V . I. L ª - n i n

458

sÏ gîi ý cho t«i lµm thÕ nµo ®Ó söa bµi ®ã thµnh bµi cho b¸o "Neue Zeit"1).

T«i muèn ®Ò nghÞ ban biªn tËp b¸o "Neue Zeit" thªm hai bµi: 1) VÒ thèng kª çc cuéc b·i c«ng ë Nga trong thêi kú 1905 - 1907. RÊt cã thÓ ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn chóng t«i cã tµi liÖu thèng kª vÒ nh÷ng cuéc b·i c«ng cã tÝnh chÊt quÇn chóng (®ång thêi nh÷ng cuéc b·i c«ng vÒ kinh tÕ vµ nh÷ng cuéc b·i c«ng vÒ chÝnh trÞ ®Òu ®−îc thèng kª riªng) trong toµn bé thêi kú çch m¹ng. Nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch Nga chóng t«i th−êng xuyªn bÞ bän c¬ héi (= bän men-sª-vÝch thñ tiªu) buéc téi lµ m¾c "chñ nghÜa l·ng m¹n" vµ "thuyÕt Bl¨ng-ki". Cã lÏ c©u tr¶ lêi tèt nhÊt cho ®iÒu ®ã lµ nh÷ng tµi liÖu thèng kª kh« khan, nh÷ng tµi liÖu nµy cã thÓ còng sÏ kh«ng ph¶i lµ kh«ng thó vÞ ®èi víi çc ®ång chÝ §øc. NÕu ®ång chÝ ®ång ý vÒ nguyªn t¾c th× t«i sÏ göi cho ®ång chÝ hoÆc lµ b¶n trÝch yÕu tØ mØ tõ bµi cña t«i, hoÆc lµ göi ngay mét b¶n dÞch. T«i chØ e r»ng bµi cña t«i qu¸ dµi ®èi víi b¸o "Neue Zeit".

2) T«i ®· chØnh lý cho mét tê t¹p chÝ ë Nga, nh÷ng kÕt qu¶ cña ®ît thèng kª s¶n xuÊt n«ng nghiÖp §øc tiÕn hµnh trong n¨m 1907 (ba tËp ®· xuÊt b¶n)2). T«i ch−a biÕt lµ ng−êi ta cã in çi ®ã ë n−íc Nga hay kh«ng. Nh− ®· thÊy qua b¸o chÝ d©n chñ - x· héi §øc, ®Ò tµi nµy ®· ®−îc th¶o luËn, nh−ng ®¸ng tiÕc lµ (ch¼ng h¹n trªn b¸o "Vorwärts"562) chØ hoµn toµn dùa trªn çch chØnh lý tµi liÖu theo quan ®iÓm t− s¶n. T«i ®· ®i ®Õn kÕt luËn r»ng tµi liÖu ®iÒu tra n¨m 1907 x¸c nhËn lý luËn m¸c-xÝt vµ b¸c bá lý luËn t− s¶n (kÓ c¶ lý luËn cña §a-vÝt). Theo t«i, cã lÏ ®Æc biÖt thó vÞ lµ

1) Xem "ý nghÜa lÞch sö cña cuéc ®Êu tranh néi bé ®¶ng ë Nga" (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 19, tr. 358 - 376).

2) Xem bµi "ChÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa cña nÒn n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i" vµ nh÷ng tµi liÖu chuÈn bÞ "Thèng kª ruéng ®Êt §øc (1907)" vµ "KÕ ho¹ch chØnh lý nh÷ng sè liÖu cña ®ît ®iÒu tra thèng kª n«ng nghiÖp §øc ngµy 12 th¸ng S¸u 1907" (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 19, tr. 319 - 344 vµ Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 4, t. 40, tr. 297 - 371 vµ 372 - 375).

Göi C. Cau-xky. Ngµy 31 th¸ng Giªng 1911

459

tµi liÖu vÒ lao ®éng phô n÷ vµ trÎ em ch¼ng h¹n (lao ®éng nµy ®−îc sö dông ë nh÷ng ng−êi n«ng d©n chiÕm h÷u 5 - 10 hÐc-ta, nhiÒu h¬n so víi ë nh÷ng nhµ t− b¶n vµ ë trong çc doanh nghiÖp v« s¶n). ë ®©y, lÇn ®Çu tiªn ng−êi ta dÉn ra sè ng−êi lao ®éng lµ ng−êi nhµ vµ sè c«ng nh©n lµm thuª. Hãa ra ë tÇng líp ng−êi chiÕm h÷u 10 - 20 hÐc-ta, sè c«ng nh©n lµm thuª trong mçi doanh nghiÖp trung b×nh ®· lµ 1,7, cßn sè lao ®éng ng−êi nhµ lµ 3,4. Nh− thÕ, hä ®· lµ nh÷ng ®¹i n«ng, kh«ng thÓ kh«ng sö dông lao ®éng lµm thuª.

TiÕp ®ã, ®Æc biÖt bæ Ých cho c«ng t¸c nghiªn cøu lµ viÖc ph©n lo¹i çc doanh nghiÖp c¨n cø theo tæng sè c«ng nh©n (t«i chia chóng thµnh ba nhãm chÝnh: cã 1 - 3,4 - 5,6 trë lªn ― toµn bé c«ng nh©n nãi chung, kÓ c¶ c«ng nh©n lµm thuª).

§ång chÝ cã cho r»ng çch chØnh lý nh− thÕ lµ bæ Ých ®èi víi b¹n ®äc §øc kh«ng? NÕu cã, th× t«i vui lßng viÕt vÊn ®Ò ®ã cho b¸o "Neue Zeit", ― chØ cã mét ®iÒu lµ t¸c phÈm cña t«i qu¸ dµi!

NÕu "nh÷ng doanh nghiÖp n«ng d©n" (5 - 10, 10 - 20 hÐc-ta) ®Æc biÖt ph¸t tµi trong thêi kú 1895 - 1907, th× theo ý kiÕn cña t«i, ®iÒu ®ã hoµn toµn kh«ng chøng minh sù thµnh c«ng cña "nÒn s¶n xuÊt nhá". §iÒu ®ã chØ x¸c minh sù thµnh c«ng cña nÒn kinh doanh t− b¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn theo chiÒu s©u vµ ®Æc biÖt lµ cña ngµnh ch¨n nu«i gia sóc. ViÖc diÖn tÝch ®Êt ®ai cña çc doanh nghiÖp gi¶m bít cã nghÜa lµ nghÒ ch¨n nu«i gia sóc t− b¶n chñ nghÜa vµ cña ®¹i n«ng ph¸t triÓn.

T«i hy väng r»ng b©y giê ®ång chÝ ®· kháe h¼n, vµ tù m×nh sÏ tr¶ lêi KvoÐt-xen vµ Ma-xlèp.

Göi lêi chµo tèt ®Ñp nhÊt N. Lª-nin cña ®ång chÝ

P. S. T«i rÊt çm ¬n ng−êi vî ®¸ng kÝnh cña ®ång chÝ ®· viÕt th− cho t«i trong thêi gian ®ång chÝ bÞ bÖnh. T«i muèn viÕt th− cho chÞ Êy, nh−ng l¹i nghÜ r»ng göi ®i bµi b¸o cña t«i th× tèt h¬n lµ viÕt th− tr×nh bµy ý kiÕn cña t«i vÒ bµi b¸o cña T¬-rèt-xki. Bµi

V . I. L ª - n i n

460

nµy t«i kh«ng ph¶i chØ göi cho ®ång chÝ mµ c¶ cho vî cña ®ång chÝ n÷a, coi nh− lµ sù tr¶ lêi bøc th− cña chÞ Êy. §Þa chØ cña t«i: Mr. Vl. Oulianoff

4. Rue Marie Rose. 4. Paris. XIV.


§¨ng lÇn ®Çu kh«ng ®Çy ®ñ ngµy 31 th¸ng Ch¹p 1928 trªn b¸o "Der Abend"

§¨ng toµn v¨n b»ng tiÕng §øc n¨m 1964 trªn t¹p chÝ "International Review of Social History". Volume IX. Part 2


héi nghÞ vi toµn Nga (héi nghÞ Pra-ha) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga563

1

b¸o ço vÒ c«ng t¸c cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa ngµy 20 th¸ng Giªng 1912

C«ng t¸c cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa gåm hai bé phËn,

mét bé phËn th−êng ngµy: th− tõ, ph©n c«ng nh©n viªn... vµ v.v., bé phËn kh¸c lµ nh÷ng cuéc ®¹i héi: §¹i héi C«-pen-ha-g¬564

vµ §¹i héi Xuy-rÝch565. KÓ tõ §¹i héi Lu©n-®«n566, [trong Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa] cã mét [®¹i biÓu] cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga. Héi nghÞ toµn thÓ cßn bÇu thªm Plª-kha-nèp, ®ång chÝ nµy ®· tõ chèi víi lý do lµ chØ cÇn mét ng−êi còng ®ñ b¶o ®¶m c«ng viÖc. T¹i §¹i héi C«-pen-ha-g¬, chóng t«i cã gÇn

B¸o ço vÒ c«ng t¸c cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa

461

gòi víi ®ång chÝ ®ã, chóng t«i ®· chuyÖn trß th©n ¸i, t«i ®· kh«ng thÓ nãi chuyÖn ®−îc víi ph¸i "TiÕng nãi", vµ t«i cã th¸i ®é kh«ng t¸n thµnh ®èi víi T¬-rèt-xki, ®Æc biÖt lµ vÒ chuyÖn bøc th−567. §Õn cuèi phiªn häp, Plª-kha-nèp ®· chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña héi nghÞ toµn thÓ. Chóng t«i víi ®ång chÝ ®ã cïng cã mét phiÕu. Cho ®Õn thêi gian gÇn ®©y, chóng t«i kh«ng cã bÊt kú sù xung ®ét nµo víi ®ång chÝ ®ã. T¹i C«-pen-ha-g¬ t«i lµm viÖc trong tiÓu ban hîp t¸c. §iÒu ®¸ng chó ý nhÊt lµ quan hÖ gi÷a nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi §øc trë nªn rÊt c¨ng th¼ng; bÒ ngoµi th× thèng nhÊt, thÕ mµ trong néi bé th× cã hai trµo l−u kh¸c nhau. §oµn ®¹i biÓu cña phong trµo d©n chñ - x· héi §øc th× mét nöa lµ thay mÆt ®¶ng, cßn mét nöa lµ thay mÆt çc c«ng ®oµn. ë ®©y thÊy r»ng ®oµn ®¹i biÓu §øc cµng ®«ng th× quyÒn l·nh ®¹o cña phong trµo d©n chñ - x· héi §øc cµng sa sót. T¹i §¹i héi Stót-ga, hä ®· lµm mét chuyÖn nhôc nh· lµ biÓu quyÕt t¸n thµnh nghÞ quyÕt thùc d©n568... VÝ dô, mét trong nh÷ng ®¹i biÓu cña hä ®· nãi r»ng viÖc t−íc ®o¹t bän t− b¶n lµ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc. Th× ra, vÒ vÊn ®Ò nµy trong c−¬ng lÜnh cña hä kh«ng cã danh tõ t−íc ®o¹t. Trong thùc tÕ, hä kh«ng thi hµnh ®−êng lèi d©n chñ - x· héi. ë ®©y kh«ng nªn cã ¶o t−ëng, vµ cµng vÒ sau th× cuéc ®Êu tranh cµng to lín vµ kÞch liÖt; ®−¬ng nhiªn lµ ®¹i bé phËn trong giai cÊp v« s¶n sÏ kh«ng dao ®éng. T¹i §¹i héi Ma-g®¬-bua, hä ®· bá ®i, nh−ng ®iÒu ®ã kh«ng däa dÉm ®−îc bÊt kú mét ng−êi d©n chñ - x· héi nµo569.

Ng−êi TiÖp ®· cã sù chia rÏ nhau570. Chóng t«i ®· ph¶n ®èi sù chia rÏ ®ã v× thÊy r»ng nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi kh«ng thÓ chÊp nhËn bÊt kú sù cæ ®éng s«-vanh vµ d©n téc chñ nghÜa nµo. ë ¸o, ®· næ ra rÊt nhiÒu sù c·i lén nhau xoay quanh vÊn ®Ò nªn viÕt çc v¨n kiÖn b»ng thø tiÕng nµo, v. v.. Plª-kha-nèp lµ ng−êi ®äc b¸o ço vÒ sù chia rÏ ®ã, vµ nghÞ quyÕt do ®ång chÝ Êy ®Ò nghÞ ®· ®−îc th«ng qua bëi ®a sè rÊt lín. Vµ ë ®©y, T¬-rèt-xki còng ®· b¾t ®Çu dµn hßa b»ng çch nãi r»ng trong vÊn ®Ò nµy ng−êi cã lçi lµ ¸t-l¬, mét ng−êi d©n chñ - x· héi "hßa b×nh" vµ c¬ héi chñ nghÜa nhÊt.

V . I. L ª - n i n

462

Kh«ng nghi ngê g× c¶, phong trµo d©n chñ - x· héi §øc ®ang ®Õn gÇn thêi ®¹i míi ― thêi ®¹i çch m¹ng x· héi chñ nghÜa; cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ vµ qu©n sù, nh÷ng t×nh h×nh phøc t¹p trªn thÕ giíi ― tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã còng ®ang khiÕn cho chÝnh nh÷ng dÊu hiÖu cña thêi ®¹i ®ã ®Õn gÇn. Cho tíi nay lµ giai ®o¹n lµm c«ng t¸c chuÈn bÞ. Cßn b©y giê th× lµ thêi ®¹i cña nh÷ng trËn chiÕn ®Êu chèng giai cÊp t− s¶n. §©y ®ang diÔn ra trong thùc tÕ sù kh¸c nhau gi÷a bän c¶i l−¬ng vµ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi çch m¹ng. ë Xuy-rÝch, ng−êi ta ®· triÖu tËp cuéc häp cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa ®Ó bµn vÒ vÊn ®Ò Ma-rèc. ë ®ã l¹i ®· x¶y ra mét sù kiÖn n÷a. M«n-ken-bua ®· nh©n danh m×nh viÕt mét bøc th− ®Ó héi nghÞ kh«ng häp ®−îc. R«-da Lóc-x¨m-bua ®· cho ®¨ng bøc th− ®ã, vµ thÕ lµ cuéc bïng næ b¾t ®Çu tõ ®ã571. T¹i ®¹i héi võa råi, nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi çch m¹ng ®· th¾ng. Bª-ben ®· nãi r»ng m×nh sÏ buéc R. Lóc-x¨m-bua ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm. Ng−êi Ph¸p ®· m−u toan ghi vµo b¶n nghÞ quyÕt r»ng b·i c«ng lµ c«ng cô ®Êu tranh chèng chiÕn tranh. TÊt c¶ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi çch m¹ng ®· lªn tiÕng ph¶n ®èi vµ nãi râ r»ng kh«ng ®−îc khai cho chÝnh phñ biÕt lµ chóng ta sÏ dïng vò khÝ g×, dïng thø vò khÝ nµo, ë ®©u th× tiÖn h¬n. §Ò nghÞ ®ã ®· bÞ b¸c. Bª-ben nªu vÊn ®Ò kh«ng c«ng bè çc v¨n kiÖn, ¸m chØ R. Lóc-x¨m-bua vµ ®ßi th«ng qua nghÞ quyÕt. T«i lªn tiÕng b¶o vÖ R«-da Lóc-x¨m-bua. T«i ®· trÝch dÉn lêi cña Quen-s¬, lµm Bª-ben rÊt tøc. Trong vÊn ®Ò nµy Bª-ben ph¸t biÓu nh− mét ng−êi hßa gi¶i. Bøc th− ®· ®−îc R. Lóc-x¨m-bua c«ng bè, kh«ng cã ®iÓm nµo gièng víi nh÷ng v¨n kiÖn [kh¸c]. Song, nhiÒu l¾m th× chØ nªn chØ trÝch chÞ Êy trong néi bé ®¶ng, vµ ng−êi ta ®· chØ trÝch chÞ Êy; cßn ®−a vÊn ®Ò ra Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa lµ kh«ng c«ng b»ng...

Trong néi bé §¶ng d©n chñ - x· héi §øc ®· ph¸t triÓn nh÷ng trµo l−u kh¸c nhau, nh÷ng trµo l−u nµy bËt tung ra ngoµi, trong néi bé ®¶ng th× s«i sïng sôc. ë ®ã, ®Õn lóc x¶y ra nh÷ng cuéc ®Êu tranh quyÕt liÖt. Sù xung ®ét gi÷a bän c¶i l−¬ng vµ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi çch m¹ng lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái.

Bµi nãi vÒ vÊn ®Ò tæ chøc. Ngµy 24 th¸ng Giªng 1912

463

2

Lêi ph¸t biÓu nh©n dÞp th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ viÖc chèng n¹n ®ãi

ngµy 21 th¸ng Giªng 1912 §¶ng ph¶i tÝch cùc can thiÖp, ph¶i th«ng qua mét nghÞ

quyÕt. Qua nh÷ng lÇn trao ®æi ý kiÕn, chóng t«i tin ch¾c r»ng c«ng nh©n rÊt quan t©m ®Õn n¹n ®ãi, tÝch cùc can thiÖp vµ cøu trî nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi. ViÖc cøu trî nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò tõ thiÖn. Sù cøu trî lµ mét viÖc lµm tõ thiÖn, chØ khi ®Æt vÊn ®Ò theo quan ®iÓm t− s¶n. Nh− thÕ ch−a ®ñ. Nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn ®· thËt sù ®øng trªn quan ®iÓm cña çc quan chøc trong néi çc. CÇn tham gia çc ñy ban lËp lªn ®Ó chèng ®ãi. T«i muèn nãi ®Õn çc ñy ban c«ng nh©n kh«ng ®¶ng ph¸i. Kh«ng cÇn ph¶i ra chØ thÞ b¾t ng−êi ta ph¶i lËp nh÷ng ñy ban nh− thÕ, nh−ng cÇn tham gia nh÷ng ñy ban ®ã. TiÒn th× tèt nhÊt lµ nªn chuyÓn ®Õn ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi, ®Õn çc héi, çc c©u l¹c bé c«ng nh©n vµ çc ®oµn thÓ kh¸c. Còng cÇn ph¸t hµnh truyÒn ®¬n, nh−ng tèt h¬n hÕt lµ göi cho c«ng nh©n vµ n«ng d©n. CÇn ph¶i tiÕn hµnh viÖc truyÒn b¸ réng r·i bµi nãi cña M¸c-cèp ®Ö nhÞ, trong ®ã l·o ta ®· gäi nh÷ng n«ng d©n ®ang bÞ ®ãi lµ nh÷ng ng−êi l−êi biÕng. §ã lµ mét bµi nãi thËt hoa mü, cø ®Ó cho ng−êi ta ®äc.

3

Bµi nãi vÒ vÊn ®Ò tæ chøc ngµy 24 th¸ng Giªng 1912

T«i muèn ®Ò cËp ®Õn mÆt kh¸c cña vÊn ®Ò. §ã lµ vÒ tÝnh linh

ho¹t... B¶n nghÞ quyÕt ®· tá ra lµ ®óng572. T«i chØ muèn l−u ý ®Õn vÊn ®Ò: mÆt nµo lµ quan träng. Chóng t«i lÊy mét héi hîp ph¸p lµm vÝ dô. T«i kh«ng thÓ nãi ®Õn toµn bé n−íc Nga, nh−ng vÒ 5

V . I. L ª - n i n

464

thµnh phè th× cã thÓ nãi r»ng... cã thÓ. ThÕ th× tr−íc hÕt héi hîp ph¸p ®em l¹i ®iÒu g× bæ Ých? Nh÷ng bµi diÔn gi¶ng cã tÝnh chÊt m¸c-xÝt; xem ra ng−êi ta cho phÐp. T«i ®äc thÊy trªn b¸o chÝ lµ ng−êi ta cho phÐp nh÷ng bµi gi¶ng ®ã ë nh÷ng thµnh phè lín. Ng−êi ta nãi r»ng khã t×m ®−îc gi¶ng viªn... C«ng nh©n h·y tù m×nh cÊt nh¾c gi¶ng viªn vµ tr¶ thï lao cho hä. Sau n÷a lµ cã th− viÖn vµ nhµ ®äc s¸ch. T«i kh«ng hiÓu ng−êi ta cã cho phÐp mua b¸o "Ng«i sao" hay kh«ng573. Sau n÷a lµ çc héi hîp ph¸p tæ chøc çc trß gi¶i trÝ. §ã lµ mét ®iÒu quan träng xÐt vÒ ph−¬ng diÖn tµi chÝnh, mÆt kh¸c, nhê cã nh÷ng trß gi¶i trÝ Êy, ng−êi ta sÏ cã mét kiÓu c©u l¹c bé. Nh− vËy, nÕu kiÓu ®oµn thÓ ®ã kh«ng ph¶i lµ trªn giÊy tê mµ lµ cã trong thùc tÕ, vµ ®ã lµ mét ®iÒu kh«ng cßn nghi ngê g× n÷a, th× chóng ta ph¶i ®Æt c©u hái: chóng ta ®· bá c«ng ra ®Ó më réng nh÷ng héi nh− vËy ch−a? Chóng ta ®· ®äc nh÷ng b¶n b¸o ço vÒ nh÷ng héi ®ã t¹i çc nhµ m¸y vµ c«ng x−ëng ch−a? Chóng ta ®· cè g¾ng tæ chøc nh÷ng héi nh− thÕ ch−a? H¬n n÷a, cÇn ph¶i lîi dông nh÷ng héi ®ã nh− thÕ nµo? Chóng ta hiÖn ®ang tiÕn tíi kiÓu tæ chøc §øc trong thêi ®¹i cã nh÷ng ®¹o luËt ®Æc biÖt. Nh−ng ®èi víi chóng ta, ®iÒu ®ã võa khã h¬n võa dÔ h¬n. Khã h¬n v× hä cã ®−îc nh÷ng kh¶ n¨ng hîp ph¸p. Ban chÊp hµnh trung −¬ng cña hä gåm nh÷ng ®¶ng viªn trong ®¶ng ®oµn nghÞ viÖn, héi häp mét çch hîp ph¸p, mêi nh÷ng ng−êi kh«ng hîp ph¸p ®Õn dù. Cßn ë chóng ta, quÇn chóng rÊt ®ång t×nh, ñng hé nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi. ë chóng ta, trong mçi héi, ph¶i lËp nh÷ng chi bé nhá cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi, nh÷ng chi bé nµy liªn hÖ chÆt chÏ víi ®¶ng, vµ mçi vÊn ®Ò ®Òu ph¶i ®−îc gi¶i quyÕt theo tinh thÇn nghÞ quyÕt cña ®¶ng... Nh÷ng chi bé Êy kh«ng nªn cång kÒnh nh− kiÓu çc huyÖn ñy vµ çc tæng ñy. Pª-tÐc-bua, Ri-ga ®ang tiÕn tíi kiÓu çc héi [hîp ph¸p]. VÒ mÆt nµy, ë M¸t-xc¬-va lµm ®−îc cßn Ýt. Vµ nh− vËy, nh÷ng chi bé Êy t¹o ra mét ®iÓn h×nh kh¸c vÒ x©y dùng ®¶ng. Tr−íc ®©y, khi t«i cßn ho¹t ®éng ë ®ã, chóng t«i ph¶i tù m×nh lµm lÊy mäi viÖc. B©y giê th× çc c«ng ®oµn vµ çc tæ chøc c«ng héi ®· g¸nh lÊy mét phÇn c«ng viÖc. Tïy theo kh¶ n¨ng, ®¶ng ®oµn hîp ph¸p trong viÖn §u-ma còng th−êng

R«-da Lóc-x¨m-bua vµ "Partei"vorstand Ba-lan

465

tiÕn hµnh ®Êu tranh chÝnh trÞ, vµ nÕu nh÷ng héi hîp ph¸p víi c¬ cÊu nh− vËy cã nhiÒu h¬n th× çch m¹ng sÏ trë nªn v« ®Þch. §ã chÝnh lµ vÊn ®Ò tÝnh linh ho¹t cña çc tæ chøc. §ã sÏ lµ lý t−ëng cho viÖc x©y dùng l¹i tæ chøc cña chóng ta. Nh÷ng chi bé kh«ng hîp ph¸p Êy ®−îc bao bäc bëi mét m¹ng l−íi gåm çc chi bé hîp ph¸p, sÏ t¹o cho chóng ta c¬ së míi. TÊt c¶ mäi sù liªn hÖ ®Òu ®−îc gi¶m xuèng møc thÊp nhÊt, ®Õn møc t¹o cho ng−êi ta mét Ên t−îng d−êng nh− cã mµ còng d−êng nh− kh«ng cã tæ chøc. §õng nªn héi häp. C«ng t¸c ®¶ng ®· mang mét h×nh thøc míi. H×nh thøc míi ®· xen vµo h×nh thøc cò. Nªn ®Ó cho c«ng t¸c ®¶ng cã Ýt h×nh thøc h¬n, nh−ng ®−îc më réng bëi ho¹t ®éng trong çc héi hîp ph¸p. CÇn lµm cho mçi b−íc tiÕn tíi v¨n hãa ®Òu thÊm nhuÇn tinh thÇn d©n chñ - x· héi, thÊm nhuÇn v¨n hãa d©n chñ x· héi. §ã sÏ lµ cuéc ®Êu tranh kiªn quyÕt chèng chñ nghÜa thñ tiªu... Nhê cã chi bé, ng−êi ta liªn hÖ víi C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng574, liªn hÖ mçi n¨m mét lÇn vµ ng−êi ta lµm ®−îc gÊp tr¨m lÇn nhiÒu h¬n so víi tr−íc. Chóng ta lµm ch−a ®Çy ®ñ trong çc héi hîp ph¸p. CÇn ph¶i ®o¹t lÊy nh÷ng héi ®ã tõ tay bän tù do, [®o¹t lÊy] toµn bé phong trµo hîp ph¸p. CÇn ph¶i phæ biÕn, më réng çc héi hîp ph¸p. Nªn l−u ý cô thÓ xem c«ng t¸c trong çc héi hîp ph¸p ®−îc tæ chøc nh− thÕ nµo. §©u ®©u, çc chi bé bÊt hîp ph¸p ®Òu nªn cã mét m¹ng l−íi çc chi bé hîp ph¸p bao quanh.

In lÇn ®Çu, theo ®óng biªn b¶n viÕt tay

* R«-da Lóc-x¨m-bua vµ "Partei"vorstand Ba-lan theo vÕt ch©n cña M¸c-tèp575

Bµi ph¸t biÓu cña R«-da Lóc-x¨m-bua trªn b¸o "Vorwärts"

(ngµy 14 th¸ng ChÝn) bªnh vùc cho çi gäi lµ Vorstand Ba-lan vµ buéc téi ®ång chÝ Ra-®Õch, b¾t buéc t«i ph¶i cÇm bót, mÆc

V . I. L ª - n i n

466

dï t«i rÊt kh«ng muèn nhóng tay vµo viÖc ®ã. Kh«ng thÓ im lÆng lµm ng¬ khi ng−êi ta lîi dông cuéc ®Êu tranh chèng bän thñ tiªu trong ®¶ng Nga ®Ó bªnh vùc cho nh÷ng thñ ®o¹n rÊt xÊu xa cña bän thñ tiªu.

Ç nh©n t«i ®· theo dâi sù dao ®éng cña ®ång chÝ Ra-®Õch tõ chç b¶o vÖ ph¸i cùc t¶ ®Õn chç b¶o vÖ bän thñ tiªu Nga; t«i ®· tõng lu«n lu«n ®Êu tranh vµ sÏ ®Êu tranh vÒ ph−¬ng diÖn chÝnh trÞ chèng l¹i tÊt c¶ mäi ng−êi nµo bªnh vùc chñ nghÜa thñ tiªu, nh−ng chÝnh v× thÕ mµ t«i ph¶i ®øng lªn chèng l¹i nh÷ng thñ ®o¹n bØ æi cña çi gäi lµ Vorstand Ba-lan trong "vô" Ra-®Õch576.

§©u lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña cuèn s¸ch "næi tiÕng" (bekannt) cña M¸c-tèp mµ ë ®©y R«-da Lóc-x¨m-bua ®· nh¾c ®Õn rÊt hîp thêi577?

§ã lµ: sau khi tÊt c¶ mäi ng−êi d©n chñ - x· héi Nga, vµo th¸ng Giªng 1910, ®· trÞnh träng vµ nhÊt trÝ quyÕt ®Þnh lªn ¸n chñ nghÜa thñ tiªu vµ tuyªn bè nÒn hßa b×nh ë trong ®¶ng trªn c¬ së sù lªn ¸n ®ã578, ― sau ®ã mét n¨m, khi bän thñ tiªu ®· ph¸ vì Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng vµ tù t¸ch ra khái ®¶ng, th× M¸c-tèp, l·nh tô cña ph¸i thñ tiªu, ®· cho ra mét cuèn s¸ch buéc téi nh÷ng ®èi thñ cña m×nh lµ ®· ph¹m 1001 hµnh vi bÊt l−¬ng thuéc vÒ téi h×nh sù. Khi ®ã nh÷ng ng−êi Ba-lan ®· gäi cuèn s¸ch ®ã lµ "Stink-bombe"1) vµ thËm chÝ (sogar, chø kh«ng ph¶i selbst) Cau-xki ®· gäi nã lµ "abscheulich"2).

Ngµy nay çi gäi lµ Vorstand Ba-lan do R«-da Lóc-x¨m-bua ®øng ®Çu, còng ®· lµm ®óng nh− vËy.

Ch¼ng ph¶i lµ ai kh¸c mµ chÝnh lµ nh÷ng thµnh viªn cña Vorstand ®ã trong nh÷ng n¨m 1909 vµ 1910 ®· giíi thiÖu ®ång chÝ Ra-®Õch v í i c ¸ n h © n t « i ®Ó ®ång chÝ ®ã l µ m c é n g t ¸ c v i ª n c ñ a C ¬ q u a n n g « n l u Ë n t r u n g − ¬ n g cña ®¶ng ta, ®· trùc tiÕp giíi thiÖu ®ång chÝ ®ã víi t«i, nªu nh÷ng lêi nhËn xÐt tèt ®Ñp nhÊt, t¹i ®¹i héi quèc tÕ ë C«-pen-ha-g¬.

1) ― qu¶ bom thèi 2) ― ghª tëm, bØ æi


467

Nh−ng sau ®ã, n¨m 1911, ®ång chÝ Ra-®Õch ®· ph¸t biÓu lËp tr−êng chÝnh trÞ chèng Vorstand ®ã, ñng hé ®¶ng ñy V¸c-sa-va, ñng hé c¶ mét lo¹t ®¶ng viªn vµ 2 l·nh tô næi tiÕng nhÊt cña ®¶ng (Ma-lª-tx¬-ki vµ Ga-nª-tx¬-ki), nh÷ng ng−êi ®· v¹ch mÆt Vorstand ®ã lµ ®· cã nh÷ng hµnh ®éng ph¸ ho¹i tæ chøc. §ång chÝ Ra-®Õch ®· gióp lµm s¸ng tá ch©n lý sau ®©y: Parteivorstand Ba-lan lµ Vorstand kh«ng ®¶ng. ë V¸c-sa-va, thñ ®« cña Ba-lan, Vorstand Êy kh«ng cßn ®¹i biÓu cho ®¶ng ñy V¸c-sa-va n÷a mµ chÝnh lµ chØ ®¹i biÓu cho mét nhãm nhá h÷u danh v« thùc cña m×nh. Ch¼ng bao l©u, çc ®ång chÝ §øc biÕt rÊt tØ mØ vÒ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã. Çc ®¶ng viªn §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®Òu biÕt râ lµ ®· cã trän c¶ mét tËp t− liÖu nãi vÒ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã, vµ R«-da Lóc-x¨m-bua ®· phÝ c«ng m−u toan im h¬i lÆng tiÕng, kh«ng nãi g× ®Õn çc tµi liÖu ®ã (totzuschweigen) cho Quèc tÕ!

ThÕ nh−ng, sau khi Ra-®Õch ph¸t biÓu lËp tr−êng chÝnh trÞ chèng l¹i çi gäi lµ Parteivorstand (kh«ng ®¶ng), th× "Partei"-vorstand Êy bÌn dùng lªn "mét phiªn tßa" chèng l¹i Ra-®Õch vÒ "vô" ― çc ®ång chÝ h·y nghe ®Êy! ― n¨m 1 9 0 6 !

§ã lµ toµn bé thùc chÊt cña vÊn ®Ò, ®ã lµ çi mµ R«-da illustre1) cña chóng ta cè g¾ng ®Ó wegzuschwatzen2).

B©y giê th× R«-da Lóc-x¨m-bua vµ "Partei"vorstand cña chÞ ®ã ®· ph¸t ®éng mét cuéc ®Êu tranh ®iªn cuång ch−a tõng thÊy chèng l¹i nh÷ng çn bé −u tó cña chÝnh ®¶ng m×nh, ®· tá ra ti tiÖn ®Õn nçi nghi hä cã liªn hÖ víi bän mËt th¸m. R«-da Lóc-x¨m-bua vµ "Partei"vorstand cña chÞ ®· mÊt trÝ khi tiÕn hµnh mét cuéc chiÕn tranh nh− vËy chèng l¹i çc ®èi thñ chÝnh trÞ cña m×nh.

B©y giê th× ai l¹i kh«ng thÊy râ r»ng t¹i sao t«i, mÆc dï kh«ng ®i s©u vµo thùc chÊt cña "vô Ra-®Õch", vÉn thÊy m×nh cã nghÜa vô ph¶i tuyªn bè r»ng: thùc chÊt cña vô Êy lµ sù tr¶ thï chÝnh trÞ cña R«-da Lóc-x¨m-bua vµ cña "Partei"vorstand cña chÞ.

1) ― næi tiÕng 2) ― nãi lé ra

V . I. L ª - n i n

468

Tõ l©u, trong v¨n häc Nga, Tuèc-ghª-nÐp ®· nªu tÝnh chÊt cña nh÷ng thñ ®o¹n kh«ng l¹ g× ®ã. Tuèc-ghª-nÐp ®· viÕt r»ng: mét bËn, cã mét l·o ço giµ quû quyÖt ®· nãi ra nh÷ng lêi khuyªn s¸ng suèt: khi nhµ ng−¬i lµm mét viÖc ti tiÖn, th× h·y lín tiÕng h¬n tÊt c¶ mäi ng−êi nãi vÒ sù ti tiÖn cña chÝnh nh÷ng hµnh ®éng mµ nhµ ng−¬i ®ang lµm. Khi nhµ ng−¬i ¨n c¾p cña c«ng th× h·y lín tiÕng h¬n tÊt c¶ mäi ng−êi kªu gµo vÒ sù bÇn tiÖn cña çi tÖ ¨n c¾p cña c«ng...

Khi "Partei"vorstand Ba-lan ®· h¹ m×nh ®Õn chç dïng l¹i nh÷ng thñ ®o¹n cña M¸c-tèp ®Ó chèng ®ång chÝ Ra-®Õch th× "Partei"vorstand ®ã ®· ph¸i R«-da Lóc-x¨m-bua tíi tê b¸o "Vorwärts" ®Ó kªu to h¬n vÒ sù ti tiÖn cña M¸c-tèp!... Es ist eine alte Geschichte1), nh−ng ®èi víi nh÷ng ng−êi l−u vong Nga chóng t«i, ist sie leider gar nicht "neu"2)...

R«-da Lóc-x¨m-bua cè g¾ng lµm cho b¹n ®äc §øc tin r»ng ®ång chÝ Ra-®Õch "nie die geringste Rolle gespielt hat"3), v. v. vµ v. v.. §Ó tr¶ lêi elenden Altweiberklatsch4) ®ã t«i cã nhiÖm vô ph¶i x¸c nhËn mét sù thËt ®óng tr¨m phÇn tr¨m: n¨m 1909 còng nh− n¨m 1910, ®ång chÝ Ra-®Õch ®· lµm viÖc nhiÒu vµ lµm viÖc cã kÕt qu¶, víi t− çch lµ céng t¸c viªn cña C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Khi ®ã t«i lµ mét trong nh÷ng biªn tËp viªn cña C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng, vµ b©y giê t«i kh«ng thÓ ®Ó ngoµi tai nh÷ng lêi ®¬m ®Æt ®éc ̧ c cña R«-da Lóc-x¨m-bua.

§Ó b«i nhä ®ång chÝ Ra-®Õch, R«-da Lóc-x¨m-bua ®· tù ®Ò cao m×nh d−íi çi tªn "polnische Wortführer"5). ChÞ Êy ¸m chØ vÒ sù kh«ng v÷ng vµng der "taktischen" Ideen6) cña ®ång chÝ Ra-®Õch.

1) ― §ã lµ chuyÖn cò 2) ― ®¸ng tiÕc lµ çi ®ã hoµn toµn kh«ng ph¶i "míi" 3) ― "ch−a hÒ bao giê ®ãng mét vai trß rÊt nhá nµo" 4) ― nh÷ng lêi bÞa ®Æt ®¸ng th−¬ng cña ®µn bµ 5) ― "nh÷ng ®¹i biÓu Ba-lan" 6) ― nh÷ng ý kiÕn "s¸ch l−îc"


469

T«i xin nãi th¼ng ra r»ng t«i coi sù kh«ng v÷ng vµng ®ã, th¸i ®é s½n sµng chÊp nhËn "hßa b×nh" ®ã víi bän thñ tiªu Nga lµ mét khuyÕt ®iÓm lín cña ®ång chÝ Ra-®Õch. Nh−ng t«i nghÜ r»ng mét khuyÕt ®iÓm nh− vËy cña mét céng t¸c viªn kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ®−êng lèi cña C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vµ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng dÔ tha thø h¬n lµ khuyÕt ®iÓm cña çc ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ cña C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng. Cßn trong hµng ngò nh÷ng "Wortführern Ba-lan" lõng danh th× nh÷ng ng−êi "Intrigenführer"1) næi tiÕng nh− T−-sca lµ nh÷ng ng−êi ®· lu«n lu«n gi÷ vai trß chñ yÕu, vµ sù kh«ng v÷ng vµng cña hä ®· g©y ra mèi h¹i lín cho toµn ®¶ng.

§Ó kh«ng mang tiÕng lµ nãi vu v¬, t«i xin ®−a ra hai dÉn chøng. Vµo th¸ng Giªng 1910, héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®· nhÊt trÝ lªn ¸n chñ nghÜa thñ tiªu. PhÇn duy nhÊt trong nghÞ quyÕt më Tür und Thor2) cho chñ nghÜa c¬ héi (çi gäi lµ § 1), ®· ®−îc ®−a vµo theo s¸ng kiÕn cña T−-sca. VÒ ®iÓm ®ã, R«-da Lóc-x¨m-bua sÏ nãi g×? ChÞ Êy liÖu cã ý ®Þnh bªnh vùc § 1 xuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm "radikale Richtung"3 kh«ng?

Vµo mïa xu©n n¨m 1911, khi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch rót khái çi gäi lµ Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng bëi v× Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®· bÞ bän thñ tiªu ph¸ vì, th× nh÷ng ng−êi Ba-lan cßn l−u l¹i thªm mÊy th¸ng n÷a trong çi c¬ quan Êy cïng víi ph¸i Bun vµ nh÷ng ng−êi L¸t-vi-a579, nh÷ng ng−êi mµ khi ®ã thËm chÝ (sogar) Plª-kha-nèp ®· viÕt vÒ hä nh− sau: "Diese Parteiinstitution, die zum Werkzeug in den Händen einer Gruppe von Leuten geworden war, die die Partei liquidieren wollten und die daher der Sache des russischen Proletariats großen Schaden zuzufügen drohte, konnte diesem nur einen Gefallen erweisen: nämlich das Zeitliche segnen" (Chó thÝch:

1) ― "bän chuyªn lËp gian kÕ" 2) ― cöa vµ cæng 3) ― "xu h−íng cÊp tiÕn"

V . I. L ª - n i n

470

"Tagebuch eines S. D." 2 Beilage zu N 15, S. 1, zitiert in der Schrift: "Der Anonymus aus dem "Vorwärts" und die Sachlage in der Soz. Dem. Arb. P. Ruβlands"; diese Schrift wurde in die Redaktio-nen aller s. d. Blätter in Deutschland gesandt)1).

Qua nh÷ng sù thËt Êy, b¹n ®äc cã thÓ nhËn xÐt ®−îc trong nh÷ng lêi lÏ kho¸c l¸c cña R«-da Lóc-x¨m-bua nãi r»ng nh÷ng ng−êi Ba-lan "mit starker Faust die liquidatorische Richtung in Ruβland niederzuhalten geholfen haben"2) cã ®−îc nhiÒu ch©n lý hay kh«ng.

Thùc ra, b»ng nh÷ng gian kÕ cña m×nh, ng−êi Ba-lan ®· c¶n trë rÊt nhiÒu cuéc ®Êu tranh chèng çi "Richtung"3) Êy. Cho tíi nay, ®· 8 th¸ng qua råi sau khi ®· chÝnh thøc khai trõ ra khái ®¶ng çi nhãm ®· ®−îc x¸c ®Þnh râ rµng lµ cña bän thñ tiªu (t¹p chÝ "B×nh minh cña chóng ta")580, th× "polnische Wortführer" khÐt tiÕng ®· kh«ng thÓ tr¶ lêi mét çch trùc tiÕp cho biÕt xem hä cã muèn "hßa b×nh" víi nhãm ®ã hay kh«ng. Tr¶ lêi trùc tiÕp dÜ nhiªn kh«ng ph¶i dÔ b»ng viÖc h«m nay th× ¨n c¾p v¨n cña nh÷ng ng−êi chèng bän thñ tiªu, ngµy mai th× ¨n c¾p v¨n cña bän thñ tiªu vµ trªn c¬ së ®ã tuyªn bè m×nh "®øng trªn" c¶ hai "ph¸i"!

R«-da Lóc-x¨m-bua ®ang lîi dông "tr−êng hîp Ra-®Õch" ®Ó lµm cho b¹n ®äc §øc tin r»ng "russische Partei"4) kh«ng cßn l¹i g× n÷a, "auβer Trümmern"5).

1) "C¬ quan ®¶ng ®ã ®· trë thµnh c«ng cô trong tay nh÷ng ng−êi cã ©m m−u thñ tiªu ®¶ng, vµ v× vËy c¬ quan ®ã ®· cã nguy c¬ sÏ g©y t¸c h¹i lín cho sù nghiÖp cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, v× thÕ chØ cã thÓ cã mét ®ãng gãp duy nhÊt cho giai cÊp v« s¶n çch m¹ng: chÕt ®óng lóc" (Chó thÝch: "NhËt ký ng−êi d©n chñ - x· héi", phô tr−¬ng sè 2 cña sè 15, trang 1, ®−îc trÝch dÉn trong bµi "Th− nÆc danh trong b¸o "Vorwärts" vµ néi t×nh §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga", bµi b¸o nµy ®· ®−îc ph©n ph¸t cho tÊt c¶ çc ban biªn tËp çc nhËt b¸o d©n chñ - x· héi ë §øc).

2) ― "b»ng mét n¾m ®Êm ch¾c nÞch ®· gióp ®Ì bÑp khuynh h−íng thñ tiªu ë Nga"

3) ― khuynh h−íng 4) ― ®¶ng Nga 5) ― ngoµi nh÷ng m¶nh vôn


471

§Ó tr¶ lêi ®iÒu ®ã, t«i ph¶i ghi nhËn nh÷ng sù thËt ®óng tr¨m phÇn tr¨m. "Trümmer" lµ "Partei"vorstand Ba-lan, bëi v× nã kh«ng cßn thuéc vÒ ®¶ng ®· trän mét n¨m råi. §· mét n¨m råi, nã kh«ng cã liªn hÖ vÒ tæ chøc víi Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng ®· ®−îc bÇu ra t¹i héi nghÞ th¸ng Giªng 1912581, lÉn víi çi gäi lµ "ñy ban tæ chøc" cña bän thñ tiªu.

Sau khi tho¸t khái bän thñ tiªu vµ khái nh÷ng kÎ chuyªn dïng gian kÕ trong "Partei"vorstand Ba-lan, ®¶ng cña giai cÊp v« s¶n d©n chñ - x· héi Nga rÊt Ýt gièng víi Trümmer, cho nªn chÝnh lµ tõ th¸ng Giªng 1912, ®¶ng ph¸t triÓn mét çch ®Æc biÖt th¾ng lîi. Bëi v× mét sè ®ång chÝ ― vµ ®¸ng tiÕc lµ ®«i khi cã c¶ nh÷ng ®ång chÝ cã uy tÝn ― trong ®¶ng §øc th−êng nghe nh÷ng lêi thiªn vÞ vµ Klatsch1) cña Wortführer des polnischen "Partei"vorstandes2) lµ nh÷ng ng−êi ®øng ë ngoµi ®¶ng, cho nªn t«i chØ nªu v¾n t¾t çc sù viÖc thùc tÕ.

Tiªu chuÈn (Maβstab) c«ng khai duy nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ ¶nh h−ëng cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi ë Nga vµ sù liªn hÖ cña hä víi quÇn chóng c«ng nh©n, lµ nh÷ng tê b¸o m¸c-xÝt hîp ph¸p. ë n−íc Nga chØ cã hai "trµo l−u": ®¶ng vµ bän thñ tiªu. TÊt c¶ nh÷ng trµo l−u cßn l¹i ®Òu lµ ― Schwindel3).

Trong nöa ®Çu n¨m 1912 bän thñ tiªu xuÊt b¶n ®−îc 21 sè b¸o, nh÷ng ng−êi chèng bän thñ tiªu xuÊt b¶n ®−îc 100 sè. Trong hai th¸ng cña nöa thø hai (th¸ng B¶y vµ th¸ng T¸m): bän thñ tiªu xuÊt b¶n ®−îc 4 sè, nh÷ng ng−êi chèng bän thñ tiªu xuÊt b¶n ®−îc 60 sè. Trong t¸m th¸ng (I - VIII 1912) bän thñ tiªu cã thÓ c«ng bè trªn b¸o chÝ r»ng cã 16 nhãm c«ng nh©n gióp ®ì trùc tiÕp hä, nh÷ng ng−êi chèng bän thñ tiªu ®−îc 551 nhãm gióp ®ì4).

1) ― nh÷ng lêi vu khèng 2) ― nh÷ng ®¹i biÓu cña Ban çn sù "chÝnh" Ba-lan 3) ― sù lõa bÞp, sù lõa dèi 4) ― Vgl. die Schrift "Zur gegenwärtigen Sachlage in der Soz.

Dem. A. P. Ruβlands". Leipzig 1912. Diese Schrift gelangt jetzt in Chemnitz zur Verteilung an die Delegierte der Partei (®èi chiÕu víi bµi "Bµn vÒ t×nh h×nh hiÖn t¹i trong §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga".

V . I. L ª - n i n

472

Mêi R«-da Lóc-x¨m-bua, víi nh÷ng c©u chuyÖn cña chÞ ta vÒ "Trümmer", thö b¸c bá nh÷ng sù viÖc thùc tÕ Êy xem nµo!

Nh÷ng c©u chuyÖn des polnischen "Partei"vorstands vÒ ®¶ng Nga cµng Ýt ®¸ng tin h¬n nh÷ng c©u chuyÖn cña hä vÒ Ra-®Õch.

N. Lª-nin

ViÕt tr−íc ngµy 4 (17) th¸ng ChÝn 1912


In lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga, theo ®óng b¶n th¶o

Tr¶ lêi bµi cña bän thñ tiªu trªn "leipziger volkszeitung"582

Tê "Volkszeitung"1), sè 226 ra ngµy 28 th¸ng ChÝn n¨m nay ®· ®¨ng tin vÒ "héi nghÞ ®¹i biÓu çc tæ chøc cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga", bµi nµy ®¸ng tiÕc lµ dùa vµo nh÷ng sù kiÖn phiÕn diÖn vµ kh«ng ®−îc kiÓm tra.

Chóng t«i thÊy cÇn ph¶i chØ râ r»ng cuéc héi nghÞ ®−îc nªu ra ®ã thËt ra dï sao còng kh«ng ph¶i lµ cuéc héi nghÞ cña çc tæ chøc ®¶ng Nga. Çc trung t©m c«ng nh©n Nga nãi chung kh«ng cã ®¹i biÓu dù cuéc héi nghÞ Êy. §¹i biÓu cho Pª-tÐc-bua lµ bän thñ tiªu trong çi gäi lµ nhãm s¸ng lËp583, bän nµy kh«ng thuéc ®¶ng d©n chñ - x· héi vµ ®ang ®Êu tranh kÞch liÖt chèng l¹i ®¶ng

Lai-pxÝch n¨m 1912. Bµi nµy hiÖn cã ë Hem-ni-tx¬ ®Ó ph©n ph¸t cho çc ®¹i biÓu cña ®¶ng)

1) ý nãi "Leipziger Volkszeitung".

Tr¶ lêi bµi cña bän thñ tiªu

473

trªn t¹p chÝ vµ trªn b¸o cña chóng584. M¸t-xc¬-va chØ cã mét ®¹i biÓu thay mÆt cho mét bé phËn kh«ng ®¸ng kÓ cña tæ chøc ®¶ng, h¬n n÷a ng−êi ®ã l¹i nhËn sù ñy nhiÖm cã tÝnh chÊt chØ thÞ ®Ó thi hµnh ®−êng lèi chÝnh trÞ cña héi nghÞ ®¶ng ®· häp vµo th¸ng Giªng 1912585. TÊt c¶ çc n¬i kh¸c ë Nga (Ki-Ðp, £-ca-tª-ri-n«-xl¸p, Kh¸c-cèp, çc tØnh V«n-ga vµ U-ran, Vïng c«ng nghiÖp trung t©m, vïng s«ng §«n vµ nhiÒu n¬i kh¸c n÷a) nãi chung kh«ng cã ®¹i biÓu, nÕu kh«ng kÓ Cra-xn«i-¸c-xc¬ vµ Xª-va-xt«-p«n, nh−ng vÒ viÖc trong hai thµnh phè Êy cã nh÷ng tæ chøc nµo ®ã th× ®¶ng chØ biÕt ®−îc qua çc t¹p chÝ cña bän thñ tiªu vµ qua lêi t−êng thuËt vÒ "héi nghÞ" mµ th«i.

DÜ nhiªn lµ tõ l©u råi, ®¶ng ®· biÕt râ r»ng cã mét nhãm bän thñ tiªu m−u toan triÖu tËp mét héi nghÞ, chÝnh lµ víi sù gióp ®ì cña ph¸i Bun586, ph¸i nµy vÒ thùc chÊt hoµn toµn kh«ng cã g× gièng víi c«ng t¸c d©n chñ - x· héi Nga ch©n chÝnh c¶. (§Ó gióp b¹n ®äc §øc hiÓu râ vÊn ®Ò, cÇn ph¶i nh¾c l¹i r»ng khi nãi vÒ c«ng t¸c ®¶ng Nga, th× kh«ng kÓ ph¸i "Bun" mµ ph¹m vi ho¹t ®éng hoµn toµn chØ ®ãng khung trong giai cÊp v« s¶n Do-th¸i). Tuy nhiªn, tÝnh chÊt thËt sù cña m−u toan Êy ®· qu¸ râ rµng ®Õn nçi ®èi víi ®Ò nghÞ mêi ®Õn dù "héi nghÞ", ®ång chÝ Plª-kha-nèp ®· tr¶ lêi r»ng ®ång chÝ ®ã kh«ng lµm viÖc Êy kh«ng ph¶i chØ v× ®ång chÝ Êy cho cuéc "héi nghÞ" ®ã lµ mét héi nghÞ ®¬n ph−¬ng mµ cßn v× cuéc "héi nghÞ" ®ã kh«ng cã sù tham gia cña "nh÷ng phÇn tö trong ®¶ng" còng nh− "nh÷ng phÇn tö chèng ®¶ng". Ng−êi ta ®· tuyªn bè nguyªn v¨n nh− vËy trong lêi t−êng thuËt do ban tæ chøc héi nghÞ cña bän thñ tiªu c«ng bè vµo th¸ng ChÝn 1912. Nh−ng nh÷ng lêi nãi ®ã cña ®ång chÝ Plª-kha-nèp trung lËp l¹i kh«ng thÊy cã trong b¶n t−êng thuËt b»ng tiÕng §øc, ®¨ng trªn b¸o "Volkszeitung", sè 226 ngµy 28 th¸ng ChÝn n¨m nay. B©y giê chóng t«i xin hái tõng ®ång chÝ §øc r»ng liÖu cã thÓ coi b¶n t−êng thuËt ®ã lµ trung thùc ®−îc kh«ng? Ngay trong nh÷ng nhãm ë n−íc ngoµi ®· chÝnh thøc t¸n thµnh triÖu tËp héi nghÞ cïng víi bän thñ tiªu, th× nguyªn nghÞ sÜ cña ViÖn §u-ma II A-lÕch-xin-xki thay mÆt cho nhãm "TiÕn lªn"587 ®· rêi bá héi nghÞ ®Ó bµy tá sù ®èi lËp

V . I. L ª - n i n

474

c«ng khai víi héi nghÞ ®¶ng cña bän thñ tiªu, bëi v× ng−êi ®ã kh«ng cho héi nghÞ nµy lµ héi nghÞ ®¶ng cã ®ñ thÈm quyÒn.

Chóng t«i cã nghÜa vô nãi thªm ®iÒu sau ®©y, dï chØ vµi lêi th«i. Trong vßng nöa n¨m (tõ 1 th¸ng Giªng ®Õn 30 th¸ng S¸u 1912), çc b¸o cña nh÷ng ng−êi chèng bän thñ tiªu ë Pª-tÐc-bua nh− b¸o "Ng«i sao" vµ "Sù thËt" ®· tËp hîp ®−îc 550 nhãm c«ng nh©n, trong khi ®ã th× bän thñ tiªu chØ tËp hîp ®−îc 16 nhãm. Mét tê b¸o míi cña bän thñ tiªu lµ tê "Tia s¸ng"588, ngay khi võa míi ra m¾t, ®· bÞ c«ng nh©n Pª-tÐc-bua thï ghÐt, hä coi ®ã lµ mét m−u toan chia rÏ ®¶ng. Trong cuéc bÇu ®¹i biÓu ®−îc ñy quyÒn cña c«ng nh©n vµo ViÖn §u-ma ngµy 16 (29) th¸ng ChÝn n¨m nay (cuéc bÇu cö vµo ®oµn cö tri c«ng nh©n trong ViÖn §u-ma), bän thñ tiªu ®· bÞ thÊt b¹i hoµn toµn. Nhãm ®· triÖu tËp cuéc héi nghÞ côc bé ®ã cña nh÷ng ng−êi thñ tiªu chèng ®¶ng, mÆc dï cã nhiÒu ph−¬ng tiÖn qu¶ng ço, vÉn kh«ng thÓ lõa dèi ®−îc çc tæ chøc Nga. B©y giê th× chóng ®ang gi·y giôa ®iªn cuång, dùa vµo còng chÝnh nh÷ng ph−¬ng tiÖn qu¶ng ço Êy ®Ó hßng ®−a tin sai lÖch Ýt ra lµ cho çc ®ång chÝ §øc.

Chóng t«i ph¶n ®èi mét çch hÕt søc kiªn quyÕt viÖc lµm ®ã, ®ång thêi chØ râ r»ng sù th«ng tin nÆc danh cña bän thñ tiªu sÏ cßn lõa dèi ®−îc çc ®ång chÝ §øc chõng nµo çc ®ång chÝ Êy ch−a ®ßi "nh÷ng ng−êi ®−a tin" ph¶i c«ng khai ®¨ng bµi cã tªn cña m×nh vµ cã b»ng chøng trong tay.

Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga

ViÕt sau ngµy 16 (29) th¸ng ChÝn 1912

§¨ng ngµy 9 th¸ng M−êi 1912 trªn b¸o "Leipziger Volkszeitung", sè 235

Theo ®óng bµi ®¨ng trªn b¸o "Leipziger Volkszeitung" DÞch tõ tiÕng §øc

§¨ng lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga ngµy 21 th¸ng T− 1963 trªn b¸o "Sù thËt", sè 111

B¸o ço tr−íc Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa

475

b¸o ço tr−íc Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa vÒ "cuéc bÇu cö vµo viÖn §u-ma IV"589

Cuéc chÝnh biÕn ngµy 3 (16) th¸ng S¸u 1907 ®· më ra ë n−íc

Nga mét thêi ®¹i ph¶n çch m¹ng590. Nh− mäi ng−êi ®Òu biÕt, th¾ng lîi ®ã cña chÕ ®é Nga hoµng ®· t«n cao thªm sù chuyªn quyÒn cña çc tßa ¸n vµ c¬ quan hµnh chÝnh nh− thÕ nµo, t¨ng c−êng sù truy bøc vµ tra tÊn ®èi víi nh÷ng ng−êi bÞ xö lao ®éng khæ sai ®Õn nh− thÕ nµo.

Nh÷ng tÇng líp chãp bu cña giai cÊp t− s¶n ho¶ng sî tr−íc çch m¹ng, ®· tiÕp søc cho bän quý téc ph¶n çch m¹ng. ChÕ ®é Nga hoµng tin r»ng nã sÏ ®−îc sù gióp ®ì vµ ñng hé cña nh÷ng phÇn tö ph¶n çch m¹ng trong giai cÊp t− s¶n vµ ®Þa chñ.

LuËt bÇu cö ngµy 3 (16) th¸ng S¸u 1907 lµ mét vÝ dô vÒ sù gian lËn v« liªm sØ. Sau ®©y lµ mét sè tµi liÖu nªu lªn ®Æc ®iÓm cña ®¹o luËt ®ã:

Nh©n d©n bÞ chia ra thµnh "nh÷ng ®oµn cö tri": bän ®Þa chñ, d©n c− thµnh phè h¹ng mét vµ h¹ng hai, n«ng d©n, ng−êi C«-d¾c, c«ng nh©n. Cö tri ®−îc bÇu riªng theo tõng ®oµn cö tri (®«i khi kh«ng ph¶i lµ bÇu trùc tiÕp mµ th«ng qua ®¹i biÓu ®−îc ñy quyÒn), ®−îc chÝnh phñ ph©n nhãm theo héi nghÞ bÇu cö tõng tØnh, vµ nh÷ng héi nghÞ nµy bÇu ra nh÷ng nghÞ sÜ vµo ViÖn §u-ma!

§¹o luËt ph©n bæ sè cö tri thÕ nµo ®Ó chØ cã bän ®Þa chñ ®−îc ®a sè tr−íc trong çc héi nghÞ bÇu cö ë 28 tØnh (trong sè 50), cßn ë nh÷ng tØnh kh¸c, th× cö tri thuéc ®oµn cö tri thµnh phè h¹ng mét (bän ®¹i t− s¶n) chiÕm ®a sè.

Sau ®©y lµ t×nh h×nh chung: 200 000 quý téc ®−îc cö ®Õn çc héi nghÞ bÇu cö cña 53 tØnh 2594 cö tri, nghÜa lµ 49,4% tæng sè ng−êi ®i bÇu; ½ triÖu hoÆc kho¶ng nöa triÖu tªn t− b¶n thuéc ®oµn cö tri thµnh phè h¹ng mét cã 788 ng−êi ®i bÇu (15%); kho¶ng 8 triÖu d©n thµnh phè thuéc ®oµn cö tri thµnh phè h¹ng hai ®−îc cö 590 ng−êi ®i bÇu (11,2%); kho¶ng 70 triÖu n«ng d©n vµ ng−êi C«-d¾c ®−îc cö cã 1168 ng−êi ®i bÇu (22,2%) vµ kho¶ng 12 triÖu c«ng nh©n cã 112 ng−êi ®i bÇu (2,1%).

V . I. L ª - n i n

476

Kh«ng nªn lÊy lµm l¹ r»ng luËt bÇu cö nh− vËy sÏ ®−a l¹i mét ViÖn §u-ma "®en", ph¶n çch m¹ng, mét "Chambre introuvable" thËt sù591. Nh−ng ®iÒu ®¸ng lÊy lµm l¹ lµ kh«ng ph¶i chØ nh÷ng ng−êi tù do t− s¶n mµ thËm chÝ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi vÉn cã thÓ ®−a nh÷ng ®¹i biÓu cña m×nh vµo ViÖn §u-ma Êy.

Trong ®oµn cö tri c«ng nh©n, tÊt c¶ nh÷ng ng−êi ®i bÇu ®Òu lµ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi. Bän quý téc ph¶n ®éng cùc ®oan tuy chiÕm ®−îc ®a sè trong çc héi nghÞ bÇu cö hµng tØnh, ®· buéc ph¶i chÊp nhËn nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi (trong s¸u tØnh, ®¹o luËt b¾t buéc ph¶i bÇu mét nghÞ sÜ lµ c«ng nh©n; cßn trong nh÷ng tØnh kh¸c th× nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi tróng cö b»ng çch tháa thuËn víi nh÷ng ng−êi tù do).

Trong ViÖn §u-ma III, quyÒn thèng trÞ thuéc vÒ §¶ng th¸ng M−êi lµ ®¶ng cña bän quý téc ph¶n ®éng vµ bän ®¹i t− b¶n thuÇn phôc chÕ ®é Nga hoµng. Nh−ng ngay c¶ "nh÷ng tªn n« lÖ" Êy ®Òu kh«ng thÓ tháa m·n gian ®¶ng cña Ni-c«-lai II ― tøc lµ tËp ®oµn hung b¹o ®ang tæ chøc nh÷ng cuéc tµn s¸t vµ h·m h¹i çc nghÞ sÜ cña ph¸i ®èi lËp.

ChÝnh phñ tr−íc ®©y ®· tõng gian lËn trong çc cuéc bÇu cö ®Ó ®−a nh÷ng ng−êi thuéc §¶ng th¸ng M−êi vµo ViÖn §u-ma III, th× hiÖn nay ®ang cã nh÷ng hµnh ®éng gian lËn trong cuéc bÇu cö ®Ó ®−a vµo ViÖn §u-ma IV nh÷ng ®¶ng "trung thùc" h¬n ― tøc lµ "bän d©n téc chñ nghÜa" vµ "bän cùc h÷u".

Sù ®µn ¸p ®· v−ît lªn tÊt c¶. Çc cè ®¹o ®· ®−îc lÖnh tham gia mét çch ®«ng ®¶o vµo cuéc bÇu cö vµ bÇu cho ph¸i h÷u; nh÷ng cuéc b¾t bí çc øng cö viªn thuéc ph¸i ®èi lËp, sù ph¹t v¹ ®èi víi b¸o chÝ, viÖc ®ãng cöa çc b¸o hµng ngµy, viÖc xãa tªn nh÷ng ng−êi kh¶ nghi trong çc danh s¸ch øng cö ― tÊt c¶ nh÷ng thñ ®o¹n ®ã ®Òu ®−îc ¸p dông mét çch ®Óu çng, ®Õn nçi thËm chÝ ph¸i h÷u vµ thËm chÝ bän quý téc còng ph¶n ®èi.

KÕt qu¶ lµ chóng ta cã mét ViÖn §u-ma "®en" h¬n, h÷u h¬n, nh−ng nh÷ng ng−êi chiÕn b¹i h«m nay th× l¹i lµ nh÷ng ng−êi thuéc §¶ng th¸ng M−êi. Ph¸i ®èi lËp tù do vµ ph¸i d©n chñ çch

B¸o ço tr−íc Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa

477

m¹ng (nh÷ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi vµ nh÷ng ng−êi d©n chñ t− s¶n n«ng d©n) hÇu nh− vÉn gi÷ ®−îc status quo1).

Nh÷ng tµi liÖu cuèi cïng nhËn ®−îc vÒ 438 nghÞ sÜ (trong sè 442 ng−êi tróng cö) cña ViÖn §u-ma IV cho phÐp chóng ta lµm mét sù so s¸nh nh− sau:

§u-ma II §u-ma IV

Ph¸i d©n chñ:

nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi... ph¸i lao ®éng ...............................

13 14

14 11

25

Ph¸i tù do:

d©n chñ - lËp hiÕn ....................... 52 61 ph¸i tiÕn bé .................................. 36 33 ng−êi Ba-lan ................................ 18 14 ng−êi Håi gi¸o ............................ 9 5 113

Ph¸i h÷u:

§¶ng th¸ng M−êi........................ 131 79 d©n téc chñ nghÜa ....................... 91 74 cùc h÷u ........................................ 46 140 293

Kh«ng ®¶ng ph¸i .............................. 27 7 Tæng céng ............................. 437 438

Chóng t«i xin nãi thªm vµi lêi ®Ó gi¶i thÝch râ h¬n tªn gäi vµ sù ph©n nhãm çc ®¶ng:

Nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi: §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Ph¸i lao ®éng: ph¸i d©n chñ n«ng d©n, nghÜa lµ ph¸i d©n chñ t− s¶n çch m¹ng mµ c−¬ng lÜnh ghi râ viÖc t−íc ®o¹t tµi s¶n cña bän quý téc. Ph¸i d©n chñ - lËp hiÕn: §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn, trong thùc tÕ lµ ®¶ng t− s¶n tù do ph¶n çch m¹ng. Ph¸i tiÕn bé: còng lµ nh÷ng ng−êi tù do Êy tuy cã phÇn «n hßa h¬n. Nh÷ng ng−êi Ba-lan vµ Håi gi̧ o ― còng vËy, nh−ng ®©y lµ nh÷ng

1) ― nguyªn tr¹ng

V . I. L ª - n i n

478

nhãm d©n téc. Ph¸i ®èi lËp nãi chung gåm 25 ng−êi d©n chñ vµ 113 ng−êi tù do hoÆc lµ 138 nghÞ sÜ (trong ViÖn §u-ma III cã 142).

Çc ®¶ng cÇm quyÒn: nh÷ng ng−êi thuéc §¶ng th¸ng M−êi Ýt khi nãi vµ cã nãi th× nãi th× thÇm vÒ hiÕn ph¸p; nh÷ng ng−êi d©n téc chñ nghÜa kh«ng hÒ nh¾c ®Õn hiÕn ph¸p. Ph¸i h÷u c«ng nhiªn t¸n thµnh viÖc quay trë vÒ chÕ ®é chuyªn chÕ vµ ph¶n ®èi hiÕn ph¸p. Sù gian lËn thóc ®Èy kh«ng chØ nh÷ng ng−êi th¸ng M−êi mµ thËm chÝ c¶ mét bé phËn nh÷ng ng−êi d©n téc chñ nghÜa ng¶ vÒ ph¸i ®èi lËp.

VÒ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi kú nµy tróng cö gåm: S¸u nghÞ sÜ thuéc ®oµn cö tri c«ng nh©n lµ nh÷ng ng−êi d©n

chñ - x· héi: Ba-®a-Ðp ë Xanh Pª-tÐc-bua; Ma-li-nèp-xki ë M¸t-xc¬-va; Xa-m«i-lèp ë Vla-®i-mia; Sa-gèp ë C«-xt¬-r«-ma; Mu-ra-nèp ë Kh¸c-cèp; Pª-t¬-rèp-xki ë £-ca-tª-ri-n«-xl¸p. TÊt c¶ s¸u ng−êi ®Òu lµ c«ng nh©n. Sau ®ã, nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi ®· tróng cö trong ba tØnh nhê cã sù tháa thuËn cña nh÷ng ng−êi d©n chñ (nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa vµ ph¸i lao ®éng) víi nh÷ng ng−êi tù do ®Ó chèng ph¸i h÷u. T×nh h×nh tróng cö nh− sau: Khau-xtèp ë U-pha; Bu-ri-a-nèp ë tØnh Ta-vrÝch; Tu-li-a-cèp ë vïng §«n. Sau ®ã cßn ba ng−êi d©n chñ - x· héi tróng cö ë Çp-ca-d¬: Ts¬-khª-Ýt-dª, Ts¬-khªn-kª-li vµ Xc«-bª-lÐp, ― Xc«-bª-lÐp do nh©n d©n Nga ë Çp-ca-d¬ bÇu.

Hai ng−êi d©n chñ - x· héi tróng cö ë Xi-bi-ri: Ru-xa-nèp, vµ R−-xlÐp ë vïng A-mua.

Chóng t«i xin nãi thªm lµ ë tØnh IÕc-cót-xc¬ (Xi-bi-ri), sù tróng cö cña mét ng−êi d©n chñ - x· héi hÇu nh− ®· ®−îc b¶o ®¶m (11 trong sè 20 ng−êi ®i bÇu lµ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi). Nh−ng viªn tØnh tr−ëng tuyªn bè viÖc bÇu s¸u ng−êi d©n chñ - x· héi ë thµnh phè IÕc-cót-xc¬ kh«ng cã hiÖu lùc. Cuéc bÇu cö ch−a ®−îc tiÕn hµnh.

§ång thêi còng ph¶i nãi thªm r»ng ë V¸c-sa-va, do cã sù liªn minh gi÷a ph¸i Bun vµ §¶ng x· héi chñ nghÜa Ba-lan, cho nªn Gia-gien-l«, ®¶ng viªn §¶ng x· héi chñ nghÜa Ba-lan, ®· ®−îc bÇu lµm nghÞ sÜ.

Dù th¶o hiÖp nghÞ víi nhãm "Sãng vç"

479

TÊt c¶ nh÷ng sè liÖu nµy ®Òu lµ s¬ bé. Thµnh phÇn ®Çy ®ñ cña tÊt c¶ çc nhãm trong ViÖn §u-ma IV, kÓ c¶ nhãm d©n chñ - x· héi, sÏ ®−îc x¸c ®Þnh sau khi ViÖn §u-ma khai m¹c vµo ngµy 15 (28) th¸ng M−êi mét.

Cra-cèp, 11 th¸ng M−êi mét 1912.

B¸o "Le Peuple", sè 325, ngµy 20 th¸ng M−êi mét 1912 Ký tªn: N. Lª-nin

In lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga, theo ®óng bµi trong cuèn "Corres-pondance entre LÐnine et Camille Huysmans. 1905 - 1914", Pa-ri DÞch tõ tiÕng Ph¸p

Dù th¶o hiÖp nghÞ gi÷a Ban chÊp hµnh

trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga víi nhãm "sãng vç" vÒ viÖc thõa nhËn

b¸o nµy lµ c¬ quan xuÊt b¶n cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga592

L ê i n ã i ® Ç u X)) nh÷ng c«ng lao vµ vai trß quan träng

I Do sù ph¸t triÓn cña t×nh h×nh vµ sù cÇn thiÕt ph¶i thõa nhËn mét çch chÝnh thøc, th× sÏ lµ mét viÖc ®óng ®¾n nÕu x©y dùng thµnh c¬ quan xuÊt b¶n cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng trªn nh÷ng nguyªn t¾c sau ®©y:

a) nhãm tiÕn hµnh ho¹t ®éng hµnh chÝnh vµ tæ chøc theo nguyªn t¾c tù trÞ;

b) tÊt c¶ çc s¸ch vµ tµi liÖu, kh«ng thuéc lo¹i khÈn cÊp, ®Òu göi ®Õn ®Ó Ban chÊp hµnh trung −¬ng xÐt duyÖt tr−íc, cßn tr−êng hîp khÈn cÊp th× ®−îc xuÊt b¶n mµ kh«ng ph¶i göi tµi liÖu theo thñ tôc nh− thÕ, nh−ng ph¶i b¶o ®¶m quyÒn veto1) cña ng−êi ®¹i diÖn Ban chÊp hµnh trung −¬ng.

1) ― phñ quyÕt

V . I. L ª - n i n

480

Trong tr−êng hîp bÊt ®ång ý kiÕn vµ kh«ng tháa thuËn nhÊt trÝ víi nhau ®−îc th× ®em vÊn ®Ò ra ®Ó toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng quyÕt ®Þnh cuèi cïng.

VÊn ®Ò xuÊt b¶n nh÷ng cuèn s¸ch nhá còng ph¶i do toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng quyÕt ®Þnh nÕu cã sù bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a ®¹i diÖn Ban chÊp hµnh trung −¬ng víi ban biªn tËp cña "Sãng vç" vÒ çc vÊn ®Ò xuÊt b¶n nh÷ng cuèn s¸ch nhá chuyÓn tíi qua ®¹i diÖn Ban chÊp hµnh trung −¬ng.

c) Ban chÊp hµnh trung −¬ng cö ®ång chÝ X ®Ó ®iÒu khiÓn c«ng t¸c tµi vô cña c¬ quan xuÊt b¶n nµy cña m×nh.

Ngµy 7 th¸ng T¸m 1913



Dù th¶o nghÞ quyÕt cña çc tæ chøc

c«ng nh©n vÒ viÖc bän thñ tiªu vu ço nhµ ho¹t ®éng b¶o hiÓm X593

Sau khi ®iÒu tra viÖc tè ço cña bän thñ tiªu trªn "B¸o c«ng

nh©n míi" cña chóng, ®èi víi nhµ ho¹t ®éng b¶o hiÓm X, sau khi nhËn ®−îc toµn bé tµi liÖu cña ban biªn tËp tê b¸o cña bän thñ tiªu vµ cña ban biªn tËp b¸o "V× ch©n lý" lµ b¸o ®· ®¨ng, trong ngµy 17 th¸ng M−êi, nghÞ quyÕt cña mét tiÓu ban thay mÆt cho n¨m c¬ quan m¸c-xÝt, chóng t«i, ban qu¶n trÞ cña liªn minh hoÆc cña héi... cho r»ng nghÞ quyÕt ®ã lµ ®óng ®¾n, cßn chiÕn dÞch cña bän thñ tiªu lµ cã tÝnh chÊt vu khèng.

§Ó b¶o vÖ tæ chøc cña m×nh khái sù ph¸ ho¹i, chóng t«i kªu gäi c«ng nh©n tÈy chay bän vu khèng, nÕu chóng kh«ng rót lui lêi vu ço cña m×nh mét çch c«ng khai vµ døt kho¸t.

ViÕt vµo th¸ng M−êi, sím nhÊt lµ ngµy 19 (1 th¸ng M−êi mét), 1913


VÒ chiÕn tranh vµ vÒ nh÷ng nhiÖm vô cña ®¶ng d©n chñ - x· héi

481

Göi ban biªn tËp b¸o "V× ch©n lý" LÏ ra cÇn ph¶i viÕt: ngµi C«n-txèp, ngµi lµ mét tªn däa dÉm

gièng nh− Gam-ma vËy. T«i kh«ng tr¶ lêi ngµi. T«i rÊt c¨m phÉn vµ hÇu nh− ph¸t khïng v× "buæi nãi chuyÖn" víi C«n-txèp!! vµ gäi mét tªn ®èn m¹t nh− vËy lµ "®ång chÝ kÝnh mÕn". Nh− thÕ lµ thÕ nµo? Sao l¹i cã chuyÖn nh− thÕ??594

ViÕt ngµy 25 hoÆc 26 th¸ng M−êi mét (8 hoÆc 9 th¸ng Ch¹p), 1913 §· göi tõ Cra-cèp ®i Pª-tÐc-bua



Héi nghÞ x· héi chñ nghÜa quèc tÕ lÇn thø nhÊt ë Xim-mÐc-van595

Nh÷ng lêi ph¸t biÓu khi th¶o luËn tuyªn ng«n vµ dù th¶o nghÞ quyÕt

vÒ chiÕn tranh vµ vÒ nh÷ng nhiÖm vô cña ®¶ng d©n chñ - x· héi

ngµy 7 th¸ng ChÝn 1915

1

Mét ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái lµ sù t×nh ë ®©y ®· ph¶i ®i tíi chç tranh chÊp ý kiÕn gi÷a chóng t«i vµ Lª-®ª-bua596. Nh−ng t«i thÊy ph¶i ph¶n ®èi thñ ®o¹n mµ Lª-®ª-bua ®· dïng ë ®©y ®Ó ®¶ kÝch Ra-®Õch. Kh«ng cho phÐp kh¼ng ®Þnh r»ng tuyªn ng«n cña chóng ta do rÆt nh÷ng ng−êi ®−îc b¶o ®¶m an toµn ký tªn.

V . I. L ª - n i n

482

Ký tªn vµo b¶n tuyªn ng«n cßn cã nh÷ng ®¹i biÓu cña L¸t-vi-a vµ Boãc-kh¸c-t¬. Lý lÏ viÖn ra ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng kh«ng nªn kªu gäi quÇn chóng hµnh ®éng çch m¹ng nÕu b¶n th©n anh kh«ng thÓ trùc tiÕp tham gia nh÷ng hµnh ®éng Êy, lý lÏ Êy còng cò rÝch vµ qu¸ tÇm th−êng. TiÕp n÷a, t«i phñ nhËn lêi lÏ nãi r»ng kh«ng thÓ nh¾c tíi nh÷ng ph−¬ng s¸ch ®Êu tranh. §iÒu ®ã ®· x¶y ra trong tÊt c¶ çc thêi kú çch m¹ng. CÇn ph¶i lµm cho quÇn chóng biÕt nh÷ng ph−¬ng s¸ch Êy vµ kÌm theo ®ã ph¶i gi¶i thÝch cÆn kÏ vµ ®−a ra cho hä th¶o luËn vÒ nh÷ng ph−¬ng s¸ch Êy. ë n−íc Nga tr−íc ®©y chóng t«i bao giê còng hµnh ®éng nh− vËy; chÝnh lµ viÖc lý gi¶i vÒ nh÷ng ph−¬ng s¸ch ®Êu tranh trong nh÷ng n¨m tr−íc çch m¹ng ®· tõng lµ ®èi t−îng tranh c·i gi÷a Plª-kha-nèp vµ t«i. N¨m 1847, khi hoµn c¶nh lÞch sö kh¸ch quan ®· ®Æt n−íc §øc tr−íc mét cuéc çch m¹ng th× M¸c vµ ¡ng-ghen tõ Lu©n-®«n ®· kªu gäi dïng b¹o lùc597. Phong trµo §øc hiÖn ®ang ®øng tr−íc t×nh h×nh ph¶i cã sù quyÕt ®Þnh. NÕu h«m nay chóng ta thËt sù ®ang ë ngay tr−íc mét thêi ®¹i çch m¹ng mµ quÇn chóng sÏ chuyÓn sang ®Êu tranh çch m¹ng, th× khi ®ã chóng ta còng ph¶i nh¾c ®Õn nh÷ng ph−¬ng s¸ch cÇn thiÕt cho cuéc ®Êu tranh Êy. XÐt theo quan niÖm xÐt l¹i cña §a-vÝt vµ cña nh÷ng ng−êi kh¸c, ®iÒu ®ã dÜ nhiªn lµ v« Ých: bëi v× hä hoµn toµn kh«ng tin r»ng chóng ta ®ang ®øng ë ngay tr−íc mét thêi ®¹i çch m¹ng. Chóng ta, nh÷ng ng−êi tin nh− thÕ, ph¶i hµnh ®éng theo mét çch kh¸c. Kh«ng thÓ lµm çch m¹ng mµ kh«ng gi¶i thÝch s¸ch l−îc çch m¹ng. ChÝnh ®ã lµ ®Æc tÝnh tåi tÖ nhÊt cña Quèc tÕ II, bëi v× nã lu«n lu«n l¶ng tr¸nh viÖc gi¶i thÝch, ®ã chÝnh lµ çi mµ ph¸i m¸c-xÝt diÔn ®µn Hµ-lan598 ®· gäi mét çch hoµn toµn chÝnh ®¸ng lµ "tÝnh çch m¹ng thô ®éng" cña ph¸i gi÷a §øc.

B©y giê nãi ®Õn vÊn ®Ò nh÷ng cuéc truy n·. Çc ®ång chÝ ë n−íc §øc nãi chung kh«ng chØ ph¶i hµnh ®éng hîp ph¸p mµ th«i, nÕu çc ®ång chÝ muèn cã nh÷ng hµnh ®éng thËt sù. Çc ®ång chÝ ph¶i kÕt hîp ho¹t ®éng hîp ph¸p víi ho¹t ®éng kh«ng hîp ph¸p. Trong t×nh h×nh míi, nh÷ng ph−¬ng ph¸p cò kh«ng cßn ®ñ n÷a. ChÝnh çc ®ång chÝ nãi r»ng: chóng ta ®ang ®ãn tiÕp

VÒ chiÕn tranh vµ vÒ nh÷ng nhiÖm vô cña ®¶ng d©n chñ - x· héi

483

thêi ®¹i nh÷ng trËn chiÕn ®Êu giai cÊp vÜ ®¹i. ThÕ th× çc ®ång chÝ còng ph¶i cã c¶ nh÷ng ph−¬ng s¸ch ®Ó lµm viÖc ®ã n÷a. Vµ hoµn toµn kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ra tuyªn ng«n cã ký tªn, tuyªn ng«n còng cã thÓ ra kh«ng cÇn cã ch÷ ký. Dï trong tr−êng hîp nµo, çc ®ång chÝ ®Òu kh«ng ®−îc hµnh ®éng mét çch nöa hîp ph¸p nh− Cla-ra TxÐt-kin ch¼ng h¹n. Lµm thÕ ®ßi hái qu¸ nhiÒu hy sinh.

VÊn ®Ò ®Æt ra nh− thÕ nµy: hoÆc lµ ®Êu tranh çch m¹ng thËt sù hoÆc chØ lµ bµn su«ng, bµn su«ng th× chØ gióp cho bän ®µo ngò, mµ LiÕp-nÕch trong bøc th− nµy599 ®· c«ng kÝch rÊt kÞch liÖt. Lªn tiÕng v× hßa b×nh, ®iÒu ®ã ch−a cã ý nghÜa g× hÕt. §a-vÝt còng viÕt: chóng t«i kh«ng t¸n thµnh chiÕn tranh, mµ chØ ph¶n ®èi thÊt b¹i. Mäi ng−êi ®Òu muèn hßa b×nh. Chóng ta ph¶i ¸p dông nh÷ng ph−¬ng s¸ch ®Êu tranh míi ®éc ®¸o, trªn c¬ së tÝnh ®Õn t×nh thÕ míi, nh÷ng ph−¬ng s¸ch nµy tÊt nhiªn kh«ng ®−îc gièng ph−¬ng s¸ch cò cña §øc lÉn ph−¬ng s¸ch cò cña Nga.

2

T«i kh«ng t¸n thµnh ý kiÕn cña Xe-ra-ti nãi r»ng nghÞ quyÕt ®−a ra hoÆc lµ qu¸ sím, hoÆc lµ qu¸ muén600. Sau cuéc chiÕn tranh nµy sÏ cßn diÔn ra nh÷ng cuéc chiÕn tranh kh¸c, chñ yÕu lµ nh÷ng cuéc chiÕn tranh thuéc ®Þa. NÕu giai cÊp v« s¶n kh«ng quÐt s¹ch chñ nghÜa ®Õ quèc x· héi, th× t×nh ®oµn kÕt v« s¶n sÏ bÞ ph¸ vì hoµn toµn, v× vËy chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh mét s¸ch l−îc thèng nhÊt. NÕu chóng ta chØ th«ng qua mét b¶n tuyªn ng«n, th× Van-®Ðc-ven-®¬, "L'HumanitÐ"601, v.v. sÏ l¹i lõa bÞp quÇn chóng; hä sÏ nãi r»ng hä còng ph¶n ®èi chiÕn tranh vµ t¸n thµnh hßa b×nh. T×nh h×nh l¹i vÉn kh«ng râ rµng nh− tõ tr−íc ®Õn nay.

In lÇn ®Çu, theo ®óng biªn b¶n héi nghÞ DÞch tõ tiÕng §øc

V . I. L ª - n i n

484

héi nghÞ x· héi chñ nghÜa quèc tÕ lÇn thø hai ë ki-en-tan 6 0 2

Nh÷ng lêi ph¸t biÓu khi th¶o luËn nghÞ quyÕt vÒ triÖu tËp Côc quèc tÕ

x· héi chñ nghÜa ngµy 28 th¸ng T− 1916603 1

Héi nghÞ Lu-ga-n« ®· häp vµo th¸ng ChÝn 1914604. NÕu çc ngµi Huy-xman vµ ®ång bän muèn triÖu tËp côc, th× hä cã thÓ lµm viÖc Êy tõ l©u råi. Nh−ng hä ®· kh«ng lµm nh− vËy. Çc ®ång chÝ phñ nhËn sù chia rÏ gi÷a çc chi bé trong Quèc tÕ cò, nh−ng sù chia rÏ ®ã lµ mét sù thùc. HiÖn nay, chóng ta thùc tÕ gÆp ph¶i sù khñng ho¶ng cña çc ®¶ng x· héi chñ nghÜa trªn toµn thÕ giíi. Mét mÆt, çc ®ång chÝ ®èi xö víi T«-ma vµ ®ång bän nh− lµ ®èi víi nh÷ng con ng−êi thÊp hÌn vµ nh÷ng kÎ ph¶n béi th¶m h¹i, mÆt kh¸c çc ®ång chÝ nãi h«m nay r»ng: «i, chóng t«i muèn gÆp gì hä, bµn b¹c vµ kh«i phôc Quèc tÕ! Nh÷ng ®iÒu çc ®ång chÝ nãi, hÕt th¶y ®Òu lµ nh÷ng c©u rçng tuÕch: lµ nh÷ng c©u rçng tuÕch bëi v× chóng ®−îc nãi lªn h«m nay, 16 th¸ng sau héi nghÞ Lu-ga-n«. Nh÷ng ng−êi mµ çc ®ång chÝ muèn cïng hä kh«i phôc Quèc tÕ, lµ nh÷ng çi th©y ma, hä kh«ng tån t¹i n÷a, ®©y kh«ng ph¶i nãi theo nghÜa ®en, mµ ®©y lµ nãi vÒ ph−¬ng diÖn chÝnh trÞ.

2

NÕu Grim nghÜ r»ng kh«ng thÓ biÓu quyÕt tõng ng−êi riªng biÖt, th× chóng t«i hoµn toµn ®ång ý ¸p dông lèi biÓu quyÕt theo nhãm. Chóng t«i hoµn toµn kh«ng hÒ cã ý ®Þnh ¸p ®Æt ý chÝ cña m×nh, nh−ng chóng t«i muèn cã sù biÓu quyÕt; sau ®ã chóng t«i sÏ vui lßng tham gia c«ng viÖc cña çc ban.

3

VÊn ®Ò ®¸ng lÏ ®−îc gi¶i quyÕt tõ l©u, nÕu ®· cã sù biÓu quyÕt. ThËt lµ kh«ng c«ng b»ng nÕu sau nhiÒu ngµy cïng nhau lµm viÖc,

"Bän ®Þa chñ ®· tháa thuËn xong víi bän d©n chñ - lËp hiÕn"

485

ng−êi ta l¹i muèn cù tuyÖt viÖc biÓu quyÕt. ChØ cÇn n¨m phót lµ cã thÓ biÓu quyÕt xong c¬ mµ! §Ò nghÞ cña M¸c-tèp ®−îc chÊp nhËn kh«ng cã sù ph¶n ®èi nµo605.

In lÇn ®Çu, theo ®óng biªn b¶n héi nghÞ DÞch tõ tiÕng §øc

*"Bän ®Þa chñ ®· tháa thuËn xong

víi bän d©n chñ - lËp hiÕn" Çch nãi ®ã kh«ng ph¶i cña chóng t«i. B¸o "Sù nghiÖp nh©n

d©n", sè 170 ngµy 3 th¸ng M−êi ®· dïng çch nãi ®ã cña "mét trong nh÷ng çn bé hµng tØnh" ®Ó miªu t¶ ®iÒu ®· x¶y ra ë Nga vµo mïa h¹ vµ mïa thu 1917. B¸o "Sù nghiÖp nh©n d©n", nh− mäi ng−êi ®Òu biÕt, lµ c¬ quan chÝnh thøc chñ yÕu cña ®¶ng "x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng". Trong ban biªn tËp cña c¬ quan ®ã cã cùu bé tr−ëng TsÐc-nèp.

Sù thó nhËn cña b¸o Êy ®Æc biÖt cã gi¸ trÞ. §©y lµ lêi thó nhËn cña b¸o Êy:

"Bän ®Þa chñ ®· tháa thuËn xong víi bän d©n chñ - lËp hiÕn, theo çch nãi cña mét trong nh÷ng çn bé hµng tØnh. NÕu dÞch ra ng«n ng÷ chÝnh x¸c h¬n th× ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ bän ®iÒn chñ ®· ®−îc mét sè phÇn tö cña chÝnh phñ ë trung −¬ng vµ ë ®Þa ph−¬ng ®ång t×nh vµ ñng hé, ®· trÊn tÜnh l¹i sau c¬n hèt ho¶ng ®Çu tiªn vµ b¾t ®Çu tù tæ chøc l¹i... §· b¾t ®Çu næ ra vµ ngµy cµng næ ra nhiÒu cuéc tiÕn c«ng vµo çc ñy ban ruéng ®Êt, ban ®Çu lµ d−íi h×nh thøc nh÷ng lêi phµn nµn vµ lêi hß hÐt vÒ nh÷ng "sù c−íp bãc", "nh÷ng hµnh ®éng phi ph¸p", "nh÷ng cuéc tµn s¸t"... TiÕp theo sau nh÷ng lêi phµn nµn lµ nh÷ng th«ng tri h¹n chÕ tõ trªn ®−a xuèng vµ nh÷ng vô truy tè çc ñy ban ruéng ®Êt; cßn ë nh÷ng ®Þa ph−¬ng gÇn mÆt trËn, th× l¹i cã c¶ sù can thiÖp cña çc nhµ ®−¬ng côc qu©n sù nh− çc mÖnh lÖnh cña t−íng Coãc-ni-lèp. Vµ ngay c¶ ë ®©y, t¹i Pª-t¬-r«-gr¸t, còng ®· cã nh÷ng lêi däa dÉm cña Bé t− ph¸p lµ sÏ truy tè Ban ruéng ®Êt trung −¬ng tr−íc tßa ¸n h×nh sù.

V . I. L ª - n i n

486

Lý do th−êng thÊy nhÊt ®Ó ®−a ra truy tè tr−íc tßa ¸n vµ ®Ó khëi tè nh÷ng vô tè tông d©n sù lµ viÖc hñy bá çc hîp ®ång thuª m−ín ruéng ®Êt tr−íc çch m¹ng. Bän ®Þa chñ vµ bän cïng héi cïng thuyÒn víi chóng ®Òu nhÊt lo¹t nãi r»ng: luËt vÒ hîp ®ång kh«ng bÞ hñy bá, nh− thÕ cã nghÜa lµ tÊt c¶ çc hîp ®ång ®Òu vÉn cã hiÖu lùc, vµ "kh«ng mét ñy ban nµo còng nh− mét t− nh©n nµo" cã quyÒn hñy bá nh÷ng hîp ®ång Êy... Vµ hµng lo¹t çc ñy ban "thiÕu thËn träng" ®ang bÞ c¬ quan t− ph¸p cò ®¶ kÝch v× hä hñy bá hîp ®ång vµ h¹ gi¸ thuª m−ín ®Êt. VËy mµ viÖc h¹ gi¸ ®ã lµ mét viÖc hoµn toµn kh«ng tr¸nh khái vµ ch−a ch¾c ®· cã dï chØ mét hîp ®ång ë mét n¬i nµo ®ã cßn nguyªn vÑn".

(Bµi b¸o dÉn ra nh÷ng chøng cí cña "gi¸o s− Ca-blu-cèp, mét con ng−êi rÊt mùc «n hßa", nãi r»ng t×nh c¶nh cña ng−êi n«ng d©n t¸ ®iÒn ng¾n h¹n cã khi lµ "tåi tÖ h¬n t×nh c¶nh ng−êi n«ng n«")...

"Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nh− thÕ, viÖc hñy bá çc hîp ®ång thuª ruéng ®Êt cã tÝnh chÊt n« dÞch ®· ký kÕt tr−íc çch m¹ng, ch¼ng nh÷ng kh«ng ph¶i lµ mét téi lçi mµ cßn lµ mét nghÜa vô trùc tiÕp cña çc c¬ quan quyÒn lùc... Mét hµnh ®éng trùc tiÕp kÝch ®éng næi lo¹n lµ m−u toan k×m gi÷ cho kú ®−îc mét bé phËn n«ng d©n t¸ ®iÒn ë trong mét t×nh c¶nh "tåi tÖ h¬n ng−êi n«ng n«", ― ®ã lµ mét sù kÝch ®éng mang nhiÒu tÝnh chÊt téi ¸c h¬n v× nã hoµn toµn nh»m phôc vô cho lîi Ých cña giai cÊp l·nh chóa, vµ trong khi n−íc céng hßa vµ toµn d©n ®ang ph¶i chÞu ®ùng nh÷ng nçi bÊt h¹nh khñng khiÕp... Nh− thÕ th× thùc ra ch¼ng cã g× lµ ngÉu nhiªn khi chÝnh ë tØnh Tam-bèp, n¬i mµ sè ñy ban bÞ truy tè tr−íc tßa ¸n rÊt lín, ®· x¶y ra nh÷ng vô chÐm giÕt vµ nh÷ng vô ®èt ph¸ çc "hang æ" ®Þa chñ..."

§ã lµ ®iÒu ®¨ng trªn b¸o "Sù nghiÖp nh©n d©n", c¬ quan chÝnh thøc cña ®¶ng cÇm quyÒn, cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng!

Nh÷ng dßng Êy ®¸ng lÏ ph¶i ®−îc in l¹i ë kh¾p n¬i, t¸i b¶n chóng thµnh nh÷ng tê truyÒn ®¬n vµ r¶i hµng triÖu b¶n trong n«ng d©n, bëi v× trong ®ã cã çi b»ng chøng mµ chÝnh nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng ®· dÉn ra trªn b¸o cña chÝnh V. TsÐc-nèp, cho biÕt r»ng nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng ®·

"Bän ®Þa chñ ®· tháa thuËn xong víi bän d©n chñ - lËp hiÕn"

487

ph¶n béi n«ng d©n v× lîi Ých bän ®Þa chñ, r»ng §¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng ®· ph¶n l¹i n«ng d©n, r»ng còng chÝnh çi ®¶ng Êy, nÕu kh«ng ph¶i lµ "®· tháa thuËn" víi bän ®Þa chñ th× còng ®· ®Çu hµng bän ®Þa chñ.

Ph¶i ®Ó cho nh©n d©n ®äc vµ ®äc ®i ®äc l¹i nh÷ng dßng ®ã, ph¶i lµm sao ®Ó mçi ng−êi n«ng d©n, mçi binh sÜ vµ mçi c«ng nh©n gi¸c ngé ®Òu suy nghÜ kü vÒ ý nghÜa cña nh÷ng lêi thó nhËn ®ã.

§· tr¶i qua 7 th¸ng tiÕn hµnh çch m¹ng. §· hµng bao nhiªu lÇn nh©n d©n bµy tá sù tin cËy cña m×nh ®èi víi nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng, ®· dµnh cho hä ®a sè trong çc cuéc bÇu cö, ®· nãi víi §¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng: çc anh h·y dÉn d¾t chóng t«i, chóng t«i trao cho çc anh quyÒn l·nh ®¹o! Tõ th¸ng Ba 1917, trong çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n, binh sÜ vµ n«ng d©n, §¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng ®· hµnh ®éng trong mét khèi (trong sù liªn minh) víi nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch, ®· chiÕm ®−îc ®a sè trong nhiÒu th¸ng! Çc ®¶ng viªn cña §¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng vµ men-sª-vÝch, tõ ngµy 6 th¸ng N¨m, ®· tõng lµm vµ hiÖn ®ang lµm bé tr−ëng vµ thø tr−ëng cïng víi "nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn ®ª hÌn", bªn c¹nh "nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn ®ª hÌn", trong sù liªn minh víi "nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn ®ª hÌn"!!

KÕt qu¶ cña sù liªn hiÖp (liªn minh, tháa hiÖp) víi nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn vµ víi bän ®Þa chñ ®· ®−îc thó nhËn bëi chÝnh b¸o "Sù nghiÖp nh©n d©n".

B¶y th¸ng çch m¹ng, b¶y th¸ng cña nÒn céng hßa d©n chñ, b¶y th¸ng thèng trÞ cña bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng vµ bän men-sª-vÝch trong çc X«-viÕt ®· ®−a ®Õn chç mét sè "rÊt ®«ng" nh÷ng thµnh viªn cña çc ñy ban ruéng ®Êt bÞ truy tè tr−íc tßa ¸n ― tßa ¸n cña nÒn t− ph¸p cò, tßa ¸n cò, tßa ¸n ®Þa chñ vµ Nga hoµng ― ®· ®−a ®Õn cuéc khëi nghÜa cña n«ng d©n ë tØnh Tam-bèp vµ nh÷ng tØnh kh¸c!

§Êy lµ kÕt qu¶ cña sù tin cËy cña n«ng d©n ®èi víi §¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng. Cßn dù ¸n ruéng ®Êt míi cña X. L. Ma-xlèp, bé tr−ëng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng, l¹i mét lÇn n÷a vµ

V . I. L ª - n i n

488

mét lÇn n÷a chøng tá (xin xem bµi cña cïng t¸c gi¶: "§¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng l¹i lõa bÞp n«ng d©n mét lÇn n÷a"1)) r»ng bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng ®· ph¶n béi n«ng d©n nh− thÕ nµo.

ViÕt sau ngµy 20 th¸ng M−êi (2 th¸ng M−êi mét) 1917

§¨ng lÇn ®Çu ngµy 24 th¸ng M−êi (6 th¸ng M−êi mét) 1917 trªn b¸o "D©n nghÌo n«ng th«n", sè 11

Theo ®óng bµi ®¨ng trªn b¸o "D©n nghÌo n«ng th«n"


489

T h ¸ n g M − ê i 1 9 1 7 - t h ¸ n g B ¶ y 1 9 1 8

Nh÷ng ®iÓm bæ sung dù th¶o s¾c lÖnh Tr−ng thu trang phôc Êm cho binh sÜ

ngoµi mÆt trËn

Bæ sung:

§Çu ®Ò: + ... vµ vÒ viÖc tr−ng dông nhµ ë cña ng−êi giµu ®Ó gi¶m nhÑ khã kh¨n cña ng−êi nghÌo. . .

§ 1. ... thªm mét trong nh÷ng trang phôc mïa ®«ng ngoµi ch¨n (¸o bµnh t«, ¸o l«ng, ¸o b«ng ng¾n, ñng da, v. v.).

§ 2. ... Mäi c¨n nhµ cã sè buång b»ng hoÆc v−ît qu¸ sè nh©n khÈu th−êng xuyªn sèng trong nhµ ®ã còng tÝnh lµ c¨n nhµ ë giµu.

Chñ çc c¨n nhµ giµu ph¶i tr×nh ngay, nÕu kh«ng th× sÏ bÞ tÞch thu toµn bé gia s¶n, mét tê kª khai gåm hai b¶n, ghi râ nh÷ng trang phôc dïng cho mïa ®«ng mµ hä cã vµ sè hä nép ®Ó phôc vô mÆt trËn, mét b¶n giao cho ñy ban nhµ ë, mét b¶n giao cho X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ khu phè.

Chñ çc c¨n nhµ giµu ph¶i tr×nh ngay cho còng chÝnh nh÷ng c¬ quan Êy vµ còng b»ng hai b¶n, tê kª khai vÒ viÖc gi¶i phãng mét trong hai c¨n nhµ ë giµu ®Ó dïng cho nhu cÇu cña ng−êi nghÌo ë thñ ®« (nghÜa lµ cø hai gia ®×nh giµu cã hai c¨n nhµ ë giµu, trong mïa ®«ng nµy, ph¶i chuyÓn sang ë vµo mét trong nh÷ng c¨n nhµ cña m×nh, giao l¹i c¨n nhµ kia cho d©n nghÌo dïng, v× hoµn c¶nh qu¸ thiÕu thèn do chiÕn tranh g©y ra). NÕu kh«ng lµm nh− vËy, còng sÏ bÞ xö lý nh− trªn.

Çc ñy ban nhµ ë ngay b©y giê ph¶i lËp danh s¸ch nh÷ng c¨n nhµ giµu cÇn tr−ng dông, cßn çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n khu phè th× chuÈn y nh÷ng danh s¸ch Êy, ®ång thêi ®Þnh ra nh÷ng ®iÒu

V . I. L ª - n i n

490

kiÖn vµ quy chÕ cho nh÷ng gia ®×nh d©n nghÌo ®Õn ë nh÷ng c¨n nhµ Êy606.

ViÕt vµo th¸ng M−êi mét, tr−íc ngµy 8 (21), 1917

In lÇn ®Çu n¨m 1933 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXI


Tr¶ lêi phãng viªn h·ng th«ng tÊn "Associated Press" G. Gi¸c-rèt-x¬

Ngµy 15 (28) th¸ng M−êi mét 1917

Nh©n kÕt qu¶ cuéc bÇu cö ë Pª-t¬-r«-gr¸t, trong ®ã nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· giµnh ®−îc s¸u ghÕ 607, phãng viªn h·ng th«ng tÊn "Associated Press" ®· pháng vÊn Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®ang phÊn khëi tr−íc th¾ng lîi to lín cña ®¶ng «ng.

― Ngµi nghÜ g× vÒ kÕt qu¶ cuéc bÇu cö Quèc héi lËp hiÕn? ― phãng viªn hái.

― T«i nghÜ r»ng cuéc bÇu cö nµy lµ b»ng chøng nãi lªn th¾ng lîi to lín cña ®¶ng b«n-sª-vÝch. Sè phiÕu bÇu cho ®¶ng b«n-sª-vÝch trong cuéc bÇu cö th¸ng N¨m, th¸ng T¸m vµ th¸ng ChÝn, ®· t¨ng lªn kh«ng ngõng608. Giµnh ®−îc s¸u trong sè m−êi hai ghÕ ë mét thµnh phè mµ giai cÊp t− s¶n (bän d©n chñ - lËp hiÕn) rÊt m¹nh, cã nghÜa lµ th¾ng lîi ë n−íc Nga.

― Ngµy cã cho r»ng Quèc héi lËp hiÕn víi thµnh phÇn mµ kÕt qu¶ cuéc bÇu cö ë Pª-t¬-r«-gr¸t ®· dù ®o¸n tr−íc, cã th«ng qua tÊt c¶ mäi biÖn ph¸p cña chÝnh phñ çc bé tr−ëng d©n ñy kh«ng?

― Cã, th«ng qua, bëi v× khi ®ã, theo sù dù ®o¸n cña Ngµi, sÏ kh«ng cã bÊt kú ®a sè nµo chèng l¹i chóng t«i, v× r»ng cïng víi

Dù th¶o quyÕt ®Þnh vÒ vÊn ®Ò Bé chiÕn tranh

491

nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶, chóng t«i lµm thµnh ®a sè ë Pª-t¬-r«-gr¸t (b¶y trong sè m−êi hai).

― Nh÷ng ®¶ng nµo sÏ tham gia Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy míi?

― T«i kh«ng biÕt ®Ých x¸c, nh−ng t«i dù ®o¸n r»ng ngoµi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ra th× chØ cã nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ th«i.

§¨ng mét phÇn lÇn ®Çu n¨m 1962 trªn t¹p chÝ "LÞch sö Liªn-x«", sè 2

§¨ng kh«ng ®Çy ®ñ ngµy 20 th¸ng T− 1963 trªn t¹p chÝ "ë n−íc ngoµi", sè 16

In toµn v¨n lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y DÞch tõ tiÕng Anh

Dù th¶o quyÕt ®Þnh cña héi ®ång

bé tr−ëng d©n ñy vÒ vÊn ®Ò bé chiÕn tranh609

XÐt r»ng t−íng Ma-ni-cèp-xki ®· ra mét mÖnh lÖnh cã tÝnh chÊt ph¶n çch m¹ng cho qu©n khu M¸t-xc¬-va lµ kh«ng ®−îc thay thÕ çc viªn chØ huy ®−îc chØ ®Þnh b»ng nh÷ng ng−êi bÇu cö, ―

xÐt r»ng t−íng Ma-ru-sÐp-xki ®· tiÕn hµnh nh÷ng cuéc ®µm ph¸n víi §u-kh«-nin nh»m chèng l¹i X«-viÕt vµ ®· cã m−u toan ®Çy téi ¸c lµ ph¸ ho¹i ngÇm viÖc tæ chøc ®oµn ®¹i biÓu ®Ó tiÕn hµnh ®µm ph¸n vÒ ®×nh chiÕn1), ―

1) nay quyÕt ®Þnh: b¾t ngay Ma-ni-cèp-xki vµ Ma-ru-sÐp-xki vµ kh«ng ®−îc th¶ ra nÕu kh«ng ®−îc phÐp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy 610;

2) b¾t ®Çu ngay viÖc thanh läc mét çch thËt kiªn quyÕt Bé chiÕn tranh vµ ®uæi ®i nh÷ng phÇn tö kh«ng tin cËy ®−îc trong thµnh phÇn chØ huy cao cÊp;

1) Hai ®o¹n ®Çu do chÝnh tay L. §. T¬-rèt-xki viÕt.

V . I. L ª - n i n

492

3) ®iÒu ngay vÒ Pª-t¬-r«-gr¸t nh÷ng phÇn tö ®¸ng tin cËy tõ bé chØ huy çc trung ®oµn bé binh L¸t-vi-a;

4) ®iÒu ngay vÒ Pª-t¬-r«-gr¸t mét trung ®oµn bé binh L¸t-vi-a611;

5) b¸o ço hµng ngµy víi Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ t×nh h×nh thùc tÕ chÊp hµnh nh÷ng biÖn ph¸p nãi trªn.

QuyÕt ®Þnh nµy kh«ng ®−îc c«ng bè.

ViÕt ngµy 19 th¸ng M−êi mét (ngµy 2 th¸ng Ch¹p) 1917


Dù th¶o quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ vÊn ®Ò

thùc hiÖn chÝnh s¸ch x· héi chñ nghÜa trong lÜnh vùc kinh tÕ612

1) Göi 2 - 3 kü s− ®Õn dù Héi nghÞ ®Æc biÖt vÒ phßng thñ ®Ó kiÓm so¸t vµ x©y dùng kÕ ho¹ch chung vÒ hñy bá lÖnh ®éng viªn ®èi víi c«ng nghiÖp (ñy nhiÖm cho C«-d¬-min thµnh lËp nhãm nµy)613;

2) lËp mét tiÓu ban gåm tõ 3 ®Õn 5 thµnh viªn cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy (vµ nh÷ng ng−êi kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn) ®Ó th¶o luËn nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n thuéc chÝnh s¸ch kinh tÕ cña chÝnh phñ (ñy nhiÖm Pi-a-ta-cèp vµ Bu-kha-rin thµnh lËp tiÓu ban nµy);

3) tæ chøc héi nghÞ nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c l−¬ng thùc ®Ó th¶o luËn nh÷ng biÖn ph¸p thùc tiÔn ®Êu tranh chèng n¹n trém c−íp ë n¬i cã chiÕn sù vµ c¶i thiÖn t×nh c¶nh cña nh÷ng tÇng líp ®Æc biÖt thiÕu thèn (ñy nhiÖm Sli-¸p-ni-cèp + Ma-nu-in-xki tæ chøc héi nghÞ nµy).

ViÕt ngµy 27 th¸ng M−êi mét (10 th¸ng Ch¹p) 1917



H−íng dÉn thÓ thøc ghi çc vÊn ®Ò vµo ch−¬ng tr×nh nghÞ sù

493

Dù th¶o quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

vÒ vÊn ®Ò tiÒn l−¬ng cña viªn chøc çc c¬ quan nhµ n−íc614

§èi víi nh÷ng thang l−¬ng ®· ®−îc tiÓu ban s¾p xÕp biªn chÕ viªn chøc çc c¬ quan chÝnh phñ chÊp nhËn vµ ®· ®−îc §¹i héi toµn Nga çc viªn chøc cÊp thÊp cña çc c¬ quan chÝnh phñ th«ng qua, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy thõa nhËn ®ã lµ chuÈn møc cÇn ph¶i dùa vµo ®Ó quyÕt ®Þnh çc møc l−¬ng cô thÓ.

ViÕt ngµy 13 (26) th¸ng Ch¹p 1917


H−íng dÉn thÓ thøc ghi çc vÊn ®Ò

vµo ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña çc phiªn häp Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

Mçi bé tr−ëng d©n ñy khi ®−a bÊt kú vÊn ®Ò nµo vµo ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, ®Òu ph¶i cã tê tr×nh b » n g v ¨ n b ¶ n göi tr−íc, trong ®ã nªu râ:

a) vÊn ®Ò g× (ng¾n gän) kh«ng thÓ chØ nªu ®Ò môc ("vÒ viÖc nµo ®ã"), mµ ph¶i tr×nh bµy n é i d u n g cña vÊn ®Ò

b) ®Ò nghÞ cô thÓ g× víi Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy? (cung cÊp tiÒn; th«ng qua nghÞ quyÕt n µ o ® ã , v. v., nh÷ng ý kiÕn cô thÓ nãi râ ng−êi nªu vÊn ®Ò muèn g× )

c) vÊn ®Ò nªu ra ®ã cã ®ông ch¹m ®Õn nh÷ng ngµnh thuéc thÈm quyÒn çc bé tr−ëng d©n ñy kh¸c kh«ng? cô thÓ lµ nh÷ng bé tr−ëng nµo? cã nh÷ng kÕt luËn b»ng v¨n b¶n cña çc bé tr−ëng ®ã kh«ng?615

Lª-nin

ViÕt ngµy 16 (29) th¸ng Ch¹p 1917



V . I. L ª - n i n

494

Dù th¶o nghÞ quyÕt cña héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ nh÷ng hµnh ®éng

kh«ng ®óng cña bé tr−ëng bé d©n ñy t− ph¸p I. D. stanh-bÐc vµ ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy t− ph¸p

V. A. Ca-rª-lin616 Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy x¸c nhËn r»ng bÊt kú sù thay ®æi

nµo ®èi víi çc nghÞ quyÕt cña ñy ban §giÐc-gin-xki, còng nh− cña çc ñy ban kh¸c do çc X«-viÕt chØ ®Þnh617 ®Òu chØ cã thÓ thùc hiÖn b»ng çch khiÕu n¹i çc nghÞ quyÕt ®ã víi Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, chø tuyÖt nhiªn kh«ng thÓ b»ng nh÷ng mÖnh lÖnh ç nh©n cña bé tr−ëng Bé d©n ñy t− ph¸p.

Thø n÷a, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy thõa nhËn r»ng xÐt c¶ vÒ mÆt h×nh thøc lÉn thùc chÊt vÊn ®Ò, viÖc çc ®ång chÝ Stanh-bÐc vµ Ca-rª-lin lªn tiÕng ®Ó th¶ nh÷ng ng−êi bÞ b¾t vµo tèi 18 - 19. XII ®Òu kh«ng x¸c ®¸ng, bëi v× viÖc ®ã kh«ng nh÷ng m©u thuÉn víi quyÒn h¹n cña ñy ban §giÐc-gin-xki, mµ cßn m©u thuÉn víi nghÞ quyÕt cña chÝnh Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, ®· ®−îc th«ng qua tèi ngµy 18. XII vÒ viÖc giam gi÷ ng−êi bÞ b¾t ®Ó lµm râ lai lÞch cña hä.

Lª-nin 1)

ViÕt ngµy 19 th¸ng Ch¹p 1917 (1 th¸ng Giªng 1918)



1) V¨n kiÖn nµy cßn cã ch÷ ký cña I. V. Xta-lin.

Lêi chÊt vÊn cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

495

Dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ vÊn ®Ò cÊp chi phÝ

cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®Ó chuÈn bÞ vµ triÖu tËp

çc ®¹i héi th−êng kú çc x«-viÕt618 NhËn thÊy cÇn ph¶i dïng tiÒn cña nhµ n−íc ®Ó thanh to¸n

çc kho¶n chi phÝ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®Ò nghÞ chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt, trong thêi gian gÇn ®©y nhÊt, göi ®Õn b¶n tÝnh to¸n s¬ bé çc kho¶n chi phÝ Êy, cã ch÷ ký cña vô tr−ëng çc vô h÷u quan, vµ nÕu cã thÓ th× kª riªng sè tiÒn dµnh cho viÖc ph¸t kh«ng çc v¨n b¶n.

Lª-nin

P. S. Ho·n viÖc chi sè tiÒn yªu cÇu cho ®Õn khi nµo tr×nh b¶n tÝnh to¸n s¬ bé nãi trªn.

ViÕt ngµy 29 th¸ng Ch¹p 1917 (11 th¸ng Giªng 1918)



Lêi chÊt vÊn cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy göi Ban chÊp hµnh trung −¬ng

®¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶619 C¨n cø vµo nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®ªm

14. I ― b¶n trÝch tõ hå s¬ göi kÌm theo ― chóng t«i yªu cÇu Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ b¸o ço:

1) Ban chÊp hµnh Pª-t¬-r«-gr¸t cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ ®· th«ng qua nghÞ quyÕt nãi r»ng kh«ng

V . I. L ª - n i n

496

muèn ph¸i çn bé tham gia ñy ban ®iÒu tra, chõng nµo C«-d¬-lèp-xki cßn cã mÆt ë ®ã, vµo lóc nµo?

2) b¶n v¨n cña nghÞ quyÕt ®ã ghi nh− thÕ nµo? 3) Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng x· héi chñ nghÜa - çch

m¹ng çnh t¶ cã biÕt nghÞ quyÕt Êy kh«ng, vµ trong Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ ®· cã sù nhËn ®Þnh vÒ nghÞ quyÕt ®ã ch−a?

4) ai (trong nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶) ®· th«ng b¸o t¹i X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t hoÆc t¹i ban chÊp hµnh cña X«-viÕt ®ã r»ng chõng nµo C«-d¬-lèp-xki cßn cã mÆt t¹i ñy ban ®iÒu tra, th× nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ sÏ kh«ng tham gia ñy ban ®ã, vµ th«ng b¸o vµo lóc nµo?

5) nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ ®· chÊp hµnh nghÞ quyÕt cña X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t ®Ò nghÞ nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ ph¶i tr×nh, theo ®óng thêi h¹n ®· ®Þnh, nh÷ng tµi liÖu ph¶n ®èi C«-d¬-lèp-xki, ch−a?

ViÕt ngµy 15 (28) th¸ng Giªng 1918



Dù th¶o nghÞ quyÕt

cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ vÊn ®Ò chÕ ®é phôc tïng ®Ò ra cho h¹m ®éi ban-tÝch vµ h¹m ®éi h¾c-h¶i620

NhËn thÊy lêi v¨n diÔn ®¹t phÇn chó thÝch cho § 51 lµ kh«ng

chÝnh x¸c hoÆc lµ do sù hiÓu lÇm mµ ra, bëi v× theo nghÜa tõng ch÷ mµ nãi th× nh− thÕ cã nghÜa lµ phñ ®Þnh quyÒn lùc tèi cao cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt toµn quèc621, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy yªu cÇu c¬ quan lËp ph¸p cña h¹m ®éi söa l¹i lêi v¨n cña b¶n chó thÝch ®ã.

VÒ vÊn ®Ò tæ chøc ngµnh l−¬ng thùc

497

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ghi nhËn lêi tuyªn bè cña çc ®¹i biÓu cña h¹m ®éi nãi r»ng trong lêi chó thÝch nµy kh«ng hÒ cã sù phñ nhËn quyÒn lùc trung −¬ng cña ChÝnh phñ x«-viÕt, vµ ñy nhiÖm çc ®ång chÝ Pr«-si-an vµ Lu-na-ts¸c-xki dù th¶o mét lêi kªu gäi cã ®Çy ®ñ c¨n cø cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy göi c¬ quan lËp ph¸p cña h¹m ®éi ®Ó gi¶i thÝch quan ®iÓm cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy.




Dù th¶o çc nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

vÒ vÊn ®Ò tæ chøc ngµnh l−¬ng thùc622

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy yªu cÇu §¹i héi ngµnh l−¬ng

thùc, ngay s¸ng mai, cö ngay mét sè çn bé l−¬ng thùc giµu kinh nghiÖm nhÊt, Ýt ra lµ ba ng−êi, ®Ó hä cã thÓ tham gia ngay lËp tøc vµo c«ng viÖc cña çc c¬ quan l−¬ng thùc cao cÊp hiÖn cã vµ vµo viÖc th¶o luËn nh÷ng biÖn ph¸p chèng ®ãi kiªn quyÕt vµ çch m¹ng nhÊt.

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy yªu cÇu §¹i héi ngµnh l−¬ng thùc bÇu mét tiÓu ban ®Ó nghe b¸o ço cña tÊt c¶ çc nhãm, çc c¬ quan vµ çc çn bé ngµnh l−¬ng thùc nµo hiÖn cã xung ®ét víi nhau, vµ tr×nh lªn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy kÕt luËn cña tiÓu ban ®ã.


In lÇn ®Çu n¨m 1931 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XVIII


V . I. L ª - n i n

498

Dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

vÒ vÊn ®Ò ho¹t ®éng cña ñy ban ®iÒu tra trùc thuéc x«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t

T¹i phiªn häp ngµy 21. I. 1918

Sau khi nghe b¸o ço cña ñy ban ®iÒu tra ®èi víi ñy ban ®iÒu tra, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy quyÕt ®Þnh:

Bæ sung cho ñy ban 2 ñy viªn, cô thÓ lµ ®ång chÝ An-ga-xèp vµ mét ®¶ng viªn b«n-sª-vÝch, theo sù giíi thiÖu cña XvÐc-®lèp.

Cho phÐp ñy ban ®−îc quyÒn lôc so¸t, tÞch thu tµi s¶n vµ b¾t ng−êi mµ kh«ng cÇn liªn hÖ tr−íc vÒ viÖc nµy víi bÊt kú mét c¬ quan nµo.

CÊp cho ñy ban çc ph−¬ng tiÖn kü thuËt vµ më tµi kho¶n tÝn dông lÊy tõ tiÒn cña Bé d©n ñy t− ph¸p.

Yªu cÇu ñy ban hµnh ®éng nhanh chãng vµ kiªn quyÕt h¬n ®Ó cã kh¶ n¨ng sím ph¸t hiÖn nh÷ng ng−êi v« téi ®· tõng lµ n¹n nh©n cña nh÷ng vô vu ço râ rµng lµ thiÕu l−¬ng t©m623.



dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

vÒ viÖc c¶i thiÖn t×nh h×nh cung cÊp l−¬ng thùc cho çc nhµ tï

ë Pª-t¬-r«-gr¸t624

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy quyÕt ®Þnh: 1) Thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p khÈn cÊp ®Ó c¶i thiÖn kh«ng

chËm trÔ viÖc cung cÊp l−¬ng thùc trong çc nhµ tï ë Pª-t¬-r«-gr¸t. ñy nhiÖm cho bé tr−ëng Bé d©n ñy t− ph¸p vµ bé tr−ëng Bé

d©n ñy l−¬ng thùc.

Bæ sung dù th¶o "LuËt c¬ b¶n vÒ x· héi hãa ruéng ®Êt"

499

CÊp ph¸t mét çch kh«ng ®iÒu kiÖn theo b¶n kª khai cña çc nhµ tï.

2) ChuyÓn gÊp tõ 1/3 ®Õn 1/2 nh÷ng ng−êi bÞ giam ®Õn çc nhµ tï cña çc tØnh thuéc nh÷ng vïng æn ®Þnh vÒ l−¬ng thùc.

ViÕt ngµy 23 th¸ng Giªng (5 th¸ng Hai) 1918



dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ vÊn ®Ò trao quyÒn biÓu quyÕt

cho çc thø tr−ëng çc Bé d©n ñy t¹i çc phiªn häp cña

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy625 Tr−êng hîp çc bé tr−ëng d©n ñy v¾ng mÆt th× çc thø

tr−ëng dù çc phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy chØ ®−îc quyÒn biÓu quyÕt víi ®iÒu kiÖn lµ çc thø tr−ëng Êy ®−îc mét quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy chØ ®Þnh trong sè çc ñy viªn ban l·nh ®¹o cña bé d©n ñy t−¬ng øng.




bæ sung dù th¶o "LuËt c¬ b¶n vÒ x· héi hãa ruéng ®Êt"626

Khi nµo ruéng ®Êt kh«ng ph¶i dµnh cho n«ng nghiÖp (çc

c«ng tr×nh x©y dùng, çc c«ng tr×nh v¨n hãa - gi¸o dôc, nh÷ng

V . I. L ª - n i n

500

ngµnh nghÒ ®Æc biÖt, v. v.), th× diÖn tÝch kho¶nh ®Êt ®−îc cÊp do çc X«-viÕt ®Þa ph−¬ng quy ®Þnh theo yªu cÇu cña ç nh©n hoÆc c¬ quan xin ®Êt, tïy theo nhu cÇu vÒ mÆt x· héi cña c«ng tr×nh dù ®Þnh dïng ®Êt.

ViÕt vµo th¸ng Giªng, tr−íc ngµy 27 (9 th¸ng Hai), 1918



bæ sung dù th¶o s¾c lÖnh vÒ viÖc thµnh lËp ñy ban ®Æc biÖt liªn bé toµn Nga

nh»m b¶o vÖ ®−êng s¸627 C¬ quan b¶o vÖ cã tr¸ch nhiÖm ®Æc biÖt lµ ®Êu tranh kh«ng

khoan nh−îng chèng ®Çu c¬ vµ viÖc chuyªn chë l−¬ng thùc kh«ng cã giÊy phÐp.




KiÕn nghÞ vÒ nh÷ng biÖn ph¸p c¶i thiÖn t×nh h×nh l−¬ng thùc ë Pª-t¬-r«-gr¸t

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy giao th«ng ph¶i lËp tøc th¶o vµ ®Ö tr×nh Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy dù th¶o s¾c lÖnh cÊm viÖc ®i kh«ng tr¶ tiÒn trªn çc tuyÕn ®−êng s¾t, ngoµi mét lÇn cho mçi binh sÜ sau khi gi¶i ngò tõ n¬i phôc vô trë vÒ quª h−¬ng.


VÒ chøc n¨ng cña ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga vµ ñy ban ®iÒu tra

501

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ñy nhiÖm cho gi¸m ®èc Ng©n hµng nhµ n−íc ph¶i −u tiªn vµ b»ng mäi çch göi 200 triÖu róp ®i miÒn Nam cho ph¸i ®oµn I-a-cu-bèp sö dông, ®Ó cung cÊp lóa m× cho nh÷ng vïng ®ang bÞ thiÕu ®ãi, theo chØ thÞ cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc.

Bé d©n ñy l−¬ng thùc ph¶i th−¬ng l−îng gÊp víi Bé d©n ñy qu©n sù ®Ó huy ®éng ngay lËp tøc nh÷ng ®¬n vÞ lµm ®−êng hiÖn cã trªn mÆt trËn tham gia c«ng t¸c l−¬ng thùc. Nh÷ng ®¬n vÞ nµy ph¶i ®−îc göi tíi nh÷ng vïng cã nhiÒu l−¬ng thùc cµng ®«ng cµng tèt, ®Ó thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p khÈn cÊp nh»m ®Æt thªm ®−êng ray vµ ®Ó thùc hiÖn nh÷ng çch thøc kh¸c nh»m c¶i thiÖn vµ xóc tiÕn viÖc chuyÓn ®i, chuyÓn ®Õn vµ nhËp kho lóa m×.




bæ sung dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

vÒ ph©n ®Þnh chøc n¨ng cña ñy ban ®Æc biÖt toµn nga vµ ñy ban ®iÒu tra

trùc thuéc X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t628

§Ò nghÞ çc ñy ban nµy ph©n lo¹i ho¹t ®éng cña m×nh thµnh

bé m«n theo dâi ho¹t ®éng khiªu khÝch629, h×nh sù, chèng ®Çu c¬ vµ chèng ph¶n çch m¹ng.

ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy t− ph¸p tr×nh X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ danh s¸ch nh÷ng ng−êi ®−îc ®Ò cö vµo ñy ban ®iÒu tra.

§ång thêi, còng ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy t− ph¸p thi hµnh

V. I. L ª - n i n

502

nh÷ng biÖn ph¸p nh»m t¨ng sè chç giam gi÷, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn çc nhµ tï vµ t¨ng c−êng sù trÊn ¸p h×nh sù.

ViÕt ngµy 31 th¸ng Giªng (13 th¸ng Hai ) 1918



ChØ thÞ cho tr¹m v« tuyÕn lµng vua630

23/10. II. 1918 Nay chØ thÞ chÝnh thøc truyÒn ®¹t cho tr¹m v« tuyÕn Lµng

vua ®Ó ®ªm h«m nay (tèi 23 r¹ng ngµy 24) ®Õn 7 giê s¸ng, nhÊt thiÕt ph¶i cã trùc nhËt ®Ó ph¸t ®iÖn b¸o v« tuyÕn.

ViÖc nhËn ®iÖn vµo ban ®ªm, cÇn ph¶i ®−îc chÊm døt (vµ tõ lóc Êy) ®Ó bøc ®iÖn b¸o v« tuyÕn cña chóng ta cã thÓ ®−îc chuyÓn ®i mét çch kh«ng chËm trÔ vµ ®−îc b¶o ®¶m hoµn toµn.

Ph¶i tr¶ lêi mét çch chÝnh thøc vµ chÝnh x¸c vÒ viÖc nhËn ®−îc chØ thÞ nµy vµ vÒ nh÷ng biÖn ph¸p ®· ®−îc ¸p dông ®Ó thi hµnh chØ thÞ nµy.

Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy Lª-nin In lÇn ®Çu n¨m 1931 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XI


VÒ hiÖp −íc ký víi n−íc Céng hßa c«ng nh©n x· héi chñ nghÜa PhÇn-lan631

1 dù th¶o nghÞ quyÕt

cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy quyÕt ®Þnh: Thõa nhËn trªn nguyªn t¾c nguyÖn väng cña çc ®ång chÝ

Dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

503

PhÇn-lan vÒ viÖc chuyÓn giao cho n−íc Céng hßa c«ng nh©n x· héi chñ nghÜa PhÇn-lan phÇn ®Êt ®ai nªu trong ®iÓm bæ sung cña PhÇn-lan vµo § 6 cña dù th¶o hiÖp −íc, lµ chÝnh ®¸ng.

ñy nhiÖm cho ñy ban hßa gi¶i nghiªn cøu ph−¬ng thøc thùc hiÖn trong thùc tiÔn viÖc chuyÓn giao nµy632.


2

chØ thÞ cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy cho ñy ban hßa gi¶i nga - PhÇn-lan

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ra chØ thÞ sau ®©y cho ñy ban:

§ßi cho c«ng d©n n−íc Céng hßa nµy hiÖn sèng ë n−íc Céng hßa kia ®−îc h−ëng quyÒn lîi chÝnh trÞ ®Çy ®ñ, lµ mét viÖc chÝnh ®¸ng vµ cÇn thiÕt.


3


L−u ý r»ng thø nhÊt, bªn c¹nh n−íc PhÇn-lan cã mét thµnh

phè lín víi mét tû lÖ d©n t− s¶n rÊt cao; thø hai, PhÇn-lan th−êng ®−a sang Pª-t¬-r«-gr¸t kho¶ng 30

ngh×n c«ng nh©n PhÇn-lan; thø ba, giai cÊp t− s¶n Pª-t¬-r«-gr¸t th−êng ®−a sang PhÇn-

lan kho¶ng 200 ngh×n tªn t− s¶n; thø t−, v× vËy sù b×nh ®¼ng vÒ h×nh thøc gi÷a c«ng d©n PhÇn-

V. I. L ª - n i n

504

lan vµ c«ng d©n Nga (trong vÊn ®Ò hä ®−îc h−ëng quyÒn lîi chÝnh trÞ ë n−íc ngoµi) trong thùc tÕ râ rµng lµ mét ®Æc quyÒn dµnh cho giai cÊp t− s¶n Nga;

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy khuyÕn ço ñy ban hßa gi¶i Nga - PhÇn-lan söa ®æi § 13 trong dù th¶o nh− sau:

hoÆc lµ trong § 13 kh«ng nãi c«ng d©n, mµ chØ nãi c«ng nh©n vµ n«ng d©n kh«ng bãc lét lao ®éng cña ng−êi kh¸c;

hoÆc lµ bæ sung vµo § 13 ®· th¶o tr−íc ®©y mét ®iÒu kiÖn nãi tr−íc r»ng nh÷ng c«ng d©n Nga ®i ®Õn PhÇn-lan vµ kh«ng chøng minh ®−îc r»ng hä thuéc vÒ hai lo¹i ng−êi lao ®éng nãi trªn, ®Òu kh«ng ®−îc h−ëng çc quyÒn lîi chÝnh trÞ ë PhÇn-lan633.




bæ sung dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

vÒ ho¹t ®éng cña ñy ban ®iÒu tra trùc thuéc X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t

V× ®ång chÝ Srai-®¬ tuyªn bè r»ng tr¸i víi ý kiÕn cña ñy ban, ®ång chÝ ®ã vÉn tin ch¾c r»ng ®ång chÝ Mi-tx¬-ghen-le ®· ph¹m téi ¨n hèi lé, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy cho r»ng ®ång chÝ Srai-®¬ cã nghÜa vô, mét lµ, ph¶i viÕt l¹i lêi tuyªn bè cña m×nh b»ng v¨n b¶n, hai lµ, nh©n danh ç nh©n m×nh, tr×nh ngay lªn tßa ¸n lêi buéc téi Mi-tx¬-ghen-le634.




VÒ c¬ quan kiÓm tra nhµ n−íc ®èi víi tÊt c¶ çc lo¹i b¶o hiÓm

505


vÒ viÖc thµnh lËp Héi ®ång qu¶n lý ngµnh vËn t¶i ®−êng thñy635

ñy nhiÖm cho çc ®ång chÝ Mi-li-u-tin, Sli-¸p-ni-cèp vµ A-prª-

lÐp néi trong ngµy mai ph¶i tæ chøc héi ®ång, trªn c¬ së § 3636, ®Ó sao cho cø chøc n¨ng nµo còng ®Òu cã mét çn bé ®−îc ñy quyÒn ®Çy ®ñ chuyªn tr¸ch, çn bé nµy ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc héi ®ång nãi chung vµ tr−íc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy.

C¨n cø theo § 3, t¹m thêi thay 6 ñy viªn do Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ çc ®¹i biÓu çc X«-viÕt tØnh cö ra, b»ng nh÷ng ®¹i diÖn cña çc c«ng ®oµn toµn Nga.

Hai ®ång chÝ, mét cña c«ng ®oµn vËn t¶i ®−êng thñy, mét cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, ph¶i ®−îc ®Ò cö ngay lËp tøc vµ ngay ngµy mai ph¶i cã mÆt ë Xpun-®e ®Ó phô tr¸ch viÖc göi tiÒn ®i mét çch kh«ng chËm trÔ637.




bæ sung dù th¶o s¾c lÖnh vÒ viÖc lËp c¬ quan kiÓm tra nhµ n−íc

®èi víi tÊt c¶ çc lo¹i b¶o hiÓm638

Thay ®æi thµnh phÇn cña Héi ®ång b¶o hiÓm theo h−íng

t¨ng thªm ®¹i biÓu cña çc giai cÊp lao ®éng xÊp xØ b»ng 2/3 tæng sè ñy viªn.

ThiÕt lËp sù liªn hÖ cña Tæng ñy ban b¶o hiÓm víi Héi ®ång

V. I. L ª - n i n

506

bé tr−ëng d©n ñy ®Ó sao cho tæng ñy viªn c¬ quan b¶o hiÓm cã thÓ tham gia Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy víi quyÒn t− vÊn.

Bæ sung1)




dù th¶o nghÞ quyÕt

cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc kiÓm tra chi tiªu

cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao639

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ñy nhiÖm cho çc ®¹i diÖn, 1 ― cña Bé d©n ñy kiÓm tra nhµ n−íc, 1 ― cña Bé d©n ñy tµi chÝnh, thµnh lËp mét tiÓu ban ®Ó ngay ngµy mai thanh tra phßng kÕ to¸n vµ kiÓm so¸t thuéc Ban nhiªn liÖu cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao còng nh− nh÷ng phßng kÕ to¸n vµ kiÓm so¸t kh¸c cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao.

ñy nhiÖm cho ®ång chÝ B«-g«-lª-pèp triÖu tËp tiÓu ban. §ång thêi ñy nhiÖm cho tiÓu ban nµy, thø nhÊt, xem xÐt mét

çch ®Æc biÖt vÊn ®Ò çc h×nh thøc b¸o ço tæng kÕt; thø hai, ®ßi hái nh÷ng v¨n b¶n chÝnh x¸c cã ch÷ ký cña tÊt c¶ çc nh©n vËt h÷u quan, nh÷ng v¨n b¶n nµy x¸c nhËn sù tham gia cña nh÷ng nh©n vËt Êy vµo viÖc chi tiÒn vµ vµo viÖc tiÕn hµnh nh÷ng dÞch vô kinh tÕ cña çc phßng kh¸c nhau thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao.

Ngoµi ra, ®ßi hái nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o nµy ph¶i ®Ö tr×nh, trong thêi h¹n gÇn nhÊt, nh÷ng tµi liÖu t−¬ng øng cña tÊt c¶ çc c¬ quan vµ çc çn bé thuéc quyÒn hä, tøc lµ nh÷ng c¬ quan vµ

1) B¶n th¶o bÞ ng¾t qu·ng ë ®©y.

VÒ viÖc thµnh lËp ñy ban s¬ t¸n toµn Nga

507

nh÷ng çn bé ®· trùc tiÕp thùc hiÖn viÖc chi tiªu çc kho¶n tiÒn cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao.

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy l−u ý Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n

tèi cao vµ ®Æc biÖt lµ Ban nhiªn liÖu vÒ viÖc ®· ®iÒu hµnh c«ng viÖc mét çch hÕt søc sai tr¸i.




bæ sung dù th¶o s¾c lÖnh vÒ chÕ ®é ph¸i çc ñy viªn ®i c«ng t¸c ë çc tØnh640

3) Çc X«-viÕt ph¶i ñng hé b»ng mäi çch çc ñy viªn ®−îc

giao nh÷ng quyÒn hµnh ®Çy ®ñ vµ hîp lÖ, trong ph¹m vi ¸p dông nh÷ng quyÒn hµnh ®Çy ®ñ vµ hîp lÖ Êy.

4) Çc X«-viÕt ph¶i ñng hé mét çch kh«ng ®iÒu kiÖn tÊt c¶ çc ®Æc ph¸i viªn vµ çc ph¸i viªn kh¸c, nÕu hä ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ph¸i ®Õn. TÊt c¶ çc X«-viÕt ®Þa ph−¬ng vµ çc X«-viÕt tØnh, khu ®Òu cã nghÜa vô ph¶i chÊp hµnh nh÷ng chØ thÞ cña çc ph¸i viªn Êy.




Dù th¶o s¾c lÖnh vÒ viÖc thµnh lËp ñy ban s¬ t¸n toµn nga641

Nay thµnh lËp ñy ban s¬ t¸n toµn Nga ®Ó s¬ t¸n mét çch

nhanh chãng nhÊt vµ cã kÕ ho¹ch çc ph−¬ng tiÖn chiÕn tranh

V. I. L ª - n i n

508

vµ nh÷ng hµng hãa kh¸c ®Õn nh÷ng ®Þa ®iÓm quy ®Þnh míi (®ång thêi môc ®Ých chung cña viÖc s¬ t¸n lµ bá lÖnh ®éng viªn ®èi víi c«ng nghiÖp vµ tháa m·n nh÷ng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n ®ang ®−îc tæ chøc l¹i, chø tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i chØ xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhu cÇu qu©n sù).

ñy ban ho¹t ®éng theo kÕ ho¹ch do Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy phª chuÈn, thay ®æi vµ bæ sung. KÕ ho¹ch nµy sÏ quy ®Þnh h−íng sö dông nh÷ng lo¹i hµng hãa chñ yÕu vµ tr×nh tù s¬ t¸n nh÷ng nhãm hµng nµy hoÆc nh÷ng nhãm hµng kh¸c.

§øng ®Çu ñy ban sÏ lµ mét ®Æc ph¸i viªn, cã ®Çy ®ñ quyÒn hµnh ®éc tµi. Çc ñy viªn cña ñy ban cã quyÒn t− vÊn vµ cã quyÒn ®Ò xuÊt çc vÊn ®Ò víi Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy (khi biÓu quyÕt viÖc nµy, ph¶i cã Ýt nhÊt 1/3 tæng sè ñy viªn t¸n thµnh).

Çc ñy viªn cña ñy ban gåm mét trî lý cña ®Æc ph¸i viªn ― ®Æc ph¸i viªn gi÷ chøc vô chñ tÞch cña ñy ban ― vµ nh÷ng ®¹i diÖn cña çc bé d©n ñy qu©n sù, hµng h¶i, giao th«ng, l−¬ng thùc, lao ®éng vµ Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao.

ViÕt vµo th¸ng T−, chËm nhÊt lµ ngµy 19, 1918

In lÇn ®Çu n¨m 1959 trong cuèn "Çc s¾c lÖnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt", t. II


dù th¶o nghÞ quyÕt cña héi nghÞ trï bÞ bµn vÊn ®Ò l·nh ®¹o Bé d©n ñy n«ng nghiÖp642

Héi nghÞ trï bÞ (bµn nh÷ng vÊn ®Ò do çc ®ång chÝ Xpi-ri-®«-n«-va vµ Ca-rª-lin nªu lªn) ― cña çc ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy n«ng nghiÖp, çc ®ång chÝ Xª-rª-®a vµ Mª-sª-ri-a-cèp, vµ Lª-nin ― ®· ®i ®Õn kÕt luËn r»ng nh÷ng vÊn ®Ò ®· ®Æt ra ph¶i ®−îc xem xÐt, xem ®ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trÞ quan träng, vµ v× thÕ cÇn ph¶i ®−îc chuyÓn giao mét çch kh«ng ®iÒu kiÖn cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Nga.

VÒ viÖc tæ chøc vµ cung cÊp cho n«ng d©n nghÌo

509

Héi nghÞ cho r»ng cÇn ph¶i chuyÓn nhanh chãng vµ khÈn cÊp çc vÊn ®Ò Êy ®Õn Ban chÊp hµnh trung −¬ng.





vÒ viÖc vËn t¶i b»ng «-t«643

Ph¶i xem xÐt mét lÇn n÷a çc dù th¶o cña Héi ®ång kinh tÕ

quèc d©n tèi cao vµ cña trung t©m vËn t¶i «-t« t¹i tiÓu ban cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, Bé d©n ñy qu©n sù, Bé d©n ñy giao th«ng, Bé d©n ñy kiÓm tra nhµ n−íc, trung t©m vËn t¶i «-t«, Bé d©n ñy lao ®éng vµ Bé d©n ñy l−¬ng thùc.

Thêi h¹n quy ®Þnh lµ 5 h«m. Còng trong thêi h¹n ®ã, ®ßi hái tÊt c¶ çc bé ph¶i ®Ö tr×nh

nh÷ng tµi liÖu chÝnh x¸c cho biÕt hä ®· chuyÓn giao bao nhiªu «-t« chë hµng cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc vµ sÏ chuyÓn giao bao nhiªu n÷a trong thêi gian tr−íc m¾t (trong tæng sè «-t« chë hµng).

§iÒu tra tØ mØ thµnh phÇn cña ban qu¶n lý «-t« thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao.




bæ sung dù th¶o s¾c lÖnh vÒ viÖc tæ chøc vµ cung cÊp cho n«ng d©n nghÌo644

§Ó b¶o ®¶m sù l·nh ®¹o chung ®èi víi viÖc tæ chøc, thµnh phÇn vµ ho¹t ®éng cña çc ñy ban n«ng d©n nghÌo, nay tæ chøc

510

héi nghÞ th−êng trùc gåm hai ®¹i biÓu cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc vµ mét ®¹i biÓu cña Bé d©n ñy n«ng nghiÖp.

TÊt c¶ çc X«-viÕt ®¹i biÓu ®Þa ph−¬ng, çc c¬ quan l−¬ng thùc vµ çc ñy ban n«ng d©n nghÌo còng nh− tÊt c¶ çc c¬ quan kh¸c cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt ®Òu ph¶i phôc tïng chØ thÞ cña héi nghÞ nµy trong nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan.

... tÊt c¶ nh©n d©n ®Þa ph−¬ng còng nh− nh©n d©n tõ n¬i kh¸c ®Õn ë çc lµng, nÕu kh«ng thõa lóa m× hoÆc nh÷ng thø l−¬ng thùc kh¸c, kh«ng kinh doanh th−¬ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, v. v., kh«ng sö dông lao ®éng lµm thuª cña cè n«ng vµ còng nh− kh«ng thuª c«ng nhËt ®Òu cã thÓ kh«ng cã bÊt kú sù h¹n chÕ nµo645.

ThÓ lÖ chi tiÕt vÒ quan hÖ gi÷a çc ñy ban n«ng d©n nghÌo vµ çc X«-viÕt ®¹i biÓu ®Þa ph−¬ng, vÒ viÖc ph©n ®Þnh çc ®èi t−îng c«ng t¸c nµo thuéc tæ chøc nµo phô tr¸ch, sÏ c«ng bè riªng.

ViÕt ngµy 8 th¸ng S¸u 1918



bæ sung dù th¶o nghÞ quyÕt cña

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ thµnh phÇn cña ñy ban çc c«ng tr×nh nhµ n−íc646

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ñy nhiÖm ®ång chÝ R−-cèp, hoÆc

§oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, c«ng bè nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch chóng ta trong viÖc ®éng viªn çc kü s− tham gia çc c«ng viÖc trong çc tiÓu ban chuyªn gia hoÆc tham gia çc chøc vô hµnh chÝnh, nh÷ng ®iÒu kiÖn tuyªn bè c«ng khai vµ phª b×nh tõ phÝa çc tæ chøc c«ng nh©n, v. v..




VÒ viÖc cung cÊp tµi chÝnh cho Tæng côc qu¶n lý ngµnh da

511

dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc më tÝn dông cho

ñy ban trung −¬ng c«ng nghiÖp dÖt647 1) Më tÝn dông 50 triÖu róp cho Côc sîi v¶i lanh thuéc ñy

ban trung −¬ng c«ng nghiÖp dÖt. 2) Giao cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc vµ Bé d©n ñy qu©n sù,

trong thêi h¹n 3 ngµy ph¶i ®Ö tr×nh nh÷ng tµi liÖu chÝnh x¸c vÒ çc kho¶n nî cña hä ®èi víi ñy ban trung −¬ng c«ng nghiÖp dÖt.

3) Giao cho Côc sîi v¶i lanh, còng trong thêi h¹n nh− thÕ, göi çc b¶n thanh to¸n cña m×nh cho tÊt c¶ çc bé d©n ñy cßn nî Côc sîi v¶i lanh. ñy ban trung −¬ng c«ng nghiÖp dÖt göi çc yªu cÇu ®Õn ®©u th× lÊy tõ çc kho¶n nî Êy chuyÓn tiÒn cho ñy ban trung −¬ng c«ng nghiÖp dÖt ®Õn ®ã, ®Ó mua nguyªn liÖu.

4) Cö mét tiÓu ban ®Ó xem xÐt gÊp çc b¶n dù to¸n, nh÷ng tµi liÖu vµ giÊy tê cña Côc sîi v¶i lanh thuéc ñy ban trung −¬ng c«ng nghiÖp dÖt vµ b¸o ço víi Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy.

Çc bé sau ®©y: Bé d©n ñy tµi chÝnh, Bé d©n ñy kiÓm tra nhµ n−íc vµ Bé d©n ñy l−¬ng thùc, mçi bé cö mét ®¹i biÓu ®Ó tham gia tiÓu ban nµy. ñy nhiÖm ®ång chÝ Lan-®e triÖu tËp tiÓu ban. Thêi h¹n ho¹t ®éng lµ ba ngµy, kÓ tõ thø hai, ngµy 17. VI.




dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc

cung cÊp tµi chÝnh cho tæng côc qu¶n lý ngµnh da648

Chi ngay lËp tøc 10 triÖu róp ®Ó øng tr−íc cho Tæng côc

qu¶n lý ngµnh da ®Ó chê sù phª chuÈn cuèi cïng cña Héi ®ång

512

bé tr−ëng d©n ñy ®èi víi toµn bé kÕ ho¹ch tµi chÝnh hoÆc toµn bé dù to¸n ®−îc quy ®Þnh lµ 37 triÖu róp.

LËp mét tiÓu ban gåm ®¹i diÖn cña Tæng côc qu¶n lý ngµnh da

cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc " tµi chÝnh " kiÓm tra nhµ n−íc

®Ó nghiªn cøu ngay kÕ ho¹ch ®ã vµ dù to¸n ®ã. ViÖc triÖu tËp tiÓu ban nµy ®−îc ñy nhiÖm cho ®ång chÝ

Tuèc-ke-xta-nèp, chñ tÞch ban qu¶n trÞ Tæng côc qu¶n lý ngµnh da, vµ yªu cÇu tiÓu ban hoµn thµnh c«ng viÖc trong thêi h¹n 5 ngµy.




dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc b¶o ®¶m

m¸y mãc n«ng nghiÖp cho n«ng d©n649

Nay thµnh lËp mét tiÓu ban gåm çc ®¹i biÓu cña Bé d©n ñy n«ng nghiÖp, Côc m¸y mãc n«ng nghiÖp trùc thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ Bé d©n ñy l−¬ng thùc (mêi ®ång chÝ C«-d¬-min tham gia víi quyÒn t− vÊn) ®Ó bµn çc biÖn ph¸p nh»m gióp ®ì mét çch thùc tÕ cho n«ng d©n theo tinh thÇn b¶o ®¶m m¸y mãc n«ng nghiÖp cho hä. Giao cho tiÓu ban nµy häp vµo s¸ng mai (ngµy 3 th¸ng B¶y) ®Ó còng trong ngµy mai liªn hÖ víi çc ®¹i biÓu ®· ®Õn ®©y ®Ó tham dù §¹i héi V650. ñy nhiÖm cho ®ång chÝ Kh¸c-lèp triÖu tËp tiÓu ban vµ b¸o ço víi Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. ViÖc chÊp hµnh giao cho ®ång chÝ Xª-rª-®a.



Theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y cña biªn b¶n

"S¾c lÖnh vÒ çc ®µi kû niÖm cña n−íc Céng hßa"

513

dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc kh«ng chÊp hµnh

"s¾c lÖnh vÒ çc ®µi kû niÖm cña n−íc Céng hßa"651

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy khiÓn tr¸ch Bé d©n ñy gi¸o

dôc nh©n d©n vµ Bé d©n ñy tµi s¶n quèc gia, còng nh− §oµn chñ tÞch X«-viÕt ®¹i biÓu thµnh phè M¸t-xc¬-va v× çc c¬ quan nµy ®· hoµn toµn tá ra tr× trÖ mét çch kh«ng thÓ tha thø ®−îc trong viÖc thùc hiÖn s¾c lÖnh ngµy 14. IV. 1918 (№ 4161), TËp s¾c luËt, sè 31), vµ chØ thÞ cho hä trong ngµy mai, 9. VII. 1918, tháa thuËn víi nhau chän mét çn bé cã träng tr¸ch ®Ó tÝch cùc kiÓm tra ®«n ®èc viÖc thi hµnh s¾c lÖnh vµ thùc hiÖn s¾c lÖnh ngay lËp tøc, ®ång thêi giao tr¸ch nhiÖm lµ ph¶i b¸o ço vÒ vÊn ®Ò ®ã cho Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, mçi tuÇn hai lÇn.




1) §©y lµ nãi ®iÒu 416.

514

T h ¸ n g T ¸ m 1 9 1 8 - t h ¸ n g M − ê i 1 9 2 0

dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ gi¸ khoai t©y652

1) Ho·n viÖc ¸p dông gi¸ cè ®Þnh cho khoai t©y ®Õn ngµy 1. X. 2) Giao cho Côc thèng kª trung −¬ng nhiÖm vô: lËp tøc huy ®éng toµn bé lùc l−îng cña bé m¸y thèng kª

(α) thèng kª s¶n l−îng thu ho¹ch khoai t©y; (β) thèng kª vµ ®¨ng ký çc hé trång khoai t©y víi diÖn tÝch trung b×nh vµ lín tr−íc hÕt, ë nh÷ng tØnh trång nhiÒu khoai t©y nhÊt gÇn M¸t-xc¬-va; sau ®ã ®Õn çc tØnh trång khoai t©y cßn l¹i.

Yªu cÇu chñ nhiÖm Côc thèng kª trung −¬ng ph¶i b¸o ço vÒ nh÷ng biÖn ph¸p ®· ®−îc ¸p dông, ngay trong ngµy mai, vµo thø s¸u, vµ sau ®ã th× mçi tuÇn b¸o ço hai lÇn.

3) ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc (víi sù tham gia cña Bé d©n ñy néi vô vµ X«-viÕt ®¹i biÓu M¸t-xc¬-va) cÊp tèc bµn b¹c xem nªn ¸p dông nh− thÕ nµo viÖc ®ßi hái (nh÷ng ng−êi cã khoai t©y ®em b¸n) ph¶i cã biªn lai chøng nhËn cã ghi râ tªn tuæi, coi ®ã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®−îc tù do chuyªn chë khoai t©y b»ng xe ngùa, b»ng ®−êng s¾t vµ ®−êng thñy.

4) ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc ph¶i lËp tøc huy ®éng lùc l−îng ®Õn møc tèi ®a ®Ó tæ chøc viÖc mua kÞp thêi h¹n vµ réng r·i ®Ó ®Õn ngµy 25. VIII mua ®−îc Ýt nhÊt lµ 40 triÖu pót khoai t©y theo gi¸ tù do vµ chuyÓn ®Õn çc kho nhµ n−íc cña çc thñ ®« vµ çc c¨n cø qu©n sù.

VÒ viÖc tÞch thu lóa gièng cña bän cu-l¾c

515

5) Th«ng qua çc c«ng ®oµn vµ çc X«-viÕt ®¹i biÓu çc tØnh c«ng nghiÖp mµ huy ®éng lùc l−îng c«ng nh©n ®«ng ®¶o tham gia lµm nhiÖm vô ®ã.

6) Giao cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc ph¶i nép b¸o ço vÒ tiÕn tr×nh cña chiÕn dÞch ®ã vµ vÒ nh÷ng biÖn ph¸p chuÈn bÞ chiÕn dÞch ®ã (còng nh− nh÷ng giÊy tê ghi chÐp nh÷ng tµi liÖu liªn quan ®Õn chiÕn dÞch ®ã) trong ngµy mai, thø s¸u, vµ sau ®ã th× mçi tuÇn b¸o ço hai lÇn.

7) Chi 500 triÖu róp cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc ®Ó dïng vµo chiÕn dÞch mua khoai t©y.

8) Ngay ngµy mai, c«ng bè § 1 cña nghÞ quyÕt nµy653.

ViÕt ngµy 22 th¸ng T¸m 1918



VÒ viÖc çc ñy ban n«ng d©n nghÌo tÞch thu lóa gièng cña bän cu-l¾c

LiÖu cã nªn bæ sung kh«ng? çc ñy ban n«ng d©n nghÌo ph¶i tÞch thu lóa m× gièng cña bän nhµ giµu lµ cu-l¾c, vµ nÕu kh«ng thÓ tÞch thu ngay b©y giê th× dï sao sau nµy còng ph¶i b¾t bän nhµ giµu ph¶i nép sè gièng mµ t¹m thêi sÏ lÊy trong sè lóa m× tÝch tr÷ cña ®Þa chñ ®Ó chia cho nh÷ng ng−êi nghÌo654.

ViÕt vµo th¸ng T¸m 1918



V . I . L ª - n i n

516

chuÈn bÞ cho nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc xuÊt tiÒn cho

çc ñy ban n«ng d©n nghÌo

2 X 61/2 = 13

T r o n g t h ê i h ¹ n m é t t u Ç n l Ô .

T¹m thêi vµ cã ®iÒu kiÖn cho ®Õn khi hîp nhÊt víi çc X«-viÕt ®¹i biÓu hoÆc ®Õn khi ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm.

ChØ thÞ vÒ viÖc giao cho ai vµ víi nh÷ng ®iÒu kiÖn g×. Quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña ng−êi nhËn vµ tuyÖt ®èi kh«ng

®−îc cÊp ph¸t tiÕp nÕu kh«ng cã b¸o ço vÒ lÇn cÊp ph¸t thø nhÊt.

Thanh to¸n th«ng qua Bé d©n ñy l−¬ng thùc655.




chuÈn bÞ cho nghÞ quyÕt cña Héi ®ång Bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc khai th¸c gç

KiÓm tra con sè gç ®· chuyÓn ®Õn, vµ tæng sè gç n¨m 1917

vµ 1918. Bé phËn nµo cña çc c¬ quan khai th¸c gç ®−îc hîp nhÊt? Nh÷ng sè liÖu chÝnh x¸c vÒ c¬ cÊu cña Côc khai th¸c gç so

víi çc c¬ quan kh¸c. Nh÷ng biÖn ph¸p thùc tiÔn ®Êu tranh chèng n¹n ®Çu c¬. Tr−ng thu toµn bé cñi dù tr÷ ®ang n»m trªn ®−êng vµ ë

M¸t-xc¬-va.

Dù th¶o s¾c lÖnh vÒ viÖc tæ chøc cung cÊp cho nh©n d©n

517

Nh÷ng biÖn ph¸p b¾t buéc ph¶i vËn chuyÓn lóa m×1) ®Õn çc nhµ ga656.




dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång

bé tr−ëng d©n ñy vÒ çc nhµ trÎ må c«i657 1) B¸c bá dù th¶o s¾c lÖnh cña Bé d©n ñy b¶o hiÓm x· héi. 2) ñy nhiÖm cho çc bé d©n ñy b¶o hiÓm x· héi vµ gi¸o dôc

nh©n d©n, c¨n cø theo § 3 cña s¾c lÖnh ra ngµy 5. VI. 1918 (®iÒu 507 TËp s¾c luËt, sè 39) tháa thuËn víi nhau vÒ thÓ thøc vµ thêi h¹n chuyÓn giao658.

3) ñy nhiÖm cho hai bé d©n ñy trong thêi h¹n hai th¸ng ph¶i thu thËp vµ tr×nh lªn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy nh÷ng tin tøc vÒ t×nh h×nh thùc tÕ vµ sè l−îng cña çc nhµ nu«i d¹y trÎ må c«i vµ çc c¬ quan t−¬ng tù, v. v..




bæ sung dù th¶o s¾c lÖnh vÒ viÖc tæ chøc cung cÊp cho nh©n d©n

®) Çc kho vµ çc cöa hµng hîp t¸c x· kh«ng thuéc diÖn

c«ng h÷u hãa2). ë nh÷ng n¬i nµo mµ tr−íc khi ban hµnh s¾c lÖnh nµy, çc c¬

quan ChÝnh quyÒn x«-viÕt ®Þa ph−¬ng ®· quèc h÷u hãa hoÆc c«ng

1) Râ rµng lµ viÕt nhÇm. Trong nghÞ quyÕt ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua th× nãi ®Õn viÖc chë cñi.

2) Trong v¨n b¶n cña s¾c lÖnh ®· ®−îc th«ng qua lµ: "quèc h÷u hãa".

V . I . L ª - n i n

518

h÷u hãa çc hîp t¸c x· vµ ®· tr−ng dông hoÆc tÞch thu hµng ho¸ dù tr÷ cña çc cöa hµng hîp t¸c x· ― th× ph¶i phôc håi l¹i tÊt c¶ çc hîp t¸c x· Êy, ph¶i tr¶ l¹i hµng hãa cho hä, cßn nÕu tr¶ l¹i mµ thiÕu th× ph¶i b¸o ço, vµ tõ nay vÒ sau kh«ng ®−îc g©y trë ng¹i cho ho¹t ®éng hîp ph¸p cña çc hîp t¸c x·.

Chó thÝch:

Trong khi phôc håi çc hîp t¸c x· nhÊt thiÕt ph¶i thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p nh»m kh«ng ®Ó cho bän ph¶n çch m¹ng hoÆc bän cu-l¾c lµm sai lÖch ho¹t ®éng cña çc hîp t¸c x· vµ nh»m b¶o ®¶m tuyÖt ®èi sù kiÓm so¸t nghiªm ngÆt cña çc ñy ban n«ng d©n nghÌo vµ cña çc X«-viÕt ®Þa ph−¬ng ®èi víi çc hîp t¸c x· ®ã659.




vÒ nhiÖm vô vµ vÒ tæ chøc ho¹t ®éng cña Héi ®ång quèc phßng660

Phiªn häp thø nhÊt cña Héi ®ång quèc phßng c«ng n«ng

1

I. XII. 1918. 1. Kh¸i qu¸t vÒ

nhiÖm vô. 2. Çc c«ng ®oµn

bæ sung. 3. Thñ tôc lµm

viÖc.

Çc ®Ò tµi c ã t Ý n h c h Ê t k h ¸ i q u ¸ t :

1. C«ng t¸c l−¬ng thùc

2. C«ng t¸c giao th«ng

3. Cung cÊp qu©n sù

4. §éng viªn trÝ thøc 5. " lùc l−îng kü thuËt 6. ChÊt ®èt. 7. Bé d©n ñy kiÓm tra nhµ n−íc vµ

C¬ quan thanh tra qu©n sù tèi cao.

I

VÒ nhiÖm vô vµ vÒ tæ chøc ho¹t ®éng cña Héi ®ång quèc phßng

519

2

I. NhiÖm vô cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc ― trong vßng 4 ngµy nép cho Héi ®ång quèc phßng kÕ ho¹ch ®Èy m¹nh tèc ®é vµ më réng quy m« thu mua.

Qu©n sù hãa

Thµnh lËp t¹i Bé d©n ñy l−¬ng thùc mét Ban c¶i tiÕn viÖc

ph©n phèi s¶n phÈm, c¶i tiÕn bé m¸y ph©n phèi. Hîp nhÊt Tæng côc kinh tÕ víi Bé d©n ñy l−¬ng thùc

ñy ban l−¬ng thùc thuéc Bé d©n ñy giao th«ng .

ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc nghiªn cøu vÊn ®Ò (a) cung cÊp l−¬ng thùc cho ca ba cña nhµ m¸y s¶n xuÊt ®¹n

Tu-la nhµ m¸y s¶n xuÊt ®¹n Xim-biÕc-xc¬

(b) vÒ viÖc ¸p dông chÕ ®é khÈu phÇn Hång qu©n cho c«ng nh©n khai th¸c than bïn vµ than ®¸ ë ngo¹i « M¸t-xc¬-va ― v µ c ¶ t r o n g n g µ n h c u n g c Ê p c ñ i . II. ñy ban vÒ khen th−ëng.

ñy ban vÒ sù liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm. Bé d©n ñy kiÓm tra nhµ n−íc. Ban kiÓm tra ®ét xuÊt.

VÒ vÊn ®Ò II lËp ba ñy ban

III.

IV vµ V. ñy nhiÖm cho Cra-xin Cra-xin + NÐp-xki + Goãc-bu-nèp661

V . I . L ª - n i n

520

VI. ñy ban nhiªn liÖu: Lª-nin, R−-cèp, V«n-cèp-xki, NÐp-xki, R¸t-tsen-c«662.

VÊn ®Ò çc ®Æc ph¸i viªn vs1) nh÷ng ng−êi thÇu kho¸n.

VII. C¬ quan thanh tra qu©n sù tèi cao.

3

1) giao nhiÖm vô cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc, trong thêi h¹n ng¾n nhÊt, ph¶i ®Ö tr×nh kÕ ho¹ch vÒ viÖc t¨ng c−êng ®Æc biÖt c«ng t¸c thu mua lóa m× còng nh− thøc ¨n cho gia sóc.

2) khi cÇn t¨ng thªm sè l−îng cña çc tiÓu ban ba ng−êi, th× chØ ®Þnh nh÷ng çn bé cña çc c¬ quan l−¬ng thùc ®Þa ph−¬ng vµo çc c¬ quan Êy.

3) ñy nhiÖm cho ®ång chÝ Cra-xin ph¶i cÊp tèc ®iÒu tra ngay vÊn ®Ò sö dông giµy dù tr÷ ë Pª-t¬-r«-gr¸t. (kho Kh«-®−n-xc¬ ober cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc2))

4) ph¶i b¸o ço ngay lËp tøc vµ rÊt ng¾n gän cho chñ tÞch biÕt nh÷ng yªu cÇu v¾n t¾t hoÆc nh÷ng ý kiÕn chØ dÉn vÒ sù lén xén.




1) ― versus ― ®èi chiÕu víi; so víi 2) Ober (tiÕng ober cña §øc ― cao nhÊt). §©y cã ý nãi kho trùc

thuéc Bé d©n ñy l−¬ng thùc n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga.

Dù th¶o nghÞ quyÕt cña ñy ban nhiªn liÖu

521

dù th¶o nghÞ quyÕt cña ñy ban nhiªn liÖu thuéc Héi ®ång quèc phßng663

1) R¸t-tsen-c«, víi t− çch lµ chñ tÞch cña tiÓu ban 5 ng−êi phô tr¸ch nhiªn liÖu, sÏ dµnh cho ñy ban than bïn trung −¬ng mçi ngµy nhiÒu nhÊt lµ hai giê.

2) §Ò nghÞ Tæng côc l©m nghiÖp ngay ngµy h«m nay, khëi tè chÝnh thøc vÒ t×nh tr¹ng quan liªu trong viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò tiÒn664.

1) ñy nhiÖm cho Tæng côc l©m nghiÖp trong thêi h¹n hai ngµy ph¶i tháa thuËn víi Bé d©n ñy qu©n sù

a) vÒ mét ®¹o luËt ho·n nghÜa vô qu©n sù cho nh÷ng ng−êi ®½n gç vµ chë gç

b) vÒ mét ®¹o luËt huy ®éng nh©n d©n phôc vô c«ng t¸c l©m nghiÖp.

2) ChØ thÞ cho Bé d©n ñy n«ng nghiÖp thi hµnh ngay chØ thÞ cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, vµ d−íi sù kiÓm so¸t cña Tæng côc l©m nghiÖp, ngay trong ngµy mai, 3. XII, ra quyÕt ®Þnh vÒ viÖc quy ®Þnh nh÷ng khu vùc ®−îc ®½n gç vµ vÒ viÖc cÊp giÊy phÐp ®½n gç.

3) B¸o tr−íc cho Côc l©m nghiÖp trung −¬ng thuéc Bé d©n ñy n«ng nghiÖp biÕt r»ng nÕu cßn ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng quan liªu tr× trÖ vµ nÕu Tæng côc l©m nghiÖp cßn cã mét lêi khiÕu n¹i nµo n÷a th× toµn bé Côc l©m nghiÖp trung −¬ng sÏ bÞ b¾t vµ bÞ truy tè tr−íc tßa ¸n.

4) Giao cho Tæng côc l©m nghiÖp ®−îc quyÒn kiÓm tra c−a vµ r×u hiÖn cã ë çc kho cña tÊt c¶ çc bé (nghÜa lµ ®−îc quyÒn kiÓm tra çc sæ s¸ch vµ kho tµng).

2/XII. V. U-li-a-nèp (Lª-nin)




V . I . L ª - n i n

522

S¬ th¶o nh÷ng ®Ò nghÞ vÒ viÖc ®Èy m¹nh tèc ®é vµ më réng

quy m« thu mua l−¬ng thùc665 1) ®éi qu©n l−¬ng thùc ― thay thÕ 2) cö çc ñy viªn ®Æc biÖt ®Õn çc vïng l¹c hËu vµ çc vïng

kh¸c, çc çn bé tæ chøc víi nh÷ng nhiÖm vô vµ nh÷ng phÇn th−ëng ®Æc biÖt...

3) bé m¸y cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc, c¶i çch vµ "rò s¹ch" bé m¸y.

4) t h a n h t r a c « n g n h © n . . .

Quy ®Þnh nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ vµ chi tiÕt cho tõng Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n ®Þa ph−¬ng, kªu gäi thi ®ua...

Giao tr¸ch nhiÖm cho çc nhµ ®−¬ng côc qu©n sù ®Þa ph−¬ng ph¶i ®iÒu ®éng cho çc c¬ quan l−¬ng thùc nh÷ng ®¬n vÞ qu©n ®éi n µ o ® ã (x¸c ®Þnh xem nh÷ng ®¬n vÞ nµo) ®Ó phôc vô c«ng t¸c cña "®éi qu©n l−¬ng thùc".




nh÷ng ®Ò nghÞ vÒ vÊn ®Ò cung cÊp tµi chÝnh cho ñy ban trung −¬ng c«ng nghiÖp dÖt666

B¸o ço hµng tuÇn vÒ

sè l−îng çc quü (thuéc çc phßng hoÆc xÝ nghiÖp) ®· ®−îc thèng nhÊt.

1) Sù kiÓm so¸t cña Ng©n hµng nh©n d©n vÒ çc kho¶n nép vµ tr¶ b»ng tiÒn mÆt ― thèng nhÊt quü.

B¸o ço hµng tuÇn vÒ sè l−îng s¶n phÈm tõ

2) Sù kiÓm so¸t cña "c¬ quan trao ®æi hµng hãa" ®èi víi

VÒ vÊn ®Ò chuyÓn giao çc doanh nghiÖp n«ng nghiÖp

523

mçi tæng côc vµ tõ mçi xÝ nghiÖp lín chë vÒ çc ®Þa ph−¬ng còng nh− sè l−îng s¶n phÈm b¸n lÎ cho nh©n d©n.

viÖc xuÊt s¶n phÈm vµ ®−a ®Õn tay ng−êi tiªu dïng.

3) Tr¸ch nhiÖm ç nh©n cña bän t− b¶n cò hoÆc bän chñ xÝ nghiÖp cò trong tÊt c¶ çc tæng côc vµ çc trung t©m (ph¹t giam, xö b¾n bän t− b¶n cò, gia ®×nh cña chóng th× b¾t giam)667.

4) ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc, trong lÜnh vùc ph©n phèi s¶n phÈm, mét lÜnh vùc yÕu nhÊt, ph¶i giao nh÷ng nhiÖm vô thùc tiÔn cô thÓ cho c«ng ®oµn viªn chøc c«ng th−¬ng nghiÖp, víi tÝnh çch lµ c«ng ®oµn, toµn thÓ c«ng ®oµn viªn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tËp thÓ.





bé tr−ëng d©n ñy vÒ vÊn ®Ò chuyÓn giao çc doanh nghiÖp n«ng nghiÖp cho çc xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp

Ho·n viÖc gi¶i quyÕt døt kho¸t vÊn ®Ò ®Õn thø ba. §ßi Bé d©n ñy n«ng nghiÖp ®Õn ngµy thø b¶y ph¶i cung cÊp

tµi liÖu vÒ nh÷ng vÊn ®Ò sau ®©y:

V . I . L ª - n i n

524

1) vÒ sè l−îng çc doanh nghiÖp x«-viÕt, 2) vÒ tæ chøc cña chóng vµ vÒ nh÷ng biÖn ph¸p ®· ®−îc ¸p

dông theo h−íng ®ã, 3) vÒ sè l−îng çc çn bé kü thuËt n«ng nghiÖp, 4) vÒ c«ng viÖc chuÈn bÞ thùc tÕ cho çc thöa ®Êt gieo trång, 5) vÒ sè l−îng gièng thùc sù cã ®Ó gieo trång, 6) vÒ sè l−îng m¸y mãc n«ng nghiÖp hiÖn cã thùc sù. Giao cho Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao tr×nh nh÷ng tµi

liÖu 1) vÒ sè l−îng ®¬n cña c«ng nh©n yªu cÇu ruéng ®Êt, 2) vÒ kinh nghiÖm cña c«ng nh©n trong viÖc tæ chøc n«ng nghiÖp1).



Theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y, do V. I. Lª-nin bæ sung

dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång quèc phßng vÒ §iÒu chØnh mèi quan hÖ

gi÷a ñy ban ®Æc biÖt toµn nga, ñy ban ®Æc biÖt ®−êng s¾t vµ Bé d©n ñy

giao th«ng vµ th− göi çc ñy viªn Héi ®ång quèc phßng

NghÞ quyÕt cña Héi ®ång quèc phßng

28. II. 1919 §Ó ®iÒu chØnh nh÷ng mèi quan hÖ gi÷a ñy ban ®Æc biÖt toµn

Nga, ñy ban ®Æc biÖt ®−êng s¾t vµ Bé d©n ñy giao th«ng, nay quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu sau ®©y:

1) Çc ®iÓm 5 vµ 6 trong nguån tµi liÖu cung cÊp v¨n kiÖn nµy, do chÝnh

tay V. I. Lª-nin viÕt. Çc ®iÓm 1, 3 vµ 4 còng nh− çc ®iÓm 1 vµ 2 cña ®o¹n cuèi do Lª-nin viÕt trong ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña phiªn häp ngµy 13 th¸ng Hai 1919 cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy; nh÷ng ®iÓm ®ã ®−îc ®−a y nguyªn vµo v¨n b¶n cña nghÞ quyÕt.

Dù th¶o nghÞ quyÕt vµ th− göi çc ñy viªn Héi ®ång quèc phßng

525

Ph¸i ®ång chÝ Bª-li-a-cèp ë Bé d©n ñy giao th«ng sang Côc vËn t¶i cña ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga ®Ó b¶o ®¶m liªn hÖ vµ c«ng t¸c th−êng xuyªn.

Bé d©n ñy giao th«ng ra chØ thÞ theo ngµnh däc ®Ó tÊt c¶ çc ®¬n khiÕu n¹i göi ñy ban ®Æc biÖt chØ ®−îc göi ®Õn Bª-li-a-cèp, ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy giao th«ng.

Giao thªm cho ñy ban ®Æc biÖt tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t ®Ó çc c¬ quan vµ çc tæ chøc dì hµng bèc dì hµng hãa kÞp thêi, vµ trong tr−êng hîp hµng kh«ng dì ®óng h¹n cña ñy ban ®Æc biÖt quy ®Þnh, th× ph¶i truy tè hä.

Çc phßng cña ñy ban ®Æc biÖt ®−êng s¾t ®−îc quyÒn sö dông ― ph¶i tr¶ tiÒn ― ®iÖn b¸o ®−êng s¾t, ®ång thêi ph¶i nghiªm kh¾c trõng trÞ nh÷ng tr−êng hîp kh«ng cÇn thiÕt mµ vÉn sö dông ®iÖn b¸o. Bé tr−ëng Bé d©n ñy giao th«ng vµ chñ tÞch ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga tháa thuËn víi nhau ®Ó ra chØ thÞ chi tiÕt vÒ viÖc sö dông ®iÖn b¸o vµ vÒ ph−¬ng thøc thanh to¸n.

Bé d©n ñy giao th«ng ra chØ thÞ ®Æc biÖt ®Ó chuyÓn çc nhµ cò cña Së c¶nh s¸t ®−êng s¾t thµnh trô së cña ñy ban ®Æc biÖt ®−êng s¾t. Giao cho çc ®ång chÝ §giÐc-gin-xki vµ Xc¬-li-an-xki cïng phèi hîp ra b¶n chØ thÞ vÒ viÖc chuyÓn ®¬n vÞ qu©n c¶nh ra khái nh÷ng trô së ®ã.

L−¬ng thùc cña ñy ban ®Æc biÖt ®−êng s¾t sÏ do çc c¬ quan l−¬ng thùc ®−êng s¾t cÊp ph¸t, theo nh÷ng nguyªn t¾c chung.

Chõng nµo Héi ®ång quèc phßng cßn tiÕp tôc thiÕt qu©n luËt trªn çc tuyÕn ®−êng s¾t, th× çc Côc vËn t¶i qu©n khu cña ñy ban ®Æc biÖt vÉn cã quyÒn ¸p dông h×nh thøc xö ph¹t nÆng nhÊt ®èi víi nh÷ng ng−êi bÞ b¾t qu¶ tang v× téi ¨n hèi lé, ¨n c¾p hµng hãa vµ nh÷ng vËt liÖu ®−êng s¾t vµ v× téi hµnh hung mét çch cã hÖ thèng çc nhµ chøc tr¸ch.

Göi çc ñy viªn Héi ®ång quèc phßng

28. II. 1919 Nh÷ng ®iÓm ®Ò nghÞ ë ®©y do t«i ®−a ra t¹i héi nghÞ ngµy

28/II víi çc ®ång chÝ NÐp-xki vµ §giÐc-gin-xki.

V . I . L ª - n i n

526

Yªu cÇu tÊt c¶ çc ñy viªn Héi ®ång quèc phßng ký vµo çc ®iÓm nµy ®Ó lµm cho b¶n tháa thuËn cùc kú quan träng nµy cã hiÖu lùc ngay lËp tøc.

Trong tr−êng hîp cã nh÷ng bÊt ®ång ý kiÕn nghiªm träng, yªu cÇu göi ngay cho t«i mét bøc ®iÖn b»ng ®iÖn tho¹i c ã v ¨ n b ¶ n k Ì m t h e o n h ÷ n g c h ç s ö a c h ÷ a .

Chñ tÞch Héi ®ång quèc phßng V. U-li-a-nèp (Lª-nin)

In lÇn ®Çu n¨m 1933 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXIV

Theo ®óng çc b¶n th¶o

s¬ th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ côc Ên lo¸t

thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao 1) Mét tiÓu ban cho viÖc hîp nhÊt vµ tËp trung vµ, trong

tr−êng hîp cÇn thiÕt, ®Ó so¹n dù th¶o s¾c lÖnh. 2) Nh÷ng tµi liÖu thèng kª so s¸nh çc nhµ in

(1) ®· ®−îc quèc h÷u hãa vµ thuéc quyÒn qu¶n lý cña Côc Ên lo¸t

(2) ®· ®−îc quèc h÷u hãa vµ thuéc quyÒn qu¶n lý cña çc bé

(3) xÝ nghiÖp t− nh©n 3) NhiÖm vô: t¨ng lªn gÊp 3, trong thêi h¹n? 4) B¸o ço sau mét th¸ng? 5) Kû luËt lao ®éng 6) C«ng viÖc kho¸n 7) Quan hÖ gi÷a ñy ban nhµ m¸y víi çc ban qu¶n lý668.




Nh÷ng chØ thÞ cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng

527

dù th¶o nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng céng s¶n (b) nga vÒ viÖc ph¸i çc nhãm c«ng nh©n

®i lµm c«ng t¸c l−¬ng thùc vµ vËn t¶i Do nguy c¬ cùc kú nghiªm träng ®ang ®e däa n−íc Céng

hßa, v× çc cuéc khñng ho¶ng l−¬ng thùc vµ vËn t¶i ®ang ngµy cµng trÇm träng thªm, Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Nga quyÕt ®Þnh:

ñy nhiÖm cho çc ®ång chÝ Ca-mª-nÐp Di-n«-vi-Ðp vµ Xta-lin

thµnh lËp nh÷ng nhãm c«ng nh©n cã uy tÝn, nh÷ng ®oµn tµu háa víi sù tham gia cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc vµ Bé d©n ñy giao th«ng còng nh− cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt ®i tham gia c«ng t¸c l−¬ng thùc vµ vËn t¶i669.

Lª-nin

ViÕt vµo nöa cuèi th¸ng Ba, chËm nhÊt lµ ngµy 28, 1919



®Ò nghÞ vÒ viÖc phª chuÈn dù th¶o nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng

®¶ng céng s¶n (b) nga kÌm theo nh÷ng chØ thÞ cho Ban chÊp hµnh

trung −¬ng ®¶ng céng s¶n (b) u-cra-i-na T«i ®Ò nghÞ lÊy ch÷ ký cña çc ñy viªn Bé ChÝnh trÞ Ban chÊp

hµnh trung −¬ng vµ chuÈn y nh÷ng chØ thÞ nµy cho §¶ng céng

V . I . L ª - n i n

528

s¶n U-cra-i-na vµ cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng ®ã ®èi víi U-cra-i-na. T h − î n g k h È n 670.

8/IV. Lª-nin

G ö i B é t æ c h ø c Ban chÊp hµnh trung −¬ng. ChuyÓn ngay cho B a n c h Ê p h µ n h t r u n g − ¬ n g U-cra-i-na1).


ý kiÕn chuÈn bÞ cho nghÞ quyÕt cña Héi ®ång quèc phßng vÒ viÖc t¨ng c−êng

c«ng t¸c trong lÜnh vùc phßng thñ qu©n sù671

T¹m ®×nh chØ ho¹t ®éng trong ba th¸ng hoÆc thu hÑp thËt

nhiÒu çc côc ë çc bé d©n ñy trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng kh«ng thËt cÇn thiÕt vµ cã thÓ cung cÊp çn bé cã Ých cho qu©n ®éi vµ cho hËu ph−¬ng ®Ó phôc vô chiÕn tranh, c«ng t¸c cung cÊp, cæ ®éng, v. v..

ViÕt chËm nhÊt ngµy 21 th¸ng T− 1919



ghi chó d−íi lêi kªu gäi göi nh÷ng ng−êi quèc tÕ chñ nghÜa hung-ga-ri672

T«i hoµn toµn t¸n thµnh b¶n kªu gäi vµ tin r»ng nh÷ng ng−êi v« s¶n Hung-ga-ri trªn çc mÆt trËn ®Òu nhËn thÊy râ r»ng thªm

1) Ghi bªn lÒ b¶n dù th¶o, cã lÏ sau khi dù th¶o ®· ®−îc th«ng qua.

VÒ viÖc ®éng viªn viªn chøc x«-viÕt

529

mÊy th¸ng ®Êu tranh n÷a v× lîi Ých cña giai cÊp v« s¶n quèc tÕ, th× th¾ng lîi sÏ thuéc vÒ chóng ta ― ®ã sÏ lµ th¾ng lîi quyÕt ®Þnh vµ ch¾c ch¾n.

Lª-nin


In lÇn ®Çu n¨m 1960 trong cuèn: A. Cl¸t-t¬, V. C«n-®ra-chi-Ðp. "B¹n chiÕn ®Êu". M¸t-xc¬-va

Theo ®óng b¶n in cña truyÒn ®¬n DÞch tõ tiÕng Hung-ga-ri

dù th¶o nghÞ quyÕt cña ban kinh tÕ trùc thuéc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

vÒ c¶i thiÖn t×nh h×nh sinh ho¹t cña c«ng nh©n673

1) t¨ng c−êng gióp ®ì b»ng hiÖn vËt cho con çi c«ng

nh©n. 2) nªu râ nh÷ng kho chøa cô thÓ ®Ó nhanh chãng kiÓm kª vµ

ph©n phèi theo gi¸ h¹ cho bé phËn c«ng nh©n tóng thiÕu nhÊt kh«ng nhËn ®−îc møc l−¬ng tèi thiÓu b»ng tiÒn.

3) vÒ tiÒn thuª nhµ còng thÕ.




dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång quèc phßng vÒ viÖc ®éng viªn viªn chøc X«-viÕt674

§ 1. §éng viªn trong thêi h¹n 4 th¸ng (tõ 15. VI ®Õn 15. X) toµn bé viªn chøc nam giíi cña çc c¬ quan x«-viÕt, tõ 18 ®Õn 45 tuæi [cµng nhiÒu cµng tèt, bëi v× chóng ta sÏ miÔn cho mét

V . I . L ª - n i n

530

bé phËn], thay thÕ hä b»ng phô n÷ hoÆc t¹m thêi thu hÑp mét phÇn nhÊt ®Þnh c«ng viÖc.

Chó thÝch vÒ § 1. ChØ ®−îc miÔn cho nh÷ng ng−êi ®au èm vµ tuyÖt ®èi kh«ng thÓ thay thÕ ®−îc, nhiÒu nhÊt lµ 10%, theo quyÕt ®Þnh cña mét tiÓu ban ®Æc biÖt.

§ 2. Göi nh÷ng ng−êi ®−îc ®éng viªn ®Õn cho c¬ quan qu©n sù sö dông. Ph¶i cã mÆt vµo ngµy...

§ 3. Nh÷ng ng−êi ®−îc ®éng viªn ph¶i liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm lÉn nhau, vµ gia ®×nh cña hä sÏ bÞ gi÷ lµm con tin trong tr−êng hîp hä ch¹y sang phÝa kÎ thï hoÆc ®µo ngò hoÆc kh«ng lµm trßn nhiÖm vô ®−îc giao, v.v..

§ 4. Nh÷ng ng−êi ®−îc ®éng viªn lËp thµnh nh÷ng nhãm nhá, gåm nh÷ng ng−êi cµng thuéc nhiÒu nghÒ kh¸c nhau cµng tèt, ®Ó bÊt kÓ lµ ë hËu ph−¬ng hay tiÒn tuyÕn mçi nhãm ®Òu cã thÓ ®¶m nhiÖm nh÷ng nhiÖm vô nµo ®ã trong viÖc thµnh lËp, chuyÓn t¶i, cÊp d−ìng nh÷ng ®¬n vÞ qu©n ®éi v©n v©n.

§ 5. Mçi ng−êi ®−îc ®éng viªn ph¶i tù lËp ra mét tñ s¸ch gåm çc s¸ch b¸o vµ truyÒn ®¬n tuyªn tuyÒn vµ cæ ®éng cÇn thiÕt nhÊt, tñ s¸ch nµy lÊy s¸ch b¸o vµ truyÒn ®¬n ë trong çc kho s¸ch cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt, v.v.. Ng−êi ®−îc ®éng viªn chÞu tr¸ch nhiÖm gi¶i thÝch nh÷ng çi ®ã cho binh sÜ vµ nh©n d©n, vµ cã nhiÖm vô hµng tuÇn ph¶i b¸o ço vÒ viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô ®ã.

§ 6. Sau khi ®−îc ®éng viªn, chËm nhÊt lµ... ngµy, mçi ng−êi ®−îc ®éng viªn cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp ngay nh÷ng tµi liÖu chi tiÕt vÒ tr×nh ®é häc vÊn cña m×nh, vÒ c«ng t¸c tr−íc kia hoÆc nh÷ng nghÒ nghiÖp tr−íc kia cña m×nh, vÒ n¬i ë cò cña m×nh, vÒ nh÷ng ngo¹i ng÷ mµ m×nh biÕt, v.v., theo mét mÉu giÊy khai ®Æc biÖt.

ViÕt chËm nhÊt ngµy 31 th¸ng N¨m 1919



Göi Bé tæ chøc Ban chÊp hµnh trung −¬ng

531

* S¾c lÖnh cña Héi ®ång quèc phßng c«ng n«ng vÒ viÖc gäi nhËp ngò nh÷ng c«ng nh©n vµ viªn chøc

th−¬ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ vËn t¶i Ban hµnh, theo chÕ ®é ®éng viªn bæ sung, lÖnh gäi nhËp ngò

çc c«ng nh©n vµ viªn chøc th−¬ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ vËn t¶i. Ph−¬ng thøc vµ thêi h¹n còng nh− sè l−îng ng−êi ®−îc gäi sÏ ®−îc quy ®Þnh theo sù tháa thuËn gi÷a Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng cña n−íc Céng hßa, §oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ Héi ®ång trung −¬ng çc c«ng ®oµn toµn Nga1).


§¨ng ngµy 15 th¸ng S¸u 1919 trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga", sè 128


göi Bé tæ chøc Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n (b) nga675 Göi Bé tæ chøc Ban chÊp hµnh trung −¬ng: cuéc tæng b·i

c«ng ë Tve, sau ®ã ë Clin, tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã t¹o ra mét t×nh h×nh hÕt søc ®¸ng lo ng¹i. CÇn ph¶i th¶o luËn ngay nh÷ng biÖn ph¸p sau ®©y:

khi nµo çc ®ång chÝ sÏ th¶o luËn?

l−¬ng thùc

®Ó gióp ®ì c«ng nh©n dÖt cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p k h È n c Ê p : 1) L−¬ng thùc cña c«ng nh©n dÖt,

(l−u ý) ®¶m b¶o cung cÊp cho çc nhµ m¸y ®ang lµm viÖc.

1) ë phÇn trªn b¶n ®¸nh m¸y s¾c lÖnh, V. I. Lª-nin sau khi ký tªn ®· ghi: "Kh«ng ®−îc c«ng bè".

V . I . L ª - n i n

532

T v e (vµ Clin) ®Æc biÖt lµ c«ng nh©n ®−êng s¾t vµ çc chiÕn sÜ Hång qu©n

cung cÊp l−¬ng thùc vµ quan t©m. ñ y v i ª n p h ô t r ¸ c h q u © n s ù Tve qu¸ trÎ vÒ ph−¬ng diÖn qu©n sù, rÊt tèt, nh−ng ®ßi hái ph¶i cã sù gióp ®ì.

2) ViÖc ®éng viªn c«ng nh©n dÖt... (10 000) xem xÐt l¹i.

3) ViÖc ph©n ph¸t b¸o vµ biÓu ng÷, çc bµi gi¶ng, t¨ng c−êng c«ng t¸c cña Bé d©n ñy gi¸o dôc.

4) VÐ (hµng ngµy) ®i tµu háa cho çc ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc c«ng ®oµn.

T×nh tr¹ng dèt n¸t tèi t¨m cña c«ng nh©n dÖt

thËt lµ khñng khiÕp. Hä kh«ng ®−îc quan t©m ®Õn, kh«ng ®−îc ®äc b¸o, kh«ng

cã biÓu ng÷. CÇn ph¶i cã thªm mét çi g× ®ã ®Ó c¶i thiÖn t×nh h×nh l−¬ng thùc, ®¹i lo¹i nh− viÖc thu mua, v. v..

ViÕt vµo th¸ng S¸u, tr−íc ngµy 18, 1919


tr¶ lêi b»ng ®−êng d©y trùc tiÕp cho v. i. nÐp-xki vµ l. x. x«-xnèp-xki676

CÇn ph¶i dùa chÆt chÏ vµo hiÕn ph¸p trao quyÒn biÓu quyÕt

chØ cho çc ®¹i biÓu huyÖn th«i. Ngay b©y giê t«i sÏ liªn hÖ víi §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt. C¶ hai ®ång chÝ ®Òu ph¶i ë l¹i cho ®Õn khi t×nh h×nh hoµn toµn yªn tÜnh vµ mäi c«ng viÖc ®Òu ®· ®−îc gi¶i quyÕt æn tháa.

Lª-nin

ViÕt ngµy 20 th¸ng S¸u 1919 §· göi ®i Tve


NB

VÒ vÊn ®Ò quan hÖ víi çc n−íc thuéc khèi §ång minh

533

göi N. p. goãc-bu-nèp T×m hiÓu xem ng−êi ta ®· lµm ®−îc g× ®Ó tæ chøc viÖc khai

th¸c chÊt ®èt tõ ®¸ phiÕn ë huyÖn X−-d¬-ran vµ dÇu má Ca-dan677.

ViÕt vµo th¸ng B¶y, tr−íc ngµy 14, 1919

In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n viÕt tay cña N. P. Goãc-bu-nèp

th− cña g. v. Tsi-tsª-rin vµ nghÞ quyÕt cña Bé ChÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

®¶ng céng s¶n (b) nga vÒ vÊn ®Ò quan hÖ víi çc n−íc thuéc khèi ®ång minh


T«i göi cho ®ång chÝ nghÞ quyÕt cña Bé ChÝnh trÞ678.


(1) DÜ nhiªn. (2) K h « n g ph¸t biÓu trªn danh nghÜa chÝnh phñ. (3) Sím cho LÝt-vi-nèp lªn ®−êng. (4) Giíi h¹n ë bøc th− cña Goãc-ki, nh−ng kh«ng cho phÐp

®ång chÝ ®ã dïng çi luËn cø ®Êu tranh biÕn thµnh hñy diÖt.

Çc ñy viªn Bé ChÝnh trÞ: Lª-nin 1)

ViÕt vµo th¸ng ChÝn, sím nhÊt lµ ngµy 26, 1919


1) NghÞ quyÕt cßn cã ch÷ ký cña L. B. Ca-mª-nÐp, L. §. T¬-rèt-xki vµ

N. N. Cre-xtin-xki, ng−êi cuèi cïng nµy nãi dÌ dÆt lµ "t¸n thµnh cã ®iÒu kiÖn".

V . I . L ª - n i n

534

dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ sù xung ®ét

gi÷a Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ Bé d©n ñy kiÓm tra nhµ n−íc679

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy thõa nhËn: 1) r»ng Bé d©n ñy kiÓm tra nhµ n−íc cÇn ph¶i ®Ò nghÞ Héi

®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ®ãng cöa çc ban ph¸p luËt, chø kh«ng ¸p dông con dÊu cÊm;

2) r»ng §oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao cÇn ph¶i ¸p dông ngay lËp tøc nh÷ng biÖn ph¸p thËt kiªn quyÕt ®Ó ®ãng cöa çc ban ph¸p luËt, mµ trong nhiÒu tr−êng hîp lµ cã tÝnh chÊt ¨n b¸m, vµ ®Ó cÊm viÖc ®em giÊu çc thµnh viªn cña nh÷ng ban ®ã vµo çc ban kh¸c. Ph¶i tr×nh b¸o ço vÒ viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô ®ã cho TiÓu héi ®ång chËm nhÊt lµ sau mét tuÇn lÔ;

3) ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy t− ph¸p truy tè tr−íc tßa ¸n çc thµnh viªn cña nh÷ng ban ph¸p luËt thuéc Bé d©n ñy l−¬ng thùc ― Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao v× ®· ph¹m téi quan liªu giÊy tê. Sau mét tuÇn lÔ ph¶i b¸o ço cho TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy.


dù th¶o nghÞ quyÕt cña héi nghÞ çc §¶ng ®oµn ®¶ng céng s¶n (b) nga

trong liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng vµ Bé d©n ñy l−¬ng thùc

vÒ kÕt qu¶ thu mua s¶n phÈm ChØ ®Þnh ®¶ng ®oµn Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x·

tiªu dïng vµ ®¶ng ®oµn Bé d©n ñy l−¬ng thùc ®äc t¹i héi nghÞ 2 b¶n b¸o ço thùc tÕ vÒ viÖc chÊp hµnh s¾c lÖnh ngµy 20. III680, 3. IV681 vµ 3. VII682, nªu nh÷ng sè liÖu vÒ tæng sè ®· thu mua

VÒ vÊn ®Ò lËp c¬ quan l©m nghiÖp thèng nhÊt

535

®−îc vÒ tõng s¶n phÈm vµ tõng tØnh, vÒ con sè hîp ®ång thu mua, vÒ con sè hîp ®ång thu mua ®· thùc hiÖn vµ kh«ng thùc hiÖn, v. v., m« t¶ chi tiÕt 1 b¶n hîp ®ång vµ 1 khu vùc thu mua vµ ph©n phèi, víi nh÷ng tµi liÖu nãi lªn nh÷ng thµnh tùu cña chóng ta trong c«ng t¸c th−¬ng nghiÖp vµ phi th−¬ng nghiÖp cña hîp t¸c x· vµ nãi lªn viÖc biÕn hîp t¸c x· t− s¶n thµnh hîp t¸c x· x· héi chñ nghÜa.

1 cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng

1 cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc

t h ø t− : 1 t u Ç n l Ô .




nh÷ng ®Ò nghÞ vÒ vÊn ®Ò lËp c¬ quan l©m nghiÖp thèng nhÊt683

(1) Çc c¬ quan kiÓm so¸t lÉn nhau1)

(2) xóc tiÕn viÖc quy ®Þnh vµ giao cho khai th¸c çc khu rõng (3) sö dông søc lao ®éng cña çc chuyªn gia l©m nghiÖp (4) nh÷ng biÖn ph¸p kh¸c nh»m xóc tiÕn vµ t¨ng c−êng viÖc

cung cÊp chÊt ®èt (5) cã cÇn thiÕt ph¶i hîp nhÊt kh«ng?2)




1) §©y lµ muèn nãi ®Õn çc c¬ quan qu¶n lý nghÒ rõng. 2) §©y lµ muèn nãi ®Õn viÖc thµnh lËp c¬ quan l©m nghiÖp thèng nhÊt.

V . I . L ª - n i n

536

dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc thu mua

khoai t©y684

LÊy dù th¶o cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc vµ § 4 dù th¶o cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao lµm c¬ së685.

Thµnh lËp mét tiÓu ban ®Ó nghiªn cøu chi tiÕt toµn bé b¶n dù th¶o nh»m quy ®Þnh mét çch thËt chÝnh x¸c mét sè vïng (trong §§ cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc), còng nh− nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó t¨ng c−êng ®éi qu©n l−¬ng thùc ë nh÷ng ®iÓm nhÊt ®Þnh, ®Ó thu hót c«ng nh©n, quy m« cña viÖc cung cÊp cån vµ tinh bét theo møc cÇn thiÕt vµ cã thÓ lµm ®−îc, v. v..

TiÓu ban nµy sÏ ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc vÒ viÖc thi hµnh tÊt c¶ mäi biÖn ph¸p khÈn cÊp, vµ thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p ®ã b»ng con ®−êng çch m¹ng, ®Ó chó ý ®Õn tr¸ch nhiÖm ®ã trong chÝnh s¸ch sau nµy cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy.

TiÓu ban nµy gåm Sanh-man (+ 2 cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc1)) R−-cèp SmÝt Ca-mª-nÐp A-va-nª-xèp (hoÆc mét ®¹i diÖn ñy ban

®Æc biÖt toµn Nga) M¸c-cèp

§Ó cho tiÓu ban hai ngµy, vµ triÖu tËp häp Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµo thø sau686.




1) §©y lµ muèn nãi ®Õn hai ®¹i diÖn cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc.

Göi E. §. Xta-x«-va

537

s¬ th¶o dù ¸n nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc cung cÊp

l−¬ng thùc cho M¸t-xc¬-va 687

("Sù x¸c nhËn")

1) ChÝnh thøc ký hîp ®ång688

KhÈu phÇn lao ®éng? 2) Thùc hµnh l¹i chÕ ®é th«ng b¸o hµng ngµy689

th«ng b¸o chÝnh x¸c vÒ çc ®Þa ®iÓm nhËp kho vµ t×nh h×nh vËn t¶i

3) Huy ®éng c«ng nh©n lµm c«ng t¸c vËn t¶i ñy nhiÖm cho Héi ®ång c«ng ®oµn M¸t-xc¬-va + Bé d©n ñy giao th«ng

4) Th¶o luËn mét çch ®Æc biÖt khÈn cÊp nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó chuyªn chë khoai t©y ®Õn vµ theo dâi viÖc chuyªn chë

5) ChuÈn y viÖc cÊp gÊp (thÞt?).




göi e. ®. xta-x«-va690 E. §.! CÇn ph¶i göi ®iÖn b»ng mËt m· ®Ó bÊt kú ë ®©u vµ bÊt

kú lóc nµo còng k h « n g ® − î c dïng bÝ danh Ca-m«, vµ thay thÕ ngay lËp tøc b»ng mét bÝ danh kh¸c, m í i . ChØ ®−îc dïng mËt m· ®Ó gäi tªn thµnh phè n¬i Ca-m« ®ãng.

Lª-nin

ViÕt vµo th¸ng Ch¹p, sau ngµy 9, 1919


V . I . L ª - n i n

538

dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc göi

nh÷ng ®oµn tµu hµng chë lóa m× ®Õn M¸t-xc¬-va 691

1) Thõa nhËn Bé d©n ñy l−¬ng thùc cã lçi v× ®· ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng bª trÔ qu¸ møc khi chÊp hµnh mét sù ñy nhiÖm cùc kú quan träng.

2) Buéc ph¶i chÝnh thøc khëi tè Bé d©n ñy b−u ®iÖn lªn Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, m é t g i ê s a u khi hoµn toµn kh«ng thÓ nhËn ®−îc ®−êng d©y trùc tiÕp vµ tr¶ lêi b»ng ®−êng d©y ®ã692.

3) QuyÕt ®Þnh ®iÒu tra çc ñy viªn phô tr¸ch l−¬ng thùc tØnh nµo kh«ng chÊp hµnh hoÆc bÊt lùc trong viÖc chÊp hµnh lÖnh cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc693.

4) Cö vµo Bé d©n ñy l−¬ng thùc mét trong nh÷ng viªn chøc ®Ó qu¶n lý chÝnh x¸c çc ®−êng d©y.

5) TriÖu tËp häp Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµo ngµy thø bÈy1) ®Ó kiÓm tra t×nh h×nh chÊp hµnh vµ ®Ó th¶o luËn mét nghÞ quyÕt vÒ çc lÖnh.

6) §ßi Bé d©n ñy b−u ®iÖn ph¶i gi¶i thÝch b»ng v¨n b¶n vÒ nguyªn nh©n kh«ng chuyÓn ®óng thêi h¹n çc ®iÖn b¸o cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc vµ chØ râ nh÷ng biÖn ph¸p hoÆc söa ®æi çc ®¹o luËt cÇn thiÕt cho viÖc chuyÓn gÊp mét çch v« ®iÒu kiÖn çc mÖnh lÖnh cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc.


In lÇn ®Çu n¨m 1933 trongV¨n tËp Lª-nin, t. XXIV


1) Tøc lµ ngµy 27 th¸ng Ch¹p 1919.

VÒ b¶n chØ thÞ thu mua nguyªn liÖu

539

dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ vÊn ®Ò cung cÊp

quÇn ¸o vµ giµy cho c«ng nh©n 694

ñy nhiÖm cho TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngay lËp tøc, dÇu sao th× còng tr−íc ngµy thø bÈy1), xÐt l¹i nghÞ quyÕt cña m×nh, gi÷ nguyªn tÊt c¶ nh÷ng phÇn cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c vµ cã tÝnh chÊt chung cña nghÞ quyÕt ®ã, nh−ng thay ®æi con sè cÊp ph¸t cho c«ng nh©n c¨n cø theo nh÷ng nhiÖm vô qu©n sù míi vÒ t¨ng c−êng qu©n ®éi. §ång chÝ R−-cèp cã tr¸ch nhiÖm cÊp mét giÊy ñy nhiÖm chÝnh x¸c cho ph¸i viªn cña m×nh vµ chØ cho phÐp ph¸i viªn nµy tham dù mµ th«i695.



bé tr−ëng d©n ñy vÒ b¶n chØ thÞ thu mua nguyªn liÖu696

ñy nhiÖm cho §oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao tr−íc ngµy thø bÈy1) ph¶i söa ®æi b¶n chØ thÞ ®Ó thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÞ quyÕt §¹i héi VII çc X«-viÕt, ®Æc biÖt lµ

1) vÒ vÊn ®Ò quyÒn cÊt chøc697; 2) thi hµnh nghiªm ngÆt h¬n vµ ®Çy ®ñ h¬n nguyªn t¾c

tr−ng thu l−¬ng thùc thõa;

1) Tøc lµ ngµy 3 th¸ng Giªng 1920.

V . I . L ª - n i n

540

3) x¸c ®Þnh quyÒn vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn chi tiÕt cña viÖc ph¸t huy s¸ng kiÕn ®Þa ph−¬ng vµ khuyÕn khÝch nh÷ng thµnh tÝch cña s¸ng kiÕn ®ã;

4) ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p ®Êu tranh chèng tÖ quan liªu. Trong thêi h¹n mét tuÇn lÔ ph¶i ®Ö tr×nh toµn bé dù th¶o chØ

thÞ ®· nãi ®Õn trong nghÞ quyÕt cña §¹i héi VII çc X«-viÕt698.




dù th¶o nghÞ quyÕt cña Bé ChÝnh trÞ

Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) nga nh©n viÖc

tæng t− lÖnh ph¶n ®èi lÖnh göi cho t− lÖnh mÆt trËn tuèc-ke-xtan699

1) Thõa nhËn lÖnh do Lª-nin vµ T¬-rèt-xki chuyÓn b»ng ®iÖn b¸o, lµ ®óng ®¾n.

2) Thõa nhËn sù ph¶n ®èi ®èi víi h×nh thøc cña mÖnh lÖnh ®ã, lµ mét tr−êng hîp cã h¹i biÓu hiÖn chñ nghÜa quan liªu trong giíi qu©n sù.

3) Th«ng b¸o cho Tæng t− lÖnh biÕt r»ng sù ph¶n ®èi b»ng miÖng cña Tæng t− lÖnh, ®−îc chuyÓn ®Õn qua ®ång chÝ Xmin-ga, ®· ®−îc xem xÐt vµ ®−îc x¸c nhËn lµ kh«ng ®óng ®¾n. Khi nµo cÇn kÕt luËn th× cÇn ph¶i ®−a ra mét kÕt luËn.

ViÕt ngµy 17 hoÆc 18 th¸ng Giªng 1920


§iÖn göi Kh. I-u. I-u-ma-gu-lèp

541

®iÖn göi Kh. I-u. I-u-ma-gu-lèp700

Göi I-u-ma-gu-lèp, U-pha

Çc b¶n sao göi En-txin, U-pha Göi ¸c-tem XÐc-ghª-Ðp, ñy ban çch m¹ng Ba-ski-ri-a,

tØnh ñy Ba-ski-ri-a, XtÐc-li-ta-m¾c

Khi nãi trong bøc ®iÖn b¸o r»ng "Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga coi tin tøc nãi r»ng ¸c-tem, Xa-m«i-lèp vµ Prª-«-bra-gien-xki cã thÓ tiÕn hµnh cæ ®éng chèng n−íc Céng hßa Ba-ski-ri-a, lµ mét tin kh«ng ®óng sù thËt vµ hoµn toµn kh«ng thÓ cã ®−îc", th× nh− thÕ lµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh r»ng hä cÇn ph¶i tu©n theo mét çch thËt trung thùc hiÕn ph¸p cña Ba-ski-ri-a. Bøc ®iÖn sau nµy cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng göi cho ®ång chÝ ¸c-tem còng nh»m mét môc ®Ých ®ã. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nh− vËy, t«i hoµn toµn tin t−ëng r»ng ¸c-tem, Prª-«-bra-gien-xki vµ Xa-m«i-lèp sÏ kh«ng cÊp mét lý do thËt sù nµo ®Ó lµm r¾c rèi thªm t×nh h×nh. Çc thµnh viªn cña ñy ban çch m¹ng Ba-ski-ri-a còng ph¶i hµnh ®éng nh− vËy. ChØ cã qua bøc ®iÖn cña çc ®ång chÝ, t«i míi biÕt ®−îc r»ng çc ®ång chÝ Sa-mi-gu-lèp, I-d¬-mai-lèp vµ nh÷ng ng−êi kh¸c ®· bÞ ñy ban çch m¹ng Ba-ski-ri-a trôc xuÊt ra ngoµi biªn giíi Ba-ski-ri-a: Ban chÊp hµnh trung −¬ng nghÜ r»ng hä tù ý m×nh ®Õn M¸t-xc¬-va ®Ó b¸o ço, vµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng thÊy r»ng kh«ng cÇn thiÕt ph¶i l·ng phÝ th× giê cña n¨m ®ång chÝ cho cuéc hµnh tr×nh Êy vµ ®· chØ thÞ hä trë l¹i XtÐc-li-ta-m¾c.

M−u toan cña çc ®ång chÝ ®Þnh trôc xuÊt khái Ba-ski-ri-a nh÷ng ®¶ng viªn l©u n¨m, çi cí phi lý vin vµo khuynh h−íng Bu-kha-rin, viÖc dïng mét çch ngoan cè, mÆc dÇu lµ kh«ng ®óng, çi biÖt hiÖu "ng−êi U-cra-i-na" ®Ó g¸n cho Prª-«-bra-gien-ski, ¸c-tem, Xa-m«i-lèp, ― tÊt c¶ nh÷ng çi ®ã khiÕn cho t«i cã c¬ së ®Ó nghi ngê th¸i ®é kh¸ch quan cña çc ®ång chÝ trong vÊn ®Ò nµy. V× thÕ t«i ®Ò nghÞ çc ®ång chÝ chÊp hµnh ngay lËp tøc ®iÖn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga

V . I . L ª - n i n

542

ngµy 20. I, v× ®iÖn nµy ch−a ®−îc chÊp hµnh vÒ phÇn quy ®Þnh ph¶i hñy bá nh÷ng tin nãi vÒ mét vô ©m m−u.

Theo sù ñy nhiÖm cña Bé ChÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng Lª-nin 1)

ViÕt vµo th¸ng Giªng, sau ngµy 20, 1920

In lÇn ®Çu n¨m 1959 trong cuèn "Sù thµnh lËp n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa x«-viÕt tù trÞ Ba-ski-ri-a". U-pha

Theo ®óng b¶n viÕt tay cña N. N. Cre-xtin-xki vµ do V. I. Lª-nin ký

dù th¶o nghÞ quyÕt cña héi ®ång

bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc bèc dì khoai t©y vµ quÐt s¹ch tuyÕt trªn çc ®−êng phè

M¸t-xc¬-va vµ trªn çc tuyÕn ®−êng s¾t701

1. ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc trong thêi h¹n ba ngµy ph¶i so¹n th¶o xong nghÞ quyÕt vÒ viÖc tiÕn hµnh l¹i chiÕn dÞch khoai t©y vµ tr×nh lªn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy702.

2. ñy nhiÖm cho Buèc-®u-cèp + Ca-mª-nÐp, §giÐc-gin-xki, Cuèc-xki tr×nh nh÷ng tµi liÖu vÒ sè ng−êi lín vµ kháe m¹nh thuéc nam giíi, vÒ thêi gian nhµn rçi cña hä vµ vÒ viÖc sö dông hä vµo çc c«ng viÖc kh«ng thÓ tr× ho·n trong thµnh phè, còng nh− tr×nh b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ viÖc sö dông hä.

3. ñy nhiÖm cho ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga cö mét dù thÈm viªn cã träng tr¸ch, lµ ®¶ng viªn, giµu kinh nghiÖm ®Ó nghiªn cøu nh÷ng tµi liÖu vÒ t×nh h×nh hoµn toµn kh«ng tèt trong viÖc tæ chøc thùc hiÖn nghÜa vô lao ®éng ®èi víi c«ng nh©n vµ ®èi víi viªn chøc ë M¸t-xc¬-va.

§giÐc-gin-xki hoÆc ng−êi phã cña ®ång chÝ ®ã ph¶i ®äc b¸o ço t¹i Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, sau thêi h¹n bèn ngµy.

1) §o¹n: "Theo sù ñy nhiÖm cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng. Lª-nin" th× do chÝnh tay V. I. Lª-nin viÕt.

Göi çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

543

4. ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy néi vô ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p kiªn quyÕt h¬n n÷a ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô quÐt tuyÕt vµ ph¶i b¸o ço vÒ nghÜa vô ®ã t¹i Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy sau thêi h¹n ba ngµy703.





bé tr−ëng d©n ñy vÒ vÊn ®Ò lËp quü hµng hãa704 ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng tháa thuËn víi Bé

d©n ñy kiÓm tra nhµ n−íc vµ ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga th¶o luËn vÊn ®Ò ®Êu tranh chèng bän tµng tr÷ nh÷ng thø hµng ho¸ vµ hµng dù tr÷, nh÷ng thø hµng hãa ®ã cã thÓ nh©n tiÖn phôc vô cho quü hµng hãa dïng ®Ó xuÊt khÈu.




göi çc ñy viªn Bé ChÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

®¶ng céng s¶n (b) nga

G ö i c ¸ c ñ y v i ª n B é c h Ý n h t r Þ :

T«i ®Ò nghÞ nªn ®äc: Hay l¾m. T«i t¸n thµnh t × m k i Õ m sù tháa hiÖp víi hä705.

Lª-nin

ViÕt kho¶ng gi÷a ngµy 19 th¸ng T− vµ 6 th¸ng N¨m 1920


V . I . L ª - n i n

544

lêi ph¸t biÓu t¹i lÔ khai m¹c cung c«ng nh©n mang tªn da-Goãc-xki

ngµy 1 th¸ng n¨m 1920

t−êng thuËt trªn b¸o

§ång chÝ Lª-nin dµnh bµi ph¸t biÓu ng¾n cña m×nh ®Ó t−ëng nhí ®ång chÝ Da-goãc-xki, cuéc gÆp mÆt cña Ng−êi víi ®ång chÝ ®· qu¸ cè ®ã tõ khi cßn ë n−íc ngoµi, trong thêi gian l−u vong, vµo n¨m 1907, khi mµ ®ång chÝ Lª-nin cã dÞp ®Õn ®äc nh÷ng b¶n thuyÕt tr×nh vµ nh÷ng b¶n b¸o ço trong çc nhãm c«ng nh©n cña çc ®ång chÝ ng−êi n−íc ngoµi, còng nh− trong çc nhãm ng−êi Nga l−u vong. Ngay tõ khi ®ã, ®ång chÝ Da-goãc-xki, lµ bÝ th− nhãm b«n-sª-vÝch ë Gi¬-ne-v¬, ®· g©y Ên t−îng lµ mét con ng−êi c−¬ng nghÞ, th«ng minh vµ lµ mét nhµ tæ chøc tµi giái, toµn t©m toµn ý cèng hiÕn cho sù nghiÖp cña ®¶ng. N¨m 1918, ®ång chÝ Da-goãc-xki trë vÒ M¸t-xc¬-va, ®ång chÝ ®· say s−a tham gia c«ng t¸c cña ®¶ng vµ ch¼ng bao l©u ®· ®−îc bÇu lµm bÝ th− ®¶ng bé M¸t-xc¬-va, vµ ®ång chÝ còng ®· hy sinh chÝnh trªn c−¬ng vÞ vÎ vang ®ã trong mét vô næ ë ngâ Lª-«n-ti-Ðp-xki706.

"Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga", sè 94, ngµy 4 th¸ng N¨m 1920 vµ "Sù thËt", sè 95, ngµy 5 th¸ng N¨m 1920

Theo ®óng b¶n in trªn b¸o "Sù thËt"

lêi ph¸t biÓu trong buæi lÔ tèt nghiÖp

khãa xi cña çc sÜ quan ®á thuéc çc líp huÊn luyÖn sóng m¸y sè mét ë M¸t-xc¬-va

ngµy 12 th¸ng n¨m 1920

b¶n tin thêi sù

Lª-nin nãi chuyÖn víi nh÷ng çn bé ®−îc phong thµnh çc sÜ quan ®á, Ng−êi chØ râ môc tiªu cña ng−êi sÜ quan ®á khi tiÕn

Nh÷ng ghi chó trªn bøc ®iÖn cña P. V. Bu-kh¸c-txÐp

545

ra mÆt trËn miÒn T©y. Ng−êi sÜ quan ®á ph¶i nhí r»ng chóng ta ®ang chiÕn ®Êu kh«ng ph¶i chèng c«ng nh©n vµ n«ng d©n Ba-lan, mµ lµ ®ang chiÕn ®Êu chèng giai cÊp t− s¶n vµ bän ®Þa chñ Ba-lan, còng nh− chèng bän t− b¶n khèi §ång minh ®ang ®øng ®»ng sau bän ®ã vµ ®ang ®iÒu khiÓn bän ®Þa chñ quý téc Ba-lan. §ång chÝ Lª-nin nãi r»ng: çc ®ång chÝ biÕt râ r»ng ng−êi ta ®· g¸n buéc chóng ta ph¶i tiÕn hµnh cuéc chiÕn tranh nµy tr¸i víi ý muèn cña chóng ta, nh−ng chóng ta kh«ng cho phÐp chóng bãp chÕt chóng ta: thµ chÕt cßn h¬n b¹i trËn.

"H−íng vÒ qu©n ®éi míi", sè 6, ngµy 1 th¸ng S¸u 1920

Theo ®óng b¶n in trªn t¹p chÝ "H−íng vÒ qu©n ®éi míi"

nhiÖm vô trao cho th− ký707 Gäi ®iÖn tho¹i cho Bri-u-kha-nèp: nÕu Bª-len-ki kh«ng b¶o

®¶m ch¾c ch¾n viÖc cung cÊp vµ kh«ng b¶o ®¶m cung cÊp mét çch nhanh chãng, th× nhÊt thiÕt n g a y t ø c k h ¾ c ph¶i cho phÐp ng−êi ta tù tiÕn hµnh thu mua lÊy. SÏ lµ mét téi ¸c nÕu ®Ó mÊt Ba-cu chØ do sù ngu xuÈn hoÆc sù ngang b−íng cña nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c l−¬ng thùc.

2/6. Lª-nin

ViÕt ngµy 2 th¸ng S¸u 1920 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

nh÷ng ghi chó trªn bøc ®iÖn cña p. v. bu-kh¸c-txÐp vÒ hîp ®ång

ký víi c«ng ty Mü vµ nhiÖm vô trao cho th− ký708

Trong vßng 36 giê, ®ång chÝ h·y phª chuÈn hîp ®ång ký víi

®¹i diÖn cña c«ng ty Mü, mµ sau l−ng ®¹i diÖn nµy lµ c¶ n−íc Mü...

V . I . L ª - n i n

546

... §¬n ®Æt hµng víi thêi h¹n giao hµng lµ 20 ngµy ― d©y çp bÖn, m¸y mãc, kü thuËt, thêi h¹n kh«ng chËm qu¸ 3 th¸ng ― Ýt nhÊt lµ 200 ®Çu m¸y xe löa kÌm theo çc toa xi-tÐc, toa th−êng vµ nh÷ng thø kh¸c. Nh÷ng ®iÓm chñ yÕu cña hîp ®ång: c«ng ty tù ®¶m nhËn mua ë n−íc ngoµi råi cung cÊp theo ®¬n ®Æt hµng cña mét ®¹i diÖn toµn quyÒn, ®Ó ®æi lÊy nguyªn liÖu, çc lo¹i hµng hãa, vËt liªu, m¸y mãc, dông cô, thuèc men vµ nh÷ng thø kh¸c, trõ trang bÞ qu©n sù; çc hµng h−¬ng liÖu, vµ hµng xa xØ, víi ®iÒu kiÖn chuyÓn giao nh÷ng thø ®ã t¹i mét trong nh÷ng c¶ng trªn H¾c-h¶i, theo chØ dÉn cña ®¹i diÖn toµn quyÒn. Thø hai, ®¹i diÖn toµn quyÒn sÏ tr¶ b»ng nguyªn liÖu cho c«ng ty ®Ó ®−îc nhËn hµng hãa...

nhiÒu!

... Ngoµi sè tiÒn ®· nãi trong ®iÓm hai, ®¹i diÖn toµn quyÒn còng tr¶ c«ng ty ― b»ng nguyªn liÖu ― mét kho¶n hoa hång b»ng m−êi phÇn tr¨m gi¸ trÞ sè hµng hãa ®· giao. Thø t−, nguyªn liÖu: thuèc l¸, l«ng len, kh« dÇu vµ nh÷ng thø kh¸c mµ ®¹i diÖn toµn quyÒn giao cho c«ng ty ®Ó ®æi lÊy hµng hãa ®· nhËn ®−îc, ― nh÷ng nguyªn liÖu Êy ®−îc tÝnh theo gi¸ thÞ tr−êng thÕ giíi vµo thêi ®iÓm giao hµng...

K h È n 1) Gäi ®iÖn tho¹i nãi chuyÖn víi Lª-gia-va (vµ Sanh-man

nÕu ®ång chÝ Êy cßn ë ®©y) vµ víi çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ. 2) VÒ nguyªn t¾c t«i t¸n thµnh (a) tiÕn hµnh mÆc c¶: gi¶m bít

tû lÖ hoa hång; (b) quy ®Þnh cô thÓ: sau khi ®· nhËn ®−îc hµng hãa cña hä th× ta míi giao hµng hãa cña chóng ta hoÆc lµ trao ®æi t ¹ i h ¶ i c ¶ n g c ñ a c h ó n g t a . B»ng çch kh¸c th× kh«ng ®−îc.

19/VI. Lª-nin1) ViÕt ngµy 19 th¸ng S¸u 1920

In lÇn ®Çu n¨m 1933 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XX


1) PhÝa d−íi do chÝnh tay V. I. Lª-nin viÕt: "+ Ca-mª-nÐp".

Th− göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

547

dù th¶o nghÞ quyÕt cña héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

®¶ng céng s¶n (b) nga vÒ sù xung ®ét gi÷a c«ng x· Pª-t¬-r«-gr¸t vµ X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t 709

1) Cö Ba-®a-Ðp vµo Héi tiªu dïng M¸t-xc¬-va. 2) Phôc håi quyÒn h¹n cho Ba-®a-Ðp (t h « n g q u a B é t æ

c h ø c ). 3) ChuyÓn mét sè çn bé l−¬ng thùc Pª-t¬-r«-gr¸t ®Õn M¸t-

xc¬-va. 4) §Æt Pª-t¬-r«-gr¸t d−íi sù gi¸m s¸t thËt nghiªm ngÆt1). 5) Thùc hiÖn sù b×nh ®¼ng thùc sù gi÷a Pª-t¬-r«-gr¸t vµ M¸t-

xc¬-va víi tÊt c¶ çc tr¹m l−¬ng thùc kh¸c vÒ ph−¬ng diÖn ph©n phèi b¸nh m× vµ tiªu chuÈn cÊp ph¸t710.


tr¶ lêi nh÷ng c©u hái cña bé tr−ëng bé ngo¹i giao n−íc Céng hßa viÔn ®«ng

a. m. cra-xn«-sª-cèp711

1) §Þa ®iÓm häp ®¹i héi? ë ®©u còng ®−îc. 2) Nh÷ng nguyªn t¾c bÇu cö

(cã ¸p dông ®−îc chÕ ®é bÇu cö bèn nguyªn t¾c hay kh«ng712)?

Cã thÓ ¸p dông ®−îc.

3) Nh÷ng nguyªn t¾c cña hiÕn ph¸p vµ cña chÝnh s¸ch kinh tÕ?

Cã thÓ ¸p dông ®−îc chÕ ®é d©n chñ víi

1) Trong b¶n th¶o, çc ®iÓm 2 vµ 4 bÞ g¹ch bá. Trong nghÞ quyÕt ®· ®−îc th«ng qua th× kh«ng cã ®iÓm 4.

V . I . L ª - n i n

548

mét Ýt ®Æc quyÒn cña nh÷ng ng−êi céng s¶n713.

4) X¸c ®Þnh quan hÖ chÝnh thøc gi÷a n−íc Nga x«-viÕt vµ n−íc Céng hßa ViÔn §«ng?

H÷u nghÞ.

5) Do mét sè tØnh kh«ng phôc tïng çc chØ thÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ do viÖc triÖu tËp héi nghÞ trï bÞ sau mÊy ngµy n÷a, cho nªn cÇn quy ®Þnh l¹i mét çch chÝnh x¸c nh÷ng nguyªn t¾c lËp ra n−íc Céng hßa ViÔn §«ng vµ x¸c ®Þnh sù ñy quyÒn.

Tu©n theo Ban chÊp hµnh trung −¬ng, nÕu kh«ng chóng t«i sÏ sa th¶i.

ViÕt vµo th¸ng B¶y, sím nhÊt lµ ngµy 17, 1920


dù th¶o nghÞ quyÕt cña Bé ChÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

®¶ng céng s¶n (b) nga vÒ nh÷ng bµi b¸o cña a. m. Goãc-ki ®¨ng trªn t¹p chÝ

"quèc tÕ céng s¶n"714

T«i ®Ò nghÞ lÊy ch÷ ký çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ:

Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng cho r»ng viÖc ®¨ng n h ÷ n g b µ i b ¸ o cña Goãc-ki trong sè 12 cña t¹p chÝ "Quèc tÕ céng s¶n" lµ hÕt søc kh«ng thÝch hîp, ®Æc biÖt lµ bµi x· luËn, bëi v× trong nh÷ng bµi b¸o Êy kh«ng nh÷ng ch¼ng cã tÝ g× lµ céng

Th− göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

549

s¶n, mµ cßn cã nhiÒu ®iÒu chèng céng s¶n. Tõ nay vÒ sau tuyÖt ®èi kh«ng ®¨ng nh÷ng bµi t−¬ng tù nh− thÕ trªn t¹p chÝ "Quèc tÕ céng s¶n".

Lª-nin 1)


th− göi Bé ChÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng céng s¶n (b) nga kÌm theo

dù th¶o bøc ®iÖn göi v. x. mi-tx¬-kª-vÝch - çp-xu-ca-x¬ 715

T«i ®Ò nghÞ tr¶ lêi:

HiÖn nay hoµn toµn kh«ng thÝch hîp, bëi v× lóc nµy chóng ta ®ang rót lui ë vïng V¸c-sa-va. §ång chÝ h·y göi mét b¶n th«ng b¸o thËt chi tiÕt vµ cô thÓ vÒ t×nh h×nh LÝt-va, cã ch÷ ký cña tÊt c¶ çc ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n LÝt-va - Bª-l«-ru-xi-a, vµ kÕt luËn cña Xmin-ga. Çc ®ång chÝ h·y tiÕp tôc c«ng viÖc chuÈn bÞ mét çch thËn träng vµ cã hÖ thèng h¬n.

§· cã sù tháa thuËn cña ba ñy viªn B é c h Ý n h t r Þ 2).

Lª-nin

ViÕt ngµy 20 th¸ng T¸m 1920 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

1) Trong dù th¶o cßn cã ch÷ ký cña L. §. T¬-rèt-xki, N. N. Cre-xtin-xki vµ M. I. Ca-li-nin.

2) C©u nµy, ch÷ ký vµ nh÷ng ch÷ " t h a y m Æ t B é c h Ý n h t r Þ C r e - x t i n - x k i " do V. I. Lª-nin viÕt sau khi ®· ®−îc sù ®ång ý cña çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga.

V. I. L ª - n i n

550

+

nh÷ng ®Ò nghÞ vÒ çc vÊn ®Ò qu©n sù 716

Do ®· cã sù x¸c nhËn r»ng (ë Bu-®en-n−i) cßn l¹i kh«ng

< 10 000,

1) t«i biÓu quyÕt t¸n thµnh rót s− ®oµn kþ binh thø s¸u cña Bu-®en-n−i ®Ó ®iÒu vÒ mÆt trËn Vran-ghen;

2) t¸n thµnh t¨ng c−êng cho qu©n ®oµn kþ binh cña Bu-®en-n−i víi 3 - 4 ngh×n chiÕn sÜ kþ binh mµ Tæng t− lÖnh høa dµnh cho miÒn Nam (khÈn);

4) tr−ng dông thËt nhiÒu ngùa cña n«ng d©n Bª-l«-ru-xi-a ®Ó bæ sung cho kþ binh cña Bu-®en-n−i;

5) t¸n thµnh thay GÝt-ti-x¬ b»ng ®ång chÝ Phrun-dª n g a y l Ë p t ø c (h·y xem ý kiÕn cña Tæng t− lÖnh vµ cña Tu-kha-tsÐp-xki).

Lª-nin

ViÕt vµo th¸ng T¸m, sím nhÊt lµ ngµy 20, 1920



çc nghÞ quyÕt cña Bé ChÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

®¶ng céng s¶n (b) nga vÒ lÖnh cña Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng

mÆt trËn miÒn t©y 717 Bé chÝnh trÞ quyÕt ®Þnh: chØ trÝch thËt nghiªm kh¾c hµnh

®éng cña çc ®ång chÝ Tu-kha-tsÐp-xki vµ Xmin-ga, v× hai ®ång chÝ nµy, trong khi kh«ng cã mét quyÒn nµo ®Ó lµm nh− vËy, ®· ban

TrÝch b¸o ço vÒ t×nh h×nh tr−íc m¾t

551

hµnh mét lÖnh qu¸ − th« lç lµm tæn h¹i ®Õn chÝnh s¸ch cña ®¶ng vµ chÝnh phñ1).

Bé chÝnh trÞ ñy nhiÖm cho Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng cña n−íc Céng hßa ngay lËp tøc hñy bá lÖnh cña Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng mÆt trËn miÒn T©y vµ c¶nh ço Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng mÆt trËn miÒn T©y nµy vÒ hµnh ®éng sai lÇm cña hä2) 718.

ViÕt kho¶ng gi÷a ngµy 20 vµ 24 th¸ng T¸m 1920


trÝch b¸o ço vÒ t×nh h×nh tr−íc m¾t ®äc t¹i §¹i héi ii toµn Nga

nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c gi¸o dôc vµ v¨n hãa x· héi chñ nghÜa

ngµy 1 th¸ng chÝn 1920 719

T«i muèn nãi mét çch tØ mØ h¬n mét chót vÒ t×nh h×nh quèc tÕ hiÖn nay, vÒ nh÷ng nhiÖm vô cÊp b¸ch cña n−íc Céng hßa x«-viÕt tr−íc t×nh h×nh quèc tÕ Êy. T«i nghÜ r»ng t×nh h×nh cuéc chiÕn tranh hiÖn nay víi Ba-lan lµ mét sù kiÖn ®¸ng quan t©m ®Æc biÖt, xÐt theo gi¸c ®é d−íi ®©y: cã lÏ ch−a bao giê nh÷ng ®éng lùc chñ yÕu cña nÒn chÝnh trÞ thÕ giíi l¹i béc lé ra qua tiÕn tr×nh cña çc sù biÕn, mét çch næi bËt vµ râ rµng nh− hiÖn nay. Khi n−íc Ba-lan tuyªn chiÕn víi n−íc Nga, tÊt c¶ mäi ng−êi

1) Khi giao cho th− ký chuyÓn b»ng ®iÖn b¸o nghÞ quyÕt nµy cña Bé chÝnh trÞ cho Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng mÆt trËn miÒn T©y, V. I. Lª-nin ghi ë phÝa trªn v¨n kiÖn nµy nh− sau: "Göi Bri-ts¬-ki-na ®Ó chuyÓn ®i bøc ®iÖn nµy", vµ phÝa d−íi b¶n nghÞ quyÕt ghi thªm: "Sao göi çc ®ång chÝ Tsi-tsª-rin vµ §a-ni-sÐp-xki".

2) V. I. Lª-nin ®¸nh dÊu v¨n b¶n nµy b»ng bót ch× vµ viÕt: "§· b¸o cho Xc¬-li-an-xki biÕt".

V. I. L ª - n i n

552

chóng ta ®Òu hiÓu râ r»ng lùc l−îng chñ yÕu t¸c ®éng sau l−ng Ba-lan l¹i vÉn lµ vµ còng vÉn lµ chñ nghÜa ®Õ quèc thuéc khèi §ång minh vµ mÆc dï ch¼ng h¹n n−íc Anh, nh− çc ®ång chÝ ®· biÕt, trong thêi gian gÇn ®©y ®· tuyªn bè mét çch kh¸ m¹nh mÏ vµ ®· nhiÒu lÇn l¾p ®i l¾p l¹i r»ng nã kh«ng tham gia cuéc tiÕn c«ng cña Ba-lan, nh−ng tÊt c¶ nh÷ng ng−êi cã mÆt ë ®©y ch¾c ch¾n ®· thÊy râ r»ng nh÷ng lêi tuyªn bè ®ã lµ...1)

T−êng thuËt ng¾n trªn b¸o ®¨ng ngµy 3 th¸ng ChÝn 1920 trªn b¸o "Sù thËt", sè 194

Theo ®óng b¶n tèc ký

®Ò nghÞ göi lªn Bé ChÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

®¶ng céng s¶n (b) nga vÒ t×nh h×nh ë ¸c-mª-ni-a720

T«i ®Ò nghÞ Bé chÝnh trÞ phª chuÈn tÊt c¶ 3 ®Ò nghÞ cña Tsi-

tsª-rin.

Lª-nin

ViÕt ngµy 12 hoÆc 13 th¸ng M−êi 1920


1) B¶n tèc ký kh«ng ghi tiÕp bµi nãi cña V. I. Lª-nin.

553

T h ¸ n g M− ê i m é t 1 9 2 0 - t h ¸ n g B a 1 9 2 2 bæ sung dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång

bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc ¸p dông tiªu chuÈn cung cÊp c¬ b¶n ®èi víi c«ng nh©n 721

Thõa nhËn chÝnh s¸ch cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc chñ tr−¬ng

rót bít sè l−îng çc tiªu chuÈn cung cÊp lµ hoµn toµn ®óng ®¾n, nay ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc ra s¾c lÖnh gi¶m bít sè l−îng çc tiªu chuÈn cÊp ph¸t b¸nh m×, cã b¶ng kª chÝnh x¸c nh÷ng tiªu chuÈn Êy.




dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ vÊn ®Ò t« nh−îng722

ñy nhiÖm cho mét tiÓu ban gåm çc ®ång chÝ Lª-nin, Mi-li-u-tin,

Cuèc-xki, Lª-gia-va vµ Xª-rª-®a, trong thêi h¹n mét tuÇn lÔ1), so¹n l¹i vµ hiÖu ®Ýnh phÇn dù th¶o vÒ t« nh−îng cã thÓ ®em c«ng bè ë n−íc ngoµi, cô thÓ, mét lµ, phÇn quyÕt ®Þnh chung, ― nghÜa lµ quyÕt ®Þnh trªn nguyªn t¾c, ― vÒ viÖc cho t« nh−îng; hai lµ tr×nh bµy mét çch thËt ng¾n gän nh÷ng ®iÒu kiÖn chung vÒ ph−¬ng diÖn kinh tÕ vµ luËt ph¸p cña çc kho¶n t« nh−îng; ba lµ, mét

1) §o¹n v¨n: "gåm... tuÇn lÔ" do tay L. A. Ph«-ti-ª-va viÕt.

V. I. L ª - n i n

554

b¶n liÖt kª nh÷ng c¬ së ®−îc t« nh−îng kÌm theo mét sù tr×nh bµy thËt râ ý nghÜa kinh tÕ cña mçi c¬ së723.




vÒ çc luËn c−¬ng trong b¶n b¸o ço

®äc t¹i §¹i héi viii çc X«-viÕt toµn nga vÒ viÖc c¶i tiÕn ho¹t ®éng

cña çc c¬ quan X«-viÕt vµ vÒ cuéc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa quan liªu 724

So¹n l¹i çc luËn c−¬ng mét çch thËt c¨n b¶n, vÒ tÊt c¶ çc ®iÓm, theo h−íng bá bít thËt nhiÒu nh÷ng lêi høa rÊt kh«ng x¸c ®Þnh, m¬ hå vµ qu¸ møc.

vµ chuyÓn toµn bé träng t©m sang nh÷ng ®Ò nghÞ cô thÓ, thiÕt thùc, ®· tÝnh to¸n chÝnh x¸c ®Ó dù ®Þnh thi hµnh ®−îc trong mét thêi h¹n ng¾n.

§Ó bæ sung vµo çc luËn c−¬ng, cÇn so¹n th¶o, trong thêi h¹n mét tuÇn lÔ, b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt cña §¹i héi VIII çc X«-viÕt.




* dù th¶o nghÞ quyÕt cña Bé ChÝnh trÞ

(vÒ viÖc Tsi-tsª-rin ®Ò nghÞ t¹m thêi triÖu håi cra-xin

vµ cra-xin cã ý kiÕn ng−îc l¹i vÒ viÖc nµy)

VÒ ®Ò nghÞ cña Bé d©n ñy ngo¹i giao muèn t¹m thêi triÖu håi ph¸i ®oµn Cra-xin ë Anh vÒ 725 nh»m g©y søc Ðp ®èi víi chÝnh phñ Anh, Bé chÝnh trÞ kh«ng quyÕt ®Þnh ngay vÊn ®Ò, mµ yªu cÇu

VÒ c«ng t¸c tuyªn truyÒn s¶n xuÊt

555

Cra-xin cho biÕt gÊp ý kiÕn cña m×nh vÒ ®iÒu ®ã. VÊn ®Ò kh«ng ph¶i lµ ®o¹n tuyÖt quan hÖ víi Anh, mµ chØ lµ g©y søc Ðp, bëi v× râ rµng lµ Síc-rin, Cíc-d¬n vµ ®ång bän d©y d−a vµ lõa bÞp, cho nªn, viÖc t¹m thêi rót ph¸i ®oµn vÒ rÊt cã thÓ lµ cã Ých, bëi v× nã t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®Èy m¹nh sù cæ ®éng cña çc ñy ban hµnh ®éng726.

ViÕt ngµy 29 th¸ng M−êi mét 1920 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o


®¶ng céng s¶n (b) nga vÒ hiÖp −íc th−¬ng m¹i víi Anh727

Bé chÝnh trÞ t¸n thµnh nh÷ng ®Ò nghÞ cña Tsi-tsª-rin vÒ vÊn ®Ò hiÖp −íc th−¬ng m¹i víi Anh vµ ®Æc biÖt nhÊn m¹nh:

Cra-xin, nÕu kh«ng cã sù ®ång ý ®Æc biÖt vµ chÝnh x¸c cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng, tuyÖt ®èi kh«ng ®−îc v−ît ra khái néi dung vµ tinh thÇn cña bøc c«ng hµm Anh ngµy 29. VI trong çc vÊn ®Ò vÒ tuyªn truyÒn vµ vÒ nî nÇn728;

chuyÓn tÊt c¶ mäi chi tiÕt sang cuéc ®µm ph¸n ®Æc biÖt vÒ hßa −íc.

Trong phÇn tr×nh bµy lý do, h·y vin vµo sù gióp ®ì cña chóng ®èi víi Vran-ghen729.




bæ sung vµo b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt

cña Héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng céng s¶n (b) nga vÒ c«ng t¸c tuyªn truyÒn s¶n xuÊt

1) Thµnh lËp Ban tuyªn truyÒn s¶n xuÊt toµn Nga trùc thuéc

Héi ®ång trung −¬ng çc c«ng ®oµn toµn Nga,

V. I. L ª - n i n

556

t¨ng c−êng thªm ®¹i biÓu cña Bé d©n ñy gi¸o dôc vµ kh«ng chuyÓn bé m¸y rêi khái Bé d©n ñy gi¸o dôc, mµ chØ ®Æt toµn bé bé m¸y cña Bé d©n ñy gi¸o dôc trùc thuéc Ban tuyªn truyÒn s¶n xuÊt toµn Nga730.




göi N. N. Cre-xtin-xki ®Ó chuyÓn lªn Bé ChÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

®¶ng céng s¶n (b) nga

Göi ®ång chÝ Cre-xtin-xki

T«i ®Ò nghÞ: 1) Nh©n danh Bé chÝnh trÞ viÕt ñy nhiÖm chÝnh thøc cho Ca-

mª-nÐp vµ ñy ban cña ®ång chÝ ®ã (+ Xta-lin)731, cã ghi vµo biªn b¶n sù ñy nhiÖm nµy.

2) ñy nhiÖm cho TsÐc-vi-a-cèp so¹n th¶o gÊp b¶n dù th¶o mét bøc th− chi tiÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Nga nãi vÒ Bª-l«-ru-xi-a vµ mét s¾c lÖnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy còng vÒ vÊn ®Ò nµy (mËt)732.

Lª-nin

ViÕt ngµy 30 hoÆc 31 th¸ng Ch¹p 1920


dù th¶o nghÞ quyÕt cña héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

®¶ng céng s¶n (b) nga vÒ Gru-di-a733

bæ sung vµo ®iÓm thø ba 1) ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy ngo¹i giao tr× ho·n viÖc ®o¹n tuyÖt

quan hÖ víi Gru-di-a, thu thËp mét çch cã hÖ thèng tµi liÖu chÝnh

S¬ th¶o nghÞ quyÕt vÒ çc t« nh−îng dÇu má

557

x¸c vÒ viÖc n−íc nµy vi ph¹m hiÖp −íc vµ ®ßi mét çch kiªn quyÕt h¬n n÷a b¾t n−íc nµy ph¶i cho phÐp chuyÓn l−¬ng thùc vµo ¸c-mª-ni-a qua l·nh thæ cña m×nh.

2) Hái mÆt trËn Çp-ca-d¬ ®· biÕt xem lùc l−îng qu©n sù hiÖn cã cña chóng ta ®· s½n sµng ®Õn møc nµo ®Ó ®Ò phßng tr−êng hîp x¶y ra chiÕn tranh ngay hoÆc s¾p x¶y ra chiÕn tranh víi Gru-di-a, vµ ñy nhiÖm cho mét ñy ban gåm çc ®ång chÝ T¬-rèt-xki, Tsi-tsª-rin vµ Xta-lin so¹n th¶o lêi chÊt vÊn ®ã, chØ râ sù tr¾ng trîn cùc ®é cña Gru-di-a.

3) Ra chØ thÞ cho Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng n−íc Céng hßa vµ mÆt trËn Çp-ca-d¬ chuÈn bÞ s½n sµng trong tr−êng hîp cÇn ph¶i tiÕn hµnh chiÕn tranh víi Gru-di-a. ñy nhiÖm cho Héi ®ång vËn chuyÓn tèi cao trùc thuéc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®Ö tr×nh trong thêi h¹n ng¾n nhÊt b¶n b¸o ço lªn Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vÒ kh¶ n¨ng t¨ng c−êng vËn chuyÓn qu©n ®éi ®Õn Çp-ca-d¬ vµ trong ph¹m vi Çp-ca-d¬ 734.


s¬ th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ çc t« nh−îng dÇu má 1) T¸n thµnh vÒ nguyªn t¾c (c¶ ë Gr«-d¬-n−i lÉn ë Ba-cu) vµ

b¾t ®Çu cuéc ®µm ph¸n... 2) Göi mét ñy ban víi nhiÒu thÈm quyÒn ®Õn Ba-cu vµ Gr«-

d¬-n−i vµ yªu cÇu ñy ban nµy ph¶i lµm mét b¶n b¸o ço trong mét thêi h¹n ng¾n.

1) Góp-kin 2) Ti-khvin-xki735.


In lÇn ®Çu n¨m 1932 trong V¨n tËp Lª-n in , t . XX


V. I. L ª - n i n

558

dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ kiÓm tra çc Bé d©n ñy

chÊp hµnh çc nghÞ quyÕt vµ nhiÖm vô do Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng

vµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy giao cho ñy nhiÖm cho TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy chó ý nhiÒu

h¬n n÷a ®Õn viÖc kiÓm tra t×nh h×nh çc bé d©n ñy thùc sù chÊp hµnh çc nghÞ quyÕt vµ nhiÖm vô do Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy giao cho ®Ó sao cho nh÷ng vÊn ®Ò ®Æc biÖt quan träng vÒ mÆt thùc tiÔn hoÆc vÒ mÆt nguyªn t¾c ®Òu ®−îc ®Ö tr×nh lªn §¹i héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy736.


nh÷ng ®iÓm söa ®æi vµ bæ sung ®èi víi nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng

vµ quèc phßng vÒ vÊn ®Ò ®Êu tranh kh¾c phôc

t×nh tr¹ng khñng ho¶ng chÊt ®èt 737

(1) lËp mét tiÓu ban l © m t h ê i (2) t¨ng c−êng vµ phèi hîp c«ng t¸c (3) miÔn cho tÊt c¶ çc ñy viªn cña tiÓu ban nµy khái mäi

c«ng viÖc kh«ng cã liªn quan ®Õn c«ng t¸c chÊt ®èt. (4) Trong 2 ngµy quy ®Þnh h×nh thøc b¸o ço ng¾n gän, nép

b¶n quy ®Þnh nµy vµo thø hai1) ®Ó chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng duyÖt y, nh÷ng tµi liÖu b¸o ço ph¶i gi¶i ®¸p ®−îc nh÷ng vÊn ®Ò sau ®©y:

1) Tøc lµ ngµy 14 th¸ng Hai 1921.

VÒ c«ng t¸c thu mua trong tØnh Tam-bèp

559

) khai th¸c cñi β) vËn chuyÓn ra khái n¬i khai th¸c γ) viÖc th¶ bÌ δ) bèc xÕp ε) sè l−îng ®Õn n¬i




®Ò nghÞ göi Bé ChÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng céng s¶n (b) nga

vÒ b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt

toµn nga vÒ viÖc b·i bá thuÕ b»ng tiÒn

T«i ®Ò nghÞ hñy bá (v× ®· ban hµnh thuÕ hiÖn vËt vµ v× ®ang chuÈn bÞ lÊy b¹c lµm b¶n vÞ)738.

16/III. Lª-nin ViÕt ngµy 16 th¸ng Ba 1921




®¶ng céng s¶n (b) nga vÒ c«ng t¸c thu mua trong tØnh tam-bèp

19/III.

§Ó tr−ng cÇu ý kiÕn çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ

§Ó hñy bá nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng vÒ viÖc

V. I. L ª - n i n

560

®×nh chØ hoµn toµn çc ho¹t ®éng thu mua trong tØnh Tam-bèp, nay quyÕt ®Þnh:

chØ cho phÐp thu mua ë tØnh Tam-bèp nh÷ng lo¹i thøc ¨n gia sóc cã khèi l−îng lín vµ chØ ®Ó ®¸p øng çc nhu cÇu cña çc lùc l−îng qu©n ®éi ®ang ho¹t ®éng chèng bän thæ phØ ®Þa ph−¬ng739.

Lª-nin




* göi ngµi M. I. ®ót-ghªn 740

Hóp-b¸c-®¬ ót-x¬, I-li-noi Hîp chñng quèc B¾c Mü

KÝnh th−a Ngµi,

T«i rÊt hµi lßng khi ®äc bøc th− cña Ngµi ®Ò ngµy 20 th¸ng Ch¹p 1920. T«i xin c¶m ¬n Ngµi ®· mong muèn cèng hiÕn sù hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm cña m×nh trong lÜnh vùc th«ng tin liªn l¹c ®Ó phôc vô n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga.

V× kh«ng muèn ngay lËp tøc ®−a Ngµi vµo nh÷ng sù cùc nhäc cña mét cuéc hµnh tr×nh phøc t¹p tõ Mü ®Õn M¸t-xc¬-va, ®ång thêi còng v× muèn Ngµi lµm mét chuyªn viªn hÕt søc cÇn thiÕt cho n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga, cho nªn t«i mong Ngµi ®Õn gÆp ®ång chÝ M¸c-ten-x¬. T«i sÏ nãi cÆn kÏ cho ®ång chÝ ®ã biÕt thÊu ®¸o vÒ Ngµi tr−íc khi ®ång chÝ ®ã lªn ®−êng sang Mü trong mét t−¬ng lai rÊt gÇn.

VÒ ®iÓm 13 trong c−¬ng lÜnh cña ®¶ng

561

T«i khuyªn Ngµi bµn b¹c s¬ bé víi ®ång chÝ M¸c-ten-x¬ vµ trong tr−êng hîp ®¹t ®−îc mét sù tháa thuËn mµ hai bªn ®Òu cã thÓ chÊp nhËn ®−îc, Ngµi cã thÓ lªn ®−êng sang M¸t-xc¬-va ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc741.

Xin Ngµi nhËn ë t«i nh÷ng lêi chóc tèt ®Ñp nhÊt

Lª-nin cña Ngµi

ViÕt ngµy 27 th¸ng Ba 1921 §· göi ®i ngµy 9 th¸ng T− 1921

In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n sao ®¸nh m¸y DÞch tõ tiÕng Anh

nh÷ng ®Ò nghÞ vÒ dù th¶o nghÞ quyÕt cña héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh

trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) nga vÒ ®iÓm 13 trong c−¬ng lÜnh cña ®¶ng 742

ñy nhiÖm cho I-a-r«-xl¸p-xki vµ Bu-kha-rin so¹n l¹i theo h−íng kh«ng qu¸ nhÊn m¹nh vÊn ®Ò ®Êu tranh chèng t«n gi¸o (ch¼ng h¹n nh− vøt bá § 7 743) vµ so¹n th¶o thÕ nµo ®Ó cã thÓ ®Ó l¹i trong ®¶ng ― víi mét lo¹t ®iÒu kiÖn h¹n chÕ ®Æc biÖt ― nh÷ng ng−êi céng s¶n lµ tÝn ®å nh−ng râ rµng lµ chÝnh trùc vµ trung thµnh.

§Æt cuéc ®Êu tranh chèng t«n gi¸o trªn mét c¬ së cã tÝnh chÊt khoa häc h¬n.

(Vøt bá § 10744) Phª duyÖt trong Bé chÝnh trÞ. Më ®Çu cuéc vËn ®éng sau khi ®· chuÈn bÞ mét çch

nghiªm chØnh.


V. I. L ª - n i n

562

göi v. m. m«-l«-tèp

G ö i M « - l « - t è p

T«i hoµn toµn t ¸ n t h µ n h . CÇn tiÕn hµnh c«ng viÖc ®ã theo ®óng thñ tôc: ghi nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ vµo biªn b¶n745.

18/VI. Lª-nin ViÕt ngµy 18 th¸ng S¸u 1921 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

göi I. X. Un-slÝch-t¬ 746

§ång chÝ Un-slÝch-t¬! Ng−êi ta b¸o tin vÒ t×nh h×nh xÊu ë Pª-t¬-r«-gr¸t. Nghe nãi bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng ®· trë nªn hung h¨ng ®Õn cùc ®é, cßn ñy ban ®Æc biÖt Pª-t¬-r«-gr¸t th× nghe nãi lµ kh«ng hay biÕt mét tÝ g× vÒ bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng! Ng−êi ta nãi r»ng chóng lµ nh÷ng bän míi, ho¹t ®éng bÝ mËt mét çch tµi t×nh, cã mµng l−íi tay ch©n riªng h¼n hoi.

Ng−êi ta mong ®õng bá lì mét vô Cr«n-st¸t thø hai. §ång chÝ h·y l−u ý nhiÒu h¬n n÷a vµ viÕt th− tr¶ lêi cho t«i

ngay trong ngµy h«m nay. Cã cÇn göi nh÷ng çn bé cã kinh nghiÖm cña ñy ban ®Æc

biÖt ë ®©y ®Õn Pª-t¬-r«-gr¸t kh«ng? Ng−êi ta nãi r»ng n«ng d©n ®i theo bän x· héi chñ nghÜa -

çch m¹ng ®ang ®−îc bän nµy ph¸i ®Õn Pª-t¬-r«-gr¸t, ph¶i kh«ng?

Nh÷ng tin tøc cña ®ång chÝ vµ nh÷ng kÕ ho¹ch cña ®ång chÝ nh− thÕ nµo?747

Göi lêi chµo céng s¶n Lª-nin ViÕt kho¶ng gi÷a ngµy 4 vµ 7 th¸ng B¶y 1921

In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n ®¸nh m¸y cña håi ký cña I. X. Un-slÝch-t¬

VÒ viÖc tæ chøc trao ®æi hµng hãa

563

göi p. a. b«-g®a-nèp

Göi ®ång chÝ B«-g®a-nèp §oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao

8/VII - 1921

T«i yªu cÇu tháa thuËn víi Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, Bé d©n ñy gi¸o dôc vµ ®ång chÝ Tx−-pª-r«-vÝch vÒ vÊn ®Ò chuyÓn giao nhµ m¸y sø Pª-t¬-r«-gr¸t (tr−íc ®©y lµ nhµ m¸y hoµng ®Õ) vµ x−ëng mµi thñy tinh cho Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, tøc cho Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n Pª-t¬-r«-gr¸t vµ giao cho nh÷ng c¬ së nµy chØ s¶n xuÊt nh»m phôc vô cho xuÊt khÈu, sao cho viÖc theo dâi vÒ ph−¬ng diÖn mü thuËt th× thuéc vÒ Bé d©n ñy gi¸o dôc, cßn viÖc theo dâi chÊt l−îng hµng hãa lµm ra th× thuéc vÒ Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng.

Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy Lª-nin (U-li-a-nèp)


bæ sung b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

vÒ viÖc liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng tæ chøc

trao ®æi hµng hãa 748 1) Quy ®Þnh sau mét th¸ng sÏ ph¶i nép b¶n b¸o ço tiÕp sau. 2) Th«ng qua 1 ®¹i diÖn ®−îc ñy quyÒn cña Côc thèng kª

trung −¬ng mµ kiÓm tra h×nh thøc b¸o ço vµ kiÓm tra xem viÖc göi çc b¸o ço cho çc ®Þa ph−¬ng còng nh− viÖc çc ®Þa ph−¬ng thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh lµ x©y dùng çc b¶n b¸o ço chÝnh x¸c kh«ng.

V. I. L ª - n i n

564

Thêi h¹n 1 tuÇn lÔ. 3) ñy nhiÖm cho Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu

dïng ®Ö tr×nh lªn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy mét sè nghÞ quyÕt vÒ viÖc ®Êu tranh kiªn quyÕt h¬n n÷a chèng t×nh tr¹ng trao ®æi hµng hãa mét çch v« chÝnh phñ.

Thêi h¹n 1 tuÇn lÔ. 4) VÒ trao ®æi ngang gi¸ th× cho phÐp Liªn hiÖp trung −¬ng

çc hîp t¸c x· tiªu dïng vµ çc c¬ quan ®Þa ph−¬ng cña nã, kÓ c¶ çc tr¹m trao ®æi hµng hãa ë n«ng th«n ®−îc tiÕn hµnh kinh doanh víi ph¹m vi tù do réng r·i h¬n vµ cho ¸p dông thµnh chÕ ®é th−ëng cao cho c«ng t¸c l−u th«ng nhanh chãng vµ cã quy m« lín.

Thêi h¹n tr×nh b¸o ço lªn TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy lµ 1 tuÇn lÔ.


In lÇn ®Çu n¨m 1932, trong V¨n tËp Lª-nin, t. XX



Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) nga vÒ viÖc ®iÒu tra

Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng 749

T«i ®Ò nghÞ Bé chÝnh trÞ quyÕt ®Þnh:

1) Lµm mét b¶n b¸o ço. 2) Cö Un-slÝch-t¬ lµm b¸o ço viªn. 3) B¸o ço ph¶i ®−îc so¹n thÕ nµo ®Ó nh÷ng nghÞ quyÕt cña

Bé chÝnh trÞ vÒ kÕt qu¶ cña b¶n b¸o ço còng lµ kÕt luËn rót ra tõ b¶n b¸o ço ®ã.

4) T¸ch riªng phÇn mËt ®Ó dµnh cho b¶n b¸o ço riªng t¹i mét phiªn häp mËt.

23/VIII. Lª-nin ViÕt ngµy 23 th¸ng T¸m 1921 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

Nh÷ng luËn c−¬ng vÒ viÖc tæ chøc ViÖn th«ng tin

565

Th− göi e. x. v¸c-ga vµ nh÷ng luËn c−¬ng vÒ viÖc tæ chøc viÖn th«ng tin

vÒ çc vÊn ®Ò thuéc phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ 750

§ång chÝ V¸c-ga th©n mÕn! T«i göi kÌm theo ®©y nh÷ng ý

kiÕn cña t«i. NÕu ®ång chÝ thÊy cÇn thiÕt th× chóng ta cã thÓ nãi chuyÖn thªm b»ng ®iÖn tho¹i.


31/8 N h ÷ n g ® i Ó m s ö a ® æ i h o Æ c n h ÷ n g

l u Ë n c − ¬ n g d ù k i Õ n bæ sung vµo b¶n dù th¶o cña ®ång chÝ E. V¸c-ga

vÒ viÖc tæ chøc ViÖn th«ng tin

1. ViÖn mang tÝnh chÊt hîp ph¸p tuyÖt ®èi vµ hoµn toµn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ë BÐc-lanh hoÆc ë Viªn vµ ®èi víi toµn bé T©y ¢u, ®èi víi n−íc Anh vµ Mü.

2. Trô së cña viÖn ®Æt ë BÐc-lanh hoÆc ë Viªn hoÆc ë C«-pen-ha-g¬ hoÆc ë Khri-xti-a-ni-a.

3. Çc vÊn ®Ò kinh tÕ vµ x· héi kh«ng ®−îc chiÕm qu¸ 20% thêi giê lµm viÖc vµ çc xuÊt b¶n phÈm cña viÖn (dµnh cho c¶ hai lo¹i vÊn ®Ò gép l¹i b»ng 20%). 80% dµnh cho çc vÊn ®Ò chÝnh trÞ.

4. VÒ phÇn chÝnh trÞ, nhiÖm vô cña viÖn chØ giíi h¹n ë chç tËp hîp nh÷ng tµi liÖu kh¸ch quan vÒ nh÷ng vÊn ®Ò c«ng khai vµ cã thÓ ®−îc ®em th¶o luËn mét çch c«ng khai.

5. ViÖn ph¶i hoµn toµn ®éc lËp ®èi víi tõng ®¶ng céng s¶n.

6. Tªn gäi chÝnh thøc cña viÖn ®¹i kh¸i nªn nh− thÕ nµy: ViÖn nghiªn cøu nh÷ng h×nh thøc cña phong trµo x· héi.

7. Nh÷ng chØ thÞ cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c ®Òu ®−îc truyÒn ®¹t cho ng−êi l·nh ®¹o viÖn (hoÆc cho ba ng−êi l·nh ®¹o, chø kh«ng ®−îc nhiÒu h¬n).

V. I. L ª - n i n

566

8. Trªn c¬ së nh÷ng chØ thÞ cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c ®−îc truyÒn ®¹t b»ng miÖng, ng−êi l·nh ®¹o viÖn ph¶i so¹n ra chØ thÞ chi tiÕt, hoµn toµn c«ng khai vµ tr×nh chØ thÞ Êy lªn ®©y, ë M¸t-xc¬-va, ®Ó B a n c h Ê p h µ n h Q u è c t Õ c é n g s ¶ n phª duyÖt lÇn cuèi cïng.

9. Thêi h¹n tr×nh çc b¶n b¸o ço hµng tuÇn hoÆc mçi tuÇn lÔ hai lÇn. Nh÷ng phô lôc vÒ kinh tÕ - x· héi ― th× hµng th¸ng hoÆc ba th¸ng mét lÇn.

10. ViÖn ph¶i tån t¹i trong ®iÒu kiÖn tuyÖt ®èi kh«ng cã bÊt kú sù liªn hÖ nµo víi çc ®¹i sø qu¸n Nga.

11. ViÖn ph¶i b¾t ®Çu tõ nh÷ng viÖc nhá. §èi víi nh÷ng n−íc nãi tiÕng §øc, nh÷ng n−íc vïng Xcan-®i-na-v¬ vµ çc n−íc nãi tiÕng Xla-v¬ ― chØ dïng tiÕng §øc.

ViÖc më réng ho¹t ®éng ®Õn çc n−íc nãi tiÕng ¡ng-gl« - D¾c-dªn vµ R«-manh chØ cã thÓ thùc hiÖn trªn c¬ së cã sù tháa thuËn ®Æc biÖt víi ®¹i diÖn cña mçi nhãm nh÷ng n−íc Êy. Sù tháa thuËn chØ cã thÓ ®¹t ®−îc ë ®©y, t¹i M¸t-xc¬-va.

12. Çc b¶n b¸o ço, hoÆc nãi ®óng h¬n lµ çc xuÊt b¶n phÈm, hoÆc çc bµi vë tin tøc cña viÖn cung cÊp ph¶i do nh÷ng ng−êi ®Æt mua tr¶ tiÒn (tøc lµ do çc b¸o, çc th− viÖn, v. v.).

Nguyªn t¾c c¬ b¶n ph¶i lµ: tæ chøc viÖn vµ tiÕn hµnh c«ng t¸c cña viÖn nh− thÕ nµo ®Ó t Ê t c ¶ çc b¸o c«ng nh©n thuéc tÊt c¶ çc khuynh h−íng ®Òu b u é c p h ¶ i ®Æt mua çc xuÊt b¶n phÈm cña viÖn vµ tr¶ tiÒn mua çc xuÊt b¶n phÈm ®ã. NÕu kh«ng ®−îc nh− thÕ th× ®iÒu ®ã chØ chøng tá r»ng viÖn kh«ng ®¸ng gi¸ g× c¶.

13. LÊy dù th¶o cña ®ång chÝ V¸c-ga lµm dù th¶o ban ®Çu cho nh÷ng chØ thÞ 751. Nãi riªng cÇn hai ®iÓm söa ®æi c¬ b¶n trong b¶n dù th¶o ®ã: 1) § 3 ― phÝa trªn; 2) so¹n th¶o mét çch thËt chi tiÕt h¬n n÷a phÇn chÝnh trÞ.

Mét sè nhËn xÐt vÒ ®iÓm 2 ®ã: (Phô lôc B.) § 3 vµ 4: Nh÷ng bµi vë tin tøc göi ®Õn tõ çc

c«ng x−ëng? + viÖc quyªn gãp tiÒn do chÝnh nh÷ng c«ng nh©n tiÕn hµnh?

Nh÷ng luËn c−¬ng vÒ viÖc tæ chøc ViÖn th«ng tin

567

+ nh÷ng vÊn ®Ò cña phong trµo c«ng ®oµn ®øng trªn gãc ®é chÝnh trÞ mµ xÐt ― ®Òu ph¶i ®−îc nghiªn cøu riªng vµ thËt chi tiÕt. ViÖc tranh thñ çc c«ng ®oµn lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trÞ quan träng nhÊt.

+ çc hîp t¸c x· c«ng nh©n: còng gièng nh− thÕ (thªm vµo phÇn II, b)

+ tÊt c¶ n h ÷ n g h × n h t h ¸ i tæ chøc chÝnh trÞ q u ¸ ® é (ch¼ng h¹n nh− §¶ng c«ng nh©n - phÐc-mi-ª ë n−íc Mü) lµ ® Æ c b i Ö t quan träng.

+ TruyÒn ®¬n? Ph©n phèi? Ph©n ph¸t? + th¸i ®é ®èi víi cuéc chiÕn tranh 1914 - 1918? C ù c k ú

q u a n t r ä n g . PhÇn II, § a çc ®¶ng c«ng nh©n "çch m¹ng" (??) ch¼ng h¹n

nh− §¶ng c«ng nh©n céng s¶n §øc. Tªn gäi kh«ng ®óng. Hä kh«ng çch m¹ng. Cã lÏ nªn nãi

nh− thÕ nµy: nöa v« chÝnh phñ chñ nghÜa, ®ang biÕn thµnh v« chÝnh phñ chñ nghÜa, hoÆc gÇn gòi víi chñ nghÜa v« chÝnh phñ.

CÇn bæ sung: sù chia rÏ cña chñ nghÜa v« chÝnh phñ trªn toµn thÕ giíi trong çc vÊn ®Ò ¸i quèc chñ nghÜa vµ quèc tÕ chñ nghÜa; t¸n thµnh chÕ ®é x«-viÕt, ph¶n ®èi chÕ ®é x«-viÕt.

(§ b). Çc ®¶ng cña Quèc tÕ 2 vµ 2 21 ― t h Ë t t Ø m Ø nhiÒu

h¬n n÷a. + th¸i ®é ®èi víi çc thuéc ®Þa cña m×nh ― vµ ®èi víi chñ

nghÜa ®Õ quèc trong chÝnh s¸ch thùc tiÔn ― thËt tØ mØ n h i Ò u h ¬ n n ÷ a , n h i Ò u h ¬ n n ÷ a .

+ tÊt c¶ çc nhãm vµ çc trµo l−u hßa b×nh chñ nghÜa vµ d©n chñ - tiÓu t− s¶n ― t h Ë t t Ø m Ø n h i Ò u h ¬ n n ÷ a .

Vµ v. v..

31/8. 1921. Lª-nin

In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o DÞch tõ tiÕng §øc

V. I. L ª - n i n

568

göi e. x. v¸c-ga752

§ång chÝ V¸c-ga th©n mÕn! T«i cho r»ng çch ®Æt vÊn ®Ò (th«ng b¸o cho Ban chÊp hµnh

Quèc tÕ céng s¶n h o Æ c l µ cho b¸o chÝ c«ng nh©n h o Æ c l µ cho c¶ hai?) lµ kh«ng ®óng.

Chóng ta cÇn cã sù th«ng tin ® Ç y ® ñ v µ ® ó n g s ù t h Ë t . Mµ sù thËt th× kh«ng thÓ tïy thuéc ë chç nã ph¶i phôc vô cho ai.

ChØ cã thÓ chÊp nhËn mét sù ph©n biÖt: th«ng tin kh«ng c « n g k h a i (chØ dµnh cho Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n) vµ c « n g k h a i (dµnh cho tÊt c¶ mäi ng−êi).

Lo¹i th«ng tin thø nhÊt ®· tån t¹i; ph¶i tån t¹i thµnh mét lo¹i r i ª n g b i Ö t ; ph¶i ®−îc c¶i tiÕn.

Lo¹i thø hai muèn ®−îc tèt h¬n, ®ßi hái ph¶i tæ chøc tèt v i Ö c l ù a c h ä n c ¸ c s ù k i Ö n mµ kh«ng cÇn ph¶i tuyªn bè ra r»ng "chóng t«i" lµ nh÷ng ng−êi céng s¶n.

NÕu viÖc lùa chän çc sù kiÖn ®−îc tiÕn hµnh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vµ tèt, th× khi ®ã c¶ b¸o chÝ c«ng nh©n vµng (®Æc biÖt lµ çc b¸o cña ®Þa ph−¬ng vµ çc b¸o cña c«ng ®oµn) nhÊt ®Þnh s Ï m u a vµ tr¶ tiÒn cho t− liÖu cña chóng ta. NÕu kh«ng ®−îc nh− vËy, th× ®ã sÏ lµ b»ng chøng nãi lªn r»ng chóng ta tiÕn hµnh kh«ng tèt c«ng t¸c hîp ph¸p.

Göi lêi chµo céng s¶n Lª-nin 1/IX. 1921.

In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o DÞch tõ tiÕng §øc

vÒ s¾c lÖnh cña Héi ®ång

bé tr−ëng d©n ñy vÒ chÕ ®é ®ãng ®¶m phô b»ng chuyªn chë b»ng xe ngùa753

Giao nhiÖm vô cho Bé d©n ñy lao ®éng tháa thuËn víi Côc

thèng kª trung −¬ng vµ ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc cho in biÓu

Dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ kho¶n vay cña Thôy-®iÓn

569

ng÷, vµ b¾t buéc ph¶i ®em d¸n ë tÊt c¶ çc tæng, ®Ó cho nh©n d©n xem, biÓu ng÷ nµy ph¶i ®−îc viÕt theo lèi v¨n rÊt dÔ hiÓu vµ gi¶i thÝch râ r»ng chÕ ®é thuÕ 6 ngµy lao ®éng ― b»ng chuyªn chë b»ng xe ngùa sÏ cã thÓ rót ng¾n xuèng cßn 2 ngµy xÐt theo n¨ng suÊt thùc tÕ cña tØnh Ki-Ðp1).





Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng céng s¶n (b) nga vÒ kho¶n vay

cña thôy ®iÓn754 T « i ® Ò n g h Þ : t¸n thµnh trªn nguyªn t¾c vµ ñy nhiÖm cho

Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng tiÕp tôc cuéc ®µm ph¸n nh−ng lµm thÕ nµo ®Ó (1) kh«ng ®−îc quyÕt ®Þnh døt kho¸t nÕu kh«ng cã ý kiÕn cña Bé chÝnh trÞ (Bé chÝnh trÞ ph¶i dµnh cho m×nh quyÒn tù do c ù t u y Ö t ); (2) cè g¾ng ký vay mét kho¶n t−¬ng tù víi mét n−íc kh¸c còng muèn cho vay (ý) theo nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt h¬n.

13/III. Lª-nin 2)


1) Kh«ng x¸c minh ®−îc ë ®©y muèn nãi g×. 2) B¶n dù th¶o cßn cã ch÷ ký cña L. B. Ca-mª-nÐp vµ I. V. Xta-lin; L. §.

T¬-rèt-xki kh«ng ký.

570

çc tµi liÖu chuÈn bÞ

dù th¶o ®iÒu lÖ ®¶ng

(ph−¬ng ¸n ban ®Çu)755

1. §−îc c«ng nhËn lµ ®¶ng viªn §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga bÊt kú ng−êi nµo thõa nhËn c−¬ng lÜnh cña ®¶ng, gia nhËp mét trong nh÷ng tæ chøc cña ®¶ng vµ ñng hé ®¶ng b»ng vËt chÊt còng nh− b»ng çch trùc tiÕp tham gia ho¹t ®éng cña ®¶ng.

1. §−îc c«ng nhËn lµ ®¶ng viªn §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga bÊt kú ng−êi nµo thõa nhËn c−¬ng lÜnh cña ®¶ng vµ ñng hé ®¶ng b»ng vËt chÊt còng nh− b»ng çch trùc tiÕp tham gia vµo mét trong nh÷ng tæ chøc cña ®¶ng.

2. C¬ quan tèi cao cña ®¶ng lµ ®¹i héi ®¶ng. Çc ®¹i héi ®¶ng do Ban chÊp hµnh trung −¬ng triÖu tËp (cè g¾ng Ýt nhÊt hai n¨m mét lÇn). Ban chÊp hµnh trung −¬ng cã tr¸ch nhiÖm ph¶i triÖu tËp ®¹i héi ®¶ng nÕu cã sù yªu cÇu cña çc ®¶ng ñy vµ cña çc liªn ®¶ng ñy, tæng céng chiÕm 1/3 tæng sè phiÕu t¹i ®¹i héi gÇn nhÊt.

2. C¬ quan tèi cao cña ®¶ng lµ ®¹i héi ®¶ng. Çc ®¹i héi ®¶ng do Ban chÊp hµnh trung −¬ng triÖu tËp (cè g¾ng Ýt nhÊt hai n¨m 1 lÇn). Ban chÊp hµnh trung −¬ng cã tr¸ch nhiÖm ph¶i triÖu tËp ®¹i héi ®¶ng nÕu cã sù yªu cÇu cña çc ®¶ng ñy vµ cña çc liªn ®¶ng ñy, tæng céng chiÕm 1/3 tæng sè phiÕu t¹i ®¹i héi gÇn nhÊt hoÆc nÕu cã sù yªu cÇu cña Héi ®ång ®¶ng. §¹i héi

Dù th¶o §iÒu lÖ ®¶ng

571

chØ ®−îc coi lµ cã hiÖu lùc nÕu tham gia ®¹i héi cã ®¹i biÓu cña > 1/2 tÊt c¶ çc ®¶ng ñy thùc tÕ tån t¹i vµo lóc ®¹i héi häp.

3. Nh÷ng tæ chøc cã quyÒn cö ®¹i biÓu ®Õn dù ®¹i héi lµ: (a) Ban chÊp hµnh trung −¬ng; (b) ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cña ®¶ng; (c) tÊt c¶ çc ®¶ng ñy ®Þa ph−¬ng kh«ng n»m trong thµnh phÇn çc liªn ®¶ng ñy ®Æc biÖt; (d) tÊt c¶ çc liªn ®¶ng ñy ®−îc ®¶ng thõa nhËn. Mçi tæ chøc trong bèn lo¹i tæ chøc Êy ®Òu ®−îc quyÒn cã 2 phiÕu biÓu quyÕt t¹i ®¹i héi. Nh÷ng ®¶ng ñy míi vµ nh÷ng liªn ®¶ng ñy míi nãi chung ®Òu ph¶i ®−îc Ban chÊp hµnh trung −¬ng thõa nhËn; vµ nãi riªng lµ ph¶i ®−îc thõa nhËn Ýt nhÊt lµ 1/2 n¨m tr−íc khi ®¹i héi häp th× míi cã quyÒn cö ®¹i biÓu cã quyÒn biÓu quyÕt t¹i ®¹i héi.

3. Nh÷ng tæ chøc cã quyÒn cö ®¹i biÓu dù ®¹i héi lµ: (a) Ban chÊp hµnh trung −¬ng; (b) ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cña ®¶ng; (b1) Héi ®ång ®¶ng1); (c) tÊt c¶ çc ®¶ng ñy ®Þa ph−¬ng kh«ng n»m trong thµnh phÇn çc liªn ®¶ng ñy ®Æc biÖt; (d) tÊt c¶ çc liªn ®¶ng ñy ®−îc ®¶ng thõa nhËn. Mçi tæ chøc trong bèn lo¹i tæ chøc Êy ®Òu ®−îc quyÒn cã 2 phiÕu biÓu quyÕt t¹i ®¹i héi. Nh÷ng ®¶ng ñy míi vµ nh÷ng liªn ®¶ng ñy míi nãi chung ®Òu ph¶i ®−îc Ban chÊp hµnh trung −¬ng phª duyÖt; chØ trong ®iÒu kiÖn viÖc phª duyÖt ®ã ®· ®−îc tiÕn hµnh Ýt nhÊt lµ 1/2 n¨m tr−íc khi ®¹i héi häp, th× nh÷ng tæ chøc míi nµy míi cã quyÒn cö ®¹i biÓu ®i dù ®¹i héi.

1) §iÓm "b1" ®· bÞ V. I. Lª-nin xãa bá khi hiÖu ®Ýnh lÇn cuèi cïng b¶n dù th¶o nµy.

V. I. L ª - n i n

572

4. §¹i héi ®¶ng bÇu ra Ban chÊp hµnh trung −¬ng, ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cña ®¶ng. Ban chÊp hµnh trung −¬ng trùc tiÕp l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh chÝnh trÞ, thèng nhÊt vµ ®iÒu khiÓn toµn bé ho¹t ®éng thùc tiÔn cña ®¶ng vµ qu¶n lý quü ®¶ng trung −¬ng. §Ó phôc vô cho toµn bé phong trµo nãi chung, Ban chÊp hµnh trung −¬ng cßn chØ ®Þnh nh÷ng ph¸i viªn ®Æc biÖt hoÆc nh÷ng nhãm ®Æc biÖt trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng. Ban chÊp hµnh trung −¬ng ph©n xö tÊt c¶ nh÷ng sù tranh chÊp gi÷a çc tæ chøc vµ çc c¬ quan cña ®¶ng víi nhau còng nh− trong néi bé çc tæ chøc vµ çc c¬ quan ®ã.

4. §¹i héi ®¶ng bÇu ra Ban chÊp hµnh trung −¬ng, ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vµ Héi ®ång ®¶ng. Ban chÊp hµnh trung −¬ng thèng nhÊt vµ ®iÒu khiÓn toµn bé ho¹t ®éng thùc tiÔn cña ®¶ng vµ qu¶n lý quü ®¶ng trung −¬ng còng nh− tÊt c¶ çc c¬ quan kü thuËt cña toµn ®¶ng. Ban chÊp hµnh trung −¬ng ph©n xö çc sù tranh chÊp gi÷a çc tæ chøc vµ çc c¬ quan cña ®¶ng víi nhau còng nh− trong néi bé çc tæ chøc vµ çc c¬ quan ®ã. Ban chÊp hµnh trung −¬ng phô tr¸ch çc quan hÖ gi÷a §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga víi çc ®¶ng vµ çc tæ chøc chÝnh trÞ kh¸c vµ ký víi hä nh÷ng hiÖp nghÞ t¹m thêi1).

5. Ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng l·nh ®¹o ®¶ng vÒ ph−¬ng diÖn t− t−ëng; biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cña ®¶ng, c¬ quan ng«n luËn khoa

5. Ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng l·nh ®¹o ®¶ng vÒ ph−¬ng diÖn t− t−ëng; biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cña ®¶ng, c¬ quan ng«n luËn

1) Khi biªn tËp lÇn cuèi cïng, V. I. Lª-nin ®· xãa bá ®o¹n tõ çc ch÷ "Ban chÊp hµnh trung −¬ng phô tr¸ch" cho ®Õn hÕt c©u vµ ghi ë bªn c¹nh: "Héi ®ång ®¶ng, nh− thÕ cã tèt h¬n kh«ng?".


573

häc cña ®¶ng vµ çc quyÓn s¸ch lÎ; ®iÒu khiÓn c«ng t¸c tuyªn truyÒn, cæ ®éng, v. v. vµ gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò s¸ch l−îc.

khoa häc cña ®¶ng vµ çc quyÓn s¸ch lÎ.

Ban chÊp hµnh trung −¬ng ph¶i ho¹t ®éng ë Nga, cßn C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng th× ph¶i ho¹t ®éng ë n−íc ngoµi. §Ó phèi hîp ho¹t ®éng cña m×nh, ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng liªn hÖ th−êng xuyªn víi nhau vµ tæ chøc nh÷ng cuéc tiÕp xóc vµ héi nghÞ chung víi nhau cµng th−êng xuyªn cµng tèt. Trong tr−êng hîp cã sù xung ®ét gi÷a ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng, th× vÊn ®Ò sÏ ®−îc ph©n xö bëi mét héi ®ång gåm 2 ñy viªn ®¹i biÓu cho ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng, 2 ñy viªn ®¹i biÓu cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ 1 ñy viªn do tÊt c¶ çc ñy viªn ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng cïng bÇu ra.

Trong tr−êng hîp tÊt

Ban chÊp hµnh trung −¬ng ph¶i ho¹t ®éng ë Nga, cßn C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng th× ph¶i ho¹t ®éng ë n−íc ngoµi. §Ó phèi hîp ho¹t ®éng cña m×nh, ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng liªn hÖ th−êng xuyªn víi nhau vµ tæ chøc nh÷ng cuéc tiÕp xóc vµ héi nghÞ chung víi nhau cµng th−êng xuyªn cµng tèt. Trong tr−êng hîp cã sù bÊt ®ång gi÷a ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng th× vÊn ®Ò sÏ ®−îc gi¶i quyÕt bëi "Héi ®ång" th−êng trùc cña "®¶ng" gåm 5 ñy viªn cña ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vµ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng do ®¹i héi cö ra.

Trong tr−êng hîp tÊt c¶ çc ñy viªn vµ tÊt c¶ çc ñy viªn dù khuyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®Òu bÞ b¾t th× thµnh phÇn cña Ban chÊp

V. I. L ª - n i n

574

c¶ çc ñy viªn vµ tÊt c¶ çc ñy viªn dù khuyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®Òu bÞ b¾t th× thµnh phÇn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng sÏ do ban biªn tËp cña C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng 1) cö ra víi mét ®a sè b»ng 2/3 sè phiÕu trong ban biªn tËp2).

5 b i s . Héi ®ång ®¶ng do ®¹i héi bÇu ra gåm 5 ñy viªn cña ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vµ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng. Héi ®ång gi¶i quyÕt çc c«ng viÖc vµ nh÷ng sù tranh chÊp hoÆc nh÷ng sù bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng trong çc vÊn ®Ò tæ chøc chung vµ s¸ch l−îc.

hµnh trung −¬ng sÏ do ban biªn tËp cña C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cö ra víi mét ®a sè b»ng 2/3 sè phiÕu trong ban biªn tËp.

Ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng ®¹i diÖn cho ®¶ng ë n−íc ngoµi2).

6. Héi ®ång ®¶ng do ®¹i

héi bÇu ra gåm çc ñy viªn cña ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vµ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng, tæng céng 5 ng−êi. Héi ®ång gi¶i quyÕt nh÷ng vô tranh chÊp hoÆc nh÷ng bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng trong çc vÊn ®Ò tæ chøc chung vµ s¸ch l−îc.

Trong thêi gian gi÷a hai ®¹i héi, Héi ®ång ®¶ng nãi chung lµ c¬ quan cao nhÊt cña ®¶ng.

1) Sau çc ch÷ "do ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng", lóc ®Çu V. I. Lª-nin ®· viÕt çc ch÷ "theo quyÕt ®Þnh nhÊt trÝ cña ban biªn tËp", sau ®ã Ng−êi ®· xãa ®i çc ch÷ nµy.

2) V. I. Lª-nin ®· xãa bá ®o¹n tõ nh÷ng ch÷ "Ban chÊp hµnh trung −¬ng ph¶i ho¹t ®éng" ®Õn hÕt môc nµy vµ ghi ë bªn lÒ ngay ë phÇn ®Çu ®o¹n nµy: "Vøt bá".


575

Héi ®ång ®¶ng nãi chung lµ c¬ quan cao nhÊt cña ®¶ng trong thêi gian gi÷a hai ®¹i héi.

Héi ®ång ®¶ng phôc håi Ban chÊp hµnh trung −¬ng trong tr−êng hîp Ban chÊp hµnh ®ã bÞ b¾t hÕt 1).

Héi ®ång ®¶ng gi¶i quyÕt nh÷ng bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng trong çc vÊn ®Ò tæ chøc chung vµ s¸ch l−îc, thèng nhÊt ho¹t ®éng cña hai c¬ quan ®ã vµ nãi chung Héi ®ång ®¶ng lµ c¬ quan cao nhÊt cña ®¶ng trong thêi gian gi÷a hai ®¹i héi2).

6. Mçi ®¶ng ñy, mçi liªn ®¶ng ñy ®−îc ®¶ng thõa nhËn, vµ mäi tæ chøc hoÆc nhãm kh¸c cña ®¶ng ®Òu tiÕn hµnh theo nguyªn t¾c tù trÞ nh÷ng c«ng viÖc cã liªn quan ®Õn ®Þa ph−¬ng cña m×nh, ®Õn khu vùc cña m×nh, ®Õn phong trµo d©n téc cña m×nh hoÆc ®Õn chøc

7. Mçi ®¶ng ñy, mçi liªn ®¶ng ñy ®−îc ®¶ng thõa nhËn, vµ mäi tæ chøc hoÆc nhãm kh¸c cña ®¶ng tiÕn hµnh theo nguyªn t¾c tù trÞ nh÷ng c«ng viÖc ®Æc biÖt liªn quan vµ chØ liªn quan ®Õn ®Þa ph−¬ng cña m×nh, ®Õn khu vùc cña m×nh, ®Õn phong trµo d©n téc cña m×nh hoÆc ®Õn chøc n¨ng cña

1) V. I. Lª-nin xãa çc ®o¹n hai vµ ba cña ®iÓm nµy. Ghi ®o¹n bèn ë ngoµi lÒ.

2) Tõ ®o¹n hai trë ®i th× V. I. Lª-nin viÕt b»ng bót ch×.

V. I. L ª - n i n

576

m×nh ®−îc giao riªng cho nhãm ®ã, nh−ng ®ång thêi cã nhiÖm vô phôc tïng tÊt c¶ çc nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ cung cÊp cho quü ®¶ng trung −¬ng nh÷ng kho¶n tiÒn do Ban chÊp hµnh trung −¬ng (hoÆc do nghÞ quyÕt cña ®¹i héi) quy ®Þnh.

m×nh ®−îc giao riªng cho nhãm ®ã, nh−ng ®ång thêi cã nhiÖm vô ph¶i phôc tïng tÊt c¶ çc nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng vµ cung cÊp cho quü ®¶ng trung −¬ng nh÷ng kho¶n tiÒn do Ban chÊp hµnh trung −¬ng quy ®Þnh.

7. Mçi ®¶ng viªn cña ®¶ng vµ bÊt kú ng−êi nµo gióp ®ì ®¶ng trong bÊt kú c«ng viÖc g×, ®Òu cã quyÒn ®ßi hái chuyÓn nguyªn v¨n ®¬n tõ cña hä göi cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng, hoÆc cho C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng, hoÆc cho ®¹i héi ®¶ng.

8. Mçi ®¶ng viªn cña ®¶ng vµ bÊt kú ng−êi nµo cã c«ng viÖc cÇn liªn hÖ víi ®¶ng, ®Òu cã quyÒn ®ßi hái chuyÓn nguyªn v¨n ®¬n tõ cña hä göi cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng, hoÆc cho C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng, hoÆc cho ®¹i héi ®¶ng.

8. Mäi tæ chøc cña ®¶ng cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng (hoÆc çc ph¸i viªn cña nã) vµ cho ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng tÊt c¶ mäi ph−¬ng tiÖn ®Ó t×m hiÓu ®−îc toµn bé sù ho¹t ®éng vµ toµn thÓ ®¶ng viªn cña tæ chøc ®ã.

9. Mäi tæ chøc ®¶ng cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng còng nh− cho ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng tÊt c¶ çc ph−¬ng tiÖn ®Ó t×m hiÓu ®−îc toµn bé sù ho¹t ®éng vµ toµn thÓ ®¶ng viªn cña tæ chøc ®ã.

9. TÊt c¶ çc tæ chøc ®¶ng vµ tÊt c¶ çc c¬ quan cña ®¶ng lµm viÖc theo ph−¬ng ph¸p tËp thÓ ®Òu

10. TÊt c¶ çc tæ chøc ®¶ng vµ tÊt c¶ çc c¬ quan cña ®¶ng lµm viÖc theo ph−¬ng ph¸p tËp thÓ ®Òu


577

quyÕt ®Þnh çc vÊn ®Ò theo ®a sè phiÕu th−êng vµ ®Òu cã quyÒn chØ ®Þnh bæ sung ñy viªn míi. ViÖc ®Æc çch bæ tuyÓn ñy viªn míi vµ viÖc khai trõ ñy viªn ®ßi hái ph¶i cã 2/3 sè phiÕu.

quyÕt ®Þnh çc vÊn ®Ò theo ®a sè phiÕu th−êng vµ ®Òu cã quyÒn chØ ®Þnh bæ sung ñy viªn míi. ViÖc ®Æc çch bæ tuyÓn ñy viªn míi vµ viÖc khai trõ ñy viªn ®ßi hái ph¶i cã 2/3 sè phiÕu.

10. §ång minh d©n chñ - x· héi çch m¹ng Nga ë n−íc ngoµi tËp hîp tÊt c¶ çc ®¶ng viªn §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ë n−íc ngoµi vµo mét tæ chøc nh»m môc ®Ých tiÕn hµnh c«ng t¸c tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng ë n−íc ngoµi, còng nh− nh»m gióp ®ì b»ng mäi çch cho phong trµo Nga. §ång minh cã ®Çy ®ñ çc quyÒn nh− mét ban chÊp hµnh ®¶ng, nh−ng chØ cã mét ®iÓm kh¸c lµ trong lÜnh vùc tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng, nã ho¹t ®éng d−íi sù l·nh ®¹o trùc tiÕp cña ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng, còng nh− mäi sù ñng hé cña §ång minh ®èi víi phong trµo Nga ®Òu nhÊt thiÕt ph¶i th«ng

11. §ång minh d©n chñ - x· héi çch m¹ng Nga ë n−íc ngoµi cã môc ®Ých tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng ë n−íc ngoµi còng nh− gióp ®ì phong trµo Nga. §ång minh cã ®Çy ®ñ çc quyÒn nh− mét ban chÊp hµnh ®¶ng nh−ng chØ cã mét ®iÓm kh¸c lµ khi nã ñng hé phong trµo Nga ®Òu nhÊt thiÕt1) ph¶i th«ng qua nh÷ng ç nh©n hoÆc nh÷ng nhãm do Ban chÊp hµnh trung −¬ng chØ ®Þnh riªng.

1) Ngoµi lÒ, bªn c¹nh nh÷ng ch÷ nµy, V. I. Lª-nin ®· viÕt: "mäi sù liªn hÖ cña nã víi n−íc Nga vµ víi çc ®¶ng ñy ë trong n−íc ®Òu nhÊt thiÕt". Trong qu¸ tr×nh biªn tËp dù th¶o nµy, V. I. Lª-nin ®· xãa nh÷ng ch÷ ®ã ®i.

V. I. L ª - n i n

578

qua nh÷ng ç nh©n hoÆc nh÷ng nhãm do Ban chÊp hµnh trung −¬ng chØ ®Þnh riªng.

ViÕt vµo nöa cuèi th¸ng N¨m - th¸ng S¸u 1903

In lÇn ®Çu n¨m 1927 trong V¨n tËp Lª-nin, t. VI


®Ò c−¬ng bµi "h¶i c¶ng l÷ - thuËn thÊt thñ"1)

Sù ®Çu hµng (Sù thÊt thñ) cña h¶i c¶ng L÷-thuËn

N B : C r i m i n a l i g n o r a n c e 2 ) ( " T i m e s " )

Cuéc phiªu l−u thùc d©n víi M·n- ch©u

N

ý nghÜa qu©n sù Môc tiªu chÝnh cña phÝa NhËt.

Nh÷ng nguyªn nh©n ®−a ®Õn sù ph¸ s¶n

vÒ qu©n sù KÕ ho¹ch cña Nga hoµng: 200 000 cho Cu-r«-p¸t-kin. L−¬ng ¨n? Ph¸o binh?

H¹m ®éi bÞ tiªu diÖt. (300 triÖu róp) 48 000 tï binh. Th¾ng ë ®iÓm chÝnh. Nguy h¹i do Cu-

Sù thiÕu chuÈn bÞ. Chñ nghÜa quan liªu. ¡n c¾p etc. Tr×nh ®é kÐm cái cña sÜ quan vµ cña binh sÜ

VÎ lé ra bªn ngoµi Çc sÜ quan vµ thñy thñcña h¹m ®éi

1) Bµi b¸o "H¶i c¶ng L÷-thuËn thÊt thñ", xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 9, tr. 151 - 159.

2) ― S ù n g u d è t t é i l ç i

§Ò c−¬ng bµi "H¶i c¶ng L÷-thuËn thÊt thñ"

579

r«-p¸t-kin g©y nªn, ®· t¨ng lªn gÊp béi. Kh«ng cã kh¶ n¨ng chiÕm l¹i h¶i c¶ng L÷-thuËn

®èi "IndÐpendance chiÕu Belge"

"Nh÷ng cuéc chiÕn tranh do nh©n d©n tiÕn hµnh". "Times": Criminal ignorance of strategy1)

ý nghÜa chÝnh trÞ toµn thÕ giíi. Nh÷ng lêi an ñi Êu trÜ: Cu-r«-p¸t-kin thÊy dÔ chÞu h¬n!! "Frankfurter

Zeitung" ®èi chiÕu "Vos-sische Zeitung" trÝch756.

Träng t©m ― Th¸i b×nh d−¬ng. Ch©u ¸ ®· th¾ng ch©u ¢u. Më réng thÞ tr−êng thÕ giíi etc.

Sù ®Çu hµng cña h¶i c¶ng L÷-thuËn lµ b−íc thø nhÊt ®i tíi sù ®Çu hµng cña chÕ ®é Nga hoµng [sù suy sôp kh«ng thÓ cøu v·n cña chÕ ®é chuyªn chÕ]. Çc cuéc chiÕn tranh vµ ý nghÜa çch m¹ng cña chóng: sù yÕu kÐm cña çc giai cÊp çch m¹ng. ChiÕn tranh vµ viÖc lªn ¸n nã theo quan ®iÓm t×nh c¶m. Quan ®iÓm giai cÊp. "Sù ®Çu c¬". ChiÕn tranh vµ ®Êu tranh giai cÊp. Nh÷ng tai ho¹ cña chiÕn tranh.

1) ― Sù ngu dèt téi lçi trong chiÕn l−îc

V. I. L ª - n i n

580

a. ý nghÜa qu©n sù.

b. Nh÷ng nguyªn nh©n cña sù

ph¸ s¶n vÒ qu©n sù.

c. = Sù ph¸ s¶n cña chÕ ®é chuyªn chÕ.

d. ý nghÜa lÞch sö toµn thÕ giíi.

®. §¸nh gi¸ cuéc chiÕn tranh.

e. Sù ph¸ s¶n cña chÕ ®é chuyªn chÕ

bis

Sù tiÕp tôc cuéc chiÕn tranh vµ khëi nghÜa.

a. ý nghÜa qu©n sù trùc tiÕp.

b. vµ c.) ý nghÜa cña sù ph¸ s¶n vÒ qu©n sù, víi tÝnh çch lµ sù ph¸ s¶n cña chÕ ®é chÝnh trÞ. Lùc l−îng tiÕn bé ®· ph¸ tan thµnh tr× ph¶n ®éng.

d. ý nghÜa lÞch sö toµn thÕ giíi cña cuéc chiÕn tranh víi NhËt.

®. §¸nh gi¸ cuéc chiÕn tranh theo quan ®iÓm giai cÊp.

e. Sù ph¸ s¶n cña chÕ ®é chuyªn chÕ Çch m¹ng.

" V o s s i s c h eZ e i t u n g "

TrÝch "VossischeZeitung" ― tr−íc kia, nh÷ng nhóm cùc ®oan, giíi trÝ

Më réng sù thøc tØnh cña nh©n d©n = chËm l¹i ® Ó ®i vµo chiÒu s©u.

Nh÷ng sù lo ng¹i cña b¸o chÝ t− s¶n T©y ¢u.

§Ò c−¬ng bµi "H¶i c¶ng L÷-thuËn thÊt thñ"

581

thøc (trong 30 n¨m hä ®· l¾ng dÞu), cßn hiÖn nay çc thµnh phè ®Òu ®ang s«i sôc ("Putsche" und "Attentate")1).

Tr−íc kia ng−êi ta ch−a ®¸nh gi¸ ®óng møc cuéc çch m¹ng ë Nga, b©y giê thËm chÝ ng−êi ta sî cho c¶ b¶n th©n.

A) ý nghÜa lµ ë qu¸ tr×nh chiÕn tranh.

B) ý nghÜa cña sù ph¸ s¶n vÒ qu©n sù vµ nh÷ng nguyªn nh©n cña sù ph¸ s¶n ®ã.

C) Lùc l−îng lÞch sö tiÕn bé ®· ®Ëp tan lùc l−îng ph¶n ®éng.

D) Sù ph¸ s¶n vÒ qu©n sù vµ cuéc çch m¹ng.

ChiÕn tranh víi n−íc Nga ("1848"). ý nghÜa lÞch sö toµn thÕ giíi cña cuéc chiÕn tranh víi NhËt. §¸nh gi̧ cuéc chiÕn tranh theo quan ®iÓm giai cÊp.

Cæ ®éng trong hµng chôc triÖu (contra trong mÊy chôc ngh×n).

Sù ph¸ s¶n l¹i cµng s©u s¾c vµ kh«ng tr¸nh khái.

ViÕt vµo th¸ng Ch¹p, sau ngµy 20, 1904 (2 th¸ng Giªng 1905)

In lÇn ®Çu n¨m 1926 trong V¨n tËp Lª-nin, t . V


1) ― "sù bïng næ" vµ "nh÷ng vô m−u s¸t"

V. I. L ª - n i n

582

sù liªn hiÖp chiÕn ®Êu ®Ó tiÕn hµnh khëi nghÜa vµ viÖc thµnh lËp

ñy ban t¸c chiÕn

§Ò c−¬ng: 757

1) Lý do cña sù liªn hiÖp 2) Môc tiªu cña sù liªn hiÖp 3) C−¬ng lÜnh (1) lËt ®æ chÕ ®é chuyªn chÕ

(2) chÝnh phñ çch m¹ng l©m thêi (3) vò trang nh©n d©n (4) Quèc héi lËp hiÕn (5) çc ñy ban n«ng d©n çch m¹ng.

4) Thµnh lËp ñy ban t¸c chiÕn trï bÞ nh»m môc tiªu (1) quyªn gãp tiÒn (2) tÝnh to¸n lùc l−îng ng−êi (3) th«ng b¸o cho quÇn chóng lao ®éng Nga biÕt

vÒ sù liªn hiÖp vµ th¶o luËn réng r·i biÖn ph¸p thùc hiÖn

(4) chuÈn bÞ héi nghÞ Nga ®Ó thµnh lËp ñy ban t¸c chiÕn Nga.

5) NhiÖm vô cña ñy ban t¸c chiÕn: thèng nhÊt çc biÖn ph¸p chuÈn bÞ khëi nghÜa.

32 do tÇm quan träng cña sù ®oµn kÕt triÖt ®Ó vµ cña viÖc gi÷ v÷ng ho¹t ®éng ®éc lËp cña mçi ®¶ng.

6) Th¸i ®é cña ñy ban t¸c chiÕn ®èi víi ho¹t ®éng khñng bè.

7) Kªu gäi tÊt c¶ nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa vµ tÊt c¶ nh÷ng ng−êi d©n chñ çch m¹ng.

5 bis ñy ban t¸c chiÕn ra lêi kªu gäi chØ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò hoµn toµn thuéc c−¬ng lÜnh cña ñy

"Plª-kha-nèp vµ b¸o "Tia löa" míi"

583

ban vµ mçi lÇn ®Ò cËp ®Õn mét vÊn ®Ò Êy ®Òu nhÊt thiÕt ph¶i nãi râ tr−íc vÒ tÝnh ®éc lËp cña ®¶ng.

ViÕt vµo th¸ng Hai - th¸ng Ba 1905

In lÇn ®Çu n¨m 1926 trong V¨n tËp Lª-nin, t. V


çc ®Ò c−¬ng cña cuèn s¸ch "Plª-kha-nèp vµ b¸o "tia löa" míi" 758

1

Lêi nãi ®Çu

1. TÝnh chÊt thêi sù cña çc vÊn ®Ò. 2. LÞch sö nh÷ng vÊn ®Ò Êy: khëi nghÜa ― nh÷ng ®iÒu

kiÖn vµ nh÷ng c¬ quan cña nã. 3. Çnh c¬ héi chñ nghÜa: vÒ tÝnh chÊt ©m m−u cña khëi

nghÜa ― ph¶n ®èi khÈu hiÖu tæ chøc çch m¹ng ― ph¶n ®èi khÈu hiÖu chÝnh phñ çch m¹ng l©m thêi ― vÒ tù vò trang nh÷ng nhu cÇu bøc thiÕt ― khÈu hiÖu vÒ chÕ ®é tù qu¶n çch m¹ng.

4. §iÓm trung t©m = chÝnh phñ çch m¹ng l©m thêi. 5. ¡ng-ghen. Nh÷ng luËn c−¬ng sè 3 cña b¸o "Ng−êi v«

s¶n" 759. Nh÷ng çi bÞ Plª-kha-nèp tranh c·i... 6. Tham gia chÝnh phñ çch m¹ng nãi chung vµ tham gia

ph¸i thiÓu sè. 7. Hai luËn ®iÓm kh¸c nhau ë ¡ng-ghen. Lý luËn quanh

co cña Plª-kha-nèp. ViÖc Plª-kha-nèp cã sù chuyÓn biÕn tõ sè 97 b¸o "Tia löa" 760. §èi chiÕu nghÞ quyÕt cña ph¸i "Tia löa" míi vµ §¹i héi III.

V. I. L ª - n i n

584

8. N¨m 1894. Nh÷ng ®iÓm bá qua761. 9. Mèi liªn hÖ cña vÊn ®Ò víi cuéc khëi nghÜa (cf. 1) 1873). 10. T×nh h×nh n¨m 1848 vµ 1894 ë ch©u ¢u

resp.2) 1905 ë Nga. 11. L·nh tô ®· chÕt. 12. TÝnh th«ng th¸i rëm. ViÖc trÌo lªn bËc thang cao nhÊt vµ

nh÷ng mèi nguy míi cña bËc míi cao nhÊt. 13. TÝnh chÊt cô thÓ cña khÈu hiÖu khëi nghÜa.

2

L ê i n ã i ® Ç u 3)

1) Tranh c·i vÒ chÝnh phñ çch m¹ng l©m thêi. Mèi liªn hÖ cña vÊn ®Ò α) víi Quèc héi lËp hiÕn vµ β) víi khëi nghÜa.

Ph¸i Bun vµ sù ra ®êi tù tiÖn. 2) Cã thÓ ®−îc hay kh«ng thÓ ®−îc? NÕu cã thÓ ®−îc, th×

trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nµo? ? B¸o "Tia löa". C©u tr¶ lêi chÝnh x¸c trong nghÞ quyÕt cña

§¹i héi III. Nil 4) ph¶n ®èi nghÞ quyÕt ®ã. 3) Nh÷ng luËn c−¬ng hoÆc nh÷ng kÕt luËn trong sè 3 cña

b¸o "Ng−êi v« s¶n" 1 - 5. 4) Ad luËn c−¬ng 1. Nil Plª-kha-nèp. M¸c-t−-nèp chØ nãi vÒ

chÕ ®é liªn bang762. Nh÷ng thñ ®o¹n nãi quanh co. 5) Ad luËn c−¬ng 2. Thñ ®o¹n nãi quanh co cña Plª-kha-nèp. 1) ― confer ― ®èi chiÕu 2) ― respective ― t−¬ng øng 3) ë trªn cïng b¶n th¶o, Lª-nin viÕt: "tiÓu phÈm II: 48x6 = 288 (Zeilen)

[dßng. ― BT.] µ 60 = 17 280 ch÷ ti-p«. Nh÷ng luËn ®iÓm ("nh÷ng kÕt luËn") sè 1 - 5".

4) ― Kh«ng lµ çi g× c¶, kh«ng cã g× c¶


585

6) Ad luËn c−¬ng 3. Plª-kha-nèp ― nãi quanh. Contra "B×nh minh", sè 1 vµ "Tia löa", sè 74.

7) Ad luËn c−¬ng 4. Mèi liªn hÖ víi vÊn ®Ò khëi nghÜa. Thñ ®o¹n nãi quanh

co cña Plª-kha-nèp. 8) Ad luËn c−¬ng 5. 1848 vµ 1789.

3

Plª-kha-nèp vµ b¸o "Tia löa" míi

I. T h a y l ê i v µ o ® Ò . M é t s ù b æ s u n g n h á v µ o v i Ö c p h © n t Ý c h m é t s i ª u n h © n t r Ý t h ø c 763.

1. B¾t ®Çu cuèn s¸ch cã tÝnh chÊt luËn chiÕn tõ sù ®oµn kÕt. "Mét siªu nh©n". S o ! ! 1)

2. TÝnh −¬n hÌn. §· tá ra kh«n lªn. KÎ ®µo ngò ― kho¸c l¸c.

BrÐt-te, "¸i n−¬ng"764. Nh÷ng ph¸i gåm nh÷ng phÇn tö ®µo ngò. Tá th¸i ®é ®¹o ®øc gi¶...

I I . V Ê n ® Ò c h Ý n h p h ñ c ¸ c h m ¹ n g l © m t h ê i .

(α) Nh÷ng sù b¾t bÎ kh«ng cÇn thiÕt.

1. TriÕt häc: "thê ¬". Contra Oãc-t«-®èc 765. 2. ― "sù th« b¹o" vµ sù gi¶ nh©n gi¶ nghÜa. 3. Th− cña ¡ng-ghen ®¨ng ë ®©u? 4. M¸c-t−-nèp vµ cuèn "Lµm g×?" So s¸nh §¹i héi II 766. 5. Lª-nin ― "mét". Chèng chäi l¹i ph¸i n−íc ngoµi

lêi vu ço bØ æi.

6. Nhµ biÖn chøng? "T«i kh«ng ph¶i lµ ng−êi m¸c-xÝt" 767.

1) ― N h− t h Õ ® Ê y ! !

V. I. L ª - n i n

586

(β) Nh÷ng lêi viÖn dÉn M¸c vµ ¡ng-ghen. (M¸c) "§Ønh cao cña thãi phi-li-xtanh"768.

Kh«ng nghÜ ®Õn hoÆc kh«ng ®Æt vÊn ®Ò ra. "T×nh thÕ"769 (Sù gian lËn770).

(¡ng-ghen) Th− göi Tu-ra-ti 1848 vµ 1894.

Chñ nghÜa Gi«-re-x¬ (®èi chiÕu sè 14 b¸o "TiÕn lªn"). Thay nh÷ng tõ ng÷ vµ ph©n biÖt nh÷ng luËn ®iÓm. PhÐp biÖn chøng hay lµ thãi ngôy biÖn? Sù giÔu cît phÐp biÖn chøng. NhiÖm vô kh¸ch quan = cuéc çch m¹ng d©n chñ hoÆc x· héi chñ nghÜa?

(¡ng-ghen) ph¸i Ba-cu-nin.

VÊn ®Ò chung, liÖu cã thÓ chÊp nhËn chÝnh phñ l©m thêi kh«ng? Sù tham gia nãi chung? "ë vµo ®Þa vÞ thiÓu sè" xuyªn t¹c t− t−ëng cña t«i "T×nh h×nh so s¸nh lùc l−îng" "ë n¬i nµo chóng t«i ®· ph¶n ®èi chÝnh phñ l©m thêi?" 771 (Ha - ha.)

Sù nh¬ nhuèc tõ trªn xuèng vµ tõ d−íi lªn772

Mèi liªn hÖ víi cuéc khëi nghÜa (®èi chiÕu n¨m 1873 vµ n¨m 1848)

nguyªn t¾c hay lµ tÝnh hîp lý? 773

§· lÉn lén: Kh«ng thÓ t−ëng t−îng ®−îc sè 2 cña "NhËt ký". Contra "B×nh minh", sè 1. Kh«ng thÓ dung thø ibid.1) B¸o "Tia löa", sè 74 - 75.

1) ― ibidem ― nh− trªn


587

C ¸ c h ® Æ t v Ê n ® Ò h i Ö n n a y ë n − í c N g a . Khëi nghÜa? C¬ quan khëi nghÜa? "NghÜ ra chuyªn chÝnh" 774. ChØ cã thÕ th«i −? ― mÊu chèt cña vÊn ®Ò. "Vô chiÕm ®o¹t" ë ¤-®Ðt-xa775. ThuÕ? Mét thµnh phè? Çc c«ng x· çch m¹ng? "L·nh tô ®· chÕt" ("Nh÷ng nhµ th«ng th¸i rëm"). Giai cÊp tiÓu t− s¶n ph¶n ®éng vµ çch m¹ng. G i a i c Ê p t i Ó u t − s ¶ n v µ n « n g d © n . LÉn lén çch m¹ng d©n chñ vµ çch m¹ng x· héi chñ nghÜa. C. Cau-xky bµn vÒ Min-l¬-r¨ng. C. Cau-xky nãi vÒ "th¾ng lîi" cña çch m¹ng Nga, vÒ sù thèng trÞ cña giai cÊp v« s¶n. Çc nghÞ quyÕt cña çc ®¹i héi vµ cuéc luËn chiÕn cña mét siªu nh©n.

∑∑1) = ®· lÉn lén.

III. § å n g c h Ý P l ª - k h a - n è p ® · l É n l é n n h − t h Õ

n µ o , b a o g i ê v µ t ¹ i s a o ?

LÞch sö cña sù ph©n liÖt.

(1) 1901 - 1903 (2) §¹i héi II (3) 8 - 11. 1903 (4) M−u toan ®iÒu hßa

(5) 1 - 8. 1904 (6) 8. 1904 - V. 1905 (7) V. 1905 (8) Now2) 776

1. §¹i héi II. § 1 ― vµ tr¸ch nhiÖm tinh thÇn.

1) ― Summa Summarum ― kÕt qu¶, tãm l¹i 2) ― HiÖn nay

V. I. L ª - n i n

588

2. Bøc th− ngµy 6. X. 1903777 vµ ý kiÕn vÒ §©y-ts¬ (nh÷ng biªn b¶n cña §ång minh)778. 3. "§iÒu kh«ng nªn lµm" 779 ®èi chiÕu víi "Nh÷ng b−íc ®i".

chñ nghÜa v« chÝnh phñ chñ nghÜa Gi«-re-x¬

4. Ch−¬ng tr×nh cña ph¸i héi ®ång ®Þa ph−¬ng. "Cuèn s¸ch

bÝ mËt" 780. 5. Sè 85 vµ cuèn s¸ch cña T¬-rèt-xki 781. Nh÷ng ®iÒu söa ®æi. 6. "Sù m¬ hå vÒ ph−¬ng diÖn tæ chøc"782. Sù thiªn vÞ ®èi víi

b¸o "Tia löa" hoÆc lµ sù lÉn lén b¸o "Tia löa"? §· tung háa mï.

"Chñ nghÜa ©m m−u". Ban biªn tËp? (sè 2 "NhËt ký ng−êi d©n chñ - x· héi"). § 1?

7. Sù m¬ hå vÒ s¸ch l−îc

I. Sù gi¶ dèi vÒ tæ chøc vµ sù thËt vÒ s¸ch l−îc?? II. Çnh c¬ héi chñ nghÜa

trong ®¶ng ??

IV. T r o n g b ¸ o " T i a l ö a " m í i , P l ª - k h a - n è p ® ·

v i Õ t l Þ c h s ö n h − t h Õ n µ o ? 783 1. "Lµm g×?" Nh÷ng ®iÒu bÞa ®Æt. Cf. C. Cau-xky. 2. ― Nh÷ng hËu qu¶ cña sù mÞ d©n. 3. C−¬ng lÜnh. "Kh«ng ph¶i Lª-nin". V¨n kiÖn784. 4. Lêi høa ®−îc ®¨ng trªn b¸o "TiÕn lªn".

2 ®iÓm tranh chÊp chñ yÕu trong c−¬ng lÜnh. 5. Bøc th− vÒ b¸o "Ng−êi v« s¶n" vµ vÒ "thuyÕt M¸c-t−-

nèp". 6. ∑∑ = Sù dèi tr¸.

§Ò c−¬ng bµi vÒ héi nghÞ Xim-mÐc-van

589

V. K Õ t l u Ë n . M Ê y l ê i p h ¶ n ® è i v i Ö c t h æ i p h å n g n h ÷ n g s ù b Ê t ® å n g . 1. Nh÷ng ®iÒu l¾p l¹i lÊy ë "nh÷ng b−íc ®i" nãi vÒ

¸c-xen-rèt1). 2. Nh÷ng sai lÇm nhá bÐ vµ nh÷ng ®¹i nh©n. 3. Cf. Bª-ben vµ n¨m 1895 Breslauer Debatten2) 785. 4. Bª-ben ë Bre-xlau vµ C. Cau-xky contra "giäng" cña nh©n

vËt Êy. 5. Chõng nµo Plª-kha-nèp ch−a tù rò s¹ch khái nh÷ng di s¶n

cña b¸o "Tia löa" míi, th× chõng ®ã «ng ta cßn lµm lÉn lén vµ nãi sai.

ViÕt vµo th¸ng T¸m - th¸ng ChÝn 1905

In lÇn ®Çu nh÷ng n¨m 1931 vµ 1926 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XVI vµ V


®Ò c−¬ng bµi vÒ héi nghÞ xim-mÐc-van 786 N B (1) B¸o ço cña ¸c-xen-rèt: bªnh vùc vµ che chë cho

b¸o "B×nh minh cña chóng ta". (2) b¸o ço cña mét ng−êi Bun-ga-ri: cuéc khëi nghÜa

cña binh sÜ n¨m 1912 trong cuéc chiÕn tranh Ban-c¨ng.

(3) "sù ph¸ s¶n" cña Moãc-ga-ri ("simpliste" 3), b¶o vÖ n−íc §øc etc.)

(4) Bourderon: Lenine, vous voulez donner l a f o r m u l e d e l a I I I I n t e r n a t i o n a l e 4 ) ,

1) Xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 8, tr. 366 - 398. 2) ― nh÷ng cuéc tranh luËn ë Bre-xlau 3) ― phiÕn diÖn trong nh÷ng quan ®iÓm vµ kÕt luËn cña m×nh 4) ― Buèc-®¬-r«ng: Lª-nin, ®ång chÝ muèn ®−a ra c « n g t h ø c c ñ a

Q u è c t Õ I I I

V. I. L ª - n i n

590

2 chç trÝch tõ "En Garde"

(5)

(6)

(7)(8)(9)

(10)(11)

(12)(13)(14)

(15)

(16)

(17)

(18)

chóng t«i ®Õn ®©y kh«ng ph¶i v× môc ®Ých ®ã. cuéc héi nghÞ riªng vµo thø b¶y (hßa b×nh lµ ¶o t−ëng vµ nh÷ng lêi nãi su«ng trong ®iÒu kiÖn cßn tån t¹i nh÷ng chÝnh phñ nh− hiÖn nay)787. M−u toan cña Cau-xky (vµ ®ång bän) ― chuyÕn ®i cña hä ®Õn BÐc-n¬ ― ®o¹t lÊy sù nghiÖp kh«i phôc Quèc tÕ II tõ trong tay Grim vµ b¹n h÷u cña Grim. B¸o ço cña mét ng−êi L¸t-vi-a. B¸o ço cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng. Hµnh vi cña mét ng−êi theo ph¸i Bun. Th− cña Liebknecht ("Burgkrieg" 1))... BiÓu quyÕt ph¶n ®èi çc kho¶n tÝn dông (c¬n lo¹n thÇn kinh cña Lª-®ª-bua)... LuËn chiÕn víi Lª-®ª-bua. "Chñ nghÜa Cau-xky" trong ®oµn ®¹i biÓu §øc. Sù chê ®îi nh÷ng trËn chiÕn ®Êu çch m¹ng (c¶ L e d e b o u r c¶ M e r r h e i m ). Lêi cña R«-l¨ng - H«n-xt¬ (mét lÇn trong ®êi liªn minh h−íng vÒ phÝa h÷u). B¸o ço cña Merrheim: ®Êu tranh chèng J o u h a u x vµ chèng "L ' H u m a n i t Ð ". Lêi tuyªn bè ph¶n ®èi cña chóng ta chèng "tèi hËu th−" cña Lª-®ª-bua. Turati (thãi lùa giã th¶ buåm) vµ phe çnh trong ®¶ng ý.

ViÕt sau ngµy 26 th¸ng T¸m (8 th¸ng ChÝn) 1915

In lÇn ®Çu n¨m 1933 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XIV


1) ― "Néi chiÕn"

"Giai cÊp v« s¶n çch m¹ng vµ quyÒn d©n téc tù quyÕt"

591

vÒ bµi b¸o "giai cÊp v« s¶n çch m¹ng vµ quyÒn d©n téc tù quyÕt" 788

... "quyÒn d©n téc tù quyÕt" ®−îc ®ång chÝ Pa-ra-ben-lum coi lµ sù quay trë vÒ víi çi cò kü ®· lçi thêi, víi sù kh«ng t−ëng tiÓu t− s¶n cña "chñ nghÜa ph©n lËp" vµ cña sù c¹nh tranh hßa b×nh gi÷a çc nhµ n−íc d©n téc ®éc lËp.

Víi viÖc ®Êu tranh chèng kÎ thï Êy nh÷ng kÎ kh«ng t−ëng tiÓu t− s¶n), mµ thùc tÕ ®· chÕt vµ ®· bÞ ch«n vïi tõ l©u, ®ång chÝ Pa-ra-ben-lum ®· mÆc nhiªn tiÕp tay cho bän x· héi - s«-vanh ®ang thèng trÞ ë Anh, Ph¸p, §øc vµ mét phÇn ë Nga.

Chóng ta kh«ng thÓ ®em ®èi lËp cuéc ®Êu tranh çch m¹ng cã tÝnh chÊt quÇn chóng v× chñ nghÜa x· héi víi c−¬ng lÜnh triÖt ®Ó çch m¹ng trong vÊn ®Ò d©n téc. Chóng ta ph¶i kÕt hîp çi thø nhÊt víi çi thø hai. Kh«ng thÓ h×nh dung cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa nh− mét cuéc giao chiÕn chØ trªn mét mÆt trËn: chñ nghÜa ®Õ quèc chèng chñ nghÜa x· héi. Cuéc çch m¹ng ®ã sÏ lµ c¶ mét thêi ®¹i ®Êu tranh giai cÊp gay g¾t vµ nh÷ng sù chÊn ®éng x· héi d−íi mäi h×nh thøc, sÏ lµ c¶ mét lo¹t trËn chiÕn ®Êu trªn nhiÒu mÆt trËn hÕt søc kh¸c nhau, ®Ó thùc hiÖn nh÷ng cuéc c¶i çch hÕt søc mu«n vÎ trªn çc lÜnh vùc kinh tÕ vµ chÝnh trÞ, lµ nh÷ng cuéc c¶i çch ®· chÝn muåi vµ ®ang ®ßi hái ph¶i ph¸ vì tËn gèc nh÷ng quan hÖ cò. Trong nh÷ng cuéc c¶i çch d©n chñ Êy, nh÷ng cuéc c¶i çch thuéc kh¸i niÖm çch m¹ng x· héi, th× nh÷ng c¶i çch ®èi víi çc quan hÖ d©n téc còng kh«ng thÓ kh«ng chiÕm mét vÞ trÝ quan träng. Giai cÊp v« s¶n çch m¹ng sÏ kh«ng lµm trßn nhiÖm vô cña m×nh nÕu ngay tõ b©y giê nã kh«ng b¶o vÖ mét c−¬ng lÜnh triÖt ®Ó c¶ trong vÊn ®Ò nµy n÷a1)...

... lµ c−¬ng lÜnh çch m¹ng trong vÊn ®Ò d©n téc. §ång chÝ Pa-ra-ben-lum cho r»ng tuång nh− çch m¹ng x· héi chñ nghÜa chØ lµ

1) Trong b¶n th¶o, ®o¹n "quyÒn d©n téc tù quyÕt" ®−îc ®ång chÝ Pa-ra-ben-lum coi lµ... c¶ trong vÊn ®Ò nµy n÷a" bÞ g¹ch bá.

V. I. L ª - n i n

592

mét trËn giao chiÕn trªn ®éc mét mÆt trËn kinh tÕ: chñ nghÜa x· héi chèng chñ nghÜa ®Õ quèc. §iÒu ®ã kh«ng ®óng. Cuéc çch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n sÏ lµ thêi ®¹i næ ra c¶ mét lo¹t nh÷ng trËn chiÕn ®Êu trªn tÊt c¶ çc mÆt trËn, nghÜa lµ trªn tÊt c¶ çc vÊn ®Ò kinh tÕ còng nh− chÝnh trÞ, kÓ c¶ vÊn ®Ò d©n téc. ViÖc gi¶i quyÕt toµn bé nh÷ng xung ®ét xuÊt ph¸t tõ tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò ch−a ®−îc gi¶i quyÕt Êy, chÝnh sÏ ®em l¹i cho ta mét cuéc çch m¹ng x· héi. Tæng sè nh÷ng trËn chiÕn ®Êu ®Ó thùc hiÖn nh÷ng cuéc c¶i çch Êy chÝnh sÏ dÉn tíi chç lËt ®æ giai cÊp t− s¶n, dÉn tíi nÒn chuyªn chÝnh v« s¶n, thiÕt lËp chÕ ®é d©n chñ toµn vÑn vµ tæ chøc x· héi x· héi chñ nghÜa. ThËt lµ phi lý nÕu ®em cuéc ®Êu tranh çch m¹ng chèng chñ nghÜa t− b¶n ®èi lËp víi chØ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò d©n chñ, tøc lµ vÊn ®Ò d©n téc. Giai cÊp v« s¶n kh«ng thÓ chiÕn th¾ng b»ng çch nµo kh¸c h¬n lµ th«ng qua chÕ ®é d©n chñ, lµ b»ng çch thùc hiÖn ®Çy ®ñ nÒn d©n chñ. V× vËy tÊt c¶ çc yªu s¸ch d©n chñ, nµo lµ vÊn ®Ò d©n c¶nh, nµo lµ viÖc nh©n d©n lùa chän çc viªn chøc, nµo lµ sù b×nh ®¼ng gi÷a çc d©n téc, nµo lµ quyÒn tù quyÕt cña çc d©n téc, v. v., ®Òu cÇn ph¶i ®−îc hoµn thµnh vµ ph¶i ®−îc thèng nhÊt l¹i vµo yªu cÇu lµ ®Êu tranh çch m¹ng chèng chñ nghÜa t− b¶n. Kh«ng ®−îc ®em cuéc ®Êu tranh nµy ®èi lËp víi nh÷ng yªu s¸ch d©n chñ riªng biÖt, mµ trong mçi vÊn ®Ò d©n chñ ph¶i x¸c ®Þnh nh÷ng nhiÖm vô cña chóng ta víi mét tinh thÇn çch m¹ng còng nh− thÕ, viÖc x¸c ®Þnh nµy ph¶i g¾n liÒn víi cuéc ®Êu tranh çch m¹ng chung v× chñ nghÜa x· héi ― ®ã lµ çch ®Æt vÊn ®Ò duy nhÊt mang tinh thÇn d©n chñ - x· héi.

§¸ng lÏ ph¶i x¸c ®Þnh ®−êng lèi çch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n trong vÊn ®Ò d©n téc, th× ®ång chÝ Pa-ra-ben-lum l¹i cam ®oan víi chóng ta r»ng "chóng t«i ph¶n ®èi nh÷ng sù th«n tÝnh, ph¶n ®èi b¹o lùc c−ìng chÕ ®èi víi çc d©n téc". Nh÷ng lêi cam ®oan nh− vËy th× ngay c¶ bän x· héi - s«-vanh còng nh− Cau-xky vµ ®ång bän ®Òu cã thÓ ®−a ra bao nhiªu còng ®−îc. TÊt c¶ nh÷ng ng−êi Êy sÏ b¸c bá c«ng thøc cña Pa-ra-ben-lum "cuéc ®Êu tranh çch m¹ng cña quÇn chóng chèng chñ nghÜa t− b¶n", nh−ng l¹i hµi lßng...


593

... quyÒn tù quyÕt cña çc d©n téc lµ mét khÈu hiÖu ®¹o ®øc gi¶, nÕu kh«ng më réng sù thõa nhËn ®ã ra chÝnh ngay ®Õn nh÷ng d©n téc bÞ d©n téc cña chÝnh m×nh ¸p bøc, thuéc vµo lo¹i nµy kh«ng ph¶i chØ cã Plª-kha-nèp vµ Hen-®man, mµ cßn cã c¶ Cau-xky, lµ kÎ tuy m−u t×m mét "sù thèng nhÊt" víi bän x· héi - s«-vanh, nh−ng l¹i ®· viÕt r»ng ®ßi "sù ®éc lËp vÒ mÆt nhµ n−íc" (staatliche Selbständigkeit) cho mçi d©n téc, th× cã nghÜa lµ ®ßi "mét ®iÒu qu¸ ®¸ng", "zu viel" ("Neue Zeit" 33, II, 77, 16. IV. 1915)789. HoÆc lµ hä hoµn toµn phñ nhËn quyÒn tù quyÕt b»ng nh÷ng lý lÏ gièng nh− lý lÏ cña Pa-ra-ben-lum (Cu-nèp, P¸c-vu-x¬, bän c¬ héi chñ nghÜa vµ bän thñ tiªu chñ nghÜa Nga). LËp tr−êng cña Cau-xky lµ tai h¹i vµ nguy hiÓm nhÊt ®èi víi giai cÊp c«ng nh©n, bëi v× Cau-xky thõa nhËn trªn lêi nãi quyÒn d©n téc tù quyÕt, thõa nhËn trªn lêi nãi r»ng §¶ng d©n chñ - x· héi "die Selbst ändigkeit der Nationen allseitig (!) und rückhaltlos (?) achtet und fordert"1) (S. 241 ibidem, 21. V. 1915), cßn trong viÖc lµm th× chÝnh lµ l¹i ®em quyÒn ®ã quy thµnh mét c«ng thøc v« nghÜa, c¾t xÐn quyÒn ®ã, kh«ng nªu bËt lªn nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa bÞ ¸p bøc2)... ... sau n¨m 1848, trong khi ®Êu tranh hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ víi nh÷ng ng−êi d©n chñ tiÓu t− s¶n (lóc nµy nh÷ng ng−êi d©n chñ tiÓu t− s¶n ®· bÞ giÕt vµ ®· bÞ ch«n råi), mµ lµ víi chñ nghÜa s«-vanh cña c«ng nh©n Anh, víi chñ nghÜa v« chÝnh phñ cña Pru-®«ng, lµ çi chñ nghÜa "®· phñ nhËn" vÊn ®Ò d©n téc mét çch hÇu nh− còng kiªn quyÕt gièng hÖt nh− ngµy nay Ra-®Õch phñ nhËn nã.

N¨m 1868, M¸c ®ßi t¸ch Ai-r¬-len ra khái Anh! ë ®©y M¸c ch¼ng nh÷ng kh«ng hÒ cã ¶o t−ëng vÒ kh¶ n¨ng tån t¹i riªng biÖt cña d©n téc Ai-r¬-len nhá bÐ bªn c¹nh n−íc Anh hïng m¹nh,

1) ― "t«n träng vµ b¶o vÖ mét çch toµn diÖn (!) vµ v« ®iÒu kiÖn (?) quyÒn ®éc lËp cña çc d©n téc"

2) Trong b¶n th¶o, ®o¹n: "kh«ng thÓ chiÕn th¾ng b»ng çch nµo kh¸c h¬n lµ th«ng qua chÕ ®é d©n chñ... kh«ng nªu bËt lªn nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa bÞ ¸p bøc" bÞ g¹ch bá.

V. I. L ª - n i n

594

mét n−íc mµ ngay khi ®ã ®· lµ mét ®Õ quèc thÕ giíi rÊt lín, ― kh«ng ph¶i thÕ, M¸c ®· nh×n thÊy tr−íc mét çch râ rµng vµ trùc tiÕp sù tÊt yÕu ph¶i lËp liªn bang víi n−íc Anh lËp tøc ngay sau khi t¸ch ra790. M¸c kh«ng hÒ mét phót nµo... ... cña chñ nghÜa ®Õ quèc, lµ cÊp b¸ch vµ thËt sù bøc thiÕt - ®óng ®¾n ®èi víi tÊt c¶ çc c−êng quèc lín vµ ®èi víi tÊt c¶ çc d©n téc bÞ chóng ¸p bøc. Çc d©n téc thuéc "çc c−êng quèc lín", ng−êi Anh, ng−êi §øc, ng−êi Ph¸p, ng−êi §¹i Nga, ®ang ¸p bøc mét çch trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp, gi¸n tiÕp vµ kh«ng gi¸n tiÕp, giµ nöa d©n c− trªn tr¸i ®Êt, ngµy nay ®ang tiÕn hµnh cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa ®Çu tiªn ― vµ ch¾c ch¾n kh«ng ph¶i lµ cuèi cïng ― nh»m më réng, cñng cè sù ¸p bøc ®ã, nh»m chia l¹i "mét çch c«ng b»ng" h¬n, phï hîp h¬n víi søc m¹nh hiÖn cã cña t− b¶n çc n−íc, chia l¹i quyÒn lîi, −u thÕ vµ ®Æc quyÒn gi÷a çc c−êng quèc lín.

ChÝnh çi quyÕt ®Þnh hiÖn nay lµ quan ®iÓm ®Êu tranh chèng chñ nghÜa s«-vanh cña çc d©n téc thuéc c−êng quèc lín ®i thèng trÞ, çc c−êng quèc tiªn tiÕn, ®ang n¾m vËn mÖnh thÕ giíi trong tay m×nh, ― chø hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ quan ®iÓm cña "çc d©n téc nhá" vµ "çc vïng xa x«i" kh¸c nhau "ë ch©u ¢u". ChÝnh lîi Ých cña cuéc ®Êu tranh çch m¹ng cña g i a i c Ê p v « s ¶ n chèng chñ nghÜa t− b¶n, chø hoµn toµn kh«ng ph¶i lîi Ých cña çc d©n téc nhá, ®ang ®ßi hái nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa ë çc c−êng quèc lín ph¶i b¶o vÖ quyÒn ph©n lËp (= quyÒn tù quyÕt) cña çc d©n téc bÞ ¸p bøc. Cuéc ®Êu tranh cho chñ nghÜa x· héi lµ cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n quèc tÕ - çch m¹ng. ChÝnh v× chñ nghÜa t− b¶n ®· kÕt liªn toµn thÕ giíi thµnh mét guång m¸y kinh tÕ duy nhÊt, cho nªn cuéc ®Êu tranh Êy kh«ng thÓ kh«ng mang tÝnh chÊt quèc tÕ. Vµ muèn thùc hiÖn ®iÒu ®ã trong thùc tÕ, chø kh«ng ph¶i chØ trªn lêi nãi, th× cÇn ph¶i lµm cho giai cÊp v« s¶n ®Êu tranh chèng sù ¸p bøc d©n téc kh«ng ph¶i theo ph−¬ng ph¸p t− s¶n, kh«ng ph¶i theo... . . . cña nh÷ng ng−êi d©n chñ. Kh¸c víi bän chóng, kh¸c


595

víi bän Sai-®ª-man, kh¸c víi nh©n vËt ®¹i biÓu cña Vorstand "cam ®oan" r»ng hä ph¶n ®èi nh÷ng cuéc th«n tÝnh, kh¸c víi Cau-xky lµ ng−êi ®em yªu s¸ch tù quyÕt quy thµnh mét yªu s¸ch v« h¹i ®èi víi giai cÊp t− s¶n, mét yªu s¸ch mµ giai cÊp t− s¶n cã thÓ chÊp nhËn ®−îc vµ kh«ng quy ®Þnh mét ®iÒu b¾t buéc nµo c¶, tøc lµ yªu s¸ch tù quyÕt vÒ v¨n hãa (kh«ng ph¶i vÒ chÝnh trÞ), chóng ta chÝnh lµ cÇn ph¶i xuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm ®Êu tranh çch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n çc n−íc tiªn tiÕn mµ ®Ò ra yªu s¸ch nh»m v¹ch trÇn tËn gèc giai cÊp t− s¶n, ph¸ ho¹i tËn gèc nh÷ng lêi lÏ ngôy biÖn cña nã, ®Ò xuÊt yªu s¸ch c¬ b¶n vµ chñ yÕu trong sù nghiÖp tù do cña çc d©n téc, tøc lµ yªu s¸ch ®ßi tù do ph©n lËp. Giai cÊp t− s¶n kh«ng thÓ chÊp nhËn yªu s¸ch ®ã ― trong ®¹i ®a sè tr−êng hîp vµ trong tr−êng hîp thùc hiÖn ®Çy ®ñ yªu s¸ch ®ã, th× dÜ nhiªn lµ yªu s¸ch ®ã kh«ng thÓ chÊp nhËn ®−îc ― nh− thÕ kh«ng cã nghÜa lµ yªu s¸ch ®ã mang "tÝnh chÊt kh«ng t−ëng" (chØ cã bän Cu-nèp vµ nh÷ng tªn t−¬ng tù nh− thÕ lµm ®µy tí cho giai cÊp t− s¶n ®Õ quèc chñ nghÜa míi hiÓu nh− thÕ vÒ "tÝnh chÊt kh«ng t−ëng"!). Kh«ng, ®iÒu mµ giai cÊp t− s¶n kh«ng thÓ chÊp nhËn ®−îc, chÝnh lµ ë chç chóng ta, nh÷ng ®¹i biÓu cña giai cÊp v« s¶n çch m¹ng, kh«ng cã ¶o t−ëng vÒ bÊt kú sù ph¸t triÓn hßa b×nh nµo cña chñ nghÜa t− b¶n, kh«ng gieo r¾c ¶o t−ëng vÒ ®iÒu ®ã, mµ chóng ta tr«ng chê chÝnh vµo cuéc ®Êu tranh gay g¾t vµ çch m¹ng nhê gi¶i thÝch cho quÇn chóng hiÓu râ, nhê chóng ta kiªn tr× b¶o vÖ tr−íc quÇn chóng nh÷ng yªu s¸ch d©n chñ triÖt ®Ó cña chóng ta.

Mét ®iÒu hoµn toµn râ rµng, ― vµ tr−êng hîp vÒ yªu s¸ch cña M¸c ®ßi t¸ch Ai-r¬-len ra khái n−íc Anh vµo n¨m 1868, ®· x¸c nhËn mét çch ®Æc biÖt râ rµng ®iÒu ®ã, ― lµ quyÒn tù do ph©n lËp hoµn toµn kh«ng cã nghÜa lµ tuyªn truyÒn cho viÖc lËp nªn nh÷ng quèc gia d©n téc nhá bÐ nãi chung. Nã chØ cã nghÜa, mét mÆt, lµ thùc hiÖn yªu s¸ch d©n chñ ®Õn cïng, triÖt ®Ó, thùc hiÖn víi tinh thÇn çch m¹ng v« s¶n, chø kh«ng ph¶i víi tÝnh chÊt nöa vêi t− s¶n ― kh«ng dõng l¹i khi thÊy r»ng chñ nghÜa d©n chñ triÖt ®Ó sÏ dÉn tíi çch m¹ng x· héi, mµ ng−îc l¹i t×m thÊy chÝnh

V. I. L ª - n i n

596

ë ®ã nguån søc m¹nh vµ tinh thÇn kiªn quyÕt ®Ó ®Êu tranh kiªn quyÕt cho d©n chñ. Nã cã nghÜa, mÆt kh¸c... ... sÏ lµm thµnh cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa vµ triÓn khai toµn bé néi dung cña cuéc çch m¹ng ®ã, sÏ cã c¶ nh÷ng cuéc xung ®ét d©n téc b¾t nguån tõ ¸ch ¸p bøc d©n téc. Nh÷ng sù biÕn gièng nh− sù biÕn Txa-bÐc-n¬1) kh«ng ph¶i sÏ x¶y ra Ýt h¬n, mµ sÏ x¶y ra th−êng xuyªn h¬n, vµ nhiÖm vô cña giai cÊp v« s¶n lµ kh«ng ®−îc xem th−êng tÊt c¶ "nh÷ng sù biÕn" nh− thÕ, mµ ng−îc l¹i ph¶i lµm gay g¾t thªm, më réng, biÕn chóng thµnh sù më ®Çu cho cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa. ChØ cã mét c−¬ng lÜnh d©n chñ triÖt ®Ó trong vÊn ®Ò quyÒn tù quyÕt do chóng t«i ®Ò nghÞ, míi ®¸p øng ®−îc môc ®Ých Êy.

Nh÷ng ng−êi d©n chñ tiÓu t− s¶n vµ nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa thñ cùu, kh«ng nh×n thÊy ý nghÜa s©u xa cña sù ph¸ s¶n cña Quèc tÕ II, míi b»ng lßng víi c«ng thøc cò vÒ "quyÒn tù quyÕt... ... (4) Chèng l¹i nh÷ng cuéc th«n tÝnh (®iÒu ®ã cã thÓ chÊp nhËn ®−îc c¶ ®èi víi nh÷ng ng−êi d©n chñ hßa b×nh chñ nghÜa t− s¶n).

(5) Sù ph©n biÖt d©n téc ®i ¸p bøc vµ d©n téc bÞ ¸p bøc kh«ng ph¶i lµ ®iÒu cã tÝnh chÊt quan träng xÐt theo quan ®iÓm kh«ng t−ëng vÒ "t×nh huynh ®Ö gi÷a çc d©n téc" d − í i chÕ ®é t− b¶n. Nã chØ lµ ®iÒu cã tÝnh chÊt quan träng xÐt theo quan ®iÓm ®Êu tranh çch m¹ng chèng c h ñ n g h Ü a h ß a b × n h .

(6) Giai cÊp t− s¶n s½n sµng høa bÊt kú "sù b×nh ®¼ng" nµo, bÊt kú "sù tù trÞ d©n téc" nµo, miÔn lµ giai cÊp v« s¶n phôc tïng nã mét çch hßa b×nh theo kiÓu Sai-®ª-man, theo kiÓu Cau-xky trong vÊn ®Ò vÒ c ¸ c b i ª n g i í i quèc gia. ViÕt sím nhÊt lµ ngµy 16 (29) th¸ng M−êi 1915

In lÇn ®Çu n¨m 1937 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXX


1) Xem "Txa-bÐc-n¬". Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 24, tr. 184 - 186.

ý kiÕn ph¶n ®èi nhËn xÐt cña G. E. Di-n«-vi-Ðp

597

nh÷ng ý kiÕn ph¶n ®èi nh÷ng nhËn xÐt cña g. e. Di-n«-vi-Ðp ®èi víi çc bµi

"bµn vÒ cuèn s¸ch nhá cña giu-ni-ót" vµ "tæng kÕt cuéc tranh luËn

vÒ quyÒn tù quyÕt"791 1

VÒ bµi b¸o "Bµn vÒ cuèn s¸ch nhá cña Giu-ni-ót" §ång chÝ th−êng chÕ giÔu

"thêi ®¹i ®Õ quèc chñ nghÜa". Còng ph¶i cã th¸i ®é nh− thÕ ®èi víi Ra-®Õch vµ ®ång bän, ®èi víi nh÷ng ng−êi nµy "thêi ®¹i" lµ ®¬n thuèc ch÷a khái mäi nçi khèn khæ (tr. 10 - 11, 14 vµ nh÷ng trang kh¸c vµ cßn nhiÒu h¬n n÷a trong bµi nãi vÒ quyÒn tù quyÕt). ― Nh−ng kh«ng nªn r¬i vµo mét cùc ng−îc l¹i. NhiÒu chç g©y cho ng−êi ta Ên t−îng cho r»ng ®ång chÝ ®· ®ñ qu¸ trín ®Õn 100 ®é.

Trong çc nghÞ quyÕt cña héi nghÞ BÐc-n¬, chÝnh chóng t«i còng ®· nãi r»ng "ngµy nay, trong thêi ®¹i hoµn toµn kh¸c, thêi ®¹i ®Õ quèc chñ nghÜa1)" (vµ v. v., xem "Chñ nghÜa x· héi vµ chiÕn tranh", 42). ChÝnh ®ång chÝ còng ®· tõng viÕt trong t¹p chÝ "Ng−êi céng s¶n" (tr. 188 - 189): '"thùc chÊt cña thêi ®¹i hiÖn nay lµ sù qu¸ ®é tõ thêi ®¹i nh÷ng cuéc chiÕn tranh gi¶i phãng d©n téc sang thêi ®¹i nh÷ng cuéc chiÕn

®iÒu nµy ®Ó lµm g×? Thêi ®¹i = 9A + 2α Nh− thÕ ph¶i ch¨ng cã nghÜa lµ kh«ng thÓ cã α ???

1) V. I. Lª-nin ®¸nh dÊu "x" phÝa trªn ch÷ nµy.

V. I. L ª - n i n

598

Nh−ng luËn ®iÓm nãi vÒ "thêi ®¹i" tù b¶n th©n nã (kh«ng kÓ nh÷ng sù xuyªn t¹c cña Ra-®Õch) lµ tuyÖt ®èi ®óng, vµ chØ cã luËn ®iÓm ®ã míi ®Ò ra ®−îc ®−êng lèi, míi c ø u khái chñ nghÜa chiÕt trung.

Kh«ng ph¶i lµ sai lÇm, mµ lµ ch©n lý: tÊt nhiªn lµ

c ã k h ¶ n ¨ n g .

Kh«ng ®óng

(kh«ng ph¶i ë ®©y)

Hoµn toµn, hoµn toµn kh«ng ph¶i t«i muèn nãi ®Õn ®iÒu ®ã: t«i nãi r»ng trong cuéc chiÕn tranh ®ã, vÊn ®Ò kh«ng ph¶i lµ nãi vÒ nÒn céng hßa ë n−íc §øc!! NhÐt vµo

tranh ¨n c−íp - ®Õ quèc chñ nghÜa 1) vµ ph¶n ®éng". Theo t«i, cã lÏ ®ång chÝ cÇn ph¶i nh¾c l¹i luËn ®iÓm ®ã chÝnh trong çc bµi ph¶n ®èi Giu-ni-ót vµ Ra-®Õch, vµ nhÊn m¹nh tÝnh chÊt ®óng ®¾n cña nã. NÕu kh«ng th× sÏ g©y cho ng−êi ta Ên t−îng r»ng ®ång chÝ phñ nhËn luËn ®iÓm ®ã vµ ®ång ý c h Ø vµ h o µ n t o µ n c h Ø thõa nhËn cuéc chiÕn tranh ®ã lµ cã tÝnh chÊt ®Õ quèc chñ nghÜa.

Sau n÷a, t«i cho r»ng c−êng ®iÖu kh¶ n¨ng2) çc cuéc chiÕn tranh d©n téc ë ch©u ¢u lµ mét sai lÇm... NhiÖm vô hiÖn nay lµ ph¶i chøng minh r»ng c¶ nh÷ng n−íc nhá (XÐc-bi-a, Thôy-sÜ etc.) kh«ng thÓ "b¶o vÖ tæ quèc" trong "thêi ®¹i ngµy nay"2). C h Ý n h ë ® © y Grim vµ ®ång bän l¹i lÉn lén thªm n÷a, c h Ý n h ë ® © y Plª-kha-nèp "tãm ®−îc" nh÷ng nh−îc ®iÓm... B¶n th©n ®ång chÝ ®· viÕt trong bµi ph¶n ®èi Giu-ni-ót r»ng x©y dùng s¸ch l−îc dùa trªn c¬ së nh÷ng cuéc chiÕn tranh d©n téc th× cã nghÜa lµ "quay mÆt vÒ qu¸ khø, chø kh«ng ph¶i vÒ t−¬ng lai", r»ng ®ã lµ "sù

1) V. I. Lª-nin ®¸nh dÊu "x" phÝa trªn ch÷ nµy. 2) Chç nµy vµ c¶ ë d−íi ®Òu do V. I. Lª-nin nhÊn m¹nh.


599

viÓn v«ng vÒ mét cuéc chiÕn tranh d©n téc" etc... "ChØ cßn l¹i I. S. D. gi÷ v÷ng vÞ trÝ cña m×nh" (tr. 5). CÇn ph¶i tr×nh bµy ®iÒu ®ã mét çch kh¸c ®i. Chóng ta ®õng tù ®Ò cao m×nh qu¸.

ë tr. 9

Çc cuéc chiÕn tranh "®Õ quèc chñ nghÜa" ë thêi kú cã cuéc §¹i çch m¹ng Ph¸p, "chñ nghÜa ®Õ quèc cña Na-p«-lª-«ng". CÇn ph¶i gi¶i thÝch râ ë ®©y dïng tõ ng÷ "chñ nghÜa ®Õ quèc" theo ý nghÜa nµo.

Tr. 10

ThËt lµ "mét ®iÒu hÕt søc kh«ng thÓ t−ëng t−îng ®−îc" r»ng "cuéc chiÕn tranh n¨m 1914 - 1916 ®ã sÏ biÕn thµnh cuéc chiÕn tranh d©n téc"?

Tr. 12

"Chñ nghÜa ®Õ quèc cã thÓ cã c¶ trªn c¬ së chÕ ®é n« lÖ, lÉn trªn c¬ së chñ nghÜa t− b¶n nguyªn thñy" etc. (®èi chiÕu tr. 9). CÇn ph¶i gi¶i thÝch riªng ®iÒu ®ã ë mét vµi trang. NÕu kh«ng th× tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã chØ lµ nh÷ng lêi nãi vu v¬.

® © y "nh÷ng cuéc chiÕn tranh d©n téc" th× còng tøc lµ lÉn lén thêi ®¹i víi cuéc chiÕn tranh ®ã.

§ã lµ sù thËt. Kh«ng viÖc g× ph¶i sî sù thËt. §ång chÝ nªn kÓ tªn mét nhãm kh¸c!

Tõ ng÷ cò, th−êng dïng ë kh¾p mäi n¬i vµ mäi lóc. ThËt lµ buån c−êi nÕu nghÜ r»ng bän Ra-®Õch lµ nh÷ng ng−êi ®Çu tiªn ®· dïng tõ ng÷ ®ã!!

§−¬ng nhiªn lµ chØ cã nh− thÕ th«i!! ChÝnh t«i ®· nãi ë ®ã r»ng khi nµo çi ®ã c ã t h Ó x ¶ y r a . Vµ ®ång chÝ l¹i kh«ng thö b¸c bá ®iÒu ®ã.

Lµm sao l¹i cã thÓ gäi viÖc c¨n cø vµo mét sù thËt lÞch sö, mµ mäi ng−êi ®Òu biÕt, lµ "lêi nãi vu v¬" ®−îc? R«-ma, n−íc Anh chèng l¹i Hµ-lan vµ T©y-ban-nha, v. v.?

V. I. L ª - n i n

600

T¹i sao? §ång chÝ h·y thö chøng minh ®iÒu ®ã xem? §ång chÝ kh«ng thÓ chøng minh næi nÕu nh− ®ång chÝ kh«ng quªn r»ng "chiÕn tranh lµ sù tiÕp tôc cña chÝnh trÞ".

§−¬ng nhiªn lµ cã!!

mµ ®ã kh«ng ph¶i lµ chiÕn tranh −??? DÜ nhiªn lµ ph¶i! §ång chÝ sî nh÷ng tõ ng÷ mµ kh«ng ®i s©u vµo ý nghÜa. ViÖc b¶o vÖ tæ quèc trong mét cuéc chiÕn tranh tèt lµ mét viÖc lµm tèt.

Tr. 13 VÞ tÊt cã thÓ tuyªn bè "liªn minh Ba-t−, Ên-®é vµ Trung-quèc" lµ "cã kh¶ n¨ng" h×nh thµnh. NÕu cã çi g× ®ã kh«ng cã kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn th× ®ã chÝnh lµ sù liªn minh Êy.

Tr. 16 Ph¶i ch¨ng chóng ta ph¶n ®èi gi¶i trõ qu©n bÞ v× chóng ta cßn chê ®îi nh÷ng cuéc chiÕn tranh kh«ng ph¶n ®éng, chÝnh nghÜa nh»m môc tiªu b¶o vÖ tæ quèc? Chø kh«ng ph¶i lµ ®Ó tiÕn hµnh mét cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa −? Ph¶i ch¨ng chóng ta cã thÓ ®ång ý víi ®iÒu gi¶i thÝch nãi r»ng chóng ta kiªn tr× chñ tr−¬ng lËp d©n c¶nh ®Ó b¶o vÖ tæ quèc trong mét cuéc chiÕn tranh tù vÖ?

Tr. 18

ThËt ch¼ng tiÖn tý nµo nÕu cø lµm ra vÎ cho r»ng nh− thÕ Giu-ni-ót bao giê còng bªnh vùc quyÒn tù quyÕt. DÜ nhiªn lµ kh«ng thÓ ¸m chØ r»ng ®ã lµ R«-da Lóc-x¨m-bua. Nh−ng ?? nhÐt vµo mét tõ: "ngµy nay",


601

? Vµ ®ã ch Ýnh lµ ¸m ch Ø . "d−íi ¶nh h−ëng1) cña nh÷ng bµi häc cña chiÕn tranh" etc. ― th× l¹i lµ cÇn thiÕt.

Tr. 27

ë n−íc Nga "cã mét tû lÖ rÊt lín bÇn n«ng, do søc c¶m hãa cña chñ nghÜa ®Õ quèc, mµ ®· t¸n thµnh chiÕn tranh". LÊy g× ®Ó chøng minh cho ®iÒu ®ã?

TuyÖt nhiªn lµ kh«ng cã lý do nµo c¶. TÊt c¶ nh÷ng nhµ quan s¸t tù do chñ nghÜa chuyªn quan s¸t ®êi sèng n«ng d©n, tÊt c¶ nh÷ng ng−êi kh«ng ®¶ng (gi¸m môc Ni-c«n), nh÷ng ng−êi d©n tóy ("Cña c¶i n−íc Nga") ®Òu nãi ng−îc l¹i. Plª-kha-nèp ®ang dïng sù x¸c nhËn Êy ®Ó chèng l¹i chóng ta. L«i-tn¬ còng ®· viÕt vÒ "Volksimperialismus" Nga.

B»ng th¸i ®é cña ph¸i lao ®éng, cña nh÷ng n«ng d©n ®i theo ph¸i t¶ cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng. T«i nãi r»ng "hoµn toµn cã kh¶ n¨ng". ChÝnh ë chç nµy, ®iÒu nguy hiÓm lµ ®¸nh gi¸ kh«ng ®óng møc "chñ nghÜa ¸i quèc" cña nh÷ng ng−êi mu-gÝch.

2 VÒ bµi nãi vÒ quyÒn tù quyÕt

Tr. 24 - 25. VÝ dô vÒ n−íc BØ vµ kh¶ n¨ng mét cuéc khëi nghÜa cña ng−êi BØ, vÝ dô Êy kh«ng thÝch hîp. Plª-kha-nèp sÏ nãi r»ng: téi g× mµ ph¶i chê ®îi trong khi ng−êi ta th«n tÝnh n−íc BØ vµ n−íc nµy khëi nghÜa. Ngay tõ b©y giê, n−íc nµy ®Êu tranh ®Ó ng−êi ta kh«ng th«n tÝnh

ý kiÕn cña Plª-kha- nèp

sÏ kh«ng ®óng, kh«ng ph¶i v× çi lý do mµ ®ång chÝ muèn nãi ®Õn: ®ång chÝ h·y thö tr×nh bµy nguyªn nh©n ®ã xem! "Ngµy nay", n−íc

1) Nh÷ng chç nhÊn m¹nh, çc ngoÆc kÐp vµ çc dÊu hái ®Òu lµ cña

V. I. Lª-nin.

V. I. L ª - n i n

602

BØ ®ang tham gia cuéc chiÕn tranh ¨n c−íp cña Anh + Ph¸p + Nga, ®ang gióp vµo viÖc bãp chÕt xø Ga-li-xi-a, ¸c-mª-ni-a vµ nh÷ng xø kh¸c. CÇn ph¶i ®¸nh gi¸ mét çch cô thÓ mçi cuéc chiÕn tranh ®−îc nãi ®Õn.

®−îc nã, vµ theo lêi «ng ta th× b»ng çch ®ã n−íc nµy ®ang tiÕn hµnh viÖc b¶o vÖ tæ quèc theo nghÜa tèt ®Ñp cña tõ nµy.

Kh«ng ®óng! Hoµn toµn kh«ng ®óng!! T«i ®· chØ ra mét çch cô thÓ r»ng cã thÓ (trong bµi vÒ Giu-ni-ót). T¹i sao ®ång chÝ l¹i kh«ng b¸c bá ®iÒu ®· ®−îc nãi ®Õn ë ®ã?? 1) c¶ cuéc chiÕn tranh v« hy väng còng vÉn lµ chiÕn tranh; 2) ― cuéc chiÕn tranh v« hy väng cña mét n−íc nhá víi mét n−íc lín sÏ biÕn thµnh mét cuéc chiÕn tranh ®Çy hy väng nÕu cã cuéc khëi nghÜa ë trong n−íc lín.

Trong thùc tÕ, kh«ng thÓ cã bÊt kú mét cuéc chiÕn tranh d©n téc nµo cña n−íc BØ ®· bÞ th«n tÝnh nh»m chèng l¹i n−íc §øc.

LÊy ë ®©u ra ®iÒu nãi r»ng trong n¨m 1918 (vÝ dô do t«i ®−a ra) sÏ cã cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa ë ch©u ¢u, chø kh«ng ph¶i lµ cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa?? Trong bÊt kú thêi kú nµo cña "thêi ®¹i" ®Õ quèc chñ nghÜa


603

®Òu cã kh¶ n¨ng x¶y ra mét cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa −? Kh«ng ph¶i, kh«ng ph¶i trong bÊt kú thêi kú nµo. N¨m 1905, cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa gi÷a Anh vµ §øc (mµ nguyªn nh©n lµ Na-uy) vµ nh÷ng cuéc chiÕn tranh kh¸c ®· k h « n g t h Ó x¶y ra.

N−íc BØ cã thÓ liªn kÕt, vµo thêi ®iÓm quyÕt ®Þnh, víi mét liªn minh chèng §øc, trong cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa s¾p tíi ― t×nh h×nh lµ nh− vËy. Giai cÊp t− s¶n BØ sÏ gäi ®ã lµ cuéc chiÕn tranh d©n téc. Vµ ®iÒu ®ã còng nh− vËy. Nh−ng trong thùc tÕ, ®ã sÏ lµ mét cuéc chiÕn tranh d©n téc kh«ng h¬n g× viÖc XÐc-bi-a hiÖn nay tham gia ®øng vÒ phÝa khèi §ång minh. (Vµ cßn tÖ h¬n n÷a: v× giai cÊp t− s¶n BØ hiÖn cã C«ng-g«.) N−íc ¸o kh«ng th«n tÝnh XÐc-bi-a, nh−ng ®· bãp chÕt nã, ®· bãp chÕt cuéc çch m¹ng d©n téc cña nh÷ng ng−êi Xla-v¬ miÒn Nam. Trong tr−êng hîp n−íc §øc th«n tÝnh n−íc BØ, chóng ta sÏ tuyªn truyÒn cho nh÷ng ng−êi v« s¶n BØ kh«ng ph¶i vÒ mét cuéc khëi nghÜa d©n téc, mµ lµ vÒ mét cuéc khëi nghÜa quèc tÕ, cuéc chiÕn

theo Fahrplan cña ai?1)

1) ― b¶ng ghi giê tµu ch¹y.

V. I. L ª - n i n

604

§ång chÝ hoµn toµn lÉn lén vµ rêi bá lËp tr−êng duy nhÊt m¸c-xÝt trong viÖc ®¸nh gi¸ r i ª n g tõng cuéc chiÕn tranh nhÊt ®Þnh nµo ®ã! kh«ng ®óng!! trong bµi "Vorbote"792

®Êu kÒ vai s¸t çnh víi giai cÊp v« s¶n §øc çch m¹ng. NÕu t¸ch n−íc BØ riªng ra, nh− ®ång chÝ ®ang lµm, th× ng−êi ta sÏ kh«ng hiÓu ®−îc sù k h ¸ c n h a u v Ò n g u y ª n t ¾ c lµ ë chç nµo: t¹i sao l¹i kh«ng ®−îc b¶o vÖ tæ quèc BØ khi nã bÞ tiÕn c«ng nh»m môc ®Ých th«n tÝnh, mµ chØ cã thÓ b¶o vÖ nã sau khi nã bÞ th«n tÝnh? ViÖc th«n tÝnh n−íc BØ sÏ t¹o ra mét çi nguån bÊt m·n míi, cuéc ®Êu tranh sÏ trë nªn phøc t¹p h¬n do ¸ch ¸p bøc d©n téc ― ®óng nh− thÕ. Giai cÊp v« s¶n §øc sÏ cã nhiÖm vô b¶o vÖ quyÒn tù do ph©n lËp cña n−íc BØ ― ®iÒu ®ã còng ®óng nh− thÕ. Giai cÊp v« s¶n §øc còng ph¶i lµm nghÜa vô ®ã ®èi víi §an-m¹ch, vµ chóng ta còng ph¶i lµm nghÜa vô ®ã ®èi víi Thôy-®iÓn. Tuy nhiªn, trong kû nguyªn hiÖn nay kh«ng thÓ h×nh dung ®−îc bÊt kú mét cuéc chiÕn tranh d©n téc nµo cña §an-m¹ch chèng l¹i n−íc §øc, cña Thôy-®iÓn chèng l¹i n−íc Nga. CÇn ph¶i "lîi dông nh÷ng cuéc xung ®ét Êy" (xem nh÷ng luËn c−¬ng cña chóng t«i). Nh−ng ®ång chÝ l¹i kh«ng ph¶i chØ nãi ®Õn ®iÒu ®ã.

Nh÷ng luËn c−¬ng cña chóng t«i cã nãi (tr. 39, ®o¹n gÇn cuèi) r»ng: Die Tatsache, daβ der Kampf gegen eine imperialistische Regierung... Von

einer andern Grossmacht... aus (NB) "kann" (NB)


605

genützt werden kann1) vµ v. v.., nghÜa lµ2) kh«ng thÓ b¾t buéc chóng t«i cù tuyÖt quyÒn tù quyÕt. §iÒu ®ã lµ ®óng. Nh−ng kh«ng cÇn ph¶i tiÕn xa h¬n n÷a. NÕu kh«ng, ng−êi ta sÏ quªn mÊt b¶n th©n Tatsache ®· ®−îc nãi ®Õn trªn kia.

lÊy ë ®©u ra çi sù quªn Êy? Kann und m u β ist zweierlei. Sie vergessen das!!3)

NB

VËy chóng t«i sÏ ®Ò nghÞ nh÷ng g× víi n−íc BØ vµ víi c«ng nh©n BØ sau khi hä bÞ th«n tÝnh: tiÕn hµnh cuéc chiÕn tranh d©n téc chèng n−íc §øc, nhÊt thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ®¬n th−¬ng ®éc m·, kh«ng cã sù ñng hé cña n−íc Anh, n−íc Ph¸p? Hay lµ chóng t«i ph¶i lµm lu mê "Tatsache" lµ trong tr−êng hîp ng−îc l¹i th× n−íc BØ l¹i trë thµnh Werkzeug4) cña giai cÊp t− s¶n ®Õ quèc chñ nghÜa thuéc khèi liªn minh chèng §øc.

?? Chñ nghÜa Pru-®«ng chÝnh lµ viÖc phñ nhËn kh¶ n¨ng (vµ nhiÒu khi lµ lîi Ých) cña çc cuéc khëi nghÜa vµ çc cuéc chiÕn tranh d©n téc t− s ¶ n .

Trong bµi "Chñ nghÜa x· héi vµ chiÕn tranh" (tr. 8) ®ång chÝ ®· viÕt r»ng: "NÕu tÊt c¶ çc n−íc tuyªn chiÕn víi n−íc §øc ®ßi nã ph¶i gi¶i phãng vµ båi th−êng cho n−íc BØ ―

((§©y hoµn toµn kh«ng thuéc vÊn ®Ò ®ã. Kh«ng ph¶i thuéc vµo vÊn ®Ò ®ã, hoµn toµn kh«ng ph¶i thuéc vµo vÊn ®Ò ®ã. §ã chØ lµ

1) ― Mét ®iÒu lµ cuéc ®Êu tranh... chèng mét c−êng quèc ®Õ quèc chñ

nghÜa cã thÓ... bÞ mét c−êng quèc "lín" kh¸c lîi dông. 2) Do V. I. Lª-nin thªm vµo. 3) ― Cã thÓ vµ cÇn ph¶i lµ hai mÆt ®èi lËp. §ång chÝ quªn ®iÒu ®ã!! 4) ― c«ng cô

V. I. L ª - n i n

606

c©u tr¶ lêi ®èi víi lý lÏ cña Plª-kha-nèp mµ th«i. Vµ ®ã lµ nãi vÒ tÝnh chÊt cña cuéc chiÕn tranh nµy.))

trong tr−êng hîp Êy dÜ nhiªn lµ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi sÏ ®ång t×nh víi nh÷ng kÎ thï cña n−íc §øc".

(B»ng çch ®ã, ®ång chÝ ®· lÊy ®¸ ghÌ vµo ch©n m×nh, çc trang 1 vµ 2 cña ®ång chÝ.)

Cã thÓ nãi nh− vËy ®−îc. Cã thÓ chøng minh nh− vËy ®Ó mäi ng−êi ®Òu thÊy râ. Nh−ng çi "nÕu" Êy sÏ kh«ng bao giê cã thÓ ®−îc thùc hiÖn. §õng nªn quªn ®iÒu ®ã. Cø cho r»ng nh÷ng cuéc khëi nghÜa ë n−íc BØ (sau khi bÞ th«n tÝnh) lµ cã thÓ x¶y ra ― nh−

Aha!!!

Mét cuéc khëi nghÜa bÊt h¹nh lµ mét cuéc khëi nghÜa cã thÓ x¶y ra, cã

hay kh«ng?? §ång chÝ kh«ng l«-gÝch ®Õn møc khñng khiÕp. Tuyªn truyÒn cho c«ng nh©n tÊt c¶ çc n−íc vÒ mét cuéc néi chiÕn quèc tÕ, lµ mét chuyÖn, cßn phñ nhËn k h ¶ n ¨ n g

chóng ®· cã thÓ x¶y ra n¨m 1916 ë Ai-r¬-len. Ra-®Õch lµ mét kÎ tÇm th−êng khi «ng ta gäi cuéc khëi nghÜa Ai-r¬-len lµ mét "cuéc næi lo¹n". §iÒu ®ã kh«ng cßn nghi ngê g× n÷a. Nh−ng chóng t«i sÏ nãi g× vÒ cuéc khëi nghÜa cã thÓ x¶y ra ë n−íc BØ? Còng nãi nh÷ng ®iÒu nh− ®ång chÝ ®· nãi vÒ §u-b¬-lin: ®iÒu bÊt h¹nh cña cuéc khëi nghÜa Êy lµ ë chç nã ®· kh«ng hßa lµm mét víi cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa cña giai cÊp v« s¶n quèc tÕ. Nãi çch kh¸c, chóng t«i sÏ tuyªn truyÒn trong c«ng nh©n BØ mét cuéc çch m¹ng quèc tÕ, chø kh«ng ph¶i cuéc chiÕn tranh d©n téc.


607

mét cuéc chiÕn tranh d©n téc, th× ®ã l¹i lµ mét chuyÖn kh¸c!! Trong vÊn ®Ò lý luËn, quyÕt kh«ng thÓ lÉn lén çi kh¶ n¨ng (®èi víi nh÷ng giai cÊp vµ nh÷ng n−íc kh¸c nhau) víi çi mong muèn vµ çi ®óng ®¾n ®èi víi giai cÊp v« s¶n x · h é i c h ñ n g h Ü a . Chñ nghÜa Pru-®«ng chÝnh ®· n¶y sinh tõ sù lÉn lén ®ã. Trong nh÷ng n¨m 1866 - 1869 C. M¸c vµ nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa Pru-®«ng ®Òu nãi, ®Òu tuyªn truyÒn cho c«ng nh©n vÒ "cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa quèc tÕ" vµ hä ®Òu ®óng. Nh−ng nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa Pru-®«ng ®· bæ sung r»ng: "mét cuéc chiÕn tranh d©n téc tiÕn bé lµ k h « n g t h Ó c ã ®−î c " vµ hä ®· sai lÇm. Nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa Pru-®«ng n g µ y n a y còng ®· lÇm l¹c trªn vÊn ®Ò t− ¬ n g t ù n h− t h Õ , v× kh«ng hiÓu r»ng c ã k h ¶ n ¨ n g (vµ tÊt yÕu) kÕt hîp çc cuéc khëi nghÜa v« s¶n trong çc c−êng quèc ®Õ quèc chñ nghÜa to lín, çc ®¹i c−êng quèc, víi çc cuéc khëi nghÜa

V. I. L ª - n i n

608

vµ chiÕn tranh d©n téc cña çc d©n téc nhá vµ cña çc thuéc ®Þa c h è n g l ¹ i çc ®¹i c−êng quèc.

Mét lÇn vµ mét lÇn n÷a ― ®ång

chÝ ®õng quªn tr−êng hîp cña

XÐc-bi-a trong cuéc chiÕn tranh

1914-1916!

Trong "cuéc chiÕn tranh chÝnh

nghÜa" cña ®ång chÝ chèng l¹i sù

thiÓn cËn cña Ra-®Õch, ®ång chÝ

th−êng rÊt say s−a ®Õn nçi ng−êi

ta thÊy mét triÓn väng nh− thÕ

nµy: ®ång chÝ nãi r»ng cuéc chiÕn

tranh ®ã lµ cuéc chiÕn tranh ®Õ

quèc chñ nghÜa, nh−ng cßn tiÕp

®ã ra sao th× ch−a biÕt ®−îc, cã thÓ

còng l¹i lµ thêi ®¹i míi cña nh÷ng

cuéc chiÕn tranh d©n téc trªn mét c¬

së míi.

çi ®ã ®−îc nãi ë ®©u? Kh«ng ë ®©u c¶!! §iÒu ®· ®−îc nãi lµ çi kh¸c kia: c ã k h ¶ n ¨ n g x¶y ra nh÷ng cuéc chiÕn tranh d©n téc c¶ t r o n g t h ê i k ú chñ nghÜa ®Õ quèc.

C h Ø c ã thÕ th«i. Vµ nãi

nh− vËy lµ ®óng.

DÜ nhiªn lµ ®ång chÝ mét ngh×n lÇn ®óng khi ®ång chÝ nãi r»ng chñ nghÜa ®Õ quèc lµm t¨ng thªm ¸ch ¸p bøc d©n téc, lµm cho quyÒn tù quyÕt cã tÝnh chÊt thêi sù cÊp b¸ch (trong çch ®Ò cËp nã theo tinh thÇn çch m¹ng). Nh−ng ®iÒu ®ã kh«ng m¶y may lµm gi¶m gi¸ trÞ cña luËn c−¬ng


609

nãi vÒ thêi ®¹i nh÷ng cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa.

§ång chÝ h·y thö diÔn ®¹t "luËn c−¬ng" Êy vµ sÏ thÊy r»ng: "thêi ®¹i ®Õ quèc chñ nghÜa" ®· ®Î ra cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa ®ã nh−ng còng cã thÓ ® Î r a mét cuéc chiÕn tranh k h ¸ c.

§ång chÝ nãi r»ng: ph¶i ch¨ng "thêi ®¹i" 1789 - 1871 ®· lo¹i trõ nh÷ng cuéc chiÕn tranh kh«ng mang tÝnh chÊt d©n téc? §óng! §· kh«ng lo¹i trõ. Nh−ng ®ång chÝ còng nªn nãi (vµ ph¸t triÓn réng h¬n n÷a) r»ng thêi ®¹i hiÖn nay cña nh÷ng cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa c ò n g n h− t h Õ , c ò n g h i Ó u v í i ý nghÜa n h− t h Õ (nghÜa lµ nh− nh÷ng hiÖn t−îng riªng lÎ kh«ng lµm thay ®æi bøc tranh chung) kh«ng lo¹i trõ nh÷ng cuéc chiÕn tranh d©n téc. §ã lµ tÊt c¶ nh÷ng g× mµ t«i ®Ò nghÞ.

nghÜa lµ chóng cã kh¶ n¨ng x¶y ra (hai ®iÒu ®ã chØ lµ mét).

"HiÖn t−îng X lµ cã kh¶ n¨ng x¶y ra". "HiÖn t−îng X kh«ng bÞ lo¹i trõ". Hai ®iÒu ®ã chØ lµ mét.

Toµn bé bµi b¸o ph¶n ®èi Giu-ni-ót còng nãi lªn ®iÒu ®ã, còng ph¸t triÓn vµ còng ®−a ra nh÷ng vÝ dô. ChÝnh ë ®ã ®· nãi r»ng: "c¶ cuéc chiÕn tranh v« hy väng vÉn lµ mét cuéc chiÕn tranh" ― vµ ®· chØ râ nh÷ng ®iÒu kiÖn

V. I. L ª - n i n

610

®Ó biÕn çi v« hy väng thµnh çi ®Çy hy väng!!! NghÜ r»ng trong lÞch sö kh«ng cã (cã thÓ kh«ng cã) nh÷ng cuéc chiÕn tranh v« hy väng, vµ nghÜ r»ng nh÷ng cuéc chiÕn tranh v« hy väng kh«ng thÓ biÕn thµnh nh÷ng cuéc chiÕn tranh ®Çy hy väng, ― ®ã chÝnh lµ "chñ nghÜa kinh tÕ ®Õ quèc chñ nghÜa"793.

ThuyÕt th«n tÝnh cña Ra-®Õch k h « n g p h ¶ i ë c h ç n µ y , vµ t«i k h « n g thÊy ë ®ã cã chñ nghÜa th«n tÝnh. §ång chÝ h·y tr¶ lêi xem ph¶i ch¨ng kh«ng ph¶i lµ "chñ nghÜa th«n tÝnh" (kh«ng triÖt ®Ó) mét khi ng−êi ta ch−a chi ®· cù tuyÖt viÖc phôc håi nh÷ng d©n téc ë ch©u ¢u??

Xin h·y tr¶ lêi ®iÒu ®ã!!

Tr. 27 - 28. ChÝnh viÖc ghi nhËn sù tËp trung (do kÕt qu¶ cña ph−¬ng thøc tµn b¹o cña chñ nghÜa ®Õ quèc) ― vÉn ch−a chøa ®ùng bÊt kú mét thø chñ nghÜa th«n tÝnh nµo c¶. Nãi chung, t«i thÊy lêi buéc téi vÒ ®iÓm nãi ®Õn chñ nghÜa th«n tÝnh, lµ cã tÝnh chÊt g−îng g¹o ― xÐt theo c«ng thøc mµ ®ång chÝ dïng. Ra-®Õch vµ ®ång bän lµ nh÷ng ng−êi quèc tÕ chñ nghÜa kh«ng triÖt ®Ó, chø kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ng−êi th«n tÝnh chñ nghÜa kh«ng triÖt ®Ó. Hä cã thÓ ®i tíi thuyÕt Cu-nèp, nÕu hä cø tiÕp tôc tiÕn tíi "çi kÕt côc l«-gÝch". Nh−ng hiÖn nay th× lêi buéc téi ®èi víi hä sÏ cã søc thuyÕt phôc nÕu lêi buéc téi ®ã ®−îc diÔn ®¹t mét çch kh¸ch quan h¬n.

Tr. 33. "Chõng nµo, vµ trong chõng mùc chóng ta ch−a ®ñ søc hoµn thµnh cuéc çch


611

m¹ng x· héi chñ nghÜa, th× nh÷ng ng−êi c«ng nh©n ph¶i liªn kÕt víi nhau mét çch chÆt chÏ h¬n". Ph¶i ch¨ng chØ cã "chõng nµo" vµ "trong chõng mùc". (Tèt h¬n lµ nªn thay ®æi lèi hµnh v¨n.)

®óng! ist getan1).

SÏ rÊt bæ Ých nÕu ®ång chÝ ph©n tÝch trong mét § riªng vÒ quan hÖ gi÷a khÈu hiÖu Liªn bang ch©u ¢u vµ quyÒn tù quyÕt. Ra-®Õch vµ phe çnh kh¼ng ®Þnh r»ng c¶ hai çi ®ã chØ lµ mét mµ th«i. Trong mét bµi quan träng ph©n tÝch tÊt c¶ nh÷ng "lý lÏ" cña hä nh− bµi nµy, nÕu bá qua vÊn ®Ò ®ã th× kh«ng tiÖn.

Çi ®ã ®−îc nãi ®Õn trong mét bµi tiÕp sau nãi vÒ chñ nghÜa Cau-xky nãi chung.

ë ®©y ph¶i ph©n tÝch xem t ¹ i s a o gi¶i trõ qu©n bÞ lµ mét ®iÒu nh¶m nhÝ794. Ra-®Õch vµ phe çnh nªu lªn mét çch kh«ng chÝnh x¸c t o µ n b é vÊn ®Ò xÐt xem t ¹ i s a o chñ nghÜa Cau-xky l¹i lµ phi lý.

Cµng tèt h¬n n÷a, nÕu nãi chung "giäng" tá ra dÞu h¬n. Nh− thÕ th× chØ cã t¨ng thªm søc thuyÕt phôc mµ th«i. Vµ mét khi ®ång chÝ ®· gäi chung hä lµ nh÷ng ng−êi b¹n lÇm l¹c (®ã lµ ®iÒu lµm cho t«i rÊt hµi lßng) th× nh− vËy bµi b¸o chØ tèt h¬n mµ th«i.

VÒ nh÷ng ®iÒu chi tiÕt ― trong qu¸ tr×nh söa b¶n in thö. Nh÷ng ng−êi ®· ®äc qua cßn khÈn kho¶n ®Ò nghÞ r»ng nªn thay tõ "®å v« l¹i" b»ng mét tõ Ýt gay g¾t h¬n thÕ.

Kh«ng thÓ ®−îc!! Hä xin cho Lª-ghin!! "Lêi nãi vµ viÖc lµm"!

ViÕt chËm nhÊt lµ th¸ng B¶y 1916 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

1) ― ®· lµm

V. I. L ª - n i n

612

Dµn bµi b¶n b¸o ço vÒ cuéc çch m¹ng n¨m 19051)

1)) Ngµy 22 th¸ng Giªng (9 th¸ng Giªng) = më ®Çu cuéc çch

m¹ng. ChiÕn tranh ®· ®Èy nhanh. 2) Tr×nh bµy ng¾n gän nh÷ng sù kiÖn tõ ngµy 22 th¸ng Giªng. 3)) Nh÷ng chuyÓn biÕn träng ®¹i. (X t ¬ - r u - v ª ngµy 7 th¸ng Giªng: Kh«ng cã nh©n d©n çch m¹ng. 59. T¬-rèt-xki.) Ga-p«n lµ mét cè ®¹o ho¹t ®éng çch m¹ng. ViÖc göi b¶n thØnh cÇu lªn ®øc cha Nga hoµng. Cuéc çch m¹ng. ViÖc quÇn chóng lªn tiÕng trùc tiÕp chèng l¹i kÎ ®øng ®Çu chÝnh quyÒn nhµ n−íc. Nh÷ng ng−êi çch m¹ng: mét nhãm nhá (vµi tr¨m ng−êi) lµ nh÷ng l·nh tô cña giai cÊp v« s¶n vµ nhê vËy trë thµnh nh÷ng l·nh tô cña çch m¹ng.

T¬-rèt-xki 1 2 3 ë cuèi 4) Nh÷ng cuéc b·i c«ng (cuéc çch m¹ng ®Çu tiªn trong lÞch sö

toµn thÕ giíi cã thÓ hiÓu ®−îc vµ nghiªn cøu ®−îc mét çch tèt h¬n c¶ vµ chÝnh x¸c h¬n c¶, xÐt theo (lÞch sö) tµi liÖu thèng kª vÒ çc cuéc b·i c«ng).

5) 45... (1895 - 1904)80(1903) 2800(1905) ― 400 (th¸ng Giªng 1905)

(trong mét th¸ng mµ lµm ®−îc b»ng 10 n¨m tr−íc çch m¹ng). 6) Çc lµn sãng b·i c«ng §éi tiªn phong vµ hËu vÖ

C«ng nh©n ngµnh kim khÝ vµ nh÷ng ng−êi chËm tiÕn

MiÒn B¾c vµ T©y B¾c = tiªn phong...

7) Çc cuéc b·i c«ng kinh tÕ vµ çc cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ. 8) Mïa xu©n 1905 ― më ®Çu phong trµo n«ng d©n... (néi dung

cña cuéc çch m¹ng t− s¶n).

1) "B¸o ço vÒ cuéc çch m¹ng n¨m 1905", xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 30, tr. 306 - 328.

Dµn bµi b¶n b¸o ço vÒ cuéc çch m¹ng 1905

613

9) 28 (15) t h ¸ n g S ¸ u 1905 ― cuéc næi dËy trªn chiÕn h¹m "P«-tem-kin"...

10) Ba lµn sãng: lµn sãng b·i c«ng lµ lµn sãng thø nhÊt, ®ãng vai trß l·nh ®¹o, cã tæ chøc ®éc lËp. Phong trµo n«ng d©n th× hÇu nh− kh«ng thÓ so s¸nh ®−îc (yÕu h¬n nhiÒu)

(®¸ng tiÕc lµ chØ 1/15 , 2 000 bÞ ®èt ch¸y trong sè 30 000).

11) ViÖc tÈy chay §u-ma th¸ng T¸m... chñ nghÜa ®¹i nghÞ... Çc cuéc binh biÕn (®èi chiÕu 1825 víi 1905).

12) §iÓm tét ®Ønh: th¸ng M−êi vµ th¸ng Ch¹p 1905: Nh÷ng cuéc mÝt-tinh trong tr−êng ®¹i häc tæng hîp... 74. T¬-rèt-xki. Kh¸c-cèp 23. X. 1905. Th¸ng M−êi: cuéc b·i c«ng cã tÝnh chÊt quÇn chóng ®Çu tiªn, mang tÝnh chÊt chÝnh trÞ vµ çch m¹ng trong toµn quèc. (+69. T¬-rèt-xki. Nh©n viªn ®−êng s¾t nh©n viªn b−u ®iÖn.) B¶n tuyªn ng«n ngµy 30 (17) th¸ng M−êi 1905. XII: Cuéc khëi nghÜa ë M¸t-xc¬-va... 2 1 4 T¬-rèt-xki: G o ã c - k i .

9 ngµy: 2 2 1 T¬-rèt-xki

(M¸c-x¬ Vª-b¬ nãi vÒ vai trß cña "nhãm Lª-nin")... 219: T¬-rèt-xki. Ph¸o 25 th¸ng M−êi 1905 ë M¸t-xc¬-va. 222: M¸t-xc¬-va 1905. BÐc-lanh 1848. ("Ngµy lµm viÖc 8 giê vµ vò khÝ". 1 6 4 T¬-rèt-xki.)

Sè l−îng tèi ®a nh÷ng ng−êi tham gia çc cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ... Ngµy lµm viÖc 8 giê. Sù xa rêi cña giai cÊp t− s¶n. Nh÷ng cuéc gi·n thî. §Ønh cao nhÊt cña phong trµo n«ng d©n... §Ønh cao nhÊt cña çc cuéc binh biÕn...

185 - 6 (T¬-rèt-xki): c«ng nh©n vµ n«ng d©n trong cuéc binh biÕn.

Çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n...

V. I. L ª - n i n

614

13) Th¾ng lîi cña thÕ lùc ph¶n çch m¹ng (th¸ng Ch¹p 1905)... Kho¶n vay 2 0 0 0 t r i Ö u p h r ¨ n g: mïa xu©n 1906! (NB)

14) Nh÷ng cè g¾ng më l¹i cuéc tiÕn c«ng. §u-ma I (mïa xu©n 1906)... (§¶ng n«ng d©n + nh÷ng ng−êi

d©n chñ - x· héi). Lµn sãng b·i c«ng vµ lµn sãng c u è i c ï n g cña phong trµo n«ng d©n.

§u-ma II (mïa xu©n 1907)... Kh«ng cã bÊt kú phong trµo n«ng d©n nµo lµn sãng b·i c«ng yÕu ít.

15) Cuéc chÝnh biÕn ngµy 3 (16) th¸ng S¸u 1907. Më ®Çu thêi ®¹i ph¶n çch m¹ng kÐo dµi cho ®Õn n¨m 1912.

16) ý nghÜa: (α) n−íc Nga ®æi míi (LÐp T«n-xt«i lÊy lµm tiÕc)1)

(β) ch©u ¸ næi dËy (Thæ-nhÜ-kú, Ba-t−, Trung-quèc)

(γ) phong trµo c«ng nh©n ch©u ¢u: n−íc ¸o.

(δ) TiÒn th©n vµ phÇn më ®Çu cña cuéc çch m¹ng ch©u ¢u s¾p tíi.

cuéc çch m¹ng v« s¶n hiÓu theo mét ý nghÜa n h Ê t ® Þ n h

TiÒn th©n vµ phÇn më ®Çu xÐt trªn bèn ph−¬ng diÖn:

(α) kh¸i niÖm cô thÓ vÒ tÝnh tÝch cùc ngµy cµng t¨ng cña quÇn chóng. ((Çc cuéc b·i c«ng))

Cuéc khëi nghÜa cña quÇn chóng chèng chÝnh quyÒn nhµ n−íc

1) Xem bµi "VÒ cuéc vËn ®éng bÇu cö vµ c−¬ng lÜnh bÇu cö". Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 20, tr. 362.

Dµn bµi b¶n b¸o ço vÒ cuéc çch m¹ng 1905

615

(β) Vai trß cña cuéc b·i c«ng cã tÝnh chÊt quÇn chóng

NB "Chñ nghÜa x· héi Èn h×nh" (¡ng-ghen)1)

Sù tr×nh bµy tèt nhÊt b»ng tiÕng §øc: R«-da Lóc-x¨m-bua (liªn hÖ víi nh÷ng ®Æc ®iÓm T©y ¢u cña cuéc ®Êu tranh)...

R«-da Lóc-x¨m-bua: "Cuéc b·i c«ng cña quÇn chóng, ®¶ng vµ çc c«ng ®oµn"

(Ham-bua 1906)

NB Nh÷ng häc sinh Ba-lan: Katscher, 245 203

(γ) L«i kÐo qu©n nh©n, qu©n ®éi vµo cuéc ®Êu tranh.

(δ) Néi chiÕn. (§èi chiÕu Cau-xky trong t¸c phÈm "Çch m¹ng x· héi" (1 9 0 2 ): "Cuéc çch m¹ng t−¬ng lai"... "sÏ Ýt gièng víi cuéc khëi nghÜa bÊt ngê chèng chÝnh quyÒn vµ gièng mét cuéc néi chiÕn nhiÒu h¬n..." tr. 48).

Bæ sung dµn bµi2)

Kho¶ng 70 triÖu ®ª-xi-a-ti-na chÕ ®é chiÕm h÷u nhiÒu ruéng ®Êt Kho¶ng 70 " " n«ng d©n nghÌo nhÊt.

+ ViÖc phæ biÕn s¸ch b¸o d©n chñ-x· héi

+ Çc phong trµo d©n téc

1) §©y cã ý nãi ®Õn bøc th− cña Ph. ¡ng-ghen göi Ph. Doãc-ghª, ®Ò ngµy 22 th¸ng Hai 1888. Xem C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, Toµn tËp, t. XXVIII, 1940, tr. 16 - 17.

2) ViÕt bªn lÒ b¶n th¶o, ë bªn ph¶i çc ®iÓm 8 - 11.

V. I. L ª - n i n

616

+ Nh÷ng vô tµn s¸t ng−êi Do-th¸i vµo th¸ng M−êi 1905: 100 thµnh phè, 4 000 ng−êi chÕt, 10 000 ng−êi bÞ tµn phÕ.

1 1 4 . T¬-rèt-xki

ViÕt tr−íc ngµy 9 (22) th¸ng Giªng 1917

In lÇn ®Çu n¨m 1934 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XXVI


* B¶n dù th¶o s¬ bé vÒ nh÷ng ®iÒu söa ®æi trong c−¬ng lÜnh ®¶ng c«ng nh©n

d©n chñ - x· héi Nga795

ë cuèi phÇn nguyªn t¾c cña c−¬ng lÜnh (sau çc ch÷: "theo

quan ®iÓm cña giai cÊp v« s¶n"), thªm: Ngµy nay ― kho¶ng tõ ®Çu thÕ kû XX ― chñ nghÜa t− b¶n

toµn thÕ giíi ®· ph¸t triÓn ®Õn giai ®o¹n ®Õ quèc chñ nghÜa. Chñ nghÜa ®Õ quèc hoÆc thêi ®¹i t− b¶n tµi chÝnh lµ nÒn kinh tÕ t− b¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn cao ®Õn møc lµ çc liªn minh ®éc quyÒn cña bän t− b¶n ― xanh-®i-ca, çc-ten, t¬-rít ― ®· cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh, t− b¶n ng©n hµng víi møc tËp trung lín ®· s¸p nhËp víi t− b¶n c«ng nghiÖp, viÖc xuÊt khÈu t− b¶n sang n−íc kh¸c ®· ph¸t triÓn trªn nh÷ng quy m« rÊt lín, toµn thÕ giíi ®· bÞ ph©n chia vÒ mÆt l·nh thæ, gi÷a çc n−íc giµu nhÊt, vµ viÖc ph©n chia thÕ giíi vÒ mÆt kinh tÕ gi÷a çc t¬-rít quèc tÕ ®· b¾t ®Çu.

Çc cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa ― tøc lµ nh÷ng cuéc chiÕn tranh nh»m giµnh quyÒn thèng trÞ thÕ giíi, giµnh thÞ tr−êng cho t− b¶n ng©n hµng, nh»m bãp chÕt çc d©n téc nhá yÕu ― lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái trong t×nh h×nh nh− vËy. ChÝnh cuéc ®¹i chiÕn ®Õ quèc chñ nghÜa lÇn thø nhÊt 1914 - 1917 ®· x¶y ra nh− vËy.

B¶n dù th¶o vÒ nh÷ng ®iÒu söa ®æi trong c−¬ng lÜnh ®¶ng

617

Vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn ®Æc biÖt cao cña chñ nghÜa t− b¶n thÕ giíi nãi chung; viÖc chñ nghÜa t− b¶n ®éc quyÒn thay thÕ sù c¹nh tranh tù do; viÖc çc ng©n hµng còng nh− çc liªn minh cña bän t− b¶n chuÈn bÞ bé m¸y ®Ó thùc hiÖn sù ®iÒu chØnh x· héi ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®èi víi viÖc ph©n phèi s¶n phÈm; nh÷ng sù khñng khiÕp, nh÷ng tai häa, t×nh tr¹ng ph¸ s¶n, t×nh tr¹ng d· man do chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa t¹o ra ― tÊt c¶ nh÷ng çi ®ã khiÕn cho tr×nh ®é ph¸t triÓn ®· ®¹t ®−îc hiÖn nay cña chñ nghÜa t− b¶n trë thµnh kû nguyªn çch m¹ng v« s¶n, çch m¹ng x· héi chñ nghÜa.

Kû nguyªn ®ã ®· b¾t ®Çu. ChØ cã mét cuéc çch m¹ng v« s¶n, x· héi chñ nghÜa, míi cã

thÓ ®−a loµi ng−êi ra khái ngâ côt mµ chñ nghÜa ®Õ quèc vµ çc cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa ®· t¹o ra. Dï çch m¹ng cßn gÆp nh÷ng khã kh¨n vµ cã thÓ ph¶i chÞu nh÷ng thÊt b¹i t¹m thêi nh− thÕ nµo ®i n÷a, hoÆc dï cã næi lªn nh÷ng lµn sãng ph¶n çch m¹ng nh− thÕ nµo ®i n÷a ― th× th¾ng lîi cuèi cïng cña giai cÊp v« s¶n vÉn kh«ng thÓ tr¸nh khái.

V× thÕ, v× nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan, nhiÖm vô ®−îc ®Ò ra tr−íc m¾t cña thêi ®¹i ngµy nay lµ chuÈn bÞ toµn diÖn vµ trùc tiÕp cho giai cÊp v« s¶n lµm çch m¹ng vµ kiªn quyÕt ®o¹n tuyÖt víi sù xuyªn t¹c chñ nghÜa x· héi theo lèi t− s¶n, sù xuyªn t¹c nµy ®· th¾ng thÕ trong çc ®¶ng d©n chñ - x· héi chÝnh thèng d−íi h×nh thøc trµo l−u x· héi - s«-vanh (nghÜa lµ chñ nghÜa x· héi trªn lêi nãi, chñ nghÜa s«-vanh trong viÖc lµm hoÆc lµ dïng khÈu hiÖu "b¶o vÖ tæ quèc" ®Ó che ®Ëy viÖc b¶o vÖ lîi Ých cña bän t− b¶n trong çc cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa), còng nh− d−íi h×nh thøc trµo l−u "ph¸i gi÷a" (tøc lµ nh÷ng sù dao ®éng v« nguyªn t¾c, bÊt lùc gi÷a chñ nghÜa x· héi - s«-vanh vµ cuéc ®Êu tranh çch m¹ng quèc tÕ chñ nghÜa cña giai cÊp v« s¶n1)) chuÈn bÞ

1) Trong b¶n th¶o, ®o¹n "çch m¹ng vµ kiªn quyÕt ®o¹n tuyÖt... cuéc ®Êu tranh çch m¹ng quèc tÕ chñ nghÜa cña giai cÊp v« s¶n)", bÞ g¹ch bá.

V. I. L ª - n i n

618

cho giai cÊp v« s¶n giµnh chÝnh quyÒn nh»m thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p kinh tÕ vµ chÝnh trÞ, nh÷ng biÖn ph¸p nµy t¹o thµnh néi dung cña cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa.

* * *

ViÖc hoµn thµnh nhiÖm vô ®ã ― mét nhiÖm vô ®ßi hái ph¶i cã sù tin cËy hoµn toµn nhÊt, sù liªn minh trªn t×nh anh em hÕt søc chÆt chÏ vµ sù thèng nhÊt trùc tiÕp çc hµnh ®éng çch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n trong tÊt c¶ çc n−íc tiªn tiÕn ― kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc nÕu kh«ng cã sù ®o¹n tuyÖt tøc kh¾c vµ trªn ph−¬ng diÖn nguyªn t¾c víi luËn ®iÖu xuyªn t¹c chñ nghÜa x· héi theo lèi t− s¶n, luËn ®iÖu nµy ®· th¾ng thÕ ë nh÷ng tÇng líp chãp bu trong ®¹i ®a sè çc ®¶ng d©n chñ - x· héi chÝnh thèng. LuËn ®iÖu xuyªn t¹c ®ã, mét mÆt lµ trµo l−u x· héi - s«-vanh, tøc lµ chñ nghÜa x· héi trªn lêi nãi, chñ nghÜa s«-vanh trong viÖc lµm, che ®Ëy viÖc b¶o vÖ nh÷ng lîi Ých ¨n c−íp cña giai cÊp t− s¶n d©n téc "n−íc m×nh" b»ng khÈu hiÖu "b¶o vÖ tæ quèc", vµ mÆt kh¸c lµ mét trµo l−u còng cã tÝnh chÊt quèc tÕ vµ réng r·i nh− thÕ, trµo l−u gäi lµ "ph¸i gi÷a", chñ tr−¬ng thèng nhÊt víi bän x· héi - s«-vanh, gi÷ nguyªn hoÆc söa ch÷a Quèc tÕ II ®· bÞ ph¸ s¶n, trµo l−u nµy dao ®éng gi÷a chñ nghÜa x· héi - s«-vanh vµ cuéc ®Êu tranh çch m¹ng quèc tÕ chñ nghÜa cña giai cÊp v« s¶n nh»m thùc hiÖn chÕ ®é x· héi chñ nghÜa

* * *

Kinh nghiÖm çc cuéc çch m¹ng Nga 1905 vµ 1917, nh÷ng cuéc çch m¹ng ®· t¹o ra çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ mét sè tæ chøc t−¬ng tù nh− thÕ, ― ®· chøng thùc b»ng çch ®ã kinh nghiÖm cña C«ng x· Pa-ri, kinh nghiÖm ®ã lµ: giai cÊp v« s¶n cÇn ph¶i cã nhµ n−íc trong thêi kú qu¸ ®é tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi, nh−ng nhµ n−íc ®ã1) kh«ng thÓ lµ nhµ n−íc kiÓu th«ng

1) §o¹n: "Kinh nghiÖm çc cuéc çch m¹ng Nga... nh−ng nhµ n−íc ®ã" bÞ g¹ch bá trong b¶n th¶o. PhÇn cuèi cña ®o¹n ®ã do t×nh cê mµ


619

th−êng, mµ ph¶i lµ mét tæ chøc trùc tiÕp cã tÝnh chÊt quÇn chóng vµ v« cïng réng r·i cña c«ng nh©n vò trang, nh÷ng c«ng nh©n nµy thay thÕ nh÷ng c«ng cô cai trÞ tr−íc kia: qu©n ®éi th−êng trùc, c¶nh s¸t vµ giíi quan l¹i. Gi¶i thÝch cho giai cÊp v« s¶n hiÓu râ nh÷ng nhiÖm vô cña mét nhµ n−íc nh− thÕ, ― mét nhµ n−íc ®ñ søc cñng cè nãi chung nh÷ng thµnh qu¶ cña çch m¹ng, còng nh− b¶o ®¶m sù qu¸ ®é hßa b×nh nhÊt vµ cã kÕ ho¹ch nhÊt lªn chñ nghÜa x· héi, ― ph¶i lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu cña ®¶ng v« s¶n bªn c¹nh nhiÖm vô ®Êu tranh chèng nh÷ng ®¹i biÓu cña Quèc tÕ II (1889 - 1914) ®· bÞ ph¸ s¶n, bän nµy ®· xuyªn t¹c chñ nghÜa M¸c vµ ®· ph¶n béi chñ nghÜa x· héi trong vÊn ®Ò chuyªn chÝnh v« s¶n.

Chñ nghÜa t− b¶n ®éc quyÒn mµ trong thêi kú chiÕn tranh ®· ph¸t triÓn ®Æc biÖt nhanh chãng thµnh chñ nghÜa t− b¶n ®éc quyÒn nhµ n−íc ë mét sè n−íc tiªn tiÕn, chñ nghÜa t− b¶n ®éc quyÒn Êy cã nghÜa lµ x· héi hãa trªn quy m« réng lín nÒn s¶n xuÊt vµ do ®ã chuÈn bÞ ®Çy ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan ®Ó tiÕn lªn x©y dùng x· héi x· héi chñ nghÜa1).

* * *

Trong c−¬ng lÜnh tèi thiÓu, tÊt c¶ ®o¹n ®Çu (tõ çc ch÷: "Trªn con ®−êng" cho ®Õn § 1) ®Òu ph¶i bá ®i vµ thay thÕ b»ng ®o¹n sau ®©y:

Trong t×nh h×nh hiÖn nay cña n−íc Nga, khi mµ ChÝnh phñ l©m thêi n»m trong tay giai cÊp ®Þa chñ vµ t− b¶n vµ ®−îc sù

kh«ng bÞ g¹ch bá; phÇn nµy ®−îc viÕt lªn mét trang riªng, cuèi trang cã ghi chó nh− sau víi nÐt ch÷ kh«ng râ lµ cña ai: "Bæ sung: tr×nh ®é chuÈn bÞ cña bé m¸y ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt d−íi h×nh thøc çc t¬-rít vµ sù tËp trung çc ng©n hµng" (xem ®o¹n bæ sung cña V. I. Lª-nin trong "Dù th¶o nh÷ng ®iÓm söa ®æi çc phÇn lý luËn, chÝnh trÞ vµ mét sè phÇn kh¸c cña c−¬ng lÜnh". Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 32. tr. 139 - 140).

1) Trong b¶n th¶o, ®o¹n: "Chñ nghÜa t− b¶n ®éc quyÒn ... x· héi x· héi chñ nghÜa" ®· bÞ g¹ch bá.

V. I. L ª - n i n

620

tÝn nhiÖm ― tÊt nhiªn lµ kh«ng v÷ng vµng ― cña ®«ng ®¶o quÇn chóng d©n c− tiÓu t− s¶n, ®· buéc ph¶i triÖu tËp Quèc héi lËp hiÕn, th× ®¶ng cña giai cÊp v« s¶n ®øng tr−íc mét nhiÖm vô trùc tiÕp lµ ®Êu tranh cho mét c¬ cÊu nhµ n−íc cã thÓ b¶o ®¶m tèt nhÊt sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ çc lîi Ých cña nh©n d©n nãi chung, còng nh− kh¶ n¨ng qu¸ ®é mét çch ªm th¾m nhÊt lªn chñ nghÜa x· héi nãi riªng.

§¶ng ®Êu tranh vµ gióp ®ì quÇn chóng nh©n d©n ®Êu tranh kh«ng chËm trÔ cho mét nÒn céng hßa d©n chñ, b¾t ®Çu thùc hiÖn quyÒn tù do b»ng viÖc tù ®éng tæ chøc quÇn chóng ë bªn d−íi vµ ®ång thêi tranh thñ x©y dùng kh«ng ph¶i lµ mét nÒn céng hßa ®¹i nghÞ - t− s¶n, trong ®ã chØ b¶o ®¶m sù thèng trÞ cho bän t− b¶n còng nh− kh¶ n¨ng sö dông b¹o lùc chèng l¹i quÇn chóng b»ng çch gi÷ nguyªn nh÷ng c¬ quan ¸p bøc quÇn chóng tr−íc kia: c¶nh s¸t, qu©n ®éi th−êng trùc, giíi quan l¹i, ― mµ lµ mét nÒn céng hßa d©n chñ h¬n cña v« s¶n vµ n«ng d©n, trong ®ã kh«ng thÓ vµ kh«ng cho phÐp duy tr× nh÷ng c¬ quan ¸p bøc Êy, cßn chÝnh quyÒn nhµ n−íc th× trùc tiÕp thuéc vÒ b¶n th©n toµn thÓ c«ng nh©n vµ n«ng d©n ®−îc vò trang.

§ 1. Toµn bé quyÒn lùc tèi cao trong nhµ n−íc ph¶i n»m trong tay çc ®¹i biÓu cña nh©n d©n, çc ®¹i biÓu nµy ph¶i do nh©n d©n bÇu ra vµ cã thÓ bÞ nh©n d©n b·i miÔn bÊt kú lóc nµo, vµ hä hîp thµnh mét quèc héi duy nhÊt, mét viÖn.

§ 2 ― bæ sung: sè ®¹i biÓu theo tû lÖ trong tÊt c¶ çc cuéc bÇu cö; quyÒn b·i

miÔn tÊt c¶ çc nghÞ sÜ vµ nh÷ng ®¹i biÓu d©n cö, kh«ng trõ mét ai, vµo bÊt cø lóc nµo, theo quyÕt ®Þnh cña ®a sè cö tri ®· bÇu ra hä.

§ 3 ― bæ sung: kh«ng cã bÊt kú sù gi¸m s¸t hoÆc kiÓm so¸t nµo tõ trªn

xuèng ®èi víi nh÷ng quyÕt ®Þnh vµ nh÷ng hµnh ®éng cña çc c¬ quan tù qu¶n khu vùc vµ ®Þa ph−¬ng.

§ 9 cÇn söa ®æi nh− sau: quyÒn tù do ph©n lËp vµ thµnh lËp nhµ n−íc cña m×nh


621

ph¶i ®−îc ¸p dông cho tÊt c¶ çc d©n téc ë trong quèc gia. NÒn céng hßa cña nh©n d©n Nga ph¶i thu hót vÒ phÝa m×nh çc d©n téc hoÆc çc s¾c téc kh¸c, nh−ng kh«ng ph¶i b»ng b¹o lùc, mµ hoµn toµn b»ng sù tháa thuËn tù nguyÖn nh»m x©y dùng mét nhµ n−íc chung. Sù thèng nhÊt vµ khèi liªn minh anh em cña c«ng nh©n tÊt c¶ çc n−íc kh«ng dung thø bÊt kú mét hµnh ®éng b¹o lùc trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp nµo ®èi víi çc d©n téc kh¸c.

§ 11― söa ®æi nh− thÕ nµy: çc quan tßa vµ tÊt c¶ çc nhµ chøc tr¸ch d©n sù còng nh−

qu©n sù, ®Òu do nh©n d©n bÇu ra; tÊt c¶ nh÷ng ng−êi ®ã ®Òu cã thÓ bÞ b·i miÔn bÊt kú lóc nµo, theo quyÕt ®Þnh cña ®a sè nh÷ng ng−êi ®· bÇu ra hä; tiÒn l−¬ng cña tÊt c¶ çc viªn chøc nhµ n−íc kh«ng cao h¬n tiÒn l−¬ng cña mét c«ng nh©n giái ― 300 - 500 róp, tïy theo sè ng−êi trong gia ®×nh vµ thu nhËp cña nh÷ng ng−êi nµy; tuyÖt ®èi cÊm çc viªn chøc lÊy çc kho¶n thu nhËp tõ çc nguån kh¸c thªm vµo tiÒn l−¬ng.

§ 12 ― söa ®æi nh− thÕ nµy: thay thÕ c¶nh s¸t vµ qu©n ®éi th−êng trùc b»ng viÖc vò

trang toµn d©n; c«ng nh©n vµ viªn chøc ph¶i ®−îc h−ëng tiÒn c«ng do bän t− b¶n tr¶ trong thêi gian lµm c«ng viÖc x· héi trong ®éi d©n c¶nh toµn d©n.

* * *

§ 14 ― trong phÇn chÝnh trÞ, § 5 vµ nh÷ng tiÕt kh¸c trong phÇn kinh tÕ, c ò n g n h− t o µ n b é p h Ç n k i n h t Õ , ph¶i ®−îc xem xÐt l¹i bëi nh÷ng tiÓu ban riªng gåm çc çn bé cña phong trµo c«ng ®oµn vµ gåm nh÷ng nhµ s− ph¹m.

Sau ®iÓm nãi vÒ vÊn ®Ò tµi chÝnh trong c−¬ng lÜnh (sau çc ch÷: "dùa vµo thu nhËp vµ tµi s¶n kÕ thõa"), bæ sung thªm:

Mét mÆt, tr×nh ®é ph¸t triÓn cao cña chñ nghÜa t− b¶n ®· ®¹t ®−îc trong lÜnh vùc ng©n hµng vµ trong çc ngµnh c«ng nghiÖp ®· ®−îc t¬-rít hãa, mÆt kh¸c sù tµn ph¸ nh− lµ hËu qu¶ cña cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa vµ nh− lµ nh©n tè tõ kh¾p mäi n¬i

V. I. L ª - n i n

622

®ßi hái ph¶i cã sù kiÓm so¸t cña nhµ n−íc vµ x· héi ®èi víi viÖc s¶n xuÊt vµ viÖc ph©n phèi nh÷ng s¶n phÈm chñ yÕu nhÊt, tÊt c¶ nh÷ng çi ®ã ®ang thóc ®Èy ®¶ng ph¶i ®Ò ra yªu s¸ch quèc h÷u hãa çc ng©n hµng, çc xanh-®i-ca (t¬-rít), v. v..

* * *

C−¬ng lÜnh ruéng ®Êt ph¶i ®−îc thay thÕ b»ng mét nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt (xem riªng v¨n b¶n cña nghÞ quyÕt ®ã)1) hoÆc lµ so¹n l¹i c¨n cø theo nghÞ quyÕt ®ã2).

* * *

Xãa bá hoµn toµn phÇn cuèi cña c−¬ng lÜnh (hai ®o¹n cuèi cïng, tõ çc ch÷: "Cè g¾ng ®¹t tíi").

* VÒ c−¬ng lÜnh Ph−¬ng ¸n lµm tèt h¬n 3)

§¶ng cña giai cÊp v« s¶n kh«ng thÓ chØ giíi h¹n nh÷ng nguyÖn väng cña m×nh trong ph¹m vi nÒn céng hßa d©n chñ ®¹i nghÞ - t− s¶n, v× ë kh¾p n¬i trªn thÕ giíi hiÖn nay chÕ ®é céng hßa ®ã ®ang duy tr× vµ ®ang t×m çch gi÷ m·i nh÷ng c«ng cô qu©n chñ nh»m ¸p bøc quÇn chóng, cô thÓ lµ: c¶nh s¸t, qu©n ®éi th−êng trùc, giíi quan l¹i cã ®Æc quyÒn.

§¶ng ®Êu tranh cho nÒn céng hßa v« s¶n - n«ng d©n d©n chñ h¬n, trong ®ã c¶nh s¸t vµ qu©n ®éi th−êng trùc hoµn toµn bÞ thñ tiªu vµ ®−îc thay thÕ b»ng viÖc vò trang toµn d©n, b»ng chÕ ®é d©n c¶nh mµ toµn thÓ nh©n d©n ®Òu tham gia; tÊt c¶ nh÷ng

1) Xem "NghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt". Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 31, tr. 425 - 428.

2) Xem "Nh÷ng tµi liÖu vÒ viÖc söa ®æi c−¬ng lÜnh cña ®¶ng". Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 32, tr. 143 - 144.

3) Ph−¬ng ¸n nµy ®−îc ®−a vµo "Dù th¶o nh÷ng ®iÓm söa ®æi çc phÇn lý luËn, chÝnh trÞ vµ mét sè phÇn kh¸c cña c−¬ng lÜnh" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 32, tr. 141).


623

ng−êi cã chøc vÞ, kh«ng trõ mét ai, kh«ng nh÷ng ph¶i ®−îc bÇu ra, mµ cßn cã thÓ bÞ b·i miÔn bÊt kú lóc nµo theo yªu cÇu cña ®a sè nh÷ng ng−êi ®· bÇu ra hä; tiÒn l−¬ng cña tÊt c¶ nh÷ng ng−êi ®ã, kh«ng trõ mét ai, kh«ng cao h¬n tiÒn l−¬ng trung b×nh cña mét c«ng nh©n giái; çc c¬ quan ®¹i nghÞ ®−îc thay thÕ tõng b−íc b»ng çc x«-viÕt ®¹i biÓu cña nh©n d©n (®¹i biÓu cho çc giai cÊp kh¸c nhau vµ çc nghÒ kh¸c nhau hoÆc cho çc ®Þa ph−¬ng kh¸c nhau), çc x«-viÕt nµy võa lµ c¬ quan lËp ph¸p võa lµ c¬ quan thùc hiÖn tÊt c¶ çc ®¹o luËt do m×nh ban hµnh.

ViÕt vµo th¸ng T−, chËm nhÊt lµ ngµy 28 (11 th¸ng N¨m), 1917



Nh÷ng ý kiÕn ghi chó vÒ çc vÊn ®Ò chÝnh s¸ch kinh tÕ 796

§Ó nhí: Hîp nhÊt thµnh çc héi tiªu dïng. Çc sæ tiªu dïng vµ sæ

lao ®éng. B¾t ®Çu tõ nh÷ng ng−êi giµu: çc sæ tiªu dïng vµ lao ®éng

mçi quyÓn 50 róp. Çc chñ nhµ cã 2 400 róp vµ > " cã sè buång > sè nh©n khÈu bÊt ®éng s¶n trªn 25 000 róp Lµm viÖc cho nhµ n−íc vµ cho x· héi víi sè l−¬ng 3 000 róp

vµ > (10 róp mét sæ). ((1) ChuÈn bÞ chÕ ®é nghÜa vô lao ®éng toµn d©n vµ 2) ®Êu

tranh chèng ph¸ ho¹i ngÇm) + ((3) liªn hiÖp giai cÊp gi÷a c«ng nh©n n«ng th«n vµ d©n nghÌo n«ng th«n.)

V. I. L ª - n i n

624

TÞch thu (quèc h÷u hãa) çc ®−êng s¾t t− nh©n. Quèc h÷u hãa çc c«ng ty cæ phÇn. TÞch thu çc c«ng x−ëng vµ nhµ m¸y víi sè c«ng nh©n trªn

20 ng−êi hoÆc víi doanh sè trªn 100 000 róp.

"Whip"

§¶ng ®oµn b«n-sª-vÝch trong Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt: cø 5 ng−êi th× cã 1 ng−êi ph¶i tham gia lµm "trùc ban" hoÆc "lïa dån" ("whip") hoÆc "ng−êi ®èc thóc".

Ban th−êng vô cña ®¶ng ®oµn: phôc tïng trong viÖc biÓu quyÕt.

Çc tiÓu ban kiÓm so¸t vµ tæ chøc hay lµ çc nhãm nh÷ng ñy viªn Ban kiÓm tra ®ét xuÊt vµ nhãm çn bé tæ chøc l−u ®éng (thuéc ®¶ng ®oµn b«n-sª-vÝch trong Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt).

Nh÷ng phiªn häp l−u ®éng cña çc kÕ to¸n viªn: çc ng©n hµng vµ çc phßng giao dÞch kh¸c.

ViÕt sím nhÊt lµ ngµy 14 (27) th¸ng Ch¹p 1917



Dµn bµi çc luËn c−¬ng vÒ vÊn ®Ò ký kÕt ngay mét hßa −íc riªng rÏ

vµ cã tÝnh chÊt th«n tÝnh 797

9. Nh÷ng lý lÏ chñ tr−¬ng mét cuéc chiÕn tranh çch m¹ng ngay lËp tøc (tÝnh chÊt kh«ng ®óng ®¾n cña nh÷ng lý lÏ nµy)

9. ― (dd) (1) "ng−êi ta ®· høa"... (cf. 13. X. 1915) ― ― ― ― (nghÜa vô cña chóng ta lµ c h u È n b Þ cho mét cuéc chiÕn tranh çch m¹ng)

VÒ vÊn ®Ò ký kÕt ngay mét hßa −íc

625

10. ― (aa) (2) çc nghÜa vô quèc tÕ...1)

11. ― (cc) (3) viÖc lµm mÊt tinh thÇn... (bb) (4) "tháa thuËn" víi chñ nghÜa ®Õ quèc §øc1)

11 b i s │"Tháa thuËn" víi chñ nghÜa ®Õ quèc §øc? Kh«ng ®óng. ThÝ dô vÒ mét cuéc b·i c«ng.

12. Ph¶n ®èi mét cuéc chiÕn tranh çch m¹ng ngay lËp tøc vµ t¸n thµnh mét hßa −íc cã tÝnh chÊt th«n tÝnh:

(α) mét çch kh¸ch quan = tay sai cña Uyn-x¬n (cø mét binh sÜ th× 100 róp).

13. (β) ®¸nh liÒu (chiÕm Rª-ven vµ E-xt«-ni-a, bá mÊt ph¸o binh vµ cã thÓ c¶ Pª-t¬-r«-gr¸t).

14. (γ) k h « n g c ã k h ¶ n ¨ n g gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô cña cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë n−íc Nga khi chiÕn tranh cßn tiÕp diÔn.

14. (δ) sù mÖt mái vµ t©m tr¹ng cña qu©n ®éi (hiÖn nay lµ qu©n ®éi d©n chñ).

15. (ε) tr−íc tiªn bãp chÕt giai cÊp t− s¶n Nga vµ tæ chøc l¹i n−íc Nga theo con ®−êng x· héi chñ nghÜa, s a u ® ã ph¸t ®éng cuéc chiÕn tranh çch m¹ng, mµ kh«ng mét phót nµo ®−îc ngõng viÖc chuÈn bÞ cuéc chiÕn tranh ®ã.

16. ΣΣ N Õ u cuéc çch m¹ng trong 1/4 - 1/2 n¨m s¾p tíi x¶y ra ë n−íc §øc, t h × chóng ta sÏ th¾ng, bÊt chÊp nh÷ng khã kh¨n gian khæ cña cuéc chiÕn tranh çch m¹ng.

N Õ u cuéc çch m¹ng x¶y ra m u é n h ¬ n th× 99/100 cã kh¶ n¨ng lµ ng−êi c«ng nh©n vµ n«ng d©n ®· mÖt mái sÏ lËt ®æ chÝnh quyÒn cña chóng ta, sÏ trao chÝnh quyÒn cho bän phiªu l−u m¹o hiÓm, khi ®ã bän nµy sÏ ký mét hßa −íc cã tÝnh chÊt th«n tÝnh cßn xÊu h¬n n÷a.

17. Chóng ta kh«ng cã quyÒn ®Ó cho vËn mÖnh cña cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë n−íc Nga ph¶i tïy thuéc vµo nh÷ng

1) Çc ®iÓm "10. ― (aa) (2)" vµ "11. ― (bb) (4)" bÞ g¹ch bá trong b¶n th¶o. Sau ®iÓm "11. ― (bb) (4)", Lª-nin ghi thªm: "xem 11 bis ë mÆt sau" vµ ngoµi lÒ còng cã nh÷ng ch÷: "xem 11 bis".

V. I. L ª - n i n

626

®iÒu kiÖn rÊt bÊp bªnh vµ hoµn toµn kh«ng thÓ kiÓm tra ®−îc nh− thÕ.

18. Çi nµo tèt h¬n: ®Ó mÊt Ba-lan + LÝt-va + Cuèc-li-an-®i-a + etc. hay lµ ®Ó mÊt çch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë n−íc Nga?

TiÕp n÷a: LiÒu m¹ng ®Ó cã thÓ ®Ó mÊt çch m¹ng x· héi chñ nghÜa v×

n−íc Ba-lan etc.? Kh«ng thÓ nghi ngê trong viÖc gi¶i ®¸p vÊn ®Ò nµy. 19. Kh«ng thÓ ®¸nh liÒu ®Ó tr«ng chê mét cuéc çch m¹ng

nhanh chãng (trong 1/4 - 1/2 n¨m) ë ch©u ¢u, mµ ph¶i c h u È n b Þ mét çch cã hÖ thèng, nh−ng kh«ng hÒ n«n nãng kiÓu ®¸nh b¹c, cho mét cuéc chiÕn tranh çch m¹ng b»ng çch lîi dông "s ù b Ë n b Þ u " c ñ a c ¶ h a i nhãm ®Õ quèc khæng lå v × c h i Õ n t r a n h .

20. ChÝnh s¸ch cö chØ ®Ñp vµ nh÷ng lêi lÏ khoa tr−¬ng

çch m¹ng ®ã lµ tÝnh chÊt nguy hiÓm cña thêi cuéc. 21. Mét çch kh¸ch quan: liªn minh víi Uyn-x¬n hay lµ sù

thÊt b¹i, nh−ng k h « n g c ã b Ê t k ú sù liªn minh n µ o víi bän ®Õ quèc.

22. Lùc l−îng cña c¶ hai nhãm khæng lå xÊp xØ ngang nhau, kh«ng cã chóng ta vµo ®ã. Cø ®Ó cho chóng tiªu hao lÉn nhau (chõng nµo trong n−íc chóng ch−a bïng næ çch m¹ng), cßn chóng ta th× sÏ cñng cè çch m¹ng x· héi chñ nghÜa. §ã lµ con ®−êng ® ¸ n g t i n c Ë y h ¬ n dÉn tíi çch m¹ng x· héi chñ nghÜa thÕ giíi. §ã lµ con ®−êng duy nhÊt kh«ng phiªu l−u m¹o hiÓm, kh«ng n«n nãng kiÓu ®¸nh b¹c, kh«ng liÒu lÜnh.

ViÕt vµo ®Çu th¸ng Giªng, chËm nhÊt lµ ngµy 7 (20), 1918

In lÇn ®Çu n¨m 1929 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XI


"Çc ®Ò c−¬ng vÒ t×nh h×nh chÝnh trÞ hiÖn nay

627

S¬ th¶o ®Ò c−¬ng vÒ chÝnh s¸ch ng©n hµng1) 1. Lµm b¸o ço tæng kÕt nh÷ng çi thu ®−îc ë çc ng©n

hµng. 2. Mêi mét sè l−îng ®Çy ®ñ çc çn bé cã kinh nghiÖm ®Ó

xóc tiÕn c«ng viÖc nµy. 3. Gi÷ nguyªn viÖc quèc h÷u hãa çc ng©n hµng. 4. Hîp nhÊt tÊt c¶ çc ng©n hµng thµnh mét Ng©n hµng

nh©n d©n cña n−íc Céng hßa Nga. 5. Më thËt nhiÒu chi ®iÕm. 6. Tuyªn bè quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m cña çc kho¶n tiÒn göi

vµo (®iÒu nµy dÜ nhiªn kh«ng hÒ h¹n chÕ quyÒn cña nhµ n−íc trong viÖc thu thuÕ).

7. ChÕ ®é l−u th«ng sÐc mét çch tù do. 8. Hoµn toµn duy tr× chÕ ®é kiÓm so¸t do c«ng nh©n tiÕn

hµnh (c¶ trong lÜnh vùc cÊp ph¸t tiÒn). 9. Duy tr× viÖc ®Þnh møc cÊp ph¸t tiÒn cho nh÷ng nhu cÇu

tiªu dïng; ban hµnh mét sè ®iÒu kiÖn dÔ d·i trong thùc hµnh.

ViÕt vµo th¸ng T−, sím nhÊt lµ ngµy 8, 1918



Dù th¶o ban ®Çu "çc ®Ò c−¬ng

vÒ t×nh h×nh chÝnh trÞ hiÖn nay" 798

T×nh h×nh chÝnh trÞ trong nh÷ng ngµy gÇn ®©y ®· trë nªn

c¨ng th¼ng, thø nhÊt, do NhËt-b¶n s¾p më cuéc tiÕn c«ng;


V. I. L ª - n i n

628

thø hai, do trong chÝnh s¸ch cña n−íc §øc xuÊt hiÖn sù chuyÓn h−íng tõ khuynh h−íng Ýt nhiÒu cã tÝnh chÊt ngo¹i giao mong muèn tiÕn tíi mét hßa −íc víi n−íc Nga ― sang kh¶ n¨ng th¾ng lîi cña ph¸i qu©n sù §øc lµ ph¸i muèn më cuéc tiÕn c«ng ngay lËp tøc;

thø ba, do ®¶ng cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn vµ nh÷ng ng−êi th¸ng M−êi ë U-cra-i-na phôc håi chñ nghÜa qu©n chñ t− s¶n, víi sù gióp ®ì cña qu©n ®éi §øc;

thø t−, do n¹n ®ãi trë nªn trÇm träng nhÊt vµ t×nh tr¹ng rèi lo¹n vÒ l−¬ng thùc, v× U-cra-i-na bÞ chiÕm vµ chóng ta bÞ c¾t khái R«-xtèp vµ B¾c Çp-ca-d¬.

_____

T×nh h×nh chÝnh trÞ trë nªn c¨ng th¼ng nh− thÕ, thÕ lùc ph¶n çch m¹ng t¨ng c−êng tiÕn c«ng nh− thÕ, buéc ChÝnh quyÒn x«-viÕt, mét mÆt ph¶i t¨ng c−êng viÖc cæ ®éng vµ gi¶i thÝch cho quÇn chóng thÊy râ nguy c¬ nghiªm träng tr−íc m¾t vµ sù cÇn thiÕt ph¶i t¨ng c−êng chuÈn bÞ vÒ mÆt qu©n sù; mÆt kh¸c ph¶i ®Èy m¹nh viÖc ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p thËt kiªn quyÕt chèng l¹i giai cÊp t− s¶n ë n−íc ta ®ang ngãc ®Çu dËy víi nh÷ng kÕ ho¹ch ph¶n çch m¹ng.

_____

ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt tuyÖt ®èi kh«ng ®−îc thay ®æi. Chóng ta vÉn ®ang ®øng tr−íc mét nguy c¬ rÊt thùc tÕ ― vµ h«m nay cßn nghiªm träng h¬n vµ gÇn h¬n lµ h«m qua ― tøc lµ nguy c¬ cã sù tiÕn qu©n cña bän NhËt nh»m ®¸nh l¹c h−íng qu©n ®éi §øc b»ng çch tiÕn s©u vµo phÇn ch©u ¢u cña n−íc Nga, mÆt kh¸c lµ sù ®iÒu ®éng qu©n ®éi §øc tiÕn ®¸nh Pª-t¬-r«-gr¸t vµ M¸t-xc¬-va trong tr−êng hîp ph¸i qu©n sù §øc th¾ng lîi. Chóng ta vÉn ph¶i nh− tr−íc, ph¶i øng phã víi nh÷ng mèi nguy ®ã b»ng mét s¸ch l−îc rót lui, chê ®îi vµ lùa chiÒu, ®ång thêi tiÕp tôc ra søc ®Èy m¹nh viÖc chuÈn bÞ vÒ mÆt qu©n sù.

Nh÷ng nhËn xÐt vÒ vÊn ®Ò gi¸ quy ®Þnh cho lóa m×

629

Bªn c¹nh ®ã, cÇn ph¶i thõa nhËn r»ng giai cÊp t− s¶n Nga ®ang sö dông mét çch cùc kú tr¾ng trîn c«ng cô g©y hoang mang, cßn c«ng t¸c cæ ®éng cña chóng ta nh»m siÕt chÆt kû luËt vµ nh»m t¨ng c−êng chuÈn bÞ vÒ mÆt qu©n sù, l¹i kh«ng ®−îc v−ît qua giíi h¹n mµ ®i qu¸ giíi h¹n Êy th× tù chóng ta sÏ gãp phÇn t¹o ra sù hoang mang (®iÒu ®ã thÊy râ trong nh÷ng lêi ph¸t biÓu chÝnh trÞ kh«ng v÷ng vµng cña mét sè ®ång chÝ, hä ®«i khi diÔn trß "t¶" khuynh).


In lÇn ®Çu n¨m 1929 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XI


Nh÷ng nhËn xÐt vÒ vÊn ®Ò gi¸ quy ®Þnh cho lóa m× 799

δ) nh÷ng thêi kú gi¶m sôt β) t¨ng lªn rÊt m¹nh α) tµi liÖu chÝnh trÞ vµ th¸i ®é ®èi víi n«ng d©n γ) tr−ng thu maximum s¶n phÈm phi n«ng nghiÖp ε) thêi h¹n phª duyÖt lÇn cuèi: 2 - 3 ngµy.

Ngµy mai çc b¸o nãi vÒ viÖc t¨ng lªn s¾p tíi 800

t ¨ n g l−¬ n g

lóa m× t¨ng lªn 31/2 - 4 lÇn so víi hiÖn thêi 801

lóa m× t¨ng lªn gÊp 25 lÇn s¶n phÈm phi n«ng nghiÖp gÊp 30 lÇn

ViÕt ngµy 5 hoÆc ngµy 6 th¸ng T¸m 1918



V. I. L ª - n i n

630

Nh÷ng ý kiÕn ghi chó t¹i phiªn häp cña ñy ban phô tr¸ch vÊn ®Ò ®¹n d−îc 802

P h i ª n h ä p t h ø n h Ê t c ñ a ñ y b a n p h ô t r ¸ c h v Ê n ® Ò ® ¹ n d − î c n g µ y 5 t h ¸ n g C h ¹ p 1 9 1 8

Nhµ m¸y s¶n xuÊt ®¹n ë Tu-la.

Nh÷ng biÖn ph¸p t¨ng n¨ng suÊt. B a n q u ¶ n t r Þ m í i T i Ò n t h − ë n g . C a b a (+ 2 000 ng−êi). G i ¶ i p h ã n g tho¸t khái së giao dÞch lao ®éng (ë Tu-la). B æ s u n g thiÕt bÞ (lÊy trong sè thõa ë Pª-t¬-r«-gr¸t). KiÓm kª vµ thèng kª s¶n xuÊt: hµng tuÇn. Nh÷ng kiÓu mÉu cña n−íc ngoµi. Dïng çch g× ®Ó triÖu tËp c«ng nh©n lµnh nghÒ ë kh¾p n−íc

Nga? Thuª nh÷ng chuyªn gia ë n−íc ngoµi. NhiÖm vô cña Ban khoa häc - kü thuËt. §Æt chÕ ®é kiÓm kª s¶n xuÊt hµng tuÇn mét çch ®óng ®¾n. Sè ®¹n s¶n xuÊt mçi ngµy theo mét c«ng nh©n:

1916: 240 1918: 225

N ¨ n g s u Ê t c ñ a n h µ m ¸ y maximum 1916: 35 triÖu 1918: çc th¸ng XII - 16 - 18 - 20 (cã thÓ ®Õn 25 - 27) triÖu 1919: I - 16 - 20

II - 18 - 25 III - 20 - 27 IV - 22 - 29 V - 25 - 31

VÒ ®iÒu lÖ vÒ canh t¸c chung ruéng ®Êt

631

VI - 28 - 33 VII -35

Sau mét th¸ng hoÆc sau hai th¸ng ban hµnh chÕ ®é lµm viÖc ba ca.




Nh÷ng ý kiÕn ghi chó vÒ viÖc gióp ®ì kh¸c-cèp 803

1) Göi mét sè l−îng tiÒn tèi ®a cho Kh¸c-cèp. 2) Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ― khÈn cÊp göi v¶i vãc

®Õn ®ã, v. v.. 3) Thµnh lËp mét trung t©m ë Kh¸c-cèp...

Cö ng−êi cö çn bé tæ chøc, dï chØ mÊy ng−êi th«i, ― hiÓu biÕt vÒ

c«ng t¸c l−¬ng thùc 804

ViÕt kho¶ng gi÷a ngµy 3 vµ 17 th¸ng Giªng 1919



ý kiÕn nhËn xÐt vÒ b¶n dù th¶o ®iÒu lÖ vÒ canh t¸c chung ruéng ®Êt 805

§iÒu 1. ViÖc canh t¸c chung ruéng ®Êt ®−îc tiÕn hµnh trong

ph¹m vi çc c«ng x· hoÆc çc héi ë n«ng th«n, trong ®ã viÖc canh t¸c ®−îc

V. I. L ª - n i n

632

tiÕn hµnh mét çch tËp thÓ b»ng toµn thÓ çc thµnh viªn hoÆc tõng nhãm riªng biÖt nh»m thùc hiÖn tèt viÖc ®Çu t− lao ®éng cã tæ chøc vµ sö dông tËp thÓ nh÷ng t− liÖu s¶n xuÊt vµo viÖc cµy bõa vµ gieo trång, thu ho¹ch mïa mµng còng nh− c¶i t¹o chÊt ®Êt mét çch c¨n b¶n.

§iÒu 2. ViÖc canh t¸c chung ruéng ®Êt ®−îc tæ chøc trªn toµn bé ruéng ®Êt cña c«ng x· vµ cña héi hoÆc trªn tõng phÇn ®Êt riªng biÖt cña c«ng x· vµ cña héi; viÖc canh t¸c chung cã thÓ ®−îc thùc hiÖn mét çch th−êng xuyªn hoÆc trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, hoÆc nh»m ®¹t ®−îc mét môc tiªu cô thÓ.

?? ph¶i nãi: c¶ ruéng ®Êt kh«ng ®−îc ph©n phèi lÉn ruéng ®Êt ®· ®−îc ph©n phèi

Chó thÝch: 1) Nh÷ng ruéng ®Êt canh t¸c chung cã thÓ lµ ruéng ®Êt kh«ng ®−îc ph©n phèi1) cho çc c¬ së kinh doanh riªng rÏ, nh÷ng phÇn ruéng ®Êt chia ®Ó l¹i cho héi trùc tiÕp sö dông v× ng−êi ®−îc h−ëng çc phÇn ruéng ®Êt ®ã v¾ng mÆt, bá ®i hoÆc ®· chÕt, còng nh− nh÷ng phÇn ruéng ®Êt mµ nh÷ng ng−êi ®−îc h−ëng kh«ng thÓ canh t¸c ®−îc.

...

?? ph¶i lµ: ®a sè th−êng

§iÒu 5. ViÖc chuyÓn toµn bé ruéng ®Êt cña héi vµo diÖn canh t¸c chung ®−îc tiÕn hµnh theo nghÞ quyÕt ®−îc th«ng qua bëi mét ®a sè b»ng 2/3 sè phiÕu cña nh÷ng thµnh viªn cã ®ñ t− çch ph¸p lý cã mÆt t¹i ®¹i héi toµn thÓ thµnh viªn cña héi.

trong tÊt c¶ çc tr−êng hîp

§iÒu 6. §èi víi bÊt kú nhãm chñ hé nµo, bÊt kÓ nhiÒu hay Ýt, nÕu muèn canh t¸c chung ruéng ®Êt, th× héi cã nghÜa vô b¾t buéc ph¶i giao cho hä sè diÖn tÝch ruéng ®Êt dµnh cho hä trong nh÷ng tr−êng hîp:

1) khi chia l¹i toµn bé theo ®Þnh kú;

1) Chç nµy vµ nh÷ng chç sau do V. I. Lª-nin g¹ch d−íi.


633

??

2) khi ruéng ®Êt cña nh÷ng chñ hé Êy ®−îc ph©n bè thµnh kho¶nh riªng hoÆc xen kÏ nhau trong nh÷ng çnh ®ång kh¸c nhau; 3) khi cã thÓ giao kho¶nh ruéng riªng Êy mµ kh«ng cÇn chê chia l¹i toµn bé ruéng ®Êt vµ ph¸ bá bê ruéng.

§iÒu 7. NÕu mét nhãm chñ hé gåm Ýt nhÊt lµ 50 nh©n khÈu muèn canh t¸c chung mét çch th−êng xuyªn vµ hoµn toµn ruéng ®Êt, song viÖc dµnh cho hä mét sè ruéng ®Êt cÇn thiÕt ®Ó canh t¸c chung kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc nÕu kh«ng chia l¹i toµn bé ruéng ®Êt cña héi, mµ héi l¹i kh«ng t¸n thµnh lµm nh− thÕ, th× viÖc dån ruéng ®Êt vµo mét chç cho nh÷ng ng−êi muèn canh t¸c chung nhÊt thiÕt ph¶i ®−îc tiÕn hµnh theo nghÞ quyÕt cña ban ruéng ®Êt cña huyÖn.

§iÒu 8. Mçi nhãm chñ hé thuéc thµnh phÇn çc c«ng x· vµ çc héi sau khi ®· chuyÓn sang thùc hiÖn viÖc canh t¸c chung th−êng xuyªn tÊt c¶ ruéng ®Êt cña m×nh trªn c¬ së b¶n quy chÕ nµy, lµ mét ®¬n vÞ ruéng ®Êt ®éc lËp, mµ nh÷ng nghÞ quyÕt cña héi vÒ viÖc chia l¹i vµ vÒ quyÒn sö dông ruéng ®Êt cña héi kh«ng cßn ®−îc ¸p dông ®èi víi nã n÷a. Nh÷ng thµnh viªn cña nhãm nµy kh«ng tham gia vµo viÖc héi quyÕt ®Þnh nh÷ng c«ng viÖc cña héi cã liªn quan ®Õn ruéng ®Êt.

? T¹i sao cã sù h¹n chÕ nµy ®èi víi viÖc chuyÓn sang canh t¸c chung?

... §iÒu 11. Kh«ng cho phÐp lÊy viÖc

thuª m−ín nh÷ng ng−êi kh¸c hoÆc d−íi h×nh thøc nép tiÒn ®Ó thay thÕ viÖc tham gia lao ®éng cña nh÷ng ç nh©n riªng lÎ hoÆc cña nh÷ng gia ®×nh riªng lÎ vµo viÖc canh t¸c chung.

çi g× ph©n biÖt "viÖc thuª m−ín" víi sù tham gia t¹m thêi? T¹i sao kh«ng cho phÐp lµm viÖc ®ã? sù tham gia t¹m thêi cÇn ®−îc k h u y Õ n k h Ý c h , vËy mµ kh«ng cã ®iÒu ®ã

trong dù th¶o

V. I. L ª - n i n

634

...

?? §èi víi çc nhµ giµu ― ®−îc, cßn ®èi víi ng−êi nghÌo??

§iÒu 17. Khi tÊt c¶ çc c«ng cô, m¸y mãc vµ sóc vËt kÐo ®· ®−îc c«ng h÷u hãa hoÆc khi çc c¬ së kinh doanh riªng lÎ thiÕu nh÷ng thø ®ã, th× viÖc canh t¸c nh÷ng kho¶nh v−ên hoÆc nh÷ng kho¶nh ®Êt nhá kh¸c cßn thuéc quyÒn sö dông cña t− nh©n, ― còng nh− viÖc tháa m·n nh÷ng nhu cÇu kinh doanh kh¸c cña çc c¬ së kinh doanh t− nh©n ― ®−îc thùc hiÖn b»ng c«ng cô c«ng céng khi nh÷ng c«ng cô nµy kh«ng ph¶i dïng vµo nh÷ng c«ng viÖc chung. Quy ®Þnh mét kho¶n tiÒn thuª ®Æc biÖt khi t− nh©n sö dông c«ng cô chung, kho¶n tiÒn thuª nµy sÏ nhËp vµo quü c«ng cô.

...

?? §iÒu 21 nµy dµnh mét sù tù do hoµn toµn cho bän cu-l¾c

§iÒu 21. Héi cã thÓ quy ®Þnh kho¶n båi th−êng ®èi víi çc c«ng cô lÊy cña çc c¬ së kinh doanh lao ®éng t− nh©n, tuy nhiªn kho¶n båi th−êng ®ã kh«ng ®−îc v−ît qu¸ gi¸ quy ®Þnh ®èi víi c«ng cô t−¬ng øng. Héi cã thÓ xem xÐt ®Ó quy ®Þnh sè tiÒn thuª c«ng cô thuéc së h÷u çc thµnh viªn cña héi mµ héi t¹m thêi sö dông vµo c«ng viÖc chung.

... × l¹i dµnh "tù do" cho bän cu-l¾c

§iÒu 23. Sè gièng cÇn thiÕt ®Ó gieo trång çc ruéng ®Êt canh t¸c chung ®−îc héi ph©n bè, lÊy tõ çc kho¶n nép cña çc c¬ së kinh doanh riªng lÎ, sè nép nµy b»ng hiÖn vËt hoÆc b»ng tiÒn mÆt vµ ®−îc dïng ®Ó mua çc lo¹i gièng cã chÊt l−îng tèt h¬n. Sau khi ®· thu ho¹ch xong trªn ®ång ruéng chung, sÏ trÝch ra mét phÇn ®Ó bá vµo quü gièng.


635

§iÒu 24. §Ó phôc håi mµu mì cho çc thöa ruéng chung, nay quy ®Þnh chÕ ®é b¾t buéc lÊy ph©n tõ çc nguån c«ng céng vµ tõ çc c¬ së kinh doanh riªng lÎ, theo çch thøc do héi quy ®Þnh.

§iÒu 25. LËp mét quü riªng ®Ó mua ph©n nh©n t¹o, sè ph©n nµy ®−îc mua b»ng kho¶n tiÒn trÝch trong sè thu nhËp nhê tiªu thô s¶n phÈm thu ho¹ch ®−îc trªn ®ång ruéng chung, còng nh− lÊy tõ kho¶n ®ãng gãp cña çc c¬ së kinh doanh vµ nh÷ng thµnh viªn riªng lÎ cña héi, theo sù ph©n bè cña héi. ...

§iÒu 31. Toµn bé sè d− nh÷ng s¶n phÈm thuéc tiªu chuÈn, sau khi ®· trÝch mét phÇn ®Ó bá vµo quü gièng vµ ®Ó tháa m·n çc nhu cÇu cña çc thµnh viªn cña héi, ®Òu giao cho çc c¬ quan l−¬ng thùc.

cßn nh÷ng s¶n phÈm k h « n g t h u é c

tiªu chuÈn??

... §iÒu 38. §Ó b¶o ®¶m sù l·nh ®¹o trùc tiÕp vµ ®Ó tæ chøc viÖc canh

t¸c chung, héi häp ®¹i héi ®Ó bÇu ra mét ban tr«ng coi viÖc canh t¸c chung víi sè thµnh viªn Ýt nhÊt lµ 3 ng−êi, kÓ c¶ chñ nhiÖm, 1 phã chñ nhiÖm vµ 1 th− ký. ...

§iÒu 40. Ban nµy cã quyÒn c−ìng bøc vµ b¾t nép çc kho¶n ph¹t tiÒn khi çc thµnh viªn cña héi kh«ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ chÕ ®é do ban quy ®Þnh nh»m hoµn thµnh nh÷ng c«ng viÖc trong ph¹m vi do héi quy ®Þnh.

= ph¹t

ViÕt vµo th¸ng Giªng 1919



1) Xem nhËn xÐt cña V. I. Lª-nin, ®−îc nhÊn m¹nh b»ng ký hiÖu nµy, ë ®iÒu 23.

1)

1)

V. I. L ª - n i n

636

Dù th¶o ban ®Çu vÒ ®iÓm nãi vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt trong c−¬ng lÜnh

§¶ng Céng s¶n (b) Nga806

trong lÜnh vùc ruéng ®Êt

sau khi xãa bá chÕ ®é t− h÷u vÒ ruéng ®Êt, t−íc ®o¹t [hÇu nh−] toµn bé ruéng ®Êt cña bän ®Þa chñ vµ ban hµnh luËt x· héi hãa ruéng ®Êt, ― ®¹o luËt nµy thõa nhËn tÝnh chÊt −u thÕ cña nÒn kinh doanh c«ng céng quy m« lín ®èi víi ruéng ®Êt ― th× nhiÖm vô chñ yÕu cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt lµ t×m tßi vµ thÝ nghiÖm trong thùc tiÔn nh÷ng biÖn ph¸p qu¸ ®é cã tÝnh chÊt thùc tiÔn vµ hîp lý nhÊt theo h−íng ®ã.

Trong t×nh h×nh nh− vËy, ®−êng lèi c¬ b¶n vµ nguyªn t¾c chØ ®¹o cña chÝnh s¸ch ruéng ®Êt cña §¶ng céng s¶n Nga vÉn nh− tr−íc, vÉn lµ dùa vµo çc phÇn tö v« s¶n vµ nöa v« s¶n ë n«ng th«n. Tr−íc hÕt cÇn ph¶i tæ chøc hä thµnh mét lùc l−îng ®éc lËp, cÇn ph¶i lµm cho hä gÇn gòi víi giai cÊp v« s¶n thµnh thÞ vµ gi¶i tho¸t hä khái ¶nh h−ëng cña giai cÊp t− s¶n n«ng th«n vµ nh÷ng lîi Ých tiÓu t− h÷u. Tæ chøc çc ñy ban n«ng d©n nghÌo lµ mét trong nh÷ng b−íc tiÕn lªn theo con ®−êng ®ã, tæ chøc ra çc chi bé ®¶ng ë n«ng th«n, bÇu l¹i çc X«-viÕt ®¹i biÓu ®Ó lo¹i trõ bän cu-l¾c, thµnh lËp tæ chøc c«ng ®oµn kiÓu ®Æc biÖt cña nh÷ng ng−êi v« s¶n vµ nöa v« s¶n ë n«ng th«n ― nh÷ng biÖn ph¸p ®ã vµ nh÷ng biÖn ph¸p t−¬ng tù ph¶i ®−îc thùc hiÖn mét çch nghiªm ngÆt nhÊt.

§èi víi bän cu-l¾c, ®èi víi giai cÊp t− s¶n n«ng th«n, chÝnh s¸ch cña §¶ng céng s¶n Nga lµ kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng l¹i mäi m−u toan bãc lét cña chóng, trÊn ¸p sù ph¶n kh¸ng cña chóng ®èi víi chÝnh s¸ch x«-viÕt, x· héi chñ nghÜa.

§èi víi tÇng líp trung n«ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng céng s¶n Nga lµ gi÷ th¸i ®é thËn träng ®èi víi hä; cÇn ph¶i t¸ch hä khái bän cu-l¾c vµ tuyÖt ®èi kh«ng ®−îc ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p trÊn ¸p ®èi víi hä; tÇng líp trung n«ng cã thÓ, xÐt theo ®Þa vÞ giai cÊp cña nã, lµ b¹n ®ång minh cña chÝnh quyÒn v« s¶n trong

Dù th¶o vÒ ®iÓm nãi vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt

637

thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi hoÆc Ýt nhÊt lµ mét thµnh phÇn trung lËp. V× vËy, mÆc dï cã nh÷ng sù thÊt b¹i vµ nh÷ng dao ®éng côc bé kh«ng thÓ tr¸nh khái cña tÇng líp trung n«ng, cÇn ph¶i kh«ng ngõng cè g¾ng tháa thuËn víi hä, ph¶i cã th¸i ®é quan t©m ®èi víi tÊt c¶ nh÷ng nguyÖn väng cña hä vµ cã nh÷ng sù nh©n nh−îng hä trong viÖc ®Þnh ra nh÷ng ph−¬ng thøc tiÕn hµnh c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa. ë ®©y, ph¶i ®Ò lªn hµng ®Çu cuéc ®Êu tranh chèng mäi sù l¹m dông cña nh÷ng ®¹i diÖn ChÝnh quyÒn x«-viÕt nµo l¹m dông danh hiÖu ®¶ng viªn céng s¶n, ®Ó thi hµnh trong thùc tÕ chÝnh s¸ch quan liªu, quan l¹i, chø kh«ng ph¶i lµ chÝnh s¸ch céng s¶n, còng nh− ®uæi cæ kh«ng th−¬ng tiÕc nh÷ng kÎ nh− vËy, ®ång thêi ph¶i quy ®Þnh mét chÕ ®é kiÓm so¸t nghiªm ngÆt h¬n th«ng qua çc c«ng ®oµn còng nh− th«ng qua nh÷ng con ®−êng kh¸c.

VÒ nh÷ng biÖn ph¸p tiÕn tíi nÒn n«ng nghiÖp céng s¶n chñ nghÜa, §¶ng céng s¶n Nga sÏ kh¶o nghiÖm trong thùc tiÔn ba biÖn ph¸p chñ yÕu, do cuéc sèng s¸ng t¹o ra, ®ã lµ çc n«ng tr−êng quèc doanh, çc c«ng x· n«ng nghiÖp vµ çc héi (còng nh− çc tæ) cµy chung, quan t©m ®Õn viÖc ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p Êy mét çch réng r·i h¬n vµ trªn c¬ së ®óng ®¾n h¬n, ®Æc biÖt lµ quan t©m ®Õn nh÷ng ph−¬ng thøc ph¸t triÓn sù tham gia tù nguyÖn cña n«ng d©n vµo çc h×nh thøc canh t¸c tËp thÓ míi Êy còng nh− quan t©m ®Õn viÖc tæ chøc n«ng d©n lao ®éng ®Ó thùc hiÖn sù kiÓm so¸t tõ d−íi lªn vµ thùc hiÖn kû luËt ®ång chÝ.

Trong lÜnh vùc chÝnh s¸ch l−¬ng thùc, §¶ng céng s¶n Nga kiªn tr× chñ tr−¬ng cñng cè vµ ph¸t triÓn sù ®éc quyÒn nhµ n−íc, nh−ng kh«ng tõ bá viÖc sö dông çc hîp t¸c x· vµ çc t− th−¬ng hoÆc çc viªn chøc th−¬ng nghiÖp, còng kh«ng tõ bá viÖc ¸p dông chÕ ®é tiÒn th−ëng víi ®iÒu kiÖn cã sù kiÓm so¸t cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt vµ nh»m môc ®Ých tæ chøc viÖc s¾p xÕp c«ng t¸c mét çch tèt nhÊt. Nh÷ng sù nh−îng bé cã tÝnh chÊt côc bé, cÇn ph¶i cã lóc nµy hoÆc lóc kh¸c, th× chØ khi nµo cùc kú cÇn thiÕt míi ®−îc thùc hiÖn vµ nh÷ng nh−îng bé Êy quyÕt kh«ng ®−îc dÉn tíi chç tõ bá sù cè g¾ng kh«ng mÖt mái nh»m thùc hiÖn sù ®éc quyÒn nhµ

V. I. L ª - n i n

638

n−íc. Trong mét n−íc, víi nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng, viÖc thùc hiÖn sù ®éc quyÒn nµy lµ mét nhiÖm vô rÊt khã kh¨n, ®ßi hái mét c«ng t¸c l©u dµi vµ viÖc thö nghiÖm trong thùc tiÔn mét sè biÖn ph¸p qu¸ ®é, nh»m th«ng qua nhiÒu con ®−êng kh¸c nhau mµ ®¹t tíi môc tiªu, tøc lµ tíi viÖc tæ chøc mét çch réng kh¾p vµ b¶o ®¶m sù ho¹t ®éng ®óng ®¾n cña çc c«ng x· s¶n xuÊt - tiªu dïng, ®i ®«i víi viÖc nép tÊt c¶ l−¬ng thùc thõa cho nhµ n−íc.

ViÕt vµo th¸ng Hai, tr−íc ngµy 25, 1919

In lÇn ®Çu n¨m 1930 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XIII


S¬ th¶o ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña ®¹i héi I quèc tÕ céng s¶n

Héi quèc liªn Tªn sen ®Çm

Çc b¶n b¸o ço cña çc ®¶ng Thµnh lËp Quèc tÕ III

Çc vÊn ®Ò vÒ c−¬ng lÜnh

α) Chuyªn chÝnh v« s¶n vµ ChÝnh quyÒn x«-viÕt

β) Th¸i ®é ®èi víi nÒn d©n chñ t− s¶n γ) T−íc ®o¹t vµ x· héi hãa

Çc vÊn ®Ò s¸ch l−îc

δ) Th¸i ®é ®èi víi çc chÝnh phñ t− s¶n ε) Maz. kr.1)

Th¸i ®é ®èi víi çc ®¶ng kh¸c

Çc vÊn ®Ò tæ chøc 807.

ViÕt vµo th¸ng Hai 1919

In lÇn ®Çu n¨m 1930 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XIII


1) Kh«ng thÓ ®o¸n nhËn ra nghÜa nh÷ng ch÷ nµy.

VÒ çc ®Ò c−¬ng "Nh÷ng c¬ së cña Quèc tÕ III"

639

Nh÷ng nhËn xÐt vÒ çc ®Ò c−¬ng "nh÷ng c¬ së cña quèc tÕ III" 808

VÒ çc ®Ò c−¬ng

Sè 1 ― So¹n l¹i ®Ó cã ®−îc mét ®Ò c−¬ng vÒ chÝnh s¸ch thùc tiÔn. Thõa nhËn

sù chÝn muåi cña çch m¹ng x· héi chñ nghÜa cña giai cÊp v« s¶n

tÝnh tÊt yÕu cña cuéc çch m¹ng ®ã lóc nµy b i Õ n t h µ n h néi chiÕn nh− lµ mét sù x¸c nhËn mét khÈu hiÖu lÞch sö.

Sè 2 ― Bæ sung: trong cuéc chiÕn tranh ®ã n¨m 1914 - 1918 §Æc biÖt nªu bËt "®ång minh çc d©n téc"

vµ "chñ nghÜa x· héi - hßa b×nh", nh− mét khÈu hiÖu lõa bÞp tù do chñ nghÜa.

Sè 2 (bis)

Sè 3 ― Nªu bËt "viÖc ®Ëp tan" bé m¸y nhµ n−íc... vµ nÒn chuyªn chÝnh ®Ó ®èi lËp v í i b ä n c ¬ h é i c h ñ n g h Ü a vµ "p h ¸ i g i ÷ a ".

Sè 4 ― C h u È n b Þ çch m¹ng vµ chuÈn bÞ khëi nghÜa vò trang.

T i Õ n h µ n h toµn bé c«ng t¸c tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng theo tinh thÇn nµy (më réng).

Sè 5 ― D−íi h×nh thøc tèi hËu th− (ghi thªm vµo) µ la Lieb-knecht.

Sè 6 ― Bæ sung: do giai cÊp t− s¶n ®· vi ph¹m vµ thu hÑp chÕ ®é hîp ph¸p ë kh¾p mäi n¬i vµ mét çch ®iÓn h×nh (®èi víi chñ nghÜa ®Õ quèc).

Sè 7 vµ 8 ― §Æt bªn c¹nh nÒn chuyªn chÝnh.

V. I. L ª - n i n

640

Sè 9 ― KiÓu C«ng x· vµ X«-viÕt (kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ "X«-viÕt").

Sè 10 ― Bæ sung: ph¸i h÷u = nh÷ng kÎ thï giai cÊp

ph¸i gi÷a = giai cÊp tiÓu t− s¶n dao ®éng

+ Bæ sung:

c h ñ n g h Ü a M ¸ c ®· bÞ ph©n liÖt, α vµ β

nh÷ng ng−êi kh«ng ph¶i lµ

m¸c-xÝt + sù v« dông cña Xim-mÐc-van vµ sù tÊt yÕu cña viÖc ®oµn kÕt

çc lùc l−îng t¶. ViÕt vµo th¸ng Hai 1919 In lÇn ®Çu, theo ®óng b¶n th¶o

Nh÷ng ý kiÕn ghi chó vÒ vÊn ®Ò huy ®éng

çc nguån nguyªn liÖu 809

Phiªn häp ngµy 26.II.1921

N g u y ª n l i Ö u

t r − í c ® © y 1 9 2 0 Khèi l−îng ®· thu ®−îc

çc lo¹i sîi b«ng 725 ngh×n ®ª-xi- 100 ngh×n ®ª-xi- 12 tr. pót

a-ti-na a-ti-na 1,1 " 0,3 " 25,6 " lanh

gai 485 " 238 " 20 " l « n g l e n 6 " (5)

®Õn 22

VÒ vÊn ®Ò huy ®éng çc nguån nguyªn liÖu

641

1 9 2 0 §· thu ho¹ch 1920

1,5 triÖu pót 0,9 triÖu pót 2,9 " 2,0 " 4,5 " 1,3 "

çc lo¹i sîi b«ng lanh gai l « n g l e n 2,5 " 1,5 "

Çc lo¹i da kh«ng râ... ® · c ã ?

28,5 triÖu pót tr−ng thu 1920 - 1921 8,8 (30%) ®· thu ®−îc tÝnh ®Õn 1. II. 1921.

Da l«ng thó 40 triÖu tÊm ― 17,5 tr−ng thu (70% thu ®−îc ë Xi-bi-ri (nhiÖm vô kÕ ho¹ch) 30% trong ®ã nh÷ng

ng−êi du môc) ― 0,6 ®· thu ®−îc (= 4%) Trong th¸ng IX. 1920, ®· chuyÓn cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc

vµ bé nµy ®· lµm háng viÖc, v× kh«ng biÕt çch ¸p dông viÖc trao ®æi hµng hãa víi nh÷ng ng−êi du môc.

CÇn:

b«ng 20 - 24 triÖu pót l«ng len 5 " " lanh 12 " " gai 15 " " Σ = 56 triÖu pót toµn bé nguyªn liÖu dÖt Σ = 56 triÖu pót

ë n−íc ta khèi l−îng ®· thu ho¹ch cã thÓ tháa m·n 21% nhu cÇu

Dù tr÷ 14, 8 triÖu pót trong çc kho (hiÖn nay II. 1921)

V. I. L ª - n i n

642

C ¸ c b i Ö n p h ¸ p ( r e m e d i e s ):

1) tù do trao ®æi l−¬ng thùc lÊy lanh trong ph¹m vi ®Þa ph−¬ng, v. v.;

2) nguyªn t¾c tr−ng thu nh− thÕ nµo ®Ó ph¸t huy sù tÝch cùc cña nhµ n«ng trong viÖc t¨ng thªm khèi l−îng thu ho¹ch;

3) cÊm chÕ biÕn h¹t gièng c©y nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp dÖt ®Ó lÊy dÇu (hiÖn nay th× cÊm);

4) thu thËp gièng trong nh©n d©n ®Ó më réng viÖc gieo trång b¶o ®¶m cho n«ng d©n ®−îc h−ëng mét phÇn nhÊt ®Þnh trong tæng sè thu ho¹ch;

5) khen th−ëng viÖc chÕ biÕn cã c¶i tiÕn; 6) ((biÖn ph¸p tæ chøc)) thu hót mét çch réng r·i nhÊt nh©n d©n vµo viÖc n©ng cao

chÊt l−îng nguyªn liÖu (çc ¸c-ten, çc tæ cµy chung, v. v.); 7) khuyÕn khÝch çc x−ëng nhá ph©n t¸n chÕ biÕn nguyªn liÖu,

l«ng len: 8) khen th−ëng nh÷ng ng−êi d©n KiÕc-ghi-di-a dï chØ lµ th−ëng

mét ¸c-sin v¶i cho 1 pót l«ng len. 1. X. 1920 ®· chuyÓn giao 1)

cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc, bé nµy lµm háng viÖc

In lÇn ®Çu n¨m 1932 trong V¨n tËp Lª-nin, t. XX


1) Ngoµi lÒ b¶n th¶o, Lª-nin ghi b»ng bót ch×: "T¹i Héi ®ång bé tr−ëng

d©n ñy chØ cho t«i thÊy nh÷ng tµi liÖu nãi vÒ nguyªn liÖu, khi nµo vÊn ®Ò nµy ®−îc nªu ra".

643

Danh môc nh÷ng th− vµ ®iÖn cña V. I. Lª-nin,

ë çc tËp tr−íc cña lÇn xuÊt b¶n nµy

danh môc nh÷ng th− ch−a t×m thÊy cña V. I. Lª-nin

chó thÝch

çc b¶n chØ dÉn

V. I. L ª - n i n

644

645

D a n h m ô c n h ÷ n g t h − v µ ® i Ö n

c ñ a V . I . L ª - n i n ë c ¸ c t Ë p t r − í c c ñ a l Ç n x u Ê t b ¶ n n µ y

(4 th¸ng M−êi mét - 6 th¸ng Ba 1923)

Th− göi V. M. Mi-khai-lèp kÌm theo dù th¶o quyÕt

®Þnh cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) Nga. 9 th¸ng M−êi mét 1921.

TËp 44, tr. 297.

Th− göi V. M. Mi-khai-lèp kÌm theo dù th¶o quyÕt ®Þnh cña Bé chÝnh trÞ ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ c«ng t¸c l−¬ng thùc t¹i U-cra-i-na. 9 th¸ng M−êi mét 1921.

TËp 44, tr. 298.

VÒ quan hÖ qua l¹i gi÷a çc c¬ quan ®¶ng vµ çc c¬ quan thÈm tra cña tßa ¸n. Th− göi V. M. M«-l«-tèp.

1. 14 th¸ng M−êi mét 1921. 2. 19 th¸ng M−êi mét 1921.

TËp 44, tr. 300 - 301.

Göi ban kinh tÕ héi ®ång bé tr−ëng d©n uû. 23 th¸ng M−êi mét 1921.

TËp 44, tr. 311 - 312.

Th− göi V. M. M«-l«-tèp kÌm theo nh÷ng ®Ò nghÞ lªn bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. 26 th¸ng M−êi mét 1921.

TËp 44, tr. 313 - 314.

Th− göi A. §. Txi-u-ru-pa kÌm theo dù th¶o quyÕt ®Þnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc

Danh môc nh÷ng th− cña V. I. Lª-nin ë çc tËp tr−íc 646

x«-viÕt toµn Nga vµ th− göi çc ñy viªn bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng céng s¶n (b) Nga. 28 vµ 30 th¸ng M−êi mét 1921.

TËp 44, tr. 315 - 317.

Th− göi i. v. xta-lin kÌm theo dù th¶o quyÕt ®Þnh cña bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ vÊn ®Ò thµnh lËp liªn bang çc n−íc céng hßa da-çp-ca-d¬. 28 th¸ng M−êi mét 1921.

TËp 44, tr. 318 - 319.

nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt vÒ lÞch sö §¶ng Céng s¶n Nga. Th− göi N. I. Bu-kha-rin. 1 th¸ng Ch¹p 1921.

TËp 44, tr. 327 - 329.

Th− göi çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga. 2 th¸ng Ch¹p 1921.

TËp 44, tr. 330 - 331.

Th− vÒ viÖc ¸p dông ph−¬ng ph¸p "liªn hÖ sèng". 3 th¸ng Ch¹p 1921.

TËp 44, tr. 333 - 334.

TH− göi bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, bé d©n ñy tµi chÝnh, héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, Bé d©n ñy gi¸o dôc. 5 th¸ng Ch¹p 1921.

TËp 44, tr. 335 - 336.

NhËn xÐt luËn c−¬ng vÒ mÆt trËn thèng nhÊt. 6 th¸ng Ch¹p 1921.

TËp 44, tr. 338.

Th− göi héi ®ång tuyªn truyÒn vµ hµnh ®éng cña çc d©n téc ph−¬ng ®«ng. Th¸ng Ch¹p, sím nhÊt lµ ngµy 17, 1921.

TËp 44, tr. 348.

Th− göi P. A. Da-lu-tx¬-ki, a. a. x«n-tx¬ vµ tÊt c¶ çc ñy viªn bé chÝnh trÞ vÒ vÊn ®Ò thanh ®¶ng

Danh môc nh÷ng th− cña V. I. Lª-nin ë çc tËp tr−íc

647

vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn kÕt n¹p vµo ®¶ng. 19 th¸ng Ch¹p 1921. TËp 44, tr. 349 - 350.

Th− göi Bé chÝnh trÞ vÒ nghÞ quyÕt cña ®¹i héi ix çc x«-viÕt toµn Nga vÒ t×nh h×nh quèc tÕ. 22 th¸ng Ch¹p 1921.

TËp 44, tr. 353 - 354.

VÒ chÝnh s¸ch cña c«ng ®¶ng anh. 27 th¸ng Ch¹p 1921. TËp 44, tr. 415 - 416.

Th− göi V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn lªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga kÌm theo çc dù th¶o çc quyÕt ®Þnh. 4 th¸ng Giªng 1922.

TËp 44, tr. 433 - 434.

Göi nh÷ng ng−êi lao ®éng ®a-ghe-xtan. 12 th¸ng Giªng 1922.

TËp 44, tr. 438.

Çc th− göi v. m. m«-l«-tèp ®Ó chuyÓn lªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga vÒ viÖc cho stanh-bÐc h−ëng t« nh−îng.

1. 17 th¸ng Giªng 1922. 2. 23 th¸ng Giªng 1922. TËp 44, tr. 441 - 443.

VÒ viÖc x©y dùng l¹i c«ng t¸c cña héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vµ tiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. Nh÷ng bøc th− göi A. §. Txi-u-ru-pa.

1. 24 th¸ng Giªng 1922. 2. 15 th¸ng Hai 1922. 3. 20 th¸ng Hai 1922. 4. 20 - 21 th¸ng Hai 1922. 5. 21 th¸ng Hai 1922. 6. 27 th¸ng Hai 1922. TËp 44, tr. 444 - 453.


Th− göi g. v. tsi-tsª-rin. 26 th¸ng Giªng 1922. TËp 44, tr. 454.

§Ò nghÞ lªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga vÒ chuyÕn ®i cña m. I. ca-li-nin ®Õn U-cra-i-na. 27 th¸ng Giªng 1922.

TËp 44, tr. 455.

§Ò nghÞ lªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga. 27 th¸ng Giªng 1922.

TËp 44, tr. 456.

Dù th¶o chØ thÞ cho phã tr−ëng ®oµn vµ tÊt c¶ çc ®oµn viªn cña ph¸i ®oµn ®i dù héi nghÞ giª-n¬. 1 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 457 - 460.

Th− göi n. i. bu-kha-rin vµ g. e. di-n«-vi-Ðp. 1 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 461 - 462.

VÒ VÊn ®Ò ®Êu tranh chèng chiÕn tranh. 4 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 463 - 464.

Dù th¶o quyÕt ®Þnh cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga nh©n cã héi nghÞ giª-n¬. 4 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 465 - 466.

vÒ viÖc c«ng bè bøc ®iÖn tr×nh bµy cuèn s¸ch cña p¸c-vu-x¬. 4 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 467 - 468.

Th− göi g. v. tsi-tsª-rin vÒ nh÷ng chØ thÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga cho ph¸i ®oµn x«-viÕt t¹i héi nghÞ giª-n¬. 7 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 472 - 473.


649

th− göi v. m. m«-l«-tèp trong ®ã cã nh÷ng ®Ò nghÞ göi lªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga. 11 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 474.

Th− göi g. c. oãc-®gi«-ni-kÝt-dª vÒ viÖc cñng cè hång qu©n gru-di-a. 13 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 475 - 476.

nh÷ng ®iÓm ®¸nh dÊu trªn bøc th− cña n. l. mª-sª-ri-a-cèp vµ dù th¶o quyÕt ®Þnh cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga. 14 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 477 - 478.

th− göi v. m. m«-l«-tèp vÒ c«ng t¸c cña çc ban thèng kª vµ kiÓm kª - ph©n phèi thuéc ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng céng s¶n (b) nga. 14 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 479 - 480.

Th− göi g. v. tsi-tsª-rin. 15 th¸ng Hai 1922. TËp 44, tr. 481 - 482.

Th− göi v. m. m«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga vÒ çc kho¶n tÝn dông cÊp cho t¬-rít lóa yÕn m¹ch sa-ti-lèp. 17 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 483.

VÒ nh÷ng nhiÖm vô cña bé d©n ñy t− ph¸p trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi. Th− göi §. I. Cuèc-xki. 20 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 484 - 490.

th− göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga vÒ bé d©n luËt cña céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga. 22 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 491 - 492.


650

th− göi V. M. M«-l«-tèp trong ®ã cã kiÕn nghÞ göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga. 23 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 493 - 494.

th− göi çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga kÌm theo nh÷ng nhËn xÐt vÒ b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt cña héi nghÞ toµn thÓ më réng lÇn thø nhÊt cña Ban chÊp hµnh quèc tÕ céng s¶n vÒ viÖc tham gia héi nghÞ cña ba quèc tÕ. 23 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 495 - 497.

Th− göi V. m. m«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga kÌm theo dù th¶o quyÕt ®Þnh vÒ c«ng hµm göi n−íc ý. 24 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 502 - 503.

th− göi i. v. xta-lin vµ l. b. ca-mª-nÐp kÌm theo nh÷ng ®Ò nghÞ göi lªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga. 25 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 504 - 505.

th− göi ®. i. Cuèc-xki kÌm theo nh÷ng nhËn xÐt vÒ dù th¶o bé d©n luËt. 28 th¸ng Hai 1922.

TËp 44, tr. 506 - 507.

nhËn xÐt ghi trªn dù th¶o quyÕt ®Þnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc x«-viÕt toµn Nga vÒ bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng vµ th− göi i. v. xta-lin. Gi÷a 28 th¸ng Hai vµ 16 th¸ng Ba 1922.

TËp 44, tr. 508 - 509.

th− göi a. ®. txi-u-ru-pa kÌm theo ®Ò nghÞ göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga vµ ®oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc x«-viÕt toµn Nga. 1 th¸ng Ba 1922.

TËp 44, tr. 522.


651

Th− göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga kÌm theo nh÷ng nhËn xÐt vÒ b¶n luËn c−¬ng cña bé d©n ñy tµi chÝnh. 3 th¸ng Ba 1922.

TËp 44, tr. 523 - 524.

th− göi l. b. ca-mª-nÐp. 3 th¸ng Ba 1922. TËp 44, tr. 525 - 530.

Th− göi v. m. m«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn bé chÝnh trÞ ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng céng s¶n (b) nga. 3 th¸ng Ba 1922.

TËp 44, tr. 531.

Th− göi çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga. 5 th¸ng Ba 1922.

TËp 44, tr. 532.

vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn kÕt n¹p ®¶ng viªn míi. Nh÷ng bøc th− göi V. M. M«-l«-tèp.

1. 9 th¸ng Ba 1922. 2. 24 th¸ng Ba 1922. 3. 26 th¸ng Ba 1922.

TËp 45, tr. 21 - 25.

göi chñ tÞch ñy ban t« nh−îng trùc thuéc ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc. 11 th¸ng Ba 1922.

TËp 45, tr. 26 - 27.

th− göi g. v. tsi-tsª-rin. 14 th¸ng Ba 1922. TËp 45, tr. 40 - 48.

th− göi çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga kÌm theo nh÷ng ®Ò nghÞ ®èi víi dù th¶o çc chØ thÞ cña Ban chÊp hµnh quèc tÕ céng s¶n göi ®oµn ®¹i biÓu cña quèc tÕ céng s¶n t¹i héi nghÞ cña ba quèc tÕ. 14 hoÆc 15 th¸ng Ba 1922.

TËp 45, tr. 49 - 50.


th− göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga vÒ ®Ò c−¬ng cña e. a. prª-«-bra-gien-xki "nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch cña ®¶ng céng s¶n Nga ë n«ng th«n hiÖn nay". 16 th¸ng Ba 1922.

TËp 45, tr. 51 - 57.

th− göi g. e. di-n«-vi-Ðp kÌm theo dù th¶o th− cña chÝnh phñ x«-viÕt tr¶ lêi e. van-®Ðc-ven-®¬. 17 th¸ng Ba 1922.

TËp 45, tr. 58 - 59.

th− göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga kÌm theo dù th¶o chØ thÞ göi çc ®ång chÝ ®i ra n−íc ngoµi. 17 th¸ng Ba 1922.

TËp 45, tr. 60.

th− göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga. 18 th¸ng Ba 1922.

TËp 45, tr. 64 - 65.

th− göi n. p. Goãc-bu-nèp vµ nh÷ng ®Ò nghÞ vÒ vÊn ®Ò hîp t¸c x·. 18 th¸ng Ba 1922.

TËp 45, tr. 66.

th− göi i. v. xta-lin vÒ c«ng t¸c cña çc phã chñ tÞch (héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng). 21 th¸ng Ba 1922.

TËp 45, tr. 67 - 68.

th− göi i. v. xta-lin vµ l. b. ca-mª-nÐp. 21 th¸ng Ba 1922. TËp 45, tr. 69 - 70.

nh©n kû niÖm lÇn thø t− ngµy s¸ng lËp b¸o "n«ng d©n nghÌo". 23 th¸ng Ba 1922.

TËp 45, tr. 71 - 72.

th− göi v. m. m«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng


653

Céng s¶n (b) nga vÒ ®Ò c−¬ng b¸o ço chÝnh trÞ t¹i ®¹i héi XI cña ®¶ng. 23 th¸ng Ba 1922.

TËp 45, tr. 73 - 75.

nh÷ng söa ®æi vµ çc nhËn xÐt ®èi víi b¶n dù th¶o tuyªn bè cña ®oµn ®¹i biÓu x«-viÕt t¹i héi nghÞ Giª-n¬. 23 th¸ng Ba 1922.

TËp 45, tr. 76 - 77.

vÒ dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ c«ng t¸c n«ng th«n. Th− göi N. ¤-xin-xki. 1 th¸ng T− 1922.

TËp 45, tr. 159 - 161.

nh÷ng bøc th− ng¾n göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) Nga kÌm theo çc dù th¶o quyÕt nghÞ.

1. 9 th¸ng T− 1922. 2. 10 th¸ng T− 1922. TËp 45, tr. 173 - 174.

th− göi s¸c-l¬ p. stanh-mÕt-x¬. 10 th¸ng T− 1922. TËp 45, tr. 175 - 176.

nh÷ng nhËn xÐt vµ nh÷ng ®Ò nghÞ ®èi víi b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh quèc tÕ céng s¶n nh©n kÕt thóc héi nghÞ cña ba quèc tÕ. Nh÷ng bøc th− göi G. E. Di-n«-vi-Ðp.

1. 11 th¸ng T− 1922. 2. 11 th¸ng T− 1922. TËp 45, tr. 177 - 179.

th− göi i. v. xta-lin, l. b. ca-mª-nÐp vµ l. ®. t¬-rèt-xki. 18 th¸ng T− 1922.

TËp 45, tr. 191.

th− göi i. v. xta-lin, l. b. ca-mª-nÐp vµ l. ®. t¬-rèt-xki kÌm theo b¶n dù th¶o bøc ®iÖn göi ®Õn Giª-n¬. 19 th¸ng T− 1922.

TËp 45, tr. 192.


654

th− göi i. v. xta-lin kÌm theo b¶n dù th¶o bøc ®iÖn göi g. v. tsi-tsª-rin. 21 th¸ng T− 1922.

TËp 45, tr. 193.

th− göi i. v. xta-lin ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga kÌm theo b¶n dù th¶o bøc ®iÖn göi g. v. tsi-tsª-rin. 24 th¸ng T− 1922.

TËp 45, tr. 194 - 195.

®iÖn göi g. v. tsi-tsª-rin. 30 th¸ng T− 1922. TËp 45, tr. 202.

nh÷ng bøc th− göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) Nga kÌm theo dù th¶o bøc ®iÖn göi g. v. tsi-tsª-rin. 2 th¸ng N¨m 1922.

TËp 45, tr. 203 - 204.

th− göi g. i-a. x«-c«n-ni-cèp vÒ nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh s¸ch tµi chÝnh. 2 th¸ng N¨m 1922.

TËp 45, tr. 210 - 211.

tr¶ lêi nh÷ng ý kiÕn vÒ c«ng t¸c cña çc phã chñ tÞch héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng. 5 th¸ng N¨m 1922.

TËp 45, tr. 212 - 215.

dù th¶o bøc ®iÖn göi g. v. tsi-tsª-rin. 5 hoÆc 6 th¸ng N¨m 1922.

TËp 45, tr. 216.

®iÖn göi m. m. lÝt-vi-nèp. 8 th¸ng N¨m 1922. TËp 45, tr. 217.

®iÖn göi g. v. tsi-tsª-rin. 9 th¸ng N¨m 1922. TËp 45, tr. 218.

®iÖn göi g. v. tsi-tsª-rin. 14 th¸ng N¨m 1922. TËp 45, tr. 220.


655

th− göi i. v. xta-lin kÌm theo b¶n dù th¶o quyÕt nghÞ cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga vÒ vÊn ®Ò ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng. 15 th¸ng N¨m 1922.

TËp 45, tr. 221.

nh÷ng bæ sung cho dù luËt më ®Çu cña bé luËt h×nh sù cña n−íc céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga vµ th− göi ®. i. Cuèc-xki.

1. 15 th¸ng N¨m 1922. 2. 17 th¸ng N¨m 1922. TËp 45, tr. 222 - 224.

nh÷ng bøc th− göi i. v. xta-lin ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga vÒ vÊn ®Ò ph¸t triÓn v« tuyÕn ®iÖn.

1. 19 th¸ng N¨m 1922. 2. 19 th¸ng N¨m 1922. TËp 45, tr. 228 - 230.

bµn vÒ chÕ ®é trùc thuéc "song trïng" vµ ph¸p chÕ. 20 th¸ng N¨m 1922.

TËp 45, tr. 231 - 236.

Th− göi ban bÝ th− ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng céng s¶n (b) nga vÒ vÊn ®Ò gi¶m qu©n sè hång qu©n. 20 th¸ng N¨m 1922.

TËp 45, tr. 237.

th− göi i. v. xta-lin ®Ó chuyÓn cho Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga kÌm theo dù th¶o quyÕt ®Þnh vÒ thµnh phÇn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc x«-viÕt toµn Nga. 23 th¸ng N¨m 1922.

TËp 45, tr. 238 - 239.

göi ®¹i héi i phô n÷ lao ®éng da-çp-ca-d¬. Th¸ng N¨m, chËm nhÊt lµ ngµy 26, 1922.

TËp 45, tr. 240.


656

th− göi i. v. xta-lin ®Ó chuyÓn cho Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga vÒ vÊn ®Ò dµnh t« nh−îng cho l. ua-çc. 4 th¸ng ChÝn 1922.

TËp 45, tr. 241.

th− göi i. v. xta-lin ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga vÒ viÖc b¸c bá hiÖp ®Þnh víi l. ua-çc. 12 th¸ng ChÝn 1922.

TËp 45, tr. 244 - 245.

th− göi ®¹i héi v çc c«ng ®oµn toµn Nga. 17 th¸ng ChÝn 1922.

TËp 45, tr. 246 - 247.

vÒ viÖc thµnh lËp liªn bang céng hßa x· héi chñ nghÜa x«-viÕt. Th− göi L. B. Ca-mª-nÐp ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. 26 th¸ng ChÝn 1922.

TËp 45, tr. 248 - 250.

th− göi l. b. ca-mª-nÐp vÒ cuéc cuéc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa s«-vanh n−íc lín. 6 th¸ng M−êi 1922.

TËp 45, tr. 251.

göi c«ng nh©n thµnh phè ba-cu. 6 th¸ng M−êi 1922. TËp 45, tr. 252.

th− göi g. l. pi-a-ta-cèp vÒ kho¶n t« nh−îng dµnh cho l. ua-çc. 6 th¸ng M−êi 1922.

TËp 45, tr. 253 - 254.

Göi ®¹i héi nam n÷ c«ng nh©n dÖt. 10 th¸ng M−êi 1922. TËp 45, tr. 255.

göi ®¹i héi v ®oµn thanh niªn céng s¶n Nga. 11 th¸ng M−êi 1922.

TËp 45, tr. 256.


657

th− göi i. v. xta-lin ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga vÒ chÕ ®é ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng. 13 th¸ng M−êi 1922.

TËp 45, tr. 257 - 261.

göi ®oµn chñ tÞch héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao. 16 th¸ng M−êi 1922.

TËp 45, tr. 262 - 263.

th− göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga vÒ hiÖp ®Þnh ký víi c«ng-xoãc-xi-om çc c«ng ty ®øc. 18 th¸ng M−êi 1922.

TËp 45, tr. 264 - 266.

göi ®¹i héi nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c tµi chÝnh toµn Nga. 20 th¸ng M−êi 1922.

TËp 45, tr. 267.

Göi héi nh÷ng ng−êi b¹n cña n−íc Nga x«-viÕt (ë mü). 20 th¸ng M−êi 1922.

TËp 45, tr. 268 - 269.

göi héi viÖn trî kü thuËt cho n−íc Nga x«-viÕt. 20 th¸ng M−êi 1922.

TËp 45, tr. 270 - 271.

Göi chñ tÞch ban chÊp hµnh x«-viÕt tØnh pÐc-m¬. 20 th¸ng M−êi 1922.

TËp 45, tr. 272 - 273.

göi ®oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc x«-viÕt toµn Nga. 24 th¸ng M−êi 1922.

TËp 45, tr. 274 - 275.

chµo mõng miÒn duyªn h¶i ®−îc gi¶i phãng. 26 th¸ng M−êi 1922.

TËp 45, tr. 277.

th− göi g. v. tsi-tsª-rin vµ çc ñy viªn bé chÝnh trÞ ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b)


658

Nga vÒ c«ng hµm göi c¸c c−êng quèc thuéc khèi ®ång minh ®Ò cËp ®Õn héi nghÞ l«-da-n¬. 31 th¸ng M−êi 1922.

TËp 45, tr. 294.

göi b¸o "Sù thËt Pª-t¬-r«-gr¸t". 1 th¸ng M−êi mét 1922. TËp 45, tr. 295.

göi b¸o "Sù thËt". 2 th¸ng M−êi mét 1922. TËp 45, tr. 296.

göi héi nghÞ i quèc tÕ nh÷ng ng−êi céng s¶n lµm c«ng t¸c hîp t¸c x·. 2 th¸ng M−êi mét 1922.

TËp 45, tr. 297.

göi c«ng nh©n dÖt Pª-t¬-r«-gr¸t. 3 th¸ng M−êi mét 1922.

TËp 45, tr. 299.

göi ®¹i héi toµn Nga nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c thèng kª. 4 th¸ng M−êi mét 1922.

TËp 45, tr. 300.

göi héi nghÞ n÷ c«ng nh©n vµ n÷ n«ng d©n ngoµi ®¶ng thµnh phè M¸t-xc¬-va vµ tØnh M¸t-xc¬-va. 6 th¸ng M−êi mét 1922.

TËp 45, tr. 313.

Göi c«ng nh©n nhµ m¸y mi-khen-x«n cò. 7 th¸ng M−êi mét 1922.

TËp 45, tr. 314.

Göi c«ng nh©n vµ nh©n viªn nhµ m¸y ®iÖn quèc doanh "hÖ thèng t¶i ®iÖn". 7 th¸ng M−êi mét 1922.

TËp 45, tr. 315.

göi c«ng nh©n x−ëng d¹ xt«-®«n-xcai-a ë clin-tx−. 8 th¸ng M−êi mét 1922.

TËp 45, tr. 316.


659

göi ®¹i héi iv toµn thÕ giíi cña quèc tÕ céng s¶n vµ göi x«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ hång qu©n Pª-t¬-r«-gr¸t. 4 th¸ng M−êi mét 1922.

TËp 45, tr. 321 - 322.

®Ò nghÞ tr×nh lªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) nga vÒ viÖc gi¶m qu©n sè. 13 th¸ng M−êi mét 1922.

TËp 45, tr. 342.

göi khu di d©n Nga ë b¾c mü. 14 th¸ng M−êi mét 1922. TËp 45, tr. 343 - 345.

lêi chµo mõng cuéc triÓn l·m n«ng nghiÖp toµn Nga. 14 th¸ng M−êi mét 1922.

TËp 45, tr. 346.

göi nhãm "clartÐ". 15 th¸ng M−êi mét 1922. TËp 45, tr. 347.

göi ®oµn chñ tÞch ®¹i héi v c«ng ®oµn nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c x«-viÕt toµn Nga. 22 th¸ng M−êi mét 1922.

TËp 45, tr. 359.

vÒ viÖc c¾t gi¶m kÕ ho¹ch söa ch÷a vµ ®ãng c¸c chiÕn h¹m. Nh÷ng bøc th− göi I. V. Xta-lin.

1. 25 th¸ng M−êi mét 1922. 2. 29 th¸ng M−êi mét 1922. TËp 45, tr. 360 - 362.

göi ®¹i héi nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c gi¸o dôc. 26 th¸ng M−êi mét 1922.

TËp 45, tr. 363.

Göi ®ång chÝ muyn-txen-bÐc th− ký héi cøu trî cña c«ng nh©n quèc tÕ. 2 th¸ng Ch¹p 1922.

TËp 45, tr. 364 - 365.

göi ®¹i héi thÕ giíi lÇn thø ba cña ®oµn thanh niªn céng s¶n quèc tÕ häp ë M¸t-xc¬-va.


660

4 th¸ng Ch¹p 1922. TËp 45, tr. 366.

göi ®¹i héi çc x«-viÕt toµn U-cra-i-na. 10 th¸ng Ch¹p 1922.

TËp 45, tr. 381.

th− göi l. b. ca-mª-nÐp, a. i. r−-cèp, a. ®. txi-u-ru-pa vÒ viÖc ph©n c«ng gi÷a çc phã chñ tÞch héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng. 13 th¸ng Ch¹p 1922.

TËp 45, tr. 382 - 383.

vÒ chÕ ®é ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng. 13 th¸ng Ch¹p 1922.

TËp 45, tr. 384 - 388.

th− göi i. v. xta-lin ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng Céng s¶n (b) Nga. 15 th¸ng Ch¹p 1922.

TËp 45, tr. 389 - 390.

Th− göi ®¹i héi. 23 - 26 th¸ng Ch¹p 1922 vµ 4 th¸ng Giªng 1923. TËp 45, tr. 393 - 399.

vÒ viÖc trao chøc n¨ng lËp ph¸p cho ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc. 27 - 29 th¸ng Ch¹p 1922.

TËp 45, tr. 400 - 404.

(vÒ môc t¨ng sè l−îng ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng). 29 th¸ng Ch¹p 1922.

TËp 45, tr. 405 - 406.

vÒ vÊn ®Ò d©n téc hoÆc vÊn ®Ò "tù trÞ hãa". 30 - 31 th¸ng Ch¹p 1922.

TËp 45, tr. 407 - 414.

661

d a n h m ô c n h ÷ n g t h− c ñ a V. I . L ª - n i n c h o ® Õ n n a y c h−a t × m t h Ê y

(4 th¸ng M−êi mét 1921 - 6 th¸ng Ba 1923)

1 9 2 1

Göi G. M. cr¬-gi-gia-nèp-xki

8 th¸ng M−êi mét 1921

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x« hiÖn cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 1074/108в trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi G. M. C r ¬ - g i - g i a - n è p - x k i (8. XI. 1921) (Lª-nin göi) (ký nhËn trªn phong b×)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki ngµy 8 th¸ng M−êi mét 1921. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i cña V. I. Lª-nin, ë sè 1074 cã ghi: "Göi Cr¬-gi-gia-nèp-xki ― phong b× d¸n kÝn".



Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1103 cã ghi: "Göi T¬-rèt-xki ― vÒ viÖc Xla-sÐp. (Kh«ng cã b¶n sao)".

Göi a. a. ¸c-m¨ng


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lªnin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 183в trªn ®ã V. I. Lª-nin ghi: "Göi A-lÕch-xan-®r¬ A-lÕch-xan-®r«-vÝch ¸ c - m ¨ n g (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña A. A. ¸c-m¨ng.

Danh môc nh÷ng th− cña V. I. Lª-nin ch−a t×m thÊy

662

göi m. i. u-li-a-n«-va


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 187в trªn ®ã V. I. Lª-nin viÕt: "Göi M. I. U-li-a-n«-va, ban biªn tËp b¸o " S ù t h Ë t " (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña M. I. U-li-a-n«-va.

göi V. M. M«-l«-tèp


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 189в trªn ®ã V. I. Lª-nin viÕt: "Göi ®ång chÝ M « - l « - t è p (Lª-nin göi). K h È n " vµ cã ch÷ ký cña V. M. M«-l«-tèp x¸c nhËn th− ®Õn ngµy 16 th¸ng M−êi mét.



Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 191в trªn ®ã V. I. Lª-nin viÕt: "Göi B é d © n ñ y n g o ¹ i g i a o , ®ång chÝ P. P. G o ã c - b u -n è p (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký cña P. P. Goãc-bu-nèp x¸c nhËn th− ®Õn ngµy 16 th¸ng M−êi mét, håi 24 giê.

göi N. I. T¬-rèt-xcai-a


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 1474/212 trªn ®ã V. I. Lª-nin viÕt: "Nat. Iv. T¬-rèt-xcai-a (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña N. I. T¬-rèt-xcai-a. §ång thêi còng cã c¶ bøc th− cña A. V. Lu-na-ts¸c-xki göi V. I. Lª-nin ngµy 18 th¸ng th¸ng M−êi mét 1921, trªn ®ã V. I. Lª-nin viÕt cho A. I-a. Bª-len-ki: "T«i ®· ®äc nã sau khi göi bøc th− cho N. Iv. T¬-rèt-xcai-a".


663

göi M. N. P«-crèp-xki


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 198в/1106 trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi M. N. P « - c r è p - x k i (Lª-nin göi) mËt, cho riªng c¸ nh©n" vµ cã ch÷ ký nhËn cña M. N. P«-crèp-xki ngµy 17 th¸ng M−êi mét, håi 3 giê 30 phót. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1106 cã ghi: "Göi P«-crèp-xki ― mét bao th− mËt".

göi N. V. Cr−-len-c«


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 202в/1108 trªn ®ã V. I. Lª-nin viÕt: "Göi ®ång chÝ N. V. C r− - l e n - c « (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña N. V. Cr−-len-c«. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1108 cã ghi: "Göi Cr−-len-c« ― phong b× d¸n kÝn (kh«ng cã b¶n sao)".

göi P. P. Goãc-bu-nèp


Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1109 cã ghi: "Göi Goãc-bu-nèp ― vÒ tr¸ch nhiÖm b¸n b¸o vµ s¸ch cña n−íc Nga x«-viÕt ë n−íc ngoµi. (Kh«ng cã b¶n sao)".



Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1115 cã ghi: "Göi ®ång chÝ Un-slÝch-t¬ (mét phong b× d¸n kÝn)".


664

Göi A. I. ¤-cu-lèp

18 hoÆc 19 th¸ng M−êi mét 1921

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 210в trªn ®ã V. I. Lª-nin viÕt: "Göi ®ång chÝ A-lÕch-x©y ¤ - c u - l è p . Prª-tsi-xten-ca, ngâ Ma-l−i LÐp-sin-xki, nhµ sè 2 (Lª-nin göi) ký nhËn trªn phong b×" vµ cã ch÷ ký nhËn cña A. I. ¤-cu-lèp.



Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 222в/1478 trªn ®ã ®Ò: "Göi Bé d©n ñy ngo¹i giao, ®ång chÝ P. P. Goãc-bu-nèp, cÇn ch÷ ký nhËn cña chÝnh ®ång chÝ ®ã, V. I. Lª-nin göi". Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®Õn cho V. I. Lª-nin, ë sè 1478 cã ghi viÖc nhËn ®−îc th− cña A. Ghin-b« nãi vÒ viÖc vî cña ®ång chÝ ®ã trë vÒ n−íc Nga vµ viÖc göi bøc th− nµy cho P. P. Goãc-bu-nèp "kÌm theo th− tr¶ lêi cho biÕt nh÷ng biÖn ph¸p nµo ®· ®−îc thi hµnh ®Ó lo¹i trõ t×nh tr¹ng quan liªu".



Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× bøc th− cña V. I. Lª-nin göi L. §. T¬-rèt-xki, mang sè 1120. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1120 cã ghi: "Göi ®ång chÝ T¬-rèt-xki (mét phong b× d¸n)".

Göi I. A. tª-«-®«-r«-vÝch


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 404в/1126 trªn ®ã


665

V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi Iv. A.®. T ª - « - ® « - r « - v Ý c h (Lª-nin göi). Riªng cho c¸ nh©n" vµ cã ch÷ ký nhËn cña I. A. Tª-«-®«-r«-vÝch. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1126 cã ghi: "Göi Tª-«-®«-r«-vÝch (mét phong b× d¸n)".

göi e. a. lÝt-ken-x¬


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 256в/1129 trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ L Ý t - k e n - x ¬ (Lª-nin göi)", kÌm theo ghi chó cña th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy: "23/XI - 21" vµ ch÷ ký nhËn cña E. A. LÝt-ken-x¬ ngµy 23 th¸ng M−êi mét, håi 14 giê. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1129 cã ghi: "Göi ®ång chÝ LÝt-ken-x¬ (mét bao th− d¸n kÝn)".

Göi P. A. B«-g®a-nèp vµ A. A. N«-vi-tx¬-ki


Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1131 cã ghi: "Göi B«-g®a-nèp, N«-vi-tx¬-ki ®Ó xuÊt vµng cho Bé d©n ñy b−u ®iÖn, Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao (Tæng côc c¸c nhµ m¸y hãa d−îc cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, Ban ®iÖn lùc vµ Côc c«ng nghiÖp U-ran)".

Göi V. X. §«-vga-lÐp-xki vµ A. A. N«-vi-tx¬-ki


Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1132 cã ghi: "Göi §«-vga-lÐp-xki, N«-vi-tx¬-ki ®Ó chi vµng cho Bé d©n ñy b−u ®iÖn".

göi a. a. n«-vi-tx¬-ki


Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1133 cã ghi: "Göi N«-vi-tx¬-ki, Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ®Ó xuÊt vµng cho Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng".


666

göi A. V. Lu-na-ts¸c-xki


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 1136/274в trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ L u - n a - t s ¸ c - x k i (Lª-nin göi), göi cho c¸ nh©n", kÌm theo lêi ghi cña th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy: "25/XI - 21" vµ ch÷ ký nhËn cña A. V. Lu-na-ts¸c-xki ngµy 25 th¸ng M−êi mét, håi 11 giê. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1136 cã ghi: "Göi ®ång chÝ Lu-na-ts¸c-xki (mét phong b× d¸n kÝn)".

göi L. §. T¬-rèt-xki


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 1137б/275в trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ T ¬ - r è t - x k i (Lª-nin göi) c h o c ¸ n h © n " vµ cã ch÷ ký nhËn cña L. §. T¬-rèt-xki. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1137 cã ghi: "Göi ®ång chÝ T¬-rèt-xki (mét phong b× ®ãng kÝn)".

göi D. P. X«-l«-vi-Ðp


Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1140 cã ghi: "Göi X«-l«-vi-Ðp (mét phong b× d¸n)".



Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 1141/281в trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi Bé d©n ñy t− ph¸p, ®ång chÝ C u è c - x k i (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña §. I. Cuèc-xki ngµy 25 th¸ng M−êi mét. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1141 cã ghi: "Göi Cuèc-xki (mét phong b× d¸n, V. I. göi)".


667



Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× b−u phÈm do V. I. Lª-nin göi cho P. P. Goãc-bu-nèp cã ch÷ ký nhËn ®−îc b−u phÈm ngµy 26 th¸ng M−êi mét. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1143 cã ghi: "Göi Goãc-bu-nèp P. P. vÒ thÞ thùc cho Xmin-ga".

Göi I. V. Xta-lin


Trong th− tr¶ lêi, I. V. Xta-lin ®· viÕt vÒ bøc th− ng¾n ®ã: "T«i hiÓu bøc th− mµ h«m nay ®ång chÝ göi cho t«i (cho Bé chÝnh trÞ) nh− thÕ nµy: §ång chÝ ®Æt vÊn ®Ò t«i ph¶i rêi khái Ban tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin).



Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1151 cã ghi: "Göi ®ång chÝ Ca-mª-nÐp ― vÒ vÊn ®Ò b¶o ®¶m cñi cho nhµ ë cña Ghin-b«, mµ ng−êi ta ®· nhiÒu lÇn yªu cÇu".

Göi M. I. U-li-a-n«-va


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 298в trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi M. I. U - l i - a - n « - v a (Lª-nin göi), ban biªn tËp b¸o "S ù t h Ë t ". Göi cho c¸ nh©n", vµ cã ch÷ ký cña M. I. U-li-a-n«-va x¸c nhËn ®· nhËn ®−îc th− cïng víi lêi ghi cña th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy: "Håi 14 giê 20 phót ngµy 28/XI - 21".


668

göi G. V. tsi-tsª-rin


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× bøc th− cña V. I. Lª-nin göi cho G. V. Tsi-tsª-rin, mang sè 1135/321в vµ cã ch÷ ký nhËn cña Tsi-tsª-rin ngµy 29 th¸ng M−êi mét 1921.

Göi I. V. xta-lin

29 hoÆc 30 th¸ng M−êi mét 1921

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 336в trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "G ö i ® å n g c h Ý X t a - l i n (Lª-nin göi) c h o c ¸ n h © n , k h È n " vµ cã ch÷ ký nhËn cña I. V. Xta-lin.

Göi i. V. xta-lin

30 th¸ng M−êi mét hoÆc 1 th¸ng Ch¹p 1921

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 342в trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ X t a - l i n (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña I. V. Xta-lin.



Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 343в trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi L. B. C a - m ª - n Ð p (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña L. B. Ca-mª-nÐp.

Göi N. I. Bu-kha-rin vµ C. B. Ra-§Õch


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 350в trªn ®ã


669

V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ B u - k h a - r i n vµ R a - ® Õ c h (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña C. B. Ra-®Õch.

Göi P. A. Da-lu-tx¬-ki

2 th¸ng Ch¹p 1921

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 1165/376в trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi cho c ¸ n h © n ®ång chÝ D a - l u - t x ¬ - k i (yªu cÇu g ä i ® i Ö n t h o ¹ i cho t«i sau khi ®äc xong) (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký cña P. A. Da-lu-tx¬-ki x¸c nhËn ®· nhËn th− håi 15 giê 16 phót. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1165 cã ghi: "Göi ®ång chÝ Da-lu-tx¬-ki (mét phong b× d¸n kÝn)".

göi L. §. T¬-rèt-xki

2 th¸ng Ch¹p 1921

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 1166/375в trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ T ¬ - r è t - x k i (Lª-nin göi) c h o c ¸ n h © n , k h È n " vµ cã ch÷ ký nhËn cña L. §. T¬-rèt-xki. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1166 cã ghi: "Göi ®ång chÝ T¬-rèt-xki (mét phong b× d¸n kÝn)".


5 th¸ng Ch¹p 1921

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1170 cã ghi: "Göi ®ång chÝ P. P. Goãc-bu-nèp. VÒ viÖc vî Bu-kha-rin ®i sang §øc (kh«ng cã b¶n sao)".

Göi N. A. Xª-ma-sc« hoÆc D. P. X«-l«-vi-Ðp

5 th¸ng Ch¹p 1921

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 1171/384в trªn ®ã ®Ò:


670

"Göi Xª-ma-sc«, khÈn (nÕu ®ång chÝ ®ã ®i v¾ng, th× göi ®ång chÝ X«-l«-vi-Ðp), Lª-nin göi" vµ cã ch÷ ký nhËn cña D. P. X«-l«-vi-Ðp ngµy 5 th¸ng Ch¹p, håi 13 giê 40 phót. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1171 cã ghi: "Göi Xª-ma-sc« hoÆc X«-l«-vi-Ðp: vÒ viÖc ph¸i Bu-kha-rin sang §øc (kh«ng cã b¶n sao)".

Göi C. Mo-r¬

6 th¸ng Ch¹p 1921

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 1183/418в trªn ®ã V. I. Lª-nin ghi: "Göi ®ång chÝ Çc-l¬ Mo-r¬. Kh¸ch s¹n "Xa-v«i". "Xa-v«i", sè 226 (Lª-nin göi). Genossen C a r l M o o r " ®ång thêi cã th− ng¾n cña C. Mo-r¬ göi V. I. Lª-nin ®Ò ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1921 trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "§· tr¶ lêi 6/XII, ®Ó l−u". Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1183 cã ghi: "Göi Çc-l¬ Mo-r¬ (mét phong b× d¸n)".

Göi M. N. XlÕp-tx«-va

6 th¸ng Ch¹p 1921

Göi N. M. Phª-®«-rèp-xki

6 th¸ng Ch¹p 1921

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1189 cã ghi: "Göi P. P. Goãc-bu-nèp: çc bøc th− d¸n göi Mar. Nic. XlÕp-tx«-va vµ Phª-®«-rèp-xki ®Ó cö ra n−íc ngoµi nhËm chøc". Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 42216/1189 trªn ®ã ®Ò: "Göi P. P. Goãc-bu-nèp, ph¶i cã ch÷ ký nhËn cña ®ång chÝ ®ã trªn phong b× (hai bøc th− ®Ó göi ra n−íc ngoµi theo ®Þa chØ ghi ë ®©y), ®ång chÝ Lª-nin göi" vµ cã ch÷ ký nhËn cña P. P. Goãc-bu-nèp ngµy 7 th¸ng Ch¹p.


6 th¸ng Ch¹p 1921

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1184 cã ghi: "Göi Goãc-bu-nèp P. P. (mét phong b× d¸n)".


671

Göi Ph. xt¬-r¬m

9 th¸ng Ch¹p 1921

Th− nµy lµ th− cña V. I. Lª-nin tr¶ lêi th− cña Ph. Xt¬-r¬m ®Ò ngµy 6 th¸ng Ch¹p 1921 yªu cÇu ®−îc gÆp (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin). Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1193 cã ghi: "Göi ®ång chÝ Xt¬-r¬m Ph. ― ®Ó tr¶ lêi th−".

Göi E. M. Xc¬-li-an-xki

15 th¸ng Ch¹p 1921

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1198 cã ghi: "Göi ®ång chÝ Xc¬-li-an-xki ― yªu cÇu gi¶i thÝch lý do khiÕn cho Ban vËn t¶i - vËt t− thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n M¸t-xc¬-va kh«ng chÊp hµnh nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ngµy 11 th¸ng N¨m".


19 th¸ng Ch¹p 1921

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1227 cã ghi vÒ viÖc göi th− cho I. X. Un-slÝch-t¬.


21 th¸ng Ch¹p 1921

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 1231/545в trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi riªng ç nh©n Iv. A-®«n-ph¬. Tª-«-®«-r«-vÝch " vµ cã ch÷ ký nhËn cña I. A. Tª-«-®«-r«-vÝch. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1231 cã ghi: "Göi ®ång chÝ Tª-«-®«-r« vÝch (mét phong b× d¸n)".


672

Göi A. A. X«n-tx¬

24 th¸ng Ch¹p 1921

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 1240/564в trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi r i ª n g c ¸ n h © n ®ång chÝ X « n - t x ¬ (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña A. A. X«n-tx¬. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1240 cã ghi: "Göi ®ång chÝ X«n-tx¬. Mét phong b× d¸n (trong ®ã cã th− cña ®ång chÝ X«-c«n-ni-cèp, mµ ®ång chÝ ®ã ph¶i tr¶ l¹i sau 2 ngµy vµ khi ®ã sÏ ph©n ph¸t bøc th− nµy cho tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ). Theo dâi".


24 th¸ng Ch¹p 1921

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 1241/565в trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi r i ª n g c ¸ n h © n ®ång chÝ D i - n « - v i - Ð p (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña G. E. Di-n«-vi-Ðp. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1241 cã ghi: "Göi Di-n«-vi-Ðp (mét b−u phÈm d¸n)".

Göi lª-vin

24 th¸ng Ch¹p 1921

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 555в víi ch÷ ®Ò: "Göi ®ång chÝ Lª-vin (X«-viÕt M¸t-xc¬-va), ®ång chÝ Lª-nin göi".


25 th¸ng Ch¹p 1921

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1245 cã ghi: "Göi ®ång chÝ T¬-rèt-xki. VÒ cuéc häp bµn vÊn ®Ò chuyÓn giao çc tµu thñy cña C«ng ty Nga tr−íc kia".


673


26 th¸ng Ch¹p 1921

VÒ bøc th− nµy, V. I. Lª-nin nh¾c ®Õn trong mét bøc th− cña Ng−êi göi cho G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki ngµy 27 th¸ng Ch¹p 1921. Khi chuyÓn cho Cr¬-gi-gia-nèp-xki ý kiÕn cña kü s− G. B. Cra-xin nãi vÒ bµi b¸o cña A. Bª-li-a-cèp "Nh÷ng con ®−êng míi ®Ó lµm sèng l¹i ngµnh vËn t¶i ®−êng s¾t", Lª-nin viÕt cho Cr¬-gi-gia-nèp-xki r»ng: "ý kiÕn ®ã khiÕn t«i cµng tin lµ ®óng nh÷ng g× mµ chÝnh t«i ®· viÕt trong th− göi ®ång chÝ h«m qua" (Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 173).


27 th¸ng Ch¹p 1921

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 1250 cã ghi: "Göi Ca-mª-nÐp ®Ò nghÞ cña V. I. nãi lµ ®æi tªn ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga thµnh Ban chÝnh trÞ quèc gia thuéc Bé d©n ñy néi vô".

Göi Bé d©n ñy gi¸o dôc

Vµo cuèi th¸ng Ch¹p 1921

VÒ bøc th− nµy, V. I. Lª-nin viÕt cho E. A. LÝt-ken-x¬ vµo ngµy 16 th¸ng Hai 1922 r»ng: "Håi cuèi th¸ng Ch¹p n¨m ngo¸i, t«i ®· viÕt th− cho Bé d©n ñy gi¸o dôc vÒ viÖc gi¸o s− Cru-g¬ ®Ò nghÞ cÊp cho Tr−êng cao ®¼ng kü thuËt M¸t-xc¬-va mét ng«i nhµ ®Ó cho khoa kü thuËt ®iÖn vµ ViÖn kü thuËt ®iÖn sö dông, vµ t«i ®· yªu cÇu ph¶i hÕt søc chó ý vµ t×m mäi çch cè g¾ng tháa m·n ®Ò nghÞ ®ã" (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 278). Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®Õn, ngµy 18 th¸ng Ch¹p 1921, ë sè 1640 cã ghi viÖc V. I. Lª-nin ®· nhËn ®−îc th− cña C. A. Cru-g¬ yªu cÇu gióp ®ì b»ng çch cÊp nhµ cho khoa kü thuËt ®iÖn thuéc Tr−êng cao ®¼ng kü thuËt M¸t-xc¬-va.

1 9 2 2



Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8005 cã ghi: "Göi Ca-mª-nÐp vÒ viÖc xuÊt ¸o vµ mò mïa ®«ng cho La-lai-an-tx¬".


674



Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8012/26д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "KhÈn, göi ®ång chÝ D i - n « - v i - Ð p (nhµ ë cña ®ång chÝ ®ã trong ®iÖn Crem-li) (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña G. E. Di-n«-vi-Ðp. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8012 cã ghi: "Göi Di-n«-vi-Ðp (mét b−u phÈm d¸n kÝn)".

Göi M. M. LÝt-vi-nèp


Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8020 cã ghi: "Göi Txi-u-ru-pa th− cña V. I. göi LÝt-vi-nèp, kÌm theo th− cña Mi-khai-lèp vÒ ®Ò nghÞ cña Ph¸i ®oµn th−¬ng m¹i Na-uy göi cho Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, kÌm theo ®Ò nghÞ t×m hiÓu sù viÖc vµ chuyÓn cho LÝt-vi-nèp. Xem sè 8016".

Göi A. X. ª-nu-kÝt-dª


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc th− sè 8042/76д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi riªng c¸ nh©n ®ång chÝ £-nu-kÝt-dª (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña A. X. £-nu-kÝt-dª ngµy 16 th¸ng Giªng. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8042 cã ghi: "Göi ®ång chÝ £-nu-kÝt-dª (mét b× th− d¸n) (theo dâi xem ®· nhËn ®−îc ch−a)".



Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8045 cã ghi: "Göi Bri-u-kha-nèp vÒ viÖc gióp ®ì G«-lu-bi-¸t-ni-cèp".


675



Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8051 cã ghi: "Göi X«-c«n-ni-cèp, mét b× th− d¸n".

Göi I. V. Xta-lin


Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8053 cã ghi: "Göi Xta-lin (mét b× th− kÝn)".

Göi A. Ghin-b«


Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8068 cã ghi: "Göi Ghin-b«: ë chç ®ång chÝ Êy cã cñi, vµ b÷a ¨n tr−a do Li-óc-x¬ cung cÊp hay kh«ng".



Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8072/124д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi r i ª n g c ¸ n h © n , Bé d©n ñy n«ng nghiÖp, ®ång chÝ T ª - « - ® « - r « - v Ý c h (Lª-nin göi)". Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8072 cã ghi: "Göi Tª-«-®«-r«-vÝch (mét phong b× d¸n)".

Göi I. V. Xta-lin


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8073/123д trªn ®ã


676

V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ X t a - l i n (Lª-nin göi). R i ª n g c h o c ¸ n h © n . KhÈn" vµ cã ch÷ ký nhËn cña I. V. Xta-lin. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8073 cã ghi: "Göi Xta-lin (mét phong b× d¸n)".

göi I-a, E. Rót-du-t¸c


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× th− cña V. I. Lª-nin göi cho I-a. E. Rót-du-t¸c, mang sè 132д/8082 cã ch÷ ký nhËn cña Rót-du-t¸c ngµy 28 th¸ng Giªng 1922, håi 9 giê 20 phót. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8082 cã ghi: "Göi Rót-du-t¸c (mét phong b× d¸n)".



Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8083/131д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña V. M. M«-l«-tèp ngµy 26 th¸ng Giªng, håi 19 giê 40 phót. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8083 cã ghi: "Göi M«-l«-tèp (mét phong b× d¸n)".

Göi M. I. U-li-a-n«-va


Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8090/140д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ban biªn tËp b¸o "Sù thËt", Ma-ri-a I-li-ni-ts¬-na U-li-a-n«-va", vµ cã ch÷ ký cña M. I. U-li-a-n«-va x¸c nhËn ®· nhËn ®−îc th− vµ lêi ghi chó: "27/I". Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8090 cã ghi: "Göi Mar. I-li-ni-ts¬-na U-li-a-n«-va, mét phong b× kÝn".


677



Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8107 cã ghi: "Göi T¬-rèt-xki (mét gãi d¸n)". Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc ch÷ ký cña th− ký trùc ban cña L. §. T¬-rèt-xki x¸c nhËn ®· nhËn ®−îc bao th− sè 8107/163д do V. I. Lª-nin göi.

Göi I. V. Xta-lin

1 th¸ng Hai 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8108 cã ghi: "Göi Xta-lin (mét gãi d¸n)".

Göi I. V. Xta-lin

1 th¸ng Hai 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 1100/8114 trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Xta-lin", cã ch÷ ký cña I. V. Xta-lin x¸c nhËn ®· nhËn ®−îc th− vµ ghi chó cña th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy: "19-25 phót, 1/II - 22". Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8114 cã ghi: "Göi Xta-lin (mét phong b× d¸n)".

Göi I. V. Xta-lin

6 th¸ng Hai 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8134/214д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Xta-lin" vµ ch÷ ký nhËn cña I. P. Tèp-xtu-kha ngµy 6 th¸ng Hai, håi 2 giê chiÒu. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8134 cã ghi: "Göi Xta-lin (mét gãi d¸n)".

Danh môc nh÷ng th− cña V. I. Lª-nin ch−a t×m thÊy 678


6 th¸ng Hai 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× th− cña V. I. Lª-nin göi L. §. T¬-rèt-xki mang sè 219д, cã ch÷ ký ®· nhËn ®−îc th− ngµy 6 th¸ng Hai 1922. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8133 cã ghi: "Göi T¬-rèt-xki (mét gãi d¸n)".


9 th¸ng Hai 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8139 cã ghi: "Göi Tsi-tsª-rin mét phong b× d¸n".


9 th¸ng Hai 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8140 cã ghi: "Göi T¬-rèt-xki mét phong b× d¸n".

Göi I. V. Xta-lin

10 th¸ng Hai 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8143/227д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Xta-lin (Lª-nin göi) riªng cho c¸ nh©n" vµ cã ch÷ ký nhËn cña I. V. Xta-lin. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8143 cã ghi: "Göi ®ång chÝ Xta-lin (mét gãi kÝn)".

Göi I. V. Xta-lin

11 th¸ng Hai 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8146 cã ghi: "Göi Xta-lin (mét phong b× d¸n)".


679

Göi I. V. Xta-lin

14 th¸ng Hai 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 1460 trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Xta-lin (Lª-nin göi)".

Göi ban chÊp hµnh x«-viÕt thµnh phè ca-lu-ga

18 th¸ng Hai 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8173 cã ghi: "Göi Ban chÊp hµnh X«-viÕt thµnh phè Ca-lu-ga. VÒ viÖc tr−ng dông ®µn d−¬ng cÇm cña n÷ c«ng d©n Mª-sª-ri-n«-va".

Göi I. V. Xta-lin

18 th¸ng Hai 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8177/269д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Xta-lin (Lª-nin göi). Göi riªng cho c¸ nh©n" vµ cã ch÷ ký nhËn cña I. V. Xta-lin. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8177 cã ghi: "Göi Xta-lin (mét phong b× d¸n)".


18 th¸ng Hai 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8178/268д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Tsi-tsª-rin (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña G. V. Tsi-tsª-rin. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8178 cã ghi: "Göi Tsi-tsª-rin (mét phong b× d¸n)".


680


18 th¸ng Hai 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8179/267д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi riªng c¸ nh©n ®ång chÝ A. §. Txi-u-ru-pa (Lª-nin göi)". Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8179 cã ghi: "Göi A. §. Txi-u-ru-pa (mét phong b× d¸n)".

Göi C. TxÐt-kin

21 th¸ng Hai 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8188/287д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "An die Genossin Clara Zetkin (von Lenin)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña C. TxÐt-kin ngµy 21 th¸ng Hai 1922. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8188 cã ghi: "Göi Cla-ra TxÐt-kin (mét phong b× d¸n)".


22 th¸ng Hai 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8193/290д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ L. B. Ca-mª-nÐp (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña L. B. Ca-mª-nÐp. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8193 cã ghi: "Göi Ca-mª-nÐp (mét phong b× d¸n)".

Göi I. V. Xta-lin

24 th¸ng Hai 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8202/302д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi r i ª n g c ¸ n h © n ®ång chÝ Xta-lin (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña I. V. Xta-lin ngµy 24 th¸ng Hai 1922, håi 20 giê 5 phót. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8202 cã ghi: "Göi Xta-lin (mét phong b× d¸n)".


681


25 th¸ng Hai 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8206 cã ghi: "Göi Ca-mª-nÐp (mét phong b× d¸n)".


25 th¸ng Hai 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8208/308д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ X«n-tx¬ (Lª-nin göi), riªng cho c¸ nh©n" vµ cã ch÷ ký nhËn cña A. A. X«n-tx¬. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8208 cã ghi: "Göi X«n-tx¬ (mét phong b× d¸n)".

Göi I. V. Xta-lin

25 th¸ng Hai 1922



25 th¸ng Hai 1922

§©y lµ th− cña V. I. Lª-nin tr¶ lêi mét bøc th− cña G. E. Di-n«-vi-Ðp, trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "L−u. §· tr¶ lêi 25/II". Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 1820 trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Di-n«-vi-Ðp (Lª-nin göi), ký tªn khi nhËn ®−îc" vµ cã ch÷ ký nhËn cña G. E. Di-n«-vi-Ðp.


1 th¸ng Ba 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 7/д trªn ®ã


682

V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi riªng cho ç nh©n, G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki, 1 th¸ng Ba.


1 hoÆc 2 th¸ng Ba 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 353д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi N. P. Goãc-bu-nèp (Lª-nin göi)".

Göi I. V. Xta-lin

3 th¸ng Ba 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 207/o trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Xta-lin (Lª-nin göi) riªng cho ç nh©n", cã ch÷ ký nhËn cña I. V. Xta-lin vµ ghi chó cña th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ghi: "20 giê 30 phót. 3/III-22".

Göi I. V. Xta-lin

8 th¸ng Ba 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8252 cã ghi: "Göi Xta-lin, mét phong b× d¸n". Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®Õn cã ghi nhËn ®−îc mét bøc ®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i cña I. V. Xta-lin ®Ò ngµy 7 th¸ng Ba 1922 göi V. I. Lª-nin, trong ®ã nãi vÒ dù th¶o nghÞ quyÕt cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng vÒ th¸i ®é ®èi víi çc xÝ nghiÖp cho thuª vµ cã ghi chó: "V. I. ®· tr¶ lêi 8/III-22".


9 th¸ng Ba 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8253 cã ghi: "Göi X«n-tx¬ (mét phong b× d¸n)".


683


9 th¸ng Ba 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8255 cã ghi: "Göi T¬-rèt-xki (mét phong b× d¸n)".


9 th¸ng Ba 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8257 cã ghi: "Göi Tª-«-®«-r«-vÝch (mét phong b× d¸n)". Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc th− tr¶ lêi cña I. A. Tª-«-®«-r«-vÝch ngµy 9 th¸ng Ba 1922, trong ®ã Tª-«-®«-r«-vÝch viÕt cho V. I. Lª-nin: "Th− ng¾n cña ®ång chÝ ngµy 8 ®· ®−îc giao cho t«i buæi tèi ngµy 9".

Göi I. V. Xta-lin

11 th¸ng Ba 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8261 cã ghi: "Göi Xta-lin, (mét phong b× d¸n)".

Göi I. V. Xta-lin

12 th¸ng Ba 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8266/386д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Xta-lin, cho riªng ç nh©n (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña I. V. Xta-lin. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8266 cã ghi: "Göi Xta-lin (mét phong b× d¸n)".

Göi C. TxÐt-kin

15 th¸ng Ba 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8273/395д trªn ®ã


684

V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ TxÐt-kin. An die Genossin Clara Zetkin. KhÈn", cã ch÷ ký nhËn cña C. TxÐt-kin vµ ghi chó "15-III22". Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8273 cã ghi: "Göi TxÐt-kin. (Mét phong b× d¸n)".


18 th¸ng Ba 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8279/412д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ A. §. Txi-u-ru-pa (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña A. §. Txi-u-ru-pa. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8279 cã ghi: "Göi A. §. Txi-u-ru-pa mét gãi d¸n".

Göi I. V. Xta-lin

19 th¸ng Ba 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8285 cã ghi: "Göi Xta-lin. (mét phong b× d¸n)".

Göi I. V. Xta-lin

19 th¸ng Ba 1922


Göi P. I. P«-pèp

19 th¸ng Ba 1922

VÒ bøc th− nµy, ngµy 19 th¸ng Ba 1922, V. I. Lª-nin viÕt cho I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp: "T«i göi kÌm theo ®©y bøc th− cho P«-pèp (®ång chÝ cã thÓ göi qua n÷ th− ký cña t«i)" (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 332). Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu


685

chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× th− cña Lª-nin vµ Xc¬-voãc-txèp-Xtª-pa-nèp göi P. I. P«-pèp, sè 2780.


20 th¸ng Ba 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× th− sè 8290/428д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ L. B. Ca-mª-nÐp ((Lª-nin göi))", cã ch÷ ký nhËn cña L. B. Ca-mª-nÐp vµ ghi chó: "20/III-22". Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8290 cã ghi: "Göi Ca-mª-nÐp ― mét phong b× d¸n".

Göi I. V. Xta-lin

23 th¸ng Ba 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× th− sè 8236* trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Xta-lin, khÈn", cã ch÷ ký nhËn cña I. V. Xta-lin vµ ghi chó: "23- III 22". Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8306 cã ghi: "Göi Xta-lin (mét phong b× d¸n)".


25 th¸ng Ba 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8311 cã ghi: "Göi Ca-mª-nÐp (mét phong b× d¸n)".

Göi I-u. M. Xtª-clèp

25 th¸ng Ba 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× th− cña V. I. Lª-nin göi I-u. M. Xtª-clèp, mang sè 2950.

* Con sè ghi sai, ®¸ng lÏ lµ 8306. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i sè 8236 ®· ®−îc ch÷a thµnh 8306.


686


Th¸ng Ba, chËm nhÊt lµ 27, 1922

Th− ®−îc viÕt tr−íc khi G. V. Tsi-tsª-rin lªn ®−êng ®i dù Héi nghÞ Giª-n¬, vµo ®ªm 27 r¹ng 28 th¸ng Ba 1922. G. V. Tsi-tsª-rin nh¾c ®Õn th− nµy trong mét bøc th− göi ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy ngo¹i giao ngµy 21 th¸ng T− 1922, ®ång chÝ viÕt r»ng: "T«i xin nh¾c ®Ó c¸c ®ång chÝ biÕt r»ng ë mét trong c¸c bøc th− cña Vla-®i-mia I-lÝch, còng nh− t¹i phiªn häp võa råi cña Bé chÝnh trÞ cã t«i tham dù, tr−íc khi lªn ®−êng, t«i ®· nhËn ®−îc chØ thÞ thËt nghiªm ngÆt kh«ng ®Ó bÞ ph¸ vì nÕu kh«ng cã nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng th«ng qua" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin).


31 th¸ng Ba 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8319/469д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki ngµy 31 th¸ng Ba 1922. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8319 cã ghi: "Göi Cr¬-gi-gia-nèp-xki (mét phong b× d¸n)".


4 th¸ng T− 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8328 cã ghi: "Göi Txi-u-ru-pa (mét phong b× d¸n)".


6 th¸ng T− 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8343/493 trªn ®ã


687

V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ £-nu-kÝt-dª (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña A. X. £-nu-kÝt-dª ngµy 6 th¸ng T−. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8343 cã ghi: "Göi £-nu-kÝt-dª (mét phong b× d¸n)".

Göi I. V. Xta-lin

7 th¸ng T− 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× th− cña Lª-nin göi I. V. Xta-lin, mang sè 8344. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8344 cã ghi: "Göi Xta-lin (mét phong b× d¸n)".


10 th¸ng T− 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8353 cã ghi: "Göi §giÐc-gin-xki (mét gãi d¸n)".

Göi I. V. Xta-lin

15 th¸ng T− 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8369/547д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Xta-lin (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña I. V. Xta-lin. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8369 cã ghi: "Göi Xta-lin (mét gãi d¸n)".

Göi M. N. P«-p«-va

20 th¸ng T− 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8376 cã ghi: "Göi ®ång chÝ M. N. P«-p«-va. £-ca-tª-rin-bua. Ban gi¸o dôc chÝnh trÞ tØnh. Th− b¸o tin vÒ tiÕn tr×nh sù viÖc cña tæ chøc Sa-®rin-xc¬".


688

Göi n«ng d©n lµng Pra-v−i-e lam-ki, tæng lª-v−i-e lam-ki, huyÖn moãc-san-xc¬,

tØnh tam-bèp

Th¸ng T−, sau ngµy 20, 1922

Th− nµy do V. I. Lª-nin viÕt ®Ó tr¶ lêi th− cña n«ng d©n lµng Pra-v−i-e Lam-ki chóc mõng Ng−êi nh©n dÞp sinh nhËt lÇn thø 52 cña Ng−êi. Ma-ri-a I-li-ni-ts¬-na U-li-a-n«-va trong håi ký ®· viÕt: "T«i cßn nhí râ nÐt mÆt cña Vla-®i-mia I-lÝch t−¬i h¼n lªn nh− thÕ nµo, khi Ng−êi ®äc bøc th− ®ã.

Ng−êi chØ thÞ cho t«i nhÊt thiÕt ph¶i nh¾c Ng−êi tr¶ lêi vµ qu¶ nhiªn Ng−êi ®· tr¶ lêi" (M. I. U-li-a-n«-va. VÒ Lª-nin, 1964, tr. 74).

Göi I. V. Xta-lin

21 th¸ng T− 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× th− sè 8379/563д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Xta-lin (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña I. V. Xta-lin ngµy 21 th¸ng T− 1922. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8379 cã ghi: "Göi Xta-lin (mét gãi d¸n)".

Göi M. P. Pa-vl«-vÝch

22 th¸ng T− 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× th− cña V. I. Lª-nin göi M. P. Pa-vl«-vÝch, mang sè 1140.


26 th¸ng T− 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× th− sè 4250 trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ £-nu-kÝt-dª (Lª-nin göi), riªng cho c¸ nh©n" vµ cã ch÷ ký nhËn cña A. X. £-nu-kÝt-dª ngµy 26 th¸ng T−.


689

Göi I. P. Giu-cèp

26 th¸ng T− 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 4270 trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi I-van Pa-vl«-vÝch Giu-cèp (Lª-nin göi)", vµ cã ch÷ ký nhËn cña vî Giu-cèp, vµ ghi chó cña th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy: "26. IV. 22".


27 th¸ng T− 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 4300 trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ §giÐc-gin-xki (Lª-nin göi), riªng cho c¸ nh©n, mËt", vµ cã ch÷ ký nhËn cña Ph. E. §giÐc-gin-xki vµ cña ng−êi th− ký ngµy 27 th¸ng T−, håi 18 giê.

Göi côc b¶o vÖ chÝnh trÞ nhµ n−íc

3 th¸ng N¨m 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8397 cã ghi: "Göi Côc b¶o vÖ chÝnh trÞ nhµ n−íc. Yªu cÇu cung cÊp tin tøc vÒ sù viÖc cña I-van Mi-khai-l«-vÝch Pr«-xvi-rèp".


8 th¸ng N¨m 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Xa-®èp-ni-ki, 30. Göi chñ nhiÖm ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc ®ång chÝ Cr¬-gi-gia-nèp-xki (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki ngµy 8 th¸ng N¨m 1922.


690


9 th¸ng N¨m 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8402/611д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi Côc b¶o vÖ chÝnh trÞ nhµ n−íc, ®ång chÝ Un-slÝch-t¬ (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña I. X. Un-slÝch-t¬ ngµy 9 th¸ng N¨m 1922. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8402 cã ghi: "Göi Un-slÝch-t¬, mét phong b× d¸n".

Göi I. V. Xta-lin

17 th¸ng N¨m 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8418/633д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ® å n g c h Ý X t a - l i n (Lª-nin göi)", cã ch÷ ký nhËn cña I. V. Xta-lin vµ ghi chó: "18. V. 22". Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8418 cã ghi: "Göi Xta-lin (mét phong b× d¸n)".

göi I. V. Xta-lin

19 th¸ng N¨m 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8423/642д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ® å n g c h Ý X t a - l i n. Kh©u l¹i. MËt" vµ cã ch÷ ký nhËn cña trî lý cña bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga lµ A. M. Na-da-rª-chi-an ngµy 19 th¸ng N¨m. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8423 cã ghi: "Göi Xta-lin (mËt)".


23 th¸ng N¨m 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8434/657д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Xª-ma-sc« (Lª-nin göi)" vµ cã


691

ch÷ ký nhËn cña N. A. Xª-ma-sc« ngµy 23 th¸ng N¨m. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8434 cã ghi: "Göi Xª-ma-sc« (mét phong b× d¸n)".


23 th¸ng N¨m 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8437 cã ghi: "Göi Ph«-ti-ª-va (mét gãi d¸n)".


23 th¸ng N¨m 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 4870 trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Un-slÝch-t¬ (Lª-nin göi). MËt" vµ cã ch÷ ký nhËn cña I. X. Un-slÝch-t¬ ngµy 23 th¸ng N¨m 1922.


27 th¸ng N¨m 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8442 cã ghi: "Göi Di-n«-vi-Ðp (mét phong b× d¸n)". Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc ch÷ ký cña X. Ra-vÝch ngµy 27 th¸ng N¨m, håi 22 giê 30 phót, ®· nhËn ®−îc gãi mang sè 8442 do V. I. Lª-nin göi cho G. E. Di-n«-vi-Ðp.

Göi I. V. xta-lin

15 th¸ng S¸u 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc "Sæ bÖnh lÞch" cña V. I. Lª-nin, trong ®ã cã ghi r»ng ngµy 15 th¸ng S¸u 1922 V. I. Lª-nin ®· ®äc cho M. I. U-li-a-n«-va viÕt mét bøc th− göi cho I. V. Xta-lin.


692

Göi I. V. Xta-lin

7 th¸ng T¸m 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc "Sæ bÖnh lÞch" cña V. I. Lª-nin, trong ®ã cã ghi r»ng ngµy 7 th¸ng T¸m 1922, V. I. Lª-nin cã viÕt mét bøc th− göi I. V. Xta-lin vµ giao nhiÖm vô cho ng−êi ®−a th− mang bøc th− ®ã ®i.


15 th¸ng T¸m 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi L. B. Ca-mª-nÐp (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña L. B. Ca-mª-nÐp ngµy 15 th¸ng T¸m, håi 12 giê 30 phót tèi.

Göi I. P. Giu-cèp

31 th¸ng T¸m 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi I-van Pa-vl«-vÝch Giu-cèp, ngâ Giª-oãc-gi-Ðp-xki, sè 7 (Lª-nin göi). Ký nhËn trªn phong b×" vµ cã ch÷ ký nhËn cña I. P. Giu-cèp ngµy 31 th¸ng T¸m.


2 th¸ng ChÝn 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 694д/8451 trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Xvi-®Ðc-xki (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña A. I. Xvi-®Ðc-xki. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8451 cã ghi: "Göi Xvi-®Ðc-xki (mét gãi d¸n)".


693

Göi I. V. Xta-lin

17 th¸ng ChÝn 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8457 trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Xta-lin (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña I. V. Xta-lin. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8457 cã ghi: "Göi Xta-lin (mét phong b× d¸n)".



Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8464 cã ghi: "Göi Di-n«-vi-Ðp mét phong b× d¸n".

Göi I-u. V. L«-m«-n«-xèp


Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8466 cã ghi: "Göi L«-m«-n«-xèp mét phong b× d¸n".



Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8479 cã ghi: "Göi Xvi-®Ðc-xki (mét phong b× d¸n)".


Th¸ng M−êi, chËm nhÊt lµ 16, 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc ®o¹n v¨n ghi cña th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy: "§ång chÝ Ca-mª-nÐp! Na®. C«n. ®· gäi ®iÖn tho¹i


694

vµ yªu cÇu thay mÆt VI. I1. chuyÓn bøc th− nh− sau: 1) V. I. chê th− tr¶ lêi bøc th− cña Ng−êi...".

Göi B. B. Cr«-nin

16 th¸ng M−êi 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8497 cã ghi: "Göi B. B. Cr«-nin vÒ Bª-du-glèp".


16 th¸ng M−êi 1922

§©y lµ th− cña V. I. Lª-nin tr¶ lêi bøc th− cña G. E. Di-n«-vi-Ðp ®Ò ngµy 15 th¸ng M−êi 1922 hiÖn cßn gi÷ ®−îc trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8500 cã ghi: "Göi Di-n«-vi-Ðp: vÒ R«-gi¬-cèp (kh«ng cã b¶n sao)".

Göi I-a. A. I-a-c«-vlÐp

22 th¸ng M−êi 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8511 cã ghi: "Göi I-a-c«-vlÐp (mét phong b× d¸n)". Ngµy 23 th¸ng M−êi 1922, V. I. Lª-nin ®· nãi chuyÖn víi I-a. A. I-a-c«-vlÐp, I. V. Xta-lin vµ N. I. Bu-kha-rin vÒ ho¹t ®éng cña Tæ chøc v¨n hãa v« s¶n vµ vÒ bµi b¸o cña I-a-c«-vlÐp nhan ®Ò "VÒ "v¨n hãa v« s¶n" vµ Tæ chøc v¨n hãa v« s¶n" viÕt cho b¸o "Sù thËt" (xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 821).


25 th¸ng M−êi 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8515 trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi GlÕp M¸c-xi-mi-li-a-n«-vÝch C r ¬ - g i - g i a - n è p -


695

x k i (Lª-nin göi)" vµ cã c¸c ch÷ ký nhËn cña G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki vµ cña th− ký cña ®ång chÝ ®ã ngµy 25 th¸ng M−êi, håi 11 giê 30 phót. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8515 cã ghi: "Göi Cr¬-gi-gia-nèp-xki (mét gãi d¸n)".

Göi I. V. Xta-lin

26 th¸ng M−êi 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8517 cã ghi: "Göi Xta-lin (trong phong b× d¸n kÝn)".

Göi I. V. Xta-lin

26 th¸ng M−êi 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8518/824 trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ Xta-lin, Lª-nin göi" vµ cã ch÷ ký nhËn cña A. M. Na-da-rª-chi-an, trî lý bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 26 th¸ng M−êi, håi 20 giê 45 phót. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8518 cã ghi: "Göi Xta-lin (trong phong b× d¸n)".


28 th¸ng M−êi 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8519 cã ghi: "Göi Ca-mª-nÐp (vÒ c¸c nhµ m¸y ®iÖn khu vùc)".


28 th¸ng M−êi 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®Õn, ë sè 670д cã ghi: "Th− tr¶ lêi cña M«-l«-tèp ®èi víi th− ng¾n cña V. I. 28/X göi cho M«-l«-tèp vÒ I-a-nu-sÐp-xki".


696

göi N. P. Goãc-bu-nèp

31 th¸ng M−êi 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× th− do V. I. Lª-nin göi cho N. P. Goãc-bu-nèp, mang sè 8530/857д. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8530 cã ghi: "Göi Goãc-bu-nèp, N. P. ― VÒ vÊn ®Ò dù to¸n cña Bé d©n ñy gi¸o dôc ― (bµi b¸o cña Lu-na-ts¸c-xki vÒ gi¸o dôc nh©n d©n) ("Bé d©n ñy gi¸o dôc ®· m¾c bÖnh to ®Çu nh− thÕ nµo vµ ch÷a bÖnh ®ã nh− thÕ nµo")".

Göi I. V. xta-lin


Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8534 cã ghi: "Mét phong b× d¸n göi Xta-lin".



Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8535 cã ghi: "Göi Cr¬-gi-gia-nèp-xki mét phong b× d¸n".



Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× sè 8536/875д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "Göi ®ång chÝ T¬-rèt-xki (Lª-nin göi)" vµ cã ch÷ ký nhËn ngµy 3 th¸ng M−êi mét. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8536 cã ghi: "Göi T¬-rèt-xki mét phong b× d¸n".


697



Trªn mét bøc th− cña M. C. Vla-®i-mi-rèp cßn gi÷ ®−îc trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin cã ch÷ cña th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®Ò: "cho vµo hå s¬ l−u. B¶n sao bøc th− nµy kÌm theo quyÕt ®Þnh cña V. I. Lª-nin hiÖn ë chç Goãc-bu-nèp; trong quyÕt ®Þnh nµy V. I. ®· ®Ò nghÞ göi bøc th− ®ã cho Ca-mª-nÐp. §· cho göi ®i".



Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8545 cã ghi: "Göi mét phong b× d¸n cho Cr¬-gi-gia-nèp-xki" vµ ghi chó: "(nhê vî ®ång chÝ ®ã chuyÓn hé)".

Göi C. txÐt-kin


§©y lµ th− cña V. I. Lª-nin tr¶ lêi mét bøc th− cña C. TxÐt-kin, trªn bøc th− ®ã cña TxÐt-kin cã ch÷ ®Ò cña V. I. Lª-nin: "NhËn ®−îc cña TxÐt-kin (cho vµo hå s¬ l−u) 12. XI. 1922". Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc phong b× th− sè 8550/903д trªn ®ã V. I. Lª-nin ®Ò: "An die Gen. Zetkin ― göi ®ång chÝ TxÐt-kin (Lª-nin göi) (von Lenin)" vµ cã ch÷ ký nhËn cña C. TxÐt-kin. Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8550 cã ghi: "Göi Cla-ra TxÐt-kin (mét phong b× d¸n)".

Göi I. X. un-slÝch-t¬

Th¸ng M−êi mét, chËm nhÊt lµ ngµy 22, 1922

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cßn gi÷ ®−îc c«ng v¨n cña I. X. Un-slÝch-t¬ göi V. I. Lª-nin ®Ò ngµy 22 th¸ng M−êi mét 1922 ®Ó tr¶ lêi th− chÊt vÊn cña V. I. Lª-nin.


698



Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8569 cã ghi: "Göi ®ång chÝ X«-c«n-ni-cèp mét gãi".

Göi héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy Cr−m

Th¸ng Ch¹p, sím nhÊt lµ ngµy 2, 1922

N. M. Knhi-p«-vÝch, ®−îc V. I. Lª-nin tiÕp ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1922 (xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 836), ®· viÕt vÒ bøc th− nµy trong håi ký cña m×nh: "Sau nµy t«i ®−îc biÕt r»ng Vla-®i-mia I-lÝch, tuy bÞ èm, nh−ng chÝnh vµo lóc ®ã ®· t×m mét c¬ héi viÕt th− cho Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy Cr−m ®Ó Héi ®ång gióp ®ì b»ng mäi c¸ch ®èi víi ph¸i ®oµn khoa häc cña chóng t«i" ("Sù thËt", sè 20, ngµy 25 th¸ng Giªng 1925).

Göi V. P. IÕc-xman

6 th¸ng Ch¹p 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8585 cã ghi: "Göi IÕc-xman, mét th− ng¾n b»ng tiÕng Anh".

Göi N. P . Goãc-bu-nèp

12 th¸ng Ch¹p 1922

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8610 cã ghi: "Göi Goãc-bu-nèp, N. P. vÒ chÕ ®é kÕ to¸n tËp trung ë trong n−íc Céng hßa".

Göi M. I. Phrum-kin vµ B. X. Xt«-m«-ni-a-cèp

13 th¸ng Ch¹p 1922

VÒ bøc th− nµy, ngµy 13 th¸ng Ch¹p 1922 V. I. Lª-nin ®· viÕt cho L. §. T¬-rèt-xki nh− sau: "Bëi v× vÒ ph−¬ng diÖn nµy, héi nghÞ


699

toµn thÓ lÇn tr−íc ®· th«ng qua nghÞ quyÕt hoµn toµn tr¸i víi chÕ ®é ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng vµ bëi v× trong vÊn ®Ò nµy kh«ng thÓ nh©n nh−îng ®−îc, cho nªn t«i nghÜ, nh− t«i ®· nãi trong mét bøc th− göi cho Phrum-kin vµ Xt«-m«-ni-a-cèp, r»ng trong tr−êng hîp chóng ta bÞ thÊt b¹i trong vÊn ®Ò nµy th× chóng ta sÏ ph¶i ®−a vÊn ®Ò ra tr−íc ®¹i héi ®¶ng" (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 512). Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i, ë sè 8615 cã ghi: "Göi Phrum-kin ― Xt«-m«-ni-a-cèp. Göi T¬-rèt-xki. VÒ ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng vµ vÒ bøc th− cña ®ång chÝ T¬-rèt-xki nãi vÒ ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng."

700

C h ó t h Ý c h

1 Ngµy 14 th¸ng M−êi mét 1921, khi tr¶ lêi bøc th− nµy, bé tr−ëng Bé d©n ñy t− ph¸p §. I. Cuèc-xki ®· göi cho V. I. Lª-nin mét tµi liÖu cña Phßng ®iÒu tra cña Bé d©n ñy t− ph¸p vÒ 18 vô cã dÝnh d¸ng víi tÖ quan liªu giÊy tê trong nöa ®Çu n¨m 1921. Cuèc-xki viÕt r»ng ®a sè çc vô cuèi cïng ®· ®−îc gi¶i quyÕt b»ng çch kû luËt, mét sè vô ®ã ®· bÞ miÔn nghÞ vµ "chØ d−íi d¹ng ngo¹i lÖ míi cã thÓ ®−a çc vô nµy ra tr−íc tßa ¸n (Tßa ¸n qu©n sù çch m¹ng vµ tßa ¸n nh©n d©n)". Cuèc-xki còng th«ng b¸o vÒ viÖc chuÈn bÞ nh÷ng phiªn tßa mÉu, «ng viÕt r»ng ®· ®Æt vÊn ®Ò ®æi míi thµnh phÇn cña çc thÈm ph¸n nh©n d©n M¸t-xc¬-va (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn - x«).

Lª-nin kh«ng tháa m·n vÒ sù tr¶ lêi cña Cuèc-xki vµ Ng−êi l¹i viÕt th− cho Cuèc-xki (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 208). ―2.

2 TiÓu ban qu¶n lý vµng ― tiÓu ban qu¶n lý quü vµng thuéc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng, ®−îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 6 th¸ng ChÝn 1921, thµnh phÇn gåm çc ®¹i diÖn cña Bé d©n ñy tµi chÝnh, Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vµ Bé d©n ñy l−¬ng thùc. Ngµy 26 th¸ng M−êi Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· chuÈn y danh s¸ch thµnh viªn cña tiÓu ban. TiÓu ban nµy cã nhiÖm vô: s¬ bé xem xÐt ®¬n xin cña çc bé vµ çc c¬ quan vÒ viÖc xuÊt vèn b»ng vµng vµ b»ng ngo¹i tÖ, vµ tr×nh lªn Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng çc dù th¶o quyÕt ®Þnh vÒ nh÷ng ®¬n yªu cÇu ®ã. TiÓu ban còng qu¶n lý viÖc xuÊt vµng vµ nh÷ng kim lo¹i quý kh¸c cho çc môc tiªu khoa häc vµ kü thuËt.

I-u. V. L«-m«-n«-xèp lµ ph¸i viªn ®−îc ñy quyÒn cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ çc ®¬n ®Æt hµng ë n−íc ngoµi cho ngµnh

Chó thÝch

701

®−êng s¾t vµ ®øng ®Çu ph¸i ®oµn ®−êng s¾t Nga ë n−íc ngoµi. §ång chÝ nµy ®· hµnh ®éng bÊt chÊp çc ®¹i diÖn th−¬ng m¹i vµ çc ®¹i diÖn toµn quyÒn, nghÜa lµ kh«ng tháa thuËn vÒ nh÷ng cuéc ®µm ph¸n vµ nh÷ng dÞch vô cña m×nh víi çc ®¹i diÖn ®ã. Hµnh ®éng ®ã ®· ®−a ®Õn sù hiÓu lÇm, g©y trë ng¹i cho c«ng viÖc vµ ®−a ®Õn hËu qu¶ lµ ký kÕt nh÷ng hîp ®ång kh«ng cã lîi. §Ó chÊm døt t×nh tr¹ng ®ã, ngµy 4 th¸ng Giªng 1922, Héi ®ång bé tr−ëng d©n uû th«ng qua "ChØ thÞ göi ®ång chÝ I-u. V. L«-m«-n«-xèp trong thêi gian c«ng t¸c ë n−íc ngoµi (bæ sung giÊy uû nhiÖm ngµy 7 th¸ng S¸u 1920...)" Trong khi vÉn dµnh cho L«-m«-n«-xèp quyÒn trùc tiÕp liªn hÖ víi tÊt c¶ çc c¬ quan cña n−íc Céng hoµ liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga, chØ thÞ nµy quy ®Þnh r»ng nh÷ng cuéc th−¬ng l−îng víi çc n−íc ngoµi, ®ång chÝ ®ã ph¶i tiÕn hµnh th«ng qua çc ®¹i diÖn toµn quyÒn, ph¶i th«ng b¸o cho hä biÕt nh÷ng hîp ®ång träng yÕu dù ®Þnh ký kÕt vµ ″chÊp nhËn nh÷ng chØ thÞ cña hä trong lÜnh vùc chÝnh trÞ ®Ó b¶o ®¶m sù l·nh ®¹o". Ph¸i ®oµn phôc tïng Bé d©n uû ngo¹i th−¬ng trong lÜnh vùc tµi chÝnh, phôc tïng Bé d©n ñy giao th«ng trong lÜnh vùc kü thuËt vµ cã tr¸ch nhiÖm göi b¸o ço cho c¶ hai bé d©n ñy Êy. ⎯2.

3 §· ®−îc viÕt trªn th− ng¾n cña ®ång chÝ C. M. SvÕt-tsi-cèp, ph¸i viªn ®−îc uû quyÒn cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy phô tr¸ch c«ng viÖc cña ngµnh c«ng nghiÖp giÊy vµ Ên lo¸t, ®ång chÝ nµy ®· göi th− ng¾n trªn ®©y cho V. I. Lª-nin vµo ngµy 5 th¸ng M−êi mét 1921. SvÕt-tsi-cèp ®Ò nghÞ “lËp mét quü b»ng tiÒn cho ngµnh xuÊt b¶n (Nhµ xuÊt b¶n quèc gia, Tæng côc c«ng nghiÖp giÊy, Côc Ên lo¸t vµ Tæng côc ph¸t hµnh s¸ch b¸o) tæng sè b»ng 319 tû róp”; “øng tr−íc 60 tû róp tr−íc ngµy 15 th¸ng M−êi mét n¨m nay t−¬ng øng víi çc ®¬n yªu cÇu cña çc c¬ quan”.

VÊn ®Ò do SvÕt-tsi-cèp ®Æt ra ®· ®−îc TiÓu ban ®Æc biÖt trùc thuéc Vô dù to¸n ng©n s¸ch cña Bé d©n ñy tµi chÝnh xem xÐt ngµy 9 th¸ng M−êi mét. Sau khi nhËn thÊy r»ng ®¬n yªu cÇu kh«ng cã ®Çy ®ñ c¨n cø, tiÓu ban ®· giao cho çc ®¹i diÖn cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ Bé d©n ñy tµi chÝnh thÈm tra ®¬n yªu cÇu vµ kÕt luËn.

Ngµy 9 th¸ng M−êi mét, C. M. SvÕt-tsi-cèp l¹i göi th− cho V. I. Lª-nin (xem tËp nµy, chó thÝch 33). ⎯3.

4 ñy ban sö dông vËt t− ®−îc thµnh lËp theo s¾c lÖnh ngµy 21 th¸ng M−êi mét 1918 cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, nã trùc thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao. ñy ban nµy cã nhiÖm vô: x¸c

Chó thÝch

702

®Þnh dù tr÷ hµng ho¸ chung cña n−íc Céng hoµ, c¶ nh÷ng hµng chÕ t¹o vµ s¶n xuÊt trong n−íc còng nh− nh÷ng hµng hãa nhËp khÈu; quy ®Þnh vµ x¸c ®Þnh khèi l−îng çc dù tr÷ ®Æc biÖt phôc vô cho nhu cÇu c«ng nghiÖp, cho viÖc ph©n phèi trong nh©n d©n, cho xuÊt khÈu vµ cho viÖc lËp quü dù tr÷ cña nhµ n−íc; lËp çc kÕ ho¹ch sö dông çc nguån dù tr÷ hµng ho¸ trong n−íc. Trªn c¬ së nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 17 th¸ng Ba 1921, ñy ban sö dông ®−îc chuyÓn sang Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng.

ñy ban sö dông vËt t− trùc thuéc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng lµ cÊp cao nhÊt phô tr¸ch viÖc ph©n phèi çc nguån dù tr÷ vËt t−, çc nghÞ quyÕt cña ñy ban nµy sÏ cã hiÖu lùc nÕu kh«ng bÞ kh¸ng nghÞ trong Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng trong thêi h¹n 3 ngµy tõ sau khi cã nghÞ quyÕt cña ñy ban vµ kh«ng bÞ huû bá bëi Héi ®ång lao déng vµ quèc phßng. TÊt c¶ çc bé cã tr¸ch nhiÖm tr×nh cho ñy ban nµy nghiªn cøu çc dù to¸n vÒ dù tr÷ vËt t− ®· ®−îc lËp trªn nh÷ng c¨n cø chÝnh x¸c.

Xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 87 vµ 88, ⎯ 3. 5 "Hîp ®ång t« nh−îng vÒ thu mua vµ bu«n b¸n nguyªn liÖu da ký víi

P. B. Stanh-bÐc" ®−îc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao tr×nh ngµy 21 th¸ng M−êi mét 1921 ®Ó Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy phª chuÈn. Ngµy 29 th¸ng M−êi mét, Héi ®ång bé tr−ëng d©n uû giao cho mét ñy ban gåm V. V. G«m-b¸c-g¬, A. M. Lª-gia-va vµ A. L. Sanh-man xem xÐt l¹i b¶n hîp ®ång vµ tiÕp tôc ®µm ph¸n víi bªn ký kÕt. Bæ sung vµo nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò nµy, V. I. Lª-nin ®· ®−a ra nh÷ng ®Ò nghÞ sau ®©y ®−îc coi nh− chØ thÞ cho ñy ban: ''α (møc thuÕ quan (®iÓm nµy bÞ dËp xo¸ vµ kh«ng ®−a vµo nghÞ quyÕt. ⎯ BT.); β) kiÓm tra sè l−îng thùc tÕ vÒ da thuéc mµ Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng n¾m ®−îc cho ®Õn nay... γ) kiÓm tra kh¶ n¨ng vµ triÓn väng ®¹t ®−îc vÒ sù ph¸t triÓn çc dÞch vô cña b¶n th©n Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vµ liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng khi chi ra mét sè l−îng tiÒn nhÊt ®Þnh" (V¨n tËp Lª-nin, t. XXIII, tr. 187). Sau nhiÒu lÇn th¶o luËn, ngµy 10 th¸ng Giªng 1922, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· cù tuyÖt viÖc t« nh−îng vµ giao cho mét ñy ban ®Æc biÖt khëi th¶o ®iÒu lÖ vÒ viÖc tæ chøc thu mua nguyªn liÖu da ë trong n−íc, dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c gãp cæ phÇn. Ngµy 24 th¸ng Giªng, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· duyÖt y vÒ c¬ b¶n dù th¶o ®iÒu lÖ "C«ng ty cæ phÇn bu«n b¸n trong n−íc vµ xuÊt khÈu nguyªn liÖu da", nh÷ng ng−êi thµnh lËp c«ng ty nµy lµ Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng, ®ång thêi cã c¶ hai nhµ t− b¶n

Chó thÝch

703

P. B. Stanh-bÐc vµ V. I. T«-min-g¸t, vµ giao cho ñy ban tr−íc ®©y biªn so¹n l¹i ®iÒu lÖ ®ã víi sù tham gia cña §. I. Cuèc-xki. Ngµy 1 th¸ng Hai 1922, ®iÒu lÖ cña c«ng ty vµ hîp ®ång gi÷a nh÷ng ng−êi thµnh lËp c«ng ty ®· ®−îc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng phª chuÈn.

Còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44. tr. 311- 312, 441 - 443. ⎯ 4.

6 §©y lµ nãi vÒ viÖc cho nhµ c«ng nghiÖp vµ nhµ tµi chÝnh Anh lµ L. Ua-çc t« nh−îng vÒ nghiªn cøu vµ khai th¸c kho¸ng s¶n, tr−íc Çch m¹ng th¸ng M−êi «ng lµ chñ tÞch Héi Nga - ¸ thèng nhÊt vµ lµ chñ cña nhiÒu xÝ nghiÖp khai kho¸ng lín ë n−íc Nga (C−-st−m, Ri-®e-r¬, Ta-na-løc, E-ki-ba-xtu-d¬). Cuéc ®µm ph¸n gi÷a bé tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng L. B. Cra-xin vµ L. Ua-çc b¾t ®Çu ë Lu©n-®«n vµo gi÷a th¸ng S¸u 1921. Tõ th¸ng T¸m ®Õn th¸ng ChÝn 1921, cuéc ®µm ph¸n ®−îc tiÕn hµnh ë M¸t-xc¬-va. ChÝnh phñ x«-viÕt tá ý s½n sµng dµnh cho Ua-çc, theo nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, t« nh−îng nh÷ng xÝ nghiÖp mµ «ng chiÕm gi÷ tr−íc Çch m¹ng th¸ng M−êi. Lª-nin ®· v¹ch ra nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n trong viÖc t« nh−îng vµ ch¨m chó theo dâi tiÕn tr×nh çc cuéc ®µm ph¸n (xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 186, 287, 453, 466, 469, 483, 484, 485; Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 241, 253- 254, 276, 307 vµ t. 53, çc v¨n kiÖn 66, 217, 218, 306, 385, 479, 486, 504). Trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®· khëi th¶o ®−îc dù th¶o hîp ®ång t« nh−îng. Nh−ng vµo th¸ng M−êi 1921, Ua-çc ®· ngõng çc cuéc ®µm ph¸n vµ lao ®Çu vµo chiÕn dÞch chèng x«-viÕt hy väng r»ng dùa vµo søc Ðp vµ däa dÉm sÏ buéc ChÝnh phñ x«-viÕt ph¶i cã nh÷ng sù nh−îng bé quan träng.

Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· thµnh lËp mét ñy ban do I. C. Mi-khai-lèp ®øng ®Çu ®Ó ®iÒu tra nh÷ng xÝ nghiÖp dù ®Þnh giao cho Ua-çc theo chÕ ®é t« nh−îng nh»m gi¶i quyÕt døt kho¸t vÊn ®Ò cã trao cho Ua-çc t« nh−îng hay kh«ng. ⎯ 4.

7 Th− ng¾n viÕt nh©n s¾p cã cuéc th¶o luËn, vµo ngµy 10 th¸ng M−êi mét 1921, t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy b¶n b¸o ço cña ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy l−¬ng thùc A. B. Kha-la-tèp nãi vÒ viÖc c¶i thiÖn sinh ho¹t cña çc nhµ b¸c häc. Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy sau khi ghi nhËn vµ th«ng qua b¸o ço cña Kha-la-tèp coi ®ã lµ mét b¶n b¸o ço s¬ bé, ®· lËp ra mét tiÓu ban th−êng trùc ®Ó ®iÒu tra mét çch toµn diÖn vµ c¶i thiÖn mäi mÆt sinh ho¹t cña çc nhµ b¸c häc, thµnh phÇn cña tiÓu ban gåm M. N. P«-crèp-xki, I-a. I. Ghin-®in, A. A. N«-vi-tx¬-ki, A. B. Kha-la-tèp,

Chó thÝch

704

N. A. Xª-ma-sc« vµ V. P. V«n-ghin. TiÓu ban nµy ®−îc trao nhiÖm vô "th¶o luËn vÊn ®Ò vÒ chÕ ®é tÆng gi¶i th−ëng cho nh÷ng çn bé cÇn thiÕt nhÊt ®èi víi n−íc Céng hßa trong lÜnh vùc khoa häc" vµ tr×nh lªn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®Ò nghÞ vÒ vÊn ®Ò ®ã (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ⎯ 6.

8 Bøc th− ng¾n nµy vµ bøc th− ng¾n tiÕp theo sau cña V. I. Lª-nin cã quan hÖ víi nh÷ng cuéc ®µm ph¸n gi÷a L. B. Cra-xin vµ c«ng ty x©y dùng Mü "C«ng ty Pha-un-®©y-s¬n". C«ng ty nµy ®Ò nghÞ ®−îc ®¶m nhËn viÖc x©y dùng nhµ m¸y t¸ch pa-ra-phin vµ ®−êng èng dÉn dÇu Gr«-d¬-n−i - H¾c-h¶i víi ®iÒu kiÖn lµ çc kü s− cña c«ng ty nµy tiÕn hµnh lÊy viÖc th¨m dß. Ngµy 28 th¸ng M−êi 1921, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua nghÞ quyÕt chi 100 ngh×n ®«-la ®Ó tr¶ cho viÖc ho¹t ®éng th¨m dß cña "C«ng ty Pha-un-®©y-s¬n" víi ®iÒu kiÖn ph¶i ®Ó cho çc çn bé vµ chuyªn gia x«-viÕt tham gia çc ho¹t ®éng ®ã, ®ång thêi tr×nh tÊt c¶ mäi chi tiÕt cña viÖc th¨m dß cho çc c¬ quan x«-viÕt (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 236-237).

Th− ng¾n cña V. I. Lª-nin göi ch¸nh v¨n phßng Bé d©n ñy ngo¹i giao lµ P. P. Goãc-bu-nèp, ®· ®−îc viÕt ë phÝa d−íi bøc ®iÖn cña L. B. Cra-xin göi tõ Lu©n-®«n ngµy 1 th¸ng M−êi mét 1921, trong ®ã Cra-xin phµn nµn vÒ viÖc chËm chi nh÷ng sè tiÒn cÇn thiÕt cho viÖc më ®Çu çc cuéc ®µm ph¸n víi "C«ng ty Pha-un-®©y-s¬n" Mü. §ång thêi dÉn chøng viÖc ChÝnh phñ x«-viÕt d−êng nh− ®· cù tuyÖt kh«ng cho L. Ua-çc t« nh−îng, Cra-xin ®· viÕt vÒ viÖc çc c¬ quan x«-viÕt "lµm thÊt b¹i" chÝnh s¸ch t« nh−îng, v.v.. ⎯ 7.

9 Th− ng¾n ®−îc viÕt ë phÝa d−íi th− cña phã chñ tÞch ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga I. X. Un-slÝch-t¬ göi cho V. I. Lª-nin, th− nµy göi kÌm theo nh÷ng v¨n kiÖn ®−îc so¹n th¶o theo sù ñy nhiÖm cña Lª-nin: "Nh÷ng nguyªn t¾c vµ nh÷ng quan ®iÓm c¬ b¶n vÒ viÖc b¶o vÖ lîi Ých kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ qu©n sù cña n−íc Céng hßa nh©n vÊn ®Ò ®Êu tranh chèng n¹n bu«n lËu" vµ "B¸o ço ng¾n gän vÒ cuéc ®Êu tranh chèng n¹n bu«n lËu".

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 25. ⎯8. 10 §· ®−îc viÕt trªn th− cña G. V. Tsi-tsª-rin, trong ®ã th«ng b¸o r»ng

ñy ban cøu ®ãi anh cã ý ®Þnh göi ®Õn U-cra-i-na vµ nh÷ng ®Þa

Chó thÝch

705

ph−¬ng kh¸c hµng ho¸ ®Ó ®æi lÊy l−¬ng thùc, vµ sè l−¬ng thùc nhËn ®−îc ®ã sÏ göi ®Õn nh÷ng vïng ®ang bÞ ®ãi. Tsi-tsª-rin ®Ò nghÞ b¸c bá ch−¬ng tr×nh ®ã v× «ng cho r»ng ng−êi Anh sÏ göi nh÷ng hµng ho¸ cò ®Õn vµ còng cã nguy c¬ lµ bän ¨n c−íp sÏ tËp kÝch vµo nh÷ng ng−êi bu«n b¸n Anh. ⎯8.

11 Nh÷ng sè liÖu nµy lµ con sè dù tÝnh sè h¹t gièng cÇn thiÕt cho viÖc gieo trång vô xu©n trªn çc çnh ®ång ë çc tØnh bÞ ®ãi vµo mïa xu©n 1922. 33 triÖu pót lµ sè h¹t gièng cÇn thiÕt. 15 triÖu pót trong sè ®ã Bé d©n uû n«ng nghiÖp ph¶i nhËn ë Bé d©n ñy l−¬ng thùc; Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy chi vµng ra ®Ó mua mét nöa trong sè 18 triÖu pót cßn thiÕu, tøc lµ 9 triÖu pót; Bé d©n ñy l−¬ng thùc cã tr¸ch nhiÖm ph¶i giao 9 triÖu pót cßn l¹i b»ng thu mua ngoµi kÕ ho¹ch. ⎯9.

12 Th− ng¾n ®−îc viÕt nh©n th«ng b¸o cña V. A. Xm«-li-a-ni-nèp, phã v¨n phßng Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng phô tr¸ch çc vÊn ®Ò kinh tÕ, göi V. I. Lª-nin nãi r»ng cã nhiÒu héi nghÞ kinh tÕ tØnh vµ nhiÒu c¬ quan ®Þa ph−¬ng kh¸c phµn nµn lµ kh«ng nhËn ®−îc çc xuÊt b¶n phÈm cña trung −¬ng. ⎯9.

13 §©y lµ nãi vÒ bµi "Phôc håi §«n-b¸t" ®¨ng trªn b¸o "C«ng nh©n ®èt lß toµn Nga" ngµy 1 th¸ng M−êi mét 1921. Bµi b¸o ®−a tin vÒ viÖc b¾t ®Çu phôc håi çc nhµ m¸y ë C«n-xtan-ti-nèp-ca. ⎯10.

14 VÊn ®Ò vÒ s¶n xuÊt cµy m¸y kiÓu Phau-l¬ ®· ®−îc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng xem xÐt nhiÒu lÇn. Vµo th¸ng N¨m 1920 ban l·nh ®¹o Ban kim khÝ thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ®· ®−îc giao nhiÖm vô tæ chøc s¶n xuÊt nh÷ng cµy m¸y ®ã, nh−ng ®· lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt mµ kh«ng tÝnh tr−íc ®Õn çc nguån kim lo¹i vµ chÊt ®èt cã trong tay. Mét nhãm ®Æc biÖt ba ng−êi, ®øng ®Çu lµ kü s− M. I. Un-c¬-xèp, ®· ®−îc thµnh lËp ®Ó thèng nhÊt toµn bé c«ng viÖc s¶n xuÊt cµy m¸y, nh−ng l¹i chØ lµm mét viÖc lµ tr×nh çc b¸o ço vµ trao ®æi th− tõ víi çc bé, çc ngµnh mµ kh«ng b¸o ço víi Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vÒ thùc tr¹ng s¶n xuÊt cµy m¸y. Ngµy 21 th¸ng M−êi 1921, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò cµy Phau-l¬, dù th¶o nghÞ quyÕt do V. I. Lª-nin viÕt (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 228). NghÞ quyÕt nµy cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng giao cho tr−ëng Ban kim khÝ thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao lµ L. C. M¸c-ten-x¬ chÞu

Chó thÝch

706

tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc chÊp hµnh nghÞ quyÕt s¶n xuÊt cµy Phau-l¬, dµnh cho ®ång chÝ nµy thêi h¹n mét tuÇn lÔ ®Ó lËp kÕ ho¹ch tæ chøc c«ng viÖc vµ ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ, ®ång thêi giao cho Bé d©n ñy t− ph¸p, còng trong thêi h¹n ®ã, ®iÒu tra t×nh tr¹ng quan liªu giÊy tê vµ luém thuém trong c«ng viÖc ®ã vµ tr×nh b¸o ço lªn Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng.

Ngµy 11 th¸ng M−êi mét 1921, t¹i phiªn häp cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· th¶o luËn b¶n b¸o ço vÒ kÕ ho¹ch tæ chøc c«ng viÖc s¶n xuÊt cµy m¸y Phau-l¬, cïng b¸o ço cña Bé d©n ñy t− ph¸p vÒ kÕt qu¶ ®iÒu tra t×nh tr¹ng quan liªu giÊy tê trong viÖc thùc hiÖn nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vÒ s¶n xuÊt cµy m¸y. Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· quyÕt ®Þnh ®×nh chØ viÖc s¶n xuÊt cµy m¸y vµ giao cho Ban kim khÝ thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao tÝnh to¸n xem bé phËn nµo cña c«ng viÖc kÕt thóc lµ hîp lý ®ång thêi còng tÝnh ®Õn nh÷ng kho¶n chi phÝ ®· bá ra. Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng còng ®· th«ng qua kÕt luËn cña Bé d©n ñy t− ph¸p vÒ khuyÕt ®iÓm cña Ban kim khÝ, cña nhãm ®Æc biÖt ba ng−êi, cña ñy ban cung cÊp cho c«ng nh©n vµ Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng trong viÖc kh«ng chÊp hµnh çc nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vÒ s¶n xuÊt lo¹i cµy m¸y Phau-l¬ vµ ®· ®Ò nghÞ Bé d©n ñy t− ph¸p lµm râ tr¸ch nhiÖm ç nh©n cña nh÷ng ng−êi sÏ ®−a truy tè tr−íc tßa ¸n.

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 134 vµ 155. ―11. 15 Th− ng¾n nµy lµ ®Ó tr¶ lêi th− cña §. B. Ri-a-da-nèp, gi¸m ®èc ViÖn

C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, trong ®ã ®ång chÝ nµy th«ng b¸o vÒ kÕt qu¶ chuyÕn ®i ra n−íc ngoµi cña ®ång chÝ ®ã ®Ó mua nh÷ng t¸c phÈm ®· xuÊt b¶n vµ çc b¶n th¶o cña C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen. Cïng víi bøc th− ®ã, §. B. Ri-a-da-nèp ®· göi cho V. I. Lª-nin b¶n sao chôp ¶nh ''LuËn c−¬ng vÒ Ph¬-b¸ch'' (C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø hai, t. 3, tr. 1 - 4) vµ b¶n in thö tËp 3 th− tõ cña Ph. L¸t-xan. ―12.

16 §©y lµ nãi ®Õn ®Ò nghÞ cña §. B. Ri-a-da-nèp vÒ viÖc thµnh lËp mét tiÓu ban ®Ó xem xÐt çc vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña ViÖn C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen còng nh− ho¹t ®éng xuÊt b¶n cña Quèc tÕ céng s¶n. ― 13.

17 §Ò nghÞ nµy cña V. I. Lª-nin ®−îc viÕt trong biªn b¶n phiªn häp ngµy 2 th¸ng M−êi mét 1921 cña tiÓu ban xem xÐt vÊn ®Ò vÒ quy chÕ nghiªn cøu çc t« nh−îng.

Chó thÝch

707

Sau khi nghe b¸o ço cña tiÓu ban, ngµy 8 th¸ng M−êi mét 1921, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· quyÕt nghÞ chuyÓn çc v¨n kiÖn cho Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. Ngµy 15 th¸ng M−êi mét 1921, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy sau khi xem xÐt vÊn ®Ò tËp trung toµn bé c«ng viÖc t« nh−îng vµo ñy ban ®Æc biÖt, ®· th«ng qua víi mét vµi ®iÓm söa ch÷a çc ®Ò nghÞ cña tiÓu ban vÒ quy chÕ nghiªn cøu çc t« nh−îng. ― 13

18 Th− ng¾n viÕt trong "§Ò c−¬ng b¸o ço vÒ viÖc c¶i tæ Bé d©n ñy giao th«ng" do X. §. M¸c-cèp, côc tr−ëng Côc ®−êng s¾t Çp-ca-d¬ so¹n ra. XuÊt ph¸t tõ kinh nghiÖm ho¹t ®éng tèt cña tuyÕn ®−êng s¾t Vla-®i-çp-ca-d¬, M¸c-cèp ®Ò nghÞ chuyÓn ngµnh vËn t¶i sang thùc hiÖn nguyªn t¾c kinh doanh vµ th−¬ng m¹i.

Ngµy 16 th¸ng Giªng 1922, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua nghÞ quyÕt "VÒ viÖc ¸p dông nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh tÕ trong ngµnh vËn t¶i" (®¨ng trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" ngµy 18 th¸ng Giªng 1922). ― 13.

19 VÊn ®Ò tiÒn th−ëng cho c«ng nh©n nhµ m¸y Bri-an-xc¬ do s¶n xuÊt thµnh c«ng cµy ®iÖn ®· ®−îc xem xÐt t¹i phiªn häp ngµy 25 th¸ng M−êi mét 1921 cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng. Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· quyÕt ®Þnh chuyÓn vÊn ®Ò sang ®Ó lÊy kÕt luËn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng c«ng ®oµn c«ng nh©n kim khÝ. Do chç nhµ m¸y Bri-an-xc¬ ®¸ng lÏ ph¶i hoµn thµnh 20 cµy ®iÖn theo kÕ ho¹ch vµo ngµy 1 th¸ng M−êi mét, th× chØ hoµn thµnh cã 8, cho nªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng c«ng ®oµn c«ng nh©n kim khÝ thÊy tr¶ mét kho¶n tiÒn th−ëng ®Æc biÖt lµ kh«ng hîp lý, ®ång thêi chØ râ r»ng nh÷ng ng−êi ®Æc biÖt xuÊt s¾c th× cã thÓ ®−îc th−ëng lÊy trong sè tiÒn dµnh cho viÖc s¶n xuÊt cµy ®iÖn. Ngµy 14 th¸ng Ch¹p 1921, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng sau khi xem xÐt kÕt luËn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng c«ng ®oµn c«ng nh©n kim khÝ, ®· th«ng qua nghÞ quyÕt t¸n thµnh kÕt luËn ®ã. ― 15.

20 §©y lµ nãi vÒ L. X. Ri-vlin, ng−êi mµ V. I. Lª-nin ®· giíi thiÖu ®Ó ®−îc sö dông vµo c«ng viÖc trong çc c¬ quan cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ë n−íc ngoµi. ― 15.

21 V¨n kiÖn ®−îc viÕt nh©n cã nh÷ng ®o¹n trÝch tõ mét bøc th− cña thø tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng A.M. Lª-gia-va ngµy 28 th¸ng M−êi vµ tõ çc bøc ®iÖn cña Lª-gia-va göi tõ BÐc-lanh vµ cña L. B. Cra-xin göi tõ Lu©n-®«n ngµy 9 th¸ng M−êi mét 1921, do ñy

Chó thÝch

708

viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng I. I. R¸t-tsen-c« göi cho V. I. Lª-nin ngµy 10 th¸ng M−êi mét 1921. Lª-gia-va b¸o ço r»ng ®ång chÝ ®ã ®ang chê thÞ thùc nhËp c¶nh ®Ó sang Anh, vµ ®Ò nghÞ tr−íc khi ®ång chÝ ®ã trë l¹i M¸t-xc¬-va th× ''kh«ng gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò chung cña ngo¹i th−¬ng''. Cßn Cra-xin ®· ®Ò nghÞ víi R¸t-tsen-c« chÝnh thøc göi b¸o ço ®Õn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Bé chÝnh trÞ ®Ó ph¶n ®èi viÖc cho phÐp Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng tiÕn hµnh nh÷ng dÞch vô th−¬ng m¹i ®éc lËp ë n−íc ngoµi. Cra-xin viÕt r»ng nÕu Bé chÝnh trÞ dù ®Þnh thñ tiªu sù ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng, th× Bé chÝnh trÞ ''h·y chØ ®Þnh ngay lËp tøc mét bé tr−ëng míi vµ mét ban l·nh ®¹o míi cho Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng''. R¸t-tsen-c« b¸o ço víi Lª-nin vÒ cuéc nãi chuyÖn cña ®ång chÝ ®ã víi chñ tÞch Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng lµ L. M. Khin-tsóc vµ ®· göi bøc th− cña Khin-tsóc cho Lª-nin. Khin-tsóc ®· ®ång ý ho·n vÊn ®Ò Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng tham gia ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng l¹i mét tuÇn lÔ, nh−ng ®· ®Ò nghÞ Lª-nin kh«ng tr× ho·n l©u viÖc quyÕt ®Þnh vÊn ®Ò ®ã, bëi v× mét viÖc lµm nh− vËy "sÏ cã h¹i ®Õn viÖc thùc hiÖn çc kÕ ho¹ch cña chóng ta".

Ngµy 14 th¸ng M−êi mét, V. I. Lª-nin sau khi ®äc b¸o ço cña Cra-xin vµ cña Lª-gia-va vÒ thêi gian ra n−íc ngoµi cña Lª-gia-va, ®· ghi nh− sau trªn bøc th− cña R¸t-sen-c«: "Ngµy 10/XI Lª-gia-va ®· rêi BÐc-lanh ®i Lu©n-®«n. SÏ cã mÆt ë M¸t-xc¬-va 20/XI. 14/XI. Lª-nin" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 16.

22 V. I. Lª-nin nãi ®Õn nghÞ quyÕt cña TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ quyÒn cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng ®−îc mua hµng hãa ë n−íc ngoµi, nghÞ quyÕt nµy ®· ®−îc th«ng qua ngµy 21 th¸ng M−êi 1921. Sù tháa thuËn gi÷a Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vµ Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng vÒ vÊn ®Ò nµy ®· ®¹t ®−îc sau khi A. M. Lª-gia-va tõ Lu©n-®«n trë vÒ; ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1921, nghÞ quyÕt nµy ®· ®−îc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng th«ng qua.― 16.

23 VÊn ®Ò ®Êu tranh chèng n¹n bu«n lËu ®· ®−îc xem xÐt vµo th¸ng M−êi mét 1921 trong mét sè phiªn häp cña TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy.

Ngµy 21 th¸ng M−êi mét, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· th«ng qua dù th¶o s¾c lÖnh "VÒ phÇn th−ëng cho nh÷ng ng−êi b¾t ®−îc

Chó thÝch

709

bän bu«n lËu'' (s¾c lÖnh ®· ®−îc ®¨ng trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" ngµy 3 th¸ng Ch¹p 1921). Ngµy 23 th¸ng M−êi mét, TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· th¶o luËn nh÷ng biÖn ph¸p ®−îc nghiªn cøu cÈn thËn nh»m ®Êu tranh chèng n¹n bu«n lËu, vµ ngµy 28 th¸ng M−êi mét 1921, sau khi chÊp nhËn dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ ®Êu tranh chèng n¹n bu«n lËu, do ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga ®−a ra lµm c¬ së, ®· giao cho mét tiÓu ban cã nhiÖm vô trong thêi h¹n 5 ngµy "ph¶i bæ sung ®iÓm söa ®æi vµo b¶n dù th¶o, ®ång thêi th¶o ®iÒu lÖ vÒ nh÷ng c¬ quan ®Êu tranh chèng n¹n bu«n lËu" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). Dù th¶o nghÞ quyÕt do tiÓu ban nµy ®Ö tr×nh ®· ®−îc TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua víi mét vµi ®iÓm söa ®æi vµo ngµy 8 th¸ng Ch¹p (nghÞ quyÕt ®· ®−îc ®¨ng trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" ngµy 29 th¸ng Ch¹p 1921).― 16.

24 §©y lµ nãi ®Õn bµi b¸o "VÒ t¸c dông cña vµng hiÖn nay vµ sau khi

chñ nghÜa x· héi hoµn toµn th¾ng lîi" (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 274 - 284).

Xem v¨n kiÖn tiÕp theo. ― 17. 25 Bµi cña V. I. Lª-nin "VÒ t¸c dông cña vµng hiÖn nay vµ sau khi chñ

nghÜa x· héi hoµn toµn th¾ng lîi" ®· ®−îc xuÊt b¶n vµo ®Çu n¨m 1922, víi sè l−îng 5 ngh×n b¶n. ― 17.

26 V¨n kiÖn ®· ®−îc viÕt nh©n cã bøc th− cña G. E. Di-n«-vi-Ðp, Di-n«-

vi-Ðp th«ng b¸o r»ng M. C. Lªm-kª, nguyªn gi¸m ®èc Së ph¸t hµnh tiÒn trong khi theo dâi c«ng viÖc cña Së ph¸t hµnh tiÒn ®· ®i ®Õn kÕt luËn r»ng ë ®ã ng−êi ta ®ang thùc hiÖn mét sù ph¸ ho¹i ngÇm tinh vi, r»ng "gi¸m ®èc hiÖn nay", ― T. T. £-nu-kÝt-dª vµ "chuyªn gia cña «ng ta ®· bÞ ng−êi ta bÞp". Lªm-kª ®Ò nghÞ thµnh lËp mét tiÓu ban cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®Ó thÈm tra. ― 18.

27 §Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc ®−a toµn bé vµo nghÞ quyÕt cña Bé

chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ vÊn ®Ò Së ph¸t hµnh tiÒn ngµy 17 th¸ng M−êi mét 1921. §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®· thµnh lËp mét tiÓu ban gåm M. P. T«m-xki, T. T. £-nu-kÝt-dª vµ M. C. Lªm-

Chó thÝch

710

kª ®Ó thÈm tra çch tæ chøc c«ng viÖc ë Së ph¸t hµnh tiÒn vÒ mÆt kü thuËt, hµnh chÝnh vµ kinh tÕ.

Sau khi t×m hiÓu ho¹t ®éng cña Së ph¸t hµnh tiÒn vµ c«ng viÖc t¹i çc c«ng x−ëng cña së, sau khi ®· nghe b¸o ço cña bé tr−ëng Bé d©n ñy tµi chÝnh N. N. Cre-xtin-xki, gi¸m ®èc Së ph¸t hµnh tiÒn T. T. £-nu-kÝt-dª vµ cña nh÷ng ng−êi kh¸c, tiÓu ban ®· ®i ®Õn kÕt luËn r»ng sù chËm trÔ trong viÖc in çc giÊy b¹c kh«ng ph¶i lµ lçi t¹i Së ph¸t hµnh tiÒn. TiÓu ban ®· nªu râ r»ng Së ph¸t hµnh tiÒn hoµn toµn cã ®ñ søc gi¶i quyÕt nhiÖm vô cña nhµ n−íc giao cho. Sau nµy, M. C. Lªm-kª ®· viÕt cho tiÓu ban nãi r»ng th− cña m×nh lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng sù nhÇm lÉn.

Bé chÝnh trÞ ®· th¶o luËn kÕt luËn cña tiÓu ban vÒ Së ph¸t hµnh tiÒn vµo ngµy 5 th¸ng Giªng 1922 vµ ®· t¸n thµnh nh÷ng kÕt luËn cña tiÓu ban. ― 18.

28 ý nãi th− b¸o ço cña I. N. Tsª-b«-ta-rÐp, tr−íc Çch m¹ng th¸ng M−êi lµ ñy viªn cña ñy ban qu¶n lý çc quü tiÕt kiÖm cña nhµ n−íc, göi cho Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 7 th¸ng M−êi mét 1921. Tsª-b«-ta-rÐp ®· luËn chøng sù cÇn thiÕt ph¶i phôc håi ho¹t ®éng çc quü tiÕt kiÖm cña nhµ n−íc ®Ó thu hót tiÒn cßn n»m trong tay nh©n d©n. Trong khi nªu râ r»ng çc quü tiÕt kiÖm ®· tranh thñ ®−îc sù tin cËy cña nh©n d©n, Tsª-b«-ta-rÐp ®· ph¸t biÓu nh÷ng ý kiÕn cña m×nh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña çc quü ®ã.

Çc quü tiÕt kiÖm ®· ®−îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 26 th¸ng Ch¹p 1922 (quyÕt ®Þnh ®−îc ®¨ng trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" ngµy 29 th¸ng Ch¹p 1922). ― 19.

29"Xmª-na Vª-kh¬" ― t¹p chÝ ra hµng tuÇn; do mét nhãm trÝ thøc b¹ch vÖ l−u vong ph¸t hµnh ë Pa-ri tõ th¸ng M−êi 1921 ®Õn th¸ng Ba 1922. Còng chÝnh nhãm nµy ®· ph¸t hµnh V¨n tËp "Xmª-na Vª-kh¬" vµo th¸ng B¶y 1921 t¹i Pra-ha. V¨n tËp vµ t¹p chÝ nµy ®· tËp hîp chung quanh nã mét trµo l−u lÊy tªn lµ Xmª-na Vª-kh¬. ThÊy râ r»ng hoµn toµn kh«ng cßn hy väng trong viÖc lËt ®æ ChÝnh quyÒn x«-viÕt b»ng çch dùa vµo sù can thiÖp qu©n sù cña n−íc ngoµi, ph¸i Xmª-na Vª-kh¬ lªn tiÕng t¸n thµnh hîp t¸c víi ChÝnh quyÒn x«-viÕt víi m−u toan lµm biÕn chÊt Nhµ n−íc x«-viÕt theo h−íng t− s¶n. Mét bé phËn ph¸i nµy thµnh thËt mong muèn gãp phÇn vµo viÖc phôc h−ng n−íc Nga vÒ mÆt kinh tÕ. ― 19.

30 Çc héi nghÞ kinh tÕ tØnh hoÆc héi ®ång kinh tÕ tØnh ― çc c¬ quan ®Þa ph−¬ng cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®−îc thµnh lËp

Chó thÝch

711

vµo ®Çu n¨m 1921 theo nghÞ quyÕt cña §¹i héi VIII çc X«-viÕt toµn Nga (th¸ng Ch¹p 1920) "VÒ nh÷ng c¬ quan ®Þa ph−¬ng qu¶n lý kinh tÕ". TØ mØ h¬n vÒ ®iÓm nµy xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, chó thÝch 83. ― 20.

31 Thêi h¹n tr×nh çc b¸o ço tæng kÕt ®−îc quy ®Þnh râ trong nghÞ quyÕt ngµy 30 th¸ng S¸u 1921 cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga "VÒ çc héi nghÞ kinh tÕ ®Þa ph−¬ng, vÒ chÕ ®é b¸o ço vµ viÖc chØ ®¹o theo huÊn thÞ cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng", mµ dù th¶o cña nghÞ quyÕt nµy do V. I. Lª-nin viÕt (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va ,t. 43, tr. 316- 317). Sau nµy V. A. Xm«-li-a-ni-nèp nhí l¹i r»ng: "Ch¼ng bao l©u sau bøc ®iÖn cña Vla-®i-mia I-lÝch, çc b¸o ço tæng kÕt b¾t ®Çu ®−îc göi ®Õn v¨n phßng". V.I. Lª-nin rÊt coi träng çc b¸o ço cña çc héi nghÞ kinh tÕ, bëi v× nã cung cÊp tµi liÖu soi s¸ng kinh nghiÖm b−íc ®Çu thùc hiÖn viÖc ph©n phèi mïa mµng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi, vµ nhê ®ã cã thÓ kiÓm tra tÝnh chÊt ®óng ®¾n cña ph¸p luËt trong lÜnh vùc ®ã, söa ch÷a vµ bæ sung ph¸p luËt ("Håi ký vÒ V. I. Lª-nin", ph. 3, M¸t-xc¬-va, 1961, tr. 366). ―21.

32 Cã ý nãi ®Õn bøc th− cña kü s− I-a. M. Sa-tu-nèp-xki, ñy viªn ñy ban vËn t¶i trung −¬ng trùc thuéc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng göi cho V. I. Lª-nin ngµy 2 th¸ng M−êi mét 1921 nãi vÒ c«ng t¸c cña ñy ban. Sa-tu-nèp-xki ®Ò nghÞ quy ®Þnh mét chÕ ®é míi vÒ viÖc cö çc thµnh viªn cña ñy ban vËn t¶i trung −¬ng: "tõng ng−êi mét vµ theo sù lùa chän trùc tiÕp cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng"; chÕ ®é nµy, theo ý kiÕn cña ®ång chÝ ®ã, sÏ khiÕn cho ñy ban nµy kh«ng dÝnh d¸ng g× víi lîi Ých cña ngµnh nµy hay ngµnh kh¸c.

ñy ban vËn t¶i trung −¬ng ®−îc thµnh lËp ngµy 28 th¸ng N¨m 1920. ñy ban nµy cã nhiÖm vô theo dâi c«ng viÖc phôc håi vËn t¶i, ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn h¬n n÷a ngµnh vËn t¶i, còng nh− phèi hîp ho¹t ®éng cña héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ cña Bé d©n ñy giao th«ng trong lÜnh vùc vËn t¶i (khèi l−îng vËn chuyÓn, nhu cÇu vÒ sè ®oµn tµu, vÒ phô tïng, v. v.).

Lª-nin ®· ghi ë bªn lÒ bøc th− cña Sa-tu-nèp-xki, Ng−êi ®· g¹ch d−íi b»ng hai g¹ch ®o¹n më ®Çu c©u thø nhÊt: "§¬n cña ®ång chÝ Ph«-min vÒ nh÷ng tranh chÊp th−êng xuyªn trong ñy ban vËn t¶i trung −¬ng...", cßn ë phÝa trªn ghi hai ch÷: "NB".

Ch¸nh v¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng N. P. Goãc-bu-nèp ®· chuyÓn th− cña Sa-

Chó thÝch

712

tu-nèp-xki cho chñ nhiÖm ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki, sau khi ghi thªm vµo d−íi lêi ghi cña V. I. Lª-nin mét c©u nh− sau: "G. M., t«i ®Ò nghÞ ngay trong h«m nay tr¶ l¹i th− nµy kÌm theo ý kiÕn cña ®ång chÝ".

Ngay trong ngµy h«m ®ã, Cr¬-gi-gia-nèp-xki ®· tr¶ lêi Goãc-bu-nèp nh− sau: "T¹i ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, chóng t«i ®· ®i ®Õn kÕt luËn r»ng trong ®a sè tr−êng hîp, çc ®¹i biÓu cho çc ngµnh cã mÆt ë çc c¬ quan c¬ së cña ñy ban kÕ ho¹ch lµ cã h¹i... Chóng t«i ®ang xem xÐt l¹i nh÷ng ®iÒu quy ®Þnh vÒ tÊt c¶ çc c¬ quan kÕ ho¹ch ë c¬ së vµ ch¼ng bao l©u chóng t«i sÏ lµm xong viÖc ®ã. Vµ ®Õn khi ®ã t«i sÏ cã nh÷ng ®Ò nghÞ cô thÓ" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 21.

33 Th− ng¾n ®−îc viÕt d−íi bøc th− cña C. M. SvÕt-tsi-cèp ngµy 9 th¸ng M−êi mét 1921. Th«ng b¸o víi V. I. Lª-nin nh÷ng tµi liÖu vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt giÊy trong nh÷ng n¨m 1917-1921, SvÕt-tsi-cèp ®· viÕt lµ cÇn ph¶i chi vµng vµ tiÒn x«-viÕt vµo viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp giÊy (ý kiÕn cña V. I. Lª-nin ghi trong v¨n b¶n vµ ë ngoµi lÒ bøc th− cña SvÕt-tsi-cèp, xem V¨n tËp Lª-nin, t. XXIII, tr. 49 - 50).

Trong th− b¸o ço cña A. O. An-xki ®Ò ngµy 14 th¸ng M−êi mét 1921, ®ång chÝ nµy ®· b¸o ço víi V. I. Lª-nin r»ng TiÓu ban ®Æc biÖt trùc thuéc Vô dù to¸n ng©n s¸ch cña Bé d©n ñy tµi chÝnh t¹i phiªn häp ngµy 12 th¸ng M−êi mét ®· thõa nhËn lµ cã thÓ lËp mét quü cÇn thiÕt cho ngµnh xuÊt b¶n ®Õn hÕt n¨m 1921, víi dù tÝnh nhu cÇu hai th¸ng lµ 66 tû 872 triÖu róp. Bé d©n ñy tµi chÝnh ®· tr×nh Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ viÖc nµy.

Ngµy 17 th¸ng M−êi mét 1921, TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· xem xÐt vÊn ®Ò nµy vµ ®Ò nghÞ Bé d©n ñy tµi chÝnh chi ra 65 tû 936 triÖu róp ®Ó duy tr× ngµnh xuÊt b¶n cho ®Õn cuèi n¨m.

Trªn bøc th− b¸o ço cña An-xki, Lª-nin viÕt: "Göi N. P. Goãc-bu-nèp. VÒ Tæng côc c«ng nghiÖp giÊy: ®Ó biÕt vµ ®Ó ®«n ®èc. 19/XI. Lª-nin" (V¨n tËp Lª-nin, t. XXIII, tr. 50).

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 3 vµ 65. ― 22. 34 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y ®−îc viÕt d−íi v¨n b¶n ®o¹n trÝch trong biªn

b¶n phiªn häp ngµy 8 th¸ng M−êi mét 1921 cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. Sau khi nghe b¸o ço cña chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao P. A. B«-g®a-nèp vÒ nh÷ng cuéc th−¬ng l−îng víi nh÷ng ng−êi nhËn t« nh−îng

Chó thÝch

713

D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬, Bé chÝnh trÞ ®· quyÕt ®Þnh g¸c vÊn ®Ò l¹i vµ giao cho ng−êi b¸o ço ph©n ph¸t tµi liÖu cho tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ.

Hîp ®ång t« nh−îng ®· kh«ng ®−îc ký kÕt. Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 360, 361, 365 vµ 408. ― 22.

35 Trong th− ®Ò ngµy 11 th¸ng M−êi mét 1921, I. X. Un-slÝch-t¬ ®Ò nghÞ V. I. Lª-nin cø ®Ó cho ®ång chÝ ®ã theo dâi qu¸ tr×nh ®iÒu tra sù viÖc cña TiÓu ban liªn bé thanh to¸n tµi s¶n ngo¹i quèc trùc thuéc Ban ®Æc biÖt thuéc Côc ph©n phèi cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc, mét sè çn bé cña tiÓu ban nµy ®· bÞ buéc téi l¹m dông.

Lª-nin ®· viÕt trªn th− cña Un-slÝch-t¬: "MËt. Hái ý kiÕn cña ®ång chÝ Cuèc-xki. 11/XI. Lª-nin" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 23.

36 MÊy dßng ch÷ ghi trªn th− cña mét ®¶ng viªn céng s¶n Ên-®é lµ A-ba-ni Mu-kÐc-gi, ®ång chÝ nµy ®· göi cho V. I. Lª-nin bµi b¸o cña m×nh nãi vÒ cuéc khëi nghÜa Ma-la-ba-r¬ ë Ên-®é n¨m 1921. ― 23

37 G. E. Di-n«-vi-Ðp ®· yªu cÇu V. I. Lª-nin viÕt mét bµi hoÆc mét bøc th− ph¶n ®èi ph¸i c¶i l−¬ng ý vµ hµnh vi l¸ mÆt l¸ tr¸i cña Xe-ra-ti, Di-n«-vi-Ðp cho r»ng ®iÒu ®ã sÏ cã ý nghÜa to lín.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 177. ― 24. 38 §©y lµ nãi vÒ cuèn s¸ch cña A. V. Lu-na-ts¸c-xki, khi ®ã «ng ®· viÕt

cuèn s¸ch nµy theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 53, v¨n kiÖn 518). Cuèn s¸ch ®· ®−îc xuÊt b¶n n¨m 1922 ë Pª-t¬-r« gr¸t d−íi ®Çu ®Ò "Gr. Gi¸t-sin-t« Xe-ra-ti hoÆc lµ chiÕc xe léi n−íc võa çch m¹ng võa c¬ héi chñ nghÜa". ― 24.

39 Theo quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ngµy 4 th¸ng M−êi mét 1921, V. I. Xa-ma-rin ®· ®−îc cö lµm ®Æc ph¸i viªn toµn quyÒn ®Õn Cr−m víi nhiÖm vô chÊm døt t×nh tr¹ng ¨n c¾p r−îu nho vµ tæ chøc kiÓm kª chÝnh x¸c sè r−îu nho ë ®ã.

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 294 vµ 431. ― 24. 40 V¨n kiÖn nµy ®−îc viÕt trªn th− cña bé tr−ëng Bé d©n ñy gi¸o dôc

A. V. Lu-na-ts¸c-xki, trong th− nµy Lu-na-ts¸c-xki th«ng b¸o r»ng

Chó thÝch

714

viÖn sÜ I. P. Pa-vlèp chèi tõ kh«ng sang Mü vµ ®Ò nghÞ t¹o c¬ héi cho «ng Êy sang PhÇn-lan mét th¸ng; nh−ng, Lu-na-ts¸c-xki viÕt, mÆc dï ®· cã nghÞ quyÕt cho phÐp Pa-vlèp sang Mü vµ xuÊt tiÒn chi cho «ng Êy thùc hiÖn cuéc hµnh tr×nh, nh−ng «ng Êy kh«ng thÓ lÊy ®−îc thÞ thùc xuÊt c¶nh ®Ó sang PhÇn-lan.

I. X. Un-slÝch-t¬ th«ng b¸o víi V. I. Lª-nin r»ng ngµy 15 th¸ng M−êi mét, ®ång chÝ nµy ®· ra lÖnh thÞ thùc xuÊt c¶nh sang PhÇn-lan cho I. P. Pa-vlèp mµ kh«ng ph¶i qua bÊt cø thñ tôc nµo. Trªn bøc th− ng¾n cña Un-slÝch-t¬ cã chØ thÞ sau ®©y cña Lª-nin cho viªn th− ký: "H·y gäi ®iÖn tho¹i cho Xª-ma-sc«. T«i ®Ò nghÞ kiÓm tra viÖc chÊp hµnh. Lª-nin" (V¨n tËp Lª-nin, t. XXIII. tr. 329). ― 25.

41 §©y lµ nãi vÒ hiÖp nghÞ víi nhãm c«ng nh©n vµ kü s− Mü ®øng ®Çu lµ X. Rót-ghÐc-x¬, V. H©y-vót vµ G. Can-víc vÒ viÖc giao cho nhãm nµy khai th¸c ®Ó nhanh chãng æn ®Þnh vµ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt cña nhµ m¸y Na-®ª-gi¬-®in--xc¬ vµ mét lo¹t xÝ nghiÖp thuéc vïng than Cu-d¬-nÕt-xc¬.

RÊt coi träng ý nghÜa t×nh ®oµn kÕt cña nh©n d©n lao ®éng çc n−íc t− b¶n víi nh©n d©n x«-viÕt, coi träng viÖc hä tham gia kh«i phôc nÒn kinh tÕ n−íc Nga x«-viÕt, V. I. Lª-nin ®Ých th©n nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy. VÊn ®Ò vÒ nh÷ng cuéc th−¬ng l−îng víi nhãm c«ng nh©n Mü ("nhãm Rót-ghÐc-x¬") ®· ®−îc th¶o luËn t¹i mét sè phiªn häp cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 155- 156, 175- 176, 177; t. 53, çc v¨n kiÖn 331, 353, 374, 375, 416, 434, 451, 470, 483, 485).

HiÖp nghÞ ký víi nhãm Rót-ghÐc-x¬ ngµy 20 th¸ng M−êi vµ ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy phª chuÈn ngµy 25 th¸ng M−êi 1921. Theo hiÖp nghÞ ®ã, ®· thµnh lËp mét "Nhãm c− d©n c«ng nghiÖp tù trÞ Cu-d¬-b¸t" trùc thuéc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng. Ban tæ chøc l·nh ®¹o tÊt c¶ çc xÝ nghiÖp cña nhãm nµy.

Bøc th− ng¾n ®−îc c«ng bè viÕt ë phÝa d−íi v¨n b¶n bøc th− b»ng tiÕng Anh cña V. §. H©y-vót göi cho V. I. Lª-nin ngµy 12 th¸ng M−êi mét 1921. H©y-vót viÕt r»ng héi nghÞ toµn thÓ héi ®ång qu¶n trÞ "Nhãm c− d©n c«ng nghiÖp tù trÞ Cu-d¬-b¸t" ®· quyÕt ®Þnh cö Xi-m«n BÐc-g¬ lµm nhµ tæ chøc nhãm cña nhµ m¸y Na-®ª-gi¬-®in-xc¬. Bëi v× tõ phÝa Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga cã ý kiÕn ph¶n ®èi BÐc-g¬, do cã nh÷ng lêi buéc téi tè ço «ng ta, H©y-vót ®Ò nghÞ nhanh chãng lµm s¸ng tá vÊn ®Ò nµy.

Ngµy 28 th¸ng M−êi mét 1921, Bé tæ chøc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· chuÈn y nghÞ quyÕt cña Ban

Chó thÝch

715

bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng vÒ viÖc kh«ng t¸n thµnh cö BÐc-g¬ lµm ng−êi tæ chøc nhãm cña nhµ m¸y Na-®ª-gi¬-®in-xc¬.

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 89, 358 vµ 438. ⎯ 26. 42 §©y lµ nãi bøc th− sau ®©y cña mét ng−êi Mü tªn lµ R«-bíc B. Phrai

göi V. I. Lª-nin ngµy 4 th¸ng M−êi 1921 (do c¬ quan ®¹i diÖn Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ë E-xt«-ni-a chuyÓn cho Lª-nin):

“Göi Thñ t−íng Ni-c«-lai Lª-nin. Ngµi th©n mÕn! Trong bøc th− nµy, Ngµi sÏ t×m thÊy b¶n sao

b»ng ph¸t minh cña t«i ®−îc chøng nhËn ë Mü vÒ kiÓu "Dông cô b¶o vÖ c©y trång", xin Ngµi cho phÐp d©ng nã lªn Ngµi vµ nh©n d©n n−íc Ngµi ®Ó bµy tá sù thiÖn c¶m nång nhiÖt vµ sù biÕt ¬n ch©n thµnh cña t«i ®èi víi nh©n d©n n−íc Ngµi, ng−êi ®· tõng ®Õn gióp ®ì chóng t«i b»ng çch ph¸i h¹m ®éi qu©n sù hµng h¶i cña m×nh ®Õn trong thêi kú néi chiÕn ë n−íc chóng t«i 1861-1865; ®ã qu¶ lµ mét sù bÊt ngê ®èi víi h¶i qu©n Anh, trong khi nã ®· chiÕm ®−îc n¬i ®ç tµu Niu-oãc ®Ó b¾n ph¸ Niu-oãc, do ®ã nã ®· nhæ neo vµ rót lui. §«ng ®¶o quÇn chóng Mü kh«ng quªn ®iÒu ®ã.

T«i lµ mét ng−êi ®· tõng tham gia néi chiÕn, ®· tõng bÞ ng−êi ta bá l¹i trªn chiÕn tr−êng v× bÞ coi nh− ®· bÞ giÕt chÕt, nh−ng t«i ®· b×nh phôc vµ ®· bÞ b¾t lµm tï binh trong 9 th¸ng. B©y giê t«i s¾p 81 tuæi, vµ t«i biÕt râ chiÕn tranh lµ thÕ nµo. Trong khi göi ®Õn Ngµi kiÓu "Dông cô b¶o vÖ c©y trång" cña m×nh, t«i dµnh cho nh©n d©n Ngµi tÊt c¶ quyÒn lîi vµ nh÷ng ®iÒu cã Ých do kiÓu "Dông cô b¶o vÖ" cña t«i ®−a l¹i.

TÊt c¶ nh÷ng g× mµ t«i muèn ®−îc ®¸p l¹i, ®ã sÏ lµ viÖc lµm thÕ nµo ®Ó nã ®−a l¹i lîi Ých cho nh©n d©n Ngµi vµ mong r»ng Ngµi x¸c nhËn ®· nhËn ®−îc b»ng ®ã vµ göi cho t«i tÊm ¶nh cña Ngµi còng nh− tÊm ¶nh cña Ngµi T¬-rèt-xki; xin göi lêi chµo vµ lêi chóc mõng nhiÖt liÖt ®Õn V. §. H©y-vót.

Víi lßng mong muèn ch©n thµnh nhÊt lµ tÊt c¶ nh÷ng hy väng nång ch¸y nhÊt ®èi víi Ngµi vµ ®èi víi nh©n d©n Ngµi sÏ ®−îc thùc hiÖn, t«i nguyÖn vÉn lµ ng−êi b¹n ch©n thµnh R«-bíc B. Phrai cña Ngµi. 2731. Orman Avenue, Colorado, N. S. A.".

PhÝa d−íi bøc th− cña Phrai, V. I. Lª-nin ®· viÕt: "Göi T¬-rèt-xki vµ H©y-vót (Quèc tÕ céng s¶n) ®Ó biÕt vµ göi tr¶ l¹i t«i. 15/XI. Lª-nin". Trªn bøc th− cßn cã ch÷ ®Ò cña H©y-vót: "Many thanks. Wm. D. Haywood" (RÊt çm ¬n. V. §. H©y-vót). ⎯26.

43§©y lµ nãi b¶n sao b»ng ph¸t minh cña R. B. Phrai. Theo ý kiÕn cña chuyªn gia Bé d©n ñy n«ng nghiÖp, ph¸t minh cña Phrai "nh»m b¶o

Chó thÝch

716

vÖ çc c©y trång khái nh÷ng ¶nh h−ëng cña khÝ quyÓn vµ nh÷ng th−¬ng tæn c¬ häc kh¸c nhau", lµ mét "lång óp hoµn toµn th« s¬". Çc chuyªn gia håi ®ã viÕt: ""Ph−¬ng ph¸p trång c©y d−íi lång óp" trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cña chóng ta vÉn cã thÓ cã ý nghÜa, nh−ng chØ cã thÓ ¸p dông ®èi víi nghÒ trång hoa tinh vi vµ nghÒ trång rau kiÓu çch". §èi víi çc c«ng t¸c ë phßng thÝ nghiÖm vµ çc thÝ nghiÖm trªn ®ång ruéng vÒ chän gièng, ⎯ ng−êi ta viÕt nh− vËy trong b¶n ghi ý kiÕn, ⎯ lo¹i lång óp t−¬ng tù còng ®−îc sö dông, cßn th× kh«ng thÓ nãi ®Õn chuyÖn sö dông réng r·i nh÷ng lo¹i lång óp nh− vËy ë n−íc ta (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn x«). ⎯26.

44 V¨n kiÖn nµy ®−îc viÕt ë phÝa d−íi bøc th− cña Ban bÝ th− Ban chÊp

hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ viÖc biÓu quyÕt ngay lËp tøc ®Ò nghÞ göi mét tiÓu ban ®Õn Tu-la ®Ó ®iÒu tra çc nhµ m¸y qu©n sù vµ ®Ò nghÞ ®Ó chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao P. A. B«-g®a-nèp tham gia tiÓu ban ®ã. B«-g®a-nèp ph¶n ®èi ®iÒu ®ã vµ ®Ò nghÞ tr−íc hÕt ph¶i th¶o luËn nh÷ng tµi liÖu cña tiÓu ban thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng cña n−íc Céng hoµ v× tiÓu ban nµy ®· tõng ®iÒu tra çc nhµ m¸y ë Tu-la, vµ sau ®ã sÏ xem xÐt vÊn ®Ò göi ®i mét tiÓu ban míi.

Cïng ngµy h«m ®ã, V. I. Lª-nin ®· nhËn ®−îc th− ng¾n cña L. §. T¬-rèt-xki ph¸t biÓu ý kiÕn vÒ vÊn ®Ò ®ã. Sau khi nhËn xÐt t×nh h×nh nghiªm träng t¹i çc nhµ m¸y chÕ t¹o ph¸o ë Tu-la, L. §. T¬-rèt-xki ®Ò nghÞ "b¾t buéc B«-g®a-nèp lªn ®−êng cïng víi tiÓu ban... ®Õn Tu-la" (do V. I. Lª-nin g¹ch d−íi). PhÝa d−íi bøc th− ng¾n, Lª-nin viÕt: "T«i ®Ò nghÞ th«ng qua ®iÒu ®−îc g¹ch d−íi coi nh− nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ. 16/XI. Lª-nin". §Ò nghÞ nµy ®· ®−îc Bé chÝnh trÞ chÊp nhËn ngµy 16 th¸ng M−êi mét 1921.

Ngµy 18 th¸ng M−êi mét, P. A. B«-g®a-nèp ®· göi ®Õn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga mét th− ng¾n nãi râ lý do t¹i sao m×nh tõ chèi lªn ®−êng ®i Tu-la. Trªn bøc th− tiÕp theo cña B«-g®a-nèp, Lª-nin viÕt nh− sau: "T«i ®Ò nghÞ tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ ®Òu ®äc. Lª-nin". ⎯27.

45Ngµy 28 th¸ng M−êi 1921, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp mét tiÓu ban ®Æc biÖt trùc thuéc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng gåm §. I. Cuèc-xki, N. ¤-xin-xki (V. V. ¤- b«-len-xki) vµ P. A. B«-g®a-nèp ®Ó xem xÐt l¹i çc s¾c lÖnh, hÖ thèng

Chó thÝch

717

hãa vµ ph¸t triÓn ph¸p chÕ vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi trong lÜnh vùc x©y dùng c«ng nghiÖp vµ l−u th«ng th−¬ng nghiÖp. Ngµy 1 th¸ng M−êi mét 1921, theo b¸o ço cña P. A. B«-g®a-nèp, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ viÖc tæ chøc, vÒ viÖc cô thÓ hãa nhiÖm vô vµ vÒ tiÕn tr×nh c«ng t¸c cña tiÓu ban nµy.

Ngµy 16 th¸ng M−êi mét 1921, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin vµ ®· bæ sung vµo thµnh phÇn cña tiÓu ban nµy hai ®¹i biÓu cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc lµ X. G. Xt¬-ru-mi-lin vµ V. M. XmiÕc-nèp. ⎯ 27.

46 ý kiÕn ghi trªn th«ng b¸o cña L. C. M¸c-ten-x¬ cho biÕt chuyÕn tµu thñy ®Çu tiªn chë lóa m× dµnh cho n−íc Nga theo hîp ®ång ký víi "C«ng ty liªn hîp d−îc phÈm vµ ho¸ chÊt Mü" ("Allied Drug and Chemical Corporation") ®· nhæ neo rêi Niu-oãc ngµy 17 th¸ng M−êi mét 1921.

Hîp ®ång ký gi÷a Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vµ c«ng ty nµy vÒ viÖc cung cÊp cho n−íc Nga x«-viÕt 1 triÖu pót lóa m× ®· ®−îc ký kÕt ë M¸t-xc¬-va ngµy 27 th¸ng M−êi vµ ®−îc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng th«ng qua ngµy 4 th¸ng M−êi mét 1921 (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 53, çc v¨n kiÖn 425, 428, 434, 450, 500, 501, 511, 527).

Ngµy 25 th¸ng M−êi mét 1921, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· giao cho Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vµ Bé d©n ñy giao th«ng ph¶i tr×nh mét b¶n b¸o ço nãi vÒ nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó "tiÕp nhËn lóa m× mét çch kh«ng chËm trÔ" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Theo hîp ®ång ký ngµy 29 th¸ng M−êi vµ ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua ngµy 1 th¸ng M−êi mét 1921, "C«ng ty liªn hîp d−îc phÈm vµ ho¸ chÊt Mü" ®· ®−îc nhËn t« nh−îng vÒ khai th¸c çc má a-mi-¨ng ë khu A-la-pa-Ðp-xc¬ t¹i U-ran. §ã lµ t« nh−îng ®Çu tiªn trªn l·nh thæ n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga. V× coi träng viÖc ®Æt quan hÖ kinh tÕ víi çc n−íc t− b¶n, V. I. Lª-nin chó ý nhiÒu ®Õn t« nh−îng nµy (xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 116, 359, 401, 402, 403, 428 vµ 432). ⎯28.

47 V¨n kiÖn nµy ®−îc viÕt trªn th− cña tæng th− ký Quèc tÕ c«ng ®oµn ®á X. A. L«-dèp-xki. Trong khi chuyÓn cho V. I. Lª-nin mét bøc th− nhËn ®−îc tõ Xtèc-kh«n, trong ®ã ng−êi viÕt th− chØ trÝch ho¹t ®éng cña c¬ quan ®¹i diÖn th−¬ng m¹i, ®ång chÝ nµy cho biÕt vÒ sù bÊt b×nh cña nh÷ng ng−êi b¹n n−íc ngoµi cña n−íc Nga x«-viÕt

Chó thÝch

718

v× çc c¬ quan cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ®Æt ë n−íc ngoµi kh«ng liªn hÖ víi çc tæ chøc c«ng nh©n. L«-dèp-xki ®Ò nghÞ thµnh lËp trong çc c¬ quan ®¹i diÖn th−¬ng m¹i cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng nh÷ng tiÓu ban tiÕp nhËn (gi¸m ®Þnh) ®Æc biÖt gåm nh÷ng ®¹i diÖn cña çc tæ chøc c«ng nh©n vµ c«ng ®oµn nãi chung cña n−íc h÷u quan. L«-dèp-xki nªu lªn r»ng viÖc çc tiÓu ban nµy gióp ®ì çc c¬ quan ®¹i diÖn th−¬ng m¹i trong viÖc mua hµng ho¸, ph©n phèi çc ®¬n ®Æt hµng, kiÓm so¸t viÖc s¶n xuÊt hµng hãa cho n−íc Nga x«-viÕt sÏ cã lîi c¶ vÒ mÆt kinh tÕ còng nh− vÒ mÆt chÝnh trÞ. L«-dèp-xki viÕt r»ng Quèc tÕ c«ng ®oµn ®á cã thÓ gióp ®ì trong viÖc thµnh lËp çc tiÓu ban gi¸m ®Þnh Êy. ⎯ 28.

48 Trong b¸o ço göi cho V. I. Lª-nin ®Ó tr¶ lêi bøc th− ®−îc c«ng bè ë ®©y, I. I. R¸t-tsen-c« thõa nhËn cã sù thiÕu sãt trong quan hÖ gi÷a çc c¬ quan ®¹i diÖn th−¬ng m¹i víi çc c«ng ®oµn vµ gi¶i thÝch ®iÒu ®ã b»ng mèi lo sî g©y ra nh÷ng phiÒn phøc vÒ ph−¬ng diÖn ngo¹i giao. §ång chÝ nµy ®Ò nghÞ lÊy ý kiÕn cña Bé d©n ñy ngo¹i giao vÒ ®Ò nghÞ cña L«-dèp-xki. R¸t-tsen-c« viÕt r»ng mét cuéc héi nghÞ vÒ nh÷ng vÊn ®Ò nµy sÏ ®−îc triÖu tËp sau khi A. M. Lª-gia-va trë vÒ vµo ngµy 25 th¸ng M−êi mét 1921, ®ång chÝ nµy ®ang ®iÒu tra ho¹t ®éng cña çc c¬ quan ®¹i diÖn th−¬ng m¹i ë n−íc ngoµi. ⎯28.

49 Xem chó thÝch 21. ⎯29. 50 Bøc ®iÖn nµy lµ ®Ó tr¶ lêi b¶n b¸o ço b»ng ®iÖn b¸o cña chñ tÞch Héi

®ång bé tr−ëng d©n ñy n−íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa x«-viÕt A-dÐc-bai-gian N. N. Na-ri-ma-nèp göi V. I. Lª-nin ngµy 14 th¸ng M−êi mét 1921 nãi vÒ viÖc khai tr−¬ng Ng©n hµng nhµ n−íc A-dÐc-bai-gian. Na-ri-ma-nèp viÕt: sù kiÖn nµy ®· ®−îc ®¸nh dÊu "kh«ng ph¶i b»ng mét ngµy lÔ b×nh th−êng mµ b»ng viÖc cè dµnh ra 40 triÖu róp lÊy trong sè thu nhËp cña nã ®Ó chi cho nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi cña vïng P«-v«n-gie vµ Cuèc-®i-xtan anh em", ®ã lµ mét cö chØ ®oµn kÕt v« s¶n, mét b»ng chøng míi vÒ sù ®oµn kÕt gi÷a giai cÊp v« s¶n Cap-ca-d¬ vµ giai cÊp v« s¶n Nga. Trªn bøc ®iÖn cña Na-ri-ma-nèp cßn thÊy cã ghi chó cña Lª-nin: "§ång chÝ h·y so¹n mét bøc ®iÖn tr¶ lêi ng¾n" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ⎯29.

51 Trong th− ®Ò ngµy 12 th¸ng M−êi mét 1921, N. N. Cre-xtin-xki ®· viÕt vÒ viÖc ch÷a bÖnh cho mét lo¹t çn bé l·nh ®¹o x«-viÕt t¹i

Chó thÝch

719

§øc. V. I. Lª-nin ®· viÕt trªn th− cña Cre-xtin-xki nh− sau: "Th− cña Cre-xtin-xki. §Ó l−u tr÷" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ⎯30.

52 Trong th− göi V.I. Lª-nin ngµy 3 th¸ng Ch¹p 1921, N. N. Cre-xtin-xki kh¼ng ®Þnh r»ng N. I-a. Ta-xin lµ "mét phÇn tö men-sª-vÝch cò, thËm chÝ trong thêi kú tr−íc chiÕn tranh lµ ng−êi thuéc çnh cùc h÷u cña ph¸i thñ tiªu". Lª-nin ®· ghi chó trªn th− cña Cre-xtin-xki: "®Ó l−u tr÷". ⎯30.

53 "T− t−ëng Ki-Ðp" ⎯ tê b¸o ra hµng ngµy theo khuynh h−íng d©n chñ t− s¶n, xuÊt b¶n ë Ki-Ðp tõ n¨m 1906 ®Õn n¨m 1918. ⎯30.

54 V. I. Lª-nin muèn nãi ®Õn nh÷ng cuèn s¸ch sau ®©y cña N. Ta-xin, xuÊt b¶n ë Ma-®rÝt: "La dictadura del proletariado..." ("Chuyªn chÝnh v« s¶n..."); "HÐroes y m¸rtires de la revoluciãn rusa" ("Nh÷ng anh hïng vµ nh÷ng ng−êi tuÉn n¹n cña çch m¹ng Nga") vµ "La revoluciãn rusa" ("Cuéc çch m¹ng Nga"). ⎯ 31.

55 Bøc th− víi néi dung t−¬ng tù ®· ®−îc V. I. Lª-nin chuyÓn ®i ngay trong ngµy h«m ®ã c¶ cho ñy ban ®Æc biÖt M¸t-xc¬-va. ⎯31.

56 C−¬ng lÜnh "Chóng ta lµ nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa tËp thÓ" ⎯ v¨n kiÖn nÆc danh, ®· ®−îc Ên hµnh nh©n dÞp §¹i héi II toµn Nga cña Tæ chøc v¨n ho¸ v« s¶n häp ë M¸t-xc¬-va vµo th¸ng M−êi mét 1921. B¶n c−¬ng lÜnh ®· nghi ngê tÝnh chÊt x· héi chñ nghÜa cña Çch m¹ng th¸ng M−êi, ®· chØ trÝch chÝnh s¸ch cña §¶ng céng s¶n vµ ChÝnh phñ x«-viÕt; trong lÜnh vùc triÕt häc, çc t¸c gi¶ c−¬ng lÜnh ®· b¶o vÖ nh÷ng "luËn thuyÕt" cña Ma-kh¬, cña B«-g®a-nèp, cßn trong çc vÊn ®Ò chÝnh trÞ th× chóng nhÊt trÝ víi nh÷ng quan ®iÓm cña "ph¸i ®èi lËp c«ng nh©n" c¬ héi chñ nghÜa. §¶ng ®oµn céng s¶n t¹i §¹i héi II cña Tæ chøc v¨n ho¸ v« s¶n ®· lªn ¸n c−¬ng lÜnh cña "nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa tËp thÓ" vµ ®· tù t¸ch ra khái chóng.

Khi nãi vÒ "nhãm Xa-ma-ra", V. I. Lª-nin cã ý nãi ®Õn bé phËn ®¶ng viªn thuéc tØnh ñy Xa-ma-ra cña ®¶ng, bän nµy ®· cã lËp tr−êng gÇn víi "ph¸i ®èi lËp c«ng nh©n".

Trong th− tr¶ lêi, V. M. M«-l«-tèp cho biÕt r»ng ®ång chÝ ®· nhËn ®−îc tµi liÖu cña "("nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa tËp thÓ") th«ng qua viªn th− ký cña m×nh lµ ®ång chÝ XmiÕc-nèp" (ë ®©y vµ d−íi ®©y nh÷ng chç g¹ch d−íi lµ cña V. I. Lª-nin). "C−¬ng lÜnh nµy,

Chó thÝch

720

⎯ ®ång chÝ viÕt, ⎯ ®−îc chuÈn bÞ cho ®¹i héi ®· khai m¹c cña Tæ chøc v¨n hãa v« s¶n...Vai trß cña "nhãm Xa-ma-ra" ë ®ã lµ nh− thÕ nµo... hiÖn nay t«i ch−a biÕt". Trªn bøc th−, V. I. Lª-nin ®· ghi chó thªm nh− sau: "B¶n c−¬ng lÜnh cña "ph¸i B«-g®a-nèp"".

Ngµy 3 th¸ng Ch¹p 1921, theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò nµy (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 330 - 331). ⎯ 32.

57 §©y lµ nãi ®Õn çc dù th¶o s¾c lÖnh "VÒ viÖc ph¶i tr¶ tiÒn mua nh÷ng Ên phÈm kh«ng ®Þnh kú" vµ "VÒ viÖc ban hµnh chÕ ®é ph¶i tr¶ tiÒn mua çc b¸o".

Çc s¾c lÖnh ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua ngµy 28 th¸ng M−êi mét vµ ®−îc c«ng bè trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" ngµy 7 vµ 8 th¸ng Ch¹p 1921.

Çc s¾c lÖnh nµy cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy giao cho Bé d©n ñy gi¸o dôc trong thêi h¹n hai tuÇn lÔ ph¶i nghiªn cøu xong vµ c«ng bè chØ thÞ vÒ viÖc kiÓm so¸t sù ph©n phèi ®óng ®¾n çc b¸o vµ çc Ên phÈm kh«ng ®Þnh kú trong hÖ thèng çc c¬ quan gi¸o dôc vµ viÖc cung cÊp b¸o vµ tµi liÖu ®ã cho quÇn chóng lao ®éng. ⎯ 34.

58 Tr¶ lêi th− cña V. I. Lª-nin, t− lÖnh b¶o vÖ ®iÖn Crem-li R. A. Pª-tÐc-x«n b¸o ço víi Ng−êi r»ng viÖc gi÷ l¹i lµ khuyÕt ®iÓm cña viªn ®éi tr−ëng vÖ binh, v× viªn ®éi tr−ëng nµy ®· kh«ng truyÒn ®¹t kÞp thêi lÖnh cho chiÕn sÜ b¶o vÖ ®Ó cho I. P. G«n-®en-bÐc ®i qua, vµ còng lµ lçi cña trî lý trùc ban cña viªn t− lÖnh v× ng−êi trî lý nµy kh«ng theo dâi viÖc chÊp hµnh mÖnh lÖnh. Pª-tÐc-x«n còng b¸o ço r»ng ®ång chÝ ®· ra nh÷ng mÖnh lÖnh cÇn thiÕt, chØ thÞ ®· ®−îc thÈm tra vµ x¸c nhËn. ⎯ 35.

59 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y ®−îc viÕt trªn bøc th− cña L. B. Cra-xin göi cho V. I. Lª-nin ngµy 8 th¸ng M−êi mét 1921.

Më ®Çu bøc th− cña m×nh, Cra-xin viÕt cho V. I. Lª-nin nh− sau: "Trªn çc b¸o cña Anh h«m nay cã trÝch bµi nãi cña §ång chÝ t¹i mét cuéc häp nµo ®ã cña nh÷ng ng−êi céng s¶n, ng−êi ta nãi r»ng ë ®ã d−êng nh− §ång chÝ tuyªn bè tõ bá chñ nghÜa t− b¶n nhµ n−íc vµ chuyÓn sang chÕ ®é tù do hoµn toµn cña çc quan hÖ t− b¶n chñ nghÜa t− nh©n". (V. I. Lª-nin sau khi g¹ch d−íi mÊy ch÷ "tuyªn

Chó thÝch

721

bè tõ bá" vµ "chÕ ®é tù do hoµn toµn", ®· g¹ch bªn lÒ toµn bé c©u ®ã b»ng hai g¹ch vµ viÕt r»ng: "Qu¶ lµ mét sù phi lý!!").

Sau ®ã, Cra-xin ®· tr×nh bµy nh÷ng yªu s¸ch mµ bän t− b¶n n−íc ngoµi ®−a ra lµm ®iÒu kiÖn ®Ó chóng hîp t¸c vÒ mÆt kinh tÕ víi Nhµ n−íc x«-viÕt: b¶o ®¶m kh¶ n¨ng ho¹t ®éng c«ng nghiÖp vµ bu«n b¸n, dµnh cho "sù b¶o ®¶m hoµn toµn quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ së h÷u, (do Lª-nin g¹ch d−íi. ― BT.) vÒ tµi s¶n còng nh− vÒ mäi quyÒn ®· cã" vµ ― yªu s¸ch c¬ b¶n nhÊt ― tr¶ båi th−êng cho nh÷ng hµng hãa tr−íc ®©y ®· göi ®Õn nh−ng ch−a ®−îc tr¶ tiÒn, cho nh÷ng tån kho¶n ®· bÞ tÞch thu ë çc ng©n hµng, cho çc xÝ nghiÖp ®· bÞ quèc h÷u hãa, v.v..

Cra-xin viÕt r»ng: "Nãi ®óng ra lµ chóng ta ®µnh ph¶i tÝnh ®Õn mét sè yªu s¸ch toµn bé, tæng hîp... Nh÷ng yªu s¸ch tæng hîp Êy vÒ nguyªn t¾c chóng ta cã thÓ thõa nhËn, nh−ng ph¶i víi ®iÒu kiÖn nhÊt thiÕt lµ çc n−íc t− b¶n ph¶i thõa nhËn çc yªu s¸ch cña chóng ta vÒ nh÷ng thiÖt h¹i g©y ra bëi sù can thiÖp vµ bao v©y kinh tÕ. ë ®©y, t«i kh«ng hµi lßng §ång chÝ mét ngh×n linh mét lÇn vÒ viÖc chÊm døt (do Lª-nin g¹ch d−íi. ― BT.) ho¹t ®éng cña tiÓu ban Gr«-man. Ng−êi ta ®· ngõng ho¹t ®éng ®ã ë nöa chõng v× nh÷ng xuÊt ¨n th¶m h¹i nµo ®ã. TiÓu ban cña G«i-kh¬-b¸c ®· lµm háng bÐt c¶ vµ kh«ng khai th¸c ®−îc nh÷ng tµi liÖu Ýt nhiÒu cã søc thuyÕt phôc, vµ b©y giê, trong çc cuéc ®µm ph¸n, chóng ta sÏ l¹i kh«ng cã g× ®Ó ®−a ra" (do Lª-nin g¹ch d−íi. Lª-nin còng ®¸nh dÊu ë bªn lÒ ®o¹n nµy b»ng hai g¹ch vµ viÕt r»ng: "phi lý". ― BT.).

XÐt theo nhiÒu triÖu chøng, ― trong th− cña Cra-xin còng ®· nãi, ― t«i thÊy r»ng ë n−íc Nga c¶ hîp t¸c x· còng nh− Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n ®Òu ®ang tiÕn hµnh mét chiÕn dÞch rÊt kÞch liÖt cã lîi cho "tù do ngo¹i th−¬ng" (do Lª-nin g¹ch d−íi. ― BT.).

T«i kh«ng thÊy cã bÊt kú sù cÇn thiÕt m¶y may nµo cho mét thø tù do nh− vËy, Ýt nhÊt lµ trong lóc nµy. Sù ®éc quyÒn cña chóng ta vÒ ngo¹i th−¬ng ®· ®ñ møc mÒm dÎo ®Ó cho phÐp tháa m·n tÊt c¶ mäi nhu cÇu cña hîp t¸c x· còng nh− cña mét sè çc tæng côc vµ trung t©m vÒ hµng hãa ph¶i nhËp cña n−íc ngoµi..." (Lª-nin ®¸nh dÊu ®o¹n nµy ë ngoµi lÒ b»ng hai g¹ch vµ ghi: "NB").

TiÓu ban Gr«-man ®−îc nh¾c ®Õn trong th− cña Cra-xin vµ ®−îc

V. I. Lª-nin ®Ò cËp ®Õn trong th− ng¾n d−íi ®©y göi §. I. Cuèc- xki, lµ tiÓu ban nghiªn cøu vµ thèng kª ¶nh h−ëng cña chiÕn tranh vµ cña viÖc khèi §ång minh bao v©y n−íc Nga X«-viÕt ®Õn

Chó thÝch

722

nÒn kinh tÕ quèc d©n n−íc Nga; nã ®· ®−îc thµnh lËp theo nghÞ quyÕt cña Héi ®ång quèc phßng ngµy 24 th¸ng Ba 1920 trùc thuéc Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng. Chñ tÞch tiÓu ban nµy lµ V. G. Gr«-man. VÒ sau tiÓu ban nµy thùc tÕ do A. G. G«i-kh¬-b¸c ®øng ®Çu.

Còng xem v¨n kiÖn tiÕp theo. ― 36. 60 Ngµy 21 th¸ng M−êi mét 1921, §. I. Cuèc-xki b¸o ço víi V. I. Lª-nin

r»ng vÉn cßn gi÷ ®−îc nh÷ng tµi liÖu cña tiÓu ban x¸c ®Þnh nh÷ng thiÖt h¹i vµ nh÷ng tµi liÖu ®ã hiÖn n»m ë Bé d©n ñy ngo¹i giao vµ ®ang ®−îc chØnh lý bëi mét tiÓu ban ®· ®−îc thµnh lËp theo nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 1 th¸ng M−êi mét 1921. Cuèc-xki ®· ®Ò nghÞ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ra quyÕt ®Þnh cö X. X. Pi-li-¸p-xki chÞu tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n nh÷ng tµi liÖu Êy vµ quy ®Þnh thêi h¹n hoµn thµnh c«ng viÖc cña tiÓu ban lµ ngµy 1 th¸ng Ch¹p 1921.

Lª-nin ®· ghi trªn th− cña Cuèc-xki nh− sau: "Göi Goãc-bu-nèp. Ngµy mai, 22/XI, ®−a ra Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. 21/XI. Lª-nin".

Ngµy 22 th¸ng M−êi mét, Héi ®ång bé tr−ëng d©n uû ®· nghe b¸o ço cña §. I. Cuèc-xki vµ ®· chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña ®ång chÝ nµy.

Còng t¹i phiªn häp ®ã, sau khi nghe ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy ngo¹i giao lµ I-a. X. Ga-nª-tx¬-ki b¸o ço vÒ t×nh h×nh tµi liÖu, kÕ ho¹ch vµ tiÕn tr×nh c«ng viÖc cña tiÓu ban, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· ®Ò nghÞ ®Õn ngµy 1 th¸ng Ch¹p th× tiÓu ban ph¶i kÕt thóc c«ng viÖc. Còng b»ng nghÞ quyÕt Êy, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· cö X. X. Pi-li-¸p-xki tham gia tiÓu ban thay A. G. G«i-kh¬-b¸c, vµ giao cho Pi-li-¸p-xki tham gia tiÓu ban thay A. G. G«i-kh¬-b¸c, vµ giao cho Pi-li-¸p-xki tr¸ch nhiÖm hoµn thµnh c«ng viÖc ®óng thêi h¹n ®· ®Þnh vµ b¶o qu¶n tµi liÖu.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 66. ― 37. 61 Bøc th− c«ng bè ë ®©y cã quan hÖ víi sù xung ®ét x¶y ra trong Bé

d©n ñy n«ng nghiÖp gi÷a V. V. ¤-b«-len-xki (N. ¤-xin-xki) vµ I. A. Tª-«-®«-r«-vÝch. Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th¶o luËn vÊn ®Ò nµy vµo ngµy 18 th¸ng M−êi mét 1921 vµ ®· th«ng qua nghÞ quyÕt sau ®©y:

"a) Thõa nhËn r»ng muèn l·nh ®¹o ®óng ®¾n Bé d©n ñy n«ng nghiÖp th× cÇn ph¶i thùc hiÖn sù kÕt hîp sau ®©y trªn çc c−¬ng vÞ cao nhÊt: sù l·nh ®¹o chÝnh trÞ vµ hµnh chÝnh ph¶i thuéc vÒ ®ång chÝ ¤-xin-xki, bé tr−ëng d©n ñy ph¶i lµ mét n«ng d©n thùc tÕ lµm viÖc trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, cßn ng−êi phã cña ®ång chÝ ¤-xin- xki lµ ®ång chÝ Tª-«-®«-r«-vÝch. b) §Ó ®ång chÝ Tª-«-®«-r«-vÝch

Chó thÝch

723

tiÕp tôc lµm vô tr−ëng Vô ch¨n nu«i (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Ngµy 21 th¸ng M−êi mét, Bé chÝnh trÞ ®· kh¼ng ®Þnh quyÕt ®Þnh cña m×nh vÒ I. A. Tª-«-®«-r«-vÝch.

Ngµy 22 th¸ng M−êi mét, ¤-xin-xki ®· yªu cÇu Bé chÝnh trÞ hoÆc lµ hñy bá quyÕt ®Þnh vÒ Tª-«-®«-r«-vÝch, hoÆc lµ ®iÒu ®ång chÝ ®ã, ¤-xin-xki, khái chøc thø tr−ëng d©n ñy. Lª-nin ®· viÕt trªn bøc th− nµy nh− sau: "T«i ®Ò nghÞ b¸c bá c¶ hai phÇn. Lª-nin". §Ò nghÞ cña Lª-nin ®· ®−îc Bé chÝnh trÞ chÊp nhËn ngµy 29 th¸ng M−êi mét 1921.

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 136, 137, 147 vµ 148. ― 37.

62 §©y muèn nãi vÒ bøc th− cña G. §. Cra-xin-xki, ®Æc ph¸i viªn cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng vÒ vÊn ®Ò Xi-bi-ri vµ U-ran, göi V. I. Lª-nin ngµy 16 th¸ng M−êi mét 1921. §ång chÝ nµy ®· chøng minh tÝnh chÊt kh«ng tháa ®¸ng cña b¶n nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· ®−îc th«ng qua ngµy 11 th¸ng M−êi mét nãi vÒ vÊn ®Ò chuyÓn viÖc sö dông t¹m thêi nh¸nh ®−êng s¾t ch−a hoµn thµnh thuéc má C«n-tsu-ghi-n« ― má Pr«-c«-pi-Ðp-xc¬ tõ quyÒn qu¶n lý cña ñy ban çc c«ng tr×nh nhµ n−íc Xi-bi-ri sang cho Bé d©n ñy giao th«ng qu¶n lý. KÌm theo bøc th− cã b¶n sao tµi liÖu ghi cuéc nãi chuyÖn cña Cra-xin-xki víi phã chñ tÞch ñy ban çch m¹ng Xi-bi-ri X. £. Tsu-tx¬-ca-Ðp, trong ®ã Tsu-tx¬-ca-Ðp ñng hé ý kiÕn ph¶n ®èi ®−îc nªu ra ë trªn. Theo sù ñy nhiÖm cña V. I. Lª-nin, ng−êi ta ®· hái ý kiÕn cña chñ tÞch ñy ban çch m¹ng Xi-bi-ri I. N. XmiÕc-nèp bÊy giê ®ang cã mÆt ë Pª-t¬-r«-gr¸t; ®ång chÝ nµy còng ph¶n ®èi viÖc chuyÓn giao ®ã. Lª-nin ®· ghi trªn bøc ®iÖn cña XmiÕc-nèp nh− sau: "Göi Goãc-bu-nèp: ®õng quªn chó ý ®Õn ®iÒu nµy khi quyÕt ®Þnh t¹i Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng. 19/XI. Lª-nin".

Ngµy 21 th¸ng M−êi mét, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· kh¼ng ®Þnh nghÞ quyÕt cña m×nh vµ giao tr¸ch nhiÖm cho N. P. Goãc bu-nèp "ngay trong ngµy h«m nay dïng ®−êng d©y trùc tiÕp b¸o cho ñy ban çch m¹ng Xi-bi-ri vµ khu giao th«ng Xi-bi-ri ph¶i thi hµnh ngay lËp tøc nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ngµy 11/XI" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 60. ― 38.

Chó thÝch

724

63 §· ®−îc viÕt phÝa d−íi bøc th− cña G. V. Tsi-tsª-rin göi cho I. V. Xta-lin ngµy 19 th¸ng M−êi mét 1921. Tsi-tsª-rin ®· viÕt r»ng Nhµ n−íc x«-viÕt kh«ng thÓ chØ ®ãng khung trong viÖc ñng hé vÒ ph−¬ng diÖn chÝnh trÞ ®èi víi phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë ph−¬ng §«ng, r»ng cÇn ph¶i gióp ®ì çc nhµ n−íc d©n téc trÎ tuæi trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, ®µo t¹o çn bé. Trong khi nªu lªn nh÷ng kÕt qu¶ tÝch cùc cña ®−êng lèi Êy trong quan hª víi ¸p-ga-ni-xtan, M«ng-cæ, Ba-t−, Tsi-tsª-rin ®· viÕt r»ng còng cÇn ph¶i theo ®uæi mét chÝnh s¸ch nh− vËy c¶ ®èi víi Thæ-nhÜ-kú. ― 38.

64 §©y muèn nãi vÒ cuèn s¸ch nhá cña ñy viªn ®oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng c«ng ®oµn má I-u. Rª-m©y-c«, nhan ®Ò lµ "Çc nghÞ quyÕt cña §¹i héi X §¶ng céng s¶n Nga, tæ chøc c«ng ®oµn vµ c«ng nh©n §«n-b¸t (Th− b¸o ço). Coi nh− b¶n th¶o", ®−îc xuÊt b¶n ë M¸t-xc¬-va vµo th¸ng M−êi mét 1921.

Sau khi ®äc cuèn s¸ch theo yªu cÇu cña t¸c gi¶ göi ®Õn, V. I. Lª-nin ®· viÕt trªn bøc th− cña Rª-m©y-c« göi kÌm theo cuèn s¸ch nh− sau: "T«i ®· ®äc xong ngµy 20/XI. Mét v¨n kiÖn ®¸ng buån cña nh÷ng cuéc vËt lén (NB tr. 13) (vµ tr. 14). ChØ cÇn xem ®o¹n g¹ch d−íi ë tr. 13 vµ tr. 14.

Xem ë tr. 14: "CÇn ph¶i t×m hiÓu râ" ― th«ng qua Ra-cèp-xki, Tsu-ba-r¬, M«-l«-tèp, "Xª-mi-«n" (Sv¸c-tx¬) trong Ban chÊp hµnh trung −¬ng c«ng ®oµn má, v. v." (nh÷ng ghi chó cña V. I. Lª-nin ë çc trang 9, 13 vµ 14 trong cuèn s¸ch cña Rª-m©y-c«, xem V¨n tËp Lª-nin, t. XXIII, tr. 82 - 85).

Lª-nin còng ®· g¹ch hai lÇn ngµy "15. XI. 1921" trªn th− cña Rª-m©y-c«, vµ ®¸nh dÊu ë phÝa bªn ph¶i b»ng hai g¹ch däc vµ ghi chó: "NB". ― 40.

65 VÊn ®Ò vÒ nh÷ng bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a çc çn bé ë §«n-b¸t ®· ®−îc th¶o luËn trong mét sè phiªn häp cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga.

Ngµy 26 th¸ng M−êi mét 1921, Bé chÝnh trÞ ®· nªu ra mét lo¹t biÖn ph¸p b¶o ®¶m quan hÖ b×nh th−êng vµ ho¹t ®éng thiÕt thùc cña çc çn bé l·nh ®¹o ë §«n-b¸t; ngµy 27 th¸ng M−êi mét, Bé chÝnh trÞ ®· th«ng qua mét nghÞ quyÕt n÷a vÒ §«n-b¸t, nghÞ quyÕt nµy giao tr¸ch nhiÖm cho G. L. Pi-a-ta-cèp, M. L. Ru-khi-m«-vÝch vµ P. A. B«-g®a-nèp trong thêi h¹n hai tuÇn lÔ ph¶i tr×nh lªn Bé chÝnh trÞ "kÕ ho¹ch (hoÆc ®iÒu lÖ hoÆc ®Ò c−¬ng) quy ®Þnh quan hÖ gi÷a héi nghÞ kinh tÕ tØnh víi çc xÝ nghiÖp lín thuéc l·nh thæ tØnh ®ã vµ cã quan hÖ phôc tïng trùc tiÕp trung −¬ng ë M¸t-xc¬-va"

Chó thÝch

725

(Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Ngµy 22 th¸ng Ch¹p 1921, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· phª chuÈn quyÕt ®Þnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) U-cra-i-na vÒ viÖc çch chøc chñ tÞch Tæng côc c«ng nghiÖp than Pi-a-ta-cèp vµ cö V. I-a. Tsu-ba-r¬ ®¶m nhiÖm chøc vô nµy. QuyÕt ®Þnh cña Bé chÝnh trÞ ®· ®−îc x¸c nhËn t¹i phiªn häp toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 28 th¸ng Ch¹p 1921.

VÒ nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång ë §«n-b¸t, Lª-nin ®· nãi ®Õn trong b¸o ço chÝnh trÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng t¹i §¹i héi XI cña ®¶ng (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 126-129; tËp 53, v¨n kiÖn 221). ― 40.

66 §©y muèn nãi ®Õn b¶n b¸o ço vÒ viÖc mét c«ng ty §øc hoµn thµnh çc ®¬n ®Æt hµng vÒ chÕ t¹o thiÕt bÞ cho Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc.

Ngµy 22 th¸ng Ch¹p 1921, R. E. Cl¸t-x«n vµ V. V. Xt¸c-cèp ®· th«ng b¸o b»ng ®iÖn b¸o vÒ nh÷ng cuéc ®µm ph¸n víi çc nhµ m¸y ®Ó xóc tiÕn viÖc chÕ t¹o theo çc ®¬n ®Æt hµng cho Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc vµ vÒ nh÷ng biÖn ph¸p ®· ®−îc thi hµnh ®Ó b¶o ®¶m giao thiÕt bÞ kÞp mïa khai th¸c than bïn.

Còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 53, çc v¨n kiÖn 238, 239, 296, 344, 382, 510, 512. ― 41.

67 GiÊy giíi thiÖu c«ng bè ë ®©y viÕt nh©n dÞp thanh ®¶ng cña §¶ng céng s¶n (b) Nga tiÕn hµnh vµo n¨m 1921.

GiÊy giíi thiÖu ®· ®−îc viÕt trªn b¶n tiÓu sö tù thuËt cña I-a. X. Ga-nª-tx¬-ki. c¶ giÊy giíi thiÖu cña Ph. E. §giÐc-gin-xki, còng ®−îc viÕt trªn b¶n nµy. ― 41.

68 Trong mét bøc th− cña m×nh, Côc qu¶n lý s¶n xuÊt M¸t-xc¬-va ®· ®Ò

nghÞ víi Côc c«ng nghiÖp dÖt M¸t-xc¬-va chÊm døt viÖc cÊp giÊy xuÊt khái çc c«ng x−ëng dÖt nh÷ng nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ hµng hãa, ®ång thêi ngõng viÖc thùc hiÖn nh÷ng lÖnh ®· ký tr−íc ®©y chê ®Õn khi lµm râ ®−îc t×nh h×nh cho nhãm s¸ng lËp cña nh÷ng ng−êi thuª nh÷ng xÝ nghiÖp Êy. BiÖn ph¸p nµy së dÜ ®−îc ®Ò ra lµ v× viÖc cho thuª nh÷ng xÝ nghiÖp nãi trªn thùc tÕ ®· ®−îc tiÕn hµnh mµ kh«ng cã sù kiÓm so¸t, vµ ®· dÉn tíi chç tµi s¶n cña nhµ n−íc bÞ ®¸nh c¾p mµ kh«ng hÒ bÞ trõng ph¹t. Cïng víi b¶n sao bøc th−

Chó thÝch

726

göi cho Côc c«ng nghiÖp dÖt M¸t-xc¬-va, chñ tÞch TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy A. X. Ki-xª-lÐp ®· chuyÓn cho V. I. Lª-nin hai b¶n kª khai vÒ viÖc cho thuª x−ëng dÖt thoi vµ dÖt kim D¬-na-men-xcai-a sè 115 thuéc Côc c«ng nghiÖp dÖt M¸t-xc¬-va: mét b¶n kª khai kiÕn tróc vµ thiÕt bÞ vµ mét b¶n kª khai thµnh phÈm, nguyªn liÖu, vËt liÖu phô vµ nöa thµnh phÈm. Nh÷ng b¶n kª khai nµy chØ lµ b¶n kª çc mÆt hµng mµ kh«ng nãi râ chÊt l−îng cña vËt liÖu, gi¸ c¶ vµ møc ®é hao mßn cña thiÕt bÞ, v.v..

Còng xem v¨n kiÖn 68. ― 42. 69 Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña tiÓu ban

qu¶n lý vµng lµ chi ra 12 triÖu róp vµng ®Ó mua giÊy ë n−íc ngoµi. Ngµy 8 th¸ng Ch¹p 1921, trong khi th«ng qua nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vÒ çc kho¶n chi b»ng vµng, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· quyÕt ®Þnh ph¶i ho·n viÖc xuÊt vµng ®Ó mua giÊy vµ ®Ò nghÞ víi mét tiÓu ban gåm P. A. B«-g®a-nèp, C. M. SvÕt-tsi-cèp vµ N. N. Ni-c«-la-Ðp lµm s¸ng râ vÊn ®Ò vÒ kh¶ n¨ng t¨ng n¨ng suÊt c«ng nghiÖp giÊy ë trong n−íc b»ng çch chi vµng ra ®Ó ®Çu t− ®Æc biÖt, ®ång thêi c¶ vÊn ®Ò xÐt xem trong chõng mùc nµo vµ ®Õn bao giê th× s¶n l−îng cña çc x−ëng giÊy cã thÓ gi¶m bít sè l−îng giÊy ph¶i mua ë n−íc ngoµi. ― 42.

70 VÊn ®Ò ®Ó cho A. X. Ki-xª-lÐp ®−îc ®i nghØ ®· ®−îc xem xÐt t¹i phiªn häp cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 24 th¸ng M−êi mét 1921. Bé chÝnh trÞ ®· quyÕt ®Þnh: "ChØ thÞ cho ®ång chÝ Ki-xª-lÐp ®i nghØ dµi h¹n, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®Þa ®iÓm vµ thêi h¹n nghØ víi sù chØ dÉn cña ®ång chÝ Xª-ma-sc« vµ cña çc b¸c sÜ héi chÈn do ®ång chÝ nµy triÖu tËp" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 44.

71 V. I. Lª-nin muèn nãi ®Õn nh÷ng tµi liÖu sau ®©y: b¶n sao c«ng v¨n cña Côc qu¶n lý s¶n xuÊt M¸t-xc¬-va göi Côc c«ng nghiÖp dÖt M¸t-xc¬-va ngµy 15 th¸ng M−êi 1921, "B¶n kª khai kiÕn tróc vµ thiÕt bÞ cña x−ëng dÖt thoi vµ dÖt kim D¬-na-men-xcai-a sè 115 thuéc Côc c«ng nghiÖp dÖt M¸t-xc¬-va ngµy 15 th¸ng M−êi mét 1921" vµ "B¶n kª khai thµnh phÈm, nguyªn liÖu, vËt liÖu phô vµ nöa thµnh phÈm ngµy 15 th¸ng M−êi mét 1921 t¹i x−ëng dÖt thoi vµ dÖt kim D¬-na-men-xcai-a sè 115 thuéc Côc c«ng nghiÖp dÖt M¸t-xc¬-va" ― 44.

Chó thÝch

727

72 Tr¶ lêi cña I. V. Xta-lin ®èi víi th− nµy, xem V¨n tËp Lª-nin, t. XXXIV, tr. 427. ― 44.

73 Trong mét bøc th− tr¶ lêi do ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc göi ngµy 15 th¸ng Ch¹p 1921 cã th«ng b¸o r»ng §oµn chñ tÞch ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc ®· nghe ®¹i diÖn cña Ban chÊp hµnh x«-viÕt tØnh I-va-n«-v«-V«-d¬-nª-xen-xc¬ b¸o ço vÒ t×nh h×nh c«ng viÖc x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn khu I-va-n«-v« - V«-d¬-nª-xen-xc¬. Trong phÇn kÕt luËn, ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc nhËn xÐt r»ng hiÖn kh«ng cã ®Çy ®ñ tµi liÖu ®Ó xÐt ®o¸n vÒ thêi h¹n hoµn thµnh viÖc x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn, r»ng c«ng viÖc ë ®ã kh«ng ®−îc b¶o ®¶m vÒ tiÕn tr×nh khai th¸c than bïn ë ®Çm T©y-cèp-xc«i-e, lµ n¬i mµ ng−êi ta quy ho¹ch x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn. V× thÕ ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc ®Ò nghÞ Côc c«ng nghiÖp than bïn trung −¬ng thuéc Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p khÈn cÊp ®Èy m¹nh viÖc khai th¸c than bïn, vµ ®Ò nghÞ Héi nghÞ kinh tÕ I-va-n«-v«-V«-d¬-nª-xen-xc¬ ®· ®−îc giao viÖc ®Þnh râ thêi h¹n ®−a nhµ m¸y ®iÖn vµo s¶n xuÊt, ph¶i lËp s¬ ®å ph¸t triÓn vµ x©y dùng l¹i c«ng nghiÖp vµ nh÷ng ngµnh kinh tÕ kh¸c xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu vÒ n¨ng l−îng ®iÖn vµ chÊt ®èt.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 315. ViÖc x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn I-va-n«-v« - V«-d¬-nª-xen-xc¬ b¾t

®Çu vµo n¨m 1926. ― 45. 74 §©y muèn nãi ®Õn §¹i héi IX çc X«-viÕt toµn Nga. ― 45. 75 Ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1921, A. M. Lª-gia-va b¸o ço víi V. I. Lªnin r»ng

ngay tõ th¸ng Ch¹p 1920 ®ång chÝ nµy ®· göi ®i mét th«ng t− cho çc c¬ quan ®¹i diÖn cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ë n−íc ngoµi nãi lµ cÇn ph¶i thu hót çc tæ chøc c«ng nh©n vµ çc hîp t¸c x· çc n−íc h÷u quan tham gia çc ñy ban tiÕp nhËn còng nh− cung cÊp hµng hãa, v.v.. ChØ thÞ nµy ®· ®−îc nhiÒu c¬ quan ®¹i diÖn chÊp hµnh. C¬ quan ®¹i diÖn ë BÐc-lanh ®· thu hót réng r·i çc tæ chøc c«ng ®oµn tham gia viÖc tiÕp nhËn hµng hãa ë çc c«ng x−ëng vµ nhµ m¸y.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 45. ― 46. 76 Th− ng¾n göi V. M. M«-l«-tèp vµ tr¶ lêi cho A. I. ¤-cu-lèp do V. I.

Lª-nin viÕt trªn th− cña ¤-cu-lèp. A. I. ¤-cu-lèp viÕt th− cho V. I. Lª-nin nãi r»ng ®ång chÝ ®ã ®· xin phÐp Nhµ xuÊt b¶n quèc gia cho xuÊt b¶n tê b¸o khoa häc - nghÖ thuËt vµ v¨n häc hµng tuÇn,

Chó thÝch

728

do ç nh©n ®ång chÝ ®ã chÞu tr¸ch nhiÖm, vµ ®· yªu cÇu Lª-nin viÕt th− giíi thiÖu.

Ngµy 24 th¸ng M−êi mét 1921, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th¶o luËn ®Ò nghÞ cña ¤-cu-lèp vµ chuyÓn ®Ò nghÞ ®ã sang ®Ó chñ nhiÖm Ban chÝnh trÞ Nhµ xuÊt b¶n quèc gia lµ N. L. Mª-sª-ri-a-cèp kÕt luËn. Ngµy 17 th¸ng Giªng 1922, Bé chÝnh trÞ ®· quyÕt ®Þnh: "Cho phÐp ¤-cu-lèp xuÊt b¶n t¹p chÝ hµng tuÇn theo ch−¬ng tr×nh mµ ®ång chÝ ®ã ®· nªu trong ®Ò nghÞ ban ®Çu cña m×nh" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 47.

77 Th− ng¾n c«ng bè ë ®©y lµ ®Ó tr¶ lêi th− cña ban biªn tËp t¹p chÝ "DÜ v·ng". Sau khi göi ®Õn V. I. Lª-nin cuèn s¸ch nhan ®Ò lµ: "Hai bøc th− göi N. C. Mi-khai-lèp-xki", ban biªn tËp ®Ò nghÞ Lª-nin cho biÕt lµ Lª-nin cã biÕt ai lµ t¸c gi¶ cña nh÷ng bøc th− ®ã kh«ng vµ nh÷ng bøc th− ®ã ®· ®−îc ®¨ng ë ®©u (xem "DÜ v·ng", 1924, sè 23, tr. 103. ― 47.

78 Nh©n bøc th− nµy, trong sæ ®¨ng ký çc nhiÖm vô ñy nhiÖm cña V. I. Lª-nin, cã mét b¶n ghi chÐp sau ®©y cña N. P. Goãc-bu-nèp ®Ò ngµy 28 th¸ng M−êi mét 1921: "Th¶o quy t¾c c«ng khai vÒ viÖc cho phÐp vµo ®iÖn Crem-li. §· ®−îc thi hµnh ngµy 14. XII". ― 49.

79 §©y muèn nãi ®Õn viÖc c¶i tiÕn c«ng t¸c cña V¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. ― 49.,

80 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y ®· ®−îc viÕt trªn th− cña V. Muyn-txen-bÐc, th− ký tæ chøc "Héi cøu trî c«ng nh©n quèc tÕ", «ng nµy ®· ®Ò nghÞ V. I. Lª-nin chØ thÞ nhanh chãng tr¶ lêi ®Ò nghÞ cña «ng Êy vÒ viÖc tæ chøc mét cuéc triÓn l·m vÒ n−íc Nga x«-viÕt ë BÐc-lanh vµ ë nh÷ng thµnh phè kh¸c cña §øc, còng nh− vÒ mét sè c©u hái kh¸c cña «ng Êy.

"Héi cøu trî c«ng nh©n quèc tÕ" ®−îc thµnh lËp vµo n¨m 1921 t¹i §¹i héi quèc tÕ lÇn thø nhÊt çc ñy ban ®Þa ph−¬ng cøu trî nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi ë n−íc Nga x«-viÕt (do mÊt mïa ë P«-v«n-gie vµ ë nh÷ng ®Þa ph−¬ng kh¸c cña n−íc Nga). Çc ñy ban nµy ®· ®−îc c«ng nh©n çc n−íc t− b¶n thµnh lËp ®¸p l¹i lêi kªu gäi cña V. I. Lª-nin ngµy 2 th¸ng T¸m 1921 göi giai cÊp v« s¶n quèc tÕ (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 92- 93). ― 50.

Chó thÝch

729

81 §©y muèn nãi vÒ bµi b¸o nhan ®Ò "Mét ph¸t minh kú diÖu". Bµi b¸o cho biÕt r»ng kü s− ®iÖn I. A. Ts©y-c« ë Kh¸c-cèp ®· ph¸t minh "nh÷ng tia s¸ng míi" ph¸t ra tõ tõ tr−êng, hiÖu qu¶ nhiÖt cña nh÷ng tia s¸ng nµy sÏ cho phÐp lµm næ m×n, næ kho ®¹n ph¸o, v. v. tõ xa mµ kh«ng cÇn d©y dÉn. Theo lêi t¸c gi¶ bµi b¸o, nh÷ng tia s¸ng nµy còng cã thÓ ®−îc sö dông vµo c«ng nghiÖp khai má vµ hãa chÊt, ®Þa tr¾c häc, y häc, v.v..

Còng xem c¶ hai v¨n kiÖn tiÕp theo. ― 50. 82 V. I. Lª-nin nãi ®Õn Phßng thÝ nghiÖm v« tuyÕn ®iÖn ë Ni-gi¬-ni

Nèp-g«-rèt do M. A. B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch phô tr¸ch. ― 51. 83 Ngµy 27 th¸ng M−êi mét 1921, G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki ®· tr¶ lêi

V. I. Lª-nin nh− sau: "Con ®−êng cña Phßng thÝ nghiÖm Ni-gi¬-ni- Nèp-g«-rèt hoÆc nh÷ng ý kiÕn cña La-da-rÐp ë M¸t-xc¬-va (cña I-ãp-phª ë Pª-t¬-g«-gr¸t), theo t«i lµ ®óng. Nh÷ng ng−êi Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt gÇn gòi víi chóng ta, vµ cã lÏ t«i còng thÝch hä h¬n".

V. I. Lª-nin ®· viÕt trªn th− cña G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki th− giao nhiÖm vô cho N. P. Goãc-bu-nèp vÒ vÊn ®Ò nµy (xem v¨n kiÖn tiÕp theo vµ v¨n kiÖn 125). ― 51.

84 Còng ngµy h«m ®ã, TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· quyÕt ®Þnh xuÊt cho Bé d©n ñy ngo¹i giao 70 triÖu róp ®Ó tæ chøc cuéc triÓn l·m x«-viÕt ë BÐc-lanh vµ giao cho Bé d©n ñy tµi chÝnh tr¸ch nhiÖm b¶o ®¶m kho¶n tÝn dông ®ã hoµn toµn b»ng tiÒn mÆt. ― 52.

85 §Ò nghÞ nµy ®−îc viÕt nh©n cã nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 28 th¸ng M−êi mét 1921 vÒ tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o çc xÝ nghiÖp nhµ n−íc, hîp t¸c x· vµ t− nh©n vÒ viÖc tõ chèi kh«ng nép ®óng thêi h¹n ®· quy ®Þnh nh÷ng tµi liÖu theo yªu cÇu cña çc c¬ quan trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng.

C¨n cø theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin, ®iÓm 3 cña nghÞ quyÕt nãi trªn ®· ®−îc söa ch÷a. ― 52.

86 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y ®· ®−îc viÕt nh©n viÖc so¹n th¶o quy chÕ míi vÒ ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga cho thÝch hîp víi chÝnh s¸ch kinh tÕ míi.

Sau khi ®· göi cho V. I. Lª-nin nh÷ng quy t¾c c¬ b¶n do ban l·nh ®¹o ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga so¹n th¶o vµ ®· ®−îc bé tr−ëng Bé d©n ñy t− ph¸p §. I. Cuèc-xki t¸n thµnh, vµ dù th¶o quy chÕ vÒ

Chó thÝch

730

ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga (®Ó thay thÕ çc nghÞ quyÕt hiÖn hµnh vÒ ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga vµ vÒ çc c¬ quan ®Þa ph−¬ng cña nã) ®Ó tr×nh §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga phª chuÈn, cïng nh÷ng tµi liÖu kh¸c, Ca-mª-nÐp ®· viÕt:

"§ång chÝ h·y xem ®©y. §ã lµ çi tèi ®a mµ §giÐc-gin-xki ®· ®¹t tíi vµ dÜ nhiªn lµ ®·

®−îc Cuèc-xki t¸n thµnh. T«i yªu cÇu ®iÒu tèi ®a: 1. Gi¶m bít tr¸ch nhiÖm cña ñy ban ®Æc biÖt, nã chØ cßn chÞu

tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng téi chÝnh trÞ, do th¸m, ¨n c−íp, b¶o vÖ ®−êng s¸ vµ kho tµng. Kh«ng nhiÒu h¬n. Nh÷ng çi cßn l¹i giao cho Bé d©n ñy t− ph¸p.

2. Bé m¸y ®iÒu tra cña ñy ban ®Æc biÖt s¸t nhËp vµo Bé d©n ñy t− ph¸p sau khi chuyÓn giao bé m¸y ®ã cho çc tßa ¸n çch m¹ng".

Ban l·nh ®¹o ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga ®· ph¶n ®èi "viÖc giao cho nh÷ng c¬ quan kh¸c nhau phô tr¸ch viÖc thÈm vÊn vµ ®iÒu tra" vµ cho r»ng "qu¸ sím nÕu ®em t¸ch (giao cho nh÷ng c¬ quan kh¸c nhau) çc vô ¸n chÝnh trÞ vµ çc vô ¸n ¨n c¾p lín tµi s¶n nhµ n−íc vµ nh÷ng vô cã quan hÖ ®Õn çc nhµ chøc tr¸ch" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Ngµy 1 th¸ng Ch¹p 1921, V. I. Lª-nin ®· ®−a ra Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Ò nghÞ c¶i tæ ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga, sau khi thu hÑp ph¹m vi ho¹t ®éng cña nã (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 325). Sau khi chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin, Bé chÝnh trÞ ®· thµnh lËp mét tiÓu ban gåm L. B. Ca-mª-nÐp, §. I. Cuèc-xki vµ Ph. E. §giÐc-gin-xki ®Ó th¶o luËn vÊn ®Ò nµy trong thêi h¹n 5 ngµy, dùa trªn c¬ së nghÞ quyÕt ®· ®−îc chÊp nhËn. ― 53.

87 Th− ng¾n c«ng bè ë ®©y, nh− N. P. Goãc-bu-nèp viÕt cho G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki, cã quan hÖ víi cuèn s¸ch cña V. N. I-pa-chi-Ðp, nhan ®Ò "Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc ngµnh s¶n xuÊt ®iÖn tö tõ gra-phÝt ë Tu-ru-khan-xc¬". Trî lý th− ký cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng lµ E. V. ¸c-tª-men-c« ®· so¹n mét tµi liÖu tØ mØ tr¶ lêi nh÷ng c©u hái cña V. I. Lª-nin (xem "L−u tr÷ lÞch sö", sè 1, 1962, tr. 50). ― 53.

88 §©y muèn nãi ®Õn th− b¸o ço cña çc gi¸m ®èc çc tr−êng cao ®¼ng ë Pª-t¬-r«-gr¸t: Tr−êng ®¹i häc má ― Mu-skª-tèp, Tr−êng ®¹i häc kü s− d©n dông ― Pra-v®in vµ Tr−êng ®¹i häc b¸ch khoa sè mét ―

Chó thÝch

731

Da-lu-tx¬-ki. Trong th− nªu râ t×nh h×nh tµi chÝnh khã kh¨n cña çc tr−êng cao ®¼ng vµ çc tr−êng ®¹i häc kü thuËt ë Pª-t¬-r«-gr¸t, vÒ sù can thiÖp cña çc nhµ ®−¬ng côc ®Þa ph−¬ng vµo c«ng viÖc néi bé cña çc tr−êng ®¹i häc, vÒ "sù thanh läc vÒ chÝnh trÞ" ®èi víi sinh viªn, bµy tá sù kh«ng ®ång t×nh víi quy chÕ míi vÒ çc tr−êng ®¹i häc mµ theo quy chÕ Êy th× çc ®¹i diÖn cña c¬ quan qu¶n trÞ bÞ lo¹i ra kh«ng ®−îc tham gia viÖc qu¶n lý tr−êng ®¹i häc. Bøc th− b¸o ço còng ®· ®Ò nghÞ nh÷ng biÖn ph¸p nh»m b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn çc tr−êng ®¹i häc ë Pª-t¬-r«-gr¸t: cñng cè t×nh h×nh tµi chÝnh, b¶o ®¶m sao cho sù l·nh ®¹o çc tr−êng ®¹i häc thuéc vÒ nh÷ng ng−êi ®−îc bÇu ra trong sè nh÷ng çn bé khoa häc cña çc tr−êng ®¹i häc vµ chuyÓn çc tr−êng ®¹i häc kü thuËt tõ chç thuéc Bé d©n ñy gi¸o dôc sang cho Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao qu¶n lý.

Còng trong ngµy h«m ®ã, 29 th¸ng M−êi mét 1921, chñ tÞch Tæng côc gi¸o dôc ®¹i häc vµ trung häc kü thuËt - chuyªn nghiÖp lµ E. A. Prª-«-bra-gien-xki ®· göi b¶n gãp ý kiÕn ®èi víi bøc th− b¸o ço. Trong khi cho r»ng nh÷ng lêi phµn nµn vÒ nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh cña çc tr−êng ®¹i häc Pª-t¬-r«-gr¸t lµ cã c¬ së, Prª-«-bra-gien-xki ®· b¸c bá yªu cÇu cña giíi gi¸o s− lµ muèn bÇu c¬ quan qu¶n trÞ çc tr−êng ®¹i häc trong sè çc çn bé khoa häc vµ b¸c bá lêi phµn nµn vÒ "viÖc ®¨ng ký l¹i th¸i ®é chÝnh trÞ" ®èi víi giíi sinh viªn.

Th− ng¾n cña Lª-nin ®· ®−îc ghi trªn v¨n b¶n cña bøc th− b¸o ço. ― 54.

89 §©y muèn nãi bøc th− cña G. V. Tsi-tsª-rin. Khi nãi vÒ

nh÷ng cuéc ®µm ph¸n vÒ kinh tÕ víi n−íc §øc, Tsi-tsª-rin ®· viÕt r»ng: "T«i ®· ®Ò nghÞ nªn hÕt søc thËn träng ®èi víi

nh÷ng triÓn väng rÊt to lín ®−îc dù kiÕn vÒ vÊn ®Ò §øc" (nh÷ng chç g¹ch d−íi vµ nh÷ng ghi chó ngoµi lÒ ë ®©y vµ ë nh÷ng chç d−íi ®©y lµ cña V. I. Lª-nin). TiÕp ®ã, Tsi-tsª-rin ®· viÕt vÒ viÖc c¶i thiÖn quan hÖ víi Ba-lan (ë chç nµy, V. I. Lª-nin ®· ghi ë bªn lÒ "2", nh−ng trong th− cña m×nh th× Ng−êi l¹i kh«ng ®Ò cËp vÊn ®Ò nµy). Sau ®ã, quay trë vÒ nh÷ng cuéc ®µm ph¸n víi n−íc §øc, Tsi-tsª-rin ®· viÕt: "Qua lêi lÏ cña H¸c-tvÝch th× thÊy râ r»ng ë BÐc-lanh Cra-xin ®· ñng hé ®−êng lèi Xtin-nª-x¬ lµ lËp t¬-rít víi Anh

®Ó ho¹t ®éng ë n−íc Nga, ®· gi÷ lËp tr−êng rÊt gÇn gòi

víi Xtin-nª-x¬ vµ thËm chÝ cßn −íc hÑn víi «ng nµy lµ

№ 1

? ?

??

Chó thÝch

732

Cra-xin sÏ ®i sang Anh. ë ®©y, trong nh÷ng cuéc nãi chuyÖn víi chóng t«i, Cra-xin ®· vÒ hïa víi chóng t«i vµ t¸n thµnh mét ®−êng lèi ®èi lËp ― ñng hé b»ng mäi çch ë

n−íc §øc mét xu h−íng muèn ho¹t ®éng riªng biÖt (kh«ng cã n−íc Anh) ë Nga. Cßn ë n−íc ngoµi th× ®ång chÝ ®ã lµm ng−îc l¹i!". ― 55.

90 Ngµy 1 th¸ng Ch¹p 1921, A. §. Mª-tª-lÐp b¸o ço víi V. I. Lª-nin r»ng Tx. X. B«-brèp-xcai-a ®· nhËn ®−îc buång trong Nhµ sè 1 cña çc X«-viÕt. ― 56.

91 D−êng nh− v¨n kiÖn nµy ®−îc viÕt nh©n cã vÊn ®Ò cho B¸ch hãa tæng hîp quèc doanh (GUM) ®−îc phÐp kinh doanh chung víi çc nhµ t− b¶n n−íc ngoµi trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu vµ vÒ viÖc thµnh lËp mét héi cæ phÇn ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých ®ã.

B¸ch hãa tæng hîp quèc doanh ®−îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh cña TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 3 th¸ng M−êi 1921 vÒ viÖc tæ chøc cöa hµng tæng hîp liªn ngµnh. Theo "Quy chÕ vÒ cöa hµng tæng hîp quèc doanh" ®· ®−îc TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy chuÈn y ngµy 1 th¸ng Ch¹p cïng n¨m ®ã, B¸ch hãa tæng hîp quèc doanh ®−îc thµnh lËp trùc thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ®Ó cung cÊp vËt liÖu, s¶n phÈm vµ vËt dông cho çc xÝ nghiÖp vµ c¬ quan nhµ n−íc, ®ång thêi b¸n lÎ hµng hãa cho nh©n d©n. ― 57.

92 §©y lµ nãi vÒ kÕ ho¹ch c¶i tæ ñy ban sö dông vËt t− trùc thuéc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng do L. N. Cri-tx¬-man, chñ tÞch cña ñy ban so¹n th¶o. Nh÷ng ý kiÕn cña V. I. Lª-nin vÒ kÕ ho¹ch nµy xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 591.

ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc ®· chuÈn bÞ dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vÒ viÖc gi¶i thÓ ñy ban sö dông vËt t−. Ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1921, theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· chÊp nhËn vÒ c¬ b¶n dù th¶o cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc vµ giao cho ñy ban nµy trong thêi h¹n mét tuÇn lÔ ph¶i tr×nh mét b¶n dù th¶o ®· ®−îc so¹n l¹i (xem s¸ch ®· dÉn, tr. 322). Dù th¶o nghÞ quyÕt do ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc so¹n l¹i nãi vÒ viÖc gi¶i thÓ ñy ban sö dông vËt t− trùc thuéc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· ®−îc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng phª chuÈn ngµy 16 th¸ng Ch¹p 1921. ― 59.

№ 3

??

Chó thÝch

733

93 Xem chó thÝch 41. ― 59. 94 Ngµy h«m sau, mång 3 th¸ng Ch¹p 1921, thø tr−ëng Bé d©n ñy giao

th«ng V. V. Ph«-min ®· göi cho phã v¨n phßng Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng V. A. Xm«-li-a-ni-nèp th− tr¶ lêi vÒ bøc th− nµy ®Ó b¸o ço víi V. I. Lª-nin. Ph«-min viÕt r»ng 9 trong sè 10 toa tµu ®· ®−îc göi ®Õn mét çch kÞp thêi cho C«ng tr−êng Ca-si-ra; cßn toa thø 10 th× bÞ h− h¹i trong khi ®iÒu vËn ë C¶ng míi (Pª-t¬-r«-gr¸t), ngµy 2 th¸ng Ch¹p hµng hãa trªn toa tµu nµy ®· ®−îc bèc sang mét toa kh¸c vµ vµo ®ªm mång 3 r¹ng mång 4 th¸ng Ch¹p toa nµy sÏ ®−îc göi vÒ M¸t-xc¬-va. Trong khi b¸o ço r»ng m×nh ®· ra chØ thÞ ®iÒu tra tr−êng hîp nµy, Ph«-min ®ång thêi ®· l−u ý ®Õn viÖc C«ng tr−êng Ca-si-ra ®· lµm chËm trÔ viÖc bèc dì çc toa tµu.

ViÖc x©y dùng Nhµ m¸y ®iÖn quèc doanh khu Ca-si-ra khëi c«ng vµo th¸ng Hai 1919. Nã cã nhiÖm vô cung cÊp ®iÖn cho nh÷ng c«ng x−ëng vµ nhµ m¸y lín ë M¸t-xc¬-va vµ lµ mét trong nh÷ng c«ng tr×nh ®Çu tiªn nh»m thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®iÖn khÝ hãa ®Êt n−íc.

V× rÊt coi träng Nhµ m¸y ®iÖn Ca-si-ra, hµng ngµy Lª-nin theo dâi tiÕn ®é x©y dùng, viÖc cung cÊp cho nã nh÷ng vËt liÖu cÇn thiÕt, nh©n c«ng, chÊt ®èt, thiÕt bÞ (xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 92, 156, 209, 218, 219, 375, Phô lôc, çc v¨n kiÖn 2 vµ 5, còng nh− Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 52, çc v¨n kiÖn 386, 445, 463 vµ t. 53, Môc lôc vÊn ®Ò ― §iÖn khÝ hãa vµ çc nhµ m¸y ®iÖn).

ViÖc x©y dùng ®ît ®Çu ®· hoµn thµnh ngµy 4 th¸ng S¸u 1922, vµ nhµ m¸y ®iÖn ®· b¾t ®Çu ®−îc ®−a vµo s¶n xuÊt. ― 61.

95 §Ó tr¶ lêi th− ng¾n nµy, N. P. Goãc-bu-nèp còng trong ngµy h«m ®ã, vµo 13 giê 30 phót, ®· tr×nh V. I. Lª-nin tµi liÖu sau ®©y:

" 1) H«m qua, 1/XII n¨m nay, Ram-din cïng víi çc thµnh viªn cña ban tiÕp nhËn ®· lªn ®−êng ®Õn Ca-si-ra ®Ó tiÕp nhËn nhµ m¸y ®iÖn. SÏ ph¶i ®Õn n¬i vµo ngµy mai, 3/XII.

2) Txi-u-ru-pa ®· nãi r»ng ®iÖn vµ d©y ®iÖn cã thÓ dÉn ®Õn M¸t-xc¬-va vµo cuèi th¸ng Ch¹p víi ®iÒu kiÖn nhËn ®−îc tõ n−íc ngoµi göi vÒ toµn bé thiÕt bÞ cÇn thiÕt.

H«m nay vµo 6 giê chiÒu, ë chç Txi-u-ru-pa cã mét cuéc héi nghÞ víi çc kü s− ®ang lµm viÖc ë Ca-si-a, ®ång chÝ ®ã sÏ th«ng b¸o cho chóng ta vÒ kÕt qu¶ cuéc héi nghÞ ®ã" .

V. I. Lª-nin ®· ghi trªn tµi liÖu ®ã nh− sau: "Tr¶ l¹i cho Goãc-

Chó thÝch

734

bu-nèp". HiÖn nay còng cßn gi÷ ®−îc th− ng¾n sau ®©y cña N. P. Goãc-bu-nèp: "Göi ®ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp. §Ó sau nµy b¸o ço víi Vla-®i-mia I-lÝch" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 62.

96 Trong th− tr¶ lêi bøc ®iÖn cña V. I. Lª-nin chuyÓn qua b−u ®iÖn, tæng côc phã Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao V. A. T¬-ri-ph«-nèp vµo ngµy h«m sau, ®· b¸o ço r»ng sù chËm trÔ trong viÖc cung cÊp cñi cho çc c«ng x−ëng giÊy "ChiÕn sÜ c«ng x·" vµ ë C«n-®r«-v« lµ do sè cñi dù tr÷ rÊt cã h¹n ë trªn çc ®−êng s¾t T©y-B¾c vµ X−-d¬-ran - Vi-a-d¬-ma. Trong khi nªu râ r»ng t×nh h×nh cñi ®· ®−îc c¶i thiÖn do cã ba tuÇn lÔ lµm nghÜa vô chÊt ®èt, T¬-ri-ph«-nèp cam ®oan r»ng "tõ nay vÒ sau viÖc cung cÊp cho çc c«ng x−ëng sÏ ®−îc tiÕn hµnh theo kÕ ho¹ch vµ kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn -x«).

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 135. ― 63. 97 Uû ban s¸ch b¸o n−íc ngoµi ― Uû ban liªn ngµnh nhËp vµ ph¸t hµnh

s¸ch b¸o n−íc ngoµi trùc thuéc Bé d©n ñy gi¸o dôc ®−îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 14 th¸ng S¸u 1921. Uû ban s¸ch b¸o n−íc ngoµi cã nhiÖm vô "nhËn cña n−íc ngoµi mäi lo¹i s¸ch b¸o cÇn thiÕt cho Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga vÒ tÊt c¶ çc lÜnh vùc tri thøc, tr−íc hÕt lµ nh÷ng s¸ch b¸o xuÊt b¶n tõ nöa cuèi n¨m 1914, tËp trung toµn bé s¸ch b¸o n−íc ngoµi vµo nh÷ng c¬ quan vµ th− viÖn khoa häc h÷u quan, ®ång thêi ph©n phèi vµ tæ chøc cho tÊt c¶ çc c¬ quan vµ ç nh©n sö dông hîp lý s¸ch b¸o n−íc ngoµi". ― 64.

98 "The Economist" ("Nhµ kinh tÕ häc") ― t¹p chÝ Anh ra hµng tuÇn chuyªn viÕt vÒ çc vÊn ®Ò kinh tÕ vµ chÝnh trÞ; lµ c¬ quan cña giai cÊp t− s¶n ®¹i c«ng nghiÖp; xuÊt b¶n ë Lu©n-®«n tõ 1843. ― 65.

99 §©y muèn nãi ®Õn tµi liÖu cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x·

tiªu dïng: "Nh÷ng tµi liÖu vÒ l−u th«ng hµng hãa cña çc ban trong thêi gian tõ th¸ng ChÝn ®Õn th¸ng M−êi mét 1921, tÝnh b»ng triÖu róp theo thêi gi¸ tiÒn tÖ hiÖn hµnh". Doanh sè cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng, theo sè liÖu trong tµi liÖu (chuyÓn thµnh vµng) vµo th¸ng ChÝn lµ 1 044 577 róp, th¸ng M−êi

Chó thÝch

735

lµ 3 078 573, cßn th¸ng M−êi mét th× lªn tíi 5 996 050 róp. ë mÆt sau tµi liÖu, V. I. Lª-nin viÕt: "Doanh sè cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng trong quan hÖ víi çc hîp t¸c x· tØnh vµ huyÖn" (xem V¨n tËp Lª-nin, t. XXIII, tr. 151 vµ t. XXXV, tr. 297).

Bøc th− cña V. I. Lª-nin c«ng bè ë ®©y ®−îc viÕt phÝa d−íi b¶n sao ®¸nh m¸y cña tµi liÖu d−íi ®Çu ®Ò "Doanh sè cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng so víi çc hîp t¸c x· tØnh vµ huyÖn. Nh÷ng tµi liÖu vÒ l−u th«ng hµng hãa cña çc ban tõ th¸ng ChÝn ®Õn th¸ng M−êi mét 1921, tÝnh b»ng triÖu róp theo thêi gi¸ tiÒn tÖ hiÖn hµnh".

Còng xem v¨n kiÖn tiÕp theo. ― 66. 100 "Uû ban kinh tÕ thèng nhÊt" ®−îc V. I. Lª-nin nh¾c ®Õn ë ®©y lµ ñy

ban "®Ó tËp hîp tÊt c¶ çc vÊn ®Ò kinh tÕ vµ tµi chÝnh", Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua mét nghÞ quyÕt vµo ngµy 1 th¸ng Ch¹p 1921 vÒ viÖc thµnh lËp ñy ban nµy. L. B. Ca-mª-nÐp ®· ®−îc cö lµm chñ tÞch ñy ban. C¨n cø vµo nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ, ngµy 6 th¸ng Ch¹p Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· th«ng qua nghÞ quyÕt: "§Ó thèng nhÊt vµ ®Èy m¹nh c«ng t¸c hÖ thèng hãa vµ bæ sung luËt kinh tÕ, nay thµnh lËp Uû ban kinh tÕ trùc thuéc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 66.

101 V¨n kiÖn nµy ®−îc viÕt trªn b¶n sao ®¸nh m¸y cña tµi liÖu: "Doanh

sè cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng trong quan hÖ víi çc hîp t¸c x· tØnh vµ huyÖn. Nh÷ng tµi liÖu vÒ l−u th«ng hµng hãa cña çc ban tõ th¸ng ChÝn ®Õn th¸ng M−êi mét 1921, tÝnh b»ng triÖu róp theo thêi gi¸ tiÒn tÖ hiÖn hµnh". Çc ch÷ "Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng" ®−îc V. I. Lª-nin g¹ch d−íi 4 g¹ch b»ng bót ch×.

Xem hai v¨n kiÖn tr−íc. ― 67. 102 V. I. Lª-nin nãi ®Õn nghÞ quyÕt cña Bé ChÝnh trÞ Ban chÊp hµnh

trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®−îc th«ng qua ngµy 27 th¸ng M−êi mét 1921, vÒ viÖc A. I. R−-cèp ch÷a bÖnh ë §øc. ― 68.

103 §©y muèn nãi ®Õn nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 1 th¸ng Ch¹p 1921 vÒ viÖc ®Ó cho A. §. Txi-u-ru-pa th«i gi÷ chøc bé tr−ëng Bé d©n ñy l−¬ng thùc vµ ®Ó gi÷ chøc phã chñ tÞch thø hai Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng.

Chó thÝch

736

S¬ th¶o kÕ ho¹ch s¾p xÕp c«ng t¸c cña çc phã chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· ®−îc V. I. Lª-nin tr×nh bµy trong mét bøc th− ®Ò ngµy 28 th¸ng M−êi mét 1921 göi cho A. §. Txi-u-ru-pa (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 315-317). ― 68.

104 §©y lµ nãi ®Õn bøc th− cña Mi-kha Tx¬-kha-cai-a lµ ng−êi ®· ®Ò

nghÞ cö Phi-lÝp Ma-kha-r¸t-dª trë l¹i lµm c«ng t¸c l·nh ®¹o ë Gru-di-a. Ph. E. Ma-kha-r¸t-dª, bé tr−ëng Bé d©n ñy n«ng nghiÖp Gru-di-

a, theo nghÞ quyÕt cña Bé tæ chøc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 4 th¸ng M−êi mét 1921, ®· ®−îc gäi vÒ M¸t-xc¬-va ®Ó nhËn chØ thÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng.

VÒ th− hái ý kiÕn c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin, I. V. Xta-lin ®· tr¶ lêi nh− sau: "Ph. Ma-kha-r¸t-dª ®· bÞ miÔn chøc theo yªu cÇu cña Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª (hiÖn cã mét bøc ®iÖn t¹i Ban chÊp hµnh trung −¬ng)" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Vµo cuèi th¸ng Ch¹p, trong thêi gian häp §¹i héi IX çc X«-viÕt toµn Nga, mét nhãm ®¹i biÓu cña ®¹i héi ®· cã ®¬n khÈn kho¶n xin Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Ó Ph. Ma-kha-r¸t-dª trë l¹i Gru-di-a. Ngµy 30 th¸ng Ch¹p 1921, Bé tæ chøc Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®· quyÕt ®Þnh nh− sau: "1) Tháa m·n yªu cÇu cña çc ®¹i biÓu ®¹i héi. 2) ChØ thÞ cho ®ång chÝ Ma-kha-r¸t-dª cÇn ph¶i ho¹t ®éng thËt tÝch cùc". Vµo th¸ng Giªng 1922, Ph. E. Ma-kha-r¸t-dª ®· trë vÒ nhËn c«ng t¸c cò t¹i Gru-di-a. ― 68.

105 Nhµ b¸o n÷ ng−êi Mü BÐt-xi BÝt-ti ®· ®−îc V. I. Lª-nin tiÕp ngµy 3

th¸ng Ch¹p 1921 theo ®Ò nghÞ cña bµ. G. B. Cra-xn«-sª-c«-va ®· tham gia buæi nãi chuyÖn cña Lª-nin víi BÝt-ti víi t− çch lµ ng−êi phiªn dÞch.

Trong håi ký cña m×nh, Cra-xn«-sª-c«-va viÕt r»ng: sau khi nhËn ®−îc bøc th− cña Lª-nin do liªn l¹c viªn ®−a, "ngay lËp tøc t«i lao vót tíi chç BÝt-ti, vµ bµ ®· trao cho t«i mét cuèn s¸ch cña bµ nhan ®Ò lµ "Tr¸i tim ®á cña n−íc Nga"... bµ ®· viÕt nh÷ng ch÷ g× trªn ®ã, vµ còng chÝnh ng−êi liªn l¹c Êy ®· mang cuèn s¸ch vµo Crem-li" ("V¨n häc n−íc ngoµi", sè 11, 1957, tr. 28 - 30).


Chó thÝch

737

106 VÊn ®Ò vÒ L. G. Sa-pi-r« ®· ®−îc xem xÐt t¹i mét phiªn häp cña ñy ban kiÓm tra, thÈm tra vµ thanh läc çc thµnh phÇn §¶ng céng s¶n (b) Nga tØnh M¸t-xc¬-va vµo ngµy 5 th¸ng Ch¹p 1921. ñy ban ®· quyÕt ®Þnh phôc håi ®¶ng tÞch, ®ång thêi c¶nh ço Sa-pi-r« ®· tho¸t ly quÇn chóng c«ng nh©n. B¶n l−îc sao biªn b¶n phiªn häp cña uû ban ®· ®−îc göi ®Õn V. I. Lª-nin. ― 73.

107 Trong th− göi V. I. Lª-nin ®Ò ngµy 4 th¸ng Ch¹p 1921, chñ tÞch Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng L. M. Khin-tsóc viÕt r»ng nhiÖm vô chñ yÕu cña Së giao dÞch hîp t¸c x· hµng hãa trung −¬ng lµ ph¸t hiÖn cung vµ cÇu trªn thÞ tr−êng hµng ho¸ vµ ®iÒu tiÕt cña dÞch vô th−¬ng m¹i cña çc tæ chøc hîp t¸c x· còng nh− çc tæ chøc nhµ n−íc. Tá ý ph¶n ®èi viÖc thµnh lËp mét së giao dÞch hµng ho¸ thø hai thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao v× çc tæng côc cña héi ®ång nµy ®Òu lµ nh÷ng thµnh viªn cña Së giao dÞch hîp t¸c x· hµng ho¸ trung −¬ng, Khin-tsóc ®· viÕt r»ng sù tån t¹i cña hai së giao dÞch hµng ho¸ tæng hîp ë M¸t-xc¬-va kh«ng tr¸nh khái dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trïng lÆp dÉm ®¹p lªn nhau, ®Î ra c¹nh tranh, ®Çu c¬ vµ chØ cã h¹i cho nÒn kinh tÕ cña n−íc nhµ.

Th− ng¾n cña Lª-nin ®· ®−îc ghi phÝa trªn v¨n b¶n bøc th− cña Khin-tsóc. ― 73.

108 V¨n kiÖn ®−îc viÕt nh©n cã bøc th− cña T. I. Xª-®en-ni-cèp, mét çn bé cña Bé d©n uû n«ng nghiÖp, nãi vÒ viÖc ph¸t kiÕn ra mét vËt liÖu x©y dùng míi ― "toãc phÝt" ( V. I. Lª-nin ®· ghi ý kiÕn cña m×nh trªn th− cña Xª-®en-ni-cèp xem V¨n tËp Lª-nin, t. XXIII, tr. 95 - 96).

Tõ ngµy 6 th¸ng Ch¹p 1921, v× èm nªn V. I. Lª-nin ph¶i nghØ d−ìng bÖnh ë Goãc-ki ngo¹i « M¸t-xc¬-va. ― 74.

109 Nh÷ng t− liÖu nh¾c ®Õn trong v¨n kiÖn kh«ng cã. Cã lÏ ®©y lµ nãi vÒ çc b¸o ço cña çc çn bé phô tr¸ch do Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®iÒu ®éng vµo chiÕn dÞch vËn chuyÓn cñi trong ba tuÇn lÔ. Trong çc b¶n b¸o ço göi cho V. I. Lª-nin, cã b¸o ço kÕt qu¶ cña ba tuÇn lÔ lµm chÊt ®èt, ®ång thêi ph¸t hiÖn nh÷ng thiÕu sãt nghiªm träng trong c«ng t¸c cña çc c¬ quan thu mua cñi, nh÷ng thñ ®o¹n cña bän ¨n trém, vµ nªu lªn nh÷ng biÖn ph¸p ®Êu tranh chèng l¹i nh÷ng thñ ®o¹n ®ã (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-c¬-va, t. 53, v¨n kiÖn 367. ― 74.

Chó thÝch

738

110 Çc v¨n kiÖn nh¾c ®Õn trong th− hiÖn nay kh«ng t×m thÊy. §©y muèn nãi vÒ t×nh h×nh c«ng viÖc cña Côm çc xÝ nghiÖp liªn hîp M¸t-xc¬-va trùc thuéc Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng n−íc Céng hßa ®−îc thµnh lËp vµo mïa thu 1921.

Côm çc xÝ nghiÖp liªn hîp M¸t-xc¬-va ®−îc tæ chøc trªn c¬ së mÊy n«ng tr−êng quèc doanh trùc thuéc ngµnh qu©n sù, vµ nh÷ng xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp vïng ngo¹i « do çc n«ng tr−êng nµy thuª ®Ó kÕt hîp n«ng nghiÖp víi c«ng nghiÖp. Nh÷ng xÝ nghiÖp liªn hîp nµy lµm thµnh mét chØnh thÓ kinh tÕ cã nhiÖm vô kiÓm tra tõ bªn d−íi tÝnh chÊt x¸c ®¸ng vµ hîp lý cña nh÷ng s¾c lÖnh ®· ®−îc th«ng qua vÒ çc vÊn ®Ò kinh tÕ. §iÒu lÖ vÒ Côm çc xÝ nghiÖp liªn hîp M¸t-xc¬-va ®−îc x©y dùng trªn c¬ së nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®Ò ngµy 14 th¸ng ChÝn 1921, ®· ®−îc Héi ®ång kinh tÕ M¸t-xc¬-va chuÈn y ngµy 24 th¸ng ChÝn cïng n¨m ®ã. ― 75.

111 §Ò nghÞ nµy ®· ®−îc viÕt trªn th− cña ®¹i diÖn toµn quyÒn cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga t¹i §øc lµ N. N. Cre-xtin-xki ®Ò ngµy 29 th¸ng M−êi mét 1921. Sau khi b¸o ço vÒ viÖc ®· nhËn ®−îc nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Ò ngµy 11 th¸ng M−êi mét 1921 vÒ viÖc tæ chøc mét tiÓu ban gåm N. N. Cre-xtin-xki, A. §. Txi-u-ru-pa vµ V. A. A-va-nª-xèp ®Ó kiÓm tra t×nh h×nh tµi kho¶n cña çc c¬ quan Bé d©n uû ngo¹i th−¬ng ë n−íc ngoµi, cña ph¸i ®oµn ®−êng s¾t L«-m«-n«-xèp vµ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c, Cre-xtin-xki ®· viÕt r»ng ®ång chÝ ®ã kh«ng thÓ triÖu tËp ®−îc tiÓu ban bëi v× Txi-u-ru-pa ®· lªn ®−êng, cßn A-va-nª-xèp th× ch−a nhËn ®−îc thÞ thùc nhËp c¶nh. ViÖn dÉn r»ng m×nh ch−a hiÓu râ nh÷ng nhiÖm vô cña tiÓu ban, Cre-xtin-xki ®Ò nghÞ xÐt l¹i nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ, thu hÑp ph¹m vi vµ cô thÓ ho¸ nhiÖm vô cña tiÓu ban còng nh− x¸c ®Þnh thµnh phÇn cña tiÓu ban. C©u nµy trªn trang 2 trong bøc th− cña Cre-xtin-xki ®· ®−îc Lª-nin g¹ch d−íi b»ng 1 g¹ch vµ ®¸nh dÊu ë bªn lÒ b»ng 2 g¹ch, cßn ë trang ®Çu th× Lª-nin viÕt : "Xem tr. 2, chç cã g¹ch d−íi".

§Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc Bé chÝnh trÞ chÊp nhËn ngµy 7 th¸ng Ch¹p 1921. ViÖc thùc hiÖn nhiÖm vô ®· ®−îc giao cho mét tiÓu ban thµnh lËp theo nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ ngµy 5 th¸ng Ch¹p 1921 (xem chó thÝch 125 ). ― 76.

112 §. Ban-li-xte (R. May-no) vµ §. Ca-r¬ (L. Çt tíc-phen) lµ hai ®¹i diÖn cña §¶ng céng s¶n Mü trong Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n, ®· ®−îc V. I. Lª-nin tiÕp ngµy 3 th¸ng Ch¹p 1921.

Chó thÝch

739

Còng trong ngµy h«m ®ã, trªn phiÕu giao c«ng viÖc cña V. I. Lª-nin cho th− ký cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, cã ghi yªu cÇu miÖng sau ®©y cña Lª-nin: "Khi nµo th× ®ång chÝ Ma-nu-tsa-ri-an-tx¬ cã thÓ göi cho Vla-®i-mia I-lÝch hai b¶n cuèn s¸ch cña Vla-®i-mia I-lÝch nhan ®Ò lµ: "Nh÷ng tµi liÖu míi vÒ chñ nghÜa t− b¶n trong n«ng nghiÖp (ë Hîp chñng quèc B¾c Mü)"". Ngµy 5 th¸ng Ch¹p, trªn phiÕu Êy l¹i ®−îc bæ sung mÊy ch÷: "Çc cuèn s¸ch Êy ®· ®−îc göi ®Õn n¬i vµ ®· ®−îc chuyÓn cho Vla-®i-mia I-lÝch" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 77.

113 ViÕt trªn b¶n sao bøc th− cña G. I. Mi-a-xni-cèp ®−îc göi ®i Pª-t¬-r«-gr¸t cho ®¶ng viªn kü s− B. A. Cuèc-gi¬-nia, trong ®ã Mi-a-xni-cèp ®Ò nghÞ nh©n dÞp §¹i héi XI s¾p tíi cña §¶ng céng s¶n (b) Nga ph¶i t¨ng c−êng ho¹t ®éng ph¸ ho¹i bÊt hîp ph¸p chèng l¹i ®−êng lèi cña ®¶ng. Trong bøc th− cña Mi-a-xni-cèp, V. I. Lª-nin g¹ch d−íi c©u sau ®©y: "CÇn ph¶i tËp hîp tÊt c¶ nh÷ng phÇn tö bÊt m·n ë trong ®¶ng l¹i d−íi mét ngän cê" vµ ®¸nh dÊu ë bªn c¹nh c©u ®ã 5 g¹ch däc vµ ghi chó: "NB".

Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th¶o luËn vÊn ®Ò vÒ G. I. Mi-a-xni-cèp t¹i mét sè phiªn häp, vµ ngµy 20 th¸ng Hai 1922 ®· th«ng qua ®Ò nghÞ cña mét tiÓu ban cña Bé chÝnh trÞ vÒ viÖc khai trõ y ra khái ®¶ng do ®· vi ph¹m th« b¹o kû luËt cña ®¶ng vµ ®· ho¹t ®éng chèng ®¶ng. ― 78.

114 N. A. Oãc-lèp, t¸c gi¶ cuèn "C«ng t¸c l−¬ng thùc cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt" xuÊt b¶n n¨m 1918, ®· phô tr¸ch ban kinh tÕ t¹p chÝ "ThÕ giíi míi", t¹p chÝ nµy do c¬ quan ®¹i diÖn toµn quyÒn x«-viÕt ë BÐc-lanh ph¸t hµnh. §Ò nghÞ cña Oãc-lèp nh− sau: cho phÐp ®ång chÝ ®ã viÕt mét cuèn s¸ch "LÞch sö kinh tÕ cña n−íc Nga x«-viÕt (Kh¸i luËn)" vµ ph¸t hµnh nã ë n−íc ngoµi d−íi mét bót danh vµ b»ng mét sè thø tiÕng n−íc ngoµi. §ång thêi N. A. Oãc-lèp cho r»ng çch lµm hîp lý lµ sao cho cuèn s¸ch ®−îc viÕt kh«ng ph¶i theo quan ®iÓm céng s¶n chñ nghÜa c«ng khai, mµ víi giäng v¨n cña mét nhµ nghiªn cøu kh«ng ph¶i ®¶ng viªn, nh−ng kh¸ch quan vµ cã thiÖn c¶m víi ChÝnh quyÒn x«-viÕt. Oãc-lèp viÕt r»ng bëi v× mét cuèn s¸ch mang "tÝnh chÊt t¸n d−¬ng lé liÔu… th× kh«ng g©y ®−îc Ên t−îng cÇn thiÕt" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Chó thÝch

740

§Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga chÊp nhËn ngµy 7 th¸ng Ch¹p 1921. ― 78.

115 Th− cña G. L. Sc¬-lèp-xki hiÖn kh«ng t×m thÊy. §©y muèn nãi vÒ viÖc G. L. Sc¬-lèp-xki tá ý muèn lµm viÖc trong c¬ quan ®¹i diÖn x«-viÕt ë Cèp-n« (nay lµ Ca-u-n¸t).

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 389 vµ 390. ― 79. 116 V¨n kiÖn ®−îc viÕt trªn th− cña N. N. Cre-xtin-xki, ®¹i diÖn toµn

quyÒn n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga t¹i §øc. Trong khi b¸o ço r»ng ®¹i diÖn th−¬ng m¹i B. X. Xt«-m«-ni-a-cèp ®· ký víi c«ng ty "Hµng kh«ng liªn hîp" mét hiÖp −íc vÒ viÖc thµnh lËp Héi hµng kh«ng §øc - Nga vµ viÖc giao cho héi nµy tæ chøc çc ®−êng hµng kh«ng gi÷a M¸t-xc¬-va vµ §øc, Cre-xtin-xki ®Ò nghÞ phª chuÈn hiÖp −íc ®ã.

Sau khi nghe b¸o ço cña A. M. Lª-gia-va vÒ hiÖp −íc trong phiªn häp ngµy 6 th¸ng Ch¹p 1921, Héi ®ång bé tr−ëng d©n uû ®· ho·n viÖc th«ng qua hiÖp −íc, giao cho Lª-gia-va göi b¶n sao hiÖp −íc cho tÊt c¶ çc bé tr−ëng d©n uû vµ yªu cÇu tÊt c¶ çc bé tr−ëng trong thêi h¹n hai tuÇn lÔ ph¶i cã ý kiÕn kÕt luËn cña m×nh; Lª-gia-va ®−îc giao tr¸ch nhiÖm tËp hîp nh÷ng kÕt luËn Êy vµ tr×nh Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vµo ngµy 9 th¸ng Ch¹p hoÆc tr×nh Héi ®ång bé tr−ëng d©n uû vµo ngµy 13 th¸ng Ch¹p 1921.

Ngµy 13 th¸ng Ch¹p, Héi ®ång bé tr−ëng d©n uû ®· th«ng qua çc nguyªn t¾c c¬ së cña hiÖp −íc vµ ñy nhiÖm cho N. N. Cre-xtin-xki, vµ trong tr−êng hîp ®ång chÝ nµy v¾ng mÆt, ñy nhiÖm cho B. X. Xt«-m«-ni-a-cèp, nh©n danh chÝnh phñ n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ký hiÖp −íc víi c«ng ty "Hµng kh«ng liªn hîp". ― 80.

117 V¨n kiÖn nµy ®−îc viÕt nh©n cã bøc ®iÖn cña c«ng nh©n C«-tèp, trong ®ã «ng nµy b¸o ço r»ng «ng ta ®· bÞ b¾t v× ®· göi ®¬n khiÕu n¹i lªn V. I. Lª-nin. ― 80.

118 §©y muèn nãi ®Õn viªn ®¹i diÖn cña "C«ng ty liªn hîp d−îc phÈm vµ ho¸ chÊt" Mü lµ B. Mi-sen.

Cïng ngµy, B. I. Ranh-stanh ®· göi cho N. P. Goãc-bu-nèp b¶n dù th¶o giÊy chøng nhËn. GiÊy chøng nhËn do N. P. Goãc-bu-nèp ký ®· ®−îc göi cho Mi-sen ngµy 7 th¸ng Ch¹p 1921. ― 81.

Chó thÝch

741

119 §©y cã lÏ muèn nãi ®Õn bµi b¸o ®−a tin "Ho¹t ®éng cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ë Xª-va-xt«-p«n", ®¨ng trªn b¸o "Sù thËt" ngµy 6 th¸ng Ch¹p 1921. ― 81.

120 Tr¶ lêi bøc ®iÖn cña V. I. Lª-nin, phã chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy Cr−m lµ P«-li-a-cèp b¸o ço r»ng A. A. Prª-«-bra-gien-xki ®· ®−îc cung cÊp khÈu phÇn båi d−ìng vµ trong t−¬ng lai sÏ ®−îc gióp ®ì thªm, cßn b©y giê th× ®−îc bè trÝ cïng víi vî ®Õn mét nhµ ®iÒu d−ìng. ― 82.

121 Tr¶ lêi th− cña V. I. Lª-nin, A. M. Goãc-ki th«ng b¸o r»ng «ng ®· viÕt cho H. Oen-x¬ hiÖn ®ang ë bªn Mü vµ ®Ò nghÞ «ng ta th−¬ng l−îng víi çc tæ chøc vµ çc ç nh©n h÷u quan vÒ viÖc cøu trî nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi. Goãc-ki viÕt: "HiÖn nay t«i ch−a cã th− tr¶ lêi cña Oen-x¬, nh−ng tin ch¾c r»ng th− cña t«i ®· ®Õn tay «ng ta t¹i Mü, bëi v× trong mét bµi b¸o cña m×nh, «ng ta ®· trÝch dÉn mÊy c©u trong bøc th− cña t«i…" (V. I. Lª-nin vµ A. M. Goãc-ki. Th− tõ, håi ký, v¨n kiÖn. XuÊt b¶n lÇn thø 2, tiÕng Nga, 1961, tr. 184 - 186). ― 85.

122 §©y lµ nãi vÒ ®¬n yªu cÇu cña Hîp t¸c x· nghÒ s¨n toµn Nga ®Ò nghÞ cho phÐp hîp t¸c x· ®ã (bëi v× hä bÞ Bé d©n uû ngo¹i th−¬ng cù tuyÖt) ký hîp ®ång hµng hãa vµ tÝn dông víi mét trong çc h·ng §øc nh»m mua thiÕt bÞ cho nh÷ng ng−êi ®i s¨n. VÊn ®Ò nµy ®· ®−îc TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy xem xÐt ngµy 12 th¸ng Ch¹p 1921. TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· ®Ò nghÞ Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng trong vßng mét tuÇn lÔ ký hîp ®ång víi Ban chÊp hµnh trung −¬ng Hîp t¸c x· nghÒ s¨n toµn Nga "vÒ viÖc cung cÊp cho nh÷ng ng−êi thî s¨n tr÷ l−îng ®¹n d−îc vµ vËt liÖu th−êng dïng cÇn thiÕt cho viÖc tæ chøc s¨n b¾n…" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

V. I. Lª-nin ®· ghi nh÷ng dßng nµy trªn bøc ®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng Hîp t¸c x· nghÒ s¨n toµn Nga. ― 86.

123 §©y muèn nãi vÒ Héi nghÞ XI toµn Nga cña §¶ng céng s¶n (b) Nga vµ §¹i héi IX çc X«-viÕt toµn Nga. ― 86.

124 Theo chØ thÞ cña V. I. Lª-nin, nh÷ng tµi liÖu cña I. A. Ts©y-c« ®· ®−îc göi cho nhiÒu nhµ b¸c häc vµ nhiÒu c¬ quan khoa häc.

Còng xem çc v¨n kiÖn 76 vµ 77. ― 88.

Chó thÝch

742

125 Ngµy 20 th¸ng M−êi mét 1921, ban l·nh ®¹o Bé d©n uû ngo¹i giao ®· tr×nh Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Ò nghÞ thµnh lËp mét tiÓu ban ®Ó t×m hiÓu t¹i chç c«ng t¸c cña çc c¬ quan ®¹i diÖn cña Nhµ n−íc x«-viÕt vµ çc c¬ quan kh¸c thuéc tÊt c¶ çc ngµnh ë n−íc ngoµi, giao cho nã kiÓm tra nh©n sù çc c¬ quan ®ã, x¸c ®Þnh sè biªn chÕ cè ®Þnh, quy ®Þnh møc l−¬ng cho çn bé nh©n viªn ®¸p øng ®−îc nhu cÇu tèi thiÓu, nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt nh÷ng h×nh thøc c«ng t¸c hiÖu qu¶ nhÊt cho çc c¬ quan ®¹i diÖn ë n−íc ngoµi. Bé d©n uû ngo¹i giao ®Ò nghÞ chØ ®Þnh mét tiÓu ban gåm ba ng−êi ®¹i diÖn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vµ Bé d©n ñy ngo¹i giao. Trªn trang ®Çu b¸o ço cña Bé d©n ñy ngo¹i giao tr×nh lªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng cã ch÷ ký cña ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy ngo¹i giao lµ P. P. Goãc-bu-nèp, V. I. Lª-nin ®· viÕt: "Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp: xem trang 2", cßn ë trang 2 th× ghi ― "®ång chÝ M«-l«-tèp! §ång chÝ h·y ®−a ra Bé chÝnh trÞ. NÕu chØ mét m×nh A-va-nª-xèp th«i th× cã tèt h¬n kh«ng? 21/XI. Lª-nin". Ngµy 5 th¸ng Ch¹p 1921, Bé chÝnh trÞ ®· quyÕt ®Þnh: "Phª chuÈn dù th¶o nghÞ quyÕt mµ ®ång chÝ Goãc-bu-nèp ®Ò nghÞ, vÒ nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó kiÓm tra thùc tÕ con sè biªn chÕ nh©n sù cña çc c¬ quan thuéc tÊt c¶ çc ngµnh ë n−íc ngoµi vµ thi hµnh viÖc thËt sù tinh gi¶m biªn chÕ vµ quy ®Þnh nh÷ng møc l−¬ng míi. Giao cho mét tiÓu ban gåm çc ®ång chÝ A-va-nª-xèp, Cre-xtin-xki vµ R−-cèp chÞu tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn quyÕt ®Þnh nµy (®iÒu kiÖn ®ång chÝ R−-cèp tham gia lµ khi nµo b¸c sÜ cho phÐp)" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 89.

126 Th− nµy ®Ó tr¶ lêi th− cña I. I. Mª-gi¬-la-óc, chñ tÞch ban qu¶n lý

Côc gang thÐp miÒn Nam ®Ò ngµy 27 th¸ng M−êi mét 1921 nãi vÒ viÖc chËm giao sè vèn lu©n chuyÓn ®· ®Çu t− cho t¬-rít. Trong khi b¸o ço r»ng t¬-rít ®· tËp trung ®−îc c«ng nh©n má cã tr×nh ®é kü thuËt cao, vÒ tiÒn l−¬ng cña c«ng nh©n, vÒ viÖc ®Èy m¹nh c«ng t¸c cña çc xÝ nghiÖp thuéc Côc gang thÐp miÒn Nam, Mª-gi¬-la-óc ®· viÕt r»ng çc xÝ nghiÖp nµy ®Õn n¨m 1922 sÏ cung cÊp cho n−íc nhµ 10 triÖu pót kim lo¹i ®en ("6 triÖu pót gang vµ 4 triÖu kim lo¹i çn") víi ®iÒu kiÖn lµ Côc gang thÐp miÒn Nam nhËn ®−îc sè vèn lu©n chuyÓn mµ §oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ®· quyÕt ®Þnh dµnh cho nã theo nghÞ quyÕt ngµy 27 th¸ng M−êi 1921. §Ó kÕt luËn, Mª-gi¬-la-óc ®· viÕt cho V. I. Lª-nin: "20/XII,

Chó thÝch

743

t«i sÏ ®Õn ®¹i héi vµ sÏ mang ®Õn cho ®ång chÝ nh÷ng sè liÖu sèt dÎo ®Ó b¶o vÖ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Côc gang thÐp miÒn Nam ― c¬ quan qu¶n lý hîp nhÊt çc nhµ m¸y vµ çc má quèc doanh Pª-t¬-rèp-xki, Ma-kª-Ðp-ca vµ I-u-dèp-ca víi tÊt c¶ çc xÝ nghiÖp vµ çc vïng phô cña nã ë U-cra-i-na, B¾c Çp-ca-d¬ vµ Cr−m; c¬ quan nµy ®· ®−îc thµnh lËp trùc thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n U-cra-i-na nh»m môc ®Ých liªn hîp vÒ mÆt s¶n xuÊt - kü thuËt vµ kinh tÕ çc xÝ nghiÖp liªn hîp thuéc ngµnh c«ng nghiÖp luyÖn kim; nã ®· tån t¹i cho ®Õn n¨m 1929. ― 89.

127 Cã liªn quan víi bøc th− nµy lµ ®o¹n v¨n sau ®©y do chÝnh tay L. A. Ph«-ti-ª-va viÕt ë mÆt sau mét bøc th− ng¾n ®· göi cho bµ (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 129): "Mª-ran-vin cã tr¸ch nhiÖm viÕt tiÓu sö víi tÊt c¶ nh÷ng b»ng chøng vµ víi tÊt c¶ nh÷ng lêi b¸c bá viÖc buéc téi. Göi ®¬n khiÕu n¹i cã c¨n cø ®Õn Ban kiÓm tra trung −¬ng" ― 92.

128 Ngµy 21 th¸ng Ch¹p 1921, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga sau khi xem xÐt ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin, ®· quyÕt ®Þnh: "Ghi ®ång chÝ Goãc-ki vµo danh s¸ch nh÷ng ®ång chÝ ph¶i ®i ch÷a bÖnh ë n−íc ngoµi, vµ ñy nhiÖm ®ång chÝ Cre-xtin-xki kiÓm tra viÖc b¶o ®¶m cho Goãc-ki cã ®Çy ®ñ sè tiÒn cÇn thiÕt ®Ó ®i ch÷a bÖnh" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 290. ― 93. 129 §©y muèn nãi ®Õn nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc

phßng ngµy 11 th¸ng M−êi mét 1921 (xem chó thÝch 14). ― 94. 130 V. I. Lª-nin nãi ®Õn bøc th− ngµy 14 th¸ng Ch¹p 1921 cña N. ¤-

xin-xki cã liªn quan víi viÖc tranh chÊp trong Bé d©n ñy n«ng nghiÖp (xem v¨n kiÖn 57). ¤-xin-xki ®· viÕt vÒ "t×nh tr¹ng kh«ng tù nhiªn vµ sù hçn lo¹n vÒ tæ chøc" x¶y ra trong Bé d©n ñy n«ng nghiÖp, vµ nãi r»ng m×nh kh«ng ph¶i lµ mét quan l¹i, thÕ mµ ng−êi ta l¹i ®ßi hái ph¶i theo mét "kû luËt quan l¹i", v. v.. Lª-nin ®· cã mét sè ghi chó trªn th− cña ¤-xin-xki. "(Kh«ng cã lÊy mét chøng cí: "hçn lo¹n" ë chç nµo? "kh«ng tù nhiªn" ë chç nµo?? chØ toµn lµ chuyÖn lo¹n thÇn kinh)", ― ®ã lµ nhËn xÐt cña Lª-nin vÒ bøc cña ¤-

Chó thÝch

744

xin-xki. ― "ChÝnh ¤-xin-xki míi lµ ng−êi ®Æt vÊn ®Ò theo lÒ thãi quan l¹i". VÒ viÖc ¤-xin-xki tuyªn bè r»ng ®ång chÝ ®ã "mÊt høng thó lµm viÖc" vµ "trong suèt thêi gian ®ã" ®ång chÝ Êy "chØ mét lÇn tham gia phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ chØ mét lÇn tham gia phiªn häp cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng" (ë chç nµy vµ ë nh÷ng chç d−íi, do V. I. Lª-nin g¹ch d−íi. ― BT.), Lª-nin ®· viÕt : "çi ®ã ®−îc gäi lµ tÈy chay hoÆc ph¸ ho¹i ngÇm ― vµ bÞ trõng trÞ theo kû luËt cña ®¶ng còng nh− ph¸p luËt cña x«-viÕt". ¤-xin-xki kh¼ng ®Þnh r»ng "xuÊt ph¸t tõ lý do "t¹o ra mét ®èi träng víi ¤-xin-xki" vµ dµnh vÞ trÝ xøng ®¸ng cho mét çn bé cã c«ng lao vµ mét ng−êi b¹n cò vÒ chÝnh trÞ lµ Tª-«-®«-r«-vÝch... nh÷ng lý do vÒ ph−¬ng diÖn tæ chøc ®· bÞ lo¹i trõ"; vÒ ch÷ "b¹n" V. I. Lª-nin ghi mét nhËn xÐt nh− sau: "chø kh«ng ph¶i lµ mét ®¶ng viªn vµ mét ng−êi m¸c-xÝt −?".

Trong khi ®Ò nghÞ thay cho "bé ba chÝnh trÞ (¤-xin-xki, mét n«ng d©n, Tª-«-®«-r«-vÝch)" thµnh lËp "mét bé bèn chÝnh trÞ", sau khi kÐo vµo ®ã Mª-xi-a-txÐp lµ ng−êi cã thÓ, khi ®ång chÝ ®ã, tøc lµ ¤-xin-xki v¾ng mÆt th× ®−îc trao quyÒn l·nh ®¹o bé d©n ñy vÒ mÆt hµnh chÝnh vµ ®¹i diÖn cho bé nµy ë Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng, ¤-xin-xki ®Ò nghÞ V. I. Lª-nin "xãa bá toµn bé c©u chuyÖn nµy b»ng "trËt tù trong nhµ", th«ng qua Bé chÝnh trÞ" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 95.

131 Sù ph¶n ®èi nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Ò ngµy 18 th¸ng M−êi mét 1921 nãi vÒ viÖc tranh chÊp trong Bé d©n ñy n«ng nghiÖp ®· ®−îc N. ¤-xin-xki ®−a ra héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. Ngµy 28 th¸ng Ch¹p, sau khi th¶o luËn vÊn ®Ò nµy, héi nghÞ toµn thÓ ®· nhÊt trÝ (trõ mét ng−êi kh«ng bá phiÕu) x¸c nhËn nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ.

Trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ héi nghÞ toµn thÓ, V. I. Lª-nin ®· yªu cÇu cung cÊp mét lo¹t tµi liÖu cã quan hÖ víi t×nh h×nh trong Bé d©n ñy n«ng nghiÖp (xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 147 vµ 148). ― 97.

132 §©y lµ muèn nãi vÒ nh÷ng chç söa ch÷a trong v¨n b¶n tiÕng Anh bµi phãng sù cña BÐt-xi BÝt-ti vÒ cuéc gÆp gì víi V. I. Lª-nin.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 102 ― 97.

Chó thÝch

745

133 Ngµy 21 th¸ng Ch¹p 1921, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· quyÕt ®Þnh: "Ghi nhËn ®¬n ®Ò nghÞ cña ®ång chÝ Lª-nin. KÐo dµi thêi h¹n nghØ ®Õn 2 tuÇn” (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 98.

134 §©y muèn nãi ®Õn héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 18 th¸ng Ch¹p 1921. Héi nghÞ ®· th«ng qua ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña §¹i héi IX çc X«-viÕt toµn Nga vµ cö V. I. Lª-nin lµm b¸o ço viªn vÒ vÊn ®Ò thø nhÊt ― b¸o ço tæng kÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vµ cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ chÝnh s¸ch ®èi néi vµ ®èi ngo¹i cña n−íc Céng hßa. ― 98.

135 V. I. Lª-nin nãi ®Õn quyÕt ®Þnh sau ®©y cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®−îc th«ng qua ngµy 8 th¸ng Ch¹p 1921: "Thõa nhËn cÇn ph¶i gi÷ g×n sù yªn tÜnh tuyÖt ®èi cho ®ång chÝ Lª-nin vµ cÊm ban th− ký cña ®ång chÝ göi cho ®ång chÝ bÊt kú giÊy tê nµo, ®Ó ®ång chÝ Lª-nin cã thÓ ph¸t biÓu mét bµi diÔn v¨n ng¾n (dï chØ lµ nöa tiÕng ®ång hå) t¹i ®¹i héi çc X«-viÕt" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

§¹i héi IX çc X«-viÕt toµn Nga ®· häp vµo nh÷ng ngµy 23-28 th¸ng Ch¹p 1921. T¹i ®¹i héi, vµo ngµy 23 th¸ng Ch¹p, V. I. Lª-nin ®· ®äc b¸o ço tæng kÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 357 - 405). ― 98.

136Mét tiÓu ban ®−îc thµnh lËp theo chØ thÞ cña V. I. Lª-nin ®· so¹n xong nh÷ng ®Ò nghÞ, vµ nh÷ng ®Ò nghÞ nµy ®· ®−îc ®−a vµo nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ngµy 4 th¸ng Giªng 1922. Theo nghÞ quyÕt nµy, quyÒn qu¶n lý s¶n xuÊt ¶nh vµ phim ®iÖn ¶nh ®−îc chuyÓn giao tõ Bé d©n ñy gi¸o dôc sang Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao.

Sau nµy, ngµy 8 th¸ng Ba 1922, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· hñy bá nghÞ quyÕt ngµy 4 th¸ng Giªng vµ phª chuÈn nghÞ quyÕt cña ®oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ®Ò ngµy 24 th¸ng Hai, theo nghÞ quyÕt sau th× viÖc s¶n xuÊt thµnh phÈm vµ nöa thµnh

Chó thÝch

746

phÈm c«ng nghiÖp chôp ¶nh vµ phim ®iÖn ¶nh chuyÓn giao cho Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, cßn Bé d©n ñy gi¸o dôc vÉn chÞu tr¸ch nhiÖm quay phim vµ ph¸t hµnh phim, kinh doanh çc r¹p chiÕu bãng vµ phim ®Ìn chiÕu. ― 99.

137 §©y muèn nãi vÒ bøc th− cña gi¸o s− C. A. Cru-g¬, trong ®ã «ng ®Ò nghÞ V. I. Lª-nin gióp ®ì ®Ó khoa kü thuËt ®iÖn Tr−êng cao ®¼ng kü thuËt M¸t-xc¬-va (nay lµ Tr−êng cao ®¼ng kü thuËt M¸t-xc¬-va mang tªn Ba-u-man) vµ ViÖn thÝ nghiÖm kü thuËt ®iÖn nhµ n−íc trùc thuéc Ban khoa häc - kü thuËt thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ®−îc cÊp nhµ cöa vµ tiÒn vèn ®Ó mua thiÕt bÞ cÇn thiÕt ë n−íc ngoµi. ― 99.

138 Trong mét bøc ®iÖn göi tõ Lu©n-®«n, L. B. Cra-xin b¸o ço r»ng theo nh÷ng tµi liÖu nhËn ®−îc tõ nh÷ng nguån ®¸ng tin cËy, th× hiÖp −íc ¡ng-g«-ra (hiÖp −íc Ph¸p - Thæ ký vµo th¸ng M−êi 1921) bao gåm nh÷ng ®iÒu kho¶n bÝ mËt trong ®ã dù ®Þnh r»ng Thæ-nhÜ-kú sÏ x©m chiÕm toµn bé Da-çp-ca-d¬. Cra-xin viÕt r»ng kÕ ho¹ch nµy "®−îc sù ñng hé cña khèi çc chÝnh phñ t− s¶n cò ë Da-çp-ca-d¬, ®øng ®»ng sau l−ng chóng lµ Bri-an, tªn nµy khuyªn çc nhµ tµi phiÖt Ph¸p ®õng ký kÕt g× víi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ë Cap-ca-d¬, do ë ®ã s¾p cã nh÷ng sù thay ®æi" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 99.

139 M. C. Na-d¬-va-nèp ― kü s− c«ng nghÖ häc, chuyªn gia c«ng nghiÖp ®−êng, cè vÊn cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, ®· bÞ ñy ban ®Æc biÖt tØnh Pª-t¬-r«-gr¸t b¾t cïng víi mét nhãm gi¸o s− vµ kü s− v× bÞ buéc téi cã quan hÖ ví V. N. Ta-gan-txÐp, ng−êi l·nh ®¹o tæ chøc qu©n sù ph¶n çch m¹ng Pª-t¬-r«-gr¸t. Na-d¬-va-nèp bÞ kÕt ¸n xö ph¹t nÆng nhÊt ― xö b¾n.

Sau khi nhËn ®−îc mét lo¹t tµi liÖu cho phÐp ®¸nh gi¸ mét çch tÝch cùc vÒ Na-d¬-va-nèp, V. I. Lª-nin, trong mét bøc th− göi çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 10 th¸ng M−êi 1921 ®· ®Ò nghÞ ''huû bá b¶n ¸n do ñy ban ®Æc biÖt tØnh Pª-t¬-r«-gr¸t ®−a ra vµ ¸p dông b¶n ¸n do A-gra-nèp ®Ò nghÞ..., tøc lµ 2 n¨m tï ®ång thêi ®−îc phÐp th¶ ra mét çch cã ®iÒu kiÖn'' (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 53, v¨n kiÖn 409). Cïng ngµy h«m ®ã, Bé chÝnh trÞ ®· chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña Lª-nin, vµ ngµy 14 th¸ng M−êi ®· x¸c nhËn mét lÇn n÷a quyÕt ®Þnh cña m×nh.

Chó thÝch

747

Ngµy 16 th¸ng Ch¹p, L. A. Ph«-ti-ª-va ®−îc V. I. Lª-nin ñy nhiÖm, ®· hái I. X. Un-slÝch-t¬ xem c«ng viÖc th¶ Na-d¬-va-nèp ®−îc tiÕn hµnh nh− thÕ nµo. Un-slÝch-t¬ ®· tr¶ lêi r»ng ngµy 14 th¸ng Ch¹p ®ång chÝ Êy ®· ra chØ thÞ th¶ Na-d¬-va-nèp mét çch cã ®iÒu kiÖn. Nh©n viÖc nµy, V. I. Lª-nin ®· viÕt bøc th− ng¾n ®−îc c«ng bè ë ®©y. Trong th− tr¶ lêi ®Ò ngµy 19 th¸ng Ch¹p, Un-slÝch-t¬ b¸o ço r»ng viÖc th¶ Na-d¬-va-nèp ho·n l¹i ®Õn khi hoµn thµnh viÖc ®iÒu tra vô Ta-gan-txÐp. Ngµy 17 th¸ng Ch¹p, Na-d¬-va-nèp ®· ®−îc th¶. ― 100.

140 Nh÷ng tµi liÖu nhËn ®−îc theo yªu cÇu c«ng bè ë ®©y do çc bé d©n ñy vµ çc c¬ quan trung −¬ng kh¸c cung cÊp, ®· ®−îc V. I. Lª-nin dïng vµo b¸o ço tæng kÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n uû mµ Ng−êi ®· ®äc t¹i §¹i héi IX çc X«-viÕt toµn Nga (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 357 - 405).

Khi sao l¹i nh÷ng c©u hái cña Lª-nin ®Ó göi ®i, trong mçi b¶n ®Òu cã ®o¹n v¨n ®−îc ®¸nh dÊu b»ng hai g¹ch vµ ®· thay ®æi Ýt nhiÒu vÒ çch diÔn ®¹t.

Xem tËp nµy, Phô lôc, çc v¨n kiÖn 6 - 9. ― 100. 141 V. I. Lª-nin nãi ®Õn Héi nghÞ kinh tÕ vµ tµi chÝnh quèc tÕ dù ®Þnh

häp ë Giª-n¬ (ý) ― 101. 142 Héi ®ång çc qu©n ®oµn lao ®éng ®· ®−îc thµnh lËp trªn c¬ së çc

héi ®ång qu©n sù cña çc qu©n ®oµn nh©n viÖc chuyÓn mét bé phËn ®¬n vÞ chiÕn ®Êu cña Hång qu©n sang lµm nhiÖm vô nh÷ng ®éi qu©n lao ®éng trong thêi kú t¹m thêi cã hßa b×nh n¨m 1920. Çc héi ®ång çc qu©n ®oµn lao ®éng gåm ®¹i biÓu cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc, Bé d©n ñy giao th«ng, Bé d©n ñy n«ng nghiÖp, Bé d©n ñy lao ®éng vµ Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao. ― 102.

143 §©y muèn nãi ®Õn quyÕt nghÞ cña héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 9 th¸ng T¸m 1921. QuyÕt nghÞ nµy ®−îc th«ng qua theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin cã nãi r»ng ''thõa nhËn cÇn thiÕt ph¶i ghi vµo ch−¬ng tr×nh nghÞ sù vÊn ®Ò ®Èy m¹nh h¬n n÷a viÖc chuyÓn qu©n ®éi sang lµm c«ng t¸c kinh tÕ vµ ñy nhiÖm cho Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng n−íc Céng hßa tæ chøc mét sè phiªn häp riªng chuyªn th¶o luËn vµ chuÈn bÞ vÊn ®Ò nµy'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Chó thÝch

748

Theo sù ñy nhiÖm cña héi nghÞ toµn thÓ, vÊn ®Ò vÒ nhiÖm vô lao ®éng cña qu©n ®éi ®· ®−îc ®Ò ra t¹i phiªn häp ngµy 12 th¸ng T¸m 1921 cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng. Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· thµnh lËp nh÷ng tiÓu ban ®Ó xem xÐt vÊn ®Ò nhiÖm vô lao ®éng cña qu©n ®éi, vÒ viÖc c¶i tiÕn t×nh h×nh thµnh phÇn çn bé chØ huy vµ vÒ sù hîp t¸c qu©n sù. Theo quyÕt nghÞ cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng, nh÷ng vÊn ®Ò nµy ®· ®−îc chuyÓn sang cho Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy quyÕt ®Þnh. Ngµy 16 th¸ng T¸m 1921, sau khi nghe b¸o ço cña çc tiÓu ban do Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng thµnh lËp, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· th«ng qua víi mét sè söa ®æi çc dù th¶o nghÞ quyÕt ®−îc ®Ö tr×nh. ― 102.

144 Xem çc chó thÝch 41, 46, 126, 341. ― 104. 145 §©y muèn nãi ®Õn bµi b¸o cña kü s− V. L. Lª-vi nhan ®Ò lµ ''T×nh

h×nh cung cÊp ®iÖn ë n−íc Nga (Kh¸i qu¸t chung)'', ®¨ng ngµy 8 th¸ng Ch¹p 1921 trªn b¸o ''§êi sèng kinh tÕ ''. Bµi b¸o nµy ®· nãi râ t×nh h×nh cung cÊp ®iÖn ë n−íc Nga trong thêi gian tõ 1917 ®Õn gi÷a 1921.

Nh©n cã lêi chÊt vÊn nµy cña V. I. Lª-nin, ngµy 18 th¸ng Ch¹p 1921, biªn tËp viªn tê ''§êi sèng kinh tÕ'' lµ G. I. Cru-min ®· viÕt bøc th− göi Lª-vi. Trong khi nãi vÒ viÖc V. I. Lª-nin tá ý muèn ®¨ng phÇn kÕt thóc bµi b¸o ''T×nh h×nh cung cÊp ®iÖn ë n−íc Nga'', nghÜa lµ ''nh÷ng tµi liÖu tæng kÕt t×nh h×nh ph¸t triÓn vÒ sè l−îng vµ c«ng suÊt çc nhµ m¸y ®iÖn trong nh÷ng n¨m 1918, 1919, 1920 vµ 1921, dï lµ kh«ng ®Çy ®ñ'', Cru-min ®· viÕt: ''T«i ®· tr¶ lêi r»ng sÏ kh«ng cã phÇn kÕt thóc nµo n÷a cña bµi b¸o. Bµi b¸o ®· ®−îc ®¨ng toµn bé råi, nh−ng çi mµ t«i sÏ tháa thuËn víi ®ång chÝ lµ lµm sao cho mét biÓu thèng kª nh− vËy sÏ ®−îc ®¨ng thËt sím''.

§Õn h«m sau, ngµy 19 th¸ng Ch¹p, V. L. Lª-vi ®· göi cho th− ký cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng mét biÓu thèng kª ''T×nh h×nh ph¸t triÓn çc nhµ m¸y ®iÖn trong thêi kú 1917 ®Õn ngµy 1 th¸ng B¶y 1921'' vµ ghi thªm r»ng ''biÓu thèng kª sÏ ®−îc ®¨ng vµo ngµy mai trªn b¸o ''§êi sèng kinh tÕ''" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Ngµy 20 th¸ng Ch¹p 1921, biÓu thèng kª ®· ®−îc ®¨ng d−íi tiªu ®Ò ''T×nh h×nh cung cÊp ®iÖn ë n−íc Nga'' víi lêi chó dÉn sau ®©y: ''§Ó bæ sung cho b¶n kh¸i qu¸t chung vÒ t×nh h×nh cung cÊp ®iÖn ë n−íc Nga (xem ''§êi sèng kinh tÕ'', sè 276, ngµy 8 th¸ng Ch¹p 1921), ban biªn tËp ®¨ng biÓu thèng kª sau ®©y nãi lªn t×nh h×nh ph¸t

Chó thÝch

749

triÓn çc nhµ m¸y ®iÖn trong thêi kú tõ 1917 ®Õn ngµy 1 th¸ng B¶y 1921''. ― 104.

146 §©y muèn nãi vÒ nh÷ng nhµ m¸y ®iÖn ®−îc x©y dùng håi ®ã. Ca-si-ra ― Nhµ m¸y ®iÖn quèc doanh khu Ca-si-ra ― xem chó

thÝch 94. ót-ki-na da-vèt ― Nhµ m¸y ®iÖn ''Th¸ng M−êi ®á'' ë ngo¹i «

Pª-t¬-r«-gr¸t; ®ît ®Çu c«ng suÊt 10 ngh×n ki-l«-o¸t ®· ®−îc ®−a vµo s¶n xuÊt ngµy 8 th¸ng M−êi 1922.

C«ng tr−êng V«n-khèp ― nhµ m¸y thuû ®iÖn V«n-khèp. NghÞ quyÕt vÒ viÖc x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn nµy ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua vµo th¸ng B¶y 1918; c«ng viÖc x©y dùng ®−îc më réng sau khi néi chiÕn kÕt thóc, vµo n¨m 1921. Nhµ m¸y ®iÖn b¾t ®Çu s¶n xuÊt vµo cuèi n¨m 1926. ―104.

147 §©y muèn nãi vÒ bøc th− cña thø tr−ëng Bé d©n ñy n«ng nghiÖp I. A. Tª-«-®«-r«-vÝch, trong th− ®ång chÝ nµy ®¸nh gi¸ tØ mØ vÒ chñ tÞch Ban chÊp hµnh X«-viÕt huyÖn Can-xc¬ tØnh E-ni-x©y-xc¬ lµ V. G. I-a-c«-ven-c«, vµ giíi thiÖu ®ång chÝ nµy gi÷ chøc bé tr−ëng Bé d©n ñy n«ng nghiÖp.

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 153, 163 vµ 164. ― 106. 148 §Ó tr¶ lêi th− chÊt vÊn nµy, I. A. Tª-«-®«-r«-vÝch ®· viÕt cho V. I. Lª-

nin mét çch tØ mØ (trong ba bøc th−) vÒ t×nh h×nh c«ng viÖc trong Bé d©n ñy n«ng nghiÖp vµ vÒ c«ng viÖc cña m×nh. Trong khi ®¸nh gi¸ t×nh h×nh Côc ch¨n nu«i vµ Tæng côc ch¨n nu«i ngùa do m×nh l·nh ®¹o, trong khi ®−a ra nhiÒu ý kiÕn nhËn xÐt cña çc chuyªn gia vÒ çc côc Êy, Tª-«-®«-r«-vÝch viÕt r»ng nh÷ng lêi buéc téi ®ång chÝ ®ã lµ kh«ng cã c¨n cø vµ lµ kÕt qu¶ nh÷ng ©m m−u cña N. ¤-xin-xki t×m çch lo¹i bá nh÷ng çn bé kh«ng hîp víi m×nh. Tª-«-®«-r«-vÝch ®Ò nghÞ Lª-nin t×m hiÓu t−êng tËn toµn bé t×nh h×nh mét çch kh¸ch quan vµ nÕu cã thÓ th× gäi ®ång chÝ ®ã ®Õn mét héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga chuyªn bµn vÒ vÊn ®Ò tranh chÊp trong Bé d©n ñy n«ng nghiÖp.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 137. ― 107. 149 N. X. An-li-lu-ª-va ®· ®−îc kh«i phôc ®¶ng tÞch. ―108. 150 E. M. P«-p«-va (Ca-xpa-r«-va) ®· ®−îc kh«i phôc ®¶ng tÞch.

Trªn v¨n kiÖn cã ghi mÊy ch÷ sau ®©y cña N. X. Lª-pª-sin- xcai-a, th− ký cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n uû: "Vla-®i-mia I-lÝch thiÕt

Chó thÝch

750

tha yªu cÇu çc ®ång chÝ Xta-lin, Xa-pha-rèp, Di-n«-vi-Ðp vµ Coãc-n¬-bli-um cung cÊp cho Ng−êi ngay lËp tøc nh÷ng tµi liÖu vÒ ®ång chÝ Ca-xpa-r«-va, ®ång thêi chØ râ cßn cã ®ång chÝ nµo n÷a cã thÓ biÕt râ vµ cã thÓ ph¸t biÓu ý kiÕn vÒ Ca-xpa-r«-va''. ― 109.

151 Bµi b¸o nãi vÒ kinh nghiÖm sö dông ®Çu m¸y ®i-ª-den ë n−íc ngoµi vµ tr×nh bµy ý kiÕn vÒ kh¶ n¨ng vµ lîi Ých cña viÖc sö dông réng r·i nh÷ng ®Çu m¸y ®ã trªn çc tuyÕn ®−êng s¾t cña n−íc Nga X«-viÕt. ― 110.

152 N. X. Lª-pª-sin-xcai-a, th− ký cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n uû, ®· viÕt trªn bøc th− cña V. I. Lª-nin nh− sau: '' Göi ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc (®oµn chñ tÞch), Ban khoa häc - kü thuËt thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ Bé d©n ñy giao th«ng. P. S. ®ång chÝ Lª-nin yªu cÇu chØ râ trong çc s¸ch b¸o khoa häc vµ kü thuËt cã nãi g× vÒ vÊn ®Ò Êy kh«ng vµ çc chuyªn gia nh×n vÊn ®Ò ®ã nh− thÕ nµo?''.

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 173, 239 vµ 242. ― 110. 153 Trong bøc ®iÖn ngµy 19 th¸ng Ch¹p 1921, L. B. Cra-xin th«ng

b¸o r»ng ®¹i diÖn cña C¬ quan qu¶n lý viÖn trî Mü U. Brau-n¬ ®· chuyÓn cho ®ång chÝ ®ã ®Ò nghÞ sau ®©y cña chñ tÞch c¬ quan nµy lµ HÐc-bíc Hu-v¬: chÝnh phñ Mü ®ång ý chi 20 triÖu ®«-la ®Ó mua l−¬ng thùc vµ h¹t gièng cho çc tØnh ®ang bÞ n¹n ®ãi ë Nga, nÕu ChÝnh phñ x«-viÕt cam kÕt trong vßng 3 th¸ng, b¾t ®Çu tõ ngµy 1 th¸ng Giªng 1922, ®Æt mua 10 triÖu ®«-la l−¬ng thùc vµ h¹t gièng ë Mü cho çc vïng bÞ ®ãi. Ng−êi ta ®· ®−a ra ®iÒu kiÖn b¾t buéc lµ viÖc mua nµy ph¶i do tiÓu ban Hu-v¬ (C¬ quan qu¶n lý viÖn trî Mü) tiÕn hµnh. Cra-xin viÕt r»ng ChÝnh phñ x«-viÕt sÏ kh«ng cã ®−îc bÊt kú sù kiÓm so¸t thùc tÕ nµo ®èi víi viÖc mua Êy, ''bëi v× viÖc göi çc ®¹i diÖn cña chóng ta sang Mü vÉn ch−a ®−îc phÐp''. ViÖc thanh to¸n 10 triÖu ®«-la Êy ph¶i ®−îc tiÕn hµnh b»ng sÐc, hoÆc b»ng vµng "thuéc c«ng quü Nga tr−íc th¸ng T¸m 1914''. Ph¶i tr¶ lêi chËm nhÊt lµ ngµy 26 th¸ng Ch¹p.

§Ò nghÞ nµy ®· ®−îc xem xÐt t¹i mét phiªn häp cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 22 th¸ng Ch¹p 1921. Bé chÝnh trÞ ®· quyÕt ®Þnh chÊp nhËn ®Ò nghÞ ®ã vµ ñy nhiÖm cho M. M. LÝt-vi-nèp tr¶ lêi Cra-xin. Còng trong ngµy h«m ®ã, trong mét bøc ®iÖn khÈn, LÝt-vi-nèp ®· b¸o cho Cra-xin r»ng ®Ò nghÞ ®−îc chÊp nhËn, vµ yªu cÇu ''quy ®Þnh nh÷ng thêi h¹n sím nhÊt cho viÖc chuyÓn l−¬ng thùc vÒ bëi v× n¹n ®ãi ngµy cµng trÇm träng

Chó thÝch

751

h¬n'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 111.

154 §©y lµ nãi ®Õn bøc th− cña A. V. Ay-®óc, ®¹i diÖn ChÝnh phñ x«-viÕt bªn c¹nh C¬ quan qu¶n lý viÖn trî Mü, ®Ò ngµy 21 th¸ng Ch¹p 1921. ThÊy r»ng ®Ò nghÞ cña Hu-v¬ lµ kh«ng cã lîi c¶ vÒ kinh tÕ lÉn chÝnh trÞ, v× ®Ò nghÞ ®ã sÏ dÉn ®Õn chç më réng bé m¸y cña C¬ quan qu¶n lý viÖn trî Mü, lµ mét c¬ quan ®ang tiÕn hµnh ho¹t ®éng thï ®Þch chèng n−íc Nga x«-viÕt, Ay-®óc nªu ý kiÕn b¸c bá ®Ò nghÞ Êy.

Ngµy 31 th¸ng Ch¹p 1921, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, sau khi th¶o luËn vÊn ®Ò ''vÒ nh÷ng biÖn ph¸p chÝnh trÞ cã quan hÖ ®Õn C¬ quan qu¶n lý viÖn trî Mü'', ®· giao cho mét tiÓu ban gåm I. X. Un-slÝch-t¬, A. V. Ay-®óc vµ V. M. Mi-khai-lèp ''th¶o ra nh÷ng biÖn ph¸p ®Ò phßng ®Æc biÖt trong tr−êng hîp më réng qu¸ ®¸ng bé m¸y cña C¬ quan qu¶n lý viÖn trî Mü vµ trong tr−êng hîp bé m¸y nµy thu hót nh÷ng phÇn tö kh«ng ®¸ng tin cËy'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 152. ― 112. 155 G. I-a. X«-c«n-ni-cèp ®−îc cö lµm chñ tÞch Côc Tuèc-ke-xtan thuéc

Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vµ chñ tÞch ñy ban phô tr¸ch çc vÊn ®Ò Tuèc-ke-xtan cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vµ cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga theo quyÕt ®Þnh cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 14 th¸ng M−êi 1921. ― 112.

156 §©y muèn nãi ®Õn bøc th− cña G. I. Xa-pha-rèp göi cho V. I. Lª-nin, trong ®ã Xa-pha-rèp viÕt vÒ t×nh tr¹ng xuyªn t¹c chÝnh s¸ch d©n téc cña ®¶ng ë Tuèc-ke-xtan. Ngµy 22 th¸ng Ch¹p 1921, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· thµnh lËp mét tiÓu ban ®Ó xem xÐt vÊn ®Ò vÒ çc c«ng viÖc ë Tuèc-ke-xtan.

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 161, 195 vµ Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 53, çc v¨n kiÖn 174, 175, 259, 305. ― 112.

157 Ngµy 24 th¸ng Ch¹p 1921, G. I-a. X«-c«n-ni-cèp ®· b¸o ço víi V. I. Lª-nin vÒ tÝnh chÊt nh÷ng lêi buéc téi ®èi víi G. I. Xa-pha-

Chó thÝch

752

rèp vµ ý kiÕn cña m×nh vÒ sù viÖc ®ã. b¶n sao bøc th− cña X«-c«n-ni-cèp víi nh÷ng ghi chó cña Lª-nin ®· ®−îc ph©n ph¸t cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ. ― 112.

158 Vô ¸n vÒ téi quan liªu giÊy tê trong viÖc s¶n xuÊt cµy kiÓu Phau-l¬ ®· ®−îc chuyÓn cho Tßa ¸n qu©n sù M¸t-xc¬-va xem xÐt, vµo ®Çu th¸ng Giªng 1922 toµ ¸n nµy ®· thõa nhËn nh÷ng lêi tè ço ®−îc ®−a ra ®Ó buéc téi nhiÒu çn bé trong Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ trong Bé d©n uû n«ng nghiÖp lµ ®· ®−îc chøng thùc, ®ã lµ nh÷ng lêi tè ço nãi r»ng çc çn bé nµy kh«ng cã th¸i ®é nghiªm chØnh ®Çy ®ñ ®èi víi nh÷ng tr¸ch nhiÖm ®· ®−îc giao. Nh−ng v× tÝnh ®Õn c«ng lao cña nh÷ng ®ång chÝ nµy trong sù nghiÖp kh«i phôc kinh tÕ, toµ ¸n quyÕt ®Þnh kh«ng xö ph¹t hä. Sau khi xem xÐt çc ®Ò nghÞ cña toµ ¸n, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· l−u ý §oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy n«ng nghiÖp vÒ th¸i ®é thiÕu nghiªm tóc ®èi víi viÖc s¶n xuÊt lo¹i cµy Phau-l¬.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 134. —115. 159 §Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc viÕt trªn th− cña G. §. Txi-u-ru-

pa, kü s− tr−ëng c«ng tr−êng x©y dùng Nhµ m¸y ®iÖn Ca-si-ra. Trong khi b¸o ço vÒ nh÷ng cè g¾ng xin tiÒn cho C«ng tr−êng Ca-si-ra nh−ng kh«ng cã kÕt qu¶, vµ vÒ nguy c¬ ph¶i ®×nh chØ c«ng viÖc do kh«ng cã tiÒn, Txi-u-ru-pa ®Ò nghÞ Lª-nin ra chØ thÞ xuÊt 7 tû róp.

Ngµy 26 th¸ng Ch¹p 1921, TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· quyÕt ®Þnh cÊp mét kho¶n bæ sung cho C«ng tr−êng Ca-si-ra lµ 7 tû róp vµ ®Ò nghÞ Bé d©n ñy tµi chÝnh ''dïng biÖn ph¸p khÈn cÊp b¶o ®¶m b»ng tiÒn mÆt cho kho¶n chi nãi trªn...'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 115.

160 §©y muèn nãi vÒ nh÷ng lêi chÊt vÊn nh©n cã bµi b¸o cña A. Bª-li-a-cèp, nhan ®Ò ''Nh÷ng con ®−êng míi ®Ó lµm sèng l¹i ngµnh vËn t¶i ®−êng s¾t''.

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 151, 173, 239 vµ 242. ― 116. 161 Theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin, G. I-a. X«-c«n-ni-cèp ®· so¹n dù th¶o

nghÞ quyÕt vÒ t¨ng thuÕ gi¸n tiÕp. Dù th¶o ®· ®−îc ®−a ra xem xÐt t¹i héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng

Chó thÝch

753

s¶n (b) Nga ngµy 28 th¸ng Ch¹p 1921. Héi nghÞ toµn thÓ ®· chuyÓn vÊn ®Ò cho Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga; vµo ngµy 5 th¸ng Giªng 1922, Bé chÝnh trÞ ®· ñy nhiÖm cho ñy ban kinh tÕ tèi cao th¶o luËn dù th¶o nµy. ― 117.

162 VÒ ñy ban kinh tÕ tèi cao, xem chó thÝch 100. ― 117. 163 §Ò nghÞ nµy cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc ph¶n ¸nh trong nghÞ quyÕt sau

®©y cña §¹i héi IX çc X«-viÕt toµn Nga, nghÞ quyÕt nµy ®· ®−îc ®oµn chñ tÞch ®¹i héi ®−a ra ngµy 27 th¸ng Ch¹p 1921: ''L−u ý ®Õn t×nh h×nh thiÕu s¸ch b¸o ë çc ®Þa ph−¬ng, nhÊt lµ çc s¸ch b¸o chuyªn m«n, §oµn chñ tÞch §¹i héi IX çc X«-viÕt ®Ò nghÞ tÊt c¶ çc ®¹i biÓu, ®Æc biÖt lµ çc ®¹i biÓu cña çc huyÖn, trong thêi h¹n chËm nhÊt lµ 6 tuÇn lÔ sau khi ®¹i héi nµy kÕt thóc, ph¶i chuyÓn toµn bé tµi liÖu ®−îc ph©n ph¸t t¹i ®¹i héi cho çc th− viÖn ®Þa ph−¬ng'' (''§¹i héi IX çc X«-viÕt toµn Nga ®¹i biÓu c«ng nh©n, n«ng d©n, binh sÜ Hång qu©n vµ ®¹i biÓu C«-d¾c. T−êng thuËt tèc ký''. M¸t-xc¬-va, 1922, tr. 259). ― 118.

164 Bøc th− c«ng bè ë ®©y lµ th− cña V. I. Lª-nin tr¶ lêi bøc th− cña G. I. Xa-pha-rèp. Cô thÓ lµ ngµy 20 th¸ng Ch¹p 1921, Xa-pha-rèp ®· b¸o ço víi Lª-nin r»ng nh©n viÖc xem xÐt t¹i Ban kiÓm tra trung −¬ng nh÷ng tµi liÖu vÒ ho¹t ®éng cña ®ång chÝ ®ã ë Tuèc-ke-xtan, ®ång chÝ göi cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng ®¬n tù xin rót khái mäi chøc vô träng tr¸ch (lóc nµy Xa-pha-rèp lµm viÖc trong Quèc tÕ céng s¶n víi t− çch lµ cè vÊn vÒ çc vÊn ®Ò ph−¬ng §«ng).

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 154. ―118. 165 Ngµy 26 th¸ng Ch¹p 1921, Bé tæ chøc Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n (b) Nga c¨n cø theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin ®· thõa nhËn cÇn thiÕt ph¶i ®−a I-a. E. Rót-du-t¸c ®i ch÷a bÖnh ë §øc vµ ®Ò nghÞ bé tr−ëng Bé d©n ñy y tÕ N. A. Xª-ma-sc« cho kÕt luËn vÒ ®Þa ®iÓm vµ thêi gian nghØ ng¬i, cßn Bé d©n ñy ngo¹i giao th× tæ chøc sím viÖc lªn ®−êng cho ®ång chÝ ®ã.

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 316. ― 119. 166 §Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin vÒ viÖc gäi V. G. I-a-c«-ven-c«, ®· ®−îc Bé

chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga chÊp nhËn ngµy 26 th¸ng Ch¹p 1921.

Ngµy 9 th¸ng Giªng 1922, §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung

Chó thÝch

754

−¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®· chuÈn y viÖc cö I-a-c«-ven-c« lµm bé tr−ëng Bé d©n ñy n«ng nghiÖp.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 146. ― 121. 167 §©y lµ nãi vÒ dù th¶o nghÞ quyÕt §¹i héi IX çc X«-viÕt toµn Nga vÒ

kh«i phôc vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. B¶n dù th¶o ®−îc göi ®Õn V. I. Lª-nin sau khi ®· th¶o luËn trong th−êng vô ®¶ng ®oµn §¶ng céng s¶n (b) Nga t¹i ®¹i héi. ― 122.

168 V¨n kiÖn ®−îc viÕt nh©n cã bøc th− cña thø tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng A. M. Lª-gia-va, ®Ò ngµy 19 th¸ng Ch¹p 1921 göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga nh©n bµi b¸o cña L. X. X«-xnèp-xki, nhan ®Ò ''''Trß ch¬i ó tim'' (L¹i bµn vÒ c«ng nghiÖp cao-su)", ®¨ng trªn b¸o ''Sù thËt'' ngµy 16 th¸ng Ch¹p 1921. Sau khi nªu lªn sù c¶i thiÖn chung t×nh h×nh ë çc nhµ m¸y c«ng nghiÖp cao-su, t×nh h×nh t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ë çc nhµ m¸y ®ã, X«-xnèp-xki lªn tiÕng ph¶n ®èi viÖc d−êng nh− Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao dù ®Þnh ®−a çc nhµ m¸y Êy cho t« nh−îng. §ång chÝ Êy còng ®· phª ph¸n Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, bëi v× bé nµy ®¸ng lÏ ph¶i mua ë n−íc ngoµi nh÷ng nguyªn liÖu cÇn thiÕt cho çc nhµ m¸y th× l¹i bá ra 4 triÖu róp vµng ®Ó ®i mua nh÷ng thµnh phÈm. Lª-gia-va trong khi b¸c bá nh÷ng sù viÖc ®−îc nªu lªn trong bµi b¸o cña X«-xnèp-xki, ®· ®Ò nghÞ cho t¸c gi¶ thÊy "lêi ph¸t biÓu nh− thÕ lµ rÊt cã h¹i vÒ mÆt ®¶ng''.

Sau khi ®äc bøc th− cña Lª-gia-va, X«-xnèp-xki ®· göi lªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng mét th− tr¶ lêi tØ mØ chøng thùc nh÷ng ®iÒu mµ ®ång chÝ ®ã ®· nªu trong bµi b¸o.

Nh©n cã bøc th− cña V. I. Lª-nin, th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· ghi nh− sau ngµy 2 th¸ng Giªng 1922: ''Th− cña X«-xnèp-xki ®· ®−îc chuyÓn cho Lª-gia-va; kh«ng nhËn ®−îc thªm nh÷ng ý kiÕn tiÕp theo cña Lª-gia-va'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 122.

169 §©y lµ nãi ®Õn dù th¶o ''ChØ thÞ vÒ nh÷ng vÊn ®Ò c«ng t¸c kinh tÕ'' ®−îc ®−a ra xem xÐt t¹i §¹i héi IX çc X«-viÕt toµn Nga. Ngµy 26 th¸ng Ch¹p 1921, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· chuÈn y vÒ c¨n b¶n dù th¶o ®ã. Ngµy 28 th¸ng Ch¹p, ''ChØ thÞ'' ®· ®−îc ®¹i héi chÊp nhËn (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 411 - 414). ― 123.

Chó thÝch

755

170 VÊn ®Ò ®Ó I. I. R¸t-tsen-c« th«i c«ng t¸c trong Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vµ ®Ó cho ®ång chÝ ®ã ®i nghØ ®· ®−îc Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga xem xÐt vµo ngµy 12 th¸ng Giªng 1922. Bé chÝnh trÞ ®· chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ''cö ®ång chÝ R¸t-tsen-c« ®øng ®Çu ngµnh c«ng nghiÖp ®−êng ®ång thêi vÉn c«ng t¸c trong c¬ quan l·nh ®¹o cña Tæng côc c«ng nghiÖp than bïn, song cho ®ång chÝ ®ã th«i c«ng t¸c ë Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Ch¼ng bao l©u, I. I. R¸t-tsen-c« ®· ®−îc ®i nghØ. ― 125. 171 §©y lµ nãi ®Õn héi nghÞ toµn thÓ s¾p tíi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga; héi nghÞ toµn thÓ ®· häp ngµy 28 th¸ng Ch¹p 1921. Ngoµi nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c ra, héi nghÞ ®· th¶o luËn vÊn ®Ò chÝnh s¸ch ®èi víi Ba-t−. ― 125.

172 Nh÷ng th− ng¾n nµy ch¾c ch¾n ®−îc viÕt t¹i §¹i héi IX çc X«-viÕt toµn Nga; trong khi ®ang th¶o luËn vÊn ®Ò ''VÒ tµi chÝnh vµ ng©n s¸ch''. ― 125.

173 §©y lµ nãi vÒ nh÷ng kho¶n thu b»ng róp vµng nhËn ®−îc do ph¸t hµnh giÊy b¹c vµ do tr−ng thu l−¬ng thùc thõa ®· ®−îc tiÕn hµnh trong nh÷ng n¨m 1918 - 1919 vµ 1920. ― 125.

174 V¨n kiÖn nµy lµ ®Ó tr¶ lêi th− ng¾n cña A. I. Gu-xÐp, trong th− nµy Gu-xÐp ®Æt vÊn ®Ò triÖu tËp héi nghÞ n«ng d©n ngoµi ®¶ng toµn Nga vµo mïa xu©n 1922. ― 126.

175 §©y lµ nãi vÒ ý kiÕn cña kü s− G. B. Cra-xin ®èi víi bµi b¸o cña A. Bª-li-a-cèp, nhan ®Ò ''Nh÷ng con ®−êng míi ®Ó lµm sèng l¹i ngµnh vËn t¶i ®−êng s¾t'' viÕt theo sù ñy nhiÖm cña V. I. Lª-nin (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 151). G. B. Cra-xin ®· viÕt r»ng "viÖc sö dông ®Çu m¸y ®i-ª-den cã thÓ lµ rÊt cã lîi'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Th− göi cho G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki ®Ò ngµy 26 th¸ng Ch¹p 1921 nay kh«ng t×m thÊy. ― 127.

176 Ngµy 4 th¸ng Giªng 1922, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng thõa nhËn r»ng viÖc ®−a vµo sö dông ®Çu m¸y ®i-ª-den lµ cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng vµ ®· ñy nhiÖm cho Tr−êng ®¹i häc kü thuËt nhiÖt

Chó thÝch

756

kÕt hîp víi Ban kü thuËt Bé d©n ñy giao th«ng vµ nh÷ng c¬ quan kh¸c tæ chøc ph¸c th¶o dù ¸n vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn kü thuËt cho çc ®Çu m¸y ®i-ª-den vµ ''më cuéc thi thiÕt kÕ mÉu chÕ t¹o tèt nhÊt ®Çu m¸y ®i-ª-den cã ®Æt gi¶i th−ëng...''. Còng nghÞ quyÕt ®ã giao cho ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc cïng víi Tr−êng ®¹i häc kü thuËt nhiÖt vµ Bé d©n ñy giao th«ng tr¸ch nhiÖm trong thêi h¹n 10 ngµy v¹ch ra "nh÷ng ®iÒu kiÖn chi tiÕt cña viÖc khen th−ëng vµ cuéc thi ®Ó tiÕp ®ã c«ng bè réng r·i nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã ë n−íc Nga vµ ë n−íc ngoµi'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 127.

177Bøc ®iÖn cña L. M. Ca-ra-khan, ®¹i diÖn toµn quyÒn n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë Ba-lan, göi tõ V¸c-sa-va ®Ò ngµy 18 th¸ng Ch¹p 1921 cho G. V. Tsi-tsª-rin ®· cho biÕt vÒ viÖc chÝnh phñ Ph¸p muèn c¶i thiÖn quan hÖ víi n−íc Nga x«-viÕt.

Cïng ngµy, G. V. Tsi-tsª-rin ®· tr¶ lêi V. I. Lª-nin nh− sau: ''Pa-na-phi-ª vµ viªn c«ng sø Ph¸p ë V¸c-sa-va. Nãi chung y rÊt thï ®Þch ®èi víi chóng ta, bëi v× y vèn lµ cè vÊn cña ph¸i ®oµn Ph¸p vµ cã thêi gian lµ ®¹i biÖn l©m thêi d−íi chÝnh phñ Nga hoµng, thËm chÝ tõ tr−íc chiÕn tranh. Y kh«ng cã vÞ trÝ næi bËt trong giíi ngo¹i giao Ph¸p vµ kh«ng thÓ coi lµ mét nhµ ho¹t ®éng gi÷ vai trß l·nh ®¹o, tøc lµ ng−êi mµ mçi lêi nãi ®Òu cã thÓ coi lµ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh. Nh−ng, mÆt kh¸c, ®õng nªn quªn r»ng tin cña y nãi vÒ sù chuyÓn h−íng s¾p tíi cña mÆt trËn Ph¸p trïng hîp víi tin tøc nhËn ®−îc tõ nh÷ng ng−êi quen biÕt cña La-pin-xki. Ng−êi ta thÊy b¸o chÝ Ba-lan còng ph¸t biÓu theo tinh thÇn nh− vËy, song b¸o chÝ Ba-lan lÊy tµi liÖu còng chÝnh tõ tªn Pa-na-phi-ª Êy. B¸c sÜ M¸c-xa lµ ®¹i diÖn TiÖp-kh¾c ë V¸c-sa-va, ®· tõng ®ãng vai trß ë M¸t-xc¬-va vµo ®Çu n¨m 1918 vµ khi ®ã ®· nhËn sù ñy nhiÖm cña chóng ta ®Ó ®µm ph¸n víi nh÷ng tªn phiÕn lo¹n TiÖp-kh¾c. Kh«ng cã c¬ së ®Ó nghi ngê tÝnh chÊt ®óng ®¾n cña viÖc «ng ta chuyÓn nh÷ng tin tøc cña Pa-na-phi-ª. Khi nµo ®ång chÝ Cre-xtin-xki ®Õn BÐc-lanh, ®ång chÝ Êy l¹i sÏ t×m çch nãi chuyÖn víi L«-ran. Tr−íc ®©y, ®ång chÝ Êy kh«ng thÓ lµm nh− vËy ®−îc, bëi v× khi ®ã L«-ran kh«ng cã mÆt. LÇn nµy cã lµm ®−îc viÖc ®ã hay kh«ng, hiÖn nay ch−a biÕt râ.

§iÒu 116 cña hoµ −íc VÐc-x©y cã mét ®iÒu bæ khuyÕt thªm r»ng n−íc Nga vÉn cßn cã quyÒn chia phÇn båi th−êng cña n−íc §øc...''. ― 128.

Chó thÝch

757

178 §©y lµ nãi vÒ çc dù th¶o nghÞ quyÕt cña §¹i héi IX çc X«-viÕt toµn Nga. ― 129.

179 V. I. Lª-nin ®· kh«ng viÕt mét bµi b¸o riªng nãi vÒ Xe-ra-ti; Lª-nin ®· ®¸nh gi¸ lËp tr−êng cña «ng ta trong mét bµi nhan ®Ò ''Bót ký cña mét nhµ chÝnh luËn'' (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 520-521). ― 129.

180 §©y lµ nãi vÒ "Dù th¶o luËn c−¬ng vÒ vai trß vµ nhiÖm vô cña c«ng ®oµn trong ®iÒu kiÖn cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi". ViÖc so¹n th¶o luËn c−¬ng ®Ó tr×nh Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga phª chuÈn, ®· ®−îc héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga häp ngµy 28 th¸ng Ch¹p 1921 ®Ó xem xÐt vÊn ®Ò c«ng ®oµn, giao cho mét tiÓu ban gåm V. I. Lª-nin, I-a. E. Rót-du-t¸c vµ A. A. An-®rª-Ðp.

Ngµy 3 th¸ng Giªng 1922 Bé chÝnh trÞ ®· chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin ho·n viÖc xem xÐt luËn c−¬ng. Ngµy 4 th¸ng Giªng, Lª-nin so¹n xong luËn c−¬ng vÒ c«ng ®oµn vµ ®· chuyÓn luËn c−¬ng cho tiÓu ban (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 417 - 432). ― 130.

181 §©y lµ nãi vÒ cuèn s¸ch máng cña G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki "Çc vÊn ®Ò kinh tÕ cña n−íc Céng hoµ liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga vµ ho¹t ®éng cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc", xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt. Cuèn s¸ch cã in nh÷ng ®Ò nghÞ bæ sung cña V. I. Lª-nin, ®· ®−îc ph¸t hµnh vµo th¸ng Ch¹p 1921 vµ ®−îc ph©n ph¸t cho çc ®¹i biÓu dù §¹i héi IX çc X«-viÕt toµn Nga. ― 131.

182 C. Kh. §a-ni-sÐp-xki ®· bÞ ñy ban thanh ®¶ng khu Kha-mèp-ni-ki (M¸t-xc¬-va) khai trõ khái §¶ng céng s¶n (b) Nga vµo cuèi n¨m 1921 trªn c¬ së nh÷ng lêi tè ço ch−a ®−îc kiÓm tra.

ñy ban trung −¬ng kiÓm tra ®¶ng viªn §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· b¸c bá nh÷ng lêi tè ço kh«ng c¨n cø ®èi víi §a-ni-sÐp-xki vµ ®· kh«i phôc ®¶ng tÞch cho ®ång chÝ ®ã. ―133.

183 ë phÝa trªn cña v¨n kiÖn, chÝnh tay L. A. Ph«-ti-ª-va, th− ký cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· viÕt: ''Göi N. P. Goãc-bu-nèp. Ni-c«-lai Pª-t¬-r«-vÝch, Vla-®i-mia I-lÝch ñy nhiÖm cho ®ång chÝ theo dâi ®Ó b¶o ®¶m cho nh÷ng ®iÒu mµ Ca-mª-nÐp dù ®Þnh lµm cã thÓ ®−îc thùc hiÖn cµng sím cµng hay, nghÜa lµ ph¶i thóc Ðp ë chç nµo cÇn thiÕt. 1/I-22. L. Ph«-ti-ª-va''.

Chó thÝch

758

Bµi ®iÕu v¨n ''I-«-xÝp Pª-t¬-r«-vÝch G«n-®en-bÐc (Mª-scèp-xki)'' ®· ®−îc ®¨ng trªn b¸o ''Sù thËt'' ngµy 3 th¸ng Giªng 1922. ― 135.

184 §©y lµ nãi vÒ I-a. §. Dª-vin, mét trong 26 bé tr−ëng d©n ñy ë Ba-cu ®· bÞ bän can thiÖp Anh vµ bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng b¾n chÕt ngµy 20 th¸ng ChÝn 1918. ― 136.

185 Trªn th− cã ghi quyÕt ®Þnh vÒ viÖc giao cho N. N. C«-lª-xni-c«-va giÊy nhËn phßng. ― 136.

186 §©y lµ nãi vÒ bøc th− cña G. V. Tsi-tsª-rin göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Ò ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1921, trong ®ã ®ång chÝ nµy viÕt r»ng theo nh÷ng tin tøc do L. B. Cra-xin nhËn ®−îc tõ Lu©n-®«n, th× chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao P. A. B«-g®a-nèp d−êng nh− ®· göi th− cho L. Ua-çc nãi vÒ viÖc nèi l¹i çc cuéc ®µm ph¸n vÒ vÊn ®Ò t« nh−îng ®· bÞ L. Ua-çc lµm gi¸n ®o¹n (xem chó thÝch 6). Cho r»ng th− cña B«-g®a-nèp cã thÓ ®−îc gi¶i thÝch nh− lµ sù ®Çu hµng cña ChÝnh phñ x«-viÕt tr−íc t− b¶n t− nh©n, Tsi-tsª-rin ®Ò nghÞ b¸c bá th− yªu cÇu ®ã.

Trong khi gi¶i thÝch ë Bé chÝnh trÞ, B«-g®a-nèp b¸o ço nh− sau: ngµy 29 th¸ng M−êi mét 1921, B«-g®a-nèp ®· viÕt th− cho Tau-be, ®¹i diÖn cña Ua-çc ë M¸t-xc¬-va, trong ®ã B«-g®a-nèp hái r»ng Ua-çc cã cho Tau-be biÕt vÒ viÖc ®×nh chØ çc cuéc ®µm ph¸n vÒ t« nh−îng hay kh«ng, ®Ò nghÞ Tau-be gi¶i thÝch t×nh h×nh vµ ®Ò nghÞ nèi l¹i çc cuéc ®µm ph¸n nÕu nh÷ng tin tøc nãi r»ng Ua-çc chÊm døt çc cuéc ®µm ph¸n kh«ng ®−îc x¸c nhËn.

Ngµy 10 th¸ng Giªng 1922, Tsi-tsª-rin ®· viÕt cho Bé chÝnh trÞ nãi r»ng ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy ngo¹i giao kh«ng kh¨ng kh¨ng ®ßi ph¶i phñ nhËn nh÷ng hµnh ®éng cña B«-g®a-nèp, nh−ng cho r»ng viÖc B«-g®a-nèp trùc tiÕp liªn hÖ víi Tau-be mµ kh«ng th«ng b¸o tr−íc cho Bé d©n ñy ngo¹i giao vµ Cra-xin, lµ kh«ng ®óng.

VÊn ®Ò nµy ®· ®−îc xem xÐt t¹i mét phiªn häp cña Bé chÝnh trÞ ngµy 12 th¸ng Giªng 1922. Theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin, Bé chÝnh trÞ ®· ñy nhiÖm cho phã chñ tÞch ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga lµ I. X. Un-slÝch-t¬ ®iÒu tra xem b»ng çch nµo mµ bøc th− cña B«-g®a-nèp göi cho Tau-be, ®−îc chuyÓn cho L. B. Cra-xin ë Lu©n-®«n, l¹i trùc tiÕp r¬i vµo tay Ua-çc. Bé chÝnh trÞ ®ång ý víi Bé d©n ñy ngo¹i giao r»ng B«-g®a-nèp ®· ph¹m sai lÇm v× ®· liªn hÖ víi Tau-be bÊt chÊp Bé d©n ñy ngo¹i giao, tuy nhiªn Bé chÝnh trÞ thõa nhËn ''kh«ng dung thø viÖc tr×nh bµy lªn Bé chÝnh trÞ nh÷ng vÊn ®Ò xóc ph¹m gay g¾t ®Õn çc çn bé cã träng tr¸ch (®ång chÝ B«-g®a-nèp)

Chó thÝch

759

mµ tr−íc ®ã kh«ng thu thËp ®Çy ®ñ nh÷ng tµi liÖu cã liªn quan'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 137.

187 V. I. Lª-nin nãi ®Õn bøc th− cña G. V. Tsi-tsª-rin göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 30 th¸ng Ch¹p vµ bøc ®iÖn cña L. B. Cra-xin göi tõ Lu©n-®«n ngµy 28 th¸ng Ch¹p 1921.

Cra-xin th«ng b¸o b¶n v¨n s¬ th¶o sau ®©y cho b¶n tuyªn bè cña ChÝnh phñ x«-viÕt, b¶n v¨n nµy do L«-Ýt Gioãc-gi¬ ®−a ra lµm ®iÒu kiÖn ®Ó çc n−íc t− b¶n c«ng nhËn n−íc Céng hoµ liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga vµ gióp ®ì nã vÒ mÆt kinh tÕ: ''Trong ®iÒu kiÖn nÕu ng−êi ta thõa nhËn ChÝnh phñ x«-viÕt vÒ mÆt ph¸p lý vµ gióp ®ì n−íc Nga trong sù nghiÖp kh«i phôc cña nã, th× ChÝnh phñ x«-viÕt b»ng lßng nhËn m×nh cã nghÜa vô ®èi víi tÊt c¶ çc cam kÕt tµi chÝnh cña chÝnh phñ Nga hoµng vµ ChÝnh phñ l©m thêi. Sau n÷a, ChÝnh phñ x«-viÕt ph¶i båi th−êng nh÷ng thiÖt h¹i cña çc chÝnh phñ n−íc ngoµi vµ cña çc t− nh©n, bëi v× nh÷ng thiÖt h¹i ®ã lµ kÕt qu¶ hµnh ®éng cña ChÝnh phñ x«-viÕt hoÆc lµ do nh÷ng s¬ suÊt tõ phÝa ChÝnh phñ x«-viÕt, víi ®iÒu kiÖn çc chÝnh phñ n−íc ngoµi båi th−êng nh÷ng thiÖt h¹i do hä g©y ra cho n−íc Nga, ®ång thêi viÖc gi¶i quyÕt tÊt c¶ çc vÊn ®Ò cã quan hÖ ®Õn sù thiÖt h¹i ®−îc thùc hiÖn b»ng mét tßa ¸n träng tµi trªn c¬ së nh÷ng nguyªn t¾c c«ng ph¸p quèc tÕ ®· ®−îc mäi ng−êi thõa nhËn vµ trªn c¬ së nh÷ng nguyªn t¾c vÒ çc quan hÖ bu«n b¸n ®ang chi phèi trong çc n−íc v¨n minh''. Trong tr−êng hîp nh÷ng ®iÒu kiÖn nµy ®−îc chÊp nhËn tr−íc ngµy 6 th¸ng Giªng 1922, tøc lµ khi häp Héi ®ång tèi cao khèi §ång minh ë Can-n¬, th× L«-Ýt Gioãc-gi¬ ― Cra-xin viÕt ― tin ch¾c r»ng chÝnh phñ Ph¸p sÏ c«ng nhËn hoµn toµn ChÝnh phñ x«-viÕt vµ ®ång ý víi viÖc triÖu tËp ngay lËp tøc mét cuéc héi nghÞ quèc tÕ víi sù tham gia cña n−íc Céng hoµ liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga (®©y lµ nãi ®Õn cuéc héi nghÞ s¾p tíi ë Giª-n¬).

Tsi-tsª-rin viÕt cho Bé chÝnh trÞ r»ng, theo ý kiÕn cña ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy ngo¹i giao th× ''®Ò nghÞ ®ã lµ m−u toan mét lÇn n÷a däa dÉm chóng ta tr−íc khi häp Héi ®ång tèi cao'', vµ cÇn ph¶i b¸c bá ®Ò nghÞ ®ã, sau khi tuyªn bè r»ng vÊn ®Ò vÒ çc kho¶n nî t− nh©n, ChÝnh phñ x«-viÕt s½n sµng th¶o luËn t¹i héi nghÞ. Ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy ngo¹i giao cho r»ng toµ ¸n träng tµi lµ hoµn toµn kh«ng thÓ chÊp nhËn ®−îc, ''bëi v× kh«ng thÓ cã mét toµ ¸n träng tµi kh«ng thiªn vÞ gi÷a n−íc Céng hoµ x«-viÕt vµ çc n−íc t− b¶n chñ nghÜa''.

Chó thÝch

760

Sau khi th¶o luËn vµo ngµy 31 th¸ng Ch¹p 1921 bøc ®iÖn cña Cra-xin nãi vÒ nh÷ng ®Ò nghÞ cña Anh, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· quyÕt ®Þnh ''t¸n thµnh ý kiÕn ®ång chÝ Tsi-tsª-rin'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c- Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 137.

188 Ngµy 31 th¸ng Ch¹p 1921, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· quyÕt ®Þnh cö A. M. Cra-xn«-sª-cèp lµm thø tr−ëng thø hai cña Bé d©n ñy tµi chÝnh. Ngµy 10 th¸ng Giªng 1922, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· chuÈn y A. M. Cra-xn«-sª-cèp gi÷ chøc vô Êy. ― 138.

189 Na-da-r¬ U-ran-xki ― N. N. Na-c«-ri-a-cèp. Ngµy 30 th¸ng M−êi mét 1921, V. I. Lª-nin ®· giao viÖc cho th− ký: ''Bè trÝ cho t«i gÆp Na-da-r¬ U-ran-xki (th«ng qua Tæng côc gi¸o dôc chuyªn nghiÖp)'' (V¨n tËp Lª-nin, t. XXIII, tr. 310). Ngay trong ngµy h«m Êy, Lª-nin ®· tiÕp Na-c«-ri-a-cèp. Tr¶ lêi th− ng¾n c«ng bè ë ®©y, E. A. Prª-«-bra-gien-xki ®· viÕt cho V. I. Lª-nin nh− sau:

''Cuéc nãi chuyÖn cña ®ång chÝ víi Na-da-r¬ U-ran-xki ®· g©y cho «ng Êy mét Ên t−îng kh¸ m¹nh mÏ... Cßn Men-ni-tsan-xki, ng−êi mµ Na-da-r¬ sèng chung trong cïng mét nhµ, th× nãi r»ng sù tiÕn triÓn diÔn ra rÊt chËm ch¹p... HiÖn nay «ng Êy cßn lµm viÖc ë Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng vµ gi÷ mét vai trß kh«ng quan träng. Trong khi nãi chuyÖn víi t«i, «ng Êy tá ý muèn lµm viÖc ë Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 139.

190 I-u. V. L«-m«-n«-xèp viÕt vÒ viÖc çc ng©n hµng Thôy-®iÓn ®Ò nghÞ cho vay 200 triÖu cua-ron.

Ngµy 2 th¸ng Hai 1922, c¨n cø theo b¸o ço cña M. M. LÝt-vi-nèp, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· thõa nhËn mong muèn ký kÕt nh÷ng hiÖp ®Þnh kinh tÕ víi Thôy-®iÓn vµ ®Ò nghÞ xóc tiÕn çc cuéc ®µm ph¸n vµ giao c«ng viÖc nµy cho mét tiÓu ban 3 ng−êi gåm M. M. LÝt-vi-nèp, I-u. V. L«-m«-n«-xèp vµ P. M. KÐc-gien-txÐp. ― 140.

191 §¹i diÖn toµn quyÒn n−íc Céng hoµ liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë Na-uy lµ L. M. Mi-khai-lèp b¸o ço r»ng Héi ®ång bé tr−ëng Na-uy ®· quyÕt ®Þnh th«ng qua quèc héi cho n−íc Nga

Chó thÝch

761

x«-viÕt vay ®Ó mua ç mßi, ®ång thêi trong khi ký hîp ®ång th× giao 50% b»ng tiÒn mÆt tÝnh theo gi¸ sè ç mßi ®Þnh mua, cßn mét nöa kh¸c th× chia thµnh hai phÇn b»ng nhau, mét nöa giao vµo ngµy 15 th¸ng M−êi 1922, nöa kh¸c giao vµo ngµy 1 th¸ng Giªng 1923. Mi-khai-lèp yªu cÇu tr¶ lêi b»ng ®iÖn b¸o cho biÕt cã thÓ ký mét hiÖp −íc víi tæng sè tiÒn bao nhiªu.

Sau khi cã nh÷ng cuéc ®µm ph¸n bæ sung vµ cô thÓ ho¸ çc ®iÒu kiÖn, hai bªn ®· ký hiÖp −íc mua b¸n ç mßi. ― 140.

192 Th¸ng Ba 1922, ñy ban trung −¬ng cøu ®ãi trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®· xuÊt 100 pót lóa m× cho lµng A-la-ca-Ðp-ca. Trong ®¬n biªn nhËn cña çc ®¹i diÖn lµng A-la-ca-Ðp-ca ngµy 10 th¸ng Ba 1922 cã ghi r»ng: ''Chóng t«i lµ nh÷ng ®¹i biÓu ®−îc ñy nhiÖm sau khi trë vÒ nhµ, ®Õn tØnh Xa-ma-ra, sÏ nãi cho nh÷ng n«ng d©n ®· göi chóng t«i ®i thÊy r»ng Trung −¬ng thËt sù quan t©m s©u s¾c ®Õn viÖc kh¾c phôc n¹n ®ãi hÕt søc nghiªm träng vµ l·nh tô vÜ ®¹i cña chóng t«i lµ ®ång chÝ Lª-nin ®· rÊt th«ng c¶m víi tÊt c¶ nh÷ng nhu cÇu cña n«ng d©n bÞ tai n¹n'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«. ― 141.

193 Th− ng¾n c«ng bè ë ®©y nãi ®Õn çc ®Ò nghÞ sau ®©y cña ®¹i sø n−íc Céng hoµ liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë §øc N.N. Cre-xtin-xki. Trong mét th«ng tri cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga göi cho çc ®¹i sø qu¸n cña n−íc Nga-x«-viÕt ë n−íc ngoµi vµo th¸ng M−êi mét 1921, Trung −¬ng ®Ò nghÞ xem l¹i møc l−¬ng cña çn bé çc c¬ quan ®¹i diÖn x«-viÕt. Nh©n viÖc nµy, Cre-xtin-xki lµ ñy viªn trong tiÓu ban cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga thµnh lËp ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vÒ çc ®oµn ®¹i diÖn, ®· c¨n cø theo yªu cÇu cña nhiÒu ®¹i sø ®Ó viÕt mét bøc th− trÇn t×nh göi lªn Bé chÝnh trÞ. Trong th−, Cre-xtin-xki ®· tr×nh bµy lý do khiÕn cÇn ph¶i duy tr× møc l−¬ng b¶o ®¶m sinh ho¹t tèi thiÓu ®· ®Þnh tr−íc ®©y ®èi víi çn bé çc ®¹i sø qu¸n x«-viÕt vµ ®Ò nghÞ gi÷ nguyªn møc chªnh lÖnh tr−íc kia gi÷a møc l−¬ng tèi ®a vµ møc l−¬ng tèi thiÓu. Cre-xtin-xki còng viÕt r»ng ®ång chÝ thÊy lµ kh«ng hîp lý viÖc göi ra n−íc ngoµi mét tiÓu ban ®Ó kiÓm tra çc ®oµn ®¹i diÖn.

Ngµy 12 th¸ng Giªng 1922, sau khi chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña Cre-xtin-xki vÒ çc thang l−¬ng, Bé chÝnh trÞ vÉn thÊy cÇn ph¶i göi ra n−íc ngoµi mét tiÓu ban ®Ó kiÓm tra çc ®oµn ®¹i diÖn. ― 142.

Chó thÝch

762

194 Dù th¶o ''Th«ng tri cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Nga göi §¶ng céng s¶n Tuèc-ke-xtan'' quy ®Þnh nhiÖm vô cña nh÷ng ng−êi céng s¶n Tuèc-ke-xtan trong lÜnh vùc chÝnh s¸ch d©n téc trong ®iÒu kiÖn cã chÝnh s¸ch kinh tÕ míi; dù th¶o nµy ®· ®−îc Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga chuÈn y. Ngµy 26 th¸ng Giªng 1922, th«ng tri nµy ®· ®−îc c«ng bè trªn b¸o ''§êi sèng çc d©n téc'', sè 3.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 154. ― 142. 195 §Ò nghÞ nµy cña V. I. Lª-nin lµ xuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh tµi chÝnh rÊt

khã kh¨n cña n−íc nhµ, còng nh− xuÊt ph¸t tõ sù cÇn thiÕt cÇn ph¶i t¨ng chi phÝ cho çc tr−êng häc vµ cho viÖc thanh to¸n n¹n mï ch÷.

Còng ngµy h«m ®ã, 12 th¸ng Giªng 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua quyÕt ®Þnh ''Giao cho §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga hñy bá nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc duy tr× ®oµn ca kÞch vµ vò kÞch B«n-s«i''. B»ng mét nghÞ quyÕt tiÕp theo sau ®ã ®−îc th«ng qua vµo ngµy 17 th¸ng Giªng, Bé chÝnh trÞ ®· ñy nhiÖm cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ''xem xÐt ®Ò nghÞ cña ®ång chÝ Lu-na-ts¸c-xki vÒ thùc chÊt''. Ngµy 6 th¸ng Hai 1922, §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®· th«ng qua nghÞ quyÕt sau ®©y vÒ vÊn ®Ò Nhµ h¸t lín: ''B¸o ço víi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga r»ng ®¶ng ®oµn §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®· xem xÐt th− cña Lu-na-ts¸c-xki vµ ®· nghe lêi tr×nh bµy cña Ma-li-nèp-xcai-a (gi¸m ®èc Nhµ h¸t lín. ― BT.), thÊy r»ng viÖc ®ãng cöa Nhµ h¸t lín lµ kh«ng hîp lý vÒ mÆt kinh doanh". Nh©n ®Ò nghÞ nµy cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga, Bé chÝnh trÞ ®· ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng ''tr×nh mét b¶n tÝnh to¸n chÝnh x¸c vÒ chi phÝ ®µi thä cho Nhµ h¸t lín trong t×nh tr¹ng hiÖn nay vµ vÒ nh÷ng chi phÝ cã thÓ gi¶m ®−îc nÕu ®ãng cöa Nhµ h¸t ®ã''. Ngµy 13 th¸ng Ba, Bé chÝnh trÞ , sau khi nghe b¸o ço cña thø tr−ëng Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng lµ V. A. A-va-nª-xèp, ®· quyÕt ®Þnh ''tho¶ m·n ®Ò nghÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ngµy 6/II-22''.

VÒ sau, vµo mïa thu 1922, vÊn ®Ò vÒ Nhµ h¸t lín ë M¸t-xc¬-va vµ nhµ h¸t Ma-ri-in-xki ë Pª-t¬-r«-gr¸t l¹i mét lÇn n÷a ®−îc ®em ra th¶o luËn t¹i Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng. Ngµy 26 th¸ng M−êi, Bé chÝnh trÞ ®· quyÕt ®Þnh gi¶m bít çc kho¶n trî cÊp cña nhµ n−íc cho Tæ chøc v¨n ho¸ v« s¶n vµ çc nhµ h¸t häc viÖn. Ngµy 16 th¸ng M−êi mét, Bé chÝnh trÞ c¨n cø theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-

Chó thÝch

763

nin ®· chuÈn y "dù th¶o giÊy ñy nhiÖm cho ®ång chÝ C«-lª-ga-Ðp''; b»ng giÊy ñy nhiÖm nµy, Bé chÝnh trÞ giao cho ®ång chÝ C«-lª-ga-Ðp ''thùc hiÖn nghÞ quyÕt gi¶m trî cÊp cho çc nhµ h¸t quèc gia 350 triÖu trong mét n¨m, vµ giao cho ®ång chÝ C«-lª-ga-Ðp c¨n cø vµo giÊy ñy nhiÖm ®Æc biÖt cña §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga cã quyÒn cho thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p nµo mµ m×nh thÊy cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô nµy, cho ®Õn c¶ quyÒn ®ãng cöa Nhµ h¸t lín vµ nhµ h¸t Ma-ri-in-xki, tæ chøc l¹i viÖc qu¶n lý çc nhµ h¸t nh»m môc ®Ých tiÕt kiÖm chi tiªu vµ t¨ng thªm thu nhËp, thu hót t− b¶n t− nh©n, v.v.'' Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«. ―143.

196 VÒ çc ®iÓm thø nhÊt vµ thø hai cña v¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y, Bé tæ chøc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· t¸n thµnh ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin vµ ngµy 13 th¸ng Giªng 1922 ®· th«ng qua nghÞ quyÕt sau ®©y: ''§Ò nghÞ Bé d©n ñy y tÕ cö ra 1- 2 b¸c sÜ ®Ó ®Þnh kú kh¸m bÖnh cho tÊt c¶ nh÷ng ®ång chÝ tõ n−íc ngoµi trë vÒ. Giao tr¸ch nhiÖm cho b¸c sÜ ph¶i cã b¶n b¸o ço ng¾n gän göi Ban th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy''.

Çc ®iÓm 3, 4 vµ 5 ®· ®−îc çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga t¸n thµnh qua ®iÖn tho¹i, vµ ®· ®−îc ®−a toµn bé vµo nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ ngµy 18 th¸ng Giªng 1922 (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 220. ― 145. 197 I. Kh. La-lai-an-tx¬ ®· ®−îc ®iÒu ®Õn nhËn c«ng t¸c ë Bé d©n ñy

gi¸o dôc. Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 263, vµ Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ

xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 53, çc v¨n kiÖn 282, 457. ― 146. 198 §· ®−îc viÕt nh©n cã ®Ò nghÞ cña häa sÜ Ph. A. Ma-li-a-vin vÒ viÖc tæ

chøc ë T©y ©u vµ ë Mü mét cuéc triÓn l·m tranh vµ bøc vÏ cña häa sÜ nµy ®Ó gióp ®ì nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi, muèn vËy th× tr−íc ®ã ph¶i in l¹i nh÷ng tranh ®ã thµnh hµng chôc v¹n b¶n. Ma-li-a-vin ®· ®Ò nghÞ V. I. Lª-nin gióp ®ì «ng thu håi nh÷ng t¸c phÈm cña «ng trong çc c¬ quan nhµ n−íc vµ ë t− nh©n, ®ång thêi cÊp giÊy phÐp ®i ra n−íc ngoµi.

Chó thÝch

764

Trong th− göi V. I. Lª-nin ngµy 16 thµng Giªng 1922, A. V. Lu-na-ts¸c-xki ®· cho biÕt r»ng Ma-li-a-vin kh«ng thÓ ®em b¸n nh÷ng bøc tranh hiÖn thuéc çc c¬ quan nhµ n−íc vµ n»m trong tay çc t− nh©n, vµ nhu cÇu vÒ t¸c phÈm héi häa trªn thÞ tr−êng n−íc ngoµi kh«ng lín, ®ång thêi ®· tr×nh bµy lµ cuéc triÓn l·m, ý nãi çc kho¶n chi phÝ mµ nhµ n−íc ph¶i bá ra ®Ó tæ chøc, sÏ kh«ng ®−a l¹i thu nhËp lín. Sau khi ®äc bøc th− ®ã, Lª-nin ®· viÕt th− ng¾n thø hai göi cho Goãc-bu-nèp, vµ th− nµy ®· ®−îc c«ng bè d−íi ®©y. ― 148.

199 V¨n kiÖn nµy lµ ®Ó tr¶ lêi th− cña L. §. T¬-rèt-xki vÒ t×nh tr¹ng khã

kh¨n cña b¸c sÜ Ph. A. Ghª-chi-«, vÒ t×nh tr¹ng qu¶n lý luém thuém trong bÖnh viÖn ®iÒu d−ìng mµ ë ®ã Ghª-chi-« lµ b¸c sÜ tr−ëng, vÒ t×nh tr¹ng nh÷ng trî lý cña «ng kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm çc c«ng viÖc qu¶n trÞ. T¬-rèt-xki ®Ò nghÞ hoÆc lµ t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn thËt tèt cho Ghª-chi-« trong viÖn ®iÒu d−ìng hoÆc lµ ®iÒu «ng ta khái viÖn ®iÒu d−ìng.

Ngµy 17 th¸ng Giªng 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· ñy nhiÖm cho bé tr−ëng Bé d©n ñy y tÕ lµ N. A. Xª-ma-sc« tr×nh bµy t¹i mét phiªn häp sau ''nh÷ng ý kiÕn cña m×nh vÒ viÖc t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn thÝch hîp cho b¸c sÜ Ghª-chi-«...'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 152.

200 V. I. Lª-nin viÕt bøc th− nµy d−íi b¶n v¨n nh÷ng ®Ò nghÞ cña G. V.

Tsi-tsª-rin ®Ó tr¶ lêi cho Héi ®ång tèi cao khèi §ång minh. Ngµy 6 th¸ng Giªng 1922, héi ®ång nµy ®· th«ng qua nghÞ quyÕt triÖu tËp héi nghÞ kinh tÕ vµ tµi chÝnh toµn ch©u ¢u vµ vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n vµ cÇn thiÕt, theo ý kiÕn cña Héi ®ång tèi cao, ®Ó b¶o ®¶m cho héi nghÞ ®¹t ®−îc kÕt qu¶. B¶n sao nghÞ quyÕt nµy ®· ®−îc chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng ý lµ I. B«-n«-mi göi cho ChÝnh phñ X«-viÕt. I. B«-n«-mi nh©n danh Héi ®ång tèi cao mêi çc ®¹i biÓu cña n−íc Nga tham gia héi nghÞ vµo ®Çu th¸ng Ba 1922 vµ ®Ò nghÞ cho biÕt tªn nh÷ng ®¹i biÓu x«-viÕt Êy còng nh− tªn cña nh÷ng nh©n viªn gióp viÖc hä. Tsi-tsª-rin ®Ò nghÞ nãi râ trong th− tr¶ lêi B«-n«-mi r»ng ChÝnh phñ x«-viÕt ®· t×m hiÓu ý kiÕn cña çc n−íc §ång minh vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«i phôc kinh tÕ ch©u ¢u vµ ®Ò nghÞ cho biÕt thµnh phÇn vµ ch−¬ng tr×nh nghÞ sù ®· trï ®Þnh cña héi nghÞ. VÒ çc ®¹i biÓu, Tsi-tsª-rin ®Ò nghÞ tr¶ lêi r»ng hä sÏ ®−îc

Chó thÝch

765

mét kho¸ häc ®Æc biÖt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®Ò cö. VÒ ®Þa ®iÓm héi nghÞ, Tsi-tsª-rin cho r»ng thÝch hîp nhÊt lµ viÖn dÉn nh÷ng bøc ®iÖn tr−íc ®©y cña Bé d©n ñy ngo¹i giao, trong ®ã ®Òu ®Ò nghÞ chän Lu©n-®«n lµm ®Þa ®iÓm häp héi nghÞ. Tsi-tsª-rin viÕt r»ng: ''Trong thùc tÕ, viÖc triÖu tËp héi nghÞ ë n−íc ý cã thÓ kh«ng ®−îc chóng t«i chÊp nhËn do nh÷ng sù ®e däa cña bän ph¸t-xÝt, bän nµy ngay tõ b©y giê ®· ®Ó lé nh÷ng dÊu hiÖu cho thÊy r»ng chóng cã thÓ ¸p dông nh÷ng hµnh ®éng nµo ®ã nh»m chèng l¹i çc ®¹i biÓu Nga'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 152.

201 VÊn ®Ò tr¶ lêi Héi ®ång tèi cao khèi §ång minh vÒ cuéc héi nghÞ quèc tÕ ë Giª-n¬ ®· ®−îc th¶o luËn t¹i mét phiªn häp cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 17 th¸ng Giªng 1922. Bé chÝnh trÞ ®· quyÕt ®Þnh: "Nãi chung t¸n thµnh nh÷ng ®Ò nghÞ cña ®ång chÝ Tsi-tsª-rin cïng víi nh÷ng ®iÒu bæ sung cña ®ång chÝ Lª-nin vµ nh÷ng ®iÒu söa ch÷a do ®ång chÝ Tsi-tsª-rin viÕt'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). Còng t¹i phiªn häp nµy, c¨n cø theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin, ®· x¸c ®Þnh thµnh phÇn cña ®oµn ®¹i biÓu ®Ó ®−a ra kho¸ häp s¾p tíi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga th«ng qua.

Kho¸ häp ®Æc biÖt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ngµy 27 th¸ng Giªng 1922 ®· chÊp nhËn thµnh phÇn ®oµn ®¹i biÓu x«-viÕt t¹i Héi nghÞ Giª-n¬. Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy V. I. Lª-nin ®−îc chØ ®Þnh lµm tr−ëng ®oµn; phã tr−ëng ®oµn ― bé tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i giao G. V. Tsi-tsª-rin ― ''cã tÊt c¶ çc quyÒn cña tr−ëng ®oµn trong tr−êng hîp hoµn c¶nh lo¹i trõ kh¶ n¨ng ®ång chÝ Lª-nin tham gia héi nghÞ'' (''Nh÷ng v¨n kiÖn vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn-x«'', t. V, M¸t-xc¬-va, 1961, tr. 66 - 67). Thµnh phÇn cña ®oµn ®¹i biÓu gåm L. B. Cra-xin, M. M. LÝt-vi-nèp, N. N. Na-ri-ma-nèp, V. V. V«-rèp-xki, I-a. E. Rót-du-t¸c, A . A. I-ãp-phª, Kh. G. Ra-cèp-xki vµ nh÷ng ng−êi kh¸c. ― 153.

202 Trong hai bøc th− göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Ò ngµy 15 th¸ng Giªng 1922 nh©n cã ®Ò nghÞ ®Ó m×nh ®i nghØ phÐp, G. V. Tsi-tsª-rin nªu lªn t×nh h×nh trong Bé d©n ñy ngo¹i giao.

Chó thÝch

766

Trong khi chØ ra t×nh h×nh c«ng viÖc kh«ng ®−îc thu xÕp hîp lý do thiÕu nh÷ng çn bé ®−îc ®µo t¹o ®Çy ®ñ vµ chØ ra r»ng trong Bé d©n ñy ngo¹i giao kh«ng cã mét ng−êi nµo hiÓu biÕt toµn bé vÊn ®Ò, Tsi-tsª-rin viÕt r»ng hiÖn nay ®ång chÝ ®ã kh«ng thÓ ®i nghØ ®−îc; ®ång chÝ ®ã viÕt r»ng viÖc bµn giao c«ng t¸c vµ viÖc lµm cho mét ng−êi nµo ®ã n¾m ®−îc toµn bé c«ng t¸c cña Bé d©n ñy ®ßi hái ®ång chÝ ®ã ph¶i mÊt ®Õn mÊy th¸ng, mµ ®iÒu ®ã th× døt kho¸t lµ kh«ng thÓ lµm ®−îc trong khi mµ c«ng viÖc chuÈn bÞ ®i dù Héi nghÞ Giª-n¬ ®ang ë giai ®o¹n khÈn tr−¬ng. Tsi-tsª-rin kh¼ng ®Þnh r»ng: ''HiÖn nay, ®èi víi t«i, viÖc ®i nghØ cã nghÜa lµ viÖc ®i khái ®©y mét çch vÜnh viÔn...'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 153.

203 VÊn ®Ò ®i nghØ vµ ch÷a bÖnh cña G. V. Tsi-tsª-rin ®· ®−îc xem xÐt t¹i mét sè phiªn häp cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. G. V. Tsi-tsª-rin ®i nghØ sau Héi nghÞ Giª-n¬. ― 154.

204 Ngµy 26 th¸ng Giªng 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n (b) Nga ®· ñy nhiÖm cho A. A, I-ãp-phª, I-a. X. Ga-nª-tx¬-ki vµ P. P. Goãc-bu-nèp ''chuÈn bÞ cho Bé d©n ñy ngo¹i giao ®Ó ®Õn khi v¾ng mÆt çc ®ång chÝ Tsi-tsª-rin vµ LÝt-vi-nèp, bé cã thÓ hiÓu thËt ®Çy ®ñ vµ thËt chÝnh x¸c c«ng viÖc cña m×nh... TiÕp ®ã trong nghÞ quyÕt Bé chÝnh trÞ nãi ®Õn kh¶ n¨ng ph¶i gäi ®Õn ®ång chÝ Ca-ra-khan trong khi Tsi-tsª-rin vµ LÝt-vi-nèp v¾ng mÆt, vµ còng cã kh¶ n¨ng lµ mét hoÆc hai ®ång chÝ trong thµnh viªn ngo¹i giao cña ®oµn ®¹i biÓu ph¶i thay nhau cã mÆt ë M¸t-xc¬-va ®Ó ®iÒu hµnh c«ng viÖc'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 154.

205 VÊn ®Ò gióp ®ì vÒ mÆt vËt chÊt cho T. L. ¸c-xen-rèt ®· ®−îc xem xÐt t¹i mét phiªn häp cña Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 21 th¸ng Giªng 1922; ®Ò nghÞ cña «ng ®· ®−îc tho¶ m·n. ― 155.

206 Theo sù ñy nhiÖm riªng cña V. I. Lª-nin, n¨m 1921 mét nhãm çn bé khoa häc Pª-t¬-r«-gr¸t ®· b¾t tay biªn so¹n vµ ph¸t hµnh TËp b¶n ®å ®Þa lý toµn thÕ giíi. ViÖc tæ chøc c«ng t¸c nµy ®−îc giao cho Nhµ

Chó thÝch

767

xuÊt b¶n quèc gia ë Pª-t¬-r«-gr¸t ®øng ®Çu lµ I. I. I-«-nèp. TiÓu ban khoa häc ®Æc biÖt cã tr¸ch nhiÖm l·nh ®¹o c«ng viÖc ph¸t hµnh tËp b¶n ®å ®Þa lý ®−îc ®Æt d−íi quyÒn qu¶n lý cña Nhµ xuÊt b¶n quèc gia ë Pª-t¬-r«-gr¸t.

Ngµy 20 th¸ng Giªng 1922, Nhµ xuÊt b¶n quèc gia ®· göi cho V. I. Lª-nin mét bøc ®iÖn b»ng ®iÖn tho¹i b¸o ço r»ng ng−êi ta ®ang chuyÓn 300 triÖu róp ®Õn chi ®iÕm Ng©n hµng nhµ n−íc ë Pª-t¬-r«-gr¸t dµnh cho Nhµ xuÊt b¶n quèc gia ë Pª-t¬-r«-gr¸t, ®Õn ngµy 27 th¸ng Giªng I. I. I-«-nèp ®· th«ng b¸o cho V¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy r»ng ®· nhËn ®−îc 300 riÖu róp cho viÖc ph¸t hµnh tËp b¶n ®å ®Þa lý.

Còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 52, çc v¨n kiÖn 287, 388, 410, 471; t. 53, çc v¨n kiÖn 13, 17, 206, 265, 290, 309. ― 158.

207 Theo s¸ng kiÕn vµ chØ thÞ cña V. I. Lª-nin, trong V¨n phßng Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng cã bè trÝ nh÷ng biÓu ®å tr×nh bµy t×nh h×nh ph¸t triÓn çc ngµnh chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n n−íc Nga x«-viÕt trong nh÷ng n¨m 1920-1921 vµ 1922. Çc biÓu ®å do Côc thèng kª trung −¬ng so¹n thµnh 2 b¶n: mét b¶n dµnh cho Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng, mét b¶n kh¸c dµnh cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. Th− tõ trao ®æi gi÷a V. A. Xm«-li-a-ni-nèp víi côc tr−ëng Côc thèng kª trung −¬ng lµ P. I. P«-pèp nh©n ®Ò nghÞ ®−îc c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin, xem ''L−u tr÷ lÞch sö'', 1962, sè 1, tr. 51 - 52 vµ 54 - 55, còng xem n¨m 1961, sè 3, tr. 71. ― 158.

208 Ngµy 1 th¸ng Hai 1922, Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng

céng s¶n (b) Nga ®· quyÕt ®Þnh göi con g¸i cña M. V. Ph«-pha-n«-va ®i ch÷a bÖnh ë n−íc ngoµi, nÕu cÇn thiÕt th× cïng ®i víi mÑ. ― 162.

209 Ngµy 23 th¸ng Giªng 1922, V¨n phßng Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh

trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga b¸o ço víi V. I. Lª-nin r»ng N. Xam-me-C«-t«-vÝch ®−îc nhËn vµo tr−êng thÝ nghiÖm kiÓu mÉu cña Bé d©n ñy gi¸o dôc lµm ''mét n÷ häc sinh néi tró''. ― 162.

210 Trong th− göi V. I. Lª-nin ngµy 17 th¸ng Giªng 1922, trong khi b¸o

ço vÒ c¬ quan xuÊt b¶n hîp t¸c x· do m×nh tæ chøc (''§êi sèng vµ tri thøc''), V. §. B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch ®Ò nghÞ cho phÐp xuÊt b¶n

Chó thÝch

768

mét lo¹t t¸c phÈm cña Lª-nin thµnh tõng quyÓn in riªng mét: ''Sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− b¶n ë Nga'',"Mét b−íc tiÕn, hai b−íc lïi'', ''Chñ nghÜa duy vËt vµ chñ nghÜa kinh nghiÖm phª ph¸n'', ''Nh÷ng tµi liÖu míi vÒ nh÷ng quy luËt ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− b¶n trong n«ng nghiÖp. Thiªn I. Chñ nghÜa t− b¶n vµ n«ng nghiÖp ë Hîp chñng quèc Mü'', "Chñ nghÜa ®Õ quèc, giai ®o¹n tét cïng cña chñ nghÜa t− b¶n'', ''Nhµ n−íc vµ çch m¹ng'', ''Çch m¹ng v« s¶n vµ tªn ph¶n béi Cau-xki'' vµ nh÷ng quyÓn kh¸c. §ång thêi B«n-ts¬- Bru-ª-vÝch còng dù ®Þnh xuÊt b¶n thµnh nh÷ng tËp lÎ çc bµi cña V. I. Lª-nin viÕt vÒ çc vÊn ®Ò s¸ch l−îc cña ®¶ng, v¨n häc, d©n téc vµ ruéng ®Êt, vÒ çc ®Ò tµi chèng t«n gi¸o, v.v.. ― 163.

211 Ngµy 20 th¸ng Giªng 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n (b) Nga thõa nhËn lµ cÇn ph¶i t¨ng c−êng viÖc vËn chuyÓn l−¬ng thùc tõ U-cra-i-na vµ th«ng qua nghÞ quyÕt cö thø tr−ëng Bé d©n ñy l−¬ng thùc M. I. Phrum-kin víi nh÷ng quyÒn h¹n ®−îc ñy nhiÖm ®Æc biÖt ®i c«ng t¸c ë U-cra-i-na.

Còng chÝnh b»ng nghÞ quyÕt nµy mµ dù th¶o bøc ®iÖn do V. I. Lª-nin ®Ò nghÞ göi cho L. B. Cra-xin ®· ®−îc th«ng qua víi mét vµi chç söa ch÷a (thay ®o¹n ''chóng t«i sÏ çch chøc vµ khai trõ ®ång chÝ ra khái ®¶ng" b»ng ''®¶ng sÏ b¾t buéc ph¶i thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p xö lý kiªn quyÕt nhÊt'') (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 165.

212 Thø tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i giao M. M. LÝt-vi-nèp ®ång thêi lµ ph¸i

viªn cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ çc dÞch vô ngo¹i tÖ. ― 165. 213 Ngµy 17 th¸ng Giªng 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n (b) Nga ®· quyÕt ®Þnh tháa m·n yªu cÇu cña L. B. Cra-xin ''vÒ viÖc triÖu håi ®ång chÝ La-rin vÒ ®Æt d−íi quyÒn qu¶n lý cña ®ång chÝ Êy''.

Bøc th− c«ng bè ë ®©y ®· ®−îc göi ®Õn Bé d©n ñy ngo¹i giao vµ trªn phong b×, V. I. Lª-nin cã ghi nh− sau: ''Göi Bé d©n ñy ngo¹i giao. P. P. Goãc-bu-nèp: ®Ó chuyÓn ®i cµng sím cµng hay vµ thËt bÝ mËt. Tr¶ l¹i phong b× cho t«i víi ch÷ ký nhËn cña Cra-xin. Ngµy 19. I. 1922. Lª-nin. Göi ®ång chÝ Cra-xin ë Lu©n-®«n (19. I. 1922, Lª-nin göi)'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa

Chó thÝch

769

M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 165.

214 Nh©n cã bøc th− nµy cña V. I. Lª-nin, Bé d©n ñy giao th«ng ®· cö mét ng−êi chuyªn tr¸ch vÒ viÖc vËn chuyÓn kÞp thêi tÊt c¶ çc toa tµu cã hµng ®Õn cho C«ng tr−êng Ca-si-ra.

Còng xem th− sau. ― 167. 215 Vô ¸n vÒ téi quan liªu giÊy tê trong viÖc chuyÓn hµng cho c«ng

tr−êng x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn Ca-si-ra ®· ®−îc mét ®oµn thanh tra cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng ®iÒu tra. Nh÷ng ng−êi cã téi ®· bÞ truy tè tr−íc Toµ ¸n çch m¹ng. Thø tr−ëng Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng V. A. A-va-nª-xèp, trong th− göi cho V. A. Xm«-li-a-ni-nèp ®Ò ngµy 22 th¸ng Hai 1922, ®· x¸c nhËn t×nh tr¹ng chËm trÔ trong viÖc vËn chuyÓn trªn çc tuyÕn ®−êng s¾t nh÷ng kiÖn hµng cho C«ng tr−êng Ca-si-ra, lµ do c«ng t¸c vËn t¶i cßn tåi, ®ång thêi còng nªu râ t×nh tr¹ng b¶n th©n C«ng tr−êng Ca-si-ra chËm gi¶i phãng toa xe. ― 168.

216 §©y lµ nãi ®Õn chÕ ®é lµm viÖc hµng ngµy ®èi víi A. §. Txi-u-ru-pa do b¸c sÜ ch÷a bÖnh cho ®ång chÝ ®ã quy ®Þnh. ― 168.

217 Cïng ngµy h«m ®ã, A. §. Txi-u-ru-pa ®· tr¶ lêi V. I. Lª-nin. Bµy tá lßng biÕt ¬n ®èi víi sù quan t©m cña Lª-nin, Txi-u-ru-pa viÕt r»ng t×nh tr¹ng cña ®ång chÝ ®ã ®· kh¸ h¬n vµ ®ång chÝ ®ã cã tr¸ch nhiÖm lµm ®óng theo mäi sù chØ dÉn cña b¸c sÜ. Txi-u-ru-pa còng viÕt r»ng ®èi víi ®ång chÝ ®ã th× tèt h¬n hÕt lµ ë l¹i trong hoµn c¶nh ®· quen thuéc cña gia ®×nh, n¬i ®ång chÝ ®−îc ®¶m b¶o sù ch¨m sãc cÇn thiÕt, vµ ®ång chÝ høa "hµng tuÇn sÏ ®Õn Ca-si-ra hoÆc ®Õn biÖt thù "H¶i ¢u" 2- 3 ngµy...".

Nh©n chÕ ®é ®−îc quy ®Þnh ®èi víi A. §. Txi-u-ru-pa, ngµy 26 th¸ng Giªng 1922 L. A. Ph«-ti-ª-va ®· viÕt cho V. A. Xm«-li-a-ni-nèp: "T«i th«ng b¸o yªu cÇu døt kho¸t cña V. I. Lª-nin: nh÷ng cuéc nãi chuyÖn vÒ c«ng viÖc b»ng ®iÖn tho¹i hoÆc trùc tiÕp víi ®ång chÝ Txi-u-ru-pa chØ ®−îc phÐp trong nh÷ng giê lµm viÖc ®· ®−îc quy ®Þnh nghiªm ngÆt cho ®ång chÝ ®ã, tøc lµ ph¶i tõ 12 giê ®Õn 2 giê chiÒu" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ―169.

218 Th− c«ng bè ë ®©y lµ ®Ó tr¶ lêi b¸o ço cña L. §. T¬-rèt-xki nãi r»ng t¹i héi nghÞ thanh niªn, n¬i mµ T¬-rèt-xki ®· ®äc b¸o ço, cã

Chó thÝch

770

Guèc-vÝch, mét tªn men-sª-vÝch, ®· ph¸t biÓu ý kiÕn, tªn nµy vin vµo nh÷ng lêi ph¸t biÓu cña V. I. Lª-nin vÒ chñ nghÜa t− b¶n nhµ n−íc ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng chÝnh s¸ch kinh tÕ míi lµ sù quay trë vÒ chñ nghÜa t− b¶n. ―169.

219 VÊn ®Ò vÒ chñ nghÜa t− b¶n nhµ n−íc ®· ®−îc V. I. Lª-nin tr×nh bµy râ rµng trong b¸o ço chÝnh trÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vµ trong lêi kÕt luËn vÒ b¸o ço ®ã t¹i §¹i héi XI cña ®¶ng còng nh− trong khi tr¶ lêi c©u hái cña phãng viªn b¸o "Ng−êi b¶o vÖ Man-tse-xt¬", trong b¸o ço t¹i §¹i héi IV Quèc tÕ céng s¶n vµ trong bµi "Bµn vÒ chÕ ®é hîp t¸c x·" (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 101 - 103, 140 - 145, 304 - 305, 323 - 329, 425 - 427). ― 170.

220 Trong bøc th− ®−îc nh¾c ®Õn ë ®©y, G. I-a. X«-c«n-ni-cèp ®· kh¼ng ®Þnh viÖc cÇn ph¶i c¶i tæ Côc b¶o qu¶n tµi s¶n quý nhµ n−íc cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga thµnh Côc ngo¹i tÖ. Nãi ®Õn viÖc c¶i tæ Êy, X«-c«n-ni-cèp ®Ò nghÞ cö mét çn bé ë cÊp cao h¬n so víi chñ nhiÖm Côc b¶o qu¶n tµi s¶n quý cña nhµ n−íc lµ N. A. Ba-sa, ®Ó phô tr¸ch Côc ngo¹i tÖ. X«-c«n-ni-cèp còng ®Ò cËp çc vÊn ®Ò c¶i tæ ng©n s¸ch.

KÌm theo th− cña X«-c«n-ni-cèp, cã mÊy ch÷ cña L. A. Ph«-ti-ª-va viÕt ― "Do X«-c«n-ni-cèp göi" cã tr×nh bµy tãm t¾t néi dung bøc th− cña X«-c«n-ni-cèp. Trong th− ng¾n nµy, V. I. Lª-nin g¹ch d−íi b»ng hai g¹ch çc ch÷ "Do X«-c«n-ni-cèp göi" vµ ë phÝa bªn ph¶i ë gãc trªn còng viÕt: "Göi Ph«-ti-ª-va: ®Ó l−u tr÷ cïng víi th− tr¶ lêi cña t«i. 24/I. Lª-nin". ― 170.

221 §©y lµ nãi ®Õn nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 20 th¸ng Giªng 1922 vÒ vÊn ®Ò chËm trÔ trong viÖc mua l−¬ng thùc ë n−íc ngoµi. ― 171.

222 Th− cña C. B. Ra-®Õch ch−a t×m thÊy. ― 173.

223 V. I. Lª-nin nãi ®Õn c«ng hµm cña ChÝnh phñ n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga göi çc chÝnh phñ Anh, Ph¸p, ý, NhËt vµ Mü ®Ò ngµy 28 th¸ng M−êi 1921 cã ch÷ ký cña bé tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i giao G. V. Tsi-tsª-rin (xem "Çc v¨n kiÖn vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn-x«", t. IV, M¸t-xc¬-va, 1960, tr. 445 - 448;

Chó thÝch

771

nh÷ng nhËn xÐt cña V. I. Lª-nin vÒ dù th¶o c«ng hµm, xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 230 - 234). ― 174.

224 §iÒu kho¶n thø nhÊt trong nghÞ quyÕt vÒ viÖc triÖu tËp héi nghÞ kinh tÕ

quèc tÕ ë Giª-n¬ ®−îc th«ng qua vµo ngµy 6 th¸ng Giªng 1922 t¹i héi nghÞ Ca-n¬ cña Héi ®ång tèi cao khèi §ång minh, tuyªn bè r»ng: "Çc d©n téc kh«ng thÓ tù giµnh cho m×nh quyÒn ra lÖnh cho nh÷ng d©n téc kh¸c ph¶i chÊp nhËn nh÷ng nguyªn t¾c mµ hä ph¶i dùa vµo ®ã ®Ó tæ chøc chÕ ®é së h÷u cña m×nh, ®êi sèng kinh tÕ trong n−íc vµ h×nh thøc tæ chøc chÝnh quyÒn cña m×nh. VÒ mÆt nµy, mçi d©n téc ®Òu cã quyÒn chän cho m×nh mét chÕ ®é mµ hä −a thÝch h¬n" ("Çc v¨n kiÖn vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn-x«", t. V, M¸t-xc¬-va, 1961, tr. 58). Còng xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 454. ― 174.

225 Th¸ng Hai 1922, V. I. Lª-nin ®· so¹n xong nh÷ng chØ thÞ chi tiÕt cho

®oµn ®¹i biÓu x«-viÕt t¹i Héi nghÞ Giª-n¬, nh÷ng chØ thÞ nµy ®· ®−îc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga chÊp nhËn (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 457 - 460, 465 - 466, 469 - 471, 472 - 473, 481 - 482, 498 - 501). ―174.

226 §©y lµ nãi vÒ nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 20 th¸ng Giªng 1922: "Kh«ng ph¶n ®èi ®Ò nghÞ cña ®ång chÝ Tsi-tsª-rin vÒ viÖc ®−a Xu-kha-nèp vµ I-oãc-®an-xki lµm "nh÷ng chuyªn viªn" tham gia c«ng t¸c chuÈn bÞ" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 174.

227 Th− nµy viÕt nh©n cã bøc ®iÖn hái ý kiÕn göi cho Bé d©n ñy ngo¹i

th−¬ng, cña ®¹i diÖn th−¬ng m¹i n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë §øc lµ B. X. Xt«-m«-ni-a-cèp. Trong khi b¸o ço r»ng C«ng ty cæ phÇn chuyªn chë hµng hãa ®−êng thñy Ham-bua - Mü ®· tháa thuËn víi c«ng-xoãc-xi-om Mü cña Ha-ri-man vÒ viÖc chuyÓn cho c«ng-xoãc-xi-om nµy mét nöa thuéc phÇn cña nã trong C«ng ty vËn t¶i Nga - §øc, Xt«-m«-ni-a-cèp hái lµ cã nªn t¸n thµnh ®iÒu ®ã hay kh«ng. Thø tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i

Chó thÝch

772

th−¬ng A. M. Lª-gia-va, trong th− göi V. I. Lª-nin ngµy 14 th¸ng Giªng 1922, ®· ph¸t biÓu ý kiÕn r»ng ®iÒu ®ã cã lîi kh«ng nh÷ng cho C«ng ty cæ phÇn Ham-bua - Mü mµ cßn cho c¶ n−íc Nga x«-viÕt n÷a, bëi v× ®ã lµ "mét sù kiÖn rÊt lín, mét hiÖp nghÞ bu«n b¸n ®Çu tiªn cña chóng ta víi t− b¶n Mü" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

C«ng ty vËn t¶i Nga - §øc ®−îc thµnh lËp trªn c¬ së nghÞ ®Þnh th− ký ngµy 13 th¸ng N¨m 1921 ë BÐc-lanh gi÷a ®¹i diÖn th−¬ng m¹i cña Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga B. X. Xt«-m«-ni-a-cèp víi ñy viªn ban qu¶n trÞ C«ng ty cæ phÇn chuyªn chë hµng hãa ®−êng thñy Ham-bua - Mü lµ viªn gi¸m ®èc Tª-«-®« RÝt-t¬ (xem "Çc v¨n kiÖn vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn-x«", t. IV, M¸t-xc¬-va, 1960, tr. 114 - 119). ― 175.

228 §©y lµ nãi vÒ ®Ò nghÞ cña c«ng ty "Phri-®rÝch Cróp ë Ðt-xen" vÒ viÖc dµnh cho nã hîp ®ång t« nh−îng 50 ngh×n ®ª-xi-a-ti-na ®Êt.

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 334 vµ 393. ― 176. 229 Th− ng¾n c«ng bè ë ®©y ®−îc viÕt d−íi bøc th− cña G. V. Tsi-tsª-ri

ngµy 20 th¸ng Giªng 1922. Tsi-tsª-rin ®· b¸o ço víi V. I. Lª-nin: "... nÕu ng−êi Mü cø kh¨ng kh¨ng ®ßi representative institutions (nh÷ng c¬ quan ®¹i diÖn. ― BT.), th× ®ång chÝ cã nghÜ r»ng cã thÓ ®−a vµo HiÕn ph¸p cña chóng ta mét sù söa ®æi nhá ®Ó cã ®−îc sù ®Òn bï kh¶ quan kh«ng..?". Lª-nin g¹ch d−íi mÊy ch÷ "cã thÓ" b»ng 4 g¹ch, ®¸nh 3 dÊu hái ë ngoµi lÒ vµ viÕt: "®iªn rå!!" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 177.

230 ViÕt trªn th− ng¾n cña S. M. Ma-nu-tsa-ri-an-tx¬, trong ®ã bµ nµy

th«ng b¸o vÒ viÖc göi cho V. I. Lª-nin çc sè 8 vµ 9 t¹p chÝ "Xmª-na Vª-kh¬". ― 178.

231 Ngµy 2 th¸ng Hai 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua nghÞ quyÕt nãi r»ng çc vÊn ®Ò cã quan hÖ mét çch c¨n b¶n ®Õn chÝnh s¸ch tµi chÝnh cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga hoÆc lµ ®−îc ®−a ra ®Ó Bé chÝnh trÞ quyÕt ®Þnh, ®Òu ph¶i ®−îc xem xÐt tr−íc bëi bé ba gåm G. I-a. X«-c«n-ni-cèp. A. M. Cra-xn«-sª-cèp vµ E. A. Prª-«-bra-gien-xki. ― 179.

Chó thÝch

773

232 Ngµy 28 th¸ng Giªng 1922, trong th− göi V. I. Lªnin, G. I-a. X«-c«n-ni-cèp b¸o ço r»ng ngµy 27 th¸ng Giªng héi nghÞ çc chuyªn gia vÒ nh÷ng vÊn ®Ò tµi chÝnh ®· th¶o luËn nh÷ng ®Ò nghÞ cña X«-c«n-ni-cèp vÒ viÖc tù do l−u th«ng vµng. VÒ ý kiÕn cña çc chuyªn gia, X«-c«n-ni-cèp viÕt r»ng: "ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc vÉn ch−a kÕt thóc th¶o luËn çc ®iÓm cña t«i nãi vÒ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. §ang yªu cÇu kÕt luËn cña Prª-«-bra-gien-xki vµ cña Cra-xn«-sª-cèp" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Nh©n b¸o ço ®ã cña X«-c«n-ni-cèp, ngµy 30 th¸ng Giªng Lª-nin l¹i mét lÇn n÷a viÕt th− cho ®ång chÝ ®ã (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 243). ― 180.

233 Ngµy 31 th¸ng Giªng 1922, I. T. Xmin-ga b¸o ço vÒ cuéc nãi chuyÖn gi÷a ®ång chÝ ®ã vµ B. X. Xt«-m«-ni-a-cèp víi çc ®¹i diÖn cña "Deutsche Bank" vÒ çc t« nh−îng dÇu má, ®· viÕt r»ng: "... Chóng t«i ®· tá ý t¸n thµnh vÒ nguyªn t¾c lµ tiÕn hµnh nh÷ng cuéc ®µm ph¸n vÒ toµn bé vïng Gr«-d¬-n−i vµ vÒ vïng Bi-bi - Ai-b¸t ë Ba-cu". Xmin-ga yªu cÇu cho chØ thÞ vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn cña cuéc ®µm ph¸n. Nh»m môc ®Ých xóc tiÕn c«ng viÖc nµy, Xmin-ga ®Ò nghÞ trao cho ®ång chÝ Êy, N. N. Cre-xtin-xki, A. I. R−-cèp vµ B. X. Xt«-m«-ni-a-cèp ®−îc quyÒn ký hîp ®ång vµ sau ®ã sÏ tr×nh hîp ®ång lªn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy chuÈn y. Th− cã c¶ ch÷ ký cña Cre-xtin-xki (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c- Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 181.

234 §©y lµ nãi héi nghÞ toµn thÓ më réng lÇn thø nhÊt cña Ban chÊp

hµnh Quèc tÕ céng s¶n. V. I. Lª-nin ®· kh«ng viÕt ®Ò c−¬ng. Héi nghÞ toµn thÓ häp tõ ngµy 21 th¸ng Hai ®Õn ngµy 4 th¸ng

Ba 1922. Héi nghÞ ®· kh¼ng ®Þnh ®Ò c−¬ng cña Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n "VÒ mÆt trËn c«ng nh©n thèng nhÊt vµ vÒ th¸i ®é ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n hiÖn tham gia Quèc tÕ II, II ½ vµ Quèc tÕ Am-xtÐc-®am còng nh− ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n ®ang ñng hé çc tæ chøc v« chÝnh phñ - c«ng ®oµn chñ nghÜa" ®· ®−îc chÊp nhËn vµo th¸ng Ch¹p 1921 (xem "Quèc tÕ céng s¶n", sè 20, 1922). ― 182.

235 V. I. Lª-nin lóc nµy ®ang nghØ ch÷a bÖnh. ― 182.

Chó thÝch

774

236 V. I. Lª-nin nãi ®Õn "§Ò c−¬ng b¸o ço vÒ s¸ch l−îc cña §¶ng céng s¶n Nga" do Ng−êi chuÈn bÞ cho §¹i héi III Quèc tÕ céng s¶n (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 3-14). ―183.

237 §©y lµ nãi bøc th− cña T«n DËt-tiªn ®Ò ngµy 28 th¸ng T¸m 1921 göi cho G. V. Tsi-tsª-rin, trong ®ã «ng nµy cho biÕt vÒ t×nh h×nh ë Trung-quèc, vÒ viÖc «ng ®−îc bÇu lµm tæng thèng ChÝnh phñ quèc d©n. Cuèi bøc th−, T«n DËt-tiªn viÕt: "T«i hÕt søc quan t©m ®Õn sù nghiÖp cña ngµi, vµ ®Æc biÖt lµ viÖc tæ chøc ra çc X«-viÕt cña çc ngµi, qu©n ®éi vµ nÒn gi¸o dôc cña çc ngµi. T«i rÊt muèn biÕt tÊt c¶ nh÷ng g× mµ ngµi vµ nh÷ng ngµi kh¸c cã thÓ cho t«i biÕt vÒ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu Êy, ®Æc biÖt lµ vÒ gi¸o dôc. Còng gièng nh− M¸t-xc¬-va, t«i muèn lµm cho c¬ së cña n−íc Céng hßa Trung-hoa ¨n s©u vµo trong trÝ tuÖ cña thÕ hÖ trÎ ― nh÷ng ng−êi lao ®éng t−¬ng lai.

T«i xin göi ®Õn ngµi vµ ng−êi b¹n cña t«i lµ Lª-nin còng nh− tÊt c¶ nh÷ng ai ®· cèng hiÕn nhiÒu nh− vËy cho sù nghiÖp tù do cña con ng−êi, nh÷ng lêi chóc mõng tèt ®Ñp nhÊt" (xem "Ng−êi b«n-sª-vÝch", sè 19, 1950, tr. 46 - 48). Sau khi chuyÓn bøc th− ®ã cho V. I. Lª-nin ngµy 6 th¸ng M−êi mét 1921, G. V. Tsi-tsª-rin ®· hái Lª-nin lµ Ng−êi cã quen biÕt riªng víi T«n DËt-tiªn kh«ng. H«m sau Lª-nin ®· tr¶ lêi cho Tsi-tsª-rin r»ng Ng−êi ch−a gÆp T«n DËt-tiªn vµ cho ®Õn nay hai ng−êi ch−a cã th− tõ g× víi nhau. ― 184.

238 "Hai nh©n vËt" ― hai ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc v¹ch ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cho çc phiªn häp Bé chÝnh trÞ, ®· xem xÐt tr−íc çc tµi liÖu chuÈn bÞ cho çc phiªn häp vµ trong mét sè tr−êng hîp ®· ®Ò xuÊt nh÷ng kÕt luËn cña m×nh. ― 184.

239 Ngµy 3 th¸ng Ch¹p 1921, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga quyÕt ®Þnh V. I. Lª-nin ph¶i ®i nghØ; Lª-nin b¾t ®Çu nghØ tõ ngµy 6 th¸ng Ch¹p. ― 185.

240V¨n kiÖn nµy ®· ®−îc viÕt ë phÝa trªn v¨n b¶n bøc th− cña N. M. £-g«-rèp, nguyªn lµ mét ñy viªn trong ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi t¹i §u-ma nhµ n−íc III. £-g«-rèp ®Ò nghÞ ®−îc gÆp ®Ó trao ®æi vÒ t×nh h×nh c«ng nghiÖp khai kho¸ng; ®ång chÝ nµy cho r»ng ®em chia nhá c«ng nghiÖp khai kho¸ng cho çc c¬ quan kh¸c nhau qu¶n lý lµ kh«ng ®óng.

Chó thÝch

775

Sau nµy, vµo th¸ng Ba 1922, khi lµm viÖc ë Pª-t¬-r«-gr¸t, N. M. £-g«-rèp ®· ®Õn chç héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ nãi chuyÖn víi N. P. Goãc-bu-nèp. Cuéc nãi chuyÖn ®· ®−îc ghi tèc ký. Bøc th− cña £-g«-rèp cïng víi th− ng¾n c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin vµ b¶n tèc ký ®−îc dÞch l¹i ®Òu ®−îc göi ®Õn hái ý kiÕn cña G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki vµ tæng côc tr−ëng Tæng côc c«ng nghiÖp khai kho¸ng thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao lµ V. M. XvÐc-®lèp. Ngµy 11 th¸ng Ba 1922, Goãc-bu-nèp ®· viÕt trong bøc th− kÌm theo göi cho Cr¬-gi-gia-nèp-xki: "T«i chuyÓn cho ®ång chÝ th− cña c«ng d©n £-g«-rèp kÌm theo quyÕt ®Þnh cña Vla-®i-mia I-lÝch vµ b¶n tèc ký ng¾n b¸o ço miÖng cña £-g«-rèp. T«i ®Ò nghÞ ®ång chÝ xem qua vµ ph¸t biÓu ý kiÕn cña m×nh trong mÊy dßng" (mét bøc th− víi néi dung t−¬ng tù ®· ®−îc göi cho V. M. XvÐc-®lèp.

Trong mét bµi ph¸t biÓu ý kiÕn ng¾n gän, Cr¬-gi-gia-nèp-xki ®· nªu râ r»ng trong viÖc tæ chøc nÒn c«ng nghiÖp khai kho¸ng qu¶ kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶ ®Òu tèt ®Ñp. ViÖc ®em chia nã cho hai ngµnh qu¶n lý, tr−íc ®©y ®· cã lý do x¸c ®¸ng, nh−ng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn míi, Cr¬-gi-gia-nèp-xki viÕt, cÇn ph¶i xem xÐt l¹i vÊn ®Ò Êy, vµ ë ®©y "nh÷ng sù tho¶ hiÖp víi tinh thÇn mµ ®ång chÝ £-g«-rèp mong nuèn lµ cã thÓ cã ®−îc".

XvÐc-®lèp ®· tá ý t¸n thµnh ý kiÕn cña £-g«-rèp vµ ®· th«ng b¸o vÒ nh÷ng biÖn ph¸p ®· ®−îc thi hµnh ®Ó hîp nhÊt ngµnh c«ng nghiÖp khai kho¸ng. §ång chÝ ®ã còng viÕt r»ng hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý c«ng nghiÖp khai kho¸ng mµ nh÷ng ng−êi do N. M. £-g«-rèp nªu tªn ®· tham gia x©y dùng ®· ®−îc trï ®Þnh; XvÐc-®lèp viÕt r»ng ph Çn lín nh÷ng ng−êi nµy hiÖn gi÷ nh÷ng chøc vô träng tr¸ch trong c«ng nghiÖp khai kho¸ng (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 185.

241 V. A. Çc-pin-xki håi ®ã lµ biªn tËp viªn b¸o "N«ng d©n nghÌo", sau nµy trong håi ký cña m×nh, nhan ®Ò "V. I. Lª-nin lµ l·nh tô, ®ång chÝ, con ng−êi", ®· viÕt: "Vla-®i-mia I-lÝch ®¸nh gi¸ cao çc bøc th− cña n«ng d©n göi cho b¸o "N«ng d©n nghÌo". ― ChÝnh ®ã lµ nh÷ng v¨n kiÖn ch©n chÝnh mang tÝnh chÊt con ng−êi! Qu¶ lµ t«i ch−a hÒ nghe ®−îc ®iÒu ®ã trong bÊt cø mét b¶n b¸o ço nµo! ― Vla-®i-mia I-lÝch ®· nãi víi t«i nh− thÕ khi t«i, víi t− çch biªn tËp viªn b¸o "N«ng d©n nghÌo", ®· mang nh÷ng bøc th− cña n«ng d©n ®Õn cho Ng−êi". Çc-pin-xki nhí l¹i r»ng sau mét trong nh÷ng cuéc nãi chuyÖn vµo mïa ®«ng 1920 - 1921. Lª-nin ®ßi "tr×nh mét

Chó thÝch

776

b¶n b¸o ço tØ mØ vÒ t×nh h×nh ë n«ng th«n víi nh÷ng ®o¹n trÝch dÉn tõ th− cña n«ng d©n", vµ vÒ sau Ng−êi "®· ®ßi nh÷ng b¶n b¸o ço th−êng xuyªn cña b¸o "N«ng d©n nghÌo"" ("Håi ký vÒ V. I. Lª-nin", ph. 2, M¸t-xc¬-va, 1957, tr. 699). ― 186.

242 Vµo th¸ng Ba, sau khi nhËn ®−îc mét b¶n ph©n tÝch th− cña n«ng d©n göi cho b¸o "N«ng d©n nghÌo", V. I. Lª-nin ®· göi b¶n ph©n tÝch ®ã cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, trªn ®ã Ng−êi ghi nh− sau: "Göi ®ång chÝ M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ biÕt. 23. III. Lª-nin. Sau ®ã t«i yªu cÇu tr¶ l¹i cho t«i. Lª-nin (sau ®ã chuyÓn cho R−-cèp vµ Txi-u-ru-pa)" ("Nh÷ng vÊn ®Ò lÞch sö §¶ng céng s¶n Liªn-x«", 1960, sè 3, tr. 125 - 126). ― 187.

243 V¨n kiÖn nµy lµ ®Ó tr¶ lêi th− cña phã chñ tÞch ñy ban dÆc biÖt toµn

Nga I. X. Un-slÝch-t¬ ®Ò ngµy 26 th¸ng Giªng 1922, trong ®ã Un-slÝch-t¬, trong khi b¶o vÖ dù th¶o ®iÒu lÖ míi vÒ ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga do ban l·nh ®¹o ñy ban nµy x©y dùng, ®· ®ßi cø ®Ó cho ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga cã nh÷ng chøc n¨ng trõng ph¹t. Bøc th− nµy ®−îc nãi ®Õn trong håi ký cña Un-slÝch-t¬ vÒ V. I. Lª-nin. Më ®Çu bøc th−, Un-slÝch-t¬ tr×nh bµy nh− sau: "Lª-nin kh«ng t¸n thµnh nh÷ng lý lÏ cña t«i vµ ®· tr¶ lêi t«i. Trong th− tr¶ lêi, Ng−êi nãi r»ng nh÷ng ®Ò nghÞ cña t«i cã thÓ vµ cÇn ®−îc thùc hiÖn kh«ng ph¶i b»ng con ®−êng cña t«i, mµ th«ng qua mét b¶n dù th¶o cña mét tiÓu ban thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng". Un-slÝch-t¬ viÕt tiÕp: "KÕt thóc bøc th− nµy, Lª-nin chØ thÞ r»ng trªn c¬ së nh÷ng nghÞ quyÕt cña tiÓu ban cña Bé chÝnh trÞ "cã thÓ vµ ph¶i ®¹t ®−îc viÖc t¨ng c−êng tèc ®é vµ uy lùc cña viÖc trÊn ¸p"" ("Nh÷ng vÊn ®Ò lÞch sö §¶ng céng s¶n Liªn-x«", 1965, sè 4, tr. 97).

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 80. ― 187. 244 Ngµy 28 th¸ng Giªng 1922, I-u. V. L«-m«-n«-xèp göi qua ®iÖn tho¹i

mét bøc ®iÖn b¸o ço víi V. I. Lª-nin r»ng cuéc häp víi G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki, gi¸o s− L. C. Ram-din vµ phã tr−ëng Ban kü thuËt Bé d©n ñy giao th«ng lµ P. X. I-a-nu-sÐp-xki vÒ viÖc chÕ t¹o çc ®Çu m¸y ®i-ª-den, ®· ®−îc tiÕn hµnh ë chç L«-m«-n«-xèp.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 242. ― 188. 245 §©y lµ nãi b¶n th¶o cuèn s¸ch cña A. A. G«-rÐp "§iÖn khÝ hãa n−íc

Ph¸p". ― 188.

Chó thÝch

777

246 V. I. Lª-nin nãi ®Õn cuèn s¸ch "Der Zukunftstaat. Produktion und Konsum im Sozialstaat" ("Nhµ n−íc cña t−¬ng lai. S¶n xuÊt vµ tiªu dïng trong nhµ n−íc x· héi chñ nghÜa") cña gi¸o s− kinh tÕ chÝnh trÞ häc §øc tªn lµ Çc-l¬ Ban-lèt. B¶n dÞch ra tiÕng Nga cña cuèn s¸ch ®· ®−îc xuÊt b¶n n¨m 1920. Trong bµi "VÒ kÕ ho¹ch kinh tÕ thèng nhÊt", V. I. Lª-nin ®· viÕt vÒ t¸c phÈm ®ã cña Ban-lèt nh− sau: "¤ng ta ®· v¹ch ra mét kÕ ho¹ch khoa häc nh»m c¶i t¹o toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n cña §øc theo h−íng x· héi chñ nghÜa. ë n−íc §øc t− b¶n chñ nghÜa, kÕ ho¹ch ®ã lµ mét kÕ ho¹ch l¬ löng trªn kh«ng, lµ nh÷ng c©u v¨n n»m chÕt trªn giÊy, lµ c«ng viÖc cña mét ç nh©n ®¬n ®éc" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 42, tr. 430). ― 189.

247 Cuèn s¸ch cña A. G«-rÐp "§iÖn khÝ hãa n−íc Ph¸p" ph¸t hµnh vµo ®Çu n¨m 1922. V. I. Lª-nin kh«ng viÕt lêi tùa cho cuèn s¸ch ®ã. VÒ viÖc ®iÖn khÝ hãa n−íc Ph¸p, V. I. Lª-nin ®· viÕt vµo th¸ng Ch¹p 1921 trong nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt cña m×nh "Bµn vÒ luËn c−¬ng ruéng ®Êt cña §¶ng céng s¶n Ph¸p"; nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt nµy ®· ®−îc c«ng bè vµo n¨m 1922 trªn t¹p chÝ "Quèc tÕ céng s¶n", sè 20 (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 346 - 347). ― 189.

248 V. I. Lª-nin ®· viÕt th− ng¾n c«ng bè ë ®©y nh©n b¶n b¸o ço cña B¸ch hãa tæng hîp quèc doanh vÒ ho¹t ®éng trong hai th¸ng vµ nh©n cã th− b¸o ço cña cöa hµng tr−ëng B¸ch hãa tæng hîp quèc doanh lµ A. A. Bi-ª-lèp vÒ nh÷ng kÕ ho¹ch s¾p tíi cña B¸ch hãa tæng hîp quèc doanh vµ viÖc cÇn ph¶i t¨ng thªm vèn cña cöa hµng.

Ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy tµi chÝnh, sau khi th¶o luËn yªu cÇu cña ban qu¶n trÞ B¸ch hãa tæng hîp quèc doanh, ®· quyÕt ®Þnh t¨ng thªm 3 triÖu vèn cho cöa hµng b»ng tµi s¶n thùc tÕ ®· quyÕt ®Þnh thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p gióp ®ì ho¹t ®éng th−¬ng nghiÖp cña cöa hµng.

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 86 vµ 261. ― 190. 249 V¨n kiÖn nµy ®−îc viÕt trªn bøc ®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i do I-u. V.

L«-m«-n«-xèp göi cho V. I. Lª-nin ngµy 28 th¸ng Giªng 1922. B¸o ço vÒ cuéc häp ngµy 28 th¸ng Giªng víi G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki, L. C. Ram-din vµ kü s− P. X. I-a-nu-sÐp-xki vÒ vÊn ®Ò chÕ t¹o hai ®Çu m¸y ®i-ª-den vµ kh«ng t¸n thµnh ý kiÕn cña hä nãi r»ng kh«ng thÓ xóc tiÕn viÖc gi¶i quyÕt nhiÖm vô nµy, L«-m«-n«-xèp ®· viÕt r»ng: "Cuéc thi tæ chøc trong thêi h¹n 1 n¨m r−ìi lµ mét sù

Chó thÝch

778

tr× ho·n míi. Theo t«i, cÇn ph¶i b¾t tay kh«ng chËm trÔ vµo viÖc chÕ t¹o 2 ®Çu m¸y ®i-ª-den ®Çu tiªn, mét theo ®å ¸n cña Sª-lª-x¬, mét theo ý ®Þnh cña Hen-man". (Lª-nin ®¸nh dÊu nh÷ng dßng nµy ë bªn ph¶i b»ng 3 g¹ch däc vµ viÕt: "NB", vµ g¹ch 2 g¹ch d−íi nh÷ng ch÷ "b¾t tay kh«ng chËm chÔ".)

Ngµy 3 th¸ng Hai 1922, chñ nhiÖm ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki, trong mét th− b¸o ço tØ mØ ®· b¸o ço víi V. I. Lª-nin tiÕn tr×nh thùc hiÖn nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ngµy 4 th¸ng Giªng 1922 vÒ nh÷ng ®Çu m¸y ®i-ª-den (xem chó thÝch 176).

ThÊy r»ng bªn c¹nh viÖc chÕ t¹o çc ®Çu m¸y ®i-ª-den theo çc ®å ¸n cña Nga, cÇn ph¶i më mét cuéc thi quèc tÕ, ®ång chÝ Êy viÕt r»ng c«ng viÖc ®· ®−îc më réng theo hai h−íng: ®Ò xuÊt nh÷ng ®iÒu kiÖn cña mét cuéc thi quèc tÕ vµ "x©y dùng nh÷ng ®å ¸n ph¸c th¶o cña nh÷ng ®Çu m¸y ®i-ª-den ®Ó tiÕp ®ã chÕ t¹o b»ng çch giao ®¬n ®Æt hµng cho çc nhµ m¸y" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Ngµy 10 th¸ng Ba 1922, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng th«ng qua nh÷ng ®iÒu kiÖn cña mét cuéc thi nh»m chÕ t¹o ®Çu m¸y ®i-ª-den cho n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga do ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc cïng víi ViÖn kü thuËt nhiÖt vµ Bé d©n ñy giao th«ng phèi hîp x©y dùng, vµ quy ®Þnh thêi h¹n cña cuéc thi kÕt thóc vµo ngµy 1 th¸ng Ba 1924.

V. I. Lª-nin rÊt coi träng lo¹i ®Çu m¸y ®i-ª-den. VÒ ®iÒu nµy, ngµy 29 th¸ng N¨m 1925, V. V. Ph«-min ®· viÕt nh− sau: "T«i cßn nhí r»ng, vÒ vÊn ®Ò nµy, t¹i phiªn häp cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng, Vla-®i-mia I-lÝch ®· ph¸c ra mét lo¹t ý kiÕn bæ Ých trong çch ®Æt vÊn ®Ò theo tinh thÇn thùc tiÔn, ®Ó chÕ t¹o çc ®Çu m¸y ®i-ª-den, qua ®ã, Ng−êi phª ph¸n kÞch liÖt çch ®Æt vÊn ®Ò nµy theo lèi gi¸o s− cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc. Theo t«i nhí ®−îc, th× nh÷ng ý kiÕn s¬ th¶o ®ã ®· ®−îc viÕt trªn b¶n dù th¶o cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc vÒ tæ chøc cuéc thi" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). Nh÷ng ý kiÕn cña Lª-nin mµ Ph«-min nh¾c ®Õn, hiÖn ch−a t×m thÊy.

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 173 vµ 239. ― 190. 250 Ngµy 30 th¸ng Giªng 1922, ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy tµi chÝnh ®·

chÊp nhËn çch diÔn ®¹t çc ®iÓm ®Ò nghÞ vÒ l−u th«ng tiÒn tÖ mµ héi

Chó thÝch

779

nghÞ çc chuyªn gia ®· chÊp nhËn, vµ ®· v¹ch ra mét lo¹t biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn nh÷ng ®iÓm ®Ò nghÞ ®ã. NghÞ quyÕt cña ban l·nh ®¹o ®· ®−îc göi cho tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga.

A. M. Cra-xn«-sª-cèp vµ E. A. Prª-«-bra-gien-xki, sau khi ph¸t biÓu trong ý kiÕn cña m×nh ― nh÷ng ý kiÕn nµy ®· ®−îc göi cho V. I. Lª-nin ― mét sè nhËn xÐt vÒ dù th¶o cña G. I-a. X«-c«n-ni-cèp vÒ tù do l−u th«ng vµng, nãi chung ®· t¸n thµnh nh÷ng ®Ò nghÞ cña X«-c«n-ni-cèp.

X«-c«n-ni-cèp còng ®· göi cho Lª-nin "ý kiÕn vÒ nh÷ng biÖn ph¸p dù ®Þnh cho thi hµnh nh»m më réng viÖc dù to¸n vµ l−u th«ng çc lo¹i tiÒn giÊy x«-viÕt", ý kiÕn nµy do gi¸o s− A. A. Ma-nu-i-lèp viÕt ngµy 3 th¸ng Hai 1922.

S¾c lÖnh "VÒ l−u th«ng vµng, b¹c, b¹ch kim, çc ®¸ quý vµ ngo¹i tÖ" ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua ngµy 4 th¸ng T− 1922 vµ ®· ®−îc c«ng bè trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" ngµy 9 th¸ng T− 1922. ― 192.

251 Ngµy 29 th¸ng Giªng 1922, çc b¸o ®Òu ®¨ng hai bøc ®iÖn v« tuyÕn viÔn th«ng cña bé tr−ëng Bé ngo¹i giao ý T«-rÐt-ta göi cho G. V. Tsi-tsª-rin ®Ò ngµy 22 th¸ng Giªng ®Ó tr¶ lêi c©u hái cña G. V. Tsi-tsª-rin vÒ ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña Héi nghÞ Giª-n¬ vµ ®Ò ngµy 27 th¸ng Giªng ― vÒ thµnh phÇn cña héi nghÞ. Bøc ®iÖn thø hai b¸o tin r»ng theo nghÞ quyÕt cña Héi ®ång tèi cao häp ë Ca-n¬, th× "ngoµi çc n−íc tham gia Héi ®ång tèi cao vµ n−íc Nga, tÊt c¶ çc n−íc ch©u ¢u ®· ®−îc c«ng nhËn trªn ph¸p lý" ®Òu ®−îc mêi tham dù héi nghÞ ("Çc v¨n kiÖn vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn-x«", t. V, M¸t-xc¬-va, 1961, tr. 59). "§iÒu gi¶i thÝch" ®ã cña T«-rÐt-ta ®· ®−îc mét sè giíi coi nh− lµ mêi ®Õn héi nghÞ c¶ çc chÝnh phñ b¹ch vÖ ®· bÞ trôc xuÊt nh− chÝnh phñ cña C«n-ts¾c vµ §ª-ni-kin, chÝnh phñ men-sª-vÝch Gru-di-a, chÝnh phñ §a-sn¾c ë ¸c-mª-ni-a vµ chÝnh phñ Mu-xa-v¸t ë A-dÐc-bai-gian, v. v. (nh÷ng chÝnh phñ nµy tr−íc ®©y ®· ®−îc khèi §ång minh c«ng nhËn, vµ sù c«ng nhËn nµy ch−a bÞ hñy bá). Nh©n viÖc nµy, L. §. T¬-rèt-xki ®Ò nghÞ ra mét tuyªn bè kiªn quyÕt nªu râ r»ng viÖc mêi çc tæ chøc ph¶n çch m¹ng l−u vong sÏ cã thÓ khiÕn cho n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga kh«ng thÓ tham gia mét thø héi nghÞ nh− vËy. ― 192.

252 Çc thñ lÜnh men-sª-vÝch ®· tæ chøc mét chiÕn dÞch ®éc ¸c nãi xÊu vµ vu khèng chèng n−íc Nga x«-viÕt, vu ço n−íc Nga x«-viÕt vi

Chó thÝch

780

ph¹m "d©n chñ", "quyÒn d©n téc tù quyÕt", ®uæi chÝnh phñ Gru-di-a "hîp ph¸p" (men-sª-vÝch) vµ "x©m chiÕm" Gru-di-a, v. v.. Nh©n Héi nghÞ Giª-n¬ s¾p häp, nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch ®· ®¶ kÝch kÞch liÖt n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga, b»ng çch ®ßi Hång qu©n rót khái Gru-di-a, tæ chøc tr−ng cÇu ý d©n ë ®ã, v. v.. Bän men-sª-vÝch Nga ®· ®−îc bän men-sª-vÝch l−u vong ñng hé.

L. §. T¬-rèt-xki ®· chuÈn bÞ mét cuèn s¸ch máng nh»m chèng l¹i nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch. Cuèn s¸ch nµy sÏ ph¶i ®−îc xuÊt b¶n c¶ b»ng nh÷ng thø tiÕng n−íc ngoµi.

Nh÷ng ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin c«ng bè ë ®©y, ®· ®−îc Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga th«ng qua.

Ngµy 1 th¸ng Hai 1922, G. V. Tsi-tsª-rin ®· göi cho çc ®¹i diÖn cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë ý vµ ë Anh mét bøc ®iÖn ®Ò nghÞ thi hµnh nh÷ng b−íc cÇn thiÕt ®Ó lo¹i bá nh÷ng sù hiÓu lÇm vÒ thµnh phÇn cña héi nghÞ vµ tuyªn bè r»ng "trong tr−êng hîp nÕu çc tæ chøc ph¶n çch m¹ng cña bän l−u vong, nh− bän §ª-ni-kin, PÕt-li-u-ra, men-sª-vÝch, §a-sn¾c, Mu-xa-v¸t ®−îc mêi ®Õn héi nghÞ, th× chóng ta hoµn toµn kh«ng thÓ tham gia héi nghÞ" ("Çc v¨n kiÖn vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn-x«", t. V, M¸t-xc¬-va, 1961, tr. 74). B¶n tr×nh bµy bøc ®iÖn nµy ®· ®−îc ®¨ng ngµy 2 th¸ng Hai 1922 trªn çc b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" vµ "Sù thËt". ― 192.

253 Ngµy 31 th¸ng Giªng 1922, V. I. Lª-nin ®· nhËn ®−îc th− cña G. E. Di-n«-vi-Ðp tr¶ lêi bøc th− cña Ng−êi ®Ò ngµy 26 th¸ng Giªng (xem v¨n kiÖn 232). Di-n«-vi-Ðp viÕt r»ng Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n kh«ng cã ý nãi ®Õn bµi ph¸t biÓu cña Lª-nin vÒ vÊn ®Ò mÆt trËn thèng nhÊt mµ chØ muèn nhËn ®−îc mét bµi b¸o cña Ng−êi vÒ ®Ò tµi Êy. Cßn bµi ph¸t biÓu cña Lª-nin vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi vµ vÒ nh÷ng kÕt qu¶ ®Çu tiªn cña chÝnh s¸ch ®ã, Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n cho lµ rÊt quan träng v× Quèc tÕ II vµ II ½ ®ang xuyªn t¹c ý nghÜa cña chÝnh chÝnh s¸ch kinh tÕ míi, do ®ã ®ang cæ ®éng chèng nh÷ng ng−êi céng s¶n.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 250. ― 193. 254 V. I. Lª-nin kh«ng viÕt mét bµi riªng vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi vµ

t×nh h×nh kinh tÕ cña n−íc nhµ. PhÇn ®Çu bµi "Bót ký cña mét nhµ chÝnh luËn" ch−a viÕt xong ®−îc dµnh ®Ó tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò

Chó thÝch

781

Êy (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44. tr. 510 - 512). ― 193 .

255 Gi¸o s− N. A. R«-gi¬-cèp bÞ b¾t vµo th¸ng Hai 1921 nh− lµ thµnh viªn cña ñy ban Pª-t¬-r«-gr¸t §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch. T¹i cuéc hái cung, R«-gi¬-cèp ®· tuyªn bè r»ng mÆc dï «ng ta t¸n thµnh quan ®iÓm cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch vÒ sù diÖt vong kh«ng thÓ tr¸nh khái cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt, nh−ng «ng kh«ng muèn tham gia cuéc ®Êu tranh chÝnh trÞ vµ cã ý ®Þnh rót khái ®¶ng men-sª-vÝch. V× thÕ, ñy ban ®Æc biÖt tØnh Pª-t¬-r«-gr¸t ®· ®Æt vÊn ®Ò th¶ «ng ta. Ngµy 31 th¸ng N¨m 1921, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· quyÕt ®Þnh kh«ng th¶ R«-gi¬-cèp.

Sau nµy R«-gi¬-cèp ®· ®−îc th¶ theo mét quyÕt ®Þnh cña §oµn chñ tÞch ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 507. ― 193. 256 I. X. Un-slÝch-t¬ ®· ®Ò nghÞ V. I. Lª-nin dù mét phiªn häp cña Bé

chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga häp ngµy 2 th¸ng Hai 1922 th¶o luËn vÊn ®Ò vÒ ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga, nghÜa lµ nh÷ng bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a ban l·nh ®¹o ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga vµ mét tiÓu ban do Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga thµnh lËp.

Ngµy 2 th¸ng Hai, Bé chÝnh trÞ ®· th«ng qua dù th¶o Quy ®Þnh vÒ gi¶i t¸n ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga vµ ñy nhiÖm cho Un-slÝch-t¬ tr×nh Bé chÝnh trÞ th«ng qua truíc b¶n quy ®Þnh vÒ côc b¶o vÖ chÝnh trÞ nhµ n−íc. Ngµy 6 th¸ng Hai 1922, §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®· th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò nµy (xem b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga", sè 30, ngµy 8 th¸ng Hai 1922).

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 80 vµ 238. ― 194. 257 "ChÕ ®é c«ng t¸c míi" cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång

lao ®éng vµ quèc phßng do V. I. Lª-nin v¹ch ra vµ tr×nh bµy trong nh÷ng bøc th− cña Ng−êi göi cho A. §. Txi-u-ru-pa (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 444 - 453). ― 197.

258 §Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga th«ng qua trong cïng ngµy 2 th¸ng Hai 1922.

Chó thÝch

782

Nh©n viÖc G. L. Pi-a-ta-cèp yªu cÇu miÔn cho ®ång chÝ ®ã kh«ng ph¶i ®äc b¸o ço t¹i héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n, ngµy 9 th¸ng Hai 1922 Bé chÝnh trÞ ®· ñy nhiÖm cho çc ®¹i biÓu cña §¶ng céng s¶n (b) Nga t¹i Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n ®Ò nghÞ cö L. B. Ca-mª-nÐp ®äc b¸o ço vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi.

G. I-a. X«-c«n-ni-cèp ®· ®äc b¶n b¸o ço vÒ vÊn ®Ò ®ã t¹i héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n. ― 198.

259 V. I. Lª-nin nãi ®Õn bøc th− cña Ng−êi göi N. I. Bu-kha-rin vµ G. E. Di-n«-vi-Ðp ®Ò ngµy 1 th¸ng Hai 1922 nãi vÒ lËp tr−êng cña Quèc tÕ céng s¶n ®èi víi cuéc héi nghÞ s¾p tíi cña ®¹i biÓu ba Quèc tÕ ― II, II ½ vµ Quèc tÕ céng s¶n (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 461 - 462).

PhÝa trªn bøc th− c«ng bè ë ®©y cã ch÷ viÕt cña th− ký: ''Theo dâi vµ giôc tr¶ lêi''. ― 199.

260 Ngµy 3 th¸ng Hai 1922, N. I. Bu-kha-rin ®· tr¶ lêi V. I. Lª-nin r»ng «ng ta vµ G. E. Di-n«-vi-Ðp t¸n thµnh nh÷ng ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin nh©n cã cuéc héi nghÞ cña ba Quèc tÕ. Bu-kha-rin cßn viÕt r»ng trong thêi gian tr−íc m¾t, V. I. Lª-nin sÏ nhËn ®−îc nh÷ng tµi liÖu vÒ th¸i ®é cña çc nhãm kh¸c nhau ë ph−¬ng T©y ®èi víi chÝnh s¸ch kinh tÕ míi. ― 199.

261 §¹i t¸ Ph. R. M¸c-§«-nan tr−íc ®©y ®· tæ chøc vµ tham gia nhiÒu xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp vµ tµi chÝnh, ®· ®Õn n−íc Nga x«-viÕt cã lÏ lµ theo sù ñy nhiÖm cña L«-Ýt Gioãc-gi¬ vµ ®· göi th− cho V. I. Lª-nin. ¤ng ta quan t©m ®Õn nh÷ng kho¶n t« nh−îng vÒ rõng vµ vÒ n«ng nghiÖp còng nh− ®Õn kh¶ n¨ng nhËn hîp ®ång t« nh−îng vÒ viÖc khai th¸c mét sè ®o¹n ®−êng s¾t vµ söa ch÷a ®Çu m¸y xe löa.

V. I. Lª-nin ®· viÕt trªn phong b× cã th− cña M¸c - §«-nan r»ng: ''Göi çc ®ång chÝ LÝt-vi-nèp vµ Tsi-tsª-rin. Th− cña t«i göi cho «ng ta viÕt ë phÝa sau bøc th− trong phong b×. T«i yªu cÇu ®ång chÝ th− ký kiÓm tra viÖc chuyÓn ®i nhanh chãng vµ kiÓm tra th− tr¶ lêi ®Ó ®−a cho t«i ký. 2/II. Lª-nin".

Trªn c¬ së dù th¶o cña Lª-nin, M. M. LÝt-vi-nèp ®· so¹n th− tr¶ lêi cho M¸c - ®«-nan, th− tr¶ lêi nµy ®· ®−îc göi cho M¸c - §«-nan theo chØ thÞ cña V. I. Lª-nin, víi ch÷ ký cña th− ký L. A. Ph«-ti-ª-va ngµy 6 th¸ng Hai 1922.

Çc cuéc ®µm ph¸n víi M¸c - §«-nan ®· kh«ng ®−a l¹i nh÷ng kÕt qu¶ thùc tiÔn. ― 200.

Chó thÝch

783

262 KÌm theo th− cña V. I. Lª-nin, L. A. Ph«-ti-ª-va ®· göi cho G. I-a. x«-c«n-ni-cèp th− ng¾n sau ®©y: ''Vla-®i-mia I-lÝch giao cho t«i nãi l¹i víi ®ång chÝ r»ng tæng sè n»m d−íi con sè II nhÊt thiÕt ph¶i nãi râ ®−îc tÊt c¶ çc nghÜa vô cña chóng ta, kh«ng trõ mét nghÜa vô nµo, vÒ tÊt c¶ çc hîp ®ång, çc ®¬n ®Æt hµng cña chóng ta, v. v..

NÕu nh÷ng nghÜa vô Êy kÐo dµi ®Õn mÊy n¨m, th× ph¶i nãi râ trong ngoÆc ®¬n: ''trong thêi h¹n tõng nµy n¨m, mçi n¨m tõng nµy''. Ng−êi nh¾c l¹i r»ng nÕu d−íi con sè II cßn bá sãt nh÷ng nghÜa vô nµo ®ã, th× toµn bé tµi liÖu sÏ kh«ng gióp Ých g× c¶'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 201.

263 Ngµy 7 th¸ng Hai 1922, chñ tÞch ban biªn tËp vµ chñ nhiÖm Ban chÝnh trÞ Nhµ xuÊt b¶n quèc gia lµ N. L. Mª-sª-ri-a-cèp b¸o ço víi V. I. Lª-nin r»ng ''çc nhµ xuÊt b¶n t− nh©n ®ang ho¹t ®éng trªn c¬ së s¾c lÖnh ngµy 12 th¸ng Ch¹p 1921''; ®Ó kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña chóng, ®· thµnh lËp Ban chÝnh trÞ trùc thuéc Nhµ xuÊt b¶n quèc gia, çc ban chÝnh trÞ ®Òu cã ë M¸t-xc¬-va vµ Pª-t¬-r«-gr¸t, Mª-sª-ri-a-cèp còng ®· göi ®Õn b¶n sao çc c«ng v¨n vÒ viÖc tæ chøc çc ban chÝnh trÞ ë çc ®Þa ph−¬ng. C¨n cø theo c«ng v¨n nµy, çc nhµ xuÊt b¶n ph¶i tr×nh b¶n th¶o ®Õn ban chÝnh trÞ ®Ó kiÓm tra; çc nhµ in kh«ng cã quyÒn ph¸t hµnh mét cuèn s¸ch nµo ''nÕu b¶n th¶o kh«ng cã giÊy phÐp cña ban chÝnh trÞ'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 203.

264 Cïng ngµy h«m ®ã, 6 th¸ng Hai 1922, bøc th«ng t− cã v¨n b¶n do

V. I. Lª-nin ®Ò nghÞ ®· ®−îc göi b»ng ®iÖn b¸o ®Õn tÊt c¶ çc ban chÊp hµnh ®¶ng bé khu, ban th−êng vô khu uû, tØnh uû §¶ng céng s¶n (b) Nga, çc ban gi¸o dôc quèc d©n khu vµ tØnh. Ngµy 9 th¸ng Hai, Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· göi ®i mét bøc ®iÖn bæ sung cho biÕt r»ng cuéc héi nghÞ nãi trªn sÏ kh«ng triÖu tËp vµo ngµy 20 th¸ng Ba mµ vµo ngµy 20 th¸ng Hai.

§¹i héi II toµn Nga çc ban gi¸o dôc quèc d©n tØnh ®· häp ë M¸t-xc¬-va vµo ngµy 22 - 28 th¸ng Hai 1922.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 284. ― 204. 265 Ngµy 7 th¸ng Hai 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n (b) Nga ®· chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin.

51―195

Chó thÝch

784

Còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 465. ― 205.

266 Theo dù th¶o kÕ ho¹ch ph©n vïng kinh tÕ trong n−íc do ñy ban kÕ

ho¹ch nhµ n−íc x©y dùng, U-cra-i-na ®−îc chia thµnh hai vïng: vïng T©y-Nam lÊy Ki-Ðp lµm trung t©m vµ vïng c«ng nghiÖp má miÒn Nam lÊy Kh¸c-cèp lµm trung t©m. Çc ®¹i biÓu U-cra-i-na coi viÖc ph©n vïng nh− vËy lµ kh«ng hîp lý. VÒ sau nµy, khi tiÕn hµnh viÖc ph©n vïng, U-cra-i-na vÉn ®Ó nguyªn lµ mét vïng kinh tÕ thèng nhÊt. ― 205.

267 Ru-xa-min-c« ― héi cæ phÇn HiÖp héi c«ng nghiÖp Nga - Mü do Liªn

®oµn thèng nhÊt c«ng nh©n may mÆc Mü thµnh lËp b»ng tiÒn vèn cña c«ng nh©n Mü ®Ó gióp ®ì n−íc Nga x«-viÕt kh«i phôc kinh tÕ.

Còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 53, v¨n kiÖn 420. ― 206.

268 V. I. Lª-nin muèn nãi ®Õn th− b¸o ço cña ng−êi l·nh ®¹o cã träng tr¸ch cña Ban qu¶n lý Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc trùc thuéc ñy ban than bïn trung −¬ng lµ R. E. Cl¸t-x«n ®Ò ngµy 9 th¸ng Hai 1922. Sau khi tr×nh bµy t×nh h×nh c«ng viÖc, Cl¸t-x«n viÕt r»ng Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc kh«ng cã tiÒn ®Ó mua nh÷ng vËt liÖu cÇn thiÕt cho kÞp mïa khai th¸c n¨m 1922, vµ yªu cÇu th«ng qua dù to¸n 4 triÖu róp vµng. §ång chÝ ®ã còng yªu cÇu t¸ch Côc khai th¸c than bïn b»ng thuû lùc ra khái Côc c«ng nghiÖp than bïn trung −¬ng vµ ®Æt nã trùc thuéc Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu hoÆc mét c¬ quan kh¸c, tuú theo ý kiÕn cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, mµ trong ph¹m vi ®ã Côc khai th¸c than bïn b»ng thuû lùc cã thÓ ®−îc cung cÊp nh÷ng kinh phÝ cÇn thiÕt cho nã.

Ngµy 28 th¸ng Hai 1922, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy quyÕt ®Þnh trÝch trong dù to¸n quü dù tr÷ cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ra cÊp cho Côc khai th¸c than bïn b»ng thuû lùc 1 triÖu 200 ngh×n róp theo gi¸ tr−íc chiÕn tranh, tÝnh vµo sè tiÒn mµ côc nµy ®· nhËn trong n¨m 1922.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 298.

Th− b¸o ço cña R. E. Cl¸t-x«n víi nh÷ng ghi chó cña V. I. Lª-nin còng nh− nh÷ng v¨n kiÖn kh¸c vÒ Côc khai th¸c than bïn b»ng thuû lùc ®· ®−îc c«ng bè trªn t¹p chÝ ''L−u tr÷ lÞch sö'', sè 1, trong n¨m 1956. ― 206.

Chó thÝch

785

269 Ngµy 12 th¸ng Hai 1922, G. I-a. X«-c«n-ni-cèp ®· b¸o ço víi V. I. Lª-nin r»ng Bé d©n uû tµi chÝnh sÏ ñng hé A. A. Bi-ª-lèp, vµ ®ång thêi còng ®· tr¶ lêi tÊt c¶ nh÷ng c©u hái do Lª-nin ®Æt ra trong bøc th− ®−îc c«ng bè ë ®©y. ― 209.

270 V. I. Lª-nin nãi ®Õn ''§Ò c−¬ng vÒ ngo¹i th−¬ng'' ®· ®−îc A. M. Lª-gia-va, thø tr−ëng Bé d©n uû ngo¹i th−¬ng so¹n ra theo sù ñy nhiÖm cña Lª-nin nh©n khi th¶o luËn vÊn ®Ò ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 313. ― 209. 271 §Õn h«m sau, 14 th¸ng Hai 1922, A. X. £-nu-kÝt-dª ®· b¸o ço víi

V. I. Lª-nin r»ng c¨n nhµ dµnh cho I. V. Xta-lin ®· s½n sµng, cßn vÒ nh÷ng c¨n nhµ dµnh cho X. G. Xt¬-ru-mi-lin vµ L. C. Ram-din th× ®ång chÝ ®ã ®· viÕt chØ thÞ lÇn thø hai cho côc tr−ëng Côc qu¶n lý nhµ cöa cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga lµ A. §. Mª-tª-lÐp. £-nu-kÝt-dª viÕt r»ng I. Kh. La-lai-an-tx¬ ®· ®−îc bè trÝ chç ë vµ ¨n, ®ang chuÈn bÞ ®i ®ãn gia ®×nh vÒ vµo cuèi th¸ng Ba (sau ®¹i héi ®¶ng). £. nu-kÝt-dª còng yªu cÇu Lª-nin cho gÆp ®Ó hái vÊn ®Ò vÒ c«ng viÖc cña §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga. VÒ toa tµu dµnh cho La-lai-an-tx¬, £-nu-kÝt-dª vÒ sau b¸o ço r»ng ®ång chÝ ®ã ®· viÕt c«ng v¨n göi ®Õn Bé d©n uû giao th«ng cho V. V. Ph«-min.

Trªn trang ®Çu bøc th− cña £-nu-kÝt-dª, Lª-nin viÕt: ''Göi Ph«-ti-ª-va trang 3'', cßn ë trang 3 th× Ng−êi viÕt: ''®ång chÝ h·y kiÓm tra viÖc chÊp hµnh § 3'', ë ®ã Ng−êi g¹ch d−íi hai g¹ch mÊy ch÷ ''vÒ nh÷ng c¨n nhµ cho Xt¬-ru-mi-lin vµ Ram-din'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 211.

272 §©y lµ nãi ®Õn vô ¸n cña Bé d©n uû gi¸o dôc kiÖn ng−êi ®¹i diÖn cò cña bé lµ Tsi-bra-ri-«, ng−êi ®· ®−a vµo tµi kho¶n riªng cña m×nh ë çc ng©n hµng Anh vµ Mü sè tiÒn mµ Bé d©n uû gi¸o dôc giao cho y ®Ó mua vËt dông ®iÖn ¶nh, vµ sau ®ã ®· bá trèn. §Ó truy tè Tsi-bra-ri-«, ng−êi ta ®· göi ®¬n kiÖn h×nh sù vµ d©n sù ®Õn toµ ¸n Anh vµ Toµ ¸n tèi cao Mü. ― 212.

273 V. I. Lª-nin cã ý nãi ®Õn çc ®¬n cña ban qu¶n trÞ H¹m ®éi t×nh nguyÖn kiÖn çc chÝnh phñ Anh vµ Mü còng nh− çc ç nh©n ®· chiÕm ®o¹t tr¸i phÐp tµi s¶n (tµu thuû, nhµ cöa, v.v.) thuéc H¹m ®éi t×nh nguyÖn.

Chó thÝch

786

B¶n tuyªn bè cña ChÝnh phñ n−íc Céng hoµ liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga göi chÝnh phñ tÊt c¶ çc n−íc vÒ vÊn ®Ò nµy, xem ''Çc v¨n kiÖn vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn-x«'', t. IV, M¸t-xc¬-va, 1960, tr. 272 - 273.

H¹m ®éi t×nh nguyÖn ®· ®−îc thµnh lËp ë n−íc Nga n¨m 1878 dùa vµo tiÒn l¹c quyªn trong nh©n d©n thu theo ch÷ ký, nh»m môc ®Ých ph¸t triÓn ®éi tµu bu«n trªn biÓn. Khi b¾t ®Çu cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, H¹m ®éi t×nh nguyÖn cã trªn 40 tµu thuû, tæng träng t¶i hµng ho¸ trªn 100 ngh×n tÊn, cïng víi bÊt ®éng s¶n ë trong n−íc Nga vµ ë n−íc ngoµi. Sau Çch m¹ng th¸ng M−êi, phÇn lín nh÷ng tµi s¶n cña nã ®· bÞ çc n−íc ngoµi còng nh− ''çc ban qu¶n trÞ'' ®−îc thµnh lËp tr¸i phÐp ë n−íc ngoµi cña H¹m ®éi t×nh nguyÖn chiÕm ®o¹t.

Ho¹t ®éng cña H¹m ®éi t×nh nguyÖn ®· ®−îc phôc håi theo s¾c lÖnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 11 th¸ng Giªng 1922. Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· ñy nhiÖm cho ban qu¶n trÞ H¹m ®éi t×nh nguyÖn ''thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p nh»m tËp trung l¹i tÊt c¶ tµu thuyÒn, tiÒn nong, c«ng tr×nh trªn bê vµ nh÷ng tµi s¶n kh¸c cña H¹m ®éi t×nh nguyÖn, bÊt kÓ nh÷ng thø ®ã hiÖn n»m ë ®©u'' (b¸o ''Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga'', sè 14, ngµy 19 th¸ng Giªng 1922) ― 212.

274 §©y lµ nãi viÖc ®¹i diÖn cña Bé d©n uû ngo¹i th−¬ng ®· mua nª-«-xan-v¸c-san ë LÝt-va, sau ®ã kiÓm tra ra th× lµ thuèc gi¶. ― 212.

275 V¨n kiÖn ®−îc viÕt nh©n cã bøc ®iÖn cña L. M. Khin-tsóc ngµy 7 th¸ng Hai 1922 b¸o ço vÒ phiªn häp cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng Héi liªn hiÖp hîp t¸c x· quèc tÕ ë Bruy-xen (héi nghÞ Bruy-xen), ®ång chÝ nµy ®· tham gia Héi liªn hiÖp víi t− çch lµ ®¹i biÓu cña n−íc Nga. Th«ng b¸o vÒ viÖc c¶i thiÖn quan hÖ ®èi víi hîp t¸c x· x«-viÕt, Khin-tsóc ®· viÕt r»ng t¹i mét phiªn häp mét ph¸i ®oµn ®· ®−îc cö ra ®Ó ®i sang n−íc Nga nh»m môc ®Ých t×m hiÓu nh÷ng thµnh tùu cña hîp t¸c x· x«-viÕt. V. I. Lª-nin ®· viÕt d−íi v¨n b¶n bøc ®iÖn: ''Quan träng! göi ®ång chÝ M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ. Ngµy 14/II. Lª-nin'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 321. ― 213. 276 V¨n kiÖn ®−îc viÕt nh©n cã bøc th− cña G. V. Tsi-tsª-rin b¸o

ço r»ng nh÷ng tµi liÖu vÒ n−íc Nga x«-viÕt dù tÝnh ®em ®¨ng trªn

Chó thÝch

787

Phô tr−¬ng b¸o Anh ''Ng−êi b¶o vÖ Man-se-xt¬'' ch−a ®−îc chuÈn bÞ xong. KÌm theo bøc th− cßn cã mÈu ghi cña G. I-a. X«-c«n-ni-cèp vÒ çc vÊn ®Ò tµi chÝnh vµ mÈu ghi vÒ viÖc n−íc Nga tham gia çc liªn minh quèc tÕ.

Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, sau khi th¶o luËn t¹i phiªn häp ngµy 15 th¸ng Hai 1922 vÊn ®Ò vÒ nh÷ng bµi b¸o viÕt cho tê ''Ng−êi b¶o vÖ Man-se-xt¬'', ®· ®Ò nghÞ G. V. Tsi-tsª-rin göi cho sè ®Çu b¸o Êy chØ nh÷ng ®o¹n trÝch trong çc t¸c phÈm do ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc ®· ph¸t hµnh (''T×nh h×nh kh«i phôc kinh tÕ vµ ph¸t triÓn lùc l−îng s¶n xuÊt ë miÒn §«ng - Nam n−íc Céng hoµ liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga lµ n¬i ®· bÞ mÊt mïa n¨m 1921'', G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki. ''Çc vÊn ®Ò kinh tÕ cña n−íc Céng hoµ liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga vµ ho¹t ®éng cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc'') vµ giao cho G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki, G. I-a. X«-c«n-ni-cèp vµ G. V. Tsi-tsª-rin tr¸ch nhiÖm chuÈn bÞ tµi liÖu cho nh÷ng sè sau.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 323. ― 214. 277 §Ò nghÞ c«ng bè ë ®©y ®−îc viÕt d−íi v¨n b¶n bøc th− cña G. V.

Tsi-tsª-rin ®Ò ngµy 11 th¸ng Hai 1922 göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. Tsi-tsª-rin ph¶n ®èi chØ thÞ cña cña L. §. T¬-rèt-xki nãi r»ng nh©n dÞp chuÈn bÞ héi nghÞ kinh tÕ vµ tµi chÝnh quèc tÕ ( Héi nghÞ Giª-n¬), cho phÐp çc chuyªn gia ngµnh qu©n sù ®em th¶o luËn trªn b¸o chÝ nh÷ng tµi liÖu cô thÓ vµ møc ®é çc ph¶n yªu s¸ch ®èi víi çc n−íc t− b¶n vÒ viÖc ®ßi hái ph¶i båi th−êng nh÷ng thiÖt h¹i do cuéc can thiÖp b»ng qu©n sù vµ sù bao v©y cña n−íc ngoµi g©y ra cho n−íc Nga x«-viÕt.

Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua vµo ngµy 15 th¸ng Hai 1922 ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin. ― 214.

278 Bøc th− nµy göi §. I. Cuèc-xki vµ nh÷ng v¨n kiÖn ®¨ng ë d−íi ®ã (xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 305, 306), còng nh− nh÷ng ghi chó cña V. I. Lª-nin lªn trªn dù th¶o nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vÒ Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng vµ th− cña V. I. Lª-nin göi I. V. Xta-lin vÒ vÊn ®Ò ®ã (Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 508 - 509) ®−îc viÕt khi nhËn thÊy cÇn thiÕt ph¶i cô thÓ ho¸ vÒ mÆt ph¸p luËt quyÒn kiÓm so¸t cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng ®èi víi ho¹t ®éng cña çc xÝ nghiÖp t− nh©n. Së dÜ nh− vËy v× ho¹t ®éng kinh doanh t− nh©n ®· trë nªn nhén nhÞp trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cña chÝnh s¸ch

Chó thÝch

788

kinh tÕ míi, do viÖc ký ngµy cµng nhiÒu hîp ®ång gi÷a çc tæ chøc quèc doanh vµ nh÷ng ng−êi thuª hîp ®ång ë çc xÝ nghiÖp t− nh©n còng nh− mäi hµnh vi l¹m dông xuÊt hiÖn trªn c¬ së ®ã. ― 215.

279 Theo yªu cÇu cña V. I. Lª-nin, ng−êi ta ®· göi cho V. I. Lª-nin mét tµi liÖu do I. G. C«-blen-tx¬, cè vÊn Bé d©n ñy t− ph¸p biªn so¹n (nh÷ng ghi chó cña Lª-nin trªn tµi liÖu nµy, xem tËp nµy, phÇn Phô lôc, v¨n kiÖn 16). V× thÊy r»ng nh÷ng kÕt luËn cña C«-blen-tx¬ sai vÒ nguyªn t¾c, V. I. Lª-nin l¹i mét lÇn n÷a viÕt th− cho §. I. Cuèc-xki (xem v¨n kiÖn 270). ― 215.

280 Trªn th− cã quyÕt ®Þnh vÒ viÖc cÊp cho M. A. Xmu-sc«-va giÊy ®−îc cÊp c¨n buång. ― 216.

281 §Õn h«m sau, 16 th¸ng Hai 1922, §. I. Cuèc-xki ®· tr¶ lêi th− cña V. I. Lª-nin. Sau khi b¸o ço r»ng ®ång chÝ ®ã ®· giao cho ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy t− ph¸p, vô tr−ëng Vô s−u tËp luËt ph¸p lµ V. I. I-a-kh«n-tèp, kiÓm tra kÕt luËn cña I. G. C«-blen-tx¬, Cuèc-xki b¸o ço víi V. I. Lª-nin vÒ çc dù th¶o Quy ®Þnh vÒ çc nghÜa vô, Bé luËt h×nh sù, v. v. ®· ®−îc tr×nh Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®Ó phª chuÈn, còng nh− vÒ viÖc biªn so¹n mét lo¹t ®¹o luËt ë çc Bé d©n ñy n«ng nghiÖp, lao ®éng vµ t− ph¸p. Cuèc-xki thõa nhËn r»ng trong çc ®¹o luËt hiÖn hµnh cã nh÷ng sù m©u thuÉn. Trong khi t¸n thµnh ý kiÕn cña Lª-nin lµ ''cÇn ph¶i b¶o ®¶m cho nhµ n−íc ®−îc toµn quyÒn thanh tra vµ kiÓm so¸t'', Cuèc-xki viÕt r»ng ''t«i cho r»ng nÕu cã mét chØ thÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng vÒ vÊn ®Ò nµy cho TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th× ®ã sÏ lµ mét

®iÒu rÊt bæ Ých ...'' (do Lª-nin g¹ch d−íi) (xem V¨n tËp Lª-nin, t. XXXV,

tr. 326). ― 217. 282 Tr¶ lêi bøc th− nµy, bé tr−ëng Bé d©n ñy n«ng nghiÖp V. G. I-a-c«-

ven-c«, ngµy 21 th¸ng Hai 1922, ®· b¸o ço víi V. I. Lª-nin r»ng ®ång chÝ ®ã ®· giao tiÕn hµnh ®iÒu tra vÒ bµi b¸o cña A. A. Bª-li-a-cèp ®¨ng trªn b¸o ''Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga''. I-a-c«-ven-c« viÕt r»ng ®ång chÝ ®ã ®· chuyÓn nh÷ng tµi liÖu hiÖn cã vÒ vÊn nµy ®Õn bé tr−ëng Bé d©n ñy t− ph¸p §. I. Cuèc-xki ®Ó truy tè nh÷ng ng−êi cã lçi ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng quan liªu giÊy tê, nÕu Cuèc-xki thÊy cÇn thiÕt.

Chó thÝch

789

Ngµy 15 th¸ng N¨m 1922, V. G. I-a-c«-ven-c« ®· tr×nh V. I. Lª-nin mét b¶n b¸o ço vÒ viÖc sö dông çc ®éng c¬ m¸y bay cho çc môc ®Ých cña c¬ giíi hãa n«ng nghiÖp (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 220.

283 Trong th− ®Ò ngµy 16 th¸ng Hai 1922, §. I. Cuèc-xki ®· b¸o ço víi V. I. Lª-nin r»ng viÖc b¶o ®¶m quyÒn cña nhµ n−íc ®· ®−îc nãi ®Õn trong çc ®iÒu kho¶n thuéc phÇn chung cña b¶n Quy ®Þnh vÒ çc nghÜa vô, nh÷ng ®iÒu kho¶n nµy nªu râ nh÷ng tr−êng hîp mµ hîp ®ång kh«ng cã hiÖu lùc, vµ trong mét ®iÒu kho¶n cña dù th¶o Quy ®Þnh vÒ viÖc qu¶n lý çc xÝ nghiÖp quèc doanh nãi r»ng viÖc xö ph¹t kh«ng thÓ ¸p dông ®èi víi vèn cè ®Þnh cña xÝ nghiÖp quèc doanh; ngoµi ra, trong dù th¶o Bé luËt h×nh sù cã mét ®iÒu quy ®Þnh ''trõng ph¹t gi¸m ®èc xÝ nghiÖp quèc doanh nÕu qu¶n lý luém thuém c«ng viÖc ®−îc giao cho''. Cuèc-xki viÕt r»ng: ''§Ó ®Ò phßng th× cÇn ph¶i cã sù kiÓm so¸t cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng vµ viÖc cô thÓ hãa ®iÒu quy ®Þnh vÒ quyÒn cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng ®−îc thanh tra çc xÝ nghiÖp cho thuª, ®iÒu nµy cÇn c¨n cø vµo nhiÖm vô mµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng giao'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 268, 305 vµ 306. ― 221. 284 §©y lµ nãi ®Õn bøc th− cña X. Brª-s¬ göi tõ Thôy-sÜ, trong th− nãi râ

r»ng, theo sù ñy nhiÖm cña ''mét nhãm lín çc ®¹i diÖn cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn hµng thùc phÈm'', «ng yªu cÇu th«ng b¸o cho biÕt b»ng çch nµo cã thÓ ®¹t ®−îc sù tháa thuËn vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn cung cÊp l−¬ng thùc cho n−íc Nga.

Theo nh÷ng tµi liÖu do N. P. Goãc-bu-nèp nªu ra, th− kh«ng ph¶i do Cra-xin göi, mµ lµ th«ng qua Cra-xin. §Ò nghÞ nµy kh«ng cã g× ®¸ng ®−îc chó ý. ― 221.

285 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y ®−îc viÕt d−íi v¨n b¶n bøc th− cña G. V. Tsi-tsª-rin ngµy 15 th¸ng Hai 1922. Cã ý nãi ®Õn çc chØ thÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vµ çc chØ thÞ cña V. I. Lª-nin vÒ tÝnh chÊt cña b¶n c−¬ng lÜnh mµ ®oµn ®¹i biÓu x«-viÕt ph¶i ®−a ra t¹i Héi nghÞ Giª-n¬ (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 469 - 473), Tsi-tsª-rin viÕt r»ng: ''T«i kh«ng hiÓu lµm thÕ nµo chóng ta cã thÓ thùc hiÖn ®−îc ''mét ch−¬ng tr×nh thËt lµ réng lín''. Suèt ®êi t«i nguyÒn rña nh÷ng ¶o t−ëng tiÓu t− s¶n, vµ b©y giê khi tuæi t«i ®· xÕ chiÒu mµ Bé chÝnh

Chó thÝch

790

trÞ l¹i b¾t buéc t«i ph¶i t¹o ra nh÷ng ¶o t−ëng tiÓu t− s¶n. Kh«ng mét ng−êi nµo trong chóng t«i cã ®ñ tµi s¸ng t¹o ra nh÷ng sù viÖc nh− vËy, chóng t«i thËm chÝ còng kh«ng biÕt r»ng cã thÓ dùa vµo nh÷ng nguån tµi liÖu nµo. §ång chÝ cã thÓ ®−a ra ®−îc nh÷ng chØ thÞ chi tiÕt h¬n kh«ng?'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 498 - 501. ― 223.

286 §©y lµ nãi vÒ mét tiÓu ban do Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng lËp ra ®Ó ®iÒu tra nh÷ng xÝ nghiÖp dù ®Þnh t« nh−îng cho L. Ua-çc. Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 287. ― 225.

287 Th− ng¾n nµy ®−îc viÕt trªn b¶n ghi ý kiÕn cña N. C. Cróp-xcai-a vÒ kÞch b¶n bé phim cña P. I. V«-ª-v«-®in ''Vla-®i-mia I-lÝch Lª-nin''. V«-ª-v«-®in ®· yªu cÇu V. I. Lª-nin cho kÕt luËn vµ ®ång ý cho x©y dùng theo kÞch b¶n Êy mét bé phim nghÖ thuËt lÊy néi dung lµ lÞch sö çch m¹ng. ― 227.

288 ViÖc ®¨ng ký çc çn bé träng tr¸ch ®· ®−îc tiÕn hµnh vµo th¸ng B¶y 1921 ®Ó x¸c ®Þnh sè l−îng vµ chÊt l−îng ®éi ngò çn bé l·nh ®¹o cña ®¶ng ë çc tØnh lþ vµ huyÖn lþ, sù ph©n bè ®éi ngò çn bé ®ã vÒ ph−¬ng diÖn l·nh thæ vµ viÖc sö dông hä cã hîp lý hay kh«ng.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 308. ― 228. 289 §©y lµ nãi vÒ Tr¹m vi trïng häc trung −¬ng cña Héi ch÷ thËp ®á

§øc. H×nh nh− ®· kh«ng ®¹t ®−îc sù tho¶ thuËn. ― 229.

290 §Ó tr¶ lêi th− ng¾n cña V. I. Lª-nin, N. P. Goãc-bu-nèp ®· b¸o ço víi Lª-nin r»ng thêi h¹n triÖu tËp ®¹i héi ®−îc thay ®æi tõ ngµy 20 th¸ng Ba sang 20 th¸ng Hai 1922, vµ v× thÕ kh«ng ph¶i tÊt c¶ çc ®¹i biÓu ®Òu kÞp mang theo m×nh b¶n nhËn xÐt çc çn bé ®Þa ph−¬ng thuéc ngµnh gi¸o dôc quèc d©n. §· nhËn ®−îc tµi liÖu cña 26 tØnh, cña c¶ Bª-l«-ru-xi-a, Cr−m vµ nh÷ng n¬i kh¸c; Goãc-bu-nèp viÕt r»ng ng−êi ta sÏ göi tµi liÖu vÒ 16 tØnh ®Õn sau.

Nh÷ng tµi liÖu nhËn ®−îc ®· ®−îc Ban kiÓm kª - ph©n phèi thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga nghiªn cøu, ban nµy ®· tr×nh Lª-nin mét b¶n danh s¸ch gåm 13 çn bé ®Þa ph−¬ng cã thÓ cÊt nh¾c vµo çc c¬ quan l·nh ®¹o cña Bé d©n ñy gi¸o dôc. ― 230.

Chó thÝch

791

291 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y ®−îc viÕt trªn th− cña G. V. Tsi-tsª-rin ®Ò ngµy 18 th¸ng Hai 1922. Tsi-tsª-rin ®· viÕt r»ng C. B. Ra-®Õch trong khi tr¶ lêi pháng vÊn mµ sau nµy ®· ®−îc ®¨ng trªn tê b¸o t− s¶n Ph¸p ''Le Matin'' (''Buæi s¸ng'') ®· nãi vÒ nh÷ng cuéc ®µm ph¸n víi chÝnh phñ Ph¸p, vµ ë ®ã Ra-®Õch ®· c«ng kÝch n−íc Anh. V× thÊy r»ng mét lêi ph¸t biÓu nh− vËy lµ kh«ng hîp thêi, Tsi-tsª-rin viÕt r»ng, b»ng c©u tr¶ lêi pháng vÊn cña m×nh, Ra-®Õch ®· ®em l¹i cho n−íc Nga x«-viÕt mét sù tæn thÊt vÒ mÆt ngo¹i giao.

Trªn th− cã nh÷ng ý kiÕn cña çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, trong ®ã mäi ng−êi ®Òu tá ý t¸n thµnh kiÕn cña V. I. Lª-nin. ― 230.

292 Trong mét bøc th− göi tõ BÐc-lanh ®Ò ngµy 12 th¸ng Hai 1922, tæng côc tr−ëng Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao I. T. Xmin-ga ®· b¸o ço vÒ nh÷ng yªu cÇu kh«ng cã kÕt qu¶ vÒ viÖc chuyÓn tiÒn cña tæng côc nµy sang §øc, do ®ã chØ cã thÓ cã ®−îc ''mét sè tiÒn qu¸ Ýt ái'' ®Ó mua thiÕt bÞ cho c«ng nghiÖp than vµ dÇu má mµ th«i. §ång chÝ Êy ®Ò nghÞ xóc tiÕn viÖc chuyÓn tiÒn (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 231.

293 V. I. Lª-nin cã ý nãi ®Õn bøc th− cña Ng−êi göi G. I. Mi-a-xni-cèp ®Ò ngµy 5 th¸ng T¸m 1921 (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 95 - 101). §Ò nghÞ nµy cã quan hÖ víi nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 20 th¸ng Hai 1922 vÒ Mi-a-xni-cèp. Sau khi nghe b¸o ço cña mét tiÓu ban do Bé tæ chøc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga thµnh lËp ngµy 29 th¸ng B¶y 1921 ®Ó ®iÒu tra ho¹t ®éng chèng ®¶ng cña Mi-a-xni-cèp, Bé chÝnh trÞ ®· phª chuÈn ®Ò nghÞ cña tiÓu ban nµy lµ khai trõ Mi-a-xni-cèp ra khái ®¶ng. ― 231.

294 Ngµy 20 th¸ng Hai 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· quyÕt ®Þnh cö G. I-a. X«-c«n-ni -cèp tham gia ®oµn ®¹i biÓu §¶ng céng s¶n (b) Nga ®i dù ''héi nghÞ céng s¶n quèc tÕ'' ― héi nghÞ toµn thÓ më réng ®Çu tiªn cña Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n. Héi nghÞ toµn thÓ nµy häp ë M¸t-xc¬-va tõ 21 th¸ng Hai ®Õn 4 th¸ng Ba 1922. ― 231.

295 Bµi b¸o ®−îc nh¾c ®Õn ë ®©y, ®−a tin vÒ cuéc b·i c«ng cña çc gi¸o s− Tr−êng cao ®¼ng kü thuËt M¸t-xc¬-va, nh− trong bµi b¸o cho

Chó thÝch

792

biÕt, hä hµnh ®éng theo lÖnh cña b¸o ''Tin giê chãt'' cña bän d©n chñ - lËp hiÕn, do nhãm l−u vong b¹ch vÖ ph¸t hµnh ë Pa-ri.

Ngµy 24 th¸ng Hai 1922, b¸o ''Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga'' ®¨ng bµi b¸o ''Bän d©n chñ - lËp hiÕn ®ang hµnh ®éng (Bµn vÒ cuéc b·i c«ng cña çc gi¸o s− Tr−êng cao ®¼ng kü thuËt M¸t-xc¬-va )''.

TØ mØ h¬n vÒ nh÷ng cuéc b·i c«ng cña çc gi¸o s− vµ nh÷ng biÖn ph¸p mµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vµ ChÝnh phñ x«-viÕt ®· cho thi hµnh, xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, chó thÝch 70. ― 232.

296 §©y lµ nãi vÒ nh÷ng kÕt luËn cña tiÓu ban I. C. Mi-khai-lèp, cã nªn giao hîp ®ång t« nh−îng cho L. Ua-çc hay kh«ng (xem chó thÝch 6). ― 232.

297 TiÓu ban ®iÒu tra nh÷ng xÝ nghiÖp dù ®Þnh t« nh−îng cho L. Ua-çc, d−íi sù chñ täa cña I. C. Mi-khai-lèp, ®· ®i ®Õn kÕt luËn r»ng téi ph¸ ho¹i nh÷ng xÝ nghiÖp nãi trªn thuéc vÒ bän t− b¶n n−íc ngoµi, vµ ph¸t biÓu ý kiÕn ph¶n ®èi viÖc ký hîp ®ång t« nh−îng víi Ua-çc. Tr¶ lêi nh÷ng c©u hái do V. I. Lª-nin ®Æt ra, tiÓu ban ®· nhÊn m¹nh r»ng nh÷ng xÝ nghiÖp Êy cã thÓ kh«i phôc ®−îc b»ng lùc l−îng cña Nhµ n−íc x«-viÕt.

B¶n tæng hîp nh÷ng tµi liÖu cña tiÓu ban, trong ®ã tr×nh bµy ng¾n gän çc kÕt luËn cña tiÓu ban, ®· ®−îc N. P. Goãc-bu-nèp tr×nh lªn V. I. Lª-nin ngµy 21 th¸ng Ba 1922. Lª-nin ®· viÕt lªn trªn th− cña Goãc-bu-nèp nh− sau: ''(VÒ hîp ®ång t« nh−îng cña Lª-xli Ua- çc). Göi tr¶ l¹i Xm«-li-a-ni-cèp, ®Ó b¶o qu¶n vµ lµm tµi liÖu. 15/V. Lª-nin" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 453. ― 233. 298 Bµi tr¶ lêi pháng vÊn nh¾c ®Õn ë ®©y ®· ®−îc ®¨ng trªn b¸o ''§êi

sèng kinh tÕ'' ngµy 28 th¸ng Hai 1922 d−íi ®Çu ®Ò: ''Th−¬ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ tµi chÝnh (Nãi chuyÖn víi thø tr−ëng Bé d©n ñy tµi chÝnh G. I-a. X«-c«n-ni-cèp)''. ― 236.

299 Th− ng¾n ®−îc viÕt nh©n lóc V. I. Lª-nin nhËn ®−îc mét bøc th− cña M. Ph. An-®rª-ª-va göi tõ BÐc-lanh ngµy 17 th¸ng Hai 1922, trong ®ã bµ nµy cho biÕt t×nh h×nh søc khoÎ sót kÐm cña A. M. Goãc-ki vµ ®Ò nghÞ sím gi¶i quyÕt vÊn ®Ò xuÊt b¶n çc t¸c phÈm cña «ng.

Chó thÝch

793

V. I. Lª-nin g¹ch d−íi ®o¹n sau ®©y trong th− cña M. Ph. An-®rª-ª-va: ''Lª-«-nÝt B«-ri-x«-vÝch (Cra-xin. ― BT.) sÏ nãi l¹i víi §ång chÝ vÒ viÖc xuÊt b¶n çc s¸ch cña A-lÕch-x©y M¸c-xi-m«-vÝch. NÕu ®iÒu ®ã lµ cÇn thiÕt, xin ®ång chÝ cho xóc tiÕn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò Êy; nh÷ng kho¶n trî cÊp hoÆc cho vay A-lÕch-x©y ®Òu sÏ kh«ng nhËn. A-lÕch-x©y ®· lªn ®−êng mµ kh«ng nhËn mét ®ång xu nµo. TÊt c¶ nh÷ng g× mµ A-lÕch-x©y cã ®Òu ®· tiªu hÕt nh½n, mµ sèng ë ®©y, vµ nhÊt lµ ch÷a bÖnh, ― th× ®¾t kinh khñng''.

Ngµy 25 th¸ng Hai 1922, Bé chÝnh trÞ ®· ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy gi¸o dôc ''mua b¶n quyÒn cña M. Goãc-ki ®èi víi nh÷ng t¸c phÈm cña «ng'', cßn v¨n phßng ë BÐc-lanh cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng cïng víi N. N. Cre-xtin-xki th× cã tr¸ch nhiÖm ''ngay lËp tøc lµm çc thñ tôc ký kÕt mua b¶n quyÒn ®ã vµ b¾t ®Çu ngay lËp tøc tr¶ tiÒn cho Goãc-ki'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 237.

300 Th− ng¾n nµy lµ ®Ó tr¶ lêi bøc th− ®Ò ngµy 21 th¸ng Hai 1922 cña

phã chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng Héi ch÷ thËp ®á Nga lµ A. P. G«-lóp-cèp. Trong th−, G«-lóp-cèp cho biÕt r»ng Héi ch÷ thËp ®á Nga sÏ xuÊt b¶n mét tËp s¸ch cã tranh ¶nh thuyÕt minh b»ng tiÕng Nga vµ b»ng ba thø tiÕng n−íc ngoµi ®Ó ph¸t hµnh ë n−íc Nga vµ vµ ë n−íc ngoµi nh»m lÊy tiÒn gióp ®ì nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi. Trong th− cña G«-lóp-cèp göi V. I. Lª-nin cã nãi: Ban chÊp hµnh trung −¬ng Héi ch÷ thËp ®á Nga yªu cÇu §ång chÝ viÕt cho tËp s¸ch ''mÊy lêi ®Ò cña §ång chÝ ®Ó lµm bót tÝch'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 237.

301 V¨n kiÖn nµy ®−îc viÕt lªn trªn th− cña G. V. Tsi-tsª-rin, trong th−

®ã Tsi-tsª-rin kiªn quyÕt ph¶n ®èi ®Ò nghÞ cña G. I-a. X«-c«n-ni-cèp ®Þnh tr× ho·n viÖc thanh to¸n tiÒn cho Thæ-nhÜ-kú.

Ngµy 27 th¸ng Hai 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin vÒ viÖc thanh to¸n cho Thæ-nhÜ-kú mét sè tiÒn thÝch ®¸ng, sau khi nªu râ r»ng ''bÊt kú mét sù cam kÕt tµi chÝnh nµo kh¸c ®Òu kh«ng thuéc tr¸ch nhiÖm cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga'' (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 238.

Chó thÝch

794

302 Cã lÏ ë ®©y muèn nãi ®Õn ''HuÊn thÞ cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng göi çc c¬ quan x«-viÕt ®Þ¹ ph−¬ng'' (xem V. I. Lª-nin, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 43, tr. 319 - 349). ― 238.

303 A. V. Pª-sª-kh«-nèp, nguyªn bé tr−ëng Bé l−¬ng thùc trong ChÝnh phñ l©m thêi t− s¶n, n¨m 1921 lµm viÖc trong Côc thèng kª trung −¬ng U-cra-i-na. Ngµy 20 th¸ng Giªng 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua nghÞ quyÕt g¹t Pª-sª-kh«-nèp ra khái c−¬ng vÞ c«ng t¸c ë Côc thèng kª trung −¬ng U-cra-i-na. Khi nãi vÒ ''®Ó lé ra'', Lª-nin cã ý nãi viÖc tØnh ñy Kh¸c-cèp vµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) U-cra-i-na c«ng bè nghÞ quyÕt nãi trªn cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. §Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc Bé chÝnh trÞ chÊp nhËn ngµy 25 th¸ng Hai 1922. ― 239.

304 ViÖc t×m hiÓu sù viÖc nµy ®· ®−îc giao cho N. A. Gi-®ª-lÐp, çn bé thuéc bé m¸y Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. Trong mét th− b¸o ço göi V¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµo gi÷a th¸ng Ba 1922, Gi-®ª-lÐp viÕt r»ng Côc th−¬ng nghiÖp r−îu nho quèc doanh thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ Côc s¶n xuÊt nho vµ r−îu nho quèc doanh trùc thuéc Bé d©n ñy n«ng nghiÖp phô tr¸ch viÖc bu«n b¸n r−îu nho; r−îu nho ®−îc b¸n cho çc xÝ nghiÖp th−¬ng nghiÖp quèc doanh (B¸ch hãa tæng hîp quèc doanh, Côc th−¬ng nghiÖp M¸t-xc¬-va vµ nh÷ng n¬i kh¸c) còng nh− cho t− nh©n theo nguyªn t¾c ®¹i lý; gi¸ xuÊt x−ëng r−îu nho thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi gi¸ thÞ tr−êng tù do, ― ®ång thêi kh«ng tÝnh ®−îc gi¸ thµnh r−îu nho; sè tiÒn thu ®−îc do b¸n r−îu nho ®Òu dïng ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trång nho vµ lµm r−îu nho. ― 240.

305 Bøc th− c«ng bè ë ®©y còng nh− th− ng¾n göi çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 24 th¸ng Hai vµ çc th− ng¾n göi I. V. Xta-lin vµ L. B. Ca-mª-nÐp ngµy 25 th¸ng Hai 1922 (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t- xc¬-va, t. 44, tr. 502 - 503, 504 - 505), do V. I. Lª-nin viÕt nh©n cã bøc ®iÖn v« tuyÕn viÔn th«ng cña bé tr−ëng Bé ngo¹i giao ý To-rÐt-ta göi cho G. V. Tsi-tsª-rin ngµy 24 th¸ng Hai 1922. Bøc ®iÖn nµy cho biÕt r»ng do cuéc khñng ho¶ng néi çc ChÝnh phñ ý b¾t buéc ph¶i ho·n viÖc khai m¹c Héi nghÞ Giª-n¬, Bøc ®iÖn v« tuyÕn viÔn th«ng ®· ®−îc c«ng bè ngµy 25 th¸ng Hai 1922 trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga", sè 45. ― 240.

Chó thÝch

795

306 Cïng ngµy h«m ®ã, 25 th¸ng Hai 1922, G. V. Tsi-tsª-rin ®· göi bé tr−ëng Bé ngo¹i giao ý To-rÐt-ta vµ bé tr−ëng ngo¹i giao Anh KÐc-d¬n mét bøc ®iÖn vÒ vÊn ®Ò thêi h¹n triÖu tËp Héi nghÞ Giª-n¬. Ngµy 28 th¸ng Hai 1922, bøc ®iÖn ®· ®−îc ®¨ng trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga", sè 47 (xem "Çc v¨n kiÖn vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn-x«", t. V, M¸t-xc¬-va, 1961, tr. 113 - 115). ― 240.

307 Th− nµy lµ ®Ó tr¶ lêi th«ng b¸o cña §oµn chñ tÞch ViÖn hµn l©m x·

héi chñ nghÜa çc khoa häc x· héi ®Ò ngµy 23 th¸ng Hai vÒ viÖc bÇu V. I. Lª-nin lµm viÖn sÜ cña ViÖn hµn l©m, ngµy 5 th¸ng Hai 1922.

V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y do Lª-nin viÕt d−íi v¨n b¶n th«ng b¸o ®ã, ë ®©y ng−êi ta còng thÊy cã ghi chó sau ®©y cña V. I. Lª-nin: "Tr¶ lêi trªn giÊy tiªu ®Ò vµ ®−a cho t«i ký". ― 241.

308 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y ®−îc viÕt nh©n cã bøc th− cña thø tr−ëng Bé d©n ñy l−¬ng thùc M. I. Phrum-kin göi V. I. Lª-nin ngµy 20 th¸ng Hai 1922. Phrum-kin ph¶n ®èi kÕ ho¹ch bu«n b¸n muèi ®· ®−îc v¹ch ra, v× cho r»ng kÕ ho¹ch ®ã lµ sai lÇm. Trong khi b¸o ço r»ng do viÖc chÝnh thøc hñy bá lÖnh ®éc quyÒn muèi, trong thêi gian s¾p tíi, Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao sÏ th«ng qua mét dù th¶o ®· ®−îc chuÈn bÞ ®Ó lËp mét xanh-®i-ca b¸n bu«n muèi, Phrum-kin ®Ò nghÞ tæ chøc mét xanh-®i-ca gåm Bé d©n ñy l−¬ng thùc vµ Tæng côc c«ng nghiÖp muèi. §ång chÝ Êy viÕt r»ng thªm vµo ®ã sÏ sö dông bé m¸y ®· ®−îc s¾p xÕp æn tháa cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc; nh− vËy sÏ t¹o kh¶ n¨ng trong tr−êng hîp cÇn thiÕt thùc hiÖn sù ®éc quyÒn trong thùc tÕ vÒ muèi v× lîi Ých cña nhµ n−íc. Phrum-kin yªu cÇu chuyÓn th− tr¶ lêi ®èi víi bøc th− cña m×nh cho Bri-u-kha-nèp.

Ngµy 6 th¸ng Ba, ®Ó tr¶ lêi th− ng¾n cña V. I. Lª-nin, N. P. Bri-u-kha-nèp ®· viÕt r»ng trong viÖc tæ chøc bu«n b¸n muèi, Bé d©n ñy l−¬ng thùc ®· ®i "®óng theo ph−¬ng h−íng" mµ Lª-nin ®· nh¾c nhë; Bri-u-kha-nèp ®· b¸o ço vÒ mét hîp ®ång ®ang ®−îc so¹n th¶o ®Ó ký víi Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ vÒ nh÷ng biÖn ph¸p kh¸c (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 241.

309 §©y lµ nãi ®Õn nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 30 th¸ng M−êi 1920 "VÒ viÖc ¸p dông søc n−íc ®Ó khai th¸c than bïn". ― 243.

Chó thÝch

796

310 Héi nghÞ häp ngµy 28 th¸ng Hai 1922 d−íi sù chñ täa cña A. §. Txi-u-ru-pa, ®· quyÕt ®Þnh trÝch quü dù tr÷ cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ra 1 triÖu 200 ngh×n róp vµng ®Ó cÊp cho cho Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc. QuyÕt ®Þnh cña héi nghÞ ®· ®−îc ®−a vµo nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ ®· ®−îc th«ng qua trong cïng ngµy h«m ®ã.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 260. ― 245. 311 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y do V. I. Lª-nin viÕt nh©n mét tµi liÖu vÒ çc

hîp ®ång ký víi çc nhµ t− b¶n n−íc ngoµi ®· ®−îc göi ®Õn cho Ng−êi theo yªu cÇu cña Ng−êi ngµy 13 th¸ng Hai 1922. Tµi liÖu nµy cho biÕt r»ng çc cuéc ®µm ph¸n ®· ®−îc tiÕn hµnh víi 96 nhµ kinh doanh vµ ®¹i diÖn cña çc nhãm t− b¶n.

Trong khi göi tµi liÖu ®−îc so¹n th¶o trªn c¬ së nh÷ng tµi liÖu do çc ngµnh kh¸c nhau cung cÊp, N. P. Goãc-bu-nèp, ch¸nh v¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ngµy 24 th¸ng Hai 1922 ®· viÕt cho V. I. Lª-nin r»ng tµi liÖu nµy kh«ng bao bao gåm "çc tµi liÖu nhËn ®−îc ë Lu©n-®«n vµ BÐc-lanh", nh÷ng tµi liÖu nãi sau nµy sÏ ®−îc göi ®Õn "ngay lËp tøc mét khi nhËn ®−îc" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 247.

312 §−îc viÕt ®Ó tr¶ lêi th− ®Ò ngµy 22 th¸ng Hai 1922 cña A. L. Sanh-man, gi¸m ®èc Ng©n hµng nhµ n−íc. Trong th−, Sanh-man ®· bµy tá th¸i ®é cña m×nh ®èi víi nh÷ng ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin vÒ viÖc Ng©n hµng nhµ n−íc tham gia vµo ho¹t ®éng th−¬ng nghiÖp, tøc lµ nh÷ng ®Ò nghÞ ®−îc tr×nh bµy trong th− göi A. §. Txi-u-ru-pa (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 280).

Trªn th− cña Sanh-man cã ghi chó sau ®©y cña Lª-nin: "Do Sanh-man göi. §Ó l−u. (Tr¶ lêi ngµy 28/II. MËt)" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 248.

313 ViÕt nh©n cã "B¶n tæng hîp ý kiÕn vÒ vÊn ®Ò Ng©n hµng nhµ n−íc tham gia tÝch cùc vµo çc xÝ nghiÖp th−¬ng nghiÖp" trong ®ã nªu lªn ý kiÕn cña mét sè çn bé thuéc Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, çc céng t¸c viªn b¸o "§êi sèng kinh tÕ", v. v.. C¨n cø vµo nh÷ng nguyªn t¾c cña nghiÖp vô ng©n hµng vµ dÉn ra mäi lý do cã tÝnh chÊt h×nh thøc, hä ph¶n ®èi viÖc Ng©n hµng nhµ n−íc tham gia ho¹t ®éng th−¬ng nghiÖp. ― 249.

Chó thÝch

797

314 Th− ng¾n ®−îc viÕt d−íi v¨n b¶n "Dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc nhËp khÈu tù do qua biªn giíi Liªn bang x«-viÕt Nga çc s¶n phÈm l−¬ng thùc" do G. I-a. X«-c«n-ni-cèp ®Ö tr×nh vµ ®−îc göi cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. §iÓm cuèi trong dù th¶o nãi r»ng: "Cho phÐp Bé d©n ñy tµi chÝnh, trªn c¬ së tháa thuËn víi Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, cÊp giÊy phÐp cho çc c¬ quan vµ xÝ nghiÖp nhµ n−íc vµ çc xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp quèc doanh ®· tham gia t¬-rít, còng nh− çc hîp t¸c x· vµ t− nh©n ®−îc quyÒn ®æi vµ vµ mang ra khái biªn giíi tiÒn mÆt, ngo¹i tÖ vµ mäi kim lo¹i quý nh»m mua l−¬ng thùc ë n−íc ngoµi, víi ®iÒu kiÖn lµ ph¶i tr×nh bµy ®Çy ®ñ nh÷ng sù b¶o ®¶m cho viÖc nhËp khÈu tÊt c¶ nh÷ng thø ®ã sau nµy". V. I. Lª-nin ®· g¹ch phÝa d−íi çc ch÷ "b¶o ®¶m" 4 g¹ch (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).


315 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y ®−îc viÕt trªn th− cña ®¹i diÖn th−¬ng m¹i n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga B. X. Xt«-m«-ni-a-cèp; theo yªu cÇu cña V. I. Lª-nin, ®ång chÝ nµy ®· göi cho Ng−êi danh môc çc ho¹t ®éng t« nh−îng vµ cho thuª th«ng qua c¬ quan ®¹i diÖn th−¬ng m¹i. B. X. Xt«-m«-ni-cèp ®· viÕt r»ng bän t− b¶n hy väng ChÝnh phñ x«-viÕt sÏ hñy bá ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng vµ ®iÒu ®ã ®ang c¶n trë viÖc ký çc hîp ®ång, ®Æc biÖt lµ çc hîp ®ång t« nh−îng bu«n b¸n vµ çc c«ng ty hçn hîp; trong th− cã nãi ®Õn viÖc cÇn ph¶i cñng cè ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng (xem "Çc v¨n kiÖn vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn-x«", t. V, M¸t-xc¬-va, 1961, tr. 121-125). ― 250.

316 V. I. Lª-nin cã ý nãi ®Õn "Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña hîp ®ång ký

víi c«ng ty Anh "C«ng ty rõng h÷u h¹n Nga - Anh" vµ "Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña hîp ®ång ký víi h·ng Hµ-lan "An-txi-ót vµ C«ng ty"" do L. B. Cra-xin ký vÒ viÖc cïng víi c«ng ty "Côc c«ng nghiÖp rõng vïng B¾c - B¹ch h¶i" thµnh lËp nh÷ng c«ng ty cæ phÇn "Rõng Nga - Anh" vµ "Rõng Nga - Hµ-lan" nh»m môc ®Ých ph¸t triÓn c«ng nghiÖp rõng vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu gç ë tØnh ¸c-khan-ghen-xc¬ vµ nh÷ng vïng phô cËn. ― 251.

Chó thÝch

798

317 Nh÷ng tµi liÖu ®−îc tr×nh lªn V. I. Lª-nin ®Òu nªu râ r»ng phÇn tµi s¶n ®−îc hoµn l¹i cho çc chñ cò gåm 35 - 40% cho c«ng ty ''Rõng Nga - Anh" vµ 20 - 30% cho c«ng ty "Rõng Nga - Hµ-lan", song phÇn tµi s¶n nµy còng kh«ng chuyÓn thµnh tµi s¶n cña hä mµ l¹i ®−îc ®−a vµo cho çc c«ng ty hçn hîp sö dông, vµ thµnh phÇn ban qu¶n trÞ çc c«ng ty hçn hîp Êy ph¶i b¶o ®¶m cho phÝa X«-viÕt cã ¶nh h−ëng −u thÕ (§§XIII vµ XIV). Trong § XV nªu râ r»ng çc chñ cò ng−êi Anh còng nh− ng−êi Hµ-lan ®Òu chÝnh thøc ký tªn th«i kh«ng ®−a ra bÊt kú yªu s¸ch nµo ®èi víi n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga.

Sau khi t×m hiÓu çc tµi liÖu, Lª-nin cho r»ng cã thÓ ký çc hîp ®ång theo nh÷ng ®iÒu kiÖn Êy.

Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña çc hîp ®ång ký víi c«ng ty "C«ng ty rõng h÷u h¹n Nga - Anh" vµ h·ng "An-txi-ót vµ C«ng ty" ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy phª chuÈn vµo th¸ng T− 1922. Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· phª chuÈn çc hîp ®ång ký víi çc c«ng ty Êy vµo th¸ng Ba 1923. ― 251.

318 §©y lµ nãi ®Õn dù th¶o chØ thÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ chuÈn bÞ b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vÒ Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng.

Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 268. ― 252. 319 §Ò nghÞ nµy ®−îc viÕt nh©n cã kÕt luËn cña V. I. I-a kh«n-tèp vÒ vÊn

®Ò kiÓm so¸t cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng ®èi víi ho¹t ®éng cña çc liªn hiÖp vµ xÝ nghiÖp t− nh©n, kÕt luËn nµy ®· ®−îc göi cho Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 18 th¸ng Hai 1922 ®Ó thay cho b¶n tµi liÖu do cè vÊn I. G. C«-blen-tx¬ ®· so¹n tr−íc kia.

Theo sù ñy nhiÖm cña V. I. Lª-nin, trong Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng ng−êi ta ®· nghiªn cøu vµ so¹n b¶n dù th¶o dù th¶o nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vÒ Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng. VÒ nh÷ng ghi chó cña V. I. Lª-nin trªn dù th¶o nµy vµ bøc th− göi I. V. Xta-lin nãi vÒ b¶n dù th¶o, xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va t. 44, tr. 508 - 509.

Ngµy 16 th¸ng Ba 1922, Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®· th«ng qua nghÞ quyÕt "VÒ Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng", trong ®ã ®· chó ý ®Õn nh÷ng ý kiÕn cña V. I. Lª-nin. Trong khi gi¶i thÝch çc ®iÓm 1 - 3 cña b¶n §iÒu lÖ vÒ Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng ®· ®−îc Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn

Chó thÝch

799

Nga th«ng qua ngµy 9 th¸ng Giªng 1922, Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®· giao cho Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng "quyÒn kiÓm so¸t tiÕp sau vµ thùc tÕ ®èi víi tÊt c¶ çc kho¶n vèn b»ng tiÒn vµ vËt t− cho vay vµ cÊp cho tÊt c¶ ― kh«ng trõ mét n¬i nµo ― çc tæ chøc, c¬ quan vµ xÝ nghiÖp quèc doanh, thuéc ®oµn thÓ quÇn chóng, thuéc t− nh©n vµ tæ chøc kiÓu hçn hîp, hoÆc quyªn gãp ®èi víi nh÷ng kho¶n ®ãng gãp tù nguyÖn nh»m phôc vô cho nh÷ng nhu cÇu vµ nh÷ng môc ®Ých cña nhµ n−íc vµ c«ng céng". B¶n nghÞ quyÕt giao cho Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng tr¸ch nhiÖm "theo dâi viÖc çc tæ chøc vµ c¬ quan nãi trªn lµm trßn nghÜa vô thuéc ph¹m vi nh÷ng sù ñy nhiÖm do nhµ n−íc hoÆc çc c¬ quan nhµ n−íc giao cho hä, còng nh− thuéc ph¹m vi nh÷ng hîp ®ång ký víi çc c¬ quan nhµ n−íc, theo tinh thÇn b¶o ®¶m ph¸p luËt vµ phôc vô cho lîi Ých nhµ n−íc…, còng nh− theo dâi viÖc sö dông ®óng ®¾n nh÷ng tµi s¶n mµ çc c¬ quan nhµ n−íc cho thuª". NghÞ quyÕt cßn giao cho Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng nhiÖm vô chó ý ®Õn nh÷ng kÕt qu¶ cña nh÷ng h×nh thøc míi cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ, "thu thËp nh÷ng tµi liÖu cã thÓ lµm c¬ së ®Ó ®iÒu tiÕt b»ng ph¸p luËt vÒ sau nµy ®èi víi ®êi sèng kinh tÕ cña n−íc céng hßa" (''Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga", sè 67, ngµy 24 th¸ng Ba 1922). ― 252.

320 §©y lµ nãi vÒ "Dù th¶o quyÕt ®Þnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ nh÷ng nhiÖm vô cña ph¸i ®oµn x«-viÕt t¹i Giª-n¬" ®· ®−îc Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga phª chuÈn ngµy 28 th¸ng Hai 1922 (xem V. I. Lª-nin, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 498 - 501). §Ò nghÞ c«ng bè ë ®©y cña Lª-nin còng ®· ®−îc Bé chÝnh trÞ chÊp nhËn ngµy 28 th¸ng Hai. ― 265.

321 V. I. Lª-nin ®· viÕt th− ng¾n nµy sau khi t×m hiÓu çc v¨n kiÖn cã

quan hÖ ®Õn viÖc ®¨ng ký çc çn bé cã träng tr¸ch (xem chó thÝch 288).

Trong b¶n tµi liÖu cña Ban kiÓm kª - ph©n phèi thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ ®ît ®¨ng ký ®· ®−îc göi cho V. I. Lª-nin kÌm theo nhiÒu tµi liÖu kh¸c (çc b¶n tæng hîp, çc h×nh thøc thèng kª, çc phiÕu tù khai ç nh©n, v. v.) cã b¸o ço r»ng: "... tæng céng ë Ban chÊp hµnh trung −¬ng cã 26 ngh×n phiÕu cña çc çn bé cã träng tr¸ch tõ cÊp huyÖn, cÊp tØnh trë lªn… ë M¸t-xc¬-va, phiÕu ç nh©n cña çc çn bé cã träng tr¸ch cã 4704". Trong b¶n b¸o ço chÝnh trÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng

Chó thÝch

800

céng s¶n (b) Nga t¹i §¹i héi XI cña ®¶ng, Lª-nin cã dÉn ra con sè cuèi cïng (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45. tr. 144).

V. I. Lª-nin ®· viÕt lªn trªn phong b× ®ùng nh÷ng tµi liÖu göi ®Õn nh− sau: "Do Ban kiÓm kª - ph©n phèi thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng göi ®Õn ((vÒ cuéc ®¨ng ký çn bé cã träng tr¸ch)). HiÖn cßn ë ®©y. 28/II", cßn ë phÝa sau th× ghi: ''Ng−êi nµo viÕt b¶n nhËn xÐt?". Cã thÓ ®©y lµ nãi ®Õn viÖc ghi thªm vµo cuèi phiÕu ç nh©n, trong ®ã cã nhËn xÐt vÒ ®¶ng viªn ®· ®iÒn phiÕu (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).


322 ViÕt ®Ó tr¶ lêi th− cña ñy viªn Ban qu¶n trÞ Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng V. A. Ti-kh«-mi-rèp, trong th− ®ã ®ång chÝ nµy cho biÕt t©m tr¹ng trong çc giíi x· viªn.

Vµo ®Çu n¨m 1922, trong ®éi ngò çn bé hîp t¸c x· tiªu dïng n¶y ra nh÷ng bÊt ®ång ý kiÕn chung quanh vÊn ®Ò x©y dùng vÒ mÆt tæ chøc. Ng−êi ta ®· th¶o luËn vÊn ®Ò t¸ch hîp t¸c x· c«ng nh©n ra khái hÖ thèng chung cña hîp t¸c x· tiªu dïng. Trong çc giíi x· viªn vµ trong b¶n th©n Ban qu¶n trÞ Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng, vÊn ®Ò ®ã hÇu nh− ®· ®−îc quyÕt ®Þnh tr−íc råi. ― 257.

323 Theo nh÷ng tµi liÖu mµ V. A. Xm«-li-a-ni-nèp b¸o ço víi V. I. Lª-nin, doanh sè th−¬ng nghiÖp cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng trong th¸ng Ch¹p lµ 16 triÖu róp vµng. §ã lµ do, nh− Xm«-li-a-ni-nèp viÕt, ®Õn cuèi n¨m, vµo th¸ng Ch¹p, ng−êi ta kÕt to¸n tÊt c¶ çc dÞch vô ch−a hoµn thµnh cña nh÷ng th¸ng tr−íc ®ã. Doanh sè th¸ng Giªng 1922 lµ 5,2 triªu róp vµng. Së dÜ cã t×nh h×nh sót kÐm ®ã lµ do ho¹t ®éng th−¬ng nghiÖp trong th¸ng Giªng nãi chung yÕu h¬n vµ do çc kho t¹m thêi ®ãng cöa ®Ó kiÓm kª. Vµo th¸ng Hai, doanh sè cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng ®· lªn tíi 7 triÖu róp (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 257.

324 Th− ng¾n nµy lµ ®Ó tr¶ lêi th− cña I-a. Kh. Pª-tÐc-x¬, nguyªn ñy viªn ban l·nh ®¹o ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga. Trong khi chØ ra nh÷ng sù lén xén ®ñ mäi thø trªn çc ®−êng s¾t, trong çc c¬ quan th−¬ng

Chó thÝch

801

nghiÖp, hîp t¸c x· vµ c¬ quan x«-viÕt, vÒ tÖ ¨n c¾p, Pª-tÐc-x¬ ®· viÕt r»ng viÖc gi¶i t¸n ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga lµ kh«ng hîp thêi.

PhÝa trªn v¨n b¶n bøc th− c«ng bè ë ®©y cã in: "Göi ®ång chÝ Goãc-bu-nèp ®Ó biÕt". ― 258.

325 Th− nµy vµ th− sau ®· ®−îc viÕt nh©n trong ®Ò c−¬ng cña Bé d©n ñy tµi chÝnh nhan ®Ò lµ "Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña c−¬ng lÜnh tµi chÝnh" do G. I-a. X«-c«n-ni-cèp so¹n th¶o, cã ®Ò nghÞ (§ 12) hñy bá "®éc quyÒn tuyÖt ®èi vÒ ngo¹i th−¬ng" vµ thay nã b»ng chÕ ®é çc t« nh−îng th−¬ng nghiÖp.

Còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr, 523 - 524. ― 259.

326 Ngµy 4 th¸ng Ba 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua víi mét sè söa ®æi "§Ò c−¬ng vÒ ngo¹i th−¬ng" do Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng so¹n th¶o. §Ò c−¬ng ®−îc so¹n xong vµ ®−îc phª chuÈn ngµy 10 th¸ng Ba. §Ò c−¬ng xuÊt ph¸t tõ sù cÇn thiÕt ph¶i duy tr× ®éc quyÒn vÒ ngo¹i th−¬ng vµ x¸c ®Þnh nh÷ng ®iÒu kiÖn nhËp vµ xuÊt khÈu hµng hãa.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 302. ― 260. 327 §©y lµ nãi ®Õn tËp luËn v¨n cña N. A. BÐc-®i-a-Ðp, I-a, M. Bóc-span,

Ph. A. Xtª-pun, X. L. Phran-c¬ nhan ®Ò lµ "¤-xvan Spen-gl¬ vµ chiÒu tµn cña ch©u ¢u", xuÊt b¶n n¨m 1922 ë M¸t-xc¬-va. ― 261.

328 §Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga chÊp nhËn trong cïng ngµy h«m ®ã. ViÖc tæ chøc ch÷a bÖnh cho I-a. E. Rót-du-t¸c vµ t¨ng tiªu chuÈn ¨n cho ®ång chÝ ®ã, Bé chÝnh trÞ ®· ñy nhiÖm cho ®ång chÝ V«i-txÝch gi¶i quyÕt. ― 263.

329 §Ó tr¶ lêi bøc th− göi ®i N«-v«-ni-c«-lai-Ðp-xc¬ (nay lµ N«-v«-xi-biÕc-xc¬) ngµy 6 th¸ng Ba 1922 ®· ®−îc c«ng bè ë ®©y, chñ tÞch ñy ban çch m¹ng Xi-bi-ri X. E. Tsu-tx¬-ca-Ðp ngµy 13 th¸ng Ba ®· dïng ®−êng d©y liªn l¹c trùc tiÕp b¸o ço víi V. I. Lª-nin r»ng ®· quyÕt ®Þnh tiÕn hµnh ®iÒu tra nh÷ng hµnh vi l¹m dông khi thu thuÕ l−¬ng thùc ë tØnh N«-v«-ni-c«-lai-Ðp-xc¬ vµ nh÷ng kÕt qu¶ cña cuéc ®iÒu tra ®ã sÏ ®−îc b¸o ço thªm.

Sau nµy, Tsu-tx¬-ca-Ðp ®· b¸o ço víi Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy r»ng nh÷ng sù viÖc nªu trong th− cña M. A. Ba-ga-Ðp lµ cã

Chó thÝch

802

thËt vµ mét sè çn bé lµm c«ng t¸c l−¬ng thùc ®· bÞ truy tè tr−íc tßa ¸n.

Ngµy 6 th¸ng Ba 1922, mét bøc ®iÖn cã ch÷ ký cña ch¸nh v¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy N. P. Goãc-bu-nèp còng ®· ®−îc göi cho M. A. Ba-ga-Ðp: "Th− cña ®ång chÝ ®Ò ngµy 24 th¸ng Giªng, Lª-nin ®· nhËn ®−îc. Çc biÖn ph¸p sÏ ®−îc thi hµnh" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 263.

330 §©y muèn nãi ®Õn cuèn s¸ch cña Guest L. Haden. The struggle for power in Europe 1917 - 1921. An outline economic and political survey of the central states and Russia. London, Hodder and Stoughton, 1921 (Ghe-xt¬ L. H©y-®¬n. §Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn ë ch©u ¢u trong thêi kú 1917 - 1921. L−îc kh¶o vÒ t×nh h×nh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ çc n−íc ë Trung ¢u vµ n−íc Nga. Lu©n-®«n, Khèt-®¬ vµ Xt©u-t¬n, 1921). ― 264.

331 §©y lµ nãi vÒ viÖc chuÈn bÞ in b¶n ghi tèc ký bµi nãi cña V. I. Lª-nin t¹i phiªn häp ®¶ng ®oµn céng s¶n tham dù §¹i héi V toµn Nga çc c«ng nh©n kim khÝ "T×nh h×nh quèc tÕ vµ trong n−íc cña n−íc Céng hßa x«-viÕt" ngµy 6 th¸ng Ba 1922 (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 1 - 20).

PhÇn ®Çu v¨n kiÖn viÕt d−íi v¨n b¶n th− ng¾n cña M. I. Gli-¸t-xe göi V. I. Lª-nin b¸o ço vÒ c«ng viÖc ®· tiÕn hµnh ®èi víi b¶n tèc ký. ― 265.

332 V¨n kiÖn nµy lµ ®Ó tr¶ lêi th− cña chñ tÞch Ban qu¶n trÞ Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng L. M. Khin-tsóc ®Ò ngµy 7 th¸ng Ba 1922. Khin-tsóc viÕt r»ng ®oµn ®¹i biÓu hîp t¸c x· gåm nh÷ng ®¹i biÓu cña Héi liªn hiÖp hîp t¸c x· quèc tÕ, çc ñy viªn cña Héi mua sØ cña Anh vµ ®¹i biÓu cña çc hîp t¸c x· Ph¸p vµ TiÖp-kh¾c ®· ®Õn n−íc Nga x«-viÕt theo lêi mêi cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng, yªu cÇu V. I. Lª-nin tiÕp hä. Khin-tsóc còng b¸o ço r»ng ®· ®¹t ®−îc sù tháa thuËn víi çc x· viªn tr−íc ®©y cña Nga hiÖn ë n−íc ngoµi, nh÷ng ng−êi nµy ®· chuyÓn cho Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng nh÷ng tµi s¶n cña hä vµ bé m¸y ë T©y ¢u vµ ë Mü, vµ hä ®· tuyªn bè r»ng tõ nay hä kh«ng cßn ®¹i biÓu cho hîp t¸c x· Nga ë n−íc ngoµi n÷a. Khin-tsóc viÕt: "Vµ ®iÒu ®ã thùc tÕ lµ më ®Çu cho viÖc hä thõa nhËn chóng ta ë n−íc ngoµi". Trong th− cã dÉn ra mét b¶n kª nh÷ng tµi s¶n ®·

Chó thÝch

803

®−îc chuyÓn giao (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 265.

333 Th− nµy lµ ®Ó tr¶ lêi th− cña E. X. V¸c-ga ®Ò nghÞ viÕt mét bµi b¸o cho "Jahrbuch für Wirtschaft, Politik und Arbeiterbewegung" ("Niªn gi¸m kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ phong trµo c«ng nh©n") do Quèc tÕ céng s¶n xuÊt b¶n.

PhÝa trªn bøc th− cña E. X. V¸c-ga cã ghi chó cña V. I. Lª-nin: "®Ó l−u. §· tr¶ lêi ngµy 9/III 1922". ― 267.

334 Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 368 vµ 387. Theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin, E. X. V¸c-ga ®· lùa chän nh÷ng ®o¹n

trÝch trong çc t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin, nh÷ng ®o¹n trÝch nµy ®· ®−îc in b»ng tiÕng §øc d−íi ®Çu ®Ò "Die neue ökonomische Politik" cã ch÷ ký "N. Lenin” trong "Jahrbuch für Wirtschaft, Politik und Arbeiterbewegung 1922/23", Hamburg, S. 328 - 344. Trong lêi nãi ®Çu tËp trÝch tuyÓn, V¸c-ga viÕt r»ng ®ång chÝ ®ã c¨n cø vµo nh÷ng chØ dÉn cña Lª-nin ®−îc tr×nh bµy trong nh÷ng bøc th− mµ Lª-nin göi cho ®ång chÝ ®ã, tËp trÝch tuyÓn bao gåm nh÷ng ®o¹n trÝch trong çc bµi b¸o, s¸ch máng vµ bµi nãi sau ®©y: "Tai häa s¾p ®Õn vµ nh÷ng ph−¬ng ph¸p ng¨n ngõa tai häa ®ã", "NhiÖm vô chñ yÕu cña thêi ®¹i chóng ta", "VÒ bÖnh Êu trÜ "t¶ khuynh" vµ tÝnh tiÓu t− s¶n", "BÖnh Êu trÜ "t¶ khuynh" trong phong trµo céng s¶n", "Bµn vÒ thuÕ l−¬ng thùc (ý nghÜa cña chÝnh s¸ch míi vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn cña chÝnh s¸ch Êy)", "B¸o ço vÒ viÖc thay chÕ ®é tr−ng thu l−¬ng thùc thõa b»ng thuÕ l−¬ng thùc ngµy 15 th¸ng Ba" t¹i §¹i héi X cña ®¶ng, "B¸o ço chÝnh trÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 27 th¸ng Ba" t¹i §¹i héi XI cña ®¶ng vµ "DiÔn v¨n bÕ m¹c ®¹i héi ngµy 2 th¸ng T−" (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 34, tr. 203 - 267; t. 36, tr. 97 - 103, 347 - 387; t. 41, tr. 1 - 128; t. 43, tr. 244 - 296, 68 - 88; t. 45, tr. 83 - 139, 163 - 165). ― 268.

335 V¨n kiÖn nµy lµ ®Ó tr¶ lêi th− cña G. V. Tsi-tsª-rin, trong th− Tsi-tsª-rin yªu cÇu V. I. Lª-nin viÕt mét bµi cho sè 5 cña Phô tr−¬ng b¸o "Ng−êi b¶o vÖ Man-se-xt¬", toµn bé dµnh ®Ó nãi vÒ n−íc Nga.

NghÞ quyÕt ngµy 8 th¸ng Ba 1922 cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· giao cho G. V. Tsi-tsª-rin vµ C. B. Ra-®Õch chÞu tr¸ch nhiÖm biªn tËp nh÷ng bµi nãi

Chó thÝch

804

vÒ t×nh h×nh n−íc Nga göi cho b¸o "Ng−êi b¶o vÖ Man-se-xt¬". Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 266. ― 269.

336 Trong b¸o ço chÝnh trÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga t¹i §¹i héi XI cña ®¶ng ngµy 27 th¸ng Ba 1922, V. I. Lª-nin ®· ®Ò cËp nh÷ng vÊn ®Ò nªu lªn trong bøc th− nµy (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 107 - 108). ― 270.

337 §©y lµ nãi vÒ viÖc tÞch thu nh÷ng b¸u vËt cña çc nhµ thê (b¹c, vµng, ®¸ quý) ®Ó cøu trî nh÷ng ng−êi ®ang bÞ ®ãi.

§Ò nghÞ vÒ viÖc tÞch thu nh÷ng b¸u vËt cña çc nhµ thê ®−îc tÝch lòy bëi lao ®éng cña nhiÒu thÕ hÖ c«ng nh©n vµ n«ng d©n vµ thùc tÕ lµ tµi s¶n cña nh©n d©n, ®Ó cøu trî nh÷ng ng−êi ®ang bÞ ®ãi lµ do quÇn chóng lao ®éng ®Ò ra. §Ò nghÞ nµy ®· ®−îc sù ñng hé cña giíi tu hµnh cÊp thÊp vµ ®a sè çc tÝn ®å, nh−ng vÊp ph¶i sù chèng ®èi ngoan cè cña hµng chøc s¾c cao cÊp. Do viÖc tÞch thu nh÷ng b¸u vËt cña nhµ thê tiÕn hµnh chËm, §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ngµy 16 th¸ng Hai 1922 ®· quyÕt ®Þnh: tiÕn hµnh ngay lËp tøc viÖc tÞch thu nh÷ng b¸u vËt cña çc ®Òn miÕu thuéc tÊt c¶ çc t«n gi¸o vµ dïng chóng ®Ó mua l−¬ng thùc cøu trî nh÷ng ng−êi ®ang bÞ ®ãi. Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy t− ph¸p th¶o ngay lËp tøc mét chØ thÞ ®Ó thi hµnh nghÞ quyÕt nµy. ― 271.

338 Ngµy 14 th¸ng Ba 1922, A. X. £-nu-kÝt-dª ®· b¸o cho ch¸nh v¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy N. P. Goãc-bu-nèp biÕt r»ng do t×nh h×nh nhµ cöa cã rÊt nhiÒu khã kh¨n, cho nªn chØ giao cho X. G. Xt¬-ru-mi-lin thªm mét buång n÷a.

Xem tËp nµy, v¨n kiÖn 263. ― 271. 339 §−îc viÕt ë phÝa sau bøc th− cña I. I. R¸t-tsen-c«, trong th− ®ång chÝ

nµy yªu cÇu cho phÐp gi¸o s− E. X. Men-si-cèp, mét çn bé cña Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc, ®i ch÷a bÖnh ë n−íc §øc vµ dïng 2 ngh×n róp vµng trong sè tiÒn cßn l¹i chi cho çc ®¬n ®Æt hµng cña côc nµy ®Ó ch÷a bÖnh cho gi¸o s− Êy. ― 271.

340 Sù bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a mét bªn lµ A. §. Txi-u-ru-pa vµ L. B. Cra-xin vµ mét bªn kh¸c lµ G. I-a. X«-c«n-ni-cèp, ®· nÈy ra chung quanh vÊn ®Ò vèn l−u ®éng cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng. X«-c«n-ni-cèp ®Ò nghÞ më ng©n hµng ngo¹i th−¬ng ®Ó cung cÊp tµi chÝnh cho nh÷ng

Chó thÝch

805

dÞch vô hiÖn hµnh cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vµ ph¶n ®èi viÖc t¨ng quü l−u th«ng tõ 10 lªn 50 triÖu róp.

V. I. Lª-nin viÕt th− nµy nh©n cã sù ph¶n ®èi cña çc thµnh viªn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, tuy bÞ thiÓu sè trong khi biÓu quyÕt, nh−ng vÉn ph¶n ®èi nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 14 th¸ng Ba 1922 vÒ viÖc t¨ng qòy l−u th«ng cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng lªn 50 triÖu róp vµng lÊy trong sè tiÒn thu ®−îc do b¸n tÊt c¶ sè hµng hãa xuÊt khÈu (V. I. Lª-nin kh«ng tham dù phiªn häp nµy).

Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, sau khi th¶o luËn vÊn ®Ò nµy ngµy 15 th¸ng Ba 1922, ®· thõa nhËn lµ cÇn ph¶i hñy bá nghÞ quyÕt nãi trªn cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. C¨n cø theo ®Ò nghÞ cña Bé chÝnh trÞ, ngµy 21 th¸ng Ba Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· hñy bá nghÞ quyÕt cña m×nh ngµy 14 th¸ng Ba vµ ®· th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ viÖc t¨ng quü l−u th«ng cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng lªn ®Õn 40 triÖu róp vµng "b»ng çch trÝch 50% tæng sè ngo¹i tÖ mµ Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng nhËn ®−îc do tiªu thô hµng hãa xuÊt khÈu vµ ®¸ng lÏ ph¶i ®em nép vµo quü ngo¹i tÖ chung cña nhµ n−íc" ("TËp s¾c luËt vµ chØ thÞ cña chÝnh phñ c«ng n«ng", 1922, sè 25, tr. 289). ― 272.

341 Tæng côc tr−ëng Tæng côc qu¶n lý ®Êt T. A. Ru-nèp, trong mét bøc ®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i göi cho V. I. Lª-nin, yªu cÇu chi khÈn cÊp 115 ngh×n róp tr−íc chiÕn tranh ®Ó söa ch÷a 7 chiÕc m¸y phôc vô cho viÖc c¬ khÝ hãa c«ng viÖc c¶i t¹o chÊt ®Êt, nh÷ng m¸y nµy do sù gióp ®ì cña Lª-nin, ®· nhËn ®−îc tõ n−íc Céng hßa ViÔn §«ng.

Tæng côc qu¶n lý ®Êt ― Tæng côc qu¶n lý ®Êt cña çc xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp n−íc Céng hßa; nã ®−îc thµnh lËp vµo mïa xu©n 1919; Tæng côc qu¶n lý ®Êt l·nh ®¹o çc n«ng tr−êng quèc doanh g¾n liÒn víi çc xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp, tæng côc cung cÊp cho çc n«ng tr−êng nµy h¹t gièng, n«ng cô, tiÒn vèn. Tæng côc qu¶n lý ®Êt cßn cã nhiÖm vô ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp (cñ c¶i ®−êng, thuèc l¸, v. v.).

T¹i cuéc triÓn l·m cña Tæng côc qu¶n lý ®Êt mµ V. I. Lª-nin nh¾c ®Õn cã sù tham gia cña 73 n«ng tr−êng quèc doanh gÇn M¸t-xc¬-va thuéc çc tØnh M¸t-xc¬-va, Ri-a-dan, Tu-la, Xm«-len-xc¬ vµ Ca-lu-ga víi diÖn tÝch canh t¸c trªn 15 ngh×n ®ª-xi-a-ti-na. Cuéc triÓn l·m nµy tr−ng bµy çc lo¹i ngò cèc vµ rau, s¶n phÈm ch¨n nu«i gia sóc vµ gia cÇm, n«ng cô, m¸y ®Ëp ch¹y b»ng ®iÖn, v. v.. Cuéc triÓn l·m ®· thu ®−îc thµnh c«ng lín, trong vßng mét tuÇn lÔ

Chó thÝch

806

sè ng−êi ®i xem ®· lªn ®Õn trªn 100 ngh×n (xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 53, v¨n kiÖn 363). ― 273.

342 Ngµy 20 th¸ng Ba, N. P. Goãc-bu-nèp ®· nhËn ®−îc mét th− b¸o ço cña côc tr−ëng Côc kÕ to¸n - tµi chÝnh cña Tæng côc qu¶n lý ®Êt Mai-xki, trong ®ã Mai-xki b¸o tin r»ng vÊn ®Ò chi tiÒn vèn cho Tæng côc qu¶n lý ®Êt sÏ ®−îc ban qu¶n trÞ Ng©n hµng nhµ n−íc xem xÐt vµo ngµy 21 th¸ng Ba 1922.

Th− tr¶ lêi cña X«-c«n-ni-cèp hiÖn kh«ng t×m thÊy. ― 273. 343 Trong th− nh¾c ®Õn ë ®©y, phã chñ tÞch Héi ®ång lao ®éng vµ quèc

phßng A. §. Txi-u-ru-pa b¸o cho bé tr−ëng Bé d©n ñy t− ph¸p §. I. Cuèc-xki r»ng ngµy 3 th¸ng Hai 1922 Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· th«ng qua nghÞ quyÕt tháa m·n ®¬n yªu cÇu cña T¬-rít ®−êng, quyÕt ®Þnh cho phÐp nã b¸n trªn thÞ tr−êng tù do trªn 1 triÖu pót ®−êng víi ®iÒu kiÖn gi¸ b¸n ®−êng ®ã kh«ng ®−îc thÊp h¬n gi¸ thÞ tr−êng. Nh−ng, Txi-u-ru-pa viÕt, theo nh÷ng tµi liÖu mµ ®ång chÝ Êy n¾m ®−îc, T¬-rít ®−êng ®· b¸n ®−êng víi gi¸ chØ b»ng mét nöa gi¸ b¸n bu«n trªn thÞ tr−êng vµ chØ b¸n cã 56 ngh×n pót. Txi-u-ru-pa ®Ò nghÞ Bé d©n ñy t− ph¸p ®iÒu tra sù viÖc nµy. ― 273.

344 Ngµy 7 th¸ng ChÝn 1921, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· quyÕt ®Þnh cö côc tr−ëng Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc R. E. Cl¸t-x«n ®i c«ng t¸c ë n−íc ngoµi ®Ó ®Æt mua m¸y mãc. Trong ®oµn ®i sang BÐc-lanh cã con trai cña Cl¸t-x«n, chuyªn viªn kü thuËt cÊp cao cña Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc lµ I. R. Cl¸t-x«n. Theo chØ thÞ cña V. I. Lª-nin ngµy 19 th¸ng M−êi 1921, viÖc I. R. Cl¸t-x«n ®i ra n−íc ngoµi ®· bÞ cÊm. ― 274.

345 §©y lµ nãi vÒ b¶n th¶o cuèn s¸ch cña I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp, nhan ®Ò "C«ng cuéc ®iÖn khÝ hãa n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga trong giai ®o¹n qu¸ ®é cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi" ®−îc chuÈn bÞ theo sù ñy nhiÖm cña V. I. Lª-nin.

Còng xem tËp nµy, Phô lôc, v¨n kiÖn 12. Cuèn s¸ch ®· ra m¾t b¹n ®äc vµo th¸ng Ba 1922, cã lêi tùa cña

V. I. Lª-nin (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 61 - 63). ― 275.

Chó thÝch

807

346 Cã ý nãi ®Õn biÓu thèng kª trong cuèn s¸ch: Dr. G. Respondek. "Weltwirtschaftlicher Stand und Aufgaben der Elektroindustrie". Berlin, 1920 (TiÕn sÜ G. Rª-xp«n-®Õch. "T×nh h×nh kinh tÕ thÕ giíi vµ nh÷ng nhiÖm vô cña c«ng nghiÖp ®iÖn". BÐc-lanh, 1920), ®−îc I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp trÝch dÉn ë trang 97 trong t¸c phÈm cña m×nh vµ chøng minh møc ®é ®iÖn khÝ hãa mét sè ngµnh s¶n xuÊt ë Mü. Trong biÓu ®å "Nhu cÇu vÒ n¨ng l−îng" (tÝnh theo ®¬n vÞ søc ngùa), d−íi çc môc c«ng nghiÖp v¶i b«ng, c«ng nghiÖp kü thuËt ®iÖn, çc nhµ m¸y ®óc vµ chÕ t¹o m¸y mãc cã nh÷ng sè liÖu nh− nhau ― 1 585 953 ®· khiÕn cho V. I. Lª-nin nghi ngê.

VÒ nh÷ng sè liÖu nµy, trong chó thÝch d−íi biÓu thèng kª, I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp ®· viÕt r»ng: "Nh÷ng sè liÖu nµy g©y nªn sù nghi ngê do chóng hoµn toµn b»ng nhau. BiÓu thèng kª lÊy trong cuèn s¸ch cña Rª-xp«n-®Õch, trang 3. B¶n th©n «ng ta lµ mét t¸c gi¶ kh¸ cÈn thËn. Ch¾c «ng ta ®· m−în nh÷ng sè liÖu nµy cña çc nguån tµi liÖu Mü, mµ nh÷ng nguån tµi liÖu nµy th× kh«ng ph¶i bao giê còng ®Çy ®ñ chÝnh x¸c". ― 275.

347 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y viÕt lªn trªn th− cña chñ nhiÖm ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki göi cho V. I. Lª-nin ngµy 19 th¸ng Ba 1922, trong th− Cr¬-gi-gia-nèp-xki yªu cÇu chÊp nhËn thµnh phÇn §oµn chñ tÞch ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc do ®ång chÝ Êy dù kiÕn gåm 9 ng−êi vµ yªu cÇu chØ ®Þnh bé ba "cÇm ®Çu".

Ngµy 23 th¸ng Ba 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· phª chuÈn thµnh phÇn ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc do Cr¬-gi-gia-nèp-xki ®Ò nghÞ vµ x¸c ®Þnh bé ba "cÇm ®Çu" gåm G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki, G. L. Pi-a-ta-cèp vµ P. X. ¤-x¸t-tsi, sau khi ®Ò nghÞ Pi-a-ta-cèp lµm trßn çc tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong §oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao cho ®Õn khi I. T. Xmin-ga, tæng côc tr−ëng Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, ch÷a bÖnh ë n−íc ngoµi trë vÒ. Ngµy 4 th¸ng T− 1922, thµnh phÇn cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy chuÈn y (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 276.

348 Trong th− göi V. I. Lª-nin ngµy 19 th¸ng Ba 1922, G. M. Cr¬-gi- gia-nèp-xki ®· t−êng thuËt l¹i nh÷ng cuéc nãi chuyÖn cña m×nh

Chó thÝch

808

víi bé tr−ëng Bé d©n ñy giao th«ng Ph. E. §giÐc-gin-xki vµ ®· ®Ò nghÞ mét lo¹t biÖn ph¸p nh»m c¶i tiÕn viÖc l·nh ®¹o ngµnh vËn t¶i ®−êng s¾t ― c¶i tæ ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy giao th«ng vµ thu hót vµo ®ã nh÷ng chuyªn gia cÇn thiÕt; thu hÑp bé m¸y ®· ph×nh to ë trung −¬ng b»ng çch göi nh÷ng çn bé thõa vÒ çc ®Þa ph−¬ng; miÔn cho bé m¸y trung −¬ng khái nh÷ng chøc n¨ng kinh doanh qu¸ søc cña nã b»ng çch chuyÓn chóng cho çc ban qu¶n lý ®−êng s¸ vµ ®−a vµo thµnh phÇn çc c¬ quan nµy nh÷ng ®¹i diÖn cña çc tæ chøc kinh tÕ quan träng nhÊt thuéc mçi vïng t−¬ng øng, v.v.. §Ó kÕt luËn, Cr¬-gi-gia-nèp-xki viÕt r»ng: "T«i ®· ®äc bøc th− nµy qua ®iÖn tho¹i cho Phª-lÝch-x¬ Ðt-mun-®«-vÝch, vµ ®ång chÝ ®ã ®· tuyªn bè sÏ ký d−íi tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®· ®−îc tr×nh bµy ë trªn" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 276.

349 Ngµy 23 th¸ng Ba 1922, ChÝnh phñ n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga vµ C«ng ty "Phri-®rÝch Cróp ë Ðt-xen" ®· ký mét hîp ®ång t« nh−îng cho phÐp c«ng ty nµy khai th¸c 50 ngh×n ®ª-xi-a-ti-na ®Êt t¹i quËn Xan-xc¬ tØnh §«n trong thêi h¹n 24 n¨m "®Ó tiÕn hµnh kinh doanh n«ng nghiÖp hîp lý". Theo hîp ®ång nµy, ng−êi nhËn t« nh−îng cã nhiÖm vô b¶o ®¶m cho c¬ së kinh doanh cã ®ñ dông cô, vËt liÖu, nh÷ng c«ng tr×nh cÇn thiÕt vµ ®Ó tr¶ vÒ quyÒn nhËn t« nh−îng ph¶i giao cho ChÝnh phñ x«-viÕt mçi n¨m 20% tæng sè thu ho¹ch. Hîp ®ång ®· ®−îc ®¹i diÖn cña c«ng ty nµy ký, nh−ng çc gi¸m ®èc c«ng ty tõ chèi kh«ng chÞu duyÖt (còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 225 vµ 393). ― 277.

350 Ngµy 21 th¸ng Ba 1922, G. I-a. X«-c«n-ni-cèp ®· göi cho V. I. Lª-nin th− tr¶ lêi; trong th− ®ã, Lª-nin ®· g¹ch d−íi nhiÒu chç vµ ®· ghi chó vµo ®ã:

"Vla-®i-mia I-lÝch rÊt kÝnh mÕn! 1. T«i ®· ®äc th− ng¾n cña Bi-ª-lèp.

Theo t«i, trong ®ã kh«ng cã g× lµ cã lý c¶, mµ bÞ lÉn lén nhiÒu chç. Ph¶i më réng viÖc mua ë n«ng th«n kh«ng ph¶i lµ tr−íc mµ lµ sau vô thu ho¹ch míi.

2. VÒ viÖc kiÓm tra c«ng t¸c thu thuÕ b»ng tiÒn, çch ®Æt vÊn ®Ò cña

CÇn ®äc l¹i Bi-ª-lèp mét lÇn n÷a.

Chó thÝch

809

chóng ta qu¸ tåi... ®a sè çc lo¹i thuÕ chØ võa míi ®−îc c«ng bè ― vÒ dÇu löa vµ muèi th× ng©m cøu ®Õn trªn 2 th¸ng, b©y giê l¹i ®Õn

chuyÖn ng©m cøu vÒ ®−êng.. . Khã kh¨n chñ yÕu lµ çc kho¶n thuÕ thu ®−îc bÞ "çc ®Þa ph−¬ng"

phçng tay trªn ®Ó v¸ vµo nh÷ng lç hæng...

3. Ng©n hµng nhµ n−íc ®ang nghiªn cøu (®Æt ra mét çch ®óng ®¾n) ho¹t ®éng cña tÊt c¶ çc t¬-rít ®Õn xin nhËn tÝn dông cña ng©n hµng... ®· ®iÒu tra hai t¬-rít...; ®· ra lÖnh huy ®éng nh÷ng çn bé kÕ to¸n cì lín tham gia c«ng viÖc nµy trong vai trß "nh÷ng ng−êi kiÓm so¸t çc b¶ng c©n ®èi".

Göi lêi chµo ®ång chÝ G. X«-c«n-ni-cèp".

Mµ thùc chÊt lµ ë chç nµy. Nguy hiÓm lµ chç nµy! CÇn ph¶i xóc tiÕn cËt lùc!

NB CÇn biÕt râ tªn hä nh÷ng çn bé kÕ to¸n ®ã vµ "lùa chän" n h ÷ n g n g−ê i −u t ó ®Ó lµm hËu bÞ.

PhÝa trªn th− cña X«-c«n-ni-cèp, Lª-nin viÕt cho çc th− ký: "Tr×nh çc ®ång chÝ Txi-u-ru-pa vµ R−-cèp xem vµ tr¶ l¹i t«i. 28/III. Lª-nin". ― 277.

351 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y, V. I. Lª-nin viÕt ®Ó tr¶ lêi th− cña bé tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng L. B. Cra-xin ngµy 18 th¸ng Ba 1922, trong th− ®ã L. B. Cra-xin ph¶n ®èi thµnh phÇn míi cña ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng do Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga dù ®Þnh thµnh lËp. §¸nh gi¸ t×nh h×nh c«ng viÖc ë bé d©n ñy vµ nh¾c ®Õn nh÷ng ®ît v¾ng mÆt kÐo dµi cña m×nh, Cra-xin viÕt r»ng mét ban l·nh ®¹o víi mét thµnh phÇn nh− vËy kh«ng thÓ hoµn thµnh ®−îc ngay c¶ c«ng viÖc tr−íc m¾t cña m×nh. ViÖc ®−a vµo ban l·nh ®¹o nh÷ng ng−êi kh«ng hiÓu biÕt ngo¹i th−¬ng, vµ, theo ý kiÕn cña Cra-xin, tá ý ph¶n ®èi ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng, lµ kh«ng hîp lý c¶ vÒ mÆt nghiÖp vô chuyªn m«n còng nh− vÒ mÆt chÝnh trÞ. Kh¼ng ®Þnh r»ng ng−êi ta ®· kh«ng ®¸nh gi¸ ®óng thø tr−ëng Bé d©n ñy A. M. Lª-gia-va, mét ng−êi rÊt th«ng th¹o c«ng viÖc bu«n b¸n, vËn t¶i, giao dÞch, hy sinh tËn tôy lµm viÖc trong lÜnh vùc khã kh¨n nhÊt, Cra-xin ®Ò nghÞ gi÷ Lª-gia-va ë l¹i chøc vô

# #

Chó thÝch

810

®ã vµ bæ sung cho ®ång chÝ ®ã "hai - ba çn bé míi ®Ó gióp ®ì vµ ®Ó häc tËp". Cra-xin viÕt r»ng trong tr−êng hîp Lª-gia-va bÞ g¹t ra khái ban l·nh ®¹o th× Cra-xin cho r»ng viÖc m×nh rót khái Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng lµ mét ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. KÌm theo bøc th− cßn cã danh s¸ch çc ñy viªn ban l·nh ®¹o do Cra-xin ®Ò nghÞ.

Ngµy 20 th¸ng Ba 1922, Bé chÝnh trÞ, sau khi th¶o luËn vÊn ®Ò thµnh phÇn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, ®· thõa nhËn r»ng "v× lîi Ých cña b¶n th©n ngµnh ngo¹i th−¬ng còng nh− v× nh÷ng lý do cña t×nh h×nh chÝnh trÞ quèc tÕ, tuyÖt ®èi cÇn thiÕt ph¶i ®Ó ®ång chÝ Cra-xin ë l¹i lµm bé tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng", vµ cö M. I. Phrum-kin lµm thø tr−ëng bé d©n ñy Êy. Ngµy 27 th¸ng Ba, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy phª chuÈn thµnh phÇn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng gåm nh÷ng ng−êi sau ®©y: bé tr−ëng Bé d©n ñy L. B. Cra-xin, çc thø tr−ëng Bé d©n ñy A. M. Lª-gia-va vµ M. I. Phrum-kin, çc ñy viªn cña ban l·nh ®¹o gåm I. I. R¸t-tsen-c«, P. X. X«-r«-kin, A. V. B¸c-xki vµ C. M. BÐc-ghª (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 278.

352 MÆc dï nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 10 th¸ng Ba 1922 ®· phª chuÈn "§Ò c−¬ng vÒ ngo¹i th−¬ng", ®Ò c−¬ng nµy xuÊt ph¸t tõ sù cÇn thiÕt cña viÖc ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng, mét sè çn bé l·nh ®¹o ®¶ng vµ x«-viÕt vÉn cø tiÕp tôc ®ßi hñy bá hoÆc níi láng ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 412. ―279. 353 Trong bøc th− ®−îc nh¾c ®Õn ë ®©y ®Ò ngµy 21 th¸ng Ba 1922, M. I.

Phrum-kin ®· tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh vÒ t×nh h×nh c«ng viÖc ë Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng. Cho r»ng viÖc Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga quyÕt ®Þnh ®ång chÝ Êy tham gia thµnh phÇn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vµ cö ®ång chÝ Êy lµm thø tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng lµ kh«ng hîp lý do c¶ mét lo¹t nguyªn nh©n vµ tr−íc hÕt lµ v× ®ång chÝ ®ã "hiÖn cã nh÷ng bÊt ®ång vÒ nguyªn t¾c víi Cra-xin vÒ mét vÊn ®Ò c¬ b¶n ― vÒ tÝnh chÊt cña viÖc ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng", Phrum-kin yªu cÇu ®Ó ®ång chÝ Êy l¹i lµm viÖc ë Bé d©n ñy l−¬ng thùc (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 280.

Chó thÝch

811

354 §©y lµ nãi ®Õn nh÷ng tµi liÖu chuÈn bÞ cho b¶n b¸o ço chÝnh trÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga t¹i §¹i héi XI cña ®¶ng. ― 281.

355 Ngµy 25 th¸ng Ba 1922, héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, sau khi xem xÐt vÊn ®Ò chuÈn bÞ cho §¹i héi XI cña ®¶ng, ®· th«ng qua ®Ò c−¬ng b¸o ço cña V. I. Lª-nin do Lª-nin ®Ò nghÞ sÏ ®äc t¹i ®¹i héi (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 73 - 75). Héi nghÞ toµn thÓ ®· chØ ®Þnh L. B. Ca-mª-nÐp lµm b¸o ço viªn bæ sung b¶n b¸o ço chÝnh trÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga (t¹i ®¹i héi ®· kh«ng cã b¶n b¸o ço bæ sung). ― 282.

356 GiÊy giao viÖc cho N. P. Goãc-bu-nèp nãi ë ®©y còng nh− th− ng¾n tr−íc ®ã göi cho L. B. Ca-mª-nÐp do V. I. Lª-nin viÕt nh©n cã nh÷ng cuéc ®µm ph¸n víi nhµ bu«n Ph¸p Giuy V©y-le, «ng nµy ®Ò nghÞ mua hµng hãa l−¬ng thùc cña «ng ta. Ngµy 11 th¸ng Hai 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga sau khi ®· th¶o luËn vÊn ®Ò do L. B. Ca-mª-nÐp ®−a ra vÒ nh÷ng ®Ò nghÞ cña V©y-le, ®· l−u ý Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ®Õn viÖc t×m çch nhËp l−¬ng thùc tõ n−íc ngoµi. Çc cuéc ®µm ph¸n do ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng B. I. Pla-vnÝch vµ phã chñ nhiÖm Héi tiªu dïng M¸t-xc¬-va X. §. Vun-phx«n tiÕn hµnh. ― 282.

357 Tµi liÖu do trî lý ch¸nh v¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy I. I. Mi-r«-sni-cèp so¹n th¶o ngµy 25 th¸ng Ba 1922, cho biÕt r»ng X. §. Vun-phx«n lµ ®¶ng viªn tõ n¨m 1902 vµ B. I. Pla-vnÝch còng lµ ®¶ng viªn §¶ng céng s¶n (b) Nga. VÒ c©u hái thø hai, Mi-r«-sni-cèp ®· tr¶ lêi r»ng xÐt theo mÉu hµng, th× hµng hãa cã phÈm chÊt tèt, hiÖn nay n»m ë Li-ba-va (nay lµ Li-ª-pa-i-a), vµ çc çn bé cña Héi tiªu dïng M¸t-xc¬-va ®· lªn ®−êng ®Õn ®ã; ng−êi ta ®· xuÊt ra 40 tû róp lÊy tõ çc sè tiÒn lu©n chuyÓn cña Héi tiªu dïng M¸t-xc¬-va vµ cña X«-viÕt M¸t-xc¬-va ®Ó thanh to¸n kho¶n thÞt hép mua cña V©y-le. Khi tr¶ lêi c©u hái thø ba, Mi-r«-sni-cèp viÕt r»ng viÖc mua l−¬ng thùc vµ thùc phÈm cña V©y-le lµ cã lîi. Tµi liÖu nãi râ: "ThÞt hép ®· ®−îc mua víi gi¸ 2,20 phr¨ng mét ki-l«-gram, nghÜa lµ 75 ngh×n róp mét phun-t¬... gi¸ trªn thÞ tr−êng vµo th¸ng Hai lµ 125 - 150 ngh×n róp mét phun-t¬. HiÖn nay (th¸ng Ba), trªn thÞ th−êng kh«ng cã thÞt hép, cßn thÞt t−¬i th× gi¸ 200 - 225 ngh×n mét phun-t¬" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 283.

Chó thÝch

812

358 §©y lµ nãi ®Õn viÖc ®¶ng ®oµn §¶ng céng s¶n (b) Nga t¹i khãa häp lÇn thø V cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng ph¶n ®èi nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ngµy 22 th¸ng Ba 1922 vÒ viÖc Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt ghi trong hîp ®ång ký víi Bé d©n ñy l−¬ng thùc. NghÞ quyÕt nµy ®· quy ®Þnh rót bít nghÜa vô cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng trong viÖc cung cÊp lóa m× cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc xuèng cßn 10 triÖu pót.

B¶n sao bøc th− cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc ph©n ph¸t cho tÊt c¶ çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Ó biÕt.

Ngµy 23 th¸ng Ba 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, sau khi th¶o luËn ý kiÕn ph¶n ®èi cña ®¶ng ®oµn, ®· ®Ò nghÞ Bé d©n ñy l−¬ng thùc vµ Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng th«ng qua Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®Ó ®¹t ®−îc sù tháa thuËn vÒ viÖc Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng thùc hiÖn nghÜa vô cung cÊp 9 triÖu pót cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc. Ngµy 24 th¸ng Ba, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· söa ®æi nghÞ quyÕt tr−íc ®ã cña m×nh cho phï hîp víi ®Ò nghÞ cña Bé chÝnh trÞ. ― 283.

359 Bøc th− ®−îc c«ng bè ë ®©y do V. I. Lª-nin viÕt nh©n cã th− cña biªn tËp viªn b¸o "Ng−êi c«ng nh©n" lµ C. X. £-rª-mª-Ðp göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ph¶n ®èi chØ thÞ cña Bé tæ chøc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Ò ngµy 6 th¸ng Ba 1922 nh»m thu hÑp khu«n khæ tê b¸o, thay ®æi tÝnh chÊt, néi dung cña tê b¸o, v.v..

Ngµy 23 th¸ng Ba 1922, Bé chÝnh trÞ ®· x¸c nhËn nghÞ quyÕt cña Bé tæ chøc vÒ b¸o "Ng−êi c«ng nh©n" vµ ®Ò nghÞ Ban tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng triÖu tËp mét cuéc häp víi sù tham gia cña nh÷ng ®ång chÝ ®· dù §¹i héi XI cña ®¶ng ®Ó th¶o luËn vÊn ®Ò xuÊt b¶n mét tê b¸o phæ th«ng cho c«ng nh©n.

B¸o "Ng−êi c«ng nh©n", do Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga xuÊt b¶n b¾t ®Çu ra tõ ngµy 1 th¸ng Ba 1922; tõ ngµy 1 th¸ng B¶y, tøc lµ tõ sè 98, ®æi tªn lµ "B¸o c«ng nh©n", tiÕp tôc xuÊt b¶n cho ®Õn th¸ng Giªng 1932. ― 284.

360 Ngµy 31 th¸ng Ba 1922, c¬ quan ®¹i diÖn toµn quyÒn n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë §øc b¸o ço r»ng Bé ngo¹i

Chó thÝch

813

giao §øc t¸n thµnh thÞ thùc nhËp c¶nh ngay lËp tøc cho V. A. A-va-nª-xèp víi ®iÒu kiÖn chuyÕn ®i cña «ng ta chØ lµ ch÷a bÖnh.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 394. ― 285. 361 V. I. Lª-nin nãi ®Õn bøc th− ng¾n cña bÝ th− Ban chÊp hµnh ®¶ng bé

M¸t-xc¬-va §¶ng céng s¶n (b) Nga lµ I. A. Dª-len-xki göi cho I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp trong ®ã nãi r»ng I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp ®−îc ®éng viªn tham gia chiÕn dÞch cæ ®éng nh»m tÞch thu nh÷ng tµi s¶n quý cña çc nhµ thê vµ nhiÖm vô ®−îc giao ®ã "ph¶i ®−îc chÊp hµnh mét çch kiªn quyÕt".

ë gãc phÝa trªn bøc th−, ë bªn tr¸i, V. I. Lª-nin viÕt: "Cho ®i nghØ".

Ngµy 30 th¸ng Ba 1922, Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Ò nghÞ Ban chÊp hµnh ®¶ng bé M¸t-xc¬-va ngay lËp tøc ®Ó cho I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp ®i nghØ vµ trong thêi gian ®ã kh«ng ®−îc giao cho ®ång chÝ ®ã lµm bÊt cø c«ng viÖc g×. ― 286.

362 ñy viªn §oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, gi¸o s− V. N. I-pa-chi-Ðp, trong thêi kú 1921 - 1922, ®i c«ng t¸c ë BØ vµ Ph¸p.

B¶n b¸o ço cña V. N. I-pa-chi-Ðp ®−îc V. I. Lª-nin nh¾c ®Õn ë ®©y, hiÖn nay kh«ng t×m thÊy. XÐt theo th− cña G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki göi cho V. I. Lª-nin ®Ò ngµy 31 th¸ng Ba 1922, th× b¶n b¸o ço nµy ®Ò cËp ®Õn nh÷ng kÕt qu¶ c«ng t¸c cña I-pa-chi-Ðp ë Ph¸p. Trong khi nªu râ sù ng©y th¬ vÒ chÝnh trÞ cña I-pa-chi-Ðp, Cr¬-gi-gia-nèp-xki ®· ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ®ång chÝ ®ã ë Ph¸p lµ tèt: "a) c¶ mét lo¹t nh÷ng ®Ò nghÞ cô thÓ trong lÜnh vùc t« nh−îng; b) mét sù chuyÓn biÕn nµo ®ã xa rêi khuynh h−íng Ba-lan; c) mét sù chia rÏ nµo ®ã trong çi phe Ph¸p - BØ ®· cè kÕt l©u ®êi; d) nh÷ng tµi liÖu vÒ nh÷ng chÝnh kh¸ch vµ nh÷ng nh©n vËt ®ang ho¹t ®éng vµ viÖc ph¸t hiÖn ra xu h−íng muèn giµnh b¸ quyÒn cña nh÷ng nhãm nhÊt ®Þnh..." (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 286.

363 N−íc Céng hßa ViÔn §«ng ― nhµ n−íc d©n chñ ®−îc thµnh lËp d−íi sù l·nh ®¹o cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch trong t×nh h×nh diÔn ra cuéc ®Êu tranh cña quÇn chóng lao ®éng chèng cuéc can thiÖp vò trang cña n−íc ngoµi ë ViÔn §«ng. Nã ®· tån t¹i tõ ngµy 6 th¸ng T− 1920 ®Õn 14 th¸ng M−êi mét 1922. ViÖc thµnh lËp n−íc Céng hßa ViÔn §«ng, mét nhµ n−íc "®Öm" mang h×nh thøc d©n chñ t−

Chó thÝch

814

s¶n nh−ng vÒ thùc chÊt ®· thi hµnh chÝnh s¸ch x«-viÕt, lµ phï hîp víi lîi Ých cña n−íc Nga x«-viÕt khi ®ã ®ang t×m çch tr¸nh xung ®ét qu©n sù c«ng khai víi chñ nghÜa ®Õ quèc NhËt vµ b¶o ®¶m kÐo dµi thêi gian t¹m nghØ søc ë mÆt trËn miÒn §«ng.

Sau khi ®uæi bän can thiÖp NhËt, Héi nghÞ nh©n d©n n−íc Céng hßa ViÔn §«ng ngµy 14 th¸ng M−êi mét 1922 ®· ®Ò nghÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®Ó n−íc nµy gia nhËp n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga vµ ¸p dông HiÕn ph¸p x«-viÕt trªn l·nh thæ cña m×nh. Ngµy 15 th¸ng M−êi mét 1922, Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®· tuyªn bè n−íc Céng hßa ViÔn §«ng lµ bé phËn kh¨ng khÝt kh«ng thÓ t¸ch rêi cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga. ―287.

364 Ngµy 22 th¸ng Ba 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua nghÞ quyÕt sau ®©y: "Tõ nay cho ®Õn khi so¹n xong quy chÕ vÒ viÖc ¸p dông nh÷ng tiªu chuÈn æn ®Þnh vÒ quy ®Þnh quyÒn c«ng d©n vµ çc quan hÖ ph¸p luËt, ®Ò nghÞ ®ång chÝ Cuèc-xki tr×nh lªn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ sau ®ã lªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga mét b¶n tuyªn bè vÒ çc quyÒn tµi s¶n c¬ b¶n, nh÷ng quyÒn nµy ®−îc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga thõa nhËn, ®−îc ph¸p luËt b¶o hé vµ ®−îc tßa ¸n b¶o vÖ" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 291.

365 Dù th¶o s¾c lÖnh "VÒ çc quyÒn tµi s¶n t− nh©n c¬ b¶n ®−îc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga thõa nhËn, ®−îc luËt ph¸p b¶o hé vµ ®−îc çc tßa ¸n Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga b¶o vÖ" do Bé d©n ñy t− ph¸p so¹n th¶o, vµ ®−îc phª chuÈn vµo ngµy 22 th¸ng N¨m 1922 t¹i kú häp thø III cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga khãa IX vµ ®· ®−îc c«ng bè trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" ngµy 18 th¸ng S¸u 1922. ―291.

366 §©y lµ nãi ®Õn bøc th− cña S¸c-l¬ Pr«-tª-ót Stanh-mª-tx¬, mét nhµ b¸c häc kü thuËt ®iÖn næi tiÕng ng−êi Mü, ®Ò ngµy 16 th¸ng Hai 1922, göi V. I. Lª-nin. Stanh-mª-tx¬ ®· nãi vÒ sù kh©m phôc cña m×nh tr−íc c«ng t¸c réng lín nh»m phôc håi n−íc Nga vÒ mÆt x· héi vµ c«ng nghiÖp; «ng tá ý s½n sµng gióp ®ì trong çc vÊn ®Ò kü thuËt, ®Æc biÖt lµ trong viÖc x©y dùng c«ng nghiÖp ®iÖn. ― 292.

Chó thÝch

815

367 Cïng ngµy h«m ®ã, trong mét bøc th− tr¶ lêi cho V. I. Lª-nin, G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki ®· kh¼ng ®Þnh ý kiÕn tr−íc ®©y cña m×nh, ph¸t biÓu vÒ S. Stanh-mª-tx¬ nh− lµ mét nhµ b¸c häc rÊt lín cã tiÕng t¨m réng r·i trong çc giíi kü thuËt. ― 292.

368 G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki ®· ®Ò xuÊt ý kiÕn cña m×nh vÒ ®o¹n cuèi cïng cho bøc th− tr¶ lêi S¸c-l¬ P. Stanh-mª-tx¬ mµ V. I. Lª-nin ®· sö dông mét phÇn.

Trong bøc th− ng¾n c«ng bè ë ®©y, thÊy trªn ®ã V. I. Lª-nin viÕt: "B¶n thø hai: ®ång chÝ M¸c-ten-x¬!". Mét th− víi néi dung t−¬ng tù nh− thÕ còng ®· ®−îc göi cho L. C. M¸c-ten-x¬.

Th− cña S. Stanh-mª-tx¬ vµ th− tr¶ lêi cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc c«ng bè ngµy 19 th¸ng T− 1922 trªn b¸o "Sù thËt" vµ b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" (Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 175 - 176).

Ngµy 7 th¸ng Ch¹p 1922, V. I. Lª-nin cßn viÕt mét bøc th− n÷a cho S. Stanh-mª-tx¬ (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 506). ― 292.

369 Cã lÏ ®©y lµ nãi ®Õn viÖc cho phÐp mét ®éi m¸y kÐo Mü ®−îc nhËp c¶nh n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga, ®éi nµy do "Héi nh÷ng ng−êi b¹n cña n−íc Nga x«-viÕt (ë Mü)" tæ chøc. ― 293.

370 §©y lµ nãi vÒ bøc th− cña côc tr−ëng Côc phô tr¸ch çc kho tµng nhµ n−íc thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao lµ I. C. £-gièp göi cho L. A. Ph«-ti-ª-va ngµy 3 th¸ng T− 1922. £-gièp ®Ò nghÞ ®−îc nãi chuyÖn víi V. I. Lª-nin vµ ®Ò nghÞ ®−a tr×nh phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy dù th¶o nghÞ quyÕt ― mµ ®ång chÝ ®ã göi ®Õn theo ®Ò nghÞ cña Lª-nin nãi vÒ viÖc thu håi nh÷ng nhµ kho theo mét danh s¸ch cô thÓ hiÖn nay ®ang thuéc çc nhµ ®−¬ng côc ®Þa ph−¬ng, vµ chuyÓn nh÷ng nhµ kho ®ã cho Côc phô tr¸ch çc kho tµng nhµ n−íc thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao.

Còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 53, v¨n kiÖn 352, 429 vµ 473. ― 293.

371 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y ®−îc viÕt d−íi v¨n b¶n bøc th− cña A. M. Cra-xn«-sª-cèp göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vµ V. I. Lª-nin ®Ò ngµy 3 th¸ng T− 1922. Sau khi ®¸nh gi¸ t×nh h×nh c«ng viÖc ë Bé d©n ñy tµi chÝnh, Cra-xn«-sª- cèp ®· viÕt vÒ nh÷ng bÊt ®ång ý kiÕn cña m×nh trªn mét sè vÊn ®Ò víi

Chó thÝch

816

thø tr−ëng Bé d©n ñy tµi chÝnh G. I-a. X«-c«n-ni-cèp, nh−ng l¹i coi nh÷ng bÊt ®ång nµy kh«ng quan träng ®Õn møc ph¶i ®ßi hái miÔn chøc ®ång chÝ ®ã ë Bé d©n ñy tµi chÝnh. Cra-xn«-sª-cèp ®Ò nghÞ sím gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c«ng t¸c cña ®ång chÝ ®ã vµ trong tr−êng hîp kh«ng thÓ ®Ó ®ång chÝ lµm viÖc l¹i ë Bé d©n ñy tµi chÝnh th× nªn bæ nhiÖm ®ång chÝ lµm ñy viªn §oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao. ― 294.

372 G. I-a. X«-c«n-ni-cèp cïng ngµy h«m ®ã ®· tr¶ lêi V. I. Lª-nin. Cho r»ng A. M. Cra-xn«-sª-cèp lµ mét çn bé "ch¾c ch¾n lµ xuÊt s¾c", X«-c«n-ni-cèp ®Ò nghÞ chõng nµo Cra-xn«-sª-cèp "ch−a n¾m ch¾c ®−îc "nh÷ng ®Æc ®iÓm" cña chÕ ®é x«-viÕt" th× nªn dïng ®ång chÝ Êy lµm mét c«ng viÖc "dÔ quan s¸t h¬n do ®ã cã thÓ thùc hiÖn mét sù l·nh ®¹o ç nh©n trùc tiÕp". X«-c«n-ni-cèp cã nhËn xÐt tèt vÒ An-xki vµ ®Æt vÊn ®Ò t¨ng c−êng ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy tµi chÝnh.

Ngµy 6 th¸ng T− 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua mét nghÞ quyÕt nh− sau: "a) ñy nhiÖm cho Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng b¸o cho Cra-xn«-sª-cèp biÕt r»ng Bé chÝnh trÞ quyÕt ®Þnh ph¸i ®ång chÝ ®ã ®Õn nhËn c«ng viÖc hoÆc lµ ë Bé d©n ñy tµi chÝnh, hoÆc lµ ë Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, sau khi dµnh cho ®ång chÝ Êy thêi gian nghØ phÐp hai tuÇn lÔ ®Ó thËt sù phôc håi søc kháe.

b) VÊn ®Ò t¨ng c−êng ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy tµi chÝnh vµ vÒ viÖc sö dông ®ång chÝ Cra-xn«-sª-cèp th× chuyÓn cho Bé tæ chøc" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Ngµy 13 th¸ng T− 1922, Bé chÝnh trÞ quyÕt ®Þnh cö ®ång chÝ Cra-xn«-sª-cèp tham gia §oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao. Còng chÝnh phiªn häp nµy ®· x¸c ®Þnh thµnh phÇn cña ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy tµi chÝnh. ― 295.

373 Xem chó thÝch 41. ― 295. 374 Bøc th− nµy còng nh− mét lo¹t nh÷ng bøc th− kh¸c ®−îc c«ng bè ë

phÇn sau nµy ®Òu nãi ®Õn vÊn ®Ò nghiªn cøu D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬.

ViÖc th¨m dß D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬ ®· ®−îc b¾t ®Çu tõ tr−íc Çch m¹ng th¸ng M−êi, nh−ng khi ®ã ch−a tiÕn hµnh c«ng t¸c nghiªn cøu réng r·i. Çc c«ng viÖc th¨m dß D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬ ®· ®−îc b¾t ®Çu vµo n¨m 1919.

Chó thÝch

817

Ngµy 24 th¸ng T¸m 1920, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· th«ng qua nghÞ quyÕt "VÒ viÖc th¨m dß D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬"; sau khi thõa nhËn "tÊt c¶ mäi c«ng viÖc cã liªn quan ®Õn viÖc th¨m dß D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬ lµ cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng ®èi víi n−íc nhµ", Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng giao cho çc nhµ ®−¬ng côc x«-viÕt, d©n sù vµ qu©n sù cã nhiÖm vô gióp ®ì nh÷ng c«ng viÖc Êy. Sau khi néi chiÕn kÕt thóc, c«ng viÖc th¨m dß D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬ ®· ®−îc triÓn khai réng r·i h¬n.

V. I. Lª-nin rÊt chó ý ®Õn nh÷ng c«ng viÖc nµy. Nh÷ng v¨n kiÖn ®−îc c«ng bè ë ®©y còng nh− håi ký cña nh÷ng ng−êi ®−¬ng thêi lµ I. M. Góp-kin, V. N. R«-da-nèp vµ nh÷ng ng−êi kh¸c ®· nãi lªn sù quan t©m cña Ng−êi ®èi víi viÖc th¨m dß D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬ vµ viÖc gióp ®ì ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc ®ã (xem "Håi ký vÒ V. I. Lª-nin", ph. 2, M¸t-xc¬-va, 1957, tr. 357 - 379, 402 - 404).

Vµo th¸ng T− 1923, ë vïng D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬ ®· thu ®−îc nh÷ng lâi khoan ®Çu tiªn cã ®¸ th¹ch anh chøa quÆng s¾t. TiÓu ban ®Æc biÖt nghiªn cøu D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬ ®· ®−îc th−ëng hu©n ch−¬ng Cê ®á lao ®éng, vµ t¹i cuéc TriÓn l·m n«ng nghiÖp toµn Nga n¨m 1923, tiÓu ban nµy ®· ®−îc tÆng th−ëng phÇn th−ëng cao nhÊt cña nhµ n−íc vÒ c«ng viÖc th¨m dß D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬. Sau nhiÒu n¨m c«ng t¸c, vµo ®Çu nh÷ng n¨m 30, ng−êi ta t×m thÊy nh÷ng líp kho¸ng giµu quÆng s¾t ë D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬, ®ã lµ nh÷ng líp kho¸ng ë Lª-bª-®i vµ Nam C«-r«-b«-v«. C«ng viÖc khai th¸c líp kho¸ng quÆng s¾t lín lao nµy ®−îc triÓn khai m¹nh mÏ vµo nh÷ng n¨m 60.

Trong C−¬ng lÜnh cña §¶ng céng s¶n Liªn-x« ®−îc th«ng qua t¹i §¹i héi XXII cña ®¶ng cã dù ®Þnh x©y dùng c¬ së luyÖn kim ë khu vùc trung ¢u cña Liªn-x« trªn c¬ së khai th¸c quÆng s¾t ë D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬. ― 297.

375 VÒ chuyÕn ®i nµy, sau nµy, trong håi ký cña m×nh vÒ V. I. Lª-nin, L. C. M¸c-ten-x¬ ®· viÕt: "Vla-®i-mia I-lÝch rÊt quan t©m ®Õn D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬, bëi v× Ng−êi thÊy ë ®ã cã nh÷ng kh¶ n¨ng to lín ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp luyÖn kim cña chóng ta. Vµo ®Çu n¨m 1922, Ng−êi ®· ñy nhiÖm cho t«i ®Õn Cuèc-xc¬ vµ cè g¾ng t×m hiÓu xem d¶i dÞ th−êng nµy lµ g× vµ ý nghÜa cña nã nh− thÕ nµo... Vla-®i-mia I-lÝch lµ ng−êi biÕt râ nh÷ng cuéc tranh c·i vÒ vÊn ®Ò nµy, do ®ã muèn nhËn ®−îc b¸o ço cµng ®Çy ®ñ cµng tèt vÒ D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬" ("Håi ký vÒ V. I. Lª-nin", ph. 3, M¸t-xc¬-va, 1961, tr. 345 - 346). ― 297.

Chó thÝch

818

376 B¶n th¶o ®−îc nh¾c ®Õn ë ®©y ®· ®−îc t¸c gi¶ cña nã lµ nhµ v¨n Mü John Kenneth Turner (Gi«n Ken-nÐt TÐc-ne) göi ®Õn cho L. C. M¸c-ten-x¬ ®Ó sö dông theo ý muèn cña V. I. Lª-nin, bëi v× çc nhµ xuÊt b¶n Mü tõ chèi kh«ng in cuèn s¸ch ®ã. B¶n th¶o cã nhiÒu tµi liÖu cã gi¸ trÞ vÒ viÖc n−íc Mü tham gia cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt.

Cuèn s¸ch ®· ®−îc ph¸t hµnh n¨m 1922 ë Niu-oãc d−íi nhan ®Ò "Shall it be again?" ("§iÒu ®ã cã thÓ t¸i diÔn ®−îc kh«ng?"). ― 299.

377 Theo sù ñy nhiÖm cña V. I. Lª-nin, V. V. A-®«-r¸t-xki ngay tõ mïa thu 1920 ®· b¾t ®Çu chuÈn bÞ cho in nh÷ng bøc th− chän läc cña C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen.

RÊt coi träng viÖc xuÊt b¶n th− tõ cña çc nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa céng s¶n khoa häc, V. I. Lª-nin ch¨m chó theo dâi c«ng viÖc cña V. V. A-®«-r¸t-xki vµ t×m mäi çch gióp ®ì ®ång chÝ ®ã. §Æc biÖt, Ng−êi ®· göi cho A-®«-r¸t-xki nh÷ng ®o¹n trÝch vµ nh÷ng ý kiÕn cña m×nh ®−îc ghi chÐp n¨m 1913 khi ®äc "Th− trao ®æi cña C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen 1844 - 1883" ®−îc xuÊt b¶n thµnh 4 tËp b»ng tiÕng §øc (xem V. I. Lª-nin. "Tãm t¾t vÒ "Th− trao ®æi cña C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen 1844 - 1883"", M¸t-xc¬-va, 1959). Trong çc bøc th− göi V. V. A-®«-r¸t-xki ngµy 2 th¸ng T¸m 1921, ngµy 10 th¸ng T− 1922 vµ trong nh÷ng ý kiÕn ghi trªn th− cña A-®«-r¸t-xki, V. I. Lª-nin ®· cho nh÷ng chØ thÞ cô thÓ vÒ viÖc xuÊt b¶n tuyÓn tËp th− trao ®æi cña C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 53, çc v¨n kiÖn 144, 343 vµ tËp nµy, çc v¨n kiÖn 371 - 373).

VÒ viÖc V. I. Lª-nin quan t©m ®Õn viÖc xuÊt b¶n tuyÓn tËp th− trao ®æi cña C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, vÒ nh÷ng chØ thÞ vµ sù gióp ®ì cña Ng−êi, V. V. A-®«-r¸t-xki ®· kÓ l¹i sau nµy trong mét bµi b¸o cña m×nh nhan ®Ò "Trong thêi gian 18 n¨m" (xem "Håi ký vÒ V. I. Lª-nin", ph. 1, M¸t-xc¬-va, 1956, tr. 318 - 320).

Mét cuèn s¸ch d−íi nhan ®Ò "Çc bøc th−. Lý luËn vµ chÝnh trÞ trong tËp th− trao ®æi cña M¸c vµ ¡ng-ghen" ®· ®−îc xuÊt b¶n vµo cuèi n¨m 1922. ― 300.

378 Mïa xu©n 1922, çc b¸c sÜ ®Ò nghÞ V. I. Lª-nin ®i nghØ dµi h¹n vµ ®Õn n¬i cã kh«ng khÝ miÒn nói. Lª-nin cã ý ®Þnh ®i ®Õn Çp-ca-d¬ hoÆc lµ mét n¬i nµo kh¸c thÝch hîp; do ®ã, Ng−êi ®· bµn b¹c vµ trao ®æi th− tõ víi G. C. Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª vµ nh÷ng ®ång chÝ kh¸c.

Cuéc hµnh tr×nh ®· kh«ng ®−îc thùc hiÖn. ― 301.

Chó thÝch

819

379 Nãi vÒ bøc ®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i cña A. I. R−-cèp ®Ó tr¶ lêi bøc th− cña V. I. Lª-nin ®Ò ngµy 5 th¸ng T− 1922 (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 360). ViÖn lý do lµ nh÷ng tµi liÖu nghiªn cøu D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬, ®· ®−îc mét gi¸o s− ng−êi §øc tªn lµ L©y-xt¬ tiÕn hµnh ngay tõ tr−íc çch m¹ng, ®· ®−îc c«ng bè réng r·i ë n−íc ngoµi, R−-cèp ®Ò nghÞ cho ng−êi n−íc ngoµi nhËn t« nh−îng vÒ nh÷ng c«ng viÖc nghiªn cøu Êy.

V. I. Lª-nin còng viÕt d−íi v¨n b¶n bøc ®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i Êy nh− sau: "§ång chÝ R−-cèp! Chóng ta sÏ nãi chuyÖn víi nhau khi nµo gÆp nhau. Tr¶ l¹i giÊy nµy cho Ph«-ti-ª-va. 12/IV. Lª-nin". ― 303.

380 Th«ng qua L. B. Cra-xin vµ M. I. U-li-a-n«-va ®−îc biÕt vÒ cuéc hµnh tr×nh s¾p tíi cña V. I. Lª-nin ®i nghØ vµ ch÷a bÖnh ë Çp-ca-d¬, Ca-m« (X. A. Te - Pª-t¬-r«-xi-an) ®· viÕt cho Lª-nin mét bøc th− ®Ò nghÞ Lª-nin cho m×nh ®i theo ®Ó b¶o vÖ vµ ®Ó gióp ®ì mäi sù cÇn thiÕt t¹i chç. Còng xem v¨n kiÖn 364. ― 303.

381 Qua nh÷ng bøc th− ng¾n cña V. A. Xm«-li-a-ni-nèp th× thÊy r»ng viÖc nghiªn cøu çc b¸o ço cña çc héi nghÞ kinh tÕ ®Þa ph−¬ng ®· ®−îc giao cho çc çn bé cã träng tr¸ch cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc vµ Côc thèng kª trung −¬ng. Lª-nin t¸n thµnh sù ph©n c«ng ®ã nh−ng ph¶i víi ®iÒu kiÖn lµ c«ng viÖc ph¶i ®−îc tiÕn hµnh mét çch nghiªm tóc vµ thµnh th¹o, cho nªn Lª-nin yªu cÇu göi cho Ng−êi ngay lËp tøc danh s¸ch nh÷ng ng−êi ®−îc giao tr¸ch nhiÖm nghiªn cøu nh÷ng b¶n b¸o ço ®ã. ― 304.

382 Cuèn s¸ch cña V. V. A-®«-r¸t-xki "Ch−¬ng tr×nh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c" ®· ®−îc xuÊt b¶n n¨m 1922. ― 306.

383 V¨n kiÖn nµy ®· ®−îc viÕt d−íi v¨n b¶n lý lÞch cña V. V. A-®«-r¸t-xki, ®ång chÝ nµy yªu cÇu Ban kiÓm tra trung −¬ng x¸c ®Þnh tuæi ®¶ng cña m×nh tõ n¨m 1904. §¬n cña A-®«-r¸t-xki ®· ®−îc tháa m·n. ― 306.

384 V¨n kiÖn nµy ®· ®−îc viÕt theo lêi ®Ò nghÞ cña V. V. A-®«-r¸t-xki (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 373). ― 307.

385 Ngµy 21 th¸ng T− 1922, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng thõa nhËn r»ng "v× lîi Ých b¶o ®¶m cung cÊp ®iÖn cho M¸t-xc¬-va, cÇn ph¶i nhanh chãng ®−a nhµ m¸y ®iÖn Ca-si-ra nhËp vµo hÖ thèng

Chó thÝch

820

chung cung cÊp ®iÖn cho thµnh phè M¸t-xc¬-va", vµ ®· giao tr¸ch nhiÖm cho Héi ®ång vËn chuyÓn tèi cao vµ Bé d©n ñy giao th«ng khÈn cÊp cung cÊp nhiªn liÖu cho nhµ m¸y ®iÖn Ca-si-ra ®Ó b¶o ®¶m cho nhµ m¸y ho¹t ®éng ®Òu ®Æn (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 92. ― 312. 386 §©y lµ nãi vÒ nh÷ng hå s¬ l−u tr÷ vµ th− viÖn cña V. I. Lª-nin do

Ng−êi ®Ó l¹i ë Cra-cèp vµ P«-r«-ni-n« khi Ng−êi sang Thôy-sÜ vµo ®Çu cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa thÕ giíi. B¶n th¶o vÒ tµi liÖu thèng kª t×nh h×nh ruéng ®Êt cña §øc n¨m 1907 ®−îc V. I. Lª-nin nh¾c ®Õn, ― cã thÓ lµ t¸c phÈm "ChÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa trong n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i"; t¸c phÈm nµy cña Lª-nin ®· bÞ bän sen ®Çm tÞch thu mÊt khi lôc so¸t nhµ ë cña Ng−êi ngµy 25 th¸ng B¶y (7 th¸ng T¸m) 1914.

V. I. Lª-nin ®· viÕt th− cho Ga-nª-tx¬-ki ngay tõ tr−íc ®ã ― 20 th¸ng Ba 1921 ― nãi vÒ viÖc cÇn ph¶i t×m kiÕm vµ göi vÒ n−íc Nga x«-viÕt çc quyÓn s¸ch vµ b¶n th¶o cña m×nh ë P«-r«-ni-n« vµ Cra-cèp (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 52, v¨n kiÖn 186).

Cho m·i ®Õn n¨m 1924, ngay sau khi V. I. Lª-nin mÊt, I-a. X. Ga-nª-tx¬-ki ®−îc ChÝnh phñ x«-viÕt ph¸i sang Ba-lan ®Ó t×m tµi liÖu l−u tr÷ cña Lª-nin, míi x¸c ®Þnh ®−îc r»ng phÇn lín tµi liÖu cña V. I. Lª-nin ®· r¬i vµo tay bän sen ®Çm vµ ®Õn th¸ng T− 1921 th× ®−îc chuyÓn ®Õn Bé tæng tham m−u ë V¸c-sa-va. Khi ®ã, Ga-nª-tx¬-ki míi chØ cã thÓ t×m thÊy vµ mang vÒ ®−îc mét sè v¨n kiÖn còng nh− mét sè vËt dïng riªng cña V. I. Lª-nin. N¨m 1933, Ga-nª-tx¬-ki l¹i ®−îc ph¸i sang Ba-lan mét lÇn n÷a. Nh−ng çc nhµ cÇm quyÒn Ba-lan chØ tr¶ l¹i mét sè Ýt v¨n kiÖn cña Lª-nin; Ga-nª-tx¬-ki còng mang vÒ 12 cuèn s¸ch cña V. I. Lª-nin, nh÷ng s¸ch nµy khi ®ã t×m thÊy trong tñ s¸ch thµnh phè B−-®g«-sa (trªn 8 cuèn s¸ch cã nh÷ng ghi chó cña Lª-nin).

Mét bé phËn quan träng hå s¬ tµi liÖu ë Cra-cèp vµ P«-r«-ni-n« cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc t×m thÊy ë Ba-lan vµo n¨m 1954. Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n thèng nhÊt Ba-lan ®· chuyÓn giao nh÷ng tµi liÖu t×m thÊy cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«. HiÖn nay, nh÷ng tµi liÖu nµy ®−îc gi÷ t¹i Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«; nhiÒu v¨n kiÖn Êy ®· ®−îc c«ng bè trong çc tËp t−¬ng øng cña

Chó thÝch

821

Toµn tËp V. I. Lª-nin, trªn çc t¹p chÝ "Ng−êi céng s¶n", "Nh÷ng vÊn ®Ò lÞch sö §¶ng céng s¶n Liªn-x«", "L−u tr÷ lÞch sö", v.v.. ― 313.

387 Bª-la Cun kh«ng ®i sang Thôy-®iÓn v× chÝnh phñ Thôy-®iÓn kh«ng cÊp thÞ thùc nhËp c¶nh cho ®ång chÝ.

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x« cßn gi÷ ®−îc lêi ghi sau ®©y cña V. I. Lª-nin: "Göi Ca-ra-khan ― gióp ®ì chuyÕn ®i cña B ª - l a C u n sang Thôy-®iÓn. Th− vÒ Ba-la Cun.

1) Göi XmiÕc-nèp ë Xtèc-kh«n 2) Göi KÐc-gien-txÐp " "

Nh¾c t«i sau khi t«i nhËn ®−îc th− cña Di-n«-vi-Ðp. §−a l−u tr÷. Nh¾c t«i trong ngµy mai, 13/IV. Lª-nin". 313.

388 Trªn th− ng¾n c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin, bé tr−ëng Bé d©n ñy y tÕ N. A. Xª-ma-sc« viÕt: "T«i ®Ò nghÞ göi ®ång chÝ ®ã ®Õn mét n«ng tr−êng quèc doanh (®Õn chç ng−êi em cña t«i, n¬i mµ §giÐc-gin-xki ®· ®Õn n¨m ngo¸i). Ki-xª-lÐp b»ng lßng víi ®Ò nghÞ ®ã. N. Xª-ma-sc«". ― 315.

389 Ngµy 20 th¸ng T− 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, sau khi nghe b¸o ço cña Bé d©n ñy ngo¹i giao vÒ viÖc xuÊt b¶n cuèn s¸ch "Nh÷ng t− liÖu vÒ lÞch sö quan hÖ Ph¸p - Nga trong thêi kú 1910 - 1914", ®· th«ng qua nghÞ quyÕt sau ®©y c¨n cø theo nh÷ng ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin: "a) T¹m thêi gi÷ l¹i kh«ng ph¸t hµnh tËp t− liÖu, nhanh chãng in xong b×a vµ lêi chó dÉn, trong ®ã nªu râ ai xuÊt b¶n, ai chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc biªn so¹n; b) B¶n chØ dÉn sÏ in thµnh mét cuèn s¸ch lÎ khi nµo lµm xong, cßn b©y giê th× kh«ng tr× ho·n viÖc ph¸t hµnh tËp t− liÖu. Trong lêi tùa ph¶i chØ râ r»ng B¶n chØ dÉn sÏ ®−îc in bæ sung trong mét b¶n riªng" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 316.

390 §©y lµ nãi vÒ cuéc khëi nghÜa cña thî má ch©u ¢u ë Uýt-oa-tÐc-xran-®¬ (Liªn bang Nam Phi) vµo th¸ng Ba 1922 do viÖc bän chñ má t¨ng c−êng bãc lét c«ng nh©n g©y nªn. Bän nµy muèn gi÷ nguyªn lîi nhuËn cña chóng trong khi gi¸ vµng trªn thÞ tr−êng thÕ giíi bÞ sôt, ®· b¾t ®Çu h¹ tiÒn c«ng vµ d·n thî hµng lo¹t. C«ng nh©n ®· chiÕm gi÷ çc thµnh phè Bª-n«-ni vµ Bran-pan, vïng ngo¹i « Gi«-ha-n¬-

Chó thÝch

822

xbua ― Phoãc-®¬-xbuèc vµ I-Ðp-p¬. §¶ng céng s¶n Nam Phi trÎ tuæi ®· tÝch cùc tham gia cuéc khëi nghÜa. NhiÒu ®¶ng viªn céng s¶n, trong ®ã cã Phi-s¬ vµ Xpen-®Ýp lµ nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o cuéc b·i c«ng, ®· hy sinh anh dòng trong thêi kú ®Êu tranh vò trang. Ngµy 10 th¸ng Ba chÝnh phñ ph¶n ®éng cña t−íng XmÐt-x¬ ®· ban bè thiÕt qu©n luËt trong nh÷ng thµnh phè nãi trªn, ®· ph¸i qu©n ®éi, huy ®éng ph¸o binh vµ m¸y bay ®Õn ®µn ¸p nh÷ng ng−êi khëi nghÜa. Ngµy 14 th¸ng Ba, cuéc khëi nghÜa bÞ dËp t¾t. ChÝnh phñ ®· tr¶ thï mét çch tµn b¹o ®èi víi nh÷ng ng−êi tham gia cuéc khëi nghÜa: con sè bÞ b¾t lªn tíi trªn 10 ngh×n ng−êi, hµng ngh×n c«ng nh©n bÞ ®em xö t¹i tßa ¸n qu©n sù. ― 318.

391 Ngµy 28 th¸ng T− 1922, Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· quyÕt ®Þnh cung cÊp tiÒn cho G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki ®Ó cïng víi vî ®i ch÷a bÖnh ë n−íc ngoµi.

Trong cïng ngµy, th− ký cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy lµ N. X. Lª-pª-sin-xcai-a ®· viÕt trªn b¶n sao bøc th− cña V. I. Lª-nin r»ng, theo b¸o ço cña A. M. Na-da-rª-chi-an, trî lý bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, th× ®· nhËn ®−îc thÞ thùc nhËp c¶nh cho vî chång ®ång chÝ Cr¬-gi-gia-nèp-xki råi. ― 319.

392 Ngµy 23 th¸ng T− 1922, t¹i bÖnh viÖn X«n-®a-ten-cèp (nay lµ bÖnh viÖn mang tªn X. P. Bèt-kin) V. I. Lª-nin ®· ®−îc mæ ®Ó lÊy viªn ®¹n cßn l¹i sau khi bÞ th−¬ng vµo n¨m 1918. Trong thêi gian l−u l¹i bÖnh viÖn sau cuéc phÉu thuËt, Lª-nin ®· biÕt r»ng n÷ y t¸ E. A. Nª-ts¬-ki-na vµ n÷ y sÜ C. M. Grª-sn«-va cÇn ®−îc nghØ ng¬i vµ ch÷a bÖnh (vÒ Grª-sn«-va, V. I. Lª-nin còng ®· viÕt th− cho N. A. Xª-ma-sc« ― xem tËp nµy, v¨n kiÖn 425).

Sau ®ã mÊy h«m, E. A. Nª-ts¬-ki-na ®· ®−îc mêi ®Õn Bé d©n ñy y tÕ nãi chuyÖn víi N. A. Xª-ma-sc« vµ x¸c ®Þnh xem khi nµo lµ thêi gian thuËn tiÖn nhÊt ®Ó chÞ Êy ®i ®Õn viÖn ®iÒu d−ìng. Trong håi ký cña m×nh, Nª-ts¬-ki-na viÕt: "Vµo mïa thu n¨m Êy, t«i ®· ®Õn Cr−m cïng víi n÷ y sÜ Cl¸p-®i-a M¸c-xi-mèp-na Grª-sn«-va, Vla-®i-mia I-lÝch còng quan t©m ®Õn chÞ nµy. Chóng t«i ®· nghØ ng¬i tho¶i m¸i vµ ®· ch÷a khái bÖnh" (B¸o "Cê ®á", X«-tsi, 11 th¸ng Ba 1960). ― 320.

393 §−îc viÕt ®Ó tr¶ lêi bøc th− ngµy 8 th¸ng T− 1922 cña E. X. V¸c-ga nãi vÒ tæ chøc tåi cña Phßng khoa häc vµ kü thuËt n−íc ngoµi vµ sù cÇn thiÕt ph¶i c¶i tæ nã.

Chó thÝch

823

Phßng khoa häc vµ kü thuËt n−íc ngoµi thuéc Ban khoa häc - kü thuËt thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao cã nhµ xuÊt b¶n riªng trùc thuéc, ®· ®−îc thµnh lËp theo nghÞ quyÕt ngµy 29 th¸ng Ba 1921 cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, nã trùc thuéc c¬ quan ®¹i diÖn kinh tÕ cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga t¹i §øc. VÒ nhiÖm vô cña phßng Êy th× nghÞ quyÕt ®ã ®· nãi râ lµ "tæ chøc nh÷ng mèi quan hÖ víi çc nhµ b¸c häc §øc (vµ T©y ¢u) ®Ó x¸c lËp viÖc trao ®æi th−êng xuyªn vµ æn ®Þnh nh÷ng tµi liÖu khoa häc quý vµ míi gi÷a n−íc Nga vµ ph−¬ng T©y" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Còng xem v¨n kiÖn tiÕp theo. ― 320. 394 Bµi nãi cña V. I. Lª-nin t¹i phiªn häp bÕ m¹c §¹i héi XI cña ®¶ng

vµo ngµy 2 th¸ng T− 1922 (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 163 - 165) ®· ®−îc ®¨ng ngµy 4 th¸ng T− trªn b¸o "Sù thËt", song b¶n in cã thiÕu sãt; b¶n ®Ýnh chÝnh kÌm theo ®ã ®· ®−îc ®¨ng trªn b¸o "Sù thËt" ngµy 9 th¸ng T− 1922 d−íi ®Çu ®Ò "§Ýnh chÝnh nh÷ng chç in sai trong lêi bÕ m¹c cña ®ång chÝ Lª-nin".

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 322. ― 321. 395 Thµnh phÇn cña tiÓu ban ®iÒu tra ho¹t ®éng cña Phßng khoa häc vµ

kü thuËt n−íc ngoµi t¹i BÐc-lanh gåm: E. B. Pa-su-ca-nÝt, E. X. V¸c-ga (thay mÆt c¬ quan ®¹i diÖn toµn quyÒn), V. N. I-pa-chi-Ðp, M. I-a. La-pi-rèp - Xc«-bl«, B. E. Xti-un-ken (thay mÆt Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao) vµ V. V. Xt¸c-cèp (thay mÆt c¬ quan ®¹i diÖn th−¬ng m¹i).

Trong b¶n kÕt luËn cña m×nh, tiÓu ban ®· ®¸nh gi¸ t×nh h×nh cña Phßng khoa häc vµ kü thuËt n−íc ngoµi vµ ®· cã mét lo¹t ý kiÕn phª ph¸n ®èi víi phßng nµy, ®ång thêi ®· chñ tr−¬ng duy tr× tæ chøc ®ã song ph¶i thu thËt hÑp biªn chÕ cña nã. TiÓu ban ®· ®Ò nghÞ Phßng khoa häc vµ kü thuËt n−íc ngoµi nªn gåm mét bé phËn th«ng tin, mét sè nhµ khoa häc cã uy tÝn vµ mét ban th− ký. Víi c¬ cÊu nh− vËy, nh− kÕt luËn cña tiÓu ban ®· nªu râ, sè çn bé cña phßng ph¶i rót bít ®i 3 - 4 lÇn vµ kh«ng v−ît qu¸ con sè 15 - 20 ng−êi. ― 322.

396 §Õn h«m sau, ngµy 28 th¸ng T− 1922, th− ký cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy lµ N. X. Lª-pª-sin-xcai-a ®· viÕt d−íi v¨n b¶n bøc th− cña V. I. Lª-nin: "§· göi cho ®ång chÝ Sc¬-lèp-xki bøc th− cã ch÷ ký cña Xta-lin trong ®ã ®Ò nghÞ ®ång chÝ Sc¬-lèp-xki tr¶ lêi muèn ®¶m

Chó thÝch

824

nhiÖm c«ng viÖc g×, vµ nãi râ r»ng Ban chÊp hµnh trung −¬ng bao giê còng sÏ tháa m·n nguyÖn väng cña ®ång chÝ ®ã trong vÊn ®Ò nµy".

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i cña V. I. Lª-nin, ë cét "ChÊp hµnh" cã ®o¹n ghi nh− sau cña th− ký: "§· tr¶ lêi ngµy 17. V. 22. Sc¬-lèp-xki ®· b»ng lßng víi ®Ò nghÞ cña Xta-lin". ― 324.

397 §©y lµ nãi ®Õn lêi ®Ò nghÞ cña bé tr−ëng Bé d©n ñy n«ng nghiÖp V. G. I-a-c«-ven-c« vÒ viÖc cung cÊp tiÒn ®Ó gióp ®ì d©n c− phÝa B¾c huyÖn Can-xc¬, tØnh £-ni-x©y-xc¬. (Tr−íc khi ®−îc cö lµm bé tr−ëng d©n ñy, V. G. I-a-c«-ven-c« lµ chñ tÞch Ban chÊp hµnh X«-viÕt huyÖn Can-xc¬). Ngµy 10 th¸ng N¨m 1922, thø tr−ëng Bé d©n ñy tµi chÝnh G. I-a. X«-c«n-ni-cèp ®· b¸o ço víi V. I. Lª-nin r»ng mét sè tiÒn thÝch øng ®· ®−îc ghi vµo dù to¸n cña Bé d©n ñy n«ng nghiÖp. ― 325.

398 Bøc ®iÖn ®· ®−îc göi ®i nh©n cã b¸o ço cña côc tr−ëng Côc dÇu má A-dÐc-bai-gian lµ A. P. Xª-rª-brèp-xki nãi vÒ tinh thÇn anh dòng cña c«ng nh©n vµ kü s− trong khi dËp t¾t nh÷ng ®¸m ch¸y do cã manh t©m cña bän xÊu g©y háa ho¹n t¹i nhiÒu má dÇu ë Ba-cu. Bé tæ chøc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga sau khi th¶o luËn b¸o ço cña Xª-rª-brèp-xki vµo ngµy 25 th¸ng T− 1922, ®· ñy nhiÖm cho V. V. Quy-b−-sÐp vµ I-a. A. I-a-c«-vlÐp so¹n dù th¶o bøc ®iÖn göi cho c«ng nh©n vµ kü s− çc xÝ nghiÖp dÇu má ë Xu-ra-kha-n− vµ ®· th«ng qua nghÞ quyÕt ― "§Ò nghÞ ®ång chÝ Lª-nin ký bøc ®iÖn nµy". Ngµy 28 th¸ng T−, V. V. Quy-b−-sÐp ®· göi cho V. I. Lª-nin b¶n dù th¶o bøc ®iÖn (víi tÊt c¶ mäi tµi liÖu) ®Ó xin ch÷ ký. ― 325.

399 Dù th¶o bøc ®iÖn do V. I. Lª-nin viÕt d−íi v¨n b¶n bøc th− cña ®¹i diÖn th−¬ng m¹i n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë §øc lµ B. X. Xt«-m«-ni-a-cèp göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 22 th¸ng T− 1922. Xt«-m«-ni-a-cèp b¸o ço r»ng çc gi¸m ®èc c«ng ty "Phri-®rÝch Cróp ë Ðt-xen" kh−íc tõ viÖc chuÈn y hîp ®ång vÒ t« nh−îng n«ng nghiÖp ë quËn Xan-xc¬ tØnh §«n mµ ®¹i diÖn cña c«ng ty ®ã ®· ký ngµy 23 th¸ng Ba 1922 t¹i M¸t-xc¬-va (xem chó thÝch 349). V× çc nhµ m¸y cña c«ng ty nµy ®ang thùc hiÖn çc hîp ®ång ®Æt hµng cña ph¸i ®oµn ®−êng s¾t nh»m cung cÊp ®Çu m¸y xe löa cho n−íc Nga x«-viÕt, cho nªn Xt«-m«-ni-a-cèp ®Ò nghÞ chØ thÞ cho tr−ëng ®oµn cña ph¸i ®oµn ®−êng s¾t I-u. V. L«-m«-n«-xèp t×m "mäi biÖn ph¸p t¸c ®éng ®Õn Cróp vµ b¾t tay thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p ®ã", trong viÖc nµy cÇn ph¶i phèi hîp víi c¬ quan ®¹i diÖn th−¬ng m¹i.

Chó thÝch

825

Cïng ngµy h«m ®ã, Bé chÝnh trÞ ®· th«ng qua mét nghÞ quyÕt göi v¨n b¶n bøc ®iÖn c«ng bè ë ®©y cho B. X. Xt«-m«-ni-a-cèp.

Sau nhiÒu lÇn bµn b¹c thªm víi c«ng ty "Phri-®rÝch Cróp ë Ðt-xen" vµ cô thÓ hãa nh÷ng ®iÒu kiÖn cña b¶n tháa thuËn, ngµy 16 th¸ng Giªng 1923 Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· phª chuÈn hîp ®ång ký víi Cróp do ñy ban t« nh−îng trung −¬ng ®Ö tr×nh, vµ ngµy 17 th¸ng Ba cïng n¨m ®ã, hîp ®ång nµy ®· ®−îc Cróp ký tªn. Cróp thùc hiÖn hîp ®ång t« nh−îng n«ng nghiÖp cho m·i ®Õn th¸ng M−êi 1934. ― 326.

400 Ngµy 21 th¸ng M−êi 1921, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· ra quyÕt ®Þnh ph©n chia toµn bé m¹ng l−íi ®−êng s¾t thµnh ba lo¹i ®Ó thùc hiÖn viÖc cung cÊp. NhËn thÊy r»ng nguån vËt t− thiÕu thèn vµ kh«ng thÓ cung cÊp ®−îc ®Çy ®ñ cho toµn bé m¹ng l−íi, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng liÖt vµo lo¹i mét nh÷ng trôc ®−êng quan träng nhÊt, nh÷ng trôc ®−êng chÝnh nµy ph¶i ®−îc gi÷ g×n hoµn toµn chu ®¸o ®Ó çc chuyÕn tµu ch¹y ®−îc víi tèc ®é b×nh th−êng; lo¹i hai th× bao gåm nh÷ng tuyÕn ®−êng chñ yÕu cã nhiÖm vô chuyªn chë hµng hãa ®Õn cho çc tuyÕn ®−êng lo¹i mét; cßn lo¹i ba th× bao gåm tÊt c¶ çc tuyÕn ®−êng s¾t cßn l¹i.

Trong th− tr¶ lêi c©u hái cña V. I. Lª-nin, bé tr−ëng Bé d©n ñy giao th«ng lµ Ph. E. §giÐc-gin-xki ®· göi, vµo ngµy 4 th¸ng N¨m 1922, mét b¶n tµi liÖu tØ mØ cho Lª-nin do Bé d©n ñy giao th«ng so¹n, kÌm theo mét bøc th− trong ®ã b¸o ço t×nh h×nh thùc hiÖn nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng. VÒ bøc th− cña §giÐc-gin-xki, xem "L−u tr÷ lÞch sö", sè 1, 1962, tr. 58 - 59. ― 327.

401 V¨n kiÖn nµy ®−îc viÕt trªn mét bøc th− cña N. C. Cróp-xcai-a, trong ®ã, víi t− çch lµ mét ñy viªn cña ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy gi¸o dôc, bµ ph¶n ®èi nghÞ quyÕt cña Héi nghÞ ng©n s¸ch trùc thuéc Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ viÖc c¾t gi¶m rÊt nhiÒu ng©n s¸ch cña Bé d©n ñy gi¸o dôc vµ bµ nhÊn m¹nh cÇn ph¶i b¶o ®¶m ®Çy ®ñ cho nhµ tr−êng phæ th«ng.

Ngµy 22 th¸ng S¸u 1922, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· phª chuÈn vÒ c¬ b¶n b¶n dù to¸n cña Bé d©n ñy gi¸o dôc. ― 327.

402 Th− ng¾n c«ng bè ë ®©y do V. I. Lª-nin viÕt nh©n cã b¶n dù th¶o kÕ ho¹ch thµnh lËp Bé d©n ñy néi th−¬ng.

Sau khi th¶o luËn vÊn ®Ò nµy, ngµy 3 th¸ng N¨m 1922, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· nhËn r»ng cÇn ph¶i thµnh lËp mét ñy ban ®Æc biÖt vÒ néi th−¬ng, sau khi ®· h¹n chÕ ho¹t ®éng cña

Chó thÝch

826

ñy ban nµy b»ng viÖc thùc hiÖn nh÷ng nghÞ quyÕt chung cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vµ chuÈn bÞ çc dù luËt ®iÒu tiÕt th−¬ng nghiÖp. Ngµy 5 th¸ng N¨m, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· quyÕt ®Þnh: "Nh»m môc ®Ých gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò vÒ néi th−¬ng, nay thµnh lËp mét ñy ban trùc thuéc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng gåm ba ng−êi do Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng chØ ®Þnh". NghÞ quyÕt nµy ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy chuÈn y ngµy 9 th¸ng N¨m 1922 ("TËp s¾c luËt vµ chØ thÞ cña chÝnh phñ c«ng n«ng", 1922, sè 34, ®iÒu 400).

Ngµy 19 th¸ng N¨m 1924, §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt Liªn-x« ®· ra quyÕt ®Þnh c¶i tæ ñy ban nµy thµnh Bé d©n ñy néi th−¬ng. ― 328.

403 §©y lµ nãi ®Õn dù th¶o bøc ®iÖn ®· ®−îc ph©n ph¸t cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Ó tr¶ lêi bøc th− cña G. V. Tsi-tsª-rin vµ L. B. Cra-xin göi tõ Giª-n¬ vÒ ®Ó hái vÒ kh¶ n¨ng bèc xÕp vµ chuyªn chë chÊt ®èt vµ kim lo¹i cò nh©n cã cuéc ®µm ph¸n ®Ó ký çc hîp ®ång th−¬ng m¹i vµ t« nh−îng.

§iÖn tr¶ lêi ®· ®−îc göi ®i ngµy 8 th¸ng N¨m 1922, víi ch÷ ký cña phã chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy A. I. R−-cèp. ― 328.

404 Thùc hiÖn ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin, ngµy 22 th¸ng N¨m 1922, V. M. XmiÕc-nèp ®· göi cho Lª-nin mét b¶n b¸o ço vÒ ng©n s¸ch. Sau khi xem b¸o ço, Lª-nin ®· viÕt vµo trang ®Çu: "B¸o ço cña V. M. XmiÕc-nèp (ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc) vÒ n g © n s ¸ c h . Q u a n t r ä n g ! ! vµ k h È n c Ê p !" vµ giÊy giao viÖc cho çc th− ký: "B¸o ço cña V. M. XmiÕc-nèp (ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc) vÒ ng©n s¸ch. KhÈn cÊp göi (sau khi gäi ®iÖn tho¹i tháa thuËn vÒ thêi gian ®äc) cho çc ®ång chÝ R− - c è p vµ T x i - u - r u - p a vµ ®ång chÝ X t a - l i n n÷a. 23/V" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 329.

405 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y viÕt d−íi b¶n dù th¶o danh s¸ch thµnh phÇn TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· ®−îc göi cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Ó biÓu quyÕt. B¶n danh s¸ch do chÝnh tay A. §. Txi-u-ru-pa viÕt vµ còng cã c¶ ch÷ ký cña A. I. R−-cèp. ë phÝa d−íi tªn hä cña çc ñy viªn TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, Txi-u-ru-pa viÕt r»ng do v¾ng mÆt chñ tÞch TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy lµ A. X. Ki-xª-lÐp

Chó thÝch

827

vµ phã chñ tÞch G. M. Lª-plÐp-xki, nh÷ng ng−êi nµy ph¶i ®i ch÷a bÖnh trong thêi h¹n 2 - 3 th¸ng, nªn ®Ò nghÞ giao cho A. G. G«i-kh¬-b¸c ®¶m nhiÖm chøc chñ tÞch. Bëi v× çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ cã nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau, vÊn ®Ò ®· ®−îc chuyÓn sang cho Bé tæ chøc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga xem xÐt tr−íc.

Ngµy 18 th¸ng N¨m 1922, Bé chÝnh trÞ ®· chÊp nhËn thµnh phÇn TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. Sau khi bæ sung A. G. G«i-kh¬-b¸c vµo thµnh phÇn cña TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, Bé chÝnh trÞ giao cho ®ång chÝ ®ã thùc hiÖn chøc tr¸ch cña chñ tÞch trong thêi gian chñ tÞch TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy A. X. Ki-xª-lÐp vµ phã chñ tÞch G. M. Lª-plÐp-xki ®i ch÷a bÖnh. ― 329.

406 V¨n kiÖn ®−îc c«ng bè ë ®©y do V. I. Lª-nin viÕt trªn th− cña viªn ®¹i diÖn "C«ng ty liªn hîp d−îc phÈm vµ hãa chÊt Mü" A. Ham-m¬ (còng xem chó thÝch 46). Th«ng b¸o vÒ chuyÕn ®i cña m×nh vµ cña gi¸m ®èc c«ng ty B. Mi-sen ®Õn Pª-t¬-r«-gr¸t, Ham-m¬ ®Ò nghÞ viÕt cho «ng ta th− giíi thiÖu.

Còng xem v¨n kiÖn tiÕp theo. ― 331.

407 Bøc ®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i ®−îc viÕt theo ®Ò nghÞ cña A. Ham-m¬ ngµy 11 th¸ng N¨m 1922. PhÝa trªn v¨n b¶n bøc ®iÖn Êy, V. I. Lª-nin viÕt chØ thÞ nh− sau: "Ghi râ a i sÏ tiÕp ë Pª-t¬-r«-gr¸t". Trªn v¨n b¶n bøc ®iÖn ®ã còng cã ghi chó cña th− ký: "§· ®äc qua ®iÖn tho¹i cho ç nh©n Di-n«-vi-Ðp". ― 332.

408 Ngµy 13 th¸ng N¨m 1922, ®¹i diÖn th−¬ng m¹i cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë §øc B. X. Xt«-m«-ni-a-cèp ®· b¸o ço b»ng ®iÖn b¸o víi V. I. Lª-nin vÒ nh÷ng biÖn ph¸p ®· ®−îc thi hµnh ®Ó hoµn thµnh ®¬n ®Æt hµng mua ®éng c¬ kiÓu Lan-tx¬ cho Tæng côc qu¶n lý ®Êt; Xt«-m«-ni-a-cèp viÕt r»ng Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc ®· nhËn ®−îc 2 ®éng c¬ nh− thÕ vµ cã thÓ t¹m thêi nh−êng cho Tæng côc qu¶n lý ®Êt 1 trong 2 ®éng c¬ ®ã.


409 V¨n kiÖn ®−îc c«ng bè ë ®©y viÕt d−íi v¨n b¶n ®Ò nghÞ cña I. V. Xta-lin gia h¹n hîp ®ång ký víi C¬ quan qu¶n lý viÖn trî Mü cho ®Õn ngµy 1 th¸ng Giªng 1923 nh©n khi hîp ®ång ®ã hÕt h¹n vµo ngµy 1 th¸ng ChÝn 1922.

Chó thÝch

828

Ngµy 17 th¸ng N¨m 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ viÖc kÐo dµi ho¹t ®éng cña C¬ quan qu¶n lý viÖn trî Mü cho ®Õn ngµy 1 th¸ng Giªng 1923. ― 333.

410 Sau khi b¸o ço víi V. I. Lª-nin ngay trong ngµy h«m ®ã r»ng "®iÖn tho¹i v« tuyÕn cña gi¸o s− B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch sÏ ®−îc ®em sö dông t¹i M¸t-xc¬-va vµo ®Çu th¸ng S¸u", V. X. §«-vga-lÐp-xki ®· viÕt r»ng "viÖc nªu thµnh tÝch ho¹t ®éng cña Phßng thÝ nghiÖm Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt vµ cña çc gi¸o s− B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch vµ V«-l«-g®in vµ ñng hé ®Ò nghÞ cña X«-viÕt Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt lµ thÝch hîp, chÝnh ®¸ng...".

§«-vga-lÐp-xki còng høa sÏ göi mét tµi liÖu nãi vÒ "gi¸ thµnh −íc l−îng cña mét m¸y ®iÖn tho¹i cña B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch". Nh©n ®ã, Lª-nin viÕt cho Xm«-li-a-ni-nèp nh− sau: "§ång chÝ Xm«-li-a-ni-nèp! Gäi ®iÖn tho¹i b¸o cho t«i khi nµo §«-vga-lÐp-xki göi bæ sung ®iÒu ®· høa ë ®©y. 11/V. Lª-nin" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

VÊn ®Ò th−ëng cho Phßng thÝ nghiÖm v« tuyÕn ®iÖn Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt ®−îc gi¶i quyÕt cã phÇn muén h¬n. Ngµy 19 th¸ng ChÝn 1922, Ban th− ký Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®· quyÕt ®Þnh: "Th−ëng hu©n ch−¬ng Cê ®á lao ®éng cho Phßng thÝ nghiÖm v« tuyÕn ®iÖn Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt vµ ®Æc biÖt chó ý ®Õn c«ng lao cña çc gi¸o s− V«-l«-g®in, B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch vµ chuyªn viªn c¬ khÝ cÊp cao S«-rin, nh©n danh Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga bµy tá sù biÕt ¬n ®èi víi hä". ― 335.

411 §Õn h«m sau, 12 th¸ng N¨m 1922, bé tr−ëng Bé d©n ñy b−u ®iÖn V. X. §«-vga-lÐp-xki ®· tr×nh bµy tØ mØ t×nh h×nh ®iÒu ®éng A. M. Ni-c«-la-Ðp khái chøc vô côc tr−ëng Côc kü thuËt vµ ®¸nh gi¸ tr×nh ®é nghiÖp vô cña C. V. T¬-r«-phi-mèp ®−îc cö gi÷ chøc vô ®ã. §«-vga-lÐp-xki b¸o ço r»ng Ni-c«-la-Ðp ®−îc giao tr¸ch nhiÖm l·nh ®¹o c«ng t¸c qu¶n lý chung, mµ chøc n¨ng gåm çc vÊn ®Ò tµi chÝnh vµ tæ chøc. ― 335.

412 Ngµy 13 th¸ng N¨m 1922, V. I. Lª-nin ®· nãi chuyÖn b»ng ®iÖn tho¹i víi kü s− V. A. Pa-vlèp. Trong lóc nãi chuyÖn, Lª-nin ®· ghi chÐp nh÷ng tin tøc mµ Ng−êi quan t©m (xem V¨n tËp Lª-nin, t. XXXVI, tr. 482). ― 336.

Chó thÝch

829

413 Cã lÏ ®©y lµ nãi vÒ viÖc §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga th¶o luËn b¶n dù th¶o Quy chÕ vÒ viÖc thiÕt lËp sù kiÓm s¸t cña viÖn kiÓm s¸t, b¶n dù th¶o nµy do Bé d©n ñy t− ph¸p tr×nh t¹i kú häp thø ba cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga khãa IX (häp tõ 12 - 26 th¸ng N¨m 1922). VÊn ®Ò nµy ®· g©y nªn nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång trong Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga. §a sè t¸n thµnh chÕ ®é trùc thuéc "song trïng" cña ñy viªn c«ng tè ®Þa ph−¬ng ®èi víi çc ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh vµ ®èi víi trung −¬ng mµ ®¹i diÖn lµ ñy viªn c«ng tè cña n−íc Céng hßa. V. I. Lª-nin kÞch liÖt ph¶n ®èi chÕ ®é trùc thuéc "song trïng" (xem th− cña Ng−êi "Bµn vÒ chÕ ®é trùc thuéc "song trïng" vµ ph¸p chÕ" ― Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 231 - 236). ― 336.

414 Nh÷ng kho¶n tiÒn cÇn thiÕt ®· ®−îc chi cho viÖc mua thiÕt bÞ ë n−íc ngoµi phôc vô c«ng viÖc th¨m dß D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬. Sau nµy viÖn sÜ P. P. La-da-rÐp b¸o ço r»ng viÖc cung cÊp tµi chÝnh cho sù nghiÖp ®ã ®−îc tiÕn hµnh thuËn lîi.

VÒ vÊn ®Ò D¶i dÞ th−êng tõ tÝnh vïng Cuèc-xc¬, còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 34, 360, 361 vµ 365. ― 337.

415 Ngµy 28 th¸ng Hai 1922 ®· c«ng bè nghÞ quyÕt cña Côc b¶o vÖ chÝnh trÞ nhµ n−íc vÒ viÖc ®−a çc ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ çc ®¶ng viªn ho¹t ®éng tÝch cùc cña §¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng ra truy tè tr−íc Tßa ¸n çch m¹ng tèi cao vÒ téi tiÕn hµnh ®Êu tranh ph¶n çch m¹ng vµ cã tÝnh chÊt khñng bè chèng l¹i ChÝnh quyÒn x«-viÕt.

Nh©n viÖc chuÈn bÞ phiªn tßa xö bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng (xö ë M¸t-xc¬-va tõ ngµy 8 th¸ng S¸u ®Õn ngµy 7 th¸ng T¸m 1922) Tßa ¸n tèi cao trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®· ®Ò nghÞ V. I. Lª-nin cho biÕt Ng−êi cã ph¸t biÓu t¹i cuéc mÝt-tinh ë Së mua b¸n lóa m× (khu phè Ba-xman-n−i) ngµy 30 th¸ng T¸m 1918 hay kh«ng, tr−íc khi ph¸t biÓu t¹i cuéc mÝt-tinh ë nhµ m¸y nguyªn lµ cña Mi-khen-x«n, n¬i mµ n÷ ®¶ng viªn x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng Ph. Ca-plan ®· m−u s¸t Ng−êi. V¨n kiÖn nµy lµ ®Ó tr¶ lêi c©u hái ®ã. ― 337.

416 Ngµy 30 th¸ng T¸m 1918, V. I. Lª-nin ®· ®äc hai bµi diÔn v¨n vÒ ®Ò tµi "Hai chÝnh quyÒn (chuyªn chÝnh v« s¶n vµ chuyªn chÝnh t− s¶n)" t¹i hai cuéc mÝt-tinh: tr−íc tiªn lµ ë khu phè Ba-xman-n−i (Së mua b¸n lóa m×), sau ®ã ë khu phè Da-m«-xc¬-v«-rÐt-xc¬ (t¹i nhµ m¸y nguyªn lµ cña Mi-khen-x«n). ― 337.

Chó thÝch

830

417 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y lµ ®Ó bæ sung cho bøc ®iÖn do A. I. R−-cèp ký, phÇn bæ sung nµy ®−îc viÕt d−íi nhan ®Ò: "Cña Lª-nin göi". Khi th«ng b¸o vÒ nh÷ng khã kh¨n trong viÖc chuyªn chë than ra khái §«n-b¸t do thiÕu toa xe, ®Çu m¸y vµ do ®−êng s¾t xÊu, R−-cèp ®Ò nghÞ thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p nh»m ký víi çc h·ng ý mét hîp ®ång b¸n than cho hä theo gi¸ −u ®·i. ― 338.

418 Bøc th− c«ng bè ë ®©y còng nh− dù th¶o nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ viÖc kh¼ng ®Þnh ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 221) do V. I. Lª-nin viÕt nh©n dÞp Ng−êi nhËn ®−îc vµo ngµy 15 th¸ng N¨m 1922 cña ®¹i diÖn toµn quyÒn n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë §øc lµ N. N. Cre-xtin-xki nh÷ng tµi liÖu chøng tá r»ng nh÷ng bÊt ®ång trong néi bé ®¶ng ®èi víi vÊn ®Ò ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng ®· cã ¶nh h−ëng tiªu cùc ®Õn çc cuéc ®µm ph¸n vÒ kinh doanh víi çc nhµ t− b¶n n−íc ngoµi.

Ngµy 22 th¸ng N¨m, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua dù th¶o nghÞ quyÕt, do V. I. Lª-nin ®Ò nghÞ vÒ viÖc kh¼ng ®Þnh ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng. ― 341.

419 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y viÕt nh©n chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao P. A. B«-g®a-nèp ®Ò nghÞ hîp nhÊt çc chøc n¨ng l·nh ®¹o th−¬ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp vµo mét bé d©n ñy. B«-g®a-nèp ®Æt vÊn ®Ò hîp nhÊt ñy ban néi th−¬ng, Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vµ Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao thµnh Bé d©n ñy c«ng th−¬ng nghiÖp. ― 341.

420 Th− ng¾n nµy ®−îc viÕt trªn th«ng b¸o cña thø tr−ëng Bé d©n ñy tµi chÝnh G. I-a. X«-c«n-ni-cèp vÒ viÖc ph¸t hµnh giÊy b¹c vµo th¸ng Giªng - th¸ng T− 1922.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 399. ― 342. 421 V¨n kiÖn nµy ®−îc viÕt trªn bøc ®iÖn cña L. B. Cra-xin nh©n nh÷ng

cuéc ®µm ph¸n víi çc h·ng ý vÒ viÖc b¸n than cho hä. Cra-xin ®Ò nghÞ göi sang ý 1 - 2 chuyÕn tµu thñy chë than §«-nª-tx¬ ®Ó thu hót sù chó ý cña çc nhµ c«ng nghiÖp ý.

Ngµy 17 th¸ng N¨m 1922, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· ra nghÞ quyÕt buéc Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ph¶i dµnh lo¹i than tèt nhÊt ®Ó göi sang ý.

Chó thÝch

831

Mét hiÖp nghÞ s¬ bé víi çc h·ng ý vÒ viÖc b¸n than, ®· ®−îc bé tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng L. B. Cra-xin ký vµo th¸ng N¨m, vµ ®· ®−îc ®−a ra th¶o luËn t¹i mét phiªn häp cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ngµy 2 th¸ng S¸u vµ ®· ®−îc chuyÓn sang cho ñy ban t« nh−îng ®Ó xem xÐt gÊp. Ngµy 21 th¸ng S¸u 1922, hîp ®ång ®· ®−îc ký kÕt.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 418. ― 342. 422 Th− nµy do V. I. Lª-nin viÕt nh©n cã nh÷ng t×nh h×nh sau ®©y.

Ngµy 6 th¸ng N¨m 1922, trªn b¸o cña Bé d©n ñy n«ng nghiÖp vµ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng c«ng ®oµn c«ng nh©n n«ng nghiÖp vµ l©m nghiÖp "§êi sèng n«ng nghiÖp", sè 34 (75) cã ®¨ng mét sè bµi phª ph¸n s¾c lÖnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, nhan ®Ò "VÒ thuÕ hiÖn vËt thèng nhÊt ®èi víi s¶n phÈm n«ng nghiÖp cho n¨m 1922 - 1923" ký ngµy 17 th¸ng Ba 1922. Trong bµi x· luËn "L¹i bµn vÒ thuÕ l−¬ng thùc" nãi r»ng h×nh nh− §¹i héi XI cña ®¶ng ®· b¸c bá s¾c lÖnh ban hµnh vÒ thuÕ thèng nhÊt, r»ng nã sÏ ®−îc xem xÐt l¹i vµ sÏ ®−îc söa ®æi hoµn toµn. Còng chÝnh mét quan ®iÓm nh− vËy cho r»ng cÇn ph¶i xem xÐt l¹i s¾c lÖnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, ®· ®−îc ph¸t triÓn réng r·i trong bµi cña A. L. Vanh-stanh, nhan ®Ò "VÒ g¸nh nÆng cña thuÕ hiÖn vËt" vµ trong bµi cña N. P. ¤-ga-nèp-xki nhan ®Ò lµ "Çnh tay ph¶i vµ tay tr¸i (cña chÕ ®é thuÕ hiÖn vËt)".

LËp tr−êng cña b¸o "§êi sèng n«ng nghiÖp" ®· g©y nªn sù ph¶n ®èi cña phÝa Bé d©n ñy l−¬ng thùc. Trong mét bøc th− göi cho bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga I. V. Xta-lin, thø tr−ëng Bé d©n ñy l−¬ng thùc A. I. Xvi-®Ðc-xki ®· viÕt r»ng nh÷ng lêi lÏ nh− vËy ph¸t biÓu trªn mét tê b¸o ®−îc ph¸t hµnh réng r·i ë n«ng th«n, sÏ ph¸ ho¹i c«ng t¸c hÕt søc quan träng cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc vÒ lËp biÓu thuÕ t¹i ®Þa ph−¬ng, mµ nh÷ng biÓu thuÕ nµy th× cã tÇm quan träng quyÕt ®Þnh trong toµn bé chiÕn dÞch thuÕ, vµ do ®ã ®· yªu cÇu cho thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt.

Ngµy 11 th¸ng N¨m 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga sau khi th¶o luËn tê tr×nh cña Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ c«ng t¸c cæ ®éng mµ Bé d©n ñy n«ng nghiÖp ®ang tiÕn hµnh nh»m gi¶m thuÕ l−¬ng thùc, ®· quyÕt ®Þnh khiÓn tr¸ch ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy n«ng nghiÖp vµ ñy nhiÖm cho Bé tæ chøc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga xem xÐt thµnh phÇn ban biªn tËp cña b¸o vµ "cho

Chó thÝch

832

thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p nh»m kh«ng ®Ó t¸i diÔn trong t−¬ng lai mét hµnh vi kh«ng thÓ dung thø ®−îc nh− vËy cña b¸o "§êi sèng n«ng nghiÖp" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

"§êi sèng n«ng nghiÖp" ®· xuÊt b¶n ë M¸t-xc¬-va tõ ngµy 18 th¸ng B¶y 1921 ®Õn ngµy 1 th¸ng S¸u 1922, ra ®−îc 86 sè. ― 343.

423 VÊn ®Ò h¹ gi¸ s¸ch ®· ®−îc th¶o luËn trong Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vµ trong çc c¬ quan x«-viÕt. Ban tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng ®· ®Ò xuÊt nh÷ng kiÕn nghÞ nh− sau: chuyÓn cho çc nhµ xuÊt b¶n lín nhÊt (Nhµ xuÊt b¶n quèc gia, Tæng côc gi¸o dôc chÝnh trÞ, v.v.) mét sè l−îng tèi thiÓu cÇn thiÕt çc nhµ in, bá thuÕ quan ®¸nh vµo giÊy mua ë n−íc ngoµi dµnh cho çc xuÊt b¶n phÈm chÝnh trÞ, ®ång thêi trî cÊp cho Nhµ xuÊt b¶n quèc gia, Tæng côc gi¸o dôc chÝnh trÞ vµ çc b¸o ®Ó h¹ gi¸ xuÊt b¶n phÈm chÝnh trÞ, çc c¬ quan xuÊt b¶n ®ã khi dïng nh÷ng kho¶n trî cÊp nµy ph¶i chÞu sù kiÓm so¸t ®Æc biÖt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng. Sau khi xem xÐt nh÷ng ®Ò nghÞ Êy vµo ngµy 12 th¸ng N¨m 1922, Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· bæ sung mét ®iÓm trong ®ã quy ®Þnh møc h¹ gi¸ b¸n bu«n ®èi víi çc tæ chøc ®¶ng mua nh÷ng xuÊt b¶n phÈm Êy, vµ sau ®ã chuyÓn b¶n kiÕn nghÞ ®ã ®Ó Bé chÝnh trÞ th«ng qua coi nh− chØ thÞ cho çc c¬ quan x«-viÕt h÷u quan.

Nh©n cã bøc th− cña V. I. Lª-nin, gi¸m ®èc Nhµ xuÊt b¶n quèc gia O. I-u. SmÝt ®· th«ng b¸o víi bé tr−ëng Bé d©n ñy gi¸o dôc A. V. Lu-na-ts¸c-xki (th− ng¾n cña SmÝt ®· ®−îc chuyÓn ®Õn V¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy) r»ng hiÖn cã quyÕt ®Þnh trî cÊp cho Nhµ xuÊt b¶n quèc gia lÊy tõ quü cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, nhê vËy s¸ch sÏ "®−îc b¸n víi gi¸ h¹ chØ b»ng mét nöa gi¸ cò". M. N. P«-crèp-xki ®· ®Ò nghÞ ®Ó h¹ gi¸ s¸ch, cÇn ph¶i sö dông nh÷ng quü ch−a ®−îc dïng ®Õn cña Tæng côc gi¸o dôc chÝnh trÞ, ®ång thêi sö dông dï chØ lµ 1% trong sè nh÷ng tµi s¶n quý nh− kim c−¬ng vµ vµng hiÖn ®ang ®−îc gi÷ l¹i trong çc viÖn b¶o tµng. G. I-a. X«-c«n-ni-cèp lÊy lý do lµ Nhµ xuÊt b¶n quèc gia ®· nhËn ®−îc trî cÊp; ®ång chÝ ®ã viÕt r»ng cßn viÖc lËp quü lÊy tõ çc kho¶n khÊu trõ trong sè thuÕ ®Þa ph−¬ng, th× thùc tÕ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc. A. §. Txi-u-ru-pa, sau khi chØ râ r»ng nh÷ng kho¶n trÝch tõ thuÕ ®Þa ph−¬ng kh«ng ®−îc bao nhiªu, thËm chÝ "kh«ng ®ñ ®Ó trang tr¶i" nh÷ng nhu cÇu ®Þa ph−¬ng, ®· viÕt r»ng Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· thµnh lËp mét tiÓu ban

Chó thÝch

833

®Ó xem xÐt vÊn ®Ò lÊy mét sè vèn l−u ®éng cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng dµnh cho Bé d©n ñy gi¸o dôc. ― 344.

424 §Æc ph¸i viªn cña Héi ®ång quèc phßng vÒ qu©n nhu cho Hång qu©n vµ H¶i qu©n ®−îc lËp ra theo s¾c lÖnh ngµy 8 th¸ng B¶y 1919 cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga cã nhiÖm vô thèng nhÊt toµn bé c«ng viÖc cung cÊp cho Hång qu©n, n©ng cao n¨ng suÊt cña çc nhµ m¸y phôc vô quèc phßng còng nh− b¶o ®¶m viÖc ph©n phèi nhanh chãng vµ ®óng ®¾n çc vËt phÈm thuéc diÖn cung cÊp ë hËu ph−¬ng còng nh− ë mÆt trËn. Ngµy 16 th¸ng T¸m 1921, Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®· ra nghÞ quyÕt hñy bá chøc n¨ng vµ gi¶i thÓ bé m¸y cña ®Æc ph¸i viªn nµy, cßn biªn chÕ vµ tµi s¶n cña nã th× giao cho çc c¬ quan thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao. ― 345.

425 §©y lµ nãi vÒ nh÷ng kho¶n chi phÝ cho Phßng thÝ nghiÖm v« tuyÕn ®iÖn Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt do M. A. B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch l·nh ®¹o.

Ngµy 19 th¸ng N¨m 1922, B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch ®· b¸o ço r»ng ®Ó cho Phßng thÝ nghiÖm v« tuyÕn ®iÖn ho¹t ®éng ®−îc b×nh th−êng, cÇn ph¶i cã mét ng©n s¸ch æn ®Þnh víi sè tiÒn tèi thiÓu lµ 7500 róp tr−íc chiÕn tranh mçi th¸ng. M. A. B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch cho r»ng ng©n s¸ch tèi ®a b¶o ®¶m cho phßng ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n n÷a, ph¶i lµ 20 ngh×n róp tr−íc chiÕn tranh mçi th¸ng.

Ngµy 22 th¸ng N¨m 1922, theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua nghÞ quyÕt cÊp tiÒn cho Phßng thÝ nghiÖm v« tuyÕn ®iÖn (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).


426 V¨n kiÖn nµy ®−îc viÕt trªn th− cña I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp göi Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, trong ®ã ®ång chÝ Êy ®Ò nghÞ ®Ó ®ång chÝ Êy th«i gi÷ chøc phã chñ nhiÖm héi ®ång biªn tËp Nhµ xuÊt b¶n quèc gia, vµ chØ ®Ó ®ång chÝ ®ã lµm viÖc nh− mét ñy viªn cña héi ®ång, ®ång thêi cho phÐp ®ång chÝ Êy ®i nghØ ®Çy ®ñ v× søc kháe bÞ gi¶m sót. Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· ra quyÕt ®Þnh cho I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp ®i nghØ. ― 347.

Chó thÝch

834

427 Bøc th− c«ng bè ë ®©y do V. I. Lª-nin viÕt nh©n khi chuÈn bÞ trôc xuÊt ra n−íc ngoµi nh÷ng phÇn tö trÝ thøc chèng x«-viÕt. ― 347.

428 "N−íc Nga míi" ― t¹p chÝ x· héi, v¨n häc vµ khoa häc ra hµng th¸ng theo khuynh h−íng cña ph¸i Xmª-na Vª-kh¬; xuÊt b¶n trong thêi kú 1922 - 1926 do I. G. Lª-gi¬-nÐp chñ biªn; hai sè ®Çu xuÊt b¶n ë Pª-t¬-r«-gr¸t vµo th¸ng Ba vµ th¸ng S¸u 1922. VÒ sau, tõ th¸ng T¸m 1922, t¹p chÝ ®−îc xuÊt b¶n ë M¸t-xc¬-va d−íi tªn gäi "N−íc Nga".

Xem chó thÝch sau. ― 348. 429 Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy

26 th¸ng N¨m 1922, sau khi xem xÐt theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin vÊn ®Ò vÒ t¹p chÝ "N−íc Nga míi", ®· ñy nhiÖm cho Tæng côc xuÊt b¶n "lÊy t− çch lµ cÊp cao nhÊt cho phÐp t¹p chÝ "N−íc Nga míi" tiÕp tôc xuÊt b¶n, sau khi hñy bá nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh Pª-t¬-r«-gr¸t vÒ viÖc ®ãng cöa t¹p chÝ" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Nh©n viÖc Ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh Pª-t¬-r«-gr¸t göi ®¬n lªn Bé chÝnh trÞ ®Ò nghÞ hñy bá nghÞ quyÕt ngµy 26 th¸ng N¨m, Bé chÝnh trÞ ®· ñy nhiÖm cho chñ nhiÖm Bé chÝnh trÞ Nhµ xuÊt b¶n quèc gia N. L. Mª-sª-ri-a-cèp xem xÐt vÊn ®Ò nµy vµ cã kÕt luËn. Mª-sª-ri-a-cèp ®Ò nghÞ kh«ng hñy bá nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh Pª-t¬-r«-gr¸t vÒ viÖc ®ãng cöa t¹p chÝ mµ cho phÐp nh÷ng ng−êi xuÊt b¶n t¹p chÝ "N−íc Nga míi" ra mét t¹p chÝ míi. Ngµy 1 th¸ng S¸u 1922, Bé chÝnh trÞ ®· b¸c ®¬n cña Ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh Pª-t¬-r«-gr¸t xin hñy bá nghÞ quyÕt ngµy 26 th¸ng N¨m vµ ®Ò nghÞ §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga thùc hiÖn nghÞ quyÕt ®ã. Ngµy 8 th¸ng S¸u 1922, §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga, sau khi nghe b¶n tr×nh bµy cña Mª-sª-ri-a-cèp ®· t¸n thµnh b¶n tr×nh bµy ®ã vµ quyÕt ®Þnh coi vÊn ®Ò vÒ t¹p chÝ "N−íc Nga míi" nh− ®· ®−îc gi¶i quyÕt xong.

"Ban ngµy" ― tê b¸o ra hµng ngµy theo khuynh h−íng t− s¶n tù do; xuÊt b¶n ë Pª-tÐc-bua tõ n¨m 1912. Tham gia tê b¸o nµy cã nh÷ng phÇn tö men-sª-vÝch thñ tiªu, chóng n¾m hoµn toµn tê b¸o nµy sau Çch m¹ng d©n chñ - t− s¶n th¸ng Hai 1917. Tê b¸o ®· bÞ ñy ban qu©n sù - çch m¹ng trùc thuéc X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t ®ãng cöa ngµy 26 th¸ng M−êi (8 th¸ng M−êi mét) 1917. ― 348.

Chó thÝch

835

430 "Nhµ kinh tÕ" ― t¹p chÝ cña Ban kinh tÕ - c«ng nghiÖp thuéc Héi kü thuËt Nga, tham gia héi nµy cã nh÷ng phÇn tö trÝ thøc kü thuËt t− s¶n thï ®Þch víi ChÝnh quyÒn x«-viÕt vµ nh÷ng chñ xÝ nghiÖp cò. Nã ®−îc xuÊt b¶n ë Pª-t¬-r«-gr¸t tõ th¸ng Ch¹p 1921. Trong bµi "VÒ t¸c dông cña chñ nghÜa duy vËt chiÕn ®Êu", V. I. Lª-nin ®· gäi tê b¸o ®ã lµ "c¬ quan cña nh÷ng kÎ chñ n« hiÖn ®¹i" (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 37 - 38). Vµo th¸ng S¸u 1922, t¹p chÝ "Nhµ kinh tÕ" ®· bÞ ®ãng cöa. ― 348.

431 Trong th− ng¾n cã kÕt luËn sau ®©y do Ph. E. §giÐc-gin-xki viÕt: "T«i cho r»ng ë ®ã viÖc thu hÑp biªn chÕ lµ kh«ng thÓ ®−îc. Nhµ xe cã 6 chiÕc xe vµ tÊt c¶ 12 ng−êi. Çc møc l−¬ng ®Òu theo biÓu l−¬ng chung. ViÖc b¶o qu¶n xe cé ®−îc tiÕn hµnh tèt. Xe cé kh«ng ch¹y mét çch l·ng phÝ". KÕt luËn cßn cã c¶ ch÷ ký cña A. §. Txi-u-ru-pa vµ A. I. R−-cèp. ― 349.

432 V¨n kiÖn ®−îc c«ng bè ë ®©y do V. I. Lª-nin viÕt ë mÆt sau bøc th− cña thø tr−ëng Bé d©n ñy lao ®éng A. M. A-nÝch-xt¬ ngµy 18 th¸ng N¨m 1922. A-nÝch-xt¬ ®· ®Ò nghÞ V. I. Lª-nin "theo tinh thÇn" cuéc nãi chuyÖn gi÷a ®ång chÝ nµy vµ Lª-nin cho thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó g¸c l¹i vÊn ®Ò chÝnh thøc ®−a A-nÝch-xt¬ ra khái ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy lao ®éng do ®ång chÝ nµy ®−îc huy ®éng vÒ c«ng t¸c ë ®Þa ph−¬ng, cho ®Õn khi ®ång chÝ ®ã ®i ch÷a bÖnh trë vÒ. A-nÝch-xt¬ còng ®Ò nghÞ sím cho ®ång chÝ Êy ®i ch÷a bÖnh.

Ngµy 27 th¸ng N¨m 1922, Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· x¸c nhËn quyÕt ®Þnh tr−íc ®©y vÒ viÖc ®Ó cho A-nÝch-xt¬ cïng víi vî ®i Çp-ca-d¬ ch÷a bÖnh, trong thêi h¹n mét th¸ng r−ìi. ― 349.

433 Ngµy 23 th¸ng N¨m 1922, Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· quyÕt ®Þnh tháa m·n ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin vÒ viÖc ®−a nhµ phÉu thuËt V. N. R«-da-nèp ®i nghØ víi con trai ë Ri-ga. VÒ viÖc nµy, V. N. R«-da-nèp sau nµy ®· viÕt trong håi ký cña m×nh nãi vÒ V. I. Lª-nin (xem "Håi ký vÒ V. I. Lª-nin", ph. 2, M¸t-xc¬-va, 1957, tr. 406 - 407). ― 350.

434 Ngµy 26 th¸ng N¨m 1922, bé tr−ëng Bé d©n ñy y tÕ N. A. Xª-ma-sc« ®· b¸o ço víi V. I. Lª-nin r»ng n÷ y sÜ C. M. Grª-sn«-va cïng víi con g¸i sÏ ®i nghØ ë Cr−m vµo th¸ng B¶y (còng xem chó thÝch 392 vµ V¨n tËp Lª-nin, t. XXXVI, tr. 490). ― 351.

Chó thÝch

836

435 "§ªm tr−íc" ― tê b¸o ®−îc xuÊt b¶n ë BÐc-lanh víi sù tham gia cña nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i Xmª-na Vª-kh¬. ― 352.

436 "T− t−ëng Nga" ― t¹p chÝ; n¨m 1922 xuÊt b¶n ë Pra-ha do P. B. Xt¬-ru-vª chñ biªn. ― 352.

437 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y ®−îc viÕt d−íi v¨n b¶n bøc th− ng¾n cña bé tr−ëng Bé d©n ñy y tÕ N. A. Xª-ma-sc« göi çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ "nh÷ng trµo l−u quan träng vµ nguy hiÓm" (do V. I. Lª-nin g¹ch d−íi ― BT.) trong giíi y häc, nh÷ng trµo l−u ®ã ®· biÓu hiÖn t¹i §¹i héi II toµn Nga çc ph¸i b¸c sÜ trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng c«ng ®oµn çn bé y tÕ toµn Nga (tiÕn hµnh ë M¸t-xc¬-va tõ 10 ®Õn 14 th¸ng N¨m 1922). Nh÷ng trµo l−u nµy ®· bÞ bän d©n chñ - lËp hiÕn, bän men-sª-vÝch vµ bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng lîi dông mét çch cã kÕt qu¶; Xª-ma-sc« viÕt r»ng thùc chÊt cña nh÷ng trµo l−u ®ã nh− sau: 1) tiÕn c«ng "chèng l¹i nÒn y häc x«-viÕt vµ ca ngîi nÒn y häc cña héi ®ång ®Þa ph−¬ng", 2) ®ßi d©n chñ hoµn toµn theo quan niÖm cña bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng vµ bän men-sª-vÝch, 3) muèn "®øng ngoµi phong trµo c«ng nh©n vµ c«ng ®oµn chung", 4) muèn "tù tæ chøc l¹i trªn c¬ së Êy, ngoµi nh÷ng ®iÒu kh¸c ra, b»ng con ®−êng tæ chøc mét c¬ quan b¸o chÝ riªng cña m×nh". Th«ng b¸o vÒ çc ho¹t ®éng chèng x«-viÕt cña "bän chãp bu" trong giíi b¸c sÜ men-sª-vÝch vµ x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng t¹i ®¹i héi, Xª-ma-sc« cho r»ng cÇn ph¶i thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p kiªn quyÕt ®èi víi bän nµy.

Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 24 th¸ng N¨m 1922 ®· chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin sau khi ®· ñy nhiÖm cho Ph. E. §giÐc-gin-xki víi sù tham gia cña N. A. Xª-ma-sc« "v¹ch kÕ ho¹ch trong ®ã nªu lªn nh÷ng biÖn ph¸p vµ b¸o ço víi Bé chÝnh trÞ trong thêi h¹n mét tuÇn lÔ" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 353.

438 Ngµy 24 th¸ng N¨m 1922, V. I. Lª-nin ®· nhËn ®−îc bøc ®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i cña G. E. Di-n«-vi-Ðp vµ sau nµy nhËn ®−îc th− gi¶i thÝch cña ph¸i viªn cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng lµ C. M. BÐc-ghª ®Ó tr¶ lêi th− cña V. I. Lª-nin, trong ®ã cho biÕt r»ng ®¬n kiÖn cña Mi-sen lµ do hiÓu lÇm vµ ngay lËp tøc sÏ cho thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt. ― 354.

Chó thÝch

837

439 §©y lµ nãi ®Õn bµi b¸o cña L. M. Khin-tsóc "Nh÷ng kÕt qu¶ cña ®oµn ®¹i biÓu hîp t¸c x· quèc tÕ t×m hiÓu hîp t¸c x· tiªu dïng ë n−íc Nga x«-viÕt", bµi nµy ®¨ng trªn b¸o "Sù thËt" ngµy 20 th¸ng N¨m 1922. ― 354.

440 §©y lµ nãi vÒ nghÞ quyÕt do Héi nghÞ hîp t¸c x· quèc tÕ häp ë Mi-l¨ng th«ng qua trªn c¬ së b¶n b¸o ço cña ®oµn ®¹i biÓu do Héi liªn hiÖp hîp t¸c x· quèc tÕ cö sang n−íc Nga ®Ó t×m hiÓu t×nh h×nh hîp t¸c x· x«-viÕt. §oµn ®¹i biÓu ®· nhÊt trÝ kÕt luËn r»ng hîp t¸c x· ë n−íc Nga x«-viÕt cã mét vÞ trÝ ®Æc biÖt v× ¶nh h−ëng cña nã, v× lùc l−îng vµ quy m« cña çc dÞch vô, vµ thõa nhËn r»ng hîp t¸c x· tÊt c¶ çc n−íc ñng hé hîp t¸c x· x«-viÕt lµ mét ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt.

Ngµy 24 th¸ng N¨m 1922, L. M. Khin-tsóc ®· chuyÓn cho V. I. Lª-nin nguyªn b¶n tiÕng Ph¸p kÕt luËn cña ®oµn ®¹i biÓu Héi liªn hiÖp hîp t¸c x· quèc tÕ. Trong khi th«ng qua r»ng vÊn ®Ò tÝn dông ch−a gi¶i quyÕt xong vµ nh÷ng quan hÖ kinh doanh cña hîp t¸c x· x«-viÕt víi T©y ¢u chØ võa míi b¾t ®Çu, Khin-tsóc viÕt r»ng: "C«ng-xoãc-xi-om Thôy-®iÓn (rÊt ®¸ng tin cËy) ®· ®Ò nghÞ cho chóng ta vay 50 triÖu cua-ron (trªn 20 triÖu róp b»ng vµng)". Sau nµy, Khin-tsóc b¸o ço víi Lª-nin r»ng ®· ký ®−îc hiÖp nghÞ víi hîp t¸c x· Anh (Héi mua sØ) vÒ viÖc hîp t¸c x· Anh cho hîp t¸c x· x«-viÕt vay nî (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 355.

441 §©y lµ nãi ®Õn çc nhãm trong sè nh÷ng ®¶ng viªn céng s¶n Ta-ta-ri-a mµ chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy cña n−íc Céng hßa Cr−m X. Xa-Ýt - Ga-li-Ðp ®· tr×nh bµy cho V. I. Lª-nin biÕt.

Nh©n ®©y cÇn ph¶i nªu râ r»ng ngay tõ th¸ng B¶y 1921, Xa-Ýt - Ga-li-Ðp (nguyªn lµ chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy cña n−íc Céng hßa Ta-ta-ri-a cho ®Õn th¸ng S¸u 1921) ®· göi cho V. I. Lª-nin mét bøc th−, trong ®ã (®iÓm 4) viÕt r»ng: "Trong tÊt c¶ çc n−íc céng hßa tù trÞ, cô thÓ lµ Ta-ta-ri-a, trong hµng ngò nh÷ng ng−êi céng s¶n b¶n ®Þa (ng−êi Ta-ta-ri-a) cã hai trµo l−u (hai nhãm nhá) râ rµng lµ t¸ch biÖt nhau: mét nhãm ®øng trªn quan ®iÓm ®Êu tranh giai cÊp vµ cè g¾ng tiÕp tôc ph©n ®Þnh vÒ mÆt giai cÊp nh÷ng tÇng líp d©n c− b¶n ®Þa, cßn trµo l−u kh¸c th× mang mµu s¾c d©n téc chñ nghÜa tiÓu t− s¶n...

§iÒu sau ®©y cã ®óng kh«ng,... nhãm thø nhÊt ph¶i ®−îc sù ñng hé hoµn toµn vµ b»ng mäi çch cña toµn bé §¶ng céng s¶n Nga

Chó thÝch

838

vµ çc c¬ quan cao nhÊt cña nã, cßn nhãm thø hai (trong chõng mùc hä ch©n thµnh vµ rÊt mong muèn ho¹t ®éng v× lîi Ých cña çch m¹ng v« s¶n vµ trong chõng mùc hä gióp Ých b»ng ho¹t ®éng cña m×nh) chØ ®¸ng ®−îc sö dông vµ ®ång thêi ®−îc gi¸o dôc theo tinh thÇn chñ nghÜa quèc tÕ thuÇn tóy, nh−ng kh«ng thÓ ®−îc coi träng h¬n nhãm thø nhÊt nh− t×nh h×nh x¶y ra trong thêi gian gÇn ®©y vµ kh«ng ph¶i chØ cã riªng ë Ta-ta-ri-a?".

VÒ c©u hái nµy, V. I. Lª-nin ®· viÕt trong nh÷ng th− tr¶ lêi cña m×nh nh− sau: "4) T«i yªu cÇu cã nh÷ng chØ dÉn chÝnh x¸c, ng¾n gän, râ rµng vÒ nh÷ng sù viÖc ®èi víi c¶ "hai trµo l−u"" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 53, v¨n kiÖn 76). ― 355.

442 ViÕt nh©n dÞp cã th− b¸o ço cña thø tr−ëng Bé d©n ñy n«ng nghiÖp I. A. Tª-«-®«-r«-vÝch. Cho r»ng t×nh h×nh lµ hoµn toµn kh«ng b×nh th−êng khi mµ vÊn ®Ò trång nho, chÕ biÕn r−îu nho vµ viÖc tiªu thô r−îu nho l¹i do hai c¬ quan qu¶n lý ― Bé d©n ñy n«ng nghiÖp vµ Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, Tª-«-®«-r«-vÝch ®Ò nghÞ ― v× lîi Ých ph¸t triÓn ngµnh n«ng nghiÖp cùc kú quan träng vµ cã thu nhËp cao nµy, tËp trung viÖc l·nh ®¹o ho¹t ®éng ®ã vµo chØ mét c¬ quan lµ Xanh-®i-ca nhµ n−íc phô tr¸ch çc t¬-rít trång nho vµ chÕ biÕn r−îu nho cña n−íc Céng hßa.

Th− b¸o ço cña Tª-«-®«-r«-vÝch ®· ®−îc chuyÓn cho A. §. Txi-u-ru-pa kÌm theo lêi ®Ò sau ®©y cña th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy lµ N. X. Lª-pª-sin-xcai-a: "Göi ®ång chÝ Txi-u-ru-pa. Theo chØ thÞ cña ®ång chÝ Lª-nin kÌm theo ®Ò nghÞ ph¶i b¸o ço mét b¶n nghÞ quyÕt". Ngµy 27 th¸ng N¨m, trong b¶n tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh, Txi-u-ru-pa viÕt r»ng: "VÒ c¬ b¶n, t− t−ëng lµ ®óng ®¾n. T«i kh«ng biÕt râ t− t−ëng ®ã ®· ®−îc thÓ hiÖn nh− thÕ nµo trong s¾c lÖnh do Bé d©n ñy n«ng nghiÖp tr×nh lªn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. T«i sÏ xóc tiÕn c«ng viÖc" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Ngµy 2 th¸ng S¸u 1922, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· th¶o luËn dù th¶o nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga do I. A. Tª-«-®«-r«-vÝch tr×nh vÒ viÖc tæ chøc kinh doanh trång nho vµ chÕ biÕn r−îu nho trªn l·nh thæ liªn bang. Sau khi b¸c bá dù th¶o ®−îc ®Ò nghÞ, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· chuyÓn vÊn ®Ò vÒ nh÷ng biÖn ph¸p ph¸t triÓn ngµnh trång nho vµ s¶n xuÊt r−îu nho còng nh− vÊn ®Ò tæ chøc bu«n b¸n r−îu nho vµ s¶n xuÊt r−îu nho sang cho ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc xem xÐt

Chó thÝch

839

vµ ®Ò nghÞ dùa vµo çc chØ thÞ do Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng phª chuÈn ®Ó gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò nªu trªn. Xanh-®i-ca nhµ n−íc trång nho vµ chÕ biÕn r−îu nho ®· ®−îc thµnh lËp c¨n cø vµo s¾c lÖnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ngµy 27 th¸ng B¶y 1922. ― 355.

443 §©y lµ nãi ®Õn th− b¸o ço cña B. I. Ranh-stanh, trong ®ã nªu lªn nh÷ng tµi liÖu chi tiÕt vÒ tiÕn sÜ I-u. Ham-m¬ vµ con trai cña «ng lµ A. Ham-m¬, còng nh− vÒ "C«ng ty liªn hîp d−îc phÈm vµ hãa chÊt Mü" do hai cha con «ng l·nh ®¹o.

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 44 vµ 359. ― 356. 444 §Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin vÒ viÖc ñng hé çc xÝ nghiÖp cña A. Ham-

m¬ vµ cña B. Mi-sen ®· ®−îc Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga chÊp nhËn ngµy 2 th¸ng S¸u 1922. ― 356.

445 Kh«ng thÓ x¸c minh ®−îc ý muèn nãi g×. ― 357. 446 Phã chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ

quèc phßng A. §. Txi-u-ru-pa ®ång thêi ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy cö lµm bé tr−ëng Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng vµo ngµy 25 th¸ng T− vµ ®−îc §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga phª chuÈn ®¶m nhiÖm chøc vô Êy vµo ngµy 6 th¸ng N¨m 1922, tuy thÕ håi Êy Txi-u-ru-pa kh«ng tham gia vµo c«ng viÖc cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng v× bÞ bÖnh. ― 359.

447 Tr¶ lêi bøc th− cña V. I. Lª-nin, ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng lµ N. A. Rª-xkª ®· tr×nh bµy nh÷ng dù kiÕn ®· ®−îc tháa thuËn víi nh÷ng ñy viªn kh¸c cña ban l·nh ®¹o vÒ vÊn ®Ò c¶i tæ Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng. KÌm theo th− b¸o ço, cßn cã quy ®Þnh vÒ biªn chÕ ë c¬ quan trung −¬ng, ë çc ban thanh tra tæ chøc theo ngµnh chuyªn m«n vµ ®Þa ph−¬ng, ë çc n−íc céng hßa tù trÞ vµ ë çc tØnh còng nh− "B¶n kª sè tiÒn ®Ó tr¶ l−¬ng cÇn thiÕt cho Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng trong ®iÒu kiÖn ph¶i gi¶m biªn chÕ vµ n©ng tr×nh ®é chuyªn m«n cña çn bé" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Thø tr−ëng Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng V. A. A-va-nª-xèp khi ®ã ë BÐc-lanh ®Ó ®iÒu tra ho¹t ®éng cña çc c¬ quan ®¹i diÖn x«-viÕt còng nh− t×m hiÓu t×nh h×nh ho¹t ®éng cña çc c¬ quan nhµ

Chó thÝch

840

n−íc ë §øc. Trong th− göi çc ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng ngµy 24 th¸ng M−êi 1922, A-va-nª-xèp thõa nhËn lµ hîp lý viÖc c¶i tæ bé d©n ñy, nh−ng ®Ò nghÞ ®õng nªn véi v· s¾p xÕp l¹i, ph¶i gi÷ l¹i nh÷ng çn bé cã kinh nghiÖm vµ ho·n viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy cho ®Õn khi A-va-nª-xèp vµ A. §. Txi-u-ru-pa tõ n−íc ngoµi trë vÒ.

Xem v¨n kiÖn tiÕp theo vµ còng xem v¨n kiÖn 441. ― 359. 448 V. I. Lª-nin cã ý nãi ®Õn nh÷ng tµi liÖu do Bé d©n ñy thanh tra c«ng

n«ng göi ®Ó tr¶ lêi bøc th− cña Lª-nin ngµy 21 th¸ng T¸m 1922. ― 360.

449 Cã thÓ ®©y lµ nãi ®Õn E. N. Ph«-x¬ bÊy giê lµm viÖc ë Côc ®−êng s¾t §«ng - Nam ë V«-r«-ne-gi¬. V. I. Lª-nin ®· biÕt râ Ph«-x¬ khi cßn ë Tr−êng ®¹i häc tæng hîp Ca-dan. ― 360.

450 Trong b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" ra ngµy 25 th¸ng T¸m 1922 ®· ®¨ng bµi "Sù gióp ®ì thùc tÕ "cña nh÷ng ng−êi b¹n cña n−íc Nga x«-viÕt"". Bµi b¸o miªu t¶ ho¹t ®éng cña ®éi m¸y kÐo ®−îc çc thµnh viªn "Héi nh÷ng ng−êi b¹n cña n−íc Nga x«-viÕt" ë Mü tæ chøc ra t¹i n«ng tr−êng quèc doanh T«i-ki-n« huyÖn ¤-khan-xc¬, tØnh PÐc-m¬ (xem v¨n kiÖn 470). L·nh ®¹o ®éi nµy lµ mét ®¶ng viªn céng s¶n Mü Ha-r«n Ve-r¬. Trªn m¶nh c¾t tõ tê b¸o ®ã, V. I. Lª-nin g¹ch d−íi ®Çu ®Ò bµi b¸o vµ ghi chó ë phÝa bªn tr¸i: "NB". ― 361.

451 V. A. Xm«-li-a-ni-nèp ®· b¸o ço víi V. I. Lª-nin r»ng ®ång chÝ ®ã ®· göi mét bøc ®iÖn cho chñ tÞch Ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh PÐc-m¬ yªu cÇu t×m hiÓu c«ng viÖc cña ®éi m¸y kÐo Mü, cho biÕt ý kiÕn cña m×nh vÒ c«ng viÖc cña ®éi nµy vµ gióp ®ì ®éi.

VÒ Rót-ghÐc-x¬, Xm«-li-a-ni-nèp viÕt r»ng nh÷ng cuéc ®µm ph¸n vÒ viÖc söa ®æi hîp ®ång víi nhãm nµy sÏ ®−îc tiÕn hµnh sau khi Rót-ghÐc-x¬ tõ Cu-d¬-b¸t trë vÒ.

Sau khi nhËn ®−îc tµi liÖu tõ PÐc-m¬ göi ®Õn b¸o ço vÒ ho¹t ®éng cña ®éi m¸y kÐo Mü, V. I. Lª-nin ®· viÕt mÊy bøc th−: "Göi Héi nh÷ng ng−êi b¹n cña n−íc Nga x«-viÕt (ë Mü)", "Göi Héi viÖn trî kü thuËt cho n−íc Nga x«-viÕt", "Göi chñ tÞch Ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh PÐc-m¬" vµ "Göi §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 268 - 275). ― 361.

Chó thÝch

841

452 "Aufbau. Zeitschrift für wirtschafts-politische Fragen Ost-Europas". "Au-phbau (Phôc h−ng). TËp bµi viÕt vÒ nh÷ng vÊn ®Ò ®êi sèng kinh tÕ vµ chÝnh trÞ §«ng ¢u". XuÊt b¶n ë Muyn-khen tõ th¸ng S¸u 1921. TËp tµi liÖu in b»ng çc thø tiÕng Nga vµ §øc. V. I. Lª-nin ®· ®Ó ý ®Õn tËp tµi liÖu "Aufbau" ngay tõ mïa xu©n 1922. Theo sù ñy nhiÖm cña V. I. Lª-nin mét bøc th− ®· ®−îc göi cho I. X. Un-slÝch-t¬ ®Ó hái xem ®ång chÝ Êy cã trong tay tËp tµi liÖu ®ã kh«ng. Un-slÝch-t¬ tr¶ lêi r»ng ®ång chÝ Êy kh«ng cã tËp tµi liÖu Êy, nh−ng ®· viÕt trong th− "nÕu yªu cÇu, t«i cã thÓ ®Æt mua"; Lª-nin ®· g¹ch hai g¹ch c©u cuèi cïng trong th− cña Un-slÝch-t¬ vµ ®· viÕt ë phÝa trªn ®ã: "T«i thiÕt tha yªu cÇu" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 362.

453 §©y lµ nãi ®Õn cuèn s¸ch nhan ®Ò lµ "Nh÷ng tµi liÖu cña Héi nghÞ thµnh lËp Liªn minh b¶o hoµng - nh©n d©n Nga (cña nh÷ng ng−êi qu©n chñ lËp hiÕn), tõ ngµy 25 th¸ng Ba ®Õn ngµy 5 th¸ng T− 1922". ― 363.

454 §©y muèn nãi cuèn s¸ch cña A. Ðc-man-xki "ViÖc tæ chøc lao ®éng vµ s¶n xuÊt mét çch khoa häc vµ ph−¬ng ph¸p Tay-lo", Nhµ xuÊt b¶n quèc gia, 1922. V. I. Lª-nin ®· ®¸nh gi¸ cuèn s¸ch ®ã trong bµi "Mét con s©u lµm rÇu nåi canh" (Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 242 - 243). ― 363.

455 §©y lµ nãi ®Õn th− tr¶ lêi cña V. A. Xm«-li-a-ni-nèp ngµy 1 th¸ng ChÝn 1922 nh©n cã th− cña V. I. Lª-nin göi cho A. I. R−-cèp (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 440). ― 364.

456 V. A. Xm«-li-a-ni-nèp ®· thùc hiÖn sù ñy nhiÖm cña V. I. Lª-nin: ®· cho biÕt ®Þa chØ cña N. A. Gi-®ª-lÐp, ®· göi nh÷ng quyÓn s¸ch vµ ®o¹n trÝch trong biªn b¶n cña Nhµ xuÊt b¶n s¸ch kü thuËt - lý luËn quèc gia vÒ viÖc Ên hµnh cuèn s¸ch cña I. M. Bª-xpr«-d¬-van-n−i. ― 365.

457 §©y lµ nãi ®Õn bøc th− cña A. M. Goãc-ki göi cho A-na-t«n Phr¨ng-x¬ ®Ò ngµy 3 th¸ng B¶y 1922 nãi vÒ vô ¸n truy tè bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng vÒ téi ho¹t ®éng ph¶n çch m¹ng (xem chó thÝch 415). Kh«ng ®i vµo ph©n tÝch thùc chÊt cña sù viÖc, Goãc-ki ®· ®¸nh gi¸ vô ¸n ®ã nh− lµ viÖc chuÈn bÞ "cho viÖc giÕt h¹i nh÷ng ng−êi ®· tõng phôc vô mét çch ch©n thµnh sù nghiÖp gi¶i phãng nh©n d©n

Chó thÝch

842

Nga", vµ «ng yªu cÇu Phr¨ng-x¬ göi th− chØ cho ChÝnh phñ x«-viÕt "thÊy râ tÝnh chÊt kh«ng thÓ dung thø ®−îc cña téi lçi ®ã". Goãc-ki viÕt r»ng: "Cã thÓ lµ nh÷ng lêi nãi x¸c ®¸ng cña Ngµi sÏ cøu ®−îc sinh mÖnh quý gi¸ cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa".

Goãc-ki còng ®· göi cho Phr¨ng-x¬ b¶n sao bøc th− cña m×nh viÕt vÒ vÊn ®Ò ®ã göi cho phã chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy A. I. R−-cèp, trong ®ã Goãc-ki c¶nh b¸o tr−íc r»ng çc b¶n ¸n tö h×nh ®èi víi nh÷ng bÞ ço sÏ g©y nªn "sù bao v©y vÒ tinh thÇn cña ch©u ¢u x· héi chñ nghÜa ®èi víi n−íc Nga". ― 365.

458 Chñ tÞch §oµn chñ tÞch Héi ®ång trung −¬ng çc c«ng ®oµn toµn Nga M. P. T«m-xki ®· yªu cÇu V. I. Lª-nin viÕt mét bøc th− cho §¹i héi V çc c«ng ®oµn toµn Nga s¾p tíi. ― 367.

459 Cuèn s¸ch cña L. M. Khin-tsóc "Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi" ®· ®−îc viÕt theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin vµ ®−îc Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng toµn Nga ph¸t hµnh vµo cuèi n¨m 1922. Nh÷ng chØ thÞ cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc t¸c gi¶ l−u ý.

VÒ cuèn s¸ch ®ã, sau nµy, trong mét bµi nhan ®Ò lµ "V. I. Lª-nin vµ hîp t¸c x·", L. M. Khin-tsóc sau khi nªu bËt r»ng Lª-nin hÕt søc quan t©m ®Õn hîp t¸c x·, ®· håi t−ëng l¹i nh− sau: "Khi mét trong nh÷ng ng−êi l−u vong, A. X. Oãc-lèp, xuÊt b¶n mét cuèn s¸ch máng ë n−íc ngoµi ®Ó ph¶n ®èi Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng, Vla-®i-mia I-lÝch ®· gäi t«i ®Õn vµ kiªn quyÕt ®ßi (cho t«i hai tuÇn lÔ) viÕt mét cuèn s¸ch nãi vÒ Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng. §ång thêi, Ng−êi kh«ng nh÷ng cho nh÷ng lêi khuyªn, mµ cßn ®ßi ®äc çc b¶n in thö..." ("Héi liªn hiÖp nh÷ng ng−êi tiªu dïng", sè 1 - 2, 1924, tr. 5).

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 454. ― 368. 460 §©y lµ nãi ®Õn b¶o dù th¶o bøc th− göi §¹i héi V çc c«ng ®oµn

toµn Nga. Trªn bøc th− ®ã, çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Òu ghi lµ t¸n thµnh b¶n dù th¶o, vµ cã ý kiÕn cña M. P. T«m-xki: "NÕu viÕt næi bËt h¬n vÒ c«ng nh©n, Ýt ch÷ vÒ ®Ò tµi sau ®©y: nÒn ®¹i c«ng nghiÖp lµ c¬ së cña chñ nghÜa x· héi, th× cã lÏ tèt h¬n". Cã thÓ lµ do cã ý kiÕn nhËn xÐt ®ã, Lª-nin ®· thªm ®o¹n sau ®©y vµo c©u thø ba ®· cã trong bøc th−: "thÕ mµ chÝnh ngµnh c«ng nghiÖp nµy, gäi lµ "c«ng nghiÖp nÆng", l¹i lµ c¬ së chñ yÕu cña chñ nghÜa x· héi" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 246 - 247).

Chó thÝch

843

Th− cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc ®äc t¹i phiªn häp ®Çu tiªn cña ®¹i héi, ngµy 17 th¸ng ChÝn 1922. ― 368.

461 Ngµy 27 th¸ng ChÝn 1922, A. I. R−-cèp ®· b¸o ço víi V. I. Lª-nin r»ng Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· quyÕt ®Þnh chi 14 ngh×n tû róp cho nhu cÇu cña nh÷ng vïng cung cÊp chÊt ®èt chñ yÕu nhÊt (Ba-cu, Gr«-d¬-n−i vµ §«n-b¸t), r»ng b¾t ®Çu tõ th¸ng M−êi gi¸ chÊt ®èt thuéc diÖn cung cÊp theo kÕ ho¹ch dù ®Þnh sÏ t¨ng gÇn gÊp ®«i, ®ång thêi còng sÏ cho thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p kh¸c. ― 369.

462 Tr¶ lêi yªu cÇu nµy, thø tr−ëng Bé d©n ñy tµi chÝnh M. C. Vla-®i-mi-rèp ®· göi cho V. I. Lª-nin nh÷ng tµi liÖu vÒ dù tr÷ vµng vµ vÒ çc kho¶n thu nhËp b»ng thuÕ tÝnh tõ ®Çu n¨m 1922 cho ®Õn 17 th¸ng ChÝn. Sau khi b¸o ço vÒ sè thiÕu hôt trong ng©n s¸ch cña quý tõ th¸ng B¶y ®Õn th¸ng ChÝn, Vla-®i-mi-rèp viÕt r»ng sè thiÕu hôt trong th¸ng ChÝn sÏ rÊt lín v× ph¶i chi cho Bé d©n ñy giao th«ng vµ c«ng nghiÖp, vµ con sè thiÕu hôt ®ã sÏ lªn tíi 250 ngh×n tû róp, ®Êy chØ lµ tÝnh theo sè l−îng giÊy b¹c ph¸t hµnh; hiÖn ®ang tÝnh sè cã thÓ bÞ thiÕu hôt trong quý tõ th¸ng M−êi ®Õn th¸ng Ch¹p. Vla-®i-mi-rèp còng ®· b¸o ço vÒ nh÷ng biÖn ph¸p ®ang ®−îc cho thi hµnh nh»m gi¶m bít çc kho¶n chi. ― 370.

463 Vµo ngµy 2 th¸ng M−êi 1922, V. I. Lª-nin tõ Goãc-ki, lµ n¬i Ng−êi ®· ch÷a bÖnh trë vÒ M¸t-xc¬-va. ― 371.

464 §©y muèn nãi vÒ ho¹t ®éng s¾p tíi cña I-u. V. L«-m«-n«-xèp nh©n viÖc dù ®Þnh gi¶i t¸n ph¸i ®oµn ®−êng s¾t Nga ë n−íc ngoµi do ®ång chÝ ®ã lµm tr−ëng ®oµn. ― 371.

465 Ngµy 19 th¸ng ChÝn, V. A. Xm«-li-a-ni-nèp ®· viÕt cho V. I. Lª-nin r»ng ®ång chÝ ®ã ®· chuyÓn th− cña V. I. Lª-nin cho I-u. V. L«-m«-n«-xèp, A. I. R−-cèp vµ Ph. E. §giÐc-gin-xki xem.

Tr¶ lêi ®Ò nghÞ cña Lª-nin, L«-m«-n«-xèp, trong khi tõ chèi viÖc ®¶m nhiÖm nh÷ng chøc vô hµnh chÝnh ®· ®Ò nghÞ giµnh cho ®ång chÝ Êy kh¶ n¨ng tiÕp tôc ho¹t ®éng khoa häc ®Ó hoµn thµnh viÖc thÝ nghiÖm çc ®Çu m¸y xe löa vµ nh÷ng c«ng viÖc kh¸c mµ ®ång chÝ ®ã ®· tiÕn hµnh trong thêi kú 1911 - 1916.

R−-cèp ®· b¸o ço r»ng sau khi bµn b¹c víi §giÐc-gin-xki, hai ng−êi ®· tháa thuËn víi nhau r»ng sau khi L«-m«-n«-xèp trë vÒ n−íc Nga sÏ lµm viÖc ë Bé d©n ñy giao th«ng, nh−ng ho·n viÖc gi¶i quyÕt chi tiÕt cho ®Õn khi L«-m«-n«-xèp trë vÒ ®Õn n¬i.

Chó thÝch

844

§giÐc-gin-xki ®· viÕt th− göi V. I. Lª-nin r»ng ®ång chÝ ®ã ®Ò nghÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga cö L«-m«-n«-xèp tham gia ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy giao th«ng vµ ®· ®−îc ®ång ý vÒ nguyªn t¾c. §giÐc-gin-xki cho r»ng thÝch hîp nhÊt lµ giao cho L«-m«-n«-xèp ®øng ®Çu ñy ban kü thuËt tèi cao, tr−íc ®©y ®ång chÝ ®ã ®· tõng lµm chñ tÞch ñy ban nµy, ®ång thêi phô tr¸ch c«ng t¸c thanh tra, bëi v× nh÷ng chøc vô nµy cã thÓ t¹o cho ®ång chÝ ®ã kh¶ n¨ng ®−îc h−ëng sù ®éc lËp tèi ®a vµ hiÓu ®−îc toµn bé t×nh h×nh vËn t¶i vµ Bé d©n ñy giao th«ng.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 489. ― 372. 466 §©y lµ nãi bµi ph¸t biÓu cña V. I. Lª-nin t¹i §¹i héi IV s¾p tíi cña

Quèc tÕ céng s¶n. V. I. Lª-nin ®· ®äc b¸o ço "N¨m n¨m çch m¹ng Nga vµ nh÷ng

triÓn väng cña çch m¹ng thÕ giíi" t¹i phiªn häp buæi s¸ng cña ®¹i héi, vµo ngµy 13 th¸ng M−êi mét 1922 (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 323 - 341). ― 372.

467 Çc cuéc th−¬ng l−îng víi L. Ua-çc ®· bÞ «ng nµy lµm gi¸n ®o¹n vµo th¸ng M−êi 1921, vµ ®· ®−îc nèi tiÕp l¹i vµo n¨m 1922 (xem chó thÝch 6). Hîp ®ång s¬ bé víi Ua-çc ®· ®−îc L. B. Cra-xin ký ngµy 9 th¸ng ChÝn 1922 (vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn cña hîp ®ång, xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 241 vµ chó thÝch 134). Sau khi t×m hiÓu hîp ®ång, Lª-nin ®¸nh gi¸ nã lµ mét hîp ®ång râ rµng lµ kh«ng cã lîi cho Nhµ n−íc x«-viÕt, do ®ã trong th− göi çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 12 th¸ng ChÝn, V. I. Lª-nin ®· ph¶n ®èi viÖc phª chuÈn hîp ®ång (xem s¸ch ®· dÉn, tr. 208). VÒ vÊn ®Ò nµy, V. I. Lª-nin còng ®· viÕt c¶ trong th− ng¾n c«ng bè ë ®©y göi cho G. E. Di-n«-vi-Ðp. TiÓu ban mµ V. I. Lª-nin nh¾c ®Õn ë ®©y lµ do Bé chÝnh trÞ thµnh lËp ngµy 24 th¸ng T¸m 1922 ®Ó cô thÓ hãa vµ hoµn chØnh dù th¶o hîp ®ång ký víi Ua-çc. Khi nãi vÒ "nh÷ng ®Ò nghÞ cña Mü", d−êng nh− Lª-nin cã ý nãi ®Õn nh÷ng cuéc ®µm ph¸n gi÷a L. B. Cra-xin vµ ®¹i diÖn c«ng ty dÇu má Mü "C«ng ty quèc tÕ B¸c-n¬-x®«n". Ngµy 20 th¸ng ChÝn 1922, cã hai hîp ®ång ®· ®−îc ký víi c«ng ty nµy, mét vÒ mÆt khai th¸c çc giÕng dÇu Ba-la-kha-ni ë Ba-cu trong thêi h¹n 15 ½ n¨m vµ mét vÒ viÖc khoan çc giÕng míi. Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 466, 483, 484 vµ 485. ― 372.

Chó thÝch

845

468 C¨n cø theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin, L. M. Khin-tsóc ®· viÕt thªm vµo cuèn s¸ch cña m×nh "Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi" hai ch−¬ng: "ViÖc c¶i tæ bé m¸y cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng" vµ "ViÖc ®Þnh møc lao ®éng". Trong hai ch−¬ng nµy, t¸c gi¶ tr×nh bµy vÒ c«ng viÖc tinh gi¶n bé m¸y, vÒ viÖc thµnh lËp ®−îc ë trong Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng víi sù tháa thuËn cña ViÖn nghiªn cøu lao ®éng trung −¬ng vµ cã sù tham gia cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng c«ng ®oµn çn bé x«-viÕt ― mét tr¹m thÝ nghiÖm ®Æc biÖt, tøc lµ phßng ®Þnh møc, vµ vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña phßng nµy. Khin-tsóc còng ®· chó ý ®Õn nh÷ng ý kiÕn kh¸c cña Lª-nin.

Cuèn s¸ch cña Khin-tsóc ®· ®−îc xuÊt b¶n n¨m 1922. Trªn nh÷ng trang cña cuèn s¸ch, Lª-nin ®· ghi ë nhiÒu chç nh÷ng nhËn xÐt cña m×nh ― xem "Th− viÖn cña Lª-nin ë Crem-li. Th− môc". M¸t-xc¬-va, 1961, tr. 338. ―373.

469 Xem chó thÝch 467. ― 374. 470 Ngµy 20 th¸ng ChÝn 1922, ng−êi ta ®· ph©n ph¸t cho çc ñy viªn Bé

chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga nh÷ng tµi liÖu sau ®©y ®Ó biÕt: b¸o ço cña ®Æc ph¸i viªn cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng Sanh-man vÒ thùc hiÖn thu ho¹ch, b¸o ço tæng kÕt cña Sanh-man vµ nh÷ng lêi gi¶i thÝch chung vÒ b¶n b¸o ço ®ã. Sau khi ®äc nh÷ng v¨n kiÖn Êy, V. I. Lª-nin ®· viÕt th− ñy nhiÖm ®−îc c«ng bè ë ®©y.

KÌm theo çc tµi liÖu nµy cßn cã th− ng¾n sau ®©y cña th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy L. A. Ph«-ti-ª-va göi ch¸nh v¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng N. P. Goãc-bu-nèp: "Ni-c«-lai Pª-t¬-r«-vÝch, Vla-®i-mia I-lÝch yªu cÇu nghiªn cøu cÈn thËn nh÷ng tµi liÖu nµy vµ th¶o cho Ng−êi bøc ®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i, nÕu cÇn thiÕt...". ― 374.

471 V. I. Lª-nin ®· tõ Goãc-ki trë vÒ M¸t-xc¬-va ngµy 2 th¸ng M−êi 1922; ngµy 3 th¸ng M−êi, Ng−êi ®· chñ täa phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. Phiªn häp nµy ®· chÊp nhËn nghÞ quyÕt do Lª-nin ®Ò nghÞ vÒ tæ chøc c«ng t¸c cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy.

Còng xem hai v¨n kiÖn tiÕp theo. ― 375. 472 §©y lµ nãi vÒ héi nghÞ ®Þnh møc lÇn thø nhÊt cña çc c¬ quan qu¶n

lý ë n−íc Nga, häp t¹i M¸t-xc¬-va tõ ngµy 21 ®Õn ngµy 23 th¸ng ChÝn 1922. Héi nghÞ ®−îc triÖu tËp theo s¸ng kiÕn cña phßng ®Þnh

Chó thÝch

846

møc thuéc Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng, cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng c«ng ®oµn çn bé x«-viÕt, cña ViÖn nghiªn cøu lao ®éng trung −¬ng vµ cña tr¹m thÝ nghiÖm trùc thuéc Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng (xem chó thÝch 468). Tham gia héi nghÞ cã trªn 120 ®¹i biÓu cña çc c¬ quan hµnh chÝnh, çc tæ chøc kinh tÕ vµ c«ng ®oµn. Sau khi nªu râ trong nghÞ quyÕt r»ng kü thuËt vµ tæ chøc qu¶n lý hiÖn hµnh (c«ng viÖc v¨n phßng, ho¹t ®éng hµnh chÝnh, kiÓm kª, qu¶n lý kho tµng, v.v.) kh«ng ®¸p øng ®−îc yªu cÇu, héi nghÞ ®· ñng hé ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu cã tÝnh chÊt thÝ nghiÖm çc vÊn ®Ò qu¶n lý, ®ång thêi thõa nhËn cÇn ph¶i "më réng tõng b−íc m¹ng l−íi çc tr¹m thÝ nghiÖm cã c¬ së khoa häc ë ®Þa ph−¬ng vµ çc phßng ®Þnh møc trùc thuéc çc bé d©n ñy vµ çc tæ chøc kinh tÕ lín, lµ nh÷ng tæ chøc cã liªn hÖ chÆt chÏ víi çc c¬ quan ë trung −¬ng chuyªn nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò qu¶n lý vµ lao ®éng". ― 375.

473 A. §. Txi-u-ru-pa khi ®ã ®i ch÷a bÖnh ë n−íc ngoµi. ― 376. 474 Ngµy 2 th¸ng M−êi 1922, G. L. Pi-a-ta-cèp ®· th«ng b¸o víi th− ký

cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy M. I. Gli-¸t-xe r»ng ®ång chÝ ®ã kh«ng tr¶ lêi ®−îc bøc th− cña V. I. Lª-nin v× G. M. Cr¬-gi-gia-nèp-xki ch−a trë vÒ M¸t-xc¬-va.

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i cña V. I. Lª-nin, trong cét "ChÊp hµnh", th− ký ghi: "Gi¶i quyÕt xong nhê cuéc nãi chuyÖn trùc tiÕp cña Vla-®i-mia I-lÝch víi Pi-a-ta-cèp". ― 377.

475 Ngµy 26 th¸ng ChÝn 1922, N. V. Cr−-len-c« ®· tr¶ lêi tØ mØ bøc th− cña V. I. Lª-nin. §ång chÝ ®ã ®· b¸o ço r»ng kú häp th−êng kú cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vµo th¸ng M−êi sÏ xem xÐt "bæ sung çc bé luËt h×nh sù vµ tè tông h×nh sù ®· ®−îc th«ng qua tõ tr−íc b»ng mét tËp luËt vÒ hÖ thèng xÐt xö vµ b»ng mét bé luËt vÒ quyÒn lîi vËt chÊt d©n sù. B»ng çch ®ã, ― Cr−-len-c« viÕt, ― cïng víi nh÷ng ®¹o luËt vÒ chÕ ®é biÖn hé, vÒ chÕ ®é c«ng tè vµ vÒ chÕ ®é c«ng chøng, tÊt c¶ çc ®¹o luËt vÒ t− ph¸p sÏ ®−îc ph¸p ®iÓn hãa". Cr−-len-c« b¸o ço thªm r»ng çc bé d©n ñy ®Ö tr×nh mét lo¹t bé luËt gåm nhiÒu luËt (vÒ ruéng ®Êt, vÒ lao ®éng, quy chÕ vÒ çc ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh vµ vÒ çc ®¹i héi cña çc X«-viÕt), cßn tr−íc ®©y ®· ban hµnh bé luËt vÒ quyÒn gia ®×nh, ®iÒu lÖ ®−êng s¾t, v. v.. Cr−-len-c« viÕt r»ng: "Víi t×nh h×nh nh− vËy th× kh«ng thÓ nghÜ ®Õn viÖc ph¸p ®iÓn hãa tÊt c¶ çc ®¹o luËt ®· ®−îc ban hµnh trong 5 n¨m qua mµ chØ cÇn hÖ thèng hãa tÊt c¶ çc bé luËt ®· ®−îc ban hµnh vµo çc thêi kú kh¸c nhau thµnh mét tËp luËt

Chó thÝch

847

thèng nhÊt c¨n cø theo tr×nh tù c«ng bè cña chóng, vÒ viÖc nµy sÏ cho thi hµnh çc biÖn ph¸p" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 378.

476 Ngµy 29 th¸ng ChÝn 1922, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· th«ng qua kÕ ho¹ch thèng kª, hoµn thµnh trong mét ngµy, çc viªn chøc x«-viÕt, viªn chøc çc xanh-®i-ca, çc t¬-rít, çc c¬ quan nhµ n−íc kh¸c vµ çc c«ng ®oµn ë M¸t-xc¬-va, kÕ ho¹ch nµy ®· ®−îc th¶o ra vµo ngµy 27 th¸ng ChÝn t¹i héi nghÞ cña çc ®¹i diÖn Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng, Côc thèng kª trung −¬ng vµ ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc. Ngµy 3 th¸ng M−êi, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy sau khi th«ng qua kÕ ho¹ch vµ thñ tôc ®¨ng ký, ®· giao cho Côc thèng kª trung −¬ng cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga tiÕn hµnh c«ng viÖc nµy. ViÖc ®¨ng ký ®· ®−îc tiÕn hµnh vµo gi÷a th¸ng M−êi 1922. V. I. Lª-nin ®· sö dông kÕt qu¶ cuéc thèng kª ®ã vµo bµi nãi t¹i kú häp lÇn thø 4 cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga khãa IX ngµy 31 th¸ng M−êi 1922 (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 291 - 292). VÒ cuéc ®¨ng ký, Lª-nin còng nh¾c ®Õn trong "§Ò c−¬ng tãm t¾t diÔn v¨n t¹i §¹i héi X çc X«-viÕt toµn Nga" (xem s¸ch ®· dÉn, tr. 501). ― 380.

477 §©y lµ nãi ®Õn bµi b¸o cña chñ tÞch Tæ chøc v¨n hãa v« s¶n V. Ph. PlÕt-nÐp, nhan ®Ò "Trªn mÆt trËn t− t−ëng" ®¨ng ngµy 27 th¸ng ChÝn 1922 trªn b¸o "Sù thËt". PhÝa trªn ®Çu ®Ò bµi b¸o ®ã, V. I. Lª-nin ®· viÕt: "L−u tr÷", cßn ngoµi lÒ cña tê b¸o th× Ng−êi ®· ghi mét sè ý kiÕn vµ ®¸nh dÊu mÊy chç. (Nh÷ng ý kiÕn cña V. I. Lª-nin vÒ bµi b¸o cña V. PlÕt-nÐp xem trong V¨n tËp "V. I. Lª-nin bµn vÒ v¨n häc vµ nghÖ thuËt". M¸t-xc¬-va, 1960, tr. 567 - 579).

C¨n cø theo quyÕt ®Þnh cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 31 th¸ng T¸m 1922, trªn b¸o "Sù thËt" ®· më mét cuéc tranh luËn vÒ Tæ chøc v¨n ho¸ v« s¶n vµ vÒ nÒn v¨n ho¸ v« s¶n. B¸o ®· ®¨ng mét lo¹t bµi cña nhiÒu t¸c gi¶ vÒ vÊn ®Ò nµy: trong çc ngµy 24 vµ 25 th¸ng M−êi, b¸o "Sù thËt" ®· ®¨ng mét bµi dµi cña phã Ban tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga lµ I-a. A. I-a-cèp-lÐp, nhan ®Ò "Bµn vÒ "v¨n hãa v« s¶n" vµ Tæ chøc v¨n hãa v« s¶n" viÕt trªn c¬ së nh÷ng chØ thÞ cña V. I. Lª-nin vµ nh÷ng ý kiÕn cña Ng−êi ghi bªn lÒ bµi b¸o cña PlÕt-nÐp. Lª-nin ®· ch¨m chó theo dâi cuéc tranh luËn, ®· thu thËp çc ®o¹n c¾t tõ çc tê b¸o. ― 380.

Chó thÝch

848

478 Bøc ®iÖn tr¶ lêi cho biÕt r»ng mét ®¬n xin cÊp tiÒn t−êng tËn cho th¸ng M−êi ®· ®−îc göi ®Õn Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu. ― 381.

479 Cïng ngµy h«m ®ã, ngµy 4 th¸ng M−êi 1922, L. B. Cra-xin ®· tr¶ lêi V. I. Lª-nin r»ng ®ång chÝ ®ã kh«ng ph¶n ®èi viÖc cö V. X. Ðc-ma-cèp ®i ra n−íc ngoµi, sang ý, ë ®ã ®ång chÝ Êy cã thÓ ch÷a bÖnh vµ ®ång thêi t×m hiÓu c«ng t¸c çc h¶i c¶ng, çc m¸y mãc bèc dì v.v.. Ngµy 16 th¸ng M−êi Lª-nin ®· ñy nhiÖm cho th− ký kiÓm tra xem tiÒn ®· ®−îc cÊp ph¸t cho Ðc-ma-cèp ch−a, vµ Ng−êi ®· nhËn ®−îc b¸o ço cña Ðc-ma-cèp nãi r»ng tÊt c¶ mäi çi cÇn thiÕt cho ®ång chÝ ®· ®−îc lµm xong. ― 382

480 Héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga häp ngµy 5 th¸ng M−êi vµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy häp ngµy 6 th¸ng M−êi 1922 ®· th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ viÖc b¸c bá hîp ®ång s¬ bé víi L. Ua-çc (xem b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga", sè 226, ngµy 7 th¸ng M−êi 1922).

Nh−ng V. I. Lª-nin, Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng vµ ChÝnh phñ x«-viÕt kh«ng lo¹i trõ kh¶ n¨ng xem xÐt l¹i vÊn ®Ò dµnh t« nh−îng cho L. Ua-çc. Nh©n ®ã, Lª-nin thÊy cÇn thiÕt ph¶i kiÓm tra mét lÇn n÷a thËt cÈn thËn tÊt c¶ çc ®iÒu kiÖn cña hîp ®ång t« nh−îng. §Æc biÖt Ng−êi ®Ò nghÞ thu hÑp diÖn tÝch cho t« nh−îng vµ gi¶m bít sè tiÒn mµ Ua-çc cã thÓ nhËn ®−îc (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 253 - 254, 276). ― 382.

481 V. I-a. Tsu-ba-r¬, tæng côc tr−ëng Tæng côc c«ng nghiÖp than quèc gia §«n-b¸t, ®· ®−îc gÆp V. I. Lª-nin ngµy 9 th¸ng M−êi 1922.

Do coi träng ý nghÜa ®Æc biÖt cña viÖc kh«i phôc vïng má §«-ne-tx¬, Lª-nin th−êng xuyªn quan t©m ®Õn c«ng viÖc cña vïng ®ã, gióp ®ì b»ng mäi çch vµo viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn vïng ®ã. Ngµy 6 th¸ng M−êi 1922, V. A. Xm«-li-a-ni-nèp ®· göi cho Tsu-ba-r¬ mét bøc th− nh− sau: "Vla-®i-mia I-lÝch yªu cÇu ®ång chÝ tr¶ lêi ngay vµ ng¾n gän c©u hái sau ®©y: nªn ch¨ng chän trong tæng sè nh÷ng má hiÖn ®ang ho¹t ®éng ë §«n-b¸t mét sè Ýt má cã quy m« lín nhÊt vµ ho¹t ®éng tèt nhÊt, ®Ó b¶o ®¶m ®Çy ®ñ cho nh÷ng ng−êi lµm viÖc ë ®ã, b»ng çch ®Çu t− cho viÖc Êy mét sè vµng nhÊt ®Þnh (nhËp m¸y ®i lß, nÕu cÇn, v.v.). Cã nh÷ng trë ng¹i cho viÖc lùa chän ®ã kh«ng vµ nh÷ng trë ng¹i ®ã lµ g×. LiÖu chóng ta cã gÆp ph¶i

Chó thÝch

849

sù ph¶n ®èi cña Héi ®ång trung −¬ng çc c«ng ®oµn toµn Nga vµ cña Bé d©n ñy lao ®éng hay kh«ng, nghÜa lµ hä cã ph¶n ®èi viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ h¬n cho mét bé phËn c«ng nh©n nhÊt ®Þnh lµm viÖc ë çc má ®−îc chän riªng ra ®ã kh«ng.

§ång chÝ h·y göi gÊp cho t«i nh÷ng ý kiÕn ng¾n gän cña ®ång chÝ ― V¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy (bá vµo b× th− mËt).

§ång chÝ Lª-nin biÕt râ r»ng ®ång chÝ ®i ®Õn M¸t-xc¬-va lµ cã ý ®Þnh gi¶i thÝch mét sè vÊn ®Ò (ë Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu, Bé d©n ñy tµi chÝnh vµ nh÷ng c¬ quan kh¸c) vÒ viÖc cung cÊp ph−¬ng tiÖn cho §«n-b¸t. §ång chÝ h·y b¸o ço cho biÕt kÕt qu¶ nh÷ng cuéc bµn b¹c cña ®ång chÝ. §ång chÝ ®Ò nghÞ bao nhiªu vµ ng−êi ta cung cÊp cho ®ång chÝ ®−îc bao nhiªu?..".

KÌm theo bøc th− cßn cã th− ng¾n cña Xm«-li-a-ni-nèp göi Lª-nin: "Vla-®i-mia I-lÝch, t«i ®· göi th− cho Tsu-ba-r¬. LiÖu cã cÇn sao göi Ca-mª-nÐp vµ R−-cèp kh«ng? 6/X". D−íi ®ã Lª-nin viÕt: "CÇn" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 382.

482 Héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga häp tõ 5 ®Õn 7 th¸ng M−êi 1922. V. I. Lª-nin ®· tham gia phiªn häp ngµy 5 th¸ng M−êi, v× kh«ng ®−îc kháe nªn Ng−êi ®· kh«ng tham gia nh÷ng phiªn häp kh¸c.

Trong sæ ®¨ng ký c«ng v¨n göi ®i cña V. I. Lª-nin, ë cét "ChÊp hµnh" cã ghi chó cña th− ký nãi r»ng ngµy 7 th¸ng M−êi, ®· nhËn ®−îc tr¶ lêi cña L. B. Ca-mª-nÐp vµ "®· chuyÓn cho Vla-®i-mia I-lÝch". (Th− tr¶ lêi hiÖn kh«ng t×m thÊy). ― 385.

483 §−îc viÕt trong lêi chµo mõng sau ®©y cña ban biªn tËp b¸o ®oµn thanh niªn céng s¶n khu phè Bau-man thµnh phè M¸t-xc¬-va göi V. I. Lª-nin, lêi chµo mõng ®ã ®−îc in ti-p« nh− sau: "Ng−êi thÇy th©n yªu! Chóng t«i xin göi §ång chÝ lêi chµo kÝnh träng vµ rÊt mong nhËn ®−îc th− tr¶ lêi. Ban biªn tËp. Ngµy 3 th¸ng M−êi 1922". ― 385.

484 Trong th− göi G. V. Tsi-tsª-rin (b¶n sao göi Bé chÝnh trÞ) ngµy 12 th¸ng M−êi 1922, M. M. LÝt-vi-nèp b¸o ço r»ng theo ý kiÕn cña ®ång chÝ ®ã, hoµn toµn kh«ng cã c¬ së ®Ó lo ng¹i r»ng trong t×nh h×nh quèc tÕ vµ trong n−íc kh«ng cã lîi cho nã hiÖn nay, chÝnh phñ Anh sÏ cã nh÷ng hµnh ®éng thï ®Þch c«ng khai chèng l¹i n−íc Nga x«-viÕt, tuyªn bè tÞch thu tµi s¶n vµ vèn thuéc së h÷u cña n−íc Céng

Chó thÝch

850

hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga. LÝt-vi-nèp viÕt r»ng: "V× thÕ t«i ®· quyÕt ®Þnh kh«ng thi hµnh bÊt kú biÖn ph¸p nµo ®Ó "cøu tµi s¶n"" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 386.

485 Khi th¶o luËn vÊn ®Ò chi tiÒn x©y dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn Dª-m« -¸p-tsan ë ngo¹i « Ti-phlÝt, A. X. Xva-nÝt-dª, ph¸i viªn cña Bé d©n ñy tµi chÝnh n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga vµ cña Bé d©n ñy tµi chÝnh Liªn bang Da-çp-ca-d¬, ®· tuyªn bè r»ng X«-viÕt Ti-phlÝt cã ®Çy ®ñ nguån vèn ®Ó x©y dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn mµ kh«ng cÇn sù gióp ®ì vÒ tµi chÝnh cña M¸t-xc¬-va. Quan ®iÓm nµy ®· ®−îc I. V. Xta-lin vµ G. I-a. X«-c«n-ni-cèp ñng hé. Do cã nh÷ng bÊt ®ång ý kiÕn vÒ vÊn ®Ò nµy, ngµy 12 th¸ng M−êi 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· ñy nhiÖm cho kiÓm so¸t tr−ëng Bé d©n ñy tµi chÝnh N. G. Tu-ma-nèp ®Õn t×m hiÓu vÊn ®Ò t¹i Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy Gru-di-a xem liÖu cã nªn chØ dùa vµo tiÒn vèn cña ®Þa ph−¬ng hay kh«ng, cÇn bao nhiªu tiÒn vµ chÌ cña Gru-di-a cã thÓ b¶o ®¶m cho vay ®−îc bao nhiªu.

VÒ sau vÊn ®Ò nµy míi ®−îc gi¶i quyÕt døt kho¸t. Ngµy 1 th¸ng Ba 1923, Bé chÝnh trÞ ®· l−u ý ®Õn ý kiÕn cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy Gru-di-a, cña X«-viÕt Ti-phlÝt vµ cña ñy ban x©y dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn ph¶n ®èi viÖc kh«ng cÊp vèn, ®ång thêi chó ý ®Õn ®Ò nghÞ cña G. C. Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª, ®· quyÕt ®Þnh cho Ban chÊp hµnh X«-viÕt thµnh phè Ti-phlÝt vay mét kho¶n tiÒn b»ng 750 ngh×n róp vµng ®Ó chi dïng cho viÖc x©y dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 389.

486 V. I. Lª-nin viÕt v¨n kiÖn nµy sau khi täa ®µm víi ®¹i diÖn cña C«ng x· lao ®éng Ca-rª-li-a lµ A. V. Sèt-man vÒ viÖc x©y dùng kinh tÕ ë Ca-rª-li-a.

Tê tr×nh cña C«ng x· lao ®éng Ca-rª-li-a vÒ viÖc xin vay vèn x©y dùng nhµ m¸y bét gç vµ chÕ biÕn mi-ca ®· ®−îc xem xÐt t¹i TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 15 th¸ng M−êi mét 1922. Thõa nhËn r»ng cÇn ph¶i cho vay dµi h¹n ®èi víi nh÷ng nhu cÇu Êy cña Ca-rª-li-a, TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy tµi chÝnh cïng phèi hîp víi ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc víi

Chó thÝch

851

sù tham gia cña A. V. Sèt-man x¸c ®Þnh cô thÓ møc tiÒn cho vay vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn thanh to¸n kho¶n vèn vay ®ã.

Th«ng qua Sèt-man, Lª-nin bµy tá sù biÕt ¬n trªn t×nh ®ång chÝ ®èi víi §¹i héi çc X«-viÕt cña C«ng x· Ca-rª-li-a vµ ®¹i héi ®¶ng bé Ca-rª-li-a vÒ lêi chµo mõng mµ hä ®· göi ®Õn Ng−êi vµ yªu cÇu chuyÓn lêi chóc mõng tèt ®Ñp nhÊt ®Õn nh©n d©n lao ®éng Ca-rª-li-a. ― 390.

487 Bøc ®iÖn c«ng bè ë ®©y ®· ®−îc göi ®i nh©n cã sù xung ®ét gi÷a khu ñy Da-çp-ca-d¬ §¶ng céng s¶n (b) Nga ®øng ®Çu lµ G. C. Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª, vµ nhãm cña P. G. M®i-va-ni trong §¶ng céng s¶n Gru-di-a (trong nhãm nµy cã c¶ C. M. Txin-tx¸t-dª vµ X. I. Ca-vta-r¸t-dª, tøc lµ nh÷ng ng−êi mµ V. I. Lª-nin göi ®iÖn nµy cho hä). Khu ñy Da-çp-ca-d¬ ®· thi hµnh mét ®−êng lèi vÒ nguyªn t¾c lµ ®óng ®¾n, tøc lµ tranh thñ ®oµn kÕt çc n−íc céng hßa Da-çp-ca-d¬ thµnh mét Liªn bang Da-çp-ca-d¬ vµ kiªn quyÕt ñng hé t− t−ëng hîp nhÊt tÊt c¶ çc n−íc céng hßa x«-viÕt thµnh mét quèc gia thèng nhÊt. Nh−ng G. C. Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª kh«ng ph¶i bao giê còng tá râ th¸i ®é mÒm dÎo vµ thËn träng ®óng møc trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n téc, ®· m¾c bÖnh hµnh chÝnh vµ véi v· trong viÖc thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p, kh«ng ph¶i bao giê còng chó ý ®Õn ý kiÕn vµ quyÒn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Gru-di-a, viÖc nµy ®· bÞ nhãm M®i-va-ni lîi dông, nhãm nµy vÒ c¨n b¶n ®· theo ®uæi mét lËp tr−êng sai lÇm trong nh÷ng vÊn ®Ò cùc kú träng yÕu cña chÝnh s¸ch d©n téc cña ®¶ng.

M®i-va-ni vµ nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i «ng ta lµm thµnh ®a sè trong Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Gru-di-a, thùc tÕ ®· c¶n trë viÖc thùc hiÖn sù thèng nhÊt vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña çc n−íc céng hßa Da-çp-ca-d¬, thùc tÕ lµ t×m çch gi÷ nguyªn t×nh tr¹ng biÖt lËp cña Gru-di-a; nhãm M®i-va-ni lóc ®Çu ph¶n ®èi viÖc thµnh lËp Liªn bang céng hßa x· héi chñ nghÜa x«-viÕt, nh−ng ®Õn khi héi nghÞ toµn thÓ th¸ng M−êi (1922) cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ thµnh lËp Liªn bang céng hßa x· héi chñ nghÜa x«-viÕt, th× nhãm nµy l¹i ®ßi ®em Gru-di-a trùc tiÕp s¸p nhËp vµo Liªn bang céng hßa x· héi chñ nghÜa x«-viÕt, chø kh«ng ph¶i lµ th«ng qua Liªn bang Da-çp-ca-d¬. LËp tr−êng nµy cña M®i-va-ni vµ nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i «ng ta ®· lµm lîi cho bän d©n téc chñ nghÜa t− s¶n, bän men-sª-vÝch Gru-di-a, vµ nh÷ng ng−êi céng s¶n Gru-di-a t¹i çc kú ®¹i héi, héi nghÞ toµn quèc vµ çc cuéc häp cña çc phÇn tö tÝch cùc cña

Chó thÝch

852

®¶ng ®· cã c¨n cø x¸c ®¸ng ®Ó ®¸nh gi¸ lËp tr−êng ®ã nh− lµ thiªn h−íng ng¶ vÒ chñ nghÜa d©n téc.

Txin-tx¸t-dª vµ nhiÒu ng−êi kh¸c thuéc ph¸i M®i-va-ni ®· göi th− b»ng ®−êng d©y trùc tiÕp lªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. Bøc ®iÖn cña V. I. Lª-nin chÝnh lµ ®Ó tr¶ lêi bøc th− nãi trªn. ― 390.

488 V. I. Lª-nin muèn nãi ®Õn nghÞ quyÕt vÒ quan hÖ t−¬ng hç gi÷a Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga vµ çc n−íc céng hßa ®éc lËp, ®· ®−îc th«ng qua t¹i héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 6 th¸ng M−êi 1922. ― 391.

489 Nh©n cã giÊy giao viÖc c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin, ngµy 25 th¸ng M−êi 1922, L. A. Ph«-ti-ª-va, th− ký cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· viÕt th− göi çc thµnh viªn cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ tÊt c¶ çc bé tr−ëng d©n ñy "®Ó ngay lËp tøc ph¶i th«ng b¸o cho tÊt c¶ çc ñy viªn cña ban l·nh ®¹o". Trong khi chuyÓn nh÷ng ®iÒu mµ V. I. Lª-nin nãi víi chÞ r»ng "Ng−êi tuyÖt ®èi kh«ng thÓ chÞu ®−îc nh÷ng cuéc nãi chuyÖn riªng vµ sù ®i l¹i trong khi héi nghÞ ®ang häp, vµ chÝnh v× thÕ mµ Ng−êi cã thÓ bÞ èm l¹i...", Ph«-ti-ª-va ®· l−u ý mäi ng−êi lµ cÇn ph¶i gi÷ trËt tù ®Çy ®ñ trong çc phiªn häp. KÌm theo bøc th−, cßn cã danh s¸ch çc thµnh viªn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy kÌm theo lêi ®Ò sau ®©y: "Sau khi ®äc xong bøc th− kÌm theo ®©y, yªu cÇu ký tªn vµo c¹nh hä cña m×nh" (trªn b¶n danh s¸ch cã ch÷ ký cña nh÷ng ng−êi ®· ®äc bøc th−) (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 391.

490 T¬-rít lóa yÕn m¹ch Sa-ti-lèp (Côc h¹t gièng nhµ n−íc) ®· ®−îc thµnh lËp víi sù ñng hé cña V. I. Lª-nin, trªn c¬ së tr¹m thÝ nghiÖm n«ng nghiÖp Sa-ti-lèp, tr¹m thÝ nghiÖm nµy ®−îc x©y dùng tõ n¨m 1896 t¹i huyÖn N«-v«-xi-l¬, tØnh Tu-la (nay lµ Tr¹m h¹t gièng nhµ n−íc Sa-ti-lèp ë tØnh ¤-ri-«n ― c¬ quan nghiªn cøu - khoa häc thuéc Bé n«ng nghiÖp n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga).

Trong th− göi V. I. Lª-nin ngµy 14 th¸ng M−êi 1922, N. ¤-xin-xki ph¶n ®èi viÖc héi nghÞ liªn bé cù tuyÖt kh«ng ghi dù to¸n cña t¬-rít Sa-ti-lèp vµo ng©n s¸ch cña Bé d©n ñy n«ng nghiÖp, lÊy cí lµ t¬-rít nµy ho¹t ®éng theo chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ. Trong khi nh¾c l¹i r»ng khi tæ chøc t¬-rít, ng−êi ta ®· thõa nhËn cÇn ph¶i trî cÊp

Chó thÝch

853

cho nã trong thêi h¹n 3 - 5 n¨m, ¤-xin-xki chØ râ r»ng viÖc cù tuyÖt gióp ®ì vËt chÊt cho t¬-rít sÏ dÉn tíi chç lµm mÊt c¶ nh÷ng tiÒn vèn ®· ®Çu t− tr−íc ®©y, vµ yªu cÇu Lª-nin "®Ých th©n t¸c ®éng theo tinh thÇn b¶o ®¶m ®Çy ®ñ cho t¬-rít Sa-ti-lèp". ¤-xin-xki còng viÕt vÒ ng−êi l·nh ®¹o toµn bé c«ng viÖc, tøc lµ nhµ chän gièng P. I. Li-xi-tx−n, «ng nµy ®· chèi kh«ng lµm c«ng t¸c thuÇn tóy khoa häc "®Ó ®−îc thÊy lóa yÕn m¹ch cña m×nh ®−îc phæ biÕn réng r·i..." (xem "L−u tr÷ lÞch sö", sè 1, 1962, tr. 60 - 61).

Còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 483. ― 392.

491 Theo sù ñy nhiÖm cña V. I. Lª-nin, th− cña N. ¤-xin-xki còng ®−îc chuyÓn cho thø tr−ëng Bé d©n ñy n«ng nghiÖp lµ I. A. Tª-«-®«-r«-vÝch, kÌm theo lêi yªu cÇu cho biÕt t×nh h×nh ngay lËp tøc ®Ó b¸o ço víi Lª-nin: cÇn bao nhiªu tiÒn ®Ó trî cÊp cho t¬-rít trong thêi gian tõ th¸ng M−êi ®Õn th¸ng Ch¹p, Bé d©n ñy n«ng nghiÖp ®· ®Ò nghÞ bao nhiªu, ®· göi cho nh÷ng cÊp nµo vµ ng−êi ta ®· c¾t bít ®i bao nhiªu ë cÊp cuèi cïng ®· cho bao nhiªu. Sau khi nhËn ®−îc th− tr¶ lêi cña Tª-«-®«-r«-vÝch, Lª-nin ®· viÕt mét bøc th− vÒ vÊn ®Ò nµy göi cho Ban tµi chÝnh Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 490). ― 392.

492 §©y muèn nãi bøc th− cña côc tr−ëng Côc c«ng nghiÖp than bïn trung −¬ng cña Tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu I. I. R¸t-tsen-c« ngµy 26 th¸ng M−êi 1922, trong ®ã R¸t-tsen-c« yªu cÇu V. I. Lª-nin gióp trong viÖc mua m¸y khai th¸c than bïn c¶i tiÕn cña h·ng St¬-ren vµ C«ng ty ë n−íc ngoµi ®Ó phôc vô cho viÖc c¬ giíi hãa c«ng viÖc khai th¸c than bïn vµ xuÊt cho nh÷ng kho¶n tiÒn cÇn thiÕt ®Ó mua m¸y ®ã còng nh− göi mét tiÓu ban ®Õn t¹i chç thö chiÕc m¸y ®ã. ― 393.

493 Ngµy 27 th¸ng M−êi 1922, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· quyÕt ®Þnh xuÊt tõ quü dù tr÷ cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng 7 ngh×n róp vµng ®Ó mua m¸y khai th¸c than bïn c¶i tiÕn cña n−íc ngoµi. ― 393.

494 V. I. Lª-nin muèn nãi ®Õn nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 26 th¸ng M−êi 1922 vÒ viÖc c¾t gi¶m trî cÊp cña nhµ n−íc cho Tæ chøc v¨n hãa v« s¶n vµ çc nhµ h¸t häc viÖn. ― 393.

Chó thÝch

854

495 §©y lµ nãi ®Õn viÖc G. L. Pi-a-ta-cèp, víi t− çch lµ phã chñ nhiÖm ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc, ®· ký dù to¸n qu©n sù v−ît qu¸ 26 ngh×n tû róp (b»ng tiÒn n¨m 1922) so víi con sè cña Bé d©n ñy tµi chÝnh ®Ò nghÞ. Ngµy 28 th¸ng M−êi 1922, dù to¸n nµy ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy phª chuÈn.

Còng xem tËp nµy, çc v¨n kiÖn 486 vµ 487. ― 394. 496 V. I. Lª-nin muèn nãi ®Õn nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ

quèc phßng ngµy 27 th¸ng M−êi 1922 vÒ viÖc xuÊt tiÒn vèn cho ¸c-mª-ni-a ®Ó ph¸t triÓn ngµnh trång b«ng.

KÌm theo v¨n kiÖn ®−îc c«ng bè ë ®©y, cßn cã th− tr¶ lêi sau ®©y do mét ng−êi kh«ng râ tªn viÕt: "TiÒn ch−a göi ®i, bëi v× An-xki kh«ng t×m thÊy Te - Ga-bri-ª-li-an vµ nÕu kh«ng cã chØ thÞ cña Te - Ga-bri-ª-li-an th× An-xki kh«ng biÕt göi tiÒn ®i ®©u vµ göi b»ng tiÒn tÖ g×... (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 395.

497 §©y lµ nãi ®Õn bøc ®iÖn cña L. B. Cra-xin ngµy 26 th¸ng M−êi 1922, trong ®ã Cra-xin b¸o ço vÒ hai kh¶ n¨ng cã thÓ ®¹t ®−îc tháa thuËn víi L. Ua-çc. NÕu ngay lËp tøc phª chuÈn hîp ®ång, mµ kh«ng ®Ò ra ®iÒu kiÖn lµ chÝnh phñ Anh ph¶i thõa nhËn n−íc Nga x«-viÕt ― bøc ®iÖn cña Cra-xin nãi ― th× ch¾c r»ng Ua-çc sÏ ®ång ý trao cho Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga 1/3 £-ki-ba-xtu-d¬ ®Ó khai th¸c than, khu nµy thuéc phÇn cña £-ki-ba-xtu-d¬ mµ ë ®ã «ng ta sÏ kh«ng khai th¸c ®Õn. Cra-xin viÕt r»ng: "Kh¶ n¨ng thø hai lµ chóng ta ph¶i phª chuÈn ngay lËp tøc b¶n hîp ®ång d−íi h×nh thøc mµ t«i ®· ký" vµ hîp ®ång sÏ b¾t ®Çu cã hiÖu lùc ngay sau khi thõa nhËn n−íc Nga x«-viÕt, viÖc thõa nhËn nµy nhÊt ®Þnh sÏ ®−îc thùc hiÖn chËm nhÊt lµ sau 8 th¸ng. Ph−¬ng ¸n thø hai ®−îc Cra-xin cho lµ cã lîi h¬n (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Còng xem th− tiÕp theo. ― 395. 498 Cã thÓ ®©y lµ nãi ®Õn nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh

trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 26 th¸ng M−êi 1922 nh©n cã ®Ò nghÞ cho in mét cuèn s¸ch phæ th«ng máng nãi vÒ hîp ®ång ký víi Ua-çc. Bé chÝnh trÞ ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp mét tiÓu ban "®Ó xem xÐt vµ viÕt cµng nhanh chãng cµng tèt nh÷ng bµi nãi vÒ vÊn ®Ò hîp ®ång cña Ua-çc...", tiÓu ban nµy gåm G. L. Pi-a-ta-cèp vµ

Chó thÝch

855

B. X. Xt«-m«-ni-a-cèp, vµ ®· th«ng qua nh÷ng chØ thÞ cho tiÓu ban nµy, trong ®ã ®· x¸c ®Þnh néi dung cña nh÷ng bµi viÕt.

Nh©n cã bøc th− c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin, th− ký cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy còng ®· göi cho G. L. Pi-a-ta-cèp vµ M. I. Phrum-kin bøc th− sau ®©y: "Vla-®i-mia I-lÝch giao cho t«i viÕt th− b¸o cho çc ®ång chÝ biÕt r»ng nh÷ng bµi viÕt vÒ vÊn ®Ò hîp ®ång ký víi Ua-çc (hai bµi t¸n thµnh vµ hai bµi ph¶n ®èi) ph¶i viÕt xong cµng nhanh cµng tèt, kh«ng ®−îc ®Ó chËm trÔ mét ngµy nµo c¶" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Nh÷ng bµi cã tÝnh chÊt tranh luËn viÕt d−íi nhan ®Ò chung "Bµn vÒ vÊn ®Ò t« nh−îng cho Ua-çc mµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· b¸c bá", ®· ®−îc ®¨ng trªn mÊy sè b¸o "Sù thËt" (31 th¸ng M−êi, 1 - 3 th¸ng M−êi mét 1922). ― 396.

499 V¨n b¶n bøc ®iÖn c«ng bè ë ®©y ®· ®−îc Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga th«ng qua cïng ngµy h«m ®ã, 30 th¸ng M−êi 1922. ― 396.

500 Trong cuéc pháng vÊn nh¾c ®Õn ë ®©y, tr¶ lêi c©u hái do phãng viªn b¸o "Ng−êi quan s¸t" vµ "Ng−êi b¶o vÖ Man-se-xt¬" M. Ph¸c-bman nªu ra, cã quan hÖ tíi viÖc cù tuyÖt phª chuÈn hîp ®ång ký víi L. Ua-çc, V. I. Lª-nin ®· nãi r»ng ChÝnh phñ x«-viÕt ®· quyÕt ®Þnh më cuéc th¶o luËn vÒ vÊn ®Ò nµy trªn b¸o (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 283 - 284). ―396.

501 Héi nghÞ L«-da-n¬ ― héi nghÞ dù ®Þnh triÖu tËp ®Ó bµn çc vÊn ®Ò CËn §«ng. Chi tiÕt h¬n vÒ héi nghÞ ®ã, xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, chó thÝch 151. ― 396.

502 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y ®−îc viÕt trªn th− cña L. B. Ca-mª-nÐp göi V. I. Lª-nin ngµy 30 th¸ng M−êi 1922. Ca-mª-nÐp ®Ò nghÞ trong tr−êng hîp ®−îc Lª-nin ®ång ý: "1) ®Ò nghÞ Bé chÝnh trÞ hñy bá nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, gi÷ nguyªn sè tiÒn do Bé d©n ñy tµi chÝnh ®Ò nghÞ, tøc lµ 599 ngh×n tû trõ ®i 26 ngh×n tû cßn 573 ngh×n tû; 2) ®Ò nghÞ Bé chÝnh trÞ chän mét ñy ban ®Æc biÖt ®Ó xem l¹i viÖc ph©n phèi çc kho¶n tiÒn chi theo dù to¸n gi÷a çc bé d©n ñy nh»m môc ®Ých gi¶m bít sè tiÒn chi cho viÖc ®ãng tµu thñy vµ v.v.". PhÝa d−íi ®Ò nghÞ nµy, V. I. Lª-nin viÕt: "T«i hoµn toµn

Chó thÝch

856

®ång t×nh. 30. X. 1922. Lª-nin". Còng ë chç nµy cã nh÷ng ch÷ ghi cña G. E. Di-n«-vi-Ðp, I. V. Xta-lin, V. M. M«-l«-tèp bµy tá sù ®ång ý cña çc ®ång chÝ nµy vµ ghi chó cña L. §. T¬-rèt-xki nãi r»ng T¬-rèt-xki kh«ng bá phiÕu (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 397.

503 Ngµy 2 th¸ng M−êi mét 1922, tõ Xu-khum, Ph, E, §giÐc-gin-xki ®· göi ®iÖn tr¶ lêi v¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y. Trong khi tá ý rÊt mong muèn mêi I-u. V. L«-m«-n«-xèp tham gia c«ng t¸c l·nh ®¹o Bé d©n ñy giao th«ng, §giÐc-gin-xki cho r»ng kh«ng cÇn thiÕt cö L«-m«-n«-xèp lµm quyÒn thø tr−ëng d©n ñy trong khi §giÐc-gin-xki ®i v¾ng vµ ®Ò nghÞ yªu cÇu L«-m«-n«-xèp chÊp nhËn ®Ò nghÞ tr−íc ®©y cña §giÐc-gin-xki ― tham gia c«ng t¸c víi t− çch lµ ñy viªn cña ban l·nh ®¹o. §giÐc-gin-xki yªu cÇu ho·n viÖc quyÕt ®Þnh cuèi cïng vÒ viÖc sö dông L«-m«-n«-xèp chê ®Õn khi §giÐc-gin-xki trë vÒ. ― 399.

504 Xem çc chó thÝch 490 vµ 491. Sau khi xem xÐt dù to¸n cña Côc h¹t gièng nhµ n−íc vµo ngµy

18 th¸ng M−êi mét 1922 theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin, Ban tµi chÝnh Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· x¸c ®Þnh sè tiÒn 2½ ngh×n tû róp cho dù to¸n quý tõ th¸ng M−êi ®Õn th¸ng Ch¹p 1922. ― 400.

505 §©y lµ nãi nghÞ quyÕt cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ngµy 13 th¸ng M−êi 1922 vÒ viÖc ®Þnh gi¸ chÊt ®èt cho nh÷ng ng−êi tiªu dïng theo kÕ ho¹ch.

Trong nh÷ng bøc th− cña m×nh, tæng côc tr−ëng Tæng côc c«ng nghiÖp than quèc gia §«n-b¸t lµ V. I-a. Tsu-ba-r¬ nªu lªn sù kh«ng ¨n khíp gi÷a gi¸ than ®· ®−îc æn ®Þnh víi gi¸ ®ång róp ®ang bÞ gi¶m, ®ång thêi viÕt r»ng nh÷ng sù tÝnh to¸n cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc ®ang l¹c hËu so víi cuéc sèng, sÏ ®Æt c«ng nghiÖp than §«n-b¸t vµo t×nh tr¹ng bÕ t¾c, vµ yªu cÇu quyÕt ®Þnh vÒ vÊn ®Ò nµy. ― 401.

506 Theo sù ñy nhiÖm cña V. I. Lª-nin, ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc ®· tr×nh lªn Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng mét b¶n b¸o ço vÒ cung cÊp tµi chÝnh cho §«n-b¸t. VÊn ®Ò nµy ®· ®−îc ®em ra th¶o luËn t¹i çc phiªn häp cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ngµy 15 vµ 17 th¸ng M−êi mét 1922 vµ t¹i phiªn häp ngµy 24 th¸ng M−êi mét cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. Sau khi nªu lªn tÇm quan träng ®Æc biÖt

Chó thÝch

857

cña ho¹t ®éng ®Òu ®Æn cña c«ng nghiÖp than vµ dÇu má ®èi víi ®êi sèng kinh tÕ cña n−íc nhµ, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy thÊy cÇn ph¶i "kiªn quyÕt ®¶m b¶o cho nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp chÊt ®èt Êy cã ®Çy ®ñ ph−¬ng tiÖn thùc tÕ cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, vµ nh»m môc ®Ých ®ã nay quy ®Þnh, coi nh− ngo¹i lÖ, nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt ®Ó thanh to¸n tiÒn mua than vµ dÇu má" ("TËp s¾c luËt vµ chØ thÞ cña chÝnh phñ c«ng n«ng", 1922, sè 79, ®iÒu 993). ― 402.

507 Lª-nin viÕt bøc th− nµy do cã nh÷ng t×nh h×nh sau ®©y. Ngµy 1 th¸ng M−êi mét 1922, mét nhãm ph¸t-xÝt cã sóng ng¾n vµ bom ®· ®ét nhËp vµo Phßng th−¬ng m¹i cña C¬ quan ®¹i diÖn n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga t¹i n−íc ý. Bän ph¸t-xÝt ®· x«ng vµo phßng lµm viÖc cña ph¸i viªn toµn quyÒn Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng vµ gi¬ sóng ng¾n däa ®¹i diÖn vµ nh÷ng çn bé cña phßng, l«i 1 nh©n viªn ra cÇu thang vµ b¾n chÕt. ― 403.

508 Ngµy 1 th¸ng M−êi mét 1922, C¬ quan ®¹i diÖn n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë ý ®· göi cho Bé ngo¹i giao ý mét c«ng hµm ph¶n ®èi nh©n vô tËp kÝch cña nhãm ph¸t-xÝt vµo Phßng th−¬ng m¹i cña C¬ quan ®¹i diÖn n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë ý (xem "Çc v¨n kiÖn vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn-x«", t. V, M¸t-xc¬-va, 1961, tr. 648 - 649). ― 403.

509 V. I. Lª-nin muèn nãi ®Õn bµi b¸o cña I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp nhan ®Ò lµ "Chuyªn gia lµ g× vµ ng−êi ta ®µo t¹o chuyªn gia nh− thÕ nµo" ®¨ng trªn b¸o "Sù thËt" ngµy 28 th¸ng M−êi 1922. ― 404.

510 ý muèn nãi ®o¹n sau ®©y trong bµi b¸o cña I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp: "Vµ ë ®©y, cÇn ph¶i më réng cuéc ®Êu tranh giai cÊp: cuéc ®Êu tranh gi÷a chñ nghÜa x· héi vµ gi÷a "thñ c«ng nghiÖp t− b¶n chñ nghÜa" hoÆc lµ "chñ nghÜa t− b¶n thñ c«ng nghiÖp", nãi nh− sau th× ®óng h¬n. Sau tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®· nãi ë trªn, ng−êi ®äc sÏ kh«ng ng¹c nhiªn v× sù kú quÆc cña lèi ghÐp ch÷ nh− thÕ. Lèi ghÐp ch÷ ®ã kú quÆc kh«ng h¬n g× nh÷ng quan hÖ thùc tÕ mµ nã biÓu hiÖn". ― 404.

511 Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x« cßn gi÷a ®−îc b¶n th¶o vÒ ph−¬ng ¸n ®Çu tiªn cña

Chó thÝch

858

bøc th− cña Lª-nin ®−îc c«ng bè ë ®©y göi H. C. Hu-v¬, còng nh− hai b¶n ®¸nh m¸y ®· ®−îc chÝnh V. I. Lª-nin söa ch÷a vµ bæ sung. Trong Toµn tËp, bøc th− nµy ®−îc in theo ph−¬ng ¸n cuèi cïng cña v¨n b¶n ®¸nh m¸y. Nh÷ng ®iÒu do V. I. Lª-nin söa ch÷a trong v¨n b¶n nµy, ®−îc chØ râ phÝa d−íi dßng ch÷.

Ngµy 22 th¸ng M−êi mét 1922, b¶n sao bøc th− còng ®· ®−îc göi cho G. V. Tsi-tsª-rin. Tr¶ lêi bøc th− ®ã ngay trong ngµy h«m ®ã, Tsi-tsª-rin viÕt r»ng ph¶i göi cho Hu-v¬ mét bøc th− theo tinh thÇn b¶n dù th¶o cña V. I. Lª-nin, nh−ng nªn ®Ó cho bé tr−ëng bé d©n ñy ngo¹i giao ký. Theo nh÷ng tµi liÖu hiÖn cã trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng, th− göi cho Hu-v¬ ®−îc göi ®i ngµy 28 th¸ng M−êi mét 1922 víi ch÷ ký cña thø tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i giao M. M. LÝt-vi-nèp.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 502. ― 406. 512 V. I. Lª-nin viÕt v¨n kiÖn ®−îc c«ng bè ë ®©y sau khi ®äc b¶n dù

th¶o nghÞ quyÕt cña §¹i héi IV Quèc tÕ céng s¶n ®· ®−îc göi ®Õn cho V. I. Lª-nin ― "S¬ th¶o c−¬ng lÜnh hµnh ®éng trong vÊn ®Ò ruéng ®Êt". Trong mét bøc th− göi kÌm theo b¶n dù th¶o, G. E. Di-n«-vi-Ðp viÕt r»ng Di-n«-vi-Ðp kh«ng d¸m ®−a dù th¶o ®ã ra th¶o luËn t¹i ®¹i héi nÕu kh«ng cã ý kiÕn cña Lª-nin. ― 407.

513 C¨n cø theo nh÷ng chØ thÞ cña V. I. Lª-nin b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt cña §¹i héi IV Quèc tÕ céng s¶n vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt ®· ®−îc viÕt l¹i. Ngµy 30 th¸ng M−êi mét, E. X. V¸c-ga, trong b¸o ço ®äc t¹i ®¹i héi, ®· tr×nh bµy néi dung bøc th− ®−îc c«ng bè ë ®©y vµ th«ng b¸o r»ng mét tiÓu ban ®−îc cö ra ®Ó hoµn chØnh b¶n dù th¶o, "trong c«ng t¸c cña m×nh ®· c¨n cø tr−íc hÕt vµo bøc th− cña ®ång chÝ Lª-nin". Trong "S¬ th¶o c−¬ng lÜnh hµnh ®éng trong vÊn ®Ò ruéng ®Êt" ®· cã mét sè söa ®æi; ®iÓm quan träng nhÊt trong ®ã lµ viÖc bæ sung tiªu ®Ò "B¶n h−íng dÉn vÒ viÖc ¸p dông ®Ò c−¬ng ruéng ®Êt cña §¹i héi II Quèc tÕ céng s¶n", trong ®ã x¸c ®Þnh tÝnh chÊt cña nghÞ quyÕt (xem "B¶n tin §¹i héi IV Quèc tÕ céng s¶n", sè 27, 1922, tr. 11 - 12). ― 408.

514 §¹i héi IV Quèc tÕ céng s¶n ®· th¶o luËn vÊn ®Ò hîp nhÊt §¶ng céng s¶n vµ §¶ng x· héi chñ nghÜa ý. C¬ quan l·nh ®¹o §¶ng céng s¶n ý khi ®ã n»m trong tay nhãm bÌ ph¸i chñ nghÜa cña Boãc-®i-ga, ph¶n ®èi viÖc hîp nhÊt.

Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· göi cho ®oµn ®¹i biÓu §¶ng céng s¶n ý mét bøc th− khuyªn hä ®õng biÓu

Chó thÝch

859

quyÕt ph¶n ®èi nghÞ quyÕt vÒ viÖc hîp nhÊt ®· ®−îc khëi th¶o trong tiÓu ban chuyªn m«n vÒ vÊn ®Ò ®ã. §oµn ®¹i biÓu §¶ng céng s¶n ý t¸n thµnh ®Ò nghÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga.

§¹i héi ®· nhÊt trÝ th«ng qua nghÞ quyÕt hîp nhÊt §¶ng céng s¶n ý vµ §¶ng x· héi chñ nghÜa ý vµ lËp ra mét ban tæ chøc ®Æc biÖt ®Ó thùc hiÖn viÖc hîp nhÊt ®ã.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 510. ― 408. 515 Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga, sau khi nghe ý

kiÕn cña c¶ hai bªn, ®· gi¶i quyÕt cuéc tranh chÊp víi kÕt luËn cã lîi cho Bé d©n ñy giao th«ng. ― 409.

516 Nh÷ng v¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y ch¾c cã lÏ lµ nh÷ng ®o¹n trÝch tõ hai bøc th− cña V. I. Lª-nin hiÖn nay ch−a t×m thÊy. Cã thÓ lµ nh÷ng bøc th− nµy ®−îc viÕt nh©n cã cuéc nãi chuyÖn cña Lª-nin vµo ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1922 víi gi¸o s− N. M. Knhi-p«-vÝch ― tr−ëng §oµn nghiªn cøu khoa häc nghÒ ç vïng biÓn A-dèp. Knhi-p«-vÝch ®· yªu cÇu gióp ®ì trong viÖc cÊp cho Tæng côc c«ng nghiÖp ç trùc thuéc Bé d©n ñy l−¬ng thùc chiÕc tµu thñy "Dòng c¶m" ®Ó giao cho §oµn nghiªn cøu khoa häc nghÒ ç vïng biÓn A-dèp.

Th− b¸o ço cña Knhi-p«-vÝch vÒ viÖc thuª chiÕc tµu thñy "Dòng c¶m" cïng víi ®o¹n trÝch ®Çu tiªn trong mét bøc th− cña Lª-nin ®· ®−îc V¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy chuyÓn ®Ó ®em ra xem xÐt t¹i TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. Ngµy 15 th¸ng Ch¹p 1922, TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· thõa nhËn "vÒ nguyªn t¾c cÇn ph¶i cÊp kh«ng cho Tæng côc c«ng nghiÖp ç chiÕc tµu thñy "Dòng c¶m" ®Ó giao cho §oµn nghiªn cøu khoa häc nghÒ ç vïng biÓn A-dèp", vµ ®· ñy nhiÖm cho TiÓu ban ng©n s¸ch Bé d©n ñy tµi chÝnh xem xÐt l¹i lÇn thø hai vÊn ®Ò cÊp tiÒn cho Tæng côc c«ng nghiÖp ç thùc hiÖn môc ®Ých nµy. ― 409.

517 Ch¼ng bao l©u I. I. Kh«-®«-rèp-xki ®· göi th− tr¶ lêi cho V. I. Lª-nin. Trong th− cña m×nh, ®ång chÝ nµy nãi r»ng c«ng viÖc ®ì ®Çu d−íi h×nh thøc thÝ nghiÖm chØ tiÕn hµnh ë tØnh N«-v«-ni-c«-lai-Ðp-xc¬ vµ ë mét huyÖn (nay lµ tØnh N«-v«-xi-biÕc-xc¬) vµ vÊn ®Ò çc chi bé n«ng th«n nhËn ®ì ®Çu çc chi bé thµnh phè kh«ng ®−îc ®Ò ra. Kh«-®«-rèp-xki miªu t¶ çc h×nh thøc ®ì ®Çu cña çc chi bé ®¶ng thµnh phè ®èi víi çc chi bé ®¶ng n«ng th«n, dÉn ra th− trao ®æi gi÷a çc chi bé, nh÷ng cuéc ®i th¨m nhau, "®Æc biÖt lµ cña nh÷ng ®ång chÝ trong çc chi bé thµnh thÞ ®èi víi n«ng th«n",

Chó thÝch

860

®Ó hái ý kiÕn vµ gãp ý kiÕn vÒ çc vÊn ®Ò x©y dùng ®¶ng vµ x©y dùng nhµ n−íc, cung cÊp cho çc chi bé n«ng th«n çn bé tuyªn truyÒn, cæ ®éng, còng nh− (tïy theo kh¶ n¨ng) s¸ch b¸o vµ v¨n phßng phÈm (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). Còng xem bµi cña I. Kh«-®«-rèp-xki "TrÝch trong tËp håi ký vÒ I-lÝch" in ngµy 22 th¸ng T− 1930 trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt vµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga".

V. I. Lª-nin ®· sö dông nh÷ng tµi liÖu do I. I. Kh«-®«-rèp-xki cung cÊp vµo b¶n ghi tãm t¾t bµi nãi t¹i §¹i héi X çc X«-viÕt toµn Nga (v× bÞ èm Lª-nin ®· kh«ng ph¸t biÓu ®−îc ë ®¹i héi), còng nh− ®Ó viÕt bµi "Nh÷ng trang nhËt ký" (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 500, 418 - 420). ― 410.

518 §©y lµ nãi ®Õn bøc ®iÖn cña M. M. LÝt-vi-nèp göi cho U. Ha-xken ë Lu©n-®«n, trong bøc ®iÖn ®ång chÝ nµy cho biÕt V. I. Lª-nin ®ång ý r»ng Ha-xken kh«ng chuyÓn bøc th− cña Lª-nin cho Hu-v¬ (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 496), nÕu Ha-xken thÊy r»ng lµm nh− thÕ "lµ kh«ng thuËn tiÖn hoÆc lµ kh«ng ®óng lóc". ―411.

519 §©y lµ nãi ®Õn viÖc I-u. V. L«-m«-n«-xèp, khi ®ã ®øng ®Çu ph¸i ®oµn ®−êng s¾t ë n−íc ngoµi, tÆng phÇn th−ëng cho çc çn bé cña ph¸i ®oµn.

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy sau khi th¶o luËn vÊn ®Ò nµy ngµy 22 th¸ng Ch¹p 1922, ®· khiÓn tr¸ch L«-m«-n«-xèp, ®ång thêi ®¨ng lªn b¸o lêi khiÓn tr¸ch ®ã v× ®· ph¸t phÇn th−ëng mét çch tr¸i phÐp.

V. A. A-va-nª-xèp ®· tham gia mét tiÓu ban cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®Ó ®iÒu tra çc c¬ quan ®¹i diÖn x«-viÕt ë n−íc ngoµi vµ ph¸i ®oµn ®−êng s¾t. Ph¸i ®oµn ®−êng s¾t ®· bÞ gi¶i t¸n ngµy 1 th¸ng T− 1923. ― 413.

520 Bøc th− c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin göi Ts¸c-l¬ P. Stanh-mÕt-x¬ ®· ®−îc ®¶ng viªn céng s¶n Mü lµ Ha-r«n-®¬ Vª-r¬ mang vÒ Mü, ®ång chÝ nµy vµo n¨m 1922 ®øng ®Çu ®éi m¸y kÐo lµm viÖc t¹i n«ng tr−êng quèc doanh "T«i-ki-n«", tØnh PÐc-m¬.

Còng xem tËp nµy, v¨n kiÖn 354. ― 414. 521 §©y lµ nãi ®Õn viÖc trôc xuÊt tªn men-sª-vÝch tr−íc kia ho¹t ®éng

tÝch cùc lµ N. A. R«-gi¬-cèp. VÊn ®Ò vÒ R«-gi¬-cèp ®· ®−îc th¶o luËn nhiÒu lÇn t¹i nhiÒu phiªn häp cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh

Chó thÝch

861

trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. Ngµy 26 th¸ng M−êi 1922, Bé chÝnh trÞ ®· th«ng qua nghÞ quyÕt: "Trôc xuÊt R«-gi¬-cèp". Ngµy 7 th¸ng Ch¹p, sau khi söa ®æi nghÞ quyÕt ngµy 26 th¸ng M−êi cña m×nh, Bé chÝnh trÞ ®· quyÕt ®Þnh ho·n viÖc trôc xuÊt R«-gi¬-cèp, sau khi cho ®¨ng trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" bµi b¸o cña R«-gi¬-cèp vÒ ho¹t ®éng cña bän men-sª-vÝch vµ b¶n tuyªn bè cña y vÒ viÖc rót khái ®¶ng men-sª-vÝch kÌm theo lêi b×nh luËn cña biªn tËp viªn tê b¸o lµ I-u. M. Xtª-clèp (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Còng xem v¨n kiÖn tiÕp theo. ― 415. 522 Ngµy 14 th¸ng Ch¹p 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng

§¶ng céng s¶n (b) Nga ®· hñy bá quyÕt ®Þnh ngµy 7 th¸ng Ch¹p cña m×nh vµ ®· quyÕt ®Þnh trôc xuÊt R«-gi¬-cèp ®Õn P¬-xcèp vµ hÔ y l¹i ph¸t ng«n chèng x«-viÕt th× trôc xuÊt ngay khái n−íc Nga x«-viÕt. ― 416.

523 Ngµy 30 th¸ng M−êi mét 1922, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga giao cho Bé tæ chøc Ban chÊp hµnh trung −¬ng trong thêi h¹n mét tuÇn lÔ göi kho¶ng 10 çn bé cho Quèc tÕ céng s¶n. ― 416.

524 "Die Neue Zeit" ("Thêi míi") ― t¹p chÝ lý luËn cña §¶ng d©n chñ - x· héi §øc; xuÊt b¶n ë Stót-ga tõ 1883 cho ®Õn 1923.

Khi nãi vÒ "Thêi míi" "cò", V. I. Lª-nin cã ý nãi thêi kú cho ®Õn gi÷a nh÷ng n¨m 90, khi mµ Ph. ¡ng-ghen cßn gióp ®ì t¹p chÝ. ― 416.

525 VÒ vÊn ®Ò Quèc tÕ c«ng ®oµn ®á, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· chÊp nhËn, ngµy 19 th¸ng Ch¹p 1922, nh÷ng ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin tr×nh bµy trong bøc th− c«ng bè ë ®©y. ― 417.

526 Ngµy 6 th¸ng M−êi 1922, t¹i phiªn häp cña héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, mµ V. I. Lª-nin kh«ng tham dù ®−îc do bÞ èm, ®· th«ng qua, c¨n cø vµo b¶n b¸o ço cña G. I-a. X«-c«n-ni-cèp, mét nghÞ quyÕt vÒ viÖc níi láng ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng. V. I. Lª-nin kh«ng t¸n thµnh nghÞ quyÕt ®ã. Trong th− göi I. V. Xta-lin ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Ban chÊp hµnh

Chó thÝch

862

trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Ò ngµy 13 th¸ng M−êi, V. I. Lª-nin, sau khi chØ râ tÝnh chÊt sai lÇm cña nghÞ quyÕt héi nghÞ toµn thÓ vÒ chÕ ®é ngo¹i th−¬ng, ®· yªu cÇu ho·n viÖc thi hµnh nghÞ quyÕt cña héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ vÊn ®Ò nµy trong thêi h¹n hai th¸ng, nghÜa lµ cho ®Õn héi nghÞ toµn thÓ th−êng kú cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 257 - 261). Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®· chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin.

Th− ng¾n c«ng bè ë ®©y göi M. I. Phrum-kin vµ mét sè th− vµ mÈu giÊy kh¸c vÒ vÊn ®Ò ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng in tiÕp sau ®©y (xem çc v¨n kiÖn 511 - 515, 517) ®· ®−îc viÕt nh©n dÞp chuÈn bÞ cho héi nghÞ toµn thÓ s¾p tíi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. ― 417.

527 §©y lµ nãi "Nh÷ng kÕt luËn cña tiÓu ban thuéc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy chuyªn tr¸ch ®iÒu tra çc c¬ quan ®¹i diÖn n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë n−íc ngoµi vÒ çc vÊn ®Ò tæ chøc ngo¹i th−¬ng", do V. A. A-va-nª-xèp ®Ö tr×nh. §iÓm 15 tiÕt XI cña "Nh÷ng kÕt luËn" viÕt râ: "C¶ng tù do Ba-tum vÉn ph¶i ®ãng cöa vµ ®Æt d−íi sù kiÓm so¸t chung. Kh«ng ®−îc më bÊt kú mét c¶ng tù do nµo kh¸c" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 417.

528 Ngµy 11 th¸ng Ch¹p 1922, tøc lµ vµo ngµy thø hai, M. I. Phrum-kin ®· b¸o ço víi V. I. Lª-nin r»ng ®ång chÝ ®ã ch−a nhËn ®−îc ®Ò c−¬ng cuèi cïng cña V. A. A-va-nª-xèp (cña tiÓu ban thuéc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy chuyªn tr¸ch ®iÒu tra çc c¬ quan ®¹i diÖn n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë n−íc ngoµi vÒ çc vÊn ®Ò tæ chøc ngo¹i th−¬ng), vµ ®· viÕt r»ng ®ång chÝ ®ã kh«ng ®ång ý víi ®Ò nghÞ tËp trung viÖc mua çc hµng hãa nhËp khÈu vµo tay çc tæ chøc kinh tÕ. Trong khi chØ râ r»ng A-va-nª-xèp kh«ng chó ý ®Õn nh÷ng nhiÖm vô cña çc c«ng ty hçn hîp, Phrum-kin ph¶n ®èi viÖc giao cho Côc xuÊt nhËp khÈu quèc doanh nhiÖm vô tæ chøc m¹ng l−íi çc phßng ®¹i lý th−¬ng m¹i. Phrum-kin còng cho r»ng nÕu ®em ra th¶o luËn t¹i héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng l¹i kÕt hîp vÊn ®Ò ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng víi nh÷ng biÖn ph¸p tæ chøc do A-va-nª-xèp ®Ò xuÊt, th× "nhÊt ®Þnh lµ sÏ cã h¹i". ― 417.

Chó thÝch

863

529 V. I. Lª-nin muèn nãi ®Õn nghÞ quyÕt cña §¹i héi IV Quèc tÕ céng s¶n (häp tõ ngµy 5 th¸ng M−êi mét ®Õn ngµy 5 th¸ng Ch¹p 1922) vÒ vÊn ®Ò ý, trong ®ã dù ®Þnh hîp nhÊt §¶ng céng s¶n vµ §¶ng x· héi chñ nghÜa ý (xem "Quèc tÕ céng s¶n qua çc v¨n kiÖn. NghÞ quyÕt, luËn c−¬ng vµ nh÷ng lêi kªu gäi cña çc ®¹i héi cña Quèc tÕ céng s¶n vµ héi nghÞ toµn thÓ cña Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n. 1919 - 1932". M¸t-xc¬-va, 1933, tr. 356 - 360).

Lóc ®ã viÖc hîp nhÊt kh«ng thùc hiÖn ®−îc. N¨m 1924, mét sè nhãm nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa häp thµnh çnh t¶ trong §¶ng x· héi chñ nghÜa ý, ®· ®o¹n tuyÖt víi ®¶ng nµy vµ gia nhËp §¶ng céng s¶n. ― 418.

530 Ngµy 2 th¸ng Giªng 1923, C. L¸t-xa-ri ®· göi V. I. Lª-nin mét bøc th− tr¶ lêi. Sau khi tá lßng biÕt ¬n Lª-nin vÒ sù tÝn nhiÖm ®èi víi m×nh vµ høa sÏ lµm tÊt c¶ nh÷ng g× cã thÓ lµm ®−îc ®Ó thùc hiÖn çc nghÞ quyÕt cña §¹i héi IV Quèc tÕ céng s¶n, L¸t-xa-ri tuy nhiªn l¹i ph¶n ®èi nh÷ng ph−¬ng thøc dù ®Þnh ¸p dông ®Ó hîp nhÊt hai ®¶ng vµ trong khi nªu lªn nh÷ng c«ng lao cña §¶ng x· héi chñ nghÜa ý, «ng ta ®· ®Ò nghÞ ®¶ng hîp nhÊt Êy sÏ mang tªn cò lµ §¶ng x· héi chñ nghÜa ý (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 418.

531 §©y muèn nãi bøc th− cña ®¹i diÖn toµn quyÒn n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë §øc lµ N. N. Cre-xtin-xki ®Ò ngµy 3 th¸ng Ch¹p 1922. Sau khi ®¸nh gi¸ mét çch tÝch cùc ho¹t ®éng cña c¬ quan ®¹i diÖn th−¬ng m¹i ë BÐc-lanh vµ b¸o ço vÒ nh÷ng hiÖp nghÞ ®· ®¹t ®−îc víi nhiÒu h·ng §øc, vÒ nh÷ng cuéc ®µm ph¸n ®ang tiÕn hµnh vµ vÒ nh÷ng triÓn väng to lín trªn ph−¬ng diÖn nµy, Cre-xtin-xki viÕt r»ng cïng víi viÖc hñy bá ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng, çc triÓn väng Êy còng sÏ bÞ tiªu tan. Cre-xtin-xki nªu râ r»ng cã mét ®iÒu ®¸ng chó ý lµ "nhiÒu ®ång chÝ ®· tõng ë n−íc ngoµi ®Òu trë thµnh nh÷ng ng−êi ñng hé sù ®éc quyÒn (Txi-u-ru-pa, Vla-®i-mi-rèp, R−-cèp, A-va-nª-xèp)". Dùa vµo kinh nghiÖm ho¹t ®éng ë n−íc ngoµi, Cre-xtin-xki kiªn quyÕt t¸n thµnh sù ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Còng xem v¨n kiÖn tiÕp theo. Ngµy 13 th¸ng Ch¹p, L. §. T¬-rèt-xki ®· b¸o cho V. I. Lª-nin biÕt

r»ng m×nh ®ång ý víi V. I. Lª-nin vÒ vÊn ®Ò ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng. ― 419.

Chó thÝch

864

532 V. I. Lª-nin muèn nãi ®Õn bøc th− cña L. §. T¬-rèt-xki ngµy 12 th¸ng Ch¹p 1922.

V. I. Lª-nin gäi "Nh÷ng ®Ò nghÞ cña tiÓu ban thuéc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy chuyªn tr¸ch ®iÒu tra çc c¬ quan ®¹i diÖn n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë n−íc ngoµi vÒ vÊn ®Ò nhµ n−íc ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng" lµ "çc kÕ ho¹ch cña A-va-nª-xèp".

KÕt luËn c¬ b¶n cña tiÓu ban nµy nãi r»ng kh«ng thÓ hñy bá ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng xÐt vÒ nh÷ng lý do kinh tÕ còng nh− nh÷ng lý do chÝnh trÞ, "kh«ng kÓ lµ hñy bá toµn bé hoÆc thËm chÝ mét bé phËn" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

N. N. Cre-xtin-xki vµ V. A. A-va-nª-xèp lµ nh÷ng ng−êi t¸n thµnh viÖc duy tr× vµ cñng cè sù ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng, song hä l¹i cã ý kiÕn kh¸c nhau vÒ çc ph−¬ng ph¸p thùc hiÖn sù ®éc quyÒn ®ã. A-va-nª-xèp cho r»ng ®éc quyÒn kh«ng nªn thùc hiÖn mét çch trùc tiÕp bëi Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, mµ bëi çc ®¬n vÞ kinh tÕ träng yÕu (xanh-®i-ca, c«ng-xoãc-xi-om) d−íi sù kiÓm so¸t cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng. Cßn Cre-xtin-xki th× lÊy çc c¬ quan ®¹i diÖn th−¬ng m¹i lµm c¬ së, vµ chñ tr−¬ng cho phÐp çc ®¬n vÞ kinh tÕ träng yÕu tæ chøc lÊy çc c¬ quan ®¹i diÖn th−êng trùc cña m×nh ë nh÷ng ®iÓm nhÊt ®Þnh, coi ®ã nh− lµ nh÷ng chi nh¸nh cña çc c¬ quan ®¹i diÖn th−¬ng m¹i. ― 419.

533 Trong bøc th− cña m×nh L. §. T¬-rèt-xki ®· viÕt r»ng cÇn ph¶i ®iÒu tiÕt mét çch linh ho¹t nÒn ngo¹i th−¬ng cho thÝch øng víi nh÷ng nhu cÇu kinh tÕ chung. Theo ý kiÕn cña T¬-rèt-xki th× ®Êy ph¶i lµ nhiÖm vô cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc. ― 420.

534 Cã ý nãi vÒ §¹i héi X çc X«-viÕt toµn Nga. ― 420. 535 §©y lµ nãi vÒ cuéc ®Êu tranh chèng nh÷ng sù vi ph¹m chÕ ®é ®éc

quyÒn ngo¹i th−¬ng. ― 421. 536 Bøc th− cña M. I. Phrum-kin ®−îc nh¾c ®Õn ë ®©y, hiÖn kh«ng t×m

thÊy. Cã ý nãi vÒ ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng. ― 422. 537 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y ®−îc kÌm vµo mÊy bøc th− cña V. I. Lª-nin

nãi vÒ viÖc ph©n c«ng gi÷a çc phã chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng còng nh− vÒ viÖc tæ chøc

Chó thÝch

865

hîp lý nhÊt c«ng t¸c cña bé m¸y c¬ quan Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy (nh÷ng bøc th− nµy ®−îc ®−a vµo tËp 45 cña lÇn xuÊt b¶n nµy, xem tr. 67 - 68, 180 - 189, 373, 378 - 379, 382 - 383). ― 423.

538 Ngµy 18 th¸ng Ch¹p 1922, héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· hñy bá nghÞ quyÕt cña héi nghÞ toµn thÓ th¸ng M−êi vµ kh¼ng ®Þnh "tuyÖt ®èi cÇn ph¶i duy tr× vµ cñng cè vÒ ph−¬ng diÖn tæ chøc chÕ ®é ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). §¹i héi XII cña ®¶ng häp ë M¸t-xc¬-va ngµy 17 - 25 th¸ng T− 1923, còng ®· kh¼ng ®Þnh lµ kh«ng thÓ thay ®æi chÕ ®é ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng.

PhÝa trªn v¨n b¶n bøc th− c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin, N. C. Cróp-xcai-a viÕt r»ng: "LÕp §a-v−-®«-vÝch! Gi¸o s− PhÐc-xt¬ h«m nay ®· cho phÐp Vla-®i-mia I-lÝch ®äc cho ng−êi kh¸c viÕt th−, vµ Ng−êi ®· ®äc cho t«i bøc th− sau ®©y göi ®ång chÝ"; sau v¨n b¶n còng chÝnh N. C. Cróp-xcai-a ®· ghi thªm: "Vla-®i-mia I-lÝch còng yªu cÇu gäi ®iÖn tho¹i tr¶ lêi cho Ng−êi. N. C. U-li-a-n«-va".

Trong thêi kú nµy, trong khi tá ý t¸n thµnh ý kiÕn cña V. I. Lª-nin vÒ viÖc cÇn ph¶i duy tr× chÕ ®é ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng, T¬-rèt-xki l¹i bÊt ®ång ý kiÕn víi Lª-nin, víi ®¶ng vÒ vÊn ®Ò c¬ b¶n ― vÒ kh¶ n¨ng vµ nh÷ng con ®−êng x©y dùng x· héi x· héi chñ nghÜa ë Liªn-x«. N¨m 1922 T¬-rèt-xki ®· viÕt r»ng x©y dùng chñ nghÜa x· héi trong mét n−íc, trong "nh÷ng khu«n khæ quèc gia d©n téc" lµ ®iÒu kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc, r»ng viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa ë n−íc Nga chØ cã thÓ thùc hiÖn ®−îc sau th¾ng lîi cña giai cÊp v« s¶n ë nh÷ng quèc gia chñ yÕu ë ch©u ¢u. V. I. Lª-nin ®· chØ râ tÝnh chÊt kh«ng cã c¨n cø vÒ ph−¬ng diÖn lý luËn vµ sù tai h¹i vÒ mÆt chÝnh trÞ cña çi "thuyÕt" cho r»ng chñ nghÜa x· héi kh«ng thÓ th¾ng lîi ë n−íc Nga. Trong nh÷ng bµi b¸o cuèi cïng cña m×nh, V. I. Lª-nin ®· nhÊn m¹nh r»ng n−íc Nga x«-viÕt cã "tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng mét x· héi x· héi chñ nghÜa toµn vÑn" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45. tr. 422).

T¬-rèt-xki ®· b¸c bá kh¶ n¨ng sö dông hîp t¸c x· lµm ph−¬ng tiÖn chñ yÕu ®Ó chuyÓn n«ng d©n lªn con ®−êng x· héi chñ nghÜa, ®· kªu gäi thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa n−íc nhµ, vÒ thùc chÊt, b»ng con ®−êng "thùc d©n hãa", lµm ph¸ s¶n nh÷ng ng−êi s¶n xuÊt hµng hãa nhá. Còng trong khi ®ã, bän t¬-rèt-kÝt ®· ®Ò nghÞ t« nh−îng cho bän t− b¶n n−íc ngoµi nh÷ng xÝ nghiÖp cùc kú quan träng.

Chó thÝch

866

Tõ n¨m 1923, khi V. I. Lª-nin bÞ èm nÆng, T¬-rèt-xki ®· më réng cuéc ®Êu tranh bÌ ph¸i ¸c liÖt chèng ®−êng lèi chung cña ®¶ng, chèng c−¬ng lÜnh cña Lª-nin vÒ x©y dùng chñ nghÜa x· héi. §¶ng céng s¶n ®· v¹ch mÆt chñ nghÜa T¬-rèt-xki nh− lµ mét thiªn h−íng tiÓu t− s¶n, ®· ®Ëp tan nã vÒ mÆt t− t−ëng vµ tæ chøc. ― 424.

539 Bøc th− c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin cã liªn quan ®Õn çi gäi lµ "vÊn ®Ò Gru-di-a".

Sau héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga häp vµo th¸ng M−êi 1922, sù xung ®ét gi÷a khu ñy Da-çp-ca-d¬ §¶ng céng s¶n (b) Nga víi nhãm M®i-va-ni ®· trë nªn gay g¾t (xem chó thÝch 487). Sau khi bÞ nh÷ng ng−êi céng s¶n Gru-di-a ph¶n ®èi, Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Gru-di-a mµ trong ®ã nhãm M®i-va-ni chiÕm ®a sè, ngµy 22 th¸ng M−êi ®· tuyªn bè tõ chøc, lÊy lý do lµ bÊt ®ång ý kiÕn víi khu ñy Da-çp-ca-d¬. Nh÷ng ng−êi ñng hé M®i-va-ni ®· khiÕu n¹i lªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. Ngµy 25 th¸ng M−êi mét 1922, Bé chÝnh trÞ ®· quyÕt ®Þnh cö ®Õn Gru-di-a mét tiÓu ban ®øng ®Çu lµ Ph. E. §giÐc-gin-xki ®Ó xem xÐt ngay lËp tøc nh÷ng ®¬n cña çc ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Gru-di-a ®· xin tõ chøc, vµ ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó thiÕt lËp sù thuËn hßa v÷ng ch¾c trong §¶ng céng s¶n Gru-di-a.

V. I. Lª-nin rÊt lo l¾ng ®Õn "vÊn ®Ò Gru-di-a"; ngµy 12 th¸ng Ch¹p, Ph. E. §giÐc-gin-xki ®· b¸o ço víi V. I. Lª-nin nh÷ng kÕt qu¶ chuyÕn ®i c«ng t¸c cña m×nh. Lª-nin vÉn kh«ng hµi lßng víi c«ng t¸c cña tiÓu ban, v× Ng−êi cho r»ng tiÓu ban nµy phiÕn diÖn, tá ra thiªn vÞ trong viÖc ®iÒu tra cuéc xung ®ét ë Gru-di-a vµ ®· kh«ng nhËn thÊy nh÷ng sai lÇm nghiªm träng mµ G. C. Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª ®· m¾c ph¶i.

Trong khi bÞ bÖnh rÊt nÆng, mÆc dï çc b¸c sÜ ®· cÊm Lª-nin lµm viÖc, nh−ng ngµy 24 th¸ng Giªng 1923 Ng−êi vÉn ®ßi cung cÊp cho Ng−êi toµn bé tµi liÖu cña tiÓu ban §giÐc-gin-xki. Sau khi nhËn ®−îc nh÷ng tµi liÖu Êy, Lª-nin ®· giao cho N. P. Goãc-bu-nèp, L. A. Ph«-ti-ª-va, M. I. Gli-¸t-xe t×m hiÓu t−êng tËn nh÷ng tµi liÖu Êy vµ göi kÕt luËn cho Ng−êi; Lª-nin nãi r»ng çi ®ã cÇn cho Ng−êi ®Ó chuÈn bÞ cho ®¹i héi ®¶ng s¾p tíi, r»ng Ng−êi cã ý ®Þnh göi mét bøc th− vÒ vÊn ®Ò ®ã. Lª-nin ®· giao nh÷ng chØ thÞ chi tiÕt cho Ph«-ti-ª-va cÇn ph¶i chó ý ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò g× trong khi nghiªn cøu çc tµi liÖu cña tiÓu ban §giÐc-gin-xki (chó thÝch 288).

Chó thÝch

867

V. I. Lª-nin ch¼ng nh÷ng kh«ng ñng hé mµ cßn phª ph¸n lËp tr−êng sai lÇm vÒ nguyªn t¾c cña M®i-va-ni vµ nh÷ng ng−êi ñng hé «ng ta trªn çc vÊn ®Ò Liªn bang Da-çp-ca-d¬ vµ thµnh lËp Liªn bang céng hßa x· héi chñ nghÜa x«-viÕt (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 476); nh−ng khi ®ã nhËn thÊy nguy c¬ chñ yÕu lµ chñ nghÜa s«-vanh n−íc lín vµ cho r»ng nhiÖm vô ®Êu tranh chèng chñ nghÜa s«-vanh n−íc lín tr−íc hÕt lµ c«ng viÖc cña nh÷ng ng−êi céng s¶n thuéc d©n téc thèng trÞ tr−íc kia, Lª-nin ®· tËp trung chó ý ®Õn nh÷ng sai lÇm cña mét sè ®ång chÝ cã tr¸ch nhiÖm trong "vÊn ®Ò Gru-di-a". Ng−êi chØ râ r»ng trong vÊn ®Ò nµy, ®Æc biÖt lµ khi nh©n viÖc liªn hîp çc n−íc céng hßa, ®ßi hái "cùc kú thËn träng, ©n cÇn niÒm në vµ nh©n nh−îng", r»ng "trong tr−êng hîp nµy thµ nh©n nh−îng vµ mÒm máng qu¸ møc ®èi víi çc d©n téc Ýt ng−êi cßn h¬n lµ kh«ng ®ñ møc" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 411). ChÝnh lµ trªn b×nh diÖn Êy nªn xem xÐt nh÷ng lêi cña V. I. Lª-nin nãi r»ng Ng−êi "®øng vÒ phÝa" "nh÷ng ng−êi bÞ lµm mÊt thÓ diÖn" trong "cuéc xung ®ét Gru-di-a" (nh− trªn, chó thÝch 293), vµ th− ng¾n cña Ng−êi göi P. G. M®i-va-ni, Ph. E. Ma-kha-r¸t-dª vµ nh÷ng ng−êi kh¸c ngµy 6 th¸ng Ba 1923 (xem tËp nµy, v¨n kiÖn 520).

Th− cña V. I. Lª-nin göi cho L. §. T¬-rèt-xki ®−îc viÕt nh©n cuéc th¶o luËn s¾p tíi vÒ "vÊn ®Ò Gru-di-a" t¹i héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. ― 425.

540 Bøc th− nµy ®· ®−îc ®äc ngay trong ngµy h«m ®ã cho L. §. T¬-rèt-xki b»ng ®iÖn tho¹i. Ng−êi ®äc lµ M. A. V«-l«-®i-tsª-va, trî lý th− ký Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. T¬-rèt-xki lÊy lý do bÞ èm, tr¶ lêi r»ng m×nh kh«ng thÓ ®¶m nhiÖm nhiÖm vô ®ã. ― 425.

541 Xem chó thÝch 539. V. I. Lª-nin ®· kh«ng thÓ chuÈn bÞ bøc th− vµ bµi nãi vÒ "vÊn ®Ò

Gru-di-a". Ngµy 10 th¸ng Ba 1923 t×nh h×nh søc kháe cña Ng−êi ®· ®ét ngét xÊu ®i.

Bøc th− c«ng bè ë ®©y lµ v¨n kiÖn cuèi cïng mµ V. I. Lª-nin ®· ®äc cho ng−êi kh¸c chÐp. ― 426.

542 Dù th¶o bøc ®iÖn cã lÏ lµ ®−îc chuÈn bÞ t¹i Bé d©n ñy n«ng nghiÖp. Bøc ®iÖn còng cã ch÷ ký cña thø tr−ëng Bé d©n ñy n«ng nghiÖp N. ¤-xin-xki vµ tæng côc tr−ëng Tæng côc gi¸o dôc chuyªn nghiÖp

Chó thÝch

868

E. A. Prª-«-bra-gien-xki; trªn ®ã thÊy cã lêi ®Ò sau ®©y cña Prª-«-bra-gien-xki: "Tæng côc gi¸o dôc chuyªn nghiÖp kh«ng ph¶n ®èi viÖc tæ chøc nh÷ng líp huÊn luyÖn ng¾n h¹n". ― 429.

543 Dù th¶o bøc ®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i ®· ®−îc chuÈn bÞ t¹i Côc qu¶n lý Nhµ m¸y ®iÖn quèc doanh khu Ca-si-ra. V¨n kiÖn cã chøng nhËn cña kü s− tr−ëng C«ng tr−êng Ca-si-ra G. §. Txi-u-ru-pa. ― 430.

544 Bøc ®iÖn nµy lµ ®Ó tr¶ lêi yªu cÇu cña chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ khu A. V. Sèt-man ngµy 19 th¸ng M−êi mét 1921. Trong khi b¸o ço vÒ sù tháa thuËn ®· ®¹t ®−îc gi÷a çc c¬ quan Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n khu vµ tØnh víi hîp t¸c x· vÒ viÖc khai tr−¬ng së giao dÞch khu, trong ®ã cã sù tham gia cña hîp t¸c x· vµ çc c¬ quan kinh tÕ quèc doanh, Sèt-man yªu cÇu cho nh÷ng chØ thÞ h−íng dÉn vÒ ®Þa vÞ ph¸p lý cña së giao dÞch vµ cña ban phô tr¸ch së. ― 431.

545 Dù th¶o bøc ®iÖn ®· ®−îc chuÈn bÞ t¹i Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng. V¨n kiÖn cã chøng nhËn cña çc ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ― I. I. R¸t-tsen-c« vµ M. V. R−-cu-nèp. ― 431.

546 Ngµy 7 th¸ng Ch¹p 1921, Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ®· göi ®i mét bøc ®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i cho V. A. Xm«-li-a-ni-nèp, trong ®ã cho biÕt r»ng chiÕc tµu thñy "Phri-®a Goãc-n¬" chë vËt çch ®iÖn cho C«ng tr−êng Ca-si-ra ®· cËp bÕn Pª-t¬-r«-gr¸t vµ ®· cã chØ thÞ göi nh÷ng vËt çch ®iÖn Êy, cã ng−êi ¸p t¶i ®Æc biÖt ®i kÌm, ®Õn M¸t-xc¬-va. Bøc ®iÖn b¸o b»ng ®iÖn tho¹i còng chØ râ r»ng "c¬ quan h¶i quan M¸t-xc¬-va ®· ®−îc lÖnh ngay lËp tøc sau khi hµng ®Õn n¬i th× ph¶i th«ng b¸o cho C«ng tr−êng Ca-si-ra, cßn c«ng tr−êng nµy sau khi nhËn ®−îc th«ng b¸o th× ph¶i ph¸i ngay ng−êi ®Õn nhËn". ― 433.

547 Xem chó thÝch 145. ― 435.

548 Dù th¶o bøc ®iÖn ®· ®−îc chuÈn bÞ t¹i Tæng côc l©m nghiÖp thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao. Trªn tµi liÖu cã chøng nhËn cña C. Kh. §a-ni-sÐp-xki vµ lêi ghi cña L. A. Ph«-ti-ª-va: "Ch÷ ký ®· nhËn ®−îc qua ®iÖn tho¹i ngµy 19/XII. 21 vµo håi 9 giê 45 phót tèi". ― 436.

Chó thÝch

869

549 §©y lµ nãi vÒ ñy ban toµn quyÒn ®−îc thµnh lËp theo nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 25 th¸ng Ch¹p 1921. ñy ban nµy ®−îc giao nhiÖm vô t×m hiÓu t×nh h×nh ë Cr«n-st¸t vµ thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p nh»m ng¨n ngõa t×nh h×nh cã thÓ phøc t¹p thªm ë ®ã.

Ngµy 31 th¸ng Ch¹p, Bé chÝnh trÞ ®· phª chuÈn vµ bæ sung nh÷ng ®Ò nghÞ cña ñy ban nµy. ― 438.

550 Cã ý nãi ñy ban kinh tÕ tèi cao (xem chó thÝch 100). ― 444. 551 VÒ cuéc nãi chuyÖn gi÷a I. A. Pª-t¬-ru-skin víi V. I. Lª-nin ®−îc A.

La-dÐp-ni-cèp kÓ l¹i trong bµi b¸o nhan ®Ò "45 phót víi Lª-nin" ghi theo lêi cña Pª-t¬-ru-skin (xem b¸o "N−íc Nga x«-viÕt", sè 288, ngµy 9 th¸ng Ch¹p 1962). ― 445

552 Sau nµy A. Ph. Vª-dÝt, håi ®ã lµ chñ tÞch ñy ban nhµ m¸y "§i-na-m«" viÕt vÒ sù kiÖn nµy nh− sau: "... Kho¶ng hai tuÇn lÔ tr−íc ngµy 7 th¸ng M−êi mét, t¹i ph©n x−ëng tiÖn cña chóng t«i cã mét cuéc häp mÆt chung cña c«ng nh©n, t¹i ®ã c«ng nh©n ®Ò xuÊt vÊn ®Ò cÇn ph¶i mêi Lª-nin ®Õn th¨m nhµ m¸y lÇn n÷a" (lÇn tr−íc V. I. Lª-nin nãi chuyÖn t¹i nhµ m¸y "§i-na-m«" vµo ngµy 7 th¸ng M−êi mét 1921 ― xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 295). C«ng nh©n ®· cö bÝ th− chi bé ®¶ng lµ B«-ri-xèp vµ chñ tÞch ñy ban nhµ m¸y Vª-dÝt phô tr¸ch c«ng viÖc ®ã. Vª-dÝt viÕt: "Còng t¹i cuéc häp mÆt ®ã, chóng t«i ®· quyÕt ®Þnh ®ãng mét quyÓn sæ vµng danh dù ®Æc biÖt ®Ó xin ch÷ ký cña nh÷ng vÞ kh¸ch danh dù ®Õn th¨m nhµ m¸y, vµ cuéc häp ñy nhiÖm cho chóng t«i ®Ò nghÞ Vla-®i-mia I-lÝch ký ë trang ®Çu cña cuèn sæ ®ã".

Ngµy 21 th¸ng M−êi 1922, V. I. Lª-nin ®· tiÕp B«-ri-xèp vµ Vª-dÝt. Hai ®ång chÝ nµy ®· b¸o ço l¹i víi Lª-nin r»ng c«ng nh©n nhµ m¸y "§i-na-m«" mêi Ng−êi "c¶ trong n¨m nay n÷a" ®Õn th¨m nhµ m¸y vµo ngµy 7 th¸ng M−êi mét, vµ hai ®ång chÝ nµy ®· yªu cÇu Lª-nin ký tªn vµo cuèn sæ vµng dµnh cho çc vÞ kh¸ch danh dù cña nhµ m¸y "§i-na-m«". Lª-nin viÕt vµo cuèn sæ nh− sau: "Göi lêi chµo céng s¶n. U-li-a-nèp - Lª-nin" vµ ®ång ý sÏ nãi chuyÖn t¹i cuéc häp mÆt ë nhµ m¸y (xem "C«ng nh©n vµ n«ng d©n n−íc Nga nãi vÒ Lª-nin". M¸t-xc¬-va, 1958, tr. 313 - 315). Nh−ng v× kh«ng ®−îc kháe, Lª-nin ®· kh«ng thÓ ®Õn th¨m nhµ m¸y "§i-na-m«". ― 447.

Chó thÝch

870

553 Ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña §¹i héi IV Quèc tÕ céng s¶n häp tõ ngµy 5 th¸ng M−êi mét ®Õn 5 th¸ng Ch¹p 1922, cã ghi vÊn ®Ò vÒ c−¬ng lÜnh cña Quèc tÕ céng s¶n. §¹i héi nhËn ®−îc dù th¶o c−¬ng lÜnh do N. I. Bu-kha-rin so¹n th¶o vµ tù m×nh tr×nh nh©n danh ç nh©n, còng nh− çc dù th¶o c−¬ng lÜnh cña çc §¶ng céng s¶n Bun-ga-ri vµ §øc vµ dù th¶o "C−¬ng lÜnh hµnh ®éng cña §¶ng céng s¶n ý". Trong b¶n b¸o ço "N¨m n¨m çch m¹ng Nga vµ nh÷ng triÓn väng cña çch m¹ng thÕ giíi" ®äc t¹i ®¹i héi ngµy 13 th¸ng M−êi mét, V. I. Lª-nin ®· ®Ò nghÞ "chØ nªn s¬ bé th¶o luËn" nh÷ng dù th¶o nµy, sau ®ã cho in nh÷ng dù th¶o ®ã ra ®Ó cã thÓ suy nghÜ s©u h¬n vµ chuÈn bÞ cÈn thËn h¬n mét b¶n c−¬ng lÜnh (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 326). Trong khi th¶o luËn çc dù th¶o c−¬ng lÜnh, vÊn ®Ò vÒ nh÷ng yªu s¸ch qu¸ ®é vµ côc bé còng nh− vÊn ®Ò con ®−êng dÉn d¾t quÇn chóng tiÕn tíi çch m¹ng x· héi chñ nghÜa, tíi cuéc ®Êu tranh cho chuyªn chÝnh v« s¶n ®· g©y nªn nh÷ng cuéc tranh c·i s«i næi. N. I. Bu-kha-rin ph¶n ®èi viÖc c−¬ng lÜnh cña Quèc tÕ céng s¶n luËn chøng vÒ mÆt lý luËn nh÷ng yªu s¸ch qu¸ ®é vµ côc bé cã tÝnh chÊt chung nhÊt, vµ thËm chÝ cßn buéc téi nh÷ng ng−êi nµo kiªn tr× ®ßi ®−a vµo c−¬ng lÜnh nh÷ng luËn ®iÓm ®ã, lµ m¾c chñ nghÜa c¬ héi. Quan ®iÓm cña Bu-kha-rin ®· bÞ çc ®¹i biÓu cña ®¹i héi phª ph¸n. §oµn ®¹i biÓu §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Ò nghÞ ®oµn chñ tÞch ®¹i héi t¹o ®iÒu kiÖn cho ®oµn cã thÓ th¶o luËn vÊn ®Ò vÒ c−¬ng lÜnh trong néi bé ®oµn ®¹i biÓu tr−íc khi ®¹i héi th«ng qua nghÞ quyÕt; ®¹i héi ®· tháa m·n ®Ò nghÞ ®ã (xem "B¶n tin §¹i héi IV Quèc tÕ céng s¶n", sè 14 - 15, tr. 31).

Ngµy 20 th¸ng M−êi mét 1922, Ban th−êng trùc ®oµn ®¹i biÓu §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· nhãm häp. Cuéc häp nµy ®· nªu ra nh÷ng ®Ò nghÞ ®−îc c«ng bè ë ®©y, vµ ®Ò nghÞ lÊy ®ã lµm dù th¶o nghÞ quyÕt cña ®¹i héi. Theo nh÷ng tµi liÖu hiÖn nay cßn gi÷ ®−îc, çc ®iÓm 4 vµ 5 lµ nh÷ng ®iÓm quan träng nhÊt cña b¶n ®Ò nghÞ ®−îc ghi l¹i hÇu nh− tõng lêi mµ V. I. Lª-nin ®· ®äc cho chÐp. ― 448.

554 T¹i cuéc häp cña Ban th−êng trùc ®oµn ®¹i biÓu §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 20 th¸ng M−êi mét 1922 mét b¶n "Tuyªn bè cña ®oµn ®¹i biÓu Nga" còng ®−îc khëi th¶o nh− sau: "VÒ vÊn ®Ò nªn dïng c«ng thøc diÔn ®¹t nµo vµ nªn ghi vµo phÇn nµo cña b¶n c−¬ng lÜnh nh÷ng yªu s¸ch qu¸ ®é, cuéc tranh c·i ®· cã vÎ lµ mét sù bÊt ®ång ý kiÕn vÒ nguyªn t¾c, nh− vËy lµ hoµn toµn kh«ng ®óng, v× thÕ cho nªn ®oµn ®¹i biÓu Nga nhÊt trÝ kh¼ng ®Þnh r»ng viÖc ghi nh÷ng yªu s¸ch qu¸ ®é vµo çc c−¬ng lÜnh d©n téc, viÖc diÔn ®¹t b»ng mét c«ng

Chó thÝch

871

thøc chung vµ viÖc ®Æt nh÷ng c¨n cø lý luËn cho nh÷ng yªu s¸ch ®ã trong phÇn chung cña c−¬ng lÜnh Quèc tÕ céng s¶n, kh«ng thÓ ®−îc coi nh− lµ chñ nghÜa c¬ héi". B¶n tuyªn bè ®ã ®· ®−îc ®äc t¹i phiªn häp cña ®¹i héi ngµy 21 th¸ng M−êi mét. Sau ®ã, ®oµn chñ tÞch ®¹i héi ®· chuyÓn cho çc ®oµn ®¹i biÓu nghiªn cøu b¶n ®Ò nghÞ do Ban th−êng trùc ®oµn ®¹i biÓu §¶ng céng s¶n (b) Nga th¶o, nh÷ng ®Ò nghÞ nµy cã ®−îc söa ch÷a chót Ýt vÒ mÆt biªn tËp. §¹i héi ®· chÊp nhËn b¶n ®Ò nghÞ nµy lµm nghÞ quyÕt cña ®¹i héi (xem "B¶n tin §¹i héi IV Quèc tÕ céng s¶n", sè 18, tr. 7 - 8). ― 449.

555 Cuèn s¸ch máng cña C. Cau-xky "Çch m¹ng x· héi" ®· ®−îc xuÊt b¶n ë Gi¬-ne-v¬ n¨m 1903, b»ng tiÕng Nga do N. Çc-pèp dÞch vµ do V. I. Lª-nin hiÖu ®Ýnh. ë çc trang 129 - 130, cã lêi chó thÝch cña ban biªn tËp: "§Ó tr×nh bµy cho ng−êi ®äc biÕt râ sù tËp trung c«ng nghiÖp ë n−íc Nga ngµy nay ®· lín nh− thÕ nµo, chóng t«i xin dÉn ra hai vÝ dô. Trong hai n¨m 1894 - 1895, ë phÇn n−íc Nga thuéc ch©u ¢u, sè nhµ m¸y vµ c«ng x−ëng (nghÜa lµ nh÷ng xÝ nghiÖp cã m¸y ph¸t ®éng lùc c¬ giíi hoÆc cã Ýt nhÊt 16 c«ng nh©n) lµ 14 578 víi tæng sè c«ng nh©n lµ 885 555 vµ tæng sè s¶n xuÊt lµ 1 345 triÖu róp. Trong ®ã, nh÷ng c«ng x−ëng lín nhÊt, nghÜa lµ cã tõ 100 c«ng nh©n trë lªn, tæng céng lµ 1 468, nghÜa lµ 1/10, nh−ng c«ng nh©n trong nh÷ng c«ng x−ëng nµy chiÕm 656 ngh×n ― tøc lµ gÇn 3/4 tæng sè c«ng nh©n, cßn tæng sè s¶n xuÊt lµ 955 triÖu róp, nghÜa lµ 7/10 tæng sè s¶n xuÊt. V× vËy cã thÓ nhËn xÐt r»ng chóng t«i cã lÏ cã thÓ n©ng n¨ng suÊt lao ®éng lªn cao nh− thÕ nµo, t¨ng tiÒn l−¬ng vµ gi¶m giê lµm ®Õn møc nµo, nÕu chóng t«i t−íc ®o¹t ®−îc tÊt c¶ çc chñ nhµ m¸y, ®ãng cöa nh÷ng xÝ nghiÖp nhá vµ chØ ®Ó l¹i mét ngh×n r−ëi c«ng x−ëng lín nhÊt víi chÕ ®é lµm viÖc hai ca, mçi ca 8 tiÕng ®ång hå hoÆc chÕ ®é ba ca, mçi ca 5 tiÕng ®ång hå! ― Mét vÝ dô kh¸c, ë phÇn n−íc Nga thuéc ch©u ¢u, n¨m 1890, sè nhµ m¸y thuéc da thñ c«ng lµ vµo kho¶ng 9 ngh×n r−ëi víi 21 000 c«ng nh©n vµ sè l−îng s¶n xuÊt lµ 12 triÖu róp. Còng trong thêi gian ®ã, 66 nhµ m¸y thuéc da cã m¸y h¬i n−íc víi 5½ ngh×n c«ng nh©n còng t¹o ra ®−îc mét sè s¶n phÈm nh− vËy, tøc lµ 12 triÖu róp!". ― 453.

556 §©y cã ý nãi bµi b¸o "Mét b−íc tiÕn, hai b−íc lïi. N. Lª-nin tr¶ lêi R«-da Lóc-x¨m-bua". V. I. Lª-nin ®· göi bµi b¸o nµy cho C. Cau-xky ®Ó ®¨ng trªn t¹p chÝ lý luËn cña §¶ng d©n chñ - x· héi §øc "Die Neue Zeit" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 9, tr. 38 - 65). Bµi b¸o nµy cña Lª-nin lµ ®Ó tr¶ lêi bµi b¸o cña

Chó thÝch

872

R. Lóc-x¨m-bua nhan ®Ò: "Nh÷ng vÊn ®Ò tæ chøc cña §¶ng d©n chñ - x· héi Nga" ®¨ng trªn b¸o "Die Neue Zeit", çc sè 42 vµ 43 n¨m 1904. ― 453.

557 Ngµy 26 th¸ng M−êi 1904, V. I. Lª-nin ®· göi cho C. Cau-xky mét bøc th− n÷a ®Ó yªu cÇu cho biÕt "ban biªn tËp cã chÊp nhËn bµi b¸o ®ã hay kh«ng" (xem tËp nµy, tr. 455). Cau-xky tõ chèi kh«ng chÞu ®¨ng bµi b¸o cña Lª-nin trªn b¸o "Die Neue Zeit" vµ ®· göi tr¶ l¹i b¶n th¶o. ― 454.

558 V¨n kiÖn ®−îc c«ng bè ë ®©y lµ ph−¬ng ¸n ®Çu tiªn vµ v¨n b¶n cuèi cïng lêi chó thÝch cña ban biªn tËp b¸o "TiÕn lªn". Bøc th− cña phãng viªn Pª-tÐc-bua mµ chó thÝch nµy ®Ò cËp ®Õn, hiÖn kh«ng t×m thÊy. Ch¾c cã lÏ lµ ng−êi ta dù ®Þnh c«ng bè nã trong sè 4 hoÆc sè 5 b¸o "TiÕn lªn", nh−ng nh÷ng lêi b×nh luËn vÒ çc sù kiÖn ngµy 9 th¸ng Giªng 1905 ®· chiÕm hÕt çc trang cña sè b¸o, cßn ®èi víi nh÷ng sè b¸o sau ®ã th× tµi liÖu cña bøc th− cã lÏ lµ ®· lçi thêi. ― 455.

559 Cã ý nãi ®Õn C−¬ng lÜnh cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®−îc th«ng qua t¹i §¹i héi II §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga.

C−¬ng lÜnh ®· ®−îc ph¸t hµnh thµnh mét cuèn s¸ch riªng b»ng tiÕng Nga, do Ban chÊp hµnh trung −¬ng xuÊt b¶n n¨m 1905 ë Gi¬-ne-v¬, in t¹i nhµ in cña ®¶ng. ― 456.

560 "T− t−ëng" ― t¹p chÝ hîp ph¸p ra hµng th¸ng cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch; ®· ®−îc xuÊt b¶n ë M¸t-xc¬-va tõ th¸ng Ch¹p 1910 ®Õn th¸ng T− 1911; xuÊt b¶n ®−îc tÊt c¶ 5 sè. T¹p chÝ ®· ®−îc xuÊt b¶n do s¸ng kiÕn cña V. I. Lª-nin. V. V. V«-rèp-xki, M. X. ¤n-min-xki, I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp lµ nh÷ng ng−êi céng t¸c chÆt chÏ víi t¹p chÝ. Çc ng−êi men-sª-vÝch ñng hé ®¶ng lµ G. V. Plª-kha-nèp, S. R¸p-p«-po vµ nh÷ng ng−êi kh¸c còng ®· céng t¸c víi t¹p chÝ. ― 457.

561 T¹p chÝ "T− t−ëng", sè 5 ra th¸ng T− 1911 ®· ®¨ng phÇn ®Çu t¸c phÈm cña C. Cau-xky nhan ®Ò "Nh÷ng ph−¬ng h−íng s¸ch l−îc trong §¶ng d©n chñ - x· héi §øc". ― 457.

562 "Vorwärts" ("TiÕn lªn") ― b¸o ra hµng ngµy, c¬ quan trung −¬ng cña §¶ng d©n chñ - x· héi §øc; xuÊt b¶n ë BÐc-lanh tõ 1891 ®Õn 1933. ― 458.

Chó thÝch

873

563 Héi nghÞ VI toµn Nga (héi nghÞ Pra-ha) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga häp tõ ngµy 5 ®Õn 17 (18 - 30) th¸ng Giªng 1912 ë Pra-ha. Tham dù héi nghÞ cã ®¹i biÓu cña trªn 20 tæ chøc ®¶ng ― thuéc nh÷ng trung t©m c«ng nghiÖp lín nhÊt cña n−íc Nga. Héi nghÞ do V. I. Lª-nin l·nh ®¹o. Ng−êi ®· ph¸t biÓu ý kiÕn khi khai m¹c héi nghÞ vµ vÒ vÊn ®Ò c¬ cÊu héi nghÞ, ®· ®äc çc b¶n b¸o ço vÒ t×nh h×nh hiÖn t¹i vµ nh÷ng nhiÖm vô cña ®¶ng, vÒ ho¹t ®éng cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa, ®· ®äc çc b¶n th«ng b¸o còng nh− ®· ph¸t biÓu trong çc cuéc tranh luËn vÒ ho¹t ®éng cña C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng, vÒ nh÷ng nhiÖm vô cña ®¶ng d©n chñ - x· héi trong cuéc ®Êu tranh chèng n¹n ®ãi, vÒ vÊn ®Ò tæ chøc, vÒ c«ng t¸c cña tæ chøc ®¶ng ë n−íc ngoµi vµ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c. Lª-nin lµ t¸c gi¶ cña nh÷ng dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu trong ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña héi nghÞ. Çc nghÞ quyÕt do héi nghÞ th«ng qua ®Òu ®−îc Ng−êi biªn tËp cÈn thËn (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 21, tr. 121 - 156, 481 - 487). Héi nghÞ còng ®· phª chuÈn dù th¶o söa ®æi ®iÒu lÖ vÒ tæ chøc cña ®¶ng do V. I. Lª-nin ®Ò nghÞ, ®iÒu lÖ nµy ®· ®−îc th«ng qua n¨m 1907 t¹i §¹i héi V (§¹i héi Lu©n-®«n) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Héi nghÞ nµy ®· bÇu ra Ban chÊp hµnh trung −¬ng cña ®¶ng.

Héi nghÞ Pra-ha cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®· tæng kÕt c¶ mét thêi kú lÞch sö ®Êu tranh cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch chèng nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch, ®· cñng cè th¾ng lîi cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch. Bän thñ tiªu chñ nghÜa ®· bÞ khai trõ khái §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Çc tæ chøc ®¶ng ë çc ®Þa ph−¬ng ®· ®oµn kÕt l¹i trªn c¬ së çc nghÞ quyÕt cña héi nghÞ. Héi nghÞ ®· cñng cè ®¶ng nh− lµ mét tæ chøc toµn Nga. Héi nghÞ ®· x¸c ®Þnh ®−êng lèi chÝnh trÞ vµ s¸ch l−îc cña ®¶ng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cña cao trµo çch m¹ng míi. (Chi tiÕt h¬n vÒ héi nghÞ Pra-ha, xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 21, chó thÝch 65).

Nh÷ng biªn b¶n cßn gi÷ l¹i ®−îc cña çc phiªn häp héi nghÞ Pra-ha kh«ng cßn nguyªn vÑn vµ rÊt kh«ng ®Çy ®ñ ― trong ®ã cã nh÷ng chç kh«ng ghi ®−îc, nhiÒu chç kh«ng râ rµng vµ kh«ng thÓ nhËn ra mÆt ch÷. D−íi ®©y chóng t«i sÏ c«ng bè nh÷ng bµi ph¸t biÓu cña V. I. Lª-nin t¹i héi nghÞ Pra-ha, nh÷ng b¶n ghi çc bµi ph¸t biÓu nµy lµ ®Çy ®ñ nhÊt vµ dÔ hiÓu nhÊt. Trong nh÷ng dÊu ngoÆc vu«ng lµ ®o¹n v¨n bÞ bá sãt trong çc b¶n ghi chÐp vµ ®−îc phôc håi theo tinh thÇn cña bµi ph¸t biÓu. ― 460.

Chó thÝch

874

564 §¹i héi x· héi chñ nghÜa quèc tÕ ë C«-pen-ha-g¬ (§¹i héi VIII cña Quèc tÕ II) ®· häp tõ ngµy 28 th¸ng T¸m ®Õn 3 th¸ng ChÝn 1910. (Chi tiÕt h¬n vÒ ®¹i héi, xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 19, chó thÝch 124). ― 460.

565 Cã ý nãi ®Õn phiªn häp cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa häp ë Xuy-rÝch ngµy 23 - 24 th¸ng ChÝn 1911. ― 460.

566 Cã ý nãi ®Õn §¹i héi V §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga häp tõ ngµy 30 th¸ng T− ®Õn 19 th¸ng N¨m (13 th¸ng N¨m - 1 th¸ng S¸u) 1907 ë Lu©n-®«n. (Chi tiÕt h¬n vÒ ®¹i héi, xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 15, chó thÝch 16.) ― 460.

567 Trong thêi gian §¹i héi x· héi chñ nghÜa quèc tÕ häp ë C«-pen-ha-g¬, çc thµnh viªn cña ®oµn ®¹i biÓu Nga lµ V. I. Lª-nin, G. V. Plª-kha-nèp vµ ®¹i biÓu cña §¶ng d©n chñ - x· héi Ba-lan lµ A. V¸c-xki (A. X. V¸c-s¸p-xki) ®· göi th− ph¶n ®èi ®Õn Ban l·nh ®¹o §¶ng d©n chñ - x· héi §øc do c¬ quan trung −¬ng cña ®¶ng nµy lµ b¸o "Vorwärts" ®· ®¨ng bµi cña L. T¬-rèt-xki vu ço §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga (Th− ph¶n ®èi ― xem V. I. Lª-nin, Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 47, tr. 296 - 298).

Lª-nin còng ®· viÕt bµi "VÒ viÖc mét sè ®¶ng viªn ®¶ng d©n chñ - x· héi giíi thiÖu víi Quèc tÕ t×nh h×nh trong §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga" trªn b¸o "Ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 17, ra ngµy 25 th¸ng ChÝn (8 th¸ng M−êi) 1910 ®Ó ph¶n ®èi nh÷ng lêi vu khèng cña T¬-rèt-xki, còng nh− ®· viÕt trªn "Chuyªn san tranh luËn", sè 3, ngµy 29 th¸ng T− (12 th¸ng N¨m) 1911 mét bµi b¸o nhan ®Ò lµ "ý nghÜa lÞch sö cña cuéc ®Êu tranh trong néi bé ®¶ng ë n−íc Nga" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 19, tr. 355 - 357, 358 - 376). ― 461.

568 §¹i héi x· héi chñ nghÜa quèc tÕ ë Stót-ga (§¹i héi VII cña Quèc tÕ II) häp tõ ngµy 18 ®Õn 24 th¸ng T¸m 1907.

T¹i ®¹i héi, ®a sè trong ®oµn ®¹i biÓu §øc ®· ñng hé dù th¶o nghÞ quyÕt c¬ héi chñ nghÜa vÒ vÊn ®Ò thuéc ®Þa mµ ®a sè theo chñ nghÜa c¶i l−¬ng trong tiÓu ban, do "®¶ng viªn x· héi chñ nghÜa" Hµ-lan Van C«n ®øng ®Çu, ®· tr×nh tr−íc ®¹i héi. B¶n dù th¶o nµy nãi r»ng ®¹i héi, vÒ nguyªn t¾c, kh«ng lªn ¸n bÊt kú chÝnh s¸ch thùc d©n nµo, bëi v× theo çc t¸c gi¶ b¶n dù th¶o ®ã th× d−íi chñ nghÜa x· héi mét chÝnh s¸ch thùc d©n cã thÓ cã vai trß khai hãa. Van C«n ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch thùc d©n cña Hµ-lan nh− lµ mét chÝnh s¸ch mÉu mùc, ®·

Chó thÝch

875

tuyªn bè t¹i ®¹i héi r»ng c¶ trong t−¬ng lai, nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa vÉn ph¶i ®Õn víi "çc d©n téc d· man" kh«ng ph¶i chØ víi m¸y mãc vµ nh÷ng thµnh tùu kh¸c cña nÒn v¨n hãa mµ c¶ víi vò khÝ cÇm trong tay. Ph¶i nhê vµo nh÷ng cè g¾ng cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa Nga, Ba-lan, mét bé phËn nhá nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa §øc, Ph¸p vµ Anh còng nh− cña tÊt c¶ nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa çc n−íc nhá kh«ng cã thuéc ®Þa, míi b¸c bá ®−îc nghÞ quyÕt cña tiÓu ban nµy vµ ®−a vµo ®ã nh÷ng söa ®æi mµ thùc tÕ lµ ®· thay ®æi ®−îc néi dung cña nghÞ quyÕt. B¶n nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò thuéc ®Þa do ®¹i héi th«ng qua ®· lªn ¸n mét çch trùc tiÕp vµ kh«ng ®iÒu kiÖn mäi chÝnh s¸ch thùc d©n.

VÒ ®¹i héi Stót-ga, xem çc bµi cña V. I. Lª-nin ― Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 16, tr. 67 - 89. ― 461.

569 §©y lµ nãi ®Õn viÖc çc ®¹i biÓu d©n chñ - x· héi trong nghÞ viÖn bang Ba-®en rót khái ®¹i héi Ma-g®¬-bua cña §¶ng d©n chñ - x· héi §øc häp vµo ngµy 18 - 24 th¸ng ChÝn 1910. §¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi trong nghÞ viÖn bang Ba-®en ®· biÓu quyÕt t¸n thµnh ng©n s¸ch cña chÝnh phñ, bÊt chÊp nh÷ng nghÞ quyÕt cña çc kú ®¹i héi ®¶ng tr−íc ®ã cÊm çc nghÞ sÜ d©n chñ - x· héi biÓu quyÕt t¸n thµnh ng©n s¸ch cña chÝnh phñ t− s¶n. B»ng tuyÖt ®¹i ®a sè phiÕu (289 chèng 80), ®¹i héi Ma-g®¬-bua ®· lªn ¸n s¸ch l−îc c¬ héi chñ nghÜa cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Ba-®en. Sau ®ã, nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Ba-®en tuyªn bè tõ nay vÒ sau hä vÉn dµnh cho m×nh quyÒn kh«ng phôc tïng çc nghÞ quyÕt cña çc kú ®¹i héi. Tr¶ lêi b¶n tuyªn bè ®ã, ®a sè cña ®¹i héi ®· th«ng qua mét nghÞ quyÕt ®Æc biÖt vÒ viÖc khai trõ ngay lËp tøc ra khái ®¶ng bÊt kú ng−êi nµo vi ph¹m nghÞ quyÕt cña ®¹i héi ®¶ng vÒ viÖc biÓu quyÕt ®èi víi ng©n s¸ch. Tr−íc khi th«ng qua nghÞ quyÕt nµy, çc nghÞ sÜ Ba-®en ®· bá ®¹i héi ®Ó tá ý ph¶n ®èi.

VÒ ®¹i héi Ma-g®¬-bua cña §¶ng d©n chñ - x· héi §øc, xem bµi b¸o cña V. I. Lª-nin nhan ®Ò "Hai thÕ giíi" (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 20, tr. 10 - 18). ― 461.

570 Cã ý nãi ®Õn nh÷ng bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi TiÖp vµ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi ¸o vÒ vÊn ®Ò thèng nhÊt cña çc c«ng ®oµn. T¹i ®¹i héi bÊt th−êng cña çc c«ng ®oµn ¸o häp th¸ng Ch¹p 1905, nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi TiÖp ®· ®Æt vÊn ®Ò thµnh lËp çc c«ng ®oµn d©n téc cã thÈm quyÒn trªn kh¾p n−íc ¸o. §Ò nghÞ cña nh÷ng ng−êi TiÖp ®· bÞ tuyÖt ®¹i ®a sè phiÕu

Chó thÝch

876

b¸c bá. Tuy thÕ çc ®¹i biÓu cña §¶ng d©n chñ - x· héi TiÖp ®· tõ chèi kh«ng phôc tïng nghÞ quyÕt cña ®¹i héi. N¨m 1910 nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi ¸o ®· ®−a vÊn ®Ò nµy ra §¹i héi x· héi chñ nghÜa quèc tÕ ë C«-pen-ha-g¬, ®¹i héi nµy ®· b¸c bá ®Ò nghÞ cã tÝnh chÊt ph©n lËp cña ng−êi TiÖp vµ nhÊt trÝ t¸n thµnh sù thèng nhÊt cña çc tæ chøc c«ng ®oµn. ― 461.

571 §©y cã ý nãi ®Õn bøc th− cña tªn c¬ héi chñ nghÜa M«n-ken-bua göi Ban l·nh ®¹o §¶ng d©n chñ - x· héi §øc, trong th− nµy ®Ò nghÞ kh«ng phª ph¸n chÝnh s¸ch thùc d©n cña chÝnh phñ §øc v× ®· gÇn ®Õn çc cuéc bÇu cö vµo quèc héi. R«-da Lóc-x¨m-bua ®· c«ng bè bøc th− nµy. ― 462.

572 §©y cã ý nãi nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò tæ chøc, ®−îc th«ng qua t¹i Héi nghÞ V §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga häp vµo ngµy 21 - 27 th¸ng Ch¹p 1908 ë Pa-ri (xem "§¶ng céng s¶n Liªn-x« qua çc nghÞ quyÕt vµ quyÕt ®Þnh cña çc ®¹i héi, héi nghÞ ®¹i biÓu vµ héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng", ph. I, 1954, tr. 201 - 203). ― 463.

573 "Ng«i sao" ― tê b¸o hîp ph¸p cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch; ®−îc xuÊt b¶n ë Pª-tÐc-bua tõ th¸ng Ch¹p 1910 ®Õn th¸ng T− 1912. Chi tiÕt h¬n vÒ b¸o "Ng«i sao", xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 20, chó thÝch 57. ― 464.

574 C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x·

héi Nga ― tê b¸o bÊt hîp ph¸p "Ng−êi d©n chñ - x· héi", ®−îc xuÊt b¶n tõ th¸ng Hai 1908 ®Õn th¸ng Giªng 1917. (Chi tiÕt h¬n vÒ "Ng−êi d©n chñ - x· héi", xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 16, chó thÝch 148). ― 465.

575 Bµi b¸o ®−îc c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin viÕt vµo th¸ng ChÝn 1912, nãi vÒ t×nh h×nh trong §¶ng d©n chñ - x· héi V−¬ng quèc Ba-lan vµ LÝt-va. §¶ng d©n chñ - x· héi V−¬ng quèc Ba-lan vµ LÝt-va bÊy giê ®ang bÞ chia rÏ. Mét bé phËn cña ®¶ng nµy gåm nh÷ng ng−êi ñng hé Ban l·nh ®¹o trung −¬ng cña ®¶ng ®øng ®Çu lµ R. Lóc-x¨m-bua vµ I-a. T−-ska ― nh÷ng ng−êi ®−îc gäi lµ "ph¸i da-gi«n-®èp". Mét mÆt, nãi chung lµ theo ®uæi lËp tr−êng quèc tÕ chñ nghÜa vµ tiÕn hµnh ë Ba-lan cuéc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa d©n téc vµ chñ nghÜa c¶i l−¬ng, mÆt kh¸c, Ban l·nh ®¹o trung −¬ng cña

Chó thÝch

877

§¶ng d©n chñ - x· héi V−¬ng quèc Ba-lan vµ LÝt-va tuy nhiªn bÊy giê ®· thùc hiÖn mét ®−êng lèi sai lÇm trong cuéc ®Êu tranh néi bé cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, tá th¸i ®é ®iÒu hßa víi bän men-sª-vÝch theo chñ nghÜa thñ tiªu, ®· ®i vµo con ®−êng tho¸t ly sinh ho¹t chung cña ®¶ng, lµm suy yÕu nh÷ng cuéc tiÕp xóc víi Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, mÆc dï §¶ng d©n chñ - x· héi V−¬ng quèc Ba-lan vµ LÝt-va tham gia §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, víi t− çch lµ mét tæ chøc tù trÞ. Trong cuéc ®Êu tranh chèng l¹i nh÷ng sai lÇm cña Ban l·nh ®¹o trung −¬ng §¶ng d©n chñ - x· héi V−¬ng quèc Ba-lan vµ LÝt-va, ®· xuÊt hiÖn mét ph¸i ®èi lËp mµ ®¹i biÓu lµ ph¸i gäi lµ "r«-d¬-la-mèp", ph¸i nµy dùa vµo tæ chøc V¸c-sa-va cña ®¶ng, mµ tæ chøc V¸c-sa-va khi ®ã l¹i chÞu sù l·nh ®¹o cña nh÷ng ñy viªn cò cña Ban l·nh ®¹o trung −¬ng nh− I-a. Ga-nª-tx¬-ki, A. Ma-lª-tx¬-ki vµ nh÷ng ng−êi kh¸c. Ph¸i "r«-d¬-la-mèp" quan hÖ chÆt chÏ víi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch, ñng hé nh÷ng ho¹t ®éng cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch. C¨n cø vµo nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt cña V. I. Lª-nin, th× tæ chøc V¸c-sa-va trong thêi kú ®ã lµ tæ chøc m¹nh nhÊt, tõng tr¶i çch m¹ng nhÊt, trong tÊt c¶ çc tæ chøc cña phong trµo d©n chñ - x· héi Ba-lan (xem bµi b¸o cña V. I. Lª-nin "Sù chia rÏ trong §¶ng d©n chñ - x· héi Ba-lan" ― Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 22, tr. 288 - 292).

Bµi b¸o "R«-da Lóc-x¨m-bua vµ "Partei"vorstand Ba-lan theo vÕt ch©n cña M¸c-tèp" lµ nh»m ph¶n ®èi ®−êng lèi sai lÇm cña Ban l·nh ®¹o trung −¬ng §¶ng d©n chñ - x· héi V−¬ng quèc Ba-lan vµ LÝt-va vµ ®Æc biÖt ®· v¹ch trÇn tÝnh chÊt kh«ng cã c¨n cø cña nh÷ng sù ®¶ kÝch cña çc nhµ l·nh ®¹o ®¶ng nµy ®èi víi C. Ra-®Õch khi ®ã thuéc ph¸i "r«-d¬-la-mèp". Trong bµi b¸o, V. I. Lª-nin ®· ®−a ra lêi phª ph¸n rÊt gay g¾t, c¶ vÒ néi dung còng nh− vÒ h×nh thøc, ®èi víi R. Lóc-x¨m-bua vµ I-a. T−-ska, ®iÒu ®ã cã liªn quan víi t×nh h×nh c¨ng th¼ng ®Æc biÖt trong thêi kú ®ã cña cuéc ®Êu tranh cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch chèng l¹i lËp tr−êng sai lÇm cña Ban l·nh ®¹o trung −¬ng, liªn quan víi viÖc lËp tr−êng nµy vÒ kh¸ch quan ®· g©y t¸c h¹i nghiªm träng ®Õn sù thèng nhÊt cña phong trµo c«ng nh©n toµn Nga, ®· tiÕp tay cho çc trµo l−u chèng b«n-sª-vÝch trong §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Trong khi phª ph¸n nh÷ng sai lÇm nghiªm träng håi ®ã cña R. Lóc-x¨m-bua vµ I-a. T−-ska, V. I. Lª-nin nãi chung ®· ®¸nh gi¸ cao ho¹t ®éng cña hai ng−êi nµy, cè g¾ng gióp hä cã ®−îc lËp tr−êng ®óng ®¾n. Nh− mäi ng−êi ®Òu biÕt, V. I. Lª-nin ®· coi R. Lóc-x¨m-bua lµ nhµ ho¹t ®éng xuÊt s¾c cña phong trµo c«ng nh©n Ba-lan, §øc vµ cña toµn

Chó thÝch

878

bé phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ. Sau nµy Ng−êi viÕt r»ng mÆc dï cã nh÷ng sai lÇm, R«-da Lóc-x¨m-bua "®· vµ vÉn lµ mét con chim −ng", r»ng "®ång chÝ Êy ®· ®Ó l¹i mét kû niÖm m·i m·i quý b¸u ®èi víi nh÷ng ng−êi céng s¶n trªn toµn thÕ giíi" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 519 - 520).

V. I. Lª-nin viÕt bµi ®−îc c«ng bè ë ®©y cho "Bremer Bürger-Zeitung" khi ®ã chÞu ¶nh h−ëng cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi ph¸i t¶; Ma-lª-tx¬-ki ®· dÞch bµi b¸o ®ã ra tiÕng §øc (xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 48, v¨n kiÖn 72). Bµi b¸o ®· kh«ng ®−îc ®¨ng. ― 465.

576 §©y cã ý nãi lêi buéc téi cña tßa ¸n ®¶ng ®èi víi C. Ra-®Õch vÒ mét lo¹t hµnh ®éng kÐm ®¹o ®øc, tßa ¸n nµy do Ban l·nh ®¹o trung −¬ng cña §¶ng d©n chñ - x· héi V−¬ng quèc Ba-lan vµ LÝt-va tæ chøc. Tßa ¸n nµy ®· ra quyÕt ®Þnh khai trõ Ra-®Õch ra khái hµng ngò §¶ng d©n chñ - x· héi Ba-lan vµ LÝt-va.

Vµo ®Çu th¸ng ChÝn 1913, ë Pa-ri, theo s¸ng kiÕn cña Ban th−êng trùc çc chi bé n−íc ngoµi cña §¶ng d©n chñ - x· héi Ba-lan vµ LÝt-va (ph¸i "r«-d¬-la-mèp") ®· thµnh lËp mét ñy ban ®Ó xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh cña tßa ¸n. Lª-nin ®· ñng hé viÖc xÐt l¹i sù viÖc cña C. Ra-®Õch. Ng−êi cho r»ng viÖc Ban l·nh ®¹o trung −¬ng buéc téi Ra-®Õch lµ cã quan hÖ víi cuéc ®Êu tranh gay g¾t mµ khi ®ã Ban l·nh ®¹o trung −¬ng tiÕn hµnh ®Ó chèng l¹i ph¸i "r«-d¬-la-mèp". ñy ban ®· lµm viÖc trong 5 th¸ng vµ ®· ®i ®Õn kÕt luËn r»ng kh«ng cã lý do g× ®Ó ®−a C. Ra-®Õch ra tßa ¸n ®¶ng vµ ®Ó khai trõ «ng ra khái ®¶ng, vµ ®· ®Ò nghÞ tiÕp tôc coi Ra-®Õch lµ ®¶ng viªn cña §¶ng d©n chñ - x· héi V−¬ng quèc Ba-lan vµ LÝt-va vµ cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. ― 466.

577 §©y lµ nãi ®Õn cuèn s¸ch máng cña L. M¸c-tèp "Nh÷ng vÞ cøu tinh hay lµ nh÷ng kÎ ph¸ ho¹i? (Ai ®· ph¸ ho¹i vµ ®· ph¸ ho¹i nh− thÕ nµo §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga)". Pa-ri, 1911. ― 466.

578 Cã ý nãi ®Õn nghÞ quyÕt "T×nh h×nh trong ®¶ng" ®· ®−îc th«ng qua t¹i héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga håi th¸ng Giªng 1910 (xem "§¶ng céng s¶n Liªn-x« qua çc nghÞ quyÕt vµ quyÕt ®Þnh cña çc ®¹i héi, héi nghÞ ®¹i biÓu vµ héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng", ph. I, 1954, tr. 234 - 236). ― 466.

579 Cã ý nãi ®Õn viÖc ®−a vµo Bé phËn ë n−íc ngoµi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga: I-a. T−-sca ― ng−êi cña §¶ng d©n chñ - x· héi Ba-lan, M. Li-be ― ng−êi cña

Chó thÝch

879

ph¸i Bun, vµ Sv¸c-tx¬ (I-u. £-li-¸t) ― ng−êi cña §¶ng d©n chñ - x· héi L¸t-vi-a. ― 469.

580 §©y cã ý nãi ®Õn nghÞ quyÕt "VÒ chñ nghÜa thñ tiªu vµ vÒ nhãm nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa thñ tiªu" ®−îc th«ng qua t¹i Héi nghÞ VI toµn Nga (héi nghÞ Pra-ha) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 21, tr. 150 - 152). ― 470.

581 §©y lµ nãi vÒ Héi nghÞ VI toµn Nga (héi nghÞ Pra-ha) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga häp vµo ngµy 5 - 17 (18 - 30) th¸ng Giªng 1912.

Còng xem chó thÝch 563. ― 471. 582 Bµi b¸o nµy lµ ®Ó tr¶ lêi bµi ®¨ng trªn b¸o "Leipziger Volkszeitung"

cña §¶ng d©n chñ - x· héi §øc, sè ra ngµy 28 th¸ng ChÝn 1912, viÕt vÒ héi nghÞ cña nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa thñ tiªu häp ë Viªn vµo th¸ng T¸m 1912, t¹i héi nghÞ nµy ®· h×nh thµnh mét khèi chèng ®¶ng (çi gäi lµ khèi th¸ng T¸m). Bµi b¸o ®· ®−a nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi §øc vµo chç lÇm lÉn, ®· xuyªn t¹c thùc chÊt cña héi nghÞ, ®· bªnh che bän theo chñ nghÜa thñ tiªu.

Bµi b¸o nµy do V. I. Lª-nin viÕt, d−íi ký tªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, ®· ®−îc ®¨ng trªn b¸o "Leipziger Volkszeitung", sè 235, ngµy 9 th¸ng M−êi 1912. Ngay sau ®ã V. I. Lª-nin ®· göi bµi b¸o ®ã cho bÝ th− Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa lµ C. Huy-xman. Lª-nin viÕt cho Huy-xman nh− sau: bµi b¸o nãi trªn "sÏ lµm cho anh hiÓu vÒ cuéc héi nghÞ ®ã cña phong trµo d©n chñ - x· héi gi¶ hiÖu" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 48, v¨n kiÖn 76). ― 472.

583 "Çc nhãm s¸ng lËp gåm nh÷ng nhµ ho¹t ®éng d©n chñ - x· héi cña phong trµo c«ng nh©n c«ng khai" do bän men-sª-vÝch theo chñ nghÜa thñ tiªu lËp ra tõ cuèi n¨m 1910 ®Ó ®èi lËp víi çc tæ chøc ®¶ng bÊt hîp ph¸p. §ã lµ nh÷ng nhãm nhá Ýt ng−êi cña trÝ thøc kh«ng cã liªn hÖ víi giai cÊp c«ng nh©n. ― 472.

584 §©y cã ý nãi çc c¬ quan hîp ph¸p cña bän men-sª-vÝch theo chñ nghÜa thñ tiªu: t¹p chÝ "B×nh minh cña chóng ta" xuÊt b¶n ë Pª-tÐc-bua trong nh÷ng n¨m 1910 - 1914 vµ b¸o "TiÕng nãi Nª-va" xuÊt b¶n trong thêi gian th¸ng N¨m - th¸ng T¸m 1912. ― 473.

Chó thÝch

880

585 V. I. Lª-nin muèn nãi ®Õn Héi nghÞ VI toµn Nga (héi nghÞ Pra-ha) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga häp tõ ngµy 5 ®Õn 17 (18 - 30) th¸ng Giªng 1912. ― 473.

586 Ph¸i Bun ("Tæng héi c«ng nh©n Do-th¸i ë LÝt-va, Ba-lan vµ Nga") chñ yÕu tËp hîp nh÷ng phÇn tö nöa v« s¶n trong nh÷ng ng−êi thñ c«ng Do-th¸i ë çc tØnh miÒn T©y n−íc Nga. Trong néi bé §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, ph¸i Bun th−êng xuyªn ñng hé çnh c¬ héi chñ nghÜa trong ®¶ng ("ph¸i kinh tÕ", nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch, nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa thñ tiªu), ®· ®Êu tranh chèng nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch vµ chñ nghÜa b«n-sª-vÝch. ― 473.

587 Nhãm "TiÕn lªn" ― nhãm chèng ®¶ng gåm bän theo chñ nghÜa triÖu håi, bän tèi hËu th− vµ bän t¹o thÇn; nã ra ®êi vµo th¸ng Ch¹p 1909 do s¸ng kiÕn cña A. B«-g®a-nèp vµ G. A-lÕch-xin-xki. (Chi tiÕt h¬n vÒ nhãm "TiÕn lªn", xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 19, chó thÝch 90.) ―473.

588 "Tia s¸ng" ― tê b¸o hîp ph¸p ra hµng ngµy cña bän men-sª-vÝch theo chñ nghÜa thñ tiªu, xuÊt b¶n ë Pª-tÐc-bua tõ ngµy 16 (29) th¸ng ChÝn 1912 ®Õn ngµy 5 (18) th¸ng B¶y 1913. ― 474.

589 B¸o ço cña V. I. Lª-nin göi Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa vÒ "Cuéc bÇu cö vµo ViÖn §u-ma IV" ®· ®−îc ®¨ng trªn b¸o "Le Peuple", sè 325, ngµy 20 th¸ng M−êi mét 1912. B¶n b¸o ço cã kÌm theo lêi nãi ®Çu cña ban biªn tËp: "C«ng d©n Lª-nin, ®¹i biÓu Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa, ®· göi cho ban th− ký (cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa ― BT.) b¶n b¸o ço sau ®©y nãi vÒ nh÷ng kÕt qu¶ ®· thu ®−îc trong çc cuéc bÇu cö míi ë Nga".

N¨m 1963 b¶n b¸o ço cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc in l¹i trong cuèn s¸ch nhan ®Ò lµ "Correspondance entre LÐnine et Camille Huysmans. 1905 - 1914". Paris. ― 475.

590 Ngµy 3 (16) th¸ng S¸u 1907, ®· ban hµnh tuyªn ng«n cña Nga hoµng vÒ viÖc gi¶i t¸n §u-ma nhµ n−íc II vµ söa ®æi luËt bÇu cö vµo §u-ma. ― 475.

591 "Chambre introuvable" (mét viÖn cã mét kh«ng hai, kh«ng so s¸nh ®−îc) ― ®ã lµ tªn mµ Lu-i XVIII ®· dïng ®Ó gäi h¹ nghÞ viÖn ph¶n

Chó thÝch

881

çch m¹ng Ph¸p, cùc kú ph¶n ®éng xÐt theo thµnh phÇn cña nã, ®· ®−îc bÇu ra sau khi phôc h−ng dßng Buèc-b«ng vµo th¸ng T¸m 1815. ― 476.

592 C¬ quan xuÊt b¶n s¸ch hîp ph¸p cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch "Sãng vç" ®−îc thµnh lËp ë Pª-tÐc-bua vµo ®Çu n¨m 1913 vµ ho¹t ®éng d−íi sù l·nh ®¹o cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng. Nhµ xuÊt b¶n "Sãng vç" ®· b×nh luËn vÒ nhiÒu vÊn ®Ò cña phong trµo c«ng nh©n. Nhµ xuÊt b¶n ra ®êi vµo thêi kú cã çi gäi lµ "chiÕn dÞch b¶o hiÓm", ®· xuÊt b¶n nhiÒu s¸ch vÒ çc vÊn ®Ò b¶o hiÓm x· héi cña c«ng nh©n. VÒ sau, theo chØ thÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng, nhµ xuÊt b¶n chó ý nhiÒu ®Õn viÖc ph¸t hµnh nh÷ng cuèn s¸ch máng phæ th«ng mang tÝnh chÊt tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng xoay quanh çc vÊn ®Ò x· héi, chÝnh trÞ vµ x©y dùng ®¶ng. Vµo ®Çu cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa thÕ giíi, do chÝnh phñ Nga hoµng t¨ng c−êng truy n· b¸o chÝ c«ng nh©n, nhµ xuÊt b¶n "Sãng vç" ®· buéc ph¶i ®×nh chØ ho¹t ®éng vµ cho m·i ®Õn th¸ng Ba 1917 nã míi ho¹t ®éng trë l¹i. N¨m 1918, nhµ xuÊt b¶n "Sãng vç" ®· s¸t nhËp vµo nhµ xuÊt b¶n "Ng−êi céng s¶n", ®−îc thµnh lËp trªn c¬ së hîp nhÊt nhiÒu nhµ xuÊt b¶n ("Lµn sãng", "§êi sèng vµ tri thøc" vµ nhiÒu nhµ xuÊt b¶n kh¸c). ― 479.

593 §©y lµ nãi vÒ B. G. §an-xki (C. A. C«-ma-rèp-xki). N¨m 1911, §an-xki gia nhËp §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, ®· hîp t¸c trong b¸o "Ng«i sao" vµ b¸o "Sù thËt", tham gia cuéc vËn ®éng b¶o hiÓm; trong nh÷ng n¨m 1913 - 1914 ®· tham gia ban biªn tËp t¹p chÝ cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch "VÊn ®Ò b¶o hiÓm". Nh»m môc ®Ých b«i nhä nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch, bän theo chñ nghÜa thñ tiªu ®· vu khèng §an-xki r»ng «ng tham gia b¸o chÝ t− s¶n. Mét ñy ban cña ®¶ng gåm ®¹i biÓu cña ban biªn tËp b¸o "V× ch©n lý", çc t¹p chÝ "Häc vÊn" vµ "VÊn ®Ò b¶o hiÓm", cña ®¶ng ®oµn c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga trong §u-ma nhµ n−íc, cña nhµ xuÊt b¶n "Sãng vç", sau khi ®iÒu tra sù viÖc nµy, ®· x¸c nhËn r»ng kÓ tõ khi §an-xki tham gia hµng ngò ®¶ng b«n-sª-vÝch, «ng ®· ®×nh chØ ho¹t ®éng trong b¸o chÝ t− s¶n, vµ v× thÕ ñy ban nµy ®· thõa nhËn «ng lµ ®¶ng viªn trung thùc cña ®¶ng, cßn nh÷ng lêi buéc téi cña bän theo chñ nghÜa thñ tiªu th× chØ lµ nh÷ng lêi vu khèng.

VÒ sau nµy, trong b¶n b¸o ço cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga t¹i héi nghÞ Bruy-xen, V. I. Lª-nin còng ®· viÕt vÒ chiÕn dÞch cña bän theo chñ nghÜa thñ tiªu vu

Chó thÝch

882

khèng §an-xki (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 25, tr. 393 - 394). ― 480.

594 §©y lµ nãi bµi b¸o cña M. TsÐc-n«-ma-dèp (Phi-rin) nhan ®Ò "Tr¶ lêi §. C«n-txèp" ®¨ng trªn b¸o "V× ch©n lý", sè 42, ra ngµy 23 th¸ng M−êi mét 1913. Bµi b¸o nµy viÕt ®Ó tr¶ lêi bµi b¸o cña tªn men-sª-vÝch C«n-txèp (B. Ghin-d¬-bua) nhan ®Ò lµ "Bøc th− ngá göi M. Phi-rin" ®¨ng trªn "B¸o c«ng nh©n míi", sè 87, ngµy 20 th¸ng M−êi mét 1913. Sau khi tham gia chiÕn dÞch vu khèng nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch nh©n vô §an-xki (xem chó thÝch tr−íc), C«n-txèp ®· buéc téi TsÐc-n«-ma-dèp lµ dèi tr¸ vµ vu khèng, v× TsÐc-n«-ma-dèp ®· tuyªn bè r»ng trong khi lµm viÖc ë héi ®ång ®¹i héi çc nhµ c«ng nghiÖp dÇu má ë Ba-cu, b¶n th©n C«n-txèp ®· ®ãng ë ®ã mét vai trß mµ §an-xki ®· ®ãng, nghÜa lµ vai trß con thß lß hai mÆt vÒ ph−¬ng diÖn chÝnh trÞ nh− "B¸o c«ng nh©n míi" ®· lªn ¸n. Trong "Tr¶ lêi §. C«n-txèp" ― bøc th− ®−îc më ®Çu b»ng mÊy tõ "§ång chÝ kÝnh mÕn" ―, TsÐc-n«-ma-dèp, sau khi nãi lµ "hÕt søc khæ t©m" ®äc "Bøc th− ngá göi M. Phi-rin", ®· bªnh vùc lËp tr−êng cña m×nh vµ luËn chiÕn chèng C«n-txèp.

V¨n kiÖn nµy cña Lª-nin lµ nh÷ng ®iÒu Lª-nin ghi bªn c¹nh th− cña L. B. Ca-mª-nÐp göi ban biªn tËp b¸o "V× ch©n lý". ― 481.

595 Héi nghÞ x· héi chñ nghÜa quèc tÕ lÇn thø nhÊt ë Xim-mÐc-van (Thôy-sÜ) häp tõ ngµy 5 ®Õn 8 th¸ng ChÝn 1915.

Tham gia héi nghÞ cã 38 ®¹i biÓu cña 11 n−íc ch©u ¢u. §a sè çc ®¹i biÓu ®Òu ®øng trªn lËp tr−êng ph¸i gi÷a. Héi nghÞ ®· th¶o luËn nh÷ng vÊn ®Ò sau ®©y: 1) çc b¶n b¸o ço cña ®¹i biÓu çc n−íc, 2) mét b¶n tuyªn bè chung cña çc ®¹i biÓu §øc vµ Ph¸p, 3) ®Ò nghÞ cña ph¸i t¶ Xim-mÐc-van vÒ th«ng qua mét nghÞ quyÕt cã tÝnh nguyªn t¾c, 4) th«ng qua tuyªn ng«n, 5) bÇu cö vµo ñy ban x· héi chñ nghÜa quèc tÕ (I. S. K.), 6) th«ng qua nghÞ quyÕt ®ång t×nh víi nh÷ng n¹n nh©n cña chiÕn tranh vµ nh÷ng ng−êi bÞ h·m h¹i.

V. I. Lª-nin ®· tÝch cùc tham gia c«ng viÖc cña héi nghÞ: ®äc nhiÒu bµi diÔn v¨n, trao ®æi th− víi çc ®¹i biÓu trong thêi gian çc phiªn häp, chuyÖn trß víi hä vµo nh÷ng lóc gi¶i lao. Ngay tõ khi ®¹i héi ch−a häp, Ng−êi ®· tiÕn hµnh c«ng t¸c chuÈn bÞ réng lín nh»m ®oµn kÕt ph¸i t¶ chèng l¹i bän x· héi - s«-vanh vµ bän ph¸i gi÷a. Tr−íc h«m khai m¹c héi nghÞ Xim-mÐc-van (gi÷a ngµy 2 vµ 4 th¸ng ChÝn) ®· cã mét cuéc héi nghÞ cña çc ®¹i biÓu Nga vµ Ba-lan ®Ó th¶o luËn "Dù th¶o nghÞ quyÕt cña ph¸i t¶ Xim-mÐc-van" do

Chó thÝch

883

Lª-nin viÕt, vµ mét dù th¶o nghÞ quyÕt do C. Ra-®Õch ®Ò nghÞ vµ ®· bÞ Lª-nin phª ph¸n tr−íc khi cã cuéc häp nµy. Sau khi th¶o luËn, ng−êi ta ®· quyÕt ®Þnh tr×nh héi nghÞ Xim-mÐc-van b¶n dù th¶o cña Ra-®Õch ®· ®−îc söa ch÷a trªn c¬ së nh÷ng ý kiÕn cña Lª-nin. B¶n dù th¶o nghÞ quyÕt vµ b¶n tuyªn ng«n do Lª-nin viÕt, ®· lªn ¸n chñ nghÜa x· héi - s«-vanh vµ chñ nghÜa ph¸i gi÷a, ®· ®Æt vÊn ®Ò døt kho¸t b¸c bá khÈu hiÖu "b¶o vÖ tæ quèc" trong chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa vµ khÈu hiÖu "hßa b×nh trong n−íc", ®ång thêi còng ®Ò ra vÊn ®Ò tuyªn truyÒn cho çc hµnh ®éng çch m¹ng.

§a sè trong héi nghÞ ®· cù tuyÖt dù th¶o nghÞ quyÕt do ph¸i t¶ ®−a ra nãi vÒ chiÕn tranh vµ nh÷ng nhiÖm vô cña phong trµo d©n chñ - x· héi còng nh− b¶n dù th¶o tuyªn ng«n. Nh−ng nhê sù cè g¾ng kiªn tr× cña Lª-nin, ng−êi ta ®· ghi vµo trong lêi kªu gäi "Göi nh÷ng ng−êi v« s¶n ch©u ¢u" ®−îc héi nghÞ chÊp nhËn mét lo¹t luËn ®iÓm c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c çch m¹ng.

"Dù th¶o nghÞ quyÕt cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi ph¸i t¶ t¹i Héi nghÞ x· héi chñ nghÜa quèc tÕ lÇn thø nhÊt" do Lª-nin viÕt, ®· ®−îc c«ng bè trong tËp 26 cña lÇn xuÊt b¶n nµy (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 26, tr. 282 - 285); nh÷ng v¨n kiÖn "§Ò c−¬ng b¸o ço t¹i cuéc häp nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi çnh t¶", "§Ò c−¬ng bµi nãi t¹i héi nghÞ Xim-mÐc-van", "Bæ sung b¶n tuyªn bè cña ph¸i t¶ Xim-mÐc-van" vµ çc bµi b¸o "B−íc ®Çu tiªn", "Nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt çch m¹ng t¹i héi nghÞ x· héi chñ nghÜa quèc tÕ ngµy 5 - 8 th¸ng ChÝn 1915", trong ®ã V. I. Lª-nin ®¸nh gi¸ héi nghÞ Xim-mÐc-van, ®· ®−îc ®−a vµo t. 27 (tr. 429 - 430, 431 - 432, 433, 37 - 42 vµ 43 - 47); còng xem "§Ò c−¬ng bµi b¸o vÒ héi nghÞ Xim-mÐc-van" ®−îc c«ng bè trong tËp nµy (tr. 589 - 590).

Nh÷ng biªn b¶n çc héi nghÞ Xim-mÐc-van vµ Ki-en-tan dïng lµm tµi liÖu gèc cho viÖc in trong tËp nµy nh÷ng bµi ph¸t biÓu cña V. I. Lª-nin t¹i nh÷ng cuéc héi nghÞ nµy ®Òu do ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x« nhËn ®−îc cña ViÖn nghiªn cøu lÞch sö x· héi quèc tÕ ë Am-xtÐc-®am vµo n¨m 1964. ― 481,

596 Trong khi th¶o luËn dù th¶o tuyªn ng«n vµ dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ chiÕn tranh vµ nh÷ng nhiÖm vô cña phong trµo d©n chñ - x· héi do C. Ra-®Õch, nh©n danh ph¸i t¶ Xim-mÐc-van ®−a ra, t¹i héi nghÞ ®· næ ra cuéc ®Êu tranh gay g¾t gi÷a nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa quèc tÕ çch m¹ng ®øng ®Çu lµ V. I. Lª-nin vµ ®a sè theo Cau-xky trong héi nghÞ, ®øng ®Çu lµ ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi §øc G. Lª-®ª-bua. Trong khi lªn tiÕng ph¶n ®èi nh÷ng v¨n kiÖn Êy, Lª-®ª-bua vµ

Chó thÝch

884

ng−êi d©n chñ - x· héi Thôy-sÜ R. Grim ®· tuyªn bè r»ng, tuy cã ®−a ra ®−îc nh÷ng yªu cÇu cô thÓ cho hµnh ®éng çch m¹ng, b¶n dù th¶o tuyªn ng«n vµ dù th¶o nghÞ quyÕt do ph¸i t¶ ®Ò nghÞ ph¬i bµy ra nh÷ng biÖn ph¸p s¸ch l−îc cña phong trµo d©n chñ - x· héi çch m¹ng tr−íc mÆt ®èi ph−¬ng. Hä cho r»ng ë nh÷ng n−íc tham chiÕn, nh÷ng ng−êi ®· ký tªn vµo vµ ®ang tuyªn truyÒn cho nh÷ng v¨n kiÖn nµy, cã thÓ bÞ ®µn ¸p. ― 481.

597 Cã thÓ ®©y lµ nãi vÒ "Tuyªn ng«n cña §¶ng céng s¶n" ― xem C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø hai, t. 4, tr. 419 - 459. ― 482.

598 Ph¸i diÔn ®µn ― nh÷ng ®¶ng viªn cña §¶ng d©n chñ - x· héi Hµ-lan, c¬ quan ng«n luËn cña ®¶ng nµy lµ b¸o "DiÔn ®µn". Çc l·nh tô cña ph¸i diÔn ®µn lµ §. Vanh-cèp, G. Goãc-t¬, A. Pan-nª-cóc, G. R«-l¨ng - H«n-xt¬. Ph¸i diÔn ®µn kh«ng ph¶i lµ mét ®¶ng çch m¹ng triÖt ®Ó, nh−ng lµ çnh t¶ trong phong trµo c«ng nh©n Hµ-lan vµ trong nh÷ng n¨m chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa thÕ giíi (1914 - 1918), ®· ®øng trªn nh÷ng lËp tr−êng vÒ c¬ b¶n lµ quèc tÕ chñ nghÜa. N¨m 1918, ph¸i diÔn ®µn ®· tæ chøc ra §¶ng céng s¶n Hµ-lan. ― 482.

599 V. I. Lª-nin muèn nãi ®Õn bøc th− cña C. LiÕp-nÕch ngµy 2 th¸ng ChÝn 1915 göi cho héi nghÞ x· héi chñ nghÜa quèc tÕ ë Xim-mÐc-van. LiÕp-nÕch ®· kh«ng thÓ tham gia Héi nghÞ nµy v× vµo ®Çu n¨m 1915 «ng ®· bÞ ®éng viªn vµo qu©n ®éi §øc. Trong bøc th− cña m×nh, «ng ph¶n ®èi "hßa b×nh trong n−íc" vµ ®· kªu gäi lµm néi chiÕn chèng giai cÊp t− s¶n, kªu gäi ®oµn kÕt quèc tÕ gi÷a nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa thuéc tÊt c¶ çc n−íc ®ang tham chiÕn, kªu gäi ®Êu tranh chèng chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa vµ ®o¹n tuyÖt víi bän x· héi - s«-vanh. ― 483.

600 Trong mét bµi ph¸t biÓu cña m×nh, ®¹i biÓu §¶ng x· héi chñ nghÜa ý §. Xe-ra-ti ®· tuyªn bè r»ng nghÞ quyÕt vÒ chiÕn tranh vµ vÒ nh÷ng nhiÖm vô cña phong trµo d©n chñ - x· héi do ph¸i t¶ ®−a ra ― hoÆc lµ qu¸ sím hoÆc ®· bÞ muén råi, bëi v× chiÕn tranh ®· b¾t ®Çu, nh−ng kh«ng thÓ ng¨n c¶n ®−îc sù bïng næ cña chiÕn tranh n÷a. ― 483.

601 "L'HumanitÐ" ("Nh©n ®¹o") ― tê b¸o ra hµng ngµy, do G. Gi«-re-x¬ thµnh lËp n¨m 1904 nh− lµ c¬ quan ng«n luËn cña §¶ng x· héi chñ

Chó thÝch

885

nghÜa Ph¸p. Trong nh÷ng n¨m chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, tê b¸o n»m trong tay çnh cùc h÷u cña §¶ng x· héi chñ nghÜa Ph¸p.

Tõ th¸ng Ch¹p 1920, sau khi §¶ng x· héi chñ nghÜa Ph¸p bÞ ph©n liÖt vµ §¶ng céng s¶n Ph¸p ra ®êi, tê b¸o ®· trë thµnh c¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cña §¶ng céng s¶n Ph¸p. ― 483.

602 Héi nghÞ x· héi chñ nghÜa quèc tÕ lÇn thø hai häp tõ 24 ®Õn 30 th¸ng T− 1916 ë Ki-en-tan (Thôy-sÜ).

Tham dù héi nghÞ cã 43 ®¹i biÓu thuéc 10 n−íc. Héi nghÞ ®· th¶o luËn nh÷ng vÊn ®Ò sau ®©y: 1) ®Êu tranh ®Ó kÕt thóc chiÕn tranh, 2) th¸i ®é cña giai cÊp v« s¶n ®èi víi çc vÊn ®Ò cña hßa b×nh, 3) c«ng t¸c cæ ®éng vµ tuyªn truyÒn, 4) ho¹t ®éng nghÞ tr−êng, 5) cuéc ®Êu tranh cña quÇn chóng, 6) viÖc triÖu tËp Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa.

Nhê cã ho¹t ®éng cña V. I. Lª-nin, cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch tiÕn hµnh tr−íc khi héi nghÞ häp, t¹i héi nghÞ nµy ph¸i t¶ ®· m¹nh h¬n so víi t¹i héi nghÞ Xim-mÐc-van. Ph¸i t¶ Xim-mÐc-van ®· so¹n th¶o vµ tr×nh héi nghÞ b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò hßa b×nh, dù th¶o nµy bao gåm nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n cña Lª-nin. MÆc dï héi nghÞ Ki-en-tan kh«ng chÊp nhËn nh÷ng khÈu hiÖu cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch biÕn chiÕn tranh ®Õ quèc thµnh néi chiÕn, lµm thÊt b¹i çc chÝnh phñ ®Õ quèc chñ nghÜa "cña m×nh" trong chiÕn tranh, thµnh lËp Quèc tÕ III, nh−ng dï sao héi nghÞ còng ®· gãp phÇn chän läc vµ ®oµn kÕt nh÷ng phÇn tö quèc tÕ chñ nghÜa. Lª-nin ®· gäi héi nghÞ Ki-en-ta lµ mét b−íc tiÕn.

V. I. Lª-nin ®· viÕt "Dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ viÖc triÖu tËp héi nghÞ x· héi chñ nghÜa lÇn thø hai", "ý kiÕn vÒ héi nghÞ ngµy 24 th¸ng T− 1916. §Ò nghÞ cña mét ®oµn ®¹i biÓu", "§Ò ¸n cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga t¹i Héi nghÞ x· héi chñ nghÜa lÇn thø hai" ― xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 27, tr. 228, 229 - 230, 282 - 293). ― 484.

603 Ngµy 27 vµ 28 th¸ng T− 1916, t¹i héi nghÞ Ki-en-tan ®· bïng næ mét cuéc luËn chiÕn gay g¾t chung quanh vÊn ®Ò th¸i ®é ®èi víi viÖc triÖu tËp Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa. Bé phËn theo Cau-xky trong héi nghÞ ®· ®Ò ra mét sè b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt, mµ luËn ®iÓm chung lµ thõa nhËn sù cÇn thiÕt cña viÖc triÖu tËp Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa. Nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i t¶ Xim-mÐc-van ®øng ®Çu lµ V. I. Lª-nin, ®· ph¶n ®èi ®iÒu ®ã. D−íi ¸p lùc cña ph¸i t¶, çc ®¹i biÓu ph¸i h÷u ®· buéc ph¶i ñng hé mét dù th¶o nghÞ quyÕt cã tÝnh chÊt tháa hiÖp do mét tiÓu ban so¹n th¶o. NghÞ quyÕt ®· kÞch

Chó thÝch

886

liÖt phª ph¸n Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa, ®· ®ßi çch chøc Ban chÊp hµnh cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa vµ khai trõ ra khái çc ®¶ng nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa ®ang gi÷ chøc bé tr−ëng. Nh−ng nghÞ quyÕt l¹i kh«ng ghi nhËn luËn ®Ò vÒ viÖc ®o¹n tuyÖt ngay lËp tøc víi Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa vµ vÒ viÖc thµnh lËp Quèc tÕ míi, vµ ng−îc l¹i, trao cho çc chi bé d©n téc tham gia khèi liªn hiÖp Xim-mÐc-van, quyÒn ®ßi triÖu tËp Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa. ― 484.

604 Cã ý nãi ®Õn héi nghÞ liªn tÞch gi÷a nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa ý vµ nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa Thôy-sÜ häp ngµy 27 th¸ng ChÝn 1914 ë Lu-ga-n« (Thôy-sÜ). §ã lµ héi nghÞ ®Çu tiªn cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa trong thêi kú chiÕn tranh, lµ mét cè g¾ng ®Ó lËp l¹i çc mèi liªn hÖ quèc tÕ. (Chi tiÕt h¬n vÒ héi nghÞ, xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 26, chó thÝch 27.). ― 484.

605 Trong bµi ph¸t biÓu cña m×nh, I-u. O. M¸c-tèp ®· ®Ò nghÞ chuyÓn çc dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ viÖc triÖu tËp Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa cho mét tiÓu ban ®Ó so¹n ra mét b¶n nghÞ quyÕt cã tÝnh chÊt tháa hiÖp. ― 485.

606 "Dù th¶o s¾c lÖnh tr−ng thu trang phôc Êm cho binh sÜ ngoµi mÆt trËn" ®· ®−îc th¶o luËn vµ th«ng qua t¹i phiªn häp ngµy 8 (21) th¸ng M−êi mét 1917 cña X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ Pª-t¬-r«-gr¸t. B¶n bæ sung cña V. I. Lª-nin cã quan hÖ ®Õn viÖc tr−ng thu trang phôc Êm, ®· ®−îc ghi nhËn trong v¨n b¶n cuèi cïng cña s¾c lÖnh (xem "Sù thËt", sè 184, ngµy 22 (9) th¸ng M−êi mét 1917). Cßn vÒ vÊn ®Ò "tr−ng dông nhµ ë cña ng−êi giµu ®Ó gi¶m nhÑ khã kh¨n cña ng−êi nghÌo", th× c¨n cø theo nh÷ng ®Ò nghÞ cña Lª-nin, "Dù th¶o s¾c lÖnh vÒ viÖc chuyÓn gia ®×nh çc chiÕn sÜ Hång qu©n vµ c«ng nh©n thÊt nghiÖp vµo çc nhµ ë cña t− s¶n vµ vÒ viÖc quy ®Þnh tiªu chuÈn nhµ ë" ®· ®−îc so¹n th¶o vµ ®· ®−îc th«ng qua t¹i phiªn häp ngµy 1 th¸ng Ba 1918 cña X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t (xem b¸o "Tin tøc", sè 38, ngµy 2 th¸ng Ba 1918). ― 490.

607 §©y cã ý nãi ®Õn cuéc bÇu cö Quèc héi lËp hiÕn t¹i khu bÇu cö (thñ ®«) Pª-t¬-r«-gr¸t tõ ngµy 12 (25) ®Õn ngµy 14 (27) th¸ng M−êi mét 1917. Cuéc bÇu cö, mµ kÕt qu¶ s¬ bé ®· ®−îc c«ng bè ngµy 15 (28) th¸ng M−êi mét, cßn kÕt qu¶ cuèi cïng ®−îc c«ng bè vµo ngµy h«m

Chó thÝch

887

sau, ®· ®−a l¹i cho ®¶ng b«n-sª-vÝch 424 ngh×n phiÕu vµ 6 ghÕ trong Quèc héi lËp hiÕn (trong sè 12 ghÕ dµnh cho Pª-t¬-r«-gr¸t); bän d©n chñ - lËp hiÕn giµnh ®−îc 247 ngh×n phiÕu (4 ghÕ), bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng giµnh ®−îc 152 ngh×n phiÕu (2 ghÕ, trong ®ã cã 1 ghÕ lµ cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶). ― 490.

608 T¹i çc cuéc bÇu cö vµo çc §u-ma khu phè cña Pª-t¬-r«-gr¸t tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng N¨m - ®Çu th¸ng S¸u 1917, 20% cö tri ®· bá phiÕu cho danh s¸ch nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch. Trong cuéc bÇu cö vµo §u-ma thµnh phè Pª-t¬-r«-gr¸t ngµy 20 th¸ng T¸m (2 th¸ng ChÝn), nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· giµnh ®−îc 33% tæng sè phiÕu bÇu. Khi nãi vÒ nh÷ng cuéc bÇu cö th¸ng ChÝn, ch¾c lµ V. I. Lª-nin muèn nãi ®Õn cuéc bÇu cö vµo çc §u-ma khu phè ë M¸t-xc¬-va ngµy 24 th¸ng ChÝn (7 th¸ng M−êi) 1917, t¹i ®ã nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch giµnh ®−îc 51% tæng sè phiÕu. Lª-nin ®· chØ râ r»ng cuéc bá phiÕu nµy "nh×n chung, lµ mét trong nh÷ng triÖu chøng næi bËt nhÊt cña sù chuyÓn biÕn hÕt søc s©u s¾c ®ang diÔn ra trong t©m tr¹ng cña c¶ n−íc" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 34, tr. 367). ― 490.

609 B¶n dù th¶o nµy ®· ®−îc th«ng qua t¹i phiªn häp ngµy 19 th¸ng M−êi mét (2 th¸ng Ch¹p) 1917 cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. ― 491.

610 Sau khi t−íng Ma-ni-cèp-xki bÞ b¾t, bé tr−ëng Bé d©n ñy qu©n sù N. I. Pèt-v«i-xki vµ çc ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy qu©n sù B. V. Lª-gran, C. A. Mª-kh«-n«-sin vµ E. M. Xc¬-li-an-xki ®¶m nhiÖm viÖc ®iÒu khiÓn chung Bé chiÕn tranh.

Ngµy 30 th¸ng M−êi mét (13 th¸ng Ch¹p) Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· chÊp nhËn nghÞ quyÕt vÒ viÖc tr¶ l¹i tù do cho Ma-ni-cèp-xki vµ Ma-ru-sÐp-xki víi ®iÒu kiÖn lµ hä ph¶i ®−îc b¶o l·nh. ― 491.

611 Ngµy 25 th¸ng M−êi mét (8 th¸ng Ch¹p) 1917, trung ®oµn Tu-cum-xki sè 6 bé binh L¸t-vi-a ®· ®−îc ®iÒu tõ Van-ca vÒ Pª-t¬-r«-gr¸t, vµ ngµy 28 th¸ng M−êi mét (11 th¸ng Ch¹p) nã ®· nhËn nhiÖm vô ®ån tró b¶o vÖ ë çc khu cña çc l©u ®µi Xm«n-n−i vµ Ta-vrÝch. ― 492.

612 V. I. Lª-nin viÕt dù th¶o nµy nh©n khi th¶o luËn t¹i phiªn häp Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 27 th¸ng M−êi mét (10 th¸ng Ch¹p)

Chó thÝch

888

1917 b¶n ®Ò nghÞ cña Ng−êi vÒ tæ chøc "mét tiÓu ban ®Æc biÖt ®Ó thi hµnh chÝnh s¸ch x· héi chñ nghÜa trong çc lÜnh vùc tµi chÝnh vµ kinh tÕ". B¶n dù th¶o ®· ®−îc chÊp nhËn sau khi biªn tËp l¹i mét sè chç. T¹i phiªn häp nµy, Lª-nin còng ®· viÕt s¬ th¶o chØ thÞ cho tiÓu ban nµy ― "Nh÷ng vÊn ®Ò cña chÝnh s¸ch kinh tÕ" (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 35, tr. 146). ― 492.

613 Héi nghÞ ®Æc biÖt vÒ phßng thñ ®−îc triÖu tËp ngµy 17 (30) th¸ng T¸m 1915 "®Ó th¶o luËn vµ phèi hîp çc biÖn ph¸p phßng thñ ®Êt n−íc vµ ®Ó b¶o ®¶m cho qu©n ®éi vµ h¶i qu©n chiÕn cô vµ nh÷ng vËt liÖu trang bÞ kh¸c" ("Çc héi nghÞ ®Æc biÖt vµ çc ñy ban ®Æc biÖt thêi chiÕn", Pª-t¬-r«-gr¸t, 1917, tr. 7).

Ngµy 11 (24) th¸ng Ch¹p 1917, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ra quyÕt ®Þnh giao cho Héi nghÞ ®Æc biÖt vÒ phßng thñ "hñy bá çc ®¬n ®Æt hµng cho quèc phßng hoÆc thu hÑp nh÷ng ®¬n ®Æt hµng ®ã ®Õn møc b×nh th−êng cho phï hîp víi thêi b×nh vµ ®ång thêi bá lÖnh ®éng viªn çc nhµ m¸y vµ chuyÓn chóng sang s¶n xuÊt thêi b×nh" ("S¾c lÖnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt", t. I, M¸t-xc¬-va, 1957, tr. 214). ― 492.

614 B¶n dù th¶o ®−îc c«ng bè ë ®©y do V. I. Lª-nin viÕt nh©n khi Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy häp th¶o luËn vµo ngµy 13 (26) th¸ng Ch¹p 1917 b¶n b¸o ço cña trî lý bé tr−ëng Bé d©n ñy tµi chÝnh lµ §. P. B«-g«-lª-pèp vÒ nh÷ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña tiÓu ban hßa gi¶i do Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy chØ ®Þnh ngµy 11 (24) th¸ng Ch¹p ®Ó xem xÐt vÊn ®Ò çc thang l−¬ng cña viªn chøc çc c¬ quan chÝnh phñ; b¶n dù th¶o ®· ®−îc chÊp nhËn víi mét sè söa ch÷a vÒ mÆt biªn tËp. Trªn c¬ së b¶n nghÞ quyÕt ®· ®−îc th«ng qua, tÊt c¶ çc bé d©n ñy ®Òu nhËn ®−îc lÖnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy quy ®Þnh b¾t ®Çu tõ ngµy 1 (14) th¸ng M−êi mét 1917 møc l−¬ng míi, cao h¬n cho viªn chøc çc c¬ quan nhµ n−íc nh»m quan t©m ®Õn ®êi sèng vËt chÊt qu¸ khã kh¨n cña hä; çc bé tr−ëng d©n ñy ®−îc chØ thÞ lµ ph¶i tiÕn hµnh ngay lËp tøc nh÷ng sù söa ®æi cÇn thiÕt trong çc dù to¸n ng©n s¸ch l−¬ng n¨m 1918. ― 493.

615 §Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin vÒ thñ tôc ghi çc vÊn ®Ò vµo ch−¬ng tr×nh nghÞ sù çc phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, ®· ®−îc th¶o luËn t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 18 (31) th¸ng Ch¹p 1917; quyÕt ®Þnh sau ®©y ®· ®−îc th«ng qua: "ChuÈn y b¶n

Chó thÝch

889

chØ thÞ cña Lª-nin vµ ®Ò nghÞ cña Goãc-bu-nèp vÒ viÖc ®×nh chØ ghi çc vÊn ®Ò vµo ch−¬ng tr×nh nghÞ sù nöa tiÕng ®ång hå tr−íc khi b¾t ®Çu phiªn häp (theo thêi gian ®· ®−îc quy ®Þnh) vµ giao cho tÊt c¶ çc bé tr−ëng d©n ñy ph¶i chÊp hµnh ®iÒu ®ã sau khi hä ®· ký vµo çc v¨n b¶n nãi trªn" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 493.

616 V. I. Lª-nin ®· viÕt dù th¶o nµy nh©n khi th¶o luËn t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 19 th¸ng Ch¹p 1917 (ngµy 1 th¸ng Giªng 1918) lêi tuyªn bè cña chñ tÞch ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga Ph. E. §giÐc-gin-xki ph¶n ®èi nh÷ng hµnh ®éng cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ ― bé tr−ëng Bé d©n ñy t− ph¸p I. D. Stanh-bÐc vµ ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy t− ph¸p V. A. Ca-rª-lin.

Thùc chÊt cña vÊn ®Ò nh− sau. Tèi h«m tr−íc, vµo lóc phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®ang lµm viÖc, V. I. Lª-nin nhËn ®−îc b¸o ço nãi r»ng ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga ®· b¾t t¹i trô së Héi kinh tÕ tù do mét nhãm thµnh viªn cña "Liªn minh b¶o vÖ Quèc héi lËp hiÕn" ph¶n çch m¹ng, v× bän nµy tù tiÖn, bÊt chÊp s¾c lÖnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, m−u toan khai m¹c "phiªn häp" cña Quèc héi lËp hiÕn; Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· quyÕt ®Þnh t¹m gi÷ nh÷ng ng−êi bÞ b¾t cho ®Õn khi t×m hiÓu ®Çy ®ñ ç nh©n cña hä. Stanh-bÐc vµ Ca-rª-lin ®· ®Õn t¹i chç x¶y ra sù viÖc; nh−ng ®¸ng lÏ chÊp hµnh quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, hä ®· th¶ tÊt c¶ nh÷ng ng−êi bÞ b¾t vµ thËm chÝ ®· kh«ng th«ng b¸o cho ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga. Nh÷ng hµnh ®éng cña hä m©u thuÉn víi sù tháa thuËn gi÷a çc ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng b«n-sª-vÝch vµ §¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ vÒ viÖc thùc hiÖn mét ®−êng lèi chung trong Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, lµ vi ph¹m nghÜa vô thùc hiÖn chÝnh s¸ch x«-viÕt mµ nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ ®· chÊp nhËn khi tham gia Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy.

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· chuÈn y b¶n dù th¶o quyÕt ®Þnh do Lª-nin viÕt. ― 494.

617 §©y lµ nãi ®Õn ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga chèng bän ph¶n çch m¹ng vµ bän ph¸ ho¹i ngÇm, ñy ban ®iÒu tra trùc thuéc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ Pª-t¬-r«-gr¸t, ñy ban ®iÒu tra qu©n sù - hµng h¶i vµ ñy ban ®Êu tranh chèng n¹n ®Ëp ph¸ v× say r−îu. ― 494.

Chó thÝch

890

618 Dù th¶o nµy do V. I. Lª-nin viÕt nh©n viÖc Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga yªu cÇu chi cho Ban chÊp hµnh 2 triÖu róp ®Ó chuÈn bÞ vµ triÖu tËp §¹i héi III toµn Nga çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ vµ §¹i héi III toµn Nga çc X«-viÕt ®¹i biÓu n«ng d©n vµo th¸ng Giªng 1918. Phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 29 th¸ng Ch¹p 1917 (11 th¸ng Giªng 1918), ngoµi dù th¶o cña Lª-nin, còng ®· th¶o luËn çc dù th¶o nghÞ quyÕt do I-a. M. XvÐc-®lèp vµ V. V. ¤-b«-len-xki (N. ¤-xin-xki) ®Ò xuÊt. Phiªn häp ®· quyÕt ®Þnh xuÊt cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga sè tiÒn yªu cÇu "víi ®iÒu kiÖn lµ ph¶i tr×nh mét b¶n dù to¸n thu chi trong 3 th¸ng cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt vµo kho¶ng ngµy 20 th¸ng Giªng 1918" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 495.

619 Ngµy 11 (24) th¸ng Giªng 1918, theo ®Ò nghÞ cña bé tr−ëng Bé d©n ñy t− ph¸p I. D. Stanh-bÐc, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· quyÕt ®Þnh ®iÒu tra ho¹t ®éng cña ñy ban ®iÒu tra trùc thuéc X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t ― "v× ®· cã nh÷ng lêi chØ trÝch vµ buéc téi ñy ban nãi chung, mµ b»ng chøng cña nh÷ng lêi chØ trÝch vµ buéc téi ®ã th× kh«ng biÕt x¸c thùc ®Õn ®©u nÕu kh«ng thÈm tra cÈn thËn nh÷ng lêi chØ trÝch vµ buéc téi ®ã" ― vµ ®×nh chØ c«ng t¸c cña tÊt c¶ çc thµnh viªn cña ñy ban cho ®Õn khi nµo lµm s¸ng tá ®−îc kÕt qu¶ cña cuéc ®iÒu tra ("S¾c lÖnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt", t. I, M¸t-xc¬-va, 1957, tr. 340). Ngµy 14 (27) th¸ng Giªng, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, sau khi xem xÐt lêi tuyªn bè cña çc chñ tÞch ñy ban ®iÒu tra M. I-u. C«-d¬-lèp-xki vµ P. A. Cra-xi-cèp yªu cÇu Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy xem xÐt l¹i nghÞ quyÕt cña m×nh, ®· yªu cÇu ñy ban kiÓm tra do m×nh lËp ra, trong thêi h¹n 48 tiÕng ®ång hå, ph¶i ®Ö tr×nh nh÷ng kÕt qu¶ cña cuéc ®iÒu tra, ®ång thêi ®· quyÕt ®Þnh hái Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ vÒ nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-t¬-r«-gr¸t cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ vÒ viÖc hä kh«ng cho ®¹i biÓu cña hä tham gia vµo ñy ban ®iÒu tra. V. I. Lª-nin ®· viÕt th− chÊt vÊn nµy c¨n cø theo nghÞ quyÕt ®ã.

ñy ban, sau khi thÈm tra ho¹t ®éng cña ñy ban ®iÒu tra, ®· lµm nh÷ng b¶n b¸o ço, çc b¶n b¸o ço nµy ®· ®−îc ®−a ra th¶o luËn t¹i çc phiªn häp Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 17 (30) th¸ng Giªng, ngµy 21 th¸ng Giªng (3 th¸ng Hai) vµ 26 th¸ng Hai 1918. Ngµy 21 th¸ng Giªng (3 th¸ng Hai), Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· chÊp nhËn b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt do Lª-nin viÕt (xem tr. 498);

Chó thÝch

891

ngµy 26 th¸ng Hai Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy x¸c nhËn r»ng "tÊt c¶ nh÷ng lêi buéc téi çc nhµ l·nh ®¹o cã träng tr¸ch cña ñy ban ®iÒu tra lµ ®· ¨n hèi lé vµ ®· ph¹m nh÷ng téi lçi hoÆc nh÷ng hµnh vi ®åi b¹i kh¸c, lµ kh«ng dùa trªn bÊt kú mét c¬ së nµo c¶", vµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· quyÕt ®Þnh coi viÖc ®iÒu tra ho¹t ®éng cña ñy ban ®iÒu tra lµ ®· kÕt thóc vµ ra lÖnh cho nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o ñy ban Cra-xi-cèp, C«-d¬-lèp-xki, Lin-®ª-man. Mi-tx¬-ghen-le vµ R«-din trë l¹i çc chøc vô cò ("S¾c lÖnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt", t. I, M¸t-xc¬-va, 1957, tr. 499; còng xem tËp nµy, tr. 504). ― 495.

620 Dù th¶o nµy do V. I. Lª-nin viÕt vµ ngµy 15 (28) th¸ng Giªng 1918, ®· ®−îc phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy phª chuÈn. ― 496.

621 §©y lµ nãi ®Õn lêi chó thÝch kÌm theo § 51 cña "§iÒu lÖnh vÒ d©n chñ hãa h¹m ®éi" ®−îc lÖnh cña Héi ®ång hµng h¶i tèi cao phª chuÈn ngµy 8 (21) th¸ng Giªng 1918; lÖnh ®ã nãi r»ng "mäi chØ thÞ cña çc c¬ quan trung −¬ng, bÊt kÓ lµ cña ngµnh hµng h¶i hoÆc lµ cña çc c¬ quan toµn quèc, còng nh− çc nghÞ quyÕt cña bÊt kú ñy ban nµo... chØ cã thÓ ®−îc thùc hiÖn trong h¹m ®éi hoÆc trong ®éi tµu ch¹y biÓn nÕu nh÷ng v¨n b¶n Êy ®−îc ñy ban hµng h¶i trung −¬ng chÊp nhËn..." (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 496.

622 V. I. Lª-nin viÕt çc dù th¶o c«ng bè ë ®©y khi phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµo ngµy 16 (29) th¸ng Giªng 1918 th¶o luËn b¸o ço cña ®oµn chñ tÞch §¹i héi l−¬ng thùc toµn Nga x«-viÕt lÇn thø nhÊt khai m¹c t¹i Pª-t¬-r«-gr¸t ngµy 14 (27) th¸ng Giªng, vÒ vÊn ®Ò tæ chøc mét trung t©m thèng nhÊt phô tr¸ch l−¬ng thùc. Phiªn häp ®· c«ng bè nghÞ quyÕt cña ®¹i héi, trong ®ã quy ®Þnh r»ng çc c¬ quan l−¬ng thùc ë trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng sÏ do çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n, binh sÜ vµ n«ng d©n thµnh lËp. B¶n nghÞ quyÕt nµy x¸c nhËn nh÷ng thµnh tùu quan träng trong cuéc ®Êu tranh ®Ó ®oµn kÕt çc çn bé ngµnh l−¬ng thùc l¹i chung quanh ChÝnh quyÒn x«-viÕt. §ång thêi, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy nhËn ®−îc b¸o ço vÒ nh÷ng bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a mét bªn lµ bé tr−ëng Bé d©n ñy l−¬ng thùc A. G. Sli-khte vµ bªn kh¸c lµ ®oµn chñ tÞch ®¹i héi l−¬ng thùc, Héi ®ång l−¬ng thùc toµn Nga (®−îc bÇu ra vµo th¸ng M−êi mét 1917 t¹i ®¹i héi l−¬ng thùc häp ë M¸t-xc¬-va)

Chó thÝch

892

vµ Ban l−¬ng thùc thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, nh©n ®ã Lª-nin ®· viÕt b¶n dù th¶o thø hai cña nghÞ quyÕt.

Dù th¶o thø nhÊt ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua, dù th¶o thø hai kh«ng thÊy ghi trong biªn b¶n cña phiªn häp (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 35, tr. 381). ― 497.

623 Trªn v¨n kiÖn thÊy V. I. Lª-nin ghi: "§−îc nhÊt trÝ th«ng qua". ë phÝa trªn v¨n kiÖn, V. I. Lª-nin ®· viÕt chØ thÞ: "Cho in"; ë bªn lÒ ®èi diÖn víi nh÷ng ch÷ do Ng−êi khoanh l¹i "cô thÓ... cña XvÐc-®lèp", Ng−êi ghi: "Kh«ng in".

NghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®−îc söa ch÷a ®«i chç vÒ mÆt biªn tËp ®· ®−îc ®¨ng, trõ nh÷ng ch÷ do V. I. Lª-nin ®¸nh dÊu, ngµy 23 th¸ng Giªng (5 th¸ng Hai) 1918 trªn b¸o "Tin tøc", sè 17. ― 498.

624 Dù th¶o nµy do V. I. Lª-nin viÕt vµ ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua t¹i phiªn häp ngµy 23 th¸ng Giªng (5 th¸ng Hai) 1918 nh©n khi th¶o luËn vÊn ®Ò gi¶m h¹n giam vµ gi¶m nhÑ téi cho nh÷ng ng−êi ph¹m téi h×nh sù ®· bÞ kÕt ¸n. ― 498.

625 Dù th¶o nµy do V. I. Lª-nin viÕt vµ ®· ®−îc phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 23 th¸ng Giªng (5 th¸ng Hai) 1918 phª chuÈn. ―499.

626 Dù th¶o "LuËt c¬ b¶n vÒ x· héi hãa ruéng ®Êt" ®· ®−îc ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy n«ng nghiÖp so¹n th¶o vµ sau ®ã ®−îc giao cho mét tiÓu ban thuéc §¹i héi III toµn Nga çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n, binh sÜ vµ n«ng d©n ®Ó biªn tËp. V. I. Lª-nin tham gia tiÓu ban nµy, ®· lµm nhiÒu viÖc ®Ó biªn tËp b¶n dù th¶o, söa ch÷a tõng ®iÒu kho¶n mét (xem håi ký cña X. V. I-va-nèp trong cuèn "Tõ th¸ng Hai ®Õn th¸ng M−êi. Do nh÷ng ng−êi tham gia Çch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi vÜ ®¹i kÓ l¹i", M¸t-xc¬-va, 1957, tr. 165 - 166); chøng minh cho ho¹t ®éng cña Lª-nin trong tiÓu ban biªn tËp b¶n dù th¶o cßn cã th− ng¾n cña Ng−êi viÕt cho M. A. Xpi-ri-®«-n«-va (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 50, v¨n kiÖn 54). §iÒu bæ sung do V. I. Lª-nin viÕt ®· ®−îc biªn tËp l¹i ®«i chót vµ trë thµnh ®iÒu thø 26 trong phÇn V cña ®¹o luËt, ― "ViÖc quy ®Þnh møc sö dông ruéng ®Êt dµnh cho çc c«ng tr×nh x©y dùng, cho çc c¬ së nghÒ phô trong n«ng nghiÖp, cho çc môc ®Ých v¨n hãa - gi¸o

Chó thÝch

893

dôc vµ v. v." (xem "S¾c lÖnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt", t. I, M¸t-xc¬-va, 1957, tr. 414). ― 499.

627 §iÓm bæ sung nµy do V. I. Lª-nin viÕt nh©n th¶o luËn t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 30 th¸ng Giªng (12 th¸ng Hai) 1918 b¶n dù th¶o s¾c lÖnh vÒ viÖc thµnh lËp ñy ban ®Æc biÖt liªn bé nh»m b¶o hé ®−êng s¸ ― "nh»m môc ®Ých b¶o ®¶m cung cÊp cã kÕ ho¹ch l−¬ng thùc vµ vËt dông thiÕt yÕu cho d©n c−" ― dù th¶o nµy do mét tiÓu ban ®Ö tr×nh chÝnh phñ ®Ó xem xÐt, tiÓu ban nµy ®−îc thµnh lËp ngµy 25 th¸ng Giªng (7 th¸ng Hai) ®Ó ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p c¶i thiÖn t×nh h×nh l−¬ng thùc ë Pª-t¬-r«-gr¸t; ®iÒu bæ sung cña Lª-nin lµm thµnh § 5 cña s¾c lÖnh, ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy phª chuÈn (xem "S¾c lÖnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt", t. I, M¸t-xc¬-va, 1957, tr. 453 - 454).

Trªn c¬ së b¶n b¸o ço cña tiÓu ban nãi trªn, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy còng ®· th«ng qua mét nghÞ quyÕt, trong ®ã bao gåm nh÷ng ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin ®−îc c«ng bè tiÕp theo sau (xem tr. 500 - 501). ― 500.

628 Nh÷ng bæ sung nµy do V. I. Lª-nin viÕt vµ ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua t¹i phiªn häp ngµy 31 th¸ng Giªng (13 th¸ng Hai) 1918 nh©n khi th¶o luËn ®Ò nghÞ cña bé tr−ëng Bé d©n ñy t− ph¸p I. D. Stanh-bÐc vÒ viÖc ph©n ®Þnh chÝnh x¸c chøc n¨ng cña ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga vµ ñy ban ®iÒu tra trùc thuéc X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t. Sau khi Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy phª chuÈn nh÷ng bæ sung Êy, Lª-nin ghi vµo b¶n th¶o nh÷ng bæ sung mÊy ch÷ "®· ®−îc th«ng qua". ― 501.

629 §©y cã ý nãi ®Õn viÖc ®iÒu tra nh÷ng sù khiªu khÝch do bän ph¶n çch m¹ng tæ chøc nh»m b«i nhä ChÝnh quyÒn x«-viÕt. ― 501.

630 ChØ thÞ nµy ®−îc viÕt nh©n phiªn häp s¾p tíi cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga th¶o luËn vÊn ®Ò ký kÕt hßa −íc víi n−íc §øc. Phiªn häp b¾t ®Çu tõ 3 giê s¸ng ngµy 24 th¸ng Hai 1918; V. I. Lª-nin ®· ®äc b¸o ço (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 35, tr. 457 - 462). B»ng ®a sè phiÕu (116 phiÕu thuËn, 85 phiÕu chèng vµ 26 phiÕu tr¾ng) Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®· phª chuÈn, vµo 4 giê 30 phót, nghÞ quyÕt do nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®Ò nghÞ vÒ viÖc chÊp nhËn nh÷ng ®iÒu kiÖn hßa −íc do chÝnh phñ §øc ®−a ra. NghÞ quyÕt cña

Chó thÝch

894

Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy do V. I. Lª-nin so¹n trªn c¬ së nghÞ quyÕt nµy (xem s¸ch ®· dÉn, tr. 463), vµo håi 6 giê 40 phót ®· ®−îc göi ®Õn tr¹m v« tuyÕn Lµng vua, vµ ®Õn 7 giê 32 phót ®· ®−îc chuyÓn qua ®µi ph¸t thanh ®Õn BÐc-lanh. ― 502.

631 Ngµy 14 (27) th¸ng Giªng 1918, ë PhÇn-lan mét cuéc çch m¹ng ®· b¾t ®Çu: chÝnh quyÒn ®· chuyÓn vµo tay giai cÊp v« s¶n. Vµo th¸ng Hai, theo s¸ng kiÕn cña chÝnh phñ c«ng nh©n PhÇn-lan ― Héi ®ång ®¹i biÓu nh©n d©n ®· b¾t ®Çu ®µm ph¸n vÒ viÖc ký kÕt hiÖp −íc gi÷a hai n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa Nga vµ PhÇn-lan. B¶n dù th¶o hiÖp −íc do ñy ban hßa gi¶i Nga - PhÇn-lan chuÈn bÞ, ®· ®−îc ®em ra th¶o luËn vµo çc ngµy 25, 27 vµ 28 th¸ng Hai, t¹i çc phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. Ngµy 1 th¸ng Ba, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· quyÕt ®Þnh ký hiÖp −íc, vµ cïng ngµy h«m ®ã, hiÖp −íc ®· ®−îc ®¹i biÓu hai bªn ®µm ph¸n ký kÕt.

V. I. Lª-nin ®· trùc tiÕp tham gia so¹n th¶o hiÖp −íc, ®· nãi chuyÖn víi çc ®¹i biÓu cña chÝnh phñ c«ng nh©n PhÇn-lan ®−îc ñy nhiÖm ký hiÖp −íc, ®· biªn tËp b¶n dù th¶o hiÖp −íc (xem V¨n tËp Lª-nin, t. XXI, tr. 241 - 243).

§ã lµ hiÖp −íc ®Çu tiªn trong lÞch sö gi÷a hai n−íc céng hßa x· héi chñ nghÜa, mét tÊm g−¬ng vÒ kiÓu míi trong quan hÖ quèc tÕ ― quan hÖ anh em, h÷u nghÞ gi÷a çc n−íc b×nh ®¼ng vµ cã chñ quyÒn mµ chÝnh quyÒn ®· thuéc vÒ giai cÊp c«ng nh©n. ― 502.

632 T¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 25 th¸ng Hai 1918, b¶n dù th¶o cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc chuÈn y. ― 503.

633 T¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 27 th¸ng Hai 1918, b¶n dù th¶o do V. I. Lª-nin viÕt ®· ®−îc th«ng qua.

§ 13 cña "HiÖp −íc gi÷a n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa Nga vµ n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa PhÇn-lan" ghi râ: "N−íc Céng hßa liªn bang x«-viÕt Nga ®Ó cho çc c«ng d©n PhÇn-lan ë n−íc Nga thuéc thµnh phÇn giai cÊp c«ng nh©n hoÆc thuéc giai cÊp n«ng d©n kh«ng sö dông lao ®éng cña ng−êi kh¸c ®−îc h−ëng tÊt c¶ nh÷ng quyÒn lîi chÝnh trÞ cña c«ng d©n Nga, nÕu hä sèng trªn l·nh thæ Nga ®Ó tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng lao ®éng.

PhÝa n−íc Céng hßa c«ng nh©n x· héi chñ nghÜa PhÇn-lan cã nghÜa vô ®Ó cho çc c«ng d©n n−íc Céng hßa liªn bang x«-viÕt Nga ë t¹i PhÇn-lan cã nh÷ng ®iÒu kiÖn dÔ dµng nhÊt ®Ó h−ëng çc quyÒn lîi chÝnh trÞ, ®Æc biÖt chó ý ®Õn lîi Ých cña nh©n d©n lao ®éng kh«ng

Chó thÝch

895

c− tró th−êng xuyªn" ("S¾c lÖnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt", t. I, M¸t-xc¬-va, 1957, tr. 508). ― 504.

634 Dù th¶o nµy do V. I. Lª-nin viÕt vµ ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua t¹i phiªn häp ngµy 26 th¸ng Hai 1918 ®Ó bæ sung nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ vÊn ®Ò ®iÒu tra ho¹t ®éng cña ñy ban ®iÒu tra trùc thuéc X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t (xem chó thÝch 619). ― 504.

635 Dù th¶o nµy do V. I. Lª-nin viÕt vµ ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua t¹i phiªn häp ngµy 4 th¸ng Ba 1918 nh©n th¶o luËn vÊn ®Ò tæ chøc Héi ®ång qu¶n lý ngµnh vËn t¶i ®−êng thñy. (Nh÷ng bµi ph¸t biÓu cña Lª-nin t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 35, tr. 500 - 504). ― 505.

636 §©y cã ý nãi ®Õn § 3 trong "QuyÕt ®Þnh vÒ viÖc qu¶n lý çc ®oµn tµu bu«n ch¹y trªn biÓn, trªn s«ng vµ ngµnh giao th«ng ®−êng thñy", ®−îc th«ng qua t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 27 th¸ng Hai 1918 (xem "S¾c lÖnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt", t. I, M¸t-xc¬-va, 1957, tr. 501 - 502). ― 505.

637 §©y lµ nãi ®Õn viÖc xuÊt tiÒn cho c«ng viÖc tu bæ çc n¬i söa ch÷a tµu thuyÒn trªn s«ng V«n-ga vµ thuéc hÖ thèng Ma-ri-in-xcai-a. ― 505.

638 VÒ vÊn ®Ò ®éc quyÒn cña nhµ n−íc ®èi víi tÊt c¶ çc lo¹i b¶o hiÓm ngµy 9 th¸ng Ba 1918, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· thµnh lËp mét tiÓu ban ®Ó "th¶o s¾c lÖnh vµ quy chÕ thµnh lËp çc t¬-rít thuéc ngµnh b¶o hiÓm ë n−íc Nga". TiÓu ban nµy gåm ®¹i biÓu cña tÊt c¶ çc bé d©n ñy tµi chÝnh, néi vô, kiÓm tra nhµ n−íc, çc c«ng ®oµn, v.v. d−íi sù chñ täa cña M. T. £-li-da-rèp. B¶n dù th¶o s¾c lÖnh vÒ viÖc thµnh lËp c¬ quan kiÓm tra nhµ n−íc ®èi víi tÊt c¶ çc lo¹i b¶o hiÓm, ®· ®−îc tiÓu ban nµy th¶o xong vµ ®−îc ®em ra th¶o luËn t¹i phiªn häp ngµy 23 th¸ng Ba 1918 cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. S¾c lÖnh ®−îc th«ng qua sau khi ®· ®−îc bæ sung vµ söa ch÷a. Nh÷ng ®Ò nghÞ c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin lµm c¬ së cho ®iÓm V cña s¾c lÖnh. Ngoµi ra, Lª-nin ®· x¸c ®Þnh tªn gäi cña s¾c lÖnh nh− sau: "S¾c lÖnh vÒ viÖc lËp c¬ quan kiÓm tra nhµ n−íc ®èi víi tÊt c¶ çc lo¹i b¶o hiÓm, trõ b¶o hiÓm x· héi (nghÜa lµ sù b¶o hiÓm nhÊt

Chó thÝch

896

thiÕt ph¶i cã cña nhµ n−íc)" (®o¹n in nghiªng do Lª-nin thªm vµo). Ngµy 2 th¸ng T− 1918, s¾c lÖnh ®· ®−îc c«ng bè trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" ― xem "S¾c lÖnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt", t. II. M¸t-xc¬-va, 1959, tr. 5 - 11. ― 505.

639 Dù th¶o nµy do V. I. Lª-nin ®Ò xuÊt t¹i phiªn häp ngµy 26 th¸ng Ba 1918 cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy khi th¶o luËn vÊn ®Ò "VÒ tæ chøc sù kiÓm tra viÖc chi tiªu çc kho¶n tiÒn cña tÊt c¶ çc ban thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao". Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· quyÕt ®Þnh: "th«ng qua nghÞ quyÕt do ®ång chÝ Lª-nin ®Ò nghÞ" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 506.

640 Dù th¶o "S¾c lÖnh vÒ chÕ ®é çc bé d©n ñy ph¸i çc ñy viªn vµ ph¸i viªn cña m×nh ®i c«ng t¸c ë çc tØnh", do Bé d©n ñy néi vô ®Ò nghÞ, ®· ®−îc ®em ra th¶o luËn t¹i phiªn häp ngµy 1 th¸ng T− 1918 cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· ®Ò nghÞ tÊt c¶ çc bé d©n ñy nghiªn cøu b¶n dù th¶o vµ ph¸t biÓu ý kiÕn cña m×nh. Ngµy 5 th¸ng T−, s¾c lÖnh ®· ®−îc th«ng qua víi nh÷ng bæ sung cña V. I. Lª-nin vµ ngµy 11 th¸ng T− 1918 ®· ®−îc c«ng bè trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" (xem "S¾c lÖnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt", t. II, M¸t-xc¬-va, 1959, tr. 58 - 59).

Trªn b¶n dù th¶o s¾c lÖnh, Lª-nin viÕt: "§· ®−îc th«ng qua sau khi söa ch÷a §§ 3 vµ 4. Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy V. U-li-a-nèp (Lª-nin)". 507.

641 V¨n b¶n c«ng bè ë ®©y víi nh÷ng chç söa ®æi kh«ng quan träng l¾m ®· ®−îc ®−a vµo "S¾c lÖnh vÒ viÖc thµnh lËp ñy ban s¬ t¸n toµn Nga", mµ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· th«ng qua ngµy 19 th¸ng T− 1918. S¾c lÖnh ®· ®−îc c«ng bè trªn çc b¸o "Ngän cê lao ®éng" vµ "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" ngµy 23 vµ 24 th¸ng T− 1918 (xem "S¾c lÖnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt", t. II, M¸t-xc¬-va, 1959, tr. 140 - 142). ― 507.

642 V. I. Lª-nin viÕt v¨n kiÖn nµy nh©n khi çc l·nh tô x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ M. A. Xpi-ri-®«-n«-va vµ V. A. Ca-rª-lin nªu vÊn ®Ò chuyÓn sù l·nh ®¹o cña Bé d©n ñy n«ng nghiÖp hoµn toµn cho

Chó thÝch

897

nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ mµ chØ gi÷ l¹i cho nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch sù ®¹i diÖn vÒ chÝnh trÞ. Còng xem th− ng¾n cña V. I. Lª-nin göi Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ vÊn ®Ò nµy (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 50, v¨n kiÖn 133).

Ngµy 3 th¸ng N¨m 1918, Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· b¸c bá yªu s¸ch cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶. ― 508.

643 Dù th¶o nµy cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc th«ng qua t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 25 th¸ng N¨m 1918 bµn vÒ vÊn ®Ò chuyÓn giao ngµnh vËn t¶i b»ng «-t« cho phßng vËn t¶i b»ng «-t« thuéc Ban vËn t¶i Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao. ― 509.

644 Nh÷ng ®Ò nghÞ c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin ®Ó bæ sung dù th¶o s¾c lÖnh vÒ tæ chøc vµ cung cÊp cho n«ng d©n nghÌo, cã lÏ lµ ®−îc viÕt t¹i phiªn häp ngµy 8 th¸ng S¸u 1918 cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy khi th¶o luËn b¶n dù th¶o nµy. Dù th¶o s¾c lÖnh ®· ®−îc söa ch÷a nhiÒu chç vµ ®· ®−îc th«ng qua. Ngµy 11 th¸ng S¸u, Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®· phª chuÈn s¾c lÖnh vµ ngµy 16 th¸ng S¸u 1918 s¾c lÖnh nµy ®· ®−îc c«ng bè trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" (xem "S¾c lÖnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt", t. II, M¸t-xc¬-va, 1959, tr. 412 - 419). S¾c lÖnh nµy ®· quy ®Þnh thµnh lËp çc ñy ban n«ng d©n nghÌo.

VÒ lÞch sö thµnh lËp çc ñy ban n«ng d©n nghÌo vµ ho¹t ®éng cña çc ñy ban nµy, xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 36, chó thÝch 163. V. I. Lª-nin ®· ®¸nh gi¸ çc ñy ban n«ng d©n nghÌo trong bµi nãi t¹i §¹i héi I toµn Nga cña çc ban ruéng ®Êt, çc ñy ban n«ng d©n nghÌo vµ çc c«ng x·, ngµy 11 th¸ng Ch¹p 1918 (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 37, tr. 436). ― 509.

645 C«ng thøc diÔn ®¹t nµy cña V. I. Lª-nin thuéc vÒ § 2 cña dù th¶o s¾c lÖnh. C¨n cø theo ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin, § 2 trong s¾c lÖnh ®· ®−îc tr×nh bµy nh− sau: "Trõ bän râ rµng lµ cu-l¾c vµ nhµ giµu, lµ chñ cã d− thõa lóa m× hoÆc nh÷ng l−¬ng thùc kh¸c, cã c¬ së kinh doanh th−¬ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp, vµ sö dông lao ®éng cè n«ng hoÆc lao ®éng lµm thuª, v.v. th× tÊt c¶ nh©n d©n ®Þa ph−¬ng còng nh− nh©n d©n tõ n¬i kh¸c ®Õn, ®Òu kh«ng bÞ bÊt kú sù h¹n chÕ nµo c¶, ®Òu cã thÓ bÇu cö vµ øng cö vµo çc ñy ban n«ng d©n nghÌo hµng tæng vµ hµng x·.

Chó thÝch

898

Chó thÝch. Nh÷ng ng−êi sö dông lao ®éng lµm thuª ®Ó tiÕn hµnh kinh doanh, song kinh doanh ®ã kh«ng v−ît qu¸ møc tiªu dïng, ®Òu cã quyÒn bÇu cö vµ øng cö vµo çc ñy ban n«ng d©n nghÌo" ("S¾c lÖnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt", t. II, M¸t-xc¬-va, 1959, tr. 416 - 417). ― 510.

646 Ngµy 10 th¸ng S¸u 1918, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· nghe çc b¸o ço cña M. P. Pa-vl«-vÝch vµ A. I. R−-cèp vÒ viÖc §oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao th«ng qua danh s¸ch thµnh phÇn cña ñy ban çc c«ng tr×nh nhµ n−íc thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao (®−îc thµnh lËp theo s¾c lÖnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 9 th¸ng N¨m 1918). V¨n b¶n c«ng bè ë ®©y lµ ®iÓm thø hai trong quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ vÊn ®Ò nµy. ― 510.

647 Dù th¶o nµy ®· ®−îc th«ng qua t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 15 th¸ng S¸u 1918 th¶o luËn vÊn ®Ò më tÝn dông cho ñy ban trung −¬ng c«ng nghiÖp dÖt thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ®Ó mua lanh (xem tËp nµy, tr. 522 - 523). ― 511.

648 Dù th¶o cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua ngµy 15 th¸ng S¸u 1918 vÒ viÖc cÊp kinh phÝ cho Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ®Ó ñy ban trung −¬ng qu¶n lý ngµnh da mua nguyªn liÖu. ― 511.

649 Ngµy 2 th¸ng B¶y 1918, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, sau khi nghe "tê tr×nh bÊt th−êng cña ®ång chÝ Lª-nin vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i tháa m·n nhu cÇu cña n«ng d©n vÒ m¸y mãc n«ng nghiÖp", ®· th«ng qua dù th¶o quyÕt ®Þnh ®−îc c«ng bè ë ®©y (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 512.

650 Cã ý nãi ®Õn §¹i héi V çc X«-viÕt toµn Nga (häp ë M¸t-xc¬-va tõ ngµy 4 ®Õn ngµy 10 th¸ng B¶y 1918). ― 512.

651 Dù th¶o quyÕt ®Þnh nµy ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua ngµy 8 th¸ng B¶y 1918, nh− ®· ®−îc ghi trong biªn b¶n, theo th− "cña Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy yªu cÇu ®ång chÝ Lu-na-ts¸c-xki vµ ®ång chÝ Ma-ni-lèp-xki gi¶i thÝch nguyªn nh©n t¹i sao hä kh«ng chÊp hµnh nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy

Chó thÝch

899

®· ®−îc tr×nh bµy trong "S¾c lÖnh vÒ viÖc dì bá nh÷ng ®µi kû niÖm çc vua Nga vµ t«i tí cña chóng, vµ vÒ viÖc so¹n çc ®Ò ¸n x©y dùng çc ®µi kû niÖm Çch m¹ng x· héi chñ nghÜa Nga"" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

VÒ vÊn ®Ò nµy, còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 50, çc v¨n kiÖn 131, 140, 189, 329. ― 513.

652 Dù th¶o nghÞ quyÕt ®−îc c«ng bè ë ®©y ®· ®−îc th«ng qua víi mét sè söa ®æi, t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 22 th¸ng T¸m 1918. ― 514.

653 §iÓm 1 cña nghÞ quyÕt nµy cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· ®−îc c«ng bè ngµy 23 th¸ng T¸m 1918 trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga". ― 515.

654 §Ò nghÞ ®−îc c«ng bè ë ®©y cã quan hÖ ®Õn v¨n kiÖn nµo, hiÖn ch−a x¸c minh ®−îc. ― 515.

655 T¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 15 th¸ng M−êi 1918, Bé d©n ñy l−¬ng thùc ®· ®Ò nghÞ chi 40 triÖu róp ®Ó ®µi thä cho çc ñy ban n«ng d©n nghÌo, cã lÏ lµ cã ý nãi trong thêi h¹n 6 th¸ng víi dù tÝnh mçi th¸ng 6½ triÖu róp. Do dù ®Þnh s¾p tíi sÏ hîp nhÊt çc ñy ban n«ng d©n nghÌo víi çc X«-viÕt, nªn rÊt cã thÓ lµ V. I. Lª-nin ®· ®Ò nghÞ chi sè tiÒn nãi trªn trong thêi h¹n 2 th¸ng ("2 x 6½ = 13"). Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· th«ng qua ®Ò nghÞ cña Lª-nin vÒ viÖc chi 13 triÖu róp ®µi thä cho çc ñy ban n«ng d©n nghÌo; nh÷ng ®Ò nghÞ kh¸c cña Lª-nin còng ®· ®−îc ghi vµo v¨n b¶n nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy (xem "S¾c lÖnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt", t. III, M¸t-xc¬-va, 1964, tr. 593 - 595). ― 516.

656 §· ®−îc V. I. Lª-nin viÕt vµo ngµy 15 th¸ng M−êi 1918 nh©n khi Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th¶o luËn b¶n b¸o ço cña "Ban l·nh ®¹o gåm 3 ng−êi" vÒ viÖc khai th¸c gç trùc thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao. TÊt c¶ çc ®Ò nghÞ cña Lª-nin ®· ®−îc ®−a vµo b¶n quyÕt ®Þnh do Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua vÒ vÊn ®Ò nµy. Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· chi 100 triÖu róp ®Ó khai th¸c gç, ®ång thêi yªu cÇu sau mét tuÇn lÔ ph¶i b¸o ço b¶n thanh to¸n vÒ viÖc chi kho¶n ®ã, vµ ®Ò nghÞ "Ban l·nh ®¹o gåm 3 ng−êi" còng sau 1 tuÇn lÔ ph¶i cung cÊp nh÷ng tµi liÖu cô thÓ h¬n vÒ nh÷ng vÊn ®Ò mµ Lª-nin nªu lªn. ― 517.

Chó thÝch

900

657 Ngµy 5 th¸ng S¸u 1918, b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" ®· c«ng bè s¾c lÖnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc giao cho Bé d©n ñy gi¸o dôc phô tr¸ch çc c¬ quan gi¸o dôc vµ çc tr−êng häc cña tÊt c¶ çc bé, çc ngµnh. Ngµy 19 th¸ng M−êi mét 1918, Bé d©n ñy b¶o hiÓm x· héi ®· ®Ò nghÞ Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy xem xÐt (A. I. U-li-a-n«-va - £-li-da-r«-va b¸o ço) dù th¶o s¾c lÖnh vÒ viÖc ®Ó nguyªn çc nhµ trÎ må c«i cho bé d©n ñy nµy phô tr¸ch. Nh©n th¶o luËn vÊn ®Ò nµy, V. I. Lª-nin ®· viÕt dù th¶o nghÞ quyÕt ®−îc c«ng bè ë ®©y, b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt nµy ®· ®−îc th«ng qua víi mét sè söa ch÷a nhá. ― 517.

658 Trong § 3 s¾c lÖnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 5 th¸ng S¸u 1918, Bé d©n ñy gi¸o dôc ®−îc giao nhiÖm vô tæ chøc nh÷ng ñy ban ®Æc biÖt gåm ®¹i biÓu cña çc bé vµ ngµnh h÷u quan vµ cña Bé d©n ñy gi¸o dôc ®Ó x¸c ®Þnh thêi h¹n vµ thÓ thøc chuyÓn giao çc c¬ quan gi¸o dôc vµ çc tr−êng häc, kÓ c¶ çc c¬ quan gi¸o dôc ®èi víi løa tuæi tr−íc khi ®i häc. ― 517.

659 Dù th¶o s¾c lÖnh vÒ viÖc tæ chøc cung cÊp cho d©n c− ®· ®−îc th¶o luËn t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 12 th¸ng M−êi mét 1918 vµ ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua lÇn cuèi cïng ngµy 21 th¸ng M−êi mét. Nh÷ng ®iÓm bæ sung cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc ®−a vµo v¨n b¶n s¾c lÖnh ®· ®−îc th«ng qua. Ngµy 24 th¸ng M−êi mét, s¾c lÖnh ®−îc c«ng bè trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga".

VÊn ®Ò hîp t¸c x· tham gia tæ chøc viÖc cung cÊp cho d©n c−, ®−îc nãi ®Õn trong ®iÓm c«ng bè ë ®©y cña dù th¶o s¾c lÖnh cïng víi nh÷ng ®iÒu bæ sung do Lª-nin ®Ò nghÞ, kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶ çc çn bé träng tr¸ch trong ngµnh l−¬ng thùc ®Òu hiÓu ®−îc mét çch ®óng ®¾n. V. I. Lª-nin ®· gi¶i thÝch vÊn ®Ò nµy trong bµi nãi t¹i cuéc häp çc ph¸i viªn cña Hîp t¸c x· c«ng nh©n trung −¬ng M¸t-xc¬-va ngµy 26 th¸ng M−êi mét 1918, trong b¶n b¸o ço nãi vÒ th¸i ®é cña giai cÊp v« s¶n ®èi víi nÒn d©n chñ tiÓu t− s¶n t¹i cuéc häp cña çc çn bé ®¶ng M¸t-xc¬-va ngµy 27 th¸ng M−êi mét vµ trong lêi kÕt luËn vÒ b¶n b¸o ço (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 37, tr. 242 - 248, 266 - 271, 278 - 283).

Còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 50, çc v¨n kiÖn 378 vµ 400. ― 518.

660 Héi ®ång quèc phßng (Héi ®ång quèc phßng c«ng n«ng) do Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga thµnh lËp ngµy 30

Chó thÝch

901

th¸ng M−êi mét 1918 coi nh− lµ c¬ quan ®Æc biÖt cña Nhµ n−íc x«-viÕt, nã cã toµn quyÒn huy ®éng nh©n lùc vµ ph−¬ng tiÖn cña ®Êt n−íc cho sù nghiÖp quèc phßng. V. I. Lª-nin ®· ®−îc cö lµm chñ tÞch Héi ®ång quèc phßng.

Çc v¨n kiÖn ®−îc c«ng bè ë ®©y ®· ®−îc Lª-nin viÕt t¹i phiªn häp ®Çu tiªn cña Héi ®ång quèc phßng ngµy 1 th¸ng Ch¹p 1918. Tr−íc tiªn Lª-nin v¹ch ra nh÷ng nhiÖm vô tr−íc m¾t cña Héi ®ång vµ ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña phiªn häp ®Çu tiªn (v¨n kiÖn 1). TiÕp ®ã Ng−êi ph¸c th¶o mét lo¹t ®Ò nghÞ ®Ó nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò nãi trªn sau khi ®· diÔn ®¹t mét çch chi tiÕt h¬n nh÷ng ®Ò nghÞ vÒ ngµnh cung cÊp l−¬ng thùc (çc v¨n kiÖn 2 vµ 3). Nh÷ng ®Ò nghÞ cña Lª-nin ®· ®−îc ph¶n ¸nh vµo trong çc nghÞ quyÕt cña Héi ®ång quèc phßng ®−îc th«ng qua trong phiªn häp nµy (xem V¨n tËp Lª-nin, t. XVIII, tr. 243 - 245). ― 518.

661 Theo ®iÓm 4 cña ch−¬ng tr×nh nghÞ sù ("VÒ ®éng viªn giíi trÝ thøc") L. B. Cra-xin ®· ®−îc giao nhiÖm vô so¹n dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ huy ®éng lùc l−îng kü thuËt, cßn L. B. Cra-xin, V. I. NÐp-xki vµ N. P. Goãc-bu-nèp th× ®−îc giao nhiÖm vô so¹n dù th¶o b¶n quy ®Þnh vÒ viÖc khai lý lÞch, ®Ó tr×nh Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. ― 519.

662 Héi ®ång quèc phßng ®· th«ng qua nghÞ quyÕt giao vÊn ®Ò nhiªn liÖu cho mét ñy ban ®Æc biÖt th¶o luËn, ñy ban nµy gåm cã V. I. Lª-nin, A. I. R−-cèp, I. I. R¸t-tsen-c«, A. Ph. V«n-cèp-xki vµ V. I. NÐp-xki; Lª-nin ®−îc ñy nhiÖm triÖu tËp ñy ban. Phiªn häp cña ñy ban häp vµo ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1918 (xem v¨n kiÖn tiÕp theo). ― 520.

663 V. I. Lª-nin viÕt dù th¶o nµy cã thÓ lµ t¹i phiªn häp cña ñy ban nhiªn liÖu do Héi ®ång quèc phßng thµnh lËp (xem chó thÝch tr−íc). Dù th¶o nµy chó ý ®Õn nh÷ng ph¸t biÓu cña çc thµnh viªn trong ñy ban. Dù th¶o cña Lª-nin ®· ®−îc ñy ban th«ng qua vµ ®−îc ®−a vµo biªn b¶n çc phiªn häp cña ñy ban. Ban ®Çu Lª-nin ®· ®¸nh sè l¹i çc ®iÓm cña quyÕt ®Þnh theo mét trËt tù liªn tôc; sau ®ã Ng−êi dïng dÊu ngoÆc kÐp vu«ng ®Ó t¸ch hai ®iÓm ®Çu vµ ®¸nh sè l¹i 4 ®iÓm tiÕp theo, kh«ng theo thø tù cña hai ®iÓm ®Çu, mµ b»ng çc ch÷ sè: "1, 2, 3, 4". Trong biªn b¶n cña ñy ban nhiªn liÖu çc ®iÓm ®ã ®−îc t¸ch ra thµnh mét tiªu ®Ò riªng: "Çc nghÞ quyÕt cña ñy ban cã hiÖu lùc nh− çc nghÞ quyÕt cña Héi ®ång quèc phßng". Dù th¶o cña V. I. Lª-nin nh− mét quyÕt ®Þnh ®· ®−îc th«ng qua còng cã ch÷ ký cña çc ñy viªn Héi ®ång quèc phßng I. V. Xta-lin vµ V. I. NÐp-xki. ― 521.

Chó thÝch

902

664 Ng©n hµng nhµ n−íc gi÷ l¹i kh«ng cÊp ph¸t tiÒn trong quü tiÒn ®Æc biÖt dµnh riªng cho Tæng côc l©m nghiÖp. ― 521.

665 B¶n s¬ th¶o nµy do V. I. Lª-nin viÕt t¹i phiªn häp cña Héi ®ång quèc phßng ngµy 4 th¸ng Ch¹p 1918 khi th¶o luËn trªn c¬ së b¸o ço cña N. P. Bri-u-kha-nèp vÊn ®Ò ®Èy m¹nh tèc ®é vµ më réng quy m« thu mua l−¬ng thùc. Çc ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc ph¶n ¸nh vµo mét quyÕt ®Þnh do Héi ®ång quèc phßng th«ng qua vÒ vÊn ®Ò nµy (xem V¨n tËp Lª-nin, t. XVIII , tr. 246 - 247). ― 522.

666 V. I. Lª-nin viÕt v¨n kiÖn nµy khi th¶o luËn b¶n b¸o ço cña V. P. Mi-li-u-tin vÒ viÖc cung cÊp tµi chÝnh cho ñy ban trung −¬ng c«ng nghiÖp dÖt thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao t¹i phiªn häp Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 14 th¸ng Ch¹p 1918. Nh÷ng ®Ò nghÞ cña Lª-nin ®· ®−îc ph¶n ¸nh vµo mét quyÕt ®Þnh do Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua vÒ vÊn ®Ò nµy. ― 522.

667 V¨n b¶n çc ®iÓm 1 vµ 3 bÞ V. I. Lª-nin xãa bá. §èi chiÕu nh÷ng ®iÓm nµy víi v¨n b¶n cña nghÞ quyÕt trong biªn b¶n, chóng ta cã c¬ së ®Ó cho r»ng trong v¨n b¶n cña m×nh, Lª-nin kh«ng g¹ch xãa nh÷ng ®iÓm ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua. ― 523.

668 B¶n s¬ th¶o nµy do V. I. Lª-nin viÕt khi th¶o luËn t¹i phiªn häp ngµy 15 th¸ng Ba 1919 cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ vÊn ®Ò Côc Ên lo¸t thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao. NghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· ®−îc x©y dùng trªn c¬ së nh÷ng ®Ò nghÞ cña Lª-nin. Sau ®©y lµ v¨n b¶n nghÞ quyÕt ®· ®−îc th«ng qua: "a) §Ò nghÞ Côc Ên lo¸t nhÊt thiÕt ph¶i ghi ®iÓm tr¶ l−¬ng kho¸n vµo trong çc b¶n quy ®Þnh møc tiÒn l−¬ng. b) Thµnh lËp mét ñy ban gåm ®¹i diÖn cña Côc Ên lo¸t, Héi ®ång çc c«ng ®oµn toµn Nga vµ ®Ò nghÞ §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga cö ®¹i diÖn cña m×nh vµo ñy ban. NhiÖm vô cña uû ban lµ: trong thêi h¹n 1 tuÇn lÔ tr×nh mét dù th¶o s¾c lÖnh vÒ hîp nhÊt vµ tËp trung. c) ñy nhiÖm cho ban thanh tra Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao cïng víi çc ®¹i biÓu cña Côc Ên lo¸t, trong thêi h¹n 1 th¸ng, tr×nh nh÷ng tµi liÖu thèng kª vÒ çc xÝ nghiÖp ®· quèc h÷u hãa hiÖn thuéc: 1) Côc Ên lo¸t; 2) çc bé vµ ngµnh; 3) çc xÝ nghiÖp t− nh©n; d) còng ®Õn thêi h¹n ®ã tr×nh mét b¶n b¸o ço cña Côc Ên lo¸t vÒ vÊn ®Ò më réng s¶n xuÊt, vÒ nh÷ng biÖn ph¸p ®· ®−îc thi hµnh nh»m thiÕt lËp kû luËt lao ®éng, vµ vÒ viÖc ®iÒu chØnh quan hÖ

Chó thÝch

903

cña çc ñy ban nhµ m¸y víi çc ban qu¶n lý" (V¨n tËp Lª-nin, t. XXIV, tr. 24). ― 526.

669 V. I. Lª-nin cßn nãi vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i cö nh÷ng çn bé −u tó trong c«ng nh©n vµo ngµnh l−¬ng thùc vµ vËn t¶i, t¹i phiªn häp liªn tÞch gi÷a Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga, X«-viÕt M¸t-xc¬-va vµ §¹i héi çc c«ng ®oµn toµn Nga, ngµy 17 th¸ng Giªng 1919 (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 37, tr. 524 - 525).

Dù th¶o cña Lª-nin ®· ®−îc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga th«ng qua; d−íi ®ã cßn cã ch÷ ký cña çc ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng L. B. Ca-mª-nÐp, G. E. Di-n«-vi-Ðp, I. V. Xta-lin, E. §. Xta-x«-va, N. N. Cre-xtin-xki, M. Ph. Vla-®i-mia-xki, N. I. Bu-kha-rin, V. V. SmÝt vµ Ph. E. §giÐc-gin-xki. ― 527.

670 §Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc viÕt trªn b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. Trong dù th¶o cã chç söa ch÷a cña Lª-nin. B¶n dù th¶o cã ch÷ ký cña V. I. Lª-nin, N. N. Cre-xtin-xki, I. V. Xta-lin. B¶n nghÞ quyÕt nãi r»ng: "Khi tiÕn hµnh chiÕn tranh, th× sù thèng nhÊt tuyÖt ®èi çc hµnh ®éng trªn tÊt c¶ çc mÆt trËn ®−îc coi lµ mét ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó giµnh th¾ng lîi vµ ®Õn l−ît nã, nã ®ßi hái sù thèng nhÊt chØ huy ®èi víi Hång qu©n trªn tÊt c¶ çc mÆt trËn, sù thèng nhÊt viÖc cung cÊp cho Hång qu©n trªn tÊt c¶ çc mÆt trËn vµ sù thèng nhÊt qu¶n lý viÖc vËn chuyÓn trªn toµn bé m¹ng l−íi ®−êng s¾t, bëi v× vËn t¶i lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cùc kú träng yÕu ®Ó tiÕn hµnh chiÕn tranh". B¶n nghÞ quyÕt nhÊn m¹nh sù cÇn thiÕt ph¶i ra mét chØ thÞ thËt chÆt chÏ cho çc bé d©n ñy qu©n sù vµ hµng h¶i, còng nh− cho çc c¬ quan cung cÊp cña çc n−íc céng hßa x«-viÕt, ― "víi ý nghÜa lµ tÊt c¶ çc bé d©n ñy ®éc lËp Êy ho¹t ®éng hoµn toµn vµ tuyÖt ®èi phï hîp víi nh÷ng chØ thÞ ®−îc ph¸t ra tõ çc bé d©n ñy t−¬ng øng cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga, bëi v× chØ cã b»ng çch ®ã míi cã thÓ ®¹t ®−îc sù thèng nhÊt cÇn thiÕt, tèc ®é vµ sù chÝnh x¸c cho viÖc chÊp hµnh tÊt c¶ çc chØ thÞ vµ çc ho¹t ®éng".

TiÕp ®ã nghÞ quyÕt nªu râ "nhiÖm vô cÊp b¸ch nhÊt ë U-cra-i-na lµ sö dông ®Õn møc cao nhÊt chÊt ®èt, kim lo¹i, sè l−îng nhµ m¸y vµ x−ëng söa ch÷a hiÖn cã còng nh− çc kho dù tr÷ l−¬ng thùc". Trong khi nªu râ toµn bé nÒn c«ng nghiÖp U-cra-i-na ®−îc

Chó thÝch

904

tËp trung vµo phÇn miÒn §«ng cña n−íc céng hßa vµ viÖc chuyÓn Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tõ Kh¸c-cèp ®Õn Ki-Ðp ®· ¶nh h−ëng xÊu ®Õn viÖc phôc håi vËn t¶i, c«ng nghiÖp khai kho¸ng vµ chÕ biÕn cña U-cra-i-na, Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga thõa nhËn cÇn ph¶i ®Ó Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n còng nh− ñy ban ®Æc biÖt vÒ cung cÊp cho Hång qu©n cña U-cra-i-na ë l¹i Kh¸c-cèp hoÆc lµ cã ë Kh¸c-cèp nh÷ng c¬ quan ®¹i diÖn cã n¨ng lùc ®−îc quyÒn trùc tiÕp liªn hÖ víi M¸t-xc¬-va vµ nhËn çc kho¶n tiÒn trùc tiÕp tõ M¸t-xc¬-va. Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng ®· nhÊn m¹nh r»ng "çc ®−êng s¾t U-cra-i-na lµ mét bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi m¹ng l−íi ®−êng s¾t n−íc Nga vµ do Bé d©n ñy giao th«ng ®Æt ë M¸t-xc¬-va ®iÒu khiÓn". NghÞ quyÕt còng nãi r»ng "Bé d©n ñy kiÓm tra nhµ n−íc cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ph¶i më réng ho¹t ®éng cña m×nh ®Õn tÊt c¶ çc c¬ quan cña n−íc Céng hßa x«-viÕt U-cra-i-na" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

NghÞ quyÕt nµy cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga lµ mét b−íc tiÕn quan träng trong sù nghiÖp cñng cè sù thèng nhÊt çc n−íc céng hßa x«-viÕt trªn ph−¬ng diÖn qu©n sù. Ngµy 24 th¸ng T− 1919, nh©n cã th− b¸o ço cña Tæng t− lÖnh I. I. Va-txª-tÝt vÒ t×nh h×nh qu©n sù ë n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga, trong ®ã luËn gi¶i sù cÇn thiÕt cña viÖc hîp nhÊt çc lùc l−îng vò trang cña çc n−íc céng hßa x«-viÕt d−íi mét sù chØ huy thèng nhÊt, V. I. Lª-nin ®· viÕt th− cho E. M. Xc¬-li-an-xki nãi r»ng cÇn ph¶i nhanh chãng "so¹n v¨n b¶n chØ thÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng göi tÊt c¶ "çc d©n téc" vÒ s ù t h è n g n h Ê t (hîp nhÊt) vÒ ph−¬ng diÖn qu©n sù" (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 50, v¨n kiÖn 528). "Dù th¶o chØ thÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng vÒ thèng nhÊt qu©n sù", xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 38, tr. 482 - 483. Sù liªn minh qu©n sù cña çc n−íc céng hßa x«-viÕt ®· h×nh thµnh tõ ngµy 1 th¸ng S¸u 1919 theo s¾c lÖnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga "VÒ viÖc liªn hîp çc n−íc céng hßa x«-viÕt: Nga, U-cra-i-na, L¸t-vi-a, LÝt-va, Bª-l«-ru-xi-a ®Ó ®Êu tranh chèng chñ nghÜa ®Õ quèc thÕ giíi". ― 528.

671 Ngµy 21 th¸ng T− 1919, V. I. Lª-nin ®· ®äc b¶n b¸o ço "VÒ viÖc t¨ng c−êng c«ng t¸c trong lÜnh vùc phßng thñ qu©n sù" t¹i phiªn häp cña Héi ®ång quèc phßng. V¨n kiÖn ®−îc ®¨ng ë ®©y cã lÏ lµ b¶n s¬ th¶o phÇn kÕt luËn cña nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò ®ã. ― 528.

Chó thÝch

905

672 §−îc viÕt d−íi lêi kªu gäi cña Bª-la Cun nh©n danh ChÝnh phñ x«-viÕt Hung-ga-ri göi çc chiÕn sÜ Hung-ga-ri ®ang phôc vô trong Hång qu©n. Trong lêi kªu gäi cã viÕt: "Çc b¹n, nh÷ng ng−êi quèc tÕ chñ nghÜa Hung-ga-ri, hiÖn ®ang chiÕn ®Êu trªn ®Êt Nga chèng bän thæ phØ C«n-ts¾c vµ bän ph¶n çch m¹ng ch¼ng kh¸c g× çc b¹n ®ang chiÕn ®Êu cho n−íc Céng hßa x«-viÕt Hung-ga-ri ë trªn ®Êt n−íc Hung-ga-ri, bëi v× n−íc Hung-ga-ri vµ n−íc Nga ngµy nay lµ mét chØnh thÓ". Lêi kªu gäi nµy ®−îc ph¸t ®i vµo th¸ng T− 1919 b»ng tiÕng Hung-ga-ri vµ ®· ®−îc phæ biÕn trªn çc mÆt trËn néi chiÕn.

Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x« hiÖn cßn gi÷ ®−îc ®o¹n v¨n b»ng tiÕng Nga sau ®©y do chÝnh tay L. M. Ca-ra-khan viÕt: "T«i hoµn toµn ®ång t×nh víi lêi kªu gäi cña çc ®ång chÝ Hung-ga-ri. T«i hy väng r»ng lîi Ých cña sù nghiÖp quèc tÕ sÏ ®øng ë hµng ®Çu ®èi víi çc ®ång chÝ Hung-ga-ri. ChØ cÇn gi÷ v÷ng ®−îc thªm mÊy th¸ng n÷a th× th¾ng lîi ch¾c ch¾n thuéc vÒ chóng ta. Lª-nin". ― 528.

673 V. I. Lª-nin ®· viÕt dù th¶o nµy t¹i phiªn häp thø hai cña ban kinh tÕ trùc thuéc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, häp ngµy 2 th¸ng N¨m 1919 ®Ó th¶o luËn nh÷ng biÖn ph¸p c¶i thiÖn t×nh h×nh sinh ho¹t cña c«ng nh©n. ― 529.

674 Ngµy 31 th¸ng N¨m 1919, Héi ®ång quèc phßng ®· xem xÐt çc vÊn ®Ò cã quan hÖ ®Õn viÖc ®éng viªn. Héi ®ång ®· chuÈn y dù th¶o s¾c lÖnh do V. I. Lª-nin viÕt (xem v¨n kiÖn tiÕp theo), ®ång thêi ®· th«ng qua quyÕt ®Þnh vÒ viÖc Bé d©n ñy l−¬ng thùc ph¶i cung cÊp l−¬ng thùc cho nh÷ng ng−êi bÞ ®éng viªn, vµ quyÕt ®Þnh thÈm tra th¸i ®é cña çn bé tÊt c¶ çc bé vµ çc c¬ quan ®èi víi nghÜa vô qu©n sù nh»m môc ®Ých chuyÓn giao ngay lËp tøc cho Bé chØ huy qu©n sù tÊt c¶ nh÷ng ng−êi thuéc diÖn gäi nhËp ngò vµ cã thÓ ®−îc thay thÕ bëi nh÷ng ng−êi kh«ng thuéc diÖn gäi nhËp ngò, hoÆc bëi phô n÷ mµ kh«ng g©y thiÖt h¹i nhiÒu cho c«ng viÖc. ― 529.

675 V. I. Lª-nin ®· viÕt bøc th− nµy nh©n cã cuéc b·i c«ng cña c«ng nh©n nhiÒu xÝ nghiÖp t¹i tØnh Tve næ ra vµo gi÷a th¸ng S¸u 1919 vµ tiÕp tôc trong mÊy ngµy liÒn. Cuéc b·i c«ng næ ra do c«ng nh©n kh«ng b»ng lßng víi viÖc gi¶m khÈu phÇn b¸nh m× vµ l−¬ng thùc. Çc phÇn tö ph¶n çch m¹ng ®· m−u toan lîi dông nh÷ng khã kh¨n vÒ

Chó thÝch

906

l−¬ng thùc cña n−íc Céng hßa x«-viÕt ®Ó g©y t©m tr¹ng chèng x«-viÕt.

VÊn ®Ò çc cuéc b·i c«ng do t×nh h×nh l−¬ng thùc ®· ®−îc th¶o luËn t¹i hai phiªn häp liªn tÞch cña Bé chÝnh trÞ vµ Bé tæ chøc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 18 vµ 24 th¸ng S¸u 1919. Phiªn häp ®· cho thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p khÈn cÊp ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng cña c«ng nh©n khu c«ng nghiÖp dÖt. ― 531.

676 Trong bøc ®iÖn göi tõ Tve ®Ò ngµy 20 th¸ng S¸u 1919, V. I. NÐp-xki vµ L. X. X«-xnèp-xki ®· th«ng b¸o r»ng cuéc b·i c«ng ®· chÊm døt vµ tÊt c¶ çc xÝ nghiÖp ®Òu ®· trë l¹i ho¹t ®éng. Hai ®ång chÝ ®ã viÕt r»ng, ®−îc mêi ®Õn dù ®¹i héi çc X«-viÕt tØnh s¾p tíi, ngoµi nh÷ng ®¹i biÓu do çc ®¹i héi huyÖn bÇu ra c¨n cø theo hiÕn ph¸p, mçi tæng cã thªm mét ®¹i biÓu do ban chÊp hµnh X«-viÕt tØnh mêi ®Õn dù nh»m môc ®Ých t¨ng c−êng mèi liªn hÖ víi n«ng th«n. §¹i héi çc X«-viÕt tØnh ®· quyÕt ®Þnh yªu cÇu Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®Ó cho çc ®¹i biÓu hµng tæng ®−îc h−ëng quyÒn biÓu quyÕt. Trong khi ph¶n ®èi ®iÒu ®ã, NÐp-xki vµ X«-xnèp-xki nhÊn m¹nh r»ng 80% tæng sè ®¹i biÓu ë çc tæng ®Òu lµ nh÷ng ng−êi ngoµi ®¶ng, trong ®ã phÇn lín lµ bän cu-l¾c, vµ yªu cÇu V. I. Lª-nin tr¶ lêi cho biÕt ngay.

Trªn giÊy in s½n dµnh cho ®iÖn b¸o ®Ó viÕt bøc ®iÖn cña Lª-nin, Ng−êi ®· ghi: "göi l−u tr÷". ― 532.

677 V¨n b¶n th− giao c«ng viÖc ®−îc c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin, ®· ®−îc N. P. Goãc-bu-nèp, tr−ëng Ban khoa häc - kü thuËt thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga dÉn ra trong kÕ ho¹ch chung vÒ nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó khai th¸c dÇu má, than, bïn thèi, ®¸ phiÕn vµ h¬i ®èt do chÝnh ®ång chÝ ®ã so¹n th¶o ngµy 14 th¸ng B¶y 1919. Goãc-bu-nèp ®Ò nghÞ Phßng ®Þa chÊt - tr¾c ®Þa cña ñy ban khoa häc M¸t-xc¬-va mêi tÊt c¶ çc ngµnh vµ c¬ quan h÷u quan còng nh− çc chuyªn gia ― çc nhµ b¸c häc vµ kü s− ― tham gia th¶o luËn vÊn ®Ò nµy.

Mïa xu©n 1919, mét ®oµn th¨m dß lín cña Tæng côc c«ng nghiÖp ®¸ phiÕn ®· lªn ®−êng ®i V«n-ga ®Ó tæ chøc viÖc khai th¸c ®¸ phiÕn cã dÇu vµ çc nham th¹ch chøa bi-tum ë Un-®o-r−, Ca-spi-r¬ (gÇn X−-d¬-ran) vµ ë Xi-u-kª-Ðp.

Vµo nöa cuèi th¸ng B¶y ― th¸ng T¸m 1919, ®Ó kiÓm tra c«ng viÖc cña ®oµn th¨m dß nãi trªn vµ ®Ó gióp ®ì ®oµn nµy, nhiÒu çn bé phô tr¸ch cña Tæng côc c«ng nghiÖp ®¸ phiÕn ®øng ®Çu lµ I. M. Góp-kin, còng nh− chñ tÞch Héi ®ång tèi cao khai th¸c má

Chó thÝch

907

thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao lµ Ph. Ph. X−-r«-m«-l«-tèp vµ V. P. N«-ghin ®· lªn ®−êng ®i V«n-ga, hä ®· mêi çc tæ chøc ®¶ng vµ x«-viÕt ®Þa ph−¬ng tham gia c«ng viÖc nµy. KÕt qu¶ c«ng viÖc cña ®oµn th¨m dß ®· ®−îc b¸o ço lªn Lª-nin (xem I. M. Góp-kin. Håi ký vÒ Vla-®i-mia I-lÝch Lª-nin ― trong cuèn "Håi ký vÒ Vla-®i-mia I-lÝch Lª-nin", ph. 2, M¸t-xc¬-va, 1957, tr. 300 - 319). ― 533.

678 NghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®−îc c«ng bè d−íi ®©y ®· ®−îc th«ng qua nh©n cã bøc th− cña G. V. Tsi-tsª-rin göi V. I. Lª-nin ®Ò ngµy 26 th¸ng ChÝn 1919. Tsi-tsª-rin ®Ò nghÞ cho nh÷ng chØ thÞ vÒ çc vÊn ®Ò sau ®©y: 1) liÖu cã thÓ kh«ng cã quyÕt ®Þnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga còng ®−îc kªu gäi c«ng nh©n çc n−íc thuéc khèi §ång Minh g©y søc Ðp ®èi víi chÝnh phñ cña hä, ®Ó çc chÝnh phñ nµy kh«ng c¶n trë çc cuéc ®µm ph¸n cña Nhµ n−íc x«-viÕt víi çc n−íc vïng biÓn Ban-tÝch nh»m ký nh÷ng hßa −íc hay kh«ng?; 2) liÖu cã nªn nh©n danh ChÝnh phñ x«-viÕt ®−a ra mét ®Ò nghÞ hßa b×nh míi víi çc n−íc thuéc khèi §ång minh kh«ng? Tsi-tsª-rin viÕt: "§iÒu ®ã sÏ ®−îc ng−êi ta gi¶i thÝch nh− lµ biÓu hiÖn cña sù yÕu ®uèi... Nh−ng ®ã sÏ lµ mét cí cña nh÷ng ng−êi ph¶n ®èi sù can thiÖp, nhÊt lµ ®èi víi çc héi c«ng liªn Anh"; 3) liÖu cã thÓ lîi dông cuéc hµnh tr×nh s¾p tíi cña M. M. LÝt-vi-nèp ®Õn mét n−íc trung lËp ®Ó tiÕn hµnh nh÷ng cuéc ®µm ph¸n víi çc ®¹i biÓu Anh vÒ vÊn ®Ò trao tr¶ tï binh, ®Ó do ®ã ®ång thêi LÝt-vi-nèp "tung háa mï trong vÊn ®Ò vÒ hßa b×nh" ®−îc kh«ng?; 4) trong tr−êng hîp ph¸i ®oµn LÝt-vi-nèp kh«ng ®¹t ®−îc kÕt qu¶ th× liÖu cã nªn ®Ó cho A. M. Goãc-ki, vèn dù ®Þnh kªu gäi hßa b×nh, trong mét bøc th− cña m×nh, "trong khi nh¾c ®Õn th¸i ®é s½n sµng tr−íc sau nh− mét cña chóng ta vÒ hßa b×nh, th× ®ång thêi còng chØ cho çc chÝnh phñ thuéc khèi §ång Minh thÊy cuéc ®Êu tranh biÕn thµnh hñy diÖt" ®−îc kh«ng? (do V. I. Lª-nin g¹ch d−íi). Tsi-tsª-rin viÕt: "Nh−ng chóng ta cã lÏ nghiªng nhiÒu h¬n vÒ phÝa mét ®Ò nghÞ hßa b×nh chÝnh thøc..." (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). VÒ vÊn ®Ò nµy, còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 51, v¨n kiÖn 85. ― 533.

679 Xung ®ét x¶y ra do viÖc Bé d©n ñy kiÓm tra nhµ n−íc ra chØ thÞ gi¶i t¸n 9 phßng ph¸p luËt trong Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao. VÒ

Chó thÝch

908

chØ thÞ nµy, Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ®· cã ®¬n kiÖn Bé d©n ñy kiÓm tra nhµ n−íc lªn TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. Ngµy 30 th¸ng ChÝn 1919, trong khi x¸c nhËn nghÞ quyÕt cña TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ ®¬n kiÖn cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· chÊp nhËn dù th¶o do V. I. Lª-nin ®Ò nghÞ, cã söa ch÷a mét ®«i chç: ®iÓm 3 ®−îc thªm vµo v¨n b¶n ― "Còng ®ßi hái nh− thÕ ®èi víi tÊt c¶ çc ñy ban, trong thêi h¹n 2 tuÇn lÔ", ― cßn ®iÓm 3 trong dù th¶o cña Lª-nin th× ®−îc dïng lµm ®iÓm 4 trong nghÞ quyÕt nh−ng ®−îc biªn tËp l¹i nh− sau: "ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy t− ph¸p tiÕn hµnh ®iÒu tra ®Ó truy tè tr−íc tßa ¸n nh÷ng thµnh viªn cña çc phßng ph¸p luËt thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vÒ téi quan liªu giÊy tê. Ph¶i b¸o ço cho TiÓu héi ®ång sau 1 tuÇn lÔ" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 534.

680 §©y cã ý nãi ®Õn s¾c lÖnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy "VÒ çc c«ng x· tiªu dïng" ®−îc phª chuÈn ngµy 16 th¸ng Ba vµ ®−îc c«ng bè trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" ngµy 20 th¸ng Ba 1919. V. I. Lª-nin ®· trùc tiÕp tham gia viÖc so¹n th¶o s¾c lÖnh (xem V¨n tËp Lª-nin, t. XVIII, tr. 294 - 298). ― 534.

681 Ngµy 3 th¸ng T− 1919, trªn c¬ së s¾c lÖnh "VÒ çc c«ng x· tiªu dïng", Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· th«ng qua nghÞ quyÕt "VÒ viÖc c¶i tæ ban qu¶n lý Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng", v× ban qu¶n lý nµy khi ®ã gåm ®a sè lµ nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch. Ban qu¶n trÞ l©m thêi cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng ®· ®−îc bæ sung thªm çc nhµ l·nh ®¹o cña hîp t¸c x· c«ng nh©n (A. M. Lª-gia-va, I. A. Xam-me, I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp, L. M. Khin-tsóc) vµ çc ®¹i biÓu cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy (P. L. V«i-cèp, M. I. Phrum-kin, O. I-u. SmÝt). Ngµy 27 th¸ng S¸u 1919, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· ra quyÕt ®Þnh cö N. N. Cre-xtin-xki, X. X. Pi-li-¸p-xki, X. D. R«-dèp-xki vµo Ban qu¶n trÞ l©m thêi Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng. ― 534.

682 V. I. Lª-nin viÖn dÉn nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga "VÒ çc héi tiªu dïng c«ng n«ng", nghÞ quyÕt nµy ®· ®−îc ban hµnh ®Ó bæ sung cho s¾c lÖnh cña Héi ®ång bé tr−ëng

Chó thÝch

909

d©n ñy "VÒ çc c«ng x· tiªu dïng" vµ ®· ®−îc c«ng bè vµo ngµy 3 th¸ng B¶y 1919 trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga". ― 534.

683 Ngµy 11 th¸ng M−êi mét 1919, t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· th¶o luËn dù th¶o s¾c lÖnh vÒ c¬ quan l©m nghiÖp thèng nhÊt. Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· b¸c bá dù th¶o s¾c lÖnh vµ lËp ra mét ñy ban gåm ®¹i biÓu cña Tæng côc l©m nghiÖp, Bé d©n ñy n«ng nghiÖp vµ Bé d©n ñy néi vô, ñy ban nµy ®−îc giao nhiÖm vô thùc hiÖn nh÷ng ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin c«ng bè ë ®©y. Ngµy 21 th¸ng M−êi mét 1919, s¾c lÖnh ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua vµ ngµy 29 th¸ng M−êi mét 1919 ®· ®−îc c«ng bè trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga". ― 535.

684 Phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 15 th¸ng M−êi mét 1919 ®· nghe b¸o ço vÒ vÊn ®Ò nh÷ng biÖn ph¸p nh»m c¶i tiÕn viÖc thu mua khoai t©y. Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· lËp mét ñy ban gåm A. L. Sanh-man, V. P. Mi-li-u-tin, L. B. Ca-mª-nÐp, X. §. M¸c-cèp, A. I. R−-cèp vµ X. X. Ba-kin-xki, vµ do t×nh h×nh khoai t©y rÊt c¨ng th¼ng, ®· ñy nhiÖm cho ñy ban nµy trong thêi h¹n 3 ngµy, v¹ch ra nh÷ng biÖn ph¸p khÈn cÊp ®Ó c¶i tiÕn viÖc thu mua vµ cung cÊp khoai t©y cho M¸t-xc¬-va. Dù th¶o quyÕt ®Þnh in ë ®©y ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua ngµy 18 th¸ng M−êi mét 1919 trong khi th¶o luËn b¸o ço cña Sanh-man vÒ c«ng t¸c cña ñy ban. ― 536.

685 Cïng víi dù th¶o cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy còng ®· th¶o luËn dù th¶o cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vÒ còng vÊn ®Ò ®ã. §iÓm 4 trong dù th¶o cña Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao viÕt: "Cho phÐp çc nhµ m¸y lµm tinh bét vµ mËt ký hîp ®ång víi n«ng d©n vÒ cung cÊp khoai t©y víi ®iÒu kiÖn cø mçi pót ®−îc ®−a vµo chÕ biÕn th× ng−êi b¸n khoai t©y ®−îc ph©n phèi l¹i 1 phun-t¬ 1 s¶n phÈm tinh bét vµ mËt" (V¨n tËp Lª-nin, t. XXIV, tr. 140). ― 536.

686 Dù th¶o s¾c lÖnh vÒ thu mua khoai t©y do ñy ban so¹n, ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua sau khi ®−îc söa ch÷a t¹i phiªn häp vµo ngµy thø b¶y, 22 th¸ng M−êi mét 1919. ― 536.

1 ― 1 pót - 16,38 kg; 1 phun-t¬ - 409,5 g

Chó thÝch

910

687 VÊn ®Ò cung cÊp l−¬ng thùc cho M¸t-xc¬-va ®· ®−îc th¶o luËn t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 6 th¸ng Ch¹p 1919. QuyÕt ®Þnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ vÊn ®Ò nµy ®· ®−îc so¹n ra trªn c¬ së b¶n ph¸c th¶o cña V. I. Lª-nin ®−îc c«ng bè ë ®©y. ― 537.

688 §©y lµ nãi ®Õn hîp ®ång gi÷a Bé d©n ñy giao th«ng vµ Bé d©n ñy l−¬ng thùc vÒ vÊn ®Ò vËn chuyÓn lóa m× tõ vïng s¶n xuÊt ®Õn vïng tiªu dïng. NghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy nãi râ: "Hîp ®ång ph¶i b¶o ®¶m viÖc cung cÊp ®Òu ®Æn cho M¸t-xc¬-va sè lóa m× cÇn thiÕt ®Ó ph©n phèi nã theo khÈu phÇn giai cÊp" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 537.

689 Cã ý nãi ®Õn viÖc th«ng b¸o h»ng ngµy cho Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ t×nh h×nh cung cÊp lóa m× cho M¸t-xc¬-va vµ vÒ viÖc vËn chuyÓn khoai t©y cho M¸t-xc¬-va. ― 537.

690 Bøc th− ng¾n c«ng bè ë ®©y ®−îc viÕt trªn bøc th− cña X. M. Ki-rèp vµ I. P. B¸p-kin ngµy 9 th¸ng Ch¹p 1919 nãi vÒ t×nh h×nh Çp-ca-d¬. §Æc biÖt trong ®ã nãi râ kh«ng nhËn ®−îc tin chÝnh x¸c lµ Ca-m« ®· ®Õn tíi Ba-cu hay ch−a.

Ca-m« (bÝ danh dïng trong ®¶ng cña X. A. Te - Pª-t¬-r«-xi-an) cïng víi nhãm chiÕn h÷u, ®−îc trang bÞ vò khÝ, ®¹n d−îc vµ s¸ch b¸o, vµo mïa thu 1919 ®· ®−îc göi mét çch bÝ mËt tõ M¸t-xc¬-va ®Õn ho¹t ®éng bÝ mËt ë Çp-ca-d¬. Sau khi v−ît qua tÊt c¶ mäi khã kh¨n, nhãm ®ã ®· yªn æn ®Õn ®−îc Ba-cu vµ ®· tham gia cuéc ®Êu tranh chèng bän §ª-ni-kin. ―537.

691 V. I. Lª-nin ®· viÕt dù th¶o c«ng bè ë ®©y khi th¶o luËn t¹i phiªn häp ngµy 23 th¸ng Ch¹p 1919 cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÊn ®Ò çc ñy viªn phô tr¸ch l−¬ng thùc çc tØnh Ca-dan, Xim-biÕc-xc¬ vµ Xa-ma-ra kh«ng chÊp hµnh lÖnh cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc vÒ viÖc göi nh÷ng ®oµn tµu hµng chë lóa m× ®Õn M¸t-xc¬-va. Sau khi ®−îc söa ch÷a mét sè chç, b¶n dù th¶o ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua. ― 538.

692 Çc b¸o ço (cña L. B. Ca-mª-nÐp, A. I. Xvi-®Ðc-xki vµ X. §. M¸c-cèp) cho biÕt r»ng mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh cña viÖc

Chó thÝch

911

kh«ng chÊp hµnh lÖnh lµ viÖc Bé d©n ñy l−¬ng thùc kh«ng nhËn ®−îc kÞp thêi ë Bé d©n ñy b−u ®iÖn ®−êng d©y trùc tiÕp ®Ó liªn hÖ víi ®Þa ph−¬ng. Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· th«ng qua ®iÓm nµy d−íi c«ng thøc diÔn ®¹t sau ®©y: "Trong tÊt c¶ mäi tr−êng hîp kh«ng nhËn ®−îc ®−êng d©y trùc tiÕp, th× tr¸ch nhiÖm sÏ thuéc vÒ bé d©n ñy nµo sau khi kh«ng nhËn ®−îc ®−êng d©y trong thêi h¹n 1 tiÕng ®ång hå ®Ó thùc hiÖn mét sù ñy nhiÖm quan träng, mµ vÉn kh«ng khiÕu n¹i ngay lËp tøc ®iÒu ®ã ®Õn Chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy" (V¨n tËp Lª-nin, t. XXIV, tr. 147). ― 538.

693 Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· th«ng qua ®iÓm nµy d−íi h×nh thøc biªn tËp nh− sau: "ñy nhiÖm cho Bé d©n ñy t− ph¸p tiÕn hµnh viÖc ®iÒu tra ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é ph¹m lçi cña çc ñy viªn phô tr¸ch l−¬ng thùc tØnh vµ nh÷ng nhµ ®−¬ng côc kh¸c kh«ng chÊp hµnh lÖnh cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc vÒ viÖc göi nh÷ng ®oµn tµu hµng chë lóa m× ®Õn M¸t-xc¬-va hoÆc tá ra kh«ng cã kh¶ n¨ng qu¶n lý trong viÖc chÊp hµnh lÖnh ®ã" (V¨n tËp Lª-nin, t. XXIV, tr. 147). ― 538.

694 Ngµy 23 th¸ng Ch¹p 1919, TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· th¶o luËn vÊn ®Ò cung cÊp quÇn ¸o vµ giµy cho c«ng nh©n. §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ®ã, TiÓu héi ®ång ®· quyÕt ®Þnh sö dông mét phÇn dù tr÷ ®−îc dµnh cho Hång qu©n, nh−ng víi ®iÒu kiÖn lµ ®ång thêi kh«ng g©y thiÖt h¹i cho qu©n ®éi. §Õn cuèi th¸ng Ch¹p, Tæng côc kinh tÕ qu©n sù cÇn ph¶i lÊy bít trong çc kho cña qu©n ®éi ra 30 ngh×n ®«i giµy da ®Ó giao cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc, cßn Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao th× cø hai tuÇn lÔ ph¶i giao cho Bé d©n ñy l−¬ng thùc 20% tæng sè giµy ñng s¶n xuÊt ®−îc ë trong n−íc.

Cã lÏ, nghÞ quyÕt nµy cña TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· bÞ §oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ph¶n ®èi, do ®ã ngµy 30 th¸ng Ch¹p Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· th«ng qua nghÞ quyÕt lÊy b¶n dù th¶o ®−îc c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin lµm c¬ së. ― 539.

695 Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· chÊp nhËn ®Ò nghÞ nµy d−íi c«ng thøc sau ®©y: "Giao cho ®ång chÝ R−-cèp ph¶i cÊp giÊy ñy nhiÖm chÝnh x¸c cho ®¹i diÖn cña m×nh ®Õn dù tÊt c¶ çc phiªn häp bµn vÊn ®Ò cung cÊp quÇn ¸o lao ®éng vµ chØ cö ®ång chÝ ®ã lµ ®¹i biÓu".

Ngµy 3 th¸ng Giªng 1920, TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy l¹i mét lÇn n÷a th¶o luËn vÊn ®Ò nµy, lÇn nµy cã sù tham gia cña chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao A. I. R−-cèp, vµ ®· giao tr¸ch

Chó thÝch

912

nhiÖm cho ®ång chÝ nµy, hµng th¸ng, b¾t ®Çu tõ ngµy 1 th¸ng Giªng 1920, giao cho çc c¬ quan cña Bé d©n ñy l−¬ng thùc Ýt nhÊt lµ 40 ngh×n ®«i giµy c«ng nh©n ®µn «ng, kh«ng kÓ guèc, ñng d¹, dÐp vá c©y. ― 539.

696 B¶n dù th¶o chØ thÞ vÒ viÖc thu mua nguyªn liÖu ®· ®−îc th¶o luËn t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 30 th¸ng Ch¹p 1919. Dù th¶o nghÞ quyÕt do V. I. Lª-nin ®Ò nghÞ ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua. ― 539.

697 §©y cã ý nãi nghÞ quyÕt §¹i héi VII çc X«-viÕt toµn Nga vÒ c«ng t¸c x©y dùng chÝnh quyÒn, ®Æc biÖt lµ vÒ vÊn ®Ò çc bé d©n ñy cã quyÒn cÊt chøc nh÷ng ng−êi ®øng ®Çu çc phßng, ban thuéc ngµnh däc cña m×nh tæ chøc trong çc ban chÊp hµnh X«-viÕt. ― 539.

698 Theo nghÞ quyÕt cña §¹i héi VII çc X«-viÕt toµn Nga, Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ph¶i so¹n mét b¶n chØ thÞ x¸c ®Þnh quyÒn h¹n vµ nghÜa vô cña çc c¬ quan thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao ë trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng ®èi víi çc nhµ m¸y quèc doanh cã tÇm quan träng ®Æc biÖt, ®èi víi çc xÝ nghiÖp gia nhËp çc t¬-rít, v. v.. ― 540.

699 Dù th¶o nghÞ quyÕt nµy ®· ®−îc th«ng qua t¹i phiªn häp Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vµo nh÷ng ngµy 17 - 18 th¸ng Giªng 1920, nh©n viÖc tæng t− lÖnh ph¶n ®èi bøc ®iÖn cña L. §. T¬-rèt-xki, chñ tÞch Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng n−íc Céng hßa, kÌm theo ý kiÕn cña V. I. Lª-nin göi M. V. Phrun-dª, t− lÖnh mÆt trËn Tuèc-ke-xtan vµ G. C. V«-xca-nèp, t− lÖnh qu©n ®oµn 4, ®Ò ngµy 17 th¸ng Giªng 1920. Bøc ®iÖn chØ râ cÇn ph¶i cho thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p kiªn quyÕt ®Ó x©y dùng xong ®−êng s¾t Em-ba vµ c¶i t¹o tuyÕn ®−êng s¾t Cra-xn−i Cót - A-lÕch-xan-®rèp - Gai thµnh ®−êng s¾t khæ réng (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 51, v¨n kiÖn 207). ― 540.

700 Bøc ®iÖn nµy cña V. I. Lª-nin cã quan hÖ ®Õn m−u toan cña bän d©n téc chñ nghÜa t− s¶n Ba-ski-ri-a hßng tæ chøc ®¶o chÝnh ë Ba-ski-ri-a vµo th¸ng Giªng 1920. Tªn d©n téc chñ nghÜa t− s¶n A. -D.A. Va-li-®èp cïng mét nhãm ®ång m−u, vµo th¸ng Hai 1919 ph¶i ®i theo ChÝnh quyÒn x«-viÕt do bÞ søc Ðp cña quÇn chóng lao ®éng, vÉn kh«ng thay ®æi quan ®iÓm cña chóng, vÉn kh«ng chÞu tõ bá môc tiªu cña chóng lµ ®¹t ®Õn chÕ ®é tù trÞ t− s¶n cho Ba-ski-ri-a.

Chó thÝch

913

Bän Va-li-®èp ®· thi hµnh chÝnh s¸ch t¸ch khái n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga, kh«ng muèn thõa nhËn sù l·nh ®¹o cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, cè g¾ng thµnh lËp "§¶ng céng s¶n Ba-ski-ri-a" riªng biÖt vµ nh− Va-li-®èp ®· tuyªn bè trong cuéc héi ®µm víi mét ph¸i viªn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, ®èi víi ®¶ng nµy "c−¬ng lÜnh cña nh÷ng ng−êi céng s¶n lµ kh«ng thÝch hîp".

Mïa hÌ 1919, bän Va-li-®èp ®· lËp ra "Ban th−êng vô trung −¬ng l©m thêi cña nh÷ng ng−êi céng s¶n Ba-ski-ri-a" ®øng ®Çu lµ Kh. I-u. I-u-ma-gu-lèp, tªn nµy còng lµ chñ tÞch cña ñy ban çch m¹ng do bän Va-li-®èp tæ chøc. "Ban th−êng vô" cña Va-li-®èp m−u toan l·nh ®¹o çc tæ chøc ®¶ng ë Ba-ski-ri-a mÆc dï ban th−êng vô ®ã kh«ng ®−îc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga chÊp nhËn. Bän Va-li-®èp ®· m−u toan ¸p ®Æt ®−êng lèi cña chóng cho Héi nghÞ lÇn thø nhÊt tØnh ®¶ng bé Ba-ski-ri-a (th¸ng M−êi mét 1919), nh−ng héi nghÞ ®· b¸c bá chñ tr−¬ng t¸ch khái §¶ng céng s¶n (b) Nga vµ ®· chØ râ r»ng "§¶ng bé Ba-ski-ri-a lµ mét tØnh ®¶ng bé". Nh−ng bän Va-li-®èp vÉn kh«ng chÞu th«i. Th¸ng Giªng 1920, theo ®Ò nghÞ cña C. M. Ra-cai, mét tªn theo Va-li-®èp, ñy ban çch m¹ng tØnh Ba-ski-ri-a ®· tiÕn thªm mét b−íc n÷a trªn con ®−êng t¸ch khái n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ― thµnh lËp ban liªn l¹c ®èi ngo¹i cña ñy ban çch m¹ng. Khi tØnh ñy lªn ¸n vµo ngµy 13 th¸ng Giªng biÖn ph¸p ®ã vµ ®· quyÕt ®Þnh rót Ra-cai ra khái mäi chøc vô ®ang gi÷, th× chñ tÞch ñy ban çch m¹ng I-u-ma-gu-lèp ®· m−u toan lµm ®¶o chÝnh. Vµo ®ªm 15 r¹ng ngµy 16 th¸ng Giªng 1920, y ®· ra lÖnh b¾t tÊt c¶ çc ñy viªn cña tØnh ñy trõ Ph. N. Xa-m«i-lèp lµ ®¹i biÓu cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga, vµ ®· ra lêi kªu gäi kÕt téi nh÷ng ng−êi bÞ b¾t lµ ®· cã ©m m−u chèng n−íc Céng hßa Ba-ski-ri-a. ChØ cã sau khi çc nhµ l·nh ®¹o mÆt trËn Tuèc-ke-xtan can thiÖp, nh÷ng ng−êi bÞ b¾t míi ®−îc tha.

Trong bøc ®iÖn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ngµy 20 th¸ng Giªng 1920, ®−îc V. I. Lª-nin dÉn ra ë ®©y, nãi r»ng: "Do nh÷ng sù tranh chÊp gi÷a ñy ban çch m¹ng tØnh Ba-ski-ri-a vµ ñy ban çch m¹ng tØnh U-pha vµ do çc ®ång chÝ buéc téi ®ång chÝ En-txin lµ ®· ®i chÖch ®−êng lèi cña chÝnh quyÒn trung −¬ng, cho nªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga víi sù tháa thuËn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Nga ®· göi çc ®ång chÝ ¸c-tem (XÐc-ghª-Ðp), Prª-«-bra-gien-xki vµ Xa-m«i-lèp ®Õn XtÐc-li-ta-m¾c, nh÷ng ®ång chÝ nµy kh«ng dÝnh d¸ng g× víi lîi Ých ®Þa ph−¬ng U-pha, vµ kh«ng thÓ thùc

Chó thÝch

914

hiÖn chÝnh s¸ch ®Þa ph−¬ng chñ nghÜa, s«-vanh chñ nghÜa ®−îc. Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga cho r»ng nh÷ng lêi lÏ nãi hä tiÕn hµnh cæ ®éng chèng n−íc Céng hßa Ba-ski-ri-a lµ mét tin kh«ng ®óng sù thùc vµ hoµn toµn kh«ng thÓ cã ®−îc. V× vËy Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®Ò nghÞ çc ®ång chÝ ngay lËp tøc ph¶i theo chØ thÞ cña ®ång chÝ ¸c-tem, th¶ tÊt c¶ nh÷ng thµnh viªn cña tØnh ñy còng nh− nh÷ng ng−êi céng s¶n kh¸c ®· bÞ b¾t, hñy bá th«ng b¸o cña çc ®ång chÝ nãi vÒ mét vô ©m m−u vµ tuyªn bè tr−íc nh©n d©n vµ tr−íc çc ®¬n vÞ qu©n ®éi r»ng nh÷ng viÖc b¾t bí ®· x¶y ra lµ do sù hiÓu lÇm. I-u-ma-gu-lèp ph¶i ®Õn ngay lËp tøc M¸t-xc¬-va ®Ó gi¶i thÝch t×nh h×nh ®· x¶y ra. Çc ®ång chÝ ph¶i dïng ®−êng d©y ®Ó b¸o ço ngay lËp tøc viÖc chÊp hµnh vµ tr×nh bµy sù gi¶i thÝch cña m×nh" ("Sù thµnh lËp n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa x«-viÕt tù trÞ Ba-ski-ri-a". TËp v¨n kiÖn vµ tµi liÖu. U-pha, 1959, tr. 444).

Kh«ng l©u sau ®ã Va-li-®èp, I-u-ma-gu-lèp vµ Ra-cai ®· bÞ triÖu håi khái Ba-ski-ri-a vµ bÞ khai trõ khái ®¶ng. ― 541.

701 V. I. Lª-nin ®· viÕt b¶n dù th¶o c«ng bè ë ®©y t¹i phiªn häp Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 27 th¸ng Giªng 1920 khi th¶o luËn b¶n b¸o ço cña A. A. Buèc-®u-cèp, t− lÖnh tr−ëng qu©n khu vµ ®¬n vÞ ®ån tró b¶o vÖ thµnh phè M¸t-xc¬-va vÒ viÖc dì khoai t©y trªn ®Çu mèi ®−êng s¾t M¸t-xc¬-va còng nh− viÖc quÐt tuyÕt trªn çc ®−êng phè M¸t-xc¬-va vµ çc con ®−êng s¾t ë M¸t-xc¬-va. B¶n dù th¶o do Lª-nin ®−a ra ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua. ― 542.

702 Phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 31 th¸ng Giªng 1920 ®· th«ng qua nghÞ quyÕt sau ®©y: "ViÖc nèi l¹i chiÕn dÞch khoai t©y sÏ ®−îc ho·n ®Õn mïa xu©n bëi v× cïng víi chiÕn dÞch h¹t gièng, Bé d©n ñy l−¬ng thùc cã nhiÖm vô trong th¸ng T− vµ th¸ng N¨m 1920 cung cÊp 560 ngh×n pót khoai t©y lµm thøc ¨n tháa m·n nhu cÇu cña thµnh phè M¸t-xc¬-va" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 542.

703 B¶n b¸o ço vÒ nh÷ng biÖn ph¸p ®· ®−îc Bé d©n ñy néi vô cho thi hµnh ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô lao ®éng quÐt tuyÕt ®· ®−îc tr×nh bµy t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 31 th¸ng Giªng 1920. Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· th«ng qua nghÞ quyÕt thµnh lËp

Chó thÝch

915

mét ñy ban do Ph. E. §giÐc-gin-xki lµm chñ tÞch cã nhiÖm vô tiÕn hµnh c«ng viÖc nµy. ― 543.

704 Ngµy 10 th¸ng Hai 1920, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· phª chuÈn vÒ ®¹i thÓ b¶n ®Ò c−¬ng vÒ ngo¹i th−¬ng vµ giao cho Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng "trong thêi h¹n 1 tuÇn lÔ tr×nh Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy çc dù th¶o cña tÊt c¶ çc nghÞ quyÕt cÇn thiÕt, çc b¶n dù luËt, v.v. vµ ph¶i quy ®Þnh chÝnh x¸c thêi h¹n thùc hiÖn tÊt c¶ çc ®iÓm dù kiÕn thêi h¹n nµo ®ã nªu trong ®Ò c−¬ng nµy".

B¶n dù th¶o c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc th«ng qua t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 2 th¸ng Ba 1920 khi th¶o luËn b¶n b¸o ço cña L. B. Cra-xin vÒ vÊn ®Ò ngo¹i th−¬ng. B¶n dù th¶o nµy cã quan hÖ ®Õn ®iÓm 17 trong ®Ò c−¬ng vÒ ngo¹i th−¬ng, trong ®ã nãi râ r»ng: "Thµnh lËp mét ñy ban ®Ó t×m hiÓu râ vµ dµnh riªng quü hµng hãa cña n−íc Céng hßa cho ngo¹i th−¬ng, thµnh phÇn cña ñy ban gåm ®¹i biÓu cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng, cña Bé d©n ñy kiÓm tra nhµ n−íc vµ cña ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 543.

705 Bøc th− ng¾n c«ng bè ë ®©y viÕt nh©n çc nghÞ quyÕt cña Héi nghÞ lÇn thø XII cña ph¸i Bun häp tõ 12 ®Õn 19 th¸ng T− 1920. Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x« hiÖn cßn gi÷ ®−îc çc nghÞ quyÕt cña cuéc héi nghÞ Êy kÌm theo nh÷ng ®iÒu ghi chó cña V. I. Lª-nin. Trong nghÞ quyÕt "VÒ t×nh h×nh tr−íc m¾t vµ nh÷ng nhiÖm vô cña ®¶ng ta", V. I. Lª-nin ®¸nh dÊu ®o¹n sau ®©y: "14. Trong khi tæng kÕt kinh nghiÖm n¨m võa råi, Héi nghÞ lÇn thø XII cña ph¸i Bun nhËn r»ng: 1) ngay tõ Héi nghÞ lÇn thø XI, ph¸i Bun vÒ nguyªn t¾c ®· ®i theo lËp tr−êng cña chñ nghÜa céng s¶n, 2) c−¬ng lÜnh cña §¶ng céng s¶n trong khi ®ã còng chÝnh lµ c−¬ng lÜnh cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt, lµ phï hîp víi lËp tr−êng cã tÝnh nguyªn t¾c cña ph¸i "Bun", 3) kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc "mÆt trËn x· héi chñ nghÜa thèng nhÊt" víi nh÷ng kÎ thï vÒ nguyªn t¾c cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt, tøc lµ víi nh÷ng kÎ ®ang ®em giai cÊp v« s¶n ®èi lËp víi chÝnh quyÒn cña giai cÊp Êy, 4) ®· ®Õn lóc ph¸i "Bun" cã thÓ tõ bá lËp tr−êng ®èi lËp chÝnh thøc cña m×nh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chÝnh s¸ch cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt".

Trong khi ®ã, trong nghÞ quyÕt vÒ çc vÊn ®Ò tæ chøc nªu r»ng "kÕt qu¶ l«-gÝch cña lËp tr−êng chÝnh trÞ cña ph¸i "Bun" lµ ph¸i "Bun"

Chó thÝch

916

gia nhËp §¶ng céng s¶n Nga vÉn theo nh÷ng c¬ së nh− khi ph¸i "Bun" ®· ë trong §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga" (do V. I. Lª-nin g¹ch d−íi). Héi nghÞ ®· ®Ò nghÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng cña ph¸i Bun b¶o ®¶m nh− mét ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu, cho ph¸i Bun gi÷ ®−îc ë trong §¶ng céng s¶n Nga ®Þa vÞ cña "mét tæ chøc tù trÞ cña giai cÊp v« s¶n Do-th¸i" (do V. I. Lª-nin g¹ch ®¸nh dÊu).

Ngµy 6 th¸ng N¨m 1920, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, sau khi th¶o luËn vÊn ®Ò "vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn thu nhËn ph¸i Bun vµo §¶ng céng s¶n Nga", ®· quyÕt ®Þnh: "ñy nhiÖm cho Ca-mª-nÐp, Xta-lin vµ Prª-«-bra-gien-xki tiÕp çc ®¹i biÓu cña ph¸i Bun vµ l¾ng nghe nh÷ng ®Ò nghÞ cña hä" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Héi nghÞ lÇn thø XIII cña ph¸i Bun häp n¨m 1921 ®· th«ng qua nghÞ quyÕt tuyªn bè ph¸i Bun tù gi¶i thÓ. Mét bé phËn thµnh viªn cña tæ chøc Bun ®· ®−îc kÕt n¹p vµo §¶ng céng s¶n (b) Nga trªn nh÷ng c¬ së chung. ― 543.

706 §©y lµ nãi vÒ vô næ bom trong trô së Ban chÊp hµnh ®¶ng bé M¸t-xc¬-va t¹i ngâ Lª-«n-ti-Ðp-xki, do bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ nÐm vµo ngµy 25 th¸ng ChÝn 1919. ― 544.

707 ñy nhiÖm ®−îc viÕt trªn bøc ®iÖn cña D. N. §èt-xe, tæng côc tr−ëng Tæng côc c«ng nghiÖp dÇu má vµ cña A. P. Xª-rª-brèp-xki, côc tr−ëng Côc c«ng nghiÖp dÇu má A-dÐc-bai-gian göi cho V. I. Lª-nin ngµy 1 th¸ng S¸u 1920. Bøc ®iÖn nªu râ t×nh h×nh l−¬ng thùc khã kh¨n cña c«ng nh©n c«ng nghiÖp dÇu má Ba-cu lµ do B. X. Bª-len-ki, ñy viªn phô tr¸ch l−¬ng thùc cña mÆt trËn kh«ng hoµn thµnh nghÜa vô göi l−¬ng thùc tõ miÒn B¾c Çp-ca-d¬ ®Õn Ba-cu vµ ®ång thêi l¹i cÊm c«ng nh©n dÇu má tù m×nh ®Æt mua l−¬ng thùc ë miÒn B¾c Çp-ca-d¬. ― 545.

708 ñy nhiÖm ®−îc viÕt trªn bøc ®iÖn cña chi nh¸nh B¾c Çp-ca-d¬ Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ®Ò ngµy 18 th¸ng S¸u 1920, trong ®ã tr×nh bµy nh÷ng ®iÒu kiÖn cña dù th¶o hîp ®ång gi÷a chi nh¸nh nµy víi çc ®¹i diÖn mét c«ng ty Mü. Trong bøc ®iÖn cßn cã nh÷ng chç ®¸nh dÊu vµ nh÷ng chç g¹ch d−íi cña V. I. Lª-nin. ― 545.

709 Thùc chÊt cuéc xung ®ét gi÷a C«ng x· tiªu dïng thèng nhÊt Pª- t¬-r«-gr¸t víi X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t nh− sau. Mïa h¹ 1920, nhiÒu çn

Chó thÝch

917

bé l·nh ®¹o cña Ban chÊp hµnh X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t ®øng ®Çu lµ G. E. Di-n«-vi-Ðp vµ cña Héi ®ång çc c«ng ®oµn Pª-t¬-r«-gr¸t ®· ®Æt vÊn ®Ò cÊp ph¸t khÈu phÇn b¸nh m× theo tiªu chuÈn lao ®éng cho c«ng nh©n kh«ng ph¶i tÝnh theo sè ngµy lµm viÖc, mµ cßn tÝnh c¶ nh÷ng ngµy lÔ vµ ngµy kh«ng lµm viÖc. Ban qu¶n trÞ C«ng x· Pª-t¬-r«-gr¸t (A. E. Ba-®a-Ðp vµ nh÷ng ng−êi kh¸c) ®· ph¶n ®èi ®Ò nghÞ ®ã v× cho r»ng viÖc bæ sung cÊp ph¸t khÈu phÇn b¸nh m× nh− vËy lµ vi ph¹m b¶n th©n nguyªn t¾c khÈu phÇn theo lao ®éng, vµ ngoµi ra, sè lóa m× dù tr÷ kh«ng cã ®ñ ®Ó më réng viÖc cÊp ph¸t nh− vËy, cho nªn viÖc lµm ®ã nãi chung cã thÓ ph¸ ho¹i viÖc cung cÊp ®Òu ®Æn khÈu phÇn lao ®éng vµ khiÕn cho c«ng nh©n kh«ng tÝn nhiÖm bé m¸y l−¬ng thùc. Nh−ng do kh«ng ®Õm xØa ®Õn ý kiÕn cña ban qu¶n trÞ C«ng x· Pª-t¬-r«-gr¸t, X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t ®· tuyªn bè cÊp ph¸t khÈu phÇn cho nh÷ng ngµy lÔ. Ba-®a-Ðp tõ chèi kh«ng chÊp hµnh chØ thÞ ®ã vµ tuyªn bè r»ng ban qu¶n trÞ C«ng x· Pª-t¬-r«-gr¸t kh«ng thÓ nµo ho¹t ®éng ®−îc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nh− thÕ. Ngµy 5 th¸ng B¶y 1920, Ban chÊp hµnh ®¶ng bé tØnh Pª-t¬-r«-gr¸t §¶ng céng s¶n (b) Nga, sau khi th¶o luËn "viÖc ®ång chÝ Ba-®a-Ðp kh«ng phôc tïng nghÞ quyÕt cña §oµn chñ tÞch tèi cao ngµy 23 th¸ng S¸u n¨m nay vÒ viÖc t¨ng khÈu phÇn b¸nh m×, vÒ viÖc cÊp ph¸t 5 phun-t¬ coi nh− cho vay vµ vÒ viÖc cÊp ph¸t khÈu phÇn cho c«ng nh©n trong nh÷ng ngµy nghØ phÐp", ®· quyÕt ®Þnh: "1. §Ò nghÞ tÊt c¶ çc ban th−êng vô çc khu phè, tÊt c¶ çc çn bé träng tr¸ch cña C«ng x· Pª-t¬-r«-gr¸t vÉn tiÕp tôc lµm viÖc, hoµn thµnh tèt c«ng viÖc kh«ng ®Ó cã bÊt cø sù chËm trÔ nµo cho ®Õn khi cã lÖnh ®Æc biÖt cña Ban chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-t¬-r«-gr¸t vµ Ban chÊp hµnh X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t. 2. Thõa nhËn cÇn thiÕt ph¶i thay ®æi mét çch c¨n b¶n thµnh phÇn nh©n sù cña ban qu¶n trÞ C«ng x· Pª-t¬-r«-gr¸t vµ ñy nhiÖm cho Ban th−êng vô tØnh ñy cïng víi §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh X«-viÕt chØ ®Þnh nh÷ng ®ång chÝ míi, song ph¶i lµm viÖc nµy th«ng qua Héi ®ång kiÓm tra cña C«ng x· Pª-t¬-r«-gr¸t, vµ t¹m thêi liªn hÖ víi M¸t-xc¬-va vÒ vÊn ®Ò nµy cho ®Õn khi triÖu tËp héi nghÞ toµn thµnh çc ñy ban nhµ m¸y vµ çc c«ng ®oµn" (Côc l−u tr÷ cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu lÞch sö ®¶ng trùc thuéc tØnh ñy Lª-nin-gr¸t §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 547.

710 Cuéc xung ®ét gi÷a C«ng x· Pª-t¬-r«-gr¸t vµ X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t ®· ®−îc th¶o luËn t¹i phiªn häp toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 16 th¸ng B¶y 1920, nh©n ®ã V. I. Lª-nin viÕt b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt ®−îc c«ng bè ë ®©y. Nh÷ng ®Ò nghÞ cña Lª-nin ®· ®−îc chÊp nhËn. ThÊy r»ng quan hÖ võa råi gi÷a çc

Chó thÝch

918

çn bé l·nh ®¹o cña C«ng x· Pª-t¬-r«-gr¸t vµ X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t cã thÓ lµ ®Çu mèi cña nh÷ng xung ®ét míi, Ban chÊp hµnh trung −¬ng quyÕt ®Þnh chuyÓn A. E. Ba-®a-Ðp vµ nhiÒu çn bé kh¸c cña C«ng x· Pª-t¬-r«-gr¸t vÒ c«ng t¸c ë M¸t-xc¬-va. Ba-®a-Ðp ®−îc chØ ®Þnh lµm chñ tÞch Héi tiªu dïng M¸t-xc¬-va. ― 547.

711 Nh÷ng c©u tr¶ lêi nµy ®· ®−îc V. I. Lª-nin viÕt trªn bøc ®iÖn cña bé tr−ëng Bé ngo¹i giao n−íc Céng hßa ViÔn §«ng vµ ñy viªn Côc ViÔn §«ng thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga A. M. Cra-xn«-sª-cèp ngµy 17 th¸ng B¶y 1920, trong ®ã th«ng b¸o vÒ viÖc ký hiÖp −íc ®×nh chiÕn víi NhËt ngµy 15 th¸ng B¶y. Trong mét nghÞ ®Þnh th− ®Æc biÖt còng ®−îc ký kÕt gi÷a çc ®¹i biÓu cña n−íc Céng hßa ViÔn §«ng vµ cña NhËt nãi râ r»ng ph−¬ng thøc tèt nhÊt ®Ó thiÕt lËp hßa b×nh ë ViÔn §«ng lµ thµnh lËp mét n−íc "®Öm" trªn c¬ së nh÷ng nguyªn t¾c d©n chñ, víi mét chÝnh phñ thèng nhÊt sÏ ph¶i ®−îc thµnh lËp t¹i mét cuéc héi nghÞ cã ®¹i biÓu cña tÊt c¶ çc tØnh ë biªn khu tham gia. Nh©n ®ã, Cra-xn«-sª-cèp ®· yªu cÇu Lª-nin nhanh chãng tr¶ lêi nh÷ng c©u hái ®−îc nªu lªn trong bøc ®iÖn. ― 547.

712 Bèn nguyªn t¾c ― tªn gäi t¾t chÕ ®é bÇu cö d©n chñ gåm bèn nguyªn t¾c: quyÒn phæ th«ng ®Çu phiÕu, b×nh ®¼ng, trùc tiÕp vµ bÝ mËt. ― 547.

713 ë ®©y cã thÓ lµ muèn nãi ®Õn viÖc b¶o ®¶m ®a sè cho nh÷ng ng−êi céng s¶n trong çc c¬ quan nhµ n−íc d©n chñ. ― 548.

714 §©y lµ nãi vÒ bµi b¸o cña A. M. Goãc-ki, nhan ®Ò "Vla-®i-mia I-lÝch Lª-nin" ®¨ng trªn t¹p chÝ "Quèc tÕ céng s¶n", sè 12, 1920, víi tÝnh chÊt lµ mét bµi x· luËn, vµ vÒ bøc th− cña Goãc-ki göi cho H. Oen-x¬ còng ®¨ng trªn cïng sè cña t¹p chÝ ®ã.

Bµi b¸o, còng nh− bøc th− cña Goãc-ki, thÊm nhuÇn t×nh c¶m ch©n thµnh yªu mÕn Lª-nin vµ kh©m phôc ho¹t ®éng cña Ng−êi, nh−ng ®· viÕt theo quan ®iÓm sai lÇm cña tÖ sïng b¸i ç nh©n vµ chøa ®ùng mét lo¹t luËn ®iÓm cã h¹i vÒ chÝnh trÞ. Trong bµi b¸o vµ bøc th− ®ã, Goãc-ki ®· ®¸nh gi¸ vai trß cña Lª-nin, cña nh©n d©n Nga, tÝnh chÊt cña cuéc çch m¹ng ë Nga, mét çch cùc kú chñ quan vµ thùc chÊt lµ duy t©m. Goãc-ki kh«ng hÒ chó ý ®Õn vai trß l·nh ®¹o cña ®¶ng céng s¶n, vai trß quyÕt ®Þnh cña giai cÊp c«ng nh©n vµ cña n«ng d©n lao ®éng Nga trong çch m¹ng. Trong phÇn kÕt luËn bµi b¸o cña m×nh, khi chØ ra r»ng tinh thÇn dòng c¶m cña nh÷ng chiÕn

Chó thÝch

919

sÜ çch m¹ng "cã nhiÒu ng−êi coi lµ mét sù ®iªn cuång" Goãc-ki ®· viÕt: "T«i b¾t ®Çu ho¹t ®éng cña m×nh lµm ng−êi thøc tØnh tinh thÇn çch m¹ng b»ng çch nªu lªn vinh quang cña sù ®iªn cuång cña nh÷ng ng−êi dòng c¶m. §· cã lóc lßng th−¬ng tù nhiªn ®èi víi nh©n d©n Nga ®· buéc t«i coi sù ®iªn cuång hÇu nh− lµ mét téi lçi. Nh−ng b©y giê, khi t«i thÊy r»ng nh©n d©n ®ã tá ra cã rÊt nhiÒu n¨ng lùc kiªn nhÉn chÞu ®ùng h¬n lµ lµm viÖc mét çch tù gi¸c vµ trung thùc, th× t«i l¹i mét lÇn n÷a ca ngîi vinh quang cña sù ®iªn cuång thiªng liªng cña nh÷ng ng−êi dòng c¶m. Trong sè nh÷ng ng−êi Êy th× Vla-®i-mia I-lÝch lµ ng−êi ®iªn cuång ®Çu tiªn vµ ®iªn cuång nhÊt".

Ngµy 31 th¸ng B¶y 1920, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua ®Ò nghÞ ®−îc c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin. ― 548.

715 §−îc viÕt d−íi v¨n b¶n b¶n sao bøc ®iÖn cña V. X. Mi-tx¬-kª-vÝch - Çp-xu-ca-x¬, ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n LÝt-va - Bª-l«-ru-xi-a ®Ò ngµy 19 th¸ng T¸m 1920 tõ Vin-n« göi V. I. Lª-nin. Trong khi b¸o ço r»ng khÝ thÕ çch m¹ng ë LÝt-va ®ang d©ng cao vµ "tr−íc h«m chóng t«i rêi Vin-n«, nã cã thÓ biÕn thµnh mét cuéc ®Êu tranh quÇn chóng vò trang chèng bän b¹ch vÖ LÝt-va", Mi-tx¬-kª-vÝch - Çp-xu-ca-x¬ hái r»ng: "liÖu ®ång chÝ cã thÊy lµ chóng t«i cã thÓ chuÈn bÞ tiÕn hµnh cuéc chiÕn ®Êu quyÕt ®Þnh hay kh«ng".

Còng trªn b¶n sao bøc ®iÖn ®ã, Lª-nin ®· viÕt cho L. §. T¬-rèt-xki: "§ång chÝ T¬-rèt-xki! NÕu ®ång chÝ t¸n thµnh, th× ®ång chÝ h·y göi ®i hoÆc lµ göi tr¶ l¹i cho t«i ®Ó phiªn ra mËt m·. Lª-nin". Trªn v¨n kiÖn cßn cã mÊy ch÷ Lª-nin ®Ò "X t a - l i n ®ång ý" vµ lêi ghi cña T¬-rèt-xki còng t¸n thµnh. ― 549.

716 Ngµy 19 th¸ng T¸m 1920, trong phiªn häp cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th¶o luËn t×nh h×nh ë çc mÆt trËn Ba-lan vµ chèng Vran-ghen. Thõa nhËn mÆt trËn chèng Vran-ghen lµ mÆt trËn chÝnh, Bé chÝnh trÞ ®· v¹ch ra mét lo¹t biÖn ph¸p ®Ó cñng cè mÆt trËn ®ã, ®Æc biÖt ®· th«ng qua nghÞ quyÕt ®iÒu ®éng s− ®oµn 6 cña qu©n ®oµn kþ binh 1 ®Õn mÆt trËn chèng Vran-ghen.

Ngµy 20 th¸ng T¸m 1920, tæng t− lÖnh ®· viÕt th− b¸o ço göi Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng n−íc Céng hßa, trong ®ã ph¶n ®èi viÖc ®iÒu s− ®oµn 6, lÊy lý do s− ®oµn nµy lµ h¹t nh©n chñ yÕu cña qu©n ®oµn kþ binh 1 vµ xÐt vÒ chÊt l−îng th× t−¬ng ®−¬ng víi tÊt c¶ ba s− ®oµn cßn l¹i. Trªn th− b¸o ço cßn cã c¶ lêi ®Ò cña I.V.Xta-

Chó thÝch

920

lin: "Nh÷ng tµi liÖu nµy k h « n g ® ó n g : ba s− ®oµn cßn l¹i gép l¹i cã Ý t n h Ê t lµ 10 ngh×n chiÕn sÜ kþ binh, v¶ l¹i s− ®oµn kþ binh Çp-ca-d¬ 4 cßn l¹i trong qu©n ®oµn kþ binh, cßn l·o luyÖn h¬n vµ c¨n b¶n h¬n s− ®oµn 6".

Sau khi ®äc th− b¸o ço nãi trªn, V. I. Lª-nin ®· viÕt nh÷ng ®Ò nghÞ cña m×nh.

Cã lÏ lµ trong khi th¶o luËn nh÷ng ®Ò nghÞ nµy, V. I. Lª-nin ®· ghi ë phÝa d−íi çc ®iÓm 1 vµ 2 nh− sau: "Cre-xtin-xki ph¶n ®èi", d−íi ®iÓm thø t− th× ghi: "Cre-xtin-xki kh«ng bá phiÕu", vµ d−íi ®iÓm thø n¨m l¹i ghi: "Cre-xtin-xki t ¸ n t h µ n h ".

Sè thø tù çc ®iÓm vÉn ®−îc ®Ó nguyªn nh− trong b¶n th¶o. ― 550.

717 §©y lµ nãi vÒ lÖnh sè 1847 cña Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng mÆt trËn miÒn T©y, ngµy 20 th¸ng T¸m 1920, trong ®ã tuyªn bè r»ng ph¸i ®oµn hßa b×nh Ba-lan chØ gåm toµn bän gi¸n ®iÖp vµ bän ph¶n gi¸n vµ hßa −íc chØ cã thÓ ký kÕt "trªn c¶nh ®æ n¸t cña mét n−íc Ba-lan tr¾ng". ― 550.

718 Ngµy 23 th¸ng T¸m 1920, Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng cña n−íc Céng hßa ®· hñy bá lÖnh cña Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng mÆt trËn miÒn T©y sau khi c¶nh ço vÒ hµnh ®éng kh«ng ®óng cña nã. §ång thêi ®· chØ thÞ cho tr−ëng ph¸i ®oµn x«-viÕt t¹i cuéc ®µm ph¸n víi Ba-lan lµ C. Kh. §a-ni-sÐp-xki tr×nh bµy cho ph¸i ®oµn Ba-lan biÕt quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng n−íc Céng hßa vÒ viÖc hñy bá lÖnh cña Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng mÆt trËn miÒn T©y, nÕu ph¸i ®oµn Ba-lan thÊy r»ng nh÷ng gi¶i thÝch cña ph¸i ®oµn t¹i cuéc héi nghÞ ch−a ®ñ tháa m·n. ― 551.

719 B¸o "Sù thËt" ngµy 3 th¸ng ChÝn 1920 ®¨ng mét bµi t−êng thuËt ng¾n vÒ b¶n b¸o ço nµy cña V. I. Lª-nin. Bµi t−êng thuËt nªu râ: "§ång chÝ Lª-nin ®· tr×nh bµy tØ mØ t×nh h×nh quèc tÕ cña Nga nh©n cã cuéc chiÕn tranh víi Ba-lan vµ tr×nh bµy tØ mØ çc cuéc ®µm ph¸n cña chóng ta vÒ vÊn ®Ò ®ã víi çc ®¹i biÓu cña khèi §ång minh. B¸o ço viªn nªu râ r»ng trong cuéc ®Êu tranh chèng bän ®Õ quèc, chóng ta lu«n lu«n ®i tõ th¾ng lîi nµy ®Õn th¾ng lîi kh¸c vµ th¾ng lîi cùc kú träng yÕu trong nh÷ng th¾ng lîi ®ã lµ sù tan r· cña khèi §ång minh mµ tÊt c¶ mäi ng−êi ®Òu thÊy râ vµ sù ®oµn kÕt cña giai cÊp v« s¶n Anh trªn c¬ së ®Êu tranh chèng giai cÊp t− s¶n thÕ giíi". ― 551.

Chó thÝch

921

720 M−u toan ®Èy Thæ-nhÜ-kú chèng l¹i n−íc Nga x«-viÕt vµ ph¸ vì çc cuéc ®µm ph¸n ®Ó thiÕt lËp quan hÖ h÷u nghÞ, çc nhµ l·nh ®¹o khèi §ång minh ®· xói giôc n−íc ¸c-mª-ni-a cña nh÷ng ng−êi §a-sn¾c më cuéc tÊn c«ng chèng Thæ-nhÜ-kú. Nh÷ng ng−êi §a-sn¾c ®· theo ®uæi lËp tr−êng x©m l−îc ®èi víi Thæ-nhÜ-kú, m¬ −íc thµnh lËp mét "§¹i ¸c-mª-ni-a" víi viÖc s¸p nhËp vµo l·nh thæ cña m×nh gÇn mét nöa vïng TiÓu ¸. Ngµy 24 th¸ng ChÝn 1920, chÝnh phñ §a-sn¾c ®· ph¸t ®éng chiÕn tranh chèng Thæ-nhÜ-kú. Trong cuéc chiÕn tranh ®· bïng næ, qu©n ®éi §a-sn¾c ®· liªn tiÕp bÞ thÊt b¹i, cßn qu©n cña Thæ-nhÜ-kú ®ang tiÕn c«ng th× ®i ®Õn ®©u ®Òu xua ®uæi nh÷ng ng−êi d©n th−êng, c−íp bãc s¹ch çc vïng d©n c−, tæ chøc nh÷ng vô tµn s¸t ng−êi ¸c-mª-ni-a. ChÝnh phñ Thæ-nhÜ-kú ®· quyÕt ®Þnh lîi dông chÝnh s¸ch phiªu l−u cña bän §a-sn¾c ®Ó x©m l−îc l·nh thæ ¸c-mª-ni-a. ChiÕn tranh ®· ®Èy ¸c-mª-ni-a ®Õn c¶nh cïng cùc cña sù ph¸ s¶n vµ ®Èy nh©n d©n n−íc nµy ®Õn tr−íc nguy c¬ bÞ tiªu diÖt hoµn toµn. Vµo ®Çu th¸ng M−êi 1920, Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) ¸c-mª-ni-a ®· kªu gäi c«ng nh©n vµ n«ng d©n lËt ®æ ¸ch thèng trÞ ®¸ng c¨m thï cña bän §a-sn¾c vµ thiÕt lËp ChÝnh quyÒn x«-viÕt.

Nh©n cã b¶n b¸o ço cña G. C. Oãc-®gi«-ni-kÝt-dª vÒ kh¶ n¨ng lµ chÝnh phñ §a-sn¾c ë ¸c-mª-ni-a tõ chøc vµ kh¶ n¨ng chÝnh quyÒn ®−îc chuyÓn vµo tay nh÷ng ng−êi céng s¶n, G. V. Tsi-tsª-rin ®· ®Ò nghÞ: 1) t¸n thµnh ý kiÕn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) ¸c-mª-ni-a vµ Côc Çp-ca-d¬ thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ sù cÇn thiÕt cã nh÷ng hµnh ®éng kiªn quyÕt ®Ó thiÕt lËp ChÝnh quyÒn x«-viÕt ë ¸c-mª-ni-a, 2) gióp ®ì n−íc nµy vÒ mÆt chÝnh trÞ ®Ó chÆn ®øng sù tiÕn qu©n cña Thæ-nhÜ-kú vµ 3) ñng hé chÝnh phñ míi, ChÝnh phñ x«-viÕt.

Ngµy 14 th¸ng M−êi 1920, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua nh÷ng ®Ò nghÞ cña Tsi-tsª-rin.

ChÝnh quyÒn x«-viÕt ë ¸c-mª-ni-a ®· ®−îc thµnh lËp ngµy 29 th¸ng M−êi mét 1920 do kÕt qu¶ cuéc khëi nghÜa vò trang cña nh©n d©n lao ®éng. Lêi chµo mõng cña V. I. Lª-nin göi chñ tÞch ñy ban qu©n sù - çch m¹ng ¸c-mª-ni-a, xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 42, tr. 65. ― 552.

721 Ngµy 6 th¸ng M−êi mét 1920, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· xem xÐt vÊn ®Ò ban hµnh møc c¬ b¶n cung cÊp cho c«ng nh©n. B¶n bæ sung c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc ghi thµnh ®iÓm "b" trong nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy.

Chó thÝch

922

VÒ vÊn ®Ò nµy, còng xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 52, v¨n kiÖn 10, vµ V¨n tËp Lª-nin, t. XXV, tr. 165. ― 553.

722 Nh»m môc ®Ých kh«i phôc thËt nhanh chãng nÒn kinh tÕ quèc d©n còng nh− ®Ó dµn xÕp quan hÖ hßa b×nh, quan hÖ kinh tÕ víi çc n−íc t− b¶n, ChÝnh phñ x«-viÕt cho r»ng cã thÓ dµnh cho çc c«ng ty n−íc ngoµi nh÷ng sù t« nh−îng. Ngµy 30 th¸ng M−êi 1920, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· thµnh lËp mét tiÓu ban ®Æc biÖt so¹n mét b¶n dù th¶o s¾c lÖnh vÒ t« nh−îng. Trong th− ng¾n göi M. I. Ca-li-nin ®Ò ngµy 12 th¸ng M−êi mét, V. I. Lª-nin tr×nh bµy nh÷ng nhËn xÐt cña m×nh vÒ b¶n dù th¶o ®· göi cho Ng−êi (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 52, v¨n kiÖn 11). Ngµy 16 th¸ng M−êi mét, b¶n dù th¶o s¾c lÖnh vÒ t« nh−îng do tiÓu ban nµy ®Ö tr×nh ®· ®−îc ®em ra xem xÐt t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. Nh©n ®ã Lª-nin ®· viÕt b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt c«ng bè ë ®©y, b¶n dù th¶o nµy ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua. ―553.

723 S¾c lÖnh vÒ t« nh−îng ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy chuÈn y ngµy 23 th¸ng M−êi mét 1920. Ýt l©u sau, mét cuèn s¸ch nhan ®Ò: "VÒ t« nh−îng. S¾c lÖnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 23 th¸ng M−êi mét 1920. V¨n b¶n s¾c lÖnh. §èi t−îng t« nh−îng. Çc b¶n ®å". S¾c lÖnh, çc b¶n ®å t« nh−îng còng nh− mét lo¹t bµi b¸o cña çc çn bé l·nh ®¹o x«-viÕt viÕt vÒ vÊn ®Ò nµy trong n¨m 1921 ®· ®−îc c«ng bè b»ng tiÕng §øc trong sè 1 - 2 cña t¹p chÝ "Russische Korrespondenz" ("Tin tøc Nga").

VÒ t« nh−îng, còng xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 42, tr. 66 - 102, 109 - 155. ― 554.

724 Ngµy 27 th¸ng M−êi mét 1920, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· xem xÐt ®Ò c−¬ng b¸o ço cña G. E. Di-n«-vi-Ðp "VÒ c¶i tiÕn ho¹t ®éng cña çc c¬ quan x«-viÕt ë trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng vµ vÒ cuéc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa quan liªu" ®Ó tr×nh t¹i §¹i héi VIII çc X«-viÕt toµn Nga s¾p häp. Bé chÝnh trÞ ®· phª chuÈn dù th¶o c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin vµ ®· thµnh lËp mét tiÓu ban cã nhiÖm vô viÕt l¹i ®Ò c−¬ng. §Ò c−¬ng ®−îc viÕt xong vµ ®· ®−îc c«ng bè ngµy 14 th¸ng Ch¹p 1920 trªn çc b¸o "Sù thËt" vµ "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga". ― 554.

Chó thÝch

923

725 L. B. Cra-xin ®· cÇm ®Çu ph¸i ®oµn x«-viÕt t¹i çc cuéc ®µm ph¸n víi chÝnh phñ Anh vÒ viÖc ký kÕt mét hiÖp −íc th−¬ng m¹i. ― 554.

726 "Çc ñy ban hµnh ®éng" ("Çc héi ®ång hµnh ®éng") do c«ng nh©n Anh thµnh lËp vµo th¸ng T¸m 1920 ®Ó ng¨n c¶n n−íc Anh tham gia cuéc chiÕn tranh chèng n−íc Nga x«-viÕt. §¶ng céng s¶n Anh ®· ®ãng vai trß to lín trong viÖc tæ chøc "Çc ñy ban hµnh ®éng". Çc ñy ban nµy ®· tiÕn hµnh cæ ®éng ®ßi n−íc Anh thõa nhËn n−íc Nga x«-viÕt vµ thiÕt lËp quan hÖ b×nh th−êng gi÷a hai n−íc.

Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· th«ng qua dù th¶o nghÞ quyÕt do V. I. Lª-nin ®−a ra.

Còng xem v¨n kiÖn tiÕp theo. ― 555. 727 Dù th¶o nµy ®· ®−îc th«ng qua t¹i phiªn häp Bé chÝnh trÞ Ban chÊp

hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 4 th¸ng Ch¹p 1920. VÒ vÊn ®Ò nµy, còng xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 52, v¨n kiÖn 22. ― 555,

728 §©y lµ nãi vÒ b¶n bÞ vong lôc göi chÝnh phñ Anh do ChÝnh phñ x«-viÕt göi ®i ngµy 29 th¸ng S¸u 1920 (xem "Çc v¨n kiÖn vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn-x«", M¸t-xc¬-va, 1958, t. II, tr. 593 - 598). ― 555.

729 C©u cuèi cïng trong b¶n th¶o bÞ xãa bá. VÒ nh÷ng cuéc ®µm ph¸n víi Anh nh»m ký mét hiÖp −íc

th−¬ng m¹i, xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 42, tr. 161 - 162. ― 555.

730 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y ®· ®−îc ghi thµnh ®iÓm thø nhÊt trong nghÞ quyÕt "VÒ tuyªn truyÒn s¶n xuÊt" ®· ®−îc héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga th«ng qua ngµy 8 th¸ng Ch¹p 1920.

Còng xem "§Ò c−¬ng vÒ tuyªn truyÒn s¶n xuÊt" do V. I. Lª-nin viÕt (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 42, tr. 17 - 20). ― 556.

731 §©y cã ý nãi ®Õn çi gäi lµ tiÓu ban liªn bang do L. B. Ca-mª-nÐp ®øng ®Çu. TiÓu ban nµy ®· so¹n th¶o çc vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn quan hÖ lÉn nhau vÒ mÆt nhµ n−íc gi÷a çc n−íc céng hßa x«-viÕt. ― 556.

Chó thÝch

924

732 Nh÷ng ®Ò nghÞ c«ng bè ë ®©y ®−îc viÕt trªn th− cña G. V. Tsi-tsª-rin göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 30 th¸ng Ch¹p 1920. Trong khi b¸o ço r»ng chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy Bª-l«-ru-xi-a A. G. TsÐc-vi-a-cèp ®· nªu râ t×nh h×nh hÕt søc kh«ng b×nh th−êng do kh«ng gi¶i quyÕt tháa ®¸ng nh÷ng quan hÖ vÒ mÆt nhµ n−íc gi÷a Bª-l«-ru-xi-a víi Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga cho nªn ®· g©y khã kh¨n cho sù hîp t¸c gi÷a hai n−íc céng hßa, Tsi-tsª-rin t¸n thµnh ký mét hiÖp −íc víi Bª-l«-ru-xi-a trªn cïng nh÷ng c¬ së nh− ®· ký víi U-cra-i-na.

VÊn ®Ò ký hiÖp −íc liªn minh gi÷a n−íc Bª-l«-ru-xi-a x«-viÕt vµ Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga do çc c¬ quan ®¶ng vµ x«-viÕt Bª-l«-ru-xi-a ®Ò ra vµo mïa thu 1920. Çc cuéc ®µm ph¸n ®−îc tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng Ch¹p 1920 vµ ®Çu th¸ng Giªng 1921, ®· kÕt thóc b»ng viÖc ký hiÖp −íc liªn minh c«ng n«ng gi÷a Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga vµ Céng hßa x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Bª-l«-ru-xi-a ngµy 16 th¸ng Giªng. Ngµy 21 th¸ng Giªng 1921, hiÖp −íc ®· ®−îc phª chuÈn t¹i kú häp Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt Bª-l«-ru-xi-a. ― 556.

733 Ngµy 26 th¸ng Giªng 1921, héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· xem xÐt vÊn ®Ò Gru-di-a (vÊn ®Ò nµy ®−îc ghi vµo lµm vÊn ®Ò thø ba trong ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña phiªn häp toµn thÓ, do ®ã V. I. Lª-nin ghi: "thªm vµo ®iÓm 3"). ViÖc th¶o luËn vÊn ®Ò nµy cã quan hÖ víi nh÷ng hµnh ®éng thï ®Þch cña chÝnh phñ men-sª-vÝch Gru-di-a chèng n−íc Céng hßa x«-viÕt. Vi ph¹m hiÖp −íc ký víi Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ngµy 7 th¸ng N¨m 1920, Gru-di-a cÊm chuyªn chë hµng hãa tõ Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ®i qua l·nh thæ Gru-di-a, kÓ c¶ l−¬ng thùc cøu trî d©n bÞ ®ãi ë ¸c-mª-ni-a; cù tuyÖt giao l¹i cho Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga nh÷ng tµu thñy cã gi¸ trÞ nhÊt trong sè tµu thñy Nga tr−íc ®©y ë trong tay bän Vran-ghen, vµ sau khi bän nµy bÞ tiªu diÖt ®· t×m ®Õn ®Ëu ë çc h¶i c¶ng Gru-di-a; ®· tiÕn hµnh nh÷ng cuéc ®µn ¸p chèng çc çn bé cña ®¹i sø qu¸n x«-viÕt vµ ®· lµm nhôc quèc kú Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga; ®· khiªu khÝch vµ ñng hé nh÷ng ho¹t ®éng ph¶n çch m¹ng chèng ChÝnh quyÒn x«-viÕt ë B¾c Çp-ca-d¬. VÒ nh÷ng vô vi ph¹m Êy ®èi víi hiÖp −íc, çc ®¹i diÖn cña Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ®· nhiÒu lÇn ra tuyªn bè chÝnh thøc ph¶n ®èi. Nh−ng chÝnh phñ Gru-di-a ®· lµm ng¬ kh«ng ®¸p l¹i tÊt c¶ nh÷ng sù ph¶n ®èi Êy. ― 556.

Chó thÝch

925

734 Dù th¶o cña Lª-nin ®· ®−îc ®−a nguyªn vÑn kh«ng söa ®æi vµo nghÞ quyÕt cña héi nghÞ toµn thÓ thµnh ®iÓm "a". §iÓm "b" ghi râ: "§Ò nghÞ mÆt trËn Çp-ca-d¬ nghiªn cøu vÊn ®Ò vÒ nh÷ng b¶o ®¶m thùc tÕ (çc ñy ban kiÓm tra, v.v.), mµ chóng ta cã thÓ dïng con ®−êng ngo¹i giao ®Ó ®ßi chÝnh phñ Gru-di-a ph¶i thùc hiÖn nh»m gi÷ g×n cho chóng ta khái lo ng¹i cã sù gióp ®ì tõ phÝa Gru-di-a ®èi víi bän næi lo¹n ë §a-ghª-xtan vµ Tsª-ts¬-ni-a" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 557.

735 §©y cã ý nãi nh÷ng cuéc ®µm ph¸n víi xanh-®i-ca c«ng nghiÖp dÇu má Hµ-lan "R«-i-an §¸t-ts¬" vÒ viÖc nh−êng cho xanh-®i-ca nµy quyÒn xuÊt khÈu çc s¶n phÈm dÇu má tõ vïng Ba-cu vµ tõ vïng Gr«-d¬-n−i.

VÒ vÊn ®Ò çc t« nh−îng dÇu má, ngµy 1 th¸ng Hai 1921 Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· th«ng qua nghÞ quyÕt, mµ hai ®iÓm ®Çu trong ®ã ®−îc so¹n ra trªn c¬ së nh÷ng ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin: "a) T¸n thµnh vÒ nguyªn t¾c viÖc dµnh nh÷ng t« nh−îng dÇu má ë Ba-cu vµ Gr«-d¬-n−i vµ ë nh÷ng má kh¸c hiÖn ®ang ho¹t ®éng vµ b¾t ®Çu çc cuéc ®µm ph¸n ®Ó nhanh chãng ®¹t ®−îc kÕt qu¶. b) ñy nhiÖm cho Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao göi ®Õn Ba-cu vµ Gr«-d¬-n−i mét ñy ban cã ®Çy ®ñ thÈm quyÒn, gåm nh÷ng çn bé cã uy tÝn nhÊt trong ngµnh dÇu má, ®Ó ®iÒu tra vÊn ®Ò b¶o ®¶m khai th¸c dÇu má vµ lµm râ nh÷ng nguyªn nh©n cã thÓ ®−a ®Õn tai n¹n trong t×nh h×nh khai th¸c çc má dÇu nh− ®ang tiÕn hµnh hiÖn nay. Giao cho Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao tr×nh danh s¸ch çc ñy viªn cña ñy ban nµy lªn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy phª chuÈn" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

VÒ t« nh−îng dÇu má, còng xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 42, tr. 418 - 421, 530 - 534; t. 52, çc v¨n kiÖn 83 vµ 90. ― 557.

736 Dù th¶o c«ng bè ë ®©y ®· ®−îc th«ng qua t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 1 th¸ng Hai 1921. ― 558.

737 Ngµy 9 th¸ng Hai 1921, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng ®· nghe b¶n b¸o ço cña V. A. A-va-nª-xèp vÒ t×nh h×nh chÊt ®èt vµ ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp mét tiÓu ban (Ph. E. §giÐc-gin-xki, A. A. An-®rª-Ðp,

Chó thÝch

926

§. I. Cuèc-xki, A. I. R−-cèp, V. V. Ph«-min) vµ giao cho tiÓu ban nµy ph¶i tr×nh dù th¶o nghÞ quyÕt lªn phiªn häp s¾p tíi cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng. Ngµy 11 th¸ng Hai, §giÐc-gin-xki ®· tr×nh lªn Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt, dù th¶o nghÞ quyÕt nµy ®· ®−îc phª chuÈn víi nh÷ng söa ch÷a vµ bæ sung do V. I. Lª-nin ®Ò nghÞ. Thµnh phÇn cña tiÓu ban l©m thêi ®−îc nãi ®Õn trong v¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y, gåm A-va-nª-xèp, Bíc-ga-u-d¬, Cr−-len-c«, L«-mèp vµ MÐt-xinh. ― 558.

738 §Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc th«ng qua t¹i phiªn häp cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 16 th¸ng Ba 1921. ― 559.

739 Dù th¶o nghÞ quyÕt nµy ®· ®−îc Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga phª chuÈn ngµy 19 th¸ng Ba 1921. ― 560.

740 Bøc th− c«ng bè ë ®©y, mµ dù th¶o do A. M. Lª-gia-va so¹n ra theo sù ñy nhiÖm cña V. I. Lª-nin, lµ ®Ó tr¶ lêi bøc th− cña M. I. §ót-ghªn göi V. I. Lª-nin ngµy 20 th¸ng Ch¹p 1920. Sau khi nªu râ r»ng «ng ta lµ mét chuyªn gia rÊt lín cña Mü trong lÜnh vùc tæ chøc, x©y dùng vµ khai th¸c ®−êng d©y liªn l¹c b»ng ®iÖn tho¹i vµ ®iÖn b¸o, §ót-ghªn viÕt r»ng: "Mét thêi gian t«i theo dâi nh÷ng sù kiÖn x¶y ra ë n−íc Ngµi, vµ t«i nghÜ r»ng n−íc Nga qu¶ thËt ®· thøc tØnh sau thêi kú ngñ gËt vµ ngñ say vµ thËt sù ®· béc lé tÊt c¶ nh÷ng kh¶ n¨ng kú diÖu cña m×nh. XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm khoa häc, quan ®iÓm nh©n ®¹o mµ t«i rÊt quan t©m ®Õn n−íc Nga vµ t−¬ng lai cña n−íc nµy, vµ t«i rÊt mong muèn cã c¬ héi gióp ®ì viÖc c¶i tæ vµ ph¸t triÓn hÖ thèng liªn l¹c cña n−íc Nga" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). §ót-ghªn ®· yªu cÇu Lª-nin cho phÐp «ng vµo n−íc Nga ®Ó ho¹t ®éng theo nghÒ chuyªn m«n cña m×nh.

Lª-nin viÕt trªn th− cña §ót-ghªn nh− sau: "Tr¶ l¹i Lª-gia-va ®Ó hái ý kiÕn". Ngµy 24 th¸ng Ba 1921, Lª-gia-va ®· b¸o ço víi Lª-nin r»ng tèt h¬n lµ cø ®Ó cho §ót-ghªn tiÕn hµnh ®µm ph¸n vÒ vÊn ®Ò mµ «ng ta quan t©m víi L. C. M¸c-ten-x¬, lóc nµy ®ång chÝ nµy ®ang ®øng ®Çu mét ph¸i ®oµn x«-viÕt s¾p söa lªn ®−êng sang Mü. Lª-nin ñy nhiÖm cho Lª-gia-va: "ViÕt dù th¶o th− tr¶ lêi nh©n danh t«i, b»ng tiÕng Anh vµ ®−a cho t«i ký tªn. Lª-nin". (Côc l−u tr÷

Chó thÝch

927

trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 560.

741 Ngµy 29 th¸ng B¶y 1921, V. I. Lª-nin ®· nhËn ®−îc th− cña M. I. §ót-ghªn, trong ®ã §ót-ghªn bµy tá sù c¶m ¬n nhiÖt liÖt ®èi víi Lª-nin v× ®· quan t©m ®Õn «ng ta vµ ®· göi mét bøc th− cho «ng ta víi lêi lÏ nhiÖt t×nh. ChuyÕn ®i cña §ót-ghªn sang n−íc Nga x«-viÕt kh«ng thùc hiÖn ®−îc, bëi v× ChÝnh phñ Mü cù tuyÖt bÊt kú quan hÖ nµo víi Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga vµ ®· kh«ng cho phÐp L. C. M¸c-ten-x¬ sang Mü. ― 561.

742 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y do V. I. Lª-nin viÕt nh©n th¶o luËn vÊn ®Ò thùc hiÖn ®iÓm 13 trong c−¬ng lÜnh cña ®¶ng, t¹i phiªn häp toµn thÓ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 18 th¸ng N¨m 1921, ®iÓm nµy cã quan hÖ ®Õn nh÷ng biÖn ph¸p trong lÜnh vùc çc quan hÖ t«n gi¸o.

Trong Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng hiÖn cßn gi÷ ®−îc b¶n dù th¶o ®Çu tiªn nghÞ quyÕt cña héi nghÞ toµn thÓ vÒ vÊn ®Ò nµy víi nh÷ng lêi ghi cña Lª-nin.

Nh÷ng ®Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc héi nghÞ toµn thÓ chÊp nhËn. ― 561.

743 §iÓm 7 dù th¶o ban ®Çu cña nghÞ quyÕt cña héi nghÞ toµn thÓ ®ßi: ®Æt vÊn ®Ò vÒ th¸i ®é cña ®¶ng ®èi víi t«n gi¸o "tr−íc tÊt c¶ çc chi bé vµ çc ban chÊp hµnh ®¶ng bé. Ban tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng sÏ nghiªn cøu vµ dù th¶o ®Ò c−¬ng b¸o ço vµ ph©n ph¸t ®Ò c−¬ng ®ã. Çc biªn b¶n cña çc cuéc häp, vµ nãi chung tÊt c¶ çc tµi liÖu cã quan hÖ ®Õn vÊn ®Ò nµy, nhÊt thiÕt ph¶i ®−îc thu thËp l¹i ë çc ®Þa ph−¬ng, sau ®ã göi lªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ ph¶i ®−îc nghiªn cøu ®Ó ®−a vµo b¸o ço t¹i §¹i héi XI cña §¶ng céng s¶n Nga" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 561.

744 §iÓm 10 b¶n dù th¶o ®Çu tiªn cña nghÞ quyÕt viÕt r»ng ®¶ng cÇn ph¶i tiÕn hµnh mét cuéc ®Êu tranh kiªn quyÕt nhÊt chèng nh÷ng m−u toan "cña nh÷ng ng−êi lµm nghÒ t«n gi¸o hßng thµnh lËp mét tæ chøc gi¸o héi míi" vµ lµm cho tæ chøc ®ã thÝch øng víi tæ chøc nhµ n−íc. ― 561.

Chó thÝch

928

745 V¨n kiÖn c«ng bè ë ®©y ®· ®−îc viÕt trªn th− cña G. V. Tsi-tsª-rin göi Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®Ò ngµy 15 th¸ng S¸u 1921. Khi nãi vÒ b¶n b¸o ço cña ñy ban cña hu©n t−íc Em-mèt göi nghÞ viÖn Anh nãi vÒ t×nh h×nh ë n−íc Nga x«-viÕt, Tsi-tsª-rin chñ tr−¬ng r»ng ®Ó tiÕn hµnh viÖc "®iÒu tra" nh− vËy vÒ "t×nh h×nh néi bé n−íc Anh", th× cÇn ph¶i viÕt "vÒ cuéc khñng ho¶ng néi bé, vÒ sù suy tho¸i kinh tÕ, vÒ nh÷ng biÖn ph¸p v« Ých hßng chèng l¹i sù suy tho¸i ®ã, vÒ t×nh c¶nh cña giai cÊp c«ng nh©n, vÒ cuéc sèng ¨n ch−a ®ñ no cña quÇn chóng, vÒ chÕ ®é chuyªn chÕ trong thùc tÕ vµ vÒ tÝnh chÊt h·o huyÒn cña hiÕn ph¸p, vÒ sù thèng trÞ cña mét nhóm bän cÇm quyÒn, vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i phiªu l−u, vÒ nh÷ng tham väng x©m l−îc vµ ¨n c−íp ë çc n−íc kh¸c trªn thÕ giíi, v.v.". Tsi-tsª-rin ®Ò nghÞ "chÝnh thøc giao cho ®ång chÝ Ra-®Õch phô tr¸ch thùc hiÖn kÕ ho¹ch nµy" (do V. I. Lª-nin g¹ch d−íi).

Ngµy 19 th¸ng S¸u, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· quyÕt ®Þnh: "Th«ng qua dù th¶o, ñy nhiÖm cho ®ång chÝ Ra-®Õch phô tr¸ch thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®−îc ®Ò nghÞ vµ cã quyÒn tù m×nh ®−îc xÐt vµ bæ nhiÖm nh÷ng ®ång chÝ kh¸c n÷a lµm c«ng viÖc nµy" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 562.

746 Bøc th− nµy cã lÏ do V. I. Lª-nin viÕt nh©n cã bøc ®iÖn cña L. B. Cra-xin ngµy 4 th¸ng B¶y 1921. Trong bøc ®iÖn nµy, Cra-xin b¸o ço vÒ ®¹i héi cña bän ph¶n çch m¹ng Nga (bän qu©n chñ, bän d©n chñ - lËp hiÕn vµ bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh h÷u), häp ë Pa-ri vµo cuèi th¸ng S¸u 1921, ®¹i héi nµy ®· th«ng qua nghÞ quyÕt tæ chøc vµo cuèi th¸ng B¶y hoÆc ®Çu th¸ng T¸m nh÷ng cuéc næi lo¹n ë Cr«n-st¸t vµ Pª-t¬-r«-gr¸t nh»m môc ®Ých lËt ®æ ChÝnh quyÒn x«-viÕt. ― 562.

747 Ngµy 7 th¸ng B¶y 1921, Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· giao cho ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p ®Ò phßng cÇn thiÕt vµ còng ®· quyÕt ®Þnh "trong nh÷ng tuÇn lÔ tíi, göi ®Õn Pª-t¬-r«-gr¸t nh÷ng c«ng nh©n kim khÝ lµ ®¶ng viªn céng s¶n chän trong sè çc ®¶ng viªn kú cùu" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). ― 562.

Chó thÝch

929

748 VÊn ®Ò vÒ Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng ®· ®−îc th¶o luËn t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 15 th¸ng B¶y 1921. Phiªn häp ®· nghe b¸o ço cña L. M. Khin-tsóc "VÒ sù tæ chøc trao ®æi hµng hãa vµ vÒ sù cÇn thiÕt t¨ng c−êng vµ xóc tiÕn c«ng t¸c theo h−íng ®ã" vµ b¸o ço cña N. P. Bri-u-kha-nèp "VÒ thùc hiÖn viÖc gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng trong viÖc chÊp hµnh nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 14 th¸ng S¸u 1921, nh»m th«ng qua viÖc trao ®æi hµng hãa mµ mua ®−îc sè l−îng lóa m× nhiÒu nhÊt". VÒ hai b¶n b¸o ço ®ã, phiªn häp ®· th«ng qua mét nghÞ quyÕt chung, trong ®ã bao gåm nh÷ng ®Ò nghÞ mµ V. I. Lª-nin ®· viÕt. ― 563.

749 Dù th¶o c«ng bè ë ®©y ®−îc viÕt trªn th− cña phã chñ tÞch ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga I. X. Un-slÝch-t¬ göi Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, trong ®ã cã nãi r»ng: "Kú häp míi ®©y nhÊt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ®· quyÕt ®Þnh r»ng trong phiªn häp vµo th¸ng ChÝn sÏ nghe b¸o ço cña ñy ban vÒ viÖc ®iÒu tra Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng. §Ò nghÞ ®ång chÝ cho chØ thÞ:

1. Nãi chung liÖu cã nªn lµm mét b¸o ço nh− vËy kh«ng. 2. NÕu nªn lµm, th× lµm theo ph−¬ng h−íng nµo" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

§Ò nghÞ cña V. I. Lª-nin ®· ®−îc th«ng qua t¹i phiªn häp cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 25 th¸ng T¸m 1921. ― 564.

750 V¨n kiÖn nµy vµ bøc th− c«ng bè tiÕp theo sau v¨n kiÖn nµy göi E. X. V¸c-ga ngµy 1 th¸ng ChÝn 1921 lµ cã liªn quan ®Õn bøc th− cña V. I. Lª-nin göi G. E. Di-n«-vi-Ðp ngµy 13 th¸ng T¸m 1921; trong ®ã Lª-nin ®Ò xuÊt kÕ ho¹ch tæ chøc ë n−íc ngoµi mét ban th−êng vô hîp ph¸p "cã nhiÖm vô tiÕn hµnh cho chóng ta mét c«ng t¸c khoa häc vµ cã hÖ thèng nh»m t h u t h Ë p tµi liÖu s¸ch b¸o vµ ®Æc biÖt lµ b¸o, c h Ø n h l ý çc tµi liÖu ®ã theo hai vÊn ®Ò c¨n b¶n vµ chñ yÕu: A) c h ñ n g h Ü a ® Õ q u è c q u è c t Õ ; B) p h o n g t r µ o c « n g n h © n q u è c t Õ " (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 53, v¨n kiÖn 194). Ýt l©u sau, E. X. V¸c-ga ®· göi cho V. I. Lª-nin b¶n dù th¶o cña m×nh ― "Tæ chøc c¬ quan th«ng tin trùc thuéc Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n". B¶n dù th¶o dù ®Þnh thµnh lËp ViÖn th«ng tin ®Ó cung cÊp tµi liÖu cÇn thiÕt cho Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n. B¶n dù th¶o nªu lªn nh÷ng ý kiÕn

Chó thÝch

930

nãi vÒ ph−¬ng ph¸p ho¹t ®éng cña viÖn, nªu lªn nh÷ng h−íng dÉn vÒ viÖc biªn so¹n çc th«ng b¸o t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi vµ çc b¶n tin vÒ t×nh h×nh chÝnh trÞ. ―565.

751 Dù th¶o cña E. X. V¸c-ga "Tæ chøc c¬ quan th«ng tin trùc thuéc Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n" gåm hai b¶n Phô lôc: "B¶n Phô lôc A ― B¶n h−íng dÉn vÒ viÖc so¹n th¶o th«ng b¸o t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi" vµ "B¶n Phô lôc B ― B¶n h−íng dÉn vÒ viÖc so¹n th¶o çc th«ng b¸o vÒ t×nh h×nh chÝnh trÞ trong n−íc". B¶n Phô lôc thø nhÊt quy ®Þnh:

1. Môc ®Ých cña çc th«ng b¸o lµ ph¸c häa mét bøc tranh sinh ®éng nãi lªn sù ph¸t triÓn cña phong trµo çch m¹ng ë trong n−íc, ph©n tÝch sù ph¸t triÓn ®ã.

2. Bèn nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña çch m¹ng: a) ®¶ng céng s¶n lµ ®éng lùc cña phong trµo çch m¹ng; b) giai cÊp v« s¶n lµ quÇn chóng çch m¹ng; c) çc giai cÊp thèng trÞ lµ kÎ thï; d) çc tÇng líp trung gian tiÓu t− s¶n. B¶n th«ng b¸o ph¶i tr×nh bµy t×nh h×nh s¾p xÕp lùc l−îng. 3) §iÓm xuÊt ph¸t ph¶i lµ viÖc tr×nh bµy t×nh h×nh kinh tÕ, t×nh

h×nh x· héi cña giai cÊp v« s¶n vµ çc tÇng líp trung gian. 4. B¶n th«ng b¸o ph¶i bao gåm mét sù kh¸i qu¸t ng¾n gän (5 - 10

trang) vµ mét b¶n phô lôc chi tiÕt kÌm theo b¶n kh¸i qu¸t ®ã. B¶n h−íng dÉn thø hai bao gåm nh÷ng môc (phÇn) sau ®©y: 1)

çc ®¶ng céng s¶n; II) çc ®¶ng v« s¶n kh«ng ph¶i lµ céng s¶n; III) çc ®¶ng t− s¶n; IV) tæ chøc çc lùc l−îng vò trang.

Çc §§ 3 vµ 4 cña phÇn I ("çc ®¶ng céng s¶n") do Lª-nin chØ ra phÝa d−íi trong b¶n h−íng dÉn cña E. X. V¸c-ga (B¶n Phô lôc B) lµ nãi vÒ çc chi bé ®¶ng hîp ph¸p vµ kh«ng hîp ph¸p, vÒ viÖc phæ biÕn s¸ch b¸o ®¶ng, vÒ çc lêi kªu gäi, çc quyÓn s¸ch vµ vÒ viÖc xuÊt b¶n s¸ch b¸o kh«ng hîp ph¸p cña ®¶ng. ― 566.

752 Bøc th− c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin lµ ®Ó tr¶ lêi E. X. V¸c-ga. Trong th− cña m×nh göi Vla-®i-mia I-lÝch ngµy 31 th¸ng T¸m 1921 vÒ ®Ò c−¬ng cña m×nh vÒ viÖc tæ chøc ViÖn th«ng tin, V¸c-ga b¸o ço r»ng hiÖn cã "nh÷ng bÊt ®ång vÒ nguyªn t¾c rÊt s©u s¾c xung quanh môc ®Ých cña viÖn nµy". V¸c-ga viÕt r»ng T¬-rèt-xki, Di-n«-vi-Ðp vµ Ra-®Õch cho r»ng viÖn nµy tr−íc hÕt ph¶i phôc vô c«ng t¸c th«ng tin néi bé cña Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n. "Cßn çc ®Ò c−¬ng cña ®ång chÝ th× träng t©m l¹i h×nh nh− h−íng vÒ viÖc th«ng tin cho b¸o chÝ cña phong trµo c«ng nh©n ― cña Trung ¢u, cßn

Chó thÝch

931

viÖc th«ng tin cho Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n l¹i bÞ ®Èy lïi xuèng phÝa sau. ViÖc thay ®æi môc tiªu nh− thÕ quyÕt ®Þnh tÊt c¶ nh÷ng sù thay ®æi kh¸c (tÝnh hîp ph¸p, tÝnh ®éc lËp hoµn toµn ®èi víi Quèc tÕ céng s¶n)". "V× thÕ cho nªn cÇn ph¶i gi¶i quyÕt vÒ nguyªn t¾c: ViÖn cã nªn ®Ò ra cho m×nh môc ®Ých: a) th«ng b¸o cho Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n kh«ng? b) t¸c ®éng ®Õn b¸o chÝ c«ng nh©n b»ng nh÷ng b¶n c«ng bè cña m×nh kh«ng? c) phèi hîp c¶ hai nhiÖm vô kh«ng? ViÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, theo t«i nghÜ, sÏ quyÕt ®Þnh tÊt c¶ çc vÊn ®Ò tæ chøc" ― ®ã lµ lêi V¸c-ga. ― 568.

753 V. I. Lª-nin viÕt v¨n kiÖn nµy t¹i phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 22 th¸ng M−êi mét 1921 nh©n th¶o luËn dù th¶o s¾c lÖnh do Bé d©n ñy lao ®éng ®Ö tr×nh nhan ®Ò "VÒ thùc hiÖn nghÜa vô d©n c«ng chuyªn chë b»ng xe ngùa ®Þnh kú theo nguyªn t¾c ®ãng ®¶m phô b»ng chuyªn chë b»ng xe ngùa". Sau khi th«ng qua s¾c lÖnh víi nh÷ng ®iÓm söa ch÷a, Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ®· giao cho Bé d©n ñy lao ®éng ph¶i "ph¸t ®i ngay lËp tøc qua ®µi ph¸t thanh" néi dung v¾n t¾t cña s¾c lÖnh, vµ ®· chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña Lª-nin vÒ viÖc cho in biÓu ng÷ (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«). S¾c lÖnh ®· ®−îc c«ng bè trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga", ngµy 30 th¸ng M−êi mét 1921.

D−íi v¨n b¶n cña v¨n kiÖn, V. I. Lª-nin ®· ghi bæ sung nh− sau: "(α) §−a chÕ ®é lµm viÖc theo hîp ®ång ghi thµnh luËt, lÊy tiªu chuÈn 6 ngµy lµm chØ tiªu". §iÓm nµy ®· bÞ g¹ch xãa vµ kh«ng ®−îc ghi vµo quyÕt ®Þnh. ― 568.

754 §©y cã ý nãi ®Õn çc cuéc ®µm ph¸n cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ®Ó vay Thôy-®iÓn mét sè tiÒn lµ 100 triÖu cu-ron Thôy-®iÓn, tr¶ trong vßng 40 n¨m. PhÝa Thôy-®iÓn ®Ò nghÞ cho vay víi ®iÒu kiÖn lµ trong hai n¨m ®Çu hä sÏ nhËn ®−îc hµng n¨m 7% tiÒn l·i, cßn thêi gian sau cho ®Õn khi tr¶ hÕt sè tiÒn ®· vay ― tiÒn l·i 6% hµng n¨m. Çc cuéc ®µm ph¸n ®Ó vay nh÷ng kho¶n tÝn dông lín ë Thôy-®iÓn sau nµy cßn ®−îc tiÕn hµnh, vµo mïa thu 1921. Nh−ng nh÷ng cuéc ®µm ph¸n ®ã kh«ng ®−a l¹i kÕt qu¶ g×.

Trong tËp nµy, v¨n kiÖn ®−îc ®Ò ngµy sai, nã ®−îc viÕt ngµy 13 th¸ng Ba 1921 vµ ®−îc ®−a vµo V. I. Lª-nin Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 52, tr. 121, víi nhan ®Ò "Göi çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga". ― 569.

Chó thÝch

932

755 V¨n kiÖn nµy lµ ph−¬ng ¸n ®Çu tiªn cña dù th¶o ®iÒu lÖ ®¶ng do V. I. Lª-nin viÕt khi chuÈn bÞ §¹i héi II §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga.

B¶n th¶o v¨n kiÖn nµy lµ v¨n b¶n ®Çu tiªn cã ghi nh÷ng chç söa ch÷a vµ bæ sung sau nµy. §Ó ®äc ®−îc dÔ dµng, vµ còng ®Ó tr×nh bµy çc qu¸ tr×nh lµm viÖc liªn tôc cña V. I. Lª-nin khi viÕt b¶n dù th¶o, ë ®©y v¨n kiÖn ®−îc c«ng bè d−íi d¹ng hai v¨n b¶n song song (lÇn biªn tËp ®Çu tiªn vµ lÇn biªn tËp tiÕp theo sau), cßn tÊt c¶ nh÷ng chç söa ®æi bæ sung do V. I. Lª-nin tiÕn hµnh trong qu¸ tr×nh viÕt tõng b¶n dù th¶o ®ã, ®−îc ph¶n ¸nh trong nh÷ng chó thÝch cuèi trang.

Ph−¬ng ¸n sau ®ã cña ®iÒu lÖ, còng do V. I. Lª-nin viÕt tr−íc ®¹i héi, vµo cuèi th¸ng S¸u - ®Çu th¸ng B¶y 1903, xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 7, tr. 256 - 258. ― 570.

756 V. I. Lª-nin cã ý nãi nh÷ng ®o¹n trÝch cña Ng−êi lÊy trong bµi x· luËn "Port Arthur" trªn b¸o "Vossische Zeitung", sè ra ngµy 4 th¸ng Giªng 1905 (xem V¨n tËp Lª-nin, t. XVI, 1931, tr. 39 - 40). ― 579.

757 Dµn bµi nµy xÐt theo néi dung cña nã gÇn gièng bµi b¸o cña V. I. Lª-nin, nhan ®Ò "VÒ sù liªn hiÖp chiÕn ®Êu ®Ó tiÕn hµnh khëi nghÜa" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 9, tr. 274 - 282). Cã lÏ lµ dµn bµi ®· ®−îc viÕt muén h¬n bµi b¸o nãi trªn, bëi v× trong dµn bµi Lª-nin ®· ®Æt ra mét çch cô thÓ vÊn ®Ò lËp ñy ban t¸c chiÕn, ®ã lµ ®iÒu mµ trong bµi b¸o ch−a cã. ― 582.

758 Çc dµn bµi cho cuèn s¸ch "Plª-kha-nèp vµ b¸o "Tia löa" míi" do V. I. Lª-nin viÕt khi Ng−êi suy nghÜ th− tr¶ lêi bµi ph¸t biÓu cña G. V. Plª-kha-nèp trªn tê "NhËt ký ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 2 d−íi d¹ng mét bøc th− luËn chiÕn gay g¾t nhan ®Ò "Nh÷ng ®o¹n ®−îc chän ra trong th− trao ®æi víi bÌ b¹n (Th− göi ban biªn tËp b¸o "Ng−êi v« s¶n")". Bøc th− nh»m môc ®Ých chèng l¹i nh÷ng bµi cña V. I. Lª-nin ®¨ng trªn çc b¸o b«n-sª-vÝch "TiÕn lªn" vµ "Ng−êi v« s¶n", nh÷ng bµi b¸o ®ã lµ: "§¶ng d©n chñ - x· héi vµ chÝnh phñ l©m thêi çch m¹ng", "NÒn chuyªn chÝnh d©n chñ çch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n", "Bµn vÒ chÝnh phñ l©m thêi çch m¹ng" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 10, tr. 1 - 31, 227 - 250). Trong nh÷ng bµi b¸o nµy, Lª-nin ®· phª ph¸n Plª-kha-nèp, v× «ng nµy ph¶n ®èi nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi tham gia chÝnh phñ l©m thêi çch m¹ng. Tr¶ lêi sù phª ph¸n cã tÝnh nguyªn t¾c s©u s¾c cña Lª-nin, trong bøc th− cña m×nh còng nh− trong bµi b¸o

Chó thÝch

933

nhan ®Ò "Nh÷ng ng−êi anh em thï ®Þch nhau" ®¨ng trªn "NhËt ký ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 2, Plª-kha-nèp ®· bãp mÐo vµ xuyªn t¹c çc sù viÖc, m−u toan b»ng mäi çch b«i nhä vµ vu ço Lª-nin, nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch.

Sau khi nhËn ®−îc tê "NhËt ký ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 2, trong mét bøc th− göi A. V. Lu-na-ts¸c-xki, Lª-nin ®· viÕt: "B©y giê t«i ®ang ngåi viÕt th− tr¶ lêi Plª-kha-nèp ("Ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 2). CÇn ph¶i v¹ch trÇn «ng ta tõ ®Çu ®Õn ch©n, bëi v× ë «ng ta lµ c¶ mét l« nh÷ng sù bØ æi vµ nh÷ng luËn cø thÊp hÌn" (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 47, tr. 58).

Bøc th− vµ bµi b¸o cña Plª-kha-nèp ®· g©y nªn sù c«ng phÉn trong nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch. V. V. V«-rèp-xki vµ A. V. Lu-na-ts¸c-xki ®· viÕt cho Lª-nin nãi vÒ nh÷ng thñ ®o¹n kh«ng trung thùc mµ Plª-kha-nèp ®· dïng trong bøc th− vµ bµi b¸o cña m×nh, nãi r»ng hä muèn viÕt bµi trªn b¸o ®Ó v¹ch trÇn Plª-kha-nèp.

Cuèn s¸ch mµ Lª-nin dù ®Þnh viÕt ®Ó ph¶n ®èi Plª-kha-nèp, ®· kh«ng ®−îc viÕt ra. Sù ph¸t triÓn cña çc sù biÕn çch m¹ng ë n−íc Nga kh«ng cho phÐp Ng−êi cã ®iÒu kiÖn hoµn thµnh c«ng viÖc ®ã ― trong thêi kú ®Êu tranh çch m¹ng phøc t¹p Êy, Lª-nin ph¶i tËp trung toµn bé sù chó ý cña m×nh vµo viÖc l·nh ®¹o ®¶ng. Vµo cuèi th¸ng T¸m 1905, Lª-nin ®· viÕt cho Lu-na-ts¸c-xki nãi vÒ viÖc «ng nµy muèn viÕt bµi ph¶n ®èi Plª-kha-nèp: "B©y giê th× ®ång chÝ tèt h¬n lµ h·y bá ý ®Þnh tr¶ lêi Plª-kha-nèp: h·y cø ®Ó cho nhµ gi¸o ®iÒu ®· næi ®iªn Êy chöi rña. Trong thêi kú nh− thÕ nµy mµ l¹i chØ chui vµo triÕt häc −!? CÇn ph¶i dèc toµn lùc ra phôc vô phong trµo d©n chñ - x· héi" (s¸ch ®· dÉn, tr. 62).

V. I. Lª-nin ®· sö dông nhiÒu luËn ®iÓm nªu lªn trong çc ®Ò c−¬ng c«ng bè ë ®©y vµo çc bµi "Ch¬i çi trß nghÞ viÖn", "Ph¸t minh míi nhÊt trong s¸ch l−îc cña ph¸i "Tia löa" hay lµ nh÷ng cuéc bÇu cö trß hÒ víi tÝnh çch dïng lµm nh÷ng lý do míi ®Ó kÝch thÝch khëi nghÜa" vµ nh÷ng bµi kh¸c (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 11, tr. 249 - 265, 354 - 372). ― 583.

759 §©y cã ý nãi nh÷ng kÕt luËn ®−îc V. I. Lª-nin nªu lªn ë cuèi bµi "Bµn vÒ chÝnh phñ l©m thêi çch m¹ng" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 10, tr. 249 - 250). ― 583.

760 DÉn ra sè 97 b¸o "Tia löa" lµ sai, ®¸ng lÏ ph¶i dÉn ra sè 96, ngµy 5 th¸ng T− 1905 lµ sè cã ®¨ng bµi cña G. V. Plª-kha-nèp nhan ®Ò "Bµn vÒ vÊn ®Ò giµnh chÝnh quyÒn (Mét tµi liÖu chøng minh lÞch sö kh«ng

Chó thÝch

934

dµi)" (xem G. V. Plª-kha-nèp, Toµn tËp, tËp XIII, tr. 203 - 211). ― 583. 761 §©y cã ý nãi bøc th− cña Ph. ¡ng-ghen göi Ph. Tu-ra-ti ngµy 26

th¸ng Giªng 1894 ®¨ng d−íi ®Çu ®Ò "La futura rivoluzione italiana e il partito socicalista" ("Cuéc çch m¹ng ý t−¬ng lai vµ ®¶ng x· héi chñ nghÜa") trªn t¹p chÝ ý, ra hai tuÇn mét kú "Critica Sociale" ("Sù phª ph¸n x· héi"), sè 3, ngµy 1 th¸ng Hai 1894 (xem C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø 2, t. 22, tr. 457 - 460).

Trong cuéc luËn chiÕn víi V. I. Lª-nin, G. V. Plª-kha-nèp ®· dÉn bøc th− nµy. Trong bµi "VÒ chÝnh phñ l©m thêi çch m¹ng", Lª-nin viÕt: "... ®¸ng tiÕc, Plª-kha-nèp kh«ng dÉn ra toµn v¨n bøc th−" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 10, tr. 240). Cã lÏ ®©y lµ ®iÒu ghi v¾n t¾t sau ®©y: "1894. Nh÷ng ®iÓm bá qua". ― 584.

762 §©y lµ nãi bµi b¸o cña A. M¸c-t−-nèp, nhan ®Ò "Trong cuéc ®Êu tranh víi l−¬ng t©m m¸c-xÝt", ®¨ng trªn çc sè 102 vµ 103 b¸o "Tia löa", ra ngµy 15 vµ 21 th¸ng S¸u 1905. ― 584.

763 Trong bµi "Ch¬i çi trß nghÞ viÖn", trong khi phª ph¸n Plª-kha-nèp vµ P¸c-vu-x¬, V. I. Lª-nin ®· viÕt r»ng ®ã lµ "nh÷ng siªu nh©n ®øng ngoµi hai bé phËn cña ®¶ng... Nh÷ng bËc siªu nh©n ®ã cho r»ng m×nh cao h¬n "ph¸i ®a sè" vµ "ph¸i thiÓu sè": thùc ra hä ®øng thÊp h¬n c¶ hai ph¸i ®ã, v× ngoµi mäi khuyÕt ®iÓm cña ph¸i ®a sè ra th× hä cßn m¾c c¶ mäi khuyÕt ®iÓm cña ph¸i thiÓu sè vµ mäi khuyÕt ®iÓm cña ph−êng ph¶n béi" (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 11, tr. 262 - 263). ― 585.

764 "¸i n−¬ng" ― nh©n vËt chñ yÕu trong c©u truyÖn cïng tªn cña A. P. Tsª-khèp. V. I. Lª-nin dïng h×nh t−îng nµy trong bµi bót ký "¸i n−¬ng d©n chñ - x· héi" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 11, tr. 281). ― 585.

765 Trong bµi b¸o cña m×nh nhan ®Ò "Nh÷ng ng−êi anh em thï ®Þch nhau", G. V. Plª-kha-nèp ®· buéc téi V. I. Lª-nin lµ "thê ¬" víi triÕt häc. Së dÜ «ng ta buéc téi nh− vËy bëi v× A. A. B«-g®a-nèp lµ mét ng−êi theo quan ®iÓm Ma-kh¬ ®· cã mét thêi kú gÇn gòi víi ban biªn tËp b¸o "TiÕn lªn". Cã lÏ Lª-nin cã ý ®Þnh b¸c bá lêi tr¸ch cø cña Plª-kha-nèp b»ng çch viÖn dÉn ra r»ng ngay tõ n¨m 1904

Chó thÝch

935

Ng−êi ®· ®Ò nghÞ L. I. ¸c-xen-rèt (Oãc-t«-®èc) viÕt bµi trªn b¸o "Tia löa" ph¶n ®èi nh÷ng t¸c phÈm triÕt häc cña B«-g®a-nèp (xem L. I. ¸c-xen-rèt. "Mét biÕn d¹ng míi cña chñ nghÜa c¬ héi". "Tia löa", sè 77, ngµy 5 th¸ng M−êi mét 1904). Còng vµo n¨m ®ã, Lª-nin ®· viÕt nh÷ng ®Ò c−¬ng phª ph¸n çc quan ®iÓm triÕt häc cña E.Ma-kh¬ vµ bøc th− göi B«-g®a-nèp vÒ vÊn ®Ò ®ã, nh÷ng ®Ò c−¬ng vµ bøc th− nµy hiÖn vÉn ch−a t×m thÊy (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 8, tr. 498). ― 585.

766 V. I. Lª-nin cã ý nãi ®Õn bµi ph¸t biÓu cña G. V. Plª-kha-nèp t¹i §¹i héi II cña ®¶ng ®Ó b¶o vÖ cuèn "Lµm g×?" cña V. I. Lª-nin, cuèn nµy håi ®ã bÞ A. M¸c-t−-nèp c«ng kÝch khi th¶o luËn c−¬ng lÜnh cña ®¶ng (xem "§¹i héi II §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Th¸ng B¶y - th¸ng T¸m 1903. Çc biªn b¶n". 1959, tr. 124 - 125). ― 585.

767 §©y cã ý nãi nh÷ng lêi cña C. M¸c ®−îc trÝch dÉn trong th− cña Ph. ¡ng-ghen göi P«n La-ph¸c-g¬ ngµy 27 th¸ng M−êi 1890 (xem C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, t. XXVIII, 1940, tr. 255). ― 585.

768 V. I. Lª-nin, trong bµi b¸o "NÒn chuyªn chÝnh d©n chñ çch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n", ®· gäi M¸c-t−-nèp lµ "bËc kú tµi cña chñ nghÜa phi-li-xtanh" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 10, tr. 26). Nh−ng trong bµi b¸o cña m×nh "Bµn vÒ vÊn ®Ò giµnh chÝnh quyÒn", Plª-kha-nèp ®· bãp mÐo t− t−ëng cña Lª-nin vµ tr×nh bµy viÖc ®ã d−êng nh− Lª-nin ®· nãi nh− thÕ vÒ M¸c vµ ¡ng-ghen. §Ò cËp vÊn ®Ò ®ã trong b¶n b¸o ço nãi vÒ viÖc §¶ng d©n chñ - x· héi tham gia chÝnh phñ l©m thêi çch m¹ng ®äc t¹i §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, Lª-nin ®· nãi r»ng: "... ®ã lµ mét sù ®¸nh tr¸o nhá. B¸o "TiÕn lªn" ®Æc biÖt nhÊn m¹nh sù ®óng ®¾n cña quan ®iÓm chung cña M¸c trong vÊn ®Ò Êy. Nh÷ng ch÷ nãi vÒ chñ nghÜa phi-li-xtanh lµ ®Ó dïng cho M¸c-t−-nèp hay cho L. M¸c-tèp... Plª-kha-nèp ®· uæng c«ng t×m çch che ®Ëy chñ nghÜa M¸c-t−-nèp" (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 10, tr. 127). ― 586.

769 V. I. Lª-nin muèn nãi ®Õn mét trong nh÷ng ®iÓm cña cuéc tranh luËn gi÷a Lª-nin vµ G. V. Plª-kha-nèp ®Ò cËp ®Õn bøc th− cña Ph. ¡ng-ghen göi Ph. Tu-ra-ti n¨m 1894. Lª-nin cho r»ng cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ bøc th− ®ã trong quan hÖ víi "t×nh thÕ" cô thÓ. Cßn Plª-kha-nèp th× cho r»ng bøc th− ®ã chøa ®ùng mét nguyªn

Chó thÝch

936

t¾c chung kh«ng liªn quan víi "t×nh thÕ" khi viÕt bøc th− ®ã. ¤ng ta viÕt r»ng: "Bøc th− ®ã ®−îc viÕt n¨m 1894, nghÜa lµ trong "t×nh thÕ" kh¸c mét çch c¨n b¶n víi t×nh thÕ n¨m 1848; h¬n n÷a t− t−ëng vÒ viÖc giai cÊp v« s¶n kh«ng ®−îc phÐp tham gia chÝnh phñ tiÓu t− s¶n ®· ®−îc ph¸t biÓu ë ®ã d−íi d¹ng mét nguyªn t¾c s¸ch l−îc chung, thÝch dông nh− nhau ®èi víi tÊt c¶ çc n−íc nµo mµ giai cÊp c«ng nh©n cßn ch−a ®ñ chÝn muåi ®Ó thùc hiÖn sù chuyªn chÝnh cña m×nh" (xem G. V. Plª-kha-nèp. "NhËt ký ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 2, th¸ng T¸m 1905, tr. 23). ― 586.

770 G. V. Plª-kha-nèp viÕt r»ng "ë «ng (Lª-nin. ― BT.) ng−êi ta thÊy r»ng trong khi luËn chiÕn, t«i... ®· dïng nh÷ng thñ ®o¹n kh«ng thÓ tha thø ®−îc... Kh«ng thÓ nµo ®i xa h¬n thÕ ®−îc n÷a: ë «ng, t«i trë thµnh mét çi g× ®ã gièng nh− mét tªn gian lËn" (xem G. V. Plª-kha-nèp. "NhËt ký ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 2, th¸ng T¸m 1905, tr. 10). ― 586.

771 Trong "NhËt ký ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 2, th¸ng T¸m 1905 (tr. 28), G. V. Plª-kha-nèp ®· viÕt r»ng: "... ph¶i ch¨ng cã khi nµo ®ã chóng t«i ®· kh¼ng ®Þnh r»ng viÖc thµnh lËp mét chÝnh phñ çch m¹ng lµ sù lõa bÞp ®èi víi c«ng nh©n vµ sù ph¶n béi ®èi víi sù nghiÖp cña hä?". ― 586.

772 V. I. Lª-nin cã ý nãi ®Õn nh÷ng ®iÒu I-u. M¸c-tèp viÕt trong bµi b¸o cña «ng ta nhan ®Ò lµ "VÊn ®Ò tr−íc m¾t": "... lµm bÈn miÖng khi nãi liÒn nhau çc tõ "mu«n n¨m" vµ "chÝnh phñ"" (xem "Tia löa", sè 93, 17 th¸ng Ba 1905). ― 586.

773 V. I. Lª-nin chØ râ r»ng Plª-kha-nèp "®· lÉn lén" khi ®Æt vÊn ®Ò tham gia chÝnh phñ, khi th× coi ®ã nh− lµ vÊn ®Ò "nguyªn t¾c", khi th× l¹i coi ®ã nh− lµ vÊn ®Ò "sù hîp lý". VÒ sau nµy, Lª-nin minh häa ®iÒu ®ã b»ng çch ®èi chiÕu çi mµ Plª-kha-nèp nãi trong sè 2 "NhËt ký ng−êi d©n chñ - x· héi", ë ®©y vÊn ®Ò tham gia chÝnh phñ çch m¹ng ®−îc gi¶i thÝch nh− lµ "mét ®iÒu kh«ng thÓ t−ëng t−îng ®−îc" vµ "mét ®iÒu kh«ng thÓ tha thø ®−îc", víi çi mµ «ng viÕt trong bµi b¸o cña m×nh "Vµi lêi vÒ ®¹i héi x· héi chñ nghÜa quèc tÕ gÇn ®©y ë Pa-ri" ®¨ng trªn sè 1 t¹p chÝ "B×nh minh", n¨m 1901 vµ tiÓu phÈm "ë Am-xtÐc-®am" ®¨ng trªn b¸o "Tia löa", sè 75, ngµy 5 th¸ng M−êi 1904. Trong nh÷ng t¸c phÈm nµy, Plª-kha-nèp ®· cho phÐp nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa tham gia chÝnh phñ t− s¶n. ― 586.

Chó thÝch

937

774 Trong bµi "Nh÷ng ng−êi anh em thï ®Þch nhau" ®¨ng trªn sè 2 "NhËt ký ng−êi d©n chñ - x· héi", G. V. Plª-kha-nèp ®· tuyªn bè r»ng b¸o "TiÕn lªn" "®· nghÜ ra" nÒn chuyªn chÝnh, vµ «ng ®· buéc téi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch lµ theo chñ nghÜa ©m m−u, theo chñ nghÜa Bl¨ng-ki. ― 587.

775 §©y lµ nãi bót ký cña G. V. Plª-kha-nèp "C«ng t−íc P«-tem-kin Ta-vri-tsª-xki" ®¨ng trªn sè 2 "NhËt ký ng−êi d©n chñ - x· héi". ― 587.

776 Sù ph©n chia thµnh thêi kú lÞch sö sù chia rÏ trong §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®−îc dÉn ra ë ®©y lµ do V. I. Lª-nin nªu lªn trong th− göi A. V. Lu-na-ts¸c-xki viÕt vµo kho¶ng gi÷a ngµy 15 vµ 19 th¸ng T¸m 1905. Ng−êi ®· viÕt r»ng: "ë ®©y theo t«i, cÇn cã hai viÖc: thø nhÊt, "l−îc kh¶o ng¾n vÒ lÞch sö cña sù chia rÏ". §©y ph¶i lµ mét t¸c phÈm phæ th«ng. Tõ ®Çu, tõ chñ nghÜa kinh tÕ. Víi nh÷ng tµi liÖu chÝnh x¸c. Víi viÖc ph©n chia ra thµnh nhiÒu thêi kú: 1901 - 1903; 1903 (§¹i héi II); 26. VIII. 903 - 26. XI. 03; 26. XI. 03 - I. 04; I - VIII. 04; VIII. 04 - V. 05; V. 05 (§¹i héi III)" (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 47, tr. 57). Trong mét bøc th− kh¸c göi A. V. Lu-na-ts¸c-xki ®Ò ngµy 2 th¸ng T¸m, Lª-nin ®· nªu lªn nh÷ng bÊt ®ång ý kiÕn míi sau §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga: "Cuéc ®Êu tranh rÊt quyÕt liÖt. §¹i héi III tuyÖt nhiªn ch−a chÊm døt cuéc ®Êu tranh ®ã mµ ch¾c lµ chØ míi më ra mét giai ®o¹n míi cña nã..." (s¸ch ®· dÉn, tr. 52). ― 587.

777 §©y lµ nãi bøc th− ngµy 6 th¸ng M−êi (lÞch míi) 1903 do V. I. Lª-nin vµ G. V. Plª-kha-nèp ®· göi cho 4 thµnh viªn cò cña ban biªn tËp b¸o "Tia löa": P. B. ¸c-xen-rèt, V. I. Da-xu-lÝch, I-u. O. M¸c-tèp, A. N. P«-t¬-rª-xèp vÒ vÊn ®Ò khai trõ hä, sau §¹i héi II §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, khái hµng ngò céng t¸c viªn trong ban biªn tËp b¸o "Tia löa". Lª-nin ®· dÉn ra bøc th− nµy trong cuèn s¸ch cña m×nh, nhan ®Ò "Mét b−íc tiÕn, hai b−íc lïi" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 8, tr. 341).

V¨n b¶n bøc th− nh©n danh ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga göi I-u. O. M¸c-tèp, xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 46, tr. 305 - 306. ― 588.

778 §©y lµ nãi bµi ph¸t biÓu cña G. V. Plª-kha-nèp n¨m 1903 t¹i §¹i héi II §ång minh d©n chñ - x· héi çch m¹ng Nga ë n−íc ngoµi, trong ®ã «ng ®· ®¸nh gi¸ L. G. §©y-ts¬. ― 588.

Chó thÝch

938

779 §©y lµ nãi vÒ bµi b¸o cña G. V. Plª-kha-nèp "§iÒu kh«ng nªn lµm", ®¨ng trªn b¸o "Tia löa", sè 52, ngµy 7 th¸ng M−êi mét 1903. ― 588.

780 §©y lµ nãi cuèn s¸ch cña G. V. Plª-kha-nèp "VÒ s¸ch l−îc cña chóng ta ®èi víi cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp t− s¶n tù do chèng chÕ ®é Nga hoµng (Th− göi Ban chÊp hµnh trung −¬ng)" xuÊt b¶n ë Gi¬-ne-v¬ n¨m 1905. Trong trang ®Çu cña cuèn s¸ch ®ã viÕt r»ng: "ChØ dµnh cho çc ®¶ng viªn". Trong cuèn s¸ch ®ã, Plª-kha-nèp b¶o vÖ "ch−¬ng tr×nh cña cuéc vËn ®éng cña ph¸i héi ®ång ®Þa ph−¬ng do b¸o "Tia löa" cña bän men-sª-vÝch ®Ò nghÞ, ®ång thêi phª ph¸n cuèn s¸ch cña V. I. Lª-nin "Cuéc vËn ®éng cña ph¸i héi ®ång ®Þa ph−¬ng vµ kÕ ho¹ch cña b¸o "Tia löa"" xuÊt b¶n n¨m 1904 (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 9, tr. 75 - 98). ― 588.

781 §©y cã ý nãi çc bµi b¸o cña L. M¸c-tèp nhan ®Ò "Ngµy 9 th¸ng Giªng" vµ cña P¸c-vu-x¬, nhan ®Ò "KÕt qu¶ vµ triÓn väng" ®¨ng trªn sè 85 cña b¸o "Tia löa", ra ngµy 27 th¸ng Giªng 1905, còng nh− cuèn s¸ch cña L. §. T¬-rèt-xki, nhan ®Ò "Tr−íc ngµy 9 th¸ng Giªng" víi lêi nãi ®Çu cña P¸c-vu-x¬. ― 588.

782 Khi nãi vÒ tÝnh chÊt m¬ hå cña nh÷ng kh¸i niÖm vÒ tæ chøc cña ph¸i men-sª-vÝch, G. V. Plª-kha-nèp viÕt r»ng: "HiÖn nay tæ chøc cña ph¸i men-sª-vÝch ®· ®i ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng tËp trung ®Õn møc mµ chØ cã ®¸m quÇn chóng mª muéi míi nh− vËy mµ th«i" (xem "NhËt ký ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 2, tr. 49). ― 588.

783 ë ®©y, còng nh− ë nh÷ng ®iÓm sau ®©y, V. I. Lª-nin muèn nãi ®Õn bµi b¸o cña G. V. Plª-kha-nèp, nhan ®Ò "Giai cÊp c«ng nh©n vµ giíi trÝ thøc d©n chñ - x· héi" ®¨ng trªn b¸o "Tia löa", çc sè 70 - 71 ra ngµy 25 th¸ng B¶y - 1 th¸ng T¸m 1904. Bµi b¸o nµy nh»m ph¶n ®èi cuèn s¸ch cña Lª-nin, nhan ®Ò "Lµm g×?", trong bµi b¸o nµy Plª-kha-nèp còng ®· tr×nh bµy ― tuy tr×nh bµy kh«ng ®óng ― lÞch sö quan hÖ trong néi bé ban biªn tËp b¸o "Tia löa", ®· ®Ò cËp nh÷ng cuéc tranh luËn vÒ c−¬ng lÜnh trong néi bé ban biªn tËp, v. v.. Lª-nin dù ®Þnh b¸c bá nh÷ng ®iÒu tr×nh bµy cña Plª-kha-nèp chÝnh ë trong phÇn nµy. §iÓm thø nhÊt dµnh ®Ó nãi vÒ cuèn s¸ch "Lµm g×?", Plª-kha-nèp ®· tr×nh bµy sù bÊt ®ång ý kiÕn cña m×nh víi cuèn s¸ch nµy nh− lµ nguyªn nh©n ®−a ®Õn chç bÊt ®ång ý kiÕn víi Lª-nin, trong khi ®ã th× nh÷ng cuéc tranh luËn vÒ c−¬ng lÜnh míi lµ nguyªn nh©n

Chó thÝch

939

thËt sù (xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 6, tr. 249 - 258, 269 - 296, 297 - 299, 303 - 321). §Ó tr¶ lêi thùc chÊt viÖc Plª-kha-nèp phª ph¸n cuèn "Lµm g×?" (vÊn ®Ò "tÝnh tù gi¸c vµ tÝnh tù ph¸t"), cã lÏ lµ Lª-nin cã ý ®Þnh dùa vµo c¶ t¸c phÈm cña Cau-xky, vµ Ng−êi ®· dÉn quan ®iÓm cña Cau-xky nãi vÒ vÊn ®Ò nµy c¶ ë trong cuèn "Lµm g×?" còng nh− trong bµi "NhiÖm vô tr−íc m¾t cña chóng ta". ― 588.

784 §©y cã ý nãi viÖc x©y dùng c−¬ng lÜnh cña ®¶ng trong ban biªn tËp b¸o "Tia löa" cò. VÒ vÊn ®Ò nµy, xem V. I. Lª-nin. "Bµn vÒ lÞch sö c−¬ng lÜnh ®¶ng" (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 9, tr. 355). ― 588.

785 Nh÷ng cuéc tranh luËn ë Brª-xlau ― cã ý nãi nh÷ng bÊt ®ång ý kiÕn khi th¶o luËn dù th¶o c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt t¹i ®¹i héi §¶ng d©n chñ - x· héi §øc häp ë Brª-xlau ngµy 6 - 12 th¸ng M−êi (lÞch míi) 1895. Dù th¶o c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt ®· chøa ®ùng nh÷ng sai lÇm nghiªm träng. Ngoµi bän c¬ héi chñ nghÜa, c¶ A. Bª-ben vµ V. LiÕp-nÕch còng ®· b¶o vÖ b¶n dù th¶o nµy. T¹i ®¹i héi, dù th¶o c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt ®· bÞ C. Cau-xky, C. TxÐt-kin vµ nhiÒu ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi kh¸c phª ph¸n kÞch liÖt. Víi ®a sè phiÕu (158 phiÕu thuËn 63 phiÕu chèng) ®¹i héi ®· b¸c bá dù th¶o c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt do ñy ban ®Ò nghÞ. V. I. Lª-nin nh¾c ®Õn nh÷ng bÊt ®ång ý kiÕn nµy trong t¸c phÈm cña m×nh "Hai s¸ch l−îc cña §¶ng d©n chñ - x· héi trong çch m¹ng d©n chñ" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 11, tr. 54 - 55). ― 589.

786 §¹i bé phËn çc ®iÓm cña "§Ò c−¬ng bµi vÒ héi nghÞ Xim-mÐc-van" c«ng bè ë ®©y ®· ®−îc ph¶n ¸nh vµo trong çc bµi b¸o cña V. I. Lª-nin "B−íc ®Çu" vµ "Nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt çch m¹ng t¹i héi nghÞ x· héi chñ nghÜa quèc tÕ ngµy 5 - 8 th¸ng ChÝn 1915" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 27, tr. 37 - 42 vµ 43 - 47). ― 589.

787 §©y cã ý nãi héi nghÞ riªng cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi çnh t¶ tham gia héi nghÞ Xim-mÐc-van, vµo ngµy 4 th¸ng ChÝn 1915, tr−íc h«m khai m¹c héi nghÞ Xim-mÐc-van. Ngoµi ph¸i t¶, t¹i cuéc häp nµy cßn cã mét sè ®¹i biÓu kh¸c cña héi nghÞ. Nh÷ng ng−êi tham dù cuéc häp ®· nghe V. I. Lª-nin b¸o ço vÒ tÝnh chÊt cña cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt vµ s¸ch l−îc cña nh÷ng ng−êi quèc tÕ chñ nghÜa çch m¹ng. ― 590.

Chó thÝch

940

788 B¶n th¶o v¨n kiÖn nµy lµ mét sè trang cña v¨n b¶n ®Çu tiªn bµi b¸o "Giai cÊp v« s¶n çch m¹ng vµ quyÒn d©n téc tù quyÕt" (xem Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 27, tr. 61 - 68). B¶n th¶o nµy gåm 2 b¶n: mét b¶n ®· bÞ V. I. Lª-nin g¹ch xãa, b¶n thø hai ®−îc viÕt ë mÆt sau nh÷ng trang ®· bÞ xãa bá. ― 591.

789 §©y lµ nãi bµi b¸o cña C. Cau-xky "Zwei Schriften zum Umlernen" ®¨ng trªn t¹p chÝ "Die Neue Zeit", 1915, Jg. 33, Bd. 2, N 2, 9. April, S. 33 - 42; N 3, 16. April, S. 71 - 81; N 4, 23. April, S. 107 - 116; N 5, 30. April, S. 138 - 146. §o¹n trÝch tõ bµi b¸o nµy, do V. I. Lª-nin trÝch, xem V¨n tËp Lª-nin, t. XVII, 1931, tr. 266 - 269. ― 593.

790 Xem C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø 2, t. 31, tr. 318 vµ t. 32, tr. 336 - 338, 530 - 532. ― 594.

791 Nh÷ng lêi ph¶n ®èi cña V. I. Lª-nin ®−îc viÕt gi÷a çc dßng vµ ë ngoµi lÒ bøc th− cña G. E. Di-n«-vi-Ðp. Cã lÏ lµ Di-n«-vi-Ðp ®· ghi nh÷ng nhËn xÐt cña m×nh vÒ b¶n th¶o hoÆc b¶n in thö çc bµi b¸o cña V. I. Lª-nin. Çc bµi b¸o "Bµn vÒ cuèn s¸ch nhá cña Giu-ni-ót" vµ "Tæng kÕt cuéc tranh luËn vÒ quyÒn tù quyÕt" ®· ®−îc c«ng bè vµo th¸ng M−êi 1916, trong "V¨n tËp ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 1. ― 597.

792 §©y cã ý nãi ®Ò c−¬ng "Çch m¹ng x· héi chñ nghÜa vµ quyÒn d©n téc tù quyÕt" ®· ®−îc ®¨ng víi danh nghÜa lµ cña ban biªn tËp C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ― b¸o "Ng−êi d©n chñ - x· héi" trong sè ra th¸ng T− cña t¹p chÝ "Vorbote" n¨m 1916 (xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 27, tr. 258). ― 604.

793 Sù phª ph¸n cña V. I. Lª-nin ®èi víi "chñ nghÜa kinh tÕ ®Õ quèc chñ nghÜa" ®· ®−îc tr×nh bµy trong nh÷ng t¸c phÈm sau ®©y: "Bµn vÒ khuynh h−íng "chñ nghÜa kinh tÕ ®Õ quèc chñ nghÜa ®ang n¶y në"", "Tr¶ lêi P. Ki-Ðp-xki (I-u. Pi-a-ta-cèp)", "VÒ mét sù biÕm häa chñ nghÜa M¸c vµ vÒ "chñ nghÜa kinh tÕ ®Õ quèc chñ nghÜa"" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 30, tr. 59 - 67, 68 - 74, 77 - 130). ―610.

794 V. I. Lª-nin ®· cã quan ®iÓm lÞch sö cô thÓ ®èi víi yªu s¸ch gi¶i trõ qu©n bÞ. Trong nh÷ng n¨m chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt, khi nhiÖm vô ®−îc ®Æt ra lµ biÕn chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa thµnh néi chiÕn, th× Ng−êi cho r»ng khÈu hiÖu gi¶i trõ qu©n bÞ, mµ bän

Chó thÝch

941

Cau-xky ®· tuyªn truyÒn theo lËp tr−êng c¶i l−¬ng chñ nghÜa, lµ sai lÇm vµ cã h¹i vÒ ph−¬ng diÖn chÝnh trÞ. Nh−ng tr−íc vµ sau cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa thÕ giíi, V. I. Lª-nin ®· thõa nhËn cÇn thiÕt ph¶i ®Ò ra yªu s¸ch gi¶i trõ qu©n bÞ nh− lµ mét biÖn ph¸p d©n chñ nh»m b¶o vÖ hßa b×nh, h¹n chÕ nguy c¬ chiÕn tranh gi÷a çc n−íc. (VÒ vÊn ®Ò nµy, xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 30, lêi tùa, tr. XXII - XXIII). ― 611.

795 B¶n s¬ th¶o söa ®æi c−¬ng lÜnh cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga do V. I. Lª-nin viÕt ®Ó chuÈn bÞ Héi nghÞ VII toµn Nga (héi nghÞ th¸ng T−) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi (b) Nga häp vµo ngµy 24 - 29 th¸ng T− (7 - 12 th¸ng N¨m) 1917. B¶n s¬ th¶o nµy lµ c¬ së cña "Dù th¶o nh÷ng ®iÓm söa ®æi trong phÇn lý luËn, chÝnh trÞ vµ mét sè phÇn kh¸c cña c−¬ng lÜnh" c«ng bè trong cuèn s¸ch cña V. I. Lª-nin, nhan ®Ò "Nh÷ng tµi liÖu vÒ viÖc xÐt l¹i c−¬ng lÜnh cña ®¶ng" (xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 32, tr. 139 - 144). ― 616.

796 Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh s¸ch x· héi chñ nghÜa cña Nhµ n−íc x«-viÕt trong lÜnh vùc kinh tÕ mµ V. I. Lª-nin ®Æt ra trong nh÷ng bót ký "§Ó nhí" nµy ®· ®−îc Ng−êi kiÖn toµn trong "Dù th¶o s¾c lÖnh vÒ viÖc quèc h÷u hãa çc ng©n hµng vµ nh÷ng biÖn ph¸p cÇn ph¶i thi hµnh trong khi quèc h÷u hãa" vµ trong nh÷ng tµi liÖu chuÈn bÞ viÕt b¶n dù th¶o nµy (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 35, tr. 207 - 211, 521 - 524). ―623.

797 PhÇn ®Çu "Dµn bµi çc luËn c−¬ng vÒ vÊn ®Ò ký kÕt ngay mét hßa −íc riªng rÏ vµ cã tÝnh chÊt th«n tÝnh" hiÖn kh«ng t×m thÊy. "Çc luËn c−¬ng" do V. I. Lª-nin ghi ngµy 7 (20) th¸ng Giªng 1918, xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 35, tr. 290 - 301. ― 624.

798 Ph−¬ng ¸n ban ®Çu cña "§Ò c−¬ng vÒ t×nh h×nh chÝnh trÞ hiÖn nay" ®· ®−îc th¶o luËn t¹i phiªn häp cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 10 th¸ng N¨m 1918. Cã lÏ lµ sau khi th¶o luËn, V. I. Lª-nin ®· ghi lªn trªn trang ®Çu b¶n th¶o dù th¶o nh− sau: "sÏ cßn s ö a c h ÷ a . Kh«ng ®−îc in, kh«ng ®−îc sao". V¨n b¶n cuèi cïng cña ®Ò c−¬ng ®· ®−îc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga th«ng qua ngµy 13 th¸ng N¨m 1918 (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 36, tr. 396 - 402). ― 627.

Chó thÝch

942

799 Nh÷ng nhËn xÐt nµy ®−îc V. I. Lª-nin viÕt t¹i çc phiªn häp cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµo ngµy 5 hoÆc 6 th¸ng T¸m 1918 khi th¶o luËn b¶n b¸o ço cña A. §. Txi-u-ru-pa vÒ viÖc t¨ng gi¸ mua quy ®Þnh ®èi víi lóa m×. Nh÷ng ®Ò nghÞ cña Lª-nin ®· ®−îc ph¶n ¸nh trong çc nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ vÊn ®Ò nµy. ― 629.

800 QuyÕt ®Þnh vÒ gi¸ quy ®Þnh cho lóa m× vô mïa n¨m 1918 ®· ®−îc c«ng bè trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga" ngµy 8 th¸ng T¸m 1918. ― 629.

801 §©y lµ nãi vÒ møc t¨ng gi¸ mua quy ®Þnh ®èi víi lóa m×. Theo nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, gi¸ nµy t¨ng xÊp xØ gÊp 3 lÇn so víi gi¸ hiÖn hµnh; gi¸ quy ®Þnh mua çc s¶n phÈm phi n«ng nghiÖp chñ yÕu còng t¨ng. Nh÷ng ®o¹n v¨n sau muèn nãi g×, hiÖn nay kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®−îc ― cã thÓ lµ muèn nãi gi¸ s¶n phÈm trªn thÞ tr−êng. ― 629.

802 Ngµy 4 th¸ng Ch¹p 1918, Héi ®ång quèc phßng khi th¶o luËn vÊn ®Ò ban hµnh chÕ ®é lµm ca 3 t¹i çc nhµ m¸y s¶n xuÊt ®¹n vµ vò khÝ ë Tu-la, ®· thõa nhËn cÇn ph¶i giao vÊn ®Ò nµy cho mét ñy ban ®Æc biÖt xem xÐt. T¹i phiªn häp cña ñy ban phô tr¸ch vÊn ®Ò ®¹n d−îc ®−îc triÖu tËp ngµy 5 th¸ng Ch¹p, cã V. I. Lª-nin tham dù, ngoµi ra cßn cã chñ tÞch ñy ban ®Æc biÖt vÒ cung cÊp cho Hång qu©n lµ L. B. Cra-xin, phã chñ tÞch Héi ®ång qu©n sù - çch m¹ng n−íc Céng hßa E. M. Xc¬-li-an-xki, tæng t− lÖnh I. I. Va-txª-tÝt, çc ®¹i biÓu cña Tæng côc ph¸o binh, cña nhµ m¸y s¶n xuÊt ®¹n Tu-la, v.v. tæng céng 17 ng−êi. ñy ban ®· th«ng qua nh÷ng nghÞ quyÕt cã hiÖu lùc nh− çc nghÞ quyÕt cña Héi ®ång quèc phßng; nh÷ng nghÞ quyÕt ®ã ®· ph¶n ¸nh nh÷ng biÖn ph¸p ®−îc v¹ch ra trong çc b¶n ghi ý kiÕn cña Lª-nin (xem V¨n tËp Lª-nin, t. XXXIV, tr. 55 - 57). ― 630.

803 Nh÷ng ý kiÕn ghi chó nµy cã quan hÖ ®Õn thêi gian kh«i phôc ChÝnh quyÒn x«-viÕt ë Kh¸c-cèp.

Kh¸c-cèp ®· ®−îc qu©n ®éi x«-viÕt gi¶i phãng khái bän PÕt-li-u-ra ngµy 3 th¸ng Giªng 1919. ― 631.

804 VÊn ®Ò cö çn bé ®Õn Kh¸c-cèp ®· ®−îc th¶o luËn t¹i çc phiªn häp cña Héi ®ång quèc phßng ngµy 17 vµ ngµy 27 th¸ng Giªng 1919. ― 631.

Chó thÝch

943

805 B¶n dù th¶o §iÒu lÖ vÒ canh t¸c chung ruéng ®Êt ®· ®−îc mét tiÓu ban cña Bé d©n ñy n«ng nghiÖp chuÈn bÞ. Chó ý ®Õn nh÷ng nhËn xÐt ®−îc c«ng bè ë ®©y cña V. I. Lª-nin, ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy n«ng nghiÖp ®· so¹n l¹i dù th¶o, vµ sau nµy dù th¶o ®ã ®· ®−îc ®−a vµo thµnh ch−¬ng VIII: "VÒ viÖc canh t¸c chung ruéng ®Êt" trong b¶n "§iÒu lÖ vÒ chÕ ®é ruéng ®Êt x· héi chñ nghÜa vµ vÒ nh÷ng biÖn ph¸p chuyÓn sang n«ng nghiÖp x· héi chñ nghÜa" do Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga th«ng qua (xem "ChÝnh s¸ch ruéng ®Êt cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt (1917 - 1918)". M¸t-xc¬-va, 1954, tr. 426 - 431).

V. I. Lª-nin ®· ®äc b¸o ço t¹i mét tiÓu ban ®−îc Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga cö ra ngµy 10 th¸ng Hai 1919 ®Ó biªn tËp lÇn cuèi cïng b¶n "§iÒu lÖ". Lª-nin ®· nãi vÒ viÖc Ng−êi tham gia c«ng viÖc cña ban nµy t¹i §¹i héi I c«ng nh©n n«ng nghiÖp tØnh Pª-t¬-r«-gr¸t ngµy 13 th¸ng Ba 1919, khi tr¶ lêi nh÷ng th− ng¾n cña çc ®¹i biÓu tham dù ®¹i héi (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 38, tr. 33).

Ngµy 14 th¸ng Hai 1919, "§iÒu lÖ vÒ chÕ ®é ruéng ®Êt x· héi chñ nghÜa vµ vÒ nh÷ng biÖn ph¸p chuyÓn sang n«ng nghiÖp x· héi chñ nghÜa" ®· ®−îc c«ng bè trªn b¸o "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga". ― 632.

806 Dù th¶o ®−îc c«ng bè ë ®©y cña môc nãi vÒ ruéng ®Êt trong c−¬ng lÜnh cña ®¶ng, vÒ sau ®· ®−îc V. I. Lª-nin viÕt l¹i (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 38, tr. 149 - 150). ― 637.

807 §¹i héi I Quèc tÕ céng s¶n häp ngµy 2 - 6 th¸ng Ba 1919 (xem V. I. Lª-nin. Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 37, tr. 595 - 623 vµ chó thÝch 200).

Nh÷ng vÊn ®Ò do V. I. Lª-nin ®Ò xuÊt ®· ®−îc ph¶n ¸nh vµo ch−¬ng tr×nh nghÞ sù do ®¹i héi chÊp nhËn (xem §¹i héi I Quèc tÕ céng s¶n. M¸t-xc¬-va, 1933, tr. 6). ― 639.

808 Nh÷ng ý kiÕn cña V. I. Lª-nin cã quan hÖ ®Õn v¨n b¶n sau ®©y cña ®Ò c−¬ng "Nh÷ng c¬ së cña Quèc tÕ III":

"1. ChÝnh s¸ch ®Õ quèc chñ nghÜa ®· tù béc lé hoµn toµn lµ s¶n phÈm tÊt yÕu cña t− b¶n tµi chÝnh. Cuéc ®Êu tranh ®Ó chia vµ chia l¹i thÕ giíi gi÷a çc n−íc ®i ¨n c−íp, trong khi dÉn tíi chç ph¸ hñy nÆng nÒ ch−a tõng thÊy çc lùc l−îng s¶n xuÊt vµ dÉn ®Õn n¹n ®ãi trªn thÕ giíi, hiÖn ®ang biÕn thµnh cuéc néi chiÕn trong néi

Chó thÝch

944

bé mçi n−íc vµ thµnh cuéc chiÕn tranh giai cÊp cña çc lùc l−îng liªn hîp l¹i cña chñ nghÜa t− b¶n chèng nhµ n−íc v« s¶n cã tæ chøc ë n−íc Nga, vµ chèng l¹i giai cÊp v« s¶n ®ang v−¬n tíi giµnh chÝnh quyÒn ë nh÷ng n−íc kh¸c.

2. KhÈu hiÖu "b¶o vÖ tæ quèc" cña bän x· héi - ¸i quèc chñ nghÜa ®· bÞ v¹ch trÇn triÖt ®Ó nh− lµ sù lõa bÞp lín nhÊt ®èi víi quÇn chóng, nh− lµ sù b¶o vÖ chÝnh s¸ch ¨n c−íp cña chñ nghÜa ®Õ quèc, khÈu hiÖu ®ã biÓu hiÖn kh«ng ph¶i chØ ë tham väng cña chñ nghÜa ®Õ quèc lµ c−íp bãc nh÷ng n−íc kh¸c mµ cßn ë chç nã tiÕn hµnh ®Êu tranh ®iªn cuång chèng giai cÊp v« s¶n næi dËy (ë U-cra-i-na, PhÇn-lan, L¸t-vi-a, n−íc Nga x«-viÕt). KhÈu hiÖu ®Õ quèc chñ nghÜa "míi" h¬n cña "®ång minh çc d©n téc", mét khÈu hiÖu ®−îc sù ñng hé kh«ng ph¶i chØ cña bän x· héi - ph¶n béi c«ng khai mµ cßn c¶ cña bän x· héi - hßa b×nh chñ nghÜa theo khuynh h−íng Cau-xky, lµ mét khÈu hiÖu cßn nguy hiÓm h¬n, nã tù béc lé ra nh− bøc b×nh phong che ®Ëy sù liªn minh thÇn th¸nh cña bän t− b¶n tÊt c¶ çc n−íc chèng cuéc khëi nghÜa v« s¶n (Uyn-x¬n, Ðc-xbÐc-g¬).

3. Toµn bé t×nh h×nh thÕ giíi, n¹n ®ãi, sù tan r· cña chñ nghÜa t− b¶n, sù liªn minh thÇn th¸nh cña t− b¶n chèng v« s¶n, v.v. ― ®ang ®Æt vµo ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña giai cÊp v« s¶n ch©u ¢u vµ ch©u Mü cuéc çch m¹ng céng s¶n chñ nghÜa cña c«ng nh©n, cuéc çch m¹ng nµy ― nh− M¸c vµ ¡ng-ghen ®· tõng d¹y, ― ph¶i ph¸ hñy vµ ®Ëp tan bé m¸y nhµ n−íc t− s¶n, ph¸ n¸t vµ ®Ëp vôn tæ chøc cña nh÷ng lùc l−îng ®Õ quèc chñ nghÜa ®ang tan r·, vµ tæ chøc nªn chÝnh quyÒn míi ― chuyªn chÝnh v« s¶n.

4. V× thÕ mµ ngµy nay, vÊn ®Ò ®−îc ®−a lªn hµng ®Çu lµ ®Èy m¹nh s¸ch l−îc tæ chøc nh÷ng cuéc ®Êu tranh quÇn chóng b»ng çch ph¸t triÓn çc cuéc biÓu t×nh ngoµi ®−êng phè, çc cuéc tæng b·i c«ng, v.v. thµnh cuéc khëi nghÜa vò trang cña quÇn chóng v« s¶n, quÇn chóng nµy cÇn l«i kÐo vÒ phÝa m×nh quÇn chóng binh sÜ cã vò trang.

C«ng t¸c thËt tÝch cùc nh»m chuÈn bÞ khëi nghÜa, ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c vËn ®éng binh sÜ, ®ang trë thµnh tr¸ch nhiÖm hµng ®Çu cña tÊt c¶ çc ®¶ng, mét çch thùc tÕ chø kh«ng ph¶i trªn lêi nãi, chñ tr−¬ng t¸n thµnh çch m¹ng x· héi chñ nghÜa.

5. Nh»m môc ®Ých ph¸t triÓn m¹nh mÏ phong trµo, nhÊt thiÕt ph¶i lîi dông diÔn ®µn nghÞ viÖn lµm diÔn ®µn cæ ®éng çch m¹ng, kÕt hîp ®Êu tranh nghÞ tr−êng víi nh÷ng cuéc ®Êu tranh trªn ®−êng phè, tuyªn truyÒn néi chiÕn ®Ó t−íc ®o¹t t− b¶n vµ ®Ó tæ chøc n−íc Céng hßa quèc tÕ cña çc X«-viÕt, ®ã lµ lèi tho¸t duy nhÊt ra khái t×nh h×nh hiÖn nay.

Chó thÝch

945

6. CÇn ph¶i thµnh lËp bé m¸y çch m¹ng kh«ng hîp ph¸p lµm ph−¬ng tiÖn chuÈn bÞ phong trµo vµ l·nh ®¹o phong trµo, bé m¸y nµy sÏ tiÕn hµnh viÖc tuyªn truyÒn nh÷ng khÈu hiÖu kh«ng bÞ c¾t xÐn vÒ çch m¹ng vµ ®µo t¹o nh÷ng çn bé l·nh ®¹o cÇn thiÕt cho cuéc ®Êu tranh çch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n.

7. Trong thêi kú lÞch sö hiÖn nay, môc tiªu chÝnh trÞ vµ khÈu hiÖu cña phong trµo kh«ng ph¶i lµ nÒn d©n chñ t− s¶n, bëi v× ®ã ch¼ng qua chØ lµ mét c«ng thøc tinh vi nhÊt biÓu hiÖn sù thèng trÞ cña t− b¶n, mµ sù thèng trÞ nµy th× bÊt kú thÕ nµo råi còng ph¶i bÞ thñ tiªu, ― mµ môc tiªu vµ khÈu hiÖu Êy ph¶i lµ chuyªn chÝnh v« s¶n, nÒn d©n chñ v « s ¶ n ®em l¹i tù do réng r·i nhÊt cho quÇn chóng lao ®éng, ®ång thêi trÊn ¸p sù ph¶n kh¸ng ®iªn cuång kh«ng thÓ tr¸nh khái cña bän bãc lét. NÒn d©n chñ v« s¶n ®ã kh«ng ®ãng khung ë viÖc tuyªn bè çc quyÒn tù do, mµ chuyÓn träng t©m sang phÝa thiÕt lËp nh÷ng sù b¶o ®¶m ®Ó thùc hiÖn çc quyÒn tù do ®ã cho çc giai cÊp lao ®éng. Nã sÏ b¶o ®¶m cho çc giai cÊp Êy ®−îc sö dông trô së héi häp, giÊy vµ nhµ in ®Ó xuÊt b¶n b¸o c«ng nh©n, v.v. b»ng çch t−íc ®o¹t tµi s¶n cña bän chñ t− b¶n chñ nghÜa. Nã thu hót tÊt c¶ çc tæ chøc quÇn chóng cña c«ng nh©n vµo viÖc x©y dùng nhµ n−íc v« s¶n. ChØ cã mét nÒn d©n chñ nh− thÕ míi cã thÓ lµ khÈu hiÖu cña cuéc khëi nghÜa v« s¶n.

8. NÒn d©n chñ ®ã cña giai cÊp v« s¶n ®ång thêi còng lµ nÒn chuyªn chÝnh cña giai cÊp v« s¶n, tøc lµ c¬ quan trÊn ¸p cùc kú m¹nh mÏ mäi kÎ thï cña giai cÊp v« s¶n. Kinh nghiÖm cña çch m¹ng Nga còng nh− kinh nghiÖm cña çch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë PhÇn-lan ®· chøng minh r»ng giai cÊp t− s¶n kh«ng dõng l¹i tr−íc bÊt kú thñ ®o¹n ®Êu tranh nµo (ph¸ ho¹i ngÇm, næi lo¹n, viÖn trî tõ bªn ngoµi, nh÷ng cuéc ©m m−u, khñng bè, xö gi¶o, b¾n ng−êi hµng lo¹t, lµm cho n¹n ®ãi khñng khiÕp h¬n mét çch gi¶ t¹o, v.v. vµ v.v.).

V× toµn bé t−¬ng lai cña chñ nghÜa x· héi, giai cÊp v« s¶n b¾t buéc ph¶i ®Ì bÑp nh÷ng ho¹t ®éng ®ã mét çch kh«ng th−¬ng tiÕc nhÊt. Cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp t− s¶n ― giai cÊp ®ang cè b¸m lÊy chÝnh quyÒn vµ ®ang mÊt hÕt tÊt c¶ ― nhÊt ®Þnh sÏ lµ mét cuéc ®Êu tranh tuyÖt väng, mét mÊt mét cßn. V× vËy sù thèng trÞ cña giai cÊp v« s¶n ®ång thêi lµ sù trÊn ¸p ®èi víi giai cÊp t− s¶n, lµ nÒn chuyªn chÝnh v« s¶n.

9. Çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n lµ nh÷ng c¬ quan tù nhiªn s¶n sinh ra tõ cuéc ®Êu tranh çch m¹ng cña quÇn chóng, sau khi khëi nghÜa th¾ng lîi th× biÕn thµnh çc c¬ quan chÝnh quyÒn; çc X«-viÕt nµy do chÝnh quÇn chóng bÇu ra ë tõng c«ng x−ëng, tõng nhµ m¸y, chø kh«ng ph¶i do bän c«ng chøc thuéc c«ng ®oµn vµng

Chó thÝch

946

vµ bän d©n chñ - x· héi vµng bÇu ra. V× vËy khÈu hiÖu ë trong mçi n−íc kh«ng ph¶i lµ khÈu hiÖu vÒ çi gäi lµ nÒn céng hßa d©n chñ vµ Quèc héi lËp hiÕn, mµ lµ khÈu hiÖu nÒn Céng hßa çc X«-viÕt.

10. HiÖn nay hoµn toµn lé râ sù ph©n hãa cña çc ®¶ng d©n chñ - x· héi, còng nh− cña chñ nghÜa M¸c víi tÝnh çch lµ hÖ t− t−ëng chÝnh thøc cña phong trµo, thµnh ba bé phËn chñ yÕu: ph¸i h÷u, ph¸i gi÷a vµ ph¸i t¶ cÊp tiÕn. Ph¸i h÷u (Sai-®ª-man, T«-ma, Hen-®Ðc-x¬n, ®¹i bé phËn trong ph¸i men-sª-vÝch vµ tÊt c¶ bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh h÷u) ®· trë thµnh nh÷ng tªn ®ao phñ c«ng nhiªn vµ trùc tiÕp cña çch m¹ng x· héi chñ nghÜa (PhÇn-lan, U-cra-i-na vµ v. v. tõ phÝa bän §øc, "sù can thiÖp" tõ phÝa ®ång minh). Ph¸i gi÷a (Cau-xky, L«ng-ghª,... (trong v¨n kiÖn ®Ó trèng. ― BT.) ë Anh) th× mét bé phËn ®· tù ph¬i trÇn lµ nh÷ng tªn ph¶n béi hoµn toµn (Cau-xky), mét bé phËn th× chøng minh r»ng chóng ch¼ng nh÷ng kh«ng cã n¨ng lùc dÉn d¾t quÇn chóng theo m×nh trong çch m¹ng, mµ chóng ®ang cè ý k×m h·m mäi phong trµo cña quÇn chóng. Phong trµo cµng ph¸t triÓn, th× tai h¹i do trµo l−u nµy g©y ra cµng nhiÒu. ChØ cã ph¸i cùc t¶ míi cã thÓ lµ l·nh tô cña giai cÊp v« s¶n. V× thÕ cho nªn hoµn toµn cÇn thiÕt ph¶i cã sù tiÕp xóc quèc tÕ gi÷a nh÷ng nhãm Êy trªn c¬ së mét c−¬ng lÜnh thËt sù quèc tÕ chñ nghÜa vµ thËt sù çch m¹ng" (Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«).

Nh÷ng ®Ò c−¬ng nµy cã lÏ ®· ®−îc so¹n ra nh©n khi hoµn chØnh c−¬ng lÜnh hµnh ®éng cña Quèc tÕ céng s¶n ®Ó chuÈn bÞ cho §¹i héi I s¾p tíi cña Quèc tÕ céng s¶n. ― 640.

809 ViÖc huy ®éng çc nguån nguyªn liÖu cña n−íc nhµ lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n trong chÝnh s¸ch kinh tÕ cña n−íc Céng hßa x«-viÕt nh©n khi cã kÕ ho¹ch kh«i phôc c«ng nghiÖp. VÊn ®Ò nµy ®· ®−îc ®em ra th¶o luËn ngµy 18 th¸ng Hai 1921 t¹i phiªn häp lÇn thø m−êi cña Ban kinh tÕ thuéc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy d−íi sù chñ täa cña V. I. Lª-nin. Ban nµy ®· thµnh lËp mét héi nghÞ ®Æc biÖt (chñ tÞch ― V. I. Lª-nin, çc ñy viªn ― N. I. Mu-ra-lèp ®¹i biÓu cho Bé d©n ñy n«ng nghiÖp, V. P. N«-ghin, A. I. R−-cèp ®¹i biÓu cho Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao), ®Ó xem xÐt chi tiÕt vÊn ®Ò thu thËp nguyªn liÖu. Nh÷ng b¶n ghi chÐp ®−îc c«ng bè ë ®©y râ rµng lµ do Lª-nin viÕt t¹i phiªn häp cña ñy ban nguyªn liÖu ngµy 26 th¸ng Hai 1921.

VÒ sau, vÊn ®Ò nguyªn liÖu ®· ®−îc ®em ra th¶o luËn t¹i Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 1 th¸ng Ba 1921, còng nh− t¹i mét

Chó thÝch

947

phiªn häp cña ñy ban ®Æc biÖt tay ®«i gåm Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ Bé d©n ñy l−¬ng thùc. Ngµy 7 th¸ng T− 1921, b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ thu thËp nguyªn liÖu ®· ®−îc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy th«ng qua. ― 641.

948

b ¶ n c h Ø d É n c ¸ c s ¸ c h b ¸ o v µ t µ i l i Ö u g è c

m µ V . I . L ª - n i n ® · t r Ý c h d É n v µ n ã i ® Õ n

A-®«-r¸t-xki, V. V. Ch−¬ng tr×nh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña chñ

nghÜa M¸c. ― Адоратский, В. В. Программа по основным вопросам марксизма. М., Гиз, 1922. 112 стр. ― 306.

An-tèp-xki, A. ë n«ng th«n. (VÒ c«ng t¸c cña çc ñy ban ruéng ®Êt). ― Альтовский, А. В деревне. (О работе земельных комитетов). ― «Дело Народа», Пг., 1917, № 170, 3 октября, стр. 2. ― 485 - 488.

"Au-phbau", Muyn-khen. ― «Ауфбау» («Аufbau»), Мюнхен. ― 362. ¡ng-ghen, Fh. Ph¸i Ba-cu-nin ®ang ho¹t ®éng. ― Энгельс, Ф.

Бакунисты за работой. Записки о восстании в Испании летом 1873 года. Сентябрь ― октябрь 1873 г. ― 586.

― Th− göi Ph. Doãc-ghª. Ngµy 22 th¸ng Hai 1888. ― Письмо Ф. Зорге. 22 февраля 1888 г. ― 616.

― Th− göi P. La-ph¸c-g¬. Ngµy 27 th¸ng M−êi 1890. ― Письмо П. Лафаргу. 27 октября 1890 г. ― 585.

― Th− göi Ph. Tu-ra-ti. Ngµy 26 th¸ng Giªng 1894. ― Письмо Ф. Турати. 26 января 1894 г. ― 586.

Bµi nãi cña M¸c-cèp ®Ö nhÞ ― Речь Маркова 2-го ― xem Phô tr−¬ng kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn cña b¸o "N−íc Nga" çc sè 1816 - 1865.

"Ban ngµy", Pª-tÐc-bua. ― «День», Пб. ― 348. "B¸o c«ng nh©n míi", Xanh Pª-tÐc-bua. ― «Новая Рабочая Газета»,

Спб. ― 480. ― 1913, № 55, 12 октября, стр, 3. ― 480. ― 1913, № 56, 13 октября, стр. 4. ― 480. ― 1913, № 60, 18 октября, стр. 2. ― 480. ― 1913, № 87, 20 ноября, стр. 3. ― 481.

B¶n chØ dÉn çc s¸ch b¸o vµ tµi liÖu gèc

949

Bª-li-a-cèp, A. Nh÷ng con ®−êng míi ®Ó lµm sèng l¹i ngµnh vËn t¶i ®−êng s¾t. ― Беляков, А. Новые пути оживления ж.-д. транспорта. ― «Известия ВЦИК Советов Рабочих, Крестьянских, Казацьих и Красноарм. Депутатов и Моск. Совета Рабоч. и Красноарм. Депутатов», 1921, № 286 (1429), 20 декабря, стр. 1. ― 109 - 110.

― Nh÷ng ®éng c¬ ®¸ng buån vµ nÒn n«ng nghiÖp v« s¶n. ― Тоскующие двигатели и пролетарское земледелие. ― «Известия ВЦИК Советов Рабочих, Крестьянских, Казачьих и Красноарм. Депутатов и Моск. Совета Рабоч. и Красноарм. Депутатов», 1922, № 19 (1458), 26 января, стр. 1. ― 219.

Bª-xpr«-d¬-van-n−i, I. M. Phßng kÕ ho¹ch trong mét xÝ nghiÖp nhµ m¸y kh«ng lín ®−îc tæ chøc theo hÖ thèng Tay-lo. ― Беспрозванный, И. М. Распланировочное бюро в небольшом заводском предприятии, организованном по системе Тейлора. Нижний - Новгород, типолит. Машистова, 1915. 55 стр. (Перепечатано из журн. № № 1, 2, 3 и 5 «Волжский Технический Вестник» за 1915 г.). ― 365.

- Tæ chøc hiÖn ®¹i cña çc nhµ m¸y Mü. Ph−¬ng ph¸p Tay-lo). ― Coвременная организация американcких завордов (система Тейлора). M., Mex.- тexн. изg-во наугно-техн. отд. ВСНХ, 1919. 30 cтр. (РСФСР). ― 365.

"B×nh minh", BÐc-lanh. ― «Заря», Берлин. ― 352. "B×nh minh", Stuttgart. ― «Заря», Stuttgart, 1901, № 1, апрель. 283

стр. ― 585, 586. "B×nh minh cña chóng ta", Xanh Pª-tÐc-bua. ― «Наша Заря», Спб. ―

470, 473, 589. Bän nãi l¸o! ― Лжецы! ― «За Правду», Спб., 1913, № 12, 17 октября,

стр. 2, в отд.: Вопросы страхования. ― 480. Ca-mª-nÐp, L. B. I-o-xÝp Pª-t¬-r«-vÝch G«n-®en-bÐc (Mª-scèp-xki). [Bµi

ço phã]. ― Каменев, Л. Б. Иосиф Петрович Гольденберг (Мешковский). [Некролог]. ― «Правда», М., 1922, № 2, 3 января, стр. 1 ―2. ― 135.

Çc biªn b¶n cña §¹i héi II th−êng kú §ång minh d©n chñ - x· héi çch m¹ng Nga ë n−íc ngoµi. ― Протоколы 2-го очередного съезда Заграничной лиги русской революционной соц.-демократии. Под


950

ред. И. Лесенко и Ф. Дана. Изд. Заграничной лиги русской революц. социал-демократии. [Женева, 1903]. VIII, 136 стр. (РСДРП). ― 587.

Çc dù th¶o çc nghÞ quyÕt cña ®¹i héi çc X«-viÕt. ― Проекты резолюций съезда Советов ― xem §¹i héi IX toµn Nga çc X«-viÕt...

Cau-xky, C. Çch m¹ng x· héi. ― Каутский, К. Социальная революция. I. Социальная реформа и социальная революция. II. На другой день после социальной революции. Пер. с нем. Н. Карпова. Под ред. Н. Ленина. Изд. Лиги русской революционной социал-демократии. Женева, тип. Лиги, 1903. 204, 4 стр. (РСДРП). ― 453.

― §ång chÝ Lu-na-ts¸c-xki th©n mÕn! [Th− göi A. V. Lu-na-ts¸c-xki]. ― Дорогой тов. Луначарский! [Письмо А. В. Луначарскому]. Mülbrücken, 9 августа 1911 г. [Рукопись. Русск. гект. пер.]. 4 стр. ― 466.

― Nh÷ng ph−¬ng h−íng s¸ch l−îc trong §¶ng d©n chñ - x· héi §øc. ― Тактические направления в германской социал-демократии. ― «Мысль», М., 1911, № 5, апрель, стр. 1―18. ― 457.

ChiÕn tranh thÕ giíi vµ nh÷ng nhiÖm vô cña phong trµo d©n chñ - x· héi. ― Всемирная война и задачи социал-демократии. (Проект резолюции, внесенный левой частью конференции). ― «Социал-Демократ», Женева, 1915, № 45-46, 11 октября, стр. 3―4. ― 483.

"Chuyªn san tranh luËn", [Pa-ri]. ― «Дискуссионный Листок», [Париж], 1911, № 3, 29 апреля (12 мая), стр. 3―8. ― 457.

* Cli-u-ts¬-ni-cèp, I-u. V. Héi nghÞ Giª-n¬. ― Ключников, Ю. В. Генуэзская конференция. ― «Смена Вех», Париж, 1922, № 13, 21 января, стр. 1―8. ― 204 - 205.

"Con ®−êng c«ng nh©n", Pª-t¬-r«-gr¸t. ― «Рабочий Путь», Пг., 1917, № 44, 6 ноября (24 октября), стр. 1. ― 487 - 488.

C«n-txèp, §. Bøc th− ngá göi M. Phi-rin. ― Кольцов, Д. Открытое письмо М. Фирину. ― «Новая Рабочая Газета», Спб., 1913, № 87, 20 ноября, стр. 3. Под общ. загл.: К делу сотрудника «За Правду». ― 481.

"C«ng nh©n ®èt lß toµn Nga", ¸c-te-mèp-xc¬. ― «Всероссийская Кочегарка», Артемовск, 1921, № 364 (514), 1 ноября, стр. 1. ― 10.


951

* Cr¬-gi-gia-nèp-xki, G. M. Çc vÊn ®Ò kinh tÕ cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga vµ ho¹t ®éng cña ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc. ― Кржижановский, Г. М. Хозяйственные проблемы РСФСР и работы Государственной общеплановой комиссии (Госплана). Вып. 1. Вступление. Работы секций: учета и распределения, топливной, транспортной, промышленной, сельскохозяйственной и секции по районированию. М., 1921. 112 стр.; 4 л. схем и табл. (РСФСР). ― 130 - 131.

Cu-nèp, G. Sù xuÊt hiÖn t«n gi¸o vµ lßng tin ë chóa. ― Кунов, Г. Возникновение религии и веры в бога. Пер. и предисл. И. Степанова. М. ― Пг., «Коммунист», 1919. 162 стр. (РКП(б)). ― 275.

* Cu-sne, B. A. Çch m¹ng vµ ®iÖn khÝ hãa. ― Кушнер, Б. А. Революция и электрификация. Пб., Госиздат, 1920. 28 стр. ― 77.

C−¬ng lÜnh cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®−îc th«ng qua t¹i §¹i héi II cña ®¶ng. ― Программа Российской социал-демократической рабочей партии, принятая на Втором съезде партии. Изд. ЦК РСДРП. Женева, тип. партии, 1905. 27 стр. (РСДРП). ― 456.

Dù th¶o b¶n tuyªn ng«n do nhãm ®¹i biÓu t¶ tr×nh bµy tr−íc héi nghÞ (Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, ph¸i ®èi lËp Ba-lan, §¶ng d©n chñ - x· héi L¸t-vi-a, mét ng−êi Thôy-®iÓn vµ mét ng−êi Na-uy, mét ®¹i biÓu §øc vµ mét ®¹i biÓu Thôy-sÜ). ― Проект манифеста, внесенный на конференцию левой группой делегатов (ЦК РСДРП, польская оппозиция, с.-д. Лат. края, швед и норвежец, 1 немецкий делегат и 1 швейцарец). ― «Социал-Демократ», Женева, 1915, № 45 ― 46, 11 октября, стр. 4. ― 482, 483.

Dù th¶o vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt cña bé tr−ëng X. L. Ma-xlèp ― Земельный проект эсеровского министра С. Л. Маслова ― xem Nh÷ng quy ®Þnh vÒ viÖc çc ñy ban ruéng ®Êt ®iÒu chØnh nh÷ng quan hÖ ruéng ®Êt vµ quan hÖ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.

§¹i héi IX toµn Nga çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n, n«ng d©n, Hång qu©n vµ C«-d¾c. T−êng thuËt tèc ký. (Ngµy 22 - 27 th¸ng Ch¹p 1921). ― Девятый Всероссийский съезд Советов рабочих, крестьянских, красноармейских и казачьих депутатов. Стеногр. отчет. (22-27 декабря 1921 г.). М., изд. ВЦИК, 1922. 316 стр.; 15 л. схем и табл. (РКП(б)). ― 128, 129.


952

§¹i héi X §¶ng céng s¶n Nga. T−êng thuËt tèc ký. (Ngµy 8 - 16 th¸ng Ba 1921). ― Десятый съезд Российской Коммунистической партии. Стеногр. отчет. (8―16 марта 1921 г.). М., Госиздат, 1921. VIII, 392 стp.; 1 л. прил. (РКП(б)). ― 133.

* §¹i héi II th−êng kú §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Toµn v¨n çc biªn b¶n. ― Второй очередной съезд Росс. соц.-дем. рабочей партии. Полный текст протоколов. Изд. ЦК. Женева, тип. партии, [1904]. 397, 11 стр. (РСДРП). ― 456, 485, 487.

[§an, Ph. I.] Gi¸ ®¾t. ― [Дан, Ф. И.] Дорогая цена. ― «Искра», [Женева], 1904, № 69, 10 июля, стр. 1. ― 578 - 579.

§Ò c−¬ng hay nh÷ng kÕt luËn rót ra tõ sè 3 cña b¸o "Ng−êi v« s¶n" ― Тезисы или выводы из № 3 «Пролетария» ― xem Lª-nin, V. I. VÒ chÝnh phñ çch m¹ng l©m thêi.

"§ªm tr−íc", BÐc-lanh. ― «Накануне», Берлин. ― 352. §Ýnh chÝnh nh÷ng chç in sai trong lêi bÕ m¹c cña ®ång chÝ Lª-nin. ―

Поправки к заключительному слову т. Ленина ― «Правда», М., 1922, № 80, 9 апреля, стр. 3. ― 321.

"§êi sèng kinh tÕ", M¸t-xc¬-va. ― «Экономическая Жизнь», М. ― 304, 342, 352.

― 1921, № 276, 8 декабря, стр. 2 ― 3; № 286, 20 декабря, стр. 1. ― 104. ― 1922, № 47, 28 февраля, стр. 1. ― 236. "§êi sèng n«ng nghiÖp", M¸t-xc¬-va. ― «Сельскохозяйственная

Жизнь», М. ― 343. ― 1922, № 34 (75), 6 мая, стр. 1―4. ― 343. Ðc-man-xki, A. ViÖc tæ chøc lao ®éng vµ s¶n xuÊt mét çch khoa häc vµ

ph−¬ng ph¸p Tay-lo. ― Ерманский, А. Научная организация труда и производства и система Тейлора. М., Госиздат, 1922. XV, 367 стр. ― 363.

"Gi¶i phãng", Pa-ri. ― «Освобождение», Париж, 1905, № 63, 20 (7) января, стр. 221―222. ― 613.

* Goãc-ki, M. Th− göi H. Oen-x¬. Ngµy 12 th¸ng N¨m 1920. ―

* Mét hoa thÞ chØ nh÷ng s¸ch b¸o, bµi viÕt vµ tµi liÖu trong ®ã cã bót tÝch cña V. I. Lª-nin. Nh÷ng s¸ch b¸o nµy ®−îc l−u t¹i Côc l−u tr÷ trung −¬ng cña ®¶ng thuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«.


953

Горький М. Письмо к Г. Уэллсу. 12 мая 1920 г. ― «Коммунисти-ческий Интернационал», М. ― Пг., 1920, № 12, стлб. 2207― 2208. ― 548.

* ― Vla-®i-mia I-lÝch Lª-nin. ― Владимир Ильич Ленин. ― «Коммунистический Интернационал», М. ― Пг., 1920, № 12, стлб. 1927― 1936. ― 548.

M. Goãc-ki vÒ vô ¸n bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng. ― М. Горький о процессе с. р. ― «Социалистический Вестник», Berlin, 1922, № 13/14 (35/36), 20 июля, стр. 11―12. ― 365 - 366.

G«-rÐp, A. §iÖn khÝ hãa n−íc Ph¸p. ― Горев, А. Электрификация Франции. М., Госиздат, 1922. 39 стр. ― 188 - 189.

Gri-b«-ª-®èp, A. X. Khæ v× kh«n. ― Грибоедов, А. С. Горе от ума. ― 311. H·y tr¶ lêi! ― К ответу! ― «Новая Рабочая Газета», Спб., 1913, № 55,

12 октября, стр. 3. ― 480. H·y tr¶ lêi! ― К ответу! ― «Новая Рабочая Газета», Спб., 1913, № 56,

13 октября, стр. 4. ― 480. H¾c-vót, A. Vïng ®Êt ®æi míi. ― Гарвуд, А. Обновленная земля.

Сказание о победах современного земледелия в Америке. В сокращ. изложении проф. К. А. Тимирязева. М., Госиздат, 1919. 215 стр. ― 392.

HiÕn ph¸p (§¹o luËt c¬ b¶n) cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga. ― Конституция (Основной закон) Российской Социалистической Федеративной Советской Республики. Опубликована в № 151 «Известий Всерос. Центр. Исп. Комитета» от 19 июля 1918 г. М., Гиз., 1919. 16 стр. (РСФСР). ― 177.

HiÖp −íc vÒ C«ng ty vËn t¶i Nga - §øc. ― Договор Дерутра ― xem NghÞ ®Þnh th− vÒ viÖc thµnh lËp C«ng ty vËn t¶i Nga - §øc, ký ë BÐc-lanh.

Hßa −íc VÐc-x©y. ― Версальский договор ― xem TraitÐ de paix entre les puissances...

Ho¹t ®éng cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ë Xª-va-xt«-p«n. ― Деятельность Внешторга в Севастополе. ― «Правда», М., 1921, № 275, 6 декабря, стр. 4, в отд.: Экономический отдел. ― 81 - 82.


954

Héi nghÞ XII cña "ph¸i Bun". ― XII конференция «Бунда». Изд. Гомельского губернского комитета «Бунда». Гомель, [1920]. 28 стр. (Всеобщий еврейский рабочий союз «Бунд»). ― 543.

Hîp ®ång ký víi Ua-çc, cÇn ®−îc xem xÐt l¹i. ― Договор с Уркартом надо пересмотреть. ― «Правда», М., 1922, № 246, 31 октября, стр. 2; № 247, 1 ноября, стр. 2; № 248, 2 ноября, стр. 2. Под общ. загл.: К вопросу о концессии Уркарта, отклоненной Совнаркомом. Подпись: Экономист. ― 396.

Hu©n ch−¬ng Cê ®á tÆng th−ëng cho nh÷ng c«ng lao khoa häc. ― Орден Красного Знамени за научные заслуги. ― «Известия ВЦИК Советов Рабочих, Крестьянских, Казачьих и Красноарм. Депутатов и Моск. Совета Рабоч. и Красноарм. Депутатов», 1922, № 103 (1542), 11 мая, стр. 3, в отд.: На местах. ― 334 - 335.

* Khin-tsóc, L. M. Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi. ― Хинчук, Л. М. Центросоюз в условиях новой экономической политики. Изд. Всерос. центр. союза потребительских обществ. М., 1922. 147 стр.; 5 л. диагр. ― 368, 369, 372 - 373.

― Nh÷ng kÕt qu¶ cña ®oµn ®¹i biÓu hîp t¸c x· quèc tÕ t×m hiÓu hîp t¸c x· tiªu dïng ë n−íc Nga x«-viÕt. ― Результаты ознакомления международной кооперативной делегации с потребительской кооперацией в Сов. России. ― «Правда», М., 1922, № 111, 20 мая, стр. 1. ― 354.

"Ký sù thêi ®¹i", Pa-ri. ― «Современные Записки», Париж. ― 352. L¹i bµn vÒ thuÕ l−¬ng thùc. [Bµi x· luËn]. ― Опять о продналоге.

[Передовая]. ― «Сельскохозяйственная Жизнь», М., 1922, № 34 (75), 6 мая, стр. 1. ― 343.

[Lª-nin, V. I.] Bµn vÒ cuèn s¸ch nhá cña Giu-ni-ót. Th¸ng B¶y 1916. ― [Ленин, В. И.] О брошюре Юниуса. Июль 1916 г. ― 602, 609 - 610.

― Bµn vÒ luËn c−¬ng ruéng ®Êt cña §¶ng céng s¶n Ph¸p. Ngµy 11 th¸ng Ch¹p 1921. ― О тезисах по аграрному вопросу Французской коммунистической партии. 11 декабря 1921 г. ― 92 - 93.

― B¸o ço chÝnh trÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. Ngµy 27 th¸ng Ba [1922. §¹i héi XI §¶ng céng s¶n (b) Nga]. ― Политический отчет Центрального Комитета РКП (б). 27 марта [1922 г. XI съезд РКП (б)]. ― 269 - 270, 281.


955

― [B¸o ço chÝnh trÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga göi §¹i héi XI §¶ng céng s¶n (b) Nga. Ngµy 27 th¸ng Ba 1922]. ― [Политический отчет Центрального Комитета РКП (б) XI съезду РКП (б). 27 марта 1922 г.]. ― В кн.: Одиннадцатый съезд Российской Коммунистической партии (большевиков). Стеногр. отчет. 27 марта ― 2 апреля 1922 г. М., изд. отд. ЦК РКП, 1922, стр. 7―38. (РКП(б)). ― 305.

― BÖnh Êu trÜ "t¶ khuynh" trong phong trµo céng s¶n. ― Детская болезнь «левизны» в коммунизме. Пб., Госиздат, 1920. 111 стр. Перед загл. авт.: Н. Ленин. ― 267.

― ChÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa cña nÒn n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. Sau ngµy 11 (24) th¸ng ChÝn 1910. ― Капиталистический строй современного земледелия. Позднее 11 (24) сентября 1910 г. ― 458 - 459.

― [Chó thÝch cho bµi b¸o cña V. V. V«-rèp-xki "Nh÷ng kÕt qu¶ cña chÝnh s¸ch mÞ d©n"]. ― [Примечание к статье В. В. Воровского «Плоды демагогии»]. ― «Вперед», Женева, 1905, № 11, 23 (10) марта, стр. 2. ― 588.

― Chñ nghÜa ®Õ quèc, giai ®o¹n tét cïng cña chñ nghÜa t− b¶n ― Империализм, как высшая стадия капитализма ― xem Lª-nin, V. I. Chñ nghÜa ®Õ quèc, giai ®o¹n míi nhÊt cña chñ nghÜa t− b¶n. (Kh¸i luËn phæ th«ng).

* ― Chñ nghÜa ®Õ quèc, giai ®o¹n míi nhÊt cña chñ nghÜa t− b¶n. (Kh¸i luËn phæ th«ng). ― Империализм, как новейший этап капитализма. (Популярный очерк). Пг., «Жизнь и Знание», 1917. [3], 130 стр. Перед загл. авт.: Н. Ленин (Вл. Ильин). ― 225.

― C−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña ®¶ng d©n chñ - x· héi trong cuéc çch m¹ng Nga lÇn thø nhÊt 1905 - 1907. ― Аграрная программа социал-демократии в первой русской революции 1905 ― 7 годов. 2-е изд. М. ― Пг., «Коммунист», 1919. 248 стр. (РКП(б)). Перед загл. авт.: Н. Ленин (Влад. Ульянов). ― 71 - 72.

― DiÔn v¨n bÕ m¹c §¹i héi XI (®Çu th¸ng T− 1922) ― Речь при закрытии XI съезда (начало апреля 1922 г.) ― xem Lª-nin, V. I. Lêi kÕt luËn cña ®ång chÝ Lª-nin.

― Dù th¶o chØ thÞ cho phã tr−ëng ®oµn vµ tÊt c¶ çc ®oµn viªn cña ph¸i ®oµn ®i dù Héi nghÞ Giª-n¬. Ngµy 1 th¸ng Hai 1922. ― Проект


956

директивы заместителю председателя и всем членам генуэзской делегации. 1 февраля 1922 г. ― 177.

[Lª-nin, V. I.] Dù th¶o luËn c−¬ng vÒ vai trß vµ nhiÖm vô cña c«ng ®oµn trong ®iÒu kiÖn cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi. Ngµy 30 th¸ng Ch¹p 1921 - 4 th¸ng Giªng 1922. ― Проект тезисов о роли и задачах профсоюзов в условиях новой экономической политики. 30 декабря 1921 ― 4 января 1922 г. ― 130.

― Dù th¶o quyÕt ®Þnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ nh÷ng nhiÖm vô cña ph¸i ®oµn x«-viÕt t¹i Giª-n¬. Ngµy 24 th¸ng Hai 1922. ― Проект постановления ЦК РКП (б) о задачах советской делегации в Генуе. 24 февраля 1922 г. ― 255 - 256.

― Dù th¶o quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng nãi vÒ ñy ban sö dông vËt t−. Ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1921. ― Проект постановления СТО о комиссии использования материальных ресурсов. 2 декабря 1921 г. ― 57 - 58.

― §· ®Õn lóc ph¶i chÊm døt. ― Пора кончить. ― «Вперед», Женева, 1905, № 1, 4 января (22 декабря 1904), стр. 4, в отд.: Из партии. ― 455.

― §¶ng d©n chñ - x· héi vµ chÝnh phñ çch m¹ng l©m thêi. ― Социал-демократия и временное революционное правительство. ― «Вперед», Женева, 1905, № 14, 12 апреля (30 марта), стр. 3―4. ― 585 - 586.

― §¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng l¹i lõa bÞp n«ng d©n mét lÇn n÷a. ― Новый обман крестьян партией эсеров. ― «Рабочий Путь», Пг., 1917, № 44, 6 ноября (24 октября), стр. 1. Подпись: Н. Ленин. ― 487 - 488.

― §Ò c−¬ng b¸o ço vÒ s¸ch l−îc cña §¶ng céng s¶n Nga t¹i §¹i héi III Quèc tÕ céng s¶n. Ngµy 13 th¸ng S¸u 1921. ― Тезисы доклада о тактике РКП на III конгрессе Коммунистuческого Интернационала. 13 июня 1921 г. Изд. отд. печати Коминтерна. М., 1921. 4 стр. Перед загл. авт.: Н. Ленин. ― 183, 198.

― §Ó kû niÖm lÇn thø t− cuéc Çch m¹ng th¸ng M−êi. Ngµy 14 th¸ng M−êi 1921. ― К четырехлетней годовщине Октябрьской революции. 14 октября 1921 г. М., Госиздат, 1921. 15 стр. (РСФСР). Перед загл. авт.: Н. Ленин. ― 17.


957

― §iÖn b¸o qua b−u ®iÖn göi I. T. Xmin-ga vµ V. V. Ph«-min. Ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1921. ― Почтотелеграмма И. Т. Смилге и В. В. Фомину. 2 декабря 1921 г. ― 95.

― Göi Ban bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng. Ngµy 27 th¸ng T− 1922. ― В Секретариат ЦК. 27 апреля 1922 г. ― 322.

― Göi ®oµn chñ tÞch ViÖn hµn l©m x· héi chñ nghÜa. Ngµy 10 th¸ng T− 1922. ― В президиум Социалистической академии. 10 апреля 1922 г. ― 307, 309.

― Lµm g×? Nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch trong phong trµo chóng ta. ― Что делать? Наболевшие вопросы нашего движения. Stuttgart, Dietz, 1902. VII, 144 стр. После загл. авт.: Н. Ленин. ― 586.

― Lêi kÕt luËn cña ®ång chÝ Lª-nin. ― Заключительное слово т. Ленина. ― «Правда», М., 1922, № 76, 4 апреля, стр. 2. Под общ. загл.: XI съезд РКП. ― 321.

― Lêi nãi ®Çu [cho cuèn s¸ch cña I. I. Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp "C«ng cuéc ®iÖn khÝ hãa n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga trong giai ®o¹n qu¸ ®é cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi"]. ― Предисловие [к книге И. И. Скворцова-Степанова «Электрификация РСФСР в связи с переходной фазой мирового хозяйства»]. ― В кн.: [Скворцов-Степанов, И. И.] Электрификация РСФСР в связи с переходной фазой мирового хозяйства. Предисловия Н. Ленина и Г. Кржижановского. [М.], Госиздат, 1922, стр. IX - X. Перед загл. кн. авт.: И. Степанов. ― 275.

― Mét b−íc tiÕn, hai b−íc lïi. (Cuéc khñng ho¶ng trong ®¶ng ta). ― Шаг вперед, два шага назад. (Кризис в нашей партии). Женева, тип. партии, 1904, VIII, 172 стр. (РСДРП). Перед загл. авт.: Н. Ленин. ― 589.

― Mét b−íc tiÕn, hai b−íc lïi. N. Lª-nin tr¶ lêi R«-da Lóc-x¨m-bua. Sau ngµy 2 (15) th¸ng ChÝn 1904. ― Шаг вперед, два шага назад. Ответ Н. Ленина Розе Люксембург. Позднее 2 (15) сентября 1904 г. ― 453 - 455.

― NÒn chuyªn chÝnh d©n chñ çch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n. ― Революционная демократическая диктатура пролетариата и крестьянства. ― «Вперед», Женева, 1905, № 14, 12 апреля (30 марта), стр. 1. ― 586.

― Nh÷ng nhËn xÐt vÒ b¶n b¸o ço cña chñ tÞch ñy ban sö dông vËt t−.


958

Ngµy 30 th¸ng M−êi mét 1921. ― Замечания к докладу председателя комиссии использования материальных ресурсов. 30 ноября 1921 г. ― 57 - 58.

* Lª-nin, V. I. Nh÷ng tµi liÖu míi vÒ nh÷ng quy luËt ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− b¶n trong n«ng nghiÖp. TËp I. Chñ nghÜa t− b¶n vµ n«ng nghiÖp ë Hîp chñng quèc Mü. ― Новые данные о законах развития капитализма в земледелии. Вып. 1. Капитализм и земледелие в Соед. Штатах Америки. Пг., «Жизнь и Знание», 1917. 104 стр. Перед загл. авт.: В. Ильин (Н. Ленин). На обл. год изл.: 1918. ― 77.

― S¬ th¶o ch−¬ng tr×nh s¾p xÕp c«ng t¸c cña A. §. Txi-u-ru-pa vµ A. I. R−-cèp. ― Набросок плана постановки работы А. Д. Цюрупы и А. И. Рыкова ― xem Lª-nin, V. I. Th− göi A. §. Txi-u-ru-pa kÌm theo dù th¶o quyÕt ®Þnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vµ th− göi çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. Ngµy 28 th¸ng M−êi mét 1921.

― Tµi liÖu thèng kª t×nh h×nh ruéng ®Êt ë §øc. Th¸ng ChÝn 1910 ― sau th¸ng S¸u 1913. ― Немецкая аграрная статистика. Сентябрь 1910 ― позднее июня 1913 г. ― 313.

― Th«ng t− göi b»ng ®iÖn b¸o cho çc ban gi¸o dôc quèc d©n tØnh ― Циркулярная телеграмма губнаробразам ― xem Lª-nin, V. I. Th− göi V. M. M«-l«-tèp. Ngµy 6 th¸ng Hai 1922.

― Th− göi Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga kÌm theo nh÷ng nhËn xÐt vÒ b¶n luËn c−¬ng cña Bé d©n ñy tµi chÝnh. Ngµy 3 th¸ng Ba 1922. ― Письмо в Политбюро ЦК РКП (б) с замечаниями на тезисы Наркомфина. 3 марта 1922 г. ― 260.

― Th− göi V. §. B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch. Ngµy 18 th¸ng Giªng 1922. ― Письмо В. Д. Бонч-Бруевичу. 18 января 1922 г. ― 163.

― Th− göi N. I. Bu-kha-rin vµ G. E. Di-n«-vi-Ðp. Ngµy 1 th¸ng Hai 1922. ― Письмо Н. И. Бухарину и Г. Е. Зиновьеву. 1 февраля 1922 г. ― 199.

― Th− göi L. B. Ca-mª-nÐp. Ngµy 17 th¸ng Ch¹p 1921. ― Письмо Л. Б. Каменеву. 17 декабря 1921 г. ― 111.

― Th− göi L. B. Ca-mª-nÐp vµ nh÷ng ý kiÕn ghi trªn th− cña V. V. A-®«-r¸t-xki. Ngµy 10 th¸ng T− 1922. ― Записка Л. Б. Каме-


959

неву и пометки на письме В. В. Адоратского. 10 апреля 1922 г. ― 307.

― Th− göi L. M. Ca-ra-khan. Ngµy 13 th¸ng T− 1922. ― Письмо Л. М. Карахану. 13 апреля 1922 г. ― 314.

― Th− göi C. Cau-xky. Ngµy 10 th¸ng M−êi 1904. ― Письмо К. Каутскоту. 10 октября 1904 г. ― 454 - 455.

― Th− göi §. I. Cuèc-xki. Ngµy 3 th¸ng ChÝn 1921. ― Письмо Д. И. Курскому. 3 сентября 1921 г. ― 1, 155, 156.

― Th− göi §. I. Cuèc-xki. Ngµy 4 th¸ng M−êi mét 1921. ― Письмо Д. И. Курскому. 4 ноября 1921 г. ― 155, 156.

― Th− göi §. I. Cuèc-xki. Ngµy 31 th¸ng Ba 1922. ― Письмо Д. И. Курскому. 31 марта 1922 г. ― 290.

― Th− göi G. E. Di-n«-vi-Ðp. Ngµy 26 th¸ng Giªng 1922. ― Письма Г. Е. Зиновьеву. 26 января 1922 г. ― 193, 197.

― Th− göi G. E. Di-n«-vi-Ðp. Ngµy 31 th¸ng Giªng 1922. ― Письмо Г. Е. Зиновьеву. 31 января 1922 г. ― 197.

― Th− göi G. E. Di-n«-vi-Ðp. Ngµy 11 th¸ng N¨m 1922. ― Письмо Г. Е. Зиновьеву. 11 мая 1922 г. ― 330, 332, 353 - 354.

― Th− göi §¹i héi V çc c«ng ®oµn toµn Nga. Ngµy 17 th¸ng ChÝn 1922. ― Письмо к V Всероссийскому съезду профсоюзов. 17 сентября 1922 г. ― 368.

― Th− göi A. X. £-nu-kÝt-dª. Ngµy 13 th¸ng Hai 1922. ― Письмо А. С. Енукидзе. 13 февраля 1922 г. ― 271.

― [Th−] göi N. P. Goãc-bu-nèp. Ngµy 10 th¸ng Hai 1922. ― [Записка] Н. П. Горбунову. 10 февраля 1922 г. ― 244.

― Th− göi ¸c-m¨ng Ham-mo. Ngµy 11 th¸ng N¨m 1922. ― Письмо Арманду Хаммеру. 11 мая 1922 г. ― 331, 353.

― Th− göi P. M. KÐc-gien-txÐp. Ngµy 13 th¸ng T− 1922. ― Письмо П. М. Керженцеву. 13 апреля 1922 г. ― 314.

― Th− göi G. I. Mi-a-xni-cèp. Ngµy 5 th¸ng T¸m 1921. ― Письмо Г. И. Мясникову. 5 августа 1921 г. ― 231.

― Th− göi V. M. M«-l«-tèp. Ngµy 6 th¸ng Hai 1922. ― Письмо В. М. Молотову. 6 февраля 1922 г. ― 203 - 204.


960

Lª-nin, V. I. Th− göi V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho çc ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. Ngµy 10 th¸ng M−êi 1921. ― Письмо В. М. Молотову для членов Политбюро ЦК РКП (б). 10 октября 1921 г. ― 100.

― Th− göi V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. Ngµy 16 th¸ng Giªng 1922. ― Письмо В. М. Молотову для Политбюро ЦК РКП (б). 16 января 1922 г. ― 177.

― Th− göi V. M. M«-l«-tèp ®Ó chuyÓn cho héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ ®Ò c−¬ng b¸o ço chÝnh trÞ t¹i ®¹i héi XI cña ®¶ng. Ngµy 23 th¸ng Ba 1922. ― Письмо В. М. Молотову для пленума ЦК РКП (б) с планом политдоклада на XI съезде партии. 23 марта 1922 г. ― 281.

― Th− göi N. ¤-xin-xki. Kho¶ng gi÷a ngµy 14 vµ 18 th¸ng Ch¹p 1921. ― Письмо Н. Осинскому. Между 14 и 18 декабря 1921 г. ― 97.

― Th− göi M. I. Phrum-kin vµ I. I. R¸t-tsen-c«. Ngµy 21 th¸ng Ba 1922. ― Письмо М. И. Фрумкину и И. И. Радченко. 21 марта 1922 г. ― 280.

― Th− göi A. I. R−-cèp. Ngµy 5 th¸ng T− 1922. ― Письмо А. И. Рыкову. 5 апреля 1922 г. ― 299.

― Th− göi A. I. R−-cèp. Ngµy 31 th¸ng T¸m 1922. ― Записка А. И. Рыкову. 31 августа 1922 г. ― 362.

― Th− göi A. I. R−-cèp. Ngµy 17 th¸ng ChÝn 1922. ― Записка А. И. Рыкову. 17 сентября 1922 г. ― 378.

― Th− göi A. I. R−-cèp. Ngµy 25 th¸ng ChÝn 1922. ― Записка А. И. Рыкову. 25 сентября 1922 г. ― 379.

― Th− göi S. Stanh-mª-tx¬ ― Письмо Ч. Штейнмецу ― xem Lª-nin, V. I. Tr¶ lêi cña ®ång chÝ Lª-nin.

― Th− göi V. A. Ti-kh«-mi-rèp. Ngµy 1 th¸ng Ba 1922. ― Письмо В. А. Тихомирову. 1 марта 1922 г. ― 266.

― Th− göi A. §. Txi-u-ru-pa. Ngµy 20 - 21 th¸ng Hai 1922. ― Письмо А. Д. Цюрупе. 20 -21 февраля 1922 г. ― 231.

― Th− göi A. §. Txi-u-ru-pa kÌm theo dù th¶o quyÕt ®Þnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vµ th− göi çc ñy


961

viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. Ngµy 28 th¸ng M−êi mét 1921. ― Письмо А. Д. Цюрупе с проектом постановления ВЦИК и записка членам Политбюро ЦК РКП (б). 28 ноября 1921 г. ― 68.

― Th− göi E. X. V¸c-ga. Ngµy 26 th¸ng T− 1922. ― Письмо Е. С. Варге. 26 апреля 1922 г. ― 321 - 322.

― Th− göi I. N. XmiÕc-nèp. Ngµy 13 th¸ng T− 1922. ― Письмо И. Н. Смирнову. 13 апреля 1922 г. ― 314.

― Th− göi V. A. Xm«-li-a-ni-nèp. Ngµy 23 th¸ng ChÝn 1922. ― Письмо В. А. Смольянинову. 23 сентября 1922 г. ― 375, 376.

― Th− göi G. I-a. X«-c«n-ni-cèp. Ngµy 4 th¸ng Hai 1922. ― Письмо Г. Я. Сокольникову. 4 февраля 1922 г. ― 202.

― Th− göi G. I-a. X«-c«n-ni-cèp. Ngµy 15 th¸ng Hai 1922. ― Письмо Г. Я. Сокольникову. 15 февраля 1922 г. ― 226.

― T×nh h×nh quèc tÕ vµ trong n−íc cña n−íc Céng hßa x«-viÕt. Bµi nãi t¹i phiªn häp ®¶ng ®oµn céng s¶n trong §¹i héi c«ng nh©n kim khÝ toµn Nga. Ngµy 6 th¸ng Ba 1922. ― О международном и внутреннем положении Советской республики. Речь на заседании коммунистической фракции Всероссийского съезда металлистов. 6 марта 1922 г. ― 265.

― Tæng kÕt mét cuéc tranh luËn vÒ quyÒn tù quyÕt. Th¸ng B¶y 1916. ― Итоги дискуссии о самоопределении. Июль 1916 г. ― 602, 608 - 609, 610 - 611.

― Tr¶ lêi cña ®ång chÝ Lª-nin. ― Ответ тов. Ленина. ― «Правда», М., 1922, № 85, 19 апреля, стр. 2. Под общ. загл.: Американский ученый об экономическом возрождении России. Подпись: Н. Ленин. ― 292.

* ― VÒ bÖnh Êu trÜ "t¶ khuynh" vµ tÝnh tiÓu t− s¶n. ― О «левом» ребячестве и о мелкобуржуазности. ― В кн.: [Ленин, В. И.] Главная задача наших дней. О «левом» ребячестве и о мелкобуржуазности. Пг., изд. Петроградского Совдепа, 1918, стр. 8―32. Перед загл. авт.: Н. Ленин. ― 268, 305.

― VÒ chÕ ®é ®éc quyÒn ngo¹i th−¬ng. Göi ®ång chÝ Xta-lin ®Ó chuyÓn ®Õn héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng. Ngµy 13 th¸ng Ch¹p 1922. ― О монополии внeшней торговли. Товарищу Сталину для пленума ЦК. 13 декабря 1922 г. ― 420.


962

Lª-nin, V. I. VÒ chÝnh phñ çch m¹ng l©m thêi. Bµi b¸o thø hai: ChØ tõ d−íi lªn th«i hay ®ång thêi c¶ tõ d−íi lªn lÉn tõ trªn xuèng? ― О временном революционном правительстве. Статья вторая: Только снизу или и снизу и сверху? ― «Пролетарий», Женева, 1905, № 3, 9 июня (27 мая), стр. 3―4. ― 583, 584.

― VÒ t¸c dông cña vµng hiÖn nay vµ sau khi chñ nghÜa x· héi hoµn toµn th¾ng lîi. ― О значении золота теперь и после полной победы социализма. М., Госиздат, 1922. 14 стр. (РСФСР. Главный политико-просветительный к-т Республики. Серия агитационнопропагандистская. № 5). Перед загл. авт.: Н. Ленин. ― 17.

― VÒ thèng kª çc cuéc b·i c«ng ë Nga. ― О статистике стачек в России. ― «Мысль», М., 1910, № 1, декабрь, стр. 12―23; 1911, № 2, январь, стр. 19―29. Подпись: В. Ильин. ― 457, 458.

― VÒ thuÕ l−¬ng thùc. (ý nghÜa chÝnh trÞ míi vµ ®iÒu kiÖn cña nã). ― О продовольственном налоге. (Значение новой политики и ее условия). М., Госиздат, 1921. 36 стр. (РСФСР). Перед загл. авт.: Н. Ленин. ― 305.

― VÒ vÊn ®Ò thanh ®¶ng. Ngµy 20 th¸ng ChÝn 1921. ― О чистке партии. 20 сентября 1921 г. ― «Правда», М., 1921, № 210, 21 сентября, стр. 1. Подпuсь: Н. Ленин. ― 70.

― VÒ viÖc tæ chøc l¹i c«ng t¸c cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vµ TiÓu héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. Nh÷ng th− göi A. §. Txi-u-ru-pa. 1. Ngµy 24 th¸ng Giªng 1922. ― О перестройке работы СНК, СТО и Малого СНК. Письма А. Д. Цюрупе. 1. 24 января 1922 г. ― 196 - 197.

― ViÕt thªm vµo bøc ®iÖn cña L. §. T¬-rèt-xki. Ngµy 17 th¸ng Giªng 1920. ― Приписка к телеграмме Л. Д. Троцкого. 17 января 1920 г. ― 540.

* ― ý nghÜa lÞch sö cña cuéc ®Êu tranh néi bé ®¶ng ë Nga. ― Исторический смысл внутрипартийной борьбы в России. ― «Дискуссионный Листок», [Париж], 1911, № 3, 29 апреля (12 мая), стр. 3―8. Подпись: Н. Ленин. ― 457.

* [Lª-nin, V. I. vµ Di-n«-vi-Ðp, G. E.] Chñ nghÜa x· héi vµ chiÕn tranh. (Th¸i ®é cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®èi víi chiÕn


963

tranh). ― [Ленин, В. И. и Зиновьев, Г. Е.] Социализм и война. (Отношение РСДРП к войне). Изд. ред. «Социал-Демократа». Женева, Chaulmontet, 1915. 48 стр. (РСДРП). Перед загл. кн. авт.: Г. Зиновьев и Н. Ленин. ― 605 - 606.

[Lª-nin, V. I. vµ Plª-kha-nèp, G. V. Th− göi çc biªn tËp viªn cò cña b¸o "Tia löa" vµ céng t¸c viªn L. §. T¬-rèt-xki. Ngµy 23 th¸ng ChÝn (6 th¸ng M−êi) 1903]. ― [Ленин, В. И. и Плеханов, Г. В. Письмо старым редакторам «Искры» и сотруднику Л. Д. Троцкому. 23 сентября (6 октября) 1903 г.]. ― В кн.: [Ленин, В. И.] Шаг вперед, два шага назад. (Кризис в нашей партии). Женева, тип. партии, 1904, стр. 117. (РСДРП). Перед загл. кн. авт.: Н. Ленин. ― 587.

Lª-vi, V. L. T×nh h×nh cung cÊp ®iÖn khÝ ë n−íc Nga. (Kh¸i qu¸t chung). ― Леви В. Л. Электроснабжение России. (Общий обзор). ― «Экономическая Жизнь», М., 1921, № 276, 8 декабря, стр. 2―3; № 286, 20 декабря, стр. 1. ― 104.

[Lêi tuyªn bè chèng l¹i tèi hËu th− cña Lª-®ª-bua, do mét nhãm ®¹i biÓu çnh t¶ cïng víi R«-l¨ng - H«n-xt¬ vµ T¬-rèt-xki ®−a ra t¹i Héi nghÞ x· héi chñ nghÜa quèc tÕ ë Xim-mÐc-van]. ― [Заявление-протест против ультиматума Ледебура, сделанное левой группой делегатов совместно с Роланд-Гольст и Троцким на Международной социалистической конференции в Циммервальде]. ― «Социал-Демократ», Женева, 1915, № 47, 13 октября, стр. 2. Под общ. загл.: Два заявления на международной конференции. ― 590.

Lêi tùa [cho cuèn s¸ch "Nh÷ng t− liÖu vÒ lÞch sö quan hÖ Ph¸p - Nga trong thêi kú 1910 - 1914...»]. ― Предисловие [к книге «Материалы по истории франко-русских отношений за 1910―1914 гг. ...»]. ― В кн.: Материалы по истории франко-русских отношений за 1910 ―1914 гг. Сборник секретных дипломатических документов бывш. императорского российского министерства иностранных дел. Изд. Народного комиссариата по иностр. делам. М., 1922, стр. III―IV. (РСФСР). ― 275.

Lu-na-ts¸c-xki, A. V. Gr. Gi¸t-sin-t« Xe-ra-ti hoÆc lµ chiÕc xe léi n−íc võa çch m¹ng võa c¬ héi chñ nghÜa. ― Луначарский, А. В. Гр. Гиацинт Серрати, или революционно-оппортунистическая амфибия. Пг., изд-во Коммунистического Интернационала, 1922. 75 стр. ― 24.


964

LuËt bÇu cö ngµy 3 (16) th¸ng S¸u 1907. ― Избирательный закон 3 (16) июня 1907 г. ― xem ThÓ lÖ bÇu cö vµo §u-ma nhµ n−íc.

M¸c, C. LuËn c−¬ng vÒ Ph¬-b¸ch. Mïa xu©n 1845. ― Маркс, К. Тезисы о Фейербахе. Весна 1845 г. ― 12.

― Th− göi Ph. ¡ng-ghen. Ngµy 2 th¸ng M−êi mét 1867. ― Письмо Ф. Энгельсу. 2 ноября 1867 г. ― 594, 595.

― Th− göi Ph. ¡ng-ghen. Ngµy 10 th¸ng Ch¹p 1869. ― Письмо Ф. Энгельсу. 10 декабря 1869 г. ― 594, 595.

― Th− göi L. Cu-ghen-man. Ngµy 29 th¸ng M−êi mét 1869. ― Письмо Л. Кугельману. 29 ноября 1869 г. ― 594, 595.

M¸c, C. vµ ¡ng-ghen, Ph. Çc bøc th−. ― Маркс, К. и Энгельс, Ф. Письма. Теория и политика в переписке Маркса и Энгельса. Пер., статья и примеч. В. В. Адоратского. М., «Московский Рабочий», 1922. LXII, 328 стр. (Московский к-т РКП). На обл. год изд.: 1923. ― 300, 307.

― Tuyªn ng«n cña §¶ng céng s¶n. Th¸ng Ch¹p 1847 - th¸ng Giªng 1848. ― Манифест Коммунистической партии. Декабрь 1847 г. ― январь 1848 г. ― 482.

[M¸c-tèp, L.] Ngµy 9 th¸ng Giªng. ― [Мартов, Л.] Девятое января. ― «Искра», GenÌve, 1905, № 85, 27 января, стр. 1―2. ― 588.

― Nh÷ng vÞ cøu tinh hay lµ nh÷ng kÎ ph¸ ho¹i? ― Спасители или упразднители? (Кто и как разрушал РСДРП). Изд. «Голоса Социал-Демократа», Париж, imp. Gnatovsky, 1911. 47 стр. (РСДРП). ― 466.

― VÊn ®Ò tr−íc m¾t. §¶ng c«ng nh©n vµ "viÖc c−íp chÝnh quyÒn", nhiÖm vô tr−íc m¾t cña chóng ta. ― На очереди. Рабочая партия и «захват власти», как наша ближайшая задача. ― «Искра», GenÌve, 1905, № 93, 17 марта, стр. 2―5. Подпись: Л. М. ― 586.

M¸c-t−-nèp, A. Hai chuyªn chÝnh. ― Мартынов, А. Две диктатуры. Изд. РСДРП. Женева, тип. партии, 1905. 68 стр. (РСДРП). ― 585.

― Trong cuéc ®Êu tranh víi l−¬ng t©m m¸c-xÝt. ― В борьбе с марксистской совестью. III (окончание). ― «Искра», GenÌve, 1905, № 103, 21 июня, стр. 2―3. ― 584.


965

Mi-li-u-cèp chØ gi¶ thuyÕt. ― Милюков только предполагает. ― «Правда», М., 1922, № 41, 21 февраля, стр. 1. Подпись: Я. Я. ― 232.

Mét ph¸t minh kú diÖu. ― Замечательное открытие. ― «Правда», М., 1921, № 267, 26 ноября, стр. 2, в отд.: По России. ― 50, 88.

[NghÞ ®Þnh th− vÒ viÖc thµnh lËp C«ng ty vËn t¶i Nga - §øc, ký ë BÐc-lanh ngµy 13 th¸ng N¨m 1921] 1 . ― [Протокол о создании Русскогерманского транспортного общества, подписанный в Берлине 13 мая 1921 г.]1. ― 175.

NghÞ quyÕt cña §¹i héi VII çc X«-viÕt. ― Решение VII съезда Советов ― xem QuyÕt ®Þnh cña §¹i héi VII çc X«-viÕt toµn Nga vÒ vÊn ®Ò x©y dùng x«-viÕt.

NghÞ quyÕt [cña §¹i héi III §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga] vÒ chÝnh phñ çch m¹ng l©m thêi. ― Резолюция [III съезда РСДРП] о временном революционном правительстве. ― В кн.: Извещение о III съезде Российской социал-демократической рабочей партии. С прилож. Устава партии и главнейших резолюций, принятых III съездом. Изд. ЦК РСДРП. Женева, кооп. тип., 1905, стр. 10. (РСДРП). Под общ. загл.: Главнейшие резолюции. ― 174.

NghÞ quyÕt cña Héi ®ång tèi cao [®−îc th«ng qua ngµy 6 th¸ng Giªng 1922 ë thµnh phè Ca-n¬]. ― Резолюция Верховного совета, [принятая 6 января 1922 г. в г. Канн]. ― «Известия ВЦИК Советов Рабочих, Крестьянских, Казачьих и Красноарм. Депутатов и Моск. Совета Рабоч. и Красноарм. Депутатов», 1922, № 6 (1445), 10 января, стр. 1. Под общ. загл.: К признанию Советской России. ― 174.

NghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt. ― Резолюция по аграрному вопросу. ― В кн.: Резолюции и устав Коммунистического Интернационала, принятые Вторым конгрессом Коммунистического Интернационала. (19-го июля ― 7-го августа 1920 г.). Пг., изд-во Коммунистич. Интернационала, 1920, стр. 103―118. ― 408.

NghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò thèng nhÊt phong trµo c«ng ®oµn. ― Резолюция об единстве профессионального движения. ― «Социал-Демократ»,

1. §−îc c«ng bè lÇn ®Çu trong cuèn "Nh÷ng v¨n kiÖn vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn-x«". TËp IV, M., Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia, 1960, tr. 114 - 119.


966

Париж, 1910, № 17, 25 (8) октября, стр. 11. Под общ. загл.: Резолюции VIII Международного социалистического конгресса в Копенгагене. ― 461.

NghÞ quyÕt [vÒ vÊn ®Ò tæ chøc] ®−îc th«ng qua t¹i Héi nghÞ [V] [§¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga (toµn Nga n¨m 1908)] sau çc phiªn häp cña ñy ban. ― Принятая [Пятой] конференцией [РСДРП (общероссийской 1908 г.)] после комис [сионной] работы резолюция [по организационному вопросу]. ― В кн.: Извещение Российской с.- д. рабочей партии о состоявшейся очередной общепартийной конференции. [Изд. ЦК РСДРП. Paris, 1909], стр. 6. (РСДРП). Под общ. загл.: Организационный вопрос. ― 463.

"Ng«i sao", Xanh Pª-tÐc-bua. ― «Звезда», Спб. ― 464, 474. ― 1912, № № 1 (37) ― 33 (69), 6 января ― 22 апреля. ― 471. "Ng«i sao Nª-va", Xanh Pª-tÐc-bua. ― «Невская Звезда», Спб., 1912,

№ № 1―14, 26 февраля ― 24 июня. ― 471. ― 1912, № № 15―23, 1 июля ― 26 августа. ― 471. "Ng−êi c«ng nh©n", M¸t-xc¬-va. ― «Рабочий», М. ― 284. "Ng−êi d©n chñ - x· héi". BÐc-lanh, ― «Социал-Демократ», Берлин. ―

353. "Ng−êi d©n chñ - x· héi", Pa-ri - Gi¬-ne-v¬. ― «Социал-Демократ»,

Париж ― Женева. ― 465, 466, 468. ― [Париж], 1910, № 11, 26 (13) февраля, стр. 10. ― 466, 469. ― 1910, № 17, 25 сентября (8) октября, стр. 11. ― 462. ― Женева, 1915, № 45―46, 11 октября, стр. 3―4. ― 481 - 482, 483 - 484. ― 1915, № 47, 13 октября, стр. 2. ― 590. "Ng−êi v« s¶n", Gi¬-ne-v¬. ― «Пролетарий», Женева, 1905, № 3, 9

июня (27 мая), стр. 3―4. ― 583, 584. "Nhµ kinh tÕ", Pª-t¬-r«-gr¸t. ― «Экономист», Пг. ― 348. ― 1922, № 3. 176 стр. ― 348. "NhËt ký ng−êi d©n chñ - x· héi", GenÌve. ― «Дневник-Социал-

Демократа», GenÌve, 1905, № 2, август. 56 стр. ― 588. ― 1905, № 2, август, стр 10―52. ― 583, 584, 585, 586, 588. ― 1911, № 15, октябрь. Второе приложение к № 15 «Дневника

Социал-демократа», стр. 1. ― 469.


967

Nhôc nh· thay! ― К позорному столбу! ― «Новая Рабочая Газета», Спб., 1913, № 60, 18 октября, стр. 2. ― 480.

Nh÷ng quy ®Þnh vÒ viÖc çc ñy ban ruéng ®Êt ®iÒu chØnh nh÷ng quan hÖ ruéng ®Êt vµ quan hÖ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. ― Правила об урегулировании земельными комитетами земельных и сельскохозяйственных отношений. ― «Дело Народа», Пг., 1917, № 183, 18 октября, стр. 4. ― 487.

Nh÷ng s¸ch míi. ― Новые книги. ― «Известия ВЦИК Советов Рабочих, Крестьянских, Казачьих и Красноарм. Депутатов и Моск. Совета Рабоч. и Красноарм. Депутатов», 1922, № 28 (1467), 5 февраля, стр. 3, в отд.: Культура и просвещение. ― 202 - 203.

Nh÷ng tµi liÖu cña Héi nghÞ thµnh lËp Liªn minh b¶o hoµng - nh©n d©n Nga (cña nh÷ng ng−êi qu©n chñ lËp hiÕn), tõ ngµy 25 th¸ng Ba ®Õn 5 th¸ng T− 1922. ― Труды Учредительной конференции русского народно-монархического союза (конституционных монархистов) с 25 марта по 5 апреля 1922 года. Мюнхен, «Восстановление», 1922. 77 стр. ― 363.

Nh÷ng t− liÖu vÒ lÞch sö quan hÖ Ph¸p - Nga trong thêi kú 1910 - 1914. ― Материалы по истории франко-русских отношений за 1910 ―1914 гг. Сборник секретных дипломатических документов бывш. императорского российского министерства иностранных дел. Изд. Народного комиссариата по иностр. делам. М., 1922. VII, 733 стр.; 10 л . факс. (РСФСР). ― 315 - 316.

"N«ng d©n nghÌo", M¸t-xc¬-va. ― «Беднота», М. ― 186. "N−íc Nga míi", Pª-t¬-r«-gr¸t - M¸t-xc¬-va. ― «Новая Россия», Пг. ―

М., 1922, № 2, июнь. 160 стр. ― 348. Oãc-lèp, N. A. C«ng t¸c l−¬ng thùc cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt. §Ó kû

niÖm Çch m¹ng th¸ng M−êi. ― Орлов, Н. А. Продовольственная работа Советской власти. К годовщине Октябрьской революции. Изд. Наркомпрода. М., 1918. 398 стр. ― 78.

¤-ga-nèp-xki, N. P. Çnh tay ph¶i vµ tay tr¸i (cña chÕ ®é thuÕ hiÖn vËt). ― Огановский, Н. П. Десница и шуйца. (Системы натурналога). ― «Сельскохозяйственная Жизнь», М., 1922, № 34 (75), 6 мая, стр. 2―4. ― 343.

¤-xin-xki, N. Nh÷ng d÷ kiÖn míi rót tõ kinh nghiÖm ®Þa ph−¬ng. ― Осин -


968

ский, Н. Новые данные из местного опыта. ― «Правда», М., 1922, № 82, 12 апреля, стр. 2―3. ― 310.

¤-xvan Spen-gl¬ vµ chiÒu tµn cña ch©u ¢u. N. A. BÐc-®i-a-Ðp, I-a. M. Bóc-span, Ph. A. Xtª-pun, X. L. Phran-c¬. ― Освальд Шпенглер и закат Европы. Н. А. Бердяев, Я. М. Букшпан, Ф. А. Степун, С. Л. Франк. М., «Берег», 1922. 95 стр. ― 261.

P¸c-vu-x¬. KÕt qu¶ vµ triÓn väng. ― Парвус. Итоги и перспективы. -«Искра», GenÌve, 1905, № 85, 27 января, стр. 2―4. ― 588.

Pháng vÊn G. I-a. X«-c«n-ni-cèp ― Интервью с Г. Я. Сокольниковым ― xem Th−¬ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ tµi chÝnh.

Phô tr−¬ng kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn cña b¸o "N−íc Nga" çc sè 1816 - 1865. ― Бесплатное приложение к газете «Россия» к №№ 1816 ―1865. [Стенографические отчеты о заседаниях Государственной думы III созыва]. Спб., 1911. 1376 стр. ― 463.

Plª-kha-nèp, G. V. Bµn vÒ vÊn ®Ò giµnh chÝnh quyÒn. (Mét tµi liÖu chøng minh lÞch sö kh«ng dµi). ― Плеханов, Г. В. К вопросу о захвате власти. (Небольшая историческая справка). ― «Искра», GenÌve, 1905, № 96, 5 апреля, стр. 1―2. ― 583, 586.

― B¸o ço t¹i §¹i héi C«-pen-ha-g¬ ― Доклад на Копенгагенском конгрессе ― xem 8. Internationaler Sozialistischer Kongreß.

― "C«ng t−íc P«-tem-kin Ta-vri-tsª-xki". ― Князь Потемкин Таврический». ― «Дневник Социал-Демократа», GenÌve, 1905, № 2, август, стр. 51―52, в отд.: Мелкие заметки. ― 586.

― §iÒu kh«ng nªn lµm. ― Чего не делать. ― «Искра», [Женева], 1903, № 52, 7 ноября, стр. 1―2. ― 587.

― Giai cÊp c«ng nh©n vµ giíi trÝ thøc d©n chñ - x· héi. ― Рабочий класс и социал-демократическая интеллигенция. ― «Искра», [Женева], 1904, № 70, 25 июля, стр. 2―5; № 71, 1 августа, стр. 2―4. ― 588.

― Nh÷ng ®o¹n ®−îc chän ra trong th− trao ®æi víi bÌ b¹n. (Th− göi ban biªn tËp b¸o "Ng−êi v« s¶n"). ― Выбранные места из переписки с друзьями. (Письмо в редакцию газеты «Пролетарий»). ― «Дневник Социал-Демократа», GenÌve, № 2, август, стр. 10― 37. ― 583, 584, 585.


969

― Nh÷ng ng−êi anh em thï ®Þch nhau. ― Враждующие между собою братья. ― «Дневник Социал-Демократа», GenÌve, 1905, № 2, август, стр. 37―51. ― 585, 586, 588.

― ë Am-xtÐc-®am. (Nh÷ng ý nghÜ vµ nhËn xÐt). ― В Амстердаме. (Мысли и заметки). ― «Искра», GenÌve, 1904, № 74, 20 сентября, стр. 2―5; № 75, 5 октября, стр. 2―5. ― 585.

― Sù lÉn lén çc quan niÖm. (Häc thuyÕt cña L. N. T«n-xt«i). ― Смешение представлений. (Учение Л. Н. Толстого). ― «Мысль», М., 1910, № 1, декабрь, стр. 1―12. ― 457.

― Vµi ®iÒu vÒ n−íc ý. ― Кое-что об Италии. ― «Мысль», М., 1910, № 1, декабрь, стр. 56―69. ― 457.

― Vµi lêi vÒ ®¹i héi x· héi chñ nghÜa quèc tÕ gÇn ®©y ë Pa-ri. (Bøc th− ngá göi çc ®ång chÝ ®· göi giÊy ñy nhiÖm cho t«i). ― Несколько слов о последнем Парижском международном социалистическом конгрессе. (Открытое письмо к товарищам, приславшим мне полномочия). ― «Заря», Stuttgart, 1901, № 1, апрель, стр. 231―246. ― 585, 586.

― VÒ s¸ch l−îc cña chóng ta ®èi víi cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp t− s¶n tù do chèng chÕ ®é Nga hoµng. (Th− göi Ban chÊp hµnh trung −¬ng). ― О нашей тактике по отношению к борьбе либеральной буржуазии с царизмом. (Письмо к Центр. Комитету). Изд. РСДРП. Женева, тип. партии, 1905. 31 стр. (РСДРП). ― 588.

― V« cïng th−¬ng tiÕc! ― Вечная память! ― «Дневник Социал-Демократа», GenÌve, 1911, № 15, октябрь. Второе приложение к № 15 «Дневника Социал-Демократа», стр. 1. Подпись: Г. П. ― 469, 470.

* PlÕt-nÐp, V. Ph. Trªn mÆt trËn t− t−ëng. ― Плетнев, В. Ф. На идеологическом фронте. ― «Правда», М., 1922, № 217, 27 сентября, стр. 2―3. ― 469 - 470.

"Quèc tÕ céng s¶n", M¸t-xc¬-va - Pª-t¬-r«-gr¸t. ― «Коммунистический Интернационал», М. ― Пг. ― 549.

― 1920, № 12, стлб. 1927―1936, 2207―2208. ― 548. ― 1922, № 20, 14 марта. стлб, 5111 ― 5222. ― 182. QuyÕt ®Þnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vÒ çc

héi tiªu dïng c«ng n«ng. ― Постановление Всероссийского Централь-


970

ного Исполнительного Комитета о рабоче-крестьянских потребительских обществах. ― «Известия ВЦИК Советов Рабочих, Крестьянских, Казачьих и Красноарм. Депутатов и Моск. Совета Рабоч. и Красноарм. Депутатов», 1919, № 143 (695), 3 июля, стр. 3, в отд.: Действия и распоряжения правительства. ― 534.

* QuyÕt ®Þnh cña §¹i héi VII çc X«-viÕt toµn Nga vÒ vÊn ®Ò x©y dùng x«-viÕt. ― Постановление 7- го Всерос. съезда Советов по вопросу о советском строительстве. ― «Известия ВЦИК Советов Рабочих, Крестьянских, Казачьих и Красноарм. Депутатов и Моск. Совета Рабоч. и Красноарм. Депутатов», 1919, № 279 (831), 12 декабря. Приложение № 279 (831), стр. 2. Под общ. загл.: Постановления, принятые 7- м Всероссийским съездом Советов рабочих, крестьянских, красноармейских и казачьих депутатов. ― 539 - 540.

QuyÕt ®Þnh cña §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vÒ ngo¹i th−¬ng. Ngµy 13 th¸ng Ba 1922. ― Постановление Президиума Всероссийского Центрального Исполнительного Комитета о внешней торговле. 13 марта 1922 г. ― «Известия ВЦИК Советов Рабочих, Крестьянских, Казачьих и Красноарм. Депутатов и Моск. Совета Рабоч. и Красноарм. Депутатов», 1922, № 60 (1499), 15 марта, стр. 6, в отд.: Действия и распоряжения правительства. ― 279, 280.

QuyÕt ®Þnh cña §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga [vÒ viÖc bæ nhiÖm A. §. Txi-u-ru-pa lµm phã chñ tÞch thø hai Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng vµ ®Ó cho ®ång chÝ ®ã th«i gi÷ chøc bé tr−ëng d©n ñy l−¬ng thùc]. Ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1921. ― Постановление Президиума Всероссийского Центрального Исполнительного Комитета [о назначении А. Д. Цюрупы вторым заместителем Председателя СТО и об освобождении его от должности наркома по продовольствию]. 2 декабря 1921 г. ― «Известия ВЦИК Советов Рабочих, Крестьянских, Казачьих и Красноарм. Депутатов и Моск. Совета Рабоч. и Красноарм. Депутатов», 1921, № 272 (1415), 3 декабря, стр. 3, в отд.: Действия и распоряжения правительства. ― 68.

QuyÕt ®Þnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy [vÒ ¸p dông gi¸ æn ®Þnh mua khoai t©y]. ― Постановление Совета Народных Комиссаров [о введении твердых цен на картофель]. ― «Известия ВЦИК


971

Советов Крестьянских, Рабочих, Солдатских и Казачьих Депутатов и Московского Совета Рабочих и Красноармейских Депутатов», 1918, № 181 (445), 23 августа, стр. 4, в отд.: Действия и распоряжения правительства. ― 515.

QuyÕt ®Þnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ ph−¬ng ph¸p ¸p dông søc n−íc ®Ó khai th¸c than bïn. Ngµy 30 th¸ng M−êi 19201. ― Постановление Совета Народных Комиссаров о гидравлическом способе добычи торфа. 30 октября 1920 г.1 ― 242 - 246.

QuyÕt ®Þnh [cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy] vÒ viÖc qu¶n lý çc ®oµn tµu bu«n ch¹y biÓn, trªn s«ng vµ ngµnh giao th«ng ®−êng thñy. [Ngµy 27 th¸ng Hai 1918]. ― Постановление [Совета Народных Комиссаров] об управлении морским и речным торговым флотом и водными сообщениями. [27 февраля 1918 г.]. ― «Известия ВЦИК Советов Крестьянских, Рабочих, Солдатских и Казачьих Депутатов и Петроградского Совета Рабочих и Солдатских Депутатов», 1918, № 41 (305), 6 марта, стр. 5, в отд.: Действия и распоряжения правительства. ― 505.

QuyÕt ®Þnh vÒ gi¸ quy ®Þnh ®èi víi lóa m× trong vô thu ho¹ch n¨m 1918. ― Постановление о твердых ценах хлеба урожая 1918 года. ― «Известия ВЦИК Советов Крестьянских, Рабочих, Солдатских и Казачьих Депутатов и Московского Совета Рабоrцих и Красноармейских Депутатов», 1918, № 168 (432), 8 августа, стр. 3, в отд.: Действия и распоряжения правительства. ― 630.

QuyÕt ®Þnh vÒ viÖc c¶i tæ ban qu¶n lý Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng. Ngµy 3 th¸ng T− 1919. ― Постановление о реорганизации управления Центросоюза. З апреля 1919 г. ― «Известия ВЦИК Советов Рабочих, Крестьянских, Казачьих и Красноарм. Депутатов и Моск. Совета Рабоч. и Красноарм. Депутатов», 1919, № 75 (627), 6 апреля, стр. 3, в отд.: Действия и распоряжения правительства. ― 534.

* Rª-m©y-c«, I-u. Çc nghÞ quyÕt cña §¹i héi X §¶ng céng s¶n Nga, tæ chøc c«ng ®oµn vµ c«ng nh©n §«n-b¸t. (Th− b¸o ço). Coi nh− b¶n th¶o. ― Ремейко, Ю. Решения 10-го съезда РКП, профсоюз и рабочие Донбасса. (Докладная записка). На правах рукописи. М., Подвижная тип. ЦК ВСГ, 1921. 15 стр. ― 40.

1 LÇn ®Çu tiªn ®¨ng trªn t¹p chÝ "L−u tr÷ lÞch sö", M., 1956, sè 1, th¸ng Giªng - th¸ng Hai, tr. 12 - 13.


972

[R«-gi¬-cèp, N. A.] ChÝnh s¸ch ruéng ®Êt n−íc Nga hiÖn nay vµ triÓn väng t−¬ng lai. ― [Рожков, Н. A.] Современная русская аграрная политика и виды на будущее. ― «Мысль», М., 1910, № 1, декабрь, стр. 45―55. Подпись: Н. Р―ков. ― 457.

* Røt-x¬, X. M. Phôc håi §«n-b¸t. ― Pысс, С. М. Возрождение Донбасса. ― «Всероссийская Кочегарка», Артемовск, 1921, № 364 (514), 1 ноября, стр. 1. ― 10.

Sa-nin, M. §Þa ph−¬ng c«ng h÷u hãa hay lµ chia thµnh t− h÷u? ― Шанин, М. Муниципализация или раздел в собственность? Характер нашего аграрного кризиса. Вильно, «Трибуна», 1907. 112 стр. ― 71 - 72.

S¾c lÖnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga vÒ Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng. (§iÒu lÖ). [1920]. ― Декрет Всероссийского Центрального Исполнительного Комитета Советов о Рабоче-Крестьянской Инспeкции. (Положение). [1920 г.]. ― «Собрание Узаконений и Распоряжений Рабочего и Крестьянского Правительства», М., 1920, № 16, ст. 94, стр. 85―87. ― 513.

S¾c lÖnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ çc c«ng x· tiªu dïng. [Ngµy 16 th¸ng Ba 1919]. ― Декрет Совета Народных Koмиссаров o потребительских коммунах. [16 марта 1919 г.]. ― «Известия ВЦИК Советов Рабочих, Крестьянск., Казачьих и Красноарм. Депутатов и Московского Совета Рабочих и Красноарм. Депутатов», 1919, № 60 (612), 20 марта, стр. 3, в отд.: Действия и распоряжения правительства. ― 534.

S¾c lÖnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc ban hµnh chÕ ®é ph¶i tr¶ tiÒn mua çc b¸o. Ngµy 28 th¸ng M−êi mét 1921. ― Декрет Совета Народных Комиссаров о введении платности газет. 28 ноября 1921 г. ― «Известия ВЦИК Советов Рабочих, Крестьянских, Казаиьих и Красноарм. Депутатов и Моск. Совета Рабоч. и Красноарм. Депутатов», 1921, № 275 (1418), 7 декабря, стр. 3, в отд.: Действия и распоряжения правительства. ― 34.

S¾c lÖnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc dì bá nh÷ng ®µi kû niÖm çc vua Nga vµ t«i tí cña chóng, vµ vÒ viÖc so¹n çc ®Ò ¸n x©y dùng çc ®µi kû niÖm Çch m¹ng x· héi chñ nghÜa Nga. [Ngµy 14 th¸ng T− 1918]. ― Декрет Совета Народных Комиссаров о снятии памятников, воздвигнутых в честь царей и их слуг, и выработке


973

проектов памятников Российской социалистической революции. [14 апреля 1918 г.]. ― «Собрание Узаконений и Распоряжений Рабочего и Крестьянского Правительства», М., 1918, № 31, 15 (2) апреля, ст. 416, стр. 391. ― 513.

S¾c lÖnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vÒ viÖc ph¶i tr¶ tiÒn mua nh÷ng t¸c phÈm ®¨ng kh«ng ®Þnh kú. Ngµy 28 th¸ng M−êi mét 1921. ― Декрет Совета Народных Комиссаров о платности произведений непериодической печати. 28 ноября 1921 г. ― «Известия ВЦИК Советов Рабочих, Крестьянских, Казачьих и Красноарм. Депутатов и Моск. Совета Рабоч. и Красноарм. Депутатов», 1921, № 276 (1419), 8 декабря, стр. 2, в отд.: Действия и распоряжения правительства. ― 34.

Sª-la-Ðp, M. Cã thÓ cho t« nh−îng theo nh÷ng ®iÒu kiÖn nµo. ― Шелаев, М. На каких условиях можно сдать. ― «Правда», М., 1922, № 249, 3 ноября, стр. 2. Под общ. загл.: К вопросу о концессии Уркарта, отклоненной Совнаркомом. ― 396.

Stanh-mª-tx¬, S. P. Th− göi V. I. Lª-nin. Ngµy 16 th¸ng Hai 1922 B¶n th¶o1. ― Штейнмец, Ч. П. Письмо В. И. Ленину. 16 февраля 1922 г. Рукопись1.― 291 - 292.

* Sù gióp ®ì thùc tÕ "cña nh÷ng ng−êi b¹n cña n−íc Nga x«-viÕt". ― Реальная помощь «друзей Советской России». ― «Известия ВЦИК Советов Рабочих, Крестьянских, Казачьих и Красноарм. Депутатов и Моск. Совета Рабоч. и Красноарм. Депутатов», 1922, № 190 (1629), 25 августа, стр. 3. Подпись: А. В. ― 361.

"Sù nghiÖp hîp t¸c x·", M¸t-xc¬-va. ― «Кооперативное Дело», М. ― 266.

"Sù nghiÖp nh©n d©n", Pª-t¬-r«-gr¸t. ― «Дело Народа», Пг. ― 485, 486. ― 1917, № 170, 3 октября, стр. 2. ― 485 - 488. ― 1917, № 183, 18 октября, стр. 4. ― 487 - 488. "Sù nghiÖp sinh ®éng", Xanh Pª-tÐc-bua. ― «Живое Дело», Спб., 1912,

№№ 1―16, 20 января ― 28 апреля. ― 471.

1 LÇn ®Çu tiªn ®¨ng trªn b¸o "Sù thËt", M., 1922, sè 65, 19 th¸ng T−, tr. 2.


974

"Sù thËt", Xanh Pª-tÐc-bua. ― «Правда», Спб. ― 474. ― 1912, №№ 1―53, 22 апреля ― 30 июня. ― 471. ― 1912, №№ 54―105, 1 июля ― 31 августа. ― 471. "Sù thËt", M¸t-xc¬-va. ― «Правда», М. ― 204 - 205, 232, 352, 392. ― 1921, № 210, 21 сентября, стр. 1. ― 70. ― 1921, № 267, 26 ноября, стр. 2. ― 50, 88. ― 1921, № 275, 6 декабря, стр. 4. ― 81 - 82. ― 1921, № 284, 16 декабря, стр. 1. ― 122. ― 1922, № 2, 3 января, стр. 1―2. ― 135. ― 1922, № 41, 21 февраля, стр. 1. ― 232. ― 1922, № 76, 4 апреля, стр. 2. ― 321. ― 1922, № 80, 9 апреля, стр. 3. ― 321. ― 1922, № 82, 12 апреля, стр. 2―3. ― 310. ― 1922, № 85, 19 апреля, стр. 2. ― 291 - 292. ― 1922, № 111, 20 мая, стр. 1. ― 354. ― 1922, № 217, 27 сeнтября, стр. 2―3. ― 380. ― 1922, № 244, 28 октября, стр. 2―3. ― 404 - 405. ― 1922, № 246, 31 октября, стр. 2; № 247, 1 ноября, стр. 2; № 248, 2

ноября, стр. 2. ― 395 - 396. ― 1922, № 249, 3 ноября, стр. 2. ― 395 - 396. "TËp s¾c luËt vµ chØ thÞ cña chÝnh phñ c«ng n«ng". ― Собрание

Узаконений и Распоряжений Рабочего и Крестьянского Правительства», М., 1918, № 31, 15 (2) апреля, ст. 416, стр. 391. ― 513.

― 1918, № 39, 8 июня (26 мая), ст. 507, стр. 482. ― 517. ― 1920, № 16, ст. 94, стр. 85―87. ― 216. ― 1921, № 44, ст. 223, стр. 249― 291. ― 20. ThÓ lÖ bÇu cö vµo §u-ma nhµ n−íc [®−îc th«ng qua ngµy 3 th¸ng S¸u

1907]. ― Положение о выборах в Государственную думу, [утвержденное З июня 1907 г.]. С разъяснениями правительствующего сената и министерства внутренних дел... Спб., сенатская тип., 1907. 188 стр.; 2 схемы. (Изд. м-ва внутр. дел). ― 475 - 476.

ThØnh nguyÖn cña c«ng nh©n Pª-tÐc-bua göi Nga hoµng ngµy 9 th¸ng Giªng [1905]. [TruyÒn ®¬n]. ― Петиция петербургских рабочих царю 9-го января [ 1905 г.]. [Листовка]. Изд. соц.- дем. группы меньшинства. [Спб., январь 1905]. 2 стр. Гект. ― 613.

Th«ng b¸o vÒ Héi nghÞ çc tæ chøc §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. ― Извещение о конференции организаций РСДРП. Изд. ОК. [Wien], сентябрь 1912. 55 стр. (РСДРП). ― 474.


975

Th− b¸o ço cña R. E. Cl¸t-x«n göi V. I. Lª-nin vÒ t×nh h×nh Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc. Ngµy 9 th¸ng Hai 1922 1. ― Докладная записка Р. Э. Классона В. И. Ленину о положении Гидроторфа. 9 февраля 1922 г.1 ― 244.

Th− cña Goãc-ki ― Письмо Горького ― xem M. Goãc-ki vÒ vô ¸n bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng.

Th−¬ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ tµi chÝnh. (Nãi chuyÖn víi thø tr−ëng Bé d©n ñy tµi chÝnh G. I-a. X«-c«n-ni-cèp). ― Торговля, промышленность и финансы. (Беседа с замнаркомфином Г. Я. Сокольниковым). ― «Экономическая Жизнь», М., 1922, № 47, 28 февраля, стр. 1. ― 236.

"Tia löa", [míi, cña bän men-sª-vÝch], [Gi¬-ne-v¬]. ― «Искра», [новая, меньшевистская], [Женева]. ― 588 - 589.

― 1903, № 52, 7 ноября, стр. 1―2. ― 587. ― 1904, № 69, 10 июля, стр. 1. ― 579. ― 1904, № 70, 25 июля, стр. 2―5; № 71, 1 августа, стр. 2―4. ― 588. ― 1904, № 74, 20 сентября, 10 стр. ― 585. ― 1904, № 74, 20 сентября, стр. 2―5; № 75, 5 октября, стр. 2―5. ― 585. ― 1905, № 85, 27 января. 8 стр. ― 588. "Tia löa", [míi, cña bän men-sª-vÝch], [Gi¬-ne-v¬]. ― «Искра», [новая,

меньшевистская], [Женева], 1905, № 93, 17 марта, стр. 2―5. ― 586.

― 1905, № 96, 5 апреля, стр. 1―2. ― 583. ― 1905, № 97, 18 апреля. 8 стр. ― 583. ― 1905, № 103, 21 июня, стр. 2―3. ― 584. "Tia s¸ng", Xanh Pª-tÐc-bua. ― «Луч», Спб. ― 474. "TiÕn lªn", Gi¬-ne-v¬. ― «Вперед», Женева, 1905, № 1, 4 января (22

декабря 1904), стр. 4. ― 455 - 456. ― 1905, № 11, 23 (10) марта, стр. 1―3. ― 588. ― 1905, № 14, 12 апреля (30 марта), стр. 1, 3―4. ― 586. "TiÕng nãi Nª-va", Xanh Pª-tÐc-bua. ― «Невский Голос», Спб. ― 473. ― 1912, №№ 1―5, 20 мая ― 28 июня. ― 471. ― 1912, №№ 6―9, 5 июля ― 31 августа. ― 471.

1 LÇn ®Çu tiªn ®¨ng trªn t¹p chÝ "L−u tr÷ lÞch sö", M., 1956, sè 1, th¸ng Giªng - th¸ng Hai, tr. 34 - 35.


976

"Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng toµn Nga çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n, n«ng d©n, C«-d¾c vµ Hång qu©n vµ X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ Hång qu©n M¸t-xc¬-va". ― «Известия ВЦИК Советов Рабочих, Крестьянских, Казачьих и Красноарм. Депутатов и Моск. Совета Рабоч. и Красноарм. Депутатов». ― 205, 292, 352.

― 1919, № 60 (612), 20 марта, стр. 3. ― 534. ― 1919, № 75 (627), 6 апреля, стр. 3. ― 534. ― 1919, № 143 (695), 3 июля, стр. 3. ― 534.

* ― 1919, № 279 (831), 12 декабря. Приложение к № 279 (831), стр. 2. ― 539, 540.

― 1921, № 272 (1415), 3 декабря, стр. 3. ― 67. ― 1921, № 275 (1418), 7 декабря, стр. 3. ― 34. ― 1921, № 276 (1419), 8 декабря, стр. 2. ― 34. ― 1921, № 286 (1429), 20 декабря, стр. 1. ― 109 - 110. ― 1922, № 6 (1445), 10 января, стр. 1. ― 174. ― 1922, № 19 (1458), 26 января, стр. 1. ― 219. ― 1922, № 28 (1467), 5 февраля, стр. 3. ― 202 - 203. ― 1922, № 60 (1499), 15 марта, стр. 6. ― 279 - 280, 281. ― 1922, № 103, (1542), 11 мая, стр. 3. ― 334. ― 1922, № 190 (1629), 25 августа, стр. 3. ― 361. "Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng toµn Nga çc X«-viÕt ®¹i biÓu

n«ng d©n, c«ng nh©n, binh sÜ vµ ®¹i biÓu C«-d¾c vµ X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ Pª-t¬-r«-gr¸t". ― «Известия ВЦИК Советов Крестьянских, Рабочих, Солдатских и Казачьих Депутатов и Петроградского Совета Рабочих и Солдатских Депутатов», 1918, № 41 (305), 6 марта, стр. 5. ― 505.

"Tin tøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng toµn Nga çc X«-viÕt ®¹i biÓu n«ng d©n, c«ng nh©n, binh sÜ vµ ®¹i biÓu C«-d¾c vµ X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ Hång qu©n M¸t-xc¬-va". ― «Известия ВЦИК Советов Крестьянских, Рабочих, Солдатских и Казачьих Депутатов и Московского Совета Рабочих и Красноармейскиx Депутатов», 1918, № 168 (432), 8 августа, стр. 3― 630.

― 1918, № 181 (445), 23 августа, стр. 4. ― 515. T×nh h×nh kh«i phôc kinh tÕ vµ ph¸t triÓn lùc l−îng s¶n xuÊt ë miÒn

§«ng Nam n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga bÞ mÊt mïa n¨m 1921. ― Восстановление хозяйства и развитие производительных сил Юго-Востока РСФСР, пострадавшего от неурожая 1921 г. Записка Государственной общеплановой комиссии Совета труда и обороны РСФСР. М., 1921. 135 стр. (РСФСР). ― 213.


977

T×nh h×nh trong ®¶ng. [NghÞ quyÕt ®−îc th«ng qua t¹i héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga håi th¸ng Giªng 1910]. ― Положение дел в партии. [Резолюция, принятая на пленуме ЦК РСДРП в январе 1910 г.]. ― «Социал-Демократ», [Париж], 1910, № 11, 26 (13) февраля, стр. 10, в отд.: Из партии. ― 466, 469.

T«n DËt-tiªn. Th− göi G. V. Tsi-tsª-rin. Ngµy 28 th¸ng T¸m 19211. ― Сунь Ят-сен. Г. В. Чичерину. 28 августа 1921 г. ― 184.

T«n-xt«i, L. N. Lêi nãi ®Çu vÒ tËp an-bom "N«ng d©n Nga" cña N. Oãc-lèp. ― Толстой, Л. Н. Предисловие к альбому «Русские мужики» Н. Орлова. ― В кн.: Орлов, Н. Русские мужики. Картины художника Н. Орлова. С предисл. Л. Н. Толстого. Спб., Голике и Вильборг, 1909, стр. 3―8. ― 615.

[T¬-rèt-xki, L. §.] Tr−íc ngµy 9 th¸ng Giªng. ― [Троцкий, Л. Д.] До девятого января. С предисл. Парвуса. Женева, тип. партии, 1905. XIV, 64 стр. (РСДРП). Перед загл. авт.: Н. Троцкий. ― 588.

"TruyÒn tin cña chÝnh phñ", Xanh Pª-tÐc-bua. ― «Правительственный Вестник», Спб., 1905, № 222, 18 (31) октября, стр. 1. ― 613.

"TruyÒn tin x· héi chñ nghÜa", Berlin. ― «Социалистический Вестник», Berlin, 1922, № 13/14 (35/36), 20 июля, стр. 11―12. ― 365, 367.

TsÐc-n«-ma-dèp, M. E. Tr¶ lêi §. C«n-txèp. ― Черномазов, М. Е. Ответ Д. Кольцову. ― «За Правду», Спб., 1913, № 42, 23 ноября, стр. 2. Подпись: Щ. ― 481.

Tsª-khèp, A. P. ¸i n−¬ng. ― Чехов, А. П. Душечка. ― 585. [Tsª-rª-va-nin, N.] Hai bøc th− göi N. C. Mi-khai-lèp-xki. ―

[Череванин, Н.] Два письма к Н. К. Михайловскому. [Харьков], 1894. 51 стр. ― 47.

Tuèc-ghª-nÐp, I. X. PhÐp xö thÕ. ― Тургенев, И. С. Житейское правило. ― 468.

Tuyªn ng«n. Ngµy 17 (30) th¸ng M−êi 1905. ― Манифест. 17 (30)

1 LÇn ®Çu tiªn ®¨ng trªn t¹p chÝ "Ng−êi b«n-sª-vÝch", M., 1950, sè 19, tr. 46 - 48.


978

октября 1905 г. ― «Правительственный Вестник», Спб., 1905, № 222, 18 (31) октября, стр. 1. ― 613.

"T− t−ëng", M¸t-xc¬-va. ― «Мысль», М. ― 457. ― 1910, № 1, декабрь. 96 стр. ― 457, 458. ― 1911, № 2, январь. 80 стр. ― 457, 458. ― 1911, № 5, апрель, стр. 1―18. ― 457. "T− t−ëng Ki-Ðp". ― «Киевская Мысль». ― 30. "T− t−ëng Nga", Pra-ha. ― «Русская Мысль», Прага. ― 352. Vanh-stanh, A. L. VÒ g¸nh nÆng cña thuÕ hiÖn vËt. ― Вайнштейн, А. Л.

О тяжести натурналога. ― «Сельскохозяйственная Жизнь», М., 1922, № 34 (75), 6 мая, стр. 1―3. ― 343.

* VÒ çc héi nghÞ kinh tÕ ®Þa ph−¬ng, vÒ chÕ ®é b¸o ço vµ viÖc chØ ®¹o theo huÊn thÞ cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy vµ cña Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng. ― О местных экономических совещаниях, их отчетности и руководстве Наказом СНК и СТО. Постановление ВЦИК Советов рабочих, крестьянских, красноармейских и казачьих депутатов 30 июня 1921 г. ― «Собрание Узаконений и Распоряжений Рабочего и Крестьянского Правительства», М., 1921, № 44, ст. 223. стр. 249―291. ― 21.

VÒ mÆt trËn c«ng nh©n thèng nhÊt vµ vÒ th¸i ®é ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n hiÖn tham gia Quèc tÕ II, II 2

1 vµ Quèc tÕ Am-xtÐc-®am còng nh− ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n ®ang ñng hé çc tæ chøc v« chÝnh phñ - c«ng ®oµn chñ nghÜa. (§Ò c−¬ng). ― О едином рабочем фронте и об отношении к рабочим, входящим ва II-й, II1/2 и Амстердамский Интернационалы, а также к рабочим, поддерживающим анархосиндикалистские организации. (Тезисы). ― «Коммунистический Интернационал», Пг., 1922, № 20, 14 марта, стлб. 5111―5222. ― 182.

VÒ viÖc giµnh chÝnh quyÒn vµ viÖc tham gia chÝnh phñ l©m thêi. [NghÞ quyÕt cña héi nghÞ toµn Nga lÇn thø nhÊt çc çn bé ®¶ng]. ― О завоевании власти и участии во временном правительстве. [Резолюция первой oбщерусской конференции партийных работников]. ― В кн.: Первая общерусская конференция партийных работников. Отдельное приложение к № 100 «Искры». Женева, тип. партии, 1905, стр. 23―24. ― 583 - 584.

VÒ viÖc giao cho Bé d©n ñy gi¸o dôc phô tr¸ch çc c¬ quan gi¸o dôc vµ


979

çc tr−êng häc cña tÊt c¶ çc bé, çc ngµnh. [S¾c lÖnh cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ngµy 5 th¸ng S¸u 1918]. ― О передаче в ведение Народного комиссариата просвещения учебных и образовательных учреждений и заведений всех ведомств. [Декрет СНК от 5 июня 1918 г.]. ― «Собрание Узаконений и Распоряжений Рабочего и Крестьянского Правительства», М., 1918, № 39, 8 июня (26 мая), ст. 507, стр. 482. ― 517.

"V× ch©n lý", Xanh Pª-tÐc-bua. ― «За Правду», Спб. ― 430. ― 1913, № 12, 17 октября, стр. 2. ― 480. ― 1913, № 42, 23 ноября, стр. 2. ― 481. [V«-rèp-xki, V. V.] Nh÷ng kÕt qu¶ cña chÝnh s¸ch mÞ d©n. ―

[Воровский, В. В.] Плоды демагогии. ― «Вперед», Женева, 1905, № 11, 23 (10) марта, стр. 1―3. Подпись: Орловский. ― 588.

[Xc¬-voãc-txèp - Xtª-pa-nèp, I. I.] Chuyªn gia lµ g× vµ ng−êi ta ®µo t¹o chuyªn gia nh− thÕ nµo. ― [Скворцов-Степанов, И. И.] Что такое спец и как его делают. ― «Правда», М., 1922, № 244, 28 октября, стр. 2―3. Подпись: И. Степанов. ― 504 - 505.

― C«ng cuéc ®iÖn khÝ hãa n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga trong giai ®o¹n qu¸ ®é cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. ― Электрификация РСФСР в связи с переходной фазой мирового хозяйства. Предисловия Н. Ленина и Г. Кржижановского. [М.], Госиздат, 1922. XVI, 392 стр.; 1 л. карт. Перед загл. авт.: И. Степанов. ― 275, 343.

"Xmª-na Vª-kh¬", Pa-ri. ― «Смена Вех», Париж. ― 19, 178. ― 1921, № 8, 17 декабря. 24 стр. ― 178. ― 1921, № 9, 24 декабря. 24 стр. ― 178. ― 1922, № 11, 7 января. 24 стр. ― 178. ― 1922, № 13, 21 января. 24 стр. ― 204 - 205. X«-c«n-ni-cèp, G. I-a. Chñ nghÜa t− b¶n nhµ n−íc vµ chÝnh s¸ch tµi

chÝnh míi. ― Сокольников, Г. Я. Государственный капитализм и новая финансовая политика. М., Госиздат, 1922. 32 стр. ― 116 - 117.

X«-xnèp-xki, L. X. "Trß ch¬i ó tim". (L¹i bµn vÒ c«ng nghiÖp cao-su). ― Сосновский, Л. С. «В кошки-мышки». (Еще о резиновой промышленности). ― «Правда», М., 1921, № 284, 16 декабря, стр. 1. ― 122.


980

[Xt¬-ru-vª, P. B.] NhiÖm vô cÊp b¸ch cña thêi ®¹i. ― [Струве, П. Б.] Насущная задача времени. ― «Освобождение», Париж, 1905, № 63, 20 (7) января, стр. 221―222. Подпись: П. С. ― 613.

8. Internationaler Sozialistischer Kongreβ. Schluβ der Freitagsitzung. ―

"Vorwärts", Berlin, 1910. Nr. 207, 4. September. 1. Beilage des "Vorwärts" Berliner Volksblatt, S. 1. ― 462.

"Archiv für Sozialwissenschaft und Sozialpolitik", Tübingen, 1906, Bd. V. (XXIII), S. 165 (1) - 401 (237). - 614.

Ballod, K. Der Zukunftstaat. Produktion und Konsum im Sozialstaat. 2. vollst. umgearb. Aufl. Stuttgart, Dietz, 1919. IV, 240 S. ― 189.

Beatty, B. The Red Heart of Russia. New York, 1919. 480 p. ― 69. "Berner Tagwacht", 1915, Nr. 252, 28. Oktober. Beilage zur "Berner

Tagwacht", S. 1; Nr. 253, 29. Oktober. Beilage zur "Berner Tagwacht", S. 1. ― 591, 592, 593.

* Census Reports. Twelfth Census of the United States, taken in the Year 1900. Vol. V. Agriculture. P. 1. Farms, live stock, and animal products. Washington, Unites States Census office, 1902. CCXXXVI, 767 p.; 18 Plates. ― 77.

Clausewitz, K. Hinterlassene Werke über Krieg und Kriegführung. Bd. 1, T. 1, Bd. 3. T. 3. Berlin, Dümmler, 1832 ― 1834. 2 Bde. ― 599.

"The Economist", London. ― 65. Engels, F. Schelling und die Offenbarung. Kritik des neuesten

Reaktionsversuchs gegen die freie Philosophie. Leipzig, Binder, 1842. 55 S. ― 12 - 13.

Felhiv¸s! Magyar elvtµrsak! Vär«s proletärkatonäk! [TruyÒn ®¬n. ¸prilis, 1919. 1 old.] (A. "Vilµgszabadsµg" külön kiadµsa). Ký tªn: Kun BÐla. ― 528 - 529.

48, 000 Prisoners. ― "The Times", London, 1905, N. 37, 597, January 6, p. 3. D−íi ®Çu ®Ò chung: Colonial and Foreign Intelligence. Port Arthur. ― 579.

"Frankfurter Zeitung", 1904, 29. Dezember. ― 579.


981

"Gazeta Robotnicza", Warszawa ― Zürich. ― 469. Guesde, J. En garde! Contre les Contrefaçons, les Mirages et la Fausse

Monnaie des RÐformes bourgeoises. PolÐmiques. Paris, Rouff, 1911. 477 p. ― 591.

Guest, L. Haden. The Struggle for Power in Europe 1917 - 1921. An Outline Economic and Political Survey of the Central States and Russia. London, Hodder and Stoughton, 1921. 318 p. ― 264.

"L HumanitÐ", Paris. ― 483 - 484, 591. "L'IndÐpendance Belge", Bruxelles, 1905, 4 janvier. ― 579. Katscher, L. ― xem Russisches Revolutions - Tagebuch 1905.

* Kautsky, K. Nochmals unsere Illusionen. Eine Entgegnung. ― "Die Neue Zeit", Stuttgart, 1915, Jg. 33, Bd. 2. Nr. 8, 21. Mai, S. 230 - 241. ― 593.

― [§iÓm s¸ch:] Karl Legien. Die deutsche Gewerkschaftsbewegung. Berlin, Verlag der "Sozialistischen Monatshefte". 2. Auflage. 28 Seiten. 60 Pfennig. ― "Die Neue Zeit", Stuttgart, 1910, Jg. 29, Bd. 1, Nr. 12, 23. Dezember, S. 418 - 420. ― 457.

― Die soziale Revolution. I. Sozialreform und soziale Revolution. Berlin, Exped. der Buchh. "Vorwärts", 1902. 56 S. ― 453, 616.

― Die soziale Revolution. II. Am Tage nach der sozialen Revolution. Berlin, Exped. der Buchh. "Vorwärts", 1902. 48 S. ― 453, 616.

* ― Zwei Schriften zum Umlernen. ― "Die Neue Zeit", Stuttgart, 1915, Jg. 33, Bd. 2, Nr. 3, 16. April, S. 71- 81. ― 593.

Die Kolonialfrage. [Debatten auf dem Internationalen sozialistischen Kongreß zu Stuttgart]. ― "Vorwärts", Berlin, 1907, Nr. 195, 22. August. 1. Beilage des "Vorwärts", S. 1-2. Nr. 196, 23. August. 1. Beilage des, "Vorwärts", S. 1 - 2. D−íi ®Çu ®Ò chung: Internationaler sozialistischer Kongreß. ― 460 - 461.

[Die Kolonialfrage. Debatten in der Kommission des Internationalen sozialistischen Kongresses zu Stuttgart]. ― "Vorwärts", Berlin, 1907, Nr. 193, 20. August. 2. Beilage des "Vorwärts", S. 2. D−íi ®Çu ®Ò chung: Die Kommissionen. Die Kommission für die Vorbereitung der Kolonialfrage. ― 460 - 461.


982

Die Kolonialfrage. Resolutionsentwurf der Kommissionsmehrheit auf dem Internationalen sozialistischen Kongreβ zu Stuttgart]. - "Vorwärts", Berlin, 1907, Nr. 195, 22. August. 1. Beilage des, "Vorwärts", S. 1. D−íi ®Çu ®Ò chung: Internationaler sozialistischer Kongreβ. ― 460 - 461.

Die Konferenz der Organisationen der Sozialdemokratischen Arbeiterpartei Ruβlands . ― "Leipziger Volkszeitung", 1912, Nr. 226, 28. September. 3. Beilage zu Nr. 226 "Leipziger Volkzeitung", S. 1. ― 472, 473, 474.

[Lassalle, F.] Der Briefwechsel zwischen Lassalle und Marx nebst Briefen von Friedrich Engels und Jenny Marx an Lassalle und von Karl Marx an Grafin Sofie Hatzefeldt. Hrgs. von G. Mayer. Stuttgart ― Berlin, Springer, 1922. XII, 411 S. (Lassalle, F. Nachgelassene Briefe und Schriften. Bd. 3.). ― 12 - 13.

Legien, K. Die deutsche Gewerkschaftsbewegung. 2. Aufl. Berlin, Verl. der "Sozialistischen Monatschefte", 1910. 28 S. ― 579.

"Leipziger Volkszeitung", 1912, Nr. 226, 28. September. 3. Beilage zu Nr. 226 "Leipziger Volkszeitung", S. 1. ― 472, 473, 474.

* [Lenin, W. I.] Der Anonymus aus dem "Vorwärts" und die Sachlage in der sozialdemokratischen Arbeiterpartei Ruβlands. Paris, "Ideal", 1912. 12 S. (Sozialdemokratische Arbeiterpartei Ruβlands). ― 469.

― Die sozialistische Revolution und das Selbstbestimmungsrecht der Nationen. (Thesen). ― "Vorbote", [Bern], 1916, Nr. 2, April, S. 36- 44. ― 606.

― Zur gegenwärtigen Sachlage in der sozialdemokratischen Arbeiterpartei Ruβlands. Dargestellt von der Redaktion des Zentralorgans (Sozialdemokrat) der sozialdemokratischen Arbeiterpartei Ruβlands. (Leipzig), Druck der Leipziger Buchdruckerei A. G., 1912. 16 S. ― 472.

Lidin M. Die Lage der russischen Arbeiter. ― "Die Neue Zeit", Stuttgart, 1903 - 1904, Jg. 22, Bd. 1, Nr. 22, S. 695 - 699. ― 454.

Luxemburg, R. Blinder Eifer. ― "Vorwärts", Berlin, 1912, Nr. 215, 14. September, S. 3, trong môc: Aus der Partei. D−íi ®Çu ®Ò chung: Zum Fall Radek. ― 466, 467 - 468, 469 - 470, 471 - 472.


983

― Massenstreik, Partei und Gewerkschaften. Im Auftrage des Vorstandes der sozialdemokratischen Landesorganisation Hamburgs und der Vorstände der sozialdemokratischen Vereine von Altona. Ottensen und Wandsbek. Hamburg, Dubber, 1906, 63 S. ― 616.

― Organisationsfragen der russischen Sozialdemokratie. ― "Die Neue Zeit", Stuttgart, 1903 - 1904, Jg. 22, Bd. 2, Nr. 42, S. 484 - 492; Nr. 43, S. 529 - 535. ― 453 - 454, 455.

"The Manchester Guardian". ― 268. [Marchlewski, J.] Ein Miβverständnis. ― "Die Neue Zeit", Stuttgart,

1910, Jg. 29, Bd. 1, Nr. 4, 28. Oktober, S. 100 - 107. Ký tªn: J. Karski. ― 457 - 458.

Martoff, L. Die preuβische Diskussion und die russische Erfahrung. ― "Die Neue Zeit", Stuttgart, 1910, Jg. 28, Bd. 2, Nr. 51, 16. September, S. 907 - 919. ― 457.

Maβloff, P. Droht der Menschheit eine Übervölkerung? ― "Die Neue Zeit", Stuttgart, 1911, Jg. 29, Bd. 1, Nr. 17, 27. Januar, S. 583 - 587. ― 459.

"Die Neue Zeit", Stuttgart. ― 416, 454. ― 1903 - 1904, Jg. 22, Bd. 1, Nr. 22, S. 695 - 699. ― 454. ― 1903 - 1904, Jg. 22, Bd. 2, Nr. 42, S. 484 - 492; Nr. 43, S. 529 - 535. ―

453 - 454, 454 - 455. ― 1910, Jg. 28, Bd. 2, Nr. 50, 9. September, S. 860 - 871. ― 458, 459. ― 1910, Jg. 28, Bd. 2, Nr. 51, 16. September, S. 907 - 919. ― 457. ― 1910, Jg. 29, Bd. 1, Nr. 4, 28. Oktober, S. 100 - 107. ― 457 - 458.

― 1910, Jg. 29, Bd. 1, Nr. 12, 23. Dezember, S. 418 - 420. ― 457. ― 1911, Jg. 29, Bd. 1, Nr. 16, 20. Januar, S. 559 - 565. ― 459. ― 1911, Jg. 29, 1, Nr. 17, 27. Januar, S. 583 - 587. ― 459. * ― 1915, Jg. 33, Bd. 2, Nr. 3, 16. April, S. 71 - 81. ― 593. * ― 1915, Jg. 33, Bd. 2, Nr. 8, 21. Mai, S. 230 - 241. ― 593. [The Noten of the People's Commissar of Foreign affairs of the RSFSR


984

to Curzon Foreign Minister of Great Britain. Juli 1, 1920]. ― "Soviet Russia", New York, 1920, vol. III, No 7, August 14, p. 151. ― 555.

Port-Arthur. ― "L'IndÐpendance Belge", Bruxelles, 1905, 4 janvier. ― 579.

Port-Arthur. ― "Vossische Zeitung", Berlin, 1905, 4. Januar, S. 1. ― 579, 580 - 581.

Programm der Sozialdemokratischen Partei Deutschlands, beschlossen auf dem Parteitag zu Erfurt 1891. ― In: Protokoll über die Verhandlungen des Parteitages der Sozialdemokratischen Partei Deutschlands. Abgehalten zu Erfurt von 14. bis 20. Oktober 1891. Berlin, "Vorwärts", 1891, S. 3-6 ― 460 - 461.

Protokoll über die Verhandlungen des Parteitages der Sozialdemokratischen Partei Deutschlands. Abgehalten zu Breslau vom 6. bis 12. Oktober 1895. Berlin, die Expedition des "Vorwärts", 1895. 223 S. ― 589.

Quessel, L. Karl Kautsky als Bevölkerungstheoretiker. ― "Die Neue Zeit", Stuttgart, 1911, Jg. 29, Bd. 1, Nr. 16, 20. Januar, S. 559-565. ― 459.

La questionagraire. ― "La Voix Paysanne", Paris, 1921, N. 95, 19 novembre. ― 92 - 93.

[Radek, K.] Annexionen und Sozialdemokratie. ― "Berner Tagwacht", 1915, Nr. 252, 28. Oktober. Beilage zur "Berner Tagwacht", S. 1; Nr. 253, 29. Oktober. Beilage zur "Berner Tagwacht", S. 1. Ký tªn: Parabellum. ― 591, 592, 593.

Respondek, G. Weltwirtschaftlicher Stand und Aufgaben der Elektroindustrie. Berlin, Springer, 1920. 142 S. ― 275.

Russisches Revolutions - Tagebuch 1905. Ein Werdegang in Telegrammen. Eingeleitet und herasgegeben von L. Katscher. Leipzig, Rengersche Buchh. Gebhardt u. Wilisch, 1906. VIII, 246 S. ― 616.

"Soviet Russia", New York, 1920, vol. III, No 7, August 14, p. 151. ― 555.

* Statistik des Deutschen Reichs. Bd. 212. Berufs-und Betriebszählung vom 12. Juni 1907. Landwirtschaftliche Betriebsstatistik. Hrsg.


985

vom kaiserlichen statistischen Amte. Teil 1a, 1b, 2a. Berlin, [1909-1910]. 3 Bde. ― 458.

Tasin, N. La Dictadura del Proletariado segón Marx, Engels, Kautsky, Bernstein, Axelrod, Lenin, Trotzky y Baüer. Madrid, Biblioteca Nueva, Б. г. 243 p. ― 30 - 31.

― HÐroes y m¸rtires de la revoluciãn rusa. Episodios de la lucha revolucionaria desde 1825 hasta nuestros dias. Madrid, Biblioteca Nueva, Б. г. 233 p. ― 30 - 31.

― La revoluciãn rusa. Sus origenes, caida del zarismo, la revoluciãn de marzo, el bolchevismo, sus doctrinas, sus hombres, su acciãn. (Segunda ediciãn). Madrid, Biblioteca Nueva, Б. г. 289 p. ― 30 - 31.

Thirteenth Census of the United States, taken in the Year 1910. Vol. IV―V. Washington, Government printing office, 1913 - 1914. 2 v. (Department of Commerce. Bureau of the Census). ― 77.

* ― Vol. IV. Population, 1910. Occupation Statistics. 1914. 615 p. ― 77.

"The Times", London, 1905, 37, 597, January 6, p. 3. ― 579. TraitÐ de paix entre les puissances alliÐes et associÐes et l'Allemagne et

protocole signÐs µ Versailles le 28 juin 1919. Paris, 1919. 223 p. (Publication du ministÌre des affaires Ðtrangeres). ― 128.

Trotzky, L. Die Entwicklungtendenzen der russischen Sozialdemokratie. ― "Die Neue Zeit", Stuttgart, 1910, Jg. 28, Bd. 2, Nr. 50, 9. September, S. 860 - 871. ― 457, 459 - 460.

― Die russische Sozialdemokratie. (Von unserem russischen Korrespondenten). ― "Vorwärts", Berlin, 1910, Nr. 201, 28. August, S. 4. ― 461.

― Ruβland in der Revolution. Dresden, Raden, [1910]. VIII, 359 S. ― 613, 614, 617.

"La Voix Paysanne", Paris, 1921, N. 95, 19 novembre. ― 92 - 93. "Vorbote", [Bern], 1916, Nr. 2, April, S. 36 - 44. Р 606. "Vorwärts", Beilin. ― 458. ― 1907, Nr. 193, 20. August. 2. Beilage des "Vorwärts", S. 2. ―

460 - 461.


986

― 1907, Nr. 195, 22. August 1. Beilage des "Vorwärts", S. 1 - 2. ― 460 - 461.

― 1907, Nr. 196, 23 August. 1. Beilage des " Vorwärts", S. 1 - 2 ― 460 - 461.

― 1910, Nr. 201, 28. August, S. 4. ― 460 - 461. ― 1910, Nr. 207, 4. September. 1. Beilage des "Vorwärts" Berliner

Volksblatt, S. 1. ― 460 - 461. ― 1912, Nr. 215, 14. September, S. 3. ― 466, 467 - 468, 469 - 470, 471 -

472. "Vossische Zeitung", Berlin, 1905, 4. Januar, S. 1. ― 579, 580 - 581. Weber, M. Ruβlands Übergang zum Scheinkonstitutionalismus. ― "Archiv.

für Sozialwissenschaft und Sozialpolitik", Tübingen, 1906, Bd. V (XXIII), S. 165 (1) ― 401 (237). ― 614.

987

b ¶ n c h Ø d É n t ª n n g − ê i *

a

A-®a-m«-vÝch, R. A. (sinh n¨m 1874) ― chuyªn gia c¶i t¹o ®Êt, nhµ kinh tÕ, nhµ thèng kª; tõ th¸ng N¨m 1921 lµm tr−ëng phßng thÝ nghiÖm vÒ c¶i t¹o ®Êt ë Bé d©n ñy n«ng nghiÖp. ― 276.

A-®«-r¸t-xki, V. V. (1878 - 1945) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1904, nhµ tuyªn truyÒn xuÊt s¾c chñ nghÜa M¸c, nhµ b¸c häc (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 752)**. ― 300, 307 - 308, 309 - 310.

A-lÕch-xin-xki, G. A. (sinh n¨m 1879) ― trong thêi kú ®Çu ho¹t ®éng chÝnh trÞ cña m×nh ― ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi. Trong nh÷ng n¨m cã thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ ― mét trong nh÷ng ng−êi lËp ra nhãm chèng ®¶ng "TiÕn lªn" (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 15, tr. 513 - 514). ― 473 - 474.

A-nÝch-xt¬, A. M. (1887 - 1941) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1919. Trong nh÷ng n¨m 1918 - 1922 ― ñy viªn ban l·nh ®¹o vµ thø tr−ëng Bé d©n ñy lao ®éng (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 52, tr. 595). ― 319.

A-prª-lÐp, A. P. (1887 - 1921) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1919; n¨m 1918 ― * V× tªn ng−êi ®−îc nh¾c ®Õn trong tËp nµy rÊt nhiÒu, cho nªn ®èi víi

nh÷ng nh©n vËt mµ ®· cã trong c¸c b¶n chØ dÉn ë c¸c tËp tr−íc, th× chóng t«i chØ nªu ra ë ®©y, nh− th−êng lÖ, nh÷ng tµi liÖu cã liªn quan ®Õn thêi kú ®ang ®−îc nãi ®Õn. VÒ nh÷ng nh©n vËt lÇn ®Çu tiªn ®−îc nªu lªn trong tËp nµy, chóng t«i cung cÊp tµi liÖu tØ mØ h¬n. VÒ mét sè nh©n vËt, hiÖn nay kh«ng t×m ®−îc tµi liÖu.

** ë ®©y vµ ë nh÷ng chç sau, trong ngoÆc ®¬n dÉn ra nh÷ng tËp cña lÇn xuÊt b¶n nµy mµ ë ®ã trong b¶n chØ dÉn tªn ng−êi cã nãi ®Çy ®ñ h¬n vÒ nh©n vËt ®ã.

B¶n chØ dÉn tªn ng−êi 988

chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng c«ng ®oµn c«ng nh©n vËn t¶i ®−êng thñy, ñy viªn ban l·nh ®¹o Héi ®ång qu¶n lý ngµnh vËn t¶i ®−êng thñy n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga. ― 505.

A-va-nª-xèp, V. A. (1884 - 1930) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1903. N¨m 1919 ― ®Çu n¨m 1920 ― ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy kiÓm tra nhµ n−íc. Tõ n¨m 1920 ®Õn n¨m 1924 ― thø tr−ëng Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng, ñy viªn ban l·nh ®¹o ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga, tõ n¨m 1924 ®Õn n¨m 1925 ― thø tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 752 - 753). ― 2, 10 - 11, 38, 76, 94, 141 - 142, 167, 285, 289, 326, 359, 363 - 364, 413, 417, 419, 420 - 421, 536.

¸c-m¨ng, V. A. (sinh n¨m 1901) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1921; con g¸i ót cña I. Ph. ¸c-m¨ng, mét nhµ ho¹t ®éng næi tiÕng cña phong trµo c«ng nh©n vµ céng s¶n quèc tÕ. Tõ n¨m 1920 ®Õn 1927 häc ë X−ëng kü thuËt - mü thuËt cao cÊp. ― 88 - 89.

¸c-tem (XÐc-ghª-Ðp, Ph. A.) (1883 - 1921) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1901. Tõ §¹i héi VI §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi (b) Nga ― ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng. N¨m 1920 ― ®Æc ph¸i viªn toµn quyÒn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vµ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga ë Ba-ski-ri-a vµ lµ nhµ l·nh ®¹o ñy ban viÖn trî cho Ba-ski-ri-a (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 35, tr. 613). ― 541 - 542.

¸c-xen-rèt, L. I. (Oãc-t«-®èc) (1868 - 1946) ― nhµ triÕt häc vµ nhµ phª b×nh v¨n häc, ng−êi tham gia phong trµo d©n chñ - x· héi (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 18, tr. 459). ― 585.

¸c-xen-rèt, P. B. (1850 - 1928) ― mét trong nh÷ng l·nh tô cña ph¸i men-sª-vÝch (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 4, tr. 643; Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 48, tr. 460). ― 589.

¸c-xen-rèt, T. L. (1888 - 1938) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1917. Trong nh÷ng n¨m 1920 - 1921 ― phô tr¸ch ban b¸o chÝ Quèc tÕ céng s¶n. Tõ n¨m 1922, lµm viÖc ë Bé d©n ñy ngo¹i giao (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 50, tr. 643). ― 154 - 155.

B¶n chØ dÉn tªn ng−êi

989

An-®rª-Ðp, A. A. (sinh n¨m 1895) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1914. Trong nh÷ng n¨m 1920 - 1922 ― th− ký Héi ®ång trung −¬ng çc c«ng ®oµn toµn Nga (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 753). ― 130, 372.

An-ga-xèp, V. A. (1887 - 1938) ― trong nh÷ng n¨m 1917 - 1918 ― ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶, cã ch©n trong ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy t− ph¸p. N¨m 1918, gia nhËp §¶ng céng s¶n (b) Nga. ― 498.

An-li-lu-Ðp, X. I-a. (1866 - 1945) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1896 (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 51, tr. 613). ― 107 - 108.

An-li-lu-ª-va, N. X. (1901 - 1932) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1918. Tõ n¨m 1919, lµm viÖc trong ban th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. ― 107 - 108.

An-t«-nèp - èp-xª-en-c«, V. A. (1883 - 1938) ― ®¶ng viªn tõ th¸ng N¨m 1917, mét nhµ ho¹t ®éng qu©n sù x«-viÕt. Th¸ng Ch¹p 1921 tham gia tiÓu ban t×m hiÓu t×nh h×nh ë Cr«n-st¸t (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 35, tr. 632). ― 438.

An-xki. A, O. (1892 - 1939) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1917. Trong nh÷ng n¨m 1921 - 1922 ― thø tr−ëng Bé d©n ñy tµi chÝnh n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 753 - 754). ― 2 - 3, 18 - 19, 294.

¸t-l¬ (Adler), VÝch-to (1852 - 1918) ― mét trong nh÷ng nhµ tæ chøc vµ l·nh tô cña §¶ng d©n chñ - x· héi ¸o, biªn tËp viªn c¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cña ®¶ng "Arbeiter ― Zeitung" (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 34, tr. 688 - 689). ― 461.

Ay-®óc, A. V. (1886 - 1938) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1903. Trong nh÷ng n¨m 1919 - 1922 ― ñy viªn ban l·nh ®¹o ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga, ®Æc ph¸i viªn toµn quyÒn cña Héi ®ång quèc phßng phô tr¸ch çc tæng côc c«ng nghiÖp nhiªn liÖu, ®¹i diÖn ChÝnh phñ x«-viÕt bªn c¹nh C¬ quan qu¶n lý viÖn trî Mü (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 52, tr. 599). ― 111, 402.


¨ ¡ng-ghen (Engels), Phri-®rÝch (1820 - 1895). ― 12, 482, 583, 585, 586,

616.

b Ba-®a-Ðp, A. E. (1883 - 1951) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1904. NghÞ sÜ §u-ma

nhµ n−íc IV thay mÆt cho c«ng nh©n tØnh Pª-tÐc-bua, tham gia ®¶ng ®oµn b«n-sª-vÝch t¹i §u-ma. Trong nh÷ng n¨m 1919 - 1920 ― chñ tÞch ban qu¶n trÞ C«ng x· tiªu dïng thèng nhÊt Pª-t¬-r«-gr¸t, tõ mïa hÌ 1920 ― chñ tÞch Héi tiªu dïng M¸t-xc¬-va vµ C«ng x· tiªu dïng M¸t-xc¬-va (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 23, tr. 527). ― 478, 547.

Ba-ga-Ðp, M. A. (1874 - 1949) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1892, mét trong nh÷ng nhµ tæ chøc vµ l·nh ®¹o "Héi liªn hiÖp c«ng nh©n miÒn B¾c". §· tham gia çch m¹ng 1905 - 1907; lµ ®¹i biÓu ®i dù Héi nghÞ Tam-mÐc-pho vµ §¹i héi IV §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. §· nhiÒu lÇn bÞ b¾t vµ bÞ ®i ®µy. N¨m 1912, th«i kh«ng ho¹t ®éng çch m¹ng tÝch cùc n÷a. Tõ th¸ng S¸u n¨m 1917 ®Õn n¨m 1921 ― phã chñ tÞch ban qu¶n lý çc hîp t¸c x· tiªu dïng ë N«-v«-ni- c«-lai-Ðp-xc¬ (nay lµ N«-v«-xi-biÕc-xc¬). Trong nh÷ng n¨m 1921 - 1923 ― vô tr−ëng Vô qu¶n lý kho tµng ph©n ban Xi-bi-ri cña Liªn hiÖp trung −¬ng çc hîp t¸c x· tiªu dïng. N¨m 1924, l¹i ®−îc kÕt n¹p vµo ®¶ng. Tõ n¨m 1924, lµm c«ng t¸c kinh tÕ vµ c«ng ®oµn. ― 263.

Ba-sa, N. A (1883 - 1957) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1917. Trong nh÷ng n¨m 1921 - 1923 ― ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy tµi chÝnh vµ lµ chñ nhiÖm Côc b¶o qu¶n tµi s¶n quý nhµ n−íc cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 52, tr. 601). ― 170, 171.

B¾c, B. A. (1897 - 1938) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1917. N¨m 1921 ― phã chñ tÞch ñy ban ®Æc biÖt tØnh IÕc-cót-xc¬. ― 80.

Ban-li-xte, §. ― xem Mai-no, R«-bíc.

Ban-lèt (Ballod), Çc-l¬ (1864 - 1931) ― nhµ kinh tÕ häc §øc (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 754). ― 189.


991

BÐc-ghª, C. M. (1884 - 1938) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1902. Tr−íc n¨m 1918 lµ ®¶ng viªn §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi L¸t-vi-a. N¨m 1922 ― ñy viªn ban l·nh ®¹o vµ ph¸i viªn toµn quyÒn cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng t¹i Pª-t¬-r«-gr¸t. ― 353, 354.

Bª-ben (Bebel), Au-gu-xt¬ (1840 - 1913) ― mét trong nh÷ng nhµ ho¹t ®éng xuÊt s¾c nhÊt cña §¶ng d©n chñ - x· héi §øc vµ cña phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 4, tr. 645). ― 462, 589.

Bª-la Cun - xem Cun, Bª-la.

Bª-len-ki, A. I-a. (1883 - 1941) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1902. Sau Çch m¹ng th¸ng M−êi lµm c«ng t¸c trong çc c¬ quan cña ñy ban ®Æc biÖt toµn Nga, tõ n¨m 1919 ®Õn n¨m 1924 ― phô tr¸ch ®¬n vÞ b¶o vÖ V. I. Lª-nin (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 41, tr. 680 - 681). ― 301.

Bª-len-ki, B. X. (1888 - 1939) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1919. N¨m 1920 ― chñ tÞch ñy ban ®Æc biÖt vÒ cung cÊp l−¬ng thùc cho mÆt trËn Çp-ca-d¬. ― 545.

Bª-li-a-cèp, A. A. (1870 - 1927) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1903. Sau Çch m¹ng th¸ng M−êi lµm c«ng t¸c kinh tÕ vµ c«ng t¸c b¸o chÝ (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 52, tr. 602). ― 109 - 110, 219.

Bª-li-a-cèp, N. C. (1882 - 1948) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1907. Trong nh÷ng n¨m 1918 - 1920 ― ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy giao th«ng. ― 525.

Bª-xpr«-d¬-van-n−i, I. M. (1884 - 1952) ― kü s− c¬ khÝ, t¸c gi¶ nhiÒu bµi b¸o vÒ vÊn ®Ò tæ chøc lao ®éng mét çch khoa häc t¹i çc nhµ m¸y Mü. Trong nh÷ng n¨m 1920 - 1925 lµm viÖc ë ViÖn nghiªn cøu lao ®éng trung −¬ng. Trong nh÷ng n¨m sau, lµm c«ng t¸c khoa häc vµ c«ng t¸c gi¶ng d¹y. ― 365.

Bi-ª-lèp, A. A. ― chñ nhiÖm B¸ch hãa tæng hîp quèc doanh. Tõ th¸ng T− ®Õn th¸ng M−êi mét 1922 ― ñy viªn ban qu¶n trÞ Ban th−¬ng nghiÖp trung −¬ng thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao. ― 57, 191, 207 - 208, 218, 277.

BÝt-ti (Beatty), BÐt-xi (1886 - 1947) ― n÷ v¨n sÜ Mü. Sau khi ®Õn n−íc Nga n¨m 1917, ®· ®−îc chøng kiÕn nh÷ng sù kiÖn cña Çch m¹ng


th¸ng M−êi. Trong nh÷ng n¨m 1918 vµ 1921, bµ ®· ®−îc gÆp V. I. Lª-nin. Bµ ®· viÕt cuèn s¸ch "Tr¸i tim ®á cña n−íc Nga" víi mét thiÖn c¶m ®èi víi quÇn chóng çch m¹ng. N¨m 1921, bµ tham gia chuyÕn tµu cæ ®éng "Çch m¹ng th¸ng M−êi", ®Õn vïng P«-v«n-gie ®ang bÞ ®ãi. Trong nh÷ng n¨m cuèi ®êi m×nh, bµ lµ b×nh luËn viªn ë ®µi ph¸t thanh ë n−íc Mü. ― 69, 97.

Boãc-®i-ga (Bordiga), A-ma-®e-« (sinh n¨m 1889) ― mét nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ ng−êi ý. N¨m 1921, ®· tham gia thµnh lËp §¶ng céng s¶n ý, cho ®Õn n¨m 1926 tham gia çc c¬ quan l·nh ®¹o cña ®¶ng ®ã; ®· tiÕn hµnh chÝnh s¸ch biÖt ph¸i "t¶" khuynh, ph¶n ®èi s¸ch l−îc cña Quèc tÕ céng s¶n vÒ lËp mÆt trËn thèng nhÊt chèng ph¸t-xÝt (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 755 - 756). ― 408.

Boãc-kh¸c-t¬ (Borchardt), Giu-li-an (1868 - 1932) ― ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi §øc, nhµ kinh tÕ vµ nhµ chÝnh luËn (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 30, tr. 491). ― 482.

B«-brèp-xcai-a (Dª-lÝch-x«n), Tx¬. X. (1876 - 1960) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1898, mét nhµ çch m¹ng chuyªn nghiÖp. Sau Çch m¹ng th¸ng M−êi, bµ ®· lµm mét khèi l−îng lín c«ng t¸c ®¶ng vµ v¨n häc ë M¸t-xc¬-va vµ Lª-nin-gr¸t. Trong nh÷ng n¨m 1928 - 1940, lµm viÖc ë Quèc tÕ céng s¶n; tõ n¨m 1940 lµm viÖc ë ViÖn M¸c - ¡ng-ghen - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) toµn Liªn-x« (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 46, tr. 577). ― 56.

B«-g®a-nèp, P. A. (1882 - 1939) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1905. Tõ 1921 ®Õn 1925 ― chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao vµ thµnh viªn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 756). ― 3 - 4, 5, 27, 59, 73, 79, 94, 98, 103, 112 - 115, 124 - 125, 136 - 137, 176, 242, 409, 563.

B«-g«-lª-pèp, §. P. (1885 - 1941) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1907. N¨m 1918 ― ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy tµi chÝnh, thø tr−ëng Bé d©n ñy tµi chÝnh (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 50, tr. 676). ― 506.

B«-n«-mi (Bonomi), I-va-n«-ª (1873 - 1951) ― nhµ ho¹t ®éng nhµ n−íc n−íc ý; ®¶ng viªn x· héi chñ nghÜa ph¸i h÷u. Trong nh÷ng n¨m 1921 - 1922, ®øng ®Çu chÝnh phñ liªn hîp gåm ®¹i biÓu çc


993

®¶ng t− s¶n vµ bän x· héi - c¶i l−¬ng (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 30, tr. 491; Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 756). ― 174.

B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch, V. §. (1873 - 1955) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1895. N¨m 1904, phô tr¸ch tiÓu ban ph©n phèi s¸ch b¸o cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng, sau ®ã tæ chøc xuÊt b¶n s¸ch b¸o b«n-sª-vÝch (nhµ xuÊt b¶n "V. B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch vµ N. Lª-nin"). Sau Çch m¹ng th¸ng M−êi cho ®Õn n¨m 1920 ― ch¸nh v¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy. Trong nh÷ng n¨m sau lµ gi¸m ®èc n«ng tr−êng quèc doanh ngo¹i « M¸t-xc¬-va "B×a rõng" vµ lµm c«ng t¸c khoa häc (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 8, tr. 593). ― 163, 456.

B«n-ts¬ - Bru-ª-vÝch, M. A. (1888 - 1940) ― kü s− xuÊt s¾c vÒ v« tuyÕn ®iÖn. Tõ n¨m 1918, ®øng ®Çu Phßng thÝ nghiÖm v« tuyÕn ®iÖn Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 732 - 733). ― 51, 88, 334, 335 - 336, 346.

Bri-ts¬-ki-na, X. B. (1883 - 1967) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1903. Trong nh÷ng n¨m 1919 - 1920, bµ lµ ng−êi phô tr¸ch V¨n phßng Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, sau ®ã lµ th− ký cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 51, tr. 619). ― 551.

Bri-u-kha-nèp, N. P. (1878 - 1938) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1902. Tõ n¨m 1918 ― ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy l−¬ng thùc, sau ®ã lµ thø tr−ëng bé d©n ñy vµ tõ n¨m 1921 ― bé tr−ëng Bé d©n ñy l−¬ng thùc (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 38, tr. 598). ― 145, 164, 241 - 242, 400 - 401, 545.

Bu-®en-n−i, X. M. (1883 - 1973) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1919. Trong nh÷ng n¨m can thiÖp vò trang cña n−íc ngoµi vµ néi chiÕn, chØ huy qu©n ®oµn kþ binh sè 1 (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 43, tr. 579 - 580). ― 550.

Bu-kha-rin, N. I. (1888 - 1938) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1906. Sau Çch m¹ng th¸ng M−êi ― biªn tËp viªn b¸o "Sù thËt". Lµ ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng, ñy viªn Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 41, tr. 681 - 682). ― 23, 93, 170, 182 - 183,


198, 199, 204 - 205, 347, 365 - 366, 380, 390, 407 - 408, 408, 448, 492, 561. Bu-kh¸c-txÐp, P. V. (sinh n¨m 1886) ― tõ n¨m 1904 ®Õn n¨m 1917 ―

®¶ng viªn x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng. Tõ n¨m 1918 ― ®¶ng viªn §¶ng céng s¶n (b) Nga. Tõ th¸ng T− n¨m 1920 ― ph¸i viªn toµn quyÒn cña Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng ë B¾c Çp-ca-d¬. ― 545.

Bu-ra-c«-va, M. N. (sinh n¨m 1892) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1918. Trong nh÷ng n¨m 1920 - 1925 ― th− ký kü thuËt cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. VÒ sau lµm c«ng t¸c ®¶ng, chÝnh quyÒn vµ khoa häc. ― 185.

Bu-ri-a-nèp, A. Ph. (sinh n¨m 1880) ― mét phÇn tö men-sª-vÝch. NghÞ sÜ §u-ma nhµ n−íc IV ®¹i biÓu cho tØnh Ta-vrÝch, tham gia ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi trong §u-ma (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 24, tr. 504). ― 542.

Buèc-®¬-r«ng (Bourderon), An-be (sinh n¨m 1858) ― ®¶ng viªn §¶ng x· héi chñ nghÜa Ph¸p. §· tham gia Héi nghÞ Xim-mÐc-van, t¹i ®ã theo ®uæi lËp tr−êng ph¸i gi÷a (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 49, tr. 830). ― 589.

Buèc-du-cèp, A. A. (sinh n¨m 1880) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1905. Sau Çch m¹ng th¸ng M−êi ― ®øng ®Çu bé tham m−u qu©n khu M¸t-xc¬-va, phã t− lÖnh qu©n ®éi, sau ®ã lµ t− lÖnh qu©n khu M¸t- xc¬-va; ®ång thêi lµ ñy viªn ñy ban phßng thñ M¸t-xc¬-va (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 52, tr. 604 - 605). ― 424.

c Ca-blu-cèp, N. A. (1849 - 1919) ― nhµ kinh tÕ vµ nhµ thèng kª; thuéc

ph¸i d©n tóy tù do chñ nghÜa; lµ gi¸o s− Tr−êng ®¹i häc tæng hîp M¸t-xc¬-va. N¨m 1917, ®· tham gia c«ng t¸c cña ñy ban ruéng ®Êt trung −¬ng trùc thuéc ChÝnh phñ l©m thêi (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 11, tr. 542). ― 486.

Ca-li-nin, M. I. (1875 - 1946) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1898. Tõ th¸ng Ba 1919 ― chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga, tõ §¹i héi VIII §¶ng céng s¶n (b) Nga ― ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 734). ― 50, 118, 126.


995

Ca-mª-nÐp (R«-den-phen-®¬), L. B. (1883 - 1936) ― vµo ®¶ng tõ n¨m 1901. Trong nh÷ng n¨m 1918 - 1926 ― chñ tÞch X«-viÕt M¸t-xc¬-va, lµ ñy viªn Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 35, tr. 634 - 635). ― 8, 18, 50, 53, 66, 96 - 97, 105 - 106, 111, 117, 128, 133, 135, 141, 143, 163, 169, 178 - 179, 180, 183, 191, 193, 201, 202, 205, 209, 211, 217, 229, 230 - 231, 238, 250, 262, 268, 272, 300, 307, 308 - 310, 315, 335, 368, 382 - 385, 388, 390, 394, 395, 396 - 397, 405, 406, 408, 423, 426, 444, 527, 539, 542, 546, 556.

Ca-m« ― xem Te - Pª-t¬-r«-xi-an, X. A. Ca-ra-khan, L. M. (1889 - 1937) ― tham gia phong trµo çch m¹ng tõ

n¨m 1904. N¨m 1913, tham gia tæ chøc liªn khu cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ë Pª-tÐc-bua. Sau nh÷ng ngµy th¸ng B¶y 1917, ®· gia nhËp ®¶ng b«n-sª-vÝch. Tõ n¨m 1918, lµ ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy ngo¹i giao, thø tr−ëng bé d©n ñy, trong nh÷ng n¨m 1921 - 1922 ― ®¹i diÖn toµn quyÒn n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë Ba-lan (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 35, tr. 635). ― 127 - 128, 313, 314, 316, 323.

Ca-rª-lin, V. A. (1891 - 1938) ― mét trong nh÷ng nhµ tæ chøc ra §¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ vµ lµ ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng ®ã. Th¸ng Ch¹p 1917, tham gia thµnh phÇn Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy, víi t− çch lµ bé tr−ëng Bé d©n ñy tµi s¶n quèc gia, lµ ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy t− ph¸p. Th¸ng Ba 1918, nh©n ký hßa −íc BrÐt, ®· tù rót khái Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 50, tr. 680 - 681). ― 494, 508.

Ca-r¬ (Carr), Gi«n (Çt-tíc-phen, L.) (sinh n¨m 1880) ― n¨m 1921 lµ ®¹i biÓu cña §¶ng céng s¶n Mü trong Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n. ― 77.

Ca-vta-r¸t-dª, X. I. (sinh n¨m 1885) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1903 (bÞ gi¸n ®o¹n tõ n¨m 1927 ®Õn n¨m 1940). Lµm c«ng t¸c ®¶ng ë Da-çp-ca-d¬ vµ Pª-tÐc-bua. N¨m 1917 ― mét trong nh÷ng nhµ l·nh ®¹o ph¸i b«n-sª-vÝch Ti-phlÝt, ñy viªn Ban chÊp hµnh khu Çp-ca-d¬ cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi (b) Nga vµ lµ biªn tËp viªn b¸o "C«ng nh©n Çp-ca-d¬". Sau khi thiÕt lËp ChÝnh quyÒn x«-viÕt ë Gru-di-a, lµ bé tr−ëng Bé d©n ñy t− ph¸p. Trong nh÷ng n¨m 1922 - 1923 ― chñ tÞch Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy n−íc Céng


hßa x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Gru-di-a. Trong nh÷ng n¨m tiÕp ®ã, lµm c«ng t¸c chÝnh quyÒn vµ ngo¹i giao. N¨m 1927, t¹i §¹i héi XV §¶ng céng s¶n (b) toµn Liªn-x« ®· bÞ khai trõ khái ®¶ng v× tham gia ph¸i ®èi lËp cña T¬-rèt-xki, n¨m 1940 ®−îc phôc håi ®¶ng tÞch. ― 390 - 391.

Ca-xpa-r«-va - P«-p«-va ― xem P«-p«-va, E. M. Ca-xpa-rèp, V. M. (1883 - 1917) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1904. Trong thêi

kú chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa thÕ giíi sèng ë BÐc-n¬, lµ ñy viªn Ban chÊp hµnh çc tæ chøc ë n−íc ngoµi cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi (b) Nga (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 49, tr. 832). ― 198.

Çc-pin-xki, V. A. (1880 - 1965) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1898. Lµ nhµ v¨n häc vµ tuyªn truyÒn xuÊt s¾c cña ®¶ng. Trong nh÷ng n¨m 1918 - 1922 ― biªn tËp viªn (cã nh÷ng lóc gi¸n ®o¹n) cña b¸o "N«ng d©n nghÌo" (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 759 - 760). ― 186 - 187.

Çc-xki ― xem M¸c-khlÐp-xki, I-u. Can-nin, A. E. (1883 - 1950) ― n¨m 1904 gia nhËp §¶ng c«ng nh©n d©n

chñ - x· héi L¸t-vi-a, ®−îc bÇu lµm ñy viªn Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng d©n chñ - x· héi khu L¸t-vi-a, trong nh÷ng n¨m 1912 - 1917 l−u vong ë óc; ®· tham gia §¶ng x· héi chñ nghÜa óc; th¸ng N¨m 1917, sau khi vÒ n−íc, ®· gia nhËp §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi (b) Nga. Sau Çch m¹ng th¸ng M−êi, lµ th− ký c«ng ®oµn c«ng nh©n má ë Pri-m«-ri-ª, bé tr−ëng Bé d©n ñy lao ®éng vµ c«ng nghiÖp thuéc Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy ViÔn §«ng. Trong nh÷ng n¨m 1920 - 1921 ― chñ tÞch Ban miÒn Nam c«ng ®oµn c«ng nh©n má; trong nh÷ng n¨m 1921 - 1924 ― tr−ëng ban tæ chøc cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng c«ng ®oµn c«ng nh©n má. Trong nh÷ng n¨m sau ®ã, tham gia c«ng t¸c kinh tÕ. ― 40, 416.

Cau-xky (Kautsky), Çc-l¬ (1854 - 1938) ― mét trong nh÷ng l·nh tô cña phong trµo d©n chñ - x· héi §øc vµ cña Quèc tÕ II, lóc ®Çu lµ nhµ m¸c-xÝt, vÒ sau lµ tªn ph¶n béi chñ nghÜa M¸c, nhµ t− t−ëng cña mét biÕn t−íng nguy hiÓm nhÊt vµ cã h¹i nhÊt cña chñ nghÜa c¬ héi ― chñ nghÜa ph¸i gi÷a (chñ nghÜa Cau-xky) (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 37, tr. 796 - 797). ― 453 - 455, 457 - 460, 466, 587, 588, 593, 595, 615.

Cl¸t-x«n, I. R. (sinh n¨m 1899) ― con trai cña R. E. Cl¸t-x«n; tõ n¨m


997

1919 ®Õn 1922, lµ nhµ kü thuËt cña Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc. ― 274.

Cl¸t-x«n, R. E. (1868 - 1926) ― mét chuyªn gia lín trong lÜnh vùc n¨ng l−îng, mét trong nh÷ng nhµ ph¸t minh ra ph−¬ng ph¸p khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 16, tr. 637). ― 274.

ClÕt-tª ― ®¹i diÖn cña c«ng ty Cróp. ― 276. Cl−-sc«, N. C. (1880 - 1937) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1904. Trong nh÷ng

n¨m 1921 - 1922 ― th− ký ph¸i ®oµn th−¬ng m¹i x«-viÕt ë Lu©n-®«n (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 43, tr. 583). ― 164.

C«-blen-tx¬, I. G. (1882 - 1935) ― n¨m 1922, lµ cè vÊn ph¸p lý cña Bé d©n ñy t− ph¸p. ― 216 - 217, 446 - 447.

C«-d¬-lèp-xki, M. I-u. (1876 - 1927) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1900. Sau Çch m¹ng th¸ng M−êi ― chñ tÞch ñy ban ®iÒu tra ®Æc biÖt ë Pª-t¬-r«-gr¸t, vÒ sau lµ ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy t− ph¸p (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 34, tr. 697). ― 496.

C«-d¬-min, P. A. (1871 - 1936) ― kü s− c«ng nghÖ. Sau Çch m¹ng th¸ng M−êi, lµ ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy l−¬ng thùc vµ ñy viªn phô tr¸ch cung cÊp m¸y n«ng nghiÖp cho n«ng th«n (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 50, tr. 682 - 683). ― 492, 512.

C«-lª-ga-Ðp, A. L. (1887 - 1937) ― ®¶ng viªn x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶, th¸ng M−êi mét 1918 gia nhËp §¶ng céng s¶n (b) Nga. Trong nh÷ng n¨m 1920 - 1921, lµ ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy giao th«ng vµ chñ tÞch ñy ban vËn t¶i trung −¬ng trùc thuéc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 35, tr. 637 - 638). ― 75.

C«-lª-xni-c«-va (§r«-bin-xcai-a), N. N. (1882 - 1964) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1904. Trong nh÷ng n¨m 1921 - 1923 lµm viÖc t¹i Tæng côc gi¸o dôc chÝnh trÞ, lµ ñy viªn cña ñy ban vµ tr−ëng ban c«ng t¸c quÇn chóng (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 50, tr. 683). ― 136.

C«-t«-vÝch - Xam-me, N. I. (sinh n¨m 1907) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1932, con g¸i cña I. A. Xam-me. ― 162.


C«-tèp ― c«ng nh©n. ― 80. C«n-txèp, §. (Ghin-d¬-bua, B. A.) (1863 - 1920) ― ®¶ng viªn ®¶ng d©n

chñ - x· héi, sau §¹i héi II §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga lµ mét phÇn tö men-sª-vÝch. Trong nh÷ng n¨m thÕ lùc ph¶n ®éng thèng trÞ vµ cao trµo c¸ch m¹ng míi ®øng trªn lËp tr−êng cña chñ nghÜa thñ tiªu (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 48, tr. 485). ― 481.

Cíc-d¬n (Curzon), Gioãc-gi¬ Na-ta-ni-en (1859 - 1925) ― nhµ ho¹t ®éng nhµ n−íc Anh vµ lµ nhµ ngo¹i giao. Trong nh÷ng n¨m 1919 - 1924, lµ bé tr−ëng Bé ngo¹i giao Anh (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 41, tr. 688). ― 555.

Cra-xi-cèp, P. A. (1870 - 1939) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1892. Tõ th¸ng M−êi mét 1917 ― ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy t− ph¸p (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 10, tr. 528). ― 133, 142, 156.

Cra-xin, G. B. (1871 - 1947) ― nhµ ph¸t minh vµ nhµ chÕ t¹o xuÊt s¾c. Trong nh÷ng n¨m 1920 - 1922, lµ chñ tÞch Héi ®ång Côc khai th¸c than bïn b»ng thñy lùc. ― 127.

Cra-xin, L. B. (1870 - 1926) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1890. N¨m 1918, ®øng ®Çu c«ng t¸c cña ñy ban ®Æc biÖt vÒ cung cÊp cho Hång qu©n. Tõ n¨m 1919, lµm c«ng t¸c ngo¹i giao. Trong nh÷ng n¨m 1920 - 1925 ― bé tr−ëng Bé d©n ñy ngo¹i th−¬ng (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 37, tr. 798 - 799). ― 7, 15, 29, 32, 36, 55, 79, 110, 137, 145, 153, 164, 165 - 166, 171, 173, 200, 213, 221, 237, 251, 259, 260, 269, 272, 278, 279, 281, 282, 338, 372, 381, 386, 395 - 396, 519, 554.

Cra-xin-xki, G. §. (1890 - 1955) ― n¨m 1921 lµ ®Æc ph¸i viªn toµn quyÒn cña Bé d©n ñy thanh tra c«ng n«ng ë Xi-bi-ri vµ U-ran. Trong nh÷ng n¨m tiÕp theo sau, ®· tham gia nhiÒu ®oµn th¸m hiÓm B¾c cùc, lµm c«ng t¸c l·nh ®¹o ë Tæng côc giao th«ng ®−êng biÓn miÒn B¾c. ― 38.

Cra-xn«-sª-c«-va, G. B. ― xem T«-bin-x«n - Cra-xn«-sª-c«-va, G. B. Cra-xn«-sª-cèp, A. M. (1880 - 1937) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1917. Trong

nh÷ng n¨m 1920 - 1921 ― ñy viªn Côc ViÔn §«ng thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga, bé tr−ëng Bé ngo¹i giao vµ chñ tÞch chÝnh phñ Céng hßa ViÔn §«ng. Tõ ®Çu n¨m 1922 ―


999

thø tr−ëng Bé d©n ñy tµi chÝnh, tõ th¸ng T− 1922 ― ñy viªn §oµn chñ tÞch Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, n¨m 1923 ― chñ tÞch ban qu¶n trÞ Ng©n hµng c«ng nghiÖp Liªn-x«. Tõ n¨m 1929, lµm viÖc ë Bé d©n ñy n«ng nghiÖp Liªn-x«. ― 138, 171, 173, 178, 180, 192, 287, 294, 547, 548.

Cre-xtin-xki, N. N. (1883 - 1938) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1903. Trong nh÷ng n¨m 1918 - 1921 ― lµ bé tr−ëng Bé d©n ñy tµi chÝnh n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga, tõ th¸ng Ch¹p 1919 ®Õn th¸ng Ba 1921 ― bÝ th− Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga. Tõ th¸ng M−êi 1921 ― ®¹i diÖn toµn quyÒn n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ë §øc (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 763). ― 30, 79, 93, 128, 141 - 142, 144, 173 - 174, 285, 319, 322, 324, 364, 366, 386, 419, 556.

Cri-tx¬-man, L. N. (1890 - 1938) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1918. N¨m 1921 ― ñy viªn §oµn chñ tÞch ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc vµ chñ tÞch ñy ban sö dông vËt t− cña n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga trùc thuéc Héi ®ång lao ®éng vµ quèc phßng (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 737). ― 58.

Cr¬-gi-gia-nèp-xcai-a - Nª-vd«-r«-va, D. P. (1869 - 1948) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1898. Sau C¸ch m¹ng th¸ng M−êi ― phã Phßng ho¹t ®éng ngo¹i khãa Bé d©n ñy gi¸o dôc (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 46, tr. 603 - 604). ― 319.

Cr¬-gi-gia-nèp-xki, G. M. (1872 - 1959) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1893. Trong nh÷ng n¨m 1921 ― 1930 l·nh ®¹o ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n−íc (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 8, tr. 613). ― 13, 21, 50 - 51, 58, 74, 124, 127, 130, 139, 180, 186, 188 - 189, 190 - 191, 195, 205, 210, 214, 225, 234, 291 - 292, 297, 298, 303, 304, 319, 377, 393, 394, 396, 397, 401 - 402.

Cru-g¬, C. A. (1873 - 1952) ― mét chuyªn gia lín trong lÜnh vùc kü thuËt ®iÖn. §· tham gia x©y dùng kÕ ho¹ch cña ñy ban nhµ n−íc vÒ ®iÖn khÝ hãa n−íc Nga. Trong nh÷ng n¨m 1921 - 1930 ― gi¸m ®èc ViÖn kü thuËt ®iÖn toµn liªn bang (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 51, tr. 627). ― 223.

Cru-min, G. I. (1894 - 1943) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1908. Tõ n¨m 1919 ®Õn 1929 ― tæng biªn tËp b¸o "§êi sèng kinh tÕ" (còng xem Toµn


tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 764). ― 304.

Cróp Ph«n B«-len Un Han-b¸ch (Krupp von Bohlen und Halbach), Gu-xta-v¬ (1870 - 1950) ― tªn ç mËp t− b¶n lòng ®o¹n §øc, trong nh÷ng n¨m 1906 - 1943 ®øng ®Çu c«ng-xoãc-xi-om luyÖn kim qu©n sù lín nhÊt (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 41, tr. 689). ― 176, 276, 326.

Cróp-xcai-a, N. C. (1869 - 1939) ― b¹n chiÕn ®Êu vµ vî cña V. I. Lª-nin. §¶ng viªn tõ n¨m 1898. Sau Çch m¹ng th¸ng M−êi lµ ñy viªn ban l·nh ®¹o Bé d©n ñy gi¸o dôc; ®· l·nh ®¹o Tæng côc gi¸o dôc chÝnh trÞ (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 7, tr. 563 - 564). ― 34, 70, 72, 288, 303, 317.

Cr−-len-c«, N. V. (1885 - 1938) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1904. Tõ n¨m 1918, lµm viÖc t¹i çc c¬ quan t− ph¸p x«-viÕt. N¨m 1922 ― chñ tÞch Tßa ¸n çch m¹ng tèi cao cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga, thø tr−ëng Bé d©n ñy t− ph¸p vµ trî lý thø nhÊt cña ñy viªn c«ng tè n−íc Céng hßa (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 36, tr. 818). ― 289, 336, 378.

Cu-d¬-nª-txèp, N. G. ― kü s− giao th«ng, lµ t¸c gi¶ (cïng víi A. I. ¤-®in-txèp) cña nh÷ng c«ng tr×nh ®Çu tiªn trªn thÕ giíi vÒ thiÕt kÕ chÕ t¹o nh÷ng ®Çu m¸y ®i-ª-den cã bé phËn truyÒn lùc b»ng ®iÖn vµ nh÷ng ®éng c¬ kÐo ch¹y b»ng ®iÖn riªng. ― 110.

Cu-nèp (Cunow), Hen-rÝch (1862 - 1936) ― ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi çnh h÷u §øc, nhµ sö häc, nhµ x· héi häc vµ nh©n chñng häc, gi¸o s− §øc. Lóc ®Çu ®i theo chñ nghÜa M¸c, sau ®ã trë thµnh tªn xÐt l¹i vµ xuyªn t¹c chñ nghÜa M¸c (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 26, tr. 524 - 525). ― 275, 439, 593, 597.

Cu-r«-p¸t-kin, A. N. (1848 - 1925) ― t−íng trong qu©n ®éi, trong cuéc chiÕn tranh Nga - NhËt 1904 - 1905, lµ tæng t− lÖnh bé binh, sau ®ã lµ tæng t− lÖnh tÊt c¶ çc lùc l−îng vò trang Nga ë ViÔn §«ng (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 12, tr. 536). ― 579.

Cu-sne, B. A. (1888 - 1937) ― nhµ v¨n. Vµo ®¶ng tõ n¨m 1917. Cïng víi ho¹t ®éng viÕt v¨n, trong nh÷ng n¨m 1920 - 1921 lµm viÖc ë t¬-rít ®iÖn thuéc Héi ®ång kinh tÕ quèc d©n tèi cao, víi t− çch lµ phã ban. ― 77.


1001

Cu-u-xi-nen, O. V. (1881 - 1964) ― mét trong nh÷ng nhµ s¸ng lËp §¶ng céng s¶n PhÇn-lan. Tõ n¨m 1921 ®Õn n¨m 1939 ― ñy viªn vµ mét trong nh÷ng bÝ th− cña Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 35, tr. 639 - 640). ― 59.

Cun (Kun), Bª-la (1886 - 1939) ― mét trong nh÷ng nhµ s¸ng lËp vµ l·nh ®¹o §¶ng céng s¶n Hung-ga-ri. N¨m 1919 ®øng ®Çu ChÝnh phñ x«-viÕt Hung-ga-ri. Sau khi ChÝnh quyÒn x«-viÕt ë Hung-ga-ri bÞ thÊt b¹i ®· sang ¸o, sau ®ã sang Nga. Lµ ñy viªn §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh Quèc tÕ céng s¶n (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 41, tr. 690). ― 129, 313, 314.

Cuèc-gi¬-ne, B. A. (sinh n¨m 1896) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1916. Trong nh÷ng n¨m 1921 - 1922, lµm chñ tÞch ñy ban kü thuËt t¹i nhµ m¸y ®ãng tµu vµ c¬ khÝ Ban-tÝch ë Pª-t¬-r«-gr¸t. Trong nh÷ng n¨m sau ®ã lµm c«ng t¸c gi¶ng d¹y vµ hµnh chÝnh. N¨m 1927 bÞ khai trõ khái §¶ng céng s¶n (b) Nga v× ho¹t ®éng bÌ ph¸i. ― 77.

Cuèc-xki, §. I. (1874 - 1932) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1904. Tõ n¨m 1918 ®Õn 1928 ― bé tr−ëng Bé d©n ñy t− ph¸p, tõ n¨m 1921, lµ ñy viªn §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 45, tr. 738 - 739). ― 1, 12, 23, 27, 34, 94, 114, 155 - 156, 212, 215, 216 - 217, 220, 252, 273 - 274, 289 - 290, 291, 378, 542, 553.

d Da-goãc-xki (Lu-b«-tx¬-ki), V. M. (1883 - 1919) ― ®¶ng viªn tõ n¨m

1905. Sau Çch m¹ng th¸ng M−êi lµm c«ng t¸c trong ®¹i sø qu¸n x«-viÕt t¹i BÐc-lanh. Th¸ng S¸u 1918, trë vÒ M¸t-xc¬-va vµ Ýt l©u sau ®−îc bÇu lµm bÝ th− Ban chÊp hµnh ®¶ng bé M¸t-xc¬-va. Hy sinh ngµy 25 th¸ng ChÝn 1919 khi qu¶ bom do bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng çnh t¶ nÐm vµo næ trong trô së cña Ban chÊp hµnh ®¶ng bé M¸t-xc¬-va (còng xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 48, tr. 478 - 479). ― 544.

Da-lu-tx¬-ki, P. A. (1887 - 1937) ― ®¶ng viªn tõ n¨m 1907. N¨m 1921 ― ñy viªn vµ th− ký cña §oµn chñ tÞch Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga, ñy viªn Ban thanh ®¶ng trung −¬ng (còng xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 44, tr. 766). ― 107 ― 108, 132 - 133.

lenin tap 54 - bia - marxists

Documents