lesbrief annie mg schmidt - driestar educatief...te geven. ze versterkte de teksten van annie, met...
TRANSCRIPT
Lesbrief Annie M.G. Schmidt
A Annie M.G. Schmidt
Waar ken je Annie M.G. Schmidt van?
Zoek op www.annie-mg.com of http://nl.wikipedia.org/wiki/Annie_M.G._Schmidt, of
www.kb.nl/dossiers/schmidt/schmidt.html
1. Zoek haar persoonlijke gegevens op.
Wanneer is ze geboren en gestorven?
Waar is ze geboren?
Wat heeft ze voor werk gedaan?
Wanneer is ze gaan schrijven?
2. Verwerk deze informatie in een informatief tekstje dat als
voorwoord in Jip en Janneke gezet zou kunnen worden.
3. Denk aan je publiek: ouders van kleine kinderen. Geef alleen informatie die voor hen
interessant zou kunnen zijn.
B Herinneringen
Heel veel kinderen kennen de verhalen van Annie M.G. Schmidt. Vaak werd er thuis uit voorgelezen
en zijn op school de gedichtjes geleerd. Denk maar aan Dikkertje Dap of Beertje Pippeloentje. En heel
veel kinderen hebben de boeken ook zelf gelezen.
1. Welke boeken, verhalen of gedichten zijn jou voorgelezen of heb je zelf ook gelezen?
2. Welke vond je het mooist? Hoe kwam dat?
3. Als jij een verhaal van Annie M.G. Schmidt aan je broertje of zusje voor zou lezen, welk
verhaal zou je dan kiezen en waarom?
C Verhalen en gedichtjes
Annie heeft behalve Jip en Janneke en Pluk van Petteflet nog veel meer geschreven. Ze heeft heel
veel verhaaltjes en gedichten geschreven voor het Parool. Later zijn deze weer opgenomen in
verschillende bundels.
Op het gedichtenblad staan verschillende gedichten van Annie M.G. Schmidt.
1. Waar gaan ze over?
2. Zijn het vrolijke of juist verdrietige gedichten? Of is het nog anders?
3. Zijn ze realistisch? Waarom vind je dat?
4. Waarom zou Annie juist zulke gedichtjes geschreven hebben?
Annie lijkt heel gemakkelijke gedichtjes te schrijven. Ze zijn zelfs voor jonge kinderen te begrijpen.
De gedichten lijken wel eenvoudig, maar zijn uitzonderlijk goed gemaakt.
Kees Fens, een heel bekende literatuurkenner, zei over haar taalgebruik:
'Er wordt geschreven in een zo levend Nederlands dat de lezer nauwelijks door heeft, hoe
knap het is, hoe fantasierijk, hoe superieur gewoon, een taal die al zijn kunstmatigheid kwijt
is, zijn deftige uitspraak ook...'
[uit: Kijk, Annie M.G. Schmidt: de schrijfster in beeld, 1984]
5. Wat Bedoelt Kees Fens met zijn uitspraak?
6. Hoe zie je dat terug in de gedichten op het gedichtenblad?
7. Om toch eens te proberen of het echt zo moeilijk is…Kies een verhaal of een personage van
Annie M.G. Schmidt dat je erg goed kent en maak daarover een kort gedicht.
8. In de boeken van Annie M.G. Schmidt staan altijd veel plaatjes. Fiep Westendorp is haar
bekendste illustrator. In het Reformatorisch Dagblad schreef Jeanette Wilbrink-Donkersteeg
het volgende:
Uit de verf dankzij Fiep
Wie zou Annie geweest zijn zonder Fiep? „De tekeningen van Fiep versterkten de teksten van Annie”, zegt
illustrator Willeke Brouwer
„Je bent precies Floddertje”, zei mijn moeder vroeger regelmatig. Jarenlang is aan mijn broertje en mij elke
avond voorgelezen uit ”Jip en Janneke”, ”Het Fluitketeltje” en ”Floddertje”. Floddertje was mijn favoriet. Ze
werd altijd vies, en ze durfde alles. Ik werd ook altijd vies, maar mijn lef was beduidend minder.
Annie genoot van ondeugende kinderen. En Fiep Westendorp ook, dat zie je aan alle chaotische scènes en rare
streken in haar tekeningen. Als Floddertje vies werd in de tekst, wist Fiep het woord vies nog een extra dimensie
te geven. Ze versterkte de teksten van Annie, met veel humor. Fiep was precies de hippe en humoristische
tekenaar die de teksten van Annie nodig hadden. Zonder haar was Annie niet zo uit de verf gekomen.”
www.refdag.nl/boeken/boekennieuws/100_jaar_annie_m_g_schmidt_1_558370
Kies een gedicht uit dat je leuk vindt en maak daarbij een passende illustratie, zodat het
gedicht nog leuker wordt.
D Minoes
Annie M.G. Schmidt heeft niet alleen boeken geschreven voor peuters en kleuters, maar ook voor
oudere kinderen. Eén daarvan is Minoes.
Minoes is een vrouw, die nog niet zolang geleden poes was. Ze heeft toen uit de vuilnisbak naast de
chemische fabriek gegeten en zo is ze een vrouw geworden. Maar wel een wat vreemde
vrouw, want ze vliegt in de boom als ze een hond tegenkomt, ze geeft nog steeds kopjes, ze slaapt
liever in een doos dan in een bed en ze kan nog kats praten. Vooral dat laatste is in het boek
belangrijk. De journalist Tibbe durft niet zo goed op mensen af te stappen en schrijft daarom alleen
over katten. Zijn baas is daar niet blij mee en wil hem ontslaan als hij zijn laatste kans niet
waarneemt, namelijk dat hij over echt nieuws gaat schrijven. Minoes is ondertussen op zoek naar
een baasje en komt uiteindelijk bij Tibbe terecht. Omdat Minoes kan praten met de katten wordt de
kattenpersdienst in het leven geroepen. Zij zien en horen natuurlijk alles…
Of Tibbe ontslagen wordt? Of Minoes nog een keer echt poes of echt vrouw wordt? Dat blijft een
verrassing tot je het boek zelf gelezen hebt.
In de bijlage staat een hoofdstuk uit Minoes: het hoofdstuk ‘Kattenpersdienst’.
1. Schrijf jouw mening over dit verhaal in maximaal 20 zinnen op. Denk daarbij aan:
a. Zou je het boek zelf verder willen lezen?
b. Wat vind je van niet-realistische verhalen?
c. Zou je dit boek kunnen lezen als christen? Waarom wel of niet?
E Het schaap Veronica Wars van conventies en origineel als weinig anderen, dat is het werk van Annie M. G. Schmidt. Bovendien
sprankelend, hilarisch, vol fantasie en vol gevoel voor taal. Maar ook: voor 100 procent horizontaal gericht,
rebels en recalcitrant. Precies een eeuw geleden werd de schrijvende domineesdochter geboren.
(Jeanette Wilbrink-Donkersteeg in het Reformatorisch Dagblad, 07-05-2011)
Annie M.G. Schmidt is geboren in een Zeeuws dorp als dochter van een dominee, maar als ze ouder
wordt kiest ze voor een ander leven. In haar verhalen en gedichten is dat soms goed te merken. Je
kunt je afvragen – net als bij de vorige vraag – of je dat mag lezen.
In de bijlage staat het gedicht Olifant uit Het Schaap Veronica.
1. Hoe wordt de dominee beschreven?
2. Staat er iets in dit gedicht over het christelijk geloof? Zo ja, wat dan?
3. Hoe schrijft ze daarover? Denk aan eerbied bijvoorbeeld. Vind je dat dat kan? Waarom wel of
niet?
In het gedicht ‘Pannenkoeken bakken’ komen dezelfde personages voor.
Deze gedichten zijn geschreven in de jaren ’50, de jaren na de oorlog. In deze tijd begon men
langzamerhand anders aan te kijken tegen alles wat gewoon was. Denk ook aan het optreden van de
hippies in de jaren ’60.
Annie maakt in deze gedichten grapjes over deze mensen. Ze probeert ze op een humoristische
manier voor gek te zetten en daarmee te laten zien dat ze zelf niet zo leeft.
4. Hoe doet ze dat in dit gedicht?
5. Wat vind je daarvan?
Voor de docent Lesbrief Annie M.G. Schmidt.
De lesbrief is opgedeeld in vijf onderwerpjes:
A Annie M.G. Schmidt
B Herinneringen
C Verhalen en gedichtjes
D Minoes
E Het schaap Veronica
Op deze manier komen veel verschillende facetten van Annie en haar werk aan bod. Ook de facetten
waar we kritisch tegenover zouden kunnen staan. Zeker bij Het schaap Veronicakomt dat aan de
orde. U kunt er uiteraard voor kiezen om er in een klassengesprek meer aandacht aan te besteden,
maar u kunt het ook overslaan.
De lesbrief is zo gemaakt dat er nog veel vrijheid is voor de docent.
De leerlingen kunnen de lesbrief als werkblad zelfstandig maken. Het is echter ook mogelijk om zelf
verschillende werkvormen te kiezen waardoor er meer afwisseling ontstaat tussen klassikale,
individueleen groepsopdrachten.
Daarnaast is er met de lesbrief meer dan één of twee lessen te vullen. Er kan gekozen worden voor
een selectie uit alle onderdelen, zodat die in één les passen. Een andere mogelijkheid is om met alle
opdrachten een project te vullen en de leerlingen uiteindelijk een portfolio te laten samenstellen.
De informatie komt van verschillende websites:
http://www.refdag.nl/boeken/boekennieuws/100_jaar_annie_m_g_schmidt_1_558370
http://www.annie-mg.com (In de levensbeschrijving staan zaken als haar omgang met seksualiteit
letterlijk benoemd. Wellicht zou u ervoor kunnen kiezen, de leerlingen dit te laten mijden.)
http://www.kb.nl/dossiers/schmidt/schmidt.html
http://nl.wikipedia.org/wiki/Annie_M.G._Schmidt
De gedichten die opgenomen zijn in de bijlagen kunt u vinden in de nieuwe
bundel100X Annie.Gedichten en verhalen voor kinderen van Annie M.G.
Schmidt, Querido 2011 (256 pagina’s; € 24,95; ISBN 9789045112015).
We raden u aan deze bundel aan te schaffen.
Annemarie Hogendoorn en Judith van Voorthuijsen,
studenten LVO-Nederlands