lgbt adamianta saqartvelosi · 2015. 10. 18. · 4saqartvelos sakonstitucio sasa ix. martlos...

56

Upload: others

Post on 20-Feb-2021

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • lgbt adamianTa

    mdgomareoba

    saqarTveloSi

    `qalTa iniciatiavebis mxardamWeri jgufi“Tbilisi, 2012

  • nawili pirveli

    diskriminaciis akrZalva lgbt pirebTan mimarTebiT: erovnuli kanonmdeblobis mimoxilvasofio jafariZe

    homofobiuri siZulvilis ena da politikuri procesebi saqarTveloSieka aRdgomelaSvili

    homofobia: socio-kulturuli garemo saqarTveloSiTamTa melaSvili

    nawili meore

    transgenderi adamianebi saqarTveloSinaTia gvianiSvili

    lgb diskriminaciis kvleva saqarTveloSiirakli vaWaraZe

    Sinaarsi

    3

    8

    15

    19

    26

    95 terminologia

  • 3

    mocemuli statiis farglebSi avtori mi

    moixilavs saqarTvelos kanonmdeb lobas

    dis kriminaciis akrZalvasTan mi marTebiT,

    Tum ca statiis miznis gaT valiswinebiT, mTa

    vari yuradReba lgbt pirTa diskriminaciis

    akrZalvas daeTmoba da ZiriTadad probl

    emuri sa kanonmdeblo debulebebis analizi

    moxdeba. n

    Tavidanve unda aRiniSnos, rom saqarT-

    veloSi ar arsebobs antidiskriminaciuli

    kanonmdebloba. antidiskriminaciuli de-

    bulebebi sxvadasxva sakanonmdeblo Tu

    kanonqvemdebare normatiul aqtebSia ga-

    fantuli.

    qveynis uzenaesi kanoni, saqarTvelos

    konstitucia ganamtkicebs ra kanonis wi-

    naSe Tanasworobis fundamentur princips,

    krZalavs diskriminacias sxvadasxva niSniT1,

    maT Soris sqesis safuZvelze.2 aRsaniSna-

    via, rom sxvadasxva saerTaSoriso aqtebiT

    gaTvaliswinebuli diskriminaciis amkrZa-

    1 ix. saqarTvelos konstituciis me-14 muxli.

    2 ix. Toonen v Australia (tuneni avstraliis winaaRmdeg), UNHRC, CCPR/ C/50/D/488/1992, UN Human Rights Commit-tee (HRC), 4.04.94, para. 8.7. mocemul saqmeSi, komitetma ganmarta,rom sityva sqesi gulisxmobs seqsualur orientaciasac.

    lavi normebisgan3 gansxvavebiT, saqarT-

    velos konstituciis me-14 muxli ar aris

    Ria daboloebis mqone debuleba (open ended provision) da igi pirdapir ar krZalavs dis-kriminacias seqsualuri orientaciisa da

    genderuli identobis safuZvelze, Tumca

    saqarTvelos sakonstitucio sasamarT-

    los 2008 wlis gadawyvetilebis4 gaTvalis-

    winebiT, aRniSnuli ver da abrkolebs sxva

    safuZvliT piris diskriminaciisgan dac-

    vas. sakonstitucio sasamarTlom mkafiod

    ganmarta, rom konstituciis me-14 muxlSi

    mocemuli safuZvlebis CamonaTvali ar

    aris amomwuravi da moicavs diskriminaciis

    akrZalvis iseT safuZvlebsac, romlebic

    masSi pirdapir ar aris naxsenebi. Tumca

    imis gaTvaliswinebiT, rom aseTi tipis saq-

    meze erovnul sasamarTloebs dRemde ar

    umsjeliaT, Znelia raime Sefasebis gakeTe-

    ba praqtikasTan dakavSirebiT.

    3 ix. mag. adamianis uflebaTa da TavisuflebaTa dacvis evropuli konvenciis (ECHR) me-14 muxli da amave konvenciis me-12 damatebiTi oqmis pirevli muxli; ix. aseve samoqalaqo da politikur uf-lebaTa saerTaSoriso paqtis (ICCPR) me-2 muxli da ekonomikur, socialur da kulturul uflebaTa saerTaSoriso paqtis (ICESCR) me-2 muxli.

    4 ix. saqarTvelos sakonstitucio sasa marTlos gadawyvetileba saqmeze SoTa beriZe da sxvebi saqa-rTvelos winaaRmdeg. 31.03.2008

    diskriminaciis akrZalva lgbt pirebTan mimarTebiT:

    erovnuli kanonmdeblobis mimoxilva

    sofio jafariZe

    nawili pirveli

  • 4 diskriminaciis akrZalva lgbt pirebTan mimarTebiT: erovnuli kanonmdeblobis mimoxilva

    kanonis winaSe Tanasworuflebianobis

    dar Rveva sisxlis samarTlis kanonmdeb lo-

    biT dasjadi qmedebaa.5 miuxedavad imisa,

    rom pirdapir ar ikrZaleba seqsualuri

    orientaciisa da genderuli identobis niS-

    niT kanonis winaSe Tanasworuflebianobis

    darRveva, saqarTvelos sakonstitucio sa-

    samarTlos zemoaRniSnuli gadawyvetilebi-

    sa da sisxlis samarTlis kodeqsis 53-e

    muxlis 2012 wlis 27 martis damatebis6

    Tanaxmad, sisxlis samarTlis kodeqsis 142-

    e muxliT gaTvaliswinebuli danaSaulis

    Semadgenlobis saxeze qonis SemTxvevaSi pa-

    suxismgebloba seqsualuri orientaciisa

    da genderuli identobis niSniT Cadenili

    danaSaulisTvisac dadgeba. aRsaniSnavia,

    rom 2012 wlamdec, rasobrivi, religiuri,

    erovnuli an eTnikuri Seuwynareblobis mo-

    tiviT garkveuli danaSaulebis Cadena dama-

    mZimebel garemoebad ganixileboda7, Tumca

    sisxlis samarTlis kodeqsis 53-e muxlis

    bolodroindeli damatebis Tanaxmad, sxva

    safuZvlebTan erTad, seqsualuri orienta-

    ciisa da genderuli identobis niSniT Seu-

    wynareblobis motiviT danaSaulis Cadena

    damamZimebeli garemoeba gaxda ssk-iT Cad-

    enili yvela danaSaulisaTvis.

    aRniSnuli cvlilebis ganxorcieleba

    calsaxad pozitiuri movlenaa, Tum ca mTa-

    vari is aris Tu ramdenad efeqturad mox-

    deba am sakanonmdeblo novaciis praqtikuli

    implementacia. samwuxarod, aRniSnulTan

    dakavSirebiT raime daskvnebis gakeTeba Seu-

    Zlebelia, radgan ar moipoveba informacia

    imasTan dakavSirebiT, moxda Tu ara dRemde

    5 ix. saqarTvelos sisxlis samarTlis ko deqsis 142-e muxli.

    6 ix. s.s.k. 53-e muxlis me-31 nawili. damatebis mixed-viT, danaSaulis Cadena, seq sualuri orientaciis, genderuli iden tobis, religiis, SezRuduli Ses-aZleblobis, erovnuli, eTnikuri kuTvnilebis, an diskriminaciis Semcveli sxva niSniT Seuwynare-blobis motiviT aris pasuxismgeblobis damamZime-beli garemoeba am kodeqsiT gaTvaliswinebuli yvela Sesabamisi danaSaulisaTvis.

    7 ix. mag.109-e muxlis me-2 nawilis „d“ qvepunqti, 117- e muxlis me-5 nawilis „d“ qvepunqti da sxva).

    mocemuli muxlis gamoyeneba.8 damaimedebe-

    li daskvnebis gakeTebis saSualebas arc ze-

    moxsenebul sakanonmdeblo cvlilebebamde

    arsebuli praqtika (ufro swored praqtikis

    ararseboba) iZleva. am mxriv aRsaniSnavia aR-

    dgomelaSvili da jafariZe saqarTvelos wi-

    naaRmdeg9, romelic policielTa homofobi-

    uri qcevis Sesaxeb saqarTvelodan adamianis

    uflebaTa evropul sasamarTloSi (SemdegSi

    evropuli sasamarTlo) gagzavnili pirveli

    saqmea.10 ganmcxadeblebi, sxva darRvevebTan

    erTad maTi realuri Tu navaraudevi seq-

    sualuri orientaciis gamo diskriminaciul

    mopyrobazec Civian. miuxedavad imisa, rom

    aRniSnul incidents sakmaod didi gamox-

    maureba mohyva, rogorc adamianis ufleba-

    Ta damcavi adgilobrivi, ise saerTaSoriso

    organizaciebis mxridan, gamoZieba savarau-

    dod mxolod mas Semdeg daiwyo, rac saqme

    evropul sasamarTloSi gaigzavna, isic mx-

    olod samsaxurebrivi uflebamosilebis ga-

    dametebis muxliT.11 mocemuli imaze metyve-

    lebs, rom sssk 142-e muxli (adamianTa Tanas-

    woruflebianobis darRveva) praqtikulad

    mkvdari muxli iyo, gansakuTrebiT im Sem-

    TxvevaSi, Tu saqme seqsualuri orientaciis

    niadagze uTanasworo mopyrobas exeboda.

    dRevandeli mdgomareobiT moqmedi sa-

    kanonmdeblo CarCoebis farglebSi SesaZle-

    belia siZulviliT motivirebul danaSaul-

    ze saTanado reagireba, damnaSavis sisxlis

    8 aRsaniSnavia, rom aaip „identoba“-m 2012 wlis 17 maiss msoflio homofobiis winaaRmdeg brZolis saerTaSoriso dRes (IDAHO) ganviTarebuli movle-nebis gamo gamoZiebis dawyebis moTxovniT mimar-Ta saqarTvelos mTavar prokurors da mouwoda am ukanasknels gamoZiebis dawyebis SemTxvevaSi gaeTvaliswinebina sisxlis samarTlis kodeqsis 53-e muxlis me-31 nawili. organizacias pasuxi gancxadebaze dRemde ar miuRia. dawvrilebiTi in-formaciisaTvis 2012 wlis 17 maiss ganviTarebu-li movlnebis Sesaxeb ixileT: http://www.gyla.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=1303%3A2012-05-18-12-34-17&catid=1%3Alatest-news&Itemid=177&lang=ka

    9 ix. Aghdgomelashvili and Japaridze v Georgia (aRd-gomelaSvili da jafariZe saqarTvelos winaaRm-deg), no 7224/11.

    10 saqmis Sesaxeb meti informaciisaTvis ixileT: http://www.interights.org/aghdgome lashvili/index.html

    11 ix. sisxlis samarTlis kodeqsis 333-e muxli.

  • lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 5

    samarTlebriv pasuxismgeblobaSi micemis

    CaTvliT (ra Tqma unda Tu iarsebebs neba),

    Tumca lgbt pirebis mimarT siZulvilis

    enis gamoyenebis winaaRmdeg brZola ufro

    SezRuduli masStabiT, ZiriTadad mauwye-

    belTa TviTregulirebis farglebSi xor-

    cieldeba.12 aRniSnuls is ganapirobebs, rom

    siZulvilis ena ar warmoadgens sisxlis

    samarTlis wesiT dasjad danaSaulebriv

    qmedebas, rac ar gamoricxavs siZulvilis

    enis winaaRmdeg brZolis efeqtiani strate-

    giis SemuSavebasa da ganxorcielebas, ro-

    melic ZiriTadad sazogadoebrivi cno-

    bierebis amaRlebaze iqneba orientirebuli.

    saqarTveloSi homoseqsualoba 2000 wli-

    dan aris dekriminalizebuli, Tumca sisx -

    lis samarTlis kodeqsis rigi muxlebi

    kvla vac isea formulirebuli, rom homo-

    seqsualobis marginalizacias da stigma-

    tizacias axdens.13

    saqarTvelos kanonmdeblobaSi moiZeb-

    ne ba debulebebi, romlebic aweseben moT-

    xovnebs/pirobebs, romlebic erTi SexedviT neitraluria, Tumca ne gati ur zegavlenas

    axdens konkretul jgufebze. (e.w iribi

    diskriminaciis SemTxveva)14 magaliTad patimrobis axali kodeqsis

    Tanaxmad, xanmokle paemnis ufleba eZleva im pirsac, vinc patimarTan qorwinebaSi ar imyofeboda, Tumca am ukanasknelTan cxov-robda da eweoda saerTo meurneobas Tavi-suflebis aR kveTis dawesebulebaSi moxve-

    12 ix. “mauwyebelobis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, mauwyebelTa qcevis kodeqsi da Jurnalisturi eTikis qartia.

    13 ix. magaliTad sisxlis samarTlis kodeqsis 138-e da 140-e muxlebi, romlebic TavianTi formuli-rebidan gamomdinare homoseqsualur sqesobriv kavSirs „gaukuRmarTebul seqsualur kontaqtTan“ aigiveben.

    14 adamianis uflebaTa dacvis evropuli sasamarT-los precedentuli samarTlis Tanaxmad: „rodesac zogad politikas an zomas koknkretuli jgufi-saTvis araproporciulad saziano Sedegi moaqvs, SesaZloa aRniSnuli diskriminaciad Ca iTvalos, imis miuxedavad, rom aRniSnuli politika Tu zoma ar iyo mimarTuli an gaTvlili im kokretul jgufze“

    dramde bolo 2 wlis ganmavlobaSi.15 miuxe-davad imisa, rom TiTqos erTi SexedviT xanmokle paemnis maregulirebeli norma neitraluria, man realurad araproporci-ulad saziano Sedegi SeiZleba gamoiwvios lgbt wyvilebisaTvis. ra Tqma unda moce-muli normis moqmedeba uaryofiTad Sei-Zleba aisaxos registrirebul qorwinebaSi armyof heteroseqsual wyvilebzec, radgan bundovania romeli dokumenti SeiZleba CaiTvalos Tanacxovrebis damadastureb-lad da romelma organom unda gasces igi, magram faqtia, rom qveyanaSi arsebuli zogadi homohobiuri ganwyobis gaTval-iswinebiT aseTi dokumentis mopoveba lgbt wyvilebs ufro gauWirdebaT. rac Seexeba xangrZlivi paemnis uflebas, Sesabamisi mux-lis formulirebidan gamomdinare, aRniS-nuli uflebiT lgbt wyvilebi saerTod ar sargebloben.16

    iribi diskriminaciis kidev erT magal-iTad SeiZleba dasaxeldes xarvezi saqa-rTvelos kanonmdeblobaSi, romlis mixed-viTac umaRlesi saganmanaTleblo dawese-bulebis mier diplomi SeiZleba gaices mxolod erTxel. aRniSnuli uaryofi-Tad aisaxeba im pirebze, vinc qirurgiu-li Carevis Sedegad sqesi Seicvala, rac dasaqmebis survilis SemTxvevaSi maT kidev ufro metad aqcevs diskriminaciis poten-ciur msxverplad. aRniSnuliT aseve uxeS-ad irRveva lgbt pirTa piradi cxovrebis xelSeuxeblobis uflebac, radgan imis dasamtkiceblad, rom sqesSecvlili piri namdvilad diplomSi moxseniebuli piria, man saTanado uwyebas diplomTan erTad sasamarTlos mier gacemuli cnobac unda

    warudginos.17

    saerTod unda aRiniSnos, rom Tumca saqarTveloSi sqesis Secvlis servisebi

    15 ix. patimrobis kodeqsis me-17 muxlis me-2 nawili.

    16 ix. patimrobis kodeqsis me-172 muxlis me-2 nawili.

    17 ix. damoukidebeli mkvlevaris ana nacvliSvilis kvleva seqsualuri orientaciis da genderuli identobis niSniT diskrimnaciaze, homofobiasa da transfobiaze, 2010 w. gv. 22, xelmisawvdomia Sem-deg bmulze: http://www.coe.int/t/commissioner/source/lgbt/georgialegal_e.pdf

  • 6 diskriminaciis akrZalva lgbt pirebTan mimarTebiT: erovnuli kanonmdeblobis mimoxilva

    xel misawvdomia, uSualod procesi sakanon-mdeblo doneze dauregulirebelia, rac diskriminaciuli praqtikis damkvidrebis safrTxes qmnis. rac metad bundovania ka-

    noni, miT ufro meti sivrce rCeba TviTne-

    bobisa da SerCeviTobisaTvis.18

    saqarTvelos Sromis kanonTa kodeqsi im

    gamonaklis normatiul aqtTa ricxvs ekuT-

    vnis, romelic pirdapir krZalavs diskrimi-

    nacias rogorc sqesis, ise seqsualuri ori-

    entaciis safuZvelze.19 Tumca imis gaTval-

    iswinebiT, rom diskriminaciis akrZalva mx-

    olod SromiT urTierTobebze vrceldeba,

    romelic saTanado piris samsaxurSi ayvanis

    (xelSekrulebis dadebis) Semdeg iwyeba,

    advili SesaZlebelia nebismieri piri dis-

    kriminaciis msxverpli swored samsaxurSi

    ayvanis procesSi gaxdes.20 aRniSnuli gan-

    sakuTrebiT relevanturia lgbt pirebTan

    mimarTebiT, romelTa dasaqmebaze uaris Tq-

    mis realuri mizezi umetes SemTxvevaSi maTi

    seqsualuri orientacia/genderuli iden-tobaa (faruli diskriminaciis SemTxveva).

    saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis Tanax-

    mad ori piris mier Svilis ayvana mxolod

    meuRleebis SemTxvevaSi aris SesaZlebeli.

    imis gaTvaliswinebiT, rom meuRleebi mx-

    olod sapirispiro sqesis mqone pirebi

    SeiZleba iyvnen21, lgbt wyvilebi avtomatu-

    rad gamoiricxebian erToblivad Svilis ay-

    vanis uflebis mqone pirTa kategoriidan.

    rac Seexeba erTi piris mier Svilis ayva-

    nas, erTi SexedviT, samoqalaqo kodeqsis

    18 termini “kanoni” xarisxobriv moTxovnebsac gu-lisxmobs, maT Soris kanonis xelmisawvdomobasa da winaswarganWvretadobas. ix. L. v. Lithuania (l. litvis winaaRmdeg), no 27527/03, judgment of 11 Sep-tember 2007.

    19 ix. saqarTvelos Sromis kodeqsis me-2 muxlis me-3 nawili. Tumca, mocemul debulebaSi gender-uli identoba rogorc diskriminaciis akrZalvis safuZveli naxsenebi ar aris.

    20 ix. saqarTvelos Sromis kodeqsis me-5 muxlis me-8 nawili, romlis mixedviTac „damsaqmebeli valdebuli ar aris daasabuTos Tavisi gadawyvetileba dasaqme-baze uaris Tqmis Sesaxeb.“ SromiTi xelSekrulebis moSlsaTan dakavSirebiT,ix aseve 38-e muxli.

    21 ix. samoqalaqo kodeqsis 1106-e muxli.

    1245-e muxlis formulirebidan gamomdin-

    are, ar arsebobs SezRudva srulwlovani

    lgbt pirisaTvis iyos mSvilebeli22, Tum-

    ca qveyanaSi damkvidrebuli homofobiuri

    ganwyobis gaTvaliswinebiT, arsebobs imis

    safrTxe, rom meurveobis da mzrunvelobis

    organom lgbt pirs „moraluri Tvisebebis“ gamo mSoblis funqciis ganxorcieleba ar

    andos.23 meore mxriv, Tuki mxedvelobaSi mi-

    viRebT im faqts, rom saqarTvelo evropis

    sabWos wevri qveyana da evropuli konven-

    ciis xelmomweria, seqsualuri orientaciis

    niSniT martoxela mSoblisTvis Svilis ayva-

    naze uaris Tqma konvenciiT nakisri valde-

    bulebebis aSkara Seusrulebloba iqneba.24

    aRsaniSnavia, rom Tuki gansxvavebuli

    mopyroba gonivrul da obieqtur krite-

    riumzea damyarebuli, igi ar warmoadgens

    akrZalul diskriminacias. evropuli sa-

    samarTlos precedentuli samarTlis Tanax-

    mad, imisaTvis, rom gansxvavebul mopyrobas

    gamarTleba moeZebnos: a) unda arsebobdes

    diferencirebis arsebiTi safuZveli, b)

    gansxvaveba unda emsaxurebodes kanonier

    mizans da g) gamoyenebuli saSualeba dasax-

    uli miznis proporciuli unda iyos.25 roca

    gansxvavebas safuZvlad seqsualuri ori-

    entacia udevs, gansakuTrebiT seriozuli

    dasabuTeba unda arsebobdes26, am SemTxveva-

    Si saxelmwifoebisaTvis miniWebuli diskre-

    cia/Sefasebis farglebi (margin of appriciacion) aris viwro da proporciulobis principi

    gulisxmobs, rom miRebuli zoma mocemul

    22 ix. samoqalaqo kodeqsis 1245-e muxli, romelic mSvileblobas mxolod im pirs ukrZalavs visac mSoblis ufleba-movaleobebi CamorTmeuli an Sez-Ruduli aqvs, aseve im pirs romelsac avadmyofo-bis an moraluri Tvisebebis gamo ar SeuZlia ganax-orcielos mSoblis uflebebi.

    23 ix. samoqalaqo kodeqsis 1242-e muxli

    24 ix. E.B. v. France (i. bi. safrangeTis winaaRmdeg), no. 43546/02, judgment of 22.01.2008.

    25 ix. Timishev v. Russia (timiSevi ruseTis winaaRmdeg), no. 55762/00 and 55974/00, judgment of 13.12.2005, § 57. ix. Rasmussen v. Denmark (rasmuseni daniis winaaRmdeg), no. 8777/79, judgment of 28.11.01.1984, § 38.

    26 ix. Salgueiro da Silva Mouta v. Portugal, no. 33290/96, judg-ment of 21.12.1999, § 36.

  • lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 7

    garemoebebSi aucilebeli iyo.27

    zemoaRniSnuli kriteriumebis gaT va-

    liswinebiT, saqarTvelos Sromis, jan-

    mrTelobisa da socialuri dacvis minis-

    tris brZanebiT28 „homoseqsualobisTvis“, rogorc aiv/Sidsis risk-jgu fisaTvis da-

    wesebuli blanketuri akrZalva sisxlis

    do norobasTan dakavSirebiT yovlad gau-

    marTlebelia, ra d gan akrZalva efuZneba

    mxolod seq sualur orientacias da ara (sa-

    risko) seqsualur qcevas.29

    misasalmebelia „janmrTelobis dac-vis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis antidis-

    kriminaciuli debuleba30, romelic sxva

    safuZvlebTan erTad krZalavs pacientis

    diskriminacias seqsualuri orientaciis an

    piraduli uar yofiTi ganwyobis gamo, Tum-

    ca Se maS foTebelia amave kanonSi Sesatani

    cvlileba,31 romlis mixedviTac surogaci-

    is servisiT sargeblobis ufleba mxolod

    saqarTvelos kanonmdebloblobiT dadgeni-

    li wesiT registrirebul qorwinebaSi myof

    uSvilo wyvils SeeZleba. aRniSnuli, Tavis

    mxriv, calsaxad gamorcxavs lesbi an gei

    wyvilis surogaciis servisiT sargeblobis

    SesaZleblobas.

    2012 wlis 25 maisis cvlilebebamde kan-

    onis TviTneburad da uTanasworod gamoy-

    enebis sakmaod did safrTxes qmnida aseve

    27 ix. Kozak v. Poland (kozaki poloneTis winaaRmdeg), no. 13102/02, judgment of 02.03.2010.

    28 ix. 2000 wlis 5 dekembris brZaneba # 241/n. „sisx-lisa da misi komponentebis donorobis winaaRmdeg Cvenebis gansazRvris Sesaxeb“, ix. aseve 2007 wlis 27 seqtembris brZaneba „sisxlis gadasxmis dawe-sebulebebis funqcionirebisaTvis savaldebulo normativebis damtkicebis Sesaxeb“.

    29 aRniSnulTan dakavSirebiT, 2012 wlis 10 ivliss, organizacia „identobam“ saqarTvelos sakon-stitucio sasamarTloSi sarCeli Seitana, romli-Tac gasaCivrebuli normebis arakonstituciurad cnobas iTxovs. organizacia miiCnevs, rom sxva muxlebTan erTad diskriminaciuli xasiaTis gamo, gasaCivrebuli normebi, konstituciis me-14 muxls ewinaaRmdegeba. meti informaciisaTvis ixileT: http://www.argumenti.ge/?p=1588

    30 ix. me-6 muxlis pirvli punqti.

    31 ix. saqarTvelos kanoni,,saqarTvelos zogierT sakanonmdeblo aqtSi cvlilebis Setanis Sesaxeb~, proeqti, registraciis # 07-3/639; 08.06.2012;

    saqarTvelos kanoni personalur monacemTa

    dacvis Sesaxeb,32 romelic sajaro da ker-

    Zo dawesebulebebis mier gansakuTrebuli

    kategoriis monacemebis 33 (maT Soris piris

    sqesobrivi cxovrebis Sesaxeb informaciis)

    damuSavebas34 iTvaliswinebs. yvelaze didi

    safrTxis Semcveli iyo debuleba, romelic

    kanonis Sesabamisad „mniSvnelovani saja-ro interesis“ dasacavad, gansakuTrebuli kategoriis mo nacemTa damuSavebas piris

    Tanxmobis gareSe iTvaliswinebda.35 „mniS-vnelovani sajaro interesis“ definiciis ararsebobis pirobebSi, mocemuli debule-

    ba qmnida sivrces TviTnebobisa da Tanam-

    debobis borotad gamoyenebisaTvis.36 Sesa-

    bamisad, kanonis me-6 muxlis 2012 wlis 25

    maisis cvlilebebi da damatebebi xelisuf-

    lebis mxridan win gadadgmuli nabijia dis-

    kriminaciis prevenciisaTvis.

    kanonmdeblobis zemoT mocemulma ana-

    lizma cxadyo, rom Tumca gamonaklisi

    SemTxvevebis garda kanonmdebloba lgbt

    pirebTan mimarTebiT aSkarad diskrimi-

    naciuli ar aris, zog SemTxvevaSi saTanado

    normaTa bundovani formulirebis gamo da

    zog SemTxvevaSi ama Tu im sakiTxis sakanon-

    mdeblo regulaciis miRma datovebiT, gau-

    marTlebeli gansxvavebuli mopyrobisTvis

    kvlav didi sivrce arsebobs. aRniSnuls

    emateba qarTul sazogadoebaSi lgbt

    pirebTan mimarTebiT arsebuli uaryofiTi

    winaswarganwyobebi, rac saboloo jamSi

    Tavs diskriminaciul praqtikaSi iCens.

    32 2011 wlis 28 dekemberi.

    33 ix. iqve me-2 muxlis `b~ punqti.

    34 ix. iqve `d~ punqti.

    35 ix. iqve, me-6 muxli. (2012 wlis 25 maisis cvlilebe-bamde mdgomareobiT).

    36 ix. saqarTveloSi lbt qalTa mdgomareobis am-saxveli Crdilovani angariSi CEDAW komitet-isTvis. `qalTa iniciativebis mxardamWeri jgufi“ (WISG), Tbilisi, 2012. gv.8. http://women.ge/wp-content/uploads/2012/05/WISG-LBT-CEDAW-shadow-report_geo.pdf

  • qveyanaSi arsebuli ekonomikuri da so

    ciopolitikuri krizisi, rogorc wesi,

    aZlierebs xolme sazogadoebaSi arsebul

    fobiebs. arsebuli qsenofobiuri damokide

    buleba eTnikuri, religiuri umcireso

    bebisa Tu homoseqsualebis mimarT noyier

    niadags qmnis sazogadoebrivi azris manipu

    lirebisTvis. winasaarCevno teqnologiebi

    potenciur amomrCevelTa molodinebis

    garda socialuri fobiebis Seswavlagaan

    alizebasac gulisxmobs. Zneli saTqmelia,

    ramdenad srulyofilad floben an iyeneben

    am teqnologiebs saqarTveloSi. Tumca, 2012

    wlis winasaarCevno kampaniam naTlad dagva

    naxa Tu rogori efeqti SeiZleba hqondes

    kompromats, romelic sazogadoebaSi Rrmad

    gamjdar SiSsa da siZulvils exeba. cixeSi

    patimrebis damcirebis, cemis, seqsualuri

    wamebis amsaxveli dokumenturi kadrebis

    demonstrirebam televiziiT, ramac gadam

    wyveti gavlena iqonia arCevnebis Sedegebze,

    uamravi adamiani gamoiyvana quCaSi. sxva mniS

    vnelovan faqtorebTan erTad (TavisTavad

    Zaladoba patimrebze, ro gorc erTerT

    yvelaze mowyvlad jguf ze, Tanac samarTal

    damcavebis mxridan), im adamianebis nawilSi,

    romelic saprotesto talRas SeuerTda, ma

    makacze seqsualuri Zaladobis faqts erT

    gvari kulturuli Sokis efeqti hqonda, rac

    aisaxa kidec socialur qselebsa Tu protes

    tis gamoxatvis sxva formebSi. n

    homofobiuri siZulvilis enis kvlevis

    TiTqmis 20-wliani gamocdileba saSualebas

    gvaZlevs visaubroT garkveul dinamikaze

    da mis kavSirze qveyanaSi mimdinare socio-

    politikur movlenebTan.

    lgbt sakiTxiT presis daintereseba

    araTanmimdevrul xasiaTs atarebs. homo-

    fobiuri siZulvilis enis gamoyenebis piki

    emTxveva qveyanaSi mimdinare Zalauflebis

    gadanawilebis procesebs. amasTan, aRniS-

    nuli periodis ganmavlobaSi mniSvnelovnad

    icvlebian homofobiuri siZulvilis enis

    gamoyenebis ZiriTadi adresantebi. Sesabam-

    isad, ic v leba konteqstic, romelSic ho-

    moseqsualobac ganixileba da misi mobili-

    zaciuri strategiebic, riTic xdeba homo-

    seqsualobis problematizacia.

    saqarTveloSi dRemde ar Catarebu-

    la lgbt jgufis mimarT sazogadoebis

    damokidebulebis siRrmiseuli kvleva. cal-

    keuli kvlevebi, romlebic sxvadasxva Ri-

    rebulebebTan/sakiTxebTan da jgufebTan

    homofobiuri siZulvilis ena da politikuri procesebi saqarTveloSi

    eka aRdgomelaSvili

    8

  • lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 9

    mimarTebas da ganwyobaTa cvlilebis din-

    amikas swavlobs (maT Soris homoseqsualTa

    mimarT), ar iZleva homofobiis siRrmis an

    formebze saubris saSualebas. Tumca, am

    kvlevebis umetesoba gviCvenebs, rom saqa-

    rTveloSi lgbt adamianebi dRemde rCebian

    jgufad, romlis mimarTac sazogadoeba

    yvelaze nakleb mimReobas amJRavnebs sxva

    marginalizebul jgufebTan SedarebiT.37

    garda amisa, 2003-2006 wlebSi Catarebuli

    kvlevebi miuTiTebs homofobiuri ganwyobis

    zrdis dinamikazec: 2003 wels „sazogadoe-brivi politikis institutis“ mier Catare-buli kvlevis mixedviT homoseqsualobis

    mimarT gamokiTxulTa – 84%-ma negatiuri ganwyoba daafiqsira, 14%-s neitraluri damokidebuleba hqonda, 2%-s ki pozitiuri.38 2006 wlis gamokiTxvis SedegebiT, respo-

    dentTa 81,4% acxadebda, rom ar imegobrebs homoseqsualebTan, xolo 71,4%-s ar surda homoseqsualTan erTad muSaoba39. CRRC-s mier 2009-2011 wlebSi Catarebulma kvlevebma aCvena, rom bolo ori wlis ganmavlobaSi md-

    gomareoba homoseqsualobasTan mimarTebaSi

    didad ar Secvlila da im adamianTa ricxvi,

    vinc homoseqsualobas miuReblad miiCnevs,

    ucvleli rCeba _ 90%.40

    1 pasuxad kiTxvaze, „ramdenad sasur velad migaC-niaT qvemoT CamoTvlili jgufebis Tqvens mezob-lad yofna“, Zalze arasasurvelad respodentTa yvelaze didma nawilma homoseqsualebi, Semdg ki narko manebi da fsiqikurad aramdgradi adamianebi Seafasa.“ n. sumbaZe. Taobebi da Rirebulebebi. sazogadoebrivi politikis instituti. Tbilisi. 2012.; hainrix biolis fondis samxreT kavkasiis ofisis kvlevam umciresobebis mimarT mosaxleobis ganwyobisa da damokidebulebis Sesaxeb aCvena, rom sxva umciresobaTa jgufebs Soris, yvelaze didi wnexis qveS swored lgbt jgufis adamianebi arian. hainrix biolis fondis samxreT kavkasiis ofisis kvleva umciresobebis mimarT mosaxleobis ganwyo-bisa da damokidebulebis Sesaxeb, ivnisi, 2011.

    2 Sumbadze N., Tarkhan-Mouravi G., Transition to adulthood in Georgia: Dynamics of generational and gender roles in post-totalitarian society, Institute of Policy Studies. Tbilisi. 2003.

    3 Caucasus Research Resource Center, Programme of Eurasia Foundation: Short Review of the Results of CRRC’s Data Initia-tive Survey – December 2006

    4 evrokavSiris mimarT damokidebulebisa da codnis Se-faseba saqarTveloSi. kavkasiis kvleviTi resursebis centri (CRRC), evraziis TanamSromlobis fondi. 2011.

    sazogadoebaSi lgbt jgufis mimarT

    negatiuri ganwyobis zrdaze Tavad jgufis

    wevrebic saubroben. 2012 wels Catarebuli

    gamokiTxvis mixedviT, im adamianebis ri-

    cx vi, vinc Tvlida, rom sazogadoebis

    da mokidebuleba lgbt jgufis mimarT

    aratolerantulia, 2006 welTan SedarebiT

    57%-dan_78%-mde gaizarda41. evrosabWos wevr qveynebSi lgbt Temis/

    jgufis mimarT gansxvavebuli damokideb-

    uleba naTlad Cans rogorc saerTo evro-

    pul42, ise nacionalur kvlevebSi. es gansx-

    vavebuloba or mniSvnelovan aspeqts efuZne-

    ba. pirveli aspeqti ukavSirdeba erovnul,

    religiur da tradiciul faseulobebs gen-

    deris, seqsualobisa da ojaxis sakiTxebTan

    mimarTebaSi, xolo meore aspeqti _ sajaro

    da privatuli sferos gansxvavebul aRqmas

    da Sesabamisad, lgbt jgufis xilvadobas43.

    genderis, seqsualobisa da ojaxis sa-

    kiTxebTan mimarTebaSi, saqarTvelo Sei-

    Zleba davaxasiaToT, rogorc Rrmad patri-

    arqaluri kulturis mqone qveyana, masku-

    linobisa da feminurobis koncefciebis

    5 2006 wels fond inkluzivis mier Catarebuli kv-levis SedegebiT, lgbt jgufis warmomadgenelTa 57,5% sazogadoebis damokidebulebas afasebda, rogorc aratolerantuls, 24,2% Tvlida, rom sazogadoeba indiferentulia maT mimarT, 10% miiCnevda, rom sazogadoeba tolerantuli iyo (lgbt diskriminaciis kvleva saqarTveloSi. fondi inkluzivi. 2006. ). 2012 wels, „qalTa iniciativebis mxardamWeri jgufisa“ da organizacia „idento-bis“ erToblivma kvlevam aCvena, rom lgbt jgu-fis warmomadgenelTa Soris im adamianebis ricxvi, vinc Tvlis, rom sazogadoeba maT mimarT aratol-erantulia 78%-mde gaizarda. gamokiTxulTa 15% damokidebulebas afasebs, rogorc „ufro ara-tolerantuli, vidre tolerantuli“, 4% – „ufro tolerantuli, vidre aratolerantuli“, kiTxvas ar upasuxa gamokiTxulTa 3%-ma, xolo im adamian-ebis ricxvi, vinc sazogadoebis damokidebulebas afasebs, rogorc tolerantuls, 1%-ze naklebia. lgbt diskriminaciis kvleva saqarTveloSi. WISG.Tbilisi. 2012

    6 ix. Eurobarometer 296 (2008), chapter 9; Eurobarometer 66 (2006), pp. 43-46; Eurobarometer 263 (2007); Eurobarometer 317 (2009); European Values Study (1999)

    7 Discrimination on grounds of sexual orientation and gender identity in Europe. 2nd edition. Council of Europe. 2011. http://www.coe.int/t/Commissioner/Source/LGBT/LGBTStudy2011_en.pdf

  • 10

    CaTvliT44. rogorc bolo wlebis media ana-

    lizi aCvenebs, sakiTxis problematizacia

    swored „qarTveloba/marTlmadidebloba/tradiciebis“ konceptis farglebSi xdeba.

    rac Seexeba sajaro sivrceSi lgbt jgu-

    fis xilvadobas, sajaro sivrceSi lgbt

    adamianebis gamoCena avtomaturad aRiqmeba,

    rogorc „homoseqsualobis propaganda“. sajaro sivrcis purifikacia lgbt adami-

    anebisagan dRemde rCeba erT-erT mTavar

    mobilizaciur strategiad, romelsac aq-

    tiurad mi marTaven rogorc religiuri or-

    ganizaciebis45, ise calkeuli politikuri

    Zalebis warmomadgenlebi46.

    mediaSi homoseqsualobasTan dakavSire-

    buli sakiTxebis gaSuqebis Sefasebis Tval-

    sazrisiT bolo 20-wliani periodi Segvi-

    Zlia ramdenime periodad davyoT.

    homoseqsualobaze sajaro saubari qar-

    Tulenovan media sivrceSi mxolod 90-iani

    wlebis bolos daiwyo. sabWoTa periodSi

    araTu „gansxvavebul“ seqsualur qcevaze/identobaze, aramed kulturis mier daS-

    vebul seqsualobaze saubaric ki mkacrad

    iyo reglamentirebuli da mkacr ideolo-

    giur kontrols eqvemdebareboda. sabWoTa

    reJimis mier Seqmnili miTi homoseqsualo-

    8 Study on Homophobia, Transphobia and Discrimination on. Grounds of Sexual Orientation and Gender Identity. Sociological Report: Georgia. COWI. 2011.

    9 `ra Tqma unda, kategoriulad miuRebelia aseTi adamianebis ekranze gamoCena. ise gamohyavT es ada-mianebi, rom sacodavebi arian da Cven maT mimarT sibraluli unda gagviCndes. araviTar SemTxveva-Si! ki ar unda wavaxalisoT da taSi davukraT maT qmedebebs, sazogadoeba imaze unda msjelobdes, Tu rogor bedavs aseTi adamiani, rom Tavisi maxin-ji seqsualuri orientacia sazogadoebis dasanaxi gaxados da am qmedebas reklama gaukeTos.~ `mama miqaeli: `baris~ monawileebi da avtorebi saSin-lad daisjebian~. avtori rusudan advaZe. Jurnali `sarke~. 24-30 oqtomberi, 2007 w.

    10 ix. magaliTad „qristian-demokratTa“ lideris gamosvla(22 maisis gamosvla parlamentSi sakon-stitucio cvlilebebTan dakavSirebiT) http://www.youtube.com/watch?v=0yflbSWF-K8&feature=plcp an „Tavisuf-ali saqarTvelos“ winasaarCevno klipi, sadac wina-saarCevno dapirebas „avkrZalavT homoseqsualobi-sa da seqtebis aRviraxsnil propagandas“ fonad 17 maiss, aidahosadmi miZRvnili msvlelobis kadrebi adevs fonad. http://www.youtube.com/watch?v=L9HZIjogcIc

    bis dasavluri warmoSobis Sesaxeb, sxva sab-

    Wour miTebTan erTad, inerciiT sakmaod

    didxans gagrZelda da seqsualobaze tabus

    moxsnis Semdegac, 90-iani wlebis qarTule-

    novan presaSi homoseqsualoba swored am

    konteqstSi ganixileboda. termini homose-

    qsuali pirvelad Sidsisa da prostituciis

    TemasTan dakavSirebiT gamoCnda qarTul

    presaSi. momdevno wlebSi, 1998 wlamde,

    statiebis umetesobaSi sityva „homoseqsu-ali“ mxolod sazRvargareT moRvawe Sou-biznesis warmomadgenelTa Sesaxeb ucxouri

    presidan gadmobeWdil masalebSi gvxvdeba.

    amgvari meTodi „gansxvavebuli“ seqsualo-bisagan distancirebis erT-erT meqanizms

    warmoadgens. aRniSnul informaciebSi Zi-

    riTadad neitraluri ganwyoba an msubuqi

    ironiaa. amgvari ganwyobis Camoyalibebas

    swored sakiTxis distancireba uwyobs xels

    _ „sadRac dasavleTSi“ mcxovreb adamian-ebze da homoseqsualobaze abstraqtuli

    msjelobani safrTxes ar uqmnis respodent-

    Ta seqsualuri identurobis gancdas.

    1998 wlidan nel-nela iwyeba homoseq-

    sualis/homoseqsualobis, rogorc „ucxos“ transformacia „avadmyof“ „Cvenad“. ho-moseqsualobis „paTologizaciis“ pro-cesma, romelic mediaSi mogvianebiT jer

    „socialur deviaciad“, Semdeg ki „cod-vad“ gadaiqca, romelic „safrTxes uqmnis erovnul TviTmyofadobasa da tradiciebs“, kidev ufro gaamyara sazogadoebaSi arse-

    buli homofobiuri ganwyobebi.47 amave peri-

    odidan iwyeba Temis politizaciac.

    homofobiis pirveli piki mediaSi 1998-2003

    wlebSi SeiniSneba da moqalaqeTa kavSirSi

    ganxeTqilebis paralelurad ufro da ufro

    Zlierdeba. qarTul politikaSi liberaluri

    diskusis SemotanasTan erTad, homoseqsua-

    lobis Temas politikuri datvirTva eZleva.

    Zlierdeba agresia iehovas mowmeebis winaaR-

    mdeg, media gajerebulia armenofobiuri gam-

    11 e. aRdgomelaSvili. homoseqsualobis reprezenta-cia qarTulenovan mediaSi. 2006. http://women.ge/wp-content/uploads/2011/04/media-analysis_homopho-bia_un.pdf

    homofobiuri siZulvilis ena da politikuri procesebi saqarTveloSi

  • lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 11

    onaTqvamebiT. seqsualuri orientacia, aRm-

    sareblobasa da eTnikur mikuTvnebulobas-

    Tan erTad, politikuri oponentis „diskred-itirebis“ yvelaze gavrcelebuli meTodi xdeba. am mxriv gansakuTrebuli aqtiurobiT

    maSindeli saparlamento fsevdoopozicia

    fraqcia „aRorZineba“ gamoirCeva. lideris kvaldakval48, fraq ciis wevrebic Riad akeTe-

    ben faSistur gancxadebebs:

    `me, simarTle giTxra, gulis siRrmeSi SeiZleba didi siamovnebiT daveTanxmo adolf gitlers, romelmac ramdenime gemi gagzavna zRvaSi da CaZira, sadac garkveuli adamianebi iyvnen Tavmoy-rilni. amave dros ver gaviziareb imas, rom parlamentSi mogvdis evrosabWodan rekomendaciebi, rom yvelanairad xeli SevuwyoT homoseqsualistebs. da es iyo ramdenimejer gamogzavnili. me vT-vli, rom sakanonmdeblo baza unda iqnas miRebuli, romliTac am adamianebs Cau-tardebaT iZulebiTi mkurnaloba da Tu ar ganikurnebian, maSin....~49.

    paralelurad iqmneba miTi „cisferTa SeTqmulebis Sesaxeb“, romlebic xelisufle-baSi mosvlas gegmaven. kvlav aqtualuria

    sabWoTa miTi homoseqsualobis dasavluri

    „warmomavlobis“ Sesaxeb. yovelive aman Sesa-Zlebeli gaxada homoseqsualobis konceptis

    xelovnuri „mibma“ dasavlur, liberalur RirebulebebTan da im konkretul politi-

    kur jgufTan, romelic swored am faseu-

    lobebze apelirebda xelisuflebaSi mosv-

    lis periodSi. homoseqsualobis warmoCenam,

    rogorc safrTxisa, romelic „gadagvarebiT emuqreba qarTvel ers“ da „ewinaaRmdegeba qarTul tradiciebsa da marTlmadideblo-

    bas“, politikuri konteqsti SeiZina.

    `aratradiciuli seqsi~ xom yovelgva ri tradiciulis rRvevis sawyisi da aucile-beli pirobaa, xelisuflebaSi am gvar `aratradicionalistTa~ mosvliT ki qvey-

    12 „kamboja wiTelma kxmerebma walekes, saqarTvelo ki _ cisferebma“. afxazeTis xma. #29. 20–26 iv-lisi, 2001 w. „aslan abaSiZe ukanaskneli ZaliT utevs Tbiliss JvaniasTvis gamzadebuli savarZlis mosaxsnelad“.

    13 sandro bregaZe. tv. „mze“, 2003 w. 4 ivlisi.

    nis erovnuli cnobierebisa da TviTmyo-fadobis SenarCuneba-ganmtkicebas esmeba jerjerobiT SeumCneveli wertili...~50

    presaSi erTmaneTis miyolebiT Cnde-

    ba statiebi myvirala saTaurebiT: „saqa-rTvelos homoseqsualistebi marTaven“, „miuxedavad imisa, rom „cisferebi“ ar mrav-ldebian, isini sakmaod momravldnen“, „cis-feridan – Savamde... politikuri palitra“, „metakune evropeli vaJkacebi“, „xalxis mtrebi, sukis agentebi da... pederastebi“.

    2005-2006 wlebis media analizma aCvena,

    rom „vardebis revoluciis“ Semdeg panika „cisferTa SeTqmulebis“ Sesaxeb Cacxra. statiebma homoseqsualebis/homoseqsualo-bis Sesaxeb seriozuli gamocemebis pirve-

    li gverdebidan nel-nela „yviTeli pre-sis“ furclebze gadainacvla.51 Temis de-politizaciis kvaldakval mediis dain-

    tereseba lgbt sakiTxebiT sagrZnoblad

    Seicvala, rac aisaxa ara mxolod statiebis

    tonze, aramed raodenobazec.52

    Sefasebis TvalsazrisiT, 2006 wlis moni-

    toringis mixedviT, masalebis 65% negati-ur Sinaarss atarebeda, 35% _ neitralurs. Tanafardoba negatiur, neitralur da poz-

    itiur Sefasebebs Soris mkveTrad Seicva-

    la 2007 wels (negatiuri – 86%, pozitiuri – 21%, neitraluri – 4%). neitralur Se-fasebaTa procentuli maCveneblis klebis

    xarjze mkveTrad negatiuri/pozitiuri xa-siaTis SefasebaTa mateba, erTi mxriv, Sei-

    14 i. goreliSvili. „dRevandeli saqarTvelo mavne airiT gaberili buStia, romelic CrdiloeTsa da dasavleTs Soris saxifaTod farfatebs“. gazeTi „meridiani“. #44/2. 17.01.2001.

    15 e. aRdgomelaSvili. „seqsualur orientacias Tan/genderul identobasTan dakavSirebuli sakiT-xebis gaSuqeba mediaSi“ (noemberi, 2011). mediis ganviTarebis fondi. http://www.mdfgeorgia.ge/index.php?menuid=16&lang=1&id=78

    16 „mediis mravalferovnebis institutis“ mier 2004-2006 wlebSi Catarebulma kvlevam, romelic samxreT kavkasiis qveynebSi mravalferovnebis gaSuqebis sakiTxs swavlobda, aCvena, rom sxva jgufebTan SedarebiT, seqsualuri umciresobis sakiTxebi yvelaze naklebad Suqdeboda samive qvey-nis mediis mier. Media Diversity Institute, Press Coverage of Minority Groups in the South Caucasus, 2004-06;

  • 12

    Zleba ukavSirdebodes lgbt jgufis xil-

    vadobis gazrdas. meore mxriv ki asaxavs im

    politikur da socio-kulturuli movle-

    nebis dasawyissac, romelic dRes qveyana-

    Si xdeba. SefasebaTa amgvari gadanawileba

    erTgvarad aireklavs krizisuli periodis-

    aTvis damaxasiaTebel faseulobaTa da Ri-

    rebulebaTa polarizaciis process53.

    moraluri panikis meore talRa media-

    Si 2007 wels SeiniSneba, rodesac gazeTma

    „aliam“ gaavrcela informacia TbilisSi „dagegmili“ gei-praidis Catarebis Taobaze. realurad saqme exeboda evropis sabWos

    mier dagegmil aqcias „yvela gansxvavebu-li, yvela Tanaswori“, romelSic monawil-eobas lgbt organizacia fondi „inkluz-ivic“ iRebda. mediis mier gavrcelebuli araswori informaciis gamo, sazogadoebis

    didma nawilma es aqcia gei-praidis mowyo-

    bis mcdelobad aRiqva. unda aRiniSnos, rom

    2007 wlis ganmavlobaSi „aliam“ ramdenjerme gamoaqveyna imave Sinaarsis statia, Tumca,

    sasurvel mizans (aJiotaJis Seqmnas Temis

    garSemo) mxolod maSin miaRwia, rodesac

    Jurnalistma arapirdapiri gziT qveynis xe-

    lisufleba „daadanaSaula“ miTiuri aRlu-mis mxardaWeraSi:

    `araoficialuri informaciiT, saa ka-Svilis mTavrobasTan SeTanxmebiT, Tbi-lisSi grandiozuli gei-paradi Catarde-ba.. ise, TbilisSi putins das cinodnen, roca moskovSi geebis Tavyriloba daar-bia – seqsualuri umciresobis uflebebs arRvevso.. vnaxoT, gaxdeba Tu ara Tavad saakaSvili dacinvis sagani~.54

    gazeTis mier agorebulma isteriam nel-

    nela sxva forma miiRo. TemiT spekulireba

    ukve opoziciurma politikurma Zalebma da

    calkeulma religiurma jgufebma daiwyes55.

    17 e.aRdgomelaSvili. homoseqsualobis repr ezen-tacia qarTulenovan mediaSi. 2006. http://women.ge/wp-content/uploads/2011/04/media-analysis_homopho-bia_un.pdf

    18 i.mamalaZe. `pederastebi TbilisSi paradisTvis emza-debian“. gazeTi „alia“. # 82, 17-18 ivlisi, 2007 w.

    19 „mjera, rom es idea kancelariidan modis. homoseq-sualebis aRlumi arsebuli reJimis mieraa dagegmi-

    2007 wlidan, gamogonili gei-paradebiT

    sazogadoebis „daSineba“, xelisuflebis „dadanaSauleba/gafrTxileba“ da antigei msvlelobebis mowyoba erTgvar tradiciad

    iqca. xelisuflebas, romelsac Tavis mxriv,

    liberaluri diskursis monopoliaze hqon-

    da pretenzia, myarad daukavSirda „anti-erovnuli, antimarTlmadidebluri“ pozi-ciis mqone politikuri Zalis imiji, raSic

    didi roli iTamaSa homofobiurma ganwyo-

    bebma sazogadoebaSi.

    `mas Semdeg, rac xelisuflebaSi saakaS-vilis fsevdoliberali da fsevdode-mokrati xelisufleba movida, CvenSi erTob momravldnen, momZlavrdnen da gaTamamdnen buCqebSi SemZvrali ped-erastebi. egreT wodebuli cisferebi, romlebmac erTi periodi TbilisSi ho-moseqsualebis aRlumis gamarTvac ki moindomes...56

    Tuki 1999-2003 wlebSi, homoseqsualobis

    „problemad“ qcevas met-naklebad racional-uri argumentebiT cdilobdnen (mag. arsebuli

    homofobiuri mosazrebebis gasamyareblad

    media misTvis sasurvel eqspertebsa da spe-

    cialistebs mimarTavda). 2007-2011 wlebSi „gan-sxvavebuli“ seqsualobis problematizaci-isaTvis sakmarisad miiCneoda „SeuTavsebloba/ winaaRmdegoba qarTul da marTlmadideblur

    tradiciebTan“57. diskursis amgvari cvla

    li, vinaidan maT asec surT, msofliosa da evrosab-Wos moaCvenon, saqarTveloSi demokratia viTardeba da adamianis uflebebi daculiao, sanacvlod ki iqi-dan grantebi miiRon.“ m. xorguaSvili. „feradovani aRlumi TbilisSi? es idea kancelariidan modiso“. gazeTi „saqarTvelos respublika“, #140. 21.07.2007.; „es aris prezident saakaSvilis mowyobili aqcia, radgan mis reJimSi aris bevri gaurkveveli sqesisa da orientaciis adamiani da amgvari „paradis“ Catarebas prezidentTan erTad isinic lobireben…“. gazeTi „alia“. #83(2056). 19–20.07.2007.

    20 j. xubua. „miSas omsterdami“. gazeTi „asaval-dasavali“, 2009 wlis 3-9 agvisto, # 31 (776).

    21 2010 wels, evrosabWos saparlamento asambleis mier lgbt uflebebTan dakavSirebuli rezolu-ciis ganxilvis win, sxvadasxva religiurma gaer-Tianebebma saqarTveloSi erToblivi gancxadeba gaavrceles: ,,igegmeba ,,seqsualuri orientaciis niadagze diskriminaciisa da sqesis identifikaciis” kanonproeqtis ganxilva, romelic homoseqsualiz-mis, biseqsualizmisa da sxva seqsualuri gadaxrebis

    homofobiuri siZulvilis ena da politikuri procesebi saqarTveloSi

  • lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 13

    uSualo kavSirSia eklesiis, rogorc social-

    uri institutis, gavlenis zrdasa da qveyanaSi

    mimdinare politikur procesebSi mis aqtiur

    CarevasTan58.

    diskursze gavlenas axdens qveyanaSi ar-

    sebuli politikuri kulturac: sabWoTa

    kavSiris avtoritaruli reJimis sakmaod

    calsaxa da gamokveTili damokidebuloba

    gansxvavebulobisadmi yvelafris unifici-

    rebis mcdelobaSi gamoixateboda. gansx-

    vavebuloba aRiqmeboda ara rogorc mraval-

    ferovnebis gamoxatuleba, aramed rogorc

    saxelmwifos monoliTurobis, sazogadoe-

    bis homogenurobis winaaRmdeg mimarTuli

    safrTxe. samwuxarod, amgvari diskursi

    dResac aqtualuria Cvens politikur

    sivrceSi, rac „ucxos“ realuri Sinaarsis artikulaciisaTvis sakmaod mwir SesaZle-

    blobas iZleva. avtoritaruli reJimisaT-

    vis damaxasiaTebeli sakmaod calsaxa da

    gamokveTili negatiuri damokidebuleba

    gansxvavebulobisa da mravalferovnebis

    legalizebas gulis xmobs. amave sesiaze gamotanili iqneba dokumenti, romelic aborts warmogvidgens, rogorc qalis uflebasa da ojaxis dagegmvis saSualebas... SeuZlebelia, evropa, romelic uZvelesi qristianuli samyaros nawils warmoadgens da rom-lis kulturac mTlianad religiuri niSniT aris ganmsWvaluli, evrosabWos maRali tribunidan xmas aZlevdes iseTi movlenis Cveulebriv normad qce-vas, rogoric aris seqsualuri gadaxrebi. homose-qsualizmi, biseqsualizmi da sxva msgavsi qmedebani ara marto qristianobaSi, aramed yvela tradiciul religiaSi udides codvad aris miCneuli, radgan igi adamianis gadagvarebas, mis sulier da fizikur daavadebebs iwvevs“. saqarTvelos sapatriarqos, saqarTveloSi wmida saydris sadespanos, saqarT-veloSi somxuri samociqulo eklesiis eparqiia, qveyanaSi mTavari rabinis movaleobis Semsrulebis da sruliad kavkasiis muslimanTa sammarTvelos sruluflebiani warmomadgenlis erToblivi gan-cxadeba. 29 ianvari, 2010

    22 miuxedavad imisa, rom religiuri organizaciebis warmomadgenlebi adresantTa yvelaze mcirericxo-van jgufs warmoadgenen, diskriminaciuli da Seura-cxmyofeli terminologiis gamoyenebis sixSiris TvalsazrisiT swored isini lideroben. maTi mobi-lizaciuri strategiebi ZiriTadad sajaro sivrcis „codvisagan ganwmendisken“ aris mimarTuli. amgvari strategiis saboloo benefiti simboluri Zalau-flebis mopovebaa, raTa gazardon sakuTari gavle-nis sfero e. aRdgomelaSvili. “ideologiuri homo-fobia”. Jurnali “solidaroba“. 2009 №3(30). http://tolerantoba.ge/tolerantoba_jurnali/30.pdf

    mimarT, rogorc sazogadoebis erTiano-

    bis, monoliTurobis winaaRmdeg mimarTu-

    li safrTxisadmi, sakmaod sicocxlisu-

    nariani aRmoCnda. winasaarCevno procesSi

    swored umravlesobis saxeliT laparaki

    da „ucxos“, „gansxvavebulis“ mtris xatad qceva warmoadgens politikuri jgufebis

    mTavar strategias.

    wina arCevnebze xelisuflebisaTvis

    amgvari „mtris“ rols teritoriuli „ucxo“, ruseTi asrulebda, romelic emuqreboda

    qveynis mTlianobas, ekonomikur keTil-

    dReobasa da politikur usafrTxoebas. Ses-

    abamisad, politikuri oponentebis markire-

    bac „moRalateebad“ da „ruseTis agentebad“ amave diskursSi xdeboda.

    Tavis mxriv, opoziciuri Zalebi xelisu-

    flebisagan negatiuri xatis SeqmniT cdi-

    lobdnen eleqtoratis mobilizacias. opozi-

    ciis erTi nawilis mier kontrdiskursiuli

    propaganda „qarTveloba-marTlmadidebloba-tra di ciebis“ garSemo trialebs. politi-kuri oponentis/oponentebis markireba ho-moseqsualad, dadanaSauleba homoseqsualo-

    bis propagandaSi am SemTxvevaSi gamoiyeneba

    erTi mxriv, rogorc gamaZlierebeli efeqti

    xelisuflebis warmomadgenelTagan „ucxos“ konstru irebis procesSi da meore mxriv – „uc xosagan“ momavali safrTxis generalize-bisaTvis, romelic mTel qveyanas emuqreba59.

    miuxedavad imisa, rom raodenobrivi

    maCveneblebis TvalsazrisiT TemiT dain-

    tereseba ganuxrelad izrdeba, politikuri

    da socialuri krizisis axali talRis para-

    lelurad, 2008-2011 wlebSi Sefasebis dinami-

    ka TiTqmis ar Secvlila (pozitiuri meryeobs

    6%-dan 8%-mde, neitraluri _ 16%-dan 22%-mde, negatiuri ki – 60%-dan 70%-mde). masa-lebis Tvisobrivi analizi gviCvenebs, rom

    amis mizezi isev Temis politizaciaSi unda

    veZeboT: homoseqsualobasTan dakavSirebuli

    23 e.aRdgomelaSvili. seqsualur orientaciasTan/gen derul identobasTan dakavSirebuli sakiTxebis gaSuqeba mediaSi (maisi, 2011). mediis ganviTa-rebis fondi. http://www.mdfgeorgia.ge/index.php? menuid=16&lang=1&id=54

  • 14

    sakiTxebiT manipulacia da misi gamoyeneba

    politikuri oponentebis markirebisaTvis

    winasaarCevno periodSi iseve aqtualuri iyo,

    rogorc 1999-2003 wlebSi60.

    2012 wels, aidahos dRisadmi miZRvnili

    msvleloba religiurma jgufebma CaSales,

    rasac saerTaSoriso rezonansi mohyva. am-

    jerad gancxadebebi parlamentis tribuni-

    danac gakeTda. qristian-demokratiuli

    moZraobis liderma, romelmac parlaments

    sakonstitucio cvlilebebis paketi warud-

    gina, aqcia Seafasa rogorc „Zalian Sors ga-miznuli da mniSvnelovani movlenis dasawyi-

    si, romlis saboloo Sedegi unda iyos saqa-rTveloSi homoseqsualobis, mamaTmavlobis, garyvnilobis, gaxrwnilobis, gaukuRmarTe-buli cxovrebis wesis moraluri da samar-

    Tlebrivi legalizacia“. saparlamento um-ravlesobis wevrebma pirvelad daafiqsires

    sakuTari pozicia homofobiuri siZulvilis

    enis mimarT: „qristian–demokratebis“ mier SemoTavazebuli winadadeba antikonsti-

    tuciurad, Tavad partiis lideris gamos-

    vla ki homofobiurad Seafases.61

    dRes parlamentSi umravlesobis saxiT

    warmodgenili yofili opoziciis wevrebs

    Soris mravlad arian politikosebi, rom-

    lebic wlebis manZilze aRvivebdnen da Riad

    gamoxatavdnen homofobiur ganwyobebs.

    darCeba Tu ara umciresobaTa sakiTxebi

    da antiqsenofobiuri diskursi (Tundac

    deklarirebis doneze) politikuri mein-

    strimis nawilad, amas momavali gviCvenebs.

    dResdReobiT ki sakiTxi isev rCeba poli-

    tikuri spekulaciebis sagnad.

    24 iqve.

    25 „qdm sakonstitucio cvlilebebis iniciativiT gamodis lgbt-is aqtivobebis Semdeg“. portali Civil Georgia, Tbilisi / 22 mai.’12. http://www.civil.ge/geo/article.php?id=25490

    homofobiuri siZulvilis ena da politikuri procesebi saqarTveloSi

  • ra ganapirobebs Zlier negatiur ganwyobas

    lgbt adamianebis mimarT saqarTveloSi? ris

    safuZvelze xdeba aseTi ganwyobebis Senar

    Cuneba? ratom ar xdeba farTo sazogadoebis

    mier homofobiis, rogorc socialuri prob

    lemis, aRiareba?

    mocemuli statia pasuxis gacemis mcdelo

    baa aq dasmul kiTxvebSi arsebuli konteqs

    tis gaTvaliswinebiT. SevecdebiT gavaanal

    izoT qarTul sazogadoebaSi arsebuli

    koleqtiuri uaryofiTi damokidebuleba

    lgbt adamianebis mimarT im kulturuli da

    socialuri faqtorebis gaTvaliswinebiT,

    romlebic xels uwyobs farTod gavrcele

    buli homofobiisa da transfobiis Camoya

    libebasa da SenarCunebas sazogadoebriv

    doneze. statiaSi aqcenti gakeTdeba homo

    seqsualebis mimarT damokidebulebaze,

    radgan uflebaTa sakiTxebi sxvadasxvanair

    zegavlenas axdens gei, lesbosel, biseqsual

    da transgender adamianebze. miuxedavad maT

    mimarT arsebuli diskriminaciuli ganwyo

    bisa, TiToeul jgufs Tavisi specifika aqvs

    da am specifikis gaTvaliswinebiT sxvadasxva

    midgomas moiTxovs. homoseqsualoba, gansa

    kuTrebiT mamakacuri homoseqsualoba, dRes

    CvenTan yvelaze met safrTxed aris aRqmuli.

    Sesabamisad homofobiuri diskursis samizne

    yvelaze metad swored isini arian. amitomac,

    am statiaSi konkretulad geebisa da les

    boselebis mimarT arsebul ganwyobas gavaan

    alizebT. n

    saqarTvelo evrosabWos qveynebs Soris

    erT-erTi yvelaze homofobiuri qveyanaa.

    amasve mowmobs arsebuli adgilobrivi Tu

    saerTaSoriso kvlevebic. marTalia, mizani

    ar yofila mxolod lgbt jgufis mimarT

    arsebuli ganwyobebis siRrmiseuli kvleva, magram es saSualebas iZleva zogadi tenden-ciebis warmodgenisaTvis. 2003 wels saqa-rTveloSi Catarebuli kvlevis mixedviT gamokiTxulTa 84%-ma gamoavlina mkveTrad uaryofiTi damokidebuleba homoseqsu-alebis mimarT1. 2006 wels monacemi didad ar Secvlila. amjerad respodentTa 81,4%-ma daafiqsira uaryofiTi azri. 2009-2011 wlebSi kavkasiis kvlevisa da resurscentris mier Catarebuli gamokiTxvebis mixedviT, ganwyoba homoseqsualebTan mimarTebaSi ar Secvlila. piriqiT, homoseqsualoba miuRe-blad CaTvala gamokiTxulTa 90%-ma.

    1 Quinn S. “Forced Out: LGBT People in Georgia”, ILGA Europe/COC Netherlands, 2007. p.26

    homofobia: socio-kulturuli garemo saqarTveloSi

    TamTa melaSvili

    15

  • 16

    miuxedavad imisa, rom homofobia indi-vidualur doneze ZiriTadad winaswargan-wyobebze da crurwmenebze dafuZnebuli iracionaluri da gaucnobierebeli SiSia homoseqsuali adamianebis mimarT, koleqti-ur doneze igi sakmaod gaazrebuli da, Sesa-Zloa, dagegmili qmedebac iyos. aseT SemTx-vevebSi individualuri winaswarganwyobebi xSirad ikveTeba dominantur kulturul da ideologiur SexedulebebSi zogadad homoseqsualobaze. amis Sesaxeb diskurss, rogorc wesi, mediasTan erTad da misi gam-oyenebiT Zalauflebis mqone instituciebi qmnian. saqarTveloSi aseTi institucia, pirvel rigSi, marTlmadidebeli eklesiaa.

    miiCneva, rom sazogadoebaSi homofobiis xarisxze ramdenime mniSvnelovani socio-kulturuli faqtori axdens zegavlenas. cnobilia, rom jgufuri siZulvilis gamov-lineba gansakuTrebiT Zlierdeba social-uri krizisebis dros. aseT dros advilia moraluri panikis danergva xiluli Tu uxilavi mtris xatis Seqmnis fonze. aseTi mteri saqarTveloSi, jer kidev sabWoTa xanaSi, „pidarasti“ gaxda, romelic erTi mxriv mamakacur homoseqsualobas, meore mxriv ki ucxos, saxifaTos, aratradiciuls da mtruls gauTanabrda2. homofobia sab-WoTa kavSirSi ideologia iyo, homoseqsua-loba ki dasjadi. postsabWoTa periodSi am ideologiam gamoxatulebis ufro agresi-uli forma SeiZina. siZulvili homoseqsu-alebis mimarT ufro aSkara da sagrZnobi gaxda. saqarTveloSi, misi damoukide-blobis mopovebis dRidan, male gaCnda ho-mofobiiT gajerebuli „SeTqmulebis Teor-iebi“, romelic dResac warmatebulia qar-Tul politikur diskursSi. „pidarasti“ mteri gadagvarebuli, araqarTveli gaxda, romelmac sakuTar samSoblos, tradiciebsa da erovnebas uRalata. sabWourma miTma ho-moseqsualobis dasavluri warmomavlobis Sesaxeb homoseqsualoba dasavlur liber-alur Rirebulebebs gauTanabra, rac, Ta-

    2 giorgi maisuraZe „dakarguli konteqstebi“ bakur sulakauris gamocmemloba, 2012. gv. 105.

    vis mxriv, safrTxe gaxda qarTuli erovnu-li TiTmyofadobisTvis. aman homofobias politikuri konteqsti SesZina. aRsaniSna-via, rom msgavsi damokidebuleba erisa Tu saxelmwifos specifikuri gagebidan iRebs saTaves, romlis mixedviTac nacia aucile-blad homogenuria. mas Tavisi dawerili Tu dauwereli moraluri kanoni da wesrigi aqvs, romelsac yvela unda daemorCilos. homoseqsualebi ki am wesrigis damrRvevebad gvevlinebian. homoseqsualisgan mtris xa-tis SeqmnaSi, mis marginalizebasa da zoga-dad, homofobiuri ganwyobebis gavrcele-baSi dRes gansakuTrebul rols, rogorc zemoT aRiniSna, eklesia TamaSobs, romelic saxifaTod Zlieri da mzardad gavleniani instituciaa. saeklesio homofobiuri dis-kursi, umeteswilad, iyenebs bibliisa da zogadad, religiis araswor interpretire-bas da permanentulad mouwodebs sazoga-doebas homoseqsualTa marginalizaciisken. xSirad da warmatebiT xdeba demografiuli sakiTxiT manipulireba im azris gavrcele-biT, rom erTsqesiani wyvilebi, isedac mcirericxovan ers, gadagvarebiT da ga-nadgurebiT emuqrebian.

    garda amisa, im qveynebSi (maT Soris saqa-rTveloSic), sadac homoseqsualoba didi xnis ganmavlobaSi iyo kriminalizebuli, gaCnda lgbt adamianebis damnaSaveebTan3 gaTanabrebis tendencia, rac maT Semdgom stigmatizacias kidev ufro uwyobda xels. qarTul homofobiur diskursSi aseve xSirad xdeba geebisa da lesboselebis avadmyofebT-an gaigiveba, Tumca, msoflio jandacvis or-ganizaciam homoseqsualoba daavadebaTa si-idan jer kidev 1990 wels amoiRo. qarTuli sazogadoebis mier lgbt adamianebis avad-myofebad da damnaSaveebad miCnevas mxolod arainformirebuloba ar ganapirobebs. aq sxva faqtoric moqmedebs _ saSualo statis-tikuri qarTvelisTvis misi saeklesio moZR-vari ufro didi avtoritetia, vidre kanoni,

    3 Discrimination on Grounds of Sexual Orientation and Gender Identity in Europe. 2nd edition, Council of Europe Publishing p.23

    homofobia: socio-kulturuli garemo saqarTveloSi

  • lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 17

    an msoflio jandacvis organizacia. Sesabam-isad, marTlmadidebluri eklesiis warmomad-genlis, umetes SemTxvevaSi, dausabuTebeli, ZaladobiTa da siZulviliT gajerebuli, sakuTar fobiebze agebuli damokidebuleba lgbt adamianebTan mimarTebaSi, mrevlis mier upirobo WeSmaritebad miiReba, rac Semd-gomSi, mis ukidures homofobiur ganwyobas badebs da/an axalisebs.

    tradiciiTa da tradiciuli Rirebulebe-biT manipulireba, amave tra diciebze orien-tirebul sazogadoebebSi, mxolod homofo-biuri diskursiT ar xdeba. tradiciuli Ri-rebulebebi aseve kveTs sazogadoebis mier zogadad genderisa da seqsualobis gagebas. am kuTxiT lgbt adamianebi aRiqmebian, ro-gorc normatiuli sazRvrebis damrRvevebi, sadac sazogadoeba erTgvari genderuli policiis rols asrulebs da mtkiced aqvs gansazRvruli moTxovnebi da molodine-bi namdvili qalisa da namdvili mamakacis mimarT. aseT SemTxvevebSi qaluroba da ma-makacuroba bunebriv mocemulobad aRiqmeba, aseve „bunebrivia“ maTi heteroseqsualobac. Sesabamisad, arsebobs erTmaneTisgan mkve-Trad gansxvavebuli „bunebrivad“ mamakacuri da „bunebrivad“ qaluri Tvisebebi. iseT pa-triarqalur da maskulinur kulturebSi, rogoric qarTulia, ra Tqma unda, upiratesi mamakacuri Tvisebebia. homoseqsuali ki, ro-melic im Tvisebebis matareblad aRiqmeba, romelic kodirebulia rogorc qaluri, namdvili mamakaci aRar aris. igi deviantia, devalvirebuli da saxifaToc, radgan is ma-makacurobisa da mamakacobis bunebriobas, mis bunebrivad heteroseqsualobas Tavisi arsebobiT eWvqveS ayenebs. amitom miiCneva, rom seqsizmi, heteroseqsizmi da homofobia ganuyofelia. amerikel sociologs maikl kimels homofobiasTan dakavSirebiT gan-sxvavebuli da saintereso mosazreba aqvs. is miiCnevs, rom homofobia ara imdenad gei mamakacebis SiSia, ramdenadac zogadad, sxva mamakacebis SiSi, romelTac SeiZleba

    „kacoba CamogvarTvan, Cveni namdvili saxe dagvanaxon, gvagrZnobinon, rom gveSinia4“. mamakacTa SiSi da SfoTva, rom isini homose-qsulebad ar iqnan aRqmuli sxva mamakacebis mier, aiZulebT maT gaazviadon da gadaWare-bebiT warmoaCinon sakuTari maskulinoba. aseTi gamovlinebebi gansakuTrebiT farTod gavrcelebuli da miRebuli pratqikaa iseT koleqtiur da tradiciul sazogadoebebSi, rogoric qarTulia.

    rac Seexeba seqsualobas, sazogadoebriv doneze homofobiur ganwyobebSi mniSvnelo-van rols TamaSobs tradiciuli ideolo-giis, gansakuTrebiT religiis, damokide-buleba seqsualobasTan. miiCneva, rom ho-mofobiis maRali doniT is sazogadoebebi gamoirCeva, sadac bevri seqsualuri tabua. adamianTa umravlesobisTvis miuRebelia ara mxolod sxvisi, aramed sakuTari seqsualo-bac. sakuTari seqsualobis miuReblobas da mudmiv represirebas, rogorc wesi, seqsual-uri SfoTva mohyveba, rac sxvisi seqsualo-bis mimarT sastik Seuwynareblobas badebs. aseve Zalian mniSvnelovania sazogadoebis seqsualuri kulturisa da ganaTlebis zog-adi done. ganaTleba mniSvnelovani winamZR-varia crurwmenebisa da winaswarganwyobebis dasaZlevad. rogorc wesi, ganaTlebul ada-mianebSi homofobiis xarisxi dabalia. Tu gaviTvaliswinebT imas, rom saqarTveloSi TiTqmis ar arsebobs seqsualuri ganaTleba. ufro metic, seqsualuri ganaTlebis dan-ergvis araTu odnavi mcdeloba, aramed amaze sajarod saubaric ki agresiulad ganawyobs marTlmadidebel eklesiasa da sazogadoe-bis umravlesobas. amas ganapirobebs is, rom seqsualuri ganaTleba eris garyvnasa da gadagvarebasTan ufro asocirdeba, vidre informirebulobisa da usafrTxo seqsual-uri cxovrebis wesis danergvasTan. gasagebi xdeba sazogadoebaSi homofobiis maRali donis ganmsazRvreli kidev erTi aspeqti.

    4 Michael Kimmel, “Masculinity as Homophobia: Fear, Shame and Silence in the Construction of Gender Identity” in Peter Murphey (ed) Feminism and Masculinities, Oxford University Press, 2004, p. 193

  • 18

    sazogadoebis homofobiuri ganwyobebis erTgvari testi, gansakuTrebiT am bolo xanebSi, saqarTveloSi lgbt Temis xilva-dobis gazrda gaxda. sajaro sivrceSi lgbt adamianebis gamoCena avtomaturad iqna aR-qmuli rogorc homoseqsualobis propagan-da, ramac ufro gaamZafra Seuwynarebloba da gazarda koleqtiuri SiSebi, SfoTvebi da agresia. 2012 wlis 17 maiss homofobiisa da transfobiis saerTaSoriso dRisadmi miZRvnili msvleloba saeklesio pirebisa da religiuri eqstremistebis mier Zalis gamoyenebiT CaiSala. araTu realuri mar-Sireba, aramed manamde bevrjer gaJRere-buli miTiuri praidi araerTxel gamxdara „erovnuli“ mobilizaciis yvelaze efeq-turi saSualeba, ramac kidev erTxel saa-Skaraoze gamoitana qarTuli sazogadoebis ukiduresad homofobiuri ganwyoba.

    am bolo xanebSi kidev erTi testi gaxda sax-alxo damcvelobis kandidatebTan dakavSire-biT wamoWrili sajaro debatebi, ramac xazi gausva sazogadoebis homofobiurobas. Tavad kandidatebisTvis ganmsazRvreli aRmoCnda lgbt adamianebis mimarT maTi damokidebule-ba5. sazogadoebis didi nawilisTvis miuRebe-li gaxda Riad lgbt megobruli kandidati. saboloo jamSi arCevani saparlamento umrav-lesobis mier gacxadebul iseT favoritze SeCerda, romlis damokidebuleba lgbt jgu-fis mier ar aris mkveTrad agresiuli, magram Zalian kargad asaxavs qarTul sazogadoebaSi am bolo dros gaCenil, TiTqosda, naklebad homofobiur tendencias, romelic aRiarebs homoseqsualebis arsebobas, magram miuRe-blad miiCnevs maTi TviTgamoxatvis nebismier formas (rac isev propagandad aRiqmeba). ms-gavsi „iyos, magram me ar Semexos“ damokide-buleba erTmniSvnelovnad homofobiuria, radgan gamoricxavs lgbt adamianTaTvis kon-stituciiT dadgenil TviTgamoxatvis ufle-bas. es safuZvels udebs adamianTa pirvelx-arisxovan da meorexarisxovan moqalaqeebad kategorizebas, sadac meorexarisxovani mo-

    5 e.aRdgomelaSvili, „homofobia ombudsmenobis kan-didatebis diskusiaSi“. netgazeTi, 05.11.2012.

    qalaqeebis, umciresobebis beds umravle-soba gansazRvravs. am SemTxvevaSi aseve um-ravlesoba, Tavisi keTili nebis safuZvelze (romelic xSirad arc gaaCnia), seleqciurad awesebs uflebaTa sazRvrebs umciresobebi-sTvis, rac absolutur winaaRmdegobaSia de-mokratiul RirebulebebTan da Tanasworo-bis principebTan.

    bolo dros ganviTarebulma movlenebma kidev erTxel dagvanaxa, rom koleqtiuri homofobiuri ganwyoba mWirdo kavSirSia sazogadoebis socialuri da kulturuli Semwynareblobis zogad donesTan. realo-bam ki aCvena, rom Sexeduleba qarTveli eris tolerantobis Sesaxeb sabWoTa kav-Siris dros Seqmnili miTiuri konstruqti iyo. aRmoCnda, rom saqarTveloSi plu-ralizmi ucxo xilia, mravalferovneba ki miuRebeli. aq yvela gansxvavebuli sxvaa, ucxoa da Sesabamisad arasasurveli.

    unda aRiniSnos, rom zemoT ganxiluli socio-kulturuli faqtorebi mWidro ka-vSirSia erTmaneTTan. isini kompleqsurad moqmedeben da saboloo jamSi ganapirobe-ben homofobiis dones sazogadoebaSi. xa-zgasasmelia isic, rom homofobia uaryofiT zegavlenas axdens ara mxolod adamianTa konkretul jgufze, romelTa sawinaaRm-degod aris mimarTuli es praqtika, aramed TviT am praqtikis ganmaxorcieleblebzec. sazogadoebas, romelic aRiarebs da uSvebs meorexarisxovani moqalaqeebis arsebobas, Zalian gauWirdeba adamianTa Tanasworobi-sa da sxva umniSvnelovanesi demokratiuli Rirebulebebis gaazreba da gaTaviseba. is-eTi Caketili da tradiciuli sazogadoe-bisTvis, rogoric qarTulia, homofobiuri ganwyobis kleba da Rirebulebebis gada-fasebaa ara mxolod homoseqsualobasTan, aramed zogadad genderTan, seqsualobas-Tan, ojaxis institutTan mimarTebaSi sak-maod mtkivneuli da droSi gawelili pro-cesi iqneba. am mxriv pirveli nabiji sazoga-

    doebis mxridan, homofobiis, rogorc so-

    cialuri problemis, aRireba iqneba.

    homofobia: socio-kulturuli garemo saqarTveloSi

  • transgenderi adamianebi saqarTveloSi

    naTia gvianiSvili

    ciis misaRebad mizanSewonilad CavTvaleT

    transgender adamianebTan CaRrmavebuli in

    terviuebis Cawera. n

    transgenderis raoba

    sanam uSualod kvlevis Sedegebze visau-

    brebT, saWiroa avxsnaT zogierTi cneba,

    romelic mniSvnelovania transgenderi

    adamianebis identobisa da mdgomareobis

    gasagebad. transgenderi SeiZleba ewodos

    adamians, romlis genderuli identoba gan-

    sxvavdeba dabadebisas miwerili genderis-

    gan. transgenderi adamiani Tavs SeiZleba

    aigivebdes kacTan, qalTan, arc erT maT-

    ganTan, an orivesTan1. transseqsuali ufro

    samedicino xasiaTis terminia da aRniSnavs

    transgender adamians, romelic arCevs sa-

    medicino da qirurgiuli gziT Seicvalos

    sqesi. process, romelic miwerili gen-

    deridan sasurvel genderamde gadasvlis

    fazas warmoadgens, tranzicia ewodeba. es

    xangrZlivi da kompleqsuri procesia, rom-

    lisTvisac saWiro faqtorebi SeiZleba iyos

    adamianis genderuli TviTaRqmis Sesabamisi

    tansacmeli da aqsesuarebi, qceva, hormo-

    1 http://www.glaad.org/reference/transgender

    saqarTveloSi genderul sakiTxebze saubri

    sas iSviaTad axsendebaT (an iSviaTad ician),

    rom genderis cneba mxolod qalebsa da kacebs

    Soris Tanasworuflebianobis problemas

    ar moiazrebs. genderuli niSniT Zaladoba

    da diskriminacia nebismierma genderulad

    arakonformulma adamianma SeiZleba ganica

    dos. am mxriv mniSv nelovania gamovkveToT

    transgende ri adamianebi, radgan maTi sta

    tusi sazogadoebaSi swored maTi genderuli

    identobiT ganisazRvreba. qvemoT vnaxavT,

    rom or, urTierTsapirispiro da mkacrad

    gansazRvrul genderze agebuli sistema maT

    saWiroebebze araa morgebuli.

    saqarTveloSi mcxovreb transgender adami

    anebze cota ram aris cnobili, radgan maT ar

    eTmobaT saTanado yuradReba. xSirad isini

    rCebian rogorc akademiuri, ise sociologi

    uri kvlevebis miRma. 2012 wels organizacia

    „qalTa iniciativebis mxardamWerma jgufma“ organizacia „identobasTan“ TanamSromlobiT Caatara lgbt (lesboseli, gei, biseqsua

    li da transgenderi) adamianebis diskrimina

    ciis kvleva saqarTveloSi. miuxedavad imisa,

    rom kvlevis farglebSi masalis Segroveba

    xdeboda werilobiT, specialuri kiTxva

    rebis daxmarebiT, mravalmxrivi informa

    nawili meore

    19

  • 20

    nuli Terapia da qirurgiuli Careva.

    iqidan gamomdinare, rom xSirad xdeba gen-

    deruli identobisa da seqsualuri orien-

    taciis cnebebis erTmaneTSi areva, xazi unda

    gavusvaT, rom transgender adamianebs, iseve

    rogorc yvelas, SeiZleba hqondes heterose-

    qsualuri, biseqsualuri, homoseqsualuri,

    aseqsualuri an sxva seqsualuri orientacia.

    kvlevis monawileebi

    2012 wels Catarebuli diskriminaciis kv-

    levis farglebSi gamokiTxul iqna eqvsi

    transgenderi adamiani (2 transgenderi

    kaci, 3 transgenderi qali da erTi respo-

    denti, romelic amJamad arc erT sqesTan

    da genderTan ar aigivebs Tavs). respodent-

    Ta raodenobis simcire, ganpirobebulia

    saqarTveloSi transgenderTa organizebu-

    li Temis ararsebobiT. Cveni respodentebi

    swored is aqtiuri birTvia, romelic met-

    naklebad CarTulni arian lgbt aqtivo-

    bebSi. statiaSi aseve gamoyenebulia orga-

    nizacia „identobis“ mier mopovebuli masa-lebi transgender adamianTa problemebTan

    da saWiroebebTan dakavSirebiT.

    eqvsive monawile sxvadasxva asakobriv

    jgufs (19-39) miekuTvneba da tranziciis

    sxvadasxva fazaze imyofeba. isini gansx-

    vavdebian socialuri, ekonomikuri, gana-

    Tlebisa da dasaqmebis statusiTac. eqvsi

    respodentidan mxolod ori transgenderi

    kaci (28 da 39 wlis) da erTi transgen-

    deri qali (21 wlis) axerxebs yoveldRiur

    cxovrebaSi Tavi warmoaCinos sasurveli gen-

    deris saxiT. danarCenebs sxvadasxva mizez-

    is (Zaladobis, dacinvisa da ukve miRweuli

    socialuri statusis dakargvis SiSi) gamo

    uwevT konformulebi darCnen dabadebisas

    miwerili genderisadmi. respodentebidan

    intervius momentisTvis ori transgenderi

    kaci (28 da 39 wlis) da erTi transgenderi

    qali (27 wlis) iyo dasaqmebuli, xolo erTi

    transgenderi qali (19 wlis) iyo studenti.

    bavSvoba

    aRmoCnda, rom eqvsive respodenti sakma-od adreuli asakidan avlenda genderul arakonformulobas, risTvisac isjeboda ojaxis wevrebis mxridan. rogorc Cveni respodentebis SemTxvevaSi gamovlinda, es sasjeli ufrosebis mxridan sxvadasxva formiT vlindeba: Sercxvenis, gakicxvis, sayvedurisa da fizikuri Zaladobis saxi-Tac ki. swored es ganapirobebs xSir Sem-TxvevaSi imas, rom transgenderi adamianebi (maT Soris, Cveni respodentebic) adreuli asakidanve swavloben sakuTari TviTgamox-atvis2 kontrolsa da mis modifikacias situaciebis mixedviT:

    `...Segnebuli bavSvi viyavi... anu raRac situaciebSi raRacebis gakeTeba ar Sei-Zleboda iqidan gamomdinare, rom si-tyvaze viRacebi ar dainaxavdnen da ar aRiqvamdnen am yvelafers, rogorc me min-doda da Tavs komfortulad vigrZnobdi, Sesabamisad, ise viqceodi, rogorc situ-acias sWir deboda...~

    (bembi, 27 wlis)

    isini ar saubroben sakuTar genderze

    mSoblebTan da naTesavebTan, sajarod ar

    atareben sasurveli genderis Sesabamis

    tan sacmelsa da aqsesuarebs da gadacmas

    an marto an Zalian axlo megobrebis wreSi

    axerxeben.

    beqa (39 wlis) ixsenebs, bavSvobaSi sis-

    tematuri fizikuri Zaladobis faqtebs

    ojaxis wevrebis mxridan. misi TqmiT, mo-

    zardobisas, rodesac mSoblebma dainaxes,

    rom igi arc cemam da arc sayvedurma ar

    „gamoaswora“, is fsiqiatrTan waiyvanes. es ukanaskneli beqas mSoblebs dahpirda, rom

    Tu garkveuli drois ganmavlobaSi Svils

    masTan atarebdnen, sabolood miiRebdnen

    „idealur qarTvel qals“. garkveuli mize-zebis gamo Terapiis es kursi ar Sedga da

    beqa ukve ramdenime welia kacis genderiT

    warmoCindeba yoveldRiur cxovrebaSi.

    2 genderuli TviTmikuTvnebulobis gamovlinebad respodentebi moiazreben emociebis gamoxatvas, tansacmels, manerizmebs, qcevas da gemovnebas.

    transgenderi adamianebi saqarTveloSi

  • lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 21

    fsiqologiur zewolas Tanatolebis, maTi

    da sakuTari mSoblebisgan eqvsive respodenti

    ganicdida. bembis (27 wlis) TqmiT, is adreu-

    li asakidanve mixvda, rom Tavisi survilebi

    unda daemala da Zalian frTxilad arCevda

    mesaidumles, visac gaumJRavnebda sakuTar

    gansxvavebulobas. salome (21 wlis) acxadebs,

    rom mas xSirad kicxavdnen im gogonebis mSo-

    blebi, romlebTanac is bavSvobaSi TamaSobda.

    maT Turme Zalian ukvirdaT „am biWs“ sul go-gonebTan ratom surda yofna.

    fizikuri da fsiqologiuri Zaladoba zrdasrul asakSi

    zrdasrul asakSi fizikur Zaladobaze mxo-

    lod leo (28 wlis) saubrobs. SemTxveva,

    romelsac ixsenebs 7 wlis win moxda im ada-

    mianebis wreSi, visTan erTadac is narkoti-

    kul nivTierebebs moixmarda. incidentis

    mizezad is Tavis genderul identobas asax-

    elebs, magram detalebs ar ixsenebs. bembi

    gakvriT ambobs, rom msgavs faqtebs adgi-

    li hqonia, magram maTi gaxseneba ar surs,

    radgan cdilobs yvelaferi uaryofiTi

    amoSalos cxovrebidan. policiisTvis arc

    erT maTgans ar miumarTavs, radgan Tvlian,

    rom policiis TanamSromlebi moZaladee-

    bze ufro transfobiurebi3 SeiZleba aR-

    moCeniliyvnen.

    fsiqologiuri Zaladoba eqvsive respo-

    dents ganucdia da jer kidev ganicdis saku-

    Tari cxovrebis sxvadasxva socialur fenaSi.

    maia (19 wlis) ambobs, rom fsiqologiuri ze-

    wola, romelsac is ganicdis, rogorc wesi,

    verbaluri Seuracxyofis xasiaTs atarebs:

    ojaxi mas mudmivad mouwodebs Seicvalos

    qceva, manerebi da Cacmuloba. misi feminu-

    roba SeumCneveli ar rCebaT arc ucxo adami-

    anebs quCaSi. zogierTi maTgani Tavs uflebas

    aZlevs komentari gaakeTos mis garegnobaze

    da „gei“ uwodos an Seaginos. beqas TqmiT fsiqologiur Zaladobas

    3 transfobia: iracionaluri SiSi da siZulvili transgenderi adamianebisadmi

    masze xSirad axorcieleben gamvlelebi

    quCaSi. man erTi faqtic gaixsena, rodesac

    masTan ori ucnobi adamiani mivida da amc-

    no, rom isini daniZlavebulan beqa kaci iyo

    Tu qali da gadawyvites pirdapir ekiTxaT:

    `movida masti da maziani davdeTo ra, da romeli xaro da wilSi Tu gamiyvan gety-vi, Tu ara da ara-meTqi. ra unda vuTxra mag dros? raRac iseTi momentia, sastavi ro dgas da marto xar, ar xar ra dacu-li. me Cxubis ki ar meSinia... xeibrobis meSinia cota, Tu ara da Cxubis da imis ar meSinia arasdros.~

    (beqa, 39 wlis)

    beqas azriT, miuxedavad imisa, rom aseTi

    epizodebi dResdReobiT ufro iSviaTia, es

    mainc gamaRizianebelia.

    sainteresoa, laSas (24 wlis) Sexeduleba

    sazogadoebis mxridan fsiqologiur ze-

    wolaze, rac misi saqarTvelos SeiaraRebul

    ZalebSi muSaobis oTxwlian staJs ukavSird-

    eba. is ambobs, rom nawilSi genderuli iden-

    tobis gamo problemebi ar Seqmnia, garkveu-

    li Worebis garda, rasac is gardauvalad

    miiCnevs. mimReblobas sakuTari Tavisadmi is

    ufro pirovnul Tvisebebs da megobrebTan

    gulaxdilobas ukavSirebs da Tvlis, rom

    ucxo sazogadoebaSi, informaciis misawvdo-

    mobis miuxedavad, agresia metia.

    ojaxi da megobrebi

    mniSvnelovania aRiniSnos, rom transgen-

    deri (iseve, rogorc lesboseli, gei da

    biseqsuali) adamianebi xSirad ver iReben

    mxardaWeras ojaxisa da megobrebisagan.

    homofobiur ojaxsa da garemoSi cxovre-

    ba, iseve, rogorc transfob megobrebTan

    urTierToba, daZabulobas qmnis da xSirad

    iwvevs TviTSefasebis daqveiTebas adamianSi,

    ubiZgebs ra mas sakuTar TavSi Caiketos da

    didi fsiqologiuri stresis fasad gaakon-

    trolos sakuTari TviTgamoxatva.

    Zaladobisa da sayvareli adamianebis

    dakargvis SiSi transgenderi adamianebis

  • 22

    qamin-auTis4 sakvanZo faqtorebia. Tum-

    caRa movlenebi yovelTvis erTi scenaris

    mixedviT ar viTardeba. magaliTad, ninom

    (25 wlis) nebayoflobiT gaakeTa qamin-auTi

    dedasa da ramdenime naTesavTan. mas egona,

    rom Tavis irgvliv bevr adamians dakargav-

    da. amis sapirispirod aRmoCnda, rom qamin-

    auTis Semdeg man bevri megobari SeiZina.

    miuxedavad imisa, rom ninos deda dRemde

    „loculobs, rom es ar moxdes“ (ninom ar gaikeTos sqesis kvlavminiWebis operacia) is

    Tavis qamin-auTs warmatebulad Tvlis. ma-

    ias SemTxvevaSic, qamin-auTis Semdeg dedam

    Sewyvita transgender adamianebze damamci-

    rebeli komentarebis keTeba, Tumca Svilis

    mdgomareoba jer bolomde ar esmis.

    bembis qamin-auTi garemoebebma ganapiro-

    ba. dedam SemTxveviT aRmoaCina misi „WeSma-riti transseqsualis“ cnoba, Tumca isini am Temaze arasodes saubroben. nebayoflobiTi

    qamin-auTi aqvs gakeTebuli rZalTan, ro-

    melic bembis TanaugrZnobs. fsiqologiur

    zewolas ojaxSi ufro metad Zmisgan gan-

    icdis, romelic bembis „qaluri manerebis“ Sesaxeb xSirad damamcirebel komentarebs

    akeTebs. is erideba mamasTan sakuTari gend-

    eruli identobis gamJRavnebas, radgan misi,

    isedac Seryeuli, janmrTelobis gauare-

    sebisa eSinia. sainteresoa, rom bembi bavS-

    vobidan xelovnebis sferoSi saqmianobs da

    misi qceva da maneruloba xSirad swored mis

    profesias miewereba da ara mis genderul

    identobas.

    salomes ojaxSi transfobia sakmaod se-

    riozul xasiaTs atarebs. is amJamad mar-

    to cxovrobs, radgan deda da papa mas ar

    TanaugrZnoben. miuxedavad imisa, rom deda

    cdilobs mas materialurad daexmaros, is

    aseve sistematurad urekavs Svils da uyve-

    ba imis Sesaxeb Tu rogor eWreba Tavi misi

    saqcielis gamo. papa mas mokvliT emuqreba.

    beqas ojaxSi misi genderuli identobis

    4 qamin-auTi (coming out): sakuTari seqsualuri ori-entaciis an genderuli identobis gamJRavneba sxva adamianebisaTvis.

    Sesaxeb yvelam icis. misi qamin-auTi mSo-

    blebTan bavSvobaSi moxda, rodesac mSo-

    blebma aRmoaCines, rom mas Tanatoli gog-

    ona uyvarda. mSoblebi Zalian ecadnen misi

    identoba SeecvalaT da amdeni zewolis Sem-

    deg is daTanxmda megobarTan qorwinebaze.

    ramdenime xnis Semdeg beqa daorsulda da

    bavSvi gaaCina. rogorc TviTon ambobs, im

    momentisTvis mSoblobisTvis mzad ar iyo

    da suicidis mcdelobac hqonda, magram man

    moaxerxa gadaelaxa es periodi, raSic mego-

    brebis Tanadgoma da religia daexmara:

    `raRac pontSi kaia exla Svili ro myavs. elementarulad Tundac im pontSi, rom me Cems sindisTan marTali var da zoga-dad, sazogadoebasTanac marTali var. rom amboben, rom [SeiZleba] Seicvalo, me vecade rom gavmxdariyavi rac var bi-ologiurad is, mara ar gamomivida.. iseT doneze ar gamomivida, rom vafSe aRar unda vyofiliyavi maSin da ... raRa me aRar viyo, Tqven mogeSaloT nervebi-Tqo ra da ... swori gadawyvetileba miviRe, me ase vfiqrob~.

    (beqa, 39 wlis)

    mocemul etapze, ojaxi ar ereva mis

    genderul identobasTan dakavSirebul

    sakiTxebSi, rac, rogorc Tavad beqa aRniS-

    navs, SeiZleba iqidan gamomdinareobdes,

    rom is erT-erTi mTavari marCenalia da

    ojaxis wevrebi ufro valdebulad Tvlian

    Tavs pativi scen mis azrs. xuTma respo-

    dentma ganacxada, rom megobrebi maTi mx-

    ardaWeris erT-erTi mTavari wyaroa. maia

    ambobs, rom megobrebTan sakuTar idento-

    baze saubrisas veranair mxardaWerasa da

    rCevebs ver iRebs, rac iZulebuls xdis mas

    naklebad isaubros maTTan am Temaze.

    ojaxis mxridan zewolis SemTxvevebze

    Tavad specialistebic saubroben:

    „iZulebiT mkurnalobaze erTi pacienti maxsendeba, FtM, romelic pirdapir eu-bneboda dedamiss, rom biWi var da ga-manebeT Tavio. deda atarebda eqimebTan, utarebda endokrinologiur gamokv-levebs. is ukve 25 wlis iyo, garkveuli

    transgenderi adamianebi saqarTveloSi

  • lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 23

    hqonda, rom aris genderulad mamakaci da hyavda coli, romelTanac srul har-moniaSi cxovrobda, hqonda absolutu-rad Camoyalibebuli seq sualuri reper-tuari da de da misis am saubarze ubra-lod ecineboda~5

    dedis moTxovnas „mkurnalobis“ Sesaxeb, es adamiani emorCileboda imitom, rom ar

    hqonda finansuri saxsrebi imisaTvis, rom

    sakuTari Tavi da meuRle erCina. finansuri

    damokidebuleba ojaxze xSirad xdeba imis

    safuZveli, rom transgenderi adamianebi

    sakuTar identobasTan dakavSirebiT daT-

    mobebze midian. maTi finansuri damouki-

    debloba ki, sxva faqtorebTan erTad, maT

    legalur statuszecaa damokidebuli.

    samedicino da legaluri aspeqtebi. dasaqmeba

    transseqsualis cneba aseve mWidro kavSir-

    Sia genderuli disforiis, anu genderuli

    identobis aSlilobis diagnozTan, romelic

    Sesulia amerikis fsiqiatrTa asociaciis

    mentalur daavadebaTa saxelmZRvaneloSi

    (DSM-IV TR)6. genderuli disforiis diagnozi bevr qveyanaSi saWiroa imisaTvis, rom trans-

    seqsual adamians ufleba hqondes qirurgiu-

    li gziT Seicvalos sqesi an misi sasurveli

    genderis legalur aRiarebas miaRwios. saqa-

    rTveloSi amisaTvis „WeSmariti transseq-sualis“ cnobaa saWiro. termini „WeSmariti transseqsuali“ dRes ukve moZvelebuli cnebaa da dasabams iRebs germaneli endokri-

    nologis hari benJaminis praqtikaSi. swored

    benJaminma moaxdina genderuli identobis

    aSlilobis sxvadasxva intensivobis kla-

    sifikacia, sadac „WeSmariti transseqsuali“7 gansazRvra rogorc ukiduresi forma, rom-

    lis SemTxvevaSic qirurgiuli Careva da

    5 masala CEDAW Crdilovani angariSidan lbt qa-lebis mdgomareobaze saqarTveloSi, interviu maia WavWaniZesTan, qalTa iniciativebis mxardamWeri jgufi, 2012.

    6 http://behavenet.com/apa-diagnostic-classification-dsm-iv-tr

    7 http://www.genderpsychology.org/transsexual/benjamin_gd.html

    hormonaluri Terapia aucilebelia pacien-

    tis keTildReobisTvis. Cveni respodentebi-

    dan „WeSmariti transseqsualis“ cnoba eqv-sidan mxolod sams (erT transgender qals,

    erT transgender kacs da erT respodents,

    romelic ar aigivebs Tavs arc erT sqesTan)

    aqvs aRebuli. respodentebidan mxolod ori

    transgenderi kaci iRebs hormonebs, erTs ki

    gakeTebuli aqvs bilateraluri masteqto-

    mia. xazi unda gaesvas im faqts, rom „WeS-mariti transseqsualis“ cnobis misaRebad saWiro procedurebi, hormonuli Terapia

    da qirurgiuli operaciebi sakmaod Zvir-

    adRirebulia8, iseve, rogorc operaciis

    Semdgomi reabilitaciis procesi. rogorc

    aRmoCnda Cvens respodentebs am proce-

    durebis gavlis saSualeba ar aqvT. leos

    TqmiT, magaliTad, mas cnobis asaRebad da

    bilateraluri masteqtomiis gasakeTeblad,

    binis gayidva mouwia. saqarTveloSi arsebu-

    li praqtikidan gamomdinare, piradobis dam-

    adasturebel sabuTebSi sqesis Sesacvlelad

    aucilebelia sqesis kvlavminiWebis qirur-

    giuli operaciis srulad Catareba.9. iqidan

    gamomdinare, rom operacias bevri ver, an

    ar ikeTebs, es adamianebi or genders Soris

    rCebian wlebis ganmavlobaSi. eqvsive respo-

    denti miiCnevs, rom sqesis Sesaxeb Canaweris

    Secvla sabuTebSi unda xdebodes „WeSmariti transseqsualis“ cnobis da ara sqesis kv-lavminiWebis operaciis safuZvelze.

    laSam, alternatiuli gza ipova imisaT-

    vis, rom sakuTari sxeuli TviTaRqmasTan

    harmoniaSi moeyvana. man bilateraluri mas-

    teqtomia 2008 wlis seqtembris Sua ricx-

    vebSi gaikeTa, rodesac jarSi msaxurobda:

    `operacia omis Semdeg imitom gavikeTe, rom bevri kiTxva ar daesvaT mezoblebs, megobrebma da ojaxis wevrebma yvelaferi

    8 organizacia „identobas“ mier Catarebuli mokvle-vis Sedegad, tranziciis samive etapis gasavlelad saWiro xarjebi jamSi daaxloebiT19000 lars Sead-gens da arc erT am proceduras ar faravs arc saxelmwifo da arc kerZo dazRvevis programebi.

    9 evropis sabWos CM REC(2010)5 rekomendaciis imple-mentaciis monitoringi saqarTveloSi. WISG. 2012

  • 24

    icodnen, danarCenebs daWrili vegone... operacia gavikeTe araswori diagnoziT, viTom mkerdze kvanZebi mqonda. mag SemTx-vevaSi eqimis pasuxismgebloba moxsnilia, raRac rom ar momwoneboda eqims pasuxs ver movTxovdi, axlac hormonalur Te-rapias vikeTeb aralegalurad... Tanac sx-vagan es operacia 900 lari Rirs, magram radgan icoda transi var, 2000 lari gad-amaxdevina, Tanac xelze, usabuTod.~10

    (laSa, 24 wlis)

    intervius droisaTvis beqas saxeli

    Secvlili hqonda piradobis mowmobaSi da

    imis gaTvaliswinebiT, rom Zvel pirado-

    bis mowmobaSi sqesi aRniSnuli ar aris,

    misi problemebi odnav Semcirda. Tumca

    bankSi misuls mas erTxel „qalbatonoTi“ mimarTes, rac man Zalian damamcireblad

    aRiqva. is ukve wlebis ganmavlobaSi kacad

    warmoaCens Tavs.

    leos mdgomareoba ufro problematu-

    ria, radgan mas axali piradobis mowmoba

    aqvs, sadac mdedrobiTi sqesia miTiTe-

    buli. is maqsimalurad cdilobs damalos

    sabuTi, xolo roca misi wardgena uwevs, am-

    bobs, rom reestrSi Secdoma dauSves. 2005

    wels mas uari uTxres dasaqmebaze erT-erT

    restoranSi:

    `wamovedi Cemi gancxadebiT da mere rom vTxove xelmeored aRvedgine samsaxurSi, miTxres, rom Sen xo ici, rom Senze ician, rom transgenderi xar da ver aRgadgen-To. magiTi momiciles ra... ubralod ase iyo, sabuTis saxe ar hqonda amas ofi-cialuri, sityvierad miTxres.~

    (leo, 28 wlis)

    kvlevis momentisTvis respodentebidan mxolod sami iyo dasaqmebuli. bembi sa-

    kuTar samuSao garemos axasiaTebs rogorc

    megobruls, rac misi azriT, misi da Tanam-

    Sromlebis pirovnuli Tvisebebidan gamom-

    dinareobs da ar ukavSirdeba genderul

    identobas.

    salome mimtanad muSaobda erT-erT cno-

    bil kafeSi, sadac sakmaod keTilganwyo-

    10 organizacia „identobis“ masalebidan

    bili garemo iyo. 2010 wels, rodesac misi

    interviu erT-erTi Tbilisuri Jurnalis

    gverdebze gamoCnda, is samsaxuridan gaaT-

    avisufles. ufrosis TqmiT, misi iq yofna

    diskomforts Seuqmnida klientebs. salome

    ambobs, rom samsaxuris dakargvis gamo misi

    ekonomikuri mdgomareoba imdenad mZime iyo,

    rom dedis daxmarebis gareSe SeiZleboda

    komerciul seqsSic Cabmuliyo. dasaqmebas-

    Tan dakavSirebul diskriminacias is 2011

    welsac gadaawyda, rodesac „em-grupis“ treningi gaiara, sadac mas rogorc tre-

    nerebi, ise monawileebi almacerad uyure-

    bdnen. treningebis Sedegad yvela dasaqmda

    salomes garda, miuxedavad imisa, rom sab-

    oloo gamocdaze kargi Sefaseba miiRo.

    beqa ramdenime wlis win gaaTavisufles

    policiidan, oRond, rogorc lesboseli da

    ara rogorc transgenderi. TanamSromlebis

    gancxadebiT mas „qalebi urekavdnen“ da is amiT „arcxvenda policias“, ris Sedegadac axalma ufrosma daibara da wasvla mosTxova.

    ninos erTi samsaxuri didi xniT arasodes

    SeunarCunebia. is ZiriTadad barmenad an mim-

    tanad muSaobda xolme, da samsaxuris cvla

    mzardi uaryofiTobis gamo uwevda. erTxel

    orma klientma uTxra, rom gareT daelode-

    boda „dasalaparakeblad“. ninos SeeSinda da meore dRes samsaxurSi aRar misula. erTad-

    erTi dadebiTi SemTxveva, romelsac is Ta-

    visi samuSao praqtikidan ixsenebs iyo maSin,

    rodesac ufrosma gamoacxada, rom misTvis

    mTavaria rogor muSaoben misi TanamSrom-

    lebi da ara is, Tu vin arian isini.

    sajaro momsaxurebiT sargeblobisas

    respodentebis umetesoba acxadebs, rom

    genderuli identobis gamo diskriminacia

    ar ganucdiaT. Tumca, bembi ixsenebs „WeS-mariti transseqsualis“ cnobis asaRebad saWiro procedurebis gavlisas erT-erTi

    samedicino klinikis TanamSromelTa homo-

    fobiur da transfobiur damokidebulebas:

    `rogorc ki gaigebdnen, rom transi

    viyavi, saSineleba xdeboda... analize-

    transgenderi adamianebi saqarTveloSi

  • lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 25

    bis nawili Jordanias klinikaSi gavik-

    eTe. zogi eqimi normalurad Semxvda,

    Tbiladac damelaparaka, magram zoga-

    dad... faqtiurad Zalian cud situa-

    ciaSi aRmovCndi... Seuracxyofebis ko-

    rianteli momayenes... saboloo jamSi

    ro davfiqrdi, mTlad Se uracxyofac

    ar iyo... Zalian ganicdida is (erT-

    erTi eqimi) adamiani am yvelafers..

    `Cemi Svili rom aseT mdgomareobaSi

    yofiliyo ar vici ras vizamdio~... da

    ras izamdiT-meTqi, vkiTxe: mokla-

    vdiT, saxlidan gaag debdiT-meTqi?

    iq iyo Seuracxmyofeli raRacebic,

    ubralod ar minda axla gavixseno...~

    (bembi, 27 wlis)

    daskvna

    marTalia, transgenderi adamianebis prob-

    lemebze saubari erTi kvleviTa da erTi

    statiiT ar amoiwureba, Cven SevecadeT de-

    talurad gadmogveca is sakiTxebi, romle-

    bic Cveni respodentebisTvis aris aqtual-

    uri. kvlevis Sedegad miRebuli masalidan

    cxadi xdeba, rom saqarTveloSi mcxovrebi

    adamianebi xSirad xdebian fsiqologiuri ze-

    wolisa da Zaladobis msxverpli cxovrebis

    sxvadasxva etapze rogorc ojaxis wevrebis,

    ise sazogadoebis mxridan. or, mkafiod

    gansazRvrul genderze agebuli sistema ar

    tovebs sivrces genderulad arakonformu-

    li adamianebis TviTgamoxatvisaTvis; sqesis

    kvlavminiWebis procedura saWiroebs gaum-

    jobesebas da regulaciis meqanizmis Se-

    muSavebas; transgenderTa saWiroebebi araa

    gaTvaliswinebuli da asaxuli saxelmwifo

    politikasa da praqtikaSi. yovelive es gav-

    lenas axdens am adamianTa TviTaRqmaze,

    TviTrealizaciis SesaZleblobasa da fi-

    nansur damoukideblobazec, rac saboloo

    jam Si xels uSlis am adamianebis srulfaso-

    van integracias sazogadoebaSi.

  • kvlevis aRwera

    2012 wlis aprilSi Catarda kvleva lgb

    jgufis 150 warmomadgenelTan. kvlevis

    mizani iyo im socialuri garemos Seswavla,

    romelSic cxovroben jgufis wevrebi. kv-

    levam saSualeba mogvca Segvefasebina Tu

    ramdenad farTodaa gavrcelebuli dis-

    kriminacia lgb jgufis mimarT sxvadasxva

    sferoSi, ra formis fizikur da fsiqolo-

    giur Zaladobas aqvs adgili da ra six-

    SiriT, ician Tu ara ojaxis wevrebma maTi

    orientaciis Sesaxeb, rogor afaseben Tavad

    jgufis wevrebi sazogadoebis damokideb-

    ulebas maT mimarT da sxv.

    meTodologia

    kvlevisaTvis gamoyenebuli iyo struqtur-

    irebuli kiTxvari, romelic Sedgeboda

    Ria da daxuruli kiTxvebisagan1. anketaSi

    gaTvaliswinebuli iyo calke grafebi in-

    cidentebis aRsawerad. kiTxvari Sedgeboda

    ramdenime blokisagan, romelic 71 qvekiTx-

    vad iyo dayofili. amasTan, zogi maTgani

    1 kiTxvari warmoadgens polonuri organizacie-bis „Poland, Campaign Against Homophobia“ da „Lamb-da Warsaw Association“ mier SemuSavebuli anketis adaptirebul variants.

    saSualebas iZleoda respodents aerCia ram-

    denime pasuxi erTdroulad (mag. fizikuri

    Zaladobis formebi an adgili).

    kiTxvari moicavda Semdeg sakiTxebs:

    • zogadi monacemebi (sqesi, orientacia, asaki, ganaTleba, qalaqis/soflis si-dide, romelSic cxovrobs/cxovrobda).

    • fizikuri an fsiqologiuri Zalado-

    bis gamocdileba (hqonia Tu ara re-

    spodents aseTi gamocdileba da ram-

    denad xSirad); faqtis aRwera (vis

    mier, rodis da sad ganxorcielda

    Zaladobis faqti); acnobes Tu ara

    faqtis Sesaxeb policias; Tu ar ac-

    nobes, ra iyo amis mizezi da Tu

    acnobes, ra reagireba mohyva amas

    samarTaldamcavTa mxridan;

    • Zaladobis faqtebi samuSao adgilze:

    uaris Tqma dasaqmebaze, dawinaure-

    baze, gaTavisufleba an sxvebTan Se-

    darebiT ufro maRali moTxovnebis

    wayeneba; seqsualuri orientaciis da-

    malva samuSao adgilze im SemTxvevaSi

    Tu respodenti dasaqmebuli iyo kv-

    levis periodSi;

    • gansxvavebuli/diskriminaciuli mopy-robis SemTxvevebi (respodentis seq-

    lgb diskriminaciis kvleva saqarTveloSi

    irakli vaWaraZe

    26

  • lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 27

    sualuri orientaciis Sesaxeb cod-

    nis an eWvis Setanis safuZvelze)

    momsaxurebis sferoSi: jandacvisa

    da saxelmwifo dawesebulebebSi (mag.

    adgilob rivi xelisufleba, sasamarT-

    lo), sajaro TavSeyris adgilebi (mag.

    bari, klubi, transporti da sxv.)

    • qamin-auTi ojaxis wevrebTan da naTe-savebTan (vin icis, vin iRebs respoden-tis identobas, rogor gaiges respo-dentis seqsualuri orientaciis Ses-axeb); ganicdian Tu ara zewolas ojaxis wevrebis/naTesavebis mxridan da ra formiTaa es zewola gamoxatuli.

    • Tavisuflebis gancda partnioris mimarT grZnobebis gamoxatvis dros sajaro sivrceSi

    • sazogadoebis damokidebulebaTa Se-faseba lgbt jgufis wevrTa mi marT.

    SerCevis moculoba da SezRudvebi

    kvlevis miznebidan gamomdinare, kvleva-

    Si monawileoba miiRo lgb jgufis 150-ma

    warmomadgenelma2. kiTxvars winaswar da-

    treningebuli interviuerebi avsebdnen,

    romlebic xvdebodnen respodentebs lgbt

    jgufis TavSeyris adgilebSi: „qalTa ini-ciativebis mxardamWeri jgufisa“ da orga-nizacia „identobis“ ofisi, klubebi, barebi, bina da sxv. 2 kiTxvari Seivso skype-s gamoy-enebiT. SerCevis am meTodma gavlena moax-

    dina respodentTa ganawilebaze sacxovre-

    beli adgilisa da asakobrivi jgufebis

    mixedviT. kvlevaSi monawileTa umetesoba