lgbt adamianta saqartvelosi · 2015. 10. 18. · 4saqartvelos sakonstitucio sasa ix. martlos...
TRANSCRIPT
-
lgbt adamianTa
mdgomareoba
saqarTveloSi
`qalTa iniciatiavebis mxardamWeri jgufi“Tbilisi, 2012
-
nawili pirveli
diskriminaciis akrZalva lgbt pirebTan mimarTebiT: erovnuli kanonmdeblobis mimoxilvasofio jafariZe
homofobiuri siZulvilis ena da politikuri procesebi saqarTveloSieka aRdgomelaSvili
homofobia: socio-kulturuli garemo saqarTveloSiTamTa melaSvili
nawili meore
transgenderi adamianebi saqarTveloSinaTia gvianiSvili
lgb diskriminaciis kvleva saqarTveloSiirakli vaWaraZe
Sinaarsi
3
8
15
19
26
95 terminologia
-
3
mocemuli statiis farglebSi avtori mi
moixilavs saqarTvelos kanonmdeb lobas
dis kriminaciis akrZalvasTan mi marTebiT,
Tum ca statiis miznis gaT valiswinebiT, mTa
vari yuradReba lgbt pirTa diskriminaciis
akrZalvas daeTmoba da ZiriTadad probl
emuri sa kanonmdeblo debulebebis analizi
moxdeba. n
Tavidanve unda aRiniSnos, rom saqarT-
veloSi ar arsebobs antidiskriminaciuli
kanonmdebloba. antidiskriminaciuli de-
bulebebi sxvadasxva sakanonmdeblo Tu
kanonqvemdebare normatiul aqtebSia ga-
fantuli.
qveynis uzenaesi kanoni, saqarTvelos
konstitucia ganamtkicebs ra kanonis wi-
naSe Tanasworobis fundamentur princips,
krZalavs diskriminacias sxvadasxva niSniT1,
maT Soris sqesis safuZvelze.2 aRsaniSna-
via, rom sxvadasxva saerTaSoriso aqtebiT
gaTvaliswinebuli diskriminaciis amkrZa-
1 ix. saqarTvelos konstituciis me-14 muxli.
2 ix. Toonen v Australia (tuneni avstraliis winaaRmdeg), UNHRC, CCPR/ C/50/D/488/1992, UN Human Rights Commit-tee (HRC), 4.04.94, para. 8.7. mocemul saqmeSi, komitetma ganmarta,rom sityva sqesi gulisxmobs seqsualur orientaciasac.
lavi normebisgan3 gansxvavebiT, saqarT-
velos konstituciis me-14 muxli ar aris
Ria daboloebis mqone debuleba (open ended provision) da igi pirdapir ar krZalavs dis-kriminacias seqsualuri orientaciisa da
genderuli identobis safuZvelze, Tumca
saqarTvelos sakonstitucio sasamarT-
los 2008 wlis gadawyvetilebis4 gaTvalis-
winebiT, aRniSnuli ver da abrkolebs sxva
safuZvliT piris diskriminaciisgan dac-
vas. sakonstitucio sasamarTlom mkafiod
ganmarta, rom konstituciis me-14 muxlSi
mocemuli safuZvlebis CamonaTvali ar
aris amomwuravi da moicavs diskriminaciis
akrZalvis iseT safuZvlebsac, romlebic
masSi pirdapir ar aris naxsenebi. Tumca
imis gaTvaliswinebiT, rom aseTi tipis saq-
meze erovnul sasamarTloebs dRemde ar
umsjeliaT, Znelia raime Sefasebis gakeTe-
ba praqtikasTan dakavSirebiT.
3 ix. mag. adamianis uflebaTa da TavisuflebaTa dacvis evropuli konvenciis (ECHR) me-14 muxli da amave konvenciis me-12 damatebiTi oqmis pirevli muxli; ix. aseve samoqalaqo da politikur uf-lebaTa saerTaSoriso paqtis (ICCPR) me-2 muxli da ekonomikur, socialur da kulturul uflebaTa saerTaSoriso paqtis (ICESCR) me-2 muxli.
4 ix. saqarTvelos sakonstitucio sasa marTlos gadawyvetileba saqmeze SoTa beriZe da sxvebi saqa-rTvelos winaaRmdeg. 31.03.2008
diskriminaciis akrZalva lgbt pirebTan mimarTebiT:
erovnuli kanonmdeblobis mimoxilva
sofio jafariZe
nawili pirveli
-
4 diskriminaciis akrZalva lgbt pirebTan mimarTebiT: erovnuli kanonmdeblobis mimoxilva
kanonis winaSe Tanasworuflebianobis
dar Rveva sisxlis samarTlis kanonmdeb lo-
biT dasjadi qmedebaa.5 miuxedavad imisa,
rom pirdapir ar ikrZaleba seqsualuri
orientaciisa da genderuli identobis niS-
niT kanonis winaSe Tanasworuflebianobis
darRveva, saqarTvelos sakonstitucio sa-
samarTlos zemoaRniSnuli gadawyvetilebi-
sa da sisxlis samarTlis kodeqsis 53-e
muxlis 2012 wlis 27 martis damatebis6
Tanaxmad, sisxlis samarTlis kodeqsis 142-
e muxliT gaTvaliswinebuli danaSaulis
Semadgenlobis saxeze qonis SemTxvevaSi pa-
suxismgebloba seqsualuri orientaciisa
da genderuli identobis niSniT Cadenili
danaSaulisTvisac dadgeba. aRsaniSnavia,
rom 2012 wlamdec, rasobrivi, religiuri,
erovnuli an eTnikuri Seuwynareblobis mo-
tiviT garkveuli danaSaulebis Cadena dama-
mZimebel garemoebad ganixileboda7, Tumca
sisxlis samarTlis kodeqsis 53-e muxlis
bolodroindeli damatebis Tanaxmad, sxva
safuZvlebTan erTad, seqsualuri orienta-
ciisa da genderuli identobis niSniT Seu-
wynareblobis motiviT danaSaulis Cadena
damamZimebeli garemoeba gaxda ssk-iT Cad-
enili yvela danaSaulisaTvis.
aRniSnuli cvlilebis ganxorcieleba
calsaxad pozitiuri movlenaa, Tum ca mTa-
vari is aris Tu ramdenad efeqturad mox-
deba am sakanonmdeblo novaciis praqtikuli
implementacia. samwuxarod, aRniSnulTan
dakavSirebiT raime daskvnebis gakeTeba Seu-
Zlebelia, radgan ar moipoveba informacia
imasTan dakavSirebiT, moxda Tu ara dRemde
5 ix. saqarTvelos sisxlis samarTlis ko deqsis 142-e muxli.
6 ix. s.s.k. 53-e muxlis me-31 nawili. damatebis mixed-viT, danaSaulis Cadena, seq sualuri orientaciis, genderuli iden tobis, religiis, SezRuduli Ses-aZleblobis, erovnuli, eTnikuri kuTvnilebis, an diskriminaciis Semcveli sxva niSniT Seuwynare-blobis motiviT aris pasuxismgeblobis damamZime-beli garemoeba am kodeqsiT gaTvaliswinebuli yvela Sesabamisi danaSaulisaTvis.
7 ix. mag.109-e muxlis me-2 nawilis „d“ qvepunqti, 117- e muxlis me-5 nawilis „d“ qvepunqti da sxva).
mocemuli muxlis gamoyeneba.8 damaimedebe-
li daskvnebis gakeTebis saSualebas arc ze-
moxsenebul sakanonmdeblo cvlilebebamde
arsebuli praqtika (ufro swored praqtikis
ararseboba) iZleva. am mxriv aRsaniSnavia aR-
dgomelaSvili da jafariZe saqarTvelos wi-
naaRmdeg9, romelic policielTa homofobi-
uri qcevis Sesaxeb saqarTvelodan adamianis
uflebaTa evropul sasamarTloSi (SemdegSi
evropuli sasamarTlo) gagzavnili pirveli
saqmea.10 ganmcxadeblebi, sxva darRvevebTan
erTad maTi realuri Tu navaraudevi seq-
sualuri orientaciis gamo diskriminaciul
mopyrobazec Civian. miuxedavad imisa, rom
aRniSnul incidents sakmaod didi gamox-
maureba mohyva, rogorc adamianis ufleba-
Ta damcavi adgilobrivi, ise saerTaSoriso
organizaciebis mxridan, gamoZieba savarau-
dod mxolod mas Semdeg daiwyo, rac saqme
evropul sasamarTloSi gaigzavna, isic mx-
olod samsaxurebrivi uflebamosilebis ga-
dametebis muxliT.11 mocemuli imaze metyve-
lebs, rom sssk 142-e muxli (adamianTa Tanas-
woruflebianobis darRveva) praqtikulad
mkvdari muxli iyo, gansakuTrebiT im Sem-
TxvevaSi, Tu saqme seqsualuri orientaciis
niadagze uTanasworo mopyrobas exeboda.
dRevandeli mdgomareobiT moqmedi sa-
kanonmdeblo CarCoebis farglebSi SesaZle-
belia siZulviliT motivirebul danaSaul-
ze saTanado reagireba, damnaSavis sisxlis
8 aRsaniSnavia, rom aaip „identoba“-m 2012 wlis 17 maiss msoflio homofobiis winaaRmdeg brZolis saerTaSoriso dRes (IDAHO) ganviTarebuli movle-nebis gamo gamoZiebis dawyebis moTxovniT mimar-Ta saqarTvelos mTavar prokurors da mouwoda am ukanasknels gamoZiebis dawyebis SemTxvevaSi gaeTvaliswinebina sisxlis samarTlis kodeqsis 53-e muxlis me-31 nawili. organizacias pasuxi gancxadebaze dRemde ar miuRia. dawvrilebiTi in-formaciisaTvis 2012 wlis 17 maiss ganviTarebu-li movlnebis Sesaxeb ixileT: http://www.gyla.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=1303%3A2012-05-18-12-34-17&catid=1%3Alatest-news&Itemid=177&lang=ka
9 ix. Aghdgomelashvili and Japaridze v Georgia (aRd-gomelaSvili da jafariZe saqarTvelos winaaRm-deg), no 7224/11.
10 saqmis Sesaxeb meti informaciisaTvis ixileT: http://www.interights.org/aghdgome lashvili/index.html
11 ix. sisxlis samarTlis kodeqsis 333-e muxli.
-
lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 5
samarTlebriv pasuxismgeblobaSi micemis
CaTvliT (ra Tqma unda Tu iarsebebs neba),
Tumca lgbt pirebis mimarT siZulvilis
enis gamoyenebis winaaRmdeg brZola ufro
SezRuduli masStabiT, ZiriTadad mauwye-
belTa TviTregulirebis farglebSi xor-
cieldeba.12 aRniSnuls is ganapirobebs, rom
siZulvilis ena ar warmoadgens sisxlis
samarTlis wesiT dasjad danaSaulebriv
qmedebas, rac ar gamoricxavs siZulvilis
enis winaaRmdeg brZolis efeqtiani strate-
giis SemuSavebasa da ganxorcielebas, ro-
melic ZiriTadad sazogadoebrivi cno-
bierebis amaRlebaze iqneba orientirebuli.
saqarTveloSi homoseqsualoba 2000 wli-
dan aris dekriminalizebuli, Tumca sisx -
lis samarTlis kodeqsis rigi muxlebi
kvla vac isea formulirebuli, rom homo-
seqsualobis marginalizacias da stigma-
tizacias axdens.13
saqarTvelos kanonmdeblobaSi moiZeb-
ne ba debulebebi, romlebic aweseben moT-
xovnebs/pirobebs, romlebic erTi SexedviT neitraluria, Tumca ne gati ur zegavlenas
axdens konkretul jgufebze. (e.w iribi
diskriminaciis SemTxveva)14 magaliTad patimrobis axali kodeqsis
Tanaxmad, xanmokle paemnis ufleba eZleva im pirsac, vinc patimarTan qorwinebaSi ar imyofeboda, Tumca am ukanasknelTan cxov-robda da eweoda saerTo meurneobas Tavi-suflebis aR kveTis dawesebulebaSi moxve-
12 ix. “mauwyebelobis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni, mauwyebelTa qcevis kodeqsi da Jurnalisturi eTikis qartia.
13 ix. magaliTad sisxlis samarTlis kodeqsis 138-e da 140-e muxlebi, romlebic TavianTi formuli-rebidan gamomdinare homoseqsualur sqesobriv kavSirs „gaukuRmarTebul seqsualur kontaqtTan“ aigiveben.
14 adamianis uflebaTa dacvis evropuli sasamarT-los precedentuli samarTlis Tanaxmad: „rodesac zogad politikas an zomas koknkretuli jgufi-saTvis araproporciulad saziano Sedegi moaqvs, SesaZloa aRniSnuli diskriminaciad Ca iTvalos, imis miuxedavad, rom aRniSnuli politika Tu zoma ar iyo mimarTuli an gaTvlili im kokretul jgufze“
dramde bolo 2 wlis ganmavlobaSi.15 miuxe-davad imisa, rom TiTqos erTi SexedviT xanmokle paemnis maregulirebeli norma neitraluria, man realurad araproporci-ulad saziano Sedegi SeiZleba gamoiwvios lgbt wyvilebisaTvis. ra Tqma unda moce-muli normis moqmedeba uaryofiTad Sei-Zleba aisaxos registrirebul qorwinebaSi armyof heteroseqsual wyvilebzec, radgan bundovania romeli dokumenti SeiZleba CaiTvalos Tanacxovrebis damadastureb-lad da romelma organom unda gasces igi, magram faqtia, rom qveyanaSi arsebuli zogadi homohobiuri ganwyobis gaTval-iswinebiT aseTi dokumentis mopoveba lgbt wyvilebs ufro gauWirdebaT. rac Seexeba xangrZlivi paemnis uflebas, Sesabamisi mux-lis formulirebidan gamomdinare, aRniS-nuli uflebiT lgbt wyvilebi saerTod ar sargebloben.16
iribi diskriminaciis kidev erT magal-iTad SeiZleba dasaxeldes xarvezi saqa-rTvelos kanonmdeblobaSi, romlis mixed-viTac umaRlesi saganmanaTleblo dawese-bulebis mier diplomi SeiZleba gaices mxolod erTxel. aRniSnuli uaryofi-Tad aisaxeba im pirebze, vinc qirurgiu-li Carevis Sedegad sqesi Seicvala, rac dasaqmebis survilis SemTxvevaSi maT kidev ufro metad aqcevs diskriminaciis poten-ciur msxverplad. aRniSnuliT aseve uxeS-ad irRveva lgbt pirTa piradi cxovrebis xelSeuxeblobis uflebac, radgan imis dasamtkiceblad, rom sqesSecvlili piri namdvilad diplomSi moxseniebuli piria, man saTanado uwyebas diplomTan erTad sasamarTlos mier gacemuli cnobac unda
warudginos.17
saerTod unda aRiniSnos, rom Tumca saqarTveloSi sqesis Secvlis servisebi
15 ix. patimrobis kodeqsis me-17 muxlis me-2 nawili.
16 ix. patimrobis kodeqsis me-172 muxlis me-2 nawili.
17 ix. damoukidebeli mkvlevaris ana nacvliSvilis kvleva seqsualuri orientaciis da genderuli identobis niSniT diskrimnaciaze, homofobiasa da transfobiaze, 2010 w. gv. 22, xelmisawvdomia Sem-deg bmulze: http://www.coe.int/t/commissioner/source/lgbt/georgialegal_e.pdf
-
6 diskriminaciis akrZalva lgbt pirebTan mimarTebiT: erovnuli kanonmdeblobis mimoxilva
xel misawvdomia, uSualod procesi sakanon-mdeblo doneze dauregulirebelia, rac diskriminaciuli praqtikis damkvidrebis safrTxes qmnis. rac metad bundovania ka-
noni, miT ufro meti sivrce rCeba TviTne-
bobisa da SerCeviTobisaTvis.18
saqarTvelos Sromis kanonTa kodeqsi im
gamonaklis normatiul aqtTa ricxvs ekuT-
vnis, romelic pirdapir krZalavs diskrimi-
nacias rogorc sqesis, ise seqsualuri ori-
entaciis safuZvelze.19 Tumca imis gaTval-
iswinebiT, rom diskriminaciis akrZalva mx-
olod SromiT urTierTobebze vrceldeba,
romelic saTanado piris samsaxurSi ayvanis
(xelSekrulebis dadebis) Semdeg iwyeba,
advili SesaZlebelia nebismieri piri dis-
kriminaciis msxverpli swored samsaxurSi
ayvanis procesSi gaxdes.20 aRniSnuli gan-
sakuTrebiT relevanturia lgbt pirebTan
mimarTebiT, romelTa dasaqmebaze uaris Tq-
mis realuri mizezi umetes SemTxvevaSi maTi
seqsualuri orientacia/genderuli iden-tobaa (faruli diskriminaciis SemTxveva).
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis Tanax-
mad ori piris mier Svilis ayvana mxolod
meuRleebis SemTxvevaSi aris SesaZlebeli.
imis gaTvaliswinebiT, rom meuRleebi mx-
olod sapirispiro sqesis mqone pirebi
SeiZleba iyvnen21, lgbt wyvilebi avtomatu-
rad gamoiricxebian erToblivad Svilis ay-
vanis uflebis mqone pirTa kategoriidan.
rac Seexeba erTi piris mier Svilis ayva-
nas, erTi SexedviT, samoqalaqo kodeqsis
18 termini “kanoni” xarisxobriv moTxovnebsac gu-lisxmobs, maT Soris kanonis xelmisawvdomobasa da winaswarganWvretadobas. ix. L. v. Lithuania (l. litvis winaaRmdeg), no 27527/03, judgment of 11 Sep-tember 2007.
19 ix. saqarTvelos Sromis kodeqsis me-2 muxlis me-3 nawili. Tumca, mocemul debulebaSi gender-uli identoba rogorc diskriminaciis akrZalvis safuZveli naxsenebi ar aris.
20 ix. saqarTvelos Sromis kodeqsis me-5 muxlis me-8 nawili, romlis mixedviTac „damsaqmebeli valdebuli ar aris daasabuTos Tavisi gadawyvetileba dasaqme-baze uaris Tqmis Sesaxeb.“ SromiTi xelSekrulebis moSlsaTan dakavSirebiT,ix aseve 38-e muxli.
21 ix. samoqalaqo kodeqsis 1106-e muxli.
1245-e muxlis formulirebidan gamomdin-
are, ar arsebobs SezRudva srulwlovani
lgbt pirisaTvis iyos mSvilebeli22, Tum-
ca qveyanaSi damkvidrebuli homofobiuri
ganwyobis gaTvaliswinebiT, arsebobs imis
safrTxe, rom meurveobis da mzrunvelobis
organom lgbt pirs „moraluri Tvisebebis“ gamo mSoblis funqciis ganxorcieleba ar
andos.23 meore mxriv, Tuki mxedvelobaSi mi-
viRebT im faqts, rom saqarTvelo evropis
sabWos wevri qveyana da evropuli konven-
ciis xelmomweria, seqsualuri orientaciis
niSniT martoxela mSoblisTvis Svilis ayva-
naze uaris Tqma konvenciiT nakisri valde-
bulebebis aSkara Seusrulebloba iqneba.24
aRsaniSnavia, rom Tuki gansxvavebuli
mopyroba gonivrul da obieqtur krite-
riumzea damyarebuli, igi ar warmoadgens
akrZalul diskriminacias. evropuli sa-
samarTlos precedentuli samarTlis Tanax-
mad, imisaTvis, rom gansxvavebul mopyrobas
gamarTleba moeZebnos: a) unda arsebobdes
diferencirebis arsebiTi safuZveli, b)
gansxvaveba unda emsaxurebodes kanonier
mizans da g) gamoyenebuli saSualeba dasax-
uli miznis proporciuli unda iyos.25 roca
gansxvavebas safuZvlad seqsualuri ori-
entacia udevs, gansakuTrebiT seriozuli
dasabuTeba unda arsebobdes26, am SemTxveva-
Si saxelmwifoebisaTvis miniWebuli diskre-
cia/Sefasebis farglebi (margin of appriciacion) aris viwro da proporciulobis principi
gulisxmobs, rom miRebuli zoma mocemul
22 ix. samoqalaqo kodeqsis 1245-e muxli, romelic mSvileblobas mxolod im pirs ukrZalavs visac mSoblis ufleba-movaleobebi CamorTmeuli an Sez-Ruduli aqvs, aseve im pirs romelsac avadmyofo-bis an moraluri Tvisebebis gamo ar SeuZlia ganax-orcielos mSoblis uflebebi.
23 ix. samoqalaqo kodeqsis 1242-e muxli
24 ix. E.B. v. France (i. bi. safrangeTis winaaRmdeg), no. 43546/02, judgment of 22.01.2008.
25 ix. Timishev v. Russia (timiSevi ruseTis winaaRmdeg), no. 55762/00 and 55974/00, judgment of 13.12.2005, § 57. ix. Rasmussen v. Denmark (rasmuseni daniis winaaRmdeg), no. 8777/79, judgment of 28.11.01.1984, § 38.
26 ix. Salgueiro da Silva Mouta v. Portugal, no. 33290/96, judg-ment of 21.12.1999, § 36.
-
lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 7
garemoebebSi aucilebeli iyo.27
zemoaRniSnuli kriteriumebis gaT va-
liswinebiT, saqarTvelos Sromis, jan-
mrTelobisa da socialuri dacvis minis-
tris brZanebiT28 „homoseqsualobisTvis“, rogorc aiv/Sidsis risk-jgu fisaTvis da-
wesebuli blanketuri akrZalva sisxlis
do norobasTan dakavSirebiT yovlad gau-
marTlebelia, ra d gan akrZalva efuZneba
mxolod seq sualur orientacias da ara (sa-
risko) seqsualur qcevas.29
misasalmebelia „janmrTelobis dac-vis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis antidis-
kriminaciuli debuleba30, romelic sxva
safuZvlebTan erTad krZalavs pacientis
diskriminacias seqsualuri orientaciis an
piraduli uar yofiTi ganwyobis gamo, Tum-
ca Se maS foTebelia amave kanonSi Sesatani
cvlileba,31 romlis mixedviTac surogaci-
is servisiT sargeblobis ufleba mxolod
saqarTvelos kanonmdebloblobiT dadgeni-
li wesiT registrirebul qorwinebaSi myof
uSvilo wyvils SeeZleba. aRniSnuli, Tavis
mxriv, calsaxad gamorcxavs lesbi an gei
wyvilis surogaciis servisiT sargeblobis
SesaZleblobas.
2012 wlis 25 maisis cvlilebebamde kan-
onis TviTneburad da uTanasworod gamoy-
enebis sakmaod did safrTxes qmnida aseve
27 ix. Kozak v. Poland (kozaki poloneTis winaaRmdeg), no. 13102/02, judgment of 02.03.2010.
28 ix. 2000 wlis 5 dekembris brZaneba # 241/n. „sisx-lisa da misi komponentebis donorobis winaaRmdeg Cvenebis gansazRvris Sesaxeb“, ix. aseve 2007 wlis 27 seqtembris brZaneba „sisxlis gadasxmis dawe-sebulebebis funqcionirebisaTvis savaldebulo normativebis damtkicebis Sesaxeb“.
29 aRniSnulTan dakavSirebiT, 2012 wlis 10 ivliss, organizacia „identobam“ saqarTvelos sakon-stitucio sasamarTloSi sarCeli Seitana, romli-Tac gasaCivrebuli normebis arakonstituciurad cnobas iTxovs. organizacia miiCnevs, rom sxva muxlebTan erTad diskriminaciuli xasiaTis gamo, gasaCivrebuli normebi, konstituciis me-14 muxls ewinaaRmdegeba. meti informaciisaTvis ixileT: http://www.argumenti.ge/?p=1588
30 ix. me-6 muxlis pirvli punqti.
31 ix. saqarTvelos kanoni,,saqarTvelos zogierT sakanonmdeblo aqtSi cvlilebis Setanis Sesaxeb~, proeqti, registraciis # 07-3/639; 08.06.2012;
saqarTvelos kanoni personalur monacemTa
dacvis Sesaxeb,32 romelic sajaro da ker-
Zo dawesebulebebis mier gansakuTrebuli
kategoriis monacemebis 33 (maT Soris piris
sqesobrivi cxovrebis Sesaxeb informaciis)
damuSavebas34 iTvaliswinebs. yvelaze didi
safrTxis Semcveli iyo debuleba, romelic
kanonis Sesabamisad „mniSvnelovani saja-ro interesis“ dasacavad, gansakuTrebuli kategoriis mo nacemTa damuSavebas piris
Tanxmobis gareSe iTvaliswinebda.35 „mniS-vnelovani sajaro interesis“ definiciis ararsebobis pirobebSi, mocemuli debule-
ba qmnida sivrces TviTnebobisa da Tanam-
debobis borotad gamoyenebisaTvis.36 Sesa-
bamisad, kanonis me-6 muxlis 2012 wlis 25
maisis cvlilebebi da damatebebi xelisuf-
lebis mxridan win gadadgmuli nabijia dis-
kriminaciis prevenciisaTvis.
kanonmdeblobis zemoT mocemulma ana-
lizma cxadyo, rom Tumca gamonaklisi
SemTxvevebis garda kanonmdebloba lgbt
pirebTan mimarTebiT aSkarad diskrimi-
naciuli ar aris, zog SemTxvevaSi saTanado
normaTa bundovani formulirebis gamo da
zog SemTxvevaSi ama Tu im sakiTxis sakanon-
mdeblo regulaciis miRma datovebiT, gau-
marTlebeli gansxvavebuli mopyrobisTvis
kvlav didi sivrce arsebobs. aRniSnuls
emateba qarTul sazogadoebaSi lgbt
pirebTan mimarTebiT arsebuli uaryofiTi
winaswarganwyobebi, rac saboloo jamSi
Tavs diskriminaciul praqtikaSi iCens.
32 2011 wlis 28 dekemberi.
33 ix. iqve me-2 muxlis `b~ punqti.
34 ix. iqve `d~ punqti.
35 ix. iqve, me-6 muxli. (2012 wlis 25 maisis cvlilebe-bamde mdgomareobiT).
36 ix. saqarTveloSi lbt qalTa mdgomareobis am-saxveli Crdilovani angariSi CEDAW komitet-isTvis. `qalTa iniciativebis mxardamWeri jgufi“ (WISG), Tbilisi, 2012. gv.8. http://women.ge/wp-content/uploads/2012/05/WISG-LBT-CEDAW-shadow-report_geo.pdf
-
qveyanaSi arsebuli ekonomikuri da so
ciopolitikuri krizisi, rogorc wesi,
aZlierebs xolme sazogadoebaSi arsebul
fobiebs. arsebuli qsenofobiuri damokide
buleba eTnikuri, religiuri umcireso
bebisa Tu homoseqsualebis mimarT noyier
niadags qmnis sazogadoebrivi azris manipu
lirebisTvis. winasaarCevno teqnologiebi
potenciur amomrCevelTa molodinebis
garda socialuri fobiebis Seswavlagaan
alizebasac gulisxmobs. Zneli saTqmelia,
ramdenad srulyofilad floben an iyeneben
am teqnologiebs saqarTveloSi. Tumca, 2012
wlis winasaarCevno kampaniam naTlad dagva
naxa Tu rogori efeqti SeiZleba hqondes
kompromats, romelic sazogadoebaSi Rrmad
gamjdar SiSsa da siZulvils exeba. cixeSi
patimrebis damcirebis, cemis, seqsualuri
wamebis amsaxveli dokumenturi kadrebis
demonstrirebam televiziiT, ramac gadam
wyveti gavlena iqonia arCevnebis Sedegebze,
uamravi adamiani gamoiyvana quCaSi. sxva mniS
vnelovan faqtorebTan erTad (TavisTavad
Zaladoba patimrebze, ro gorc erTerT
yvelaze mowyvlad jguf ze, Tanac samarTal
damcavebis mxridan), im adamianebis nawilSi,
romelic saprotesto talRas SeuerTda, ma
makacze seqsualuri Zaladobis faqts erT
gvari kulturuli Sokis efeqti hqonda, rac
aisaxa kidec socialur qselebsa Tu protes
tis gamoxatvis sxva formebSi. n
homofobiuri siZulvilis enis kvlevis
TiTqmis 20-wliani gamocdileba saSualebas
gvaZlevs visaubroT garkveul dinamikaze
da mis kavSirze qveyanaSi mimdinare socio-
politikur movlenebTan.
lgbt sakiTxiT presis daintereseba
araTanmimdevrul xasiaTs atarebs. homo-
fobiuri siZulvilis enis gamoyenebis piki
emTxveva qveyanaSi mimdinare Zalauflebis
gadanawilebis procesebs. amasTan, aRniS-
nuli periodis ganmavlobaSi mniSvnelovnad
icvlebian homofobiuri siZulvilis enis
gamoyenebis ZiriTadi adresantebi. Sesabam-
isad, ic v leba konteqstic, romelSic ho-
moseqsualobac ganixileba da misi mobili-
zaciuri strategiebic, riTic xdeba homo-
seqsualobis problematizacia.
saqarTveloSi dRemde ar Catarebu-
la lgbt jgufis mimarT sazogadoebis
damokidebulebis siRrmiseuli kvleva. cal-
keuli kvlevebi, romlebic sxvadasxva Ri-
rebulebebTan/sakiTxebTan da jgufebTan
homofobiuri siZulvilis ena da politikuri procesebi saqarTveloSi
eka aRdgomelaSvili
8
-
lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 9
mimarTebas da ganwyobaTa cvlilebis din-
amikas swavlobs (maT Soris homoseqsualTa
mimarT), ar iZleva homofobiis siRrmis an
formebze saubris saSualebas. Tumca, am
kvlevebis umetesoba gviCvenebs, rom saqa-
rTveloSi lgbt adamianebi dRemde rCebian
jgufad, romlis mimarTac sazogadoeba
yvelaze nakleb mimReobas amJRavnebs sxva
marginalizebul jgufebTan SedarebiT.37
garda amisa, 2003-2006 wlebSi Catarebuli
kvlevebi miuTiTebs homofobiuri ganwyobis
zrdis dinamikazec: 2003 wels „sazogadoe-brivi politikis institutis“ mier Catare-buli kvlevis mixedviT homoseqsualobis
mimarT gamokiTxulTa – 84%-ma negatiuri ganwyoba daafiqsira, 14%-s neitraluri damokidebuleba hqonda, 2%-s ki pozitiuri.38 2006 wlis gamokiTxvis SedegebiT, respo-
dentTa 81,4% acxadebda, rom ar imegobrebs homoseqsualebTan, xolo 71,4%-s ar surda homoseqsualTan erTad muSaoba39. CRRC-s mier 2009-2011 wlebSi Catarebulma kvlevebma aCvena, rom bolo ori wlis ganmavlobaSi md-
gomareoba homoseqsualobasTan mimarTebaSi
didad ar Secvlila da im adamianTa ricxvi,
vinc homoseqsualobas miuReblad miiCnevs,
ucvleli rCeba _ 90%.40
1 pasuxad kiTxvaze, „ramdenad sasur velad migaC-niaT qvemoT CamoTvlili jgufebis Tqvens mezob-lad yofna“, Zalze arasasurvelad respodentTa yvelaze didma nawilma homoseqsualebi, Semdg ki narko manebi da fsiqikurad aramdgradi adamianebi Seafasa.“ n. sumbaZe. Taobebi da Rirebulebebi. sazogadoebrivi politikis instituti. Tbilisi. 2012.; hainrix biolis fondis samxreT kavkasiis ofisis kvlevam umciresobebis mimarT mosaxleobis ganwyobisa da damokidebulebis Sesaxeb aCvena, rom sxva umciresobaTa jgufebs Soris, yvelaze didi wnexis qveS swored lgbt jgufis adamianebi arian. hainrix biolis fondis samxreT kavkasiis ofisis kvleva umciresobebis mimarT mosaxleobis ganwyo-bisa da damokidebulebis Sesaxeb, ivnisi, 2011.
2 Sumbadze N., Tarkhan-Mouravi G., Transition to adulthood in Georgia: Dynamics of generational and gender roles in post-totalitarian society, Institute of Policy Studies. Tbilisi. 2003.
3 Caucasus Research Resource Center, Programme of Eurasia Foundation: Short Review of the Results of CRRC’s Data Initia-tive Survey – December 2006
4 evrokavSiris mimarT damokidebulebisa da codnis Se-faseba saqarTveloSi. kavkasiis kvleviTi resursebis centri (CRRC), evraziis TanamSromlobis fondi. 2011.
sazogadoebaSi lgbt jgufis mimarT
negatiuri ganwyobis zrdaze Tavad jgufis
wevrebic saubroben. 2012 wels Catarebuli
gamokiTxvis mixedviT, im adamianebis ri-
cx vi, vinc Tvlida, rom sazogadoebis
da mokidebuleba lgbt jgufis mimarT
aratolerantulia, 2006 welTan SedarebiT
57%-dan_78%-mde gaizarda41. evrosabWos wevr qveynebSi lgbt Temis/
jgufis mimarT gansxvavebuli damokideb-
uleba naTlad Cans rogorc saerTo evro-
pul42, ise nacionalur kvlevebSi. es gansx-
vavebuloba or mniSvnelovan aspeqts efuZne-
ba. pirveli aspeqti ukavSirdeba erovnul,
religiur da tradiciul faseulobebs gen-
deris, seqsualobisa da ojaxis sakiTxebTan
mimarTebaSi, xolo meore aspeqti _ sajaro
da privatuli sferos gansxvavebul aRqmas
da Sesabamisad, lgbt jgufis xilvadobas43.
genderis, seqsualobisa da ojaxis sa-
kiTxebTan mimarTebaSi, saqarTvelo Sei-
Zleba davaxasiaToT, rogorc Rrmad patri-
arqaluri kulturis mqone qveyana, masku-
linobisa da feminurobis koncefciebis
5 2006 wels fond inkluzivis mier Catarebuli kv-levis SedegebiT, lgbt jgufis warmomadgenelTa 57,5% sazogadoebis damokidebulebas afasebda, rogorc aratolerantuls, 24,2% Tvlida, rom sazogadoeba indiferentulia maT mimarT, 10% miiCnevda, rom sazogadoeba tolerantuli iyo (lgbt diskriminaciis kvleva saqarTveloSi. fondi inkluzivi. 2006. ). 2012 wels, „qalTa iniciativebis mxardamWeri jgufisa“ da organizacia „idento-bis“ erToblivma kvlevam aCvena, rom lgbt jgu-fis warmomadgenelTa Soris im adamianebis ricxvi, vinc Tvlis, rom sazogadoeba maT mimarT aratol-erantulia 78%-mde gaizarda. gamokiTxulTa 15% damokidebulebas afasebs, rogorc „ufro ara-tolerantuli, vidre tolerantuli“, 4% – „ufro tolerantuli, vidre aratolerantuli“, kiTxvas ar upasuxa gamokiTxulTa 3%-ma, xolo im adamian-ebis ricxvi, vinc sazogadoebis damokidebulebas afasebs, rogorc tolerantuls, 1%-ze naklebia. lgbt diskriminaciis kvleva saqarTveloSi. WISG.Tbilisi. 2012
6 ix. Eurobarometer 296 (2008), chapter 9; Eurobarometer 66 (2006), pp. 43-46; Eurobarometer 263 (2007); Eurobarometer 317 (2009); European Values Study (1999)
7 Discrimination on grounds of sexual orientation and gender identity in Europe. 2nd edition. Council of Europe. 2011. http://www.coe.int/t/Commissioner/Source/LGBT/LGBTStudy2011_en.pdf
-
10
CaTvliT44. rogorc bolo wlebis media ana-
lizi aCvenebs, sakiTxis problematizacia
swored „qarTveloba/marTlmadidebloba/tradiciebis“ konceptis farglebSi xdeba.
rac Seexeba sajaro sivrceSi lgbt jgu-
fis xilvadobas, sajaro sivrceSi lgbt
adamianebis gamoCena avtomaturad aRiqmeba,
rogorc „homoseqsualobis propaganda“. sajaro sivrcis purifikacia lgbt adami-
anebisagan dRemde rCeba erT-erT mTavar
mobilizaciur strategiad, romelsac aq-
tiurad mi marTaven rogorc religiuri or-
ganizaciebis45, ise calkeuli politikuri
Zalebis warmomadgenlebi46.
mediaSi homoseqsualobasTan dakavSire-
buli sakiTxebis gaSuqebis Sefasebis Tval-
sazrisiT bolo 20-wliani periodi Segvi-
Zlia ramdenime periodad davyoT.
homoseqsualobaze sajaro saubari qar-
Tulenovan media sivrceSi mxolod 90-iani
wlebis bolos daiwyo. sabWoTa periodSi
araTu „gansxvavebul“ seqsualur qcevaze/identobaze, aramed kulturis mier daS-
vebul seqsualobaze saubaric ki mkacrad
iyo reglamentirebuli da mkacr ideolo-
giur kontrols eqvemdebareboda. sabWoTa
reJimis mier Seqmnili miTi homoseqsualo-
8 Study on Homophobia, Transphobia and Discrimination on. Grounds of Sexual Orientation and Gender Identity. Sociological Report: Georgia. COWI. 2011.
9 `ra Tqma unda, kategoriulad miuRebelia aseTi adamianebis ekranze gamoCena. ise gamohyavT es ada-mianebi, rom sacodavebi arian da Cven maT mimarT sibraluli unda gagviCndes. araviTar SemTxveva-Si! ki ar unda wavaxalisoT da taSi davukraT maT qmedebebs, sazogadoeba imaze unda msjelobdes, Tu rogor bedavs aseTi adamiani, rom Tavisi maxin-ji seqsualuri orientacia sazogadoebis dasanaxi gaxados da am qmedebas reklama gaukeTos.~ `mama miqaeli: `baris~ monawileebi da avtorebi saSin-lad daisjebian~. avtori rusudan advaZe. Jurnali `sarke~. 24-30 oqtomberi, 2007 w.
10 ix. magaliTad „qristian-demokratTa“ lideris gamosvla(22 maisis gamosvla parlamentSi sakon-stitucio cvlilebebTan dakavSirebiT) http://www.youtube.com/watch?v=0yflbSWF-K8&feature=plcp an „Tavisuf-ali saqarTvelos“ winasaarCevno klipi, sadac wina-saarCevno dapirebas „avkrZalavT homoseqsualobi-sa da seqtebis aRviraxsnil propagandas“ fonad 17 maiss, aidahosadmi miZRvnili msvlelobis kadrebi adevs fonad. http://www.youtube.com/watch?v=L9HZIjogcIc
bis dasavluri warmoSobis Sesaxeb, sxva sab-
Wour miTebTan erTad, inerciiT sakmaod
didxans gagrZelda da seqsualobaze tabus
moxsnis Semdegac, 90-iani wlebis qarTule-
novan presaSi homoseqsualoba swored am
konteqstSi ganixileboda. termini homose-
qsuali pirvelad Sidsisa da prostituciis
TemasTan dakavSirebiT gamoCnda qarTul
presaSi. momdevno wlebSi, 1998 wlamde,
statiebis umetesobaSi sityva „homoseqsu-ali“ mxolod sazRvargareT moRvawe Sou-biznesis warmomadgenelTa Sesaxeb ucxouri
presidan gadmobeWdil masalebSi gvxvdeba.
amgvari meTodi „gansxvavebuli“ seqsualo-bisagan distancirebis erT-erT meqanizms
warmoadgens. aRniSnul informaciebSi Zi-
riTadad neitraluri ganwyoba an msubuqi
ironiaa. amgvari ganwyobis Camoyalibebas
swored sakiTxis distancireba uwyobs xels
_ „sadRac dasavleTSi“ mcxovreb adamian-ebze da homoseqsualobaze abstraqtuli
msjelobani safrTxes ar uqmnis respodent-
Ta seqsualuri identurobis gancdas.
1998 wlidan nel-nela iwyeba homoseq-
sualis/homoseqsualobis, rogorc „ucxos“ transformacia „avadmyof“ „Cvenad“. ho-moseqsualobis „paTologizaciis“ pro-cesma, romelic mediaSi mogvianebiT jer
„socialur deviaciad“, Semdeg ki „cod-vad“ gadaiqca, romelic „safrTxes uqmnis erovnul TviTmyofadobasa da tradiciebs“, kidev ufro gaamyara sazogadoebaSi arse-
buli homofobiuri ganwyobebi.47 amave peri-
odidan iwyeba Temis politizaciac.
homofobiis pirveli piki mediaSi 1998-2003
wlebSi SeiniSneba da moqalaqeTa kavSirSi
ganxeTqilebis paralelurad ufro da ufro
Zlierdeba. qarTul politikaSi liberaluri
diskusis SemotanasTan erTad, homoseqsua-
lobis Temas politikuri datvirTva eZleva.
Zlierdeba agresia iehovas mowmeebis winaaR-
mdeg, media gajerebulia armenofobiuri gam-
11 e. aRdgomelaSvili. homoseqsualobis reprezenta-cia qarTulenovan mediaSi. 2006. http://women.ge/wp-content/uploads/2011/04/media-analysis_homopho-bia_un.pdf
homofobiuri siZulvilis ena da politikuri procesebi saqarTveloSi
-
lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 11
onaTqvamebiT. seqsualuri orientacia, aRm-
sareblobasa da eTnikur mikuTvnebulobas-
Tan erTad, politikuri oponentis „diskred-itirebis“ yvelaze gavrcelebuli meTodi xdeba. am mxriv gansakuTrebuli aqtiurobiT
maSindeli saparlamento fsevdoopozicia
fraqcia „aRorZineba“ gamoirCeva. lideris kvaldakval48, fraq ciis wevrebic Riad akeTe-
ben faSistur gancxadebebs:
`me, simarTle giTxra, gulis siRrmeSi SeiZleba didi siamovnebiT daveTanxmo adolf gitlers, romelmac ramdenime gemi gagzavna zRvaSi da CaZira, sadac garkveuli adamianebi iyvnen Tavmoy-rilni. amave dros ver gaviziareb imas, rom parlamentSi mogvdis evrosabWodan rekomendaciebi, rom yvelanairad xeli SevuwyoT homoseqsualistebs. da es iyo ramdenimejer gamogzavnili. me vT-vli, rom sakanonmdeblo baza unda iqnas miRebuli, romliTac am adamianebs Cau-tardebaT iZulebiTi mkurnaloba da Tu ar ganikurnebian, maSin....~49.
paralelurad iqmneba miTi „cisferTa SeTqmulebis Sesaxeb“, romlebic xelisufle-baSi mosvlas gegmaven. kvlav aqtualuria
sabWoTa miTi homoseqsualobis dasavluri
„warmomavlobis“ Sesaxeb. yovelive aman Sesa-Zlebeli gaxada homoseqsualobis konceptis
xelovnuri „mibma“ dasavlur, liberalur RirebulebebTan da im konkretul politi-
kur jgufTan, romelic swored am faseu-
lobebze apelirebda xelisuflebaSi mosv-
lis periodSi. homoseqsualobis warmoCenam,
rogorc safrTxisa, romelic „gadagvarebiT emuqreba qarTvel ers“ da „ewinaaRmdegeba qarTul tradiciebsa da marTlmadideblo-
bas“, politikuri konteqsti SeiZina.
`aratradiciuli seqsi~ xom yovelgva ri tradiciulis rRvevis sawyisi da aucile-beli pirobaa, xelisuflebaSi am gvar `aratradicionalistTa~ mosvliT ki qvey-
12 „kamboja wiTelma kxmerebma walekes, saqarTvelo ki _ cisferebma“. afxazeTis xma. #29. 20–26 iv-lisi, 2001 w. „aslan abaSiZe ukanaskneli ZaliT utevs Tbiliss JvaniasTvis gamzadebuli savarZlis mosaxsnelad“.
13 sandro bregaZe. tv. „mze“, 2003 w. 4 ivlisi.
nis erovnuli cnobierebisa da TviTmyo-fadobis SenarCuneba-ganmtkicebas esmeba jerjerobiT SeumCneveli wertili...~50
presaSi erTmaneTis miyolebiT Cnde-
ba statiebi myvirala saTaurebiT: „saqa-rTvelos homoseqsualistebi marTaven“, „miuxedavad imisa, rom „cisferebi“ ar mrav-ldebian, isini sakmaod momravldnen“, „cis-feridan – Savamde... politikuri palitra“, „metakune evropeli vaJkacebi“, „xalxis mtrebi, sukis agentebi da... pederastebi“.
2005-2006 wlebis media analizma aCvena,
rom „vardebis revoluciis“ Semdeg panika „cisferTa SeTqmulebis“ Sesaxeb Cacxra. statiebma homoseqsualebis/homoseqsualo-bis Sesaxeb seriozuli gamocemebis pirve-
li gverdebidan nel-nela „yviTeli pre-sis“ furclebze gadainacvla.51 Temis de-politizaciis kvaldakval mediis dain-
tereseba lgbt sakiTxebiT sagrZnoblad
Seicvala, rac aisaxa ara mxolod statiebis
tonze, aramed raodenobazec.52
Sefasebis TvalsazrisiT, 2006 wlis moni-
toringis mixedviT, masalebis 65% negati-ur Sinaarss atarebeda, 35% _ neitralurs. Tanafardoba negatiur, neitralur da poz-
itiur Sefasebebs Soris mkveTrad Seicva-
la 2007 wels (negatiuri – 86%, pozitiuri – 21%, neitraluri – 4%). neitralur Se-fasebaTa procentuli maCveneblis klebis
xarjze mkveTrad negatiuri/pozitiuri xa-siaTis SefasebaTa mateba, erTi mxriv, Sei-
14 i. goreliSvili. „dRevandeli saqarTvelo mavne airiT gaberili buStia, romelic CrdiloeTsa da dasavleTs Soris saxifaTod farfatebs“. gazeTi „meridiani“. #44/2. 17.01.2001.
15 e. aRdgomelaSvili. „seqsualur orientacias Tan/genderul identobasTan dakavSirebuli sakiT-xebis gaSuqeba mediaSi“ (noemberi, 2011). mediis ganviTarebis fondi. http://www.mdfgeorgia.ge/index.php?menuid=16&lang=1&id=78
16 „mediis mravalferovnebis institutis“ mier 2004-2006 wlebSi Catarebulma kvlevam, romelic samxreT kavkasiis qveynebSi mravalferovnebis gaSuqebis sakiTxs swavlobda, aCvena, rom sxva jgufebTan SedarebiT, seqsualuri umciresobis sakiTxebi yvelaze naklebad Suqdeboda samive qvey-nis mediis mier. Media Diversity Institute, Press Coverage of Minority Groups in the South Caucasus, 2004-06;
-
12
Zleba ukavSirdebodes lgbt jgufis xil-
vadobis gazrdas. meore mxriv ki asaxavs im
politikur da socio-kulturuli movle-
nebis dasawyissac, romelic dRes qveyana-
Si xdeba. SefasebaTa amgvari gadanawileba
erTgvarad aireklavs krizisuli periodis-
aTvis damaxasiaTebel faseulobaTa da Ri-
rebulebaTa polarizaciis process53.
moraluri panikis meore talRa media-
Si 2007 wels SeiniSneba, rodesac gazeTma
„aliam“ gaavrcela informacia TbilisSi „dagegmili“ gei-praidis Catarebis Taobaze. realurad saqme exeboda evropis sabWos
mier dagegmil aqcias „yvela gansxvavebu-li, yvela Tanaswori“, romelSic monawil-eobas lgbt organizacia fondi „inkluz-ivic“ iRebda. mediis mier gavrcelebuli araswori informaciis gamo, sazogadoebis
didma nawilma es aqcia gei-praidis mowyo-
bis mcdelobad aRiqva. unda aRiniSnos, rom
2007 wlis ganmavlobaSi „aliam“ ramdenjerme gamoaqveyna imave Sinaarsis statia, Tumca,
sasurvel mizans (aJiotaJis Seqmnas Temis
garSemo) mxolod maSin miaRwia, rodesac
Jurnalistma arapirdapiri gziT qveynis xe-
lisufleba „daadanaSaula“ miTiuri aRlu-mis mxardaWeraSi:
`araoficialuri informaciiT, saa ka-Svilis mTavrobasTan SeTanxmebiT, Tbi-lisSi grandiozuli gei-paradi Catarde-ba.. ise, TbilisSi putins das cinodnen, roca moskovSi geebis Tavyriloba daar-bia – seqsualuri umciresobis uflebebs arRvevso.. vnaxoT, gaxdeba Tu ara Tavad saakaSvili dacinvis sagani~.54
gazeTis mier agorebulma isteriam nel-
nela sxva forma miiRo. TemiT spekulireba
ukve opoziciurma politikurma Zalebma da
calkeulma religiurma jgufebma daiwyes55.
17 e.aRdgomelaSvili. homoseqsualobis repr ezen-tacia qarTulenovan mediaSi. 2006. http://women.ge/wp-content/uploads/2011/04/media-analysis_homopho-bia_un.pdf
18 i.mamalaZe. `pederastebi TbilisSi paradisTvis emza-debian“. gazeTi „alia“. # 82, 17-18 ivlisi, 2007 w.
19 „mjera, rom es idea kancelariidan modis. homoseq-sualebis aRlumi arsebuli reJimis mieraa dagegmi-
2007 wlidan, gamogonili gei-paradebiT
sazogadoebis „daSineba“, xelisuflebis „dadanaSauleba/gafrTxileba“ da antigei msvlelobebis mowyoba erTgvar tradiciad
iqca. xelisuflebas, romelsac Tavis mxriv,
liberaluri diskursis monopoliaze hqon-
da pretenzia, myarad daukavSirda „anti-erovnuli, antimarTlmadidebluri“ pozi-ciis mqone politikuri Zalis imiji, raSic
didi roli iTamaSa homofobiurma ganwyo-
bebma sazogadoebaSi.
`mas Semdeg, rac xelisuflebaSi saakaS-vilis fsevdoliberali da fsevdode-mokrati xelisufleba movida, CvenSi erTob momravldnen, momZlavrdnen da gaTamamdnen buCqebSi SemZvrali ped-erastebi. egreT wodebuli cisferebi, romlebmac erTi periodi TbilisSi ho-moseqsualebis aRlumis gamarTvac ki moindomes...56
Tuki 1999-2003 wlebSi, homoseqsualobis
„problemad“ qcevas met-naklebad racional-uri argumentebiT cdilobdnen (mag. arsebuli
homofobiuri mosazrebebis gasamyareblad
media misTvis sasurvel eqspertebsa da spe-
cialistebs mimarTavda). 2007-2011 wlebSi „gan-sxvavebuli“ seqsualobis problematizaci-isaTvis sakmarisad miiCneoda „SeuTavsebloba/ winaaRmdegoba qarTul da marTlmadideblur
tradiciebTan“57. diskursis amgvari cvla
li, vinaidan maT asec surT, msofliosa da evrosab-Wos moaCvenon, saqarTveloSi demokratia viTardeba da adamianis uflebebi daculiao, sanacvlod ki iqi-dan grantebi miiRon.“ m. xorguaSvili. „feradovani aRlumi TbilisSi? es idea kancelariidan modiso“. gazeTi „saqarTvelos respublika“, #140. 21.07.2007.; „es aris prezident saakaSvilis mowyobili aqcia, radgan mis reJimSi aris bevri gaurkveveli sqesisa da orientaciis adamiani da amgvari „paradis“ Catarebas prezidentTan erTad isinic lobireben…“. gazeTi „alia“. #83(2056). 19–20.07.2007.
20 j. xubua. „miSas omsterdami“. gazeTi „asaval-dasavali“, 2009 wlis 3-9 agvisto, # 31 (776).
21 2010 wels, evrosabWos saparlamento asambleis mier lgbt uflebebTan dakavSirebuli rezolu-ciis ganxilvis win, sxvadasxva religiurma gaer-Tianebebma saqarTveloSi erToblivi gancxadeba gaavrceles: ,,igegmeba ,,seqsualuri orientaciis niadagze diskriminaciisa da sqesis identifikaciis” kanonproeqtis ganxilva, romelic homoseqsualiz-mis, biseqsualizmisa da sxva seqsualuri gadaxrebis
homofobiuri siZulvilis ena da politikuri procesebi saqarTveloSi
-
lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 13
uSualo kavSirSia eklesiis, rogorc social-
uri institutis, gavlenis zrdasa da qveyanaSi
mimdinare politikur procesebSi mis aqtiur
CarevasTan58.
diskursze gavlenas axdens qveyanaSi ar-
sebuli politikuri kulturac: sabWoTa
kavSiris avtoritaruli reJimis sakmaod
calsaxa da gamokveTili damokidebuloba
gansxvavebulobisadmi yvelafris unifici-
rebis mcdelobaSi gamoixateboda. gansx-
vavebuloba aRiqmeboda ara rogorc mraval-
ferovnebis gamoxatuleba, aramed rogorc
saxelmwifos monoliTurobis, sazogadoe-
bis homogenurobis winaaRmdeg mimarTuli
safrTxe. samwuxarod, amgvari diskursi
dResac aqtualuria Cvens politikur
sivrceSi, rac „ucxos“ realuri Sinaarsis artikulaciisaTvis sakmaod mwir SesaZle-
blobas iZleva. avtoritaruli reJimisaT-
vis damaxasiaTebeli sakmaod calsaxa da
gamokveTili negatiuri damokidebuleba
gansxvavebulobisa da mravalferovnebis
legalizebas gulis xmobs. amave sesiaze gamotanili iqneba dokumenti, romelic aborts warmogvidgens, rogorc qalis uflebasa da ojaxis dagegmvis saSualebas... SeuZlebelia, evropa, romelic uZvelesi qristianuli samyaros nawils warmoadgens da rom-lis kulturac mTlianad religiuri niSniT aris ganmsWvaluli, evrosabWos maRali tribunidan xmas aZlevdes iseTi movlenis Cveulebriv normad qce-vas, rogoric aris seqsualuri gadaxrebi. homose-qsualizmi, biseqsualizmi da sxva msgavsi qmedebani ara marto qristianobaSi, aramed yvela tradiciul religiaSi udides codvad aris miCneuli, radgan igi adamianis gadagvarebas, mis sulier da fizikur daavadebebs iwvevs“. saqarTvelos sapatriarqos, saqarTveloSi wmida saydris sadespanos, saqarT-veloSi somxuri samociqulo eklesiis eparqiia, qveyanaSi mTavari rabinis movaleobis Semsrulebis da sruliad kavkasiis muslimanTa sammarTvelos sruluflebiani warmomadgenlis erToblivi gan-cxadeba. 29 ianvari, 2010
22 miuxedavad imisa, rom religiuri organizaciebis warmomadgenlebi adresantTa yvelaze mcirericxo-van jgufs warmoadgenen, diskriminaciuli da Seura-cxmyofeli terminologiis gamoyenebis sixSiris TvalsazrisiT swored isini lideroben. maTi mobi-lizaciuri strategiebi ZiriTadad sajaro sivrcis „codvisagan ganwmendisken“ aris mimarTuli. amgvari strategiis saboloo benefiti simboluri Zalau-flebis mopovebaa, raTa gazardon sakuTari gavle-nis sfero e. aRdgomelaSvili. “ideologiuri homo-fobia”. Jurnali “solidaroba“. 2009 №3(30). http://tolerantoba.ge/tolerantoba_jurnali/30.pdf
mimarT, rogorc sazogadoebis erTiano-
bis, monoliTurobis winaaRmdeg mimarTu-
li safrTxisadmi, sakmaod sicocxlisu-
nariani aRmoCnda. winasaarCevno procesSi
swored umravlesobis saxeliT laparaki
da „ucxos“, „gansxvavebulis“ mtris xatad qceva warmoadgens politikuri jgufebis
mTavar strategias.
wina arCevnebze xelisuflebisaTvis
amgvari „mtris“ rols teritoriuli „ucxo“, ruseTi asrulebda, romelic emuqreboda
qveynis mTlianobas, ekonomikur keTil-
dReobasa da politikur usafrTxoebas. Ses-
abamisad, politikuri oponentebis markire-
bac „moRalateebad“ da „ruseTis agentebad“ amave diskursSi xdeboda.
Tavis mxriv, opoziciuri Zalebi xelisu-
flebisagan negatiuri xatis SeqmniT cdi-
lobdnen eleqtoratis mobilizacias. opozi-
ciis erTi nawilis mier kontrdiskursiuli
propaganda „qarTveloba-marTlmadidebloba-tra di ciebis“ garSemo trialebs. politi-kuri oponentis/oponentebis markireba ho-moseqsualad, dadanaSauleba homoseqsualo-
bis propagandaSi am SemTxvevaSi gamoiyeneba
erTi mxriv, rogorc gamaZlierebeli efeqti
xelisuflebis warmomadgenelTagan „ucxos“ konstru irebis procesSi da meore mxriv – „uc xosagan“ momavali safrTxis generalize-bisaTvis, romelic mTel qveyanas emuqreba59.
miuxedavad imisa, rom raodenobrivi
maCveneblebis TvalsazrisiT TemiT dain-
tereseba ganuxrelad izrdeba, politikuri
da socialuri krizisis axali talRis para-
lelurad, 2008-2011 wlebSi Sefasebis dinami-
ka TiTqmis ar Secvlila (pozitiuri meryeobs
6%-dan 8%-mde, neitraluri _ 16%-dan 22%-mde, negatiuri ki – 60%-dan 70%-mde). masa-lebis Tvisobrivi analizi gviCvenebs, rom
amis mizezi isev Temis politizaciaSi unda
veZeboT: homoseqsualobasTan dakavSirebuli
23 e.aRdgomelaSvili. seqsualur orientaciasTan/gen derul identobasTan dakavSirebuli sakiTxebis gaSuqeba mediaSi (maisi, 2011). mediis ganviTa-rebis fondi. http://www.mdfgeorgia.ge/index.php? menuid=16&lang=1&id=54
-
14
sakiTxebiT manipulacia da misi gamoyeneba
politikuri oponentebis markirebisaTvis
winasaarCevno periodSi iseve aqtualuri iyo,
rogorc 1999-2003 wlebSi60.
2012 wels, aidahos dRisadmi miZRvnili
msvleloba religiurma jgufebma CaSales,
rasac saerTaSoriso rezonansi mohyva. am-
jerad gancxadebebi parlamentis tribuni-
danac gakeTda. qristian-demokratiuli
moZraobis liderma, romelmac parlaments
sakonstitucio cvlilebebis paketi warud-
gina, aqcia Seafasa rogorc „Zalian Sors ga-miznuli da mniSvnelovani movlenis dasawyi-
si, romlis saboloo Sedegi unda iyos saqa-rTveloSi homoseqsualobis, mamaTmavlobis, garyvnilobis, gaxrwnilobis, gaukuRmarTe-buli cxovrebis wesis moraluri da samar-
Tlebrivi legalizacia“. saparlamento um-ravlesobis wevrebma pirvelad daafiqsires
sakuTari pozicia homofobiuri siZulvilis
enis mimarT: „qristian–demokratebis“ mier SemoTavazebuli winadadeba antikonsti-
tuciurad, Tavad partiis lideris gamos-
vla ki homofobiurad Seafases.61
dRes parlamentSi umravlesobis saxiT
warmodgenili yofili opoziciis wevrebs
Soris mravlad arian politikosebi, rom-
lebic wlebis manZilze aRvivebdnen da Riad
gamoxatavdnen homofobiur ganwyobebs.
darCeba Tu ara umciresobaTa sakiTxebi
da antiqsenofobiuri diskursi (Tundac
deklarirebis doneze) politikuri mein-
strimis nawilad, amas momavali gviCvenebs.
dResdReobiT ki sakiTxi isev rCeba poli-
tikuri spekulaciebis sagnad.
24 iqve.
25 „qdm sakonstitucio cvlilebebis iniciativiT gamodis lgbt-is aqtivobebis Semdeg“. portali Civil Georgia, Tbilisi / 22 mai.’12. http://www.civil.ge/geo/article.php?id=25490
homofobiuri siZulvilis ena da politikuri procesebi saqarTveloSi
-
ra ganapirobebs Zlier negatiur ganwyobas
lgbt adamianebis mimarT saqarTveloSi? ris
safuZvelze xdeba aseTi ganwyobebis Senar
Cuneba? ratom ar xdeba farTo sazogadoebis
mier homofobiis, rogorc socialuri prob
lemis, aRiareba?
mocemuli statia pasuxis gacemis mcdelo
baa aq dasmul kiTxvebSi arsebuli konteqs
tis gaTvaliswinebiT. SevecdebiT gavaanal
izoT qarTul sazogadoebaSi arsebuli
koleqtiuri uaryofiTi damokidebuleba
lgbt adamianebis mimarT im kulturuli da
socialuri faqtorebis gaTvaliswinebiT,
romlebic xels uwyobs farTod gavrcele
buli homofobiisa da transfobiis Camoya
libebasa da SenarCunebas sazogadoebriv
doneze. statiaSi aqcenti gakeTdeba homo
seqsualebis mimarT damokidebulebaze,
radgan uflebaTa sakiTxebi sxvadasxvanair
zegavlenas axdens gei, lesbosel, biseqsual
da transgender adamianebze. miuxedavad maT
mimarT arsebuli diskriminaciuli ganwyo
bisa, TiToeul jgufs Tavisi specifika aqvs
da am specifikis gaTvaliswinebiT sxvadasxva
midgomas moiTxovs. homoseqsualoba, gansa
kuTrebiT mamakacuri homoseqsualoba, dRes
CvenTan yvelaze met safrTxed aris aRqmuli.
Sesabamisad homofobiuri diskursis samizne
yvelaze metad swored isini arian. amitomac,
am statiaSi konkretulad geebisa da les
boselebis mimarT arsebul ganwyobas gavaan
alizebT. n
saqarTvelo evrosabWos qveynebs Soris
erT-erTi yvelaze homofobiuri qveyanaa.
amasve mowmobs arsebuli adgilobrivi Tu
saerTaSoriso kvlevebic. marTalia, mizani
ar yofila mxolod lgbt jgufis mimarT
arsebuli ganwyobebis siRrmiseuli kvleva, magram es saSualebas iZleva zogadi tenden-ciebis warmodgenisaTvis. 2003 wels saqa-rTveloSi Catarebuli kvlevis mixedviT gamokiTxulTa 84%-ma gamoavlina mkveTrad uaryofiTi damokidebuleba homoseqsu-alebis mimarT1. 2006 wels monacemi didad ar Secvlila. amjerad respodentTa 81,4%-ma daafiqsira uaryofiTi azri. 2009-2011 wlebSi kavkasiis kvlevisa da resurscentris mier Catarebuli gamokiTxvebis mixedviT, ganwyoba homoseqsualebTan mimarTebaSi ar Secvlila. piriqiT, homoseqsualoba miuRe-blad CaTvala gamokiTxulTa 90%-ma.
1 Quinn S. “Forced Out: LGBT People in Georgia”, ILGA Europe/COC Netherlands, 2007. p.26
homofobia: socio-kulturuli garemo saqarTveloSi
TamTa melaSvili
15
-
16
miuxedavad imisa, rom homofobia indi-vidualur doneze ZiriTadad winaswargan-wyobebze da crurwmenebze dafuZnebuli iracionaluri da gaucnobierebeli SiSia homoseqsuali adamianebis mimarT, koleqti-ur doneze igi sakmaod gaazrebuli da, Sesa-Zloa, dagegmili qmedebac iyos. aseT SemTx-vevebSi individualuri winaswarganwyobebi xSirad ikveTeba dominantur kulturul da ideologiur SexedulebebSi zogadad homoseqsualobaze. amis Sesaxeb diskurss, rogorc wesi, mediasTan erTad da misi gam-oyenebiT Zalauflebis mqone instituciebi qmnian. saqarTveloSi aseTi institucia, pirvel rigSi, marTlmadidebeli eklesiaa.
miiCneva, rom sazogadoebaSi homofobiis xarisxze ramdenime mniSvnelovani socio-kulturuli faqtori axdens zegavlenas. cnobilia, rom jgufuri siZulvilis gamov-lineba gansakuTrebiT Zlierdeba social-uri krizisebis dros. aseT dros advilia moraluri panikis danergva xiluli Tu uxilavi mtris xatis Seqmnis fonze. aseTi mteri saqarTveloSi, jer kidev sabWoTa xanaSi, „pidarasti“ gaxda, romelic erTi mxriv mamakacur homoseqsualobas, meore mxriv ki ucxos, saxifaTos, aratradiciuls da mtruls gauTanabrda2. homofobia sab-WoTa kavSirSi ideologia iyo, homoseqsua-loba ki dasjadi. postsabWoTa periodSi am ideologiam gamoxatulebis ufro agresi-uli forma SeiZina. siZulvili homoseqsu-alebis mimarT ufro aSkara da sagrZnobi gaxda. saqarTveloSi, misi damoukide-blobis mopovebis dRidan, male gaCnda ho-mofobiiT gajerebuli „SeTqmulebis Teor-iebi“, romelic dResac warmatebulia qar-Tul politikur diskursSi. „pidarasti“ mteri gadagvarebuli, araqarTveli gaxda, romelmac sakuTar samSoblos, tradiciebsa da erovnebas uRalata. sabWourma miTma ho-moseqsualobis dasavluri warmomavlobis Sesaxeb homoseqsualoba dasavlur liber-alur Rirebulebebs gauTanabra, rac, Ta-
2 giorgi maisuraZe „dakarguli konteqstebi“ bakur sulakauris gamocmemloba, 2012. gv. 105.
vis mxriv, safrTxe gaxda qarTuli erovnu-li TiTmyofadobisTvis. aman homofobias politikuri konteqsti SesZina. aRsaniSna-via, rom msgavsi damokidebuleba erisa Tu saxelmwifos specifikuri gagebidan iRebs saTaves, romlis mixedviTac nacia aucile-blad homogenuria. mas Tavisi dawerili Tu dauwereli moraluri kanoni da wesrigi aqvs, romelsac yvela unda daemorCilos. homoseqsualebi ki am wesrigis damrRvevebad gvevlinebian. homoseqsualisgan mtris xa-tis SeqmnaSi, mis marginalizebasa da zoga-dad, homofobiuri ganwyobebis gavrcele-baSi dRes gansakuTrebul rols, rogorc zemoT aRiniSna, eklesia TamaSobs, romelic saxifaTod Zlieri da mzardad gavleniani instituciaa. saeklesio homofobiuri dis-kursi, umeteswilad, iyenebs bibliisa da zogadad, religiis araswor interpretire-bas da permanentulad mouwodebs sazoga-doebas homoseqsualTa marginalizaciisken. xSirad da warmatebiT xdeba demografiuli sakiTxiT manipulireba im azris gavrcele-biT, rom erTsqesiani wyvilebi, isedac mcirericxovan ers, gadagvarebiT da ga-nadgurebiT emuqrebian.
garda amisa, im qveynebSi (maT Soris saqa-rTveloSic), sadac homoseqsualoba didi xnis ganmavlobaSi iyo kriminalizebuli, gaCnda lgbt adamianebis damnaSaveebTan3 gaTanabrebis tendencia, rac maT Semdgom stigmatizacias kidev ufro uwyobda xels. qarTul homofobiur diskursSi aseve xSirad xdeba geebisa da lesboselebis avadmyofebT-an gaigiveba, Tumca, msoflio jandacvis or-ganizaciam homoseqsualoba daavadebaTa si-idan jer kidev 1990 wels amoiRo. qarTuli sazogadoebis mier lgbt adamianebis avad-myofebad da damnaSaveebad miCnevas mxolod arainformirebuloba ar ganapirobebs. aq sxva faqtoric moqmedebs _ saSualo statis-tikuri qarTvelisTvis misi saeklesio moZR-vari ufro didi avtoritetia, vidre kanoni,
3 Discrimination on Grounds of Sexual Orientation and Gender Identity in Europe. 2nd edition, Council of Europe Publishing p.23
homofobia: socio-kulturuli garemo saqarTveloSi
-
lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 17
an msoflio jandacvis organizacia. Sesabam-isad, marTlmadidebluri eklesiis warmomad-genlis, umetes SemTxvevaSi, dausabuTebeli, ZaladobiTa da siZulviliT gajerebuli, sakuTar fobiebze agebuli damokidebuleba lgbt adamianebTan mimarTebaSi, mrevlis mier upirobo WeSmaritebad miiReba, rac Semd-gomSi, mis ukidures homofobiur ganwyobas badebs da/an axalisebs.
tradiciiTa da tradiciuli Rirebulebe-biT manipulireba, amave tra diciebze orien-tirebul sazogadoebebSi, mxolod homofo-biuri diskursiT ar xdeba. tradiciuli Ri-rebulebebi aseve kveTs sazogadoebis mier zogadad genderisa da seqsualobis gagebas. am kuTxiT lgbt adamianebi aRiqmebian, ro-gorc normatiuli sazRvrebis damrRvevebi, sadac sazogadoeba erTgvari genderuli policiis rols asrulebs da mtkiced aqvs gansazRvruli moTxovnebi da molodine-bi namdvili qalisa da namdvili mamakacis mimarT. aseT SemTxvevebSi qaluroba da ma-makacuroba bunebriv mocemulobad aRiqmeba, aseve „bunebrivia“ maTi heteroseqsualobac. Sesabamisad, arsebobs erTmaneTisgan mkve-Trad gansxvavebuli „bunebrivad“ mamakacuri da „bunebrivad“ qaluri Tvisebebi. iseT pa-triarqalur da maskulinur kulturebSi, rogoric qarTulia, ra Tqma unda, upiratesi mamakacuri Tvisebebia. homoseqsuali ki, ro-melic im Tvisebebis matareblad aRiqmeba, romelic kodirebulia rogorc qaluri, namdvili mamakaci aRar aris. igi deviantia, devalvirebuli da saxifaToc, radgan is ma-makacurobisa da mamakacobis bunebriobas, mis bunebrivad heteroseqsualobas Tavisi arsebobiT eWvqveS ayenebs. amitom miiCneva, rom seqsizmi, heteroseqsizmi da homofobia ganuyofelia. amerikel sociologs maikl kimels homofobiasTan dakavSirebiT gan-sxvavebuli da saintereso mosazreba aqvs. is miiCnevs, rom homofobia ara imdenad gei mamakacebis SiSia, ramdenadac zogadad, sxva mamakacebis SiSi, romelTac SeiZleba
„kacoba CamogvarTvan, Cveni namdvili saxe dagvanaxon, gvagrZnobinon, rom gveSinia4“. mamakacTa SiSi da SfoTva, rom isini homose-qsulebad ar iqnan aRqmuli sxva mamakacebis mier, aiZulebT maT gaazviadon da gadaWare-bebiT warmoaCinon sakuTari maskulinoba. aseTi gamovlinebebi gansakuTrebiT farTod gavrcelebuli da miRebuli pratqikaa iseT koleqtiur da tradiciul sazogadoebebSi, rogoric qarTulia.
rac Seexeba seqsualobas, sazogadoebriv doneze homofobiur ganwyobebSi mniSvnelo-van rols TamaSobs tradiciuli ideolo-giis, gansakuTrebiT religiis, damokide-buleba seqsualobasTan. miiCneva, rom ho-mofobiis maRali doniT is sazogadoebebi gamoirCeva, sadac bevri seqsualuri tabua. adamianTa umravlesobisTvis miuRebelia ara mxolod sxvisi, aramed sakuTari seqsualo-bac. sakuTari seqsualobis miuReblobas da mudmiv represirebas, rogorc wesi, seqsual-uri SfoTva mohyveba, rac sxvisi seqsualo-bis mimarT sastik Seuwynareblobas badebs. aseve Zalian mniSvnelovania sazogadoebis seqsualuri kulturisa da ganaTlebis zog-adi done. ganaTleba mniSvnelovani winamZR-varia crurwmenebisa da winaswarganwyobebis dasaZlevad. rogorc wesi, ganaTlebul ada-mianebSi homofobiis xarisxi dabalia. Tu gaviTvaliswinebT imas, rom saqarTveloSi TiTqmis ar arsebobs seqsualuri ganaTleba. ufro metic, seqsualuri ganaTlebis dan-ergvis araTu odnavi mcdeloba, aramed amaze sajarod saubaric ki agresiulad ganawyobs marTlmadidebel eklesiasa da sazogadoe-bis umravlesobas. amas ganapirobebs is, rom seqsualuri ganaTleba eris garyvnasa da gadagvarebasTan ufro asocirdeba, vidre informirebulobisa da usafrTxo seqsual-uri cxovrebis wesis danergvasTan. gasagebi xdeba sazogadoebaSi homofobiis maRali donis ganmsazRvreli kidev erTi aspeqti.
4 Michael Kimmel, “Masculinity as Homophobia: Fear, Shame and Silence in the Construction of Gender Identity” in Peter Murphey (ed) Feminism and Masculinities, Oxford University Press, 2004, p. 193
-
18
sazogadoebis homofobiuri ganwyobebis erTgvari testi, gansakuTrebiT am bolo xanebSi, saqarTveloSi lgbt Temis xilva-dobis gazrda gaxda. sajaro sivrceSi lgbt adamianebis gamoCena avtomaturad iqna aR-qmuli rogorc homoseqsualobis propagan-da, ramac ufro gaamZafra Seuwynarebloba da gazarda koleqtiuri SiSebi, SfoTvebi da agresia. 2012 wlis 17 maiss homofobiisa da transfobiis saerTaSoriso dRisadmi miZRvnili msvleloba saeklesio pirebisa da religiuri eqstremistebis mier Zalis gamoyenebiT CaiSala. araTu realuri mar-Sireba, aramed manamde bevrjer gaJRere-buli miTiuri praidi araerTxel gamxdara „erovnuli“ mobilizaciis yvelaze efeq-turi saSualeba, ramac kidev erTxel saa-Skaraoze gamoitana qarTuli sazogadoebis ukiduresad homofobiuri ganwyoba.
am bolo xanebSi kidev erTi testi gaxda sax-alxo damcvelobis kandidatebTan dakavSire-biT wamoWrili sajaro debatebi, ramac xazi gausva sazogadoebis homofobiurobas. Tavad kandidatebisTvis ganmsazRvreli aRmoCnda lgbt adamianebis mimarT maTi damokidebule-ba5. sazogadoebis didi nawilisTvis miuRebe-li gaxda Riad lgbt megobruli kandidati. saboloo jamSi arCevani saparlamento umrav-lesobis mier gacxadebul iseT favoritze SeCerda, romlis damokidebuleba lgbt jgu-fis mier ar aris mkveTrad agresiuli, magram Zalian kargad asaxavs qarTul sazogadoebaSi am bolo dros gaCenil, TiTqosda, naklebad homofobiur tendencias, romelic aRiarebs homoseqsualebis arsebobas, magram miuRe-blad miiCnevs maTi TviTgamoxatvis nebismier formas (rac isev propagandad aRiqmeba). ms-gavsi „iyos, magram me ar Semexos“ damokide-buleba erTmniSvnelovnad homofobiuria, radgan gamoricxavs lgbt adamianTaTvis kon-stituciiT dadgenil TviTgamoxatvis ufle-bas. es safuZvels udebs adamianTa pirvelx-arisxovan da meorexarisxovan moqalaqeebad kategorizebas, sadac meorexarisxovani mo-
5 e.aRdgomelaSvili, „homofobia ombudsmenobis kan-didatebis diskusiaSi“. netgazeTi, 05.11.2012.
qalaqeebis, umciresobebis beds umravle-soba gansazRvravs. am SemTxvevaSi aseve um-ravlesoba, Tavisi keTili nebis safuZvelze (romelic xSirad arc gaaCnia), seleqciurad awesebs uflebaTa sazRvrebs umciresobebi-sTvis, rac absolutur winaaRmdegobaSia de-mokratiul RirebulebebTan da Tanasworo-bis principebTan.
bolo dros ganviTarebulma movlenebma kidev erTxel dagvanaxa, rom koleqtiuri homofobiuri ganwyoba mWirdo kavSirSia sazogadoebis socialuri da kulturuli Semwynareblobis zogad donesTan. realo-bam ki aCvena, rom Sexeduleba qarTveli eris tolerantobis Sesaxeb sabWoTa kav-Siris dros Seqmnili miTiuri konstruqti iyo. aRmoCnda, rom saqarTveloSi plu-ralizmi ucxo xilia, mravalferovneba ki miuRebeli. aq yvela gansxvavebuli sxvaa, ucxoa da Sesabamisad arasasurveli.
unda aRiniSnos, rom zemoT ganxiluli socio-kulturuli faqtorebi mWidro ka-vSirSia erTmaneTTan. isini kompleqsurad moqmedeben da saboloo jamSi ganapirobe-ben homofobiis dones sazogadoebaSi. xa-zgasasmelia isic, rom homofobia uaryofiT zegavlenas axdens ara mxolod adamianTa konkretul jgufze, romelTa sawinaaRm-degod aris mimarTuli es praqtika, aramed TviT am praqtikis ganmaxorcieleblebzec. sazogadoebas, romelic aRiarebs da uSvebs meorexarisxovani moqalaqeebis arsebobas, Zalian gauWirdeba adamianTa Tanasworobi-sa da sxva umniSvnelovanesi demokratiuli Rirebulebebis gaazreba da gaTaviseba. is-eTi Caketili da tradiciuli sazogadoe-bisTvis, rogoric qarTulia, homofobiuri ganwyobis kleba da Rirebulebebis gada-fasebaa ara mxolod homoseqsualobasTan, aramed zogadad genderTan, seqsualobas-Tan, ojaxis institutTan mimarTebaSi sak-maod mtkivneuli da droSi gawelili pro-cesi iqneba. am mxriv pirveli nabiji sazoga-
doebis mxridan, homofobiis, rogorc so-
cialuri problemis, aRireba iqneba.
homofobia: socio-kulturuli garemo saqarTveloSi
-
transgenderi adamianebi saqarTveloSi
naTia gvianiSvili
ciis misaRebad mizanSewonilad CavTvaleT
transgender adamianebTan CaRrmavebuli in
terviuebis Cawera. n
transgenderis raoba
sanam uSualod kvlevis Sedegebze visau-
brebT, saWiroa avxsnaT zogierTi cneba,
romelic mniSvnelovania transgenderi
adamianebis identobisa da mdgomareobis
gasagebad. transgenderi SeiZleba ewodos
adamians, romlis genderuli identoba gan-
sxvavdeba dabadebisas miwerili genderis-
gan. transgenderi adamiani Tavs SeiZleba
aigivebdes kacTan, qalTan, arc erT maT-
ganTan, an orivesTan1. transseqsuali ufro
samedicino xasiaTis terminia da aRniSnavs
transgender adamians, romelic arCevs sa-
medicino da qirurgiuli gziT Seicvalos
sqesi. process, romelic miwerili gen-
deridan sasurvel genderamde gadasvlis
fazas warmoadgens, tranzicia ewodeba. es
xangrZlivi da kompleqsuri procesia, rom-
lisTvisac saWiro faqtorebi SeiZleba iyos
adamianis genderuli TviTaRqmis Sesabamisi
tansacmeli da aqsesuarebi, qceva, hormo-
1 http://www.glaad.org/reference/transgender
saqarTveloSi genderul sakiTxebze saubri
sas iSviaTad axsendebaT (an iSviaTad ician),
rom genderis cneba mxolod qalebsa da kacebs
Soris Tanasworuflebianobis problemas
ar moiazrebs. genderuli niSniT Zaladoba
da diskriminacia nebismierma genderulad
arakonformulma adamianma SeiZleba ganica
dos. am mxriv mniSv nelovania gamovkveToT
transgende ri adamianebi, radgan maTi sta
tusi sazogadoebaSi swored maTi genderuli
identobiT ganisazRvreba. qvemoT vnaxavT,
rom or, urTierTsapirispiro da mkacrad
gansazRvrul genderze agebuli sistema maT
saWiroebebze araa morgebuli.
saqarTveloSi mcxovreb transgender adami
anebze cota ram aris cnobili, radgan maT ar
eTmobaT saTanado yuradReba. xSirad isini
rCebian rogorc akademiuri, ise sociologi
uri kvlevebis miRma. 2012 wels organizacia
„qalTa iniciativebis mxardamWerma jgufma“ organizacia „identobasTan“ TanamSromlobiT Caatara lgbt (lesboseli, gei, biseqsua
li da transgenderi) adamianebis diskrimina
ciis kvleva saqarTveloSi. miuxedavad imisa,
rom kvlevis farglebSi masalis Segroveba
xdeboda werilobiT, specialuri kiTxva
rebis daxmarebiT, mravalmxrivi informa
nawili meore
19
-
20
nuli Terapia da qirurgiuli Careva.
iqidan gamomdinare, rom xSirad xdeba gen-
deruli identobisa da seqsualuri orien-
taciis cnebebis erTmaneTSi areva, xazi unda
gavusvaT, rom transgender adamianebs, iseve
rogorc yvelas, SeiZleba hqondes heterose-
qsualuri, biseqsualuri, homoseqsualuri,
aseqsualuri an sxva seqsualuri orientacia.
kvlevis monawileebi
2012 wels Catarebuli diskriminaciis kv-
levis farglebSi gamokiTxul iqna eqvsi
transgenderi adamiani (2 transgenderi
kaci, 3 transgenderi qali da erTi respo-
denti, romelic amJamad arc erT sqesTan
da genderTan ar aigivebs Tavs). respodent-
Ta raodenobis simcire, ganpirobebulia
saqarTveloSi transgenderTa organizebu-
li Temis ararsebobiT. Cveni respodentebi
swored is aqtiuri birTvia, romelic met-
naklebad CarTulni arian lgbt aqtivo-
bebSi. statiaSi aseve gamoyenebulia orga-
nizacia „identobis“ mier mopovebuli masa-lebi transgender adamianTa problemebTan
da saWiroebebTan dakavSirebiT.
eqvsive monawile sxvadasxva asakobriv
jgufs (19-39) miekuTvneba da tranziciis
sxvadasxva fazaze imyofeba. isini gansx-
vavdebian socialuri, ekonomikuri, gana-
Tlebisa da dasaqmebis statusiTac. eqvsi
respodentidan mxolod ori transgenderi
kaci (28 da 39 wlis) da erTi transgen-
deri qali (21 wlis) axerxebs yoveldRiur
cxovrebaSi Tavi warmoaCinos sasurveli gen-
deris saxiT. danarCenebs sxvadasxva mizez-
is (Zaladobis, dacinvisa da ukve miRweuli
socialuri statusis dakargvis SiSi) gamo
uwevT konformulebi darCnen dabadebisas
miwerili genderisadmi. respodentebidan
intervius momentisTvis ori transgenderi
kaci (28 da 39 wlis) da erTi transgenderi
qali (27 wlis) iyo dasaqmebuli, xolo erTi
transgenderi qali (19 wlis) iyo studenti.
bavSvoba
aRmoCnda, rom eqvsive respodenti sakma-od adreuli asakidan avlenda genderul arakonformulobas, risTvisac isjeboda ojaxis wevrebis mxridan. rogorc Cveni respodentebis SemTxvevaSi gamovlinda, es sasjeli ufrosebis mxridan sxvadasxva formiT vlindeba: Sercxvenis, gakicxvis, sayvedurisa da fizikuri Zaladobis saxi-Tac ki. swored es ganapirobebs xSir Sem-TxvevaSi imas, rom transgenderi adamianebi (maT Soris, Cveni respodentebic) adreuli asakidanve swavloben sakuTari TviTgamox-atvis2 kontrolsa da mis modifikacias situaciebis mixedviT:
`...Segnebuli bavSvi viyavi... anu raRac situaciebSi raRacebis gakeTeba ar Sei-Zleboda iqidan gamomdinare, rom si-tyvaze viRacebi ar dainaxavdnen da ar aRiqvamdnen am yvelafers, rogorc me min-doda da Tavs komfortulad vigrZnobdi, Sesabamisad, ise viqceodi, rogorc situ-acias sWir deboda...~
(bembi, 27 wlis)
isini ar saubroben sakuTar genderze
mSoblebTan da naTesavebTan, sajarod ar
atareben sasurveli genderis Sesabamis
tan sacmelsa da aqsesuarebs da gadacmas
an marto an Zalian axlo megobrebis wreSi
axerxeben.
beqa (39 wlis) ixsenebs, bavSvobaSi sis-
tematuri fizikuri Zaladobis faqtebs
ojaxis wevrebis mxridan. misi TqmiT, mo-
zardobisas, rodesac mSoblebma dainaxes,
rom igi arc cemam da arc sayvedurma ar
„gamoaswora“, is fsiqiatrTan waiyvanes. es ukanaskneli beqas mSoblebs dahpirda, rom
Tu garkveuli drois ganmavlobaSi Svils
masTan atarebdnen, sabolood miiRebdnen
„idealur qarTvel qals“. garkveuli mize-zebis gamo Terapiis es kursi ar Sedga da
beqa ukve ramdenime welia kacis genderiT
warmoCindeba yoveldRiur cxovrebaSi.
2 genderuli TviTmikuTvnebulobis gamovlinebad respodentebi moiazreben emociebis gamoxatvas, tansacmels, manerizmebs, qcevas da gemovnebas.
transgenderi adamianebi saqarTveloSi
-
lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 21
fsiqologiur zewolas Tanatolebis, maTi
da sakuTari mSoblebisgan eqvsive respodenti
ganicdida. bembis (27 wlis) TqmiT, is adreu-
li asakidanve mixvda, rom Tavisi survilebi
unda daemala da Zalian frTxilad arCevda
mesaidumles, visac gaumJRavnebda sakuTar
gansxvavebulobas. salome (21 wlis) acxadebs,
rom mas xSirad kicxavdnen im gogonebis mSo-
blebi, romlebTanac is bavSvobaSi TamaSobda.
maT Turme Zalian ukvirdaT „am biWs“ sul go-gonebTan ratom surda yofna.
fizikuri da fsiqologiuri Zaladoba zrdasrul asakSi
zrdasrul asakSi fizikur Zaladobaze mxo-
lod leo (28 wlis) saubrobs. SemTxveva,
romelsac ixsenebs 7 wlis win moxda im ada-
mianebis wreSi, visTan erTadac is narkoti-
kul nivTierebebs moixmarda. incidentis
mizezad is Tavis genderul identobas asax-
elebs, magram detalebs ar ixsenebs. bembi
gakvriT ambobs, rom msgavs faqtebs adgi-
li hqonia, magram maTi gaxseneba ar surs,
radgan cdilobs yvelaferi uaryofiTi
amoSalos cxovrebidan. policiisTvis arc
erT maTgans ar miumarTavs, radgan Tvlian,
rom policiis TanamSromlebi moZaladee-
bze ufro transfobiurebi3 SeiZleba aR-
moCeniliyvnen.
fsiqologiuri Zaladoba eqvsive respo-
dents ganucdia da jer kidev ganicdis saku-
Tari cxovrebis sxvadasxva socialur fenaSi.
maia (19 wlis) ambobs, rom fsiqologiuri ze-
wola, romelsac is ganicdis, rogorc wesi,
verbaluri Seuracxyofis xasiaTs atarebs:
ojaxi mas mudmivad mouwodebs Seicvalos
qceva, manerebi da Cacmuloba. misi feminu-
roba SeumCneveli ar rCebaT arc ucxo adami-
anebs quCaSi. zogierTi maTgani Tavs uflebas
aZlevs komentari gaakeTos mis garegnobaze
da „gei“ uwodos an Seaginos. beqas TqmiT fsiqologiur Zaladobas
3 transfobia: iracionaluri SiSi da siZulvili transgenderi adamianebisadmi
masze xSirad axorcieleben gamvlelebi
quCaSi. man erTi faqtic gaixsena, rodesac
masTan ori ucnobi adamiani mivida da amc-
no, rom isini daniZlavebulan beqa kaci iyo
Tu qali da gadawyvites pirdapir ekiTxaT:
`movida masti da maziani davdeTo ra, da romeli xaro da wilSi Tu gamiyvan gety-vi, Tu ara da ara-meTqi. ra unda vuTxra mag dros? raRac iseTi momentia, sastavi ro dgas da marto xar, ar xar ra dacu-li. me Cxubis ki ar meSinia... xeibrobis meSinia cota, Tu ara da Cxubis da imis ar meSinia arasdros.~
(beqa, 39 wlis)
beqas azriT, miuxedavad imisa, rom aseTi
epizodebi dResdReobiT ufro iSviaTia, es
mainc gamaRizianebelia.
sainteresoa, laSas (24 wlis) Sexeduleba
sazogadoebis mxridan fsiqologiur ze-
wolaze, rac misi saqarTvelos SeiaraRebul
ZalebSi muSaobis oTxwlian staJs ukavSird-
eba. is ambobs, rom nawilSi genderuli iden-
tobis gamo problemebi ar Seqmnia, garkveu-
li Worebis garda, rasac is gardauvalad
miiCnevs. mimReblobas sakuTari Tavisadmi is
ufro pirovnul Tvisebebs da megobrebTan
gulaxdilobas ukavSirebs da Tvlis, rom
ucxo sazogadoebaSi, informaciis misawvdo-
mobis miuxedavad, agresia metia.
ojaxi da megobrebi
mniSvnelovania aRiniSnos, rom transgen-
deri (iseve, rogorc lesboseli, gei da
biseqsuali) adamianebi xSirad ver iReben
mxardaWeras ojaxisa da megobrebisagan.
homofobiur ojaxsa da garemoSi cxovre-
ba, iseve, rogorc transfob megobrebTan
urTierToba, daZabulobas qmnis da xSirad
iwvevs TviTSefasebis daqveiTebas adamianSi,
ubiZgebs ra mas sakuTar TavSi Caiketos da
didi fsiqologiuri stresis fasad gaakon-
trolos sakuTari TviTgamoxatva.
Zaladobisa da sayvareli adamianebis
dakargvis SiSi transgenderi adamianebis
-
22
qamin-auTis4 sakvanZo faqtorebia. Tum-
caRa movlenebi yovelTvis erTi scenaris
mixedviT ar viTardeba. magaliTad, ninom
(25 wlis) nebayoflobiT gaakeTa qamin-auTi
dedasa da ramdenime naTesavTan. mas egona,
rom Tavis irgvliv bevr adamians dakargav-
da. amis sapirispirod aRmoCnda, rom qamin-
auTis Semdeg man bevri megobari SeiZina.
miuxedavad imisa, rom ninos deda dRemde
„loculobs, rom es ar moxdes“ (ninom ar gaikeTos sqesis kvlavminiWebis operacia) is
Tavis qamin-auTs warmatebulad Tvlis. ma-
ias SemTxvevaSic, qamin-auTis Semdeg dedam
Sewyvita transgender adamianebze damamci-
rebeli komentarebis keTeba, Tumca Svilis
mdgomareoba jer bolomde ar esmis.
bembis qamin-auTi garemoebebma ganapiro-
ba. dedam SemTxveviT aRmoaCina misi „WeSma-riti transseqsualis“ cnoba, Tumca isini am Temaze arasodes saubroben. nebayoflobiTi
qamin-auTi aqvs gakeTebuli rZalTan, ro-
melic bembis TanaugrZnobs. fsiqologiur
zewolas ojaxSi ufro metad Zmisgan gan-
icdis, romelic bembis „qaluri manerebis“ Sesaxeb xSirad damamcirebel komentarebs
akeTebs. is erideba mamasTan sakuTari gend-
eruli identobis gamJRavnebas, radgan misi,
isedac Seryeuli, janmrTelobis gauare-
sebisa eSinia. sainteresoa, rom bembi bavS-
vobidan xelovnebis sferoSi saqmianobs da
misi qceva da maneruloba xSirad swored mis
profesias miewereba da ara mis genderul
identobas.
salomes ojaxSi transfobia sakmaod se-
riozul xasiaTs atarebs. is amJamad mar-
to cxovrobs, radgan deda da papa mas ar
TanaugrZnoben. miuxedavad imisa, rom deda
cdilobs mas materialurad daexmaros, is
aseve sistematurad urekavs Svils da uyve-
ba imis Sesaxeb Tu rogor eWreba Tavi misi
saqcielis gamo. papa mas mokvliT emuqreba.
beqas ojaxSi misi genderuli identobis
4 qamin-auTi (coming out): sakuTari seqsualuri ori-entaciis an genderuli identobis gamJRavneba sxva adamianebisaTvis.
Sesaxeb yvelam icis. misi qamin-auTi mSo-
blebTan bavSvobaSi moxda, rodesac mSo-
blebma aRmoaCines, rom mas Tanatoli gog-
ona uyvarda. mSoblebi Zalian ecadnen misi
identoba SeecvalaT da amdeni zewolis Sem-
deg is daTanxmda megobarTan qorwinebaze.
ramdenime xnis Semdeg beqa daorsulda da
bavSvi gaaCina. rogorc TviTon ambobs, im
momentisTvis mSoblobisTvis mzad ar iyo
da suicidis mcdelobac hqonda, magram man
moaxerxa gadaelaxa es periodi, raSic mego-
brebis Tanadgoma da religia daexmara:
`raRac pontSi kaia exla Svili ro myavs. elementarulad Tundac im pontSi, rom me Cems sindisTan marTali var da zoga-dad, sazogadoebasTanac marTali var. rom amboben, rom [SeiZleba] Seicvalo, me vecade rom gavmxdariyavi rac var bi-ologiurad is, mara ar gamomivida.. iseT doneze ar gamomivida, rom vafSe aRar unda vyofiliyavi maSin da ... raRa me aRar viyo, Tqven mogeSaloT nervebi-Tqo ra da ... swori gadawyvetileba miviRe, me ase vfiqrob~.
(beqa, 39 wlis)
mocemul etapze, ojaxi ar ereva mis
genderul identobasTan dakavSirebul
sakiTxebSi, rac, rogorc Tavad beqa aRniS-
navs, SeiZleba iqidan gamomdinareobdes,
rom is erT-erTi mTavari marCenalia da
ojaxis wevrebi ufro valdebulad Tvlian
Tavs pativi scen mis azrs. xuTma respo-
dentma ganacxada, rom megobrebi maTi mx-
ardaWeris erT-erTi mTavari wyaroa. maia
ambobs, rom megobrebTan sakuTar idento-
baze saubrisas veranair mxardaWerasa da
rCevebs ver iRebs, rac iZulebuls xdis mas
naklebad isaubros maTTan am Temaze.
ojaxis mxridan zewolis SemTxvevebze
Tavad specialistebic saubroben:
„iZulebiT mkurnalobaze erTi pacienti maxsendeba, FtM, romelic pirdapir eu-bneboda dedamiss, rom biWi var da ga-manebeT Tavio. deda atarebda eqimebTan, utarebda endokrinologiur gamokv-levebs. is ukve 25 wlis iyo, garkveuli
transgenderi adamianebi saqarTveloSi
-
lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 23
hqonda, rom aris genderulad mamakaci da hyavda coli, romelTanac srul har-moniaSi cxovrobda, hqonda absolutu-rad Camoyalibebuli seq sualuri reper-tuari da de da misis am saubarze ubra-lod ecineboda~5
dedis moTxovnas „mkurnalobis“ Sesaxeb, es adamiani emorCileboda imitom, rom ar
hqonda finansuri saxsrebi imisaTvis, rom
sakuTari Tavi da meuRle erCina. finansuri
damokidebuleba ojaxze xSirad xdeba imis
safuZveli, rom transgenderi adamianebi
sakuTar identobasTan dakavSirebiT daT-
mobebze midian. maTi finansuri damouki-
debloba ki, sxva faqtorebTan erTad, maT
legalur statuszecaa damokidebuli.
samedicino da legaluri aspeqtebi. dasaqmeba
transseqsualis cneba aseve mWidro kavSir-
Sia genderuli disforiis, anu genderuli
identobis aSlilobis diagnozTan, romelic
Sesulia amerikis fsiqiatrTa asociaciis
mentalur daavadebaTa saxelmZRvaneloSi
(DSM-IV TR)6. genderuli disforiis diagnozi bevr qveyanaSi saWiroa imisaTvis, rom trans-
seqsual adamians ufleba hqondes qirurgiu-
li gziT Seicvalos sqesi an misi sasurveli
genderis legalur aRiarebas miaRwios. saqa-
rTveloSi amisaTvis „WeSmariti transseq-sualis“ cnobaa saWiro. termini „WeSmariti transseqsuali“ dRes ukve moZvelebuli cnebaa da dasabams iRebs germaneli endokri-
nologis hari benJaminis praqtikaSi. swored
benJaminma moaxdina genderuli identobis
aSlilobis sxvadasxva intensivobis kla-
sifikacia, sadac „WeSmariti transseqsuali“7 gansazRvra rogorc ukiduresi forma, rom-
lis SemTxvevaSic qirurgiuli Careva da
5 masala CEDAW Crdilovani angariSidan lbt qa-lebis mdgomareobaze saqarTveloSi, interviu maia WavWaniZesTan, qalTa iniciativebis mxardamWeri jgufi, 2012.
6 http://behavenet.com/apa-diagnostic-classification-dsm-iv-tr
7 http://www.genderpsychology.org/transsexual/benjamin_gd.html
hormonaluri Terapia aucilebelia pacien-
tis keTildReobisTvis. Cveni respodentebi-
dan „WeSmariti transseqsualis“ cnoba eqv-sidan mxolod sams (erT transgender qals,
erT transgender kacs da erT respodents,
romelic ar aigivebs Tavs arc erT sqesTan)
aqvs aRebuli. respodentebidan mxolod ori
transgenderi kaci iRebs hormonebs, erTs ki
gakeTebuli aqvs bilateraluri masteqto-
mia. xazi unda gaesvas im faqts, rom „WeS-mariti transseqsualis“ cnobis misaRebad saWiro procedurebi, hormonuli Terapia
da qirurgiuli operaciebi sakmaod Zvir-
adRirebulia8, iseve, rogorc operaciis
Semdgomi reabilitaciis procesi. rogorc
aRmoCnda Cvens respodentebs am proce-
durebis gavlis saSualeba ar aqvT. leos
TqmiT, magaliTad, mas cnobis asaRebad da
bilateraluri masteqtomiis gasakeTeblad,
binis gayidva mouwia. saqarTveloSi arsebu-
li praqtikidan gamomdinare, piradobis dam-
adasturebel sabuTebSi sqesis Sesacvlelad
aucilebelia sqesis kvlavminiWebis qirur-
giuli operaciis srulad Catareba.9. iqidan
gamomdinare, rom operacias bevri ver, an
ar ikeTebs, es adamianebi or genders Soris
rCebian wlebis ganmavlobaSi. eqvsive respo-
denti miiCnevs, rom sqesis Sesaxeb Canaweris
Secvla sabuTebSi unda xdebodes „WeSmariti transseqsualis“ cnobis da ara sqesis kv-lavminiWebis operaciis safuZvelze.
laSam, alternatiuli gza ipova imisaT-
vis, rom sakuTari sxeuli TviTaRqmasTan
harmoniaSi moeyvana. man bilateraluri mas-
teqtomia 2008 wlis seqtembris Sua ricx-
vebSi gaikeTa, rodesac jarSi msaxurobda:
`operacia omis Semdeg imitom gavikeTe, rom bevri kiTxva ar daesvaT mezoblebs, megobrebma da ojaxis wevrebma yvelaferi
8 organizacia „identobas“ mier Catarebuli mokvle-vis Sedegad, tranziciis samive etapis gasavlelad saWiro xarjebi jamSi daaxloebiT19000 lars Sead-gens da arc erT am proceduras ar faravs arc saxelmwifo da arc kerZo dazRvevis programebi.
9 evropis sabWos CM REC(2010)5 rekomendaciis imple-mentaciis monitoringi saqarTveloSi. WISG. 2012
-
24
icodnen, danarCenebs daWrili vegone... operacia gavikeTe araswori diagnoziT, viTom mkerdze kvanZebi mqonda. mag SemTx-vevaSi eqimis pasuxismgebloba moxsnilia, raRac rom ar momwoneboda eqims pasuxs ver movTxovdi, axlac hormonalur Te-rapias vikeTeb aralegalurad... Tanac sx-vagan es operacia 900 lari Rirs, magram radgan icoda transi var, 2000 lari gad-amaxdevina, Tanac xelze, usabuTod.~10
(laSa, 24 wlis)
intervius droisaTvis beqas saxeli
Secvlili hqonda piradobis mowmobaSi da
imis gaTvaliswinebiT, rom Zvel pirado-
bis mowmobaSi sqesi aRniSnuli ar aris,
misi problemebi odnav Semcirda. Tumca
bankSi misuls mas erTxel „qalbatonoTi“ mimarTes, rac man Zalian damamcireblad
aRiqva. is ukve wlebis ganmavlobaSi kacad
warmoaCens Tavs.
leos mdgomareoba ufro problematu-
ria, radgan mas axali piradobis mowmoba
aqvs, sadac mdedrobiTi sqesia miTiTe-
buli. is maqsimalurad cdilobs damalos
sabuTi, xolo roca misi wardgena uwevs, am-
bobs, rom reestrSi Secdoma dauSves. 2005
wels mas uari uTxres dasaqmebaze erT-erT
restoranSi:
`wamovedi Cemi gancxadebiT da mere rom vTxove xelmeored aRvedgine samsaxurSi, miTxres, rom Sen xo ici, rom Senze ician, rom transgenderi xar da ver aRgadgen-To. magiTi momiciles ra... ubralod ase iyo, sabuTis saxe ar hqonda amas ofi-cialuri, sityvierad miTxres.~
(leo, 28 wlis)
kvlevis momentisTvis respodentebidan mxolod sami iyo dasaqmebuli. bembi sa-
kuTar samuSao garemos axasiaTebs rogorc
megobruls, rac misi azriT, misi da Tanam-
Sromlebis pirovnuli Tvisebebidan gamom-
dinareobs da ar ukavSirdeba genderul
identobas.
salome mimtanad muSaobda erT-erT cno-
bil kafeSi, sadac sakmaod keTilganwyo-
10 organizacia „identobis“ masalebidan
bili garemo iyo. 2010 wels, rodesac misi
interviu erT-erTi Tbilisuri Jurnalis
gverdebze gamoCnda, is samsaxuridan gaaT-
avisufles. ufrosis TqmiT, misi iq yofna
diskomforts Seuqmnida klientebs. salome
ambobs, rom samsaxuris dakargvis gamo misi
ekonomikuri mdgomareoba imdenad mZime iyo,
rom dedis daxmarebis gareSe SeiZleboda
komerciul seqsSic Cabmuliyo. dasaqmebas-
Tan dakavSirebul diskriminacias is 2011
welsac gadaawyda, rodesac „em-grupis“ treningi gaiara, sadac mas rogorc tre-
nerebi, ise monawileebi almacerad uyure-
bdnen. treningebis Sedegad yvela dasaqmda
salomes garda, miuxedavad imisa, rom sab-
oloo gamocdaze kargi Sefaseba miiRo.
beqa ramdenime wlis win gaaTavisufles
policiidan, oRond, rogorc lesboseli da
ara rogorc transgenderi. TanamSromlebis
gancxadebiT mas „qalebi urekavdnen“ da is amiT „arcxvenda policias“, ris Sedegadac axalma ufrosma daibara da wasvla mosTxova.
ninos erTi samsaxuri didi xniT arasodes
SeunarCunebia. is ZiriTadad barmenad an mim-
tanad muSaobda xolme, da samsaxuris cvla
mzardi uaryofiTobis gamo uwevda. erTxel
orma klientma uTxra, rom gareT daelode-
boda „dasalaparakeblad“. ninos SeeSinda da meore dRes samsaxurSi aRar misula. erTad-
erTi dadebiTi SemTxveva, romelsac is Ta-
visi samuSao praqtikidan ixsenebs iyo maSin,
rodesac ufrosma gamoacxada, rom misTvis
mTavaria rogor muSaoben misi TanamSrom-
lebi da ara is, Tu vin arian isini.
sajaro momsaxurebiT sargeblobisas
respodentebis umetesoba acxadebs, rom
genderuli identobis gamo diskriminacia
ar ganucdiaT. Tumca, bembi ixsenebs „WeS-mariti transseqsualis“ cnobis asaRebad saWiro procedurebis gavlisas erT-erTi
samedicino klinikis TanamSromelTa homo-
fobiur da transfobiur damokidebulebas:
`rogorc ki gaigebdnen, rom transi
viyavi, saSineleba xdeboda... analize-
transgenderi adamianebi saqarTveloSi
-
lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 25
bis nawili Jordanias klinikaSi gavik-
eTe. zogi eqimi normalurad Semxvda,
Tbiladac damelaparaka, magram zoga-
dad... faqtiurad Zalian cud situa-
ciaSi aRmovCndi... Seuracxyofebis ko-
rianteli momayenes... saboloo jamSi
ro davfiqrdi, mTlad Se uracxyofac
ar iyo... Zalian ganicdida is (erT-
erTi eqimi) adamiani am yvelafers..
`Cemi Svili rom aseT mdgomareobaSi
yofiliyo ar vici ras vizamdio~... da
ras izamdiT-meTqi, vkiTxe: mokla-
vdiT, saxlidan gaag debdiT-meTqi?
iq iyo Seuracxmyofeli raRacebic,
ubralod ar minda axla gavixseno...~
(bembi, 27 wlis)
daskvna
marTalia, transgenderi adamianebis prob-
lemebze saubari erTi kvleviTa da erTi
statiiT ar amoiwureba, Cven SevecadeT de-
talurad gadmogveca is sakiTxebi, romle-
bic Cveni respodentebisTvis aris aqtual-
uri. kvlevis Sedegad miRebuli masalidan
cxadi xdeba, rom saqarTveloSi mcxovrebi
adamianebi xSirad xdebian fsiqologiuri ze-
wolisa da Zaladobis msxverpli cxovrebis
sxvadasxva etapze rogorc ojaxis wevrebis,
ise sazogadoebis mxridan. or, mkafiod
gansazRvrul genderze agebuli sistema ar
tovebs sivrces genderulad arakonformu-
li adamianebis TviTgamoxatvisaTvis; sqesis
kvlavminiWebis procedura saWiroebs gaum-
jobesebas da regulaciis meqanizmis Se-
muSavebas; transgenderTa saWiroebebi araa
gaTvaliswinebuli da asaxuli saxelmwifo
politikasa da praqtikaSi. yovelive es gav-
lenas axdens am adamianTa TviTaRqmaze,
TviTrealizaciis SesaZleblobasa da fi-
nansur damoukideblobazec, rac saboloo
jam Si xels uSlis am adamianebis srulfaso-
van integracias sazogadoebaSi.
-
kvlevis aRwera
2012 wlis aprilSi Catarda kvleva lgb
jgufis 150 warmomadgenelTan. kvlevis
mizani iyo im socialuri garemos Seswavla,
romelSic cxovroben jgufis wevrebi. kv-
levam saSualeba mogvca Segvefasebina Tu
ramdenad farTodaa gavrcelebuli dis-
kriminacia lgb jgufis mimarT sxvadasxva
sferoSi, ra formis fizikur da fsiqolo-
giur Zaladobas aqvs adgili da ra six-
SiriT, ician Tu ara ojaxis wevrebma maTi
orientaciis Sesaxeb, rogor afaseben Tavad
jgufis wevrebi sazogadoebis damokideb-
ulebas maT mimarT da sxv.
meTodologia
kvlevisaTvis gamoyenebuli iyo struqtur-
irebuli kiTxvari, romelic Sedgeboda
Ria da daxuruli kiTxvebisagan1. anketaSi
gaTvaliswinebuli iyo calke grafebi in-
cidentebis aRsawerad. kiTxvari Sedgeboda
ramdenime blokisagan, romelic 71 qvekiTx-
vad iyo dayofili. amasTan, zogi maTgani
1 kiTxvari warmoadgens polonuri organizacie-bis „Poland, Campaign Against Homophobia“ da „Lamb-da Warsaw Association“ mier SemuSavebuli anketis adaptirebul variants.
saSualebas iZleoda respodents aerCia ram-
denime pasuxi erTdroulad (mag. fizikuri
Zaladobis formebi an adgili).
kiTxvari moicavda Semdeg sakiTxebs:
• zogadi monacemebi (sqesi, orientacia, asaki, ganaTleba, qalaqis/soflis si-dide, romelSic cxovrobs/cxovrobda).
• fizikuri an fsiqologiuri Zalado-
bis gamocdileba (hqonia Tu ara re-
spodents aseTi gamocdileba da ram-
denad xSirad); faqtis aRwera (vis
mier, rodis da sad ganxorcielda
Zaladobis faqti); acnobes Tu ara
faqtis Sesaxeb policias; Tu ar ac-
nobes, ra iyo amis mizezi da Tu
acnobes, ra reagireba mohyva amas
samarTaldamcavTa mxridan;
• Zaladobis faqtebi samuSao adgilze:
uaris Tqma dasaqmebaze, dawinaure-
baze, gaTavisufleba an sxvebTan Se-
darebiT ufro maRali moTxovnebis
wayeneba; seqsualuri orientaciis da-
malva samuSao adgilze im SemTxvevaSi
Tu respodenti dasaqmebuli iyo kv-
levis periodSi;
• gansxvavebuli/diskriminaciuli mopy-robis SemTxvevebi (respodentis seq-
lgb diskriminaciis kvleva saqarTveloSi
irakli vaWaraZe
26
-
lgbt adamianTa mdgomareoba saqarTveloSi 27
sualuri orientaciis Sesaxeb cod-
nis an eWvis Setanis safuZvelze)
momsaxurebis sferoSi: jandacvisa
da saxelmwifo dawesebulebebSi (mag.
adgilob rivi xelisufleba, sasamarT-
lo), sajaro TavSeyris adgilebi (mag.
bari, klubi, transporti da sxv.)
• qamin-auTi ojaxis wevrebTan da naTe-savebTan (vin icis, vin iRebs respoden-tis identobas, rogor gaiges respo-dentis seqsualuri orientaciis Ses-axeb); ganicdian Tu ara zewolas ojaxis wevrebis/naTesavebis mxridan da ra formiTaa es zewola gamoxatuli.
• Tavisuflebis gancda partnioris mimarT grZnobebis gamoxatvis dros sajaro sivrceSi
• sazogadoebis damokidebulebaTa Se-faseba lgbt jgufis wevrTa mi marT.
SerCevis moculoba da SezRudvebi
kvlevis miznebidan gamomdinare, kvleva-
Si monawileoba miiRo lgb jgufis 150-ma
warmomadgenelma2. kiTxvars winaswar da-
treningebuli interviuerebi avsebdnen,
romlebic xvdebodnen respodentebs lgbt
jgufis TavSeyris adgilebSi: „qalTa ini-ciativebis mxardamWeri jgufisa“ da orga-nizacia „identobis“ ofisi, klubebi, barebi, bina da sxv. 2 kiTxvari Seivso skype-s gamoy-enebiT. SerCevis am meTodma gavlena moax-
dina respodentTa ganawilebaze sacxovre-
beli adgilisa da asakobrivi jgufebis
mixedviT. kvlevaSi monawileTa umetesoba