linux İşletim sistemi - enderunix.orgenderunix.org/docs/linux_isletim_sistemi.pdf · linux...

Samsun Ondokuz Mayıs ÜniversitesiNisan 2007

Linux İşletim Sistemi


Afşin Taşkıran EnderUnix Çekirdek Takımı Üyesi

afsin ~ enderunix.orgwww.enderunix.org/afsin



Özgür / Serbest Yazılım ?

● İlk defa Richard Stallman tarafından ortaya atılmıştır.

● http://www.stallman.org/




● Oluşturulan bir yazılım herkese ait olmalıydı.

● Bilginin saklı olmaması ilkesini benimsedi.● Bundan yola çıkarak kaynak kodlarının da

herkes tarafından görülebilir ve geliştirilebilir olmasını kaydetdi.




● Özgürlük mü serbestlik mi ?● Ancak kodu yazan ilk programcının

haklarının saklı tutulması gerektiğini düşündü.




● Özgür yazılım İngilizce deki “free” kelimesinin çift anlamlılığı yüzünden sıkıntı yaşamaktadır.

● Bir yazılımın özgür olarak dağıtılması bedavacılık değildir.

● Özgür yazılımlar: Pencere yöneticileri, internet araçları, sistem yazılımları, programlama araçları...



GNU Nedir?

● GNU projesi 1983 de başlamıştır.● GNU nun açılımı : “Gnu is Not UNIX “ dir.



GPL Nedir?

● GPL: General Public License ( Genel Kamu Lisansı)

● Özgür yazılımlar GPL ile birlikte dağıtılır.● GPL lisanslı bir yazılımın kaynak kodlarını

istediğiniz gibi değiştirirerek kullanabilirsiniz.● Açık kaynak kodlu yazılımlardır.● Yazılımın serbestçe dağıtılmasına izin verir.

Ancak kaynak kodlarının kapatılmasına izin vermez



Peki ya Linux?

● Helsinki Üniversitesi' nde bir öğrenci Linus Torvalds...

● Minix işletim sistemini çok seviyor ancak istediği tüm özellikleri bulamıyordu.



Peki ya Linux?

● 1991 ağustos ayında hobi olarak bir işletim sistemi tasarlamaya başladı.

● Minix de olmasıni istediği özellikleri yeni işletim sistemine ekledi.

● 5 Ekim 1991 de Linux un ilk sürümü 0.02 yi MIT nin haber listelerinde Dünya ya duyurdu.

● Arkadaşlarının da ısrarıyla Linux un kaynak kodlarını internete verdi.



Peki ya Linux?

● GNU/Linux işletim sistemi tüm Dünya da büyük yankı buldu.



Linux Nedir?

● Linux aslında GNU/Linux işletim sisteminin sadece kerneline (çekirdeğine) verilen isimdir.

● Bir çok program ile bezenen Linux çekirdeği bir Linux dağıtımını oluşturur.

● Dosya listeleme komutu ( ls ) bile aslında Linux çekirdeği üzerinde çalışan bir programdır.



Linux çekirdeği...

● Kernel; hergün üzerinden binlerce taşıt geçen kavşakta duran trafik polisi gibidir.

● Donanım sürücülerine sahiptir.● Herhangi bir yazılım, Linux dan bir donanım ya

da yazılım için istekte bulunduğunda uygun donanım ya da yazılıma veriyi yönlendirir ve ondan gelen verileri alıp yazılıma iletir.

● Linux un en büyük avantajı modüler mimariye sahip olmasıdır.İstenilen özellikler kolaylıkla eklenip çıkarılabilir.



Linux Çekirdeği




● Linux çekirdeğinin en son kararlı sürümü 2.6.20.7 dir.● Soldan sağa doğru dizin hiyerarşisi vardır.● En baştaki 2 elektronik/donanım alanında çok büyük bir

devrim olduğunda değişebilir.● Ortadaki 6 ise kernelin donanım/yazılım sürücülerinde

büyük değişiklikler olduğunda değişir.Ortadaki rakam çift rakam ise kernelin kararlı, tek rakam ise test aşamasındaki kernel sürümü olduğunu anlatır.

● Sondaki 20 ise kernele eklenen ufak sayılabilecek değişikliklere göre artar.

● 7 rakamının olduğu basamak ise 2.6 çekirdek serisinin sonlarına doğru katılmıştır.Minor değişiklikleri gösterir.




● 1991-0.02 sürümü● 1993-1.0 sürümü● 1996-2.0 sürümü● 1999-2.2 sürümü● 2001-2.4 sürümü● 2003-2.6 sürümü çıkmıştır.



Linux, Unix midir?

● Gnu / Linux ? ● Unix bir işletim sistemi ailesine verilen ortak bir

isimdir.● Linux (resmi olarak olmasa da ), OpenBSD,

FreeBSD, Irix, Solaris, Aix... çeşitli Unix türevleridir.

● Linux, Unix sistemlerinin tüm avantajlarını taşır.Çok kullanıcılı ve networklerde kullanılmak üzere tasarlanmıştır.

● Linux; çok kullanıcılı (multiusers), çokgörevli (multiprocessing) bir işletim sistemidir.



Kimler Linux kullanıyor?

● Ford Motor Comp., Ford Otosan● IBM● Süperonline, TNN.net, Bi-net, Turcom... gibi ana

ve alt internet servis sağlayıcıları● Marmara Univ., Mersin Univ., Odtu, Itu ..(Türkiye

deki üniversitelerin %91' i)● ÖSYM● Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık● Bankalar● GSM Operatörleri



Nerede Linux Kullanılıyor?

● PC- Kişisel bilgisayarlar● IBM S/390● Apple PowerPC● Compac IPAQ● Teba ocakları● Casio saatleri● Marsa giden uzay araçları



Neden Linux?

● Serbest bir Dünya!● Farklı bir felsefe.● Yazılım geliştirmek için ideal bir ortam● Güvenilir ve güçlü● Düşük sahip olma maliyeti● Esnek (Modüler ve açık kodlu yapısı

sayesinde)● Çok hızlı büyüyor ve gelişiyor



Neden Linux Sunucu?

● Çok kullanıcılı, çok geniş, yüksek derecede güvenlik gerektiren sağlam ağlar için tasarlanmıştır.

● Hemen her servisi ve standartı destekler. Esnektir. Her duruma uyum sağlar.

● Açık kaynak kodlu olduğu için güvenliği onbinlerce programcı tarafından denetlenir ve düzenlenir.

● Uzaktan yönetimi çok kolaydır.Sunucuya fiziksel müdahale gerektirmeyen herşeyi uzaktan yapabilirsiniz.

● Linux her durumda servis vermeye devam etmek için tasarlanmıştır.Bir program kurduğunuzda ya da ayarlarını değiştirdiğinizde makineyi kapatıp açmanız gerekmez.



Neden Linux Masaüstü?● Birbirinden farklı pencere yöneticileri (GNOME, KDE,

WindowMaker...) kullanılabiliyor.Tek bir görünüş ve pencere sistemine saplanıp kalmıyorsunuz. Seçme özgürlüğü ..

● Modern multimedia uygulamalarını destekliyor.● Linux de virüs yok! Aldığınız bir dosyanın üzerine iki kere çift

tıkladınız diye bilgisayarınız dağılmıyor.● Çok geniş bir yelpazede seçebileceğiniz özgür yazılım desteği

var.Her gün onlarca Linux sürümünün yeni sürümü piyasaya çıkıyor.

● Aynı bilgisayarı binlerce kullanıcı birbirlerinin dosyalarına ve ayarlarına dokunmadan kullanabiliyor.

● Sistem yöneticisi tarafından erişim hakları kesin ve erişilemez şekilde ayarlanabiliyor.



Linux Dağıtımları

● Dünya üzerindeki çeşitli kişi,kurum ve kuruluşlar; amaçlarına uygun derledikleri bir Linux kerneli üzerine istedikleri yazılımları ekleyerek ve düzenlemeler yaparak kendi Linux sürümlerini oluşturmaktadırlar.

● Linux sürümleri arasında mimari olarak hiçbir fark yoktur.Çünkü hepsi de Linux dur!

● Dünya da yüzlerce Linux dağıtımı bulunmaktadır.● Siz de kendinize göre bir kernel derleyip isminizi taşıyan

bir Linux dağıtımı oluşturabilirsiniz.



Linux Dağıtımları

Çeşitli Linux dağıtımları:

● Gentoo << www.gentoo.org● Pardus << www.pardus.org.tr● Debian GNU/Linux << www.debian.org● Ubuntu << www.ubuntu.com● Mandriva << www.mandriva.com● Slackware Linux << www.slackware.com● Red-Hat Linux << www.redhat.com● OpenSuSe Linux << www.suse.com● Knoppix Linux << www.knoppix.net



Serbest Yazılım Dünyası

● www.enderunix.org● http://devel.enderunix.org● www.freshmeat.net● www.sf.net● www.kernel.org● www.linux.org.tr



Adresler

• EnderUnix E-Posta Listeleri– http://lists.enderunix.org

• EnderUnix Dökümanları– http://www.enderunix.org/docs

• Günlüğüm– http://www.enderunix.org/afsin/blog



Yararlanılan Kaynaklar

• Linux Nedir ?; Afşin Taşkıran; www.enderunix.org/afsin• https://people.chem.umass.edu/wiki• http://www.kernel.org



Teşekkürler

• Samsun Valiliği

• Ondokuz Mayıs Üniversitesi

• Elektrik Mühendisleri Odası



Teşekkürler


Afşin Taşkıran

afsin ~ enderunix.org

www.enderunix.org/afsin

linux İşletim sistemi - enderunix.orgenderunix.org/docs/linux_isletim_sistemi.pdf · linux...

Documents