LIRYKA - podział ze względu na typ wyrażanych przez nią przeżyć

• REFLEKCYJNO - FILOZOFICZNA • PATRIOTYCZNO - OBYWATELSKA• RELIGIJNA• MIŁOSNA• POLITYCZNO - SPOŁECZNA

TYP LIRYKI ze względu na relacje pomiędzy

autorem a podmiotem lirycznym

• OSOBISTA - wyraźny obraz doświadczeń duchowych autora, ukazuje przeżycia, które możemy odnaleźć w biografii autora

• MASKI - podmiot liryczny to wykreowana postać różna od poety, ale stanowi jakby kostium, za którym autor się ukrywa, własne uczucia przedstawiając poprzez wypowiedzi sfingowanej postaci

• ROLI - osoba mówiąca w wierszu jest zdecydowanie różna od autora, która raczej dystansuje się od wypowiedzi podmiotu lirycznego

Liryka

• BEZPOŚREDNIA - podmiot liryczny wprost wyraża swoje myśli, przeżycia (pojawia się forma 1 os. Czasownika, zaimki „ja”, „mój”)

• POŚREDNIA - podmiot liryczny „schowany” za światem przedstawionym lub w bezosobowej refleksji

• ZWROTU DO ADRESATA (INWOKACYJNA) - podmiot liryczny wyraźnie zwraca się do adresata. Adresatem może być konkretna osoba lub zbiorowość, ale również personifikowane zjawisko lub pojęcie (pojawiają się apostrofy, czasowniki 2 os. zaimki „ty”, „twój”)

ŚRODKI STYLISTYCZNE

•Epitet - to określenie uwydatniające charakterystyczne cechy przedmiotu. Epitetem może być przymiotnik np. złota strzała, imiesłów przymiotnikowy np. kochająca matka, rzeczownik np. księga przysłów.

•Porównanie - to zestawienie dwóch przedmiotów lub zjawisk podobnych do siebie ze względu na jakąś cechę wspólną. Dwa człony porównań zespalane są za pomocą spójników: jak, jakby, jak gdyby, niby niczym.

•Przenośnia(metafora) - to takie połączenie wyrazów, w którym tracą one swoje pierwotne znaczenie, a całość tworzy nowy sens.

•Personifikacja(uosobienie) - to nadanie przedmiotom, pojęciom i zjawiskom cech ludzkich.

•Animizacja (ożywienie) - to przynoszenie cech przyrody żywej na przyrodę martwą, pojęcia oderwane lub zjawiska.

•Apostrofa - to bezpośredni zwrot do bóstwa, ojczyzny, osoby lub pojęcia oderwanego. Apostrofa ma zawsze podniosły charakter i nadaje utworowi ton uroczysty.

•Powtórzenie - polega na wystąpieniu w obrębie jednego wypowiedzenia tych samych wyrazów lub związków wyrazowych. Powtórzenie służy ozdobności stylu, nadaje rytmiczność, potęguje emocje i wyrażenia.

•Anafora - polega na tym, że kolejne wersy tekstu poetyckiego rozpoczynają się od tych samych wyrazów.

•Onomatopeja - polega na naśladowaniu dźwięków naturalnych za pomocą wyrazów, których brzmienie jest do nich zbliżone.

• OKSYMORON - zestawienie wyrazów sprzecznych znaczeniowo, wykluczających się, np. zgodne spory

• PYTANIE RETORYCZNE - nie wymaga odpowiedzi. Przykuwa uwagę słuchaczy znacznie mocniej niż zdania twierdzące.

UKŁAD RYMÓW

• PARZYSTE• KRZYŻOWE• OKALAJĄCE

• ŻEŃSKIE - półtorasylabowe, w których rymuje się ostatnia sylaba wyrazu i głoska z sylaby przedostatniej np. ko - łem; sto -łem

•Męskie - rymują się wyrazy jednosylabowe np. rząd - świąt

•Dokładne - mają identyczne rymujące się cząstki

•Niedokładne - opierają się na przybliżonej zgodności brzmieniowej rymujących się cząstek