literatura:

http://tomekbalcerzak.rehttp://tomekbalcerzak.republika.plpublika.pl

Wyższa Szkola CelnaWyższa Szkola Celna 11

Temat 2. LIGA NARODÓW ORAZ ORGANIZACJA Temat 2. LIGA NARODÓW ORAZ ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH JAKO PRZYKŁAD NARODÓW ZJEDNOCZONYCH JAKO PRZYKŁAD

ORGANIZACJI O KOMPETENCJACH ORGANIZACJI O KOMPETENCJACH POWSZECHNYCH.POWSZECHNYCH.

• Przeznaczenie, geneza powstania, Przeznaczenie, geneza powstania, członkostwo, struktura, kompetencje członkostwo, struktura, kompetencje organów, mechanizmy działania.organów, mechanizmy działania.

• Główne uwarunkowania i etapy udziału Główne uwarunkowania i etapy udziału Polski w ONZ.Polski w ONZ.

• Inicjatywy pokojowe Polski na forum ONZ.Inicjatywy pokojowe Polski na forum ONZ.

• Udział Polski w misjach pokojowych ONZ.Udział Polski w misjach pokojowych ONZ.

• Udział Polski we współpracy wielostronnej w Udział Polski we współpracy wielostronnej w dziedzinie gospodarki i spraw społecznych.dziedzinie gospodarki i spraw społecznych.



Literatura:Literatura:

• Osmańczyk E.J.: Encyklopedia ONZ i Osmańczyk E.J.: Encyklopedia ONZ i Stosunków Międzynarodowych, Warszawa Stosunków Międzynarodowych, Warszawa 1986, s. 364-366.1986, s. 364-366.

• Parzymies S., Rysińska I.: Polska w Parzymies S., Rysińska I.: Polska w organizacjach międzynarodowych, Warszawa organizacjach międzynarodowych, Warszawa 2002, s.49-62.2002, s.49-62.

• Michałowska G.: Mały Słownik Stosunków Michałowska G.: Mały Słownik Stosunków Międzynarodowych, Warszawa 1996, s. 158.Międzynarodowych, Warszawa 1996, s. 158.

• Rysińska I.: Ewolucja idei Narodów Rysińska I.: Ewolucja idei Narodów Zjednoczonych w.: T. Łoś, Narody Zjednoczonych w.: T. Łoś, Narody Zjednoczone między oczekiwaniem a Zjednoczone między oczekiwaniem a spełnieniem, Wrocław 1995.spełnieniem, Wrocław 1995.



Geneza powstaniaGeneza powstania

• Pierwsza organizacja ds. zabezpieczenia Pierwsza organizacja ds. zabezpieczenia pokoju i rozwoju pokojowej współpracy pokoju i rozwoju pokojowej współpracy międzynarodowej- 28. VI. 1919 r.międzynarodowej- 28. VI. 1919 r.

• Powstała z inicjatywy USA (American Powstała z inicjatywy USA (American Institute of International Law).Institute of International Law).

• Znaczenie orędzia T.Woodrowa Wilsona i Znaczenie orędzia T.Woodrowa Wilsona i jego Komisji. (tzw 14 pkt.)jego Komisji. (tzw 14 pkt.)

• Pakt Ligi Narodów stanowi integralną Pakt Ligi Narodów stanowi integralną część Generalnego Traktatu Pokoju zw. część Generalnego Traktatu Pokoju zw. Traktatem Wersalskim.Traktatem Wersalskim.

• Pakt LN wszedł w życie 10.I.1920 r.Pakt LN wszedł w życie 10.I.1920 r.



Cele LNCele LN

• Pierwsza organizacja międzynarodowa, której celem Pierwsza organizacja międzynarodowa, której celem było działanie na rzecz utrzymania pokoju było działanie na rzecz utrzymania pokoju międzynarodowego.międzynarodowego.

• Zapobieganie wojnomZapobieganie wojnom• Rozwijanie pokojowej współpracy państw członków.Rozwijanie pokojowej współpracy państw członków.• Członkowie byli zobowiązani do przestrzegania Członkowie byli zobowiązani do przestrzegania

norm prawa międzynarodowego, rozwijania norm prawa międzynarodowego, rozwijania stosunków międzynarodowych, pokojowego stosunków międzynarodowych, pokojowego rozstrzygania sporów, poszanowania i rozstrzygania sporów, poszanowania i utrzymywania całości terytorialnej i politycznej, utrzymywania całości terytorialnej i politycznej, niezawisłości państw.niezawisłości państw.

• Utrzymanie status quo powstałego po I wojnie Utrzymanie status quo powstałego po I wojnie światowejświatowej



CzłonkostwoCzłonkostwo

• PaństwaPaństwa• Kolonie rządzące się samodzielnieKolonie rządzące się samodzielnie• Statut członka pierwotnego-32 państwa-Statut członka pierwotnego-32 państwa-

sygnatariusze oraz 13 zaproszonych sygnatariusze oraz 13 zaproszonych państwpaństw

• Faktycznie członkami pierwotnymi zostało Faktycznie członkami pierwotnymi zostało 42 państw, 3 państwa w tym USA nie 42 państw, 3 państwa w tym USA nie ratyfikowały Traktatu Wersalskiegoratyfikowały Traktatu Wersalskiego

• Inne państwa mogły stać się również Inne państwa mogły stać się również członkiem na podstawie decyzji członkiem na podstawie decyzji Zgromadzenia-decyzja 2/3 głosówZgromadzenia-decyzja 2/3 głosów



CzłonkostwoCzłonkostwo

• Każdy członek mógł wystąpić z LNKażdy członek mógł wystąpić z LN• Usunięcie na mocy decyzji Rady LigiUsunięcie na mocy decyzji Rady Ligi• 1933-wystąpienie Niemiec (przystąpiły w 1933-wystąpienie Niemiec (przystąpiły w

1926) i Japonii 1926) i Japonii • 1937-wystąpienie Włoch1937-wystąpienie Włoch• 14 XII 1939 usunięcie ZSRR z LN za agresję 14 XII 1939 usunięcie ZSRR z LN za agresję

na Finlandię (ZSRR nie był członkiem na Finlandię (ZSRR nie był członkiem pierwotnym, przystąpił w 1934r.)pierwotnym, przystąpił w 1934r.)

• Polska-członkiem pierwotnym, członkostwo Polska-członkiem pierwotnym, członkostwo do rozwiązania LN.do rozwiązania LN.



OrganyOrgany

• Zgromadzenie i Rada - organy naczelne - organy naczelne

• Zgromadznie-3 przedstawicieli, zjazdy raz w Zgromadznie-3 przedstawicieli, zjazdy raz w roku, w razie potrzeby-sesje nadzwyczajne, roku, w razie potrzeby-sesje nadzwyczajne, odpowiedzialne za podejmowanie decyzji w odpowiedzialne za podejmowanie decyzji w większości spraw dotyczących LN, większości spraw dotyczących LN, (wyłączność w przypadku przyjmowania (wyłączność w przypadku przyjmowania nowych członków, poprawki do Paktu, nowych członków, poprawki do Paktu, uchwalanie budżetu, wybór niestałych uchwalanie budżetu, wybór niestałych członków Rady, zwiększanie ich liczby)członków Rady, zwiększanie ich liczby)



Podejmowanie decyzji w Podejmowanie decyzji w ZgromadzeniuZgromadzeniu

• Każdy dysponował 1 głosem w Każdy dysponował 1 głosem w Zgromadzeniu.Zgromadzeniu.

• Podejmowanie decyzji w sprawach Podejmowanie decyzji w sprawach merytorycznych na zasadzie merytorycznych na zasadzie jednomyślności członków obecnych.jednomyślności członków obecnych.

• Podejmowanie decyzji w sprawach Podejmowanie decyzji w sprawach proceduralnych metodą większości proceduralnych metodą większości głosów.głosów.



Skład RadySkład Rady• Stali członkowie:Stali członkowie: Francja, Japonia, Wlk. Brytania, Włochy (USA nie Francja, Japonia, Wlk. Brytania, Włochy (USA nie

ratyfikowały Traktatu Wersalskiego)ratyfikowały Traktatu Wersalskiego) 1926 Niemcy (po traktacie w Locarno 1925 r.-1926 Niemcy (po traktacie w Locarno 1925 r.-

uznanie ostatecznej granicy z Belgią i Francją) uznanie ostatecznej granicy z Belgią i Francją) Gustaw StresemanGustaw Streseman

1934 ZSRR1934 ZSRR• Członkowie niestali (4 niestałych wybieranych ze Członkowie niestali (4 niestałych wybieranych ze

Zgromadzenia na 3 letnią kadencję:Zgromadzenia na 3 letnią kadencję: 1922-6 członków niestałych1922-6 członków niestałych 1926-91926-9 1933-101933-10 1936-111936-11 Polska-niestały członek Rady w latach 1926-1938Polska-niestały członek Rady w latach 1926-1938 Obrady pierwotnie 3 razy w roku potem 4Obrady pierwotnie 3 razy w roku potem 4



Kompetencje RadyKompetencje Rady• Szersze niż ZgromadzeniaSzersze niż Zgromadzenia• Usuwanie członków z LNUsuwanie członków z LN• Prowadzenie akcji mediacyjnych w celu Prowadzenie akcji mediacyjnych w celu

utrzymania pokojuutrzymania pokoju• Formułowanie propozycji w sprawie ograniczenia Formułowanie propozycji w sprawie ograniczenia

zbrojeńzbrojeń• Uchwalanie zaleceń w sprawie podejmowania Uchwalanie zaleceń w sprawie podejmowania

przez członków wspólnych akcji w przypadku przez członków wspólnych akcji w przypadku agresjiagresji

• Podejmowanie interwencji w celu zapewnienia Podejmowanie interwencji w celu zapewnienia ochrony praw mniejszości narodowychochrony praw mniejszości narodowych

• Mianowanie Wysokiego Komisarza w GdańskuMianowanie Wysokiego Komisarza w Gdańsku



Podejmowanie decyzji w Podejmowanie decyzji w RadzieRadzie

• Każde państwo-1 glosKażde państwo-1 glos

• Zasada jednomyślnościZasada jednomyślności

• Za zgodą większości członków Za zgodą większości członków Zgromadzenia Rada wybierała Zgromadzenia Rada wybierała Sekretarza GeneralnegoSekretarza Generalnego



SekretariatSekretariat

• Sekretarz GeneralnySekretarz Generalny

• ZastępcyZastępcy

• Funkcja administracyjno-wykonawczaFunkcja administracyjno-wykonawcza

• Prace badawcze i wydawniczePrace badawcze i wydawnicze

• 600 osób600 osób



Liczba członków LNLiczba członków LN

• 1937r.-58 członków1937r.-58 członków

• 1940r.-431940r.-43

• 1946-w chwili rozwiązania-261946-w chwili rozwiązania-26

• Język urzędowy-angielski i francuskiJęzyk urzędowy-angielski i francuski



Liga Narodów, sesja inauguracyjna, Genewa 1920

SiedzibaSiedziba



Działalność LNDziałalność LN

• Rozpatrywanie większości ówczesnych Rozpatrywanie większości ówczesnych problemów politycznych i utrzymania problemów politycznych i utrzymania pokoju międzynarodowegopokoju międzynarodowego

• Spór Litwy i Polski o Wilno -1920Spór Litwy i Polski o Wilno -1920• Spory graniczne -Albania-Grecja-JugosławiaSpory graniczne -Albania-Grecja-Jugosławia• Agresja ZSRR na Finlandię 1939 r.Agresja ZSRR na Finlandię 1939 r.• Nie rozpatrywała agresji Niemiec na Polskę Nie rozpatrywała agresji Niemiec na Polskę

w 1939 r.w 1939 r.• Aktywna działalność w dziedzinie Aktywna działalność w dziedzinie

rozbrojenia-1925 powołała Komisję rozbrojenia-1925 powołała Komisję Rozbrojeniową, 1932 zwołała konferencję Rozbrojeniową, 1932 zwołała konferencję rozbrojeniowąrozbrojeniową



Działalność LNDziałalność LN• Zarządzanie mandatami powierniczymi nad byłymi Zarządzanie mandatami powierniczymi nad byłymi

koloniami niemieckimi i tureckimi (głównie koloniami niemieckimi i tureckimi (głównie rozdzielane były między Francję a Wlk. Brytanię, LN rozdzielane były między Francję a Wlk. Brytanię, LN tylko formalnie nadzorowała)tylko formalnie nadzorowała)

Mandat- pełnomocnictwo do administrowania Mandat- pełnomocnictwo do administrowania dawnymi posiadłościami kolonialnymi Niemiec i dawnymi posiadłościami kolonialnymi Niemiec i Imperium OsmańskiegoImperium Osmańskiego

• Brak postępu związanego z przyspieszeniem Brak postępu związanego z przyspieszeniem zniesienia kolonializmuzniesienia kolonializmu

• Rozwój współpracy państw w dziedzinie gospodarki, Rozwój współpracy państw w dziedzinie gospodarki, nauki, kultury, prawa, spraw społecznychnauki, kultury, prawa, spraw społecznych

• Organizacja kilkunastu konferencji międzynarodowych Organizacja kilkunastu konferencji międzynarodowych poświęconych współpracy gospodarczejpoświęconych współpracy gospodarczej

• Utworzenie kilku międzynarodowych organizacji Utworzenie kilku międzynarodowych organizacji gospodarczychgospodarczych



Działalność LNDziałalność LN• Prowadzenie działalności w kierunku Prowadzenie działalności w kierunku

kodyfikacji prawa (jednak bez większych kodyfikacji prawa (jednak bez większych rezultatów)rezultatów)

• Opracowała 19 projektów konwencji Opracowała 19 projektów konwencji międzynarodowych, z których kilka weszło w międzynarodowych, z których kilka weszło w życie np. konwencja w sprawie zakazu handlu życie np. konwencja w sprawie zakazu handlu kobietami i dziećmi z 1921 r. , konwencja w kobietami i dziećmi z 1921 r. , konwencja w sprawie niewolnictwa z 1926 r.sprawie niewolnictwa z 1926 r.

• Działalność na rzecz pomocy uchodźcomDziałalność na rzecz pomocy uchodźcom• Powiązanie z Międzynarodową Organizacją Powiązanie z Międzynarodową Organizacją

Pracy i Stałym Trybunałem Sprawiedliwości Pracy i Stałym Trybunałem Sprawiedliwości Międzynarodowej-samodzielna instytucja do Międzynarodowej-samodzielna instytucja do rozstrzygania sporów między państwami oraz rozstrzygania sporów między państwami oraz wydawania opinii doradczych dla LN.wydawania opinii doradczych dla LN.



Działalność LNDziałalność LN• Mimo wspomnianych poprzednio działań, Mimo wspomnianych poprzednio działań,

działalność LN była mało skuteczna i miała działalność LN była mało skuteczna i miała mały wpływ na kształtowanie się ówczesnej mały wpływ na kształtowanie się ówczesnej sytuacji międzynarodowej.sytuacji międzynarodowej.

• LN nie była w stanie zapobiec różnym LN nie była w stanie zapobiec różnym konfliktom, w tym zbrojnym (atak Japoński na konfliktom, w tym zbrojnym (atak Japoński na Mandżurię-1933, Włoch na Etiopię-1935, Mandżurię-1933, Włoch na Etiopię-1935, Anschluss Austrii, aneksja Czech i Moraw, Anschluss Austrii, aneksja Czech i Moraw, atak na Polskę), które wybuchały między atak na Polskę), które wybuchały między państwami członkowskimi, zwłaszcza agresji państwami członkowskimi, zwłaszcza agresji Niemiec a potem Włoch i Japonii która Niemiec a potem Włoch i Japonii która zapoczątkowała wybuch I wojny światowejzapoczątkowała wybuch I wojny światowej



Przyczyny nieskutecznej Przyczyny nieskutecznej działalności LNdziałalności LN

• Mechanizmy działania ustanowione w Mechanizmy działania ustanowione w Pakcie nie były w pełni doskonale.Pakcie nie były w pełni doskonale.

• Pokrywały się kompetencje Zgromadzenia Pokrywały się kompetencje Zgromadzenia i Rady.i Rady.

• Podejmowanie decyzji na zasadzie Podejmowanie decyzji na zasadzie jednomyślnościjednomyślności

• Uzależnienie stosowania sankcji zbrojnych Uzależnienie stosowania sankcji zbrojnych od uznania członków LNod uznania członków LN

• Nigdy w historii LN członkami nie były Nigdy w historii LN członkami nie były wszystkie ówczesne mocarstwawszystkie ówczesne mocarstwa



Zaprzestanie działalności LNZaprzestanie działalności LN

• Faktycznie przestała działać na początku 1940 r.Faktycznie przestała działać na początku 1940 r.

• W czasie II wojny światowej działała tylko W czasie II wojny światowej działała tylko Komisja Nadzorcza Ligi, początkowo w Genewie, Komisja Nadzorcza Ligi, początkowo w Genewie, potem w Lizbonie a od 1941 r. w Montrealupotem w Lizbonie a od 1941 r. w Montrealu

• Formalnie Liga Narodów została rozwiązana 18 Formalnie Liga Narodów została rozwiązana 18 kwietnia 1946 r., podczas XXI sesji jej kwietnia 1946 r., podczas XXI sesji jej Zgromadzenia w Genewie.Zgromadzenia w Genewie.

• Majątek LN został przekazany Organizacji Majątek LN został przekazany Organizacji Narodów ZjednoczonychNarodów Zjednoczonych

Wyższa Szkola CelnaWyższa Szkola Celna 2121http://tomekbalcerzak.rehttp://tomekbalcerzak.republika.plpublika.pl

Dziękuję za uwagę.Dziękuję za uwagę.

literatura:

Documents