Bao cao th] truong M~e ea th~ giOi

Li~u Vi~t Nam co th~ tro- thanh m{}ttrong nhfrng quAe gia trAng,san xuit va eh~ bi~n M~e ea 16nnhit th~ giOi?

Thang 10,2015

Martin NovakChu tich HifP h{iiC~nnhift OmNong lam nghifP, Uc

GiOi thi~u

Nhin chung, nganh cong nghiep M~c ca tren th~ gioi co nhieu ti~rn nang phat trien.Hien tAng san luong tieu thu M~c ca toan cAu moi dl;ltkhoang 44.000 tAn, chi chiemkhoang 1% tAng san luong tieu thu cac loai hat noi chung (Tharn khao Bang tai trang10).Tuy nhien, san hrong san xuAtva tieu thu M~c ca dang co S\l tang tnrong nhAtdinh vaxu th~ nay duoc du bao se ti~p tuc tang d~c biet khi M~c ca da diroc me rQngra nhtrng th]tnrong moi nhu Trung Qu6c, Han Qu6c, Dai Loan, An DQva cac nu&cTrung Dong.

D(:mgtru&c nhu cAutieu th\l ngay cang l&nva rnuc gia tang cao Cllahl;ltM~c ca, haiqu6c gia trAng va san xuAtM~c ca l&nnhAt th~ gi&i la Dc va Nam Phi dang ti~p t\lc rn<'YrQngdi~n tich trAng, dAng thai nang cao nang I\lCch~ bi~n va quang ba san phArn.Nu&csan xuAtM~c ca l&nthu 3 th~ gi&ila My (Hawaii) hi~n co san lugng 20 tAnhl;lt(NIS)/narn,nhung khong ti~p t\lc rn<'YrQngsan xudt. Kenya, nu&c san xuAtM~c ca l&nthu 4 th~ gi&i,cimg v&icac quoc gia san xuAtM~c ca v&i quy rno nho h<YIl,cling dang c6 g~ng rn<'YrQngquy rno san xuAtva pMt tri~n M~c ca. Trung Qu6c, v6n dUQ'cS\l he;trQ'l&ntil Chinh phll vacac nba dAuill, hi~n dang co nhUng bu&c ti~n l&ntrong vi~c pMt tri~n nganh cong nghi~pM~c ca clla rninh.

Cau hoi d~t ra la li~u S\l pMt tri~n nay co rnang tinh b~n vUng?Vi~c rn<'YrQngnganhcong nghi~p M~c ca v~n con non tre clla Vi~t Nam co phai la rnQtbu&c di kha thi va khonngoan? D\la tren quan di~rn clla cac ca nhan va tAchuc co nhi~u kinh nghi~rn trong nganhcong nghi~p M~c ca, cau tra lai la "Co". So v&iqua khu, nhUngthi truemg M~c ca rn&ihi~nd~u dang pMt tri~n <'Yquy rno rQngva da dl;lng, dAngthai dUQ'cd\l bao la se ti~p t\lc phattri~n rnl;lnhme h<YIltrong tU<YIlglai. Dai s6ng ngay cang dUQ'ccai thi~n Cllaclng lap trunglUllva S\l quang ba ngay cang tang cac thong tin lien quan d~n nhUng phat hi~n khoa hQcv~ IQ'iich CllaM~c ca v&isuc khoe con nguai se tl;lodi~u ki~n khuy~n khich rn6i quan tamCllanguai tieu dung d6i v&ihl;ltM~c ca. Trong cac cUQctrao dAi, thao lu~n gAnday, cacchuyen gia trong nganh cong nghi~p M~c ca da khiing dinh riing hi~n v~n con co co hQivadi~u ki~n d~ pMt tri~n cong nghi~p M~c ca, dAngthai gia clla hl;ltciing nhu nhan M~c ca sev~n duy tri <'Yrnuc cao. Tuy nhien, cac cau chuy~n trong qua khu va kinh nghi~rn phat tri~nM~c ca th\lc t~ cho thAykhong phai bAtki ai cling co th~ thanh cong trong dai hl;ln.Trongtoan bQchue;i gia tri Cllanganh cong nghi~p, chAt lugng va S\l uy tin clla nguAn cung lanhan t6 quan trQng quy~t dinh S\l tbanh cong d6i v&icac ben tham gia du la ca nhan, tAchuc hay qu6c gia. D~ tang cuemg suc rnl;lnh,cac ben cAnhQ'PMc va lien k~t ch~t che v&inhau d~ hu&ngd~n rn\lc tieu cac ben cung co IQ'i.

Hi~n nay, Hi~p hQicac 10l;lihl;ltth~ gi&i(INC), Hi~p hQiM~c ca Australia (AMS) v~~

1

Hiep hQi M~c ca Nam Phi (SAMAC) da co sgn h~ thong co sa dfr li~u kha dAydu lien quand~n thi tnrong M~c ca th~ gioi, la co sa d~ dua ra cac vAnd~ va khuyen nghi da d~ c~p atren. RAtnhieu trong sB cac thong tin nay da ducc trinh bay tai HQi thao M~c ca th~ gioi2015 (IMS 2015), bao g6m mQtsBbang bieu, d6 thi duoi d~

2

Global Consumption of macadamia is small relative to other nuts but is growing.Nhu ciu MAc ca toan ciu tuy vin {y m.rc thip so vOicac lo,i h,t khac nhung vin tren da tang truong

Nhu diu tieu thlJnhanMAc ca t,i Dl9t s6 qu6c gia200~ HIG 2011 HI2 ~GJ.J ,- ,.",--;

T oO ,. I'" I T" •• I:O'canb T" ... ' t:O'canb T'" •• I I' t:O'c'lin'b,~' T" "- I tii'" leu wei l~1J ~1.I1J .... leu wCi', _'" 1>tUwtJ1 • ~ ~... leo wU, ......~ ~~~...~... leU wEITiea thn ' Lk : k' Tleu Ibn , . I' net! Ibn J Tteu tbll ' .,; lieumll/ Tl!U til" "neu dm' '" T1!fl till! ....., ' ngtrO'L g ngmt" g, (' ) nguO'L' .g . .1 ' ) IlguO'l.'",g . { , ) l'lgU'O'I...g.- 1lO;;;- "'~ ') oguO'l'a.g(tu) , . . ran , • .gUO'Lkg ,tal'l I . ngll'Cfl kg IlUl .' . !lgtrO'Lkg (tao I .

Dam Dam eatn IDarn sam IDam . fUn! ~I,,_ !.nam~~"·. . J!lADIAustf;liaUSAQI••KMy2.n"'•.IM~&aliiCanadaWxernbcug"UKSpalrlIbIvKcQaAepGosT.a Ika.... ll!UdU~Sirlgapcnfmr1ce1I'IMa!ICI

2,840001

2.611Di7S1739SOl10087'.94Uti'tee138Il8

2fl2144

0.0220-069O.Ol'2O_llil20.011US80.00000090.1lOt0.0040.019000U!160.0110.0030.003

0.5140.140... 1001500.0670.1390.160OJI2I)0.0221.9«0.•0400.0300.0160.0400..113om0.112£10.11680.0120030

2,37.c1,483l.11S!i6OS08!i4O525J2

418452441::m16&45140144

o.~ D.5tl80..000 0.1200.004 0.0410.015 1l.!iO0.019 Q.0580.102 0.1460.046 0,225.00.1 e o:JI

0.021 0.0&41.065 1.4200.008 0.040.012 0.0400.008 1l03l0.009 11090OJIS8 Illm0.046 01840.00& .1124009 036

0.002 IUII)8

5,9951.510

2.64'2,104

Sll&Z.~5U441912498

0.2680.024'.M3 •OOSS 00.0160.0390,03600030.0131.7990.007001100010.0040.168,0012'0.000'0.0150.001

6,12)2,1871,5(19101984

1;"1393268ZOS1113013209,1164:t08141320

0.ll170.1OG0.((190.0050..(136o.ns0DJ4o 50,003

'O.OOGom!)0022,IU106O.~lO..ro2O.lXl5

CI.212 1,4570.045 1..lOO[)050 tJJ64o.on 9601.003 S22o.D2£I 2940.D11 2360.012 2110.060 196(U118 159(Ulla l.tilCI.1l24 ' 1231l1ti4 123

1U1700218.004

11225

om0.01S0.1000015OIJ.'lJ0.028\.1)290,01)5

OIKtiO.1mo.~o roo1I0liIU.)'OlJ2:4IUJt12IIIX1l

0.69'30.002

1 1 1

!I.IM7O,2Ol)

(1.111-1OIlRl0.00&

0.002 O:,oaJ 0001 0.011)0.1118(1.051)

*: qu~cpa cbibiinNgu~n:INC

MAcca chii y~u dU'Q'csan xuit, ch~ bi~n {y Australia, Nam Phi, My (Chii y@u{y Hawaii, ngoai ra mQt 11lQ'ngnhit djnh dllQ'csan xuit (yCalifornia), va Kenya. Tuy nhien, trong 3 nam tOi,Trung QuAcse co nhihlg dong gop dang k~vao san Im;mgMAcca toan/-

3

60,000

50,000

40,000

c 30,000l!

20,000

10,000

San hrQ'llgMAcca roan du

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

• Australia • South Africa • USA • Kenya • Malawi • Guatemala • Brazil • Others _ ChinaCM yo: s6iieu tltnam 2013ia s6iieu \tete tinh

Nguen: INC, IMS

MQts6 di~n gia t,i HQithao MAcca toan ciu IMS 2015 {yNam Phi, trong do co Michael Waring va Jaap van Oenen, tin ring trong trung vadai han, nganh cong nghi~pMAcca se t,p trung vao san xuit nhin MAcca nhiiu hO'Dla h,t MAc/

4

I 50,0'00

40000I

I 30,000

20,000

10,000

San hrqng nhsn MAc ca toan c~u (tin)

o2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 20'15'

t - Australia - South Africa - Kenya - USA Malawi - Guatemala - Others

5

9

(%£) 96,[.SJ8Lno.

(o/QV) 69£;'~vso,.(%9)96vj~ a· qeqwlZ.(%9) 999'~ BI8wa18nE).

(%L) 9O£1Z' "s,p'UlsIJ9LUaN

(%~~)L~L"€ eAuiJ')I.

(%£~.) V6 ~IV "I!U!40-

(0/06~) ~61 9 8!1WIEHilV"_

(O/OZ:£) ~£6'6 e:>!JlV LUno·S

• China 6,956 (22%)

• USA 5,230 (17%)

• Vietnam 3,714 (12%)

• Germany 3,178 (10°/0)

-Japan 2,301 (7%)

_Netherlands" 1,882 (6%)

• Others 8,044 (26%)

Trung QuAe tr6'e tinh dii tieu thy khoang 35.000-40.000 tin Mie ea trong nam 2014 va dl}'doan se d~dtren40.000 tin trong bam 2015.

Thi tnrong Trung Quoc ira chuong tieu thu hat MAcca clnr it tieu thu nhan (90% san hrong tieu thu la hat, trong khi san hrong tieu thu nhanMAcca chi chiem 10%). Nguoi tieu dung tai Trung Qu6c thich tv tach hat MAcca hon, di~u nay dfut den nhu cAuv~ hat MAcca tang manh tai TrungQu6c trong nhtrng nam gan day.

Nhu cau cua Trung Qu6c dang tang tnrong nhanh a cac thanh ph6 cAp1, voi vi~c chuyen dich nhu cau til cac san phAmdiroc d6ng g6i c6 tronghrong IOn(500g-1kg) sang cac san pham c6 trong hrong nho hon (diroi 500 g), doanh thu cac san pham til MAcca duoc ban qua kenh true tuyen clingc6 str tang tnrong manh trong 12 thang qua (t6c dQtang tnrong tren 50%). Theo nhan dinh cua Ong J Burnett cung cac d6ng s\!'thuQcAMS, thi truOngnhilDMAcca it Trung Qu6c hien kM nbo, nhllDgc6 xu bu6ng tAngtru6ng nh~ 7

Tinh hion tiel! til", ..han mac ea ella Australia

Nguon: Hi~p h9,i l\.'li1cCCi tHlstralia

Gia tri hat MAcca dang co xu hu6ng tang tren th~ gioi, Str tang tnrong nay d~n chu y~u til cac thi tnrong moi noi rna thu nh~p cua ngiroi dandang duoc cai thien va ban than hat MAcca dil duoc chirng minh co loi cho sire khoe va co huong vi ngon.

Trung Qu6c la mroc nh~p khAuhat MAcca voi t6c dQtang tnrong nhanh nhAtth~ gioi. ~.»

8

Nam PhiYear DIS NIS

2012 34.571 13.276 38,4%

2013 37.500 16.321 43,5%2014 44.890 18.764 41,8%

2015 46.950 ?? ??

AustraUa-- -

DIS [\oJ IS NIS %- ---

2012 40.000 2.000 5,0%

20~3 35.200 5.000 14,2%2014 43.600 11.200 25,7%

2015 47.000 ?1 '),..

Nbu ciu th] trlfCtng co sl}'thay dB' Ian til tien tb\1nbin sang tleu tbll}b,t(NIS)Tb] trlfOng b,t NIS eboy~uIi. Trung QU8.cNam Phi Ii. Dba coog diph,t 1\1JSehinh, o.blrug SaD

h.I'®2 hat NIS ella.' c;;;;r •

Australia diog dang tangnhauh

Doanh thu tir hat MAc ca tang trmmg nrong ung vOi tAc dQtang san hrQ'llgtren th~ giOi.~_)l1

9

Sin lUVUgqui hl'oi va sin lUVUgb,t co d9 im 10%~.~~--------------------------------------------------

=~ l00.~

so.ooo

o2012 2013 2014

Ti~mnang trong vi~etang ghi tr] va th] phin h,t Mie ea la hoan toan eo co SO'khi SO sanh v6i doanh tho tir cac lo,i h,t khac, "........JYlPtS

10

Gia trt sin luvng cac 10,1ciy lay b,t tren tbi giOi (trltu usn)

8.000 1I

7.000 1I

6.000 iI

5.000 JII

4.000 1I,

3.000 i!J

2Ge7 2118 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015Est.

SiD l1rfDI ..... a, Dlo,1 trir btt b6 cbiD Ii siD l1rfDI btt:scwiD:INC

7.552H,ob obioU09Hl, chin

6.815Occho

5.082H,t pbiU"4H~t di~u

11

Nhihlg d.., bao tang quat v~ xu hll6'ng gia h,t MAc ca la tich c..,c

Sio bl'q'DKh,t MAc ca 100/0 4q im ella Australiaso,ooo $:5,00

45,000 $4.50

4OAOO $4.00

35,000 $3.50

JO.ooo $3.00

2S,OOO Sl.50r-.<coE-

20,000 5,2.00

15.000 $1.50

10,000 $1.00

s.ooo $O.so

Giitat.uim(AuD}l:J) --- Xl1hll'linujit~'I;Wn

(AUD'l:J)

$0.00

_ Sin 1'll'\J'!!~(tan)

I'!nAUSTIAI.IAN VMACADA"IAS

12

CO' hQi, thach thirc, va bai hQc kinh nghi~m trong vi~c phat tri~n nganhcong nghi~p Mic ca

• Ue phat trien nganh cong nghiep M~c ca kha 6n dinh khi thuc d~y song songnhu cdu thi tnrong chinh trong mroc, d6ng thai rna rQng hoat dQng ra cac thj tnrong xuMkhau. Tinh 6n dinh con diroc th€ hien trong S\l da dang cua san pham va su tang tnrong d6ud~n nang suAtva doanh thu nganh M~c ca. Di6u nay co duoc la do ngiroi tr6ng cay - tru cQtquan trong cua nganh cong nghiep da co su ddu tu hieu qua vao wan cay, hoat dQngnghienciru va phat trien san pham. D6i lai, ho ding nh~n diroc nhtrng h6 tro dang k€ tir Chinh phu.N8u nhir trong qua khir, nguai tr6ng cay va Chinh phu m6i ben dong gop 50% kinh phi vaovi~c nghien Clm va pMt tri€n cay M~c ca thi trong nhUng nam gdn day, m~c du da co mQt s6thay d6i trong phuang thuc h6 trq, Chinh phu Dc vftn dong vai tro quan trQngd6i vai S\lphattri€n nganh cong nghi~p M~c ca qu6c gia. D8n thai di€m hi~n t~i, trong s6 cac qu6c gia thamgia vao nganh cong nghi~p M~c ca, Dc la qu6c gia ddu tu nhieu nhAtvao ho~t dQng nghienClm, quang ba, va phat tri€n cay M~c ca. Di6u nay mang I~i nhUng Iqi fch quan trQng khongchi cho nganh cong nghi~p M~c ca Dc rna con cho nganh cong nghi~p M~c ca th8 giai. HiVQngring nhUng qu6c gia khac cling se d6ng hanh cung Dc, tang cuang ddu tu nhieu han d€gop phdn phat tri€n nganh cong nghi~p M~c ca tren ph~m vi toan cdu.

Dc thuang hqp tac vai cac qu6c gia tr6ng M~c ca khac qua vi~c cung cAph~t gi6ng vacac lo~i gi6ng t6t, d6ng thai h6 trq ve m~t chuyen man ki thu~t, dam bao chAtIUQ1lgsan phfunddu ra d~t tieu chuAn.T~i Vi~t Nam, thong qua d\l an M~c ca CARD 037/05VIE 2004-2010,Dc da cung cdp cho Vi~tNam 20 gi6ng chQnIQcva h6 trq ki thu~t chuyen man. 10nam truacday, Nam Phi g~p mQt s6 vAnde lien quan d8n cac san phdm til M~c ca co chAt IUQ1lgkern.Tren cO'sa vilqi ich chung cung pMt tri€n,thOngqua Hi~p hQiM~c ca Dc (AMS), nguai tr6nga Dc da giup dt}Nam Phi cai thi~n vAnde ve chAtIUQ1lgM~c ca. Dieu nay giup san phdm tiIh~t M~c ca luon nAmtrong nhom san phdm co chAtIUQ1lgcao trong nh~n thuc cua nguai tieudung, qua do giup cho nganh cong nghi~p M~c ca luon phat tri€n ben viing bAtchApnhUngbi8n dQngcua thi truang toan cdu hay trong giai do~n kinh t8 kho khan.

Dc cling da rAtn6 l\lc trong vi~c ky k8t cac Hi~p dinh thuang m~i t\[ do (FTA) vai cacqu6c gia nhu My, Nh~t Ban, Vi~t Nam, va Han Qu6c. Vi~c ky k8t cac hi~p dinh nay vftn dangduqc Dc tiep tl,lctri6n khai. Cac Hi~p dinh FTA vai Trung Qu6c va cac qu6c gia viIng vinh,cling nhu Hi~p dinh hqp tac kinh t8 xuyen TMi Binh Duang (TPP) dang di den nhUng vongdam pMn cu6i cung. V6 cO'ban, cac th6a thu~n nay se mang I~i Iqi fch cho nganh cong nghi~pM~c ca Dc vi giup ~o ra mQt san chO'ia cApdQ cao han, d6ng thai giup rna ra nhUng thitruang mai cho M~c ca ~i cac nuac mai b~t ddu nMp khdu M~c ca nhu Han Qu6c, Vi~t Namva trong tuang lai se la Trung Qu6c, cac qu6c gia vung vinh va An DQ.

Gia thu mua ~i wan blnh quan nam 2015 cua h~t M~c ca (NIS) vai tY I~ ~o nhan33% va dQ dm 10% la 4,7 AUDlkg, cao han nhi6u vai muc gia 3,6AUD trong nam 2014(Tham khao bang trang 11 ). Nguyen nhan cua vi~c tang gia nay la do trong su6t 30 nam qua,muc gia trung blnh trong dai h~n khong tang, ngoai ra vi~c tiep c~n them cac thi truang mai~i Chau A, d~c bi~t la Trung Qu6c va Han Qu6c cling da ddy nhu du tang cao. Hi~n nay, Dcciing dang g~p phai nhUng kho khan lien quan d8n chi phi san xuAtcao, bao g6m chi phi v6dAtdai, nhan cong va may moc. Do v~y vi~c l\la chQnnhUng phuang thuc san xuAtmang tinh {),...­

_.--s:0W'13

chien luoc nhir dff d~ c~p a tren la rAtquan trong d6i voi nrong lai nganh cong nghiep M~c ca.Ngoai ra, mot s6 cong ty (Ic cling dff thi~t I~p quan h~ song phuong voi nhtrng d6i tac mrocngoai, vi du nhu hop tac tri€n khai cong doan ch~ bien va marketing tai Trung Quoc, Vi~tNam va Nam Phi. Nhtrng dQngthai nay se mang lai nhtrng co hQiphat trien t6t hon cho nganhcong nghiep M~c ca, trong do Vi~t Nam cling co the co duoc nhirng IQ'iIch nhAtdinh,

• Nam Phi dff phat trien nganh cong nghiep M~c ca rAtnhanh chong, d~c biettrong vong 10 nam tro lai day, hien dffa nguong gdn nhir tirong dirong voi (Ic (Tham khaoBieu d6 trang 3). Ngoai vi~c nhfrng chu trang trai la cac doanh nghi~p tu nhan, cac y~u t6khac nhu chi phi nhan cong, ngu6n nu6'c va dAtdai thApdtl dong gop dang ke vao thanh congcua nganh M~c ca tI,liNam Phi. Tuy nhien, Nam Phi chua trien khai dUQ'Ccac Hi~p dinh FTAa phl;lmvi rQngnhu (Ic, do v~y hi~n dang phai chiu thu~ quan cao hoo va ph\l thuQCkha 16'nvao vi~c xuAtkhAuhl;ltM~c ca. Nam Phi chi xuAtkhAudUQ'cmQt luqng nho nhan M~c ca vaocac thi tfUemgnhu My, Canada, Nh~t Ban, Trung Dong va Dong Nam A. Nam Phi v~ cO'bancling khong co thi tfUemgtieu th\l M~c ca nQi dia, mQt phdn la do S\l 10ngl;liv~ tinh trl;lngnguai dia phuoog an trQm hl;ltM~c ca til cac nong tfUemg.Nam Phi cling ph\l thuQc kha 16'nvao thi tfUemgxuAtkhAuTrung Qu6c, hi~n thi phdn xuAtkhAuhl;ltM~c ca til Nam Phi sangTrung Qu6c chi~m 45% thi phdn xuAtkhAuM~c ca cua Nam Phi va d\l doan se v~n ti~p t\lCtang. Gia thu mua tl;livuem hl;ltM~c ca v6'i cy I~ tl;lonhan 28% va dQAm2% a Nam Phi clingtang d~n muc 4 AUDlkg. Hi~n thi tfUemgM~c ca xach tay vao Trung QU6c thong qua HongKong gdn nhu dff bi xoa s6, d~n d~n S\l d6n u hl;lttI,licac kho hang a Hong Kong va TrungQu6c, Di~u nay co the gay anh huang khong nM d~n cac nha xuAtkhAuM~c ca tl;liNam Phinoi rieng va thi tfUemgM~c ca toan cdu noi chung.. Ngoai ra, th\lCt~ hdu h~t cac chUtrang trl;liM~c ca aNam Phi la nguai da tr~ng trong khi dan cu tI,licac vimg tr6ng M~c ca a Nam Phi daphdn la nguai da den, co dai s6ng kern pMt trien, tl;lora m6i nguy v~ vAnd~ v~ an ninh d6iv6'i cac chu trang trl;linguai da tr~ng. Ngoai ra, nhUng vAnd~ dang t6n tl;liaNam Phi nhu tinhtrl;lngan trQmM~c ca, cy I~chu trang trl;lida tr~ng bi gi~t cao va m6i de dQangay cang 16'ntilchu nghia C\lCdoan d~ d~n vi~c nguai da den co the chi~m dOl;lttrang trl;licua nhUng nguaida tr~ng, co the anh huang xAut6'i S\l pMt trien cua thi tfUemgm~c ca th~ gi6'i.

• Trong vong 40 nam qua, Hawaii - My luon dong vai tro quan trQng trong S\lpMt trien cua nganh cong nghi~p M~c ca toan cdu. Hdu h~t cac gi6ng M~c ca dUQ'ctr6ng trenth~ gi6'i d~u dUQ'cpMt trien tI,liHawaii theo nhUng quy trinh nghien Clrudtl b~t ddu til nhUngnam 1890. D6ng thai, Hawaii cling dff~n d\lng vi th~ cua mQtdiem thu hUtkhach du lich 16'ndAyml;lnhvi~c quang ba M~c ca tren toan cdu. Trong nhUng nam gdn day vi~c san xuAtM~cca a Hawaii 6n dinh a muc 20 tAn/namva d\l ki~n se duy tri a con s6 nay trong tuoog lai gdn(Tham khao Bi€u d6 trang 3). Chi phi nhan cong va dAtdai d~t do, th~Mchu trang trl;libi giahoa va di~n tich dAtphil hqp de tr6ng M~c ca hl;lnch~(hdu h~t cac trang trl;ligia chi con dAtdanen vi~c ap d\lng phuoog phap cO'gi6'i hoa trong vi~c thi hOI;lChla rAtkho khan) dtl can tra s\lrna rQngcua nganh M~c ca tI,liday. M~c ca Hawaiichu y~u duQ'ctieu th\l tI,liMy v6'imuc tieuth\l 50-60% san luqng san xuAt. Thi tfUemg16'nthu 2 la NMt Ban v6'i muc tieu th\l chi~mkhoang 15% san luqng va cac thi wemg con Il;lihdu h~t thuQc khu V\lCchau A bao g6m HanQu6c, Singaporre va Malaysia. Hawaii co 8 nhit may ch~ bi~n, 3 trong s6 do la nhUng doanhnghi~p 16'nsan xuAtnhi~u 10l;lisan phAmlam tilM~c ca va ph\lc V\lhOl;ltdQngthuoog ml;litf\lCtuy~n. Gia thu mua tI,livuan cua hl;ltM~c ca luon tang va dang a muc khoang 3USDlkg v6'i

_.--?tV14

san pham hat c6 dQ Am 8% va ty l~ tao nhan 29%. M~c ca Hawaii c6 tY l~ tao nhan thdp armrc 28-29% tuy nhien nang sudt trung binh cua cac trang trai kha cao: 7-9 tdn/hec tao

• Trong 10 nam tro lai day, Kenya cling dii g~p nhieu thuan loi trong vi~c rnarQng san xuAtM~c ca. Gi6ng nhir Nam Phi, san luong M~c ca tai Kenya ghi nh~n su tangtnrong dang k8, mQtphAnd8 phuc vu nhu cAuhat Mac ca cua Trung Qu6c. Tuy nhien, thirc t8nay dftnd8n vdn d8 v8 su suy giam trong chdt hrong san pham, c6 th8 anh huang xdu d8n hoatdQngxuat khau toi nhtrng thi tnrong khac a chau Au. Do d6, Chinh phil Kenya dii phai canthiep va han ch8 viec xudt khan hat M~c ca, dftn toi phat sinh nhu du chuyen dich ho~t dQngtil vi~c xudt khAutho sang ch8 bi8n nhan M~c ca d8 rna rQng co sa nganh va t~o them thunMp til vi~c tang gia tri cho san phAmM~c ca.

• Trung Quae rdt c6 the se tra tMnh mQttrong nhUngnha san xudt M~c ca hangdAuthe gi6i trong trung h~n (Tham khao bang trang 3). Trong wang lai, rdt kh6 d8 d\f doanli~u Trung QU6c c6 th8 tra thanh mQt nha xudt khAu 160 hay hAuh€t san luqng san xudt sedanh cho thi truOng nQidia, ho~c ca hai tinh hu6ng tren d8u c6 th8 cimg xay ra. Gia M~c ca ~iTrung Qu6c a muc cao: 6-7USD/kg h~t M~c ca, mQtphAndo nhu du cao tren thi truOng vaS\fua chuQng nhUng y8u t6 m6i l~ trong gi6i thuqng lUll Trung Qu6c. Nganh cong nghi~pM~c ca ~i Trung Qu6c g~p nhi8u thu~n lQ'inha vi~c buon ban h~t M~c ca a quy mo IOn.Chinh phUTrung Qu6c dd h6 trQ'quang ba v8 M~c ca, d6ng thai cimg v6i cac nM dAutu danhngan sach nhdt dinh trong vi~c dAutu cho nganh cong nghi~p dang pMt trien nay. Kim ng~chnh~p khAucac lo~i h~t cua Trung Qu6c dd tang len muc 40.000 tdn trong nam vila qua trongd6 c6 1.000 tAnh~tM~c ca. Tru6c nhu cAuM~c ca tang cao ~i Trung QU6c,cac doanh nghi~psan xudt M~c ca ~i Dc cling dii tri8n khai ti€p c~n, quang ba san phAmCllaminh t~i thi truOngnay. Chuang trinh Thuang m~i clla Dc d\f ki8n se di€n ra vao ngay 24/11/2015. D\f ki€n hAuh€t cac nM san xudt Trung QU6cse den til tinh Van Nam, m~c dil ~i Quang Tay cling c6 mQts6 trang tr~i ho~t dQnghi~u qua. Ti€n si Lu Chaozhong, nM nghien CUuM~c ca Mng ddu ~iTrung Qu6c thuQc Vi~n nghien CUuGi6ng cay tr6ng C~ nhi~t d6i phia Nam (SSCRI), HQcvi~n Khoa hQc nong nghi~p nhi~t d6i Trung Qu6c (CATASS) danh gia khu V\fCQuang TaygAnvilng Cenxi la khu V\fCt6t nhdt de pMt tri8n M~c ca. Theo ong, ~i Van Nam, m~c dilnhan cong a day kha re , nhung khu V\fCnay g~p mQt s6 vdn d8 v8 khi h~u va dia hinh d6i nuinhi8u, d~n den lam tang chi phi san xudt. 35 nam tru6c, Trung Qu6c dii ph~m phai mQts6 saiIdm v8 vi~c tr6ng M~c ca, trong d6 c6 vi~c tr6ng M~c ~i cac vilng hay c6 bdo. Hi~n v~n conmQts6 nQidung chua th\fc S\fsang to lien quan den th\fc te pMt trien nganh M~c ca ~i TrungQu6c, do v~y vi~c khao sat th\fc dia t~i Van Nam, Trung Qu6c la dn thi€t de c6 the hieu rohan v8 nganh cong nghi~p M~c ca Trung Qu6c trong wang lai va nhUng anh huang clla vi~cpMt trien M~c ca ~i Trung Qu6c d6i v6i thi truOngM~c ca the gi6i.

• Thai Lan la mQtnu6c san xudt M~c ca quy mo nho do bi h~n che v8 cac yeut6 khi Mu, do v~y trong 20 nam qua, qu6c gia nay chi c6 the tr6ng khoang 3.000 ha M~c ca avimg ddt cao phia B~c, san luqng chi d~t khoang 3.000 cin h~t M~c ca m6i nam. Tuy nhien,nha c6 ho~t dQngmarketing hi~u qua ~i ca thi truOng nQidia va qu6c te, TMi Lan dii c6 thed~t duQ'cmuc gia ban buon len t6i 30USD 1 kg nhan M~c ca, g6p phAntang ngu6n cung M~cca ben c~nh M~c ca nMp khAutil Dc va Nam Phi. TMi Lan cling rdt tich C\fCcai tien va tienphong trong vi~c pMt trien mQt lo~t cac san phAmM~c ca phil hqp v6i thi truOng gia tr~~

15

cua chau A, phan ph6i san pham tai cac khach san 5 sao, cac cira hang ban d6 d~c san va taisan bay.

• Brazil la nha san xuAtM~c ca 16nnhAttai Nam My voi san lirong 6.000 tAnhatM~c ca mlli nam, Gia thu mua tai vuon da tang 100% trong 4 nam qua len mire 8.33USDlkghat, Hien tai hAuh6t hoat dQng san xuAtthuc hien tai 3 trang trai 16n,trong do trang trai cuaCong ty Macadamia Queen Nut Co. co dien tich 16nnhAt,chiem 40% dien tich tr6ng M~c catai Brazil. Brazil co di€u kien san xuAtM~c ca Iy nrong voi hang tram nghin hec ta dAtdo giaudinh duong, song hAuh6t cac loai dAtphil hQ'Phi~n dang duoc dung d~ tr6ng mia cung capnguyen li~u cho nganh cong nghiep Ethanol thee quy hoach cua Chinh phu. Tuy nhien, trongnhtrng nam gAnday, cac goi tro cApcho vi~c tr6ng mia da diroc giam dAn.Day co th~ coi latin hi~u dang mirng d~ cac nha dAutu va nguai tr6ng M~c ca ~n d\mg khai thac mO'rQngdi~ntich tr6ng s~n co. M~c dil d6n thai di~m hi~n t~i Brazil v~n chua co cM truong tri~n khai C\1th~ v€ vi~c mO'rQngdi~n tich M~c ca, di~n tich tr6ng nam 2014 mai chi dUQ'ctang them 400hec ta, nganh cong nghi~p M~c ca Brazil v~n nen chu trQngthuc dAyxu hu6ng nay d~ hu6ngd6n nhfmg ho~t dQngsan xuAtquy mo rQngva hi~u qua hon.

• Vi~t Nam co nganh cong nghi~p M~c ca kha non tre so vai cac qu6c gia neutren, hi~n co khoang 3.500-5.000 ha dAttr6ng M~c ca trong do hAuh6t la dAttr6ng xen canh,san IUQllgM~c ca t~i Vi~t Nam d~t khoang 300-400 tAnh~t mlli nam. Gia thu mua t~i vuOndao dQngtil 3,5-7USDlkg. Tuy nhien, Vi~t Nam co ti€m nang phat tri~n it nhAt200.000 hec tava san xuAt it nhAt600.000 tan h~t M~c ca. Nganh cong nghi~p M~c ca Vi~t Nam khO'idi~mtil quy mo rAtnho vao khoang nam 2004 nhung da d~t dUQ'cnhfmg buac pMt tri~n AntUQllgtil do d6n nay, d~c bi~t nha co S\l'h6 trQ'dch C\l'Ctil khu V1JCnha nuac va tu nhan. Til nam2001, tren co sO'quan di~m dua ra clla Pho Thu tu6ng Cong Tan, chinh phil Vi~t Nam da nhinnh~n dUQ'cti€m nang clla nganh cong nghi~p M~c ca d6i vai Vi~t Nam. Sau do chinh phil (Iccling da h6 trQ'Vi~t Nam phat tri~n M~c ca thong qua D\l'an M~c ca CARD 037/05VIE 2004-2010 thuQcChuong trinh HQ'Ptac nong nghi~p va pMt tri€n nong thon (CARD), vai s\l'thamgia clla cac chuyen gia M~c ca hang dAut~i (Ic. M~c dil S\l'h6 trQ'nay g~p phai mQt s6 tranhcai til mQt so ben lien quan tai nganh cong nghi~p M~c ca (Ic vao thai di€m do, nhung ti€mnang v€ lQ'iich chung cho quan h~ hQ'Ptac Vi~t Nam - (Ic da duQ'cghi nh~n bO'icac ben lienquan va Hi~p hQiM~c ca (Ic.

Vi~t Nam da chUng to kha nang tr6ng thanh cong cac lo~i cay nhu ca phe va h~t di€u,d6ng thai cling hQc dUQ'cnhfmg bai hQc d~t gia trong qua trinh pMt tri€n hai lo~i cay nay.Cling tren co sO'cac ho~t dQng nay, Vi~t Nam da xay d\l'llg dUQ'cm~ng luai marketing trenph~m vi toan cAuva co th€ t~n d\1ngd€ k6t hQ'Pquang ba v€ nganh cong nghi~p M~c ca.

Vi~t Nam co th€ hQchoi dUQ'crat nhi€u til kinh nghi~m clla nhfmg qu6c gia tr6ng M~cca tren the giai, til do co th€ ap d\1ngvao tinh hinh th\l'c te clla Vi~tNam trong vi~c san xuAtva quang ba san phAm.Khong gi6ng nhu Nam Phi, Vi~t Nam da b~t dAuphat tri€n thi truOngtieu th\1 nQi dia. Cac cong ty nhu IDT, IDMA, Vinamacca Co. (thuong hi~u Delix) vaGreenfoods Co. buac dAuthanh cong trong ch6 bien va quang ba cac san phAmclla minh t~ithi truOng nQi dia, co kha nang c~nh tranh vai san phAmco chAt IUQllgthAp til Trung Qu6chi~n dang co s~n tren thi truOng. T~p doan Waring, mQt doanh nghi~p (Ic chuyen ho~t dQngtrong linh vuc mua ban cac lo~i h~t tren thi truOng qu6c te, da hQ'Ptac vai DonaFoods JSC va /

__A}~16

xay dung nha may ch~ bi~n v€ hat di€u va M~c ca tai Vi~t Nam. Vi~t Nam cAn coi trong quanh~ hop tac voi cac doanh nghiep Uc d€ khai thac phat tri€n nganh cong nghiep M~c ca cuachinh minh.

C6 nhtrng bing chimg ra rang cho thAy M~c ca c6 th€ phat trien rAt t6t 0 Tay Nguyenva vung Tay B~c. Nha mroc va chlnh quyen dia phuong da c6 mQt s6 giai phap nham h6 trongiroi tr6ng theo Nghi dinh 210/20 13/ND-CP v€ viec tai tro va cAptin dung cho viec tr6ng,ch~ bi~n va quang ba M~c ca. Nhieu t6 chirc kinh doanh nhu Ngan hang BUlldi~n Lien Vi~t,Cong ty CP Him Lam la nhtrng ngtroi di dAu trong viec h6 tro tai chinh cho nganh congnghi~p va nhUng nghien Clru cua cac dan vi nay da: cho thAyHnh kha thi va ti€m nang cuanganh cong nghi~p M~c ca. Kinh nghi~m tr6ng M~c ca til cac nong tr~i tien phong cling dangch(mg to ring hQc6 th€ tr6ng M~c ca hi~u qua v&inang suAtcao, chAt luqng nhan t6t. Di€unay cling duqc ch(mg minh qua nhUng nghien Clru duqc thl!c hi~n boi FISV va WAS!. Ngoaira mQt s6 phuang ti~n truy€n thong cling dang n6 ll!c cung cApnhUng thong tin chinh xac,dang tin c~y v€ tinh hinh phat tri€n, ti€m nang, cling nhu nhUng kh6 khan vuOOgm~c c6 th€g~p phai trong qua trinh pMt tri€n cay M~c ca t~i Vi~tNam.

K@tluin

Nhi€u chuyen gia dAunganh da:danh gia nganh cong nghi~p M~c ca trong tuang lai c6 tri€nvQngtang wang 6n dinh, trong trung va dai h~n ki VQngd~t muc 5%.

Chinh phu va khu V\fC tu nhan t~i Vi~t Nam hi~n d6ng vai tro dinh huOOg,ddn d~t v&iSl!phattri€n cua nganh cong nghi~p M~c ca Vi~t Nam. V&ivai tro nay, cimg v&inhUng y~u t6 thu~lqi, h6 trq nhu da:de c~p 0 tren, Vi~t Nam ch~c ch~c se la mQttrong nhUng qu6c gia tr6ng, sanxuAt,ch~ bi~n va quang hi cac san phfun tilM~c ca c6 chAtluqng cao 100nhAttren thi truangth~ gi&i. .~~?

17

ThamKhao

World Nut Prices - A perspective- Michael Waring IMS 2015 presentation

Macadamias in China - Ms Yuxiu Chen IMS 2015 presentation

Kernel vs NIS - Jaap van Oenen IMS 2015 presentation

Getting into the mind of macadamia consumers - Lynne Ziehlke IMS 2015 presentation

Marketing macadamias in Australia - Lynne Ziehlke IMS 2015 presentation

Market Report - Lynne Ziehkle AMS News Bulletin August 2015

Australian macadamia industry; building a partnership with Vietnam - Jolyon Burnett- LPBAustralian Study Tour July 2015

MPC and MMI Overview - Steven Lee - LPB Australian Study Tour July 2015

The World Macadamia Industry and Lessons for Vietnam - Prof Hoang Hoe - 2015

South African Macadamia Growers Association - SAMAC - www.samac.org.za

Australian Macadamia Society - www.australian-macadamias.org

18