làm thế nào Để Đặt câu hỏi thông...
TRANSCRIPT
LàmthếnàoĐểĐặtcâuhỏithôngminh
Chiasẽebook:http://downloadsachmienphi.com/Thamgiacộngđồngchiasẽsách:Fanpage:https://www.facebook.com/downloadsachfreeCộngđồngGoogle:http://bit.ly/downloadsach
EricStevenRaymondThyrsusEnterprises<[email protected]>RickMoen<[email protected]> Bảnquyền©2001EricS.Raymond Nộidung ------------CácbảndịchMiễntrừtráchnhiệmGiớithiệuTrướckhibạnhỏiKhibạnhỏiChọndiễnđàncẩnthậnCácdiễnđàntrênWebvàIRCdànhchongườibắtđầuthườngcócâutrảlờinhanhnhấtNhưmộtbướctiếptheo,sửdụngcácnhómthưcủacácdựánSửdụngcácđềmụcrõràng,mạchlạcĐặtcâuhỏicóthểtrảlờidễdàngViếtcâuhỏibằngngônngữtrongsáng,đúngngữpháp,đúngchínhtảGửicâuhỏibằngđịnhdạngtệptindễhiểuMôtảvấnđềcủabạnmộtcáchchínhxácvàđầyđủthôngtinMôtảdàidòngkhôngcónghĩalàchínhxácKhôngnêntuyênbốlàbạnđãtìmralỗiSựbợđỡkhôngthểthaythếchoviệclàmbàitậpởnhàMôtảtriệuchứngcủavấnđề,khôngphảimôtảnhữnggìbạnphỏngđoánMôtảtriệuchứngcủavấnđềtheothứtựthờigianxảyraMôtảmụcđíchcầnđạtđược,khôngphảicácbướcbạnmuốnlàmKhôngnênyêucầuđượctrảlờibằngthưriêngPhảidứtkhoátvớicáccâuhỏicủabạnKhôngnênhỏicáccâuhỏivềbàitậpởnhàHãylượcbớtcáccâuhỏivuvơKhôngnênđánhdấucâuhỏicủabạnlàKhẩncấp,thậmchínólàkhẩncấpđốivớibạnLịchsựkhôngbaogiờthừamàđôikhicòncóhiệuquảHãythôngbáovềkếtquảcủacácgiảiphápđượctưvấnLàmthếnàođểhiểucáccâutrảlờiRTFMvàSTFW:Làmthếnàobiếtđượcbạnđãgặptrụctrặcnghiêmtrọngrasao
Nếubạnkhônghiểu...CáchxửtríkhibịđốixửthôlỗLàmthếnàođểkhôngphảnứngnhưngườithấtbạiNhữngcâuhỏikhôngnênhỏiCáccâuhỏihayvàcáccâuhỏidở
NếubạnkhôngthểcóđượccâutrảlờiLàmthếnàotrảlờimộtcáchcóích
CácnguồnthôngtinliênquanSựđónggóp
Cácbảndịch Cácbảndịch:TrungQuốcSécĐanMạchÉt-tô-ni-aPhápĐứcDoTháiHungaryÝNhậtBảnBa
LanNgaTâyBanNhaThụyĐiểnThổNhĩKỳViệtNam.Nếubạnmuốnsaochép,miror,dịchthuậthaytríchdẫntàiliệunày,vuilòngđọcchínhsáchvềbảnquyền.
.
Giớithiệu
Trongthếgiớicủahacker,loạicâutrảlờimàbạnnhậnđượcchocáccâuhỏikỹthuậtcủabạnphụthuộcvàocáchbạnđặtcâuhỏihơnlàvàosựkhókhănđểnghĩracâutrảlời.Tàiliệunàysẽhướngdẫnbạncáchđặtcâuhỏiđểcókhảnăngcóđượccâutrảlờivừaýcaonhất.
Hiệnnayviệcsửdụngphầnmềmmãnguồnmởđãtrởnênphổbiến,bạncóthểcóđượccâutrảlờitừcácngườisửdụngcókinhnghiệmkháchơnlàtừcáchacker.ĐâylàĐiềuTốt;ngườisửdụngthườngcóchútgìđódễthôngcảmhơnchocácthấtbạimànhữngngườimớisửdụnggặpphải.Mặcdùvậy,cưxửvớicácngườisửdụngcókinhnghiệmnhưđốivớihackertheocáchmàchúngtôiđềnghịởđâysẽthườnglàcáchhiệuquảnhấtđểcóđượccâutrảlờicóíchtừhọ.
Điềuđầutiêncầnghinhớlàhackerthựcsựthíchcácvấnđềhócbúavàcáccâuhỏihay,đòihỏinhiềusuynghĩ.Nếuchúngtakhônglàmthế,chúngtasẽkhôngcómặtởđây.Nếubạnđưaramột câuhỏi thúvịđểnghiềnngẫmchúng tôi sẽ rấtbiếtơnbạn; các câuhỏihaykhôngnhữnglàsựkíchthíchmàcònlàmónquàquý.Cáccâuhỏihaygiúpchúngtôipháttriểnsựhiểubiếtvàthườnggiúpkhámpháracácvấnđềmàchúngtôikhôngđểýhoặcchưatừngnghĩ
tới.Trongsốhacker,“Câuhỏihay!”làmộtlờikhennồngnhiệtvàchânthành.
Mặcdùvậy,hackernổitiếnglàcưxửvớicáccâuhỏithiếusuynghĩmộtcáchthùđịchhoặckiêungạo.Đôikhicóvẻnhưchúngtôiđốixửmộtcáchthôlỗvớinhữngngườimớibắtđầuhoặcnhữngngườikémcỏi.Nhưngđiềunàykhôngthựcsựđúng.
Điềuchúngtôilàm,mộtcáchkhôngthươngtiếc,làcămghétnhữngkẻdườngnhưkhôngsẵnsàngsuynghĩhaylàmbàitậpởnhàcủahọtrướckhibắtđầuđặtcáccâuhỏi.Loạingườinhưvậythậtlà
phíthờigian-họchỉbiếtlấymàkhôngbiếtcholại,họlàmphíthờigianmàchúngtôicóthểdànhchocáccâuhỏikhácthúvịhơnhaydànhchongườiđángcócâutrảlờihơn.Chúngtôigọiloại ngườinày là “nhữngkẻ thất bại (losers)” (và vì các lý do trongquákhứ thỉnh thoảngchúngtôiđánhvầnlà“lusers”).
Chúngtôinhậnrarằngrấtnhiềungườichỉmuốndùngcácphầnmềmchúngtôiviếtmàchảquantâmgìđếnviệchọccácchitiếtvềcáchviếtcácchươngtrìnhnhưthế.Vớiphầnlớnmọingười,máytínhchỉđơnthuầnlàmộtcôngcụ,mộtphươngtiệnchomộtmụcđíchnàođó;họcóđiềukhácquantrọnghơnđểlàmvàcuộcsốngquantrọnghơnđểsống.Chúngtôihiểuthấuđiềuđóvàkhôngmongmọingườiquantâmđếncácvấnđềkỹthuậtđãlàmchochúngtôisaymê.Vìvậy,cáchtrảlờicủachúngtôiđượclàmchophùhợpvớinhữngngườithựcsựquantâmvàsẵnsàngthamgiatíchcựctrongviệcgiảiquyếtcácsựcố.Điềunàysẽkhôngthayđổi.Vàcũngkhôngnênthayđổi;nếusựviệcthayđổi thìchúngtôisẽtrởnênkémhiệuquảtrongnhữngviệcmàchúngtôicóthểlàmtốtnhất.
Chúngtôi(phầnlớn)lànhữngngườitìnhnguyện.Chúngtôitranhthủthờigiantrongcuộcsốngbậnrộnđểtrảlờicáccâuhỏivànhiềulầnchúngtôibịchìmngậptrongcáccâuhỏiđó.Vìvậychúngtôilọccáccâuhỏimộtcáchkhôngthươngtiếc.Cụthểlàchúngtôichovàosọtráccáccâuhỏitừnhữngngườitỏralàkẻthấtbạinhằmmụcđíchsửdụngthờigiantrảlờicâuhỏicủachúngtôimộtcáchhiệuquảhơn,chonhữngngườitỏralàthànhcông.
Nếubạnthấytháiđộnàylàđángghét,ghêtởmhayngạomạn,hãyxemlạicáctráchnhiệmcủabạn.Chúng tôikhôngyêucầubạnphảiquỳgối trướcchúng tôi -mà thực tếchúng tôi
khôngmongướcđiềugìhơnlàđốixửcôngbằngvớicácbạn,hoannghênhcácbạnđếnvớinềnvănhóacủachúngtôi,nếunhưbạntỏralàcócốgắngđểlàmđiềuđótrởthànhhiệnthực.Nhưngđơngiảnlàsẽkhônghiệuquảnếuchúngtôicốgắnggiúpnhữngngườikhôngsẵnsànggiúp chínhbản thânhọ.Khôngbiết thìkhông cóvấnđềgì, nhưnghànhđộngngungốc thìkhôngthểchấpnhậnđược.
Vìvậykhôngnhấtthiếtphảithànhthạovềkỹthuậtmớicóđượcsựquantâmcủachúngtôi,mànhấtthiếtphảitỏralàcónănglực,lanhlợi,chịukhósuynghĩ,cóócquansát,sẵnsànglàmộtthànhviêntíchcựctrongviệcpháttriểnmộtgiảipháp.Nếubạnkhôngthểsốngvớisựphânbiệtđốixửnày,chúngtôikhuyênbạnlàtrảtiềnchodịchvụhỗtrợthayvìyêucầuhackertặngchobạnsựgiúpđỡcánhân.
Nếubạnquyếtđịnhđếnvớichúng tôiđểđượcgiúpđỡ,bạnsẽkhôngmuốnmình làmộttrongnhữngkẻthấtbại.Bạncũngkhôngmuốngiốngnhưmộtngườitrongsốkẻthấtbạiđó.Cáchtốtnhấtđểcócâutrảlờinhanhvàhàohứnglàhỏinhưthểbạnlàmộtngườithôngminh,tựtinvàcóđầucócuối,ngườimàchỉđôikhimớicầnsựgiúpđỡchomộtvấnđềcụthể.
(Nhữngđónggóplàmchotàiliệunàytrởnêntốthơnrấtđượchoannghênh.Bạncóthểgửicácgợiýbằngthưđiệntửtớ[email protected]úýlàdùsaotàiliệunàykhôngcómụcđíchtrởthànhhướngdẫnchungchonetiquette,vàtôisẽbỏquacácgợiýkhôngliênhệtrựctiếptớiviệclàmthếnàođểcóđượccáccâutrảlờitốttrongcácdiễnđànkỹthuật.)
TrướcKhiBạnHỏi
Trướckhiđặtcáccâuhỏikỹthuậtbằngthưđiệntử,trongcácnhómtin,haytrongcácdiễnđàntrụctuyến,hãylàmcácđiềusau:
1.CốgắngtìmcâutrảlờibằngcáchtìmkiếmtrênWeb.
2.Cốgắngtìmcâutrảlờibằngcáchđọctàiliệuhướngdẫn.
3.Cốgắngtìmcâutrảlờibằngcáchđọccáccâuhỏithườngđượchỏi-FAQ.
4.Cốgắngtìmcâutrảlờibằngcáckiểmtrahoặcthínghiệm.
5.Cốgắngtìmcâutrảlờibằngcáchhỏimộtngườibạncókỹnăngtốt.
6.Nếubạnlàmộtlậptrìnhviênthìhãycốgắngtìmcâutrảlờibằngcáchđọcmãnguồn.
Khibạnđặtcáccâuhỏithìhãynóingaylàbạnđãlàmcácbướcnàyrồi;điềunàysẽgiúpchứngtỏlàbạnkhôngphảilàmộtkẻlườibiếngvàlàmphíthờigiancủangườikhác.Sẽtốthơnnữanếubạnnóilàbạnđãhọcđượcnhiềuđiềukhithựchànhcácbướctrên.Chúngtôithíchtrảlờicáccâuhỏichonhữngngườichứngtỏrằnghọcóthểhọchỏitừcáccâutrảlời.
SửdụngcácchiếnthuậtnhưtiếnhànhtìmkiếmtrênGooglevớicácdòngchữcủatấtcảcácthôngbáolỗimàbạngặpphải(vàtìmkiếmtrêncácnhómtinGooglesongsongvớitìmkiếmtrêncáctrangWeb).Điềunàycóthểmangbạntớithẳngcáctàiliệuhướngdẫnsửalỗihaymộtmạchthưcóthểtrảlờichocâuhỏicủabạn.Thậmchínếukhôngđượcthìnói“TôiđãtìmtrênGoogleđoạnthôngbáosaunhưngvẫnchưatìmthấygìcó ích”cũng làmộtđiềutốtđểđặttrongcâuhỏiởthưđiệntửhoặccáctinnhắnnhờgiúpđỡ.
Hãychuẩnbịcâuhỏicủabạn.Hãysuynghĩthậtthấuđáo.Cáccâuhỏivộivàngsẽcócâutrảlờivộivànghoặckhôngcócâutrảlờinàocả.Bạncàngchứngtỏlàđãcốgắngđầutưnhiềucôngsứcvàoviệcgiảiquyếtvấnđềcủabạntrướckhihỏithìbạncàngcócơhộiđượcgiúpđỡ.
Hãycẩnthậnvớiviệcđặtcâuhỏisailầm.NếubạnđặtcâuhỏidựatrênnhữngphỏngđoánsailầmthìJ.RandomHackerthườnglàtrảlờivớicâutrảlờivôdụngvànghĩthầm“Thậtlàcâuhỏingungốc...”,vàhivọnglàviệctrảiquasựcóđượcgìbạnhỏihơnlàcóđượcgìbạncầnsẽdạychobạnmộtbàihọc.
Khôngbaogiờnghĩrằngbạncóquyềncócâutrảlời.Bạnđãkhôngvàsẽkhôngtrảtiềnchodịchvụ.Bạncóthểcóđượccâutrảlời,nếunhưbạncóthểcónó,bằngviệchỏicáccâuhỏithựctế,thúvịvàlôicuốn-câuhỏimàsẽhoàntoànđónggópchokinhnghiệmcủacộngđồnghơnlàchỉđơnthuầnthụđộngđòihỏitríthứctừnhữngngườikhác.
Haynóitheocáchkhác,bạnphảilàmrõrằngbạncóthểvàsẵnsànggiúpđỡtrongquátrìnhpháttriểngiảiphápvàđósẽlàmộtsựkhởiđầutốt.Cáccâuhỏinhư:“Aiđóvuilòngchoxinmộtchỉdẫnđượckhông?”,“Vídụcủatôithiếucáigì?”và“Tôinênkiểmtratrêntrangweb
nào?”thườngdễcóđượccâutrảlờihơn“vuilònghãygửicácthủtụcchínhxácmàtôinêndùng.”bởivìbạnlàmrõrằngbạnsẵnsànghoàntấtviệctìmkiếmgiảiphápnếucóaiđóchobạnmộtchỉdẫnđúnghướng.
KhiBạnHỏi
Chọndiễnđàncẩnthận
Hãytrởnênnhậycảmtrongviệcchọnnơibạnsẽđặtcâuhỏi.Bạnsẽđượcphớtlờhoặcbịđốixửnhưđồbỏđinếubạn:
gửicâuhỏicủabạnlêndiễnđànnơimànósẽtrởthànhlạcđề
gửimộtcâuhỏirấtcơbảnlênmộtdiễnđànnơimàchỉdànhchocáccâuhỏikỹthuậtcaocấphoặcngượclại
gửicâuhỏichồngchéotrênquánhiềudiễnđàn
gửithưriêngtớingườimàkhôngphảingườithâncũngkhôngphảilàngườicótráchnhiệmcánhânphảigiảiquyếtvấnđềcủabạn
hackerthườngbỏquacáccâuhỏicómụctiêukhôngthíchhợpđểbảovệkênhliênlạccủahọkhỏibịchìmđắmvìnhữngđiềukhôngliênquan.Bạnchắcchắnsẽkhôngmuốnđiềunàysảyrachobạn.
Bướcthứnhấtlàchọndiễnđànthíchhợp.Tiếptheo,côngcụtìmkiếmGooglevàcáccôngcụtìmkiếmkháctrênweblànhữngngườibạntốt.Sửdụngcáccôngcụđóđểtìmcáctrangwebliênquanchặtchẽtớicácdựánphầncứnghoặcphầnmềmđãmanglạichobạncáckhókhăn.ThườnglànósẽcóliênkếtdẫntớidanhsáchcácFAQ(FrequentlyAskedQuestions-Cáccâuhỏi thườngđượchỏi),và tớicácdanhsáchthưcủacácdựánvàcáchồsơ lưucủahọ.Nhữngdanhsáchthưnàylànơicuốicùngđểtìmkiếmsựgiúpđỡ,nếutấtcảcáccốgắngcủabạn(baogồmđọchếtnhữngFAQsbạntìmthấy)cũngkhôngmanglạichobạnmộtgiảipháp
nào.Trangchủcủacácdựáncóthểcũngmôtảtrìnhtựbáocáoviệctìmthấylỗihoặccóliênkếttớinơinhưvậy;nếucó,hãylàmtheonhưthế.
Gửimộtemailtớimộtngườihoặcmộtdiễnđànmàbạnkhôngquenbiếtlàrủirolớnnhất.Vídụ,đừngnghĩrằngchủnhâncủamộttrangwebtinhọcmuốntrởthànhngườitưvấnkhôngcôngchobạn.Đừngnghĩmộtcáchlạcquanlàcâuhỏicủabạnsẽđượchoannghênh-nếubạnkhôngchắcchắnthìhãygửicâuhỏitớinơikháchoặcđừnggửigìcả.
Khilựachọnmộtdiễnđàn,nhómtinhaynhómthư,đừngquátinvàocáitêncủachúng;tìmkiếmmộtFAQhaymộthướngdẫnđểkiểmchứngrằngcâuhỏicủabạnlàđúngchủđề.Hãyđọcmộtvàitincũtrướckhigửicâuhỏimớiđểbiếtđượccácvấnđềđượcgiảiquyếtởđâynhưthếnào.Thựctếlànếubạntìmkiếmcáctừliênquanđếnvấnđềcủabạntrênnhómtinhoặcnhómthưtrướckhigửicâuhỏisẽlàmộtýkiếnhay.Cóthểbạnsẽtìmđượccâutrảlờivànếukhôngthìnósẽgiúpbạnxâydựngnênmộtcâuhỏitốthơn.
Đừnggửicáccâuhỏitrànlanđinhiềunơicùngmộtlúc,điềuđógiốngnhưsựlahétvàchọctứcmọingười.Hãygửicáccâuhỏilầnlượttừngnơimột.
Hãynắmvữngchủđềcâuhỏicủabạnlàgì!MộttrongnhữnglỗilầmcổđiểnlàhỏivềngônngữlậptrìnhtrênUnixhayWindowstrongmộtdiễnđàncủamộtngônngũlậptrìnhcóthểdùngtrêncảhaimôitrường(N.D:vídụJava?).Nếubạnkhônghiểutạisaođiềunàylàsailâmthìtốthơnlàbạnđừnghỏicâuhỏinàohếttớikhibạnhiểuravấnđề.
Nóichunglàcáccâuhỏigửitớicácdiễnđàncôngcộngđượclựachọnkỹthườngcónhiềucâutrảlờihữuíchhơnlàhỏicácdiễnđànriêngtư.Cónhiềulýdochoviệcnày.Thứnhấtlàsốlượngngườicóthểtrảlờibạn.Hơnnữalàsốlượngkhángiả;cáchackerthíchtrảlờicáccâuhỏimàcóthểrènlyệnkỹnăngchonhiềungườihơnlàcáccâuhỏichỉphụcvụchosốít.
Cóthểthôngcảmđượclàcáchackercókinhnghiệmvàcáctácgiảcủacácphầnmềmthôngdụngthườngnhậnđượcquánhiềucáccâuhỏilạcđề.Bằngcáchthêmvàocơnlũđóbạncóthểgâynêntìnhcảnhnghiêmtrọngnhưgiọtnướclàmtrànlynước(nguyênbảnlà"chỉcầnchởthêmmộtcáiốnghútuốngnướccũngcóthểlàmgãylưngconlạcđà)-khôngphảilàítlần,nhữngngườiđónggópchocácdựánrấtphổbiếnđãrútluikhỏicôngviệchỗtrợvìcácthiệthạigâyrabởicácthưđiệntửvôbổđãlàmhộpthưcủahọtắcnghẽnkhôngsửdụngđượcnữa.
Các trangwebvàdiễnđàn IRCdành chonhữngngườimớibắtđầuthườngđemlạicâutrảlờinhanhnhất
NhómnhữngngườisửdụngtạiđịaphươngcủabạnhaybảnphânphốiLinuxmàbạndùngcóthểquảngcáovềmộtdiễnđàntrêntrangwebhoặcIRCnơinhữngngườimớibắtđầucóthểcóđượcsựtrọgiúp.(TrongcácnướckhôngnóitiếngAnh,phầnlớncácdiễnđàndanhchongườimớibắtđầuthườnglàcácnhómthư.)Đólànhữngnơitốtđểbắtđầuđểhỏi,nhấtlàkhibạnnghĩbạnđãgặpphảicácvấnđềtươngđốiđơngiảnhoặcthôngthường.MộtdiễnđànIRCđượcquảngcáolàmộtlờimờicởimởchobạnđặtcáccâuhỏiởđóvàthườngcóđượccâutrảlờingaylậptức.
Thựctếlànếubạncómộtchươngtrìnhgâyrachobạnvấnđềrắcrốitừmộtbảnphânphối(Linux),(ngàynayrấtthôngdụng),tốtnhấtlàhỏitrongcácdiễnđàncủangườisửdụngtrướckhihỏiởdiễnđàncủadựánviếtrachươngtrìnhđó.Cáchackercủachươngtrìnhđóthườngchỉcầnnói,“hãydùngchươngtrìnhđượcchúngtôibiêndịch”.
Trướckhigửicâuhỏitớibấtcứdiễnđàntrênwebnàohãykiểmtraxemnócóchứcnăngtìmkiếmkhông.Vànếucóthìhãythửtìmkiếmvớivàitừkhoágiốngnhưvấnđềmàbạngặpphải,cóthểlàbạnsẽtìmracâutrảlời.Nếubạnđãtìmkiêmchungchungtrênwebtrướcđóthìhãycứtìmkiếmtrêndiễnđàn;côngcụtìmkiếmtrênwebcóthểđãkhôngtạobảngchỉmụcmớinhấtchodiễnđànnày.
CómộtxuhướnggiatăngchocácdựánlàmdịchvụhỗtrợngườisửdụngquadiễnđàntrênwebvàIRC,nơimàcácthưđiệntửđượclưugiữtốthơnchoquátrìnhpháttriểndựán.Vậyhãytìmkiếmnhữngdiễnđànnhưvậykhicầnsựtrợgiúpchocácvấnđềliênquantrựctiếpđếncácdựánphầnmềm
Nhưmộtbước thứhai, sửdụngnhóm thưcủadựánphầnmềm
Khimộtdựáncómộtnhómthưchopháttriểnthìhãygửicâuhỏichonhómthưđómàđừng
gửichotừngngườipháttriểnriênglẻ,thậmchíbạnbiếtlàaicóthểtrảlờicâuhỏicủabạntốtnhất.Hãyđọcquatàiliệucủadựánvàtrangchủđểtìmmộtnhómthưcủadựánvàsửdụngnó.Chínhsáchnàycóvàiđiểmtốtnhưsau:
Bấtcứcâuhỏinàođángđểhỏichomộtngườipháttriểnthìcũngtốtchocảnhóm.Ngượclại,nếubạncảmthấycâuhỏicủabạnquángốcnghếchthìđócũngkhôngphảilàlýđođểlàmphiềntừngngườipháttriểnmột.
Hỏicáccâuhỏitrêndiễnđànsẽchiasẻsứcépgiữacácngườipháttriển.Mỗingườipháttriển(đặcbiệtnếuanhtalàlãnhđạocủanhómpháttriển)sẽquábậnđểcóthểtrảlờichocáccâuhỏicủabạn.
Phầnlớncácnhómthưcóhồsơlưuvàcáchồsơlưunàysẽđượclậpchỉmụcbởicáccôngsụtìmkiếm(trênweb).Aiđócóthểsẽtìmthấycâuhỏicủabạnvàcâutrảlờitrênwebthayvìphảihỏilạitrênnhómthư.
Nếumộtsốcâuhỏinàođóthấylàhayđượchỏithìcácngườipháttriểncóthểdùngthôngtinđóđểhoànthiệntàiliệucủaphầnmềmlàmchobớtkhóhiểu.Nhưngnếucáccâuhỏiđượchỏimộtcáchriêngtưthìkhôngcóaicóđượcbứctranhhoànchỉnhcủaviệccáccâuhỏiđãđượchỏinhưthườngxuyênrasao.
Nếumộtdựáncócảnhómthưhaydiễnđàncủa“ngườisửdụng”và“ngườipháttriển”(hay“cáchacker”),vàbạnkhôngphảilàngườicóthểviếtcácdònglệnhthìhãyhỏitrongnhómthưhoặcdiễnđàncủa“ngườisửdụng”.Đừngtưởngrằngbạnsẽđượchoannghênhtrênnhómthưcủangườipháttriển,nơimàhọsẽcảmthấycáccâuhỏicủabạnsựồnàolàmgiánđoạncôngviệcpháttriểncủahọ.
Tuynhiênnếubạnchắcchắncâuhỏicủabạnlàkhôngtầmthườngvàbạnkhôngcóđượccâutrả lời trongdiễnđàncủa“ngườisửdụng”trongvàingàythìhãythửdiễnđàncủa“nhữngngườipháttriển”.Bạnnêncẩnthậngiấumìnhởđóvàingàytrướckhigửicáccâuhỏiđểhọccáchcácthànhviênnóichuyệnvớinhauthếnào(thựcsựđâylàmộtlờikhuyêntốtkhithamgiabấtkỳmộtdiễnđànriêngtưhoặcmangtínhchấtriêngtưnào).
Nếubạnkhôngthểtìmthấynhómthưchodựánmàchỉthấyđịachỉthưđiệntửcủangườiduytrìdựánthìcứgửicâuhỏichongườiđó.Nhưngthậmchítrongtrườnghợpđócũngđừng
tưởng lànhómthưkhôngtồntại.Hãynêutrongthưrằngbạnđãcố tìmnhưngkhôngthấynhómthưthíchhợp.Cũngnênnêurằngbạnkhôngphảnđốinếuthưcủabạnđượcchuyểntớinhữngngườikhác.(Rấtnhiềungườitinrằngthưriêngphảiđượcgiữtrongriêngtưmặcdùchảcógìbímậttrongđó.Bằngviệcchophépthưcủabạnđượcchuyểntớichongườikhácbạnđãchongườinhậnthưcủabạncơhộiđượclựachọncáchxửlýláthưcủabạn.)
Sửdụngtiêuđềcóýnghĩavàchínhxác
Trongnhómthư,nhómtinhaydiễnđàntrênWeb,tiêuđềlàcơhộivàngcủabạnđểcóđượcsựchúýcủacácchuyêngiacaocấpnếuchúngchỉbaogồm50kýtựhoặcíthơn.Đừngphichúngbằngviệcnói lảmnhảmnhư“Xinhãygiúpđỡtôi”(chưakểđếnnhữngcâunhư“XINHÃYVUILÒNGGIÚPTÔI!!!!”;nhữngthôngđiệpnhưthếsẽbịbỏquanhưmộtsựphảnxạ).ĐỪngcốgâyấntượngvớichúngtôibằngsựđaukhổcủabạn;hãysửdụngtiêuđềchosựmôtảvấnđềmộtcáchhếtsứcngắngọnxúctích.
Mộtthônglệtốtchotiêuđề,thườngđượcsửdụngbởinhiềucôngtyhỗtrợngườisửdụnglà“đốitượng-sựcố”.Phần“đốitượng”chỉracáigìhaynhữngcáigìđãsảyrasựcố,vàphần“sựcố”môtảsựcốđãsảyratronghoàncảnhđó.
Ngungốc:
CỨU!Chươngtrìnhhiểnthịkhônglàmviệctốttrênmáytínhxáchtaycủatôi!Thôngminh:
XFree864.1,Conchỏchuộtbịméomó,FoowareMV1005vid.chipset
Thôngminhhơn:
ContrỏchuộttrongXFree864.1dùngchipsetFoowareMV1005vid.-bịméomó
Quátrìnhviếttiêuđềmôtảdạng“đốitượng-sựcố”sẽgiúpbạnthiếtlậpsuynghĩvềvấnđềcủabạnmộtcáchchitiếthơn.Cáigìbịảnhhưởng?Chỉconchỏchuộthaycảcáchìnhảnhkhác
nữa?CáinàycóliênquantrựctiếptớiXFree86không?Hayliênquantớiphiênbản4.1?CáinàycóliênquantrựctiếptớicácchipsetFoowarevideokhông?HaytớimodelMV1005?Mộthackerchỉcầnnhìnthoángquacũngcóthểhiểubạnđãgặpphảivấnđềvớicáigìvàvấnđềcủabạnlàgì.
Mộtcáchtổngquáthơn,hãytưởngtượngđangnhìnvàochỉmụccủahồsơlưucáccâuhỏi,nơimàchỉcáctiêuđềhiệnra.Hãylàmchotiêuđềcủabạnmôtảcâuhỏicủabạntốtđếnmứcmàngườisautìmkiếmtronghồsơ lưuchocâuhỏigiốngnhưcâuhỏicủabạncóthểtheodòngcâuhỏiđểtìmcâutrảlờihơnlàgửilạicâuhỏikhác.
Nếubạnhỏilạimộtcâutrảlờithìhãyđổitiêuđềđểchỉrarằnglàbạnđanghỏi.Mộttiêuđềnhư:“Re:thử”hay“Re:lỗimới”thườnglàitkhilôicuốnđượcsựchúýcóíchcủanhiềungười.Nhântiện,hãytríchdẫnmộtphầncủathưtrướcđểlàmmanhmốichonhữngngườiđọcsau.
ĐừngđơngiảnlànhấpvàoReplycủamộtthưcũđểbắtđầumộtmạchchomộtcâuchuyệnmới.Điềunàysẽhạnchếngườixemcâuhỏicủabạn.Mộtsốphầnmềmđọcthưnhưmutt,chophépngườiđọclọccácthưtheomạchvàẩncácthưtheomạnhvàophíatrongbiểutượngthưmục.Nhữngngườilàmnhưthếsẽkhôngbaogiờthấycácthưcủabạn.
Trongtrườnghợpnhưthếthayđổitiêuđềvẫnchưađủ.Mutt,vàmộtsốphầnmềmđọcthưkhácnhìnvàocácthôngtinkhácbêntrongphầnđầuláthưđểgánnóvàomộtmạchchứkhôngphảilàtiêuđề.Vìthếhãybắtđầumộtmạchthưmới.
Trên cácdiễnđàn trênWeb thìquy tắc thựchành tốt lại hơikhác, bởi vì các thôngđiệpthườnglàgắnkếtgọngàngvớicácmạchthảoluậnvàkhônghiểnthịbênngoàicácmạchthảoluậnđó.Đổicáctiêuđềkhihỏilạicâutrảlờilàkhôngcầnthiết(khôngphảitấtcảcácdiễnđànđềuchophépcócáctiêuđềriêngrẽtrongcácthôngđiệptrảlờivàgầnnhưkhôngaisẽđọcnếuhọlàmthế).Nhưnghỏilạimộtcâutrảlờithườnglàrấtmơhồbởivìnóchỉđượcđọcbởinhữngngườiđangxemmạchthảoluậnnày.Vìvậy,trừtrườnghợpbạnchắcchắnmuốnhỏingườiđanghoạtđộngtrongmạchthảoluậnnày,cònkhôngthìhãybắtđầumộtmạchthảoluậnmới.
Hãylàmchocâuhỏicủabạntrởnêndễtrảlời
Kếtthúccâuhỏicủabạnvới“vuilònghãygửicâutrảlờitới...”thườngsẽkhôngmanglạichobạncâutrả lời.Nếubạnkhôngthểbỏravàigiâyđể thiết lậpphầnđịachỉ trả lờiReply-Totrongphầnmềmđọcthưcủabạnthìchúngtôicũngchẳngmuốnbỏragiâynàođểnghĩvềvấnđềcủabạn.Nếuphầnmềmđọcthưcủabạnkhôngchopháplàmđiềunàythìhãychọnmộtphầnmềmtốthơn.Nếuhệđiềuhànhcủabạnkhônghỗtrợbấtkỳmộtphầnmềmđọcthưnàonhưthếthìhãychọnmộthệđiềuhànhtốthơn.
TrongcácdiễnđàntrênWeb,đòihỏiđượctrả lờibằngthưđiệntửlàhếtsứcthôlỗ,trừtrườnghợpbạntinrằngthôngtinđólànhậycảm(vàaiđósẽ,vìmộtlýdonàođó,chobạnbiếtmàkhôngphảichocảdiễnđànbiết).Nếubạnmuốnmuốncóthưđiệntửtrảlờikhiaiđótrảlờitrongmạchthảoluậnthìhãyyêucầuphầnmềmdiễnđànlàmviệcđó,chứcnăngnàyđượchỗtrợởhầuhếtcácdiễnđàndướicáclựachọnnhư“theodõimạchthảoluậnnày”,“gửithưđiệntửkhicótrảlời”,etc.)
Viếtcâuhỏibằngngônngữtrongsáng,đúngngữpháp,đúngchínhtả
Chúngtôiđãtừngbiếtnhữngngườiviếtmộtcáclơđễnhvàcẩuthảthườnglàlơđễnhvàcẩuthảtrongsuynghĩvàviếtchươngtrình(chuyệnnàysảyrathườngxuyênđếnmứccóthểchắcchắnnhưvậy).Trảlờicáccâuhỏicủangườisuynghĩmộtcáchlơđễnhvàcẩuthảthậtlàviệckhôngđánglàm,chúngtôithàlàtiêutốnthờigiancủamìnhvàoviệckháccònhơn.
Vìvậyviệcdiễnđạtcâuhỏicủabạnmộtcáchrõràngvàcẩnthậnlàrấtquantrọng.Nếubạnkhôngthể làmthếthìchúngtôicũngchẳngthèmquantâm.Hãycốgắngvượtbậcđểđánhbóngngônngũcủabạn.Khôngcầnphảiquácứngnhắchayquátrangtrọng-thựctếvănhóacủahackerlàdùngcáctừthôngdụng,tiếnglóngvàhàihướcmàvẫnmôtảchínhxácsựviệc.Nhưngcáccâuhỏicầnphảichínhxác;điềunàychỉrarằngbạncósuynghĩvàquantâmđếnsựviệc.
Hãykiểmtrachínhtả,cácdấuchấmcâuvàviếthoacẩnthận.Đừngnhầmlẫngiữa“củanó(its)”với“nólà(it's)”,“lỏnglẻo(loose)”với“thấtlạc(lose)”,hay“riêngbiệt(discrete)”với“dèdặt(discreet)”.ĐừngDÙNGTOÀNCHỮHOA,cáinàyđọcnhưđanglahétvàđượcđánhgiá
làthôlỗ.(Viếttoànchữnhỏchỉbớtkhóchịuhơnmộtchútvìnócũngrấtkhóđọc.AlanCoxcóthểsoaysởđượccònbạnthìchưachắc.)
Nóichung lànếubạnviếtnhưmộtngườingốcnghếchkhônghọchànhcẩn thận thìchắcchắnsẽbịphớtlờ.Viếtláchnhưvậygiốngnhưnụhôncủatửthầnvàbạnsẽnhậnđượckhônggìkhácngoàisựimlặngnhưđá(hoặcnhậnđượcnhiềulờichếdiễuvàkinhbỉ).
Nếubạnđặtcâuhỏitrongmộtdiễnđànkhôngphảibằngngônngữđịaphươngcủabạnthìcóthểbạnsẽnhậnđượcmộtítthôngcảmvềchínhtảvàngữpháp-nhưngsẽkhôngcothêmmộtchútthôngcảmnàohơnchosựlườibiếng(vàchúngtôithườnglàcóthểnhậnrasựkhácbiệtđó).Bêncạnhđó,trừkhibạnbiếtchắcngônngữcủangườisẽtrảlờibạnlàgìthìtốtnhấtlàbạnnênviếtbằngtiếngAnh.NhữnghackerbậnrộnthườngđơngiảnlàgiũbỏcáccâuhỏivớicácngônngữmàhọkhônghiểuvàtiếngAnhlàngônngữthôngdụngtrênInternet.VớiviệcviếtbằngtiếngAnhbạnsẽgiảmthiểunguycơcáccâuhỏicủabạnbịbỏquakhôngthèmđọc.
Gửicáccâuhỏibằngđịnhdạngtệptindễhiểu
Nếubạnlàmchocâuhỏicủabạntrởnênkhóđọcmộtcácnhântạothìthườngnósẽđượcbỏquađểdànhchocâuhỏikhôngkhóđọcnhưthế.Vìvậy:
Hãygửicácthưđiệntửbằngcácdòngchữđơngiản,khôngphảilàHTML(Ngônngữđánhdấusiêuvănbản).(ChảcógìkhókhănđểtắtHTML.)
CácđínhkèmdạngMIMEthườnglàkhôngcóvấnđềgì,nhưngchỉkhiđólànộidungthựcsự(nhưbảnđínhkèmtệptinmãnguồnhaybảnválỗi),chứkhôngphảilàphầnvănbảntạorabởiphầnmềmđọcthưcủabạn(vídụnhưmộtbảnvớiđịnhdạngkháccủanộidungthư).
Đừnggửibứcthưmàtoànbộmộtđoạnvănchỉlàmộtdòngđượcngắtthànhnhiềudòngtựđộng.(Điềunàylàmchoviệctrảlờimộtphầnbứcthưtrởnênquákhókhăn.)Bạnhãytưởngtượnglànhữngngườisẽtrảlờithưcủabạnđọcthửtrênmộtmànhìnhcóchiềurộng80kýtựvàbạnnênngắtdòngtươngtự,khoảngíthơn80kýtựmộtdòng.
Tuynhiên,đừngngắtdòngdữ liệu (nhưnội dung chương trình lấy từbộnhớhoặc cácthôngbáokhichạychươngtrình)vớibấtkỳđộrộngcộtcốđịnhnào.Cácdữliệuphảiđượcgửi
kèmynguyênđểnhữngngườitrảlờithưcủabạncóthểtựtinlàhọđangnhìnthấynhữnggìbạnđãthấy.
ĐừnggửithưvớibảngmãMIMEQuoted-PrintabletớimộtdiễnđàntiếngAnh.BảngmãnàysẽcầnthiếtkhibạngửithưbằngngônngữmàASCIIkhônghỗtrợ,nhưngphầnlớncácphầnmềmđọcthưkhônghỗtrợchúng.Khingắtdòng,tấtcảcáckýtựcódạng=20sẽnằmrảiráckhắpnơilàmchodòngchữtrởnênxấuxívàrốibời.
ĐừngbaogiờmongcáchackercóthểđọccáctàiliệucóđịnhdạngcóbảnquyềnkhôngmởnhưMicrosoftWordhayExcel.Phầnlớnhackerphảnứngvớiđiềunàygiốngnhưbạnthấymộtđốngphânheongaytrướccửaravàonhàbạn.Ngaycảkhihọcóthểhợptácthìhọcũngrấtbựctứckhilàmvậy.
Nếubạngửi thư từmộtmáyWindows thìhãy tắt chứcnăngngungốccủaMicrosoft là“SmartQuotes”.Làmvậyđểbạnkhỏitránhviệcbứcthưcủabạnsẽcóđầycáckýtựrác.
TrêncácdiễnđàntrênWeb,đừnglạmdụng“cáckýtựbiểucảm(smiley)”và“html”(khidiễnđàncóchứcnăngđó).Mộthoặchaikýtựbiểucảmthìkhôngcóvấnđềgìnhưngcảdòngchữđượcđịnhdạngvớimàusắc lòe loẹt thì làmchomọingườinghĩbạnđangkhôngbìnhthường.Dùngcáckýtựbiểucảmquámứcvàcácdòngchữmàusắclòeloẹtsẽlàmchobạntrônggiốngnhưmộtcôgáimườimấytuổiđangnhănnhở,điềumàkhôngphảilàmộtýkiếnhaytrừkhibạnquantâmtớitìnhdụchơnlàcáccâutrảlời.
Nếubạndùngmộtphầnmềmđọcthưcógiaodiệnđồhọa(nhưNetscapeMessenger,MSOutlook,haycácphầnmềmcùngloại)hãycẩnthậnvìrấtcóthểcácchươngtrìnhđósẽlàmbạnviphạmcácquyluậttrênvớicácthiếtlậpmặcđịnhcủanó.Phầnlớncácchươngtrìnhnhưvậycóchứcnăng“Xemmãnguồn(ViewSource)”.Sửdụngchứcnăngnàytrongmụcthưđãgửiđểchắcchắnlàbạngửithưtoàncáckýtựthôngthườngmàkhôngcócácphầnkhôngcầnthiết.
Môtảvấnđềcủabạnmộtcáchchínhxácvàđầyđủthôngtin
Môtảtriệuchứngvềvấnđềcủabạnhaylỗimàbạntìmthấymộtcáchrõràng.
Mô tảmôi trường sảy ra sự cố (máy tính,hệđiềuhành, cácứngdụngvànhữnggì liênquan).Môtảbảnphânphốicủanhàcungcấpcủabạnvàphiênbảnđangdùng(vídụ:“FedoraCore
2”,“Slackware9.1”,v.v.).
Môtảcácnghiêncứumàbạnđãtiếnhànhđểthửvàtìmhiểuvềvấnđềtrướckhibạnđặtcâuhỏi.
Môtảcácbướckiểmtramàbạnđãtiếnhànhđểthửvàxácđịnhvấnđềtrướckhibạnđặtcâuhỏi.
Môtảtấtcảcácthayđổivềphầncứngvàcấuhìnhphầnmềmcóthểliênquantớisựcố.
Cốgắngtốtnhấtđểđoántrướccáccâuhỏimàcáchackercóthểhỏivàtrảlờichúngtrướckhiyêucầusựgiúpđỡ.
SimonTathamđãviếtmộtbàitiểuluậntuyệtvờicótiêuđềlàLàmthếnàođểbáolỗiphầnmềmcóhiệuquả.Tôikhuyêncácbạnrấtnênđọctàiliệunày.
Môtảdàidòngkhôngcónghĩalàchínhxác
Bạncầnmôtảchínhxácvàđầyđủthôngtin.Khôngnênchỉđơngiảnlàđổmộtlượnglớnthôngtinvềmãnguồnhaydữliệuvàomộtyêucầugiúpđỡ.Nếubạncómộttrườnghợpthửnghiệmphứctạpvànólàmchochươngtrìnhkhôngchạynữathìhãycốgắnglàmchonógọnlạivàcàngnhỏcàngtốt.
Điềunàycólợitrongítnhất3lýdo.Mộtlà:bạnđượcxemlàđãcốgắnglàmchocâuhỏitrởnênđơngiảnvàthườnglàbạnsẽcóđượccâutrảlời,Hai là: làmchocâuhỏiđơngiảnhơnthườnglàlàmchobạncócâutrảlờihữuích.Balà:trongquátrìnhtrauchuốtcâuhỏicủabạncóthểbạntựtìmđượccáchkhắcphụchoặcphươngánkhác.
Khôngnêntuyênbốrằngbạnđãtìmralỗi
Khibạngặpphảisựcốvớimộtphầnmềmthìđừngtuyênbốrằngbạnđãtìmralỗitrừkhibạnrất,rấtchắcchắnvềđiềuđó.Gợiý:trừkhibạncóthểcungcấpmộtđoạnmãnguồncóthểgiảiquyếtsựcốhaymộtbướcthửnghiệmhồiquylạimộtphiênbảntrướcmàgiảithíchđượcsựhoạtđộngkhôngbìnhthườngcủaphầnmềmđóthìbạngầnnhưlàkhôngchắcchắnlắm.Điềunàyápdụngchocảcáctrangwebvàcáctài liệukhác,nếubạntìmthấy“lỗi”,bạnnêncungcấpmộtcụmtừthaythếvàchỉracầnthayởtrangnào.
Hãynhớrằng,córấtnhiềungườisửdụngkháckhôngtrảiquacácvấnđềcủabạn.Nếukhôngthìbạnđãcóthểbiếtvềnótrongkhiđọccáctàiliệuvàtìmkiếmtrênweb(bạnđãlàmthếtrướckhibạn trìnhbàyvềvấnđềcủabạn,đúngkhôngnào?).Điềunàycónghĩa thường làchínhbạnlàmgìđósaichứkhôngphảiphầnmềm.
Nhữngngườiviếtraphầnmềmđãlàmviệcrấtvấtvảđểphầnmềmcóthểchạytốttớimứccóthể.Nếubạntuyênbốlàbạnđãtìmralỗithìbạnđãgiántiếpnóirằnghọđãlàmgìđósaivàthườnglàbạnđãxúcphạmhọ-thậmchícảkhibạnđúng.Thựclàrấtthiếutếnhịkhilalêntrongtiêuđềcủathưlàbạnđãtìmra“lỗi”.
Khiđặtcâuhỏi,tốtnhấtlàviếtnhưbạnđãlàmgìđósai,thậmchítrongthâmtâmbạnkháchắcchắnlàbạnđãtìmralỗithựcsự.Nếuđóthựcsựlàlỗithìbạnsẽbiếtvềnótrongcâutrảlời.Hãycưxửnhưvậyđểngườiduytrìphầnmềmsẽxinlỗibạnnếulỗilàthực,cònkhôngthìbạnsẽnợhọmộtlờixinlỗivìbạnđãlàmmọithứrốitunglên.
Sựbợđỡkhôngthểthaythếchoviệclàmbàitậpởnhà
Mộtsốngườichorằnghọkhôngnêncưxửmộtcáchthôlỗhaykiêungạo,yêucầumộtcâutrảlời,đãcưxửngượclạimộtcáchrấtbợđỡ.“Tôibiếtlàtôichỉlàmộtngườithấtbạiđángthương,nhưng...”.Điềunàyrấtkhôngnênvàcũngchảcó íchgìcả.Điềunàysẽrất làmbựcmìnhnếunóđikèmvớisựmơhồvềvấnđềthựcsự.
Đừng làmphí thờigiancủabạncũngnhưcủachúngtôivìnhữngđiềuthôthiểnnhưvậy.Thayvìthếhãydiễnđạtbốicảnhcủasựviệcvàcâuhỏicủabạnthậtrõràngtớimứcmàbạncóthể.Đólàcáchtốthơnđểtạoravịtrícủabạnhơnlàbợđỡ.
Đôikhicácdiễnđàntrênwebcónhiềunơiriêngchocáccâuhỏicủangườimớibắtđầu.Nếubạncảmthấybạncócâuhỏicủangườimớibắtđầuthìhãytớinơinhưthế.Nhưngcũngđừngbợđỡởđó.
Hãymôtả triệuchứngcủasựcố,đừngmôtảnhữnggìbạndựđoán
Sẽchảcóíchgìkhinóivớihackerlàđiềumàbạnđangnghĩđãgâyravấnđề.(Nếucácgiảđịnhtrẩnđoáncủabạnlàtốtthìtạisaobạnlạicầntưvấnngườikhácđểtìmsựgiúpđỡ?).Vìvậyhãychắcchắnlàbạnnóivớihọtriệuchứngthựcsựcủaviệcđãsảyrahơnlàcácgiảithíchvàgiảđịnhcủabạn.Hãyđểhọlàmviệcgiảithíchvàtrẩnđoán.Nếubạncảmthấyviệcnóiracácsuyđoáncủabạnlàquantrọngthìhãynóirõnhưthếvàmôtảtạisaocâutrảlờiđókhônggiúpđượcbạn.
Ngungốc:
TôiliêntụcbịlỗiSIG11khibiêndịchnhân,vàđoánrằngcómộtvếtrạnnhỏtrêncácvimạchcủabomạchchủ.Đâulàcáchtốtnhấtđểkiểmtrađiềunày?
Thôngminh:
Cái máy tính tự lắp lấy của tôi dùng K6/233 trên bo mạch FIC-PA2007 (VIA ApolloVP2chipset)với256MBCorsairPC133SDRAMbắtđầuthườngxuyênbịlỗiSIG11khoảng20phútsaukhibậtmáytronglúcđangbiêndịchnhân,nhưngkhôngbaogiờbịtrong20phútđầu.
Tắtmáyrồibậtlạilạicũngkhônglàmkhởiđộnglạiđồnghồnhưngtắtmáyquađêmthìcó.Đẩyhếtdữliệutừbộnhớsangphânvùnghoánđổicũngkhônggiúpgì.Bảnghicủaphiênbiêndịchtiêubiểunhưsau.
Hãymôtảvấnđềcủabạntheothứtựthờigian
Manhmốicóíchnhấtđểtìmrachuyệngìđóđãchạysaithườngnằmởsựkiệnsảyrangaytrướcnó.Vìvậytàikhoảnngườidùngcủabạncóthểmôtảchínhxácbạnđãlàmgìvàmáytínhđãlàmgìđểdẫnđếnviệcđãsảyra.Trongtrườnghợpxửlýcácdònglệnhthìcómộtbảnghicácphiênlàmviệc(vídụsửdụngngônngữkịchbản)vàtríchdẫnkhoảng20dòngcóliênquanthìsẽrấthữuích.
Nếuphầnmềmsảyrasựcốcủabạncólựachọntrẩnđoán(vídụ-vđểhiểnthịnhiềuthôngtin),hãycốnghĩcẩnthậnvềviệclựacáctùychọnsẽthêmcácthôngtingỡrốicóíchvàobảnghi.
Nếutàikhoảnngườidùngcủabạnkếtthúcquádài(hơnbốnđoạnvănbản),thìsẽcóíchhơnnếumôtảngắngọnvấnđềcủabạnlênđầuvàsauđólàphầnđuôitheothứtựthờigian.Làmtheocáchđócáchackersẽbiếtcầnphảitìmgìkhiđọcquatàikhoảnngườidùngcủabạn.
Hãymôtảmụctiêumàbạnmuốnđạtđược,đừngmôtảcácbướcbạnmuốnthựchiện
Nếubạnđangcốgắngtìmhiểulàmthếnàođểthựchiệnđượcmộtđiềugìđó(ngượclạivớiviệcbáocáolỗi),hãybắtđầubằngviệcmôtảmụctiêucầnthựchiện.Chỉsauđómớimôtảcácbướcmàbạnđãđiquavàbịvướngmắc.
Mọingườikhicầngiúpđỡvềkỹthuậtthườngcósuynghĩbậccaovềmụctiêuvàbịmắckẹtvớiconđườngmàhọnghĩlàsẽđitớimụctiêu.Họđếnđểtìmkiếmsựgiúpđỡchocácbướccủahọmàkhôngbiếtrằngconđườngmàhọđãchọnlàsai.Cầnphảiđầutưrấtnhiềunỗlựcđểcóthểvượtquatrởngạinày.
Ngungốc:
LàmthếnàođểcóđượccôngcụchọnmầutrongchươngtrìnhFooDrawđểlấyđượcgiátrịthậplụcphâncủamàuRGB?
Thôngminh:
Tôiđangcốthaybảngmầutrongmộthìnhảnhvớicácgiátrịkhácmàtôiđãchọn.NgaybâygiờcáchduynhấtmàtôithấycóthểlàmlàsửatừngbảngmầumộtnhưngtôikhônglàmsaodùngcôngcụchọnmầutrongFooDraw'sđểlấymộtgiátrịthậplụcphâncủamàuRGB.
Phiênbảnthứhaicủacâuhỏilàthôngminhhơn.Nóchophépcâutrảlờigợiýmộtcôngcụphùhợphơnchocôngviệc.
Đừngyêucâuđượctrảlờibằngthưriêng
hackertintưởngrằnggiảiquyếtsựcốphảilàmộtquátrìnhcôngkhaivàtrongsángtrongđócâutrảlờiđầutiêncóthểhoặcsẽđượcchỉnhsửabởiaiđócókinhnghiệmhơnchỉrarằngnóchưahoànchỉnhhaychưahoàntoànđúng.Hơnnữahọcònđượctánthưởngvìhànhđộngxuấtxắcvàsựhiểubiếtcủahọtừnhữngđồngnghiệp.
Khibạnyêucầutrảlờibằngthưriêng,bạnđãphávỡquátrìnhđóvàsựtánthưởng.Đừnglàmđiềunày.Đólàsựlựachọncủangườiđượchỏicótrảlờibằngthưriênghaykhông—vànếuanhtalàmthếthìthườnglàcâuhỏicủabạnquátệhoặccóquánhiềungườiquantâmtớicâutrảlời.
Chỉcómộttrườnghợploạitrừchoquytắcnày.Nếubạnnghĩrằngcâuhỏicủabạnsẽnhậnđượcrấtnhiềucâutrảlờigiốngnhauthìcâuthầnchúsẽlà“hãytrảlờiriêngchotôibằngthưđiệntửvàtôisẽtómtắtcâutrảlờichocảnhóm”.Thậtlàlịchsựđểthửvàgiúpchonhómthưhaynhómtinkhỏibịtrànngậpbởicáccâutrảlờigiốnghệtnhauvềcănbản-nhưngbạnphảigiữlờihứalàsẽtómtắtcáccâutrảlời.
Phảidứtkhoátvớicáccâuhỏicủabạn
Cáccâuhỏikhôngmụcđíchthườngđượchiểulàtốnthờigianvôích.Thườnglàngườicókhảnăngchobạncâutrảlờihữuíchlạilàngườibậnrộnnhất(chỉlàdohọtựlàmlấycáccôngviệc
đó).Nhữngngườinhưvậythườngrấtdịứngvớiviệctốnthờigianvôích,vìvậyhọcũngdịứngvớicáccâuhỏikhôngcómụcđích.
Bạnsẽthườngcócâutrảlờicóíchnếubạndứtkhoátvềcáimàbạnmuốnngườitảlờigiúpbạn(cungcấpchỉdẫn,gửimãnguồn,kiểmtrabảnválỗi,v.v...).Điềunàysẽlàmtậptrungnỗlựccủahọvàđặtmộtdanhgiớicaohơnvềthờigianvàsứclựcđểgiúpđỡbạn.Điềunàylàtốt.
Đểhiểuđượcthếgiớicủacácchuyêngiađangsống,hãynghĩrằnghọcódồidàokinhnghiệmchuyênmônnhưngrấthiếmthờigian.Câuhỏicủabạncàngchiếmítthờigianthìbạncàngcócơhộicóđượccâutrảlờitừaiđórấtgiỏivàcũngrấtbậnrộn.
Sẽthậthữuíchnếubạngóigọnkhuônkhổcâuhỏicủabạnsaochocácchuyêngiatốnítthờigiannhấtđểtrảlời-tuynhiênđiềunàythườnglàkhônggiốngvớiviệcđơngiảnhóacâuhỏi.Vìvậy,vídụnhư,“AnhcóthểvuilòngchotôimộtchỉdẫnvềsựgiảithíchchovấnđềX?”thườnglàcâuhỏithôngminhhơn“AnhhãyvuilònggiảithíchchotôivấnđềX?”.Nếubạncómộtđoạnmãnguồnkhôngchạythìhãyhỏiaiđógiảithíchvềđiềugìđãsaihơnlànhờhọsửanó.
Đừngđưaracáccâuhỏikiểubàitậpởnhà
Cáchackerrấtgiỏinhậnracáccâuhỏikiểubàitập;phầnlớnlàchúngtaphảitựlàmlấycácbàitậpđó.Nhữngcâuhỏiđólàđểbạntìmracáchgiảiquyết,vàbạnsẽhọctừkinhnghiệmđó.Yêucầumộtchỉdẫnthìtốtnhưngkhôngphảiđòihỏitoànbộgiảipháp.
Nếubạngặpphảicâuhỏikiểubàitậpởnhànhưngkhônggiảiquyếtđượcthìnênhỏitrongdiễnđàncủangườisửdụnghoặctrongdiễnđàncủa“ngườisửdụng”củadựánđó(nhưlànguồnthôngtincuốicùng).Trongkhicáchackersẽnhậnrađólàcâuhỏidạngbàitậpởnhà,nhưngítnhấtmộtsốngườisửdụngcókinhnghiệmcóthểchobạnvàilờichỉdẫn.
Hãylượcbớtcáccâuhỏivônghĩa
Đừngmắcphảiviệckếtthúccácyêucầucủabạnvớicáccâuhỏivônghĩanhư“Aiđócóthểgiúptôiđượckhông?”hay“Liệucócâutrảlờinàokhôngnhỉ?”Thứnhất:nếubạnđangviếtgiữachừngcáccâuhỏicủabạnmộtcáchchuyênnghiệpthìcáccâuhỏiđínhkèmnhưthếlà
quávônghĩa.Thứhai:vìlànóvônghĩanêncáchackercảmthấykhôngvừalòng—vàthườnglàđáplạibằngcâutrảlờihoànhảonhưngchảgiúpíchgìnhư“Vâng,bạncóthểđượcgiúpđỡ”và“Không,chảcóaigiúpbạncả.”
Nóichung,tốtnhấtlàtránhcáccâuhỏicó-hay-khôngtrừkhibạnmuốncócâutrảlờicó-hay-không.
Đừngđánhdấucâuhỏicủabạnlà“Khẩncấp”,thậmchínólàkhẩncấpđốivớibạn
Đólàvấnđềcủabạn,khôngphảicủachúngtôi.Chorằngcâuhỏicủabạnlàkhẩncấpthậtphảntácdụng,phầnlớncáchackersẽđơngiảnlàxóacácyêucầunhưthếđểđáplạisựthôlỗvàíchkỷcủangườiđãtìmcáchcóđượcsựquantâmđặcbiệtngaylậptức.
Cómộttrườnghợpngoạilệkhônghoàntoàn.Cóthểđánggiánếubạnmôtảlàđangsửdụngmộtphầnmềmtrongmộtmôitrườngcaocấp,nơimàcáchackersẽcảmthấybịkíchthíchvàtrongtrườnghợpđónếubạnđangchịuáplựcvềthờigianvàbạnnóithếmộtcáchlịchsựthìmọingườicóthểthấythúvịđểtrảlờibạnnhanhhơn.
Tuynhiênđâylàmộtviệclàmrấtrủiro,vìquanniệmvềnhữnggìlàthúvịđốivớicáchackercóthểhoàntoànkhácvớibạn.ChẳnghạngửithưtừTrạmKhôngGianQuốcTếcóthểđượccoilàthúvị,chứviệcgửithưhỏivìmụcđíchchínhtrịhaychỉđơnthuầnlàlòngnhântừbácáithìchắcchắnlàkhôngthúvịtínào.Trongthựctế,nếubạngửitinnhưkiểu"Khẩncấp:Hãycứunhữngchúhảicẩubébỏngđángthương"thìchắcchắnđếnngaycảnhữnghackervốnnghĩrằngnhữngconhảicẩubénhỏlàrấtđángcoitrọngcũngsẽtứcgiậnmàtẩychaybạn.
Nếubạnvẫncònthấyđiềunày làkhóhiểu,hãycốgắngđọcđiđọc lạicácphầntiếptheonhiềulầnchotớichừngnàothậtthôngthìhẵngnênlêntiếngởbấtcứmộtdiễnđànhaymaillistnào.
Phéplịchsựkhôngbaogiờlàthừa,vàđôikhirấtcóích
Hãytỏralịchsự.Nênsửdụngcáccụm"Làmơn","Cámơnvìđãquantâm"hay"Cámơnvìđãxemxétvấnđề".Hãytỏrõchomọingườibiếtrằngbạnrấtbiếtơnvìmọingườiđãdànhthờigiangiúpbạnkhôngcông.
Thậtramànói,điềunàycũngkhôngquantrọngbằng(vàcàngkhôngthểthaythếđược)yêucầudiễnđạtchínhxác,gọngàng,chi tiếtvàđúngchínhtả/ngữpháp,nóichungcáchackerthíchmộtbảnbáocáolỗichươngtrìnhsắcsảovềmặtkỹthuậttuycóhơichútcộccằncònhơnlàsựlịchsựnhưngtốinghĩa.(Nếubạncònbănkhoănvềđiềunàythìhãynhớrằng,chúngtôiđánhgiámộtcâuhỏiởchỗnódạychotabàihọcgì)
Tuynhiên,nếubạnđãtrìnhbàycáccâuhỏikỹthuậtrangôrakhoairồithìchắcchắnmộtchútlịchsựsẽdễnhậnđượccâutrảlờicóíchhơn.
(Chúngtôiphảilưuýrằngphảnđốiduynhấtchúngtôinhậnđượctừcáchackerkỳcựuđốivớibảnhướngdẫnnàylàviệcsửdụngcâu"Cámơntrước".Vìđốivớimộtsốhacker,họchorằngđiềunàyđượchiểulàsauđóthìkhôngcầncámơnainữa.Vìvậy,lờikhuyêncủachúngtôilànên:hoặcdùng"Cámơntrước"vàsauđónhớcámơnngườitrảlờibạn;hoặcthểhiệnphéplịchsựmộtcáchkhácnhưlànói"Cámơnvìđãquantâm"hay"Cámơnvìđãxemxétvấnđề".)
Hãythôngbáovềkếtquảcủacácgiảiphápđượctưvấn(chốtlạivấnđề)
Saukhivấnđềcủabạnđãđượcgiảiquyết,hãygửimộtthôngbáotớitấtcảnhữngngườiđãgiúpbạn,đểhọbiếtrằngvấnđềđãđượcgiảiquyếtnhưthếnàovàmộtlầnnữacámơnsựgiúpđỡcủahọ.Nếuvấnđềđónhậnđượcsựquantâmchungcủanhómthưhaynhómtin,hoàntoànrấtthíchhợpkhigửitinđóvàonhómtin/thư.
Tốiưunhấtlàtinđónêngửitheochủđềđãnêulêncâuhỏiđầutiên,vàtrongdòngchủđề,nêncó từ"ĐÃGIẢIQUẾT", "ĐÃXỬLÝ"hoặcmột từ thíchhợptươngtựnàođó.Trongmộtnhómthưcólưulượngthưlớn,mộtngườicókhảnănggiảiquyếtcácvấnđề,sẽbiếtmàkhôngphíphạmthờigiancủamìnhđọccácthưvớitiêuđề"VấnđềX"vàkếtthúcbằng"VấnđềX-ĐÃXỬLÝ"(trừtrườnghợpngườinàyđặcbiệtthíchthúvấnđềX).Nhờđó,họsẽcóthểdànhthờigianđểgiảiquyếtcáckhókhănkhác.
Thưchốtlạivấnđềkhôngcầndàidòng,phứctạpgìhết;khônggìtốthơnlàmộtlờiđơngiảnnhư:"Chào-vấnđềlàtạidâymạnghỏng!Cámơncảnhà.-Tèo".Trongthựctế,trừphitrườnghợpvớimộtvấnđềkỹthuậtthựcsựphứctạp,mộtlờitómtắtngắngọnvànhẹnhàngtốthơnnhiềusovớimộtbàidiễnvănloằngngoằng.Hãynêurõhànhđộngchínhnàogiảiquyếtđượcvấnđềcủabạnchứkhôngcầnphảidiễntảlạicảquátrìnhgỡrối.
Tấtnhiênđốivớinhữngvấnđềcóchiềusâu,cũngcầnnêurõquátrìnhgiảiquyếtvấnđề.Trìnhbàyvấnđềchủchốtcủabạn.Nêurõcáichínhnhấtcótácdụnggiảiquyếtđượcvấnđềđó,vàchỉranhữngvếtxeđổcầntránh.Nhữngđiềucầntránhcóthểtrìnhbàysaukhiđãnêuhướnggiảiquyếtđúngvàcácthôngtintómtắtkhác,chứđừngđểthưchốtvấnđềcủabạnnhưtruyệntrinhthám!Nêutêncảnhữngngườiđãgiúpbạn,nhưthế,bạnsẽkếtđượcnhiềubạnnữađấy.
Bêncạnhviệc chứng tỏ là lịch sựvàhiểubiết,những thưchốtvấnđềnàysẽgiúpnhữngngườikháckhitìmkiếmkholưutrữcủanhómthư/nhómtin/diễnđànbiếtrõcáchđãgiảiquyếtđượcvấnđềcủabạn,vàcóthể,nócũngsẽgiúpđượchọ.
Vàcuốicùng,khôngkémphầnquantrọng,nhưngthưchốtvấnđềkiểunàylàmchonhữngngườiđãthamgiagiúpbạncómộtcảmgiácrấtthoảmãnkhikếtthúcvấnđề.Nếubảnthânbạnkhôngphảilàmộttaychuyênvềkỹthuậthaymộthacker,hãytinchúngtôirằngcảmgiácđórấtquantrọngvớinhữngbậcsưphụvàcácchuyêngiamàbạnđãnhờvả.Nhữngbàiviếtvềvấnđềchỉđượckếtthúclơlửngrồingưnglạilàđiềurấtkhóchịu,vàcáchackersrấtngứangáymuốnđượcbiếtrằngchúngđãđượcxửlýthấuđáo.Việcgãiđúngchỗngứanàycủabạnsẽgiúpíchrấtrấtnhiềukhilầnsaubạnmuốnhỏimộtđiềugìđó.
Cânnhắctớiviệcbạncóthểlàmgìđểgiúpnhữngngườikháctránhđượcvấnđềbạnđãgặpphải.Hãyxemxemcótàiliệunàohaybảnválỗicáccâuhỏithườnggặpnàocóthểgiúpích,vànếucó,hãygửichongườiquảnlýchươngtrình.
Tronggiớihacker,hànhđộngnàyquantrọnghơnnhiềusovớinhữngcửchỉlịchsựthôngthường.Đâylàcáchmàbạngâyđượccảmtìnhlàmìnhcógiúpíchngườikhác,mộtđứctínhrấtđánggiá.
HiểucâutrảlờinhưthếnàoRTFMvàSTFW:Làmthếnàođểbiếtrằngbạnđãthựcsựlàmmọichuyệnrốitinh
Mộttậptụccổxưavàrấtthiêngliêng:nếubạnnhậnđượccâutrảlờichỉvỏnvẹnlà"RTFM",thìngườitrảlờibạnvậynghĩrằngbạnđánglẽnênReadTheFuckingManual(Đọccáitàiliệuhướngdẫnchóchếtđóđi!)Ngườitahoàntoàncólýđấy.Đimàđọcđi.
RTFMcómộtemhọlàSTFW.Nếunhậnđượccâutrả lời là"STFW",ngườinóivậycóý làđánglẽbạnnên"SearchedTheFuckingWeb"đã(Đimàkiếmtìmtrênmạngđiđã!).Ngườitacũngcólýhoàntoàn.Hãytìmkiếmtrênmạng.(Phiênbảnnhẹnhànghơncủacâunóinàylà"Googlelàbạncủabạnđấy!")
Trongcácdiễnđànweb,ngườitacũngcóthểsẽbảobạntìmkiếmtrongkholưutrữcủadiễnđàn.Trongthựctế,đôikhicũngcóngườitốtbụngsẽchỉchobạncụthểchủđề(thread)nàogiảiquyếtđượcvấnđềcủabạn.Nhưngỷlạivàochỉdẫnđó,hãytựmìnhlụctìmtrướckhibắtđầuhỏi.
Mộtchuyệnrấtthườngxảyralàngườimàbảobạnđitựtìmkiếm,sẽcóthểcósẵntàiliệuhướngdẫnhaytrangwebbạncầnngaytrướcmắtngườitalúctrảlờithưbạn.Anhtatrảlờibạnnhưvậyvìcóýrằng:a-cựckỳdễkiếmtàiliệumàbạnđangcần;b-bạnsẽhọchỏiđượcnhiềuhơnkhitựmìnhđikiếmtìmthôngtinhơnlàngồiđómàchờnódângđếntậnmiệng.
Bạnkhôngcầnthiếtphảitựáivìchuyệnnàylàmgì;vìtheoquanniệmcủacáchacker,anhtacũngđangthểhiệnsựquantâmdùlàhơicộccằnmộttí,cònhơnlàlờtịtcâuhỏicủabạn.Đánglẽlàbạnnêncámơnanhtavìlòngtốtnhưbàngoạicủaanhta.
Nếubạnkhônghiểu...
Nếubạnkhônghiểucâutrảlời,đừngbậtlạingayđểmàđòihỏimộtlờigiảithích.Hãytậndụngcáccách,nguồntàiliệu(tàiliệuhướngdẫn,câuhỏithườnggặp,web,nhữngbạnbèhiểubiếtkhác)màbạnđãdùngmộtlầnnữađểtrảlờithắcmắcbanđầu.Nếusauđó,bạnvẫncầnphảigiảithíchthêm,hãythểhiệnrõrằngbạnđãtìmhiểuđượcnhữnggì.
Vídụ,giảsửtôitrả lờibạn:“Nghecóvẻnhưzentrybịnghẽn;bạnphảithôngnó.”Vàbạn
khôngnênhỏitiếpnhưthếnày:“Zentrylàcáiquáigìthế?”Hãyđặtcâuhỏitiếptheonhưsau:“Ok, mình đã đọc tài liệu hướng dẫn, và người ta chỉ nói đến zetry trong phần –z và –pswitches.Khôngtìmthấygìnóiđếnviệcthôngzentrycả.Vậynócóphảilàmộttrong2cáitrênkhông,haylàtôicòngìmàtôichưatìmthấy?”
Khibịđốixửmộtcáchcụccằn
Phầnlớnnhữnggìcóvẻnhưcụccằntrongthếgiớicáchackerđềukhôngphảilàchủýgâyxúcphạm.Màthựcra,đóchỉlàbiểuhiệncủacáchgiaotiếpthẳngthắnvàkhôngvănhoavòngvèocủanhữngngườicoitrọngviệcgiảiquyếtđượcvấnđềhơnlàcốlàmchongườikháccảmthấyđượcvỗvềvàanủi.
Khibạnnhậnphảisựđốixửthôlỗ,hãycốgắngphảnứngmộtcáchbìnhtĩnh.Nếuthựcsựngườitađãquáđáng,chắcchắnmộtngườicótiếngnóitrongnhómthưhaydiễnđànsẽkhiểntráchngườiđó.Nếukhôngcóainóigìvềviệcđóvàbạnlạitỏracáugiậnvàmấtbìnhtĩnhthìchắcchắnlàngườilàmbạncáugiậnchỉđangcưxửđúngnhưkiểucủacáchackervàkiểucủabạnđượccoilàkhôngphải.Điềunàychỉlàmbạnthiệtthòikhilầnsaumuốnhỏitìmthôngtinhoặckiếmtìmsựgiúpđỡ.
Mặtkhác,đôikhibạncũngsẽgặpnhững trườnghợpbịđốixử thô lỗ rấtvôcớ.Mộtmặtngườitasẽchấpnhậnnhữnglờiphảnbácnhữngngườigâyxúcphạmmộtcáchnặngnề,dùngtừngữsắcbénđểmổxẻcáchcưxửkhôngphảicủahọ.Tuynhiên,phảirấtcẩnthậnvàchắcchắnvềvịthếcủamìnhtrướckhibạnlàmđiềunày.Vìranhgiớigiữasửagáymộtcửchỉbấtlịchsựvàviệcgâynêncuộcchiếnnảylửamàvôích làrấtmỏngmanh.Vàngayđếncảcáchackercũngkhôngmuốnbướcquaranhgiớiđó.Khibạnlàmộtngườimớivàocuộc,haylàmộtkẻđứngngoài,bạnkhócóthểtránhđượcviệcvượtquáranhgiớiđó.Tốtnhấtlàđừngcómótayvàobànphímlúcđóthayvàoviệckhơimộtcuộcchiến,nếubạnthậtsựmongmuốntìmkiếmthôngtinchứkhôngphảithamgiađểgiảitrí.
(MộtsốngườiphátbiểurằngnhiềuhackerbịmắcphảichứngtựkỷnhẹhaycótriệuchứngAsperger(triệuchứngcóliênquanđếnthiểunănggiaotiếp),vàthậtsựthiếumộtsốmạchnãogiúpthúcđẩypháttriểnnhữnggiaotiếpxãhội'thôngthường'.Điềunàycóthểđúnghoặckhông.Nếubạnkhôngphảilàmộthacker,ýtưởngđócóthểgiúpbạnchungsốngđượcvớinhữngsựlậpdịcủachúngtôikhinghĩrằngchúngtôibịtổnthươngnão.Vậythìcứviệcnghĩnhưthế.Chúngtôicũngkhôngquantâm,chúngtôichỉcầnlàchínhmình,vànóichung,chúng
tôirõrànglàkhôngbaogiờtinvàocácbệnhdanhngườitađặtra)
Trongcácphầntiếptheo,chúngtasẽbànvềmộtvấnđềkhác,nhữngkiểu"thôlỗ"màbạnsẽđượcthưởngthứckhibạncưxửkhôngphảiphép.
Làmthếnàođểkhôngcưxửnhưmộtkẻthấtbại
Cólúcbạnsẽmắcsailầmtrêncácdiễnđàncủacộngđồnghacker-mộttrongnhữngsailầmđượckểratrongbàiviếtnàyhoặctươngtựvậy.Vàchắcchắnngườitasẽnóichobạnbiếtbạnđãphạmphảisai lầmgì,cóthểvớiđủ loại lời lẽdànhriêngchobạn.Nhưnglạiởchỗcôngcộng!
Khichuyệnnàyxảyravớibạn,tồitệnhấtlàbạnbắtđầutrutréovềviệcbày,buộctộingườitađãxúcphạmbạn,đòihỏiphảiđượcxinlỗi,lahét,tứcgiận,doạđưaratoàánhoặccóthểphànnànvớisếpcủangườikia.Thayvàođó,đâymớilàcáchphảnứngđúngđắncủabạn:
Choquađi.Chuyệnvặtấymà.Màthựcra,chuyệnđóhoàntoànlànhmạnhvàthíchhợp.
Cácchuẩnmựccộngđồngkhôngtựnótồntại:Chúngtồntạilàbởinhữngngườithiếtlậpranó,rõràng,ởnơicôngcộng.Đừngcókêugàorằngcáclờiphêbìnhđánglẽnêngửitớiemailriêng:Chuyệnnókhôngnhưthế.Vàcũngchẳngcóíchchútnàokhibạncứkhăngkhăngrằngbạnbịxúcphạmkhingườitakhôngcôngnhậnnhữnglờibuộctộicủabạn,hoặcchỉđơngiảnquanđiểmcủangườitakhácbạn.Đấychínhlàtháiđộcủanhữngkẻthấtbại.
Đãtừngcónhữngdiễnđàn,cónhữngquytắclịchsựtháiquá,cấmcácthànhviêncủamìnhđăngbàimàcóliênquanđếnviệcchỉtríchlỗitrongcácbàiđăngkhác,vàquyđịnhrằng"Đừngmởmiệngnóigìnếubạnkhôngvuivẻgiúpđỡnhữngngườikhác."Kếtquảnhữngngườithamgiadùcónhiềuchứngcứcũngchuyểnsangmộtnơikhác,khiếnchodiễnđànđótrởthànhmộtdiễnđànkỹthuậtđơnđiệuvàtẻngắt.
Hãychọnmột:“Thânthiện”mộtcáchtháiquá(nhưtrườnghợptrên)hoặclàsựhữuíchthựctế.
Hãynhớrằng,khimộthackernóivớibạnrằngbạnđãpháhỏngmọichuyệnrồi,và(dùcó
thôlỗđếnthếnàođinữa)yêucầubạnđừngcótáiphạm,anhtađangtỏraquantâmđến1-bạnvà2-cộngđồngđó.Đánglẽraanhtacóthểlờtịtvàtốngbạnrakhỏithếgiớicủaanhta.Nếubạnkhôngcốtỏrahốilỗi,hoặcítnhấtcòncóchútnhânphẩm,thìđừngcókêugào,vàđừngmongđợingườitanângniumìnhnhưmộtconbúpbêbằngsứvìbạnlàngườimớiđếnvớimộttâmhồncựckỳnhạycảmcùngvớiviệcchưathểbiếthếtcácphéptắc.
Đôikhingười tasẽcôngkíchcánhânbạn,gâychiếndùchẳngcó lýdorõràngnào,hoặctươngtựnhưthếmặcdùbạnchảlàmgìsaicả(hoặcchỉsaitrongtrítưởngtượngcủangườita!).Chínhtrongtrườnghợpnày,nếubạnquaylạiphànnànthìlúcđấybạnđãbắtđầulàmhỏngmọichuyện.
Nhữngkẻgâysựđó,hoặclànhữngtênchảragìnhưngcứtựcoimìnhlàchuyêngia,hoặclàđangtìmcáchnắngânbạnvàxembạncódễbịchọctứchaykhông.Nhữngngườikháctrongnhómthườngchỉ lờtịtchúngđi,hoặctìmcáchkhácđốixửvớinhữngkẻđó.Nhữngkẻgâychuyệnchỉsẽchuốclấychuyệnkhônghaychochúng,khôngcógìbạnphảiđểtâmcả.
Đừngđểmìnhbịcuốnvànhữngcuộcchiếnvôbổ.Hãybỏquanhữnglờigâychuyện–saukhibạnđãxemxétvấnđềvàbiếtrằng,đóchỉthựcsựlàgâyhấn,chẳngchỉrađượcbạnđãlàmsaicáigìvàcũngchẳngcóýnàoámchỉcâutrảlờichocâuhỏithậtsựcủabạn(điềunàycũngthườngxảyra)
Nhữngcâuhỏikhôngnênhỏi
Sauđâylàmộtvàicâuhỏingungốcthườngthấy,vànhữnggìcáchackernghĩtrongđầukhihọkhôngtrảlờicâuhỏicủabạn
Hỏi:TôicóthểtìmchươngtrìnhhaynguồnXởđâu?Hỏi:LàmthếnàotôidùngXđểthựchiệnYđược?Hỏi:Làmthếnàođểchỉnhsửadấunhắccủashell?Hỏi: Tôi có thể dùng chương trình chuyển đổi file Bass-o-matic để chuyểnmột văn bản
AcmeCorpsangdạngTexđượckhông?Hỏi:Chươngtrình/cấuhình/lệnhSQLcủatôikhôngchạy.
Hỏi:MáytínhchạyWindowscủatôiđangbịtrụctrặc.Aigiúptôiđượckhông?Hỏi:Chươngtrìnhcủatôikhôngchạy.TôinghĩrằngXbịhỏng.Hỏi:TôikhôngcàiđặtđượcLinuxhayX.Aigiúpvới?Hỏi:Làmthếnàođểlấymậtmãroot/lấyđặcquyền/đọcemailcủangườikhác?
-----
Hỏi:TôicóthểtìmchươngtrìnhhaynguồnXởđâu?Trảlời:Chỗmàtôitìmthấyđấy,đồngốcạ-saukhiđãsearchweb.Trờiơi,chảlẽcòncóngườichưa
biếtdùngGooglenữahaysao?
Hỏi:LàmthếnàotôidùngXđểthựchiệnYđược?Trảlời:NếubạnmuốnlàmY,bạnnênhỏimàđừnggiảđịnhluônbằngmộtphươngphápmàcólẽ
khôngphùhợpđểgiảiquyếtvầnđềđó.NhữngcâuhỏikiểunàythườngchỉchothấymộtkiểungườichảhiểubiếtgìvềX,vàcũngchẳngbiếtvấnđềYmìnhđanggiảiquyếtlàcáigìcả,vàcònquábịámảnhvềnhữngchitiếtvềtrườnghợpcủamình.Nóichung,tốtnhấtlàkhôngcầnđểtâmđếnnhữngngườinàychođếnkhihọhiểurõvấnđềcủamình.
Hỏi:Làmthếnàođểchỉnhsửadấunhắccủashell?Trảlời:Nếubạnđãđủthôngminhđểhỏinhữngloạicâuhỏinhưthế,bạncũngthừathôngminhđể
RTFMvàtựđimàtìmhiểulấy.
Hỏi:TôicóthểdùngchươngtrìnhchuyểnđổifileBass-o-maticđểchuyểnmộtvănbảnAcmeCorp
sangdạngTexđượckhông?
Trảlời:Cứthửđirồibiết.Nếuđimàlàmthế,a-cólẽđãcócâutrảlờirồi,vàb-khônglàmmấtthời
giancủangườikhác.
Hỏi:Chươngtrình/cấuhình/lệnhSQLcủatôikhôngchạy.Trảlời:Đâykhôngphảilàmộtcâuhỏi,vàtôichảthấythúvịtrongkhichơitròĐoánmòracâuhỏi
củabạnlàgì-Cònđầythứkhácphảilàm.Khinhậnđượcnhữngthưkiểunày,phảnứngcủatôithườnglà:-còncógìđểnóithêmkhông?-thếà,hyvọnglàbạnxửlýđượcnórồi-thếđâylàthứmàtôicầnbiếthaysao?
Hỏi:MáytínhchạyWindowscủatôiđangbịtrụctrặc.Aigiúptôiđượckhông?Trảlời:Ừ,quẳngxừcáimớMicrosoftvàothùngrácvàcàimộthệđiềuhànhmởgiốngnhưLinuxhay
BSD.Chúý:bạncóthểhỏinhữngcâuhỏicóliênquanđếncácmáycàiđặtWindowsnếuđấylàmộtchươngtrìnhcóbảnchínhthứcdànhriêngchoWindows,hoặcchươngtrìnhđểgiaotiếpvớicácmáychạyWindows(vídụnhưSamba).ĐừngngạcnhiênkhinhậnđượccâutrảlờilàlỗiđólàdoWindowsgâyrachứkhôngphảilàbảnthânchươngtrình,vìthậtsựWindowsnóichungchảđángtincậynênchuyệnđólàthườngthấy.
Hỏi:Chươngtrìnhcủatôikhôngchạy.TôinghĩrằngXbịhỏng.
Trảlời:Cókhảnằngbạnlàngườiđầutiênpháthiệnramộtkhiếmkhuyếtrõnhậnthấynhưvậytrong
hệthốngvàtrongcácthưviệnmàhàngtrămhoặchàngngànngườiđangsửdụng,nhưngkhảnăngkhác lớnhơncả làbạnđanghoàn toànchả có chứngcớgìhết.Nói có sách,máchcóchứng,nhữnglờituyênbốkhácthườngnhưvậycầnnhữngchứngcớđặcbiệtđểchứngminh.Khiđưaranhữngýkiếnnhưvậy,bạncầnphảichứngminhbằngnhữngtàiliệurấtrõràngvàcógiảithíchtườngtậnvềtrườnghợplỗinày.
Hỏi:TôikhôngcàiđặtđượcLinuxhayX.Aigiúpvới?Trảlời:Không,tôicầnphảitrựctiếptruycậpvàomáytínhcủabạnđểgiảiquyếtvấnđềnày.Hãyđi
màhỏinhómnhữngngườisửdụngLinuxtạinơibạnở.(DướiđâylàdanhsáchcácnhómsửdụngLinux)Lưuý:CâuhỏivềcáchcàiđặtLinuxcóthểphùhợpkhibậnhỏitrêndiễnđànhoặcnhómthưcủamộtphiênbảnLinuxcụthể,vàvấnđềnàythuộcvềphiênbảnđó;hoặccóthểhỏikiểucâuhỏinàytrongdiễnđàncủachươngtrìnhnày.Trongtrườnghợpđó,hãynhớmiêutảchínhxácvàcụthểlỗigặpphải.Nhữngtrướctiênhãytựtìmhiểuthậtkỹcàng,về"linux"vàtấtcảnhữngphầncứngthấykhảnghi.
Hỏi:Làmthếnàođểlấymậtmãroot/lấyđặcquyền/đọcemailcủangườikhác?Trảlời:bạnthậtlàmộtthằngthấphènkhimuốnlàmnhữngviệcnhưthếvàquảthậtlàngungốckhi
hỏihackergiúpviệcđó.
Câuhỏihayvàdở
Cuốicùng,tôisẽminhhọachoviệchỏithểnàochothôngminhbằngmộtsốvídụ:haicáchhỏivềmộtvấnđề;cáchthôngminhvàmộtcáchngớngẩn:
Hỏidở:TôicóthểtìmcáctàiliệuvềFoonlyFlurbarmaticởđâu?Hỏikiểunàysẽnhậnđượctrảlờilà"STFW"
Hỏihay:Tôiđãtìm"FoonlyFlurbamatic2600"trênGoogle,nhưngkhôngkiếmđượcthôngtinnàobổích.Khôngbiếtaicóthểchỉchotôichỗtìmđượccáctưliệulậptrìnhchothiếtbị
nàykhông?CâuhỏinàyđãđượcSTFWrồi,cóvẻnhưlàanhtagặprắcrốithật
Hỏidở:Codecủachươngtrìnhfookhôngcompileđược.Saonólạibịthếnhỉ?Ngườihỏicâuhỏinàyđổlỗichongườikhácđãlàmsai.Đúnglàthằngngốc.
Hỏihay:CodecủachươngtrìnhfookhôngcompileđượctrongmôitrườngNulixphiênbản6.2.TôiđãđọcFAQ,nhưngkhôngthấycónhắcđếnvấnđềnàoliênquantớiNulix.Đâylàbảnghilạiquátrìnhcompilecủatôi,cóphảitôiđãlàmgìsaikhông?Anhtađãchỉrõmôitrườnglàmviệc,đãđọcFAQ,chỉralỗivàanhtakhôngđổlỗicủavấnđề
củamìnhlàdongườikhác.Anhchàngnàycũngđángđượcquantâmđây.
Hỏidở:Bomạchchủcủatôibịlàmsaoấy.Aigiúptôivớiđượckhông?HackerBấtKỳsẽtrảlờibạnnhưthếnày:"Đượcrồi.Thếemcócầnthaytãvàbónănluônthể
không?"kèmtheolànútdeletexoáphăngthưcủabạn.
Hỏihay:TôiđãthửX,YvàZtrênbomạchchủS2464.Khikhôngchạyđược,tôilạithửvớiA,BvàC.CómộttriệuchứngrấtlạkhithửvớiC.Rõràng"florbish"là"grommicking",nhưngkếtquả lạikhôngnhưmongđợi.Chohỏicácnguyênnhân thườnggặpgâynên"grommicking"trênbomạchchủAthlonMPlàgì?Cóaicóbiếtnênthửkiểmtravớicáigìnữađểtôicóthểxácđịnhrõhơnnguyênnhânvấnđề?
Ngượclại,ngườinàycóvẻnhưlàđángđểtrảlời.Anhtađãthểhiệnsựthôngminhtrongquátrìnhgiảiquyếttrụctrặcchứkhôngthụđộngchờđợicâuhỏirớttừtrêncâysungxuống.
Trongcâucuốicùng,nênđểýtớisựkhéoléovàrấtquantrọngởsựkhácbiệtgiữa2cáchnói,mộtcáchđòihỏi"Hãytrảlờichotôi"và"Làmơnchỉchotôibiếtthửlàmcáchnàonữađểcóthểlàmsángtỏhơnvấnđề"
Thựctế,câuhỏicuốicùngnàygầnnhưdựatrênmộtviệccóthựcxảyrathángTámnăm2001trongnhómthưlinux-kernel(lkml).Tôi(Eric)làngườihỏicâuhỏinày.TôipháthiệnthấynhữngphầnkhôngchạyrấtkỳlạtrênmáyTyanbomạchchủS2462.Cácthànhviêntrongnhómđãchotôinhữngthôngtinquantrọngmànhờđó,tôicóthểgiảiquyếtđượcvấnđềcủamình.
Khihỏivớicáchtôiđãhỏi,tôiđãđưachomọingườimộtítthôngtinđểgặmnhấm;tôilàmchovấnđềtrởnênđỡphứctạpvàcóvẻthúvịđểmọingườisẽquantâm.Tôithểhiệnsựtôntrọngcủamìnhvớikhảnăngcủanhữngngườitrongnhómvàmờihọcùngtraođổitưvấnchotôivớitưcáchcũnglàmộtngườicókhảnăngngangbằng.Tôicũngbàytỏsựquýtrọngthờigianvàngbạccủahọbằngcáchnóirõngõcụtmàtôiđãbướcvào.
Hackersareinsomewaysaveryruthlessmeritocracy;I'mcertainhewasright,andthatifIhadbehaved like a sponge Iwouldhavebeen flamedor ignorednomatterwho Iwas.Hissuggestion that I write up the whole incident as instruction to others led directly to thecompositionofthisguide.
Sauđó,khitôicámơnmọingườivànhậnxétrằngmọingườiđãgiúpthậttốtnhưthếnào,mộtthànhviêncủalkmltheodõivànóirằng,mọingườinhiệttìnhkhôngphảivìtôilàmột"nhânvật"trongnhómđó,màbởivìtôiđãbiếtcáchđặtcâuhỏithếnàochođúng.
Nếubạnkhôngnhậnđượccâutrảlời
Nếubạnkhôngnhậnđượccâutrảlời,đừngnghĩrằngnóchỉxảyravớimìnhrằngchúngtôikhôngmuốngiúpbạn.Đôikhichỉđơngiảnlàcácthànhviêntrongnhómkhôngbiếtcâutrảlời.Khôngtrảlời,khôngcónghĩalàchúngtôilờtịtđi,mặcdùcũngphảithừanhậnrằngbềngoàikhómànóiđượcsựkhácbiệt.
Nóichung,nếuchỉđơnthuầngửi lạicâuhỏicủabạnthìkhôngnên.Việcđóbịcoi làmộthànhđộngquấyrầyrấtvôích.
Cónhiềunguồnthôngtinmàbạncóthểkiếmtìmcâutrảlờichomình,nhữngnguồnthôngtinphùhợphơnchonhucầu củanhữngngườimớinhậpmôn.Ngoài ra cũng có rấtnhiềunhómngườidùngtrongkhuvựcbạnsống,hoặctrênmạngrấtnhiệttìnhvềcácchươngtrìnhphầnmềm,nhữngngườinày có thể thậmchí chưabaogiờ tựviếtmộtphầnmềmnào cả.Nhưngnhữngnhómnàylậprađểmọingườicóthểgiúplẫnnhauvàgiúpnhữngngườimới.
Bạncũngcóthểkiếmtìmsựtrợgiúptừnhiềucôngtythươngmại,lớnbégìcũngcó(RedHatvàLinuxcarelàhaicôngtyrấtnổitiếng,cùngvớirấtnhiềucôngtykhácnữa).Đừngcólăntăngìvìbạnsẽphảitrảtiềnđểđượcgiúpđỡmộttí.Suychocùngthìnếuxehơicủabạnbịhỏngcáigìđó,chắcchắnlàbạnsẽmangnóđếntiệmsửaxevàtrảtiềnđểsửanó.Vìthế,thậmchí
phầnmềmbạnđangdùngkhôngtốntítiềnnào,cũngđừngmondđợisẽluônđượctrợgiúpkhôngcông.
ĐốivớicácphầnmềmphổbiếnnhưLinux,cứtrungbình10nghìnngườisửdụngmớicómộtngườipháttriển.Vàrõràngmộtngườinàykhôngthểtrảlờithắcmắcchohơncảchụcngànngườisửdụng.Vàxinnhớrằng,thậmchíkhibạncóbỏtiềnrađểcóđượcsựtrợgiúp,nóvẫncònrấtrẻsovớiviệcnếubạnphảibỏtiềnmuacảphầnmềmđó(vànhữngsựtrợgiúpchocácphầnmềmmãđóngthườngđắtvàkhônghiệuquảbằngsựtrợgiúptrongcộngđồngphầnmềmmãmở)
Làmthếnàođểtrảlờicóthểgiúpíchchongườihỏi
Hãynhẹnhàng.Sựlolắngvềtrụctrặcxảyracóthểkhiếnngườitatrởnênthôlỗhayngốcđi,mặcdùbảnthânngườitakhôngphảithế.
Hãytrả lờiriêngchongườiviphạmlầnđầu.Khôngcần thiếtphảiđưamộtngườiracôngcộngxỉnhụckhingườitakhôngcốýmắcphảisailầm.MộtngườimớitoethậtsựcóthểkhôngbiếtcáchtìmkiếmtrongkholưutrữhoặctìmFAQởchỗnào.
Nếubạnkhôngchắcchắn,hãynóithẳngrằngmìnhkhôngchắc!Chảcógìtệhơnmộtcâutrảlờisaimàlạimanggiọngđiệutinchắc.Đừngchỉdẫnchongườikhácmộtcáchlàmsaichỉđểđơn giản thoảmãnmình làmmình có vẻ như làmột chuyên gia. Hãy khiêm tốn và nhúnnhường;hãytạomộttấmgươngtốtchocảngườihỏivàcácngườikháctrongnhóm.Nếubạnkhônggiúpđược,cũngđừnggâytrởngại.Đừngđùacợtchỉdẫncáchlàmmàcóthể
phảhỏngtấtcảcáigìđãcàiđặtcủangườita-mộtkẻngốcnghếchcóthểtưởnglầmrằngđâylàhướngdẫnthậtsự.
Hãygợiýnhữngcâuhỏinóirõchitiếthơn.Nếubạnbiếtlàmthế,ngườihỏicũnghọcđượcmộtcáigìđó-vàcólẽbạncũnghọcđược.Hãycốbiếnnhữngcâuhỏingungốcthànhcáchhỏithôngminh;vànhớrằngchúngtacũngđãtừnglànhữngmamới.
ThựcratrảlờiRTFMđôikhichỉphùhợpvớinhữngkẻthậtsựlườinhác,tốthơnlànênchỉchohọvănbảnliênquan(haychỉcầnđơngiảnlàcụmtừnêntìmkiếmtrênGoogle).
Nếurốtcụcbạnmuốntrảlờingườita,hãychongườitanhữnggìcógiátrị.Đừngchỉdẫnvòng
quanhkhingườitađãtiếpcậnvấnđềbằngmộtcáchsai.Hãychongườitabiếtcáchnàolàtốt.Chỉnhsửalạicáchhỏi.
Giúpchocộngđồngmìnhhọctừcâuhỏi.Khibạngặpmộtcâuhỏihay,hãytựhỏixem"TàiliệuliênquanhayFAQcầnchỉnhsửanhưthếnàođểkhôngaiphảihỏicâuhỏinàymộtlầmnữa?"Vàhãygửibảnválỗichongườiquảnlýtàiliệu.
Nếubạnphảinghiêncứuđểtìmracâutrảlời,hãydiễntảlạinhữngkỹnăngbạndùnghơnlàviếtcâutrảlờicứnhưlàmóctừtrongtúiáoravậy.Trảlờimộtcâuhỏihaycũnggiốngnhưchomộtngườiđangđóimộtbữaănngonvậy,nhưngdạyhọcáckỹnăngnghiêncứuquavídụnàythìgiốngnhưhọcáchtrồnglươngthựcđểnuôisốngcảđời.
NguồntàiliệuliênquanNếubạncầnnhữngchỉdẫncơbảnvềcáchsửdụngmáytínhcánhân,UnixvàInternet,hãy
đọc"HướngdẫnCơbảnUnixvàInternet"(TheUnixandInternetFundamentalsHOWTO)
Khibạncôngbốphầnmềmhaybảnválỗichophầnmềm,cốgắngtuântheohướngdẫntrong"HướngdẫnThôngtụcCôngbốPhầnmềm"(SoftwareReleasePracticeHOWTO)
Chiasẽebook:http://downloadsachmienphi.com/Thamgiacộngđồngchiasẽsách:Fanpage:https://www.facebook.com/downloadsachfreeCộngđồngGoogle:http://bit.ly/downloadsach