Π.Ε. 6. Εμπλουτισμός Μαθημάτων με την Οπτική του

Φύλου.Ενότητα: Ο ρόλος του Διαδικτυακού Μάρκετινγκ στην διαμόρφωση νέων

τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών για το γυναικείο φύλο. Υπο-ενότητα: Μια πρώτη απόπειρα γνωριμίας με την ανισότητα στην εργασία,

εις βάρος των γυναικών

Καθηγητής Αλκιβιάδης Παναγόπουλοςμε τη συνεργασία της Δρ. Στέλλας Παπαμιχαήλ

Mάθημα:Διαδίκτυο και Τουριστικές επιχειρήσεις

Προπτυχιακά προγράμματα σπουδών φύλου και ισότητας, ΤΕΙ συγχρηματοδοτείται: Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο Πάτρας, ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ: Η πράξη (Ε.Κ.Τ.)-Εθνικοί Πόροι

Παρουσίαση της προβληματικής που αναπτύσσεται στο θέμα της προώθησης των αρχών της ισότητας στο περιβάλλον

απασχόλησης

Η διαφοροποίηση και η ανισότητα που μπορεί να υφίστανται τα άτομα λόγο στερεοτυπικών αντιλήψεων στην αγορά εργασίας έχει επιδράσεις:

στον τρόπο που διεκπεραιώνεται η εργασία, στο εργασιακό περιβάλλον, καθώς και στην ποιότητα και φύση των σχέσεων που

αναπτύσσονται σε αυτό.

Τα στερεότυπα που σχετίζονται με τα δυο φύλα στο εργασιακό περιβάλλον συνήθως είναι άκαμπτα και υπερβολικά.

Συχνές προκαταλήψεις σε συνάρτηση με το φύλο

Διακρίσεις σε βάρος του γυναικείου φύλου:

Γυναίκες ΆνδρεςΕυαίσθητες Σκληροί Εξαρτημένες

Ανεξάρτητοι Αδύναμες ΔυνατοίΣυναισθηματικές ΛογικοίΟικογένεια ΕργασίαΑναποφάσιστες Αποφασιστικοί

Συχνές προκαταλήψεις σε συνάρτηση με το φύλο

Άτυπες Προκαταλήψεις

Κουλτούρα της Επιχείρησης η οποία καθορίζει συνήθως το φύλο των ανώτερων στελεχών.

Διαδικασία επιλογής - πρόσληψης Υποκειμενικά κριτήρια που επηρεάζουν την κρίση του ατόμου που

παίρνει συνέντευξη όταν συνήθως προσδοκά ο/η υποψήφιος να απαντάει στις ερωτήσεις του όπως θα απαντούσε ο ίδιος

Δίκτυο των γνωστών όπου τα στελέχη αντλούνται μέσα από προσωπικές γνωριμίες των διευθυντών.

Αυτό-εκλπηρούμενες προφητείες

Οι μύθοι γύρω από τις ικανότητες των γυναικών Αποκλεισμός των γυναικών από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων Αποκοπή από ευκαιρίες που ασκούν επιρροή Μικρή προβολή των δεξιοτήτων τους Περιορισμένα κοινωνικά δίκτυα.

Γυναίκες και εργασία στις σύγχρονες κοινωνίες

Κατά τον 20ο αιώνα οι γυναίκες εισήλθαν μαζικά στην αγορά εργασίας. Ο ρυθμός συμμετοχής τους στην αμειβόμενη απασχόληση παρουσίασε σταθερά αυξητική τάση σε όλα τα δυτικά κράτη. Επίσης, «θεαματική υπήρξε η αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των παντρεμένων γυναικών με παιδιά στο εργατικό δυναμικό.

Σύμφωνα με τους δείκτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης η γυναικεία απασχόληση στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία ανήλθε από 37.3% το 1994 σε 46,1% το 2005 ενώ η ανδρική από 72,4% σε 74,2% αντίστοιχα, το ποσοστό δηλαδή των γυναικών εργαζόμενων αυξήθηκε κατά 4,8% ενώ των ανδρών κατά 1,8%.

Γυναίκες και εργασία στις σύγχρονες κοινωνίες

Παρά τις όποιες αλλαγές, όμως, οι ανισότητες και οι διακρίσεις στην αγορά εργασίας ανάμεσα στους άνδρες και γυναίκες συνεχίζουν να υφίστανται. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το σημαντικό χάσμα των αμοιβών ανάμεσα στους άνδρες και στις γυναίκες, η κατάτμηση της αγοράς εργασίας, οι λιγότερο ασφαλείς συνθήκες των συμβάσεων, ο διαχωρισμός των επαγγελμάτων σε «ανδρικά» και «γυναικεία» κ.α.

Με βάση τις έρευνες που έχουν διενεργηθεί, η απασχόληση συνολικά των γυναικών –σε αντίθεση με τους άνδρες που απασχολούνται σε θέσεις πλήρους απασχόλησης– χαρακτηρίζεται από μεγάλα ποσοστά μερικής απασχόλησης, η οποία διευκολύνει την είσοδο των γυναικών στην αγορά εργασίας. Η μερική απασχόληση βελτιώνει ποσοτικά μόνο την θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας, ενώ ποιοτικά δεν βελτιώνει τη θέση τους και δεν αλλάζει τις κοινωνικές διακρίσεις στην εργασία.

Γυναίκες και εργασία στις σύγχρονες κοινωνίες

Οι γυναίκες εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται ως φθηνή εργατική δύναμη και εισάγονται στην παραγωγή συχνά επιβοηθητικά, προς επίρρωση του οικογενειακού εισοδήματος. Επιπλέον, μεγάλος αριθμός γυναικών εξαιτίας των οικογενειακών τους υποχρεώσεων αναλαμβάνει δουλειά στο σπίτι γεγονός που δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι δεν εγκαταλείπει σπίτι και παιδιά, αλλά στην πραγματικότητα εργάζεται χωρίς νομική κατοχύρωση, ωράριο και υγειονομική περίθαλψη.

Σε όλα τα δυτικά κράτη οι γυναίκες που εργάζονται σε έμμισθη απασχόληση εξακολουθούν να κάνουν τις περισσότερες από τις οικιακές εργασίες και να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο σ’ αυτές απ’ ό,τι οι άνδρες. Η ενδο-οικογενειακή εργασία των γυναικών εξακολουθεί να μην αναγνωρίζεται ως «πραγματική» εργασία και επιφέρει χαμηλό κοινωνικό κύρος σε σύγκριση με την έμμισθη απασχόληση.

Τομείς ανισότητας για τα δύο φύλα

Κατώτερες θέσεις εργασίας : Οι γυναίκες ακόμα και όταν καταφέρουν να αποκτήσουν μια θέση εργασίας δυσκολεύονται να ανελιχθούν στην ιεραρχία. Όπως φαίνεται υπάρχει χαρακτηριστική καθυστέρηση στην ανέλιξη των γυναικών σε σχέση με τους άνδρες. (φαινόμενο «γυάλινης οροφής»).

Άνισες αμοιβές: Οι γυναίκες κερδίζουν γύρω στο 25% λιγότερα από τους άνδρες παρά την κοινοτική νομοθεσία για ίσες αμοιβές. Η διαφορά αμοιβής αναφέρεται σε εργασία ίσης αξίας και υπάρχει ακόμα και όταν οι γυναίκες έχουν ίδιο εκπαιδευτικό επίπεδο και ίδια αντικειμενικά προσόντα με τους άνδρες.

Καθήλωση σε παραδοσιακά γυναικεία επαγγέλματα: Παρατηρείται η τάση οι γυναίκες να απασχολούνται σε συγκεκριμένα επαγγέλματα και μορφές εργασίας. Οι γυναίκες φαίνεται να ασχολούνται κυρίως στον τριτογενή τομέα (υπάλληλοι γραφείου) και σε επαγγέλματα που σχετίζονται με την εκπαίδευση, την υγεία και τις θεωρητικές επιστήμες. Αντίθετα υπο-αντιπροσωπεύονται σε τεχνικούς κλάδους.

Τομείς ανισότητας για τα δύο φύλα

Υπο-αντιπροσώπευση των γυναικών σε κέντρα λήψης αποφάσεων: είναι διαπιστωμένο ότι οι γυναίκες συμμετέχουν σε κέντρα λήψης αποφάσεων σε μικρότερο βαθμό από τους άνδρες. Ένας από τους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι ότι ο κοινωνικός ρόλος των γυναικών συνδέεται περισσότερο με τον «ιδιωτικό» χώρο, ενώ τα κέντρα λήψης αποφάσεων ανήκουν στον πολιτικό χώρο και επομένως στη «δημόσια σφαίρα», στην οποία θεωρείται ότι ανήκουν οι άνδρες.

Προβλήματα εκμετάλλευσης, βίας, σεξουαλικής παρενόχλησης: Οι γυναίκες στον εργασιακό χώρο πέφτουν συχνότερα από τους άνδρες, θύματα εκμετάλλευσης και σεξουαλικής παρενόχλησης. Το γεγονός συχνά μένει κρυφό καθώς αποτελεί ακόμα ταμπού για την κοινωνία. Για αυτό πιστεύεται ότι συμβαίνει σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι φαίνεται στις επίσημες καταγγελίες.

Προκαλώντας την ισότητα

Η ισότητα των φύλων αποτελεί τα τελευταία χρόνια βασικό στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και των εκάστοτε Ελληνικών κυβερνήσεων. Τις τελευταίες δεκαετίες άρχισε να ενσωματώνεται στις γενικότερες κοινωνικές και οικονομικές πολιτικές του κράτους και να προωθείται με συγκεκριμένα μέτρα στο πλαίσιο Στρατηγικών Σχεδίων Ανάπτυξης. Τα μέτρα αυτά αποσκοπούν στην ανάπτυξη και τήρηση ενός νομοθετικού πλαισίου που θα μπορεί να αντιμετωπίζει με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο τις διακρίσεις που συντελούνται με βάση το φύλο ώστε να βελτιώνεται συνεχώς η θέση της γυναίκας τόσο στον κοινωνικό τομέα, όσο και στον εργασιακό.

Είναι σημαντικό να κατανοηθεί πως η κοινωνία στο σύνολό της αναπτύσσεται κάτω από υγιείς δομές μόνο και εφόσον οι γυναίκες μπορούν να εντάσσονται πλήρως σ’ αυτήν και να συνεισφέρουν ενεργά και δυναμικά σε όλους τους τομείς.

Αποτιμώντας την διαφορετικότητα

Το θέμα που προκύπτει δεν είναι πως θα προστεθούν οι γυναίκες σε διάφορες διαδικασίες, αλλά να ανασχηματιστούν αυτές οι διαδικασίες ώστε να δημιουργηθεί χώρος για την αξιοποίηση των ανδρών και των γυναικών.

Η ισότητα των δυο φύλων μέσα στην επιχείρηση μπορεί να σημαίνει ότι όλες οι κατηγορίες των ατόμων θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο (π.χ. σε επίπεδο μισθών για εργασία ίσης αξίας) αναγνωρίζοντας ότι οι ιδιαιτερότητες του κάθε φύλου μπορούν να συνεισφέρουν στον κοινό στόχο. Μπορεί να σημαίνει την εισαγωγή συγκεκριμένων δράσεων που να απευθύνονται στις γυναίκες ή στους άντρες για να αντιμετωπιστεί η ανισότητα.

Μέρος του προβλήματος είναι ότι η ισότητα συχνά αντιμετωπίζεται ως μάχη ανάμεσα σε μια ομάδα ατόμων (άνδρες) για να παραιτηθούν από τα οφέλη για χάρη μιας άλλης ομάδας ατόμων (γυναικών).

Η πραγματική πρόκληση είναι να κατανοηθεί πως όλα τα μέρη μπορούν να επωφεληθούν από ένα περιβάλλον ίσων ευκαιριών με πολλαπλά οφέλη για τον εργαζόμενο και την επιχείρηση.

Η ισότητα των δυο φύλων στην εργασία:

Σημαίνει πλήρη ενεργοποίηση των δυνατοτήτων/ δεξιοτήτων / ταλέντων, τόσο των ανδρών, όσο και των γυναικών.

Αναγνωρίζει τις διαφοροποιήσεις που υπάρχουν στις ανάγκες και τις προτεραιότητες των ανδρών και των γυναικών, ώστε να μην θεωρούνται παράγοντες που οδηγούν σε διακρίσεις.

Ενέχει βούληση να καθιερωθεί η ισότιμη κατανομή των δραστηριοτήτων μεταξύ ανδρών και γυναικών.

Είναι μια συνεχής διαδικασία.Χρειάζεται σχέδιο δράσης .

Μέτρα και Μηχανισμοί Εφαρμογής Εθνικών Στρατηγικών Παρεμβάσεων για την Ισότητα:

Ενσωμάτωση της Ισότητας σε όλα τα όργανα, πολιτικές και δράσεις της πολιτείας

Ανάληψη Θετικών Δράσεων με στόχο την εξασφάλιση των προϋποθέσεων που απαιτούνται για την εφαρμογή της ισότητας

Κοινωνικός Διάλογος με συνδικαλιστικούς φορείς, κοινωνικούς εταίρους, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, που δραστηριοποιούνται σε θέματα Ισότητας

Υλοποίηση θετικών δράσεων για γυναίκες ωφελούμενες στα τομεακά και περιφερειακά προγράμματα, κυρίως σε μέτρα που αφορούν κατάρτιση ανέργων, συμβουλευτική για προώθηση στην απασχόληση, ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, ολοκληρωμένες δράσεις για την εξέλιξη των εργαζομένων στις επιχειρήσεις, καθώς και για την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην έρευνα και στις επιστήμες.

Ενίσχυση υφιστάμενων δομών για την συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής

Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα ισότητας .

Βιβλιογραφία με αναφορά σε θέματα ίσης μεταχείρισης των φύλων στο εργασιακό περιβάλλον, με έμφαση στον κλάδο του

τουρισμού

Ξενόγλωσση   Lutz, J. and Ryan, C. (1993) Hotels and the businesswoman: An analysis of

businesswomen’s perceptions of hotel services, Tourism Management 14(5): 349-356.

Reisinger Y. , Mavondo F. (2001). Gender Differences In The Psychographic Profiles Of The Youth Travel Market. Travel and Tourism Research Association Niagara Falls, Canada, October 14-16, 159-172.

 Ελληνική

Βλαχοπούλου Μ. "e-Marketing Διαδικτυακό Μάρκετινγκ ", Εκδόσεις Rosili, 2003

Γαλάνη-Μουτάφη Β., Έρευνες για τον τουρισμό στην Ελλάδα και την Κύπρο, Μια ανθρωπολογική προσέγγιση, Αθήνα, Προπομπός, 2002.

Γιαννακούρου Μ. και Σουμελή Ε., Ισότητα των αμοιβών μεταξύ γυναικών και ανδρών στις συλλογικές διαπραγματεύσεις, Αθήνα, Οκτώβριος 2002.

Ένωση Ελληνίδων Νομικών (2004) «Οδηγός για την ισότητα των φύλων στον τομέα της εργασίας και ειδικότερα στον τομέα του τουρισμού», υλικό που παράχθηκε στα πλαίσια της δράσης της Α.Σ. «Ίσες δυνατότητες- Ίσες ευκαιρίες», Κ.Π. EQUAL Α’ κύκλου. Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα της EQUAL: www.equal-greece.gr

Βιβλιογραφία με αναφορά σε θέματα ίσης μεταχείρισης των φύλων στο εργασιακό περιβάλλον, με έμφαση στον κλάδο του

τουρισμού

Ελληνική EQUAL Ανδρομέδα (2004) «Οδηγός πολιτικής κινήτρων και επικοινωνίας για την ένταξη της

ισότητας των δύο φύλων στις επιχειρήσεις» υλικό που παράχθηκε στα πλαίσια της Κ.Π. EQUAL Α’ κύκλου. Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα της EQUAL: www.equal-greece.gr

  Ζαχαράτος Γ., Τουρισμός, απασχόληση και επαγγελματική κατάρτιση, Ενημέρωση, τ.15, 1996, σ.

13-20.  Ζαχαράτος Γ., Τσάρτας Π. κ.ά., Μελέτη για την απασχόληση στον Τουρισμό (υποκλάδοι

Ξενοδοχείων, Πρακτορείων και Εστίασης), Αθήνα, Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, Μάϊος 2001.

  Θανοπούλου Μ., «Ισότητα αμοιβών ανδρών και γυναικών στον τουριστικό τομέα. Εμπειρική

διερεύνηση της υπάρχουσας κατάστασης και επισήμανση προοπτικών» Αθήνα, ΚΕΘΙ, Μάρτιος 2003

Καραγιάννης Στ., Στελέχη τουριστικών επιχειρήσεων. Οι διαστάσεις της ηγετικήςσυμπεριφοράς, Διοικητική Επιθεώρηση, τεύχος 18, Σεπτέμβριος 2000, σ. 69-78.

  Κασιμάτη Κ., Θανοπούλου Μ., Τσάρτας Π., Η γυναικεία απασχόληση στον τουριστικό τομέα.

Διερεύνηση της αγοράς εργασίας και επισήμανση προοπτικών, Αθήνα, Ευρωπαϊκή κοινότητα –Πάντειο Πανεπιστήμιο. Κέντρο Κοινωνικής Μορφολογίας και Κοινωνικής Πολιτικής, 1995.

  Καραμεσίνη Μ., Ιωακείμογλου Η., «Προσδιοριστικοί παράγοντες του μισθολογικού χάσματος

μεταξύ ανδρών και γυναικών», Αθήνα, ΚΕΘΙ, Ιανουάριος 2003 

Βιβλιογραφία με αναφορά σε θέματα ίσης μεταχείρισης των φύλων στο εργασιακό περιβάλλον, με έμφαση στον κλάδο του

τουρισμού

Ελληνική Leonard J. Lickorish , Carson L. Jenkins. “Μια εισαγωγή στον Τουρισμό “, Εκδόσεις

Κριτική, 2004

Μυλωνάς Α., Τουρισμός: Πολιτική, εξελίξεις, προοπτικές και συμβολή στην οικονομία, Αθήνα, ΚΕΠΕ, Ιούνιος 1997.

Ντερμανάκης Ν., Το εύρος της «γυάλινης οροφής» σε επιλεγμένους κλάδους στην Ελλάδα, 1ο Στατιστικό Δελτίο, Ιούνιος 2004, υπό την ευθύνη του ΚΕΘΙ, εταίρου της Α.Σ. Ανδρομέδα, Κ.Π. EQUAL Α’ κύκλου. Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα της EQUAL: www.equal-greece.gr

Ντερμανάκης Ν., Το επιχειρηματικό κενό ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες στην Ελλάδα, 2ο Στατιστικό Δελτίο, Δεκέμβριος 2004, υπό την ευθύνη του ΚΕΘΙ, εταίρου της Α.Σ. Ανδρομέδα, Κ.Π. EQUAL Α’ κύκλου. Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα της EQUAL: www.equal-greece.gr

Ντερμανάκης Ν., Ο οριζόντιος επαγγελματικός διαχωρισμός στην ελληνική αγορά εργασίας, 3ο Στατιστικό Δελτίο, Φεβρουάριος 2005, υπό την ευθύνη του ΚΕΘΙ, εταίρου της Α.Σ. Ανδρομέδα, Κ.Π. EQUAL Α’ κύκλου. Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα της EQUAL: www.equal-greece.gr

Ντερμανάκης Ν., Η ανισότητα των αμοιβών σε επιλεγμένους κλάδους και επαγγέλματα στην Ελλάδα: Οι περιπτώσεις των κλάδων του λιανικού εμπορίου, του τουρισμού, των τραπεζών και της υγείας, Αθήνα, ΚΕΘΙ, Ιανουάριος 2003

  

Βιβλιογραφία με αναφορά σε θέματα ίσης μεταχείρισης των φύλων στο εργασιακό περιβάλλον, με έμφαση στον κλάδο του

τουρισμού

Ελληνική Παπάζογλου-Μητροπούλου Αιμ., Η αρχή της ισότητας των φύλων και η

εφαρμογή της κατά την πρόσβαση στην απασχόληση, Επιθεώρηση Εργασιακών Σχέσεων, τ. 6, Απρίλιος 1997, σ. 78-96.

Παπανίκoς Γ., Οι Ελληνικές Μικρές και Μεσαίες Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις, Αθήνα, Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων, 2000.

Παυλόπουλος Π., Κουζέλης Α., Περιφερειακή Ανάπτυξη της Ελλάδος και Τουρισμός, Αθήνα, Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων, 1998.

Σπυροπούλου Θ., Αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος μέσω της επένδυσης σε ανθρώπινο δυναμικό, Ενημέρωση, τ. 48-49, Ιούνιος – Ιούλιος 1999, σ. 26-28.

Τσάρτας Π., Μανώλογλου Ε., Μάρκου Α., σε συνεργασία με Ε. Άλλισον και Ι. Σαγιά, Ποιοτικά χαρακτηριστικά και τάσεις ζήτησης εσωτερικού τουρισμού, Αθήνα, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, 2001.