mạc Đĩnh chimacdinhchireunion.net/misc/tapbut_he2008_final.pdf · · 2008-07-23giấc ngủ...

Hè 2008

Mạc Đĩnh Chi

Tạp Bút

Hội Ái Hữu CHS Mạc Đĩnh Chi macdinhchireunion.net

Tạp Bút Mạc Đĩnh Chi - Hè 2008

Trang 3

Mục lục Trang

Tôi Vẫn Nhớ Những Ngày Xưa Thân Ái… 5

Người Đưa Em Đến Bến Bờ Ước Mơ….… 6

Khi Em Về…………………………..……. 8

La Nina……………………..…………..… 9

Noel & Tình Yêu…………..……………. 12

Phải Không Chị Chung ?……………...… 13

Con Gái………….……...……………….. 20

Thiếu Phụ Áo Đen……...……………….. 26

Giấc Ngủ Đêm Giao Thừa………….…… 28

Lá Bài Định Mệnh………………………. 33

Chỉ Là Mộng Thôi………………..…...… 36

Một Chuyến Đi…………….……………. 40

Khóc cười theo mệnh nước nổi trôi … …. 44

Chiếc Lá Thu Phai…………...……. …… 49

Một Thoáng Vô Thường………..….….… 50

Người Hoa Và Ngày Tết……………..…. 53

Chợ Hoa Năm Nào……………..…..…… 55


Trang 4


Trang 5

Tôi Vẫn Nhớ Những Ngày Xưa Thân Ái

1.Tôi vẫn nhớ cái tuổi ngây thơ và lần đầu tiên tôi đến trường Trung Học Mạc Đĩnh Chi. Đó là lần mà tôi hồi hộp và ngại ngùng đặt chân trên sân cỏ khô của ngôi trường nằm trên đường Lục Tỉnh Phú Lâm để thi vào lớp đệ thất. Thời gian đã trôi qua gần năm mươi năm, nhưng kỷ niệm vẫn hiện lại trong trí tôi y như một cuốn phim quay chậm. Ôi! cái tuổi ngây thơ, thẹn thùng trong tà áo trắng với chiếc xe đạp và vành nón lá. Những buổi chiều tan học: Học sinh tan trường ra về như ong vỡ tổ; Tiếng cười dòn như phaó Tết của những cô nữ sinh, những cô bạn gái.

Tôi vẫn nhớ ngày hôm đó là ngày tôi rủ cô bạn đạp xe đến trường Mạc Đĩnh Chi để dò tên thí sinh trúng tuyển nhập học lớp đệ thất. Tôi với khuôn mặt hớn hở, với những tiếng cười dòn, khi đọc thấy tên mình trong danh sách học sinh thi đậu [lớp đệ thất A1] và đậu hạng cao ! Cũng bên cạnh tôi, có vài người bạn với ánh mắt buồn vì vừa thi rớt.

Tôi vẫn nhớ hôm ấy, vào mùa hè, sân trường Mạc Đĩnh Chi cỏ cháy khô. Tôi vội vàng viết những “dụng cụ thiết yếu” vào một tờ giấy trắng : “Nữ sinh thi đậu phải mặc áo dài trắng.” “Từ đây chúng mình sẽ mặc áo dài đến trường.” Tôi lập lại với cô bạn đứng cạnh tôi.

Vội vã rời trường để đi về nhà báo tin mừng với gia đình tôi: "Con vừa đậu đệ thất vào lớp A1.” Tôi đưa bảng liệt kê “dụng cụ cần thiết cho ngày nhập học” để mẹ tôi xem. Mẹ tôi nhìn tôi và hỏi: "Áo dài trắng? Vậy thì phải đi chợ Bến Thành mua vải. Rồi về đưa vải cho Cô Ba thợ may trong xóm may cho con. Có lẽ cả tuần lễ mới xong được!” Tôi nghe những tiếng cuời vui, những lời chúc mừng của vài người hàng xóm nói với mẹ tôi : “Học chăm như cô ấy thì chắc chắn phải thi đậu rồi!” Tôi bước vào nhà với nỗi mừng vui khó tả; và tôi hình dung tôi với tà áo trắng đứng trước cái cổng trường Mạc Đĩnh Chi đang mở rộng chờ đón tôi.

Những ngày xưa và kỷ niệm một thời niên thiếu càng ngày càng trở thành vô giá với cái tuổi đời chồng chất mỗi năm. Đêm nay

tôi lại nằm ngủ với một giấc mơ. Nhớ lại những ngày còn niên thiếu, sống lại những ngày thật hồn nhiên và cái tuổi lần đầu tập tành yêu đương thơ mộng với anh chàng công tử Bạc Liêu học ở trường Trương Vĩnh Ký, hồi học Anh Văn ở trường sinh ngữ Ziên Hồng, học Pháp Văn ở trường Trung Hiếu, rồi lại đến học ở Hội Việt Mỹ … Đúng là một thời để yêu. Hiện tại, hôm nay để sống lại những ngày xửa ngày xưa vô giá…

2Lại thêm một mùa hè ở trên xứ Mỹ. Nhưng tôi vẫn không quên được hình ảnh một đám nữ sinh tan trường vội vàng bước ra khỏi lớp học.

Bọn chúng tôi là những nàng nữ sinh học lớp A1 [Anh Văn] và B1 [Pháp Văn] học trên dẫy lầu bên phía tay phải của trường Mạc Đĩnh Chi. Những cô nữ sinh này được toàn trường mệnh danh là “những nàng công chúa bị cấm cung.”

Tôi vẫn nhớ thầy Đĩnh thường dặn dò các nam sinh trong lúc chào cờ là: “Trên dẫy lầu tòan là lớp học dành cho nữ sinh. Các nam sinh không được phép lên trên lầu; ngọai trừ đã đươc phép trước hay là phải có lý do chính đáng mà thôi!” Cứ thường trong giờ học, thầy Tổng Giám Thị Đĩnh đi vòng vòng ở khu vực cầu thang như “công an chìm” để kiểm sóat. Vô phước cho chàng nam sinh nào có tính tò mò muốn khám phá “động tiên nữ,” hay có tình ý mơ hoa với cô nữ sinh nào đó (?) vô phước gặp ngay thầy Đĩnh, thì chỉ sau vài lời “xã giao” lịch sự của thầy, là ngày sáng chủ nhật kế tiếp mọi người sẽ thấy anh chàng “hiệp sĩ” gan dạ này đi cấm túc rồi!

Tôi là một trong những học sinh được thầy A tuyển chọn vào ban hợp xướng “Trường ca Hòn Vọng Phu” cho nên mỗi Chủ Nhật tôi lại được dịp “may” gặp mặt qúy vị nam lẫn nữ học sinh bị cấm túc tại trường. Cha mẹ tôi là người Hoa [Quảng Đông] và mẹ tôi lại là người theo đạo Khổng. Bà thường dậy tôi là: “Con gái không nên làm thơ, không nên đọc tiểu thuyết...” và nặng nề nhứt là vấn đề “Xướng Ca Vô Loài.” Vì vậy, thầy Đĩnh thường phải viết giấy xin phép mẹ tôi mỗi lần tôi phải đi tập hay đi trình diễn văn nghệ. Thầy Đĩnh đưa xe đến tận nhà của từng mỗi học sinh một. Thầy xin phép bố mẹ cho chúng tôi đi trình diễn; và sau khi trình diễn thầy đưa chúng tôi về tận nhà.


Trang 6

Lần đầu tiên đi tập, mẹ tôi nghĩ là có lẽ tôi bị cấm túc cho nên phải đến trường ngày Chủ Nhật [mặc dù đã có giấy xin phép của trường !!!] Nhưng sau này mẹ tôi thấy tôi vẫn thường đem bảng Danh Dự về thì bà có vẻ yên lòng về việc tập văn nghệ của tôi.

Dĩ nhiên, tôi đã hứa với mẹ tôi là tôi hát cho trường học chỉ là để vui thôi; chứ tôi không bao giờ muốn trở thành ca sĩ đâu ! Cha mẹ tôi có lý do lo lắng là vì nhà tôi ở rất gần nhà nhạc sĩ Nguyễn Đức – Thầy nhạc sĩ nổi tiếng đã đào tạo ra một số ca sĩ lùng danh như Hoàng Oanh, Phương Hòai Tâm ..v..v..

Sau đó cô Thư lại tuyển chọn tôi vào vũ cho các bản “Hận Đồ Bàn,” “Duyên Tơ Hồng...” Tôi càng phải học chăm hơn để có bảng Danh Dự chứng tỏ với mẹ tôi là việc tập Văn Nghệ không có ảnh hưởng gì đến vấn đề học hành của tôi.

Tôi vẫn nhớ những lần chúng tôi đi trình diễn cho chiến sĩ đóng ngoài tiền đồn hoặc cuối năm trường phát phần thưởng. Có đôi khi đang đứng trình diễn trên sân khấu và nhìn xuống; tôi bắt gặp những khuôn mặt ngây ngô đang say sưa nghe chúng tôi hát.

Năm 1963 Trường Ca – Hợp Xướng “Hòn Vọng Phu” đã đem tên tuổi trường Mạc Đĩnh Chi của chúng ta nổi danh ngang hàng với các trường trung học lớn khác như: Gia Long, Trương Vĩnh Ký… ở Sài Gòn. Mỗi sáng Chủ Nhật thầy A hy sinh rất nhiều thời giờ với ban hợp xướng này. Những tiếng hát ngây thơ của chúng tôi không điêu luyện như những nghệ sĩ chuyên nghiệp; nhưng chúng tôi rất hãnh diện mỗi lần “đem chuông đi đánh xứ người.”

Tôi vẫn còn nhớ một đêm chúng tôi đi trình diễn văn nghệ rất đặc biệt cho tòan thể học sinh tòan quốc. Chỉ những trường Văn Nghệ có tên tuổi mới được mời, được tuyển chọn đi trình diễn mà thôi. Hình ảnh thầy Đĩnh như một người cha, dẫn một đám con vào trường Đại Học Khoa Học để trình diễn. Đêm đó, chúng tôi gặp mặt ca sĩ Hòang Oanh. Cô nàng đại diện cho trường Trung Hoc Gia Long. Sau khi hát xong, cô ta vội vã bước qua mặt chúng tôi với thái độ rất kênh kiệu (unfriendly.) Trong khi trong đám đông, tất cả học sinh từ tòan quốc, chúng tôi đều nhìn nhau với nụ cười vui vẻ như anh

em một nhà. Cô nữ sinh nghịch ngợm ngồi bên cạnh hát như trong hơi thở bên tai tôi:

“Kẻ thù ta đâu có phải là người. Giết người đi thì ta ở với ai !?”

Rồi lần cuối. Chúng tôi đến đài truyền hình để thâu bản trường ca “Hồn Vọng Phu” cho đài. Tôi được dịp nhìn những khung, cảnh mà nhạc sĩ Trần Thiện Thanh dùng thâu hình cho chương trình văn nghệ truyền hình của ông. Bây giờ tôi vẫn nhớ rõ những lời hát ông viết thật thảm thiết cho những người con gái ở vào tuổi của chúng tôi – cái thế hệ được mệnh danh là “Người Yêu Của Lính:”

… Nếu em không là người yêu của lính… Ai sẽ đón em chủ nhật trời xinh…

Và tôi nhớ lần tôi đi tham dự lễ mãn khóa Sĩ Quan tại trường Võ Bị Thủ Đức; lần tôi hò hẹn với anh chàng Võ Bị Đà Lạt cuối tuần ở đường Lê Thánh Tôn; lần cho hoa và những ly nước trà bắt đầu trong câu chuyện hẹn hò; những tiếng cười vui chứa đựng sự hồn nhiên.

Ôi! Đúng là một thời để yêu hay đã yêu của những ngày tháng ngây ngô đó. Hôm nay nhìn lai, tôi xin đa tạ những ngày xưa thân ái đó vô cùng.

Lâm Kim ChungMDC K68Mùa Hè 2006 - Florida

Người Đưa Em Đến Bến Bờ Ước Mơ

“Nếu cha mẹ cho ta sự sống thì chính các thầy giáo cho ta phương cách sống đàng hoàng, tử tế”. Chẳng thể nhớ đã đọc được lời văn này ở đâu, chỉ biết rằng màu mực tím đáng yêu tuổi học sinh đã khắc ghi điều giản dị, thiêng liêng ấy trong trang “nhật ký đời tôi”. Và nó mãi theo tôi trong những năm tháng sau này.

Tôi nghe bài hát "Người Thầy" từ một cuốn DVD do một người bạn từ Sài gòn mang sang và không hiểu tại sao bài hát này đã để


Trang 7

lại cho tôi một ấn tượng tôi không thể nào quên được.

Người thầy vẫn lặng lẽ đi về chốn xưa Từng ngày giọt mồ hôi rơi đầy trang giấy Để em đến bến bờ ước mơ

Phải chăng hình ảnh này là sự đúc kết, khái quát hóa từ vô số những người thầy trong cuộc sống. Qua đó, mỗi chúng ta đều nhận thấy thấp thoáng “con đò xưa” của riêng mình. Bóng dáng thầy khuất dần theo “năm tháng gió mưa”, theo những thăng trầm của vòng xoay đời người, nhưng lời thầy vẫn còn vang vọng đâu đây, là hành trang đưa em vào đời. Cuộc sống không đơn giản và bình lặng như em nghĩ, hay như bài giảng của thầy. Trong bộn bề những lo toan đời thường, có lúc em đã cố quên lời thầy để lao vào những cuộc bon chen, ganh đua với tham vọng về quyền lực, địa vị cao sang. Những lúc như thế, “cành hoa trắng vẫn lung linh trong hồn xưa”, lời chỉ dạy đạo lý làm người cùng phong cách sống giản dị, thanh khiết của thầy lại trỗi dậy trong cuộc đấu tranh tư tưởng khiến em kịp thời “thức tỉnh” trên “lối mòn lầm lạc u mê”.

Dòng đời từng ngày qua êm đềm trôi mãi Chiều trên phố bao người đón đưa Dòng sông vẫn bây giờ gió mưa Còn ai nhớ ai quên con đò xưa…

Bằng sự kết hợp tài tình giữa lời ca mộc mạc chân thành với âm điệu thanh thoát tinh khôi, bài hát trở thành một trong những phương tiện đặc sắc nhằm chuyển tải thông điệp, tình cảm nồng ấm, cao quý giữa thầy và trò. Nhạc sĩ Nguyễn Nhất Huy không chỉ viết cho người thầy của riêng mình, mà đó cũng là lời đề tặng chung cho tất cả những người thầy của cuộc đời dù họ đã từng hay chưa từng đứng trên bục giảng với phấn trắng bảng đen.

Vẫn hình bóng ấy, phong thái ấy, ánh mắt ấy, lời nói ấy, người thầy “vẫn lặng lẽ đi về dưới mưa”, vẫn tiếp tục hành trình chuyến đò ngang đón đưa bao thế hệ học trò đến “bến bờ ước mơ”. Nhưng trong dòng đời bôn ba ngược xuôi, có “còn ai nhớ ai quên con đò xưa” với không ít suy tư, trăn trở: “Con đò” ngày nào giờ đây trôi về đâu? Có còn chăng khả năng vượt sóng cả, thác gềnh mạnh mẽ khi xưa? Còn nhớ hay quên những “người khách lữ hành” thoáng qua hôm nào?

Lẽ nào cả con người, cả cuộc đời đều vô tâm đến thế! Bạn, tôi và tất cả chúng ta cùng thử lắng đọng tâm hồn, “dừng lại” khoảnh khắc để biến tấu âm thanh trong trẻo, nhẹ nhàng trong bài ca “Người thầy” thành muôn đóa hồng thắm tươi, thơm ngát kính dâng thầy cô với tấm lòng biết ơn sâu đậm, chẳng thể phai mờ.

Dù năm tháng vô tình trôi mãi mãi, có haybao mùa lá rơiThầy đã đến như muôn ngàn tia nắng, sáng soi bước em trong cuộc đời

Khổng Tử đã từng nói: “Tiên học lễ, hậu học văn”. Và đúng như thế, bài học đầu tiên thầy truyền thụ cho chúng em không phải là những con số hóc búa, phức tạp hay những câu văn mượt mà, trau chuốt, mà chính là bài học về nhân cách, nghị lực, niềm tin, hy vọng, ... Món quà bất ngờ được trao đến cho mỗi thành viên trong lớp là con lật đật đáng yêu, ngộ nghĩnh. Đó cũng chính là lời thầy muốn nhắn nhủ chúng tôi: phải luôn tự đứng dậy bằng thực lực của mình, luôn ngẩng cao đầu hướng về phía trước sau mỗi lần vấp ngã vì một tương lai tươi sáng đang rộng mở chờ đón chúng ta.

Trải qua bao tháng năm dưới mái trường dấu yêu, chập chững bước vào đời, va chạm với khó khăn thử thách của cuộc sống, tôi càng thấm thía hơn lời giảng đầy giá trị nhân văn thuở nào. Thầy ơi, mãi đến hôm nay em vẫn luôn trân trọng, gìn giữ món quà “lật đật” thầy trao như người bạn đồng hành nâng đỡ, tiếp sức cho em trên mọi chặng đường quanh co, gian truân. Em đã vấp ngã, đã đứng dậy và đã tự tin tiếp bước như lời thầy vọng về khi xưa.

Thầy vẫn đứng bên góc trường năm ấy, dõi theo bước em trong cuộc đời Dẫu đếm hết sao trời đêm nay, dẫu đếm hết lá mùa thu rơiNhưng ngàn năm làm sao em đếm hết công ơn người thầy

Nhất quỷ, nhì ma, thứ ba học trò. Chúng em – đám học trò vốn được tiếng ngoan hiền, chăm học nhưng cũng không ít trò quậy phá, nghịch ngầm khiến thầy bao phen lo lắng, buồn lòng. Hờn giận có, trách mắng có, nhưng thầy vẫn luôn tận tình dạy dỗ “những chú ngựa non bất kham này”, luôn ưu ái cho chúng em tình cảm nồng hậu, ấm áp nhất.


Trang 8

Giờ đây, mặc dù bao thế hệ học trò đã trưởng thành, vững vàng trong sự nghiệp, gia đình cũng như ngoài xã hội, nhưng với thầy chúng em mãi là những cô cậu bé bỏng cần được yêu thương, che chở. Ánh mắt xa xôi, đăm chiêu của thầy vẫn “dõi theo bước em trong cuộc đời” đã qua, hôm nay và mãi mãi.

Nhớ về thầy, khắc ghi công ơn thầy - người cha thứ hai trong đời người tràn đầy lòng nhân ái khoan dung, chúng em cùng bao lớp học sinh thân thương ngày nào hội tụ về mái trường dấu yêu đồng ca dâng tặng thầy ca khúc hiền hòa, thân quen “Người thầy”.

Người thầy Nhạc sĩ: Nguyễn Nhất Huy

Người thầy vẫn lặng lẽ đi về chốn xưa Từng ngày giọt mồ hôi rơi đầy trang giấy Để em đến bến bờ ước mơ Giờ năm tháng sông dài gió mưa Cành hoa trắng vẫn lung linh trong hồn xưa.

Người thầy vẫn lặng lẽ đi về dưới mưa Dòng đời từng ngày qua êm đềm trôi mãi Chiều trên phố bao người đón đưa Dòng sông vẫn bây giờ gió mưa Còn ai nhớ ai quên con đò xưa …

Dù năm tháng vô tình trôi mãi mãi, có haybao mùa lá rơiThầy đã đến như muôn ngàn tia nắng, sáng soi bước em trong cuộc đời Vẫn nhớ những khi trời mưa rơi, vẫn chiếc áo xưa sờn đôi vai Thầy vẫn đi buồn vui lặng lẽ

Dù năm tháng vô tình trôi mãi mãi, tócxanh bây giờ đã phai Thầy vẫn đứng bên góc trường năm ấy, dõi theo bước em trong cuộc đời Dẫu đếm hết sao trời đêm nay, dẫu đếm hết lá mùa thu rơiNhưng ngàn năm làm sao em đếm hết công ơn người thầy.

Kim Chi

Khi Em Về...

Đời người , đôi khi , có những thay đổi...

Những đổi thay có lúc nhẹ nhàng như những gợn sóng nhỏ đủ làm lay động mặt nước của giòng sông ...Nhưng cũng có lúc , những thay đổi quá lớn làm thay giòng ,đổi hướng cả một giòng sông ,..một đời người ...

" Khi em về... chừng như sang Đông , trời tháng Năm mà nghe lành lạnh ..."

"Khi em về" , thoáng nghe qua như sự trở về với nhau , đoàn tụ sau bao năm dài xa cách......Nhưng không , vì nếu như "Khi em về" mà " trời tháng Năm " ..." nghe lành lạnh" ...và tiết trời .."chừng như sang Đông " ---thì "em về" có ý nghĩa khác...

" Sống gửi , thác---- VỀ--- " , " , "thượng đế đã tạo nên con người từ cat' và bụi ...khi ta trở---- VỀ ...ta trở---- VỀ--- với ..cát bụi " , " ...Từ ngàn xưa cho đến bây giờ ...từ ngữ " trở về " , "đi về " ... đã được dùng trong nhiều hoàn cảnh khác nhau ....Trong bài hát " Khi em về " này --- " trở về". .."đi về "--- được chọn lựa cho sự ra đi vĩnh viễn ...Về nơi tạo ra ta .....Về cỏi vĩnh hằng...Về nơi bình yên .... không bon chen , không ganh tị hay ghen ghét , không oán thù hay lừa dối , không giận , không hờn , không lợi danh ...

"Khi em về chừng như sang Đông ... trời tháng Năm mà nghe lành lạnh.. Khi em về ...ngồi nghe biển hát ... chiều qua nhanh như em xa anh ... "

Mùa Đông đã đến sớm hơn vào tháng Năm !!!!

Ngồi nơi đây , nơi sóng biển trải dài nơi bờ cát . ..Em ra đi vội vàng , quá đột ngột và bất ngờ chăng ???..Giửa trời biển mênh mông , trong tận cùng của trái tim ...tiếng sóng biển hay tiếng hát ???, gợi nhớ về những kỷ niệm dấu yêu ...

" Mai em về , mình không đưa nhau ... lời cám ơn ...giử lại cho người "

Nghe như phũ phàng ...vì mình không cùngđưa nhau về mà là một người ...về ... và một người ở lại ...


Trang 9

Không lời chia tay hay chúc mừng ...chỉ giử lại lời .."cám ơn"...Cám ơn những ngọt ngào ,những giận hờn , những cay đắng , những yêu thương...đã dành cho nhau...

Dù là "lời cám ơn " ...hay "một nụ cười " ...chúng ta cũng đã chia tay vĩnh viễn..

"một nụ cười ...thôi cũng thế Mai em về , ta không đưa nhau..."

" Nụ cười " ..và "lời cám ơn " ...Nét đẹp của cách cư xử khi anh và em chia tay ... Nụ cười và lời cám ơn làm tôi nhớ lại trong " Một mai em đi " của Nhạc Sĩ Trường Sa :

" Một mai em đi ...xin nhớ cho nhau nụ cười...."

Và ...

" Xin tạ lòng người...tình ta hư không thế thôi..."

Có phải chăng khi ta xa nhau ... nên tha thứ cho nhau ... nên giử và cho nhau những gì tốt đẹp nhất ...để khi ta chia tay vĩnh viễn ...ta đi trong thanh thản nhẹ nhàng ...không hờn trách gì nhau...

Dù là người đi hay người ở lại , nếu đã một thời thật sự yêu thương nhau thì nỗi buồn không là của riêng ai ...

Nhưng trong bài hát , nỗi buồn dành cho người ở lại có lẻ mạnh mẻ hơn ....

" Là người ở lại , có bao giờ vui... khi tình nhân không còn đứng chung đôi. Là người ở lại bao giờ cũng buồn.. như nụ quỳnh hương chẳng toả ngát hương ..."

Tiếp nối bài hát là những thương nhớ và tiếc nuối ...Nỗi buồn có lúc được nhắc đến như " quỳnh hương ..chẳng toả ngát hương " ...

Hay :

" Em đi rồi còn chi em ơi ... bao yêu thương cũng theo người rồi..."

Chúng ta thường nói .." người chết không mang theo gì cả .." nhưng trong bài hát này thì ...dường như họ ..." mang theo tất cả " ...

Có thể đúng vì khi ta trao yêu thương cho người nào rồi thì "không còn nhiều" để ..trao thêm cho người khác ...???

Từ ngữ càng giản dị , sức truyền cả m , tâm trạng buồn , thương tiếc của người ở lại .... càng dễ làm xúc động lòng người hơn ...

"Em xa rồi trời buồn không hát ... Mưa sẽ buồn ai vuốt tóc em.."

Cuối bài hát :

"Em đi rồi tình ta tan mau ... và tháng năm phai tàn uá màu ...Em xa rồi , nụ cười đã tắt ... người ở lại có bao giờ vui ..."

Thời gian , kỷ niệm sẽ phai tàn theo năm tháng ...tình xưa , nụ cười trên môi sẽ không còn ...

Còn lại chăng là nỗi buồn cho người ở lại ... cho đến khi ta gặp nhau ở một nơi thật xa ...thật bình yên ...

Là một ca khúc của tiếc thương ,như bao nhiêu bài hát trữ tình khác ... với từ ngữ mộc mạc , giản dị nhưng giàu sức truyền cả m ...nỗi lòng của người ở lại được chuyên chở thật đầy đủ .

Nỗi lòng đó trải dài theo âm điệu trầm buồn của bài hát ...như nỗi lòng của những ai đã có những lần chia tay nhau ...., những dang dở mà chính mình đã trải qua ........

Nguyễn Hoàn Khải

La Nina

Những giọt nước mưa tròn, vạm vỡ rơi rào rạt trên những ngọn cây và thảm cỏ vàng úa của công viên Alexandre. Mưa rơi như một tấm màn lụa trắng mỏng phủ lên trên chiếc mái vòm hình tròn của nhà ga Flinders Street, chiếc tháp nhọn của ngôi thánh đường St Paul, quãng trường Federation Square và những chiếc du thuyền nhỏ mấp mô trên những gợn sóng của dòng sông Yarra.


Trang 10

Cũng đã lâu lắm, người ta không còn nhớ được từ khoảng thời gian nào, nhưng có lẽ hơn cả năm nay, thành phố Melbourne mới có được một trận mưa đậm đà như vậy. Cơn mưa đem lại cái dịu mát cho bộ mặt của thành phố và những giọt nước lóng lánh chảy dài trên mặt trên tóc của khách bộ hành, bất chợt bị hụt hẫng vì không chuẩn bị trước những biến chuyển bất thường của thời tiết. Nhưng không phải chỉ có Melbourne, mà cả lục địa Úc Châu, một miền đất vốn khô cằn, đã trải qua một trong những cơn hạn hán khốc liệt nhất hơn một năm nay. Tiếng mưa rơi rào rạt và niềm dịu mát như tiếng cười rộn ràng reo vui của người con gái, của một người tình dịu dàng vừa chợt đến, làm bừng dậy sức sống đã từ lâu bị chôn dấu và chìm đắm trong cơn khô hạn vì những nỗi âu lo và bi quan trước cái khắc nghiệt thất thường của thời tiết.

Nhà nông và vùng quê của nước Úc đã quen với những thay đổi từ cực đoan này qua đến cái thái quá khác của mùa màng. Trung bình cứ vào khoảng thời gian là mỗi 5 năm, thì người ta phải chuẩn bị đi vào một chu kỳ khô hạn và chịu những trận đành hanh của hiện tượng El Nino. El Nino (tên của hài nhi Jésu) là một hiện tượng của thời tiết do sự thay đổi nhiệt độ của bầu khí quyển đại dương, thường xảy ra vào khoảng thời gian ngay sau mùa Giáng Sinh. Những ngư phủ người Peru đánh cá dọc theo bờ biển ở phía Đông Thái Bình Dương, ngay trên đường xích đạo, là những người đầu tiên nhận biết được sự gia tăng bất thường của nhiệt độ nước biển. Từ đó bắt đầu phát khởi hiện tượng El Nino kéo dài khoảng từ 8 đến 10 tháng. Trong khoảng thời gian này, người ta nhận thấy có luồng gió mậu dịch trao đổi giữa Tây và Đông của Thái Bình Dương, do nhiệt độ của vùng biển phía Đông ấm hơn phía Tây khoảng 4 độ bách phân. Sự chênh lệch áp suất của bầu khí quyển đại dương này đã đưa đến những cơn mưa tầm tã kéo dài ở những nước thuộc phía nam nước Mỹ và tại Peru, gây ra những trận lụt thiệt hại nặng nề trong vùng. Nhưng ngược lại gây hạn hán ở những vùng Tây Thái Bình Dương, làm tổn thất mùa màng và gây ra những trận cháy rừng tổn hại lớn lao ở Úc Châu.

Người dân thành thị thường hay than phiền đời sống buồn tẻ của vùng quê, đó là bởi vì họ chưa có dịp sống ở thôn dã trong một

thời gian lâu dài để biết rằng nhịp độ sinh hoạt của miền quê không thiếu những sôi nổi và khẩn trương do sự thất thường của thời tiết. Năm nay El Nino đã đem lại những cái kỷ lục chưa từng thấy ở Victoria. Những trận cháy rừng vào mùa Hạ này có lẽ lớn nhất từ trước đến nay. Rừng của Úc đa số gồm những loại thông và khuynh diệp, vốn đầy nhựa và tinh dầu nên dễ bắt cháy vào mùa Hạ, khi khí hậu khô và nóng. Tháng mười hai vừa qua, nhiều vùng có mây đen kéo đến đầy hứa hẹn, tuy có sấm sét vang động nhưng lại không có mưa. Hậu quả là qua một đêm, những cú sét quanh các khu rừng núi đã tạo nên khoảng hơn 20 vụ cháy rừng rải rác xung quanh Melbourne kéo dài gần một tháng trời. Dân thành phố bước ra khỏi cửa vào buổi sáng có thể ngửi thấy mùi khói khen khét trong không khí. Nhiều ngày bầu trời phủ một màu vàng nhạt che khuất ánh mằt trời lờ mờ màu đỏ ối ở trên cao. Thậm chí khi vào đến trung tâm của thành phố, người ta không thể nhìn thấy nửa phần trên của những tòa nhà cao tầng trong khu thương mại chính ở Melbourne.

Trữ lượng nước tiêu dùng cho thành phố cũng xuống đến mức thấp nhất. Mực nước hôm nay ghi nhận chỉ còn vào khoảng 29% tại các đập nước xung quanh Melbourne. Chính phủ sắp ban hành biện pháp khắt khe hạn chế nước tiêu dùng, nếu không có những trận mưa lớn vào tháng sắp tới. Các thảm cỏ ở công viên, sân vận động trở nên khô héo vàng úa. Người ta đang thảo luận rằng có thể sẽ phải xây những nhà máy lọc nước biển, hoặc tái chế biến và lọc lượng nước bẩn phế thải trong hệ thống cầu cống hiện nay để tiêu dùng. Một điều mà chưa một ai từng nói đến vào những năm vừa qua.

Nhưng nếu El Nino là đầu mối của những cơn hạn hán làm khô cạn lục địa Úc Châu, thì La Nina là hiện tượng hoàn toàn trái ngược với những hậu quả cũng mãnh liệt không kém, khi nhiệt độ của mặt biển trên đường xích đạo ở phía Tây Thái Bình Dương trở nên mát hơn mức trung bình. Lần viếng thăm trước đây của La Nina, vào năm 2000, đã đem đến Úc Châu một lượng nước mưa cao nhất, ở vào hàng thứ hai đã ghi nhận được trong kỷ lục của Sở Khí Tượng. Cuối tháng 4 vừa qua đã có những đám mưa lớn đổ xuống các vùng quê xung quanh phía Bắc của Melbourne, vừa kịp lúc để nhà nông chuẩn bị gieo hạt giống cho mùa màng sắp


Trang 11

tới. Mặc dù mực nước mưa trung bình đo được khoảng 30 mm tại khắp các vùng, nhưng không ngăn được những nụ cười phấn khởi trên gương mặt của nhà nông nước Úc. Các mô hình tiên đoán khí tượng trên thế giới vẫn chưa xác định hẳn là La Nina đang bắt đầu khởi động. Đa số đều ghi nhận là nhiệt độ nước biển ở mức trung bình, nhưng không mô hình nào ghi nhận có sự gia tăng của nhiệt độ mằt nước biển (El Nino). Điều đáng mừng là trong những mô hình tiên đoán thời tiết đáng tin cậy nhất, trong đó có mô hình của NASA, tiên đoán rằng La Nina đang hình thành ở vùng phía Tây Thái Bình Dương.

Tuy vậy, đầu tháng Năm đã có những trận mưa khá lớn kéo dài hơn hai ngày, đo được khoảng 32mm, nhưng vẫn kém so với lượng mưa trung bình hàng năm vào tháng Năm là59mm. Nông dân Úc khắp nơi tụ tập lại để kháo với nhau về những trận mưa vừa qua và sự biến đổi sắp tới của thời tiết. Ai cũng vui mừng và đoan chắc rằng cơn hạn hán thực sự đã qua. Họ hẹn sẽ giữ liên lạc để chờ thêm vài cơn mưa lớn nữa sẽ cùng bắt tay vào việc khởi sự cho một mùa màng mới.

Thế nhưng những trận mưa vừa qua đã làm thay đổi bộ mặt của công viên và vườn tược ở Melbourne. Thường mua Thu là mùa tượng trưng của sự suy đồi và rửa nát, khi cây cối trong công viên và cây cỏ trong vườn trút lá để chuẩn bị đi vào giấc ngủ mùa Đông. Nhưng do ảnh hưởng của cơn đại hạn hán, nhiệt độ cuối Thu năm nay vẫn còn ấm hơn mọi khi. Bởi vậy cây trong vườn vẫn còn tiếp tục ra nụ và trổ bông. Giống Lan Dạ Hương (hyacinth orchids) là một trong những giống hoa thường trổ bông vào tháng nóng nhất của mùa Hạ, nhưng năm nay chúng bỗng trở nên mê muội và vẫn tiếp tục ra hoa vào cuối Thu. Đó là chưa kể Tử Đinh Hương (Lilac) cũng vẫn còn đang khoe sắc thắm. Ngay cả giống Trà Hoa Nữ (Camelia) cũng đang chỉ ra nụ vào vài tuần lễ trước đây. Trung bình thì nhiệt độ vào tháng Năm của Melbourne là 16 độ bách phân, thế nhưng tháng Năm năm nay lại ghi nhận kỷ lục là tháng ấm nhất với nhiệt độ trung bình là 20 độ bách phân. Các loài hoa thích hợp với thời tiết lạnh như Uất Kim Cương (Tulip) thì có lẽ sẽ phải đợi đến vài tháng sau vì sự biến đổi chậm trễ của mùa màng năm nay.

Cơn mưa bất chợt đổ òa xuống thành phố khiến tôi chạy nhanh về phía một tòa nhà cũ cạnh khu đồi Birrung Marr để tránh mưa. Nhìn những giọt mưa chảy dài trên mặt kính của ô cửa sổ nơi trú mưa làm tôi chợt hình dung đến hình ảnh bài thơ "Il pleut" của Guillaume Apollinaire. Nguyên bản các chữ viết của bài thơ được xắp xếp theo hình thể độc đáo của những giọt mưa chảy dài xuống trên mặt kính gợi lên một cảm giác buồn vời vợi.

Mưa,

Cơn mưa vang vọng thanh âm của những người tình nữ dường như đã chết đi trong ký ức Và Ồ! những giọt mưa như những cuộc kỳ ngộ của đời ta Những đám mây vần vũ gầm vang trong vũ trụ của những thành phố Đang nghe tiếng mưa như một điệu nhạc xưa than khóc cho những khinh thị và niềm hối tiếc Hãy lắng nghe những (mối) hoài niệm cũ đang rơi vỡ trong ta

........................

Il Pleut

Il pleut des voix de femmes comme si ellesétaient mortes même dans le souvenircest vous aussi quil pleut merveilleusesrencontres de ma vie o goutteletteset ces nuages cabres se prennent a hennirtout un univers de villes auriculariesécoute sil pleut tandis que le regret et ledédain pleurent une ancienne musiqueécoute tomber les liens qui te retiennent enhaut et en bas

Thế nhưng lời thơ như khép lại một quá khứ đau buồn để mở ra một khoảng không gian và một thế giới mới, với những bất ngờ chờ đợi người đọc trong một cuộc viễn du đầy hứa hẹn. Như những vết mưa len loi, quanh co rồi bẻ ngoặt ở những chỗ thật bất ngờ trên mặt kính. Như thể đang chờ đợi một cuộc kỳ ngộ mới, như một người con gái (La Nina) chợt đến bất ngờ, dịu dàng và tươi mát.

Nhan Tử Hà


Trang 12

Noel & Tình Yêu

Những ngày cuối cùng của tháng 12 đang dần trôi qua, Giáng sinh lại về trong niềm hân hoan của mọi người. Có lẽ cái không khí giá lạnh mùa đông - mùa Giáng sinh - nối kết người ta lại gần nhau hơn. Và, cái không khí ấy không bao giờ lẫn được trong các bài hát dành riêng cho mùa Giáng sinh.

Chỉ cần nghe một ca khúc đã cho ta cảm giác đang được sống trong lễ hội thánh thiện này. Không chỉ những người theo đạo Kitô, ngày nay Noel đã trở thành ngày hội của mọi người, những bài thánh ca đã không chỉ vang lên trong các ngôi giáo đường, đâu đâu ta cũng nghe vọng ngân:

Bài thánh ca đó còn nhớ không em Noel năm nào chúng mình có nhauLong lanh sao trời đẹp thêm đôi mắt Áo trắng em bay tựa cánh thiên thần Giọt môi hôn dưới tháp chuông ngân

Đẹp xinh, thiêng liêng với những mối tình được gõ nhịp đúng vào thời khắc Chúa giáng trần. Cứ lặng yên để trái tim chuồi theo dòng cảm xúc:

Mùa Noel đó, chúng ta quen bên giáođường Mùa Noel đó anh dắt em vào tình yêu Quỳ bên hang sâu Nghe lời kinh thánh vang cầu Nhìn nhau không nói nên câuVì biết nói nhau gì đâu

Tình yêu, niềm tin và hy vọng như là một thông điệp mà trong bất kỳ ca khúc Giáng sinh nào cũng toả ngời. Có thể là những mối tình chớm nở, cũng có khi là những mối tình đã qua hai, ba mùa Noel hoặc nhiều hơn nữa, cũng có khi là những mối tình không suông sẻ, song cảm giác của những ngày ban sơ trong tình yêu Giáng sinh vẫn đượm nồng, những lời nguyện ước bên nhau mãi mãi được thành khẩn thầm thì cầu xin.

Cùng nhau quỳ dưới trần Chúa cao sang Xin cho đôi mình suốt đời có nhau

Cũng có những lời tâm tình ấp ủ, dồn nén đáng thương, được giấu kín trong tim kẻ si tình ngoại đạo. Noel là mùa yêu thương - là

cơ hội để người con trai ấy tỏ bày. Cái cách mà người ta yêu nhau cũng nhẹ nhàng, đằm thắm lắm: yêu nét đơn sơ, hiền lành của một con chiên ngoan đạo, yêu tà áo dài trắng tinh khôi khẽ bay trong gió lạnh, yêu sự thánh thiện đến trong vắt thơ ngây. Lời nguyện cầu tỏ bày chân thành, như mong một lời chúc phúc cho mối tình đơn phương của mình:

Lạy Chúa con thương nàng đã lâu rồi Thương thì nhiều nhưng con chưa dám nói Con thương nàng đã lâu rồi Mà chưa dám hé môiNgại vì không cùng tôn giáo thôi Lạy Chúa con thương nàng rất ngoan đạo Thương nàng thường hay đi xem lễ Con thương nàng rất đơn sơ Màu áo trắng trinh nguyên Kính mến, tôn thờ Chúa, Amen!

Tinh thần và âm điệu Giáng sinh đã tạo nên sắc màu đặc trưng riêng cho các bài tình ca, thánh ca. Người người chỉ cần nghe giai điệu ấy, tiếng đàn ấy, ca từ ấy đã có thể tự mình chìm vào không gian của những đêm thánh. Dù ở bất cứ nơi đâu, khi bất chợt nghe tiếng nhạc Giáng sinh vọng về ta liền biết mình đang sống trong khoảng thời gian đặc biệt nào, điều đó thật tuyệt diệu!

Hãy cất lên những lời yêu thương, hãy chia sẻ niềm hân hoan và hãy bên nhau cùng nắm tay người yêu thương đến bên hang đá, quỳ gối trong giáo đường, hoà cùng khúc ca rộn rã mừng sinh nhật Chúa. Giáng sinh đã gần lắm, xin mở lòng để cùng chiêm nghiệm một câu nói ý nghĩa - món quà Giáng sinh: Đó làvẻ dịu dàng của quá khứ, là sự hân hoan của hiện tại, là hy vọng của tương lai. Cầu chúc mỗi cái chén luôn đầy tràn ơn phước và mỗi con đường đều dẫn đến bình an.

Cao cung lên khúc nhạc thiên thần Chúa hòa trong làn gió nhè nhẹ vấn vương. Ôi linh thiêng lắng nghe thoang thoảng cung đànmột đêm khuya vang vẳng trong tuyết sươngỊàn ôi cứ rung những điệu réo rắt Hát khen con một Chúa Trời, rầy sinh xuống cõi đời Hỡi người dương thế lặng nghe cung đàn Mau tìm cho tới thờ kính Vua giáng trần

Kim Chi


Trang 13

Phải Không Chị Chung ?

Hối Tiếc ?

Nếu có người hỏi tôi là:

“Trong khoảng thời gian niên thiếu khi bạn còn đi học tại MDC. Điều gì làm bạn hối tiếc nhất ?

Câu trả của tôi sẽ là:

“Tôi rất tiếc đã không dành thêm chút ít thì giờ đi dạo vòng qua các hành lang hay dẫy lớp sau sân cờ để có dịp gặp mặt, làm bạn hay quen biết thêm với các bạn học của các lớp học khác để hàn huyên. Biết đâu từ những lần hàn huyên ngắn ngủi đó, có lẽ tôi đã có thêm thật nhiều kỷ niệm.”

MDC và những cô nữ sinh

Sau khi rời Trừơng Nữ Tiểu Học, tôi đậu vào Đệ Thất trường MDC và học lớp A1. Lớp học trên lầu toàn là nữ sinh cho nên cuộc đời học sinh của tôi học lúc đó hoàn toàn bên cạnh các bạn gái !

Vào lứa tuổi 12 hay 13 của lớp Đệ VII, hầu hết bọn con gái chúng tôi đều ngây ngô, hồn nhiên. Rồi khi lên 15 hay 17, những cái hồn nhiên ngây ngô này được cộng thêm với những mối tình trong sạch, thầm kín, thẫn thờ, e ngại vì sợ bị chúng bạn trêu ghẹo. Có nhiều lần chúng tôi đã chia sẻ tâm sự riêng tư với nhau. Qua thời gian dài của những năm chiến tranh, phần chịu thiệt thòi nhiều nhất có lẽ vẫn là các cô nữ sinh khi ở lứa tuổi yêu đương [các nam sinh người thì đi lính, người thì đi du học, người thì tìm cách bỏ trốn ra nước ngòai.]

Nhưng đa số học sinh chúng ta đã tự tạo cho mình trong những ngày đi học một khỏang thời gian vui đáng nhớ.

Đã gần 30 năm tôi vẫn chưa được trở về Việt Nam dù chỉ một lần. Một lần để được dịp nhìn lại ngôi trường MDC năm xưa. Không biết MDC có gì đổi thay không ? Nhưng trong trí tôi, hiện tại vẫn còn là hình ảnh của MDC năm xưa: lớp học B1 Pháp Văn và lớp tôi A1 ban Anh Văn có hơn 55 nữ sinh mỗi lớp trên dẫy lầu bên cánh tay phải; một thế giới của nữ sinh. Nơi đây ghi

dấu một thời vui nhộn, hồn nhiên, trong trắng cuả tuổi niên thiếu, của thời cắp sách đến trường với vui buồn lẫn lộn. Những ngày nắng hay những ngày mưa nước lụt cả sân trường.

Tôi nhớ nhất là hình ảnh sân trường vào những ngày mưa. Khi nước ngập che phủ cả sân trứơc lẫn sân chào cờ. Hình ảnh các cô nữ sinh nhón nhén bước từng bước một qua vũng nước sâu quá mắt cá. Một tay ôm “cặp táp” thật chặt trước ngực, tay kia các cô cẩn thận nắm ống quần trắng thật cao để tránh ướt và bước lõm bõm trong vũng nước từng bước một. Mặc dù nhiều khi đã cẩn thận, lo lắng nước ướt ống quần, tôi vẫn vào lớp học với hai ống quần ướt như một số nữ sinh khác. Ngược lại, các nam sinh họ xăn quần cao, hiên ngang bước vào các vũng nước tỉnh bơ ! Những lần mưa quá to, một số lớp học gần văn phòng bị nước ngập cao che phủ một phần ba số bàn và ghế. Trong lớp A2 có vài nam sinh nghịch ngợm ngồi trên bàn và dùng cây thước dài diễn tả hình ảnh ông lái đò đang chèo thuyền qua sông. Các cô nữ sinh thì ngồi trên ghế, chân co lại để tránh không bị ứơt và tán ngẩu cười dòn vô tư lự.

Mỗi lần vào giờ ra chơi, xuống đến chân cầu thang, tôi thường gặp Nhan Tử Hà, người mà bọn tôi thường gọi là “cậu em trai dễ mến,” đang đứng nhìn trời như chàng thi sĩ đang tìm vần thơ. Rồi những lần đạp xe đạp qua cầu Phú Lâm. Gió thổi mạnh qúa, bọn nữ sinh chúng tôi phải xuống xe, và dẫn xe qua cầu trong khi nam sinh vẫn uốn người cong lại và đạp xe chạy vù vù qua.

Tuổi ngây thơ, ngây ngô thời niên thiếu bắt đầu từ những ngày học lớp Đệ VII và kéo dài đến năm Đệ V. Nhưng vào năm Đệ IV đã có nhiều sự đổi thay trong trường và ngay cả trong lớp học của tôi: Vài cô bạn học cùng lớp không trở lại trường. Một số từ giã cuộc đời học sinh đi lấy chồng lính. Hà Ngọc Liên lớp A2 rời MDC đi qua học ngành Nữ Hộ Sinh. Vài cô học y tá, hay đi làm như Mai và Chu Yến Chi. Một số khác trở về lại quê rời trường học bỏ bè bạn lại.

Đến lớp Đệ III, tôi lại chứng kiến thêm nhiều thay đổi. Lớp tôi đón chào thêm vài khuôn mặt mới đựơc nhận vào từ các trường tư thục hay từ tỉnh khác chuyển đến. Trong đó có một cô từ mãi đảo Côn Sơn. Các nữ sinh mới dễ mến. Có cô ngồi cạnh tôi sau này chúng


Trang 14

tôi trở thành bạn rất thân. Về nữ sinh, lại có thêm vài cô nữa nghỉ học, từ giả bạn bè đi lấy chồng hoặc trở về nhà quê với gia đình; Về nam sinh, một số từ giã MDC đi lính cho nên tôi không còn gặp mặt họ trên hành lang nữa. Năm đó Bạch Tuyết thích toán lên chuyển qua ban B. Chúng tôi không còn về chung xe “buýt;” chỉ gặp nhau trong ban vũ. Ngòai ra, trong xóm gần nhà tôi, tôi gặp lại cô Tươi bây giờ là một cô nữ trợ tá; và một vài cô con gái tôi quen trở thành quả phụ tuôỉ chưa qúa 20.

Tôi cũng giống như phần đông những cô con gái sinh ra và rồi lớn lên trong cuộc chiến tranh dài. Cuộc chiến càng lúc càng trở thành gây go hơn. Tôi đã hai lần yêu, cả hai người tôi yêu đều là sĩ quan, và cả hai đều tử trận ! Thôi thì đành ngậm ngùi ca bài “Tình chỉ đẹp khi tình còn dang dở !!!” Cho dù tình đã vĩnh viễn chia tay. Nhưng dù sao tôi, cho đến lúc đó, vẫn còn chút may mắn là không bị tình phụ và tôi cũng chẳng phụ tình ai.

Hai năm còn lại của MDC, hầu hết đám nữ sinh chúng tôi biến thành các con mọt sách. Cắm đầu, cắm cổ học bài, bận rộn thi cử. Giờ học trở nên yên tịnh hơn, không còn vui như nhộn như thuở xưa nữa. Các cô nữ sinh với tuổi 17, 18 như chúng tôi đa số sống bàng hoàng, hoang mang với những chuyện tình như giấc mơ, những mối tình tan vỡ vội vàng vì chiến tranh. Mỗi đêm nhìn lên trời, tôi đều thấy những trái hoả châu sáng loé cả một góc trời, tai nghe như có tiếng súng rất gần thành phố.

Tôi nhận thấy là tại MDC, đa số nam sinh học từ năm Đệ VII thì hiền lành, rất chăm chỉ học hành, lại nghe lời thầy cô như nghe lời cha mẹ. Đến khi trường tiếp nhận thêm học sinh một số học sinh mới vào lớp Đệ III, không khí trong trừơng MDC thay đổỉ rất nhiều. Trên hành lang, các cô nữ sinh gọi đùa các nam sinh mới vào năm Đệ III này là “những khuôn mặt ‘Nửa Chừng Xuân.’ ”

Phải nói rằng đa số các nam sinh mới vào này tinh nghịch, phá phách và lại còn thích làm “chính trị chính em” nữa. Thầy Tổng Giám Thị Đĩnh phải đi rảo rảo nhiêù hơn để canh chừng.

Rồi thời trang của mái tóc con gái cắt theo kiểu của nữ ca sĩ “Sylvie Vartan” của bài

“La plus Belle Pour Aller Danser” mà chúngtôi nghe như hàng ngày như kinh nhựt tụng. Sau đó bài hát lại đổi sang “Love potion number 9” với “Donna Summer.”

Những khuôn mặt trên chuyến xe “buýt” Phú Lâm

Tôi vẫn còn nhớ rõ hình ảnh các cô nữ sinh chúng tôi chia nhau ngồi thành từng nhóm trên xe buýt. Nhóm này gồm có Vân Anh, Mai Phương, Thắng, Huyền và tôi. Chúng tôi luôn luôn rủ nhau ngồi tít ở hàng ghế cuối vì chúng tôi sẽ xuống xe ở trạm cuối cùng trên đường Trần Hưng Đạo rồi chuyển sang xe buýt khác.

Nguyễn thị Vân Anh người Bắc lai Pháp với mầu da trắng như ngà, tóc ngắn kiểu “Sylvie Vartan.” Đôi kính cận thị làm cho cô nàng trông trí thức, đẹp một cách ngây thơ mà đài các. Đám nam sinh cứ xếp hàng dài dài để trồng cây si Vân Anh. Ngược lại Thắng và Mai Phương bụ bẩm da bánh mật. Mai Phương lại còn học cả Thái Cực Đạo. Thỉnh thỏang cô nàng đến lớp học với bàn tay băng bó y như ông bồ của tôi đang học tại trừơng Y Khoa cứ lâu lâu chàng ghé thăm tôi tại nhà với bàn tay băng bó (?)

Đôi khi tôi tự hỏi, tại sao Vân Anh xinh đẹp như vậy mà thầy A hay cô Anh Thư lại không chọn Vân Anh vào ban hợp xướng hay ban vũ. Tôi đóan có lẽ Vân Anh không biết hát – Hay là Thầy A lẫn Cô Thư sợ chọn Vân Anh vào ban hát thì đám nam sinh đứng gần ngừơi đẹp sẽ trở thành những kẻ mất hồn mất vía rồi quên cả lời ca câu hát chăng ?

Ở lớp A2, Huệ Ánh, Hoan, Châu và Kim Duyên lập thành băng “Ngủ Quỷ” phá như “Tom Boy” và chửi thề như hát hay ! Hoan và Kim Duyên rất xinh xắn nhưng vì đám nam sinh sợ cả dây “Ngủ Qủy” nên chẳng người nào dám bén mảng đến gần để tán hay ghẹo phá các cô này.

Huệ Ánh và tôi bây giờ ở cùng tiểu bang, cho nên thỉnh thoảng hai đứa vẫn nhắc lại với nhau những mẩu chuyện vui ngày xưa. Huệ Ánh nay đã là “Bà Ngọai” với năm đứa cháu; Nhưng Huệ Ánh vẫn với giọng nói đầy vẻ tự hào : “Nam sinh thấy ‘Ngũ Quỹ’ là đánh ‘số dze’ từ xa.” Hai đứa tôi lại có dịp cười vui vì sự vô tư như nai tơ cuả thời niên thiếu cũ.


Trang 15

Có lẽ các bạn học đã MDC thì ít nhất phải có một lần ăn một ly chè đậu đỏ bánh lọt trứơc khi dắt xe đạp ra cổng sau của trường. Vì cổng sau hay bị khóa, nên đôi khi chúng tôi phải dùng cổng nhà Thầy Đĩnh để ra chợ ăn bún riêu trước khi về nhà. Có những lần xe buýt không chạy xuống đến trạm cuối ở Phú Lâm. Chúng tôi phải chọn một trong hai lối : một là đi bộ, hai là đi xe ngựa. Đầu tiên đa số nữ sinh đi bộ phần vì còn e thẹn và phần vì “máu điệu” muốn tránh ngồi xe ngựa sợ nhầu nát tà áo dài trắng tinh. Nhưng sau này đi bộ mất nhiều thì giờ và mệt mỏi quá nên chúng tôi đành phải ngồi xe ngựa để đi đến Cây Gõ. Từ đây, lại lên xe buýt về nhà; nhưng về đến nhà rất muộn.

Mỗi buổi sáng, Bạch Tuyết và tôi thường đứng đợi xe búyt. Nhiều buổỉ sáng Cô Thư ngừng xe lại cho chúng tôi quá giang đến trừơng. Đôi khi Cô cũng chở chúng tôi về đến trạm ở đường Hùng Vương. Từ đó hai đứa đi bộ về nhà. Chúng tôi cùng ở đừơng Nguyễn Tri Phương gần nhà hai anh em Quang và Minh.

Nữ sinh học trên dẫy lầu đúng là những “nàng công chúa cấm cung.” Không hề để ý gì đến thế giới bên ngoài; cho dù là thế giới của các bạn học cùng trường. Các nàng luôn luôn bình thản, học như mọt sách nhưng bên trong vẫn đầy ngây ngô. Có lẽ vì mấy nàng có ít cơ hội tiếp xúc với các nam sinh cho nên không biết gì về cái thế giới lẫn tính tình của nam sinh như thế nào cả ?

Cũng chính có lẽ vì sự ngây ngô, lẩn thẩn thiếu “kinh nghiệm” đó mà đa số nữ sinh lớp tôi sau này trong hôn nhân đã trở thành những người phụ nữ lọai “Thiệt thà chịu nhiều xót xa !!!” hơn các nàng nữ sinh của các lớp nơi khác. Ngây ngô và thiếu kinh nghiệm sống chắc hẳn sẽ là “recipe” cho cái định mạng hôn nhân cay đắng ?

Ám ảnh

Tôi nhớ một buổi sáng sớm đạp xe đến trừơng. Khi vừa qua cầu Phú Lâm trứớc cổng trừơng tôi thấy một thanh niên nằm dài xóng xòai trên đường bên cạnh một chiếc xe đạp và một chiếc xe vận tải. Tôi sợ hãi cắm đầu chạy qua và không dám nhìn lại. Vào đến lớp học, tôi nghe cô bạn nói cho biết tai nạn xẩy ra trứơc cổng trường. Cả ngày hôm

đó tôi buồn và không thích nói chuyện. Về đến nhà, tôi cứ bị ám ảnh bởi hình ảnh người thiếu niên nằm chết trước cổng trường năm đó mãi.

Tập Hát Với Ban Hợp Ca Đại Hợp Xướng

Trong khi các bạn học sinh khác thong thả ở nhà nghỉ ngày Chủ nhật; các học sinh trong ban hợp xướng chúng tôi dậy sớm đến trường như thừơng lệ để tập hát. Phải tập hát cả mấy tháng dài cho bài “Trường Ca Hòn Vọng Phu” trước khi đi trình diễn.

Tôi với Bạch Tuyết vì ở gần nhà nhau, cả hai đứa đều trong ban Vũ và ban Hợp Xướng “Trường Ca Hòn Vọng Phu”cho nên hai đứa đi và về cùng trạm xe búyt mỗi sáng Chủ Nhật để tập hát. Ban Hợp Xướng có hơn 30 nam nữ học sinh và trong đó Hoà hát “solo.” Thầy A dùng căn phòng ở sân sau - nơi có cây cổ thụ thường treo Bảng Danh Dự học sinh hàng tháng. Phòng tập hát nhìn ra cổng sau là chợ Phú Lâm. Nơi chợ này, tôi vẫn còn nhớ mùi thơm nước dừa cuả ly chè đậu đỏ bánh lọt của nhà chú Út.

Tôi vẫn nhớ hình ảnh Thầy A luôn luôn đến trường thật sớm trên chiếc “vespa” mầu trắng. Thầy A biên soạn hoà âm và luyện tập chúng tôi mỗi sáng Chủ nhật suốt mấy tháng dài này. Phòng tập nhạc đang yên tịnh, cho đến khi chúng tôi bước vào thì phòng trở lên ồn ào như chợ vỡ. Lớp tôi cũng học Âm Nhạc với Thầy Phó Quốc Thăng và Thầy Phạm Thế Mỹ.

Sự gia nhập ban hợp xướng của trường làm tôi sau này hiểu rõ giá trị của nghệ thuật đại hòa tấu hay ca hợp xướng mỗi lần tôi được dịp đi thưởng thức. Đơn ca chỉ tập cho một người trong một thời gian ngắn. Với ban hợp xướng, trước tiên Thầy A phải soạn hòa âm cho từng nhóm một, rồi tuyển chọn từng giọng hát cho từng nhóm; sau cùng hòa hợp tòan bộ để tập và trình diễn. Thời gian tập luyện cho ban trường ca hợp xướng dài với nhiều ky thuật và sự điêu luyện khác nhau; Ngòai ra phải cần sự kiên nhẫn của mỗi người.

Từ ngày MDC có bản vũ “Duyên Tơ Hồng” thì Hồng Quế và cô dâu bụ bẩm Phương Dung trở thành nổi danh. Phương Dung cũng thường về cùng xe buýt với chúng tôi.


Trang 16

Những giờ học tôi vẫn nhớ

Nếu bạn học trong một lớp học toàn là nữ sinh bạn sẽ hiểu rõ cái không khí lớp học này khác hẳn với các lớp pha trộn nam sinh và nữ sinh. Lớp học toàn nữ sinh chúng tôi nghịch ngợm như quỷ : Chọc ghẹo Thầy Cô - nhứt là Thầy. Trên lầu thế giới của nữ sinh, nhưng chúng tôi còn nghịch ngợm gấp mất lần nam sinh. Nhìn bề ngoài thì ai cũng cứ lầm tưởng là các “em hiền như ma soeur.”

Trong lớp tôi, Thầy Bột dậy môn Sử Địa là môn hoc chúng tôi rất thích vì có nhiều đề tài mới lạ. Nhiều lần trong giờ Sử Địa, Thầy Bột khi đang giảng bài, bất chợt Thầy Bột ngừng lại và chỉ vào tôi rồi hỏi:

“Phải không chị Chung?”

Tôi mặc dù vẫn đang chú ý vào bài Thầy giảng, nhưng thật sự tôi lại ngớ ngẩn không biết rõ Thầy muốn hỏỉ cái gì ??? Tôi chỉ biết nhỏ nhẹ trả lời vu vơ :

“Dạ vâng.”

Thầy cười và hỏi lại tôi lần nữa :

“Chị biết tôi hỏi gì không ?”

Đôi má tôi chợt bừng nóng và đỏ ửng trong khi các cô bạn cùng lớp cười khúc khích. Sau giờ học, cô bạn thân của tôi nói cho tôi biết là Thầy Bột biết tôi hay mắc cở lên thầy hay hỏi để ghẹo tôi ! Nhưng trong lớp tôi, nữ sinh nào cũng kính mến và thích giờ Sử Địa Thầy Bột dạy cả. Thầy Bột không những giảng bài học Sử Địa thôi, mà Thầy còn đem vào lớp nhiều kiến thức xa lạ, những mẫu chuyện xẩy ra trên thế giới thật hấp dẫn. Lớp tôi chọn riêng cho Thầy Bột một biệt danh là “Bột Nhi Đồng” vì da Thầy trắng và mịn như hình chú bé trên bao bột mì nhi đồng trong khi một số nữ sinh chúng tôi da lại ngà ngà và một số nữ sinh khác da lại ngâm đen ! Mỗi lần đến giờ Sử Địa, cả lớp cười khúc khích nói đùa với nhau : “Giờ Thầy Bột Nhi Đồng.”

Sau này lớp tôi học Sử Địa với Thầy Dương Hồng Dực, nhưng chúng tôi vẫn nhắc nhở đến Thầy “Bột Nhi Đồng.” Đôi khi chúng tôi gặp Thầy Bột trên hành lang, trong sân trường, chúng tôi vẫn kính trọng chào Thầy.

Tôi nhớ có lần ông Hiệu Trưởng Vũ Đức Thịnh dẫn một giáo sư vào lớp tôi và giới thiệu : “Đây là Giáo Sư Vũ Bội Minh Giao.” Cả lớp học nhìn Thầy Giao và hòan tòan im lặng vì Thầy Giao dáng dấp trông như một công tử bột, và lại hao hao giống một tài tử cinema Pháp nào đó ? Thầy Giao có họ hàng với Vũ thị Châu Hải của lớp tôi; và cũng là bà con với Cô Hồng Ân dạy môn Vạn Vật nữa. Cũng nên biết thêm, trong mỗi giờ Vạn Vật, Cô Ân giảng bài thì giống y như Cô hát “Tôi ru em ngủ một sớm mùa thu…” buồn ngủ muốn chết ! Sau đó lớp tôi học Vạn Vật với Thầy Ý. Nhưng đến năm lớp tôi học Vạn Vật với Cô Quỳnh thì giờ nào Cô cũng giảng hấp dẫn, sống động và cộng thêm tài vẽ tuyệt vời của Cô.

Sau vài hôm, nữ sinh lớp tôi khám phá ra Thầy Giao hay mắc cở và đỏ mặt. Thì cả lớp tinh nghịch hỏi Thầy những câu hỏi thật ngây ngô làm Thầy đỏ mặt không trả lời được ! Sau này lớp tôi còn khám phá thêm là Thầy vẫn còn độc thân thì các cô tinh nghịch ghép Thầy với Vân Anh. Thầy Giao đẹp trai lại độc thân và Vân Anh xinh đẹp lên cả hai người có lẽ thật “xứng đôi vừa lứa !” Thầy Giao đánh bài lờ làm ngơ hay chỉ cười mỉm. Nhưng ngồi dẫy bàn thứ hai, tôi để ý thấy Thầy Giao thường hay đỏ mặt và cố tình tránh kêu tên Vân Anh. Trong khi Vân Anhcũng phớt lờ rất tài.

Những giờ nghe Thầy Trần Thanh Dũng giảng bài Việt Văn cả lớp đều ngồi yên lặng như tờ để nghe Thầy nói như luật sư đang hùng biện trước toà. Thầy Từ Sĩ đeo đôi kính cận thị rất dầy và giọng Thầy giảng bài luôn luôn từ tốn. Cô Lý Thị Kiên Trinh giảng Toán Đại Số nói nhanh như gío thổi. Cô luôn luôn vào lớp tôi với mầu son đỏ chót trên môi và vòng eo nhỏ xíu của Cô. Đến bây giờ mỗi lần chúng tôi nhắc lại kỷ niệm MDC thì chúng tôi vẫn nhắc lại cái vòng eo đặc biệt cuả cô. Vào thế hệ của Cô, phụ nữ mặc áo dài bên trong vẫn còn có sợi dây nhỏ buộc xiết chặt vào vòng eo làm cho eo nhỏ hơn. Tôi lấy làm ngạc nhiên không biết phụ nữ mặc áo dài như vậy thì làm sao mà vẫn thở và ăn uống được ? Xin cám ơn trời đất là thế hệ chúng tôi lớn lên con gái không cần thắt lưng buộc vòng eo nữa. Có lẽ chúng tôi sống dể thở và tự nhiên hơn các phụ nữ của thời đại trước.


Trang 17

Bù lại sau này lớp tôi học Toán với Cô Di thì Cô rất phóng khóang. Vui nhứt là tháng đầu tiên khi lớp tôi học Anh Văn với Thầy Nguyễn Minh Định. Thầy đi du học bên Mỹ mới trở lại quê nhà. Thầy kiên nhẫn cả tháng trời giúp học sinh lớp tôi cách phát âm chữ “The” và “Think.” Thầy nhứt quyết là chúng tôi có thể đọc đúng. Từ đó lớp chúng tôi cho Thầy biệt danh “Ông Thinker.” Có một năm cả bọn chúng tôi bốc đồng rủ nhau đạp xe đạp đến nhà chúc tết Cô Ngô Thị Thu Hà dạy môn Pháp Văn. Cô Hà ngạc nhiên khi Cô mở cửa và nhìn thấy một đám nữ sinh trứơc cửa nhà .

Những giờ Nữ Công, nữ sinh chăm chú ngồi thêu những chiếc khăn tay để gởi ra tiền đồn tặng chiến sĩ. Những lần theo Cô Hằng đến nhà bếp Thầy Hiệu Trửơng để làm bánh. Giờ Thể Dục nhảy cao hay leo dây với Cô Lan ở mãi tận sân vận động Cộng Hoà vì trường nhà không có đủ dụng cụ tập.

Lần ghé thăm cô bạn Kim Luôn ở đường Bà Hom cũng là lần đầu tiên trên đời tôi được ăn thử món dừa nước. Những lần ban vũ tập họp tại nhà Thầy Tổng Giám Thị Đĩnh trước khi đi trình diễn, Hồng Quế người Trung Hoa sinh đẹp như “người mẫu” và tính rất dễ mến luôn luôn tỏ ra là người chị lớn coi sóc đàn em gái nhỏ.

Nước dừa xiêm nhà thờ Ngã Sáu

Những năm sau đó, tôi nài nỉ mẹ tôi cho tôi đạp xe đạp đến trường cùng với “Tứ Quý” Mai, Bình, và Tôn Nữ. Chúng tôi thường hẹn gặp nhau tại nhà thờ Ngã Sáu. Ngoài cổng trường bọn chúng tôi thường đàm thoại bằng tiếng Quảng Đông lẫn tiếng Anh. Có những buổi chiều tan học sớm, chúng tôi đạp xe từ đường Lục Tỉnh thẳng xuống An Dưỡng Địa để học Kinh Phật qua mấy chú tiểu trong đình.

Nhiều lúc tan học về, bọn tôi ngừng xe tại nhà thờ Ngã Sáu để uống nước dừa xiêm. Có những đêm cả bọn rủ nhau ăn nghêu, ăn chè ở Ngã Sáu Nguyễn Tri Phương. Đôi khi có vài nam sinh MDC tháp tùng theo chúngtôi. Khi đó chúng tôi coi các bạn nam sinh MDC như người cùng nhà nên miễn cái vụ “bồ bịch.” Ấy thế mà Bình cặp bồ với Hà một thời gian rất ngắn ngủi và mùa hè năm Đệ IV. Sau đó Bình đi làm và lấy chồng, bỏ Hà và sau cùng lại bỏ cả đám bạn rời hẳn

Việt Nam. Rồi định mệnh tôi cũng thay đổi vào năm 1976 khi một người thanh niên bước vào văn phòng nơi tôi làm việc, tự giới thiệu là "Giáo Viên" và là cựu học sinh MDC ban B thuộc nhóm những "khôn mặt 'Nửa Chừng Xuân.' " Tôi cho dù chưa gặp mặt anh chàng này bao giờ khi còn học ở MDC; rồi vì chàng theo đuổi tôi như đỉa bám với tài tán gái tinh xảo đầy tính tóan; cuối năm 1976, tôi đã xiêu lòng nhân lời cầu hôn làm vợ chàng này !

Là chị cả với một đàn em nhỏ, tôi lại vốn bẩm sinh thương yêu con nít. Cộng thêm ảnh hưởng cô gíao Tiểu Học cuả tôi tên Trần Thị Sửu từ năm tôi còn học ở trường Nữ Tiểu Học. Vào năm Đệ V, tôi đã bắt đầu dạy kèm trẻ trong xóm vài giờ mỗi tuần. Sau đó cứ mỗi mùa hè, tôi đi dạy lớp Mẫu Giáo cho trừơng tư và tôi để dành tiền đi học Anh Ngữ Ziên Hồng, học Pháp Văn Trung Hiếu hay mua sách đọc. Vì tính hiếu học, sau này đi làm rồi tôi vẫn tiếp tục đi học Anh Văn buổi tối tại Hội Việt Mỹ.

Tuần Lễ Lửa Trại Học Sinh Toàn Quốc tại Đà Lạt

Trong “Tuần Lễ Lửa Trại Học Sinh Toàn Quốc tại Đà Lạt” tôi là một trong hai học sinh của MDC được trường tuyển chọn làm đại diện đi tham dự - có Cô Nguyễn Nhật Xuân Lan là Giáo Sư Hướng Dẫn. Tất cả nữ sinh tham dự từ các trường ở Saigon đều họp mặt tại Trường Gia Long. Còn nam sinh thì họp mặt tại trừơng Trương Vĩnh Ký. Sáng hôm đó những chiếc xe đò đưa chúng tôi rời thành phố khi mặt trời chưa mọc lên hẳn và mọi người vẫn còn ngái ngũ. Cuối cùng tất cả học sinh trung học toàn quốc đều gặp mặt nhau tại Đà Lạt. Đám nữ sinh cắm trại tại trường Trung Học Bùi thị Xuân và nam sinh tại trường Trung Học Trần Hưng Đạo. Tất cả hoạt động chính cho học sinh đều được tổ chức tại trại nam sinh.

Ngoài những đêm lửa trại vui hát solo, hợp ca hay ngâm thơ cuả các trường. Ông Phó Tổng Thống Nguyền Cao Kỳ (chúng tôi cho ông biệt danh là Nguyễn Cây Cờ) đã ra lệnh cho xe nhà binh và một số Sinh Viên Sĩ Quan Trường Võ Bị Đà Lạt đến trại để đưa tất cả hoc sinh đi thăm thác Gougar ở Tùng Nghĩa.


Trang 18

Sáng sớm một đoàn xe nhà binh đưa toàn thể học sinh đi thăm thác Gougar. Thác rất xa và mặc dù đang trong thời gian đó có giới nghiêm và tạm cấm không cho thường dân thăm viếng. Tướng Kỳ lại bắn súng biểu diễn và cho phép tất cả học sinh thử bắn súng. Nhóm Sinh Viên Sỉ Quan Đà Lạt đứng chờ hướng dẫn từng học sinh một. Các nam sinh tò mò và gan dạ tranh nhau bắn thử súng; trong khi đám nữ sinh chúng tôi sợ hãi đạn lạc, vội vã lãng tránh thật xa các ông. Kể cả khi Phó Tổng Thổng Nguyễn Cao Kỳ cầm súng bắn biểu diễn.

Tôi vẫn nhớ cô Nguyễn Nhật Xuân Lan coi sóc chúng tôi như một người chị cả. Cô đưa “cream” và khuyên chúng tôi thoa để bảo vệ làn da. Cô cũng đưa cả nón cho chúng tôi đội. Vì cái tuổi khờ dại và cứng đầu, đám học trò chúng tôi đã không nghe theo lời của cô. Cả đám chúng tôi cứ thích để đầu trần, đưa mặt hứng gío, để gío lùa vào tóc. Trời Đà Lạt vào cuối thu nên đêm đêm trời trở lạnh. Đám nữ sinh mỗi đứa ngồi quấn trong chăn, quây quần bên ánh lửa trại, nướng khoai lang và thay nhau hát nhừng bài dân ca hay tình ca bên ánh lửa. Sau vài ngày phơi nắng ban ngày, rồi phơi sương lạnh mỗi đêm, đám nữ sinh cô nào cô đó da bị cháy nắng trông y như cột nhà cháy.

Một tuần lễ lửa trại sống với thiên nhiên thật vui, tuyệt diệu và quý báu cho cái tuổi hồn nhiên của chúng tôi.

Sau này khi tôi rời trường MDC và học xong khóa Nữ Công, tôi đi dạy trẻ và gia nhập đoàn văn nghệ hát Dân Ca. Thỉnh thoảng chúng tôi đi hát uỷ lạo cho chiến sĩ ngòai tiền đồn, hay đến Quân Y Viện Cộng Hoà thăm những ngừơi thương bệnh binh. Tôi có dịp trở lại Đà Lạt với những đêm lửa trại và khoai lang nướng khác; nhưng tâm hồn tôi đã thay đổi hẳn. Tôi không còn cười hồn nhiên như thuở còn là nữ sinh của MDC nữa. Tâm hồn tôi lúc đó mang nặng nỗì buồn về ngừơi tình đầu vừa tử trận. Bầu trời bấy giờ hình như đã có thêm nhiều sao mới và tôi trở đã thành một ngừơi yêu cuả lính biết khóc trong đêm thâu ! Buồn nhỉ !

Tuổi trẻ MDC với ảnh hưởng của chiến tranh

Đến năm Đệ III, tôi trở lại đi học bằng xe Lam từ đường Trần Quốc Toản. Cô nữ sinh

Tươi của ban vũ “Duyên Tơ Hồng” trở lại thăm trường với bộ đồng phục nữ trợ tá. Tươi trông rất oai hùng với chiếc mũ và bộ quân phục. Nhưng Tươi vẫn còn giữ nét dịu dàng như một thiên thần. Ban văn nghệ hợp xướng MDC vẫn đi trình diễn đều đặn. Chúng tôi đến tiền đồn để ủy lạo chiến sĩ và giúp vui văn nghệ. Tại trường, toàn thể nữ sinh thêu khăn tay, viết thơ và vài cô nữ sinh chúng tôi lại ép cả hoa khô bỏ vào trong thơ gởi tặng chiến sĩ. Một nhóm nữ sinh phụ gói quà tại văn phòng để Bộ Tâm Lý Chiến gởi ra chiến trừơng. Hầu hết nữ sinh MDC trở thành em gái hậu phương như những các trường nữ trung học khác ở Saigòn. Ban văn nghệ có thêm hai gịong hát mới: Nguyễn Chánh Tín và cô nữ sinh nhỏ thó, Nguyễn Phi Huệ với mái tóc cắt thật ngắn.

Rồi có lần Phó Tổng Thống Nguyễn Cao Kỳ và phu nhân đến thăm trường. Sáng hôm đó tôi đứng trong lớp học và nhìn thấy một chiếc trực thăng với cánh quạt thật to qua cửa sổ lớp học. Bụi thổi mờ mịt một góc đưòng. Trực thăng từ từ hạ cánh xuống. Cùng với các nữ sinh khác, tôi vội vã rời lớp học đi xuống cầu thang. Đến dẫy hành lang lớp A2 tôi thấy Nhan Thuỷ Tiên ôm vòng hoa tươi và giám thị đang dặn dò Thuỷ Tiên phải có nụ cườì tươi khi tặng hoa cho bà Tuyết Mai.

Đêm đêm tiếng súng và hoả châu sáng loé thấy gần thành phố hơn. Trận chiến càng lúc càng gay go hơn những ngày tháng trước. Rồi thật đột ngột bất ngờ, vào Tết Mậu Thân, chiến tranh đã vào ngay trong thành phố Saigòn. Lại có thêm một số nam sinh MDC đi lính. Vài chàng lính trẻ trở lại thăm trừơng bộ quân phục nói chuyện với thầy Đĩnh. Vào lần trình diễn “Trường Ca Hòn Vọng Phu” lần cuối tại đài truyền hình số 9. Tiếng súng đại bác liên tục đì đùng như tiếng pháo giao thừa thật gần thành phố. Những trái hoả châu sáng một góc trời làm tôi tửơng tượng như trời đang làm sấm chớp nổi giận với dân ta.

Trái sáng hoả châu trong đêm tối trông như loại pháo bông xấu được bắn lên trời rồi bị hư. Chỉ loé sáng một giây ngắn ngủi trên nền trời đen tối không màu sắc rồi lại vội vã tắt và rơi rụng tả tơi như những cuộc tình rất ngắn ngủi giữa anh chàng lính trẻ và các cô gái ở tuổi đôi mươi; như những cuôc hẹn hò gặp nhau vội vã rồi chia tay. Đôi khi lần gặp nhau đó sẽ là lần gặp cuối cùng của họ. Vài


Trang 19

người bạn trai tôi quen biết đã mãn khóa học Võ Bị Thủ Đức và bắt đầu thật sự tham dự cuộc chiến. Một anh chàng mà tôi mới cặp bồ được vài tháng có tin báo về đã tử trận. Vài cô trong xóm tôi cũng vừa lấy chồng được vài tháng đã trở thành quả phụ tuổi chưa tròn 18.

Tôi đâm ra ngần ngại và không nghĩ gì đến chuyện lập gia đình. Tôi tự nhủ lòng là chỉ đi lấy chồng khi nào cuộc chiến này tàn dù mẹ tôi không vui lòng cho lắm ! Năm 1973 cậu em trai tôi phải đi lính. Cậu chọn ngành Hải Quân. Rồi cậu em trai tử trận năm 1974 khi mới có 22 tuổi đầu. Ngày chôn cất cậu em tại Nghĩa Trang Quân Đội, cũng là lần đầu tiên trong đời tôi chứng kiến những bao bị “plastic” đen được trực thăng tải xuống. Nhìn quanh toàn những hòm gỗ, áo và khăn tang quấn đầu, những tiếng khóc, lời kể lể của những người mẹ ôm chiếc hòm cuả con; Và những người vợ quá trẻ tay bồng con, ngồi như tượng đá không còn nước mắt để khóc. Những người lính chung sự mặc quân phục chỉnh tề với cổ súng trên tay. Họ bắn 21 phát súng “salut” cho một người tử trận; rồi lại 21 phát súng khác cho người tử trận kế tiếp… Trên không vài chiếc trực thăng vẫn tiếp tục bận rộn tải xác người xuống; xong rồi cất cánh bay đi để lại cát bụi bay mịt mờ.

Cha mẹ và mấy chị em tôi yên lặng vì đau thương qúa không thể khóc. Mãi đến khi lấp đất che cỗ hòm thì chúng tôi mới bật khóc, hiểu rõ từ đây em Lâm Quốc Việt thật sự vĩnh viễn ra đi.

Kể từ đó tôi rất quý mến những lá thư tình của anh chàng Chuẩn Úy Hải Quân thường gởi đến cho tôi. Những lá thư viết từ biển mầu xanh và dưới những ngôi sao sáng. Nhưng khi lúc chiến tranh đã tàn, cô em gái của chàng báo tin cho tôi biết chàng đã biệt tích. Cũng chỉ vài tuần sau, tôi lại được tin là người bạn Bác Sĩ Quân Y đã tự sát trong trại cải tạo. Chiến tranh đã tàn nhưng tôi chẳng thấy gì là vui cả.

Tôi đã rời xa trường nhưng ngày tháng học tại MDC tôi không bao giờ quên. Cho dù tôi bận rộn với đời sống và tôi đang ở tuổi “tập tành làm người lớn.” Những khuôn của bạn bè cũ và những gíao sư tôi kính yêu như cha mẹ luôn luôn được tôi dành một nơi đặc biệt trong trái tim tôi. MDC đã cho tôi rất nhiều

kỷ niệm vô giá. Tôi nắm níu những kỷ niệm ngây thơ cuả riêng tôi để mong có những giây phút được sống lại cái thuở niên thiếu vàng son xa xưa. Đôi khi chỉ để nhắc lại cùng với những người bạn học cũ năm xưa; dù bây giờ chúng tôi đã có con đàn cháu đống. Dù ở khắp nơi, nhưng qua đường dây điện thoại chúng tôi vẫn nhắc lại chuyện cũ và cười với nhau về sự khờ khạo của những ngày đó.

Tôi nhắc lại với Hà Ngọc Liên khi Liên còn là Nữ Hộ Sinh. Tôi gặp Liên trong bệnh viện lúc tôi sinh đứa con đầu lòng năm 1979. Từ vết cắt nhỏ trở thành vết độc to và không có thuốc trụ sinh để trị. Tôi đang nằm chờ chết. Chính nhờ gặp lại Hà Ngọc Liên và chồng là Bác Sĩ Lê Cần, hai người đã cứu tôi sống bằng vài viên thuốc trụ sinh. Trong 13 ngày tôi nằm trong Bảo Sinh Viện Hùng Vương, Liên ghé thăm tôi mỗi ngày, đút cho tôi ăn chén cháo đậu xanh trong khi đó chẳng thấy bóng dáng ông chồng vô tâm của tôi ở đâu cả ?

“Đàn ông vựơt cạn có đôi. Đàn bà vượt cạn mồ côi một mình”

Đời tôi hai lần sống với con số 13 và cả hai lần đều gặp may mắn.

Lời Kết

Tôi vẫn thường ngồi nhớ lại giờ Sử Địa, nhớ lại đôi mắt và nụ cười của Thầy Bột khi Thầy bất ngờ chỉ thẳng vào tôi và hỏi :

“Phải không chị Chung ?”

Tôi lại mỉm cười một mình về sự e thẹn, lẫn ngớ ngẩn của tôi khi tôi ấp a ấp úng trả lời Thầy với đôi má ửng hồng. Tính tình tôi bây giờ vẫn không thay đổi bao nhiêu : vẫn đa cảm, dễ khóc, vẫn nhút nhát như ngày còn học MDC. Có thay đổi là đôi má tôi qua vài năm nay không còn ửng hồng mỗi lần tôi ngại ngùng nữa ! Người đời và cuộc đời đã cho tôi những màn “đo ván” quá ác nghiệt ? hay là vì cuộc sống lăn lộn ở xứ người làm tôi không còn nhìn đời với màu hồng, đã làm tôi mất cả niềm hy vọng cho ngày mai ?

Ký ức tôi vẫn còn hình dung con đường Lục Tỉnh, đường Bà Hom những lần trời mưa lội nước hay con đừơng Hùng Vương dài khi tôi còn ngồi trên chiếc xe Lam đến trường từ


Trang 20

Trần Quốc Toản. Ly chè đậu đỏ, bánh lọt màu xanh lá dứa và mùi thơm của nước dừa và tô bún riêu ăn vội vã ở chợ Phú Lâm. Những buổi sáng tôi ngồi trong văn phòng phụ giúp Cô Lan làm sổ Học Bạ. Những lần thấy Thầy Đĩnh đứng ở sân chào cờ như công an chìm, đang chờ những chàng nam sinh đi học trể. Những lần đứng nghe tiếng đàn, tiếng trống và tiếng hát của Nguyễn Chánh Tín đang tập dợt trong phòng tập phát ra. Ngôi trường MDC đã cho tôi những kỷ niệm thật đẹp của những ngày tháng tôi còn ngây thơ vụng dại.

Lúc này là mùa Thu ở Virginia và trời đang trở lạnh. Một buổi sáng nhìn qua khung cửa sổ, tôi thấy ngoài sân bị che phủ bởi một làn tuyết mỏng mong manh màu xám tro. Ngồi nhớ lại những kỷ niệm êm đềm của một thời thơ dại thật thà, ngây ngô 38 năm qua dưới mái trường MDC. Tôi vội viết lại đây những gìong chữ thân ái mà tâm trí tôi vẫn chưa phai mờ được.

Lâm Kim ChungMDC K68Mùa Thu lạnh 2006 – Virginia

Con Gái

Lời mở đầu: Đây là ý kiến cá nhân của người viết mà thôi. Đúng hay sai còn tùy thẩm định của mỗi đọc giả. TVG.

Hồi nhà cháu còn học lớp đệ thất [lớp 7] trung học đệ nhất cấp buổi chiều, trong môn Vạn Vật có dậy bài “Con Trai (The Pearl!)” Ngay sau khi ông thầy Vạn Vật vừa viết cái tựa đề của bài học “Con Trai” trên bảng đen, một thằng bạn còn đang ngái ngủ, gỡ ghèn chưa xong, thần hồn nhát thần tính đưa tay lên xin hỏi thầy là:

- Thưa thầy. Tại sao thầy không dậy “Con Gái?” Tụi em là “con trai” đâu có cần phải học thêm “Con Trai” làm gì ?

Sau câu hỏi lạc đề này, thằng bạn anh dũng được ông thầy Vạn Vật cho đi cấm túc cuối tuần để “được” viết phạt 1000 câu trên giấy trắng “Tôi không được hỏi câu hỏi ngớ ngẩn trong lớp học !”

Bây giờ lớn rồi, râu ria đầy đủ cả rồi ! Ngồi ngẫm nghĩ lại, thấy thằng bạn ngày xưa hỏi một câu không có ngớ ngẩn tí nào ! Nó nhìn thấy những cái mà học trò tụi tui lớp 7 hồi đó không đứa nào thấy được : “Con gái mới có nhiều chuyện để nói; con trai đã có “dư” quá rõ ràng như ban ngày cần gì phải học thêm cho mất thời giờ!”

Bình thân, ai cũng có vẻ bênh vực cái cái câu huề vốn sau :

“Đẹp hay xấu tùy người đối diện!” [The beauty is in the eyes of the beholder!]

Nhà cháu cho là câu nói này cũng chỉ đúng một phần thôi. Cứ cho vài cô người mẫu mặc aó tắm của báo “Sport Illustrated” hay là vài người mẫu làm qủang cáo cho hãng bán đồ lót phụ nữ “Victoria’s Secret” đứng cạnh lão bà của nhà cụ; xem cụ có dám thành thực trả lời với mọi người là ai nào đẹp hơn ai ??? Nếu gỉa nhời cái kiểu huề vốn đó thì bố ai còn dám đi thi hoa hậu mí lị sửa sắc đẹp nữa !!!

Bàn về vấn đề đẹp-xấu của con gái Việt Nam không phải là chuyện dễ dàng. Dù cho khéo léo cách mấy cũng dễ bị hiểu lầm là miệt thị nguời Việt, đào cái hố sâu “4000 ngàn năm chia rẽ.” Nhà cháu phải cố gắng thật cẩn thận. Cách tốt nhất ở đây là nếu có bàn thì chỉ bàn cái tốt nhiều nhiều; thỉnh thỏang chêm một vài điểm xấu tượng trưng chiếu lệ thôi ! Vì các điểm xấu có tác động mạnh hơn bình thường; có thể làm chạm tự ái nhiều người; và không chừng nhà cháu có thể bị chụp nón cối. Nhìn phi trường Los Angeles, mỗi ngày có trên 2000 chuyến máy bay đáp và cất cánh an tòan [điểm tốt] mà đâu có ai thèm để ý đến. Nhưng nếu chỉ có một cái máy bay đáp xuống trật phi đạo [điểm xấu] ủi vào hàng rào là báo chí đăng ầm ĩ náo lọan lên !!!

Ngòai ra, việc so sánh con gái của các miền Bắc, Trung và Nam với nhau là chuyện không tưởng, đội đá vá trời, một “nhiệm vụ bất khả thi - mission impossible!!!” Tương tự như so sánh cam với táo, nho với xòai tượng. Con gái Huế và Đà Nẵng chỉ ở cách nhau có vài chục cây số mà “văn hóa” của họ là đã khác nhau quá xa rồi; Con gái Hà Nội và Hải Phòng lại càng khác nhau nhiều cách;


Trang 21

Con gái Bến Tre và con gái Long An còn tùy …

Trước khi bàn luận cho vui nhà vui cửa, nhà cháu cũng phải xin lỗi quí cụ trước. Thứ nhất, lợi dụng cái “First Amendment - tự do ngôn luận, báo chí” trên đất cờ hoa, nhà cháu xin bàn bậy vài hàng và cũng xin đóng góp vài ý cá nhân đầy thiên kiến và chủ quan. Thứ hai, vì dầu gì hòan cảnh gia đạo nhà cháu là “tình Bắc duyên Nam.” Con gái Nam Kỳ đối với cháu cũng là "cây nhà lá vườn" cho nên "dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn," tự nhiên phải bênh vực cái ao nhà cho nó “cơm lành canh ngọt” một tí. Cũng dễ hiểu !

Để cho quân bình, quí cụ thấy chuyện tốt cũng có mà xấu cũng có ! Cụ nào [hay mợ nào?] không đồng ý thì cũng rộng lượng bỏ qua, hay vui lòng chỉ dẫn, bổ túc thêm cho nhà cháu được nhờ nhé.

Gái Huế / Trung

Nhà cháu cũng lại có thằng bạn thuở thiếu thời trời đánh mấy bận rồi mà không chết. Hắn là phó thường dân Huế chứ không phải lọai “vương hầu tôn thất” hay con cái của “công tằng tôn nữ” gì cả, bình luận câu nói ác ý về dân Huế “Nam đa trá Nữ đa dâm” như sau:

“Cái vế trước thì coi bộ có phần sai ít; nhưng còn vế sau thì sai ... quá là sai. Nếu có dâm thì chỉ có dâm tí... ti thôi chứ cái chữ “đa” bỏ vô đó thấy dã man, tàn nhẫn và oan ức cho mấy cô gái Huế quá đi !”

Nói đến con gái miền Trung là phải nói đến con gái Huế. Mà nói đến con gái Huế là phải nói đến con gái Kim Luông :

“Kim luông có gái mỹ miều Trẫm thương, trẫm nhớ, trẫm liều trẫm đi.”

Với cái đẹp mà bút mực không thể diễn tả đầy đủ được, gái Kim Luông đã một thời làm ngơ ngẩn nhiều chàng trai đa tình; ngay đến vua mà còn phải bỏ cả ngai vàng huống chi là thứ dân cùng đinh, khu đen khố rách, trên răng dưới lòng thòng tòan là đồ phế thải. Nếu may ra chỉ còn lại một cái xà lỏn chắc cũng dám bán đi nốt để mời nàng đi ăn

bánh bèo Vỹ Dạ, để nghe nàng cười nàng nói cho thoả lòng ước ao; để nhìn mái tóc cho đã đời, để được sờ cái… lược cài đầu cho “mẩn mê đời…..”

Con gái Huế nửa lãng mạn, nửa trang nghiêm, nửa e lệ rụt rè, nửa bạo dạn lẳng lơ, nửa đoan trang - kiểu vành nón bài thơ che nửa mặt, còn nửa kia nhìn trộm trai như hổ đói rình mồi! Ôi châu choa! Nhìn người ta thì được, nhưng khi người ta nhìn lại thì mười O như một, đều xoay nón che mặt. Cái nón lá thật là kỳ diệu, ngoài việc dùng để che nắng, che mưa, còn để cho các nàng dùng che cái mặt. Cái mặt gợi tình này đã một thời làm cho

“Đàn ông xứ Quảng ra thi Thấy cô gái Huế chân đi không đành.”

Hoặc làm cho nhiều chàng tương tư ngồi thẫn thờ ở bến Phú Vân Lâu nhìn xuống nước như người chết mấy hôm rồi mà chưa được chôn !

“Chiều chiều trước bến Văn Lâu Ai ngồi ai câu ai sầu ai thảm Ai thương ai cảm ai nhớ ai trông Thuyền ai thấp thoáng bên sông Đưa câu mái đẩy chạnh lòng nước non …”

Và rồi có nhiều anh si tình còn muốn bỏ hết mọi sự đứng [ăn mày?] chờ ở trên bến này… suốt cả cuộc đời ?

Tình emHuế mộng nguyên trinh thơ tacòn mãi ngát tình Hương Giangáo bayngược chuyến đò ngang vạt lay gió lộng vội vàng tay che

Ngại ngùng chi một câu thề em qua Thành Nội ta về Kim Luông chiều nay Vỹ Dạ ngóng trông vắng em Thiên Mụ hồi chuông - vọng buồn

Tràng Tiền mấy nhịp - mù sương đêm hoa đăng cũ - trăng vương giọng hò bởi em


Trang 22

Huế đẹp bài thơ nên tamãi mãi vẫn chờ - Huế - xưa... (Phạm Ngọc - Em Huế Xưa)

Sau đây là mấy câu thơ nhà cháu thu lượm được để mô tả cách con gái Huế xử sự thế nào khi đang “bị” liền ông con trai nào đó lẽo đẽo đi theo thả dê tận mạng :

Người ở mô răng mà kỳ lạ rứa Giờ ra chơi cứ ngó miết người ta Và reo lên khi thoáng thấy đi qua Tụi bạn tưởng "có răng rồi mới rứa" Thôi từ đây không qua bên nớ nữa...

Hoặc :

Răng mờ cứ theo tui hoài rứa Cái ông ni có dị chưa tề Sáng chiều trưa hai buổi đi về Đưa với đón làm răng không biết

Ôi đôi mắt chi mà tha thiết Đừng có nhìn mà loạn bước tui đi Lá thư tình ông gởi làm chi ? Cha mạ biết rầy la tui chết !

Ông tán tỉnh làm chi không biết ? Tui như ma như quỷ dưới âm ty. Nói hoài lời hoa mỹ làm chi Tui còn nhỏ chuyện tình răng biết được

Tội tui lắm cách cho vài bước. Đừng đi gần hai bước song đôi. Xa ra cho kẻo bạn tui cười Mai vô lớp cả trường dị nghị

Theo chi rứa răng mà không biết dị Thôi được rồi đưa lá thư đây Mai tan trường đợi ở gốc cây Tui sẽ tới trả lời cho biết. (Mường Mán (?) hay Lưu Trần Nguyễn (?) - Đồng Khánh ngày xưa)

Đàn ông con trai dù bị những lời cự tuyệt cay đắng nhưng lại nhất định bám dai như đỉa cũng chỉ vì mấy chữ "có răng rồi mới rứa" ni đó nghe.

Các cô gái miền Trung vì sinh trưởng vùng đất sỏi đá cho nên tâm tính cũng gồ ghề không kém. Mới lời nói mở đầu mà đã nặng nề bốp chát đỡ không kịp; dễ bị hiểu lầm là “khíu chọ“ (khó chịu.) Phải chịu khó kiên nhẫn quen lâu mới hiểu rõ thực tâm mấy

nường không phải như vậy. Cho nên rất ít khi mấy nường được nhà trường, cửa tiệm cử ra để ăn nói ngọai giao vì sợ mất khách.

Nhưng mà coi chừng! Đến khi ghen rồi thì ôi thôi hung dữ như “con ngựa Thương Tứ.” Anh mô mà loạng quạng thì không chết cũng lắc lư con tầu đi vì cái ghen cay như ớt hiểm bún bò Huế rứa. Thật tình mà nói, mỗi khi đọc báo về mấy cái tin “chó cán xe” mà đến chỗ mấy ông chồng bị vợ "cắt mất chỗ đi đái” thì đa số do mấy cô nường miền Trung ra tay. Cũng tội cho các ông chỉ có tội lỡ dại lấy con gái Trung rồi mà vẫn còn cái tật cố hữu mơ tưởng hoa bướm ở cái vườn bên kia hàng rào…!

Con gái Huế là tổ sư phân biệt địa phương và giòng họ. Vì điều kiện nhận đơn và cứu xét của các nường hơi khắt khe ! Đừng có dại mà khai ra ngay từ khi mới quen là anh đẻ ở Cái Vồn Lớn, họ Hùynh… tên Bá Láp; hoặc là anh sinh ra ở Cửa Lò, tên là Phạm Kỷ Luật. Phải khoe là anh đẻ ở phủ Hàm Rồng hay huyện Đại Trì [chỉ việc phịa đại một tên nghe long trọng!] Tên họ tệ lắm cũng phải là Nguyễn Phước, Ngô Đình, Phan Huy, Hà Thúc, Nguyễn Tường hay Thân Trọng gì đó ! Sau khi “cá cắn câu” rồi, thì muốn thay tên đổi họ cũng chẳng sao ! Tuy nhiên, kết qủa sau cùng như thế nào thì nhà cháu không dám chắc; còn phải nhờ vào thời vận và phước đức của các cụ.

Hãy dẹp bỏ những lời thị phi về con gái Huế. Thiệt tình đại đa số gái Huế đep, hiền và đàng hòang. Cái đẹp của Huế thơ mộng. Cái hiền của gia giáo “gọi dạ thưa vâng.” Cái đàng hoàng của cung đình, phép tắc vua tôi, biết chiều chồng thương con lo lắng gia đình.

Nhà cháu đây dân Bắc kỳ, biết thân, biết phận, đọc cái câu đầy ác ý chẳng hạn như :

“Sông không sâu, núi không cao…

Nhà cháu nghĩ là người ta muốn ám chỉ cái địa lý thuôc lọai lình bình này vào một xứ láng giềng xa xôi Lèo hay Kăm Pu Chia nào đó chứ không phải Huế ! Cứ thử ra Huế tắm ở sông Hương xem ! Hổng cẳng chết đuối như chơi chứ ở đó mà “không sâu.” Cứ thử leo núi Ngự một lần xem có tóat mồ hôi … trán không chứ ở đó mà “không cao.” Sao lại bảo không sâu, không cao!? Đã có đo thử lần nào chưa mà vội kết luận ngắn dài ?


Trang 23

Những người đẹp ở nơi có địa danh ngắn nhất nước (“HUẾ;”) Nhưng lại thích có tên thơ mộng lài lê thê. Qua đây, khi làm lại giấy tờ, phải than trời vì không biết giữ chữ nào, bỏ chữ nào, viết tắt chữ nào : “Công tằng tôn nữ thị Mộng Thường.” Hồi học nội trú ở UCLA ở thập niên ‘80, mấy thằng bạn “rum mết” chết tiệt phải gió ở không rửng mỡ, mở niên giám của “Campus” ra tìm thấy ngay cái số điện thọai và cái tên lý tưởng “Tôn Nữ Mộng Thường” gọi hỏi thăm ngay:

- “May I speak to ‘Mông’ please !”

Nàng Tôn liền gác máy cái “rụp!”

Con gái Huế / Trung thương gia đình mình nhiều hơn là thương chồng (?) Nếu anh chàng nào định lấy nường làm vợ thì cũng phải sẵn sàng lấy và nâng khăn sửa túi cả gia đình bên vợ. Nhiệm vụ đa đoan này không phải dễ dàng như đi dạo phố đâu đó nghe !

Ngòai ra, nếu anh chàng nào định thả dê con gái miền Trung thì cần phải được nhắc nhở cẩn thận khi “đụng độ” với con gái Bình Định:

“Ai về Bình Định mà coi Con Gái Bình Định múa roi đi quyền...”

Chỉ dùng tay và chân không thôi đã bở hơi tai rồi ! Thêm vào roi nữa thì phải từ “chết cho đến bị thương!!!”

Có một cụ thi sĩ mình hạc xác ve, yếu bóng vía, dị đoan như quỉ, cắc cớ hỏi là:

“Tui vốn nhỏ con hay bị ăn hiếp, nay có quen và muốn tính chuyện lâu dài với một cô gái Bình Định. Nếu mọi chuyện tốt đẹp thì thật là được một công hai việc : được cả vợ lẫn vệ sĩ suốt đời. Nhưng không biết là có cần phải khám điền thổ trước không?”

Khổ quá ! Bố này thật ngớ ngẩn và ngu muội. Đã muốn cầy thì cứ làm bừa đi [gọi là “cầy bừa” là dzậy !] “Người cầy” đã “có ruộng” rồi thì mà con kén cái gì nữa giời ? Cứ xúc tiến rồi lo cầy ruộng mình cho tươm tất là xong. Bận tâm làm gì ba cái vụ khám tới khám lui làm chi cho mất ngày giờ. Đó là chưa nói đến chuyện để lâu trì hõan dám mất ruộng cầy lắm ! Danh sách người nộp đơn xin ruộng cầy lúc nào cũng dài dằng

dặc. Kể ra nghề cầy ruộng cũng có cái vinh quang đấy chứ hả ! Còn cái lợi ngay trước mắt nữa mà không nhìn ra : “Bây giờ cái gì cũng đắt đỏ. Dầu gì, ít nhất, cũng đỡ tốn tiền mua dao cạo râu.”

Khổ cái là gái Huế / Trung lại thích trai Bắc Kỳ ăn nói có ngạnh hai ba nghĩa một lúc hoặc thích trai Nam Kỳ ăn nói ngang xương cộc lốc mới chết ! Bù lại thì mâý anh Huế / Trung laị được gái Bắc và gái Nam khoái mới nghiệt ngã. Đúng là Bụt nhà không thiêng !!!!

Gái Hà Nội / Bắc

Nói về con gái Bắc, thì có nhiều cụ đang ở Mỹ thắc mắc là con gái Bắc mà ở Bắc nước nào nhỉ ? Dạ thưa quí cụ. Nhà cháu muốn nói ở đây là con gái Bắc Việt Lam; xứ ngàn năm văn vật, cảnh đẹp người thanh, Bắc Hà Lội 36 phố phường. Con gái của :

Hàng Bồ, hàng Bạc, hàng Gai, Hàng Buồm, hàng Thiếc, hàng Hài Mã vĩ, hàng Điếu, hàng Giày, Hàng Lờ, hàng Cót, hàng Mây hàng Đàn Phố Mới, Phúc Kiến, hàng Than, Hàng Mã, hàng Mắm, hàng Ngang, hàng Đồng, Hàng Muối, hàng Nón, Cầu Đông, Hàng Hòm, hàng Đậu, hàng Bông, hàng BèHàng Thùng, hàng Bát, hàng TreHàng Vôi, hàng Giấy, hàng The, hàng Gà.“

Nếu nói về con gái Hà Nội phải là Hà Nội thứ thiệt, nghĩa là có tối thiểu hai đời ông bà, cha mẹ sinh và sống tại Hà Nội. Chứ gái Hà Nội di cư vào Sài Gòn năm 54 hay dzọt qua Mỹ năm 75 thì không còn bao nhiêu là “Hà Nội nguyên thủy” nữa.

Nói gần nói xa chẳng qua nói thật. Vì nhà cháu đã tự tay chèo thuyền thúng đi ra khỏi Việt Nam từ 30/4/75, cho nên chẳng có biết gái Bắc Hà Nội mặt mũi và cách ăn nói ra nàm thao ? Đến khi về thăm Hà Nội vào năm 2005, thấy hình như là con gái Hà Nội chính gốc làm “chim Đa Đa” bay đi xứ khác làm ăn, kiếm cơm hoặc lấy chồng xa xứ hết trơn rồi hay sao đó? Con gái Hà Nội bây giờ đa số là dân từ Hà-Nam-Ninh hoặc Thanh-Nghệ-Tĩnh đã theo cha mẹ ra Hà Nội làm cách miệng và giọng nói được biến đổi dần hơi giống giống giọng Hà Nội. Nhưng lâu


Trang 24

lâu lại dính tí ti ngọng “l , n , e, ê, ệ nẫn nộn,” mới chết! Theo kiểu :

“… mình không nàm thì ló bảo mình không nàm !mà mình nàm thì ló bảo mình nàm ne, nàm nấy nệ…”

hoặc

“… mệ ơi mệ, mời mệ ăn con ghệ…!”

Nghe “chán bỏ mệ!” không à ? Thật là vỡ cái mộng :

“Hà Nội ơi! Nào biết ra sao bây giờ ? Ai đứng trông ai ven hồ, khua nước trong như ngày xưa …”(Anh Bằng - Nỗi Lòng Người Đi)

Mấy cô nàng Bắc kỳ hồi nào đến giờ trên phương diện giao tiếp với con trai thì vẫn khiêm nhường thủ thỉ tự cho mình là :

- Ngoan hiền nhưng không ngu - Thông minh nhưng không gian ngoa- Thướt tha nhưng không ủy mị - Đài các nhưng không kiêu căng- Thân thiện nhưng không vơ quàng - Đa tình nhưng không mù quáng

Nghe vậy, có một anh bạn Nam kỳ có vẻ không tin, ngờ vực đã hỏi nhỏ lại là : “Có thiệt không đó mấy má ?”

Hồi trước năm 75 nếu mà quí cụ có dịp đi đến các trường nữ Trung học hay Đại học ờ Sè Gòn để bán báo xuân [hay là có bán bất cứ kí gì !] tức thì sẽ gặp gỡ một ban tiếp tân của nhà trường, và nhà cháu xin bảo đảm “chăm phần chăm” là quí cụ sẽ được gặp một bầy tòan là dân Bắc cờ quê quán loanh quanh vùng sở thú của tỉnh Hà Đông Hà Tây gì đó “dịu dàng” tiếp đón. Gớm ! Sao mà mau mắn thế ! Chỉ cái điều lanh lẹ này cũng đã đủ để chứng tỏ được là con gái Bắc bỏ xa các con gái miền khác về vấn đề giao tế rồi đấy các cụ ạ ! Đây là nhà cháu muốn nói về con gái Bắc di cư năm 54 đấy ạ !!! Bắc di cư năm 54 loại :

“Quê hương tui bắc kỳ nhào vô quá trời Bên bờ sông, bên bờ ao trồng rau muống..”

Hoặc :

“ Quê hương tui cái ‘mùng’ mà kêu cái‘màn’…(theo âm điệu bài “Khúc Nhạc Đồng Quê”:

“Quê hương tôi gió chiều về trong nắng vàngVen bờ sông ai chờ mong bao hình bóng…”của Thúc Đăng)

Ấy thế mà có lắm ông thi sĩ thất tình vì mấy cô gái Bắc kỳ “ngây thơ ! nho nhỏ!” đó nhe ! Vâng, các mợ đã từng làm cho nhiều thi sĩ dở khóc dở cười, mang một mối "tình hận" sau một thời gian ngắn nhận ra sự thật [là không ngây thơ mà cũng chẳng nho nhỏ tí nào !] Hãy nghe lời than thở của một thi sĩ nổi tiếng đã từng bị mấy em gái Bắc quay mòng mòng như quay dế rồi đâm ra yếm thế đòi chán sống lung tung; xem thử quí cụ có học được bài học nào hay không từ cái ông này :

… Em nhớ giữ tính tình con gái Bắc Nhớ điêu ngoa nhưng giả bộ ngoan hiền Nhớ dịu dàng nhưng thâm ý khoe khoang Nhớ duyên dáng, ngây thơ ... mà xảo quyệt !Ta sẽ nhớ dặn dò lòng nên tha thiết Nên vội vàng tin tưởng chuyện vu vơ Nên yêu đương bằng khuôn mặt khờ khờ Nên hùng hổ... để đợi giờ thua thiệt ! … Không biết tìm ai mà kể lể Chim lớn thôi đành cam rớt lệ Ngày ta buồn thần thánh cũng thôi linh ! Nếu vì em mà ta phải điên tình

... Em chẳng bao giờ rung động cũ Ta năm năm nghiệt ngã với tình đầu Nên trở về như một con sâu Lê chân mỏng qua những tàn cây rậm Nuôi hy vọng sau ngàn mưa nắng lậm Lá-xanh-em chưa dấu lở loang nào Để ta còn thi sĩ nhất loài sâu Nhìn lá nõn, tiếc, thèm... đâu dám cắn ! Nếu vì em mà thiên tài chán sống Thì cũng vì em ta ngại bước xa đời ! (Nguyễn Tất Nhiên - Duyên Của Tình Ta Con Gái Bắc)

Và con gái Bắc Kỳ thứ thiệt thì phải công nhận là họ đảm đang, biết buôn bán, biết chắt chiu cần kiệm. Năm 1954, chỉ thoáng một thời gian ngắn sau khi di cư vào Nam là bao nhiêu khu vực làm ăn ngon lành thuận lợi tại Sài Gòn đã bị các bà Bắc kỳ rau muống sang


Trang 25

tay hàng lọat (các hàng quán, cửa tiệm nguyên dọc theo đường Lê Thánh Tôn, Pasteur, Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Huệ, Hàm Nghi ...) Trong khi mấy ông chồng vẫn tà tà đủng đỉnh tổ tôm, mà chược, ăn tục nói phét, đánh rắm rong ...

Xa xa ngoại ô Hà Nội, con gái Tuyên Quang có vẻ đẹp của người Mường, dáng hơi quê mùa nhưng thật là quyến rũ. Con gái Bắc Ninh thì quá “đảm đang” - nhớ bỏ dấu Việt cho đàng hòang ở đây; nếu không sẽ có thể bị hiểu lầm là “dâm đãng!” Vì quá đảm đang nên quen bắt nạt chồng một cách tự nhiên, như câu :

“Ai ra Hà Nội mà coi , Con gái tỉnh Bắc [Ninh] cầm roi dậy chồng.”

Cái khổ và óai oăm nhất là các bà con gái Bắc này càng đảm đang, càng ghen tuông chanh chua thì các ông chồng lại càng thích phá phách, càng thích ăn vụng.

Qua kinh nghiệm xương máu sau 75, nói chung, con gái Bắc 54 đã tỏ ra có nhiều điểm đáng khen : Mấy ông chồng đi “tù cải tạo” có vợ Bắc gặp rất ít trường hợp bị vợ bỏ. Chẳng những vậy, còn vợ được thăm nuôi đầy đủ trong trại cải tạo dù là ở Long Giao, Suối Máu, Bùi Gia Mập; hay mịt mù Hòang Liên Sơn Cao Bắc Lạng trong khi con cái vẫn ăn học đều đặn hoặc vượt biên tà tà từng đợt một.

Hình như trời sanh ra, càng ở vào hướng Bắc thì mũi càng cao và da càng trắng và ở hướng nam thì mũi càng tẹt và mầu da càng đậm hơn ??? (không tin thì cứ nhìn mấy mấy mụ đầm trắng và mấy thím Mỹ đen là rõ ?) Vì thế phần lớn các cô gái Bắc đều có vóc dáng “tóc dài da trắng” rất chết người ! Mấy anh chàng thi sĩ có than vãn hay nguyền rủa thì cũng chẳng có gì lạ.

Đó là vấn đề vóc dáng sẵn có của con gái miền Bắc. Còn nhan sắc con gái Bắc thì nhà cháu xin viện lý do sức khỏe không dám tự ý lạm bàn!! Xin để cho các cụ Nam kỳ và Trung Kỳ được dịp tự do ngôn luận ở cái khỏan này. Thật đấy chứ?

Một điều thấy chướng tai gai mắt tức mình là khi nhà cháu đọc các trang báo trên mạng thì thấy rằng không hiểu vì thật sự “duyên

dáng” hay vì “phe đảng” mà “chăm phần chăm” các xướng ngôn viên đài truyền hình và truyền thanh và Tiếp Viên Phi Hành “E Việt Nam” ở Việt Nam là mấy mợ Bắc cờ !!! Tính chung chung thì chắc cũng phải có người đẹp, người xấu chứ phải không ạ? 100% thì thật là cuộc cách mạng giải phóng của các mợ đã phỗng tay trên của nhân dân miền Nam anh hùng còn gì ?…

Nhà cháu rất cũng cảm thông cho “cái thú đau thương” của các cụ Nam cờ, Trung cờ có vợ Bắc [không cần cảm thông cho trai Bắc, vì thực tế quá hiển nhiên!!!] Vì cái hòan cảnh mấy cụ đã bị mất chủ quyền, đã chịu đựng với con gái Bắc chúng cháu nó diễn ra y như thể là các mợ mỗi ngày đều bị mất một con gà? Chẳng phải vì các mợ bạc bẽo, thiếu tình hay vô ý. Cái tài chưởi như hát hay của các mợ là do di truyền đã có “đăng ký” trong sổ sách, trong văn học sử hẳn hoi. Xin các cụ hãy ráng mà quên đi chuyện tình lầm lỡ quá khứ để mà vui sống cho hiện tại. Mọi chiệng sẽ “sau cơn mưa trời lại sáng” cả !

Nói tóm lại con gái Bắc mặc dù số nhỏ chanh chua, xí xọn nhưng đa số là yêu chồng; biết đảm đang giúp chồng làm nên sự nghiệp; biết nuôi con và biết dậy dỗ con nên người hữu dụng; biết chăm lo cho gia đình chồng trong mọi hòan cảnh.

Gái Cần Thơ / Nam*

[*Sài Gòn là “melting pot” không đủ điều kiện đại diện cho miền Nam!]

Người ta đã nói:

“Người miền Nam biết làm cách mạng; nhưng không biết làm chính trị.”

Hay nói cách khác, so với người miền Bắc vả Trung, người miền Nam thật tình, nhiệt tâm; nhưng về vấn đề gian xảo, trí trá, mánh mung thì không theo kịp được. Câu này cũng áp dụng thật đúng cho các cô gái Nam Kỳ.

Miền Nam trù phú đất rộng dân thưa. Người dân không phải bươn chải tranh đấu thật cực khổ mới có ăn có mặc như miền Bắc và miền Trung. Vì vậy như người người miền Nam; tính tình gái Nam mang cái bản tính thực tế, bình dị, đơn giản, chất phác thật thà, chơi tốt và rộng rãi với bạn bè. Dễ sống và dễ chấp nhận tất cả cái gì khó khăn trong đời sống


Trang 26

thường nhật chung quanh mình hơn là đem so sánh ghen tị, bon chen, giả tạo… Chính vì cái bản tính dễ dàng, thật thà gái Nam bị cho là khờ khạo, lười biếng, xài hoang, phung phí, dễ mang bầu, dễ bị làm vợ bé; dễ bị bạn bè và dân láu cá, sở khanh lơi dụng, lừa phản... Các cô gái Bắc và gái Trung tha hồ dựt mất bồ của mấy cô Nam Kỳ như lấy đồ trong túi ra.

“Bến Tre khờ khạo chân tình , Long An đủng đỉnh như sình dính chân !”

“…Em nhớ giữ tánh tình người Nam nhé Nhớ lanh chanh nhưng rất thiệt thà Nhớ nhiều lời nhưng không biết điêu ngoa Nhớ đanh đá kiêu căng mà tốt bụng …”

Óai oăm ở chỗ là trai miền Trung, nhất là các vua nhà Nguyễn lập một lô thứ phi là gái Huế, nhưng Hoàng Hậu chánh cung lại là gái miền Nam mới châm : Vua Minh Mang có rất nhiều vợ, mà đa số các bà vợ đều được tuyển chọn từ miền Nam; Chánh cung của vua Minh Mạng là bà Hồ Thị Hoa [Tá Thiên Nhân Hòang Hậu] người Biên Hòa; Chánh cung của vua Thiệu Trị là bà Từ Dũ [Nghi Thiên Chương Hòang Hậu] người Tân Hóa – Gia Định; Chánh cung của vua Bảo Đại là bà Nguyễn Hữu Thị Lan [Nam Phương Hoàng Hậu] người Gò Công.

Con gái miền Nam yêu chồng và đối xử với chồng như ông chủ. Theo đúng khuôn mẫu “xuất giá tòng phu.” Chồng đi làm vất vả về muộn, say khướt; vậy mà vẫn ra đón ngọt ngào: “Anh đi làm về có mệt không ? Anh muốn ăn gì ? muốn uống gì ?” Các ông chồng nhậu thả giàn say xỉn. Vợ vẫn chăm chồng, lau dọn ói mửa không kêu than gì cả (?) ... Lạ thật !!!

Con gái miền Nam không đòi hỏi nhiều trách nhiệm từ chồng. Khi đã yêu là cưới tự nhiên như không. Đôi khi gặp phải chồng [đểu] đã có vợ con đầy đàn nhưng dấu diếm. Một sớm một chiều đang là con gái mới lớn vô tư trở thành vợ nhỏ! Cũng thật đáng buồn. Vì có thể vô tình vì mình làm đổ vỡ một lúc hai gia đình!

Con gái miền Nam hình như không cần để ý tới vấn đề bình đẳng nam nữ. [Điều này lại trái ngược đối với con gái Trung và Bắc. Nhiều khi không biết ai là chủ trong gia đình có vợ người Trung hoăc người Bắc.]

Gái nam không có cách bầy tỏ là mình “không hài lòng về cách xử sự của chồng,” “bất mãn cái tư cách ruồi bu của chồng?” Nếu chồng tòng teng mèo mỡ. Gái Nam sẽ kéo chị em đến phạng con “mụ” kia một trận cho nhừ tử. Xé quần xé áo cho hàng xóm thấy “cái ấy của mụ” đã làm chồng mình say mê!!! Xong, về nhà vẫn thờ chồng như một. Chả có vấn đề gì cả! Lạ thật !!!

Nhưng đối với gái Nam. Người chồng phải đối xử như vừa là người tình vừa là người vợ ! Chồng phải lo lắng cho vợ đến tận răng. Tức là người chồng phải làm ăn ngày càng phải tấn tới, phát đạt. Chồng mà xa cơ lỡ vận, gia đình dễ bị banh trê lắm !!!

Lời kết

Ở chỗ nào trên đất nước mình cũng là quê hương. Nơi nào cũng có những người em thơ mộng, ngọt ngào như đường cát, mát như đường phèn. Đồng thời nơi nào cũng có những “con sâu làm rầu nồi canh.” Không kể gì xứ phồn vinh trù phú hay xứ chó ăn đá gà ăn muối.

Tình yêu thường mù quáng. Hôn nhân là do định mệnh, số phần. Vậy phân biệt gái Bắc Trung Nam làm chi ? Trong thời buổi giá trị bị đảo lộn này, yêu và được yêu là hạnh phúc lắm rồi ! Phân biệt kể lể xấu tốt cho vui thôi ! Nghe qua rồi bỏ !!!

Xin nhắc lại, trên đây là một vài ý thô thiển chủ quan như một góp nhặt nhỏ nhoi. Xin các cụ vui lòng chỉ bảo và bổ khuyết thêm.

Trần Văn Giang

Thiếu Phụ Áo Đen

Sáng chúa nhật trời xám xịt. Mưa thì cứ lâm thâm hoài không giờ dứt. Tôi theo sau đoàn người đưa tang ba Dung lên đồi để an nghỉ. Đang cố né những giọt mưa hắt vào mặt bổng tôi nghe nhiều tiếng xì xào:

- Bà ấy kìa. Bà ấy kìa.


Trang 27

Rồi tiếng xì xào biến thành tiếng rì rào “ Bả đó !”.

Trên lối vào nghĩa trang, có một thiếu phụ áo đen đang đứng bên đường che mặt khóc. Dáng chị thanh cao, sang trọng. Một chiếc áo khoác đen dài, một khăn quàng cổ đen có đính những hạt ngọc nhỏ cũng đen tuyền. Tóc búi cao trong lớp lưới mỏng màu đen. Cả kính mắt cũng màu đen. Chỉ có đôi tay nhỏ thanh mảnh trắng buốt đang cầm khăn che mặt.

Chỉ thoáng nhìn tôi đã biết đây là người đàn bà mà Dung đã nhắc tới đêm qua. Dung nói chị còn trẻ lắm, chỉ cở tuổi bọn Dung thôi vậy mà lại đi dan díu với ba Dung đã hơn bảy mươi tuổi. Chắc là để bòn rút lợi dụng gì đây (?). Chị em Dung không chấp nhận ngử phụ nữ này, nghe nói đức hạnh không tốt, nghe nói chị có cả vũ trường và phòng hát karaoke, nghe nói hai ngùơi gặp nhau ở sân tennis, nghe nói họ đã có cảm tình trước khi mẹ Dung mất vì ung thư bao tử từ hơn năm năm trước.

Dung kể bà nội Dung không chấp nhận chị nên không cho chị đến thăm ngay cả khi biết ba Dung bệnh ngặt nghèo không mong gì qua nổi một năm. Những ngày ba đã rất yếu, ba có ý mong chờ chị lắm. Nhưng chuyện chị đến thăm ba thật không đơn giản. Cho chị đến thật mất danh dự gia đình (?).Vậy là khi thì thế này khi thì thế nọ, chị đã không đến được với ba trong những ngày cuối đời.

Dung nói chị có ý lơ là khi biết tin ba Dung bệnh nặng. Tôi hỏi lại:

“ Nhưng gia đình cũng có gây khó dễ khi chị muốn đến thăm”

“ Ờ thì tại bà Dung không cho, tụi Dung phải năn nĩ bà Dung đó”

“ Nhưng rõ ràng cả khi bà Nội đã chấp nhận thì bà ấy cũng không được bọn Dung đón tiếp”

“ Thì cũng có vậy. “ Họ” nói với người ta là “họ” sợ bị tụi Dung đánh nên không đến. Tụi Dung bao giờ lại làm vậy.”

Sao mình cứ hay có những ý kiến nổi loạn. Mình thấy thương Ba Dung quá. Đã hơn bảy

mươi tuổi đầu. Vợ mất đã hơn năm năm mà cũng không được quyền yêu. Vẫn còn mẹ già hơn 95 tuổi và các con còn đó để can ngăn. Chợt thấy buồn cười, lúc nhỏ yêu đương thì sợ bố mẹ cấm đoán, khi già thì sợ con cái không vui. Cuộc đời sao có lắm cái để gieo khổ cho nhau. Tôi góp ý:

- Nếu mình là Dung thì mình sẽ làm khác. Ngay cả khi bà ấy không đến mình cũng nhờ bà ấy đến với ba thường xuyên để ba ấm lòng lúc cuối đời.

- Đâu được, như vậy mất danh dự gia đình hết.

- “ Danh dự” của ai? Cho ai đây?

- Không được đâu, Bà không cho đâu.

- Lan nhớ câu hát “ Tôi xin người cứ gian dối. Nhưng xin người đừng lìa xa tôi” Trong trường hợp này, Lan thấy gia đình nếu phải chấp nhận gian dối cũng nên để cho ba vui.

Minh ngồi kế bên để tay lên đùi tôi. Tôi hiểu anh nhắc tôi là đừng hay không nên tranh luận nữa.

Tối đó tôi không ngủ được, tôi cứ trằn trọc nghĩ đến ba Dung. Chắc ông cụ phải vò võ chờ trông người yêu đến thăm. Trong những ngày cúôi đời ấy, ông sẽ buồn mẹ già con dại cản trở người yêu đến với ông hay ông đang đau lòng nát ruột không biết người ấy đã phai tình. Tôi nhớ Dung kể:

- Khi ba Dung mất, vuốt mắt hoài mà vẫn còn một mắt không chịu nhắm. Thằng Tiến em Dung phải đến năn nĩ, nó nói “ Ba ơi, chắc người ta không đến đâu, ba đừng chờ làm chi. Sau đó, Nga em gái Dung có gọi cho “ họ.” biết. Họ có đến rồi vào phòng ba, giở khăn che mặt ba ra nhìn và đứng khóc cả giờ. Sau Dung phải bảo họ đi để ba được yên nghỉ.

- Vậy chắc là người ta cũng thương ba Dung chứ.

- Không, họ là người không đàng hoàng, gia đình Dung không chấp nhận.

Sao tim tôi nhức nhối quá. Tự nhiên tôi thương cho ba Dung quá. Đã ngần ấy tuổi vẫn không được tự do yêu đương khi vợ hiền


Trang 28

đã khuất bóng. Những ngày cuối đời cũng không được chút nồng nàn ấm áp.

Rồi sáng nay tôi thấy chị đứng trong mưa, đứng bên đường lặng lẽ đưa tang. Chị lùi lại nép sau những nấm mồ đã yên giấc từ lâu. Có gì tội lỗi đâu khi đến đây tiễn đưa một người yêu hay một người bạn. Vợ chồng tôi lên đây đưa tang dù chưa biết mặt người đã khuất, dù chưa thân thiết với gia đình của ông.

Một hồi tôi thấy chị bước thấp bước cao lên một ngôi mộ cao hơn để đứng nhìn người ta hạ huyệt. Khi chị trượt chân thì cái khăn tay che mặt lệch đi. Tôi nhìn thấy một khuôn mặt sang trọng, xinh đẹp có chút son hồng phấn trắng nổi bật trên một nền toàn đen. Duy chỉ có đôi mắt đỏ hoe.

Một lúc lâu tự nhiên tôi thấy chị đi xuống, tay cầm năm hoa hồng màu trắng xăm xăm chen vào đám đông, đi thẳng đến đứng trước cái huyệt chưa lắp đầy đất. Đứng xa xa, tôi không biết chị đến đó làm gì, tôi chỉ thấy đôi vai nhỏ run run.

Một người chị của Dung đứng đằng sau lưng đưa tay ấn vào vai chị. Có lẽ chị Dung không bằng lòng cho chị đứng đó, chị lẳng lặng quay lưng đi về. Tôi vói nhìn theo bóng chị xa dần trong cơn mưa vẫn chưa thôi bay bay trong gió.

Văn Mỹ Lan Viết theo truyện kể của Dung ( 13/8/06)

Giấc Ngủ Đêm Giao Thừa

"Dường như ai đi ngang cửa... Gió mùa đông bắc se lòng... Chút lá thu vàng đã rụng... Chiều nay cũng bỏ ta đi... "

Phần sau của mấy câu hát này chỉ là một bài tình ca lãng mạng thôi chứ không có gì đáng nói, vậy mà không dưng tôi khoái cái câu "gió mùa đông bắc se lòng" của ông nhạc sĩ Phú Quang này quá đi thôi. Có lẽ phải là người Hà Nội, hay là người miền Nam bị

"lưu lạc" đến Hà Nội rồi ở luôn ròng rã nơi đó nhiều năm trời như tôi, thì mới "ngộ" được thế nào là gió mùa đông bắc se lòng...

Mùa Hè ở Hà Nội nóng lắm, mà lại ẩm ướt nữa. Mùa này người ở đây gọi là trời nồm, hơi nóng làm nhớp rít làn da thật khó chịu. Đã vậy mà có nhiều ngày nhiệt độ còn tăng thêm bởi ngọn gió Lào thật rát mặt cứ thổi xeo xéo lên miền bắc nước Việt Nam trong suốt mùa Hè.

Vậy rồi. . Bỗng một hôm... Sáng sớm thức dậy bước ra sân, người ta có cảm nhận là dường như "ông trời" vừa mới gắn cho nhân gian Hà Nội một cái máy lạnh khổng lồ ở trên không để thổi hết cái nóng trở về lại bên kia xứ Lào hay đi đâu đó chẳng ai biết. Cơn gió xoay giòng này được mấy ông văn thi sĩ "bắc kỳ"gọi là "gió mùa đông bắc" và chỉ hơi "se lòng" những người yêu nhau thôi chứ chưa lạnh lắm cho đến khi Hà Nội bước vào chính Đông.

Trời ơi! Xin các bạn cho tôi kêu Trời một tiếng, vì tôi đang uống trà lẫn uống cà phê, và tôi đều trân quý cái triết lý giao hòa của trời đất đang mang xuống cho muôn loài. Trời ơi! Mùa Đông ở Hà Nội thì lạnh lắm. Tôi dám cá với các bạn là lạnh hơn cả mùa Đông của mấy xứ Bắc Âu, hay Bắc Mỹ nữa kìa. Dĩ nhiên là không lạnh vì nhiệt độ bách phân nếu so các nơi này, nhưng tôi nói mùa Đông Hà Nội lạnh hơn là vì người Hà Nội bị phơi mình ngoài trời với mùa Đông bằng những cơ hàn của bản thân họ nhiều hơn người ở mấy chỗ kia.

Trừ một số ít, trong cái dân số bốn triệu người ở thành phố Hà Nội ngày hôm nay là có những tiện nghi chống lạnh căn bản, đa số còn lại, hằng năm phải "kinh" qua mùa đông bằng thân nhiệt tự nhiên của con người. Nghĩa là người Hà Nội "gồng mình" mà chịu lạnh. Hai bữa ăn mỗi ngày vẫn chưa xong, một tấm áo bông cho đủ ấm còn không có nữa thì nói làm chi đến cách chóng lạnh bằng mấy cái máy nóng lạnh hai chiều loại ba bốn cục của thời đại.

Oh noh! Không phải mùa Đông ở Hà Nội bị lạnh nữa mà là rét. Cái rét buốt xương, cắt thịt da của mùa Đông nơi đây thì chỉ có những người nghèo, ăn mặc phong phanh, phơi mình ngoài trời, gồng mình để chịu trận


Trang 29

thì mới hiểu và thắm thía được là "lạnh" với "rét" nó khác xa nhau nhiều lắm.

Thành phố Hà Nội nhỏ xíu hà! Người ta nói nó bé như cái lổ mủi của mình vậy thôi. Khách từ phương xa dù mới đến đây lần đầu cũng chẳng thấy ai cần bản đồ chi cả. Cứ lái xe lòng vòng, thấy đường là phi loạn, rẽ qua, quẹo lại một hồi rồi cũng sẽ thấy "đi đâu loanh quanh cho đời mõi mệt... " Khỏi cần định hướng tìm đường gì hết nó cũng tự động "đi về chốn cũ" cho coi.

Từ trên trời cao nhìn xuống, con đường chính mạch dài thòn từ trong Nam ra khi vào cửa ngõ thành phố Hà Nội lúc ngang bệnh viện Bạch Mai đến hồ Bảy Mẩu thì bị ông Lê Duẫn "xin đểu" một đoạn ngắn ở chỗ này để bỏ tên ông ấy vào. Đoạn này có một khúc ngắn ngủn thẳng băng như cây xiêng gà nướng BBQ vậy. Nó xỏ thẳng từ hồ Bảy Mẩu đến Cửa Nam đầu khu Cấm Chỉ là hết. Nếu ta ví von bằng cách lấy cái hồ Bảy Mẩu làm tay nắm của cây xiêng, và con đường là que xiêng gà, thì cái nhà ga (xe lửa) Hàng Cỏ ở khoảng giữa đó là miếng thịt gà có chút xíu bé như hạt đậu phọng được xỏ thật khéo trên cây xiêng lụi này.

Hàng Cỏ, là nhà ga trung tâm cho con đường sắt Bắc - Nam xuyên Việt (bây giờ được đổi là ga Hà Nội), và nghe đâu đi về hướng bắc của con đường này, nó còn xuyên tới Tàu và xuyên luôn qua tận bên Nga, và không chừng còn lên đến cực bắc của quả địa cầu này nữa kìa. Con đường tàu thì dài mít mù đến dễ ớn như vậy, mà trái lại nhà ga "Trung Tâm" thì lại có chút xíu hà.

Bỏ qua mấy cái thông báo loại có nội dung theo kiểu "hiểu nói gì cho chết liền đi" được dán đầy chi chít trước cửa phòng vé về cách thức đăng ký (ghi danh) mua vé đi Nam đi Bắc khác nhau dành cho công nhân viên cán bộ, dành cho người thường, dành cho Việt kiều, cho Ngoại kiều gốc... Ngoại kiều... thiệt, và cho Ngoại kiều gốc... Việt Nam v. v. . Thiệt là trời biết! Đã vậy lại còn đủ các loại giá tiền khác nhau dành cho các loại "vé cứng" và "vé mềm", "vé đứng", "vé ngồi" (hay muốn nằm thẳng cẳng luôn cứ tùy ý) v. v...

Phải mở ngoặc chỗ này để quý bạn đọc nào chưa từng đi xe lửa xuyên Việt ngày hôm nay được hiểu "vé cứng" là vé mà hành

khách phải ngồi trên băng gỗ, "vé mềm" là được ngồi ghế có bọc nệm đàng hoàng, mà trên tấm nệm ghế đó có thể có nhiều chỗ đã bị thủng đến tơ rơm phía bên trong ra ngoài, và nếu tinh mắt một tý lâu lâu hành khách có thể chộp nhanh được một chú rệp đói thập thò ra vào trên tay gác của thành ghế. Còn "vé đứng" dành cho người đi toa có chỗ cho hành khách ngồi đàng hoàng, nhưng đã đầy người, hết ghế, nên người mua "thêm" loại vé này phải "đứng" suốt tuyến đường mình đi, và cuối cùng hết là "vé ngồi" nhưng là loại "ngồi chồm hõm" ở toa hành lý cùng với các rọ mây đựng rau quả, và gia súc như chó, lợn, dê, gà, chim, ngỗng v. v. . Chỗ này thì không có ghế, mà cũng không có người, chỉ có các kiện thùng hàng, giỏ, rọ và gia súc và người đi buôn chuyến được ngồi... dưới sàn (hay nằm luôn cũng chẳng ai la) cùng hành lý của mình.

Đó là chưa kể đến chuyện nhếch nhác ở nhà ga thì thôi khỏi phải bàn, vì chuyện này đã là chuyện "thường ngày xứ huyện" loại "từ quê ra tỉnh" hay "trong nhà ngoài phố" từ hồi thời đại còn mấy con khủng long cho đến bây giờ lận kìa. Có ai thấy có nhà ga xe lửa nào trên toàn cõi nước Việt Nam "xưa và nay" của chúng ta mà không nhếch nhác bê bối y nhau đâu? Và nếu quý vị nào chưa có kinh nghiệm đi tàu hỏa Việt Nam, và không biết hạn chế cái chuyện ăn nhậu của mình trước khi vào ga, để khi vào khu vực ga rồi mới loanh quanh tìm chỗ mà "bỏ phiếu" thì thiệt là một cực hình lớn cho quý vị đó à nhen! Hoặc là ít lắm quý vị phải ráng đợi cho tàu chạy rồi thì mới "phẻ re", vì khi tàu chạy thì quý vị được tự do làm "bổn phận công dân" tha hồ mà "bỏ phiếu" trên tàu, và còn được ngắm đá xanh trên đường tàu bên dưới cứ thi nhau chạy ngược xoèn xoẹt về phía sau. Cũng vui mắt lắm với cái sáng kiến độc đáo của cái chỗ ngồi không đáy này quý vị ơi! Đó là chưa kể nó còn gọi là mát ơiii là mát (đít)! nữa cơ.

Dù vậy ga Hàng Cỏ ở Hà Nội vẫn rất tấp nập sinh hoạt ngày lẫn đêm, nhất là vào những ngày cuối Đông gần cận Tết lúc tiết Xuân đang về. Ga Hàng Cỏ dường như không ngưng nghỉ với những toa hàng xuôi nam ngược bắc được tăng chuyến làm nhà ga càng thêm phần náo nhiệt. Người đi buôn thì tất tả ngược xuôi chạy rút cho kịp chuyến hàng Xuân, người đi làm thì tìm về với gia


Trang 30

đình sau cả năm trời xa cách cố hương giữa hai miền Nam Bắc...

Về đêm, nhóm cửu vạn (người khuân vác, bốc xếp, làm việc linh tinh ai thuê gì làm đó) vẫn hì hục với công việc được người ta cho "gia công" (thuê mướn) đóng gói các kiện hàng xuôi Nam như xe (gắn) máy, TV, máy hát (nhập lậu) từ Trung Quốc vào, hoặc quấn bó lại những cành đào trĩu nụ của làng Nhật Tân vừa mới cắt lúc ban chiều cho kịp chuyến tàu sáng sẽ khởi hành vào hừng đông để đi Nam vào những ngày cận Tết, hay là họ đang bốc dỡ các kiện bánh trái quà mứt của chiếc tàu miền nam mới ra từ ban sáng v. v. .

Bên cạnh cái tất bật của cánh đàn ông trong nghề cửu vạn, nơi góc vắng của nhà ga có một chiếc chiếu rộng, đủ chứa bốn năm chị đàn bà cùng bộ bài tây với lối chơi khá phổ thông ở miền bắc đó là chơi "tiến lên". Vừa sát phạt nhau qua những tụ bài, một chị trong nhóm, vừa nhận thêm mười ngàn đồng từ chị ngồi đối diện. Không phải tiền thắng bài, mà là tiền cho thuê thằng bé con của chính chị ta. Chị đàn bà cho thuê thằng con chưa đầy chục tháng tuổi, để giao cho một đứa bé khác, bế nó đi ăn xin trong đêm mùa Đông rét căm da của trời Hà Nội vào những ngày cận Tết.

Đứa bé gái tám tuổi, với cái dáng đứng lúc nào cũng xẹo qua một bên, nó cố nãy cái hong của nó ngang ra thật xa như cây đòn mà đỡ hai ống chân khẳng khiu của thằng bé thả ôm vắt ngang hai bên. Thằng bé ngủ say mê lặc lìa trên hong đứa con gái. Nó vừa được mẹ nó, là chị đàn bà mới thu mười ngàn tiền cho thuê con, giao cho con bé bế đi.

Trước khi đứa con gái nhỏ kịp băng qua khoảng sân của nhà ga mà ra con lộ to đùng trước mặt thì mẹ của thằng bé, cũng kịp dúi thêm vào tay đứa bé gái nửa viên thuốc ngủ với tờ giấy bác hai trăm đồng nhàu nát cùng đôi lời dặn: "Này, nhớ tầm trước 11 giờ đêm, lúc đó nó sẽ thức đấy. Mày đi đâu thì đi, canh chừng khi nó sắp thức thì ghé qua Cấm Chỉ đến hàng mu. Quý Béo mà bảo nó cho thằng bé hai trăm nước cháo rồi hòa nữa viên thuốc này vào cháo mà cho nó uống rồi đem về đây. Nhớ đấy, mày mà dành phần của nó thì

về bà vả cho mà vỡ mồm đấy nhá. Biết chửa con ranh nhà kia... "Con bé lí nhí trả lời "Vâng, cháu biết ạ... "

Đứa bé gái tám tuổi bế thằng bé mười tháng bị thuốc ngủ làm say giấc nồng tay chân nó buông thỏng lặc lìa theo nhịp bước bên hông con chị. Trời Hà Nội mùa Đông vào đêm vẫn tiếp tục thả từng cơn gió hú buốt lạnh, xót đau, rét cắt làn da trần của hai đứa bé đang co ro trong vài manh vải tả tơi. Ánh đèn đường vàng vọt chiếu rọi hai thân hình tiều tụy. Bóng chúng đổ dài xiu vẹo trên mặt lộ với bước chân bé con thật ngắn đang băng ngang qua con đường Lê Duẩn trước mặt, rồi xuyên phố Lý Thường Kiệt để đổ ra Bà Triệu, rẽ trái thả về hướng bờ hồ (Hoàn Kiếm) giữa lúc cái âm thanh hỗn độn của tiếng chửi thề, tiếng cười đùa trong công việc, tiếng búa đinh nện thùng chan chát chỗ mấy kiện hàng còn đang đóng gói dở dang, và tiếng mấy chị đàn bà trên chiếu bạc lúc the thé cười rộ lúc suýt xoa với lá bài không như ý... vẫn tiếp tục diễn ra chung quanh ga Hàng Cỏ về đêm. Thằng bé nhỏ mấy tháng tuổi chắc là từ lúc mới sanh ra là nó đã thường xuyên bị thuốc ngủ "quất" cho "quên đi u sầu nhân thế" luôn rồi. Lúc nào nó cũng ngủ li bì. Có lẽ nó không còn mấy cảm giác với cái đói, và lạnh của mùa Đông Hà Nội về đêm đang cắt thịt da nó khi nó phơi mình trần ngoài trời. Toàn người nó được quấn trong một cái nùi vải bèo nhèo, không biết là tấm chăn cũ, hay là tấm bạt phủ xe tải nào đó bị mẹ nó rình xén một góc mà thay cho quần áo chống Đông. Thằng bé vẫn ngủ say mê trên lưng con chị đang "kinh doanh hợp đồng" với nó, khi con bé này bế nó len vào những hàng quán ăn dọc phố để ăn xin. Tội nghiệp con bé lớn, nó cũng chỉ là đứa bé mới tám tuổi thôi. Nó run bắn người từng cơn, vì đói, vì lạnh, vì buồn ngủ, và cũng vì nỗi sợ hãi sẽ nhừ đòn bằng những cái tát đến vêu mặt (mà mẹ nó thường hay tát nó), nếu như nó không "đạt chỉ tiêu" để mang số tiền xin ăn có "quota" định sẵn để đem về...

Trời về khuya, cơn lạnh do phơi trần da thịt dưới màn đêm của mùa Đông Hà Nội càng tăng. Lại thêm mấy hạt nước mưa thật nhẹ vừa từ trời cao rơi xuống. Hà Nội về đêm chìm trong màn mưa mỏng âm u cùng cơn gió lùa rét buốt. Những hạt bụi nước li ti lất phất chao đảo phản chiếu trong ánh đèn đường tạo sắc màu óng ánh sáng bạc lung


Trang 31

linh, thi thoảng nghiêng ngả vì hơi gió mạnh, có khác nào một đoàn sinh vật lạ bằng nước đang khiêu vũ trên không giữa màn đêm. Ôi chao ơi! Sao mà cơn mưa đêmở Hà Nội đêm nay đẹp diễm lệ, buồn, và cô đơn đến não lòng!

Trời ơi! Tôi có đếm lịch nhằm không đây? Chẳng phải đây là cơn mưa Xuân của đêm giao thừa Hà Nội đây sao? Chẳng phải đất trời đang giao thoa chuyển mùa để một chút nữa đây sẽ đem đến cái mà người ta gọi là đêm trừ tịch đây hay sao...

Ngày xưa ông Tiến Sĩ Nguyễn Thượng Hiền cũng trong đêm trừ tịch này "ổng" bị đi đày đi ở tận tuốt luốt trên miền bắc nước Tàu. Hôm đó, khi đón giao thừa một mình, nhìn bầy chim nhạn bay hết về phương nam (quần nhạn giai nam trường) chỉ còn mình "ổng" nơi đất bắc (cô khách độc bắc du). Lúc đó, chắc là trong hoàn cảnh cô liêu quá của đêm trừ tịch một mình nơi xa lạ, nên ông Nguyễn Thượng Hiền mới ngửa cổ lên trời mà khóc rống lên để than ra rằng: "Trong chín cõi trời đất này biết đi đâu, tìm ai là người chia mối (quốc) thù cùng ta" (cửu thổ thùy đồng thù).

Các bạn ơi! Tôi có phải là Nguyễn Thượng Hiền đâu. Tôi cũng có bị ai đày đi miền bắc nước Tàu làm cái (khỉ) gì đâu? Chỉ có điều (hơi hơi giống với "ổng") là quê tôi cũng ở tuốt miệt "trỏng", vậy mà mấy năm rồi Tết nào tôi cũng tự đày mình phiêu bạt tận tuốt ngoài Hà Nội này để bắt chước ông Nguyễn Thượng Hiền mà nhìn "Quần nhạn giai nam trường - Cô khách độc bắc du" đón giao thừa một mình nơi đất lạ với cơn mưa Xuân thiệt đẹp và thiệt rét lạnh của miền bắc như đêm nay, rồi tôi cũng bắc chước "ổng" mà "quất" đâu chừng lưng lưng chai rượu, rồi cũng ngửa cổ lên trời (sửa thơ của "ổng" lại) để than rằng "Cửu thổ thùy đồng... độc ẩm sầu" Trong chín cõi trời đất này biết tìm ai là người chia sẻ mối sầu phải "xỉn" một mình nơi đất lạ này cùng ta"

Thôi chuyện này để đó có dịp tôi sẽ nói sau đi, bây giờ xin trở lại với hai đứa bé ăn mày lúc nãy. Cứ ăn cắp thơ của ông Nguyễn Thượng Hiền mà tả cảnh rồi tả tình thêm một hồi nữa không chừng hai đứa nhỏ này bị đi "đậu phọng" (lạc) mất tiêu luôn bây giờ...

Dù mưa Xuân phía bắc là một loại mưa thật nhẹ, nước mưa rơi chỉ li ti như bụi, nhưng mưa rất dai dẵng. Có khi ông trời "nấu cháo" với cơn mưa Xuân này đến suốt mùa, những năm này thì Hà Nội được gió mưa ôm ấp chìm trong bụi nước suốt cả tháng Giêng của mùa Xuân.

Và dĩ nhiên là dù mưa có nhẹ, có mỏng, người ta cũng không thể phơi mình mà đi suốt trong cơn mưa, cho nên con bé lớn đèo thằng bé nhỏ bên hong nó, hai chị em nó co ro xiêu vẹo cùng cái lạnh. Nó tìm chỗ ngồi ép sát vào mái hiên của hè phố lạ nơi có nhô ra một mảng tôn xiêu vẹo và có tý tẹo đủ để hai đứa nó trú mưa.

Nói là "con bé lớn" để phân biệt với "thằng bé con" chứ thật ra nó mới có tám tuổi đầu. Mình "ên" thân nó còn chưa biết nó có lo xong cho thân nó hay chưa chứ đừng nói gì là làm chị, và lo luôn thằng bé bị thuốc ngủ "quất" li bì, để cùng nhau mà "phối hợp kinh doanh" nghề ăn xin như hai bà mẹ của chúng nó muốn. Một mình thân nó chưa chắc chi nó chịu nổi cái đói lạnh, và mệt lả người vì phải dầm mưa băng hết ngõ này phố kia chứ đừng nói gì là từ tối giờ nó cứ hết xốc, rồi vác, rồi khiêng, rồi bế, rồi ôm cái thằng oắt con lúc nào cũng ngủ lặc lìa lặc lọi này...

Mệt quá chịu không nổi, và rét vì bị từng cơn hú của ngọn gió đêm mưa Xuân quất từng chập vào thịt da trần của con bé đã làm cơn buồn ngủ kéo nó nhíu mắt. Đứa bé gái ngủ gật ngủ gà bên hàng hiên chỗ trú mưa, bàn tay nhỏ bé lòn vào da thịt thằng em như một bản năng để dần tìm chút hơi ấm... nhưng thiệt là... . rõ khổ! Thằng nhỏ cũng lạnh ngắc như nó vậy thôi chứ có được ấm áp gì đâu mà tìm hơi...

Trong cơn ngủ gật chập chờn, đứa bé gái quên tuốt luốt khu Cấm Chỉ nơi bán hàng ăn đêm. Nó cũng quên luôn bà Quý béo với hai trăm đồng nước cháo mà mẹ thằng bé đã dặn, và dọa vả cho vỡ mồm nếu nó lo không xong. Cho đến gần 11 giờ đêm thì y như bà mẹ thằng bé nói, tầm này thằng nhỏ sẽ thức giấc. Có lẽ vì hết hiệu năng của thuốc ngủ, nên vào giờ đó nó có chút cảm giác đói và lạnh. Thằng nhỏ cựa thân quẫy chân mạnh vài cái và khóc ré lên... Con chị giật mình thức dậy từ giấc ngủ gật của nó bên hàng hiên. Nó ngơ ngác nhìn trời mưa, và khi nó hơi hơi tỉnh ngủ đủ để chợt nhớ ra là mình


Trang 32

đang ở cái cõi nào trên chốn trần gian phức tạp này thì nó bỗng sãng hồn bậc lên thảng thốt ". . Thôi chết! Bỏ mẹ rồi... " Mà chắc là nó sắp... bỏ mẹ thiệt rồi! Cơn mưa Xuân, cộng thêm với cái đói và lạnh rét cùng mệt lả đã đẩy con chị vào giấc ngủ ngồi bên vệ đường đến những gần hai tiếng đồng hồ. Dù không có giờ để xem nhưng nhìn mức độ xe cộ quá thưa, hầu như không còn mấy chiếc ô tô, hay xe máy trên phố, nó biết giờ này đã khuya lắm rồi. Khu Cấm Chỉ chắc là đã dẹp hết, và mụ Quý béo có lẽ cũng đã về. Mà cho dù có còn bán đi nữa thì mưa, ướt và lạnh thế này làm sao nó băng mưa đi ra đó để mua nước cháo cho thằng bé ăn đây? ...Thằng bé con khóc được vài tiếng thì làm như có trớn, nó cứ tiếp tục loa tròn cái mồm bé tẹo mà nấc từng cơn làm con chị càng thêm rối trí, rối lòng... Loay hoaiyvới chuyện khóc la không ngừng của thằng nhỏ một hồi con chị bỗng nhớ ra là nó còn nửa viên thuốc ngủ cho thằng bé mà nãy giờ nó quên tuốt. Thế là nó cố dùng ngón tay nhỏ xíu của nó mà búng phần thuốc vào cái mồm đang há to ra để khóc của thằng bé, rồi vốc chút nước mưa lạnh cóng mấy ngón tay mà chế vào cho thằng bé nuốt.

Xùy! Có thấm gì đâu chứ. Nửa viên thuốc tý teo đâu chừng chưa bằng hạt đậu xanh thì làm sao lắp được cái dạ dày đang đói của thằng bé con nên nó vẫn tiếp tục la khan... Vậy mà thiệt là hay... Độ chừng chưa đầy vài phút sau là thằng bé nín thinh, im re không khóc nữa và lại quặc oài tay chân ra rồi... ngon lành ngủ tiếp.

Nhìn gương mặt bé xíu dễ thương của thằng nhỏ đang say ngủ trong cái nùi vải quấn trùm kín thân mình nó. Bỗng dưng trong lòng đứa bé gái dâng lên một nổi ước ao là lạ. Nó rón rén hôn nhẹ lên đôi gò má tím lạnh của thằng nhỏ mà cảm thấy nó thương cái thằng "đối tác kinh doanh" của nó suốt ngày cứ ngủ li bì này một cách "Thương ơơơii là thương! " vậy đó. Phải chi thằng nhỏ này là em thiệt của nó luôn, chứ đừng là em trên "hợp đồng doanh nghiệp ăn xin" giữa hai bà mẹ thì chắc nó thích lắm.

Rồi đến khuya đứa bé gái cũng tìm được cách băng mưa mà trở lại ga Hàng Cỏ, nó đành nói dối một cách "chân thật" với bà mẹ của thằng nhỏ là cứ "vô tư đi" (không cần

phải lo nữa) khi mẹ thằng bé hỏi đã cho thằng bé ăn cháo chưa.

Cánh cửu vạn đã ngưng công việc trong ngày và họ đang "giải lao" bằng mấy ve quốc lủi (như rượu đế trong Nam vậy) cùng rổ "quảy lóng" (dầu chảo quảy mới chiên còn nóng, loại mồi rẻ nhất của dân nhậu bình dân miền Bắc), và vài cặp chân gà có rãi lá chanh, chấm với muối ớt trộn mì chín (bột ngọt) pha nước dấm. Cánh chiếu đánh bạc của mấy bà mẹ thuê con, và cho thuê con, cũng sắp tàn.

Sinh hoạt về đêm của nhà ga đang co cụm lại. Chút nữa đây bến ga sẽ yên lặng đâu được vài giờ rồi lại bắt đầu cho ngày mới vào hôm sau lúc thật sớm.

Những người sống trên ga họ không có nhà để về. Đường tàu là chỗ họ tranh sống bằng đủ "loại hình" có thể kiếm ăn, băng ghế nhà ga là nơi họ ngả lưng chừng đôi phút trước khi qua ngày mới. Và cũng tại những nơi này, họ vẫn truyền giống để tạo ra cái mà người ta gọi là tài nguyên cho tương lai. Những đứa trẻ con mới vẫn được ra đời, và ngủ li bì, để họ cho thuê đi ăn xin như thằng bé mười tháng tuổi vừa rồi.

Đêm nào cũng vậy. Dù là đêm giao thừa giữa lúc trời đất đang giao hòa để chuyển mùa thay năm. Dù là tiễn đưa năm cũ đi hay đón năm mới về, thì sinh hoạt về đêm ở ga Hàng Cỏ vẫn như nhau. Cửu vạn vẫn tất bật làm việc, mấy bà mẹ của cánh bé con ăn xin vẫn chơi bài "tá lả" trong lúc chờ lũ con đạt đủ "quota" qui định trong ngày mà đem tiền xin ăn về. Sinh hoạt nhà ga không có gì thay đổi.

Đêm giao thừa ở Hà Nội, không biết có phải là đêm có thời tiết lạnh nhất so với các đêm khác trong suốt mùa Đông ở miền bắc hay không, hay chỉ là thoáng thương cảm cho những kẻ không nhà phải ra đi vào đêm trừ tịch này, mà thường thường, sáng ngày Mùng Một Tết năm nào, những chiếc loa phát thanh phường, treo ở mấy cây cột đèn trong thành phố, cũng thông báo cho biết là đêm qua có bao nhiêu người chết vì phải phơi thân ngoài trời rét. Như một cách làm thống kê đơn giản vậy mà!

Chỗ này là bác xích lô đêm qua ngồi trên xe nhìn cơn mưa Xuân giữa lúc đất trời chuyển


Trang 33

mùa, rồi buồn tình bác đạp tuốt luôn cho tới "miền tiên cảnh". Chỗ kia là bà cụ già đơn chiếc nằm trên băng đá công viên nhìn ngàn sao trên trời, bà nhẩm đếm các vì tinh tú đang chuyển vị trong dãy ngân hà bao lao la để tìm về khởi điểm, mà tạo nên đêm giao thừa thật giá buốt ở thành phố Hà Nội nơi trần thế... Rồi bỗng dưng bà cụ thích làm con cá Lý Ngư dưới hồ Thuyền Quan, bà quẫy đuôi cưỡi sóng hóa rồng bay tuốt luốt lên tận... cõi bồng lai cực lạc.

Năm nào cũng vậy, đêm giao thừa thường hay có mưa Xuân để làm tăng thêm cái rét lạnh của cuối ngày Đông muộn, và năm nào cũng có những người đón giao thừa ở cả hai nơi trần gian và tiên cảnh. Họ là những người phải bỏ lại kiếp sống cơ hàn mà ra đi giữa lúc đất trời đang giao thoa dưới cơn mưa Xuân thật đẹp, thật rét của đêm trừ tịch giữa lòng thành phố Hà Nội này.

Bạn ơi! Trong thống kê về số người vì đói, lạnh, và không nhà phải ra đi hàng năm trong đêm giao thừa tại Hà Nội tôi vừa kể... Năm đó có thêm thằng bé mới mười tháng tuổi ở ga Hàng Cỏ. Mười tháng được hiện hữu và làm người ở cõi trần gian này là mười tháng nó chỉ biết ngủ li bì trên đôi chân ngắn bé của con chị tám tuổi đã lê nó đi khắp nẽo đường làm ăn mày bé con. Bước chân bé thơ của hai chị em "ăn xin hợp đồng" này có lẽ đã dẫm mòn hết tất cả các viên gạch trên vĩa hè của một nơi mà người ta đang thi nhau gọi là "Điểm đến của thiên niên kỷ".

Thằng bé mười tháng tuổi, nó chưa biết phân biệt thân hay thù, nó không biết ghét, không giận hờn tỵ hiềm, ganh tương đố kỵ ai. Tâm hồn nó trong sáng và đẹp như một thiên thần nhỏ trên trời bị sẩy chân sa lạc lầm nơi.

Và trong đêm giao thừa, bên hè phố lạ, dưới tấm tôn trú cơn mưa Xuân thiệt đẹp của Hà Nội hôm đó, thằng bé đã có một giấc ngủ thật tuyệt vời. Một giấc ngủ đi thẳng luôn đến thiên đường để không bao giờ nó trở lại làm người một cách không đúng chỗ, và đúng lúc ở cõi trần gian này nữa...

Mời các bạn dùng trà, hay cà phê đây? Hoặc là ta làm tý rượu cho ấm lòng để chờ chút nữa mình coi cơn mưa Xuân trong đêm trừ

tịch năm nay có đến với thành phố Hà Nội nữa hay không nghen!

Xin nâng ly kính quý thầy cô và các đồng môn huynh, đệ, tỷ muội Mạc Đĩnh Chi ở khắp mọi nơi, thỉnh mời các bạn hữu ở bên ngoài. Chúng ta chúc nhau một mùa Xuân tha phương nữa đã qua đi nơi xứ này. Chúc cho năm nay mọi người đều được an khang thịnh vượng. Ai ai cũng được gia đình đoàn tụ, nhà nhà chan hòa nụ cười tươi vui hạnh phúc. Chúc cho đồng môn trong nước và bên ngoài, cùng chia nhau những nỗi cơ hàn, đùm bọc cưu mang, thương yêu nhau trong phúc lợi đồng bào...

Thôi chúng ta tạm quên đi câu chuyện thằng bé ở ga Hàng Cỏ đã lên tới thiên đường mà tôi vừa kể đi. Nếu nó có tìm đường mà trở lại trần thế thêm một lần nữa thì xin cầu chúc cho nó tìm được một nơi nào kha khá hơn cái nhà ga "Trung Tâm" Hàng Cỏ ở một thành phố có danh hiệu (tự phong) là "nơi đến của tân thiên niên kỷ" trên quả địa cầu này...

Happy New Year! Chúc Mừng Năm Mới! Cung Hỉ Phát Tài! Mời quý vị nâng ly...

Cheeeeeeerrrsss!!!

Phương "N", MDC-74

Lá Bài Định Mệnh

Khi trường Mạc Đĩnh Chỉ nhập học vài tuần trong đầu tháng 9 năm 1972 tôi có trở lại thăm trường cũ và lớp của tôi - Đệ Tam B1. Lúc đó tôi chuẩn bị để chờ ngày đi vào trường SVSQ Thủ Đức.

Tôi còn nhớ rỏ hôm đó là gìờ Pháp Văn của Cô Túy Hồng. Tôi ngồi chung với những người bạn cùng lớp với tôi là Quốc Văn, Trần Xuân Ngọc, Lưu Liêm, Trần Khải Minh và La Ngọc Lâm.

Trước đó lớp Đệ Tứ A4 của chúng tôi không có nữ sinh, nhưng hiện thời lớp Đệ Tam này đã sát nhập nửa nam sinh và nửa nữ sinh. Cô Túy Hồng có gọi một nam và một nữ sinh


Trang 34

đứng lên để thực tập đối đáp. Lúc đó cô Nguyễn Thị Nở là người được đứng lên để đặt câu hỏi và anh Nguyễn Văn Hai được gọi lên để trả lời. Anh Hai đã vắng mặt cả tuần đó cho nên Cô Túy Hồng cũng chưa biết mặt anh ta. Được sự ủng hộ của Minh và Liêm, tôi vội đứng lên để thay thế anh Hai. Trong lúc tất cả các bạn nam đều quay mặt để nhìn tôi vì họ biết tôi không phải là Nguyễn Văn Hai.

Nhưng không ai lên tiếng để phản đối, họ chỉ mỉm cười.

“Qu’est ce que c’est?” (Đây là cái gì?) côNở hỏi.

“C’est un cahier. (Đây là quyển vở),” tôi trả lời nhưng mà tôi sửa cách phát âm của tôi gìống như là “Xe tăng càri dê” vậy.

Cả lớp cười rộ lên làm cho Cô Túy Hồng nhướng mắt nhìn tôi lấy làm lạ và cô ta hỏi tôi bằng một câu tiếng pháp:

“Vous pouvez répéter s'il vous plaît? (Anhcó thể lập lại được không?)”

“Xe tăng càri dê.” Tôi trả lời và lần này tôi cố tình nhấn mạnh lên chử "càri dê."

Cả lớp lại cười rộ lên thêm một lần nữa. Cô Túy Hồng lắc đầu chỉ mỉm cười nhẹ rồi quắc tay cho Cô Nở và tôi ngồi xuống. Kể từ sau đó, tôi có thêm cái tên “Hà xe tăng cari dê.”Sau buổi học Huỳnh Hùng, lúc đó là trưởng lớp, đến cự tôi là cố ý phá lớp học này. Nhưng tôi nói với Hùng là tôi chỉ đến thăm lại trường và lớp học cũ trước khi tôi lên đường đi vào quân ngũ.

Vài tuần sau, tôi đến tham dự buổi tiệc tại nhà của Trần Xuân Ngọc để tiễn Ngọc lên đường như tôi. Buổi tiệc này có hầu hết các bạn trong lớp của Ngọc. Lại một lần nữa, cái tên "càri dê" của tôi đưa ra làm cười cho bữa tiệc. Hùng có đến xin lỗii tôi vì anh ta không biết là tôi cũng sắp sửa ra đi cho nên đã cự tôi. Chúng tôi bắt tay và vui vẻ như không có chuyện gì đã xẩy ra.

Sau khi ra khỏi quân trường năm 73, tôi được đi phục vụ ở một đơn vị địa phương quân của Châu Đốc và đóng trên đình núi Cô Tô cũng như là nhiều nơi trên địa phận Châu Đốc như Tân Châu, Tịnh Biên và núi

Sam vân vân và vân vân. Trong thời gian này tôi có theo học nghệ thuật bói bài của người mẹ của bạn tôi, Dì Hai. Dì Hai là một người bói bài nổi tiếng của vùng Châu Đốc và Long Xuyên thời bấy gìờ. Có những lúc, Dì lên đồng một cách bất ngờ. Dì Hai đã tận tình chỉ cho tôi gần hết cách thức bói bài chẳng hạn như coi tình duyên, gia đạo, sức khỏe, tiền tài và vận mạng. Khi tôi trở về đơn vị, tôi đã thực tập nhiều lần và cảm thấy hình như cũng có đúng trong nhiều trường hợp.

Khi tôi được về phép để thăm gìa đình và tôi cũng có đến để thăm lại các bạn tôi thường đi chơi với đó là Văn, Liêm, Minh và Ngọc. Khi chúng tôi đến nhà Ngọc thì thấy anh ta đã chống nạng đi ra để đón chúng tôi. Lúc đó tôi mới biết là Ngọc đã bị thương vì đạp phải mìn. Trong thời gian đó Ngọc mang cấp bực Trung Sĩ của một tiểu đoàn địa phương quân tại Vĩnh Long. Trong khi tiểu đội của anh đi mở đường thì đạp phải mìn và bị thương nơi chân. Hiện lúc đó Ngọc đã dưõng thương gần hơn 3 tháng. Lúc xế chiều, sau khi ăn uống xong, chúng tôi tới nhà của Khải Minh để đi uống cà phê. Trong thời gian chờ đợi để đi ra ngoài thì tôi hỏi những người bạn này

“Ai muốn coi bói bài không?”

“Mầy coi cho tao đi!” Ngọc vội lên tiếng trả lời.

Tôi đồng ý coi cho Ngọc và nói với Minh đi thắp giùm một cây nhang. Sau đó, tôi nói Ngọc là xào bộ bài và cầu khẩn chuyện mình muốn. Xong rồi tôi lấy bộ bài và bảo Ngọc chọn lấy một lá.

Khi Ngọc giở lá bài lên thì đó là con Ách Bích (lá bài của Tử Thần). Nhìn thấy lá bài này tôi không được vui cho lắm. Tôi vội vã thu lá bài vào và xáo trộn những lá bài lên rồi bảo Ngọc thành tâm khấn vái trên cây nhang, xong rồi bảo Ngọc trộn thêm một lần nữa trước khi rút lá bài. Lá Ách Bích lại được rút ra lần thứ hai. Tôi lắc đầu vì nghi là có chuyện không may.

“Được rồi xào bài xong rút lại thêm một lần nữa đi. Nhất quá tam.” Tôi nói.

Ngọc đã làm theo y như lời tôi nói. Lần thứ 3 này, Ngọc cũng rút ra được lá Ách Bích. Tôi


Trang 35

xanh mặt lên. Trong 52 lá bài, tại sao lá này cứ xuất hiện mãi, tôi tự hỏi.

“Mầy không nên về đó nửa, mầy nên tìm đủ mọi cách để ở lại đi, nếu không mầy sẽ không ổn.” Tôi nói.

“Như vậy là làm sao? Cái lá ách bích này đầu có nghĩa gì đâu mà mầy sợ dữ vậy?” Ngọc hỏi tôi, “Tao không thể nào làm được như vậy đâu. Tao còn nhiều đứa em nhỏ, làm sao tao ở lại được?”

“Lá bài này là lá bài không tốt. Người ta chỉ có thể rút được nó một lần thôi, nhưng mà mầy đã rút nó tới 3 lần và trúng cả 3 lần, như vậy là không tốt.” Tôi trả lời, “Tao không muốn coi cho mầy nữa. Thôi chúng mình đi uống cà phê đi.”

Sau khi uống cà phê xong, chúng tôi chia tay ai về nhà người đó. Còn tôi thì theo Văn về nhà ở bên cầu Phạm Thế Hiển. Đêm hôm đó, tôi trằn trọc không ngủ được. Ngày hôm sau, chúng tôi đến nhà Ngọc để rủ Ngọc đi uống cà phê nhưng tôi cũng không dám nhắc đến lá bài ngày hôm qua nữa. Chuyện đó hầu như là quên lãng đi sau khi tôi trở về lại Châu Đốc, còn Ngọc về lại Vinh Long sau khi vết thương đã lành.

Vào năm 1974, cả đơn vị của tôi được bổ xung qua quận Ngã Năm tỉnh Sóc Trăng. Quận Ngã năm là một cái quận nhỏ nhưng tất cả mọi thứ đều có nào là quán cà phê nhạc, cửa hàng bách hóa, tiệm ăn cho tới bàn bi da và thậm chí có cả sòng casino ở đây. Sòng bài nơi đây ngày thường thì họ chơi hốt me nhưng vào cuối tuần thì họ cũng có những sòng bài khác như là tài xỉu hoặc bài 13 lá hoặc là bài cào. Quận Ngã Năm thời bấy gìờ có thế nói là trù phú nhất trong các quận lân cận từ gạo muối cho đến thực phẩm. Gạo nơi đây là nguồn cũng cấp lớn cho thành phố Sài Gòn.

Chúng tôi đóng ở trong một cái chành lúa rất lớn tại chợ Ngã Năm. Bên phía cửa sau của chành lúa là một dòng sông để cho các ghe thuyền đậu để lấy gạo. Nơi đây có một người thiếu nữ rất xinh đẹp tên là Mai nhưng vì gia đình nghèo cho nên phải làm người ở cho gia đinh ông chủ vựa lúa. Nét đẹp của Mai lộng lẫy và mỹ miều không kém gì các thiếu nữ ở Sài Gòn. Ôi, có lẽ là hồng nhan đa truân. Tôi tự tiếc giùm cho cô

ta.

Khi trời tối, tôi chẳng biết cách giải trí nào tốt hơn là đi xem tivi tôi tại phòng khách ông chủ vựa lúa này. Lúc đó, tôi đeo một bông mai trên cổ áo, cho nên tôi được quí trọng đôi chút. Vào ban đêm mỗi khi tôi đến để xem tivi thì bà chủ chành lúa này bảo Mai mang trà hoặc là kẹo bánh cho tôi dùng.

Được vài tuần sau thì Thượng Sĩ Bình, thường vụ đại đội của tôi có ngỏ ý với tôi về người đẹp này. Thượng Sĩ Bình này cũng ngoài 30 mươi nhưng rất là điển trai. Vì sợ tôi có tình ý với người này, nên Bình hỏi ý kiến tôi trước. Tôi trả lời là tôi không có tình ý gì cả và cũng chẳng để ý tôi Mai nữa. Lúc đó có thể là tôi đã nói xạo với Bình, tôi cũng có để ý chút chút. Bình mừng rỡ lên và hằng ngày anh cứ đến để tỏ tình với Mai. Còn tôi thì không còn đến xem tivi như thường lệ để tránh đi sự hiểu lầm của Mai.

Đến một buổi trưa tôi đi ngang qua tiệm ăn ngoài chợ thì thấy có một người thanh niên chạy ra, anh ta cứ bụm miệng cười khằng khặc rồi lại nhảy vòng vòng chung quanh tôi như là người điên.

“Hà đó phải không? Mầy là thằng Hà của Mạc Đĩnh Chi đó phải không?” Anh ta hỏi tôi.

Sau khi nhìn kỹ lại thì đó là bạn Ngô Quốc Hùng, người bạn cũ của tôi cũng học trường Mạc Đĩnh Chi trước tôi một lớp. Trong thời gian tôi còn học lớp Đệ Lục và Đệ Ngũ, Hùng có rủ tôi mỗi buổi chiều tan học chạy xe đạp để đuổi theo cái xe của một mỹ nữ của trường MĐC. Từ trường, chúng tôi chạy theo cô ta đến đường Trần Quốc Toản tới Nguyễn Văn Thoại và sau đó đứng trước nhà nàng. Tôi chạy theo Hùng tới nhà người này là vì tôi phải tới võ đường Tae Kwon Do Lê Lợi để tập võ. Còn Hùng là một cây xi. Về phần tôi, chắc có lẽ tôi cũng gần như thế. Ai da, cái tuổi trẻ học trò ngày xưa.

“Đúng rồi, tao đây. Mầy có phải là Hùng không?” Tôi hỏi lại và bắt tay Hùng. Sau đó chúng tôi vào quán ăn. Ăn uống và trò chuyện những câu chuyện tình cũ cho hết cả buổi chiều.

Vài hôm sau, khi tôi đi tắm ra thì hai đứa con trai của ông chủ chành lúa vừa ca vừa giởn


Trang 36

như là cố tình cho tôi biết.

“Thà chết trên rừng mai, còn hơn là chết bên vai cánh gà.”

Câu này đã được lập đi lập lại nhiều lần trước mặt tôi và Thượng Sĩ Bình. Tôi biết là chuyện không ổn rồi. Nhưng bây giờ tôi đã được công bố ra để làm bình phong cho người khác thì nhất định là quá đáng lắm rồi.

Thượng Sĩ Bình gặp tôi đêm hôm đó và nói:

“Ông Thiếu Úy Hà ơi, cô ta không chịu tôi rồi. Làm sao bây gìờ?”

Tôi biết làm sao bây gìờ? Tôi đâu có quyền hạn gì để bắt Mai yêu Bình. Tôi cũng đâu có quyền để làm việc gì cả trong vấn đề tình yêu. Ai da, thật là khó xử cho tôi.

“Thôi thua keo này thì bày keo khác.” Tôian ủi Bình, “ở đây cũng có nhiều người đẹp lắm mà.”

“Tại ông hết đó, nếu như ông không ngủ tại chành lúa này thì tôi đâu có phải thẹn đến như thế này.” Bình nói giởn chơi xong rồi bỏ đi.

Tôi biết rằng Bình nói giởn chơi để trách tôi để tránh đi cái sự ngượng ngùng là đã bị Mai từ chối. Một phần nữa có thể Bình nghi tôi đã biểu lộ tình cảm với Mai rồi. Thật sự là tôi và Mai không hề có quan hệ gì cả, chúng tôi chỉ trao đổi những nụ cười mỉm chi thế thôi. Chắc có lẽ đó là sự hiểu lầm của Mai. Nhưng tôi biết làm gì hơn đây? Có thể Mai còn trẻ, cho nên đã chê Bình là già. Có thể là Mai cũng đã có tình ý với tôi một chút.

Vài ngày sau, khi tôi ra ngoài cái tiệm ăn hôm nọ để gặp lại Quốc Hùng nhưng không thấy hắn ta đâu. Tôi kêu cà phê uống và ngồi chờ thì một người lính trong đơn vị của tôi cho biết là có một người lính của Sư Đoàn 7 đóng quân ở ngoài vòng đai chợ Ngã Năm đã bị chết – chết vì tình. Tôi không biết nhiều chi tiết về người này. Tôi cảm thấy hơi buồn đôi chút.

Sau năm 75 tôi trở lại Sài Gòn thì biết tin Ngọc đã tử trận tại Vĩnh Long. Tôi chợt nhớ tới lá bài định mệnh của Ngọc ngày xưa. Có lẽ lá bài đó rất là linh ứng vì Ngọc đã chết.

Từ đó, tôi không còn xem bói bài cho bất cứ ai nữa.

Mới gần đây, người bạn trưởng lớp Đệ Tứ A4 của tôi ngày xưa tên Trần Xuân Lộc cũng đã bỏ trường và học nhảy như tôi sang trường Đồng Nai. Lộc cũng thì đậu Tú Tài năm 72 và cũng năm đó Lộc thì đậu vào trường sư phạm để học khóa giáo viên. Năm 74, sau khi tốt nghiệp sư phạm, Lộc về nhận nhiệm sở tại Trường Tiểu học Mỹ Tú tại quận Thuận Hóa tỉnh Ba Xuyên để đi làm giáo viên. Lúc đó thì Nguyễn Quốc Cường người bạn cùng lớp của chúng tôi hiện là người lính của Sư Đoàn 7, đóng quân tại Sóc Trăng. Cường nghe Lộc đang dạy học tại Trường Mỹ Tú, nên có tính đến tìm thăm Lộc và hẹn sẽ ra trung tâm thị xã chơi. Sau đó chừng 3 ngày thì Lộc nghe tin Cường đã chết. Không phải chết vì ra trận, mà là chết vì yêu đương gì đó với một cô thôn nữ nơi hắn ta đóng quân, ở quận Ngã Năm tỉnh Sóc Trăng.

Ngày xưa tôi cũng có nghe tin đó, nhưng tôikhông biết đó là Nguyễn Quốc Cường người bạn chung lớp với tôi. Nhưng sau khi nghe lại thì thật là ngỡ ngàng vì đã hơn 30 năm sau tôi mới biết người đó là ai. Âu cũng là định mệnh. Định mệnh đã an bài cho mỗi một con người của chúng ta.

Jimmy Dieu (Điêu Tô Hà III)

Chỉ Là Mộng Thôi

Xe vừa quẹo vào góc đường Lý Thái Tổ, tôi chợt bắt gặp một nhân dáng vô cùng quen thuộc đứng ở bên đường. Khi xe chạy qua, tôi vừa cố quay lại nhìn, vừa cố lục trong trí nhờ để xác định tên của người đàn bà quá quen thuộc kia là ai. Người đàn bà đó có thể là ai? Phải là ai đó đã từng cùng tôi trải qua một thời gian khá dài ở đâu đó ? Ai? Ai đã từng có đôi mắt to và đẹp lắm, ai đã từng làm mưa làm gió một thời, ai đã từng có một giọng nói như mật rót vào tai. Vài ký ức lướt qua trong tôi nhưng cái tên của người đàn bà và thời điểm tôi biết chị vẫn không chịu hiện ra. Tôi bực bội lục lạo trong trí nhớ của


Trang 37

mình. Cuối cùng thì tôi nhớ ra, chính là Kim Ngân, hoa hậu của lớp tôi.

Cái tên Kim Ngân vừa trở về trong ký ức của tôi là ngay lập tức, tôi thấy trước mắt mình một cô gái vô cùng thanh mãnh trong chiếc áo dài bằng tơ sống màu vàng tươi làm sáng rực cả một góc trường, với mái tóc đen dài xõa qua cả thắt lưng. Các chàng trai trong lớp tôi ngâm nga bài thơ của Nguyên Sa : “Áo nàng vàng anh về yêu hoa cúc. Áo nàng xanh anh mến lá sân trường…’

Ngân có dáng đi khoan thai, giọng nói nhẹ nhàng âm vang như tiếng kêu thanh tao của một cái chuông nhỏ. Hàm răng Ngân trắng đều tăm tắp với nụ cười rất xinh. Đôi mắt Ngân to đen, hàng mi rậm, chân mày dài phủ cả đôi mắt ngây thơ. Khuyết điểm duy nhất là lưng của Ngân không thật thẳng tắp. Khi cô đi hay đứng thì phần trên hơi khòm làm cho cô bớt đi nét thanh tao quý phái.

Ngân vào lớp trễ hơn bọn tôi khoảng hai tuần, hình như cô chuyển từ Khoa Văn sang hay là trong danh sách đậu dự bị gì đó. Ngân vừa xuất hiện đã làm nhiều anh trong lớp tôi chao đảo. Tôi thấy các anh bắt đầu tới lân la trò chuyện.Ngân khéo léo dịu dàng với tất cả các cây si đang rộ lên trong lớp nên chàng nào cũng ngất ngây. Trong cuộc chạy đua nước rút này có anh Hữu là tân tình hơn cả. Anh Hữu đang đóng vai nghèo khổ vì nhà nghèo, em đông bỗng dưng đi học bằng xe Honda, trong khi lúc bấy giờ hầu hết bọn tôi đều phải đến trường bằng xe đạp. Vậy là coi như người đẹp đã chọn xong đối tượng. Anh Hữu diễm phúc được đưa đón nàng. Tôi còn nghe nói là mỗi tháng khi các sinh viên chúng tôi được lãnh 16kg gạo, một ký đường, nửa kg thịt thì Hữu đều chở hết phần mình về nhà cho Ngân. Vào những năm sau 75, đời sống kinh tế đang cực kỳ khó khăn mà Hữu nhường hết mọi tiêu chuẩn cho người yêu thì thật là hào phóng hiếm có trên đời. Chúng tôi chỉ không hiểu anh Hữu sẽ xoay sở ra sao với bản thân mình khi mà trườc đây anh vẫn kêu là nhà anh khó khăn, thiếu thốn.

Rồi một hôm vừa vào lớp anh Hữu chuởi toáng lên. Anh gọi Ngân bằng một danh từ xấu xa nhất dành cho phụ nữ, anh còn gọi ai đó là thằng chó già đã cướp mất người yêu của anh. Anh Hữu lồng lộn như một thằng

điên, anh bất chấp mọi đe doạ cho tiền đồ của một sinh viên đang còn ở phía trước.

Dạo đó vì nhà xa nên trưa nào tôi cũng ở lại trường. Thường thì sau tiết cuối của buổi học sáng, cả đám sinh viên bọn tôi tìm một phòng nào đó để tụ tập dùng cơm và tìm một cái ghế dài nào đó để ngủ trưa. Những hôm đầu giờ chiều mà học ở Giảng đường thì tôi hay vào đấy ăn cơm để chiều khỏi phải di chuyển. Có một dạo tôi thấy Ngân hay dùng cơm trưa với một anh tên Thiên, là bí thư Chi bộ Trường. Anh Thiên là bộ đội phục viên, có lẽ anh lớn hơn bọn tôi nhiều tuổi. Anh có vẻ sáng sủa,hiền lành, chững chạc. Tôi nghĩ có lẽ Ngân tìm thấy ở anh cái điềm đạm mà Hữu không có được. Thực ra trong lòng tôi vẫn ngầm cho rằng Hữu còn quá xốc nỗi, không phù hợp với một thiếu nữ dịu dàng, có vẽ như rất nội tâm của Ngân.

Hữu vẫn không nguôi việc đánh mất người yêu vào tay anh Vân. Hữu tranh thủ từng người để kể tội tình địch, Hữu gọi anh Thiên là con chó già. Các bạn trong lớp nghe riết đến phát ngán mà tìm cách tránh xa Hữu.

Một buổi trưa sân trường vắng ngắt, tôi ngồi buồn nhìn những cây phượng vĩ đang thay lá để chuẩn bị trổ bông thì Hữu đến bên tôi than:- Mình đói bụng quá. Mình vẫn thường phải nhịn đói đi học. Thật là thương. Tôi không hình dung nỗi là anh phải nhịn đói đi học. Mỗi ngày tôi mang theo một lon guigoz đầy cơm và thịt mà có khi còn cảm thấy chưa no, vậy mà anh phải để bụng trống đi học. Tôi không quan tâm lắm tới chuyện anh đang điên tiết lên vì mất người yêu. Cái kiểu la lối của anh thật cũng không hay ho gì nhưng tôi không thể chịu đựng được việc có một người bạn nhịn đói đến trường vào tuổi thanh niên hay ăn chóng đói. Vậy là trưa nào tôi cũng ăn hai phần ba lon cơm, chừa lại cho anh một phần ba. Có khi tôi ráng ăn thêm một muỗng nữa trước khi đưa lon cơm cho anh vì tôi vẫn còn chưa no. Cứ thế là tôi nhường cơm cho anh suốt một niên học. Đó cũng là lý do khiến anh tin rằng tôi hẳn phải đứng về phía anh trong cuộc tình “bị đánh cắp’.

Một hôm ở Giảng đường chỉ có anh Thiên và tôi, tôi mạo muội phê bình anh: - Chuyện của anh với Kim Ngân gây bất bình cho lớp của em lắm đó.


Trang 38

- Và anh Hữu rất oán giận tôi phải không? - Dạ, anh Hữu nói anh ỷ thế Bí thư chi đoàn trường cướp người yêu của ảnh. - Thực ra Chi đòan cũng đã kiểm điểm tôi về chuyện này nhưng tôi thà mất tất cả chứ quyết không để mất Ngân. - Nếu anh yêu Ngân như vậy thì Ngân yêu anh cũng có lý do của nó. Có điều Ngân bỏ Hữu nhanh quá và quá bất ngờ quá nên Hữu không chịu nỗi. - Vì Hữu còn trẻ con quá. Ngân sâu sắc như vậy thì làm sao có thể yêu Hữu được. Anh Thiên biện hộ cho người yêu.

Tôi không trả lời vì không muốn lên tiếng đồng tình với anh Thiên để nói điều thất lợi cho bạn cùng lớp. Tận trong thâm tâm, tôi cũng đồng ý với anh là Hữu còn quá xốc nỗi, như một thanh niên chưa trưởng thành. Anh Thiên tiếp: - Khi ra trường tôi sẽ cưới Ngân ngay.

Tôi thầm mừng cho Ngân tìm được một người yêu thật lòng, một người chồng tương lai có địa vị chính trị tốt , có thể làm bàn đạp cho Ngân tiến thân trong một xã hội còn nặng về lý lịch khi ấy. Có lẽ quen với anh Thiên, tương lai của Ngân sẽ bảo đảm hơn nhiều so với Hữu. Có thể nào Ngân bỏ Hữu vì những ưu điểm này của anh Thiên chăng?

Một hôm đang trong giờ Văn thì Ngân đứng dậy chạy ào ra khỏi lớp nôn oẹ. Ngay lập tức có đến ba anh trong lớp đứng dậy chạy theo. Anh Hùng, anh Nam và cả anh Tùng. Cả lớp nhìn theo. Như Cúc ngồi cạnh tôi thì thào :

- Vây là của ai mậy ? Thu Liễu cười sằng sặc:

- Chắc cả ba đều có phần. Tôi hoang mang, Ngân đang là người yêu của anh Thiên, sao bây giờ các bạn lại xì xầm một điều ngược lại.

Giờ ra chơi tôi hỏi Như Cúc, thổ địa của lớp: - Ngân đang là người yêu của ông Thiên mà sao tụi bây nói kỳ vậy?. - Xưa rồi. Mầy không thấy mấy hôm nay ông Thiên buồn xo hả. Đá dzồi! Bây giờ là thằng Nam đó. Má nó vừa bán đất mà mậy.

Mấy hôm sau tôi gặp anh Thiên ở Giảng đường. Nhớ lời Như Cúc, tôi nhìn anh thăm dò.Tôi mang lon cơm tới ngồi gần anh ăn xem anh có tâm sự gì không. Tôi vừa ngồi xuống anh đã tranh thủ hỏi : - Nghe Ngân bị ốm trong lớp hả?

- Dạ. Ngân bị nôn trong giờ học. Sao anh biết?.

Anh không trả lời nhưng tôi bíết là anh chơi với một anh bộ đội phục viên khác tên Thủy, Thủy có người yêu là Thanh Phương học lớp tôi.Thấy anh Thiên buồn hiu, không nén nỗi tò mò tôi hỏi: - Hình như anh và Ngân chia tay rồi hả? - Vâng. Hồi trước cô ấy bảo tôi là anh Hữu không hợp nên cô chia tay. Bây giờ tới lượt tôi không hợp. Một anh trong lớp của Lan đang là người yêu mới của cô ấy đấy. - Anh nào?- Học cùng lớp mà Lan lại không biết à?

Thực sự tôi không biết rõ lắm.Hôm Ngân nôn oẹ thì có đến ba anh đứng dậy. Thu Liễu nói là cả ba đều có phần, chằng lẽ một cô gái xinh đẹp, thuỳ mị rất mực như Ngân lại có quan hệ lung tung như vậy, nhất là cùng lúc với cả ba chàng trong cùng một lớp.

Sau đó thì anh Hùng bỏ họcnhiều ngày. Như Cúc nói là Hùng thất tình nên tìm đường vượt biên. Rồi cả Tùng cũng bỏ lớp mà đi mất. Hình như chuyện ba chàng cùng đứng dậy đã gây chút sóng gió trong cụôc tình rối bời này.Vậy là chỉ còn một mình anh Nam. Tôi thấy anh cùng đến trường, cùng ra về với Ngân. Tôi hơi ngạc nhiên vì Nam trông còn trẻ con hơn cả Hữu, là người đã từng bị Ngân bỏ rơi vì cái tội chưa trưởng thành. Vậy thì tiêu chí lựa chọn của Ngân là gì?

Cả lớp hình như tẩy chay Kim Ngân. Họ nói cô hành nghề kiếm tiền ngay tại lớp, tại trường. Tôi không nỡ suy nghĩ như vậy với một cô gái vừa xinh đẹp vừa thông minh như Ngân. Trong lớp Ngân học rất khá. Tôi nghĩ cô chỉ lang chạ chút thôi. Không thể có chuyện Ngân hành nghề ghê tởm đó. Có khi tôi bào chữa cho Ngân là một người mà không trụ được với một mối tình là do họ bất hạnh, cứ loay hoay mãi vẫn không tìm ra được một nửa của mình. Dù suy nghĩ như vậy nhưng bản thân tôi cũng tìm cách né tránh cô như tránh một người đang mang bệnh truyền nhiễm. Tôi còn nghe nói chi đoàn đã phê bình cả những đoàn viên giao du với Ngân.

Sau những ngày nghỉ Tết bọn tôi trở lại trường. Bọn tôi có thói quen ngồi trên một


Trang 39

thanh sắt trước lớp học để tán gẫu. Như Cúc hạ giọng nhỏ: - Ê mầy có biết con Becky Sharp đá thằng Nam rồi không? Becky Sharp là tên của một nhân vật chính trong truyện Hộ chỡ phù hoa (Vanity Fair). Becky Sharp là một cô gái rất xinh đẹp, thông minh nhưng cô sẵn sàng làm tất cả để được bước chân vào xã hôi thượng lưu, để có được một đời sống vật chất dư thừa. Cô có khả năng thu phục được cả những người đàn ông đã biết rõ đạo hạnh của cô chẳng ra gì.Thấy khó tin, tôi hỏi lại Như Cúc : - Gì, mới hôm trước tết tụi nó còn thắm thiết lắm mà. - Nhưng bây giờ nàng có món béo bỡ hơn. Hồi cuối năm lúc đưa thằng Nam lên xe về quê, nó còn nói: “ Anh đi mau về em chờ”. Thằng Nam cho nó hai chỉ vàng má nó bán đất để dành cho nó học. - Rồi sao? - Mùng ba tết thằng Nam lên, nó nói “ Em xin lỗi anh. Em đã có người yêu . Người này không bằng anh nhưng tụi em yêu nhau” - Hê, nhưng sao mầy biết rành quá vậy? - Thằng Nam nhậu say chưỉ rũa kể lễ um sùm…..y như thằng Hữu hồi đó. - Nghĩ cũng đáng đời. Đã thấy cái gương của thằng Hữu sờ sờ mà còn nhào vô. - Như vậy nó mới xứng đáng là Bekcy Sharp chứ.

Vào năm cuối đại học, nghe đâu Ngân đã gặp được một anh chàng nào đó đang làm lớn trong một công ty tàu biển. Thời đó dân đi Tàu viễn dương là giàu lắm, khối cô them thuồng. Nghe đâu anh chàng này còn đã đưa Ngân vào chỗ của anh làm.

Vào năm cuối Đại học, một số bạn đang bắt đầu chạy việc. Nếu vậy thì Nam làm sao cạnh tranh nỗi với người mới. Tuy nhiên, tôi lại thầy mừng cho anh bạn cùng lớp của tôi, cứ mặc anh oán giận thói đời đen bạc một thời gian.

Rồi thời gian qua đi. Sau khi ra trường chúng tôi chẳng ai liên lạc với ai. Bốn năm học chung không gắn bó chúng tôi được bao nhiêu. Bầu không khí chính trị lúc bấy giờ làm người ta ngại ngùng nhau. Lâu lâu nghe được tin Như Cúc làm ở Xưởng in, con Kim làm ở Bảo hiểm, con Vân làm ở Hàng không, con Thu con Nguyệt đi dạy, con Liễu xuất ngoại…. Thỉnh thoảng gặp nhau chúng

tôi cũng hay thăm hỏi về Kim Ngân. Dẫu gì cô cũng là nhân vật với nhiều câu chuyện nổi đình nổi đám trong lớp và trong cả trường tôi. Nhưng không mấy người biết tin của Ngân.

Có khi tôi nghe Kim Ngân đã lấy được một anh chàng Phó Giám đốc công ty Tàu biển đó rồi. Sau đó tôi lại nghe cô bỏ chồng và đang ra sức quyến rũ một anh chàng Hàn quốc, hi vọng ông sẽ đổ tiền của để cô lập một nhà máy may mặc. Rồi lại nghe cô quay lại với chồng cũ . Dẫu thế nào thì những thông tin tôi biết được về Ngân cũng không hề có chút dấu hiệu nào của một cô Ngân lẫy lừng đã xuống dốc. Thế nhưng sao người đàn bà dưới đường tôi nhìn thấy hôm nay lại có một hình dung xác xơ đến thế. Chuyện gì đã xảy ra?

Những thước phim cũ từ từ hiện ra. Tôi quyết định tìm cho ra sự thật: - Em cho xe quay lại đầu đường thật nhanh dùm chị. Không cần biết lý do, anh Hưng vội quay đầu xe lại. Ngân vẫn còn đứng bên đường, hình như đang chờ một phương tiện công cộng nào đó. Tôi xuống xe tới bên Ngân hỏi: - Có phải Kim Ngân đó không? - Dạ. ạ ạ à à ….là Lan hả? - Thì Lan nè. Bây giờ Kim Ngân làm ở đâu vậy? Có khoẻ không? - Mình vẫn bình thường. Mình bận phải đi đây. Xin lỗi Lan. Kim Ngân vội vã quay lưng đi như chạy. Tự nhiên tôi chạy theo: - Ngân đi với mình đi. Lâu quá tụi mình không gặp. Lên xe đi. Muốn đi đâu Lan cho xe đưa điMột chút lưỡng lự rồi Ngân cũng theo tôi lên xe. Bọn tôi kéo vào một quán cà phê sân vườn để nói chuyện. Ngân bắt đầu: - Lan tò mò muốn biết tại sao Ngân có vẻ xác xơ quá chứ gì? Tôi bất ngờ trước cách nói chuyện thẳng thắn, thông minh và quyến rũ của Ngân .Giọng nói của Ngân vẫn êm ái dịu dàng dù có chút cay đắng xót xa. Tôi thầm khen phán đóan của Ngân vì điều Ngân nói không sai sự thật. - Ngân có chuyện không vui à?.Tôi nhỏ giọng hỏi . - Chắc Lan biết là mình kết hôn với anh Thế. Bọn mình có hai con. - Vậy là hạnh phúc quá rồi. Anh Thế phải rất yêu quý Ngân.


Trang 40

- Đúng vậy. Anh Thế có địa vị nhưng không có nhiều tiền. Có nhiều cơ hội làm ăn nhưng ông ấy cứ để nó trôi qua. Mình không chịu được thành ra cãi vã. Rồi mình gặp Kim, một doanh nhân Hàn quốc sang đây lập cơ sở may mặc. Bọn mình rất hợp nhau. Mình giúp Kim thủ tục thành lập doanh nghiệp ở Việtnam. Kim nói rằng vợ chồng Kim đang làm thủ tục li dị và bảo mình ráng chờ. Khi mọi cái đã đi vào ổn định thì có một phụ nữ sang Việtnam, Kim giới thiệu bà ấy là vợ của ông ta. Khốn nạn là bà ta còn thay Kim cám ơn Ngân đã bỏ ra công sức giúp chồng bà thành lập xí nghiệp. Bà muốn trả công đầu cho mình và đề nghị mình rút lui để Kim khỏi khó xữ. - Rồi ông Kim nói sao? - Kim xin lỗi và đồng ý với những điều vợ ông ta đề nghị. - Rồi sao nữa? - Mình rất giận nhưng khi biết không thay đổi được gì nữa thì mình cũng rất bình tĩnh mà mặc cả. Cuối cùng mình chỉ lấy được US $10,000, coi như tiền bồi thường và sau đó, mình cố quay lại với anh Thế. - Anh Thế có chấp nhận không? - Vì các con anh chấp nhận. - Vậy anh cũng độ lượng quá chứ! - Nhưng trong thời gian mình bỏ ảnh, ảnh đi chơi lung tung và nhiễm HIV ,sau đó chuyển sang AIDS và đã mất cách đây vài tháng. - Chết…. còn Ngân thì sao? Tôi hãi hùng hỏi. - Mình cũng đã nhiễm bệnh, mình đã cố có thêm một đứa con để bình thường hoá quan hệ vợ chồng…. - Rồi Ngân có thêm em bé nào không? - Có….vừa ra đời đã nhiễm bệnh.

Chúng tôi nói chuyện chừng một giờ nữa rồi chia tay. Ngân nhất định không cho tôi địa chỉ để tiện liên lạc hay giúp đỡ. Tôi vẫn hối hận là đã để mất dấu của cô từ đó. Tôi thương Ngân một đời thả mồi bắt bóng để cuối cùng chỉ còn lại những giấc mộng hư ảo mà thôi.

Văn thị Vô Thường Ngày 08 November, 04 (edited 28/9/06)

Một Chuyến Đi

Khi ông Nội tôi dẫn một đám con trốn bỏ Trung Hoa đỏ từ Quảng Đông mà đi. Nội nói : “Ra đi chỉ vì mạng sống và tương lai của con và cháu.” Cha tôi kể lại chuyện vượt biên lần đầu đến vùng đất mới xứ lạ quê người tên gọi miền Bắc Việt Nam. Gia đình Nội bắt đầu lại cuộc đời mới ở đây. Ngôn ngữ tuy khác lạ nhưng nhờ đã có người dân Trung Hoa đến đây sinh sống từ hàng trăm năm cho nên có nhiều thực phẩm và tập quán tương tự do đó gia đình Nội hội nhập cũng rất dễ dàng.

Đúng là “Tình yêu không biên giới.” Cho dù ngôn ngữ bất đồng giữa tiếng Việt và tiếng Hoa nhưng hai tâm hồn trẻ tuổi vẫn có thể hiểu nhau qua ánh mắt trao. Cha mẹ tôi ngấm ngầm hiểu nhau từ ngôn ngữ của “tình yêu” rồi kết hôn thành lập thêm một gia đình mới nơi xứ lạ - Người con gái Việt Nam lấy chồng Trung Hoa.

Xin cảm ơn các nhà truyền giáo đã có công tạo ra Việt ngữ. Có chữ Việt, thanh niên và thiếu nữ mới có thể viết và gởi cho nhau những lá thư tình thơ mộng mộc mạc thay lời nói – những lời rất khó nói lúc gặp gỡ nhau. Và chúng ta có cơ hội đọc thơ, văn hay ghi lại những kỷ niệm yêu quí ngày xưa.

Nhưng rồi đất nước Việt Nam phải bị chia đôi vì các khác biệt về chính trị, cha mẹ tôi đã vôi vã đem con cái rời bỏ miền bắc Việt Nam y như trường hợp Nội tôi đã từng bỏ Trung Quốc ra đi lần trước. Lúc ấy, tôi còn quá nhỏ nên không nhớ rõ lắm, chỉ biết tôi theo cha mẹ và hai đứa em trai chạy tản cư. Tôi nhớ mẹ tôi kể lại là: “Mẹ bỏ cả ba đứa con vào một chếc xe bò. Dùng tấm vải phủ kín bên trên, giả làm xe đẩy hàng bán rong. Ban ngày thì nghỉ ngơi đợi đến ban đêm bắt đầu di tản.” Cuộc hành trình kéo dài vài ngày. Khi đến Hải Phòng, gia đình mẹ tôi và hàng ngàn người di tản khác đang tuần tự xếp hàng bước lên một chiếc tầu thủy lớn mà mọi người gọi là “Tầu Há Mồm.” Đây là một lọai chiến hạm lớn của Hoa Kỳ dùng để di tản dân miền Bắc vào Miền Nam tìm Tự Do.

Mẹ cũng kể trên tàu nhìn quanh toàn người với người ngồi đầy trên sàn tàu. Những lính Hải Quân Hoa Kỳ cao lớn nhưng hiền từ đang bận rộn phân phát những tấm mền cho


Trang 41

từng người một. Người Trung Hoa thì thầm nói với nhau “bạc quảy” (bạch qủy - tên gọi cho những thuỷ thủ da trắng) và “hắc quảy” (ma đen - cho những chàng thuỷ thủ da đen). Trên chuyến tàu định mệnh này, Bác Thụy tôi sinh một bé gái và đặt tên là Mỹ (Hiện nay cô Mỹ đang may mắn sinh sống tại Hoa Kỳ với đàn con đàn cháu).

Rốt cuộc, đại gia đình tôi vào đến Sài Gòn. Chúng tôi được đưa thẳng ngay đến người bà Cô tên gọi “Bà Cô Sài Gòn” ở đường Lý Thành Nguyên. Cô tôi có nhiều nhà cho mướn lại là chủ một cây săng. Gia đình Cô thuộc lọai khá giả, có cả xe hơi và tài xế, có người làm, người nấu bếp. Sau đó Cô gởi tôi vào trường “bà sơ” để đi học. Các "bà sơ” trông thật nghiêm nghị, đội cái nón trắng thật to và đeo chuổi tràng hạt dài. Những chuỗi hạt cứ đập vào nhau tạo thành những tiếng kêu khô khan theo nhịp bước trên hành lang vắng.

Hai năm sau đó, cha mẹ tôi dọn ra riêng để bắt đầu tự thành lập sự nghiệp. Cha mẹ tôi thuê nhà ở vùng Chợ Lớn (quận 5 - Sài Gòn). Mẹ tôi đưa tôi vào học tại Trường Nữ Chợ Lớn. Tôi và các em tôi lớn dần theo ngày tháng. Dần dà, cha mẹ tôi làm ăn khá hơn. Họ mở xưởng làm tuí “Nylon.” Gia đình tôi có đổi nhà ở vài lần, nhưng mẹ tôi luôn luôn chọn mua nhà chung quanh Chợ Lớn. Cha mẹ tôi mua cho tôi chiếc xe đạp, rồi sau đó chiếc xe "Mô Bi Lết." Khi cậu em trai tôi vừa hòan tất xong chương trình trung học từ trường Chu Văn An và ghi danh học ở trường Luật, cha mẹ tôi mua cho cậu em trai một chiếc xe “Vespa.”

Cha tôi làm việc rất chăm chỉ và vất vả. Hằng ngày chạy xe gắn máy đi làm thật sớm và khi về đến nhà thì đám con đã đi ngủ cả. Ngày đầu tiên nhập học Mạc Đĩnh Chi, cha tôi trở tôi đến trừơng với chiếc xe gắn máy. Sáng đó tôi nắm tà áo dài thật chặt vì sợ tai nạn có thể xẩy nếu chẳng may tà áo dài rơi tuột khỏi tay tôi thì chắc chắn tà áo trắng tinh sẽ bị quấn vào bánh xe gắn máy… Tôi sợ đến nỗi nhiều lần tôi nín thở hay không dám thở mạnh. Cái tuổi trẻ còn con nít nhát như cáy, cái gì cũng sợ !

Tôi không nhớ rõ là tôi đã đi mòn bao nhiều đôi giầy, đôi dép trên con đường quen thuộc Nguyễn Tri Phương khi tôi đi bộ đến đường Hùng Vương để đón xe buýt đi học mỗi buổi

sáng hay thả bộ về nhà mỗi buổi chiều. Những lần đi bộ như vậy, tôi thường nhìn thấy đám nam sinh trong bộ đồng phục nô đùa chạy nhảy trong sân trường Chu Văn An, hay thỉnh thoảng đi ngang qua trừơng Tiểu Học Ngã Sáu đón em gái tôi để hai chị em cùng về với nhau.

Vào biến cố Tết Mậu Thân 1968, cha mẹ tôi không được may mắn cho lắm. Tài sản mồ hôi nước mắt theo ngọn lửa cháy rụi thành tro. Mẹ tôi mua một nhà cũ rồi mướn thợ đập xuống để xây lên một căn nhà cao bốn từng lầu. Cũng chính vì căn nhà “đẹp” này làm cha mẹ tôi tiếc của không bỏ đi vào ngày 30 tháng 4 năm 1975 cho dù đã có anh Thiếu Tá Khê, lính nhảy dù, ở bên cạnh nhà sẵn sàng giúp đỡ gia đình tôi di tản ra bến Bạch Đằng nơi có các chiến hạm của hải quân đang chờ sẵn để chở người ra hải phận quốc tế.

Như đa số dân cư ngụ ở Sàì Gòn, tôi không quên đựơc cái cảm nghỉ vào ngày 30 tháng 4 năm 1975. Tôi đã sống trong một cơn “sốt rét” hoang mang lo ngại. Cả chục lần tôi tự hỏi mình: “Bỏ xứ ra đi .., hay ở lại sống với một ngày mai vô định?”

Cha mẹ tôi và các em tôi đều quyết định ở không muốn rời bỏ Việt Nam nên cả gia đình tôi đành phải ở lại. Anh Khê đành chào giã từ gia đình tôi, rồi lái xe xa dần và khuất dạng trên đại lộ Trần Quốc Tỏan. Sáng hôm đó chị em tôi đứng trên sân thượng nhìn thiên hạ hàng hàng lớp lớp khiêng gạo, bàn, ghế, máy đánh chữ mà họ “lấy” từ các nhà kho của của quân đôi và chính phủ, đi ngang qua nhà lẫn trong tiếng súng vang dội từ đường Trần Quốc Toản.

Độ một tiếng đồng hồ sau, có nhiều chiếc xe nhà binh chở những thanh niên, trong đòan quân tiến công Sài Gòn, với khuôn mặt quê mùa, quần áo dơ bẩn nhưng đầy vẻ hân hoan chiến thắng vẫy chào mọi người trên đường phố khi họ đi qua. Chiều hôm đó, thành phố yên tịnh như một nghĩa địa bỏ hoang ! Dân thành phố Sài Gòn chiều nay như vừa mới chợt tỉnh giấc mơ kinh hòang ! Mọi người đều hoang mang sợ sệt cho những gì sắp xẩy đến ngày mai. Qua đài phát thanh, tiếng nói của "Tổng Thống" Dương Văn Minh vẫn còn văng vẳng đang kêu gọi chiến sĩ buông súng đầu hàng, trở về sum họp vơí gia đình!


Trang 42

Ngày hôm sau, tôi trở lại làm việc tại Sài Gòn Thủy Cục. Con đường Nguyễn Thông tự dưng trở thành xa lạ. Con đường nằm quá yên tịnh dù cho là đang vào giờ họp chợ. Trong sở, cả hai ông Giám Đốc đều đã bỏ đi. Kỹ Sư Thạch, chúng tôi thường gọi là “Chú Thạch,” vẫn còn ở lại. Nhưng vài chàng Kỷ Sư trẻ tuổi mà tôi thường hàn huyên trên hành lang của sở đều đã ra đi cả. Tôi chợt cảm thấy nửa ân hận nửa hối tiếc, tương tự như tâm tư của cái đám đông người đã tự nguyện ở lại Việt Nam. Nhỏ Dung, cô bạn thân cùng sở của tôi, xuất hiện trước văn phòng tôi. Hai đứa nhìn nhau qua ánh mắt, dường như chúng tôi đang thầm hỏi nhau : “Mi cũng ở lại Sài Gòn hả ?” Tự nhiên tôi buột miệng nói đùa: “Bọn mình là những người ở lại Charlie.” Sau đó hai đứa tôi rủ nhau đi kiểm điểm từng phòng một để đếm xem có bao nhiêu khuôn mặt vẫn còn ở lại như chúng tôi. Trưa hôm đó cả hai đứa chẳng thấy đói gì cả dù đã đến giờ cơm trưa! Chúng tôi nhìn thấy Chị Nga, chị Mai, chị Thuyền thấp thoáng trong tà aó dài trên hành lang. Hai đứa tôi đi qua văn phòng Kỷ Thuật. Tại phòng Đồ Án thì hai đứa gặp Kiến Trúc Sư Hùng đang chăm chú kiểm duyệt con đường ống nước của Cư Xá Phú Lâm C.

Hôm sau vào buổi trưa, một nhóm người tập kết xuất hiện ở sở làm của tôi. Họ tự ý đổi tên “Sài Gòn Thuỷ Cục” thành “Công Ty Cấp Nước.” Họ ra lệnh tất cả nhân viên hành chánh sẽ phải học tập “cải tạo” một tuần lễ, các nhân viên làm việc Lao Công được miễn học “cải tạo”… Phần tôi, vẫn là cô thư ký riêng của Văn Phòng Giám Đốc Hành Chánh nhưng bây giờ tôi làm cho Chú Lang. Sau tuần học tập “cải tạo,” nhóm thanh niên của sở tôi (Sài Gòn Thủy Cục) được thành lập chung với đám thanh niên từ "Nhà Máy Lọc Nước Thủ Đức." Cả đám trẻ thanh niên bầu tôi làm “Trưởng Ban Văn Nghệ.” Tôi nói đùa: “Ta sẽ chọn cho các Ngươi tập những bài ca ướt át, khóc gío than mây. Về ban vũ thì Ta sẽ luyện tập các Ngươi những màn vũ vĩ đại như của ông Hoàng Thi Thơ vậỵ !” Cả bọn chúng tôi thích chí cười dòn như pháo. Bọn tôi ở lứa tuổi thanh niên, không thích nghe những bài hát tuyên truyền nặng nề. Tôi suy nghĩ không biết tôi sẽ phải chọn bài hát nào cho phù hợp với văn nghệ của thời buổi bấy giờ ? Ngay cả nhạc của Trịnh công Sơn mà còn bị xem là có lời lẽ “uỷ mị.” Tôi nhìn lên trời

cao, kêu thầm là “hết sức nhức đầu !” Những ngày vui thú ca hát năm xưa của thời áo trắng Mạc Đĩnh Chi đã biến mất theo cát bụi trong tôi.

Ban Văn nghệ do tôi đảm trách tham dự tranh tài cũng trúng được vài giải thưởng. Mỗi lần bị yêu cầu đơn ca, tôi cứ hát bừa mấy bài thuộc lọai “Dân Ca Ba Miền” là quý vị khán giả thích thú rồi và tôi thì cũng an tòan không bị phê bình !

Rồi lòng tôi quặn đau khi nghe báo tin người tình Chuẩn Uý Hải Quân của tôi vì lời kêu gọi “chính phủ mới mở vòng tay khoan hồng cho những người lính ngụy” đã biệt tích sau khi đi ra trình diện. Cả gia đình cha mẹ tôi đăng ký hộ khẩu người Trung Hoa. Rồi đến các giai đọan “đổi tiền giới hạn” để mọi người trở thành “bình đẳng” như nhau (?) Sau đó chính phủ mới lại cho phép người Trung Hoa đánh đổi tài sản để mua chổ ngồi trả bằng vàng lá, kim cương hay tự đóng thuyền và tự tổ chức cuộc vượt biên hợp lệ.

Tháng 5 năm 1979, tôi bế con vừa hơn hai tháng đứng trên một hòn đảo nhỏ ở tại Mỹ Tho cùng với trăm người Hoa đăng ký rời Việt Nam. Tôi nhìn chiếc thuyền đánh cá lớn đậu thật xa bờ. Chúng tôi được ra lệnh là các thuyền chỉ được rời đảo khi hoàng hôn xuống. Từng nhóm bốn người được hướng dẫn ngồi vào chiếc thuyền thật nhỏ rồi từ từ di chuyển ra khơi. Đa số người trên thuyền lại không biết bơi. Họ giống y như những “người điếc không sợ súng” vậy. Cha mẹ tôi lớn lên ở vùng biển nên biết lội và cậu em trai tôi cũng lội khá. Còn tôi chỉ biết lội sơ sơ thôi vì thỉnh thoảng tôi dựa hơi con nhỏ bạn vào hồ tắm của hội “Sẹc Sài Gòn,” hoặc có đôi khi tôi ghé hồ tắm An Đông. Nhưng tôi vẫn thích ngồi nhìn biển lúc bình minh hay hoàng hôn hơn là để người tôi ướt với nước biển mặn.

Mọi người đều nóng lòng ra khơi. Tiếng chỉ dẫn từ loa phát thanh báo cho mọi người biết là lần lượt tất cả mọi người sẽ được đưa ra thuyền lớn đậu ngoài khơi. Vì cha tôi cùng một người bạn bỏ tiền ra đóng chiếc thuyền này, cho nên hai mẹ con tôi được chuyển ra khơi sớm cùng với bà Nội tôi. Chúng tôi ngồi ngay trên khoang tàu, tôi bế con nhìn con thuyền từ từ rời xa Mỹ Tho và bầu trời cũng từ từ tối hẳn. Mắt tôi đẫm nhoà lệ khi nhìn thấy ánh đèn của những ngôi nhà sống


Trang 43

gần bờ sông lấp lánh khi biến, khi hiện mỗi khi con thuyền chạy qua. Con tôi bình yên ngủ trong tay mẹ. Bà Nội tôi cũng ngủ yên; nhưng tôi không thể ngủ được cho dù sau một ngày di chuyển rất mệt mỏi. Đêm đầu tiên nằm trên thuyền nhìn bầu trời đầy ánh sao đêm và chung quanh toàn nước biển xanh biếc, tôi nhớ lại lúc tôi gởi tất cả hình ngày Lễ Hỏi và ngày Cưới của tôi lại cho một cô bạn cất dùm. Cha tôi cũng giúp chồng tôi cải dạng thành một anh chàng người Hoa mang tên mới “Sấu Há;” và đóng cả tiền đăng ký để cho anh chàng cùng đi với vợ và con.

Ngày thứ hai con thuyền vẫn trôi êm đềm. Mọi người nhìn nhau với đầy hy vọng. Cha tôi lái tầu và nhìn trời với vẻ mặt hân hoan. Vài cô gái trên tầu rửa mặt, đánh răng dùng nước một cách phí phạm ! Nhưng bầu trời về chiều đột nhiên thay đổi hẳn - trăng và sao biệt tăm biệt dạng. Sáng hôm sau tiếng máy chạy nghe như có sự thay đổi, có sự bất bình thường gì đó? Đến chiều thì tầu bỗng chết máy! Cha tôi, cậu em trai tôi và hai thanh niên trong nhóm kiểm sóat đã cố gắng tìm kiếm lý do làm tầu bị chết máy và tìm một phương cách để sửa chữa máy; nhưng không có kết qủa.

Sau đó tất cả mọi ngươì trên tầu phải sống qua 13 ngày trong tình trạng thiếu nước uống - chỉ ngậm kẹo chanh thay nước. Mỗi ngày hai bửa ăn với nửa chén cháo để sống qua ngày và tất cả cùng nhìn nhau và nhìn trời cao .

Thỉnh thỏang có một trận mưa nho nhỏ, thật quý hóa. Các trận mưa nhỏ này đã cho mọi người trên con tầu thêm một chút nước uống. Với những cơn mưa, mọi ngươì hớn hở như vừa trúng số độc đắc. Cha tôi và nhóm thanh niên trẻ lấy áo mưa hay tấm nylon hứng nước mưa để dành nấu cháo cho ngày hôm sau. Tôi há miệng cho những gịot nước mưa rơi vào thẳng vào miệng mà lòng tôi thầm đa tạ Trời đã cho chúng tôi những cơn mưa ngắn ngủi này. Có vài người hứng nước mưa bằng ly. Đôi lần tôi nhìn thấy cá mập bơi song song với thuyền. Nội tôi nói “cá Ông hộ tống cứu thuyền chúng ta trong những cơn bão biển !”

Rồi vài ngày sau có một bà cụ 60 tuổi chết trên tầu. Một nghi lễ thủy táng đã được cử hành cho cụ. Hai ngày hôm sau, lại có một

cô chỉ có 22 tuổi chết vì uống nước biển mặn trong cơn khát. Trên thuyền những tiếng kinh cầu nguyện vẫn liên tục kéo dài trong 13 ngày trong khi tàu chạy bằng buồm và gío biển.

Ngaỳ thứ 14 mọi người trên thuyền đều thất vọng, thẫn thờ, yên lặng nhìn nhau trong tuyệt vọng và âm thầm chờ thần chết đến viếng thăm. Thật lạ ! Con trai tôi trông vẫn khỏe mạnh dù cháu không có đủ sữa để uống. Đôi khi cha tôi đến thăm cháu, cha tôi bế cháu thì hai ông cháu vẫn tươi cười ! Tôi vẫn nhìn trời mỗi ngày và chờ đợi định mạng phủ xuống cuộc đời chúng tôi. Nhưng chúng tôi vẫn còn thở. Chúng tôi phải sống cho đến giây phút cuối.

Trời vào tháng Năm, mỗi buổi chiều đều có bão lớn ! Con thuyền chỉ là một vật qúa nhỏ nhoi trong đại dương bao la và mỗi lần gió thôỉ quá mạnh nước lại tạt vaò thuyền. Làn nước trông như con rồng vĩ đại đang khạc lửa. Miệng rồng mở rộng sẳn sàng như muốn nuốt trọn con thuyền vào bụng.

Bổng nhiên có chiếc một chiến hạm mầu trắng xuất hiên y hệt như đám mây trắng trên thiên đường. Chiến hạm từ từ tiến lại gần thuyền chúng tôi. Moị người trên thuyền đều hớn hở. Sự hớn hở thể hiện trên mọi khuôn mặt khó mà diển tả bằng chữ nghĩa. Qua sự liên lạc bằng Anh ngữ, chúng tôi được biết tầu chiến này cuả Liên Sô. Họ cho chúng tôi sữa tươi và nước uống và rồi kéo thuyền chúng tôi trở về Vũng Tầu !!! Khi vừa về đến Vũng Tàu, thuyền bổng bị vở đôi. Nước biển tràn vào. Con thuyền từ từ chìm biến mất trong biển đêm.

Đa số đàn bà tin tưỏng vào định mạng hơn các đấng nam nhi. Cũng như cá nhân tôi, sau chuyến đi hãi hùng với cái kinh nghiệm 13 ngày trên thuyền không đủ nước uống và được Chiến Hạm của Liên Sô cứu kéo về Vũng Tàu thoát chết.

Mọi người sống sót trên tầu bị chính quyền đem nhốt vào tù vài ngày trong một trường học ở Vũng Tầu.

Chuyện này trở thành một kỷ niệm mà tôi vẫn nhớ mãi cho dù không dễ mến như những kỷ niệm Mạc Đĩnh Chi ngaỳ xưa; nhưng tôi không thể quên đi cái chuyến đi đầy gian truân hãi hùng đó. Thỉnh thoảng, dư


Trang 44

âm của những tiếng cầu nguyện, tiếng gío đập mạnh vào cánh buồm hòa lẫn trong tiếng gầm thét kinh hãi của bão chiều vẫn trở lại với tôi trong giấc mơ. Giấc mơ kinh hoàng !

Sau chuyến đi hãi hùng này, tôi không thể hiểu nổi tại sao cô em gái tôi vẫn còn thích mua nhà gần biển ở Jacksonville - Florida để ở. Riêng tôi, bây giờ mỗi khi nhìn biển, tôi chợt nhớ lại những làn sóng hung bạo trông y như con rồng đang nổi giận, mở miệng thật to sẵn sàng muốn nuốt sống con thuyền nhỏ bé có gần hai trăm mạng sống ngòai khơi Việt Nam năm 1979.

Lâm Kim ChungMDC K68

*Viết cho kỷ niệm chuyến đi Đăng Ký và lần thứ nhứt ra khơi tại Mỹ Tho năm 1979.

Khóc cười theo mệnh nước nổi trôi …

Lời mở đầu: Đây là nhận định và ý kiến cá nhân của người viết mà thôi. Đúng hay sai còn tùy hòan cảnh, kinh nghiệm và sự thẩm định của mỗi đọc gỉa. T.V.G.

Con người đôi khi cần phải khóc. Không ai cần phải học cách khóc, bởi vì ngay từ lúc được sinh ra ở cuộc đời này con người đã biết khóc. Có lúc không cầm lòng được phải khóc trước đám đông như: Khóc trong đám ma để bày tỏ lòng thương tiếc, khóc trong đám cưới để tỏ sự sung sướng hạnh phúc, khóc để lấy cảm tình của người khác, khóc để cảm thông với hoàn cảnh của người khác, khóc khi sum họp, khóc lúc chia ly... có lúc chẳng đặng đừng phải khóc vì bị đối xử tàn nhẫn bởi các con người vô cảm… Cũng có lúc phải khóc một mình: khóc thầm, khóc tủi trong đêm, khóc trước bàn thờ, khóc trước cửa quan; khóc để thương xót cho số phận hẩm hiu, bèo giạt hoa trôi của mình và của người thân...

Nhìn lại vận mệnh nước Việt Nam qua lịch sử, dù cho chúng ta có bất đồng chính kiến nhưng cũng phải đồng ý là dân Việt đã khóc nhiều hơn cười.

So sánh với các dân tộc khác trên thế giới, dân tộc Việt Nam đã có nhiều cái đáng được gọi may mắn: chẳng hạn như là dòng giống Việt tộc tương đối khá thuần chủng. Lịch sử Việt đã trải qua 4000 năm lẻ mà chỉ vỏn vẹn chỉ có khoảng trên dưới 100 tên họ (last names) và duy nhất một ngôn ngữ Việt Nam (tiếng Việt với 3 giọng phát âm Nam Trung Bắc và một loại chữ viết – chữ quốc ngữ). Cứ nhìn Phi luật tân. Họ có 7107 hòn đảo mà người ở đảo này không thể hiểu tiếng nói của người ở đảo bên cạnh, họ phải lấy tiếng Tây ban nha rồi đến tiếng Anh làm căn bản mọi cho sự truyền thông quốc gia. Ấn độ cũng một thời phải lấy tiếng Anh là căn bản vì không thể lấy một ngôn ngữ địa phương nào thích đáng làm quốc ngữ cho Ẩn độ. Trung hoa mặc dù không đến nỗi phải dùng ngoại ngữ (Anh ngữ chẳng hạn) nhưng tiếng Quan thoại không phải là giọng lưỡi của nhiều chủng tộc khác sống ở hoa lục. Nhiều nước ở Phi châu phải dùng tiếng Pháp là quốc ngữ vì các bộ lạc không thể đồng ý lựa chọn một thứ tiếng đại diện cho toàn quốc gia! Chính vì cái độc đáo thuần chủng và tiếng Việt mà nước Việt Nam tồn tại qua bao khắc nghiệt của những năm dài bị đô hộ, thuộc địa, nội chiến…

Mặc dù may mắn tồn tại, nhưng dân tộc Việt cũng đã chịu đựng nhiều, phải nói là rất nhiều bất hạnh mà phần lớn là do lãnh đạo u mê. Qua lịch sử, lãnh đạo ngu muội đã lần lượt đưa dân tộc vào các giai đoạn đen tối đầy nước mắt.

Khi nào thì nên khóc? Cũng dễ hiểu, đó là lúc buồn, lúc tủi, lúc đau khổ, lúc cảm thấy bất lực… Lúc nào thì được xem là lúc buồn, tủi, đau khổ nhất? Theo tôi không có gì buồn cho bằng lúc phải chia ly - chia ly với người sống cũng như chia ly với người chết. Lịch sử Việt Nam thật đặc biệt, đã ghi lại rất nhiều cuộc chia ly vĩ đại buồn thảm, tang thương và điêu linh…

Sự chia ly lịch sử đầu tiên vào thời (hoang sơ) lập quốc

Vua Việt là Lạc Long quân (con của Kinh Dương Vương) lấy Bà Âu Cơ đẻ được 100


Trang 45

con (?) Một ngày đẹp trời Lạc Long quân, có lẽ nghe theo lời xúi bẩy của một ông thầy tướng số tử vi thời đó (?) nói với bà Âu Cơ là:

“Ta giống rồng, nàng là giống tiên, thủy hỏa khác nhau, chung hợp thật khó. Nàng nên đem 50 đứa con lên núi, còn ta sẽ đem 50 con về biển (Nam hải)”

Sử thần Ngô Sĩ Liên trong “Đại Việt Sử Ký toàn thư” viết rằng:

“Theo sách ‘Thông Giám Ngọai Kỷ,’ Bà Âu Cơ là con gái của Đế Lai. Đế Lai là con Đế Nghi, mà Đế Nghi là anh của Kinh Dương Vương. Như vậy, Lạc Long Quân là chú ruột của bà Âu Cơ mà hai người lại kết hôn với nhau? Có lẽ thời ấy còn hoang sơ; lễ nhạc, đạo lý chưa được đặt ra rõ rệt cho nên mới có chuyện kết hôn như vậy chăng?”

Ngay từ đầu, cuộc hôn nhân Lạc Long Quân – Âu Cơ đã có “oan trái!” Thành thử cũng khó mà bền chặt. Chia ly cũng không phải là chuyện ngạc nhiên. Có điều nên để ý là hình như Bà Âu Cơ cũng đã có nhiều bất đồng ý kiến riêng tư với Lạc Long Quân từ trước rồi hay sao đó (không thấy lịch sử ghi chép gì về cái mảng này!) thế là Bà Âu Cơ không hề lên tiếng phản đối đề nghị chia ly hoàn toàn không cần thiết này của Lạc Long Quân. Bà Âu Cơ dẫn dắt 50 đứa con từ biệt chồng (và 50 đứa con) lên núi mất biệt. Dù bố mẹ có giận nhau hay không giận nhau (?) thì trong hoàn cảnh chia tay thế nào đi nữa, các con cái của Lạc Long Quân và Âu Cơ chắc chắn đã có nhiều người khóc nhớ cha, người khóc nhớ mẹ, nhớ anh, nhớ em… như di vỡ tổ. Đong đo làm sao cho hết nước mắt của 100 người con đã khóc đồng loạt vì cái sự chia ly “lảng xẹc” này!!! Không biết truyền thuyết “50 con lên núi, 50 con xuống (vùng) biển” của dân tộc Việt có đúng không? Gỉa thử trời cho người Việt phép lạ được sống thọ vài ngàn năm tuổi thì bây giờ nếu (50) người con của Lạc Long Quân tìm gặp lại được (50) người “anh em” ruột thịt của mình đang sống ở miền thượng du; thấy họ vẫn còn đóng khố, cà răng căng tai, đít chai, vẫn còn ăn “cức khô” (cực khổ) không… thì chắc là phải đau lòng không thể nào cầm được nước mắt!

Thực tế, chúng ta (người Kinh) hôm nay dường như hòan tòan dửng dưng trước các

sự đau khổ của người dân miền thượng du, tây nguyên… Đó là chưa nói đến việc đối xử rất tàn nhẫn với họ; thí dụ như trong vấn đề tranh chấp đất đai hiện nay.

Ở Nam hải, người con trưởng của Lạc Long Quân là Vua Hùng Vương thứ nhất đã dựng nên nước Việt của chúng ta. Như đã trình bày, lịch sử lập quốc Việt Nam đã mở màn bằng một điềm gở: “cuộc chia ly rất đau lòng.” Vận nước Việt thế rồi cứ theo cái điềm gở đó mà tái diễn.

Sự chia ly dưới thời kỳ đô hộ của Trung Hoa (1000 năm)

Năm Canh Ngọ 111 trước tây nguyên (BC), tướng Lộ Bác Đức của nhà Hán đánh chiếm nước Nam của vua Triệu Dương Vương, đổi tên nước Nam Việt (của nhà Triệu) thành Giao Chỉ và đặt nền đô hộ tầu lần thứ nhất dài 150 năm. Cho đến năm 40 sau tây nguyên (AD), Hai Bà Trưng khởi nghĩa ở Mê Linh đánh đuổi Thái thú Tô Định chạy về tầu; giành lại độc lập.

Năm Quí Mão 43, Hai Bà Trưng thua quânMã Viện trong trận cuối cùng ở Cẩm Khê (phủ Vĩnh Tường tỉnh Vĩnh Yên). Mã Viện đuổi theo hai Bà Trưng đến xã Hát Môn, huyện Phú Lộc (nay là huyện Phúc Thọ tỉnh Sơn Tây). Thế bức quá, hai bà gieo mình xuống sông Hát (nay là sông Đáy ở tỉnh Sơn Tây, chỗ dẫn vào sông Hồng) và đánh dấu giao đoạn hai của sự đô hộ tầu. Giai đoạn này kéo dài gần 900 năm kế tiếp sau đó.

Gọi là “đô hộ” cho nó có vẻ văn minh và hợp với ngôn từ ngoại giao quốc tế một chút, có nghĩa là người Trung hoa đến Việt Nam để khai hóa và hướng dẫn dân Việt ra khỏi sự man di mọi rợ, chứ thực sự là 1000 năm “lên rừng tìm ngà voi và xuống biển mò ngọc trai” để dâng quan thầy Trung hoa đem về nước dùng. Nên biết là các quan thầy đô hộ Trung hoa là người đã phát minh ra cái tiểu xảo “chỉ cần mang theo lương thực đủ cho 3 ngày!” Cứ tưởng tượng quang cảnh chim kêu vượn hú ở rừng sâu và lạnh lẽo âm u dưới đáy biển trong 1000 năm liên tiếp thì cuộc sống của dân Giao Chỉ ta phải ảm đạm đến cỡ nào?

Đi tìm ngà voi và mò ngọc trai chứ đâu có phải là đi “picnic” mà dân Giao Chỉ ta lại đem bố mẹ già, vợ con theo cho nó vui?


Trang 46

Thành thử trong 1000 năm dài đô hộ này, đếm làm sao cho hết các hòan cảnh chia ly tập thể… Chắc chắn đã có rất nhiều người dân Việt bị voi đạp trăn quấn, sốt rét chết trên rừng sâu hoặc bị cá mập ăn thịt, bị chết đuối, chết trào máu tai máu mũi dưới đáy biển; không có ngày trở về gặp lại bố mẹ vợ con.

Cho mãi đến năm Kỷ Hợi 939 (đúng 900 năm sau), Ngô Quyền đứng lên đuổi quân Nam Hán, xưng vương dành lại độc lập cho xứ sở, tạm chấm dứt “Chương trình 1000 năm phát triển kinh tế song phương Hoa-Việt” (còn gọi là “chương trình tìm ngà voi và mò ngọc trai”). Sau đó, nhà Minh của Trung Hoa, thấy 1000 năm đô hộ Việt Nam hình như chưa đủ, nên đã trở lại Việt Nam định trùng tu lại cái “Chương trình phát triển kinh tế song phương” này thêm 1000 năm nữa. Nhưng nhà Minh không thành công. Quân tầu chỉ “đô hộ” thêm đuợc một thời gian ngắn (12 năm – từ 1414 đến 1427). Sau khi Lê Lợi đánh đuổi quân Minh về tầu, người dân Việt sống tương đối thái bình, yên ổn, sum họp cho đến giai đoạn Nam Bắc phần tranh.

Sự chia ly vì Nam Bắc phân tranh

Đến thời mạt Lê (giữa thế kỷ thứ 16), dân Việt lâm vào giai đoạn “nồi da sáo thịt; củi đậu nấu đậu” đầu tiên. Các người viết sử gọi giai đoạn này là “Nam Bắc Phân Tranh.” Nghe thoáng qua cứ ngỡ là người dân miền Nam và người dân miền Bắc của Việt Nam phân tranh, đánh nhau để dành của cải của ông cha để lại. Thực tế, đây hoàn toàn chỉ là sự "phân tranh” quyền lợi của 2 gia đình các ông Chúa Trịnh và Chúa Nguyễn; và dân Việt bị kẹt ở giữa cái hòan cảnh “Trâu bò húc nhau ruồi muỗi chết.”

Năm 1545, trong cuộc tranh chấp giữa họ Mạc và nhà hậu Lê, một vị tướng nhà Lê là Nguyễn Kim bị hàng tướng của họ Mạc đánh thuốc độc chết. Binh quyền nhà Lê lọt vào tay của con rể Nguyễn Kim là tướng Trịnh Kiểm (Trịnh Kiếm lấy trưởng nữ của Nguyễn Kim là Nguyễn Thị Ngọc Bảo, chị của Nguyễn Hoàng - con trai nhỏ nhất). Thế rồi vận nước giống y như chuyện gây gỗ riêng tư của 2 gia đình! Để nắm trọn binh quyền, Trịnh Kiểm giết con cả của Nguyễn Kim là Nguyễn Uông. Em út của Nguyễn Uông là Nguyễn Hoàng lo sợ cũng bị anh rể

hãm hại nên xin vào trấn thủ đất Thuận Hoá. Trịnh Kiểm cho rằng đất Thuận Hóa xa xôi, hoang vu, khó phòng bị nên đồng ý cho Nguyễn Hòang đi. Trịnh Kiểm cũng nhằm mục đích mượn tay quân Mạc để giết Nguyễn Hoàng ở Thuận hóa. Tuy nhiên Nguyễn Hoàng không những đánh bại quân Mạc ở Thuận Hoá mà lại được lòng dân Thuận Hoá. Đến khi Trịnh Kiểm chết (1570), con thứ là Trịnh Tùng giết anh cả là Trịnh Cối và nắm lấy binh quyền. Trịnh Tùng sau khi đuổi được nhà Mạc lên Cao Bằng và áp chế vua Lê Thế Tông (còn nhỏ tuổi), Trịnh Tùng mới tính đến chuyện diệt Nguyễn Hoàng.

Cai oái oăm ở đây là Trịnh Tùng, con Trịnh Kiểm, gọi Nguyễn Hoàng là cậu ruột! Chẳng những thế, Nguyễn Hoàng lúc thất thế bí quá, muốn lấy lòng Trịnh Kiểm cho nên đã gả con gái của mình là Ngọc Tú cho con trai Trịnh Tùng là Trịnh Tráng – Cháu lấy cô! Thế mới thấy rằng vì quyền lợi và mạng sống con người có thể làm đủ mọi cách không kể gì luân lý, đạo đức…

Dân lành vô tội Việt Nam thời bấy giờ như quân hội vô phèng, như chó mất chủ, chay toán loạn vô trật tự: nhiều người Đàng ngoài (Chúa Trịnh, phía bắc sông Gianh) thì chạy vào Đàng Trong (Chúa nguyễn, phía nam sông Gianh); nhiều người Đàng trong thì chạy ra Đàng ngoài. Anh em, chú cháu, cậu cháu… khi không giết nhau chí tử như có thù truyền kiếp. Ngay trong mỗi gia đình Chúa Trịnh (cũng như trong gia đình Chúa Nguyễn) anh em chú cháu cũng giết lẫn nhau hàng ngày để tranh dành quyền thế, binh lực… Biết bao nhiêu là gia đình đã bị chia ly trong hòan cảnh đầy máu và nước mắt ở giai đoạn nhiễu nhương nầy.

Trịnh Tùng và Nguyễn Hoàng đã chuẩn bị ráo riết về quân sự và dân sự để sửa soạn đánh nhau. Nhưng phải chờ đến thế hệ kế tiếp là Nguyễn Phúc Nguyên (tức Chúa Sãi lên thay cha là Nguyễn Hoàng năm 1613) và Trịnh Tráng (thay cha là Trịnh Tùng năm 1623) thì hai lãnh Chúa mới thực sự đánh nhau trận đầu tiên vào tháng 3 năm 1627. Trong 45 năm ròng rã kế tiếp (từ 1627 đến 1672) hai Chúa Trịnh Nguyễn đánh nhau tổng cộng 7 trận. Hàng chục vạn sinh linh (đại đa số là anh em, chú cháu) đã phải hy sinh. Các trận đánh thường chỉ kéo dài vài tháng - ngoại trừ trận thứ 5 kéo dài đến 5


Trang 47

năm (1655-1660) - và các trận đánh chỉ quanh quẩn trên 3 tỉnh giáp ranh là Nghệ An, Hà Tĩnh và Quảng Bình. Trong 7 trận đánh này, không có phe nào được xem là toàn thắng. Cứ thỉnh thoảng hai bên phải tạm ngừng chiến để củng cố lực lượng, an bài chính sự, nội bộ rối ren; và lấy sông Gianh (thuộc tỉnh Quảng Bình) làm đường ranh chia đôi nam bắc.

Thực ra phải nói là họ Trịnh và Nguyễn đã đánh nhau tổng cộng là 8 trận. Tuy nhiên trận thứ 8 (năm 1774-1775) phe của chúa Trịnh Sâm có sự can dự và giúp đỡ của quân Tây Sơn (Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ) nên các sử gia không kể trận thứ 8 là (Chúa) Trịnh – Nguyễn phân tranh. Trận thứ 8 này, về phuơng diện lãnh thổ, quân Trịnh Sâm đã chiếm đến tận Quảng Nam tức là lấn qua cả địa bàn chính của chúa Nguyễn là Thuận Hóa. Nhưng chỉ 10 năm sau đó (vào năm 1786) thì Tây Sơn diệt cả 2 chúa Trịnh-Nguyễn một lượt cho tiện sổ sách và chấm dứt luôn cái chuyện dài “Đàng trong Đàng ngoài.”

Sự chia ly dưới thời Pháp thuộc

Sau khi vua Tự Đức và triều đình Huế đánh thua Pháp, ký hòa ước Quý Mùi 1883 (*) "công nhận sự bảo hộ" của người Pháp, thì nước đại Pháp chia Việt Nam ra không phải là 2 miền Nam Bắc mà là 3 miền Nam Trung Bắc để dễ cai trị. Người Pháp cũng bắt đầu thi hành các chương trình thực dân để khai thác tài nguyên và xương máu của dân tộc Việt.

Kể cũng lạ, người Pháp đã đến đến xâm lăng và “đô hộ” Việt Nam với cùng một chiêu bài như người Trung hoa đã dùng trong 1000 năm: “Họ đến để khai phóng một dân tộc lạc hậu!” Người Trung hoa và người Pháp đều có một điểm giống nhau là “sống thiếu vệ sinh” (đây là nhận xét có ghi trên giấy tờ của quan sát viên và du khách quốc tế, không phải của người viết bài này!) và cả hai đều đặc biệt chú ý đến “sự lạc hậu” của Việt Nam. Họ cứ chực lăm le đòi đến khai hóa Việt Nam mặc dù Việt Nam chẳng hề mời mọc họ đến “đô hộ” mình gì cả!

Trung hoa mỗi khi củng cố nội bộ của họ xong là họ tính ngay đến chuyện xua quân qua biên giới để thôn tính Việt Nam. Còn người Pháp vì địa lý cách trở xa xôi, không

thể dùng quân sự ồ ạt tấn công Việt Nam như Trung hoa được. Họ phải chia sự thôn tính ra làm 2 giai đọan. Giai đọan đầu, họ đưa các ông cố đạo hiền khô, không có mang vũ khí trên người đến Việt Nam để truyền giáo. Các ông cố đạo đưa thánh kinh cho dân Việt và bảo dân Việt nhắm mắt lại để cầu nguyện. Dân Việt thật hiền hậu, hiếu khách. Sau khi vui vẻ nghe giảng đạo xong, cầm thánh kinh nhắm mắt cầu nguyện. Đến lúc mở mắt ra thì tầu chiến của Pháp đã bắn vào cửa Thị Nại, và lính viễn chinh của Pháp với đầy đủ súng ống đã đổ bộ lên đất liền. Dân Việt nửa tỉnh nửa mê, với giáo mác và tầm vông, trở tay không kịp nữa (**).

Thời kỳ Pháp thuộc khởi đầu bằng “Chương trình 100 năm hợp tác phát triển kinh tế Việt-Pháp.” Chương trình này dựa trên căn bản “50-50” rất bình đẳng (?) có nghĩa là cứ mỗi lần người Pháp thu vào 50 đồng thì người Việt được chia 50 xu. Dân Việt vì xưa nay vẫn theo Nho giáo, học chữ Nho từ chương, tuy giỏi làm thơ phú nhưng còn kém về toán học và khoa học. Cho nên không phân biệt được 50 đồng và 50 xu (vì đều là 50!). Tội nghiệp cho dân tộc, thêm gần 100 năm sau mới hiểu và hòan tòan sáng mắt ra!

Dân Việt bị người Pháp bóc lột tận xương chỉ còn mỗi cái khố mang trên người. Vì đói quá cho nên nhiều chủ gia đình đã phải từ giã vợ con để tham gia chương trình mộ phu mỏ than hoặc phu cạo mủ trong các đồn điền cao su ở vùng khỉ ho cò gáy. Nhiều người đã chết và được chôn làm phân bón ở ngay gốc cây cao su …

Sự chia ly (cuộc di cư) năm 1954

… Năm 1954, Việt minh thắng Pháp trong trận Điện Biên Phủ. Người Pháp đầu hàng vô điều kiện và đồng ý rút ra khỏi Việt Nam, trả nước Việt lại cho dân Việt. Căn cứ vào khoản “14D” của Hiệp định Geneve, dân chúng của cả hai miền Nam Bắc được tự do lựa chọn miền đất sống của mình trong vòng 300 ngày sau khi hiệp định được ký kết. Kết quả đã có “cuộc bỏ phiếu bằng chân” đầu tiên và lớn nhất lịch sử Việt Nam đã diễn ra năm 1954-55 này: một triệu người miền Bắc di cư vào Nam, hay nói cách khác đã chạy vào miền nam để tránh CS. Trên một triệu người bỏ quê cha đất tổ, bỏ bố mẹ, bỏ chị, bỏ anh, bỏ em để chạy CS… không biết họ có đủ thời giờ nói lời từ biệt hay không? Không


Trang 48

biết họ có đủ thời giờ để khóc than cho sự chia ly định mệnh này không? Đây là đầu tiên trong lịch sử Việt Nam danh từ “Di cư” được dùng (từ chính phủ Ngô Đình Diệm) để chỉ cuộc chia ly vĩ đại.

Lần này con sông Bến Hải (thuộc tỉnh Quảng Trị) là lằn ranh mới của 2 miền Nam Bắc.

Sự chia ly (vượt biển, di tản) năm 1975 và những năm kế tiếp

Trong giai đọan “đánh Mỹ cứu nước,” đã có rất nhiều sự chia ly gia đình và rồi phải “sinh Bắc tử Nam.” Cuộc chiến kết thúc ngày 30 tháng 4 năm 1975. Miền Nam thất trận, tan hàng như ong vỡ tổ. Đồng thời có một cuộc chia ly vĩ đại vô trật tự, tang thương gấp mười mấy lần “di cư” năm 1954. Cũng là lần đầu tiên trong lịch sử, chữ “Di tản” (và “Vượt biên”) đã được sử dụng. Dân miền Nam Việt Nam cứ chạy bừa ra biển Đông để thoát thân mặc dù đại đa số không biết bơi. Theo tổng kết của “Cao Ủy Tị Nạn Quốc Tế” thì số người tham dự các cuộc vượt biên, vượt biển … đã có đến 3 triệu người. Họ đã bỏ nước ra đi đầy nước mắt. Có hàng trăm ngàn người dân Việt Nam đã bỏ xác trong lòng đại dương vì đói khát, giông bão, hải tặc Thái Lan… tiếng than khóc ngất trời cho đến tượng đá cũng phải nhỏ lệ...

Tại quốc nội, trong giai đọan này, phải kể thêm sự chia ly của hàng trăm ngàn gia đình những người dân miền nam bị bắt đi học “cải tạo” (“chỉ cần đem theo lương thực đủ 3 ngày!”)… Qua những sự chia ly trên đất liền này, có thêm hàng trăm ngàn nhân mạng đã phải hy sinh vì sự cơ cực, đày đọa ở các trại “học tập.” Phải thắc mắc là “chiến thắng vĩ đại của dân tộc” mà sao sau đó lại có nhiều dân lành mất mạng như vậy???

Sự chia ly của ngày (giờ) hôm nay...

Chương trình vượt biên, vượt biển đã chính thức được đóng sổ. Hôm nay, dân Việt Nam đang phải đương đầu với những cuộc chia lý mới: hàng trăm, hàng ngàn các thiếu nữ ngây thơ phải chia tay với cha mẹ, anh em, ruộng vườn để đi lấy chồng xa lạ ở Đại hàn, Đài loan, Trung quốc… đàn ông, đàn bà, thanh niên, thiếu nữ v..v.. chia ly với gia đình để đi theo các chương trình “xuất cảng

lao động” sang Ba lan, Hung gia lợi, Tiệp khắc, Sô viết, Trung quốc, Mã lai, Tân gia ba… trẻ thơ chia ly với bố mẹ để đi làm… kiếm sống ở Cao miên v..v.. những người dân còn ở lại thì đã khóc hết nước mắt vì mất đất, mất nhà, mất tương lai, mất tất cả…

Không hiểu là chúng ta đây, những người đã có đời sống yên ổn, cũng chỉ ngồi nhìn dân tộc mình khóc cho qua ngày qua tháng hay sao???

“…Thượng Đế hỡi có thấu cho Việt Nam nàyNhiều sóng gió trôi dạt lâu dài. Từng chiến đấu tiêu diệt quân thù bạo tàn. Thượng Đế hỡi hãy lắng nghe người dân hiền. Vì đất nước đang còn ưu phiền. Còn tiếng khóc đi vào đêm tường triền miên…”(Lê Minh Bằng – “Đêm nguyện cầu”)

“Còn trời còn đất còn non nước Có lẽ ta đâu mãi thế này” (Nguyễn Công Trứ - “Quân Tử Cố Cùng”)

Chú thích:

(*) Hòa ước Qúy Mùi (23-7-1883) công nhận sự bảo hộ của Pháp. Hòa Ước Giáp Thân (6-6-1884) tu chính lại Hòa Ước Quý Mùi 1883 một chút đỉnh thôi.

(**) Cái idea "Cầm thánh kính và nhắm mắt đọc kinh" không phải của Trần Văn Giang. "Idea" này của Thủ Tướng đầu tiên (và cũng là Tổng Thống đầu tiên) của Algeria Republic là Ahmed Ben Bella.

Nước Algeria ở cách Việt Nam của trên 10 ngàn dặm nhưng cũng bị Pháp đô hộ cùng một lúc và cùng hoàn cảnh giống y hệt như Việt Nam. Pháp trả độc lập cho Algeria năm 1962 sau 1 cuộc chiến tranh dành độc lập mà 27000 lính Pháp và hơn 300000 người Algeria bị chết. Algeria không thắng người Pháp; nhưng người Pháp thấy v/đ thực dân không còn hợp thời nữa nên tự động trả độc lập cho Algeria.

Tính chung, Ageria đã bị Pháp đó họ 132 năm (dài hơn thời gian người Pháp đô hộ Việt Nam). Ahmed Ben Bella bị Pháp cầm tù nhiều lần. Năm 1962 làm Thủ Tướng rồi


Trang 49

năm 1963 được bầu làm Tổng Thống đầu tiên của Algeria độc lập. Đến năm 1965 thì Ahmed Ben Bella đảo chánh.

Ahmed Ben Bella đã nói một câu rất chính xác về chính sách thuộc địa của Pháp (mà v/d truyền giáo là 1 phần của chương trình thực dân này) như sau:

"They (người Pháp và các ông Cố đạo) came here (Algeria) and told us (Algerian) toclose our eyes and pray. We closed our eyesprayed; and when we opened our eyes, theygot the land (Algeria) and we got the bible(Catholics!)"

Tham khảo:

- “Đại Việt Sử ký Tòan Thư” của Ngô Sĩ Liên- “Việt Nam Sử Luợc” của Trần Trọng Kim - “Việt Sử Tòan Thư” của Phạm văn Sơn

Trần Văn Giang MDC K6811/26/2007

Chiếc Lá Thu Phai ....

Lá mùa Thu có bao giờ không phai ...

Như một đời người khi đã ở bên bờ dốc cuối của cuộc đời ...chẳng khác nào như chiếc lá vàng mong manh lúc tàn thu ...

Tôi có một lần được nghe ca sĩ Trịnh Vĩnh Trinh , em gái của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn , hát trong một ngày cuối niên học trước khi chia tay . Giửa một lớp học mà chung quanh cô ...toàn là bọn con trai chúng tôi ...

Trong chiếc áo dài trắng , mái tóc dài xứ Huế che phủ bờ vai , vừa đàn guitar , vừa hát ...giọng hát trong trẻo , thu hút ...Trịnh Vĩnh Trinh hát những bài hát của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn sáng tác ...

Một trong những bài hát cho chúng tôi nhiều xúc cảm nhất trong ngày chia tay .... về đời

người , về cuộc đời là nhạc phẩm . .."Chiếc lá thu phai "...

Thật vậy , khi nghe " Chiếc lá thu phai " của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn , lòng mình không khỏi bùi ngùi cho số phận của một đời ngườị ... một sản phẩm được tạo ra bởi thượng đế ...từ cát và bụi .... cho đến một lúc nào đó ... dừng chân ... , đứng lại bên triền dốc ...nhìn lại chính mình ....

( về đây đứng , ngồi )---Nhìn lại chính mình , nhìn lại một chặng đường dài của đời người , biết bao thay đổi , biết bao vui , buồn , cay đắng , những " đứng , ngồi " .... những thăng trầm của chính cuộc đời mình....mỗi một cuộc đời có riêng cho mình một " nỗi lòng mang theo " ..cho tới phút cuối...

(..đường xa quá ngại..)--- nhìn phía trước " đường xa quá ngại "--- " ngại " cho cuộc đời , cho một ngày mà có lẻ rất gần , gần đến con dốc đi xuống của tuổi đời , nhìn lại quá khứ , thấy thời gian trôi qua quá nhanh , nhìn về phiá trước ,..mình có còn gì không ???.

Quá mong manh , đời người như con nắng bên ngoài hiên nhà , chợt đến và chợt đi ..(...để lòng theo.. chút nắng bên ngoài ...) --buông thả cuộc đời , mặc cho số phận , trôi theo dòng đời ...như " nắng bên ngoài " ..tự đến và tự đi ...

(..mùa xuân quá vội ... mười năm tắm gội ... giật mình ... ôi ... chiếc lá thu phai !!!..)...Tuổi xuân trôi qua quá nhanh , tuổi hồn nhiên với bao mong ước , thêu dệt cho một tương lai , ..." giật mình " ...nhìn lại mình ..cuộc đời như " bóng câu qua cửa sổ " ....ngỡ ngàng thấy mình đang ở buổi tàn Thu ...như chiếc lá mùa Thu mong manh trước gió ...

(...người đâu mất người ) ...Tác giả đã đánh mất chính mình hay đánh mất người (...đời tôi ngốc dại...tự làm khô héo tôi đây .) Tự than , tự trách cho chính mình , có những tiếc nuối cho thời tuổi trẻ của mình ? Có những gì đã và không như mình mong muốn ? Có gì đã gặt hái được trong chặng đường đời đã qua ..? Có lẻ thất bại nhiều hơn cho nên tự trách lấy mình ...

(..chiều hôm thức dậy ...ngồi ôm tóc dài...chập chờn lau trắng trong tay...)...Rỏ nét hơn về cuộc đời trong buổi "chiều hôm "


Trang 50

..hoàng hôn của cuộc đời , có những ước mơ chưa thực hiện được ... vẫn " trắng trong tay "...Những ước mơ trong đời , có hay không , được hay mất ...ở cuối con đường đời nhọc nhằn ta đã qua ...Trong bóng chiều hoàng hôn của một đời người ," ngồi " ôn lại và tiếc nuối ...

(..Về ...Thu xếp lại...ngày trong nếp ngày )Chợt nghĩ về cuộc đời buổi "tàn Thu "(...vội vàng thêm... những phút yêu người ) ..Yêu vội vàng vì như tự tìm thấy chân lý cuộc đời cho chính mình ..Yêu nhiều hơn , yêu say đắm , yêu mặn nồng hơn ... để không uổng phí tuổi xuân ..."cuộc đời đó có bao lâu mà hững hờ ??? " ...có phải chăng cũng là một cách biện luận , một "triết lý " sống cho những mãnh đời thường tình trong cuộc sống ... (...cuồng phong cánh mỏi...) Rồi cũng có lúc nhận ra chân lý thật của cuộc đời , như chim giang hồ mỏi cánh , chùn chân ...( về bên núi đợi...ngậm ngùi ôi ...đá cũng thương thay...) - chờ một ngày , " ngậm ngùi " trở về với cát và bụi ..." ngậm ngùi " , tiếc nuối cho một đời người quá ngắn ngũi ...một đời thăng trầm , dong rũi , ngang dọc một thời ...rồi cũng về lại nơi mình đã được tạo ra ...trong "ngậm ngùi " của đá sỏi ... nơi đón ta về ...

Ở thời điểm cuối ..." tiếng kèn " cuối cùng của đời người vang lên ..đó người về cỏi vĩnh hằng ...mỉm cười để lại hương phấn của cuộc đời , của những cuộc tình đã trải qua ...

" Ngày sau " , ở thế giới khác mà chúng ta chưa được biết ...cay đắng và mỉa mai trong ca từ ..." mua vui "..

(....Nằm nghe giửa trời ...dòn vang tiếng cười ...điệu kèn ai buốt trong tôi ...mùi hương phấn người ...một hôm nhớ lại ...hẹn ngày sau ...sẽ.. mua vui )

Ca từ -- ngôn ngữ trong âm nhạc -- trong những sáng tác của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã có sức rung cảm mạnh và sâu sắc trong mỗi chúng ta ..Từ thế hệ trước cũng như sau này ..ít có nhạc sĩ nào sử dụng ca từ đạt trình độ rung cảm cao như TCS ...

" Chiếc lá thu phai "...một trong những triết lý về cuộc đời trong những sáng tác của TCS...

Những từ ngữ :

" Về " .." Về đây " ..như sự chuẩn bị quay về cỏi sinh ra mình ... ..những thăng trầm .." đứng , ngồi " ..của cuộc đời .. ..những khúc thời gian của đời người .." MùaXuân quá vội ".." mười năm tắm gội " ..những " đường xa quá ngại "..những "chiều hôm thức dậy " ... ..những cảm giác ..." giật mình ".." ngốc , dại ".." cánh mỏi " .." ngậm ngùi "...và ..."điệu kèn ai buốt trong tôi "...

là những ca từ đặc sắc của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn , những ca từ làm nên một tác phẩm về cuộc đời ...về số phận của con người ...như " Chiếc lá thu phai " ...

Nguyễn Hoàn Khải

Một Thoáng Vô Thường!

- Rốt cuộc là em bị bệnh gì vậy anh?

- Di chứng hội chứng Guillain Barre

- Sao em bị bệnh này vậy anh?

- Nguyên nhân không rõ.

- Em có chơi tennis được không?

- Không được đâu. Em đánh là đĩa đệm lọt ra luôn đó.

Tôi có nhớ lời kết luận của bác sĩ sau khi đi đo điện cơ và chụp MRI là “ thoái hóa cột sống và hơi lồi đĩa đệm ở đốt sống L4- L5”. Chỉ là hơi thoái hóa cột sống, hơi lồi đĩa đệm thôi mà, sao bác sĩ lại cấm chơi banh, niềm vui lớn nhất hiện nay của tôi.

- Trời, không chơi banh em chết mất…..chắc em mê banh hơn…mê chồng.

- Em nên bơi lội. Bơi là tốt nhất cho cột sống.

- Nhưng bơi thì hư da, xấu lắm.


Trang 51

- Em tập thể dục thẩm mỹ, yoga cũng được.

- Chán lắm. Em chỉ muốn đánh banh thôi.

Tôi cố cường điệu đam mê của mình để trả giá với bác sĩ. Tin chắc là mình không có bệnh gì trầm trọng. Tin chắc là cái bệnh có cái tên lạ lẫm nào đó cũng không có gì đáng ngại, tôi cố kỳ kèo, cứ như là bác sĩ đang hà tiện để ban phát cho tôi một niềm vui trong tay ông, do ông có quyền định đọat. Tôi quên mất mình được ưu tiên vào khám ngay thay vì phải đăng ký trước cả hai tuần và mình được khám đấu tiên trong ngày.

- Thôi vậy nhá em. Về cố mà kiên trì uống thuốc.

“ Thôi vậy nhá em!” cũng có nghĩa là “ Thôi em ra đi, tôi còn nhiều bệnh nhân khác”. Tôi quên hết những câu hỏi chuẩn bị ở nhà, chẳng hạn như là tôi có thể tập vật lý trị liệu thay cho uống thuốc được không?.Tôi quên hết, trong tôi chỉ có một điều đang sụp đổ, tôi không được chơi banh mỗi sáng. Chơi banh và hò hét và nói cười. Trời ơi, tự nhiên sinh họat vui tươi mỗi sáng của tôi bị cắt đứt đột ngột vậy sao?

Tôi thất thiểu ra về. Miên đang kiên nhẫn ngồi chờ tôi ngoài xe. Tôi nói cụt lủn như dỗi hờn anh:

- Không được đánh banh nữa.

- Sao vậy?

- Ai biết. Ổng nói vậy.

Bây giờ tôi không nhớ là sau đó tôi đã im lặng hay nhằn nhì. Chắc là im lặng để hình dung ra mỗi sáng tôi sẽ làm gì. Còn nếu lúc đó tôi nhằn nhì thì là nhằn nhì bản thân mình xui xẻo, không được hòan tòan khỏe mạnh như mình tưởng hay như mọi người tưởng. Tôi tự nhủ thôi cố gắng thích nghi với hòan cảnh hiện tại vậy. Dẫu sao không được chơi banh vẫn tốt hơn nhiều người bị bệnh phải chết hay bị bại liệt. Tôi cố hình dung ra những câu nói an ủi là luôn có những hòan cảnh bất hạnh hơn hòan cảnh bất hạnh nào đó. Ừ thì bơi lột.! mà trời ơi, mỗi sáng phải đấu tranh với cái cảm giác lạnh lạnh khi vừa thọt chân xúông hồ. Ớn thiệt! Bơi xong rồi

phaỉ tắm gội lại nữa. Phiền quá! Rồi phải thu xếp đi bơi làm sao đây? Có lẽ mỗi sáng tôi sẽ theo Miên đến sân banh. Miên vào sân thì tôi đi bộ tới hồ bơi . Bơi xong đi bộ về sân banh để cùng đi ăn sáng và đi về với anh. Hay là tôi đi hỏi thăm lớp Yoga xem có nơi nào phù hợp với thời gian đánh banh của Miên không, để còn tiện kết hợp chuyện đi về. Tôi miên man suy nghĩ. Tôi một mình lặn ngụp dưới nước còn các bạn thì đang chạy tới chạy lui hò hét ngoài sân….tôi lắc đầu để xóa đi những hình ảnh tưởng tượng. Hít- thở, hít thở….hãy biết bắng lòng với thực tại. Tôi tự nhắc mình.

Về đến nhà là tôi gọi ngay cho Quế Hương để thông báo chuyện tôi không được đánh banh nữa. Quế Hương kêu trời, dẫu gì thì tôi và chị cũng là những người sôi nổi nhất sân, đam mê nhất sân và chính chị là người lôi kéo tôi tham gia môn thể thao này. Quế Hương:

- Trời, chắc dẹp chuyện chơi luônquá. Mà sao bác sĩ lại nói vậy?

- Thì ổng kêu đi bơi chứ sao. Em năn nĩ hoài ông nói một tháng nữa trở lại tái khám rồi tính?

- Như vậy là chỉ nghỉ một tháng thôi.

Giống như tôi, Quế Hương không muốn tin mình sắp mất một bạn chơi nhiệt tình.

- Bệnh sao mà ổng không cho đánh?

Tiếng anh Quang bên kia máy. Chắc anh nghe hai đứa tôi trao đổi nên giành máy để an ủi một người sắp bỏ cuôc chơi. Chắc anh cũng tiếc một bạn chơi. Tôi trả lời:

- Ổng nói Lan đừng có hung hăng quá mà chết.

- Ha ha ….Sao ổng biết Lan hung hăng? . Sao ổng nói đúng quá vậy!. Ổng không có ở ngoài sân mà ổng nói đúng quá vậy.

Anh Quang hào hứng với cụm từ “ hung hăng” mà quên mất đề tài chính. Thật đáng ghét và thật đáng xấu hổ. Chắc là mình có hung hăng ở ngoài sân mà mình không biết. Thực ra hung hăng ở đây có nghĩa là chơi đến tận cùng, không bỏ cơ hội cứu một trái


Trang 52

banh nào và hay hăm he đối thủ dữ dội- vậy thôi!

Cười một hồi rồi anh cũng nhớ lại mà ngậm ngùi:

- Như vây là mất một tay chơi cũng buồn.

- Không có mình thì còn Nơ, còn Hồng, còn Liên…..

- Nói vậy nhưng cũng có những người gây được phong trào…

Hai người nói qua nói lại, như an ủi , như phân bua. Tôi chợt thấy là cả hai đang cố không tin vào một thực tế ngoài ý muốn, giống như mình đang trả giá với mình sau khi trả giá với bác sĩ…và sẽ không đi tới đâu.

Buổi tối tôi và Miên tò mò vào mạng tìm hiểu về hội chứng Guillain Barre, còn gọi là viêm rễ đa dây thần kinh. Những thông tin trên mạng thật dễ sợ. Suy hô hấp cấp, bại liệt tòan thân, dễ tử vong, biến chứng kéo dài từ ba tháng đến ba năm….

Những thông tin trên làm thần kinh tôi tê dại trong vài giờ. Rồi tôi bình tĩnh chờ đón những diễn biến theo như mô tả sẽ xảy ra, giống như người ta chờ giờ lên giá treo cổ. Tôi nhớ lại lời của một ông thầy bói Ấn độ từ hơn mười lăm năm trước, ông nói năm nay tôi sẽ trải qua một trận thập tử nhất sinh. Có phải bây giờ đã đến lúc lời tiên đoán thành sự thật. Như vậy thì có thể tôi sẽ sắp chết và sẽ thóat chết chăng?

Và còn cách trị liệu nữa . Phải bốn lần thay máu hay vô Plasma gì đó, mỗi lần là US$12,000… sẽ gần US$50,000…nếu không có tiền hay không đủ tiền, hay không có sẵn Plasma thì chuyện gì sẽ ra?

Tôi gọi Tổng đài 1088 để tìm hiểu về bệnh này….trong chỉ định của bác sĩ là “di chứng hội chứng….” di chứng có nghĩa là đã từng bị bệnh, tôi chưa từng bị bệnh này thì sao gọi là di chứng…. Nói gì đi nữa tôi vẫn chuẩn bị đối phó với cái nguy cơ chết người sẽ đến rất nhanh. Tôi chợt hát nho nhỏ:

“Những hẹn hò từ nay khép lại . Thân nhẹ nhàng như mây Chút nắng vàng giờ đây cũng vội

Khép lại từng đêm vui”

Ôi, tôi phải khép lại những sáng vui rồi sao…..nhưng có lẽ tôi cũng nên bình tâm để đón nó “ nhẹ nhàng như mây” Tôi bắt đầu chuẩn bị để tự cứu sống mình và chuẩn bị chết. Tôi gọi tổng đài lấy số điện thoại cấp cứu của một số bệnh viện, tôi để toàn bộ hồ sơ bệnh án vào một túi và dặn Miên:

- Đây là toàn bộ hồ sơ bệnh án và số điện thoại cấp cứu, nếu em bị tê liệt toàn thân, không thở được, không nuốt được thì anh đưa em đi cấp cứu ngay.

Miên lắng nghe lặng lẽ. Anh chỉ nhìn và nghe mà không nói gì. Tôi tưởng tượng là anh có sợ, có muốn khóc , có muốn chối bỏ những điều nói gở quá phủ phàng. Rồi anh cứ bám máy tìm những thông tin chứng minh là bác sĩ đã chuẩn đoán sai. Tôi cũng muốn tin là bác sĩ sai. Tôi lý luận :

- Trên giấy trắng mực đen ổng ghi là em bị hội chứng Guillain Baree nhưng ổng không hề có một câu nào dặn dò cho trường hợp cấp cứu, chính thái độ đó làm em nghĩ là sẽ không có gì trầm trọng.

Là lý luận vậy thôi nhưng tôi không quên được những thông tin trên mạng Yahoo, Google và cả mạng Y học Việt nam do chính bác sĩ Linh viết. Miên nói, ấm ức:

- Tại sao ổng lại phán một điều ghê gớm như vậy với một thái độ tỉnh bơ như vậy?

- Ổng hẹn em một tháng sau tái khám, tức là trong một tháng này sẽ không có gì trầm trọng xảy ra, còn những thông tin trên mạng thì biến chứng xảy ra rất nhanh, rất nguy hiểm, có thể không kịp trở tay.

Rồi tôi cố hình dung những gì đã xảy ra trong phòng khám, thái độ, từng lời nói của bác sĩ…. Thực tình tôi không hiểu được chuyện gì sắp xảy ra cho mình. Chẳng lẽ tôi phải từ giã cuộc chơi sớm thế sao?

Sáng hôm sau, sáng thứ bảy, Quế Hương mời ăn sáng ở nhà chị. Tôi nhìn từng khuôn mặt bạn bè. Có phải tôi sắp phải chia xa những khuôn mặt này chăng. Ngọc cố hùng hồn để thuyết phục rằng các bác sĩ Việtnam là không tin tưởng được. Tôi cũng muốn tin điều Ngọc nói nhưng vị bác sĩ khám cho tôi


Trang 53

là một vị bác sĩ giỏi nhất Việt nam về bệnh này. Anh, bạn tôi đã được chữa bệnh run tay chỉ mất có hơn vài trăm ngàn, trong khi Anh đã đi khắp đông tây nam bắc , tốn bao nhiêu là tiền mà vẫn không chữa được bệnh. Vói Anh, ông là thần y. Có khi thần y vẫn sai chăng?. Miên nói có khi anh hùng chết lỗ chân trâu.

Ăn sáng ở nhà Quế Hương xong,về nhà tôi bình tâm chuẩn bị những điều xấu nhất. Nếu tôi mất đi bây giờ có lẽ tội nhất là Miên. Anh không dễ có bạn đời mới đâu, mà nếu có, chắc anh phải trải qua nhiều năm đơn lẽ. Anh còn quá trẻ để sống cô đơn, hơi già để tìm một đối tượng mới. Đã nhiều năm anh quen có tôi sớm tối, anh sẽ ra sao đây. Hình như tim tôi nhức nhối vì anh nhất. Tôi nhớ trong truyện” Anh Hùng xạ điệu”, khi bị nguy cấp và cận kề cái chết, Hòang Dung đã nói với Quách Tĩnh “ Thiếp chỉ ân hận là không được cùng sống tiếp với chàng…”

Tiếp theo tôi nghĩ đến ba mẹ tôi. Tôi có nhiều anh chị em. Công bình mà nói, tôi có là người chu cấp tài chánh, vật chất đều đặn nhất và nhiều nhất cho ba má tôi nhưng tôi không phải là đứa con híêu thảo nhất. Con Phương, con Tiến, con Cẩm, con Hoàng…đứa nào cũng ân cần chu đáo với ba má tôi hơn. Có lẽ tôi nên chuẩn bị một số tiền cho một đứa nào đó đứng tên để lo cho ba má tôi chăng…

Rồi con tôi, khi đẻ chữa sẽ không có mẹ. Có lẻ nó đủ kiến thức, đủ tự tin để tự lo cho nó…nhưng sẽ có ai đáng tin cậy để dòm ngó con cho nó khi nó đang trong tuổi gây dựng sự nghiệp không?

Tôi nằm trên võng đu đưa, đu đưa chờ lưỡi hái tử thần. Không có ai hay mình đang chờ chết. Mà nếu có ai hay thì người ta sẽ làm gì? Không ai làm gì được cho mình cả. Giờ bạn bè đang có việc của bạn bè. Anh chị em có việc của anh chị em. Con cái có việc của con cái. Rồi mai khi mình ra đi có lẽ Miên sẽ buồn nhiều nhất, lâu nhất và… thời gian rồi cũng nguôi ngoay…rồi trái banh màu vàng sẽ vẫn như con thoi qua lại trên chiếc lưới đen giăng giữa sân, vẫn vang tiếng hét hò, tôi lại hát nho nhỏ :“ Em ra đi nơi này vẫn thế. Lá vẫn xanh trên con đường nhỏ…”. Tôi cố hít thở thật đều, tôi muốn làm chủ hơi thở của mình và muốn mình sẽ ra đi với một trạng thái nhẹ nhàng như mây.

………………………………………….

Mấy ngày dự đoán căng thẳng rồi cũng qua. Tôi vẫn còn sống. Sáng lại cũng ra sân để nhìn trái banh màu vàng bay qua bay lại trên chiếc lưới đen. Vẫn còn tiếp tục nghe tiếng hò hét tưng bừng của Quế Hương, của Liên, của Tuân..và tiếng cười hi hi khi anh Linh tự cho banh vào lưới…..nhưng có lẽ các bạn không biết rằng trong tôi có chút đổi thay, một thóang vô thường như thêm một lời nhắc nhở về cái tạm bợ của cuộc đời. Trong tôi đã thấp thóang một ngôi nhà nhỏ trên một mõm núi cao nhìn xuống biển xanh mênh mông. Ở đó, tôi sẽ sống với trời mây lộng gió. Mỗi sáng tôi có thể an nhiên từng bước thiền hành trước khi ngồi thiền tịnh. Yoga và thiền tịnh sẽ đem lại sự an lạc cho bản thân, đem đến sự thức tĩnh trong tâm hồn đối với vạn vật quanh ta, hóa giải được muộn phiền … hình như một thóang vô thường của lần này và những lần khác đã cho tôi một cảm nhận mới về cuộc đời này : nhẹ nhàng như áng mây trôi. Tôi nhớ hồi còn nhỏ tôi hay nghe các đòan thể hát mỗi khi tan trại chia tay : “ Mây gió mây tan hợp, ta chớ lo gì cái cuộc phân kỳ…” Bây giờ tôi thấy câu hát thấm thía theo kiểu khác, mây như có mà như không. Cuộc đời này cũng vậy, hợp và tan, sống và chết, sướng và khổ, giàu và nghèo, có và không… tất cả đều không trường tồn, chỉ diễn ra trong một giới hạn thời gian nào thôi và tôi tự hỏi mình có nên vẫy vùng trong cõi tạm này chăng?

Văn Mỹ Lan Ngày 17/04/07

Người Hoa Và Ngày Tết

Nói về phong-tục tập quán , lễ lạc nhất là việc cúng bái trong ngày Tết có lẽ người Hoa là người đứng đầu các nước ở châu Á. Hôm nay xin được cống-hiến với các bạn bài viết về một số thức ăn, hoa quả và tập tục mà người Trung hoa thường có trong ngày Tết.

Bắt đầu từ ngày Đông Chí, từ nhỏ tôi được biết má tôi hay làm bánh trôi nước để cúng. Đó là loại bánh bột nếp hình tròn trong có nhân đậu xanh hoặc không nhân nấu chung


Trang 54

với nước đường thêm chút gừng. Vì sao dùng loại bánh này để cúng? Có lẽ vì tên của nó phát âm thành "Thang viên," viên cónghĩa là tròn-trịa. Ý của mọi người muốn mọi việc đều được suông sẻ theo như người Việt nói "Mẹ tròn con vuông" sau cuộc sanh nở mà không bị trở-ngại gì cả.

Đến ngày đưa ông Táo về Trời thì người Hoa cũng dùng bánh trôi nước và đường thẻ để cúng chứ không như người Việt dùng thèo-lèo, cứt chuột. Ngày 23 tháng chạp là ngày đưa ông Táo mà người Tàu gọi là "Tạ Táo" chắc ý nói cám-ơn, từ tạ ông Táo về Trời để bẩm việc với Ngọc Hoàng. Ngoài các món thịt, gà, cá (thường là cá chép) để cúng kiến, người Hoa còn đem cả mía dựng trước ngõ nghe nói để làm thang cho ông Táo lên Thiên cung. Vì ngày cúng phải là một tuần trước giao-thừa nên khi muốn ám-chỉ ai đợi đến nước tới trôn mới nhảy, làm việc gì mà không chuẩn-bị đến giờ phút cuối mới làm, người Hoa thường nói: "Việc đáng làm hổng làm, đợi đến đêm 30 mới cúng ông Táo."

Tới tối giao-thừa, mâm cỗ cúng-bái phải có các món sau đây: Tóc tiên, giò heo, lưỡi heo. Tóc tiên tiếng Tàu gọi là "Phạt Tsoi" cũng gần giống âm của "Phạt Tsòi" nghĩa là phát tài, là năm mới sẽ được phát tài. Giò heo tiếng Hoa gọi là "trư THỦ" để nhắc nhở đến câu thành ngữ "Hoạnh tài tựu THỦ" nghĩa là tiền tài vào nằm trong tay. Lưỡi (heo) phát âm tiếng Tàu là "LỢI" có nghĩa "Năm mới LỢI nhuận dồi dào." Còn việc dùng thịt heo để cúng có lẽ là do thịt heo thông dụng hàng ngày và vì cách phát âm chữ "Trư" và "Châu" giống nhau nên cũng là điều tốt vì năm mới "Châu lung nhập thủy," tiền bạc châu báu đầy nhà.

Ngoài ra còn có bánh bột gạo mà người Tàu gọi là "PHÁT CAO" để cúng đầu năm. Tất cả cũng nói lên ý muốn được PHÁT tài và công việc được thăng tiến do chữ "Bộ bộ CAO thăng." Người Việt có bánh chưng, bánh dầy hoặc bánh tổ thì người Hoa có bánh "Phát Cao" là một đặc-trưng.

Trong mấy ngày Tết, đèn đuốc đều thắp sáng liên-tục để nhà cửa được sáng sủa không bị u-tối và các thành-viên trong gia đình tránh đến mức tối đa việc gây gỗ hay nói chuyện phải kiêng cử, không đụng chạm đến những từ xấu. Các câu liễn được dán

đầy nhà từ trước đêm 30 như: “Xuất nhập bình-an, tân xuân đại cát, hiệp gia bình-an, nhất bổn vạn lợi, bách vô cấm kỵ…v..v...”

Về tục lê cúng ông bà và cấm không được quét rác (sự tích từ Sưu Thần ký) trong ngày Tết, người Hoa và người Việt giống nhau .

Về phần trái cây người Việt có mâm ngũ quả; ở miền Nam: "Mãng Cầu, dừa, sung, đu đủ, bưởi, xoài;" ở miền Bắc : "Bưởi hay dưa hấu, đào, quít, chuối, hồng" tượng trưng cho ngũ hành: “Kim, mộc, thủy, hỏa, thổ.” Cũng về phần trái cây, người Hoa chủ-yếu là món quít vì cách phát âm tiếng Tàu "Quít" đọc là "Cát" nên ai nấy đều mong mọi sự cát tường thậm chí đến việc đi thăm viếng người thân, bạn-bè họ đều mang một số quít theo để "bái niên" nghĩa là đi mừng tuổi đầu năm. Trong số các loai trái cây, người Hoa còn dùng cam và bưởi. Cam tượng trưng cho vàng (Kấm Tsản) còn bưởi, phát âm thành "Lúc dẩu" đọc trại ra là "Lúc dậu" nghĩa là lăn đến đâu có (tiền của) đến đó do câu: “Chỏ lúc dầu dậu, dầu lúc dầu dậu" (Nguyên văn phát âm tiếng Quảng).

Về phần hoa thì cũng như người Việt các loại hoa đào, cúc, thủy-tiên, huệ, lan, mai được mua về để trưng trong nhà, trên bàn thờ vì đó là loại hoa tươi đẹp biểu-tượng của mùa Xuân .

Đốt pháo để xua đuổi tà ma và múa Lân, múa Rồng cũng nằm trong lễ hội đầu năm của người Hoa… Riêng người viết được biết thì ngoài Lân còn có có múa con Khẩu, một loài sư-tử xuất phát từ bang hội người Hải Nam, cách múa và tiếng trống, chập chả cũng khá mới lạ, đặc-biệt. Thường thì người múa đầu Lân phải ốm, nhẹ ký, yếu hơn người múa đuôi và cả hai đều phải nhanh-nhẹn để biễu diễn những động-tác khó-khăn và nguy-hiểm .

Ngày mùng một là ngày tất cả dành riêng để cúng bái và mừng tuổi trong nhà. Mồng hai mới đi mừng tuổi bà con, bạn-bè - tức là xuất hành. Phong bao “lì xì” là cách gửi đồng tiền may-mắn đầu năm dành cho trẻ em và những người độc thân vì mọi người Hoa cho rằng ai chưa lập gia đình đều còn nhỏ cả nên được hưởng lì-xì. Lúc bắt đầu đi làm trở lại hay mở cửa tiệm buôn bán thì các ông chủ cũng lì xì cho công nhân phong bao đỏ gọi là "Khai công đại cát" hay: “Khai trương đại


Trang 55

cát" để lấy hên. Việc đi lễ chùa cầu an, cầu phước và hái lộc đầu năm giữa người Hoa và người Việt không có gì khác nhau. Tuy-nhiên rằm và 19 tháng giêng người Hoa có tục đi chùa để "Mượn Phú" (Tá Phú). Ngày này tất cả đến chùa để trả lễ cho năm ngoái và tiếp-tục mượn "Phú-Quý"của Phật Trời để tân niên được giàu sang hơn. Các thương gia chắc-chắn không tránh khỏi chuyện này .

Tóm lại người Hoa và người Việt đều có những tục-lệ cúng bái và đón Tết đa phần giống nhau nhưng phải nói cũng có vài sự khác biệt mà người viết đã nêu ra ở trên. Bài tạp ký này có-thể còn nhiều thiếu sót và với cái nhìn rất giới-hạn. Mong rằng được sự chỉ-giáo thêm từ các bậc tiền-bối và quý bạn. Chúc mọi người năm mới đầy hỷ-lạc, đa tài, đa lộc, đa thọ an.

Quách Xuân Sơn

Chợ Hoa Năm Nào

Mỗi năm hoa đào nở Lại thấy ông đồ già Bày mực tàu, giấy đỏ Bên phố đông người qua.

Bao nhiêu người thuê viết Tấm tắc ngợi khen tài Hoa tay thảo những nét Như phượng múa, rồng bay… (Vũ Đình Liên – “Ông Đồ”)

Đây là những câu thơ tôi quen thuộc mà mẹ tôi vẫn thường đọc cho chúng tôi nghe vào những ngày gia đình chuẩn bị nhà cửa để đón xuân mới. Mẹ tôi lấy các màn cửa xuống để giặt, bà cũng lau chùi các cánh cửa, cha tôi thì lo chăm sóc, sửa sọan lại các bàn thờ trong nhà : Bàn thờ Phật Tổ trên cao giữa nhà, bàn thờ Phật Bà, bàn thờ Quan Công và bàn thờ tổ tiên. Năm nào cha tôi cũng lo chuyện bàn thờ, nhất là bàn thờ Tổ Tiên, để đón năm mới một cách rất kính cẩn. Nghe ông giảng nghĩa : “Lau dọn bàn thờ đón Tết là việc nghiêm trọng chỉ đàn ông được phép làm !”

Sau này theo ngày tháng trưởng thành lên, kiến thức rộng thêm, tôi hiểu rỏ cái “hủ tục” vô cùng thiên vị này của người Trung Hoa – đại để là “Trọng nam khinh nữ” hay là :

“Con gái là con người ta, Nàng dâu mới phải con Bà. Bà ơi ! ”

Mẹ tôi đã kể truyện Phật Bà Quan Thế Âm chịu gian khổ hay những mẩu truyện con gái lấy chồng về làm dâu nhà người; gặp hòan cảnh nhà chồng ở nơi quá xa xôi, thành ra khi đi lấy chồng rồi thì biệt tích hẳn vì không còn có dịp trở về làng cũ thăm mẹ thăm cha.

Những kỷ niệm mà tôi nhớ nhiều nhất là vào hai tuần lễ cuối của tháng Chạp khi mọi gia đình chuẩn bị cho ngày Tết; và một tuần lễ tháng Giêng đầu năm mà già trẻ lớn bé đều thong thả ung dung ăn Tết. Hòan cảnh của gia đình tôi mỗi năm, lúc gia đình cha mẹ tôi chưa khá gỉa lắm, mẹ tôi phải hốt hụi vào tháng chạp rồi dẫn tôi và đám em đi chợ mua, chọn vải cho bộ quần áo mới hoặc những năm sau này khá giả hơn, mẹ tôi không còn cần chơi hụi và chị em tôi vẫn đi được chợ với mẹ để chọn vải. Vải mầu hồng trông tựa như những cánh hồng trong sương sớm là lọai vải tôi thích chọn mỗi năm. Phần hai cậu em trai thì dễ dàng hơn, mẹ tôi mua vải, áo quần kiểu gì thì hai cậu chỉ vui vẻ mặc thôi, không bao giờ chê bai.

Mỗi năm dù bận rộn cách mấy, cha tôi vẫn phải dành chút thì giờ đi mua cho bằng được một cành mai vàng, Tôi thấy những cành mai vàng mỗi năm một cao hơn và càng xoè rộng hơn theo cùng nhịp với sự đổi thay làm ăn khá giả hơn của cha mẹ tôi. Tôi vẫn nhớ cái bình bằng gốm màu vàng nhạt với hai con rồng chạm thật to chưng ở cửa. Cha tôi phải đổ rất nhiều nước vào cái bình này trước khi ông cắm các cành mai vàng. Dần dà, hoa mai được thay thế bằng những nhánh hoa đào đắt tiền hơn ! Ngày Tết lúc nào cũng đặc biệt đối với chị em tôi. Chỉ có Tết đến, chúng tôi mới thấy mặt cha vì ông nghỉ ở nhà không đi làm ở trong vài ngày Tết. Cha tôi còn mua các câu đối về treo. Trong nhà nơi nào cũng dán, treo câu đối đỏ. Mẹ tôi thường nhắc lại câu truyện là khi cha mẹ tôi mới lấy nhau, cha tôi giống như đa số các vị đàn ông ngang ngược, không tin vào thần thánh mà còn cho đó là chuyện dị đoan. Nhưng sau khi trải qua một lần thoát chết, ông tự dưng thay đổi hẳn đi. Để “chọc quê” cha tôi, mẹ tôi thường kể câu


Trang 56

truyện và mở đầu với câu : “ ‘Con ông chủ’ đi chơi theo tàu ra khơi với nhóm thủy thủ đánh cá. Bất ngờ tàu bị giông bão trôi dạt vài ngày không tin tức gì cả. Khi ông Nội và cả làng tụ họp trên bải biển chuẩn bị làm ma chay, đang lúc quấn khăn tang cho con cái thì tàu ‘con ông chủ’ lù lù xuất hiên trở về cùng với đám thuỷ thủ.” Từ đó về sau cha tôi bắt đầu cúng bái mỗi năm vào ngày Tết. Việc tôi đi học trường công giáo “Ma Soeur” năm nào cha tôi không mấy vừa lòng. Tôi thì thực tâm không mấy chú tâm về câu truyện “thủy thủ đi biển” mà mẹ tôi kể. Tôi có lẽ chỉ chú tâm và hớn hở là cứ mỗi năm Tết đến cả nhà bận rộn dọn dẹp, mua sắm hòa với tiếng cười, tiếng ồn ào và vui nhộn cả mấy ngày. Hơn nữa, chúng tôi được tự do như đám tù được thả lỏng: đi ngủ muộn mỗi tối và thức dậy thật trể mỗi sáng mà không bị mẹ tôi la mắng.

Khu Chợ Lớn Tết đến rất tưng bừng vui nhộn. Các tràng pháo đỏ treo dài trước cửa mỗi nhà. Ngay cả Chợ An Đông cũng đóng cửa để đón xuân. Mỗi nhà đều có chữ Tầu mầu đỏ mạ vàng dán trước cửa. Nhà nhà rộn ràng mua sắm bánh tổ, trái cây, hoa mai vàng, hoa thược dược, hoa cúc, vạn thọ, hoa mồng gà đỏ chói… để chưng, để bày trên bàn thờ. Mãi cho đến ngày hôm nay, tôi vẫn không thể thích cái mùi hăng hắc của hoa vạn thọ.

Ngày mùng một Tết là lạ nhất ! Ai cũng kiêng cử, sợ xui xẻ, sợ mang tiếng là đem cái xui đến nhà thiên hạ. Cho nên chẳng ai dám đến thăm ai cả ! Tuy nhiên mọi người nhìn nhau bằng nụ cười thân ái cho dù mỗi đêm tiếng súng vẫn còn vọng về thành phố và hỏa châu vẫn sáng một góc trời. Chiến tranh vẫn tiếp diễn nhưng dường như bị tạm lãng quên trong tâm trí của dân thị thành trong ba ngày Tết.

Luôn luôn có tiếng mẹ tôi dặn dò các con về những điều kiêng cử mà chúng tôi phải tuân theo vào những ngày đầu năm. Thật là chuyện khó tin nhưng chúng tôi vẫn phải nghe theo lời mẹ. Thí dụ như các sự việc : Chỉ được dùng cửa bên hông nhà để ra vào; Không được quét rác, ngay cả sau khi đốt pháo trước cửa và xác pháo vỡ đầy trên sân, bay cả vào trong nhà cũng không được quét đi, chỉ dồn lại một góc nhà chờ ngày mùng bốn cúng gà xong thì được hốt bỏ vào thùng rác; Mặt thì luôn luôn giữ cho vui vẻ không

thì xui cả năm; Tránh đến nhà bạn bè để không bị đổ tội hay rủa là đem cái xui xẻo đến cho nhà họ; Mấy chị em trong nhà cấm không được cãi nhau, chịu khó nhường nhịn nhau trong mấy ngày Tết không thì sẽ xui xẻo cả năm! Sao mà có nhiều thứ “bị” xui thế !

Càng lớn lên tôi càng thấy các “hủ tục” này thật là dị đoan và lẩm cẩm. Sau này tôi sống ở Mỹ, vào ngày Tết, tôi vẫn nấu bánh chưng, làm chả lụa giò thủ, dạy các con tôi cách thức lậy khi cúng bái, cho các con tiền “lì xì.” Nhưng tôi chắc chắn là chúng không có dịp trải qua những tâm trạng hớn hở hồi hộp như tôi đã từng được sống qua ở Việt Nam.

Trong ba ngày Tết, chị em tôi tụ tập chơi đánh cá ngựa, cờ tướng hay đánh bài cào “9 nút” với nhau. Tôi có cô em gái thứ năm, cô ta cũng thi đậu vào MDC mấy năm sau này. Tính cô này rất “mít ướt.” Khi thua bất cứ cái gì cũng khóc hết. Khi chúng tôi chơi bài thì phải nhường cho cô ta thắng! Tôi lại học đánh cờ tướng và tôi hay đánh thắng hai cậu em trai. Qua vài năm sau hai cậu em lớn khôn, đánh cờ tướng giỏi hơn. Vì bị thua liên tục và đâm ra chán, tôi không đánh cờ tướng với hai cậu em tôi nữa. Mẹ tôi có mua một máy truyền hình trắng đen. Vài ba năm sau đó, mẹ tôi mua thêm chiếc máy quay phim cùng với vài cuộn phim trắng đen và câm cuả “Charles Chaplin.” Chị em ngồi quay quần coi phim. Cứ mỗi lần thấy “Sạc-Lô” bị con cọp đuổi thì cả bọn chúng tôi cười vui như vỡ chợ vì caí tướng rất kỳ lạ của ông ta khi đi hay chạy trông rất tiếu lâm. Đôi chân ông di chuyển và bộ mặt diễn tả qua qua đôi mắt trông nhịn cười không được.

Mùng Một Tết chúng tôi thức dậy thật muộn. Sau khi ăn bánh chưng chay, tôi thay áo mới, dùng cửa sau đi dạo một vòng. Trên con đường Nguyễn Tri Phương dài nơi nào cũng có đám người tụ tập chung quanh bàn Bầu Cua Cá Cọp. Một miếng giấy thật to mang hình ảnh đầy mầu sắc trải dài ra trên hè phố rồi người chủ sòng rêu rao, lắc cái hộp tạo thành những tiếng kêu khô khan lộp cộp. Tôi tiếp tục rảo bước mà sau lưng tôi còn văng vẳng những tiếng la hét hớn hở của người thắng cuộc và tiếng kêu than trời của kẻ thua tiền làm tôi nhớ câu mẹ tôi dạy chúng tôi từ thuở nhỏ:

“Cờ bạc là bác thằng bần.


Trang 57

Cửa nhà tan nát, tra thân vào cùm ?”

Hộp mứt nào cũng đẹp. Mứt và kẹo có đủ loại và đủ mầu nhưng tôi luôn luôn thích mứt hột sen, mứt dừa và kẹo mè. Mẹ tôi cẩn thận đặt mua hàng trước khi Tết đến : Những chiếc bánh chưng vuông gói với lá xanh biếc; Bánh tét gói thành đòn tròn cùng củ kiệu trắng nõn nà; Những trái dưa hấu to màu xanh đậm; Mấy cây chả lụa và gìo thủ; Những hoa quả, trái quít, thu đủ, dứa trông thật hấp dẫn trông thấy chỉ muốn ăn liền; Bánh tổ, một miếng thịt đùi và hai con gà để cúng theo tục lệ người Hoa.

Tôi có người Bác gái mang họ Hoàng tộc (Công Tằng Tôn Nữ). Bà làm mứt cà chua và mứt gừng thái thật nhỏ nhuộm với màu đường vàng rất khóe léo. Nhưng khó mà học được vì Bác rất “dấu nghề.” Có lẻ vì vậy sau này tôi nhào vào học nữ công gia chánh. Rất tiếc những trường nữ công gia chánh lại chỉ dạy thêu thùa, đan may, nấu những món ăn nước ngoài như món cary khoai tây, làm bánh bông lan, cách nặn hoa mà lại không dạy những món ăn dân tộc mình như món của miền Bắc, hay những món đặc biệt Huế dành cho Hoàng tộc, hoặc là những món ăn “banquet” nấu tại tửu lầu, nhà hàng .

Mẹ tôi, theo thông lệ, dặn chị Năm ở chợ Nguyễn Tri Phương để dành cho hai con gà mái và một con gà trống để cha tôi cắt tiết lấy tiết gà cúng vào ngày mùng Hai Tết. Tôi vẫn nhớ mang máng hình ảnh cha tôi khi cắt tiết gà. Đôi khi con gà bị cắt tiết xong vẫn còn sống bỏ chạy. Tôi thấy ông đuổi theo nhưng tôi sợ máu không dám nhìn hay bén mảng đến gần để giúp ông. Chỉ khi nào hai cậu em trai tôi ở nhà thì chúng giúp ông một tay mà thôi. Mỗi năm cha tôi mua mấy dàn pháo đỏ dài treo ở cửa trước. Cha tôi nói đốt pháo là để đuổi tà ma! Trong nhà thì dán đầy câu đối đỏ. Ông chỉ vào từng chữ một, đọc và giải nghĩa từng chữ Tàu một cho chúng tôi nghe. Dù lúc nhỏ tôi có đi học lớp chữ Tầu ban đêm hai năm liền nhưng chữ Tầu có quá nhiều qui luật lại rất khó nhớ nên “chữ của thầy tôi trả lại cho thầy.”

Tôi nhìn mẹ tôi muối dưa, mua tai heo làm giò thủ chuẩn bị cho ngày Tết. Mẹ tôi nhắc lại truyện ngày xa xưa qua ánh mắt vui là ở Nam Định khi Tết đến, người trong làng tuyển một số con gái nhà giàu có và xinh xắn để cho vào ban “Múa cờ người.” Bà nhớ

lại khi bà mặc áo dài “tứ thân” ngòi cái "Yếm" đào; tay thì cầm nón “quai thao.”

Nếu gia đình bạn người Hoa có lẽ các bạn sẽ hiểu rỏ tục lệ “lì xì” rất quan trọng và vui nhộn cho đám con nít và cả những người chưa lập gia đình. Tiền lì xì thường coi là như là món quà may mắn cho nên con nít thích đi thăm họ hàng xa gần để có dịp được có thêm lì xì. Một số trẻ con đi theo cha để xem múa lân; nhìn ông Địa phe phẩy cái quạt to tướng và biểu diễn "công Phu" trên phố. Trước cửa nhà có múa lân có treo tiền "lì xì" và một tràng pháo dài trên một ngọn tre cao. Tiếng trống đánh cộng với tiếng phèng la và pháo nổ đì đùng làm cho cái không khí tết là "tết."

Mỗi tháng tôi theo mẹ tôi ăn chay hai lần nhưng mỗi năm cứ vào ngày mùng Một Tết thì cả nhà phải ăn chay một ngày. Những miếng đậu hủ cay khô thật dài được cắt ngắn đi để vaò một nơi với vài miếng đâụ phụ, mì căng, măng khô và nấm đông cô ngâm nước ấm. Mẹ tôi chuẩn bị sẳn với lọ chao và muối để mẹ nấu món chay. Tôi thì ăn chay quen đi lên rất thích thú bởi vì món chay nấu cho ngày Tết rất đặc biệt. Riêng cha tôi năm nào cũng vậy, ông cứ vừa ăn chay được nửa ngày ăn là ông than đói bụng rồi! Mẹ tôi nói là : “Ông không có kiếp tu hành. Cả năm ăn chay chỉ một ngày mà chịu không thấu.” Mẹ tôi biết tính cha tôi và hai cậu em trai đàn ông hay đói khi phải ăn chay cả ngày. Nên bà mua bánh chưng chay toàn nhân đậu xanh, bánh tét, bánh ú nhân dừa để sẳn trong bếp. Nhiều khi tôi tự cắt vài lát bánh tổ cùng vài lát bánh chưng rồi dùng dầu đậu phụng chiên thật vàng. Tôi dọn các lát bánh này với một điã đường, một ít củ kiệu và vài lát giò thủ cho ông ăn để qua cơn đói trước khi đi ngủ.

Gia đình tôi ở gần chùa Từ Nghiêm. Tôi theo mẹ đi chùa ăn chay, mua mì căn về nhà chiên ăn hay trộm nấu các món chay. Nhà cha mẹ cô Khánh ở bên đường đối diện với chùa, nên đôi khi tôi gặp cả cô Khánh và chị của cô trong chùa. Trước năm Tôn Nữ nghỉ học để đi lấy chồng, cô nàng đột nhiên xuất hiện vào ngày Mùng Hai Tết với chiếc “vespa” trắng, rủ tôi đi chúc Tết nhà ông anh họ ở Phú Thọ Hòa để lấy “Lì Xì.” Có một lần nhỏ Mai trong nhóm “Tứ Qúi” - cô nàng đã nghĩ học từ lâu và lập gia đình ở tận Lâm Đồng – bất chợt xuất hiện trước cửa nhà. Trên tay


Trang 58

cầm hai vé rủ tôi đi coi Đại Nhạc Hội khi trường còn đang trong thời kỳ thi “Cá Nguyệt.” Đây cũng là lần đầu tiên trong đời tôi được đi coi Đại Nhạc Hội. Cho dù tôi không thích cái không khí ồn ào như chợ vỡ, hổn độn trong rạp nhưng tôi cứ đi để làm vừa lòng người bạn đã lặn lội từ chốn xa xôi về Sàigon ghé thăm tôi.

Rồi lần đầu tiên tôi biết yêu ở cái tuổi “Ô Mai” “Puppy Love.” Tình yêu ngây ngôtrong trắng. Tôi bắt đầu viết nhật ký và kẹp những lá thư tình, những bài thơ của Sự hay Hùng - hai anh chàng hàng xóm – đã lén léntrong sợ sệt đi thật nhanh qua nhà tôi rồi vụng về, vội vã trao lá thơ tay cho tôi; hay kẹp thư vào hàng rào cửa nhà tôi. May mà mẹ tôi không bắt được mấy lá thư này! Chứ nếu mà mẹ tôi bắt được, dù chỉ một lá thư và tôi hòan tòan vô tội không có lỗi gì cả, thì mẹ tôi vẫn sẽ cho tôi một bài học "luân lý" thật dài. Sau này Sự đi lính và từ đó tôi không nghe tin tức gì của anh chàng này nữa. Đôi khi trong lá thư, Hùng viết chử ngược trông giống như thầy ngải viết bùa kèm theo hàng chữ nhỏ “ghi chú” chỉ tôi nhúng thơ chàng ta vào nước thì chữ ngược sẽ hiện lên. Hùng là con trai độc nhất trong gia đình; cũng sau đó cha Hùng, là cựu Thiếu tá, về hưu cho nên cả gia đình chàng ta dọn nhà về quê ở mất tăm.

Tôi vẫn nhớ mẹ tôi nhắc chị em tôi nếu muốn đi cúng vào đêm Giao Thừa thi chúng tôi phải chuẩn bị thay quần aó ngồi chờ sẵn. Khi chuông đông hồ đánh 12 tiếng và khi đài phát thanh cất tiếng chào đón giao thừa chúng tôi hớn hở chờ cha tôi để chúc Tết và ông phát cho chúng tôi phong bì “lâỳ xì” đỏ. Hai cậu em trai và các cô em gái nhỏ ở nhà gíup cha tôi cúng giao thừa trong khi tôi theo mẹ tôi đi lễ giao thừa. Năm nào tôi cũng đi theo mẹ tôi đi Lễ “chùa Bà” ở Chợ Lớn. Sáng Mùng Một cả nhà ăn chay tôi lại theo mẹ tôi đi “Lăng Ông” ở Bà Chiểu. Sau này tôi cũng đi theo mẹ tôi đến cúng tại Viện Hoá Đạo ở đường Trần Quốc Toản.

Đến Chuà, tôi quỳ lạy và cầu nguyện cho cuộc chiến tranh chóng tàn để các bạn gái tôi không sớm trở thành quả phụ khi tuổi chưa tròn hai mươi. Tôi cầu nguyện cho những người tôi thương mến được trở về nguyên vẹn và tôi cũng cầu nguyện xin cho một ngày rất gần người tôi yêu đột ngột đến

đón tôi tại trường! Trên thực tế cuộc chiến tranh vẫn keó và dài đời tôi vẫn là:

"Ngày anh xa vắng Tóc buông giữ vẹn lời thề Ước mong ngấn lệ ngày về Thay dòng nước mắt chia ly Vì trời làm phong ba Nên đời hội ngộ chia ly Lệ rơi nhiều hơn nước mưa Dẫu cho bốn biển chẳng vừa.... ("Xa vắng" - Y Vân)

Cuộc đời đã cho tôi một vết thương lòng khó hàn gắn lại cho nên năm sau đó tôi bỏ nghề dạy trẻ mẫu giáo và trở thành một cô thư ký để tôi có nhiều thì giờ hơn, vui họp với bè bạn vào ngày Chủ Nhật. Tôi vẫn dự định là đến ngày đất nước hòa bình thì tôi mới lập gia đình. Các bà chị của mấy nhỏ bạn cứ nhờ tôi làm phụ dâu cho họ. Cô bạn người Hoa của tôi nói là “làm phụ dâu bị ‘xui’ lắm !” Tôi thì tin số tôi giống như phần đông thiếu nữ lớn lên vào thời chiến “con đường tình phải lận đận gian truân.” Tôi nói đùa là: “Có lẽ là vì tôi sinh tuổi con Cọp, mà là Cọp bằng giấy, loại giấy mỏng mong manh nhưng dẻo dai chịu đựng.”

Mỗi năm cứ đến phiên chợ Hoa là nhỏ Trâm, một cô bạn rất thân, lái Honda đến rủ tôi đi chợ Hoa ở đường Nguyễn Huệ. Trâm là con gái lai Pháp nên rất xinh, làm thư ký cho Bưu Điện Chợ Lớn. Trâm có người “bồ” tên Vị là Sĩ Quan Không Quân. Anh Vị rất bận rộn với những chuyến bay. Nhiều lần Trâm đến nhà rủ tôi đi quán Café ở Triệu Đà để nghe nhạc. Khi đến nơi, bên cạnh anh Vị còn có người bạn thân cùng đơn vị đang ngồi chờ chúng tôi. Đó là anh Thanh, người cao lớn trông như “king kông” nhưng “beau trai” màlại rất hiền. Từ đó bài ca “Tuyết Trắng” do Sĩ Phú hát trở thành bài hát có ý nghiã sâu đậm hơn trong tôi. Có những đêm tôi thức khuya hơn để lắng nghe tiếng nói nũng nịu qua hơi thở, nhưng thật dễ yêu cuả cô em gái hậu phương Dạ Lan mỗi đêm nàng sưởi ấm lòng của những người lính trận xa nhà trong đêm vắng; nhất là những ngày tháng mà cuộc chiến tranh trở lên vô cùng tàn khốc.

Rồi có những lần tôi theo ban văn nghệ đi trình diễn tiền đồn trong dịp Tết như để trả lời cho lời ca :


Trang 59

“Mời anh mời chị mùa xuân lên đây thăm tôiNơi xa xôi khuất nẻo thưa người Núi rừng mịt mù sương Mời em một lần rời xa nơi đang yên vui Lên đây thăm lính ở trên rừng Ðể cùng ngọt bùi xớt chia

Thành phố xuân về vui rộn rịp Chân người chen chân lụa là khoe Sợ rằng đồn ta nay chẳng ai thăm E Tết lại không rượu mềm môi Không bánh không trà chẳng hát xướng Chắc lại mừng xuân bằng quân lương khô Ðón giao thừa bằng đèn hỏa châu rơi

Mời anh, mời chị, mời em lên đây thăm tôi Thư xuân đi tính đã bao ngàyBiết người nhận được chưa Nhìn mai nở vàng lòng tôi sao nghe chơi vơiXuân ơi xuân nếu chẳng vui chi Hãy đừng đừng tìm đến chi .." ("Thư xuân trên rừng cao" - Trịnh Lâm Ngân)

Hay lời trách móc nhẹ nhàng gởi cho những nàng con gái ở chốn thành đô :

“Tôi ở miền xa, Trời quen đất lạ Nhiều đông lắm hạ, Nối tiếp đi qua Thiếu bóng đàn bà,

Đời không dám tới Đành viết cho tôi, nhạc tình sao lắm lời …..Xin đối diện một lần bên tôi Cho tôi yêu bằng hình hài đó không thôi Đến với tôi, hãy đến với tôi Đừng yêu lính bằng lời …” ("Kẻ ở miền xa" - Trúc Phương)

Trâm và tôi hai đứa nhìn “không tệ” lắm nên cứ mỗi lần đến chợ Hoa thì lại có vài chàng đi theo tán tỉnh. Đôi khi còn chạy kè kè theo xe Honda về đến tận nhà. Trâm đôi lần nghịch ngợm cho các anh chàng này số nhà là số cuả sở Bưu Điện hay là số của trường Tiểu Học Ngã Sáu. Khi các chàng hớn hở và tưởng bở chào từ giã tôi và Trâm rồi, chúng tôi có dịp cười trên suốt con đường về vì cả hai đứa tôi loại : “Chung tình” với “người yêu là lính;” Yêu những chàng thanh niên

trong bộ quân phục và thường phớt lờ các chàng được “miễn dịch,” hay con ông cháu cha “trốn lính;” Mang quan niệm thanh niên loại “trốn lính” này là yếu đuối trốn trách nhiệm.

Đứng xa xa nhìn Chợ Hoa về đêm thấy không khí vô cùng nhộn nhịp, đèn dăng sáng cả mấy con phố dài. Những chậu hoa Cúc vàng đỏ hoa nở trộ thật to, Thược Dược, những chậu Quất, chậu Hồng, những cành Đaò hồng nhạt e thẹn bên những nhánh Mai vàng rực rỡ. Màu mai vàng ung dung chiếm cứ cả một khoảng sân rộng. Cái màu vàng tươi đẹp nhưng rất dịu dàng trông như một bức tranh của “Monet” với đầy sự khoé tay và tài tình chọn màu hoà hợp bao phủ các con đừơng đi bằng xi măng trong đêm tối. Tôi cảm thấy muì thơm diụ dịu thật khó tả từ những cánh hồng, những chậu quất xum xê trái nặng trĩu trên cành. Tôi lại nhớ khi cậu Việt, em trai tôi, gia nhập Hải Quân, đem về nhà hai nhánh lan màu tím nhạt biếu mẹ tôi. Lan rừng tím nhạt bám chặt vào nhánh cây khác để sống nhưng lại sống dai hơn các lọai hoa khác. Mẹ tôi đem trồng vào một chậu dài bằng xi măng trên lầu hai ở mặt tiền và hai nhánh lan này vẫn sống mãì cho đến khi cha mẹ tôi rời Việt Nam.

Sau khi cậu em trai tôi tử trận, không khí ngày Tết thay đổi hẳn trong gia đình tôi. Những ngày Tết về, gia đình không còn vui như lúc trước nữa. Mỗi khi nghe bài hát “Xuân Này Con Không Về” thì đôi mắt của mẹ tôi trông rất buồn. Riêng tôi, lời ca nghe như mang một tâm sự buồn thảm thiết nhắc lại những ngày xuân vui năm xưa.

“Con biết bây giờ mẹ chờ tin con Khi thấy mai đào nở vàng bên nương…”

Hay là :

“Ôi nhớ xuân nào một trời yên vui Nghe pháo giao thừa rộn ràng nơi nơi…” ("Xuân này con không về" - Trịnh Lâm Ngân)

Lời nhạc diễn tả tâm trạng của những người lính xa nhà vì bổn phận làm trai trong thời khói lửa. Người lính trận đã chọn ở lại chiến trường, không về nhà, để chia sẻ ngày xuân với đồng đội. Riêng cậu em tôi đã vĩnh viễn "ở lại." Sau này qua Mỹ, tôi thường khuyên dạy con tôi cố gắng, trong tình thương.


Trang 60

chúng nên biểu lộ câu yêu thương cho những người thân yêu vì không biết chúng ta còn có dịp may gặp lại họ lần tới sau mỗi cuộc chia tay. Cũng như các bạn hay tôi, chúng ta sẽ không bao giờ tìm lại được cái không khí đặc biệt của những lần đi chợ Hoa vào ngày Tết năm xưa ! Cho dù qủa đất vẫn xoay tròn, cho dù sự thay đổi vẫn liên tục trong cuộc sống thường nhật.

Tôi vẫn nhớ câu tôi hỏi đùa với Trâm : “Gớm ! Người Trung Hoa ở dơ thật vì mỗi năm chỉ dọn dẹp nhà cửa cho sạch, giặt chăn mùng một lần trước ba ngày Tết. Vào ngày Mùng Một lại cấm không được quét nhà vì sợ của bị qúett ra khỏi nhà.” Tôi nói đùa vơi Trâm : “Đã dơ như vậy mà sao dân tộc Việt lại còn theo dấu chân họ nữa?” Trâm đánh nhẹ lên đầu tôi và nói : “Mi nghịch gợm như quỷ vậy!”

Tôi đâu ngờ lần đi chợ Hoa năm 1974 là lần cuối cùng tôi và Trâm có dịp đi chợ Hoa chung với nhau. Kể cả cái dự định sẽ họp mặt nhau hội ngộ tại quán Café ở đường Triệu khi ông bồ tôi về phép đã tan biến sau ngày 30 tháng Tư 1975. Bọn tôi tản mát mỗi đứa một nơi, mất tin nhau. Nào ngờ Trâm, anh Vị, anh Thanh và tôi uống ly trà đá vào tháng 2 năm đó lại là lần cuối cùng 4 đứa chúng tôi họp mặt. Tôi nhớ ánh mắt Trâm thật buồn khi gặp tôi ngaỳ 29 tháng Tư 1975. Trâm nói rằng anh Vị đến nhà xin phép cha mẹ Trâm cùng đi theo nhóm anh để bay qua đảo Guam -nơi dừng chân của người tỵ nan trước khi đi qua Mỹ. Anh Vị nói Trâm là nên rủ cả tôi đi luôn thể. Nhưng Trâm từ chối không ra đi với Vị vì gia đình Trâm ở lại và tôi cũng vậy! Vị và Thanh cả hai đều ra di mà không có Trâm và tôi. Từ ngày anh Vị bỏ ra đi, Trâm không còn vui như thuở nào. Ngày ngày cả tôi hai đứa đều chờ người tình trở lại !

Trâm và tôi hai đứa tính tình đều nhìn con nít, như những thiên thần chứa chất đầy sự ngây thơ vô tội nên cả hai đứa đều rất yêu con nít. Rồi một ngày trước khi nhận Lễ Hỏi của tôi, tôi đốt cả cuốn nhật ký lẫn những tấm hình và cả những lá thư tình tôi cất giữ bao năm. Tôi từ giã những mối tình thơ ngây thật vô tư lự ngây ngô ngày nào, để bước chân vào khung cảnh mới, hoàn toàn xa lạ và đầy hoang mang. Tôi y như một ngươì thủy thủ đi biển không có địa bàn và bản đồ để tìm cho đúng tọa độ; Nhưng vẫn liều lĩnh

lái con thuyền ra khơi trong đêm tối. Hành lý tôi mang theo là nguồn hy vọng. Lòng tôi chợt ấm khi hình dung những đứa trẻ quấn quit ôm chân tôi gọi “Mẹ ơi! Mẹ ơi!” Khi tôi rời xa Sàigon tháng 5 năm 1979 thì Trâm vẫn còn ở lại và có lẽ Trâm vẫn đợi chờ ngày đoàn tụ với anh Vị ?

Sau ngày thành lập gia đình, đời tôi không gì là thơ mộng nữa. Dòng nhật ký của tôi tạm gián đoạn một thời gian dài. Tôi chỉ viết nhật ký trở lại khi sống trong trại tỵ nạn ở Nam Dương với tay bồng bế con trai, tay vội vã ghi lại vaì hàng tâm sự cho riêng mình. Ngày rời trại đặt chân đến Mỹ lập nghiệp, tôi lại bỏ bê hẳn việc viết lách vì vấn đề gia đình, đời sống của tôi trở thành qúa bận rộn : làm mẹ, làm vợ và làm cô bán hàng đứng bán cho một tiệm nữ trang trong thương xá. Vào những ngày Tết ở xứ này tôi vẫn thầm hỏi : “Không biết Trâm bây giờ ra sao ? Anh Vị có trở về quê xưa hội ngộ với cô bạn tôi chưa?”

Mùa xuân tới trên quê người đất rộng bao la. Mỗi gia đình mỗi ngã. Không khí yêu dấu đầm ấm ngày nào của tôi đã xa bay. Đôi khi vào Tết, ngồi nhớ cô bạn cũ, những lần hai đứa đi chợ Hoa, vào nhà sách Khai Trí với hai anh chàng Không Quân theo hộ tống; những lần hai đứa tôi uống trà trong một quán “café” nho nhỏ với cái không khí ấm cúng tại một cư xá công chức trên đường Triệu Đà. Những ly trà đá bên tiếng nhạc phát ra từ chiếc máy “cassette” trong ánh đèn mờ ảo thật nên thơ. Tôi vẫn còn hình dung lại cái khung cảnh một chiếc bàn nhỏ đặt ngòai sân, ở một góc nơi chúng tôi thường ngồi; những tiếng cười, những ánh mắt thẹn thùng cuả những cặp tình nhân trẻ hẹn hò gặp nhau; chàng trong bộ quân phụ và nàng trong chiếc aó dài cả hai đang thì thầm nói chuyện. Có lẽ họ thí thầm hẹn hò cho lần tái ngộ cho ngày lần tới !

Đôi khi qua đường dây điện thoại cô em gái tôi vẫn còn nhắc lại với tôi những ngày Tết êm đẹp của năm nào như để tìm lại cái huơng vị quý hoá ngày xưa. Vài năm sau này, mỗi Tết đến tôi gọi điên thoại chúc tết gia đình Thầy Ngô Gia Nam để cùng thầy nhắc lại chuyện lớp học thuở xưa hay đàm luận với Thầy Phó Quốc Thăng. Thầy và trò bình luận về sự sống nơi xứ lạ quê người, những sự khác biệt giữa ngày xưa và ngày nay.


Trang 61

Bây giờ tôi sống ở tiểu bang Virginia lạnh, mùa đông luôn luôn có tuyết che phủ. Cứ mỗi độ xuân về, tôi lại nhớ chợ Hoa năm xưa. Nhớ những giây phút mấy chị em hồi hộp đón giao thừa. Ở đây, Tết về, tôi như kẻ mang tâm sự :

“Chiều nay thấy hoa cười chợt nhớ một người Chạnh lòng tôi khơi . . . bao niềm nhớ Người nơi xa xăm phương trời ấy Người còn buồn còn thương còn nhớ Nắng phai rồi . . . em ơi !

Chiều Xuân có một người ngơ ngác đi tìm Một tình thương nơi . . . phương trời cũ Chiều nay hoa Xuân bay nhiều quá Chiều tàn dần phai trên ngàn lá Tìm đâu bóng . . . hình ai ?(“Nhớ một chiều xuân” – Nguyễn Văn Đông)

Lâm Kim Chung


Trang 62


Trang 63


Trang 64

Hội Ái Hữu CHS Mạc Đĩnh Chi macdinhchireunion.net

mạc Đĩnh chimacdinhchireunion.net/misc/tapbut_he2008_final.pdf · · 2008-07-23giấc ngủ...

Documents