madiu tetelabwebweꞌanamadiuꞌileleya · pdf file16 ma tutaina helodi tosonogaedi ꞌiyamwa...

114
Madiu 1:1 1 Madiu 1:7 MADIU Tetela bwebweꞌana Madiu ꞌileleya Yesu ꞌana tomuliyao site tuwelo ꞌaigeda ꞌoidiyega sanina Madiu, ma sanina heluwena Libai. Tauna gwama Yudiyaina, ma hesi meLoma ꞌiꞌabiꞌabihetedi ma takesi meYudiya ꞌoidiyega ꞌihehegogonedi meLoma weyahidi. Bewa lamuna meYudiya Madiu siheꞌipiꞌipiyeya, ma hesi Yesu Madiu ꞌiꞌatemuyamuyaeya, ta ꞌibwauweya, ta ꞌimuliyeya; ma muliyetega Yesu tetelina ꞌileleya ma ꞌihepwaileya ꞌabehega tauna tuwa Mesaiyaina. Mesaiya ꞌana bui ꞌena Gilisi ꞌoinega beno Keliso, ta ꞌana nuwasab- walena beno Toꞌabihetena. Tauna Mesaiyaina meYudiya siloloyamweya to tuta ꞌoina ꞌilatuma ma ꞌiꞌabihetedi. Yehoba ꞌina loina ꞌana sanapu wete buki bewa ꞌalona ꞌimiyamiya. Yesu Keliso tubunao (Luke 3:23-38) 1 Lele bewa Toꞌabihetena Yesu tubunao nugenugetadi weyahidi. Yesu tubuna hauhauna Debida, ma tubuna nugenugetana Ebalahamo. 2 Weyahina bewa gide: Ebal- ahamoina natuna Aisake, ma Aisake natuna Yakobo, ma Yakobo natunao Yuda matasinao. 3 Yudaina natunao Pelesi ma Dela, sinadiu sanina Temali, Pelesi natuna Esiloni, ma Esiloni natuna Elama, 4 ma Elama natuna Aminadaba, ma Aminadaba natuna Nasoni, ma Nasoni natuna Salimoni, 5 ma Salimoni mwanena Leyabi ma natudiu Bwasa, ma Bwasa mwanena Ludi, ma Bwasa ma Ludi natudiu Obedi, ma Obedi natuna Yese. 6 Yese natuna Debida tauna kini, ma Debidaina Ulaiya mwanena ꞌihematabaleya ma ꞌihaiya ta natudiu Solomoni. 7 Solomoni natuna Lehoboama, ma Lehoboama natuna

Upload: dangkhuong

Post on 05-Feb-2018

241 views

Category:

Documents


5 download

TRANSCRIPT

Page 1: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 1:1 1 Madiu 1:7

MADIUTetela bwebweꞌana Madiu ꞌileleyaYesu ꞌana tomuliyao site tuwelo ꞌaigeda ꞌoidiyega

sanina Madiu, ma sanina heluwena Libai. Taunagwama Yudiyaina, ma hesi meLoma ꞌiꞌabiꞌabihetedima takesi meYudiya ꞌoidiyega ꞌihehegogonedi meLomaweyahidi. Bewa lamunameYudiyaMadiu siheꞌipiꞌipiyeya,ma hesi Yesu Madiu ꞌiꞌatemuyamuyaeya, ta ꞌibwauweya,ta ꞌimuliyeya; ma muliyetega Yesu tetelina ꞌileleya maꞌihepwaileya ꞌabehega tauna tuwa Mesaiyaina. Mesaiyaꞌana bui ꞌena Gilisi ꞌoinega beno Keliso, ta ꞌana nuwasab-walena beno Toꞌabihetena. Tauna Mesaiyaina meYudiyasiloloyamweya to tuta ꞌoina ꞌilatuma ma ꞌiꞌabihetedi.

Yehoba ꞌina loina ꞌana sanapu wete buki bewa ꞌalonaꞌimiyamiya.

Yesu Keliso tubunao(Luke 3:23-38)

1 Lele bewa Toꞌabihetena Yesu tubunao nugenugetadiweyahidi. Yesu tubuna hauhauna Debida, ma tubunanugenugetana Ebalahamo. 2 Weyahina bewa gide: Ebal-ahamoina natuna Aisake, ma Aisake natuna Yakobo, maYakobo natunao Yuda matasinao. 3 Yudaina natunaoPelesi ma Dela, sinadiu sanina Temali, Pelesi natunaEsiloni, ma Esiloni natuna Elama, 4 ma Elama natunaAminadaba, ma Aminadaba natuna Nasoni, ma Nasoninatuna Salimoni, 5 ma Salimoni mwanena Leyabi manatudiu Bwasa, ma Bwasa mwanena Ludi, ma Bwasa maLudi natudiu Obedi, ma Obedi natuna Yese.

6 Yese natuna Debida tauna kini, ma Debidaina Ulaiyamwanena ꞌihematabaleyama ꞌihaiya ta natudiu Solomoni.7 Solomoni natuna Lehoboama, ma Lehoboama natuna

Page 2: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 1:8 2 Madiu 1:19Ebaya, ma Ebaya natuna Esa, 8 ma Esa natuna Yosepata,ma Yosepata natuna Yolama, ma Yolama natuna Usaya,9 Usaya natuna Yotama, ma Yotama natuna Eyasi, maEyasi natuna Hesakaya. 10 Hesakaya natuna Manasa,ma Manasa natuna Amoni, ma Amoni natuna Yosaya.11 Yosaya natunao Yekonaya matasinao, ma ꞌidi tu-taina meBabiloni sinaoma ma meYudiya siꞌabiyahidiya tasitauyediya ꞌidi tupwa Babiloni ꞌoina.

12 Tutaina Babiloni ꞌoina simiyamiya. Yekonayanatuna Siyalitiyeli, ma Siyalitiyeli natuna Selubabela.13 Selubabela natuna Ebiyuda, ma Ebiyuda natunaIlaiyakimi, ma Ilaiyakimi natuna Esoli. 14 Esoli natunaSadoka, ma Sadoka natuna Ekimi, ma Ekimi natunaEliyuda. 15Eliyuda natuna Eliyesa, Eliyesa natunaMadani,ma Madani natuna Yakobo.

16 Yakobo natuna Yosepa, tauna Meli mwanena, maMeliina natuna Yesu. Yesu tauna sihesaniyeya Toꞌabi-hetena.

17 Yesu tubunaowedi sanidi ꞌadi baibaiwa potitu.CegumaEbalahamo ꞌoinega tahasilimaDebida ꞌoina, benoꞌadi baibaiwa potini. Ma ꞌeguma Debida ꞌoinega tahasilaee tutaina meBabiloni meYudiya sitauyediya Babiloniꞌoina, beno ꞌadi baibaiwapotini. Ma ꞌidi tuta Babiloni ꞌoinaꞌoinega ma Yesu ꞌina tuta ꞌoina ꞌadi baibaiwa wete potini.

Toꞌabihetena Yesu ꞌina liꞌu(Luke 2:1-7)

18 Bewa gide Toꞌabihetena Yesu ꞌina liꞌu. Yesusinana Meli silosonaneya Yosepa baꞌidana, ta ꞌabwageya simiyaluwa ma Meli ꞌigamwa, ma ꞌina gamwainaYaluyaluwa Tabuna ꞌoinega. 19 Ma Yosepaina ꞌinuwagalaMeli ꞌina gamwa weyahina. Tauna loheya bwebweꞌana,ta geya nuwana ma Meli ꞌigihemwadine, ma ꞌinuwatuhuꞌabehega ꞌilogwahata gahuwe.

Page 3: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 1:20 3 Madiu 2:420 Ma Yosepa ꞌina nuwatuhu ꞌabwa ꞌipaipaihowa, ta

ꞌina tuta ꞌenowa nihiyega Yehoba ꞌina anelose ꞌaigedaꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Yosepa, ꞌowa Debida tubuna, sa-hena ꞌunuwanuwagala Meli ꞌina gamwa weyahina, benoYaluyaluwa Tabuna ꞌoinega, tuwa ꞌeguma ꞌutoe mwaneu.21 Ma ꞌabwa natuna meloheyana ꞌihenatune, ma ꞌuhe-saniye sanina Yesu, weyahina tauna ꞌina tomotaiyao ꞌidipui ꞌoidiyega ꞌabwa ꞌiꞌabihetedi.”

22 Ginauledi silatulatu weyahina mwalohene palopitaꞌaigeda ꞌina gwae ꞌihepwaila nugetediya ta Buki Tabu ꞌoinaꞌilelediya ꞌigwae,23 “Gumalaulauna geya ꞌilogwali ma ꞌigamwa ma natuna

meloheyana ꞌihenatune, ma sanina sida hesaniyeImanuweli.” (Ma saniina ꞌana bui Yehoba baꞌi-dadai.)

24 Ma Yosepa ꞌenoꞌenowega ꞌitoholowa ta aneloseinaꞌina gwae ꞌihematamataneya, ma Meli ꞌihaiya, 25ma geyaꞌwapina ꞌiꞌiabitoho ma ꞌana siga ꞌihenatuna, ma Yosepagwamaina ꞌihesaniyeya Yesu.

2Tosonogao ꞌidi haboꞌena gwama Yesu ꞌoina

1 Tutaina Yesu ꞌiliꞌuwa Bedeliyema ꞌoina, Heloditauna ꞌiloiloina Yudiya ꞌalona. Ma tutaina ꞌoina tup-wadi tosanasanapuwao tupwa bomatuwega sitauyamama meYelusalema ꞌoidiya sihesilala, 2 sigwae, “ToꞌehameYudiya ꞌidi kini hauhaunaina? Casanapuya ꞌiliꞌupwaiya, weyahina ꞌina ꞌipwala ꞌaꞌiteya tupwa bomatuwegaꞌisaehaneya, ꞌoinega ꞌatauyama sabi ꞌetuluha ꞌoina.”

3 Cidi gwae bewa toloinaina Helodi ꞌihesagoheya maꞌiꞌateyohowa ma wete meYelusalema mabwaiyadi siꞌatey-ohowa gwae bewa weyahina. 4 Ma Helodi meYudiyaꞌidi topwaoli madoudi ma loina ꞌana toheꞌitao* ꞌibwau

Page 4: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 2:5 4 Madiu 2:13ꞌautedima ma ꞌoidiya ꞌihesilala ꞌigwaeya, “To tupwa ꞌoinaToꞌabihetenaina ꞌina ꞌebeliꞌu?”

5 Ma sigwae, “Bedeliyema ꞌoina, beno Yudiya ꞌalona,gide palopita ꞌina hepwaila Buki Heꞌasisi ꞌalona ꞌigwaeya,6 ‘Bedeliyema ꞌalona ꞌigu boda Isileli ꞌidi toloina ꞌabwa ꞌila-

tuma, ma ꞌiꞌitayahidi. Bewa weyahina Bedeliyemaꞌasa wasawasa ma sanina madouna Yudiya ꞌa-sainao mabwaiyana ꞌoidiyega.’ ”

7 Coinega Helodi tosanasanapuwedi ꞌibwaugahuwediya, ma ꞌoidiya ꞌihesilaleya tutaina ꞌipwalainaꞌilatu hohauwa. 8 Cihesilala ma ꞌidi hemaisa ꞌihesagoheyama ꞌiloinaediya, ꞌigwae, “Watauya Bedeliyema ꞌoina magwamaina waꞌebese bwaibwaini, ma ꞌeguma walobeyawahilama ꞌoiguwa ma wahepwaila, ma taugu weteyatauya ma yaꞌetuluha ꞌoina.”

9 Nage ꞌoinega silatuwa ma sitauya, ma ꞌipwalainamwalo tupwa bomatu ꞌoina siꞌeꞌebubuya matadiya ꞌisae-haneya tauna simuliyeya ma tupwaina ꞌipwalaina ꞌisae-masiya ꞌoina sitauya ta gwamaina silobeya, 10 ma ꞌip-walaina weyahina siyaliyayamadou hedada. 11Gwamainasilobeya ma siluhuwa hadai ma gwama sinana Meli baꞌi-dana siꞌitediya, ma siꞌetuluha gwamaina ꞌoina. Wetehelauwedi siꞌewedima ma gwamaina ꞌoina silagudiya,beno goula ma ꞌinisenisi ma wete mulo.

12 Ma muliyetega nihiyega Yehoba ꞌihemataluwediyama sahena Helodi ꞌoina sihilahila, ꞌoinega sitoholowa mamali ꞌedega sitauya ꞌidi ꞌasa.

Yosepa ma gwamaina masinana sidena Itipita ꞌoina13 Sitauya, ma hesi Yosepa ꞌoina anelose ꞌaigeda ni-

hiyega ꞌilatuwa ma ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Yosepa, ꞌuto-holo ma gwama masinana ꞌutoedi ma wadena tupwa

Page 5: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 2:14 5 Madiu 2:21Itipita ꞌoina ma nobwa wamiyamiya ma ꞌana siga ya-hemataluwego, ma walohihilama. Cimi dena bewahuhuna, weyahina Helodi nata beno gwamaina ꞌiꞌebesema ꞌabehega ꞌiloheꞌamasi.”

14 Coinega nihuwanina ꞌoina Yosepa ꞌitoholowa magwamamasinana ꞌitoediyama sitauya Itipita. 15Ma Itipitaꞌoina simiyamiya ma ꞌana siga Helodi ꞌiꞌamasa. Cidi miyataumanaina nage ma ꞌabehega Yehoba ꞌina gwae ꞌilatu,gwaeina ꞌaigeda palopita ꞌihepwaila nugeteya ꞌigwae,“Itipita ꞌoinega natugu yabwauweyama.”

16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya,weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna, ma ꞌina loina ꞌilaguya ta toloꞌalehaoꞌihewasaediya Bedeliyema ꞌasanao ꞌoidiya, ma ꞌabehegagwagwama loheloheyadi taudi ꞌadi bolime ꞌeluwa ꞌoinegaꞌisuluwa sida loheꞌamasidi. Gwagwamaedi bewa gide ꞌadiloina Helodi ꞌilaguya, weyahina tosonogaedi ꞌidi gwaeꞌoinega ꞌisanapu pwaiya gwamaina ꞌina liꞌu ꞌana tuta.

17 Coinega tutaina ꞌilatuwa toꞌaha palopita Yelemaiyamwalo ꞌihepwaila nugeteya, ꞌigwae,18 “Dougwaegwae ꞌasa Lamaꞌa ꞌoinega tahesagohe. Nuwa-

gala ma mataneu sidogwaegwae. Litiyeli maꞌinasusuwao sidoudou, ma ꞌidi dou ꞌoinega sahenasiyaliyaliyaya, natudiyao ꞌidi ꞌamasa weyahina.”

Sihila Nasaleta ꞌoina19 Itipita ꞌoina simiyamiya eeta ꞌana siga Helodi ꞌiꞌa-

masa, ma Yehoba ꞌina anelose ꞌilatuwa Yosepa ꞌoina,ta nihiyega ꞌihegwaeya, 20 ꞌigwae, “Yosepa, ꞌutoholo magwamamasinana ꞌutoedimawahila Isileli ꞌoina, weyahinagwama ꞌana ꞌaleha ꞌiꞌamasa pwaiya.”

21MaYosepa ꞌitoholowa, ma gwamamasinana ꞌitoediyama sihila Isileli.

Page 6: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 2:22 6 Madiu 3:722 Sihilama ta Yosepa wasa ꞌihesagoheya ꞌabehega

Helodi natuna Alekeleo ꞌihesuwaheyeya ma ꞌihetoloinatupwa Yudiya ꞌoina, ma Yosepa ꞌimatauta ta geya nuwanaꞌitauya Yudiya ꞌoina, ma nihiyega Yehoba sanapu ꞌiꞌeb-waeya, ma ꞌisakowasiya ꞌitauya tupwa Galili ꞌoina, 23 maꞌiloꞌasa Nasaleta ꞌoina. Bewa ꞌoinega palopitao ꞌidi hep-waila nugeta ꞌilatuwa sigwae,“Tauna ꞌabwa sihesaniye gwama Nasaleta.”

3Yoni toꞌabihebabitaiso(Maki 1:1-8; Luke 3:1-18; Yoni 1:19-28)

1 Tuta nage ꞌoina Yoni toꞌabihebabitaiso ꞌilatuwa bal-abala ꞌawawa tupwa Yudiya ꞌalona ma ꞌilolohatoto ꞌig-waeya, 2 “Cimi mumuga galana ꞌoidiyega wanuwabui,weyahina Yehoba nata ꞌoida ꞌihetoloina.”

3 Palopita Aiseya mwalohene bewa Yoniina weyahinaꞌigwaeya,“Tobwau ꞌaigeda tupwa balabala ꞌawawa ꞌenana madouna

ꞌoinega ꞌihepwaila latuwama ꞌigwae, ‘Badaina ꞌinaꞌeda wahunae ma wagihedumwalu.’ ”

4 Ma Yoni ꞌana ꞌaleꞌo hebai kameli hunuhunuwanatuwa, ma ꞌana gadiwana kameli ꞌwapina, ma ꞌana ꞌeꞌahaibilolo ma mwagagau tuwa.

5 Ma Yoniina tupwa balabala ꞌawawa ꞌilolohatoto tameYelusalema ma Yudiya ꞌana tomiyao ma weꞌaha Yol-idani papalina ꞌana tomiyao mabwaiyadi siꞌautama Yoniꞌoina, 6ma ꞌidimumuga galana sihepwailediya,ma ꞌoinegaꞌiꞌabihe babitaisowedi weꞌaha Yolidani ꞌalona.

7 Ma Palisiyao ma Sadusiyao baibaiwadi wete sinaomasabi babitaiso, ta Yoni ꞌiꞌitediya ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae,“Toꞌabo ꞌomi gide mwata! Ma wanuwatuhuya ꞌabeheganata Yehoba ꞌina gamwasowala ꞌoinega wadena, ꞌawa?

Page 7: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 3:8 7 Madiu 3:168 Coinega ꞌilobwainegomiya ma ꞌimi nuwabui moisa wa-heꞌitaedi ꞌimi paihowa bwebweꞌadi ꞌoidiyega. 9Ma sahenawanuwanuwahane ꞌabehega ꞌomi Ebalahamo tubunaomaꞌoinega Yehoba ꞌiꞌatemuyemuyegomi. Hesi geya! Mawaꞌita Yehoba sawasawahina ma dimwa bewa ꞌoidiyegaEbalahamo tubunao ꞌipaihowadi. 10 Ma ꞌeguma ꞌimi mu-muga geya bwebweꞌadi nataYehoba ꞌiheyatalaegomi, gideꞌaiwe ꞌeguma geya huwaina bwebweꞌana, tomota sigohayahuledi ma ꞌaiwe ꞌalaꞌalata ꞌoina siuledi ma sigabudi.

11 “Ceguma wanuwabui, taugu weꞌahega yaꞌabihebabitaisowegomi, ma hesi ꞌabwa ꞌaigeda loheyamuliguwega ꞌinaonaoma, tauna ꞌimadou sinegauwa,ta geya ꞌilobwainegau ma weyahina ꞌana butu yalihasi.Ma loheyaina ꞌitauyama, ma Yaluyaluwa Tabuna, gideꞌaiwe ninima, ꞌoinega nata ꞌiꞌabihe babitaiso. 12 Mawete ꞌina goliyega witi ꞌisapidi ma huwaidi sigubala mamuliyetega huwaina ꞌausaladi ꞌihedodo ꞌina hada ꞌeꞌahai,ma mohomohowedi ꞌigabudi ꞌaiwe ninima hatayainaꞌoina.”

Yoni Yesu ꞌiꞌabihe babitaisoya(Maki 1:9-11; Luke 3:21-22)

13 Tuta nage ꞌoina Yesu tupwa Galili ꞌiꞌebesineya maꞌinaowa Yolidani, Yoni ꞌoina, sabi babitaiso. 14 CoinegaYoni nuwanuwana Yesu baꞌidana sihesaꞌugelasa, maꞌigwaeya, “Cilobwaineya ma ꞌowa ꞌuꞌabihe babitaiso-gau, ma togidega ꞌunaoma ma ꞌabehega taugu yaꞌabihebabitaisogo?”

15 Ma Yesu Yoni ꞌina gwae ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Geya.Hesi bewa gide ꞌowa ꞌuꞌabihe babitaisogau. Weyahinabewa ꞌoinega loina mabwaiyadi ꞌausaladi tamuliyedi.”16 Coinega Yoni ꞌitagwala ma Yesu ꞌiꞌabihe babitaisoya.Ma ꞌoinega Yesu weꞌahega ꞌigayohanema, ma galewa ꞌiꞌe-soꞌeyamaYesuYehobaYaluyaluwana ꞌiꞌiteya ꞌana ꞌita gide

Page 8: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 3:17 8 Madiu 4:9

gabubu ꞌisulumama ꞌoina ꞌitowa. 17Mahesi ꞌaigeda ꞌenanagalewega ꞌigwaema ꞌigwae, “Beno natugu moisa. Taunaweyahina yayaliyaya madouna.”

4Yesu ꞌana tohona Seitani ꞌoinega(Maki 1:12-13; Luke 4:1-13)

1 Bewa ꞌoinega Yehoba Yaluyaluwana Yesu ꞌitoeya maꞌitauyeya tupwabalabala ꞌawawama ꞌabehega ꞌana tohonaSeitani ꞌoinega ꞌiloba. 2Ma sabwelo poti ꞌalona geya ꞌiꞌai,ma ꞌigomaleya madouna.

3 Ma totohoina ꞌilatuma ma ꞌigwaeya, “Ceguma ꞌowaYehoba Natuna, dimwa bewa ꞌuloinaedi ma siheꞌeꞌahai.”

4 Ma Yesu ꞌigwaeya, “Buki Heꞌasisi ꞌalona loinaꞌimiyamiya ꞌabehega,‘Tomota yawasidi geya ꞌeꞌahaimo ꞌoinega, ma hesi Yehoba

ꞌina gwaeyao mabwaiyadi ꞌoidiyega.’ ”5 Coinega Seitani Yesu ꞌitoeyama ꞌitauyeya Yelusalema,

ma Hada Heꞌasisi* tabwana moisa ꞌoina ꞌihetoholoya,6 ma ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Ceguma ꞌowa Yehoba Natuna,bewa ꞌoinega ꞌulataheya, ma geyaꞌabwa ꞌuhesihesilae.Weyahina Buki Heꞌasisi ꞌigwae pwaiya ꞌigwae,‘Yehoba ꞌina anelose ꞌiloinaedi ma siꞌitayahigo,’ma wete ꞌigwae,‘Nimadiyega siꞌahaligo, ma ꞌoinega sahena ꞌuhesihesilae

dimwa ꞌoidiya.’ ”7 Ma Yesu wete ꞌigwaeya, “Caigeda wete gwae Buki

Heꞌasisi ꞌoina ꞌimiyamiya, ꞌigwaeya,‘Sahena ꞌino Bada Yehoba ꞌutohotoho.’ ”

8 Ma Seitani Yesu ꞌitoeya ꞌoya madouna tabwanina,ta nage ꞌoina ꞌebe loina wasawasa baleꞌuwa mabwaiyanaYesu ꞌoina ꞌiheꞌitediya, 9 ma wete ꞌitohohileya, ꞌigwae,

Page 9: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 4:10 9 Madiu 4:18

“Tupwa nage mabwaiyadi yada ꞌebwaego, ꞌeguma ꞌubeꞌusuluma ꞌoiguwa ꞌutuluha, nata ꞌebe loinaedi yaꞌebwaego.”

10 Coinega ꞌiheliyeya ꞌigwae, “Seitani ꞌuꞌebesinegau.Buki Heꞌasisi ꞌalona loina ꞌimiyamiya ꞌabehega,‘CinoBadaYehobanamo ꞌoina ꞌuꞌetuluhama taunamo ꞌina

gwae ꞌuhematamatanedi.’ ”11 Ma Seitani Yesu ꞌiꞌebesineya, ma muliyega

aneloseyao silatuwa ma silemeya.Yesu ꞌina paihowa ꞌihegaineya tupwa Galili ꞌoina(Maki 1:14-15; Luke 4:14-15)

12 Ma muliyetega Yesu wasa ꞌihesagoheya ꞌabehegaYoni deliya silaguluhuweya, ꞌoinega ꞌihila ma Galili ꞌoinaꞌitauya. 13 Coinega Nasaleta ꞌiꞌebesineya ma ꞌiloꞌasaKapaneumi holai, beno susu Sebuloni ma Napitalai ꞌidibaleꞌuwa. 14 Ginaula bewa weyahina palopita Aiseyamwalohene ꞌihepwaila ta Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌileleya, ꞌig-wae,15 “Sebuloni ma Napitalai, ꞌidi gogo beno hola ma weꞌaha

Yolidani gamwagamwanidiya, taudi ganamuli ꞌiditupwa, sanina Galili. 16 Taudi guguyou ꞌina tupwaꞌoina simiyamiya, ma hesi bewa tuwa maedanamadouna siꞌita pwaiya, weyahina mwalo ꞌamasaꞌina tupwa galana ꞌoina simiyana, ma bewa tuwaꞌasilala ꞌoidiya ꞌisaehaneya.”

17Tutanage ꞌoinaYesu ꞌina lohatoto ꞌihegaina ta ꞌigwae,“Cimi paihowa galadi ꞌoidiyega wanuwabui, weyahinanata ma Yehoba ꞌihetoloina ꞌoida.”

Togomana ꞌehata Yesu ꞌibwauwedima(Maki 1:16-20; Luke 5:1-11)

18 Coinega ꞌaigeda tuta Yesu Galili holai ꞌihasahasane,ta togomana siteluwa matasina ꞌiꞌitediya ꞌidi gomanasiyahuyahuwe, ꞌaigeda Saimoni, tauna wete sihesaniyeya

Page 10: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 4:19 10 Madiu 5:2Pita, ma tasina sanina Andulu. 19 Coinega ꞌibwauwediya,ta ꞌigwae, “Wamuliyegau ma tomota waꞌonadi.”

20 Nage ꞌoina ꞌidi gomana siꞌebesineya ma Yesusimuliyeya.

21 Coinega wete ꞌihasahasane, ma togomana sitetoiwagai ꞌidi gomana sigibugibubudi ꞌiꞌita lobediya, taudiYemesa ma Yoni matamadiu, tauna sanina Sebedi. EemaYesu Yemesaina ma tasina ꞌibwauwedima, 22 ma sito-holowa, ma waga ta tamadiu siꞌebesinediya, ta Yesusimuliyeya.

Yesu tomota mabwaiyadi ꞌilemediya(Luke 6:17-19)

23 Yesu Galili mabwaiyana ꞌisakowasiyeya, ma ꞌidi hadatapwalolo ꞌoidiya ꞌilohatotowa, ma tetela bwebweꞌanaYehoba ꞌina loina weyahina ꞌihehepwaila, ma wete to-mota ꞌadi lohalao ꞌoidiyega ꞌiꞌabi hebwebweꞌanediyamab-waiyadi. 24Coinega Yesu tetelina ꞌisaweyaneya Siliya gog-onao mabwaiyadi ꞌoidiya, ꞌoinega tolohalao mabwaiyadisitautauyedima ꞌoina, taudi silohala madouna ma wahidisimuyamuya, ma taudi hiꞌahiꞌa* siꞌabi hebuwediya, mataudi ꞌadi lohala hebwasubwasumo ma wete tobelu, maYesu ꞌiꞌabi hebwebweꞌanediya mabwaiyadi.

25 Bewa weyahina boda madouna Yesu simuliyeya,Galiliyega ma Dikapoliyega ma Yelusalemega maYudiyega ma wete Yolidani hali tupwega.

5Yesu ꞌina heꞌita ꞌoyai(Luke 6:20-23)

1 Yesu boda madouna ꞌiꞌitediya, ꞌoinega ꞌiꞌebesinediyama ꞌihaneya ꞌoyaima ꞌimiyatoiya, ꞌoina,ma ꞌina tomuliyaowete sihanema. 2 Coinega Yesu ꞌihegaina ma ꞌiheꞌitaꞌoidiya, ꞌigwae:

Page 11: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 5:3 11 Madiu 5:14-153 Comi maꞌimi nuwadobi wayaliyaya, weyahina Yehoba

nimana wamiyamiya.4 Comi todou wete wayaliyaya, ꞌabwa Yehoba ꞌi-

heyaliyayegomi.5 Comi ꞌimi mumuga nuhana, wayaliyaya weyahina

ꞌabwa Yehoba baleꞌu mabwaiyana ꞌiꞌebwaegomi.6 Ma ꞌeguma ꞌomi mumuga ꞌausalana nuwanuwami

madouna wayaliyaya, beno ꞌabwa mumuga bwebweꞌanaꞌatemiya ꞌimadou.

7 Ma ꞌomi toꞌatemuyamuya wayaliyaya, weyahinaYehoba wete ꞌiꞌatemuyamuyaegomi.

8 Comi ꞌatemi ꞌausaladi wayaliyaya, weyahina ꞌabwaYehoba waꞌita.

9 Comi toꞌabi henuwadaumwala wayaliyaya, weyahinaYehoba ꞌiꞌahwa natunegomi.

10 Ceguma ꞌomi ꞌimi paihowa bwebweꞌana weyahina to-mota siꞌalehegomi, beno wayaliyaya weyahina Yehoba ni-manawamiyamiya. 11Ma ꞌegumaweyahigu tomota silolo-heliwegomi, siꞌaleꞌalehegomi, ma ꞌidi ꞌabowega siꞌahwagalegalegomi, wayaliyaya tuwa. 12 Moisa ꞌilobwaine-gomiya ma wayaliyaya madouna, weyahina ꞌabwa ꞌamimaisa bwebweꞌana galewa waloba. Ma ꞌomi gide Yehobaꞌina palopitao mwalo. Weyahina taudi wete ꞌidi miyamwau silobeya tomota ꞌoidiyega.

Hola ma mayale weyahidi(Maki 9:50; Luke 14:34-35)

13 Comi gide hola mebaleꞌu weyahidi. Ma hesi ꞌegumahola ꞌina waiwai ꞌigumwala, geya sawasawahina ma ꞌib-webweꞌana hila, ꞌoinega talogwahate ma tasiwa yahuleꞌeda ꞌoina. 14-15 Ma wete ꞌomi gide mayale mebaleꞌuweyahidi. Ceguma mayale tagabu, sahena walata ꞌoinegataꞌahuꞌahu hetaluhi, ma hesi ꞌebe lagu tabwanina ta-lagu, ma hada mabwaiyana ꞌiꞌasilala. Wete gide ꞌeguma

Page 12: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 5:16 12 Madiu 5:23ꞌoya pwatana taheꞌasa, geya sawasawahina ma ꞌasainatadahwa. 16 Comi wete gide, ꞌilobwainegomiya ma ꞌimiꞌasilala waꞌabi heꞌasilala tomota ꞌoidiya, ma ꞌoinega ꞌimipaihowa bwebweꞌana siꞌita ma Tamamiu galewa sihep-watuwe.

Loina weyahina17 Sahena wanuwanuwatuhu ꞌabehega taugu yanaoma

maMosese ꞌina loinao nuwana palopitao ꞌidi heꞌitao yaꞌe-wayahuledi. Ma hesi yanaomama ꞌabehega loinaedi yaꞌa-bilatuhedi. 18Ma yahegwaegomi ꞌabehega loinaedi silatuma geyaꞌabwa ꞌaigeda toꞌaha muhemuhena ꞌoidiyega ꞌi-sawala ma ꞌana siga galewa ma baleꞌu sisawala. 19 Maꞌeguma taiya loinaedi ꞌaigeda ꞌoidiyega muhemuhenaꞌilogwahate, ma tomota wete gide ꞌiheꞌitaedi, taunaYehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌalona tauna toloduduna moisa, mahesi ꞌeguma loinaedi ꞌuhematamatanedi ma ꞌuheꞌitaedi,beno saniu ꞌimadou Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌalona.

20 Wete yahegwaegomi ꞌabehega ꞌilobwainegomiya mamumugami taudi Palisiyao ma loina ꞌana toheꞌitao ꞌidimumuga ꞌida bwebweꞌana sinedi. Ma ꞌegumageya, sahenaYehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina waluhuluhu.

Gamwasowala weyahina21 Loina nugenugetana tubudao ꞌoidiya wasanapuya,

ꞌigwae,“Sahena loheꞌamasa, ma ꞌeguma taiya ꞌiloheꞌamasa, loina

ꞌiloba.”22 Ma hesi taugu yaloinegomi ꞌabehega ꞌeguma taiya

ꞌowa tasiu ꞌugamwasowale, ꞌabwa loina ꞌuloba. Ma ꞌegumatasiu ꞌuꞌahwa galagalae loina ꞌuloba, toloinao ꞌoidiyega.Ma wete ꞌeguma tasiu ꞌana gwae mwauna ꞌulagu, ꞌabwaꞌuluhu ꞌasa ꞌalaꞌalatana* ꞌoina.

23 Coinega ꞌeguma ꞌino pwaoli ꞌuꞌeweꞌeweyama maꞌabehega ꞌupwaoli Yehoba ꞌoina, ma ꞌeguma ꞌebwa

Page 13: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 5:24 13 Madiu 5:31

ꞌunuweya ꞌabehega tasiuina ꞌinuwagala ꞌowa ꞌinomumugaweyahina, 24 ꞌilobwainegowa ma ꞌino pwaoli ꞌulagu ꞌebepwaoli deina, ma ꞌuhila tasiu ꞌoina ma ꞌutoho ma baꞌidauwalabina hila, ma muliyetega ꞌuhilama ma Yehoba ꞌoinaꞌupwaoli.

25 Ma ꞌeguma ꞌaigeda loheya ꞌitoego ma ꞌitauyego sabiheyatalaego, ꞌilobwainegowa ma nugeta puiina ꞌugihe-dumwalu mwayamwayauwe maꞌiyau. Ma ꞌeguma geya, ꞌatoheꞌewaina ꞌida tauyego toloina ꞌoina ma ꞌa loina ꞌuloba,beno silagugo deliya, 26ma hesi geyaꞌabwa ꞌulatulatu maꞌana laba ꞌa buki mabwaiyana ꞌuhemaisa hegumwalidi.

Nuwatuhu dahwana weyahina27 Loina nugenugetana wasanapu pwaiya, ꞌigwae,

“Sahena logwali,”28 ma hesi taugu yaloinegomi ꞌabehega ꞌeguma to loheyawahine ꞌoina ꞌinuwatuhu dahwana, tauna ꞌatena ꞌipuipwaiya.

29 Cegumamata ꞌebeulauina ꞌebubunega ꞌiꞌabihebeꞌugoꞌilobwaineya ꞌubwai yahule. Muya geya madouna ꞌegumawahiu ꞌaigeda tuwa ꞌuloyahule, ma hesi muya madounaꞌeguma matau weyahina Yehoba wahiu mabwaiyana ꞌiulesuluhe ꞌasa ꞌalaꞌalatana* ꞌoina.

30 Gide wete ꞌeguma nima ꞌebeulauina ꞌina paihowegaꞌiꞌabihebeꞌugo ꞌilobwaineya ma ꞌuꞌupwa yahule. Muyageya madouna ꞌeguma wahiu ꞌaigeda tuwa ꞌuloyahule,ma hesi muya madouna ꞌeguma nimau weyahina Yehobawahiu mabwaiyana ꞌiulesuluhe ꞌasa ꞌalaꞌalatana ꞌoina.

Saꞌila weyahina(Madiu 19:9; Maki 10:11-12; Luke 16:18)

31 Loina nugenugetana ꞌigwaeya,

Page 14: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 5:32 14 Madiu 5:38“Ceguma loheya ꞌaigeda nuwanuwana ma mwanena

ꞌisaꞌile ꞌina leta loheyaina ꞌida lele ma mwanenaꞌiꞌebwae ma ꞌoinega ꞌisaꞌila.”

32 Ma hesi taugu yahegwaegomi ꞌabehega, ꞌeguma lo-heyamwanena geya ꞌipuima tuwa ꞌisaꞌilama ꞌihaibala haliwahine ꞌoina, loheyaina beno mwanena nugenugetanaꞌiꞌabihepuiya, ꞌeguma wahineina ꞌihaibala hali loheyaꞌoina. Ma loheyaina ꞌeguma ꞌihai wahine saꞌisaꞌilina ꞌoinabeno loheyaina wete topui.

Gwae hane weyahina33Wete loina nugenugetana wasanapuya ꞌigwaeya,

“Ceguma wagwaehane, sahena ꞌimi gwaeyediwaleꞌwaleꞌwadi, ma hesi Yehoba weyahinawapaihowedi.”

34 Ma hesi taugu ꞌimi gwae hane mabwaiyadiyaꞌausidi. Geyaꞌabwa galewa weyahina wagwaegwaehane nuwana waꞌeꞌetaꞌwataꞌwalulu, weyahina galewaYehoba ꞌina ꞌebemiya. 35 Sahena baleꞌu weyahinawaꞌeꞌetaꞌwataꞌwalulu, weyahina ꞌahena ꞌana ꞌebelagu,wete sahena Yelusalema weyahina waꞌeꞌetaꞌwataꞌwalulu,weyahina toloina madouna ꞌina ꞌasa. 36 Wete sahenadebau weyahina ꞌuꞌetaꞌwataꞌwalulu, weyahina geyasawasawahiu ma debau ꞌaigeda ꞌuloine ma ꞌiwaꞌeꞌe,nuwana ꞌiduba, ꞌawa? 37 Ma hesi ꞌeguma gwae moisa,ꞌugwae, “Moisa.” Ma ꞌeguma geya, ꞌugwae “Geya.”Weyahina ꞌeguma gwae ꞌulohepoi, beno Seitani ꞌoinega.

Sahena galana wahehemaise(Luke 6:29-30)

38 Loina nugenugetana wasanapu pwaiya, ꞌigwae,“Mata ꞌaigeda ꞌana henimahila mata ꞌaigeda, ma sala ꞌana

henimahila sala ꞌaigeda.”

Page 15: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 5:39 15 Madiu 5:47

39 Ma taugu yahegwaegomi ꞌabehega sahena wahen-imahila,mahesi ꞌeguma taiya ꞌaseꞌaseu ꞌebeulanega ꞌisapi,sahena ꞌuhehenima hile, ma hesi ꞌaseꞌase ꞌadigeyageyauwete ꞌutagwale ma ꞌisapi.

40Ma ꞌeguma taiya heyatala ꞌoinega ꞌa ꞌaleꞌo ꞌiꞌewa, ꞌinosita wete ꞌuꞌebwae.

41 Ma wete ꞌeguma taiya ꞌihegwaego ma ꞌina tobwa-tobwa ꞌuꞌahala gogo ꞌaigeda ꞌoinegamagogo ꞌaigeda ꞌoina,ꞌilobwainegowa ma ꞌupasima ma gogo heluwena weteꞌoina ꞌutauya.

42 Ma wete ꞌeguma taiya ꞌiꞌahwaꞌahwanoi ꞌoiuwa gin-aula ꞌaigeda weyahina, ginaulaina ꞌuꞌebwae, ma sahenaꞌino tobwatobwa ꞌunuwanuwahi.

Helau ꞌada ꞌalehao ꞌoidiya(Luke 6:27-28, 32-36)

43 Gwae nugenugetana wasanapu pwaiya ꞌigwae,“Ciyamiyao wahelauwedi, ma hesi ꞌami ꞌalehao waloꞌale-

hedi.”44 Ma taugu yahegwaegomi ꞌami ꞌalehao wahelauwedi,ma taudi siꞌabi hemuyemuyegomi weyahidi waꞌahwanoiYehoba ꞌoina ma ꞌiꞌabihetedi. 45 Bewa ꞌoinegaTamadai galewa ꞌiꞌahwa natunegomi, weyahina taunahelau huhuna, ma tauna wete ꞌina sinala ꞌihalahalatogalagala ma tobwebweꞌana ꞌoidiya, ma wete ꞌinadohi ꞌitagwatagwale tobwebweꞌana ma taudi geyatobwebweꞌana ꞌoidiya.

46Ma ꞌeguma ꞌiyamiyaomo wahehelauwedi, geya sawa-sawahina ma maisa Yehoba ꞌoinega waloba, weyahinatogalaedi, gide takesi ꞌana toꞌewao, ꞌidi helau gide ꞌomiꞌimi helau, ꞌiyadiyaomo sihehelauwedi.

47 Wete ꞌeguma tasimiyaomo waheꞌiyaꞌiyaguwedi geyamumugami hali tomota mumugadi ꞌibwebweꞌana sine,

Page 16: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 5:48 16 Madiu 6:6

weyahina taudi ganamuli ꞌiyadiyaomo sihehelabinidi,ꞌoinega taudi ma ꞌomi tuwa mumugami mahemahetena.

48 Ma ꞌomi ꞌilobwainegomiya ma mumugami ꞌausalanamabwaiyana, gide Tamamiu galewa.

6Helau ꞌawawa weyahina

1 Wete Yesu ꞌigwaeya: Ceguma tutaina nuwanuwamima wahelau taudi towewelohe ꞌoidiya, sahena tomotamatadiya wapaipaihowa. Ceguma gide wapaihowa ꞌese,sahena hepwatu nuwana maisa walobaloba Tamamiugalewa ꞌoinega.

2Ma tutainawahehelau towewelohe ꞌoidiya, sahena yo-guli wamuꞌamuꞌa, gide taudi toꞌeꞌaboꞌabo hada tapwalolonuwana ꞌasa ꞌoidiya yoguli simuꞌamuꞌadi ma ꞌabehegatomota ꞌidi helau siꞌitadi ma sihepwatuwedi. Hede ꞌadimaisa tuta bewamo ꞌoina silobaloba ma hesi tuta ꞌi-naonaoma geya maisadimo. 3Ma ꞌomi tutaina wahehelautuwa waꞌebwaya dahwana, 4 ma ꞌoinega sahena tomotasiꞌitaꞌita, ma Tamamiumo ꞌimi ꞌebwaya dahwanaina ꞌiꞌita,ma muliyetega maisa bwebweꞌana ꞌiꞌebwaegomi.

Cahwanoi weyahina(Luke 11:2-4)

5 Cimi ꞌahwanoi wete gide, ꞌeguma waꞌahwanoi Yehobaꞌoina, sahena toꞌeꞌaboꞌabo gide waꞌahwaꞌahwanoi,weyahina taudi nuwanuwadi ma tomota matadiyatapwalolo ꞌalona nuwana ꞌasai sitoholo masiꞌahwaꞌahwanoi. Moisa ꞌadi hepwatu tuta bewatuwa silobaloba, ma tuta ꞌinaonaoma geya. 6 Ma ꞌowaꞌeguma ꞌuꞌahwanoi, ꞌuluhu nugeta ꞌino hada ꞌalona maꞌuhadagudu ma ꞌuꞌahwanoi dahwana Tamadaina ꞌoina,

Page 17: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 6:7 17 Madiu 6:18ma taunamo ꞌiꞌitago ma muliyetega maisa bwebweꞌanaꞌiꞌebwaego.

7 Ma wete ꞌimi ꞌahwanoi ꞌoidiya sahena walolohilahi-ladi gwae gide taudi ganamuli siꞌobaꞌoba. Taudi ꞌidihemisa ma gwae baibaiwadi ꞌoidiyega maisa bwebweꞌanasiloba. 8 Sahena ꞌomi taudi gide, weyahina ꞌomi Tamamiuꞌimiyamiya,ma tauna ꞌamimwauwao ꞌisanapunugetediyama muliyetega weyahina waꞌahwaꞌahwanoi.

9 Coinega tuta ꞌahwanoi ꞌoidiya bewa gide waꞌahwanoiꞌesa:“Tamama galewa, saniu ꞌaheꞌasisiye, ma ꞌaꞌahwanoiyego

ma ꞌowa ꞌuloinemai, 10 ma ꞌoinega ꞌinonuwatuhuwedi ꞌapaihowadi, gide tuwa megalewasipaipaihowa. 11 Cama ꞌeꞌahai sabwelo ꞌaigedaꞌaigeda ꞌoina ꞌuꞌebwaꞌebwaemai. 12 Ma ꞌimamumuga galadi ꞌunuwasamudi, gide wetetauma ꞌiyamayao ꞌidi mumuga galadi ꞌoimaꞌanuwasamudi. 13 Ma sahena ꞌutohotohomai,ma hesi togalaina ꞌoinega ꞌuꞌabihetemai.”

14 Ceguma ꞌomi ꞌiyamiyao ꞌidi puiyao ꞌoimiyawanuwasamudi, Tamamiu galewa wete ꞌimi puiyaoꞌinuwasamudi. 15 Ma hesi ꞌeguma ꞌiyamiyao ꞌidi puiyaoꞌoimiya sahena wanuwanuwa samudi, Tamamiu weteꞌomi ꞌimi puiyao sahena ꞌinuwanuwasamudi.

Hudi weyahina16 Wete ꞌeguma tutaina ꞌoina tapwalolo weyahina

wahudi, beno geya sowanawaꞌai, sahenamanimi ꞌilolono-hunohu gide tuwa tonuwagala. Ma toꞌabo ꞌidi paihowagide, weyahina taudi ꞌadi ꞌita siꞌabihegaledi ma ꞌabehegaꞌidi hudi tomota sisanapu. Taudi ꞌadi hepwatu tutabewamo silobaloba, ma ꞌabwa geya. 17 Ma ꞌomi hesitutaina ꞌeꞌahai ꞌoinega wahudi tapwalolo weyahina, wa-manibuyo ma wasinate, 18 ꞌoinega tomota ꞌimi hudiina

Page 18: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 6:19 18 Madiu 6:25sahena sisanasanapu ma Tamamiumo toꞌaha ꞌatemiyaꞌimiyamiya ꞌisanasanapu ma ꞌana maisa ꞌiꞌebwaegomi.

Maisa galewa weyahina(Luke 12:33-34)

19 Sahena ꞌimi wasawasa baleꞌuwa waheheꞌautedi,weyahina sohusohu ma mwahulu wasawasa baleꞌuwasiꞌabiꞌabi hegaladimawete toyagaha siluhuluhu ꞌimi hadaꞌoidiya sabi yagaha, 20 ma hesi ꞌimi wasawasa galewaweyahina wahehetapewa. Weyahina galewa geya wetesohusohu nuwana mwahulu ma ꞌida tobwatobwa siꞌabi-hegaladi, ma wete geya toyagaha. 21Ma to tupwa ꞌimi wa-sawasa ꞌimiyamiya, beno tupwaina ꞌoina ꞌimi nuwatuhuꞌipili.

Wahida ꞌana ꞌasilala(Luke 11:34-36)

22 Matada gide wahida ꞌana ꞌasilala. Coinega ꞌegumamatadaina ꞌausalana, wahida mabwaiyana ꞌasiꞌasilalana,23 ma ꞌeguma matada sigala, wahida wete mabwaiyanasiguguyou, ma ꞌeguma ꞌasilalaina ꞌigibo, ꞌabwa guguyouꞌubwaꞌubwa ꞌiꞌali sakowasiyegita.

Cada toloina ꞌaigeda tuwa(Luke 16:13)

24 Topaihowa geya sawasawahina ma ꞌihetopaihowabadao ꞌeluwa ꞌoidiya, ꞌaigeda ꞌilogwahate ma hesi ꞌaigedatuwamo weyahina ꞌipaihowa, ma ꞌoinega ꞌaigeda ꞌiꞌahwabwebweꞌane ma ꞌaigeda ꞌiꞌahwa galagala. Coinega geyasawasawahina ma Yehoba ꞌina paihowa ma wasawasabaleꞌu taꞌabiluwedi.

Sahena ꞌateyoho(Luke 12:22-24)

25 Coinega yahegwaegomi ꞌabehega sahena ꞌimi miyabaleꞌuwa weyahina wanuwanuwatuhu madouna, ꞌami

Page 19: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 6:26 19 Madiu 6:33

ꞌeꞌahai ta ꞌami weꞌaha ta ꞌami ꞌaleꞌo weyahidi. Weyahinayawasida ginaulamadouna ꞌoida,ma tobwatobwaediwahiweyahidi geya ginaula madouna.

26 Bewa ꞌaigeda ꞌebeꞌita yaꞌebwaegomi bwasumoꞌoidiya, tuta mabwaiyana geya sidauna, geya siꞌeliꞌeli,ma wete geya ꞌidi hada ꞌeꞌahaimo. Bwasumowediginaula ꞌiꞌiudi, ma tuwa beno Tamadai galewa tutabaibaiwana ꞌadi ꞌeꞌahai ꞌiꞌebwaꞌebwaedi. Ma hesiwanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌomi madoumi Yehoba ꞌoina,ꞌoinega sawasawahina ma ꞌiheꞌaigomi. 27 Ma taiyaꞌoimiyega sawasawahina ꞌina nuwatuhuwega ꞌina tutabaleꞌuwa ꞌiꞌabiheduduli? Geya, ꞌawa?

28 Coinega toꞌaha weyahina wanuwanuwatuhumadouna ꞌami ꞌaleꞌo weyahidi?

Ma ꞌaigeda wete bewa ꞌebeꞌita, haneyao ꞌidi bwalagogowa weyahidi wanuwatuhu dadani. Tuta baibaiwanageya sipaihowa ma wete geya ꞌadi ꞌaleꞌo sipaihowadi.29 Ma moisa, Solomoni ꞌana ꞌaleꞌowao ma ꞌana pasaoꞌadi ꞌita ꞌausaladi, ma hane ꞌadi ꞌita hesi bwebweꞌanahedada. 30 Coinega wanuwanuwatuhu Yehoba ꞌina ꞌi-tayahina ꞌoimiya weyahina. Tauna pwatula ꞌihepasediyahane bwebweꞌadi ꞌoidiyega; nige haneyedi sididiya magona siwelai ma sigabudi, ma ꞌomi pwatula wabweb-weꞌana sinediya, ma hesi ꞌami ꞌaleꞌowao ꞌiꞌebwaegomi.Coinega sahena ꞌimi hemisa Yehoba ꞌoina ꞌiweꞌaweꞌa.

31 Geyaꞌabwa wanuwanuwatuhu madouna ma wag-waegwae ꞌabehega, “Toꞌaha ꞌaꞌai?” bo “Toꞌaha ꞌanuma?”bo “Toꞌaha ꞌaꞌote?” 32 Gwae bewa gide tomiya ganamuliꞌidi gwae. Ma toꞌaha ꞌimi nuwatuhu Tamamiu galewaꞌisanapu pwaidiya, gide ꞌami ꞌeꞌahai ta ꞌamiweꞌaha taweteꞌami ꞌaleꞌo ꞌiꞌebwaegomi tuwa.

33 Cilobwainegomiya ma nugeta Yehoba ꞌina loina taꞌina ꞌeda dumwaluna waꞌebese ma wamuliye, eeta ꞌami

Page 20: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 6:34 20 Madiu 7:6ꞌeꞌahai ma ꞌami ꞌaleꞌo ꞌiꞌebwaegomi wete.

34 Geyaꞌabwa wanuwanuwatuhu gona weyahina.Beno namo nata tuwa weyahina wanuwanuwatuhu.Ma sabwelo sinaonaoma ꞌadi mwau sahena sabwelonata ꞌana mwau baꞌidana talagulagu hegogone, mahesi sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda taudi ꞌadi mwau weyahiditanuwanuwatuhu ꞌadi sabwelowedi ꞌoidiya.

7Cahwa galagala(Luke 6:37-38, 41-42)

1Sahena tomotawaꞌahwaꞌahwa galagaladi ꞌamugeweteYehoba ꞌiꞌahwa galagalaegomi. 2 Weyahina to ginaulaꞌoidiyega tomota waꞌahwa galagalaedi nata ꞌoidiyegaYehoba ꞌiꞌahwa galagalaegomi, ma wete togidega wamu-muga ꞌesa tomota ꞌoidiya Yehoba gide wete ꞌimumugaꞌoimiya.

3 Ma geya sawasawahina ma tasiu weyahina ꞌug-wae ꞌabehega matana ꞌaiwe tupwatupwana ꞌimiyamiya,weyahina ꞌowa wete matauwa ꞌetupwa ꞌimiyamiya, mageya ꞌuꞌita. 4 Geyaꞌabwa tasiu ꞌugwaegwaene ꞌabehegaꞌaiwe tupwatupwana ꞌuꞌewayahule matanega, weyahinaꞌowa wete matauwa ꞌetupwa ꞌimiyamiya. 5 Cowa hedeꞌaigeda toꞌabo, ꞌawa? Ma hesi ꞌetupwa matauwega ꞌuꞌe-wayahule nugete, ma ꞌoinega ꞌuꞌebubuna bwaibwainama muliyetega tasiu matanega ꞌaiwe tupwatupwana ꞌuꞌe-wayahule.

6 Sahena Yehoba ꞌina ginaulao ꞌuꞌeꞌeheleye ꞌedewaꞌoidiya, tabu ta silogwahatedi ma sinaligo. Geya sawa-sawahina ma wete ꞌimi bagi bawe waꞌebwaꞌebwaedi, tabuma wete siꞌahuhe biꞌibiꞌidi.

Cahwanoi weyahina(Luke 11:9-13)

Page 21: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 7:7 21 Madiu 7:167 Waꞌahwanoi, ma Yehoba ꞌiꞌebwaegomi. Wete

waꞌebesa ma ꞌoinega waloba. Ma waulaꞌeꞌe ma ꞌahwaꞌedaꞌisoꞌe. 8 Ceguma taꞌahwanoi, Yehoba ꞌiꞌebwaya ꞌoida,ma ꞌeguma taꞌebeꞌebesa ꞌabwa taloba, ma wete ꞌegumataꞌeulaulaꞌeꞌe beno ꞌahwaꞌeda ꞌihuwe ꞌoida.

9 Ma togidega ꞌomi gwagwama tamadiyao, ꞌeguma na-tumiyao ꞌeꞌahai weyahina siꞌahwanoi, beno daꞌule waꞌeb-waedi? 10Bo ꞌeguma silahanaweyahina siꞌahwanoimwatawaꞌebwaedi? Geya hene! 11 Moisa ꞌomi togala, ma ꞌimiꞌehele natumiyao ꞌoidiya wasanapu pwaiya, ꞌabehega gin-aula ꞌausaladimo waꞌebwaꞌebwaedi. Gide wete Tamamiugalewa, ꞌeguma waꞌahwanoi ꞌoina, ꞌisanapuya toꞌahabwebweꞌana ꞌilobwainegomiya ma ꞌiꞌebwaegomi.

12 Ma ꞌeguma nuwanuwami toꞌaha ma tomota ꞌoimiyasipaihowa, beno ꞌomi wete gide ꞌoidiya wapaihowa ꞌese,weyahina bewaMosese ma palopitao ꞌidi loina ꞌana bwag-ila.

Cahwa ꞌiꞌiuna(Luke 13:24)

13 Cahwa ꞌiꞌiuna ꞌoinega waluhu ma sahena ꞌahwamadouna ꞌoinega, beno ꞌebe hesilae ꞌana ꞌeda. Cedainamadouna ma ꞌana tauya meyameyahana ma tomota mab-waiyadi ꞌoina sitautauya. 14 Ma yawasi bwebweꞌana ꞌanaꞌeda ꞌana tauya mwauna, ta ꞌana ꞌahwa ꞌiꞌiuna tuwa, matomota hisahisadimo ꞌoina siluhuluhu.

Caiwe mahuwaina(Luke 6:43-44)

15 Tohepwaila ꞌaboꞌabodi ꞌoidiyega waꞌitayahigomi,weyahina tupwadi ꞌabwa sinaoma ꞌoimiya, ꞌadi ꞌita gidesipi manamanasamidi, ma ꞌalodiya hesi gide tuwa ꞌedewalolosasa. 16Ma ꞌidi paihowao ꞌoidiyega ꞌabwa wasanapudi,weyahina talitali geya sawasawahina huwaina ꞌihepiyoi.Buyubuyuwa wete gide geya sawasawahina ma huwaina

Page 22: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 7:17 22 Madiu 7:26

ꞌihedamaya. 17 Weyahina ꞌaiwe bwebweꞌadi huwaidibwebweꞌadi, ma ꞌaiwe galadi huwaidi wete galadi. 18 Maꞌiyamo ꞌaiwe bwebweꞌadi geya sawasawahina ma huwaidigaladi sihuwaedi. Ta wete ꞌaiwe galadi geya sawasawahidima huwaidi bwebweꞌadi sihuwaedi. 19 Ma hene ꞌegumaꞌaiwe geya sida huwa huwaina bwebweꞌana, nata tagohayahule ma tagabu. 20Gide wete tohepwaila ꞌaboꞌabodi ꞌidipaihowega sawasawahina taꞌinanadi.

Toꞌabowao(Luke 13:25-27)

21 Baibaiwadi ꞌoiguwa siꞌahwaꞌahwa bada ma ꞌabwasahena siluhuluhuYehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina, benonamotaudi Tamagu galewa ꞌana tohematamatanao. 22 Tuta ꞌi-naonaoma ꞌoina tomota baibaiwadi ꞌabwa ꞌoiguwa sigwae,“Bada, ꞌapaihowa weyahiu ma saniuwega ꞌalologuguyama hiꞌahiꞌa tomota ꞌoidiyega ꞌaula latuwediya, ma wetepaihowa ꞌebe henainaida ꞌapaihowediya.”

23 Ma hesi ꞌoidiya ꞌabwa yagwae, “Geya yasanapugomitaiyawedi ꞌomi. Wahila ma geyaꞌabwa waluhuluhuma,weyahina ꞌomi togala.”

Hada ꞌana wahuwahu(Luke 6:47-49)

24 Cigu gwae bewa ꞌeguma taiya ꞌihesagohedi maꞌihematamatanedi, tauna gide ꞌaigeda tohadaꞌabisanasanapuna, ꞌina wahuwahu dimwa ꞌoina ꞌiꞌabiya,25 ma muliyetega dohi ꞌidobima, ma yagewa ꞌidauma,wete yaumai madouna ꞌitowa, ma ꞌina hadaina geya ꞌiguli,weyahina ꞌina wahuwahu dimwa ꞌoina ꞌiꞌabiya.

26 Ma ꞌeguma taiya ꞌigu gwae bewa ꞌihesagohediyama geya ꞌimuliyedi, tauna gide toheyauyaule ꞌina hada

Page 23: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 7:27 23 Madiu 8:8ꞌiꞌabiya nenegwala ꞌoina. 27 Coinega dohi madouna ꞌi-dobiya, ma yagewa ꞌidauwa, ma wete yaumai madounaꞌitowa, ma hadaina ꞌiguliya ma ꞌileꞌwa yahuleya.

28 Tutaina heꞌita bewa Yesu ꞌilosalohidiya ma bodaedinuwadi ꞌihenainaida, 29 ma sigwae, “Heꞌita bewa wai-waina, ma ꞌida loina ꞌana toheꞌitao ꞌidi heꞌita weꞌana.”

8Yesu tolepelo ꞌaigeda ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya(Maki 1:43-45; Luke 5:12-16)

1 Coinega ꞌoyega ꞌidobima ma boda madounasimuliyeya. 2 Ma ꞌoidiyega ꞌaigeda loheya ma ꞌanalepelo ꞌinaoma Yesu ꞌoina ꞌiꞌahetulasa, ma ꞌihegwaeyaꞌigwae, “Bada, ꞌeguma ꞌino nuwatuhu gide, sawasawahinama ꞌuꞌabihe bwebweꞌanegau.” 3 Ta Yesu nimanegaloheya ꞌwapina ꞌiꞌabi tohoya, ma ꞌigwae, “Cehe ꞌausala!Cubwebweꞌana.” Ta loheyaina ꞌana lepelo ꞌigumwalamwayamwayauwa, ta ꞌibwebweꞌana. 4 Coinega Yesuꞌihegwaeya, “Cutauya ma sahena ꞌeta taiya ꞌoinaꞌuhehepwailegau, ma hesi dumwadumwaluna ꞌutauyatopwaoli ꞌoina ma ꞌiꞌitago, ma ꞌoinega ꞌupwaoli Yehobaꞌoina toꞌaha gide ꞌada loina Mosese ꞌoinega, ma tomotasisanapugo ꞌabehega ꞌubwebweꞌana pwaiya.”

Toloꞌaleha ꞌina ꞌaliꞌe ꞌana ꞌabihebwebweꞌana(Luke 7:1-10; Yoni 4:43-54)

5 Eeta Yesu ꞌinaoma gogo Kapaneumi ꞌoina, ma toloꞌale-hao taudi meLoma ꞌadi tohanugeta ꞌaigeda ꞌinaoma maꞌiꞌahwanoiya Yesu ꞌoina, 6 ꞌigwae, “Bada, ꞌigu ꞌaliꞌe ꞌaigedaꞌilohala, ma hadai maꞌana muya madouna ꞌiꞌenoꞌeno, mageya sawasawahina ma ꞌinihu.”

7 Ta Yesu ꞌigwae, “Nata yanaowa ma yaꞌabihe yawesai.”8 Ma loheyaina Yesu ꞌina gwae ꞌihemisaeya, ꞌigwae,

“Bada, geya ꞌilobwainego ma ꞌigu hada ꞌuluhu, ma hesi

Page 24: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 8:9 24 Madiu 8:17ꞌugwaemoma ꞌigu ꞌaliꞌe ꞌiyawesai. 9Weyahina taugu loinayasanasanapu, ma ꞌagu toloinao ꞌidi gwae ꞌana tomuliya,ma wete ꞌigu toloꞌalehao yaloinaedi, ma ꞌeguma ꞌaigedaꞌoina yagwae, ‘Cutauya’, ꞌitauya tuwa; ma ꞌeguma ꞌaigedaꞌoina yagwae, ‘Cunaoma’, wete ꞌinaoma; ma ꞌeguma ꞌigutopaihowa ꞌaigeda yahegwae, ‘Bewa ꞌupaihowaꞌ, ꞌipai-howa tuwa.’ ”

10Cina hepwaila bewa ꞌoinegaYesu ꞌiyaliyayamadouna,ta ꞌisakowasiya ma bodaedi simulimuliye ꞌihegwaediya,ꞌigwae, “Moisa, geya ꞌaigeda taiya yaloba meIsileliꞌoimiyega ꞌina hemisa loheya bewa gide, 11 ma yahep-waila ꞌoimiya ꞌabehega baibaiwa hedade ꞌabwa tupwamabwaiyana ꞌoidiyega sisawalamama ꞌane EbalahamomaAisakema Yakobomaꞌiyadiyao siꞌai hegogona Yehoba ꞌinaꞌebeloina ꞌalona, 12 ma hesiyage ꞌomi ꞌabehega Yehobanatunao ꞌiula latuwegomi guguyou ꞌalona, ma nobwawadou ma wahesalaꞌiꞌita, muyamuya ꞌoinega.”

13 Eeta Yesu toloꞌaleha ꞌadi tohanugetaina ꞌihegwaeya,“Causala, ꞌuhila. Cino ꞌaliꞌe nata ꞌiyawesai, gide ꞌinohemisa.” Tuta nage ꞌoina ꞌina ꞌaliꞌeina waiwai ꞌilobeya.

Tomota baibaiwadi Yesu ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya(Maki 1:29-34; Luke 4:38-41)

14 Coinega Yesu Pita ꞌina hada ꞌiluhuwa, ma Pita lawanaꞌiꞌiteya ꞌilohala, wahina ꞌiloyahiyahiya. 15Eeta ꞌinaowamanimana ꞌiꞌabiya, ma ꞌina lohala ꞌisawala, ma ꞌitoholowamaꞌeꞌahai ꞌiꞌatububuya Yesu weyahina.

16 Coinega boi hohauwa tomiya ꞌasao tupwadi tomotasiꞌewedima, taudi hiꞌahiꞌa* ꞌoidiya simiyamiya, ꞌoinegaYesu hiꞌahiꞌaedi ꞌina gwaeyega ꞌiula latuwediya, ma wetetolohalao mabwaiyadi ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya.

17 Ginauledi bewa silatu pwaiya ma ꞌoinega palopitaAiseya ꞌina hepwaila nugeta ꞌilatuwa, gide Buki Heꞌasisiꞌoina ꞌihepwaila ꞌigwae,

Page 25: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 8:18 25 Madiu 8:26“Tauna ꞌida muyamuya ma ꞌada lohalao ꞌana toꞌe-

wayahula.”Tomota ꞌabehega Yesu simuliye ma geya(Luke 9:57-62)

18 Tuta nage ꞌoina Yesu boda madouna ꞌiꞌitediya sito-holo sakowasiyeya, ꞌoinega ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediyama ꞌabehega wagega sihabala hali tupwa. 19 Coinegaꞌaigeda loina ꞌana toheꞌita ꞌinaoma ma Yesu ꞌihegwaeyaꞌigwae, “Toheꞌita, nuwanuwaguma yamuliyego. To tupwaꞌoina ꞌutautau taugu yamuliyego.” 20 Ma Yesu loheyainaꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Cedewa totopwatula maꞌidi gaula,ma wete bwasumo maꞌidi nehwa, ma taugu Loheyaiguinageya ꞌigu ꞌebe ꞌenomo.”

21 Ta ꞌaigeda wete tomuliya ꞌinaoma ma Yesu ꞌiheg-waeya, ꞌigwae, “Bada, ꞌutagwalegau ma yahila nugeta matamagu yayamwa ꞌina ꞌamasa weyahina, ma yalagu, mamuliyetega yamuliyego.” 22 Ta Yesu ꞌihegwaeya, “Tuwa!Nobwa tamau, ma hesi ꞌumuliyegau, ma taudi toꞌamasaoꞌidi toꞌamasa silagu galiha.”

Yesu wediliya ꞌiꞌabi hedaumwaliya(Maki 4:35-41; Luke 8:22-25)

23 Coinega Yesu ma ꞌana tomuliyao sigeluwa wagai,24 ma sihabahabala hali tupwa, ma Yesu waga ꞌalonaꞌiꞌeno sineya. Ma muliyetega wediliya madouna ꞌitowa,ma bagodu ꞌisiwasiwa diꞌwa wagai, ma ꞌiꞌiunamo masidamana. 25 Ta Yesu sihanoya ma sigwae, “Bada, ꞌule-memai ꞌamuge tadamana.”

26 Ma ꞌihegwaediya, “Toꞌaha weyahina wamatauta?Togidega geya ꞌimi hemisamo, ꞌawa?” Coinega ꞌitoholowama yaumai ma bagodu ꞌiheliyediya, ꞌigwae, “Walolagu!”Ma niꞌu mabwaiyana ꞌidaumwala.

Page 26: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 8:27 26 Madiu 8:34

27Coinega tomotaiyedi siꞌiteya nuwadi ꞌihenainaidamasigwae, “To loheya bewa, ta yaumai ma bagodu ꞌenanasimuliyeya?”

Yesu hiꞌahiꞌa ꞌiula latuhediya(Maki 5:1-20; Luke 8:26-39)

28 Sihabala pwaiya ma siluhuwa meGadala ꞌidi tupwa,ma loheya siteluwa hiꞌahiꞌa ꞌiꞌabihebuwediya ma galihaduluhina ꞌoinega silatuma. Ma mumugadi gala hedade,ꞌoinega geya sawasawahina ma ꞌaigeda taiya ꞌidi tup-waina ꞌoinega ꞌitauya. 29 Siteluwaedi Yesu siꞌiteya masitalaꞌasona, sigwae, “Cei! Cowa Yehoba Natuna, toꞌahaꞌutohotohoma ꞌabehega ꞌupaihowa ꞌoima? Cabehega tutabewa ꞌunaoma sabi ꞌabihe muyemuyemai ma muliyetegaheyatala?”

30 Ma deidiya bawe baibaiwadi siduladula, ma ꞌaditoꞌitayahinao siꞌitaꞌitayahidi. 31 Coinega hiꞌahiꞌaedi Yesuꞌoina siꞌahwanoiya, sigwae, “Ceguma ꞌuula latuhemai,sawasawahina ma baweyedi nage ꞌoidiya ꞌuhetunemai?”

32 Ma ꞌihegwaediya, “Walatuma.” Ta loheloheyasiteluwaedi ꞌoidiyega hiꞌahiꞌaedi siulalatuwa ta silomwayamwayauwa, bawe ꞌoidiya siluhuwa, ꞌoinega baweyedimabwaiyadi sipili butubutu ta ꞌadeꞌadewalega sibeꞌuwama holai sidamana.

33 Coinega baweyao ꞌadi toꞌitayahinaowedi simatautama sidena sitauya ꞌidi ꞌasa, ma ginauledi siꞌitediya mab-waiyana sihepwailediya tomiya ꞌasaedi ꞌoidiya, toꞌahagide yauyauledi ꞌoidiya ꞌilatuwa. 34Ta tomiya ꞌasaedimab-waiyadi silatuma Yesu sabi ꞌitaina, ma tutaina silobeyasilohesohesoiyeya ma ꞌabehega ꞌidi tupwa ꞌiꞌebesine.

Page 27: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 9:1 27 Madiu 9:9

9Yesu topeu ꞌaigeda ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya(Maki 2:1-12; Luke 5:17-26)

1 Coinega Yesu wagai ꞌigeluwa ma ꞌihabala hila ꞌinagogowa. 2Ma ꞌaigeda topeu boda siꞌahaliya ꞌina ꞌebeꞌenoꞌoina ma sinaoleyama Yesu ꞌoina. Bodaedi ꞌidi hemisaYesu ꞌisanapuya ma topeu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Natugu,ꞌuyaliyaya, ꞌino mumuga galadi ꞌadi nuwasam ꞌulobapwaiya.”

3 Ma tupwadi loina ꞌana toheꞌitao Yesu ꞌina gwae sihe-sagoheya ma taudimo sihehegwaegwae sigwae, “Yesuinaꞌigwaegwae hopaꞌala Yehoba ꞌoina.”

4 Cidi nuwatuhuina Yesu ꞌisanapu pwaiya maꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Toꞌaha weyahina ꞌatemiyegawanuwanuwatuhu galana? 5 Ma toꞌaha wanuwatuhuyayada gwae loheya bewa ꞌoina ma ꞌabehega yagwae, ‘Cinomumuga galana yanuwasam pwaiya’, nuwana yada gwae,‘Cutoholo ma ꞌutauya’? 6 Ma wasanapu ꞌabehega tauguLoheyaiguina baleꞌuwa ma sawesawehigu tomota ꞌidimumuga galana yanuwasamudi.” Coinega topeuinaꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Cutoholo ma ꞌino ꞌebeꞌeno ꞌuꞌahalima ꞌutauya ꞌino gogowa.”

7 Coinega topeuina ꞌitoholowa ma ꞌitauya ꞌina gogowa.’8 Ma bodaedi paihowa bewa siꞌiteya ma maꞌidi heꞌasisi

Yehoba sihehepwatuwe, weyahina tauna Yesu ꞌana toꞌabi-hewaiwai.

Yesu Madiu ꞌibwauweya(Maki 2:13-17; Luke 5:27-32)

9 Coinega Yesu tupwa bewa ꞌiꞌebesineya ma ꞌitauya, maloheya ꞌaigeda ꞌiꞌiteya, saninaMadiu, takesi ꞌana hada ꞌebepaihowa ꞌalona ꞌimiyamiya, ꞌoinega ꞌihegwaeya, ꞌigwae,

Page 28: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 9:10 28 Madiu 9:16“Madiu, ꞌumuliyegau.” Ta Madiu ꞌitoholowa ma Yesuꞌimuliyeya.

10 Muliyetega hada ꞌaigeda ꞌoina Yesu ꞌiluhuwa sabi ꞌaima tolopui gide takesi ꞌana toꞌewao ma tolopui tupwadiwete sinaoma, ma Yesu maꞌana tomuliyao maꞌiyadiyaosimiyatoiya.

11 Coinega tupwadi Palisiyao siꞌiteya ma Yesu ꞌanatomuliyao ꞌoidiya sihesilala, sigwae, “Toꞌaha weyahinaꞌimi toheꞌita takesi ꞌana toꞌewao ma wete togala tupwadibaꞌidanao siꞌaiꞌai hegogona?”

12 Ma Yesu gwae bewa ꞌihesagoheya ma ꞌihegwaediya,“Taudi wahidi waiwaidi geya nuwadi toꞌabihebweb-weꞌana, ma tolohalao hesi. 13 Coinega ꞌilobwainegomiyama Yehoba ꞌina gwae wanuwa sabwalena Buki Heꞌasisiꞌoina, ꞌigwaeya,‘Nuwanuwagu ꞌatemuyamuya, ma geya nuwagu pwaoli.’Bewa yanaoma geya tobwebweꞌana weyahidi, ma hesitopui sabi ꞌabihetedi.”

Yesu ꞌina gwae hudi weyahina(Maki 2:18-22; Luke 5:17-26)

14TaYoni ꞌana tomuliyao sinaomamaYesu sihegwaeya,sigwae, “Tauma ma Palisiyao ꞌima tapwalolo weyahina ꞌaiꞌoinega ꞌahudi, ma togidega ma ꞌoinega ꞌowa ꞌa tomuliyaogeya sida hudi?”

15 Coinega Yesu gwae hegehegedi ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae,“Togidega, sawasawahina hai ꞌana toyoꞌowao sinuwa-gala ꞌeguma tohai meloheyana maꞌiyadiu siyaliyaliyaya?Nuwana geya, ꞌawa? Ma wanuwatuhuyahi ꞌabehega tutaꞌinaonaoma ma tohaiina ꞌiꞌebesinedi, ma hesi sinuwagalama ꞌeꞌahai ꞌoinega siꞌetala heꞌasisi.”

16 Ma ꞌaigeda wete gwae hegehegedi ꞌihegwaediya,ꞌigwae, “Geya sawasawahina ma ꞌaleꞌo ꞌehauna tup-watupwana ꞌaleꞌo miyamiyana tabwabwada, ꞌamuge gide

Page 29: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 9:17 29 Madiu 9:26taigalaina ꞌilotaigalasehe. 17Ma geya wete sawasawahinama weꞌaha ꞌehauna ma waiwaina tasiwa ꞌwapi ꞌebesiwamiyamiyana ꞌoina. Ceguma bewa gide tapaipaihowa ꞌese,weꞌaha ꞌina seseha ꞌoinega ꞌwapiina ꞌilotaigala, ma weꞌa-haina ꞌilotasiwa, ma ꞌoinega ꞌebesiwaina ꞌigala. Ma ꞌilob-waineyamaweꞌaha ꞌehaunamawaiwaina tasiwa ꞌebesiwaꞌehauna ꞌalona, ma ꞌoinega mabwaiyana bwebweꞌana.”

Yesu wahiwahine ꞌeluwa ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya(Maki 5:21-43; Luke 8:40-56)

18 Cabwa Yesu ꞌihehegwaegwae ma ꞌaigeda toloina ꞌi-naoma ma Yesu matana ꞌiꞌahetulasa, ma ꞌigwae, “Bada,natugu wahinena nige ꞌiꞌamasa, ma nuwanuwagu ꞌu-naoma ma wahina ꞌuꞌabitoho ma ꞌitoholo hila.”

19 Ma Yesu ꞌitoholowa ta maꞌana tomuliyao toloinainasimuliyeya, 20 ma sitautauya, ma wahine ꞌaigedabweyahina ꞌidaudau bolime tuwelo ꞌoidiya mulidiyegaꞌinaoma, ma Yesu ꞌana ꞌaleꞌo papalina ꞌiꞌabitohoya.21 Weyahina ꞌina nuwatuhu ꞌatena ꞌigwaeya, “Cegumatuwa Yesu ꞌana ꞌaleꞌomo yaꞌabitoho, nata yabwebweꞌana.”

22 Ma Yesu ꞌiloꞌitahila ta wahineina ꞌiꞌiteya, ma ꞌigwae,“Yauwedo natugu, ꞌino hemisega ꞌubwebweꞌana pwaiya.”Ma tuta nage ꞌoina wahineina ꞌibwebweꞌana.

23Coinega Yesu ꞌitauyama toloinaina ꞌina hada ꞌilatuwama ꞌiꞌiteya todou sidoudou ma lololi ꞌana tomuꞌao lololisimuꞌamuꞌadi, ta ꞌenadi madou hedada. 24 Ta Yesu ꞌiheg-waediya ꞌigwae, “Walatu. Gwama bewa geya ꞌiꞌamasa, mahesi ꞌiꞌeno sineya.” Ma simaluweya.

25 Eeta bodaedi silatuwa ma Yesu ꞌiluhuwa magwamaina nimana ꞌiꞌabiya, ta mayawasina ꞌitoholowa.26 Muliyetega wasaina bewa ꞌiꞌedadana tupwamabwaiyana ꞌoidiya.

Yesu tomata gibugibu ꞌeluwa ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya

Page 30: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 9:27 30 Madiu 9:3627 Tupwa nage ꞌoinega Yesu ꞌitautauyama, tomata

gibugibu ꞌeluwa simuliyeya, ma sibwaubwau ꞌenadimadouna ꞌoinega, sigwae, “Debida tubuna ee, ꞌuꞌatemuye-muyemai!”

28 Ta hadai ꞌiluhuwa ma tomata gibugibuwedi sinaomaꞌoina, ma Yesu ꞌihegwaediya, “Togidega wahemisegauwaꞌabehega sawasawahigu matami yaꞌabi heꞌasilala?” Mataudi sigwae, “Bada, sawasawahiu.”

29 Coinega matadi ꞌiꞌabitohodiya ma ꞌihegwaediya,“Cimi hemisa ꞌoidiyega matami siꞌasilala,” 30 ma matadisiꞌasilala. Ma Yesu loina paꞌalina ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae,“Sahena taiya ꞌoina wahehepwailegau.”

31 Ta hesi sitauya, ma Yesu ꞌina loina siligehiya, maꞌina paihowaina sihepwaila dadaneya tupwa mabwaiyanaꞌoidiya.

Yesu buwa ꞌaigeda ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya32MaYesumaꞌana tomuliyao sitautauya, ma ꞌaigeda lo-

heya welabana memenana sibuiya sitoeyama Yesu ꞌoina.33 Ma ꞌoinega Yesu welabana ꞌipaꞌiya, ma loheyaina ꞌib-webweꞌana ma ꞌihegwaegwae. Ma boda maꞌidi yaliyayaYesu siꞌahwa bwebweꞌaneya, ma sigwae, “Geya ꞌeta taiyaꞌina paihowa bewa gide taꞌita Isileli ꞌalona.”

34Mahesi Palisiyao sigwaeya, “Welabanao ꞌidi bada ꞌinawaiwaiyega Yesu welabanao ꞌipaꞌipaꞌidi, ma geya Yehobaꞌina waiwaiyega.”

Yesu tomota ꞌiꞌatemuyemuyediya35 Ta Yesu ꞌasa madoudi ma ꞌiꞌiudi ꞌoidiya ꞌisakowasiya

ma ꞌidi hada tapwalolowao ꞌoidiya ꞌiheꞌita ma ꞌiloguguyaYehoba ꞌina loina tetelina weyahina, ma wete lohalabaibaiwana ꞌoidiyega tomota ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya.

36Maboda ꞌiꞌitediyama ꞌiꞌatemuyemuyediya, weyahinaꞌadi mwauwao ꞌoidiyega geya ꞌadi toꞌabihetenamo, gide

Page 31: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 9:37 31 Madiu 10:8

sipi ꞌwaniꞌwanidi, geya ꞌadi toꞌitayahinamo. 37 Ma ꞌanatomuliyao ꞌihegwaediya, “Mamasalai bwebweꞌana, matoꞌeliꞌeli ꞌomi hisahisamimo. 38 Coinega tanoha tani-wagana ꞌoina waꞌahwanoi ma topaihowao wete ꞌihe-sumanedi, ꞌina tanoha siꞌeli.”

10Yesu ꞌana tomuliyao sanidi(Maki 3:13-19; Luke 6:12-16)

1 Yesu ꞌana tomuliyao site tuwelo ꞌibwauwediya maloina ma waiwai ꞌiꞌebwaediya ma ꞌoinega sawasawahidihiꞌahiꞌa tomota ꞌoidiyega siulalatuhedi ma lohala maweꞌa ꞌoidiyega tomota siꞌabihe bwebweꞌanedi. 2 Canatomuliyaowedi sanidiyao bewa: Nugeta Saimoni, taunasihesaniyeya Pita, ma tasina Andulu, wete Yemesa matasina Yoni, taudi tamadiu Sebedi, 3 wete Pilipi ma Ba-tolomiu ma Tomasi ma Madiu, tauna takesi ꞌana toꞌewa,ma wete hali Yemesa tauna Alipiyo natuna, ma Tadiyasi,4 ma wete hali Saimoni, tauna toꞌalaꞌoheꞌohe Isileli ꞌinamiyawasi Loma weyahina, ma Yudasa Isakaliyota, taunaꞌabwa Yesu ꞌitebae.

Yesu ꞌana tomuliyao ꞌidi paihowao(Maki 6:7-13; Luke 9:1-6)

5 Yesu site tuwelowedi ꞌiloinediya ma ꞌihesumanediya,ꞌigwae, “Sahena taudi ganamuli ꞌoidiya watautauya,ma wete sahena Sameliya ꞌasanao ꞌoidiya waluhuluhu,6 ma hesi sipi ꞌwaniꞌwanidi ꞌoidiya watauya, taudi benoꞌida bodao meIsileli, 7 ma ꞌoidiya wahepwaila ꞌabehegaYehoba ꞌina loina ꞌilatu pwaima. 8 Tolohalao waꞌabiheyawesaidi ma toꞌamasa waꞌabihe toholodi ma tole-pelowao waꞌabihe bwebweꞌanedi, ma wete hiꞌahiꞌa to-mota ꞌoidiyega waulalatuhedi. Yehoba ꞌina helau ꞌiꞌebwae

Page 32: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 10:9 32 Madiu 10:17daisigomi pwaiya, ꞌoinega ꞌomi wete sawasawahimi mawaꞌebwaya ꞌawawa tomota ꞌoidiya.

9 “Ma ꞌimi sakowasi ꞌoina sahenamane ꞌimi peha ꞌoidiyawadoꞌodoꞌo, haite weyahina. 10 Sahena wete peha waꞌe-waꞌewa, sahena wete ꞌami ꞌaleꞌo ꞌeluwa, sahena ꞌami butuꞌeluwa, sahena ꞌimi digona ꞌeluwa waꞌewaꞌewadi, ma hesiꞌabwa ꞌami ꞌiluwana waloba, ꞌabwa waꞌai.

11 “Ma ꞌeguma ꞌasa madouna bo ꞌiꞌiuna ꞌoina waluhuwaꞌebesa nugeta taiya ꞌina mumuga ꞌausalana, ma ꞌoinawahetaumana ee ꞌana siga tupwaina waꞌebesine. 12 Maꞌeguma ꞌaigeda hada ꞌoina waluhu, nugeta waloyauwedoꞌoidiya. 13 Ceguma susuwedi ꞌidi mumuga ꞌausalana,wahelauwedi ma wagwae helauwedi, ma ꞌeguma ꞌidi mu-muga galana sahena ꞌimi helauma ꞌimi gwae helau ꞌoidiyawamudamudali.

14 “Ma ꞌeguma geya ꞌaigeda taiya ꞌitoegomi ꞌina hada,nuwana ꞌimi gwae geya ꞌihesagohedi, ꞌasaina ꞌoinegawalatu ma ꞌahemiyega gawalina walohutuhutui yahulediꞌidi tupwa, beno ꞌebeꞌita ꞌasa taniwagadiyao ꞌoidiya, mamuliyetega ꞌasaina waꞌebesine. 15 Moisa, ꞌabwa yatalaꞌana tuta ꞌoina, taudi ꞌasaedi silologwahategemiya loinamadou hedada siloba, ma geya gidemeSodomamameGo-mola ꞌadi loina.

Muyamuya matada weyahina(Maki 13:9-13; Luke 21:12-17)

16 “Wanuwatuhuyahi ꞌabehega taugu yahesumane-gomi gide sipi manamanasamumi watautauya ꞌedewalolosasa gamwagamwanidiya, ꞌoinega sawasawahina mawanuwasanapu mwata gide, ma hesi wamumuga ho-honuha gide gabubu.

17 “Coinega waꞌitayahigomi, weyahina tomota ꞌabwasitauyegomi, yatala weyahina, ma hada tapwalolo ꞌoidiya

Page 33: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 10:18 33 Madiu 10:25ꞌabwa siꞌetutuwegomi, 18 ma sitoegomi ma sitauye-gomi toloinao ma kiniyao matadiya ma siheꞌewegomi,weyahina ꞌomi ꞌabehega ꞌigu bodao, ma wasagu ꞌoidiyawahepwaile, ma wete tupwa ꞌatamana tomotaedi ꞌimihepwaila sihesagohe.

19 “Ma ꞌeguma matadiya sihetohologomi sahenawaꞌateꞌateyoho togidega wagwae ꞌesa, weyahina tutainaꞌabwa Yehoba ꞌimi gwae ꞌida ꞌebwaegomi, 20 ma geyaꞌabehega ꞌomi wagwaegwae, ma Yehoba yaluyaluwanaꞌoimiyega ꞌigwaegwae.

21 “Ma wete tuta sinaonaoma ꞌoidiya tomota ꞌidi susuꞌalona loꞌaleha ꞌilatu weyahigu, beno loheya tasina ꞌitebaema siloheꞌamasi. Gide wete tamana natuna ꞌitebae masiloheꞌamasi. Wete gwagwama sinadiyao ma tamadiyaoꞌoidiya siloꞌaleha ma siloheꞌamasidi. 22 Ma tomota mab-waiyadi siloꞌalehegomi weyahina ꞌomi ꞌabehega ꞌagu to-hemisao. Ma ꞌeguma taiyawedi siꞌalamaꞌiꞌita ma sitoholopaꞌala ma ꞌana siga tuta ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina, ꞌabwayaliyaya hataya siloba.

23 “Ma ꞌeguma ꞌaigeda tupwa ꞌoina sihunuhunugomi,wadena hali ꞌasa ꞌoina. Moisa ꞌabwa, sahena ꞌasa mab-waiyana Isileli ꞌalona wapaipaihowa salohi, ma tauguloheyaiguina yahilama.

24 “Tomuliya geya sawasawahina ma ꞌina toheꞌita ꞌi-madousine. Gide wete topaihowa geya sawasawahina maꞌina bada ꞌiloine. 25 Ma hesi ꞌausala ꞌeguma ꞌabehegaꞌomi ꞌagu tomuliyao, ma ꞌomi ma taugu tahemahema-hetena. Weyahina taugu hada toniwagagu, ma ꞌegumasihesaniyegau Tomudulele, ꞌomi ꞌigu bodao ꞌabwa siꞌahwagalagalaegomi madouna.

Matauta weyahina(Luke 12:2-9)

Page 34: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 10:26 34 Madiu 10:3626 “Coinega sahena tomotaedi wamatamatautedi,

weyahina ginauledi ꞌwaiꞌwaihidi ꞌabwa Yehoba ꞌiꞌabilatuwedi, ma siꞌasilala. 27 Eeta toꞌaha guguyou ꞌoinayahepwailediya ꞌoimiya, sabwelowawahepwailedi tomotabaibaiwadi ꞌoidiya, ma toꞌaha yaheꞌahwa henahenaeyaꞌoimiya wahepwaila latuwedi ꞌimi talubeꞌuwega.

28 “Ma taudi wahimi siloloheꞌamasi sahena wamata-matautedi, weyahina taudi wahimimo sawasawahina masiloheꞌamasi, ma yaluyaluwami geyaꞌabwa. Ma hesiYehoba wamataute, weyahina tauna sawasawahina maꞌasa ꞌalaꞌalatana* ꞌoina wahimi ma yaluyaluwami ꞌiloheꞌa-masi luwedi.

29 “Cebeꞌita bewa, ꞌeguma dinegwa ꞌeluwatagimwanedi, ꞌadi maisa toea ꞌaigeda tuwa, ma hesiYehoba ꞌiꞌitaꞌitayahidi, ma ꞌeguma ꞌaigeda ꞌiꞌamasa, benoTamamiuina ꞌina nuwatuhu ꞌoinega. 30 Ma bwaganageya sawasawahina ma hunuhunuwa wahasili debaꞌaigeda ꞌoina, ma hesi Yehoba ꞌadi baibaiwa ꞌisanasanapu.31 Coinega sahena waꞌateꞌateyoho, weyahina ꞌomiYehoba ꞌina ginaula madouna, ma dinegwa geya ginaulamadouna.

32 “Ceguma taiyawedi weyahigu sihehepwaila tomotamatadiya, ꞌabwa galewa taugu wete weyahidi yahepwailaTamagu matana. 33 Ma ꞌeguma taiyawedi siuhalegau to-motamatadiya, tauguwete ꞌabwa galewa Tamagumatanayauhaledi.

Geya heꞌiyaꞌiyagu yatauyeyama ma hesi ꞌaleha(Luke 12:51-53; 14:26-27)

34 “Sahena wanuwanuwatuhu ꞌabehega ꞌigu dobimabaleꞌuwa ꞌoinega nuwadaumwala waloba. Geya hene, maꞌaleha hesi. 35 Cigu dobima weyahina loheya tamanaꞌiloꞌalehe, ma wete wahine sinana ꞌiloꞌalehe, ma wahinelawana ꞌiloꞌalehe, 36ma loheya ꞌina susu siloꞌalehe.

Page 35: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 10:37 35 Madiu 11:3

37 “Ma ꞌeguma taiya tamana ma sinana ꞌihelauwedimadouna, ma taugu ꞌiꞌiuna, tauna geya sawasawahinama ꞌimuliyegau. Ma ꞌeguma taiya wete natuna melo-heyana bo mewahinena, ꞌihelauwe madouna, ma tauguꞌiꞌiuna, tauna geya sawasawahina ma ꞌimuliyegau. 38 Maꞌeguma taiya yawasina geya ꞌitagwale ma ꞌiꞌamasa keloseꞌoina, gide taugu, tauna geya sawasawahina ma ꞌimuliye-gau. 39 Ma ꞌeguma taiya tauna yawasina weyahina ꞌi-paipaihowa, ꞌabwa ꞌiꞌwadalele; ma ꞌeguma taiya yawasinaꞌiꞌwadalele weyahigu, ꞌabwa yawasi ꞌausalana ꞌiloba hila.

Maisa weyahina(Maki 9:41)

40 “Ma ꞌeguma taiya ꞌitoegomi, taugu ma ꞌagu Tohe-sumanaina wete ꞌitoemai. 41 Ma ꞌeguma ꞌowa palopitaꞌutoe ꞌina hepalopita weyahina, ꞌabwa palopita ꞌanamaisaꞌuloba. Ma ꞌeguma ꞌowa loheya ꞌausalana ꞌutoe ꞌina mu-muga bwebweꞌana weyahina, ꞌabwa loheya bwebweꞌanaꞌana maisa ꞌuloba. 42 Ma ꞌeguma ꞌowa weꞌaha gogaiꞌagu tohemisa ꞌehauna ꞌaigeda ꞌoina ꞌuꞌehele, yahegwaegoꞌabwa ꞌa maisa ꞌausalana ꞌuloba.”

111 Yesu ꞌina lohatoto ꞌana tomuliyao site tuwelo

ꞌoidiya ꞌilosalohiya, ma ꞌoinega tupwaina ꞌiꞌebesineya maꞌisakowasiya ꞌasaedi ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, ꞌiheꞌita maꞌilolohatoto.

Yoni toꞌabihebabitaiso Yesu tetelina ꞌihesagoheya(Luke 7:18-35)

2 Tuta nage ꞌoina Yoni toꞌabihebabitaiso deliya silagupwaiya, ma Toꞌabihetenaina ꞌina paihowa tetelina ꞌihe-sagoheya, ma ꞌoinega ꞌana tomuliyao ꞌihesumanediya tasitauya Yesu ꞌoina, 3 ma sihesilaleya, sigwae, “Togidega

Page 36: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 11:4 36 Madiu 11:11ꞌowa Toꞌabihetenaina weyahiu ꞌayamwayamwa, bo haliloheya ꞌayamwayamwa?”

4 Ta ꞌidi gwae Yesu ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Wahila maYoni ꞌoina waheꞌoteꞌotetela ginauledi ꞌoiguwega wahe-sagoheya, ma wete waꞌitediya, 5 tomata gibugibu matadiꞌitayahala pwaiya, toheꞌauꞌau sibwebweꞌana pwaiya tasitautauya, tolepelo wahidi sibwebweꞌana hila, tote-natuitui gwae sihehesagohe, toꞌamasa sitoholo hila,ma wete tohewewelohe tetela bwebweꞌana sihesagohepwaiya. 6Coinega watauyama Yoni wahegwaema sahenaweyahigu ꞌihehenuwanaluwa, weyahina ꞌeguma taiya ꞌinahemisa weyahigu geya ꞌiweꞌa, tauna ꞌiyaliyaya.”

7 Eeta Yoni ꞌana tomuliyaowedi sihila, ma Yesu ꞌiꞌahwalalagata ma boda ꞌoidiya Yoni weyahina ꞌihepwaila ꞌig-waeya, “Mwalo mabwaiyami tupwa balabala ꞌawawawatauya Yoni sabi hesagohaina, ma toꞌaha nuwanuwamima ꞌabehega waꞌita? Cemi nuwanuwami ꞌabehega ꞌaigedapwatula sinabwana yaumai ꞌinihunihuwe waꞌita?

8 “Bo nuwana ꞌaigeda loheya ma ꞌana ꞌaleꞌo wasawasasabi ꞌitaina? Bo geya, weyahina taudi ma ꞌadi ꞌaleꞌowasawasa toloina madoudi ꞌidi tupwa simiyamiya.

9 “Ma toꞌaha hede weyahina ta watauya balabalaꞌawawa? Nuwana ꞌabehega wanuwatuhuya nata palopitaꞌaigeda waꞌita ꞌawa? Moisa, loheyaina waꞌiteya palopitaoꞌimadou sinediya. 10Yoniinaweyahinamwalo Yehoba ꞌinagwae Buki Heꞌasisi ꞌoina bewa gide ꞌihepwaila nugeteya,ꞌigwae,‘Bewa ꞌigu tohalewasa yahesumane matauwa ꞌitautauya,ma ꞌino ꞌeda ꞌihuna.’ ”

11 Ta Yesu wete ꞌigwae, “Moisa, Yoni toꞌabihebabitaisotauna mebaleꞌu mabwaiyadi ꞌimadou sinediya, ma hesimabwaiyadi taudi Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌalona Yonisimadou sineya.

Page 37: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 11:12 37 Madiu 11:2112 “Tuta Yoni ꞌina ꞌabihebabitaiso ꞌoinega ma nige,

tomota sitohotoho waiwai ma ꞌabehega Yehoba ꞌinaꞌebeloina ꞌoina siluhu, ma tohewaiwaiyedi taudi ꞌidiwaiwaiyega siluhu. 13 Mwalo palopitao mabwaiyadiꞌidi gwaeyao ma Mosese ꞌina loina ꞌoidiyega gwaehemisa sigwae nugeta eeta ꞌana laba Yoni ꞌitauyama.14 Ma ꞌeguma nuwanuwami ma wanuwasabwalena Yoniweyahina, wada sanapu ꞌabehega tauna tuwa Ilaitiyainaweyahina wayamwayamwa.

15 “Coinega ꞌeguma taiya matenana gwae bewa ꞌihe-sagohedi.

16 “Comi boda ꞌehaumi togidega yagwae hegehegediꞌesa weyahimi? Nuwana yagwae ꞌomi gide tuwa gwag-wama ꞌebe maketi ꞌalona siꞌeꞌeheyaheyale, ma ꞌiyadiyaoꞌoidiya sibwaubwau sigwae,17 ‘Ciyamayao, togidega ꞌiya ta ꞌalahulahusama geyawada

sobuwa! Ma wete ꞌadou gwaegwae ma geya wadadouwa!’

18 “Gwae hegehegediyedi ꞌana nuwasabwalenaꞌabehega Yoni ꞌinaoma ma geya ꞌiꞌai ma geya ꞌinuma,ma ꞌoinega wagwae ꞌabehega hiꞌahiꞌa Yoni ꞌiꞌabihebuweya! 19 Ma taugu Loheyaiguina yanaoma mayaꞌaiꞌai ma yanumanuma, mawete weyahiguwalolomugi,wagwaegwae, ‘Loheyaina toꞌai ma tonuma hedahedade,ma topui takesi ꞌana toꞌewao ma topui baibaiwadiꞌiheꞌiyaꞌiyaguwedi.’

“Ma taudi tosanapu moisa ꞌabwa ꞌidi paihowa bweb-weꞌadi ꞌoidiyega sanapu moisa ꞌilatulatu.”

Tupwadi ꞌasa galadi ꞌabwa yatala siloba.(Luke 10:13-15)

20 Coinega Yesu ꞌasaedi ꞌina paihowa waiwaidi siꞌiteya,ma geya sinuwabui ꞌidi puiyao ꞌoidiyega, taudi ꞌihehe-liyediya, ꞌigwaeya, 21 “Comi meKolasini ma meBedeseida

Page 38: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 11:22 38 Madiu 11:29ꞌatemuyamuyaimi hesi. Weyahina ꞌebe henainaidaediyapaihowa pwaidiya ꞌoimiya, ma hesi geya wanuwabui.Ma hesi ꞌeguma meTaiya ma meSaidoni ꞌoidiya yadapaihowediya, beno mwalo hene sida nuwabuiya, ma siba-sibauwa ꞌadi ꞌaleꞌo sida ꞌotedima giba ꞌoidiyega sida gibadima sida heꞌitaedi ꞌabehega ꞌidi mumuga galadi ꞌoidiyegasinuwabui pwaiya. 22 Ma hesi ꞌomi geya, ꞌoinega yatalaꞌana sabwelo ꞌoina nata Yehoba meTaiya ma meSaidoniꞌiꞌatemuyemuyedi, ma ꞌomi sahena.

23 “Ma ꞌomi meKapaneumi togidega? Cabehega tau-mimo waꞌabilagasigomi galewa, ꞌawa? Geya hene! Mahesi nata Bwebweso ꞌalona siula dobihegomi. Weyahinaꞌebe henainaidaedi yapaihowa pwaidiya ꞌoimiya ma hesigeya wanuwabui, ma mwalo ꞌeguma meSodoma ꞌoidiyayada paihoweya, mwalo hene sida nuwabuiya, ma ꞌaneYehoba sahena ꞌimutumutudi, ma nige ꞌidi ꞌasa ꞌidamiyamiya. 24 Coinega yatala ꞌana sabwelo ꞌoina Yehobanata meSodoma ꞌiꞌatemuyemuyedi, ma ꞌomi sahena.”

Caiyawasi Yesu ꞌoinega(Luke 10:21-22)

25 Tuta nage ꞌoina Yesu ꞌigwaeya, “Yauwedo Tamagu,ꞌowa galewa ma baleꞌu ꞌadi toloina, sanapu bewa ꞌudah-weya tosonogaoma tonuwasabwalenao ꞌoidiyega,mahesigwagwama ꞌiꞌiudi ꞌoidiya ꞌuheꞌitaeya. 26 Moisa Tamagu,ꞌino nuwatuhu bewa ꞌausala.”

27 Ma wete ꞌigwaeya, “Ginaula mabwaiyana Tamagunimaguwa ꞌilagu pwaidiya ma Tamaguina taboinamoꞌisanapugauwa, ma taugu wete Tamagu taugumo yasana-puya, ma wete ꞌeguma taiyawedi taudi nuwanuwagu maTamagu yaheꞌitae ꞌoidiya, taudi wete sisanapu.

28 “Ma ꞌoinega ꞌomi ꞌimi paihowa mwauna, wanaomaꞌoiguwa, ma yaꞌabihe ꞌaiyawasigomi. 29 Ma ꞌomi wa-heꞌauꞌaunawegau ma maꞌiyagwao tapaihowa, ma ꞌoinega

Page 39: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 11:30 39 Madiu 12:8yaluyaluwami ꞌidi ꞌaiyawasi siloba, weyahina taugu ꞌigumumuga nuhana ma tonuwasulu. 30 Coinega paihowaedima ꞌahaꞌahalaedi yaꞌebwaegomi meyameyahana.”

12Yesu tauna Sabati ꞌana toloina(Maki 2:23-28; Luke 6:1-5)

1 Sabatiya Yesu maꞌana tomuliyao tanoha ꞌalonegasitauya, ta tomuliyaowedi sigomaleya, ꞌoinega witihuwaina siꞌabilolodiya ma siꞌaiya.

2 Ma tutaina Palisiyao siꞌitediya, Yesu sihegwaeya, sig-wae, “Bada, togidega ma ꞌoinega ꞌa tomuliyao Sabati ꞌanaloina siligeligehi?”

3 Coinega Yesu ꞌidi gwae ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “BukiHeꞌasisi ꞌoina sileleya Debida weyahina, ꞌeguma wahasiliwasanapu ꞌabehega Debidaina maꞌiyanao sigomaleya, 4 taYehoba ꞌinahada ꞌiluhuwamabeledi heheꞌasisina ꞌiꞌeweyata siꞌaiya. Belediina maꞌana loina, ꞌabehega topwaolimoꞌadi tagwala ma siꞌai, ma hesi sigomaleya ta ꞌoinega tuwasiꞌaiya.

5 “Buki Heꞌasisi ꞌalona loina wete ꞌimiyamiya ꞌabehegaHada Heꞌasisi ꞌana topwaoliyao Sabati ꞌana loina siligehi,ma beno geya pui.

6 “Moisa Hada Heꞌasisi ginaula madouna, ma hesiꞌaigeda ginaula madou hedade bewa. 7 Yehoba ꞌinagwae ꞌabehega, ‘Pwaoli geya nuwagu, ma ꞌatemuyamuyahesi.’ Ceguma gwae bewa ꞌana sanapu wasanapu, sahenaꞌagu tomuliyaowaꞌahwaꞌahwagalagalaedi, weyahina geyasipui.

8 “Weyahina Sabati ꞌana toloina loheyaiguina taugutuwa.”

Yesu loheya nima meyomeyo ꞌiꞌabi hebwebweꞌaneya(Maki 3:1-6; Luke 6:6-11)

Page 40: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 12:9 40 Madiu 12:199 Nage ꞌoinega Yesu ꞌitauya, ma ꞌidi Hada tapwalolo

ꞌoina ꞌiluhuwa. 10 Ta nobwa ꞌaigeda loheya nima mey-omeyona, ꞌoinega Palisiyao Yesu ꞌoina sihesilala, sig-waeya, “Bada, togidega, sawasawahina ma Sabati ꞌoinatolohala taꞌabihe bwebweꞌanidi?” Ma ꞌidi hesilalainaweyahina beno ꞌeguma Yesu ꞌigwae pui, eema siheꞌewatoloina matana. 11 Ma ꞌidi gwae Yesu ꞌihemaiseya, ꞌig-wae, “Togidega ꞌomi ꞌeguma ꞌaigeda maꞌina sipi ꞌaigedatuwamo,ma sabwelo Sabati ꞌoina gaula ꞌalona ꞌibeꞌu, ꞌilob-waineyama ꞌilisi hanehe? 12Moisa sipi ginaula ꞌiꞌiuna, matomota hesi ginaulamadouna. Coinega sawasawahinamapaihowa bwebweꞌadi Sabatiya tapaihowadi.”

13 Coinega Yesu loheyaina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Nimauꞌuyasi.” Ta loheyaina nimana ꞌiyasiya ma ꞌibwebweꞌanahila, gide wete hali nimana.

14 Ma hesi Palisiyao maꞌadi gamwasowala silatuwa mataudimo siloina togidega Yesu siloheꞌamasi ꞌese.

Yehoba ꞌina topaihowa15 Taudi ꞌidi loina ꞌwaihina Yesu ꞌisanapu pwaiya,

ꞌoinega tupwa nage ꞌiꞌebesineya ma ꞌitauya hali tupwa,ma tomota mabwaiyadi simuliyeya, ta nage ꞌoina tolo-hala mabwaiyadi ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya, 16 ma weteꞌihegwaediya ma ꞌabehega sahena sihehepwaila dadanetomota ꞌoidiya. 17 Cina paihowaina bewa mwalo palopitaAiseya Yehoba ꞌina gwae ꞌihepwaila nugeteya, ꞌigwae,18 “Waꞌita ꞌigu topaihowa bewa hesihesinuwaina,

ma ꞌateguwega yahelauweya maꞌigu yaliyaya.Yaluyaluwagu yalagu ꞌoina ma loina dumwaludiꞌihepwailedi taudi ganamuli ꞌoidiya.

19 Tauna nata geya ꞌiheheꞌoheꞌohe bo ꞌihehebwaubwau boꞌasa ꞌalona ꞌigwaegwae ꞌasona.

Page 41: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 12:20 41 Madiu 12:2820 Digona lasalasana sahena ꞌilologwahate. Ma wete

wodam butabutana sahena ꞌiuleule, ta ꞌana sigatauna ꞌoinega loina dumwaluna ꞌihewaiwai,

21ma ꞌane tauna saninega tomiya ganamuli sihemise.”

Yesu ma Tomudulele(Maki 3:20-30; Luke 11:14-23; 12:10)

22 Caigeda loheya, mwalo welabana ꞌidi paihowegamatana sigibuwa, ma wete memenana ꞌibuiya, ꞌoinegasiꞌeweyamaYesu ꞌoina ta ꞌiꞌabihe bwebweꞌaniya, ma sawa-sawahina ꞌigwae ma ꞌiꞌebubuna. 23 Coinega tomota mab-waiyadi nuwadi ꞌihenainaida ma sigwae, “Bewa Toꞌabi-hetenaina, Debida ꞌina susuwega, ꞌawa?”

24 Ma hesi Palisiyao paihowa bewa wasana sihesago-heya ma sigwae, “Geya, ma hesi welabanao ꞌiyadi saninaTomudulele ꞌina waiwaiyega hiꞌahiꞌa ꞌiula latuhediya.”

25 Ma Yesu ꞌidi nuwatuhu ꞌisanapu pwaiya ta ꞌiheg-waediya, ꞌigwae, “Tomudulele tauna ꞌiyanao geya sowanaꞌiulaula latuwedi.” Ma wete ꞌigwae, “Ceguma ꞌaigeda ꞌe-beloina ꞌoina tomota siwataha ma siboidimo siloloꞌaleha,ꞌabwa ꞌebeloinaina ꞌiweꞌa ma ꞌibeꞌu. Casa bo susu wetegide ꞌeguma ꞌalodiyawataha ꞌilatu, ꞌabwa siweꞌama sibeꞌu.

26 “Seitani wete gide, ꞌeguma maꞌina bodao siboidimosiloꞌaleha, nata ꞌina ꞌebeloinaina ꞌibeꞌu. 27Wagwae pwaiyaꞌabehega tauguTomudulele ꞌinawaiwaiyegahiꞌahiꞌa yaulalatuwediya, ma taiya hede ꞌina waiwaiyega ꞌomi waulaulalatuwedi? Tomudulele ꞌoinega, bo Yehoba ꞌoinega? Bewaweyahinawanuwanuwatuhumawasanapu ꞌabehega taiyataugu.

28 “Ma taugu hesi Yehoba Yaluyaluwana ꞌina wai-waiyega hiꞌahiꞌa yaula latuwediya, ꞌoinega wasanapuꞌabehega Yehoba ꞌina loina ꞌilatu pwaima ꞌoimiya.

Page 42: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 12:29 42 Madiu 12:34

29 “Cebeꞌita bewa loheya waiwaina gide Seitani ꞌinahada. Geya sawasawahina ꞌaigeda taiya ꞌiluhuma ꞌina tob-watobwa ꞌilohetuwe, ma hesi ꞌeguma ꞌaigeda loheya bal-aeyega tohewaiwaiina nimana ma ꞌahena ꞌipai nugetedi,ma ꞌoinega muliyetega sawasawahina ꞌiluhu ꞌina hada matobwatobwaedi ꞌilohetuwe.

30 “Ceguma taiyawedi taudi geya ꞌagu toꞌabihetenao,taudi ꞌagu ꞌalehao. Ma wete taudi taiyawedi geya baꞌidag-wao ꞌada paihowa hegogona, taudi ꞌigu paihowa siꞌabiꞌabihegala.

31 “Coinega bewa yahegwae bwaibwainigomi ꞌabehegatomota ꞌidi puiyao ma ꞌidi gwae galadi mabwaiyanaYehoba ꞌinuwasamudi. Beno namo ꞌeguma YaluyaluwaTabuna siꞌahwa galegale, geya sowana Yehoba ꞌin-uwasamudi.

32 “Ma ꞌeguma taiya ꞌiꞌahwa galegalegau taugu Lo-heyaiguina, Yehoba nata gwaeina ꞌinuwasam, ma ꞌegumataiya Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌahwa galegale gesowanaYehoba ꞌinuwanuwasam, tuta bewa ꞌoina, ma tutasinaonaoma ꞌoidiya.”

Caiwe huwaidi(Luke 6:43-45)

33 Yesu wete ꞌihegwaediya, “Caiwe ꞌeguma ꞌausalana,huwaina wete ꞌausalana. Ma ꞌeguma ꞌaiwe galana,huwaina wete galana. Weyahina ꞌaiwe ꞌaigeda ꞌaigedahuwaidi ꞌoidiyega tasanasanapudi ꞌabehega ꞌaiwediꞌausaladi bo galadi.

34 “Comi tuwa mwata natunao, ꞌoinega geya sawa-sawahina ma gwae ꞌausaladi waꞌinanadi, weyahina mab-waiyami togala, ma wete ꞌimi nuwatuhuwao toꞌahagide ꞌatemiya simiyamiya, tutamabwaiyana ꞌahwamiyega

Page 43: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 12:35 43 Madiu 12:42silatulatuma. 35Weyahina loheya ꞌausalana ꞌatenega gin-aula ꞌausaladi ꞌipaihowa, ma hesi loheya galana ꞌatenegaginaula galadi ꞌipaipaihowadi.

36 “Coinega yahegwaegomi ꞌabehega sabwelo yatalaꞌoina ꞌomi ꞌimi gwae bwagabwaga mabwaiyadi weyahidiYehoba ꞌihesilalegomi, ma huhuna wahepwaile latuwedi.

37 “Ma ꞌowa ꞌino gwaeyao tuwa ꞌoidiyegaYehoba ꞌiꞌahwabwebweꞌanego, bo nuwana ꞌiꞌahwa galegalego.”

Cilaꞌilala weyahina(Maki 8:11-12; Luke 11:29-32)

38 Eeta loina ꞌana toheꞌitao ma tupwadi Palisiyao Yesusihegwaeya, sigwae, “Toheꞌita, nuwanuwama ma ꞌilaꞌilalaꞌaigeda ꞌupaihowa ma ꞌaꞌita.”

39 Ma Yesu ꞌihegwaediya, “Comi tomota ꞌehaumigalami ma ganawala huhumi, beno huhuna ꞌilaꞌilalawaꞌebeꞌebesa ma ꞌabehega ꞌoidiyega wasanapu bwaib-wainigau ꞌabehega Yehoba ꞌoinega yanaoma, ma hesisahena ꞌilaꞌilalaedi waꞌitaꞌita. Beno namo palopitaYona weyahina wanuwatuhuyahi, tauna tuwa ꞌilaꞌilalaweyahimi. 40 Weyahina tauna Yonaina sabwelo ꞌetoima nihuwana ꞌetoi ꞌoidiya silahana madouna gamwanaꞌimiyamiya, ꞌabwa taugu Loheyaiguina wete gide sabweloꞌetoi ma nihuwana ꞌetoi ꞌoidiya baleꞌu ꞌalona yamiyamiya.

41 “Cabwa sabwelo yatala ꞌoina nata meNinibe sitoholoma mehau ꞌomi siheꞌewegomi, weyahina Yona ꞌoidiyaꞌilohatotowama Ninibeyedi ꞌidi mumuga galana ꞌoidiyegasinuwabuiya, ma ꞌomi tuta bewa lohatoto ꞌausala hedadewahesagoha pwaiya ma geya wada nuwabuiya. 42 Wetegide kuini mwalo yalasi ꞌoinega ꞌinaoma Solomoni ꞌinagwae sonosonogadi sabi hesagohedi, ma ꞌabwa sabweloyatala ꞌoina kuiniina ꞌitoholo ma mehau ꞌomi ꞌiheꞌewe-gomi, weyahina tauna bwagebwagega ꞌinaoma Solomoni

Page 44: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 12:43 44 Madiu 12:50

ꞌina gwae sonosonogadi sabi hesagohedi, ta sauga bewagwae sonosonoga hedadedi wahesagohediya ma ꞌomigeya wada nuwabuiya.

Hiꞌahiꞌa ꞌilohihila loheya ꞌalona(Luke 11:24-26)

43 “Ceguma hiꞌahiꞌa loheya ꞌaigeda ꞌoinega ꞌilatu, lo-heya ꞌibwebweꞌana, ma hiꞌahiꞌaina nata tuwa ꞌatamanaꞌiyawayawala bwagabwaga ma ꞌina ꞌebe ꞌaiyawasi ꞌiꞌe-beꞌebesa ma geya ꞌiloba. 44 Coinega hiꞌahiꞌaina ꞌiboinamoꞌoina ꞌigwae, ‘Nuwana yalohihila ꞌigu ꞌebemiya nugenuge-tana ꞌoina.’ Eeta ꞌihila ta ꞌebemiyaina ꞌilobeya hadenamoseꞌiseꞌilina ma ꞌatuꞌatububuna. 45 Coinega ꞌitauya mahiꞌahiꞌa site sebeni wete ꞌitoedima ta baꞌidanao siluhuwaꞌebemiyaina ꞌoina, ta nobwa baꞌidanao simiyamiya. Eetaloheyaina ꞌina miya siꞌabihegala bwaibwainiya, mwalogeya gide. Mehau ꞌomi wete gide togala ma ꞌimi ꞌebelosaloha gala hedade.”

Yesu sinana ma tasinao(Maki 3:31-35; Luke 8:19-21)

46 Yesu ꞌabwa boda ꞌoidiya ꞌihehegwaegwae, ma sinanama tasinao sinaoma, ma ꞌatamana sitotoholo, ma siꞌe-beꞌebesa togidega ma ꞌoina sigwae. 47 Coinega ꞌaigedaloheyawasadi ꞌiꞌeweyamaYesu ꞌoina. 48TaYesu loheyainaꞌina gwae ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Taiya hede sinagu, mataiyawedi tasigwao?” 49 Coinega ꞌana tomuliyao ꞌoidiyaꞌilonimasusuwa ma ꞌigwae, “Bewa taudi sinagu ma tasig-wao.

50 “Weyahina ꞌeguma taiyawedi Tamagu galewa ꞌinanuwatuhu simulimuliye, taudi tasigwao, nuwana nuhug-wao, nuwana sinagwao.”

Page 45: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 13:1 45 Madiu 13:1213

Witi huwaina ꞌadi tosaweyana(Maki 4:1-9; Luke 8:4-8)

1 Nage sabweloina ꞌoina Yesu hadaina ꞌoinega ꞌilatuwa,ma ꞌidobi holai ꞌimiyatoiya.

2 Ma boda madouna siꞌautama ꞌoina, ta ꞌaigeda wagaꞌiꞌahaꞌahai ꞌoina ꞌigeluwa, ꞌimiyatoiya, ma boda ꞌoyaꞌoyasitotoholo. 3 Ma heꞌita baibaiwana ꞌiꞌebwaediya gwaehegehegediyega, ꞌigwaeya, “Toꞌabitanoha ꞌaigeda ꞌinatanoha ꞌitauya, ma witi patuna ꞌisaweyaneya, 4 ta tup-wana patuwedi sibeꞌuwa ꞌedai, ma ꞌoinega bwasumo siꞌite-diya, sisuluwa ta siꞌaidiya. 5 Ma tupwana patu baleꞌulodaꞌudaꞌuleina ꞌoina sibeꞌuwa, ma muliyetega sibwalamwayamwayauwa, weyahina baleꞌu ꞌiꞌiuna tuwa, 6 ꞌoinegahala ꞌibwahalidiya ta siwelaiya, weyahina lamudi geyabaleꞌu gogaina siloba.

7 “Ma tupwana patu talitali ꞌoidiya sibeꞌuwama sibwalamahemahetena, ma talitaliyaedi ꞌihewaiwaiya, ta ꞌisahilaheꞌamasidiya. 8 Ma tupwana patu baleꞌu ꞌausalana ꞌoinasibeꞌuwa, ta sibwalama ta simadouwa ma sihuwa, ꞌoinegapatu huwadi ꞌadi baibaiwa handeledi, ma tupwana sikisiti,ma wete tupwana teti.

9 “Ceguma matenami gwae bewa wahesagohe.”Gwae hegehegedi ꞌina latu huhuna(Maki 4:10-12; Luke 8:9-10)

10 Ta ꞌana tomuliyao silatuma ta Yesu sihegwaeya,sigwae, “Toꞌaha weyahina gwae hegehegediyedi bodaediꞌoidiya ꞌuheꞌita?”

11 Ma Yesu ꞌigwaeya, “Comi Yehoba ꞌoimiya ꞌitag-wala pwaiya ma ꞌina loina ꞌalona ꞌana tosanapuwao,ma bodaedi geya. 12 Ceguma taiyawedi gide maꞌidisanapu, nata loheposeyanamadou hedade siloba, ma hesi

Page 46: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 13:13 46 Madiu 13:21ꞌeguma taiyawedi geya ꞌidi sanapumo ma toꞌaha nuwanaꞌoidiya ꞌimiyamiyanatamabwaiyana siloheꞌwaihi. 13Bewahuhuna gwae hegehegediyega yaheꞌita ꞌoidiya, weyahinaꞌidi ꞌebubuna ꞌoidiyega geya siꞌita bwaibwaini, ma weteꞌidi hesagoha ꞌoidiyega geya sisanapu. 14 Tomotaediweyahidi mwalo Aiseya ꞌihepwaila nugeta, ꞌigwae,‘Cabwa wahehesagoha ma sahena nuwami ꞌisabwasab-

walena. Ma wete waꞌeꞌebubuna tuwama hesi geyawaꞌita.

15 Weyahina tomotaedi ꞌidi nuwatuhuwao siꞌeloꞌwaniya,ma tenadi ꞌituiya, ta wete matadi ꞌigibuwa.

Tabu ta matadiyega siꞌita, ma tenadiyega sihesagoha masinuwasabwalena, ta ꞌoiguwa siꞌita hila, ma yaꞌabihebwebweꞌanedi.’

16 “Ma ꞌomi maꞌimi yaliyaya, weyahina matamiyegawaꞌitaꞌita ma tenamiyega wahehesagoha. 17 Moisa, gin-aula bewa waꞌebubudi ta wahesagohedi mwalo palopitaoma todumwaluwao nuwanuwadi madouna ma siꞌitadi bosihesagohedi, ta geya silobadi.

Patu ꞌana gwae hegehegedi ꞌana lihasa(Maki 4:13-20; Luke 8:11-15)

18 “Coinega patu ꞌana saweyana ꞌana sanapu wahe-sagohe. 19 Ceguma taiya Yehoba ꞌina loina tetelina ꞌihe-sagoheyamo, ma geya ꞌinuwasabwalena, ꞌabwa togalainaꞌinaoma ma gwaeyedi loheya ꞌatenega ꞌiꞌewayahuledi.Beno patuwedi sibeꞌuwa ꞌedai ꞌadi sanapu.

20 “Ma wete patuwedi baleꞌu lodaꞌudaꞌuleina ꞌoinasibeꞌuwa, taudi tetela bwebweꞌana sihesagoheya, mamaꞌidi yaliyaya sitagwala, 21 ma geya lamudi ꞌipaꞌala,ꞌoinega tuta ꞌiꞌiuna tuwa ꞌoina simiyamiya, ma ꞌeguma totuta ꞌoina tetela bwebweꞌana ꞌana hemisaweyahinamwaunuwana hegamwagamwagu siloba sibeꞌu mwayamwayau.

Page 47: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 13:22 47 Madiu 13:30

22 “Ma patuwedi talitali ꞌoidiya sibeꞌuwa, taudi tetelabwebweꞌana sihesagoheya, ma hesi ꞌidi nuwatuhu baleꞌuweyahina ma wete wasawasa ꞌana nuwatuhuwao, manuwatuhuwedi tetela bwebweꞌana siloheꞌamasiya, ta geyasawasawahina ma sihuwa.

23 “Ma patuwedi baleꞌu ꞌausalana ꞌoina sibeꞌuwa, tauditetela bwebweꞌana sihesagoheya, ma ꞌana nuwasab-walena ꞌoidiya ꞌimiyamiya, ta huwaidi ꞌausala silagudiya.Tupwadi huwaidiyao handeledi, ma tupwadi sikisiti, matupwana teti.”

Gwae hegehegedi witi ma ꞌawata weyahidi24 Gwae hegehegedi ꞌaigeda wete Yesu ꞌiꞌebwaediya,

ꞌigwae, “Yehoba ꞌina loina gide tuwa ꞌaigeda loheya witipatuna bwebweꞌadi ꞌina tanoha ꞌisaweyanediya. 25 Manihuwana siꞌeno sinediya, ma ꞌana ꞌaleha ꞌaigeda ꞌinaomatanoha, ta ꞌawata ꞌana ꞌita gide witi wete ꞌisaweyaneyawiti moisa ꞌalona, mamuliyetega ꞌitauya. 26Coinega mab-waiyadi sibwala ta sihuwa, ma badaina ꞌina topaihowaoꞌawataedi siꞌita lobediya. 27 Ma topaihowaedi sinaomata sihegwaeya, ‘Bada, patu ꞌausalana ꞌino tanoha mwaloꞌusaweyaneya, ma togidega ta ꞌoinega ꞌawata baꞌidanaosibwala mahemahetena?’

28 “Ma tanoha taniwagana ꞌigwaeya, ‘Nuwana ꞌaguꞌaleha ꞌaigeda ꞌisaweyaneya.’ Coinega ꞌina topaihowaosigwaeya, ‘Togidega? Sawasawahina ma ꞌawataedi ꞌadabuyahuledi?’

29 “Ma badaina ꞌigwaeya, ‘Tuwa! Walaguyawa, masibwala mahetena, weyahina ꞌeguma watoho ꞌawasinawadabu yahuledi, nuwana tupwana witi wete mahete-nao wadabu ꞌaigededi. 30 Ma tuta ꞌeliꞌeli hesi ꞌoinatopaihowao yahegwaedi ma ꞌawasina sidomwaꞌautedinugeta ta siꞌuinidi, ta ꞌoinega sigabu yahuledi, ma witisidomwaꞌautedi ta ꞌigu hada ꞌeꞌahaiya sihedodo.’ ”

Page 48: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 13:31 48 Madiu 13:36Patu ꞌiꞌiuna ma ꞌebe ꞌabiheseseha ꞌadi gwae hegehegedi(Maki 4:30-32; Luke 13:18-21)

31 Caigeda wete gwae hegehegedi ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae,“Yehoba ꞌina loina gide tuwa seyala patuna ꞌaigeda loheyaꞌiꞌeweya ma tanoha ꞌidauniya. 32 Seyala patuna ꞌiꞌiunatuwama ꞌina bwalamulina ꞌimadou gide ꞌaiwe,ma ꞌoinegabwasumowao sinaoma ta lahalahanao ꞌoidiya ꞌidi nehwasiꞌabidiya.”

33 Caigeda wete gwae hegehegedi ꞌiꞌebwaediya, ꞌig-wae, “Yehoba ꞌina loina gide tuwa pwalawa ꞌana ꞌebeꞌabiheseseha. Wahine ꞌiꞌeweya ꞌiꞌiuna tuwa ta pwalawamadouna baꞌidana ꞌihebweliyeya, ꞌoinega mabwaiyanaꞌiseseha.”

Gwae hegehegedi ꞌina latu huhuna(Maki 4:33-34)

34 Yesu ꞌina gwaeyedi gwae hegehegedi mabwaiyadiꞌoidiyega boda ꞌiheꞌitediya, weyahina tauna tuta mab-waiyana gwae hegehegediyega ꞌiheheꞌita tomota mab-waiyadi ꞌoidiya.

35 Bewa ꞌoinega palopita ꞌina gwae ꞌilatuwa, benomwalo hene ꞌihepwaila nugeteya, ꞌigwae,“Gwae hegehegediyega yahepwaila, ma yagwaene toꞌaha

Yehoba ꞌidahweya baleꞌu ꞌana paihowa hauhauꞌoinega ma nige.”

Tosaweyana ꞌina paihowa ꞌana nuwasabwalena36 Ma Yesu boda ꞌiꞌebesinediya ma ꞌiluhuwa hadai, ma

ꞌana tomuliyao sinaoma ta ꞌoina sigwaeya, “Gwae hege-hegedi ꞌawata tanoha ꞌoina ꞌana nuwasabwalena ꞌulihasi,ma ꞌasanapu.”

Page 49: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 13:37 49 Madiu 13:4837 Coinega Yesu ꞌigwae, “Witi patuna ꞌana tosaweyana

taugu Loheyaiguina, 38 ma tanoha beno baleꞌu mab-waiyana, ma witi beno taudi Yehoba ꞌina loina ꞌana to-muliyao, ma ꞌawata beno togalanaina ꞌana topaihowao,39 ma ꞌawata ꞌana tosaweyana beno tauna Seitani, matuta ꞌeliꞌeli beno tuta ꞌana ꞌebelosaloha, ma toꞌeliꞌeli taudianelose, 40 ma tuta ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina togala taudituwa gide ꞌawata sihegogonedi ma sigabu yahuledi.

41 “Ma taugu Loheyaiguina ꞌigu aneloseyao yahe-sumanedi ma pui ꞌana toheꞌitao galadiyedi sihegogoned-ima ma ꞌigu ꞌebeloina ꞌoinega 42 siula latuhedi, ꞌaiweꞌalaꞌalasina ꞌalona. Beno tupwaina ꞌoina tomota sidou masihesalaꞌiꞌita muyamuya ꞌoinega.

43 “Ma muliyetega tobwebweꞌadi Tamadiu ꞌina ꞌebe-loina ꞌalona siꞌasilala gide sinala.

“Ceguma taiya matenana gwae bewa ꞌihesagohe.Gwae hegehegedi ꞌetoi wete

44 “Yehoba ꞌina loina gide tuwa wasawasa goula mamane madouna, mwalo baleꞌu ꞌaigeda ꞌoina sidahweya,ma ꞌaigeda loheya ꞌilobeya, ta ꞌidahwa hileya, ma maꞌinayaliyaya ꞌitauya, ma ꞌina tobwatobwa mabwaiyadi ꞌi-hegimwaneyediya, ma ꞌadi maisao ꞌiꞌeweya ta baleꞌuinaꞌigimwaneya.

45 “Ma wete Yehoba ꞌina loina tuwa gide toꞌahwaꞌuneꞌaigeda, mwali ꞌausala nuwanuwana. 46 Coinega ꞌaigedamwali ꞌausala hedade ꞌilobeya, ta ꞌoinega tauna ꞌinabagi mabwaiyadi ꞌiulediya ma ꞌabehega mwaliina ꞌausalahedade ꞌiꞌewa.

47 “Ma wete Yehoba ꞌina loina gide tuwa gomana to-mota siyahuweya holai, ma hali silahana ma hali sila-hana siꞌonediya, 48 ta gomanaina ꞌimaha ꞌapuꞌapuwa masilisiya ꞌoyaꞌoya, ma simiyatoiya, ma silahanamabwaiyadisiwatahiya, ta silahana ꞌausaladi gaeba ꞌoidiya silagudiya,

Page 50: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 13:49 50 Madiu 13:58

ma silahana galadi siulediya. 49 Gide wete, tuta ꞌanaꞌebelosaloha ꞌoina, aneloseyao sinaoma ma togala si-watahidi tobwebweꞌana ꞌoidiyega, 50 ma siula latuwediꞌaiwe ꞌalaꞌalasina ꞌalona, ma ꞌoina sidou ma sihesalaꞌiꞌitamuyamuya ꞌoinega.”

Tobwatobwa wasawasa hauhaudi ma miyamiyadi51 Coinega Yesu ꞌihesilala ꞌoidiya, ꞌigwae, “Togidega

gwae hegehegediyedi mabwaiyadi wasanapudiya?” Masihesagoha ma siꞌahwa moisa, sigwae, “Cehe.” 52 Maꞌihegwaediya, “Bewa tuwa wasanapu ꞌabehega loina ꞌanatoheꞌitao ꞌeguma Yehoba ꞌina loina simanasama pwaiya,taudi gide tuwa ꞌaigeda hada toniwagana ꞌina tobwatobwatupwadi miyamiyadi ma tupwadi ꞌehaudi ta mabwaiyadiꞌalodiya wasawasa ꞌimiyamiya.”

MeNasaleta Yesu silogwahateya(Maki 6:1-6; Luke 4:16-30)

53 Yesu ꞌina gwae hegehegediyedi ꞌilosalohidiya, matupwa nage ꞌiꞌebesinediya, 54 ma ꞌihila ꞌina ꞌasa, ma ꞌidiHada tapwalolo ꞌoina ꞌiluhuwama ꞌiheꞌitediya, ma tomotanuwadi ꞌihenainaida ta sigwaeya, “Loheya bewa taꞌehegaꞌoinega ꞌina sanapu ma ꞌina paihowa waiwaidi ꞌiꞌewaꞌe-wadi?”

55 Ma wete sigwae, “Nuwana loheya bewa toꞌabiꞌabihada natuna? Ma sinana Meli, ma tasinao Yemesa maYosepa ma Saimoni ma Yudasa, 56 ma wete nuhunaomahetedao tamiyamiya. Ma togidegahede ta loheya bewaꞌisanapu hedada?”

57 Coinega silogwahateya. Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌig-wae, “Palopitao ꞌadi heꞌasisi silobaloba hali ꞌasa ꞌoidiya.Ma taudi ꞌidi ꞌasa, bo ꞌidi hada, geya ꞌadi heꞌasisimo.”

58 Eema Yesu nobwa ꞌina paihowawaiwaidi geya baibai-wadi ꞌipaihowadi, weyahina geya sihemisae.

Page 51: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 14:1 51 Madiu 14:1114

Yoni toꞌabihebabitaiso ꞌina ꞌamasa(Maki 6:14-29; Luke 9:7-9)

1 Tuta nage ꞌoina Helodi, tauna Galili ꞌana toloina, Yesuꞌina paihowa wasana ꞌihesagoheya, 2 ta ꞌina topaihowaoꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Beno loheyaina tauna Yoni toꞌabi-hebabitaiso, ꞌabehega ꞌamasega ꞌitoholo hila pwaiya, maꞌoinega maꞌina waiwai ꞌipaipaihowa.”

3Weyahina mwalo Helodi Yoni ꞌiꞌabiyahiya, ma ꞌipaiya,ma deliya ꞌilaguya. Ma Yoni ꞌana ꞌabiyahina huhuna benoꞌaigeda wahine sanina Helodiyasa, beno Helodi tasinaPilipi mwanena, 4ma Helodi ꞌiꞌwayeya ta ꞌihaiya, ma YoniHelodi ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Nage geyamumuga ꞌausalana,weyahina tasiu mwanena ꞌuhaiya.” 5Beno huhuna Helodinuwanuwana ma Yoni ꞌiloheꞌamasi, ma hesi tomota mab-waiyadi siꞌahwa palopitaeya, ꞌoinega Helodi ꞌimatauta mageya Yoni ꞌiloheꞌamasi.

6 Muliyetega Helodi ꞌina sabwelo liꞌu ꞌana ꞌebenuwatuhu yahina guyaina ꞌoina boda siꞌautama, maHelodiyasa natuna wahinena boda matadiya ꞌisobusobu,ma Helodi ꞌiꞌabihe yaliyayeya. 7MaHelodi gumalaulauinaꞌoina ꞌigwae helauwa ma ꞌabehega ꞌeguma toꞌahanuwanuwana ꞌiꞌebwae tuwa, ma wete ꞌigwae hemisa.8 Coinega sinana ꞌigwae gumalaulauina ꞌoina, magumalaulauina Helodi ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “NuwanuwaguYoni toꞌabihebabitaiso mwaguna gaeba ꞌoina ꞌulagu maꞌuꞌebwaegau.”

9 Coinega Helodi ꞌinuwagala madouna, ma hesi ꞌinagwae hemisa ꞌinuwatuhu yahiya, ta boda ꞌina hegwaeg-wae sihesagoha pwaiya, ꞌoinega ꞌitagwala, 10 ta ꞌina topai-howao deliya ꞌihesumanediya, ma Yoni taniꞌona siꞌup-weya, 11mamwaguna gaeba ꞌoina sidoꞌoya ta siꞌeweyama,

Page 52: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 14:12 52 Madiu 14:21

ta gumalaulau siꞌebwaeya. Ma gumalaulauina ꞌiꞌeweya, ꞌi-tauyeya sinana ꞌoina. 12Ma Yoni ꞌana tomuliyao sinaoma,taYoniwahina siꞌeweya, ta silaguya galiha,mamuliyetegasitauya Yesu ꞌoina, ta ginaula bewa sihepwaileya.

Boda madouna Yesu ꞌiheꞌaidiya(Maki 6:30-44; Luke 9:10-17; Yoni 6:1-14)

13 Ta Yesu tetelaina bewa ꞌihesagohediya, ꞌoinega ꞌi-latuwa ta wagai ꞌigeluwa, ꞌitauya tupwa yoho ꞌawawa.Ma boda Yesu tetelina sihesagoheya, ta ꞌidi ꞌasa ꞌoidiyegasilatuwa, ma ꞌedega sitauya Yesu ꞌoina.

14 Ma tutaina Yesu wagega ꞌiulasuluwa ꞌoyaꞌoya bodamadouna ꞌiꞌitediya, ta ꞌina ꞌatemuyemuyega tolohalaoꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya.

15Ma lahilahiya ꞌana tomuliyao sinaoma ta Yesu siheg-waeya, sigwae, “Bada, tupwa bewa balabala ꞌawawa, manata ꞌiboi. Coinega boda bewa ꞌuhesumanedi ma sihila,ma ꞌadi sigimwane ꞌasa deidiya ꞌoidiya.”

16 Ta Yesu ꞌigwaeya, “Sahena sitautauya, ma ꞌomi hesiꞌeꞌahai waꞌebwaedi ma siꞌai.”

17 Ma taudi sigwae, “Ya! Cama geya baibaiwana, benonamo beledi nima ꞌaiꞌaigeda ma silahana ꞌeluwa.”

18 Ta Yesu ꞌigwaeya, “Beledi ma silahanaedi waꞌebwae-gau.”

19 Coinega boda ꞌiloinaediya ma modumoduwasimiyatoiya, ma beledi nima ꞌaiꞌaigeda ta silahanaꞌeluwa ꞌiꞌewediya, ma ꞌiꞌita haneya galewa, ta ꞌeꞌahaiyediweyahidi ꞌigwae helauwa, ma muliyetega belediꞌigimwahisiya, ta ꞌana tomuliyao ꞌiꞌebwaediya, ma tauditomota ꞌoidiya siheguyaiya. 20 Ma mabwaiyadi siꞌaiyata simwausuwa, ma ꞌeꞌahai tupwatupwadi sidomwaꞌautediya, ma kodo tuwelo silohemahediya. 21 Toꞌaiyediloheloheya daisidimo ꞌadi baibaiwa paibi tausani gide, tawete wahiwahine ma gwagwama geya sihasilidi.

Page 53: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 14:22 53 Madiu 14:33

Yesu hola debanega ꞌitauya(Maki 6:45-52; Yoni 6:15-21)

22 Coinega ꞌana tomuliyaowedi ꞌiloinaediya, ma wagaisigeluwa ma ꞌabehega sinugeta hali tupwa, ma taunaꞌabehega tomota mabwaiyadi ꞌihegwaedi ma sihila ꞌidiꞌasa. 23 Sigeluwa, ma Yesu boda ꞌihewasaediya, tamuliyetega tauna ꞌiboinamo ꞌoyai ꞌihaneya sabi ꞌahwanoiYehoba ꞌoina, ma ꞌiboiya. Ciboi pwaiya, ma Yesu ꞌi-boinamo ꞌimiyamiya.

24 Cimiyamiya ta tomuliyaowedi ꞌidi waga siwoseyeyata sidobi pwaiya niꞌuwa, ma bagodu madouna silobeyama ꞌidi waga ꞌilolobuibui, ta wete yaumai matadiyegaꞌinaonaoma.

25 Gona ꞌadaꞌadaleya Yesu hola tabwanegaꞌitautauyama, ma ꞌana tomuliyaowedi deidiyaꞌilatuwa. 26 Cana tomuliyaowedi Yesu siꞌiteya holapwatanega ꞌinaonaoma, ta simatauta madouna, ꞌoinegasiꞌalabwauwa, ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega welabana siꞌiteya.

27 Ma Yesu ꞌihegwaediya, “Sahena wamatauta. Taugutuwa, ꞌimi Cinapwana.”

28 Ma Pita ꞌigwaeya, “Bada, ꞌeguma ꞌowa, ꞌuhegwaegauma hola pwatanega yanaowa ꞌoiuwa.”

29 Ma Yesu ꞌigwae, “Cunaoma.” Coinega Pitawagega ꞌisuluwa ma hola pwatanega ꞌitauya Yesuꞌoina. 30 Citautauya ma yaumai madouna ꞌiꞌiteya,ma ꞌimatauta, ta holai ꞌidamana, ma ꞌibwauwa, “Badaꞌuꞌabihetegau!” 31Ma Yesu ꞌilomwayamwayauwa ma Pitaꞌiꞌabiyahiya, ta ꞌigwae, “Tohemisa ꞌiꞌiuu, toꞌaha weyahinaꞌuhenuwanaluwa?” 32 Coinega siteluwa wagai sigeluwa,ma yaumai ꞌiꞌata.

33Ma taudi waga ꞌana tomiyao siꞌetuluha Yesu ꞌoina, masigwae, “Moisa tuwa ꞌowa Yehoba Natuna.”

Page 54: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 14:34 54 Madiu 15:6Tolohalao ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya tupwa Genesaleta ꞌoina(Maki 6:55-56)

34 Eema sihabala tupwa Genesaleta ꞌoina ma sisuluwaꞌoyaꞌoya. 35 Sisuluwa ma tupwaina ꞌana tomiyao Yesusiꞌinaneya, ta wasa sihedabalaleya ꞌidi ꞌasa mabwaiyanaꞌoidiya, ma ꞌidi tolohalao mabwaiyadi siꞌewedima Yesuꞌoina, 36 ta siꞌahwanoiyeya, sigwae, “Bada, sawasawahinama tolohalaowedi ꞌa ꞌaleꞌo papalina siꞌabitoho?” Ta Yesuꞌitagwala, ma taudi ꞌana ꞌaleꞌo siꞌabitohoya sibwebweꞌana.

15Me Yudiya tubudiyao ꞌidi mumuga(Maki 7:1-23)

1Muliyetega Palisiyaoma loina ꞌana toheꞌitao Yelusale-mega sitauyama Yesu ꞌoina, ma sihegwaeya sigwae,2 “Toꞌaha weyahina ꞌa tomuliyao ꞌeguma muliya ꞌabwaꞌai geya nimadi sida buyoya, beno tubudao ꞌidi loinasiligeligehi?”

3 Ma ꞌihegwaediya, “Comi wete Yehoba ꞌina loinawaligeligehi, weyahina tubumiyao ꞌidi mumuga wa-mulimuliyedi. 4 Yehoba ꞌina loina ꞌeluwa bewa, ꞌaigedaꞌigwae, ‘Tamau ma sinau ꞌuheꞌasisiyedi.’ Heluwena weteꞌigwae, ‘Ceguma taiya tamana bo sinana ꞌiꞌahwa gale-galedi, sawasawahina waloheꞌamasi.’ 5Ma ꞌomi ꞌimi heꞌitaꞌaboꞌabo, wagwae, ‘Ceguma taiya tamanama sinana ꞌiheg-waedi, ꞌigwae, “Cigu tobwatobwao yatagwala pwaiyediyaYehoba ꞌoina, ꞌoinega geya sawasawahigu ma yaꞌabihete-gomi.” ’ Coinega ꞌimi nuwatuhu ꞌabehega loheyaina ꞌinaꞌabihetena nuwana ꞌina heꞌasisi tamana ꞌoina geya ginaulamadouna. 6 Tubumiyao ꞌidi loinaina ꞌoinega Yehoba ꞌinaloina waheginaula besobesoweya.

Page 55: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 15:7 55 Madiu 15:197 “Bewa ꞌimi ꞌabo. Mwalo hene Aiseya palopita

weyahimi ꞌihepwaila nugeta, tutaina Yehoba ꞌina gwaeꞌihepwaileya, ꞌigwae,8 ‘Tomota bewa ꞌahwadiyega sihehe ꞌasisiyegau

ma geya ꞌatediyega, 9 ma wete ꞌoiguwasitapwatapwalolo besobeso, weyahina ꞌidi heꞌitaotaugu geya ꞌoiguwega, ma hesi tomota tuwa ꞌidinuwatuhuwega.’ ”

10 Coinega tomota ꞌibwauwedima ma ꞌihegwaediya,“Gwae bewa wahesagohe ma wasanapu ꞌabehega11 ꞌeꞌahaiyedi ꞌahwadega siluhuluhu geya sawasawahinama siꞌabihe biꞌigita, ma hesi gwaeyedi ꞌahwadegasilatulatuma taudi hesi siꞌabiꞌabi hebiꞌigita.”

12 Ma Yesu ꞌana tomuliyao ꞌoina sinaoma ma siheg-waeya, “Bada, ꞌuhesagoheya ꞌabehega Palisiyao ꞌino gwaebewa weyahina sideba mwadina.”

13 Ma Yesu ꞌigwaeya, “Caiweyedi Tamagu geya ꞌiꞌu-madi, ꞌabwa ꞌidabu yahuledi. 14 Ma tuwa, Palisiyaowedisimiyamiya ꞌana siga sibeꞌu, weyahina taudi tohanugetamatagibugibudi, ma ꞌiyadiyao ꞌeguma matagibugibudi si-hanugetedi, nata mabwaiyadi gaula sibeꞌu.”

15 Coinega Pita ꞌiꞌahwalagata ma ꞌigwae, “Gwae hege-hegedi bewa ꞌana nuwasabwalena ꞌulihasi ꞌoima.”

16 Ta Yesu ꞌigwaeya, “Nuwana ꞌomi wete ꞌabwanuwami geya ꞌisabwalena, 17 Coinega wasanapu ꞌabehegatoꞌaha ꞌahwadega ꞌiluhuluhu gamwada ꞌidobidobi, mamuliyetega ꞌitautauya mohomoho ꞌoina. 18 Ma hesitoꞌaha tomota ꞌahwadiyega ꞌilatulatuma, beno ꞌatediyegasilatulatuma ma siꞌabiꞌabi hebiꞌidi, 19 beno nuwatuhugaladi gide loheꞌamasa ta loyawe ta ganawala ta yagahata gwae ꞌaboꞌabo ta gwae sinala wete.

Page 56: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 15:20 56 Madiu 15:3020 Ginaulaedi bewa ꞌoidiyega tomota ꞌiꞌabiꞌabi hebiꞌidi,

ma ꞌegumanimada sahena tabuyobuyo tuta ꞌai ꞌoina, benoyaluyaluwada geya ꞌiꞌabihebiꞌidi.”

Kenani wahineina ꞌina hemisa(Maki 7:24-30)

21 Ma Yesu tupwaina ꞌiꞌebesineya ta ꞌitauya Taiya maSaidoni tupwaidi ꞌoidiya.

22 Ma tupwaina ꞌoinega Kenani wahineina ꞌaigeda ꞌi-latuwa, ma Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bada, ꞌowa De-bida ꞌina susu, ꞌuꞌatemuyemuyegau, weyahina natugumewahinena hiꞌahiꞌa ꞌiꞌabihebuweya.”

23MaYesuwahineina ꞌina bwau geya ꞌihemaise, ꞌoinegaꞌana tomuliyao sinaoma ma Yesu siꞌahwanoiyeya, sigwae,“Wahineina ꞌuhesumane ma ꞌitauya, weyahina ꞌibwauhedahedade.”

24MaYesu ꞌigwaeya, “Taugu yanaoma sipi ꞌwaniꞌwanidiIsilelimo ꞌina ꞌebeloina ꞌalona weyahidi.”

25 Ma hesi wahineina ꞌinaoma, ma Yesu matana ꞌiꞌetu-luha, ta ꞌigwaeya, “Bada ꞌuꞌabihetegau.”

26 Ta Yesu ꞌigwaeya, “Geya sawasawahina ma gwag-wama ꞌadi yaꞌebwae ꞌedewa ꞌoidiya.”

27 Ma wahineina ꞌigwaeya, “Bada, beno moisa. Matogidega ꞌeꞌahaimugumuguna, ꞌeguma sigubagubala badaꞌina ꞌebeꞌai ꞌoinega, sawasawahina ma ꞌina ꞌedewaosiꞌaidi?”

28 Coinega Yesu wahineina gwaeina ꞌihemaiseya, ꞌig-wae, “Wahine, ꞌowa tuwa tohemisa moisa, ꞌoinega bewatuwa ꞌino hemisaina huwaina ꞌilatuwa.” Ma tutaina nageꞌoina wahineina natuna ꞌibwebweꞌana hila.

Tolohala baibaiwadi ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya29 Ta Yesu tupwaina ꞌiꞌebesineya ma ꞌihasahasane Galili

holai, ta ꞌoyai ꞌihaneya, ma nobwa ꞌimiyatoiya. 30 Ta bodamadouna sihanema ma ꞌidi tolohalao siꞌewedima, taudi

Page 57: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 15:31 57 Madiu 15:38tohaꞌauꞌau ta taudi hesilae ꞌoinega siweꞌa, ta taudi tomatagibugibu, ta taudi naꞌonaꞌo, ma tupwadi tolohalao weteYesu deina sihalagudiya, ma ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya.31 Ma bodaedi siꞌitediya beno naꞌonaꞌowedi sihegwaeg-wae ma wete sihesagoha bwaibwaini, ma taudi hesilaeꞌoidiyega siweꞌa sibwebweꞌana hila, ma tohaꞌauꞌau sitauyadumwadumwalu, ma tomata gibugibu matadi sitayahala.Coinega bodaedi nuwadi ꞌihenainaida ta meIsileli ꞌidiYehobaina sihehepwatuwe.

Yesu boda ꞌiheꞌaidiya(Maki 8:1-10)

32 Ta Yesu ꞌana tomuliyao ꞌibwauwedima, maꞌihegwaediya, “Boda bewa yaꞌatemuye muyediya,weyahina sabwelo ꞌetoi ꞌebwa mahetegwao ꞌamiyamiya,geya ꞌadimo. Geya nuwagu ma magomaledi yahesumanahiledi, ꞌamuge gide ma ꞌedai sihemwalomwalohana.”

33Ma ꞌana tomuliyao sihegwaeya sigwae, “Tupwa bewabalabala ꞌawawa, ma togidega boda madouna bewa ꞌadiꞌeꞌahai taloba ꞌese?”

34 Ta Yesu ꞌihesilalediya, ꞌigwae, “Hisa ꞌami belediyao?”Ma sigwaeya, “Beledi sebenima tupwana silahana ꞌiꞌiudi.”

35 Coinega boda ꞌihegwaediyama baleꞌuwa simiyatoiya.36Ta beledi sebeni ma silahanaedi ꞌiꞌewediyamaweyahidiꞌigwae helauwa Yehoba ꞌoina, ma ꞌiꞌehisihisiya, ta ꞌiꞌeb-waediya ꞌana tomuliyao ꞌoidiya, ma taudi siheguyaiyeyabodaedi ꞌoidiya.

37 Ma mabwaiyadi siꞌaiya ma simwausuwa mamuliyetega ꞌeꞌahai tupwatupwadi sidomwa ꞌautediyata kodo sebeni silohemahediya.

38 Toꞌaiyedi loheloheyamo ꞌadi baibaiwa powa tausani,ma wete wahiwahine ma gwagwama baibaiwadi geyasihasilidi.

Page 58: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 15:39 58 Madiu 16:639 Muliyetega boda ꞌihesumanediya ma sihila, ma Yesu

wagai ꞌigeluwa, ta Magadani tupwaina ꞌoina ꞌitauya.

16Cilaꞌilalao weyahidi(Madiu 12:38-41; Maki 8:11-13; Luke 12:54-56)

1 Caigeda tuta ꞌoina tupwadi Palisiyao ma Sadusiyaosinaoma ma Yesu sihesilaleya, sabi tohoina, ma siheg-waeya, “Sawasawahina ma ꞌilaꞌilala ꞌaigeda ꞌupaihowama ꞌaꞌahwa moisa ꞌabehega ꞌino waiwai Yehoba ꞌoinegaꞌinaoma?”

2 Ma Yesu ꞌigwaeya, “Comi ꞌeguma sinala waꞌitaꞌisopusopu ma galewa tupwa bwauliyega ꞌilobwehab-wehali, wasanapuya ꞌabehega gona ꞌisiwaloha bweb-weꞌana. 3 Ma ꞌeguma gonagona galewa belabelalana madubadubana waꞌitadi, beno wasanapuya ꞌabehega dubaꞌinaonaoma. Ta beno ꞌilaꞌilalaedi yaloyaloha ꞌoidiya ꞌadisanapuwasanapu pwaidiya, ma hesi ꞌilaꞌilala bewa tutaediweyahidi geya wasanapudi. 4 Mehau ꞌomi galami, maganawala huhumi, beno huhuna ꞌilaꞌilala waꞌebeꞌebesema ꞌoidiyega wasanapu bwaibwainigau ꞌabehega Yehobaꞌoinega yanaoma. Hesi geyaꞌabwa ꞌilaꞌilalaedi waꞌitaꞌitadi.Beno namo Yona weyahina wanuwatuhuyahi, tauna tuwaꞌilaꞌilala weyahimi.” Coinega Yesu ꞌiꞌebesinediya ma ꞌi-tauya.

Palisiyao ma Sadusiyao ꞌidi ꞌebe ꞌabiheseseha belediweyahina

(Maki 8:14-21)5 Ta hali tupwa sihabala, ma ꞌana tomuliyaowedi ꞌadi

ꞌulaheya geya siꞌewadi, weyahina sinuwanaideya. 6 Manobwa Yesu ꞌihegwaediya, “Palisiyao ma Sadusiyao ꞌadibeledi ꞌana ꞌebe ꞌabiheseseha ꞌoinega waꞌita yahigomi.”

Page 59: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 16:7 59 Madiu 16:15

7 Coinega ꞌana tomuliyaowedi siboidimo ꞌoidiya sig-waeya, “Nuwana Yesu ꞌina gwae huhuna bewa weyahinaꞌada ꞌulaheya tanuwanaideya.”

8MaYesu ꞌidi nuwatuhu ꞌisanapu pwaiya, ꞌoinega ꞌiheg-waediya, “Toꞌaha weyahina wagwaegwae ꞌabehega geyaꞌami ꞌulaheyamo? Beno geya weyahina yagwae. Geyawahemisa moisa, ꞌawa?

9 “Geya hede wanuwa sabwalena tutaina beledi nimaꞌaiꞌaigeda ꞌoidiyega tomota paibi tausani yaheꞌaidiya, maꞌeꞌahai ꞌana tupwa mabwaiyana wadomwa heꞌauteya, maꞌoinega kodo baibaiwadi walohemahediya? 10 Tomotawete powa tausani beledi sebeni ꞌoidiyega yaheꞌaidiyama ꞌana tupwa mabwaiyana wadomwa ꞌauteya, ta kodobaibaiwana ꞌoinega walohemahediya? 11 Coinega toꞌahaweyahina ta geya wanuwa sabwalena ꞌabehega geyaꞌeꞌahai weyahina yagwaegwae? Ma hesi Palisiyao maSadusiyao ꞌidi ꞌebe ꞌabiheseseha ꞌoinega waꞌitayahigomi.”

12 Tuta nage ꞌoina sisanapuwa ꞌabehega geya beledimoisa ꞌana ꞌebe ꞌabiheseseha weyahina ꞌigwaegwae, maPalisiyao ta Sadusiyao ꞌidi heꞌitao ꞌoidiyega siꞌitayahidi.

Pita ꞌina hepwaila Yesu weyahina(Maki 8:17-30; Luke 9:18-21)

13 Ma Yesu ꞌinaoma Sisaliya Pilipai ꞌina tupwa ꞌoina,ma ꞌihesilala ꞌana tomuliyao ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Togidegatomota ꞌidi gwae ꞌabehega taugu Loheyaiguina taiya?”

14Ta sigwaeya, “Tupwana tomota sigwae ꞌabehega ꞌowaYoni toꞌabihebabitaiso, ma tupwana tomota sigwaeyaꞌabehega ꞌowa Ilaitiya, ma tupwadi sigwaeya ꞌabehegaꞌowa Yelemaiya, bo nuwana ꞌaigeda palopita nugenuge-tana.”

15 Ta Yesu ꞌihesilalediya, ꞌigwae, “Ma ꞌomi togidega ꞌiminuwatuhu ꞌabehega taugu taiya?”

Page 60: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 16:16 60 Madiu 16:2416 Coinega Saimoni Pita ꞌihemaiseya ꞌigwae. “Cowa

Toꞌabihetena, Yehoba mayawasina Natuna.”17 Ma Yesu Pita ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Saimoni, Yona

natuna, ꞌowa moisa toyaliyaya ꞌaigeda, weyahina ꞌinosanapu bewa geya tomota ꞌoidiyega, ma hesi Tamagugalewa ꞌina sanapuwega ꞌiꞌebwaegowa. 18Ma wete yaheg-waego ꞌabehega saniu Pita, ta ꞌowa dimwa, ma ꞌoiuwa ꞌiguhekalesiya yaꞌabi, ma ꞌoinega sahena ꞌamasa bo nuwanamumuga galana sihewaiwai sine. 19 Ma wete ꞌebeloinagalewa ꞌana ꞌebesoꞌe yaꞌebwaego, ma toꞌaha baleꞌuwaꞌuꞌausiya, galewa wete siꞌausi, ma wete ꞌeguma toꞌahabaleꞌuwa ꞌusoꞌe galewa wete sisoꞌe.”

20 Eeta Yesu ꞌana tomuliyao ꞌiloina paꞌalediya, ꞌigwae,“Sahena ꞌaigeda taiya ꞌoina wahehepwailegau ꞌabehegataugu Toꞌabihetenaina.”

Yesu ꞌihepwaila ꞌina ꞌamasa ꞌabwa weyahina(Maki 8:31–9:1; Luke 9:22-27)

21 Tuta nage ꞌoina Yesu ꞌihegaina ma ꞌana tomuliyao ꞌi-heꞌitediya, ꞌigwae, “Cilobwaineyama yatauya Yelusalema,ma nobwa muyamuya baibaiwadi yalobadi, babadao tatopwaoli madoudi ma loina ꞌana toheꞌitao ꞌoidiyega, manage ꞌoina siloheꞌamasigau, ma sabwelo hetoina ꞌoinaYehoba ꞌiꞌabihetoholo hilegau.”

22 Ma Pita Yesu ꞌitoewasiyeya, ma ꞌiheliyeya, ꞌigwae,“Bada, ginaula bewa sahena ꞌoiuwa ꞌilatulatu!”

23 Ma Yesu ꞌitehinowa, ta Pita ꞌoina ꞌigwae, “CowaSeitani, bewa tuwa ꞌuꞌebesinegau! Sahena ꞌuꞌauꞌausigau!Cino nuwatuhu tomota ꞌidi nuwatuhu, ma geya Yehobaꞌina nuwatuhu gide.”

24 Muliyetega Yesu ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya, ꞌig-wae, “Taiya ꞌeguma nuwanuwana ma ꞌimuliyegau, ꞌilob-waineya ma tauna ꞌina nuwatuhuwao ꞌilogwahatedi, ma

Page 61: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 16:25 61 Madiu 17:4

tauna ꞌana kelose ꞌiꞌahali, ma ꞌoinega ꞌiꞌamasa, beno gideꞌagu muliyaina ꞌana ꞌeda.

25 “Ma ꞌeguma taiya yawasina ꞌinuwahi, ꞌabwa yawasi-ina ꞌiloheꞌwadalele. Ma ꞌeguma yawasina weyahigu ꞌitag-walema ꞌiꞌamasa, tauna nata yawasina bwebweꞌana ꞌiloba.

26 “Ceguma ꞌida wasawasao baleꞌuwa madou hedadetalobadi, beno ginaula bwagabwaga, ma hesi ginaulamadouna beno yawasida bwebweꞌana. Weyahina ꞌegumayawasida bwebweꞌana taloheꞌwadalele, geya ꞌaigeda weteꞌana miyalaena ꞌimiyamiya.

27 “Cabwa taugu Loheyaiguina yalohihilama, benoTamagu ꞌina wasawasa ꞌasiꞌasilalana, ta wete aneloseyaobaꞌidagwao, ma tomota ꞌidi paihowao ꞌadi maisa yaꞌeb-waedi.

28 “Yagwaeya moisa ꞌoimiya ꞌabehega tomota tupwamisahenawaꞌamaꞌamasa ꞌana siga taugu Loheyaiguina yahil-ama sabi loina, ma ꞌoina waꞌita hilegau.”

17Yesu ꞌana ꞌita ꞌidumaduma(Maki 9:2-13; Luke 9:28-36)

1 Sabwelo sikisi mulina Yesu ꞌana tomuliyao ꞌetoi ꞌi-toediya, ta sihaneya ꞌoya ꞌaigeda dudulena ꞌoina. To-muliyaowedi taudi Pita ma Yemesa matasina Yoni.

2 Tutaina taudimo simiyamiya ꞌoyai Yesu manininasiꞌiteya ꞌinamanamala gide sinala ꞌana ꞌita, ma ꞌana ꞌaleꞌoꞌana waꞌewaꞌeꞌeina gide ꞌasilala ꞌisaesaehane. 3 Ma weteMosesema Ilaitiya silatuma ta Yesuina baꞌidadiu siheheg-waegwae.

4 Coinega Pita ꞌiꞌahwalagata ma Yesu ꞌihegwaeya, ꞌig-wae, “Bada, ꞌida miya bewa gide ꞌausalana, ꞌoinega ꞌilob-waineya ma ꞌeguma ꞌutagwala, hadahada ꞌetoi yaꞌabidi,

Page 62: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 17:5 62 Madiu 17:14ma ꞌaigeda ꞌowa weyahiu, ma ꞌaigeda Mosese weyahina,ma ꞌaigeda Ilaitiya weyahina.”

5 Pita ꞌina gwae ꞌabwa geya ꞌilosalohi ma yaloyalohaꞌasilalana ꞌiꞌahuhe taluhidiya, ma yaloyaloha ꞌoinega ꞌe-nana ꞌaigeda sihesagoheya, ꞌigwae, “Bewa Natugu bweb-weꞌana hedade, tauna weyahina yayaliyaya madouna,ꞌoinega ꞌina gwaeyao wahesagohedi.”

6MaYesu ꞌana tomuliyaowedi gwaeina sihesagoheya tamaꞌidi matauta sibeꞌu talutalubuꞌiya, 7 ma Yesu ꞌinaomata ꞌiꞌabihe toholodiya, ꞌigwaeya, “Watoholo. Sahenawamatamatauta.” 8 Coinega sisapaila ta Yesu ꞌiboinamoꞌitotoholo siꞌiteya.

9 Yesu baꞌidanao ꞌoyega sidobidobima, ma Yesu ꞌiheg-waediya, ꞌigwae, “Ginauledi nige waꞌitediya sahena to-mota ꞌoidiya wahehepwaila ꞌana siga taugu Loheyaiguinaꞌamasega yatoholo hilama.”

10 Ma Yesu ꞌana tomuliyao ꞌoina sihesilala, sigwae,“Toꞌaha weyahina loina ꞌana toheꞌitao sigwaeya ꞌabehegaIlaitiya ꞌabwa ꞌinugetama, ma muliyetega Toꞌabihete-naina ꞌilatu?”

11 Ta Yesu ꞌigwaeya, “Cehe gide, Ilaitiya ꞌabehegaꞌinugetama, ma ꞌoinega ginaula mabwaiyadi ꞌiꞌabihedumwaludi. 12 Ma hesi Ilaitiyaina ꞌilatu pwaima, matomota geya siꞌinana, ta hesi sipaipaihowa galana ꞌoinatoꞌaha ꞌidi nuwatuhu gide, nata wete taugu Loheyaiguinagide ꞌoiguwa simumuga ꞌesa.” 13 Coinega tomuliyaowedinage ꞌoina sisanapuya ꞌabehega Yesu Yoni toꞌabihe-babitaiso weyahina ꞌigwaegwae.

Caigeda gwama ꞌana lohala hebwasubwasumo Yesu ꞌiꞌabihebwebweꞌaniya

(Maki 9:14-29; Luke 9:37-43)14 Coinega Yesu maꞌana tomuliyao sidobidobi boda

ꞌoidiya, ma ꞌaigeda loheya ꞌinaoma, ta ꞌiꞌahetulasa Yesu

Page 63: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 17:15 63 Madiu 17:23matana, 15 ma ꞌigwaeya “Bada, natugu ꞌuꞌatemuyemuye,ma ꞌuꞌabihe bwebweꞌani, weyahina tuta mabwaiyana ꞌanalomagisubu weyahina ꞌitaitai, ta wahina simuyamuyamadouna, ma sauga tupwana ꞌoidiya ꞌaiwe ninininimaꞌoina ꞌibeꞌubeꞌu, ma sauga tupwana weꞌaha ꞌoina ꞌibeꞌu.16 Ma ꞌa tomuliyao ꞌoidiya yanaoleyama, ta geya sawa-sawahina ma siꞌabihe bwebweꞌani.”

17 Coinega Yesu ꞌihegwaediya, “Hede ꞌomi togidega?Tonuwa potapotami ꞌiya. Nuwana geya wahemisaegau,ꞌawa? Cimi nuwapotapota ꞌoinega yawahi dabalala. Hanagwamaina wanaoleyama ꞌoiguwa, ma yaꞌita.”

18 Gwamaina sinaoleyama, ma Yesu hiꞌahiꞌa ꞌiloinaeya,ma lomagisubu gwamaina ꞌoinega ꞌilatuwa ta ꞌibweb-weꞌana hila.

19 Muliyetega Yesu ꞌana tomuliyao tupwadi sinaomasiboidimo Yesu baꞌidanao, ma sihegwaeya, sigwae, “Bada,togidega tauma ta geya sawasawahima ma hiꞌahiꞌainaꞌaulalatuhe?”

20 Ta Yesu ꞌigwaeya, “Weyahina ꞌimi hemisa ꞌiweꞌa.Yagwaemoisa ꞌeguma ꞌimi hemisa ꞌanawaiwai gide seyalapatuna, ꞌabwa ꞌoya nage ꞌoina wagwae, ‘Bewa ꞌoinega ꞌu-miya dobi,’ nata ꞌihematamatana tuwa. Gide wete ginaulamabwaiyadi sawasawahimi ma wapaihowadi.” 21 (-)

Yesu ꞌina ꞌamasa weyahina ꞌigwae hila(Maki 9:30-32; Luke 9:43-45)

22 Muliyetega Galili ꞌoina simiyamiya, ma Yesu ꞌi-henuwa laguwediya, ꞌigwae, “Cabwa ꞌagu toteba ꞌite-baegau taugu Loheyaiguina ꞌagu ꞌalehao ꞌoidiya, 23 masiloheꞌamasigau, ma sabwelo hetoina ꞌoina Yehoba ꞌiꞌabi-hetoholo hilegau.” Yesu ꞌina hepwaila bewa weyahinasinuwagala moisa.

Cidi takesi Hada Heꞌasisi weyahina

Page 64: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 17:24 64 Madiu 18:624Muliyetega sitauya Kapaneumi ꞌoina, ma takesi Hada

Heꞌasisi weyahina ꞌana toheꞌautao sinaoma ta Pita ꞌoinasigwaeya, “Togidega, sawasawahina ma ꞌino toheꞌitainaꞌitakesi, bo geya?” 25 Ma Pita ꞌigwaeya, “Cehe, nata ꞌinatakesi ꞌilagu.” Coinega ꞌihilama hadai, ma Yesu Pita ꞌiheg-waeya, ꞌigwae, “Saimoni, toꞌaha ꞌino nuwatuhu toloinaobaleꞌuwaweyahidi, taiyawedi ꞌoidiyega takesi siꞌewaꞌewa?natudiyao ꞌoidiyega? bo hali tomota ꞌoidiyega?”

26 Pita ꞌigwaeya, “Hali tomota ꞌoidiyega.” Ta Yesu weteꞌigwae hila, ꞌigwaeya, “Moisa! Coinega taudi natudiyaogeyaꞌabwa sitaketakesi. 27Ma sahena taloguipaila, ꞌamugema ꞌoida sinuwagala. Coinega bewa tuwa huku ꞌuꞌewa maꞌudobi holai, ma ꞌeguma silahana nugenugetana ꞌuꞌatu,ꞌahwana ꞌusoꞌe ma ꞌalonega mane ꞌuꞌeweyama ma ꞌuꞌeb-waedi, beno ꞌowa ma taugu ꞌida takesi sawasawahida.”

18Taiyawedi taudi sanidi madoudi Yehoba matana(Maki 9:33-48; Luke 9:46-48; 17:1-2)

1 Tuta nage ꞌoina Yesu ꞌana tomuliyao sinaoma masihegwaeya, sigwae, “Bada, taiya saninamadouna Yehobaꞌina ꞌebeloina ꞌalona?”

2 Coinega Yesu gwama ꞌaigeda ꞌibwauweyama, magwamaina gamwagamwanidiya ꞌihetoholoya, 3-4 ma ꞌi-hegwaediya, “Yagwae moisa, taiyawedi ꞌomi ꞌegumaꞌimi nuwadobi gwama bewa gide, ꞌomi sanimi madoudiYehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌalona, ma ꞌeguma geya wanuwabuima gwagwama ꞌiꞌiudi gide, sahena waluhuluhu ꞌina ꞌebe-loina ꞌoina.

5 “Coinega ꞌeguma ꞌaigeda loheya gwama bewa gideꞌitoe weyahigu, tauna taugu wete ꞌitoegau. 6 Mahesi ꞌeguma taiya ꞌitoho ma ꞌagu tohemisao gwagwamabewa ꞌoidiyega ꞌaigeda ꞌiꞌabihebeꞌu, loheyaina nuwana

Page 65: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 18:7 65 Madiu 18:14wahineina ꞌilobwaineya ma dimwa madouna taniꞌonasilosipwa,madimwaina siula dobihe niꞌuwa,ma ꞌidamana.

7 “Comimebaleꞌu ꞌatemuyamuyaimi ꞌiya, weyahina ꞌebebeꞌu baibaiwadi simiyamiya. Moisa tuwa, ꞌilobwaineyama ꞌebe beꞌuwao baleꞌuwa simiyamiya, ma hesi ꞌegumaloheya ꞌitoho ma ꞌiyanao ꞌiꞌabihebeꞌudi, ꞌabwa loheyainaꞌihesilae moisa.

8 “Ma ꞌeguma nimau bo ꞌaheu ꞌiꞌabihebeꞌugo ꞌilob-waineya ma ꞌuꞌupwa yahuledi. Geya beno ꞌana galamoꞌeguma manima tomwatomwau nuwana maꞌino haꞌauꞌauma yawasiu bwebweꞌana ꞌuloba. Ma hesi gala hedadeꞌoiuwa ꞌeguma manima luwaluwau ma maꞌae luwaluwausiula dobihego ꞌaiwe ꞌalaꞌalata hatayana ꞌoina.

9 “Matau wete gide, ꞌeguma ꞌiꞌabi hebeꞌugo, ꞌubwaiyahule tuwa, weyahina geya ꞌaigeda wete ꞌana galamoꞌeguma mamata ꞌaiꞌaigedau ma yawasiu bwebweꞌana ꞌu-loba. Ma hesi gala hedade ꞌoiuwa ꞌeguma mamataluwaluwau siula dobihego ꞌasa ꞌalaꞌalata ꞌoina.

Gwagwama sahena waheꞌipiꞌipiyedi(Luke 15:3-7)

10 “Gwagwama bewa gide sahena ꞌaigeda ꞌoidiyegawalososomane. 11 Moisa, gwagwamaedi ꞌidi aneloseyaotutamabwaiyana galewa Tamagumatana simiyamiya, masiꞌeꞌebubu.

12 “Ma togidega ꞌeguma loheya ꞌina sipiyao ꞌadibaibaiwa handeledi, ma ꞌaigeda ꞌoidiyega ꞌitauya puiyama ꞌiꞌwaniya, nata nainiti nainiyedi ꞌoyai ꞌilagudiya maꞌwaniꞌwaninaina ꞌiꞌebese, ꞌawa?

13 “Ma ꞌeguma ꞌiloba hila, yagwae moisa nata ꞌinayaliyaya madou hedade. Ma hesi site nainiti nainiyedibwebweꞌadi geya weyahidi ꞌiyaliyaya hedade. 14 Coinegabewa tuwa wasanapu ꞌabehega Tamamiu galewa geya

Page 66: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 18:15 66 Madiu 18:23nuwana ma gwagwamaedi ꞌoidiyega ꞌaigeda taiya ꞌihesi-lae.

Tasidai ꞌeguma ꞌina pui weyahina(Luke 17:3)

15 “Ma ꞌeguma tasiu ꞌipaihowa galana ꞌoiuwa, ꞌutohomawateluwamo ꞌina puiinawaꞌabihedumwalu,ma ꞌeguma ꞌe-nau ꞌihesagohe, ꞌausala, beno waꞌahwa ꞌiyaꞌiyagu pwaiya.16Ma ꞌeguma geya nuwana ma ꞌenau ꞌihesagohe, tomotaꞌaigeda, nuwana ꞌeluwawete, ꞌutoedimabaꞌidamiyao tasiunina ꞌoina wagwae ma ꞌina pui ꞌana moisa ꞌinuwasab-waleni. 17 Ma ꞌeguma tuwa geya nuwana ma ꞌihesago-hegemi, wagwae latu tohekalesiyao mabwaiyadi ꞌoidiya,ma ꞌeguma geya nuwana wete tohekalesiyao ꞌidi gwaeꞌihesagohedi, walogwahate tuwa, ma ꞌimiya ganamuligide takesi ꞌana toꞌewa. 18 Yagwae moisa ꞌoimiya, toꞌahaꞌeguma baleꞌuwa wapaidi, ginauledi galewa nata wetesipaidi. Ma wete toꞌaha ꞌeguma baleꞌuwa walihasidi, nataginauledi wete galewa silihasidi.

19 “Bewa tuwa yahegwaegomi ꞌabehega ꞌegumaꞌoimiyega wateluwa baleꞌuwa ꞌimi nuwatuhumahemahetena, ma waꞌahwanoi gide Tamagugalewa ꞌoina, nata tuwa ꞌipaihowa. 20 Weyahinaꞌeguma ꞌaigeda tupwa ꞌoina ꞌeluwa bo ꞌetoi tomotasaniguwega simiyaꞌauta, taugu wete gamwagamwanidiyayamiyamiya.”

Nuwasam weyahina21 Ma Pita ꞌinaoma ma Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae,

“Bada, ꞌeguma tasigu tuta baibaiwana ꞌoiguwa galanaꞌipaipaihowa, mahisa sawasawahina ma ꞌina puiyediyanuwasamudi, masebeni, bo nuwana ꞌehisa?”

22 Ma Yesu ꞌigwaeya, “Geya masebenimo, ma hesimabaibaiwana. 23 Weyahina Yehoba ꞌina loina gide kini

Page 67: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 18:24 67 Madiu 18:34

ꞌaigeda, tauna nuwanuwana ma ꞌina topaihowao ꞌidilowaga sihemaise ꞌoina. 24 Coinega ꞌihegaina ma loheyaꞌaigeda siꞌeweyama ꞌina lowaga teni tausani kina, 25 mageya sawasawahina ꞌihemaise, ꞌoinega badaina ꞌiloinama ꞌabehega loheyaina mwanena ta natudiyao ma ꞌiditobwatobwao mabwaiyadi sigimwaneyedi, ma ꞌadi maisatoloina ꞌiꞌewa topaihowaina ꞌina lowaga weyahina.

26 “Ma topaihowaina maꞌina nuwagala ꞌiꞌetuluha, maꞌiꞌahwanoiya ꞌoina, ꞌigwae, ‘Bada ꞌuꞌatemuyemuyegau, maꞌabwa ꞌigu lowaga mabwaiyana yahemaise.’

27 “Coinega bada ꞌiꞌatemuyamuyaeya ma ꞌina lowagamabwaiyana ꞌinuwasamudiya, ma ꞌoinega topaihowainaꞌilatuwa.

28 “Cilatuwa ma ꞌiyana ꞌaigeda ꞌilobeya, ma ꞌiyanainaꞌina lowaga ꞌoina toea handeledimo, ta ꞌiyanaina taniꞌonaꞌiꞌabiya ma ꞌiꞌabihe matausiya, ꞌigwaeya, ‘Bewa tuwa ꞌinolowaga ꞌoiguwa ꞌuhemaisa!’

29 “Coinega ꞌiyanaina ꞌiꞌetuluha ma ꞌoina ꞌiꞌahwanoiya,ꞌigwae, ‘Tuwa ꞌuꞌatemuyemuyegau, ma ꞌabwa ꞌigu lowagamabwaiyana yahemaise.’ 30 Ma ꞌiyana ꞌenana geya ꞌihe-sagohe, ta deliya ꞌilaguya, ma ꞌabehega nobwa ꞌimiyamiyama ꞌana siga ꞌina lowaga mabwaiyana ꞌihemaise.

31 “Ma topaihowaedi ꞌiyadiyao ginaulina siꞌiteyaꞌoinega sinuwagala ma sitauya ꞌidi bada ꞌoina tasiteluwaedi sihepwailediya. 32 Coinega badaina ꞌinatopaihowa ꞌibwauweyama ma ꞌihegwaeya, ꞌigwae,‘Cowa topaihowa galau, weyahina ꞌino ꞌahwanoiꞌatemuyemuyega ꞌino lowaga mabwaiyana yanuwasamudiya, 33 ꞌoinega ꞌowa wete sawasawahina ma ꞌiyauꞌuꞌatemuyemuye ma ꞌina lowaga wete ꞌunuwasam.’

34 “Coinega badaina ꞌigamwasowala moisa, ta deliꞌana toꞌitayahinao ꞌihegwaediya, ma topaihowaina deliya

Page 68: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 18:35 68 Madiu 19:7silaguya ma ꞌabehega nobwa ꞌimiyamiya ꞌana siga ꞌinalowaga mabwaiyana ꞌihemaise hegumwali.”

35 Coinega Yesu ꞌina gwae ꞌilosalohiya, ꞌigwae,“Tamagu galewa wete ꞌoimiya ꞌipaihowa gide, ꞌegumatasimiyao sahena waꞌatemuyemuyedi, ma ꞌidi puiyaowanuwasamudi.”

19Saꞌila weyahina(Maki 10:1-12)

1 Yesu ꞌina heꞌitaedi ꞌilosalohidiya ma tupwa Galiliꞌiꞌebesineya, ma Yudiya ꞌina tupwa ꞌiluhuwa, beno weꞌahaYolidani hali papaliya. 2 Ma boda wete madounaYesu simuliyeya ta nobwa ꞌidi tolohalao ꞌiꞌabihe bweb-weꞌanediya.

3 Coinega Palisiyao sinaoma ta nuwanuwadi ma Yesusitoho, ꞌoinega ꞌoina sihesilala, sigwae, “Bada, sawa-sawahina ma pui tupwana weyahina loheya mwanenaꞌisaꞌile?”

4 Ta Yesu ꞌigwae, “Buki Heꞌasisi ꞌoina wasanapu pwaiyalelelena ꞌabehega tuta ꞌana ꞌebe hegaina ꞌoina Tohe-masalaha tomota ꞌeluwa ꞌihemasalehediya, meloheyanama mewahinena, 5ma ꞌigwaeya,‘Bewa huhuna ꞌoinega loheya tamana ma sinana

ꞌiꞌebesinedimamwanenabaꞌidana simiyaluwa,masiteluwaedi siheꞌwapina ꞌaigeda tuwa, 6 ma tutabewa siheꞌaigeda pwaiya. Yehoba ꞌihemiyaluwapwaiyediya, ꞌoinega sahena ꞌeta taiya ꞌihemiyawasiyedi’.”

7 Coinega sigwaeya, “Toꞌaha weyahina Mosese ꞌiloinaꞌabehega loheya sawasawahina ma pepa ꞌoina ꞌina logwa-hata ꞌihepwaile, ma mwanena ꞌiꞌebwae, ma muliyetegaꞌisaꞌila?”

Page 69: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 19:8 69 Madiu 19:158 Ma Yesu ꞌigwaeya, “Beno ꞌimi nuwapota weyahina,

ꞌoinega Mosese ꞌitagwala ꞌoimiya ma mwanemiyao gidewasaꞌila ꞌesedi, ma hesi tuta nugenugetana geya wetetagwala saꞌila weyahina ꞌimiyamiya. 9Ma yahegwaegomiꞌabehega ꞌeguma loheya ꞌaigeda mwanena geya ꞌipui, maloheya tuwa ꞌisaꞌila ma ꞌihaibala hali wahine ꞌoina, benoꞌilogwaliya.”

10 Coinega ꞌana tomuliyao sihegwaeya, sigwae,“Ceguma loheya mamwanena ꞌadi loina bewa gide,sahena hai.”

11 Ma Yesu ꞌigwaeya, “Heꞌita bewa geya tomotamabwaiyadi weyahidi, ma hesi ꞌeguma Yehoba sanapuꞌiꞌebwaeya tupwanamo tomota ꞌoidiya ma sisanapu12 ꞌabehega loheloheya tupwana ꞌidi liꞌu hohau ꞌoinegageya sawasawahinama sihai,mawete tupwadi loheloheyaꞌwawadi siꞌewediya ma geya sowana sihai, ma tupwadiYehoba ꞌina loina weyahina siboidimo siꞌausidiya masahena sihaihai. Ceguma taiya gwae bewa sawasawahinama ꞌisanapu, maꞌina sanapu ꞌinuwasabwalena.”

Yesu gwagwama ꞌigwae helauwediya(Maki 10:13-16; Luke 18:15-17)

13 Ta tomota gwagwama siꞌewedima Yesu ꞌoina maꞌabehega ꞌiꞌabitohodi ma weyahidi ꞌiꞌahwanoi Yehobaꞌoina. Ma hesi ꞌana tomuliyao gwagwamaedi siꞌeto-bodediya. 14 Ta Yesu ꞌigwaeya, “Sahena gwagwama waꞌe-toꞌetobodedi, ma hesi watagwaledi ma ꞌoiguwa sinaoma,weyahina gwagwamaedi gide Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌilob-wainediyamoisa.” 15Coinega Yesu gwagwamaedi ꞌiꞌabito-hodiya, ma muliyetega ꞌiꞌebesinediya.

Towasawasa ꞌaigeda Yesu ꞌilogwahateya(Maki 10:13-16; Luke 18:15-17)

Page 70: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 19:16 70 Madiu 19:2516 Muliyetega ꞌaigeda loheya Yesu ꞌoina ꞌinaoma ta ꞌig-

waeya, “Toheꞌita, to paihowa bwebweꞌana yada paihowama ꞌoinega yawasigu miyamiya hatayana yada loba?”

17Ma Yesu ꞌigwaeya, “Toꞌaha weyahina paihowa bweb-weꞌana ꞌuhesilala ꞌoiguwa? Caigeda tuwamo ꞌina mu-muga bwebweꞌana. Eeta ꞌeguma nuwanuwau ma yawa-siu hataya ꞌuloba, sawasawahina ma tauna ꞌina loinaoꞌumuliyedi.”

18Ma loheyaina ꞌihesilala, ꞌigwaeya, “To loina?” TaYesuꞌigwaeya, “Sahena ꞌahuyemate; sahena logwali; sahenayagaha; sahena hepwaila ꞌaboꞌabo; 19ma tamau ma sinauꞌuheꞌasisiyedi; ma wete ꞌiyamwao ꞌuhelauwedi gide ꞌuboiꞌuhelauwego.”

20 Ta hewaliina ꞌigwae, “Loinaedi mabwaiyadi yamuliyabwaibwainidiya, ma toꞌaha wete yada paihowa?”

21 Ta Yesu ꞌigwaeya, “Ceguma nuwanuwau ma mu-mugau mabwaiyana bwebweꞌana, ꞌuhila ꞌino ꞌasa, maꞌino tobwatobwa mabwaiyadi ꞌuhegimwaneyedi, ma ꞌadimaisa ꞌuheguyaiye towewelohe ꞌoidiya, ma ꞌoinega ꞌu-naoma ma ꞌumuliyegau, ma ꞌoinega ꞌabwa wasawasagalewa ꞌuloba.”

22 Loheyaina Yesu ꞌina gwae bewa ꞌihesagoheya, tamaꞌina nuwagala ꞌihila. Tauna ꞌana bolime geya baibai-wana, ta ꞌina tobwatobwa baibaiwa hedade ꞌinuwahidiya.

23 Coinega Yesu ꞌana tomuliyao ꞌihegwaediya, “Moisa,towasawasao ꞌidi luhu Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoinamwauna.

24 “Ma wete yahegwaegomi ꞌabehega hebai kameli ꞌinaluhu nidili ꞌana ꞌebesula ꞌoinega mwauna, ma hesi to-hewasawasa ꞌidi luhu Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina mwauhedada.”

25 Yesu ꞌana tomuliyao ꞌina gwae bewa sihesagoheyata nuwadi ꞌihenainaida hedadeya, ma sigwaeya, “Ceguma

Page 71: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 19:26 71 Madiu 20:4bewa gide, taiya hede sawasawahina ma ꞌebe yaliyayaꞌiloba?”

26 Ma Yesu ꞌiꞌebubudiya ma ꞌigwaeya, “Ginaula bewamwau hedada tomota ꞌoidiya, ma hesi Yehoba ꞌoina gin-aula mabwaiyana meyameyahadi.”

27 Coinega Pita ꞌihesilala, ꞌigwaeya, “Bada, taumatogidega? Weyahina ꞌima tobwatobwao mabwaiyadiꞌaꞌebesine pwaidiya ta ꞌamuliyegowa.”

28 Ma Yesu ꞌihegwaediya, “Yagwae moisa, ꞌabwa baleꞌuꞌana ꞌabiheꞌehau ꞌoina taugu Loheyaiguina ꞌigu wagahatawasawasa ꞌoina yamiyatoi, ma wete ꞌomi ꞌagu tomuliyaowate tuwelo ꞌimi wagahata tuwelo ꞌoidiya wete wamiya-toi, ma meIsileli ꞌidi susuwao tuwelo waloinaedi.

29 “Ma ꞌeguma taiyawedi ꞌomi ꞌimi hadao, bo tasimiyao,bo sinamiyao, bo nuhumiyao, bo tamamiyao, bo natu-miyao, bo ꞌimi tanohao waꞌebesinedi, ꞌabwa ginaulediwaꞌebesinediya ꞌadimiyalaenama ꞌadi loheposeyana han-deledi walobadi, yawasimi hataya baꞌidana.

30 “Ma tuta bewa tohanugetao baibaiwadi ꞌabwasimuliya, ma taudi simulimuliya ꞌabwa sinugeta.

20Tanoha ꞌana topaihowao ꞌadi gwae hegehegedi

1 “Yehoba ꞌina loina gide tuwa loheya ꞌaigeda maꞌinatanoha, loheyaina ꞌabwakululu ꞌitoholowama ꞌitauya ꞌasaita tupwadi topaihowao ꞌitoediya sabi paihowa ꞌina tanoha.2 Coinega loina ꞌilaguya ma ꞌabehega sabwelo ꞌaigedapaihowa ꞌana maisa kina ꞌaigeda, ta sitagwala. Coinegaꞌihesumanediya ta sitauya ꞌina tanoha sabi paihowa.

3 “Ma sinala ꞌisaehanema ta loheyaina ꞌitauya hilaꞌasaina ꞌoina, ta tomota tupwadi ꞌilobediya simiyamiyabwagabwaga. 4 Coinega ꞌibwauwedima ta ꞌigwaeya, ‘Comiwete watauya ꞌigu tanoha wapaihowa, ma ꞌimi paihowa

Page 72: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 20:5 72 Madiu 20:13ꞌana maisa dumwaluna yaꞌebwaegomi.’ Coinega sitauyatanoha.

5 “Coinega ꞌasudiladila ma wete lahilahiya ꞌitauya hilaꞌasaina ꞌoina, ta nobwa tomota tupwadi ꞌilobediya, taꞌibwauwediya ta wete ꞌihesumanediya, ta sitauya ꞌinatanoha.

6 “Ma lahilahi moisa wete ꞌilatu hila ta ꞌitauya ꞌasaima tomota wete tupwadi ꞌilobediya ta ꞌihesilalediya, ꞌig-wae, ‘Toꞌaha weyahina sabwelomabwaiyana wamiyamiyabwagabwaga?’

7 “Ma sigwaeya, ‘Weyahina geya ꞌeta taiya ꞌibwauwemaisabi paihowa.’ Ta loheyaina ꞌigwaeya, ‘Comiwetewatauyaꞌigu tanoha ma wapaihowa.’

8 “Coinega boi hohau ꞌoina tanoha toniwagana ꞌinapaihowa ꞌana toꞌitayahi ꞌihegwaeya, ꞌigwae, ‘Topaihowaomabwaiyadi ꞌubwauwedima ma ꞌadi maisa ꞌuꞌebwaedi,taudi tonaoma hauhaudi ꞌoidiyega ꞌuhegaina ma ꞌadimaisa ꞌuꞌebwaꞌebwaedi, ma ꞌana siga taudi sabwelo mab-waiyana ꞌoina sipaihoweya.’ 9 Coinega taudi lahilahimoꞌoina sipaihowa sinaoma ma ꞌadi maisa kina ꞌaigedaꞌaigeda siꞌeweya. 10 Muliyetega mabwaiyadi wete topai-howaedi sinaoma ta ꞌadi maisa kina ꞌaigeda ꞌaigedasiꞌeweya. Ma topaihowa nugenugetadi wete, taudisabwelo mabwaiyana ꞌoina sipaihowa, sinaoma ta ꞌidinuwatuhu ꞌabehega nata maisa ꞌana loheposeyana siꞌewa,ta geya, taudiwete kina ꞌaigeda tuwa siloꞌahala. 11Coinegaꞌidi kina siꞌewediya ma tanoha toniwagana ꞌoina silo-mugiya, 12 ma sigwaeya, ‘Tomota hauhaudi sinaoma ꞌidipaihowa tuta toꞌutoꞌupanamo, ma tauma sabwelo mab-waiyana hala ꞌalona ꞌapaihowa, ma taudi ꞌadi maisa gidetuwa mabwaiyama mahemahetena.’

13 “Ma badaina ꞌaigeda ꞌoidiyega ꞌihegwaeya, ꞌigwae,‘Ciyagu, geya wete yaꞌabowego, weyahina ꞌida loina nu-

Page 73: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 20:14 73 Madiu 20:22

genugetana ꞌabehega kina ꞌaigeda tuwamo ꞌuꞌewa. 14Cinokina bewa ꞌuꞌewa ma ꞌutauya. Ma taugu ꞌigu loinaꞌabehega tomota hauhaudi sinaoma ꞌadimaisa yaꞌebwaediꞌowa gide ꞌa maisa. 15 Maisa bewa taugu ꞌigu ꞌebeloina.Sahena ꞌomi waloiloina. Sahena ꞌigu helau tomota ꞌoidiyaweyahina waheꞌipiꞌipi.’ 16 Coinega taudi simulimuliyaꞌabwa sinugeta, ma taudi sinugenugeta ꞌabwa simuliya.”

Yesu ꞌina ꞌamasa ꞌabwa weyahina ꞌigwaeya(Maki 10:32-34; Luke 18:31-34)

17 Cabwa Yesu Yelusalema weyahina ꞌihanehane maꞌana tomuliyao site tuwelo ꞌitoediya ꞌeda papalina, mataudimo, ma ꞌihegwaediya, 18 ꞌigwae, “Bewa tuwa tahane-hane Yelusalema, ma nobwa ꞌagu totebaina taugu Lo-heyaiguina ꞌitebaegau topwaoli madoudi ma loina ꞌanatoheꞌitao ꞌoidiya, ma ꞌigu ꞌamasa weyahina siloina, 19mamuliyetega siꞌebwayegau taudi geya meYudiya ꞌoidiya,ma silotuyanegau, ma balaeyega sisapigau, ma keloseꞌoina situtu hepatugau, ma sabwelo hetoina ꞌoina Yehobaꞌiꞌabihe toholo hilegau.”

Yemesa ma Yoni sinadiu ꞌina ꞌahwanoi Yesu ꞌoina(Maki 10:13-45)

20 Muliyetega Sebedi mwanena manatunao sinaoma tasinadiuina Yesu ꞌoina ꞌiꞌetuluha ma ꞌiꞌahwanoiya ꞌoina.21Ta Yesu ꞌigwaeya, “Toꞌaha nuwanuwau?” Mawahineinaꞌigwaeya, “Nuwanuwagu ma natugwao ꞌoidiya ꞌutagwalama ꞌeguma tutaina ꞌuhetoloina, sawasawahinama deiuwasimiyatoi sabi loina, ꞌaigeda ꞌino ꞌebeulegama ꞌaigeda ꞌinoꞌadigeyegeyega.”

22 Coinega Yesu loheloheyaedi ꞌihegwaediya,“Comi ꞌimi ꞌahwanoi bewa ꞌana nuwasabwalena geyawasanasanapu. Muya biyoina ꞌoinega yanuma, togidega,

Page 74: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 20:23 74 Madiu 20:31sawasawahina ꞌomi wete ꞌoinega wanuma?” Ma sigwae,“Sawasawahima.”

23 Ma Yesu ꞌigwaeya, “Moisa, biyoina ꞌoinega yanumaꞌomi wete ꞌabwa wanuma, ma hesi geya sawasawahiguma yahesinuwa taiyawedi ꞌabwa ꞌigu hetoloina ꞌoina ꞌiguꞌebeulega ma ꞌigu ꞌadigeyegeyega simiyatoi sabi loina,weyahina Tamagu ꞌiboimo ꞌabwa ꞌihesinuwa.”

24 Ma tomuliyao site teniyedi Yemesa ma Yoni ꞌidi ꞌah-wanoi sihesagoheya, ma sigamwasowalediya. 25 CoinegaYesu mabwaiyadi ꞌibwau heꞌautediya, ma ꞌihegwaediya,“Comi wasanapuya ꞌabehega babadao baleꞌuwa ꞌidi loh-eloheyao siloiloina paꞌaledi, 26ma ꞌomi sahena wete gidetaudi wapaihowa ꞌese. Ma ꞌeguma taiya ꞌowa nuwanuwauma ꞌoimiyega ꞌuhetoloina, ꞌilobwainegowa ma ꞌiyamwaoweyahidi ꞌuhetopaihowa.

27 “Ma wete ꞌeguma taiya ꞌowa nuwanuwau maꞌoimiyega ꞌuhetohanugeta ꞌilobwainegowa ma ꞌiyamwaoweyahidi ꞌuhetopaihowa. 28 Wete gide taugu Loheyaigu-ina yasuluma baleꞌuwa, geya ꞌabehega tomota weyahigusipaihowa, ma hesi sabi paihowa tomota weyahidi, mawete yatagwalegauwa ma yaꞌamasa tomota mabwaiyamiꞌami lihasa weyahina.”

Tomatagibu ꞌeluwa Yesu ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya(Maki 10:46-52; Luke 18:35-43)

29 Coinega Yeliko siꞌebesineya ma boda madouna Yesusimuliyeya. 30 Ma loheya tomata gibugibu ꞌeluwa ꞌedapapalina simiyatoiya, Yesu ꞌina sakowasi wasana sihe-sagoheya, ꞌoinega Yesu ꞌoina sibwauwa, “Debida tubunayo, ꞌuꞌatemuyemuyemai.”

31 Ta boda siteluwaedi ꞌenadi sihesagoheya, ma siꞌeto-bodediya, sigwae, “Walolagu! Tuwa bwau.” Ma ꞌoinegasiteluwaedi sibwaubwau ꞌoheꞌohe, sigwae, “Bada, Debidatubuna yo, ꞌuꞌatemuyemuyemai.”

Page 75: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 20:32 75 Madiu 21:932 Coinega Yesu ꞌitoholowa ta ꞌibwauwedima ta ꞌig-

waeya, “Toꞌaha nuwanuwami ma weyahimi yapaihowa?”33 Ma sigwaeya, “Bada, sawasawahina ma matama

ꞌuꞌabihe bwebweꞌanedi?”34 Ma Yesu ꞌiꞌatemuyemuyediya, ma matadi

ꞌiꞌabitohodiya, ma sibwebweꞌana, ma ꞌoinega Yesu wetesimuliyeya.

21Yesu ꞌina luhu Yelusalema ꞌoina(Maki 11:1-11; Luke 19:28-38; Yoni 12:12-19)

1 Ma sihanehane Yelusalema weyahina, ta Bedipegideina silatulatu, beno ꞌoya Olibe gabulena, ma Yelusalemamatadiyega tupwana bwaga. CoinegaYesu ꞌana tomuliyaoꞌeluwa ꞌihesumane nugetediya, 2 ꞌigwaeya, “Watauya ꞌasanage matamiya, ma hebai ꞌase waloba, ꞌaiwe ꞌoina silo-hoya, ma natuna loheyana mahetena simiyamiya. Wal-ihasidi, ma waꞌewedima ꞌoiguwa. 3 Ceguma taiya ꞌih-esilalegomi ꞌimi paihowaina weyahina, wagwae, ‘Badanuwanuwana,’ ma ꞌoinega ꞌitagwale ꞌoimiya.”

4 Ginaula bewa ꞌilatuwa weyahina mwalo palopita ꞌi-hepwaila nugeteya, ꞌigwaeya,5 “Saiyoni* tomotainao wahegwaedi wagwae, ‘Waꞌita ꞌimi

toloina madouna ꞌinaonaoma ꞌoimiya. Taunatonuwadobi moisa, ta ꞌase ꞌigeluya, ta ꞌaseinameloheyana ma yauyaubona.’ ”

6 Coinega Yesu ꞌina gwaeina ꞌana tomuliyaowedi sihe-matamataneya ma sitauya, 7 ta ꞌase manatuna silobediyata siꞌewedima, ta ꞌadi ꞌwama ꞌase guidiya siloyesoya, maYesu ꞌigeluhaneya. 8 Ma boda mabwaiyadi wete ꞌadiꞌwama ꞌedai siyesodiya, ma tupwadi ꞌaiwe lahanao man-abaidi sitalagasidiya, silagudi ꞌeda ꞌana pasa weyahina.9 Ma tupwana boda Yesu sinugeteya, ma tupwana boda

Page 76: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 21:10 76 Madiu 21:16simulimuliya, ta mabwaiyadi sinoꞌonoꞌo ma sihehepwatu,sigwae, “Yauwedo Debida tubuna yo. Bada saninegaꞌunaoma sabi ꞌabihetemai, ꞌoinega tauna Tomiyahanehedade ꞌahehepwatuwe.”

10 Coinega Yelusalema ꞌoina siluhuwa, ma tomotamabwaiyadi siꞌateyoho moisa, ma sigwaeya, “Taiya hedenage?” 11 Ma ꞌana ꞌwayabuwao tomotaedi ꞌidi gwaesihemaiseya, sigwae, “Bewa palopita, gwama Nasaleta,sanina Yesu, Galili ꞌina ꞌebeloina ꞌoinega ꞌinaoma.”

Hada Heꞌasisi Yesu ꞌiꞌabiheꞌehauya(Maki 11:15-19; Luke 19:45-48; Yoni 2:13-22)

12 Coinega Yesu Yehoba ꞌina Hada Heꞌasisi ꞌoinaꞌiluhuwa ta togimwaneyao ma tohegimwaneyao mab-waiyadi ꞌipaꞌi latuwediya, ma mane ꞌana tohesaꞌuge-lasao ꞌidi teibele ꞌiꞌahubuinediya, ma gabubu ꞌadi to-hegimwaneyao ꞌidi ꞌebemiya wete ꞌiꞌahubuinediya, 13maꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Buki Heꞌasisi ꞌoina Yehoba ꞌinagwae sileleya, ꞌigwae, ‘Cigu Hada nata sanina sibwauwehada ꞌebe ꞌahwanoi,’ ma ꞌomi wabui lohihiliya maꞌabehega ꞌimi ꞌebe yagaha.”

14 Coinega tomata gibugibu ma tohaꞌauꞌau Yesu ꞌoinasinaoma Hada Heꞌasisi ꞌalona ta mabwaiyadi ꞌiꞌabihebwebweꞌanediya. 15 Ma topwaoli madoudi ma loinaꞌana toheꞌitao Yesu ꞌina paihowa waiwaidi siꞌitediya, mawete gwagwama sihesagohediya Hada Heꞌasisi ꞌalonasinoꞌonoꞌo, sigwae, “Debida Tubuna yo, ꞌuꞌabihetemai.”

16 Coinega babadaowedi Yesu sigamwasowaleya ta sig-waeya, “Gwagwamaedi bewa ꞌidi gwae ꞌuhesagoheya?”Ma Yesu ꞌigwae, “Cehe, yahesagoheya. Ma togidega BukiHeꞌasisi ꞌoina wahasihasili, ꞌigwaeya, ‘Gwagwama ꞌiꞌiudiꞌahwadiyega ꞌa hepwatu moisa ꞌuloba.’ ”

Page 77: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 21:17 77 Madiu 21:2517 Coinega Yesu ꞌiꞌebesinediya, ta Yelusalemega ꞌi-

latuwa, ta Bedani ꞌoina ꞌiluhuwa, ta nobwa ꞌiꞌenowa.Yesu ꞌaigeda ꞌaiwe ꞌiheliyeya(Maki 11:12-14, 20-24)

18 Gona ꞌiꞌadaleya, ma Yesu ꞌitoholowa, ta ꞌilohihilaYelusalema, magomalena. 19 Ma ꞌedai ꞌaiwe ꞌana ꞌitagide tuwa damaya ꞌiꞌita lobeya, ma ꞌinaowa deina, tageya ꞌaigeda huwaina ꞌiꞌita loba, weyahina nabainamo.Coinega Yesu ꞌaiweina ꞌiheliyeya, ꞌigwaeya, “Cabwa sa-hena wete ꞌuhuwahuwa hila.” Ma ꞌaiweina ꞌiwelaiyamwayamwayauwa.

20 Ma Yesu ꞌana tomuliyao siꞌiteya, ta nuwadi ꞌi-henainaida, ma sigwaeya, “Togidega ta ꞌoinega ꞌaiweinaꞌiwelai mwayamwayauwa?”

21Ma Yesu ꞌihegwaedi, “Yagwae moisa ꞌoimiya, ꞌegumamaꞌimi hemisa, ma geya maꞌimi henuwanaluwa, ginaulabewa ꞌaiwe ꞌoina yapaihoweya ꞌomi wete gide wapaihowaꞌese, ma ꞌeguma ꞌoya nage waloine ma wagwae, ‘Cumiyadobi holai,’ nata ꞌipaihowa gide. 22 Ma ꞌeguma maꞌimihemisa Yehoba ꞌoina waꞌahwanoi ꞌabwa waloba.”

Yesu ꞌana loina weyahina(Maki 11:27-33; Luke 20:1-8)

23 Coinega Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiluhu ta ꞌiheꞌiheꞌita,ma topwaoli madoudi ma babadao sinaoma ma Yesusihesilaleya, sigwaeya, “Loheya, taiya ꞌina loinega ta bewagide ꞌupaipaihowa ꞌese?”

24 Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Nugeta yahesilalaꞌoimiya, ma ꞌeguma wahemaise, taugu wete yahegwae-gomi ꞌagu loinaweyahina. 25Ciguhesilala bewa: Taiya ꞌinaloinega ta Yoni toꞌabihebabitaiso ꞌipaipaihowa? Yehoba,bo ꞌaigeda tomota?” Coinega siboidimo ꞌoidiya sihe-heꞌoheꞌohe, sigwae, “Cina gwae togidega tahemaisa ꞌese?

Page 78: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 21:26 78 Madiu 21:32Weyahina ꞌeguma tagwae ‘Yehoba ꞌoinega’, nata ꞌihegwaehilegita ma ꞌigwae, ‘Ma! Toꞌaha hede weyahina ta Yonigeya wahemisae?’ 26Ma ꞌeguma tagwae ‘Tomota ꞌoinega’,nata boda sigamwasowalegita weyahinamabwaiyadi Yonisiꞌahwa palopitaeya.” 27 Coinega Yesu ꞌina hesilala geyasihemaise bwaibwaini, mahesi sigwaeya “Geya ꞌasanapu.”Ma Yesu wete ꞌoidiya ꞌigwae, “Taugu sahena wete yahep-waila ꞌoimiya taiya ꞌina loinega ma bewa gide yapaipai-howa.”

Loheya natuna ꞌeluwa28 Yesu wete topwaoliyedi ma babadaedi ꞌihegwaediya,

“Togidega ꞌeguma loheya natunao meloheyadi ꞌeluwatamadiu tautuwa ꞌoina ꞌigwae, ‘Natugu, nata ꞌutauyatanoha ꞌupaihowa,’ 29 ta ꞌilogwahata, ma muliyetegaꞌinuwabuiya ta ꞌitauya ꞌipaihowa. 30 Loheyaina natunaꞌalomauna gide wete ꞌihegwaeya, ꞌigwae, ‘Natugu nataꞌutauya tanoha ꞌupaihowa,’ ta natunaina ꞌigwaeya ‘Cehe,ꞌausala, nata yatauya’, ma hesi geya ꞌitauya. 31 Coinegasiteluwaedi ꞌoidiyega taiya tamana ꞌina gwae ꞌihemata-mataneya?”

Ma sigwae, “Tautuwa.”Coinega Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Cehe, moisa tuwa,

togala taudi takesi ꞌana toꞌewao ma toganawalao wetegide siluhu nugeta Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina, ma ꞌomimulidiyega.

32 “Weyahina mwalo Yoni ꞌeda dumwaluna ꞌiheꞌite-gomiya ma ꞌomi geya wahemisa, ma hesi takesi ꞌanatoꞌewao ma toganawalao sihemiseya. Ma matamiyegawetewaꞌiteya sinuwabuiya, ma ꞌomi hesi geyawanuwabuibo nuwana wahemise, ꞌawa?”

Gwae hegehegedi tanoha ꞌana toꞌitayahinao weyahidi(Maki 12:1-12; Luke 20:9-19)

Page 79: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 21:33 79 Madiu 21:4133 Ma Yesu wete ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Caigeda gwae

hegehegedi wete wahesagohe tobegula weyahina. To-begulaina gileipa daisinamo ꞌibeguliya ꞌina tanoha maꞌabwalu ꞌipaihoweya ma gileipa ꞌana ꞌebebibi wete ꞌipai-howeya, ma hada tanohina ꞌalona ꞌiꞌabiya, ꞌoinega ꞌinatopaihowao ꞌihegwaediya siꞌitaꞌitayahi, ma tauna ꞌitauyahali tupwa.

34 “Ma hedodona ꞌana tuta, badaina ꞌina ꞌaliꞌeyao tup-wadi ꞌihesumana hilediya ꞌina tanoha gileipa huwainasabi ꞌewadi tanoha ꞌana toꞌitayahinao ꞌoidiyega. 35 Ta tu-taina sitauya tobegulaedi ꞌaliꞌeyaowedi siꞌabiyahidiya, taꞌaigeda sisapiya, ma heluwena siloheꞌamasiya, ma hetoinadimwega siꞌahu bwalebwaleya.

36 “Muliyetega tobegulaina tupwana wete ꞌina ꞌaliꞌeyaotupwana baibaiwana ꞌihesumanediya, ma taudi wete gidesipaihowa ꞌesediya.

37 “Ma ꞌebelosaloha ꞌoina natuna loheyanaꞌihesumaneya ꞌoidiya, ma ꞌigwaeya, ‘Tauna hede natugu,ma ꞌoinega siheꞌasisiye.’

38 “Ma natunaina ꞌilatuwa ꞌoidiya ta toꞌitayahinaowedisiboidimo ꞌoidiya sigwae, ‘Ciyagwao, loheya bewaꞌinaonaoma, tauna badaina natuna ꞌaigeda tuwamo,ꞌoinega nata bewa taloheꞌamasi, ma tauda tanoha taloina.’

39 “Coinega siꞌabiyahiya, ta tanohega siule latuweyamulimuliya, ma siloheꞌamasiya.

40 “Coinega ꞌeguma tutaina tonitanoha ꞌihilama, toꞌahaꞌina toꞌitayahinedi ꞌoidiya ꞌipaihowa?”

41 Ma ꞌigwaeya, “Toloheꞌamasiyedi ꞌabwa ꞌiꞌabihegal-adi moisa, ma tanoha ꞌitagwale toꞌitayahinao ꞌausaladiꞌoidiya, ma taudi tanoha huwaina siꞌebwae tonitanohinaꞌoina.”

Page 80: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 21:42 80 Madiu 22:442 Coinega Yesu wete gwae hegehegediyega Buki Heꞌa-

sisi ꞌoinega ꞌihepwaileya, ꞌigwae, “Nuwana Buki Heꞌasisiꞌina hepwaila geya wanuwatuhuyahi, beno ꞌigwaeya,‘Logidiinamwalo tohadaꞌabi silogwahateya, ma tuta bewa

sihetoholo pwaiya ma sihelogidi nugeteya, malogidi mabwaiyadi ꞌiloinaedi. Beno Bada ꞌina pai-howa ꞌebe henainaida ꞌoida.’

43 “Coinega yahegwaegomi ꞌabehega Yehoba ꞌina loinaꞌoimiyega ꞌiꞌewayahule, ma ꞌiꞌebwaya hali boda ꞌoidiya,ma taudi ꞌoidiyega huwaina ꞌausalana ꞌilatu. 44 Cegumataiya ꞌibeꞌu logidi nage ꞌoina nata luluna ꞌilasadi, maꞌeguma logidiina ꞌaigeda taiya ꞌoina ꞌibeꞌu nata wahinaꞌiꞌahu hepwaliliyamo.”

45 Yesu ꞌina gwae hegehegedi bewa topwaoli madoudima Palisiyao sihesagoheya ma sisanapuya ꞌabehegataudi weyahidi ꞌigwaegwae hegehegedi. 46 Coinega ꞌidinuwatuhu siꞌebeꞌebese ma ꞌabehega Yesu siꞌabiyahi, mahesi geya sawasawahina ma siꞌabiyahi, weyahina bodasimatautediya, weyahina bodaedi Yesu siꞌahwa palopi-taeya.

22Gwae hegehegedi hai ꞌeꞌahaina weyahina(Luke 14:15-24)

1 Caigeda wete gwae hegehegedi Yesu ꞌiꞌebwaediya, ꞌig-wae, 2 “Yehoba ꞌina loina gide kini ꞌaigeda ꞌai ꞌipaihoweyanatuna meloheyana ꞌina hai weyahina. 3 Coinega ꞌinatopaihowao ꞌihesumanediyama taiyawedi taudi ꞌihenuwalaguwediya sitoedima ꞌai ꞌoina, ta sitauya sabi toedima,ma hesi tomotaiyedi kini ꞌina bwau silogwahateya.

4 “Coinega tupwana wete ꞌina topaihowaoꞌihesumanediya ma taudi ꞌihenuwa laguwediyasihegwaediya wete ꞌabehega, ‘Bada ꞌina ꞌai ꞌigibubu

Page 81: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 22:5 81 Madiu 22:14pwaiya. Cina bulumakau madoudi ma ꞌina bulumakauyauyaubodi ꞌihunu pwaidiya ma ꞌeꞌahai mabwaiyanaꞌiꞌatububuya. Wanaoma ma tatauya natunaina ꞌina haiꞌeꞌahaina waꞌai.’

5 “Ta taudi geya sinaoma, ma hesi sipili ꞌwaiha, ta halitupwa ma hali tupwa ꞌoidiya sitauya. Caigeda loheya ꞌinatanoha ꞌitauya, ꞌaigeda loheya ꞌina paihowa ꞌoina ꞌitauya,6 ma tupwadi wete bada ꞌina topaihowao siꞌabiyahidiya,ma siꞌabihe mwadinediya, ta siloheꞌamasidiya.

7 “Coinega kiniina ꞌigamwasowala moisa, ta ꞌinatoloꞌalehao ꞌihesumanediya, ta toloheꞌamasaedi simu-tudiya, ma ꞌidi ꞌasa sigabuya.

8 “Ma kiniina ꞌina topaihowao ꞌoidiya ꞌigwaeya, ‘Haiꞌeꞌahaina ꞌatuꞌatububuina, ma hesi taudi yahenuwalaguwediya geya sawasawahina ma sinaoma. 9 Coinegaꞌeda ꞌoidiya wasakowasi ma ꞌeguma taiyawedi walobediyawatoedima ma hai ꞌeꞌahaina siꞌai.’

10 “Coinega silatuwa ꞌedai ma tomota baibaiwadi si-heꞌautedima, tupwadi togala ma tupwadi tobwebweꞌadi,ma ꞌoinega hai ꞌana hadaina silohemaheya.

11 “Tutaina kini ꞌinaoma taumanao sabi ꞌitadi, ta loheyaꞌaigeda ꞌiꞌita lobeya, tauna geya hai ꞌana ꞌaleꞌo ꞌiꞌote,12 ꞌoinega ꞌihesilaleya, ꞌigwaeya, ‘Ciyagu, togidega haiꞌaleꞌoina geya ꞌuꞌote, ma toꞌehega ꞌuluhuma?’ Ma lo-heyaina geya sawasawahina ma hesilala bewa ꞌihemaise.13 Coinega kiniina ꞌina topaihowao ꞌihegwaediya, ‘Loheyabewa waꞌabiyahi, ma nimana ma ꞌaena wapaidi, ma waulalatuwe tupwa guguyou ꞌoina, ma nage ꞌoina tomota sidouma sihesalaꞌiꞌita muya ꞌoinega.’

14 “Weyahina tomota mabwaiyadi Yehoba ꞌinahenuwalagu silobeya, ma hisahisadimo ꞌihesinuwediya.”

Takesi kini Sisa weyahina(Maki 12:13-17; Luke 20:20-26)

Page 82: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 22:15 82 Madiu 22:2415 Ma Palisiyao siboidimo siꞌetoꞌautama, ta siloina

togidega ma hesilalega siꞌabowe, ma Yesu ꞌina pui siloba.16 Coinega loina silobeya, ma ꞌadi tomuliyao ma Helodi

ꞌina bodao baꞌidadiyao sihesumanediya Yesu ꞌoina, tasigwae, “Bada ꞌasanapu pwaigowa ꞌabehega ꞌowa toheꞌitamoisa, ta Yehoba ꞌina nuwatuhu ꞌuheꞌitae moisa, mawete tomota ꞌidi waiwai weyahina geya ꞌumatauta, matuwa gwae moisa ꞌuhehepwaile mahemahetena tomotamabwaiyadi ꞌoidiya. 17 Coinega bewa tuwa ꞌuhegwaemai,togidega sawasawahina ma kini Sisa weyahina takesi ta-lagu, bo geya?”

18 Ma Yesu ꞌidi nuwatuhu galana ꞌisanapuya, ꞌoinegaꞌigwae, “Comi toꞌabo! Toꞌaha weyahina watohoto-hogau? 19 Ma hana maneina takesi weyahina waheꞌite-gau.” Coinega mane ꞌaigeda siꞌebwaeya, 20 ta Yesu ꞌiheg-waediya, ꞌigwae, “Wahegwaegau, mane bewa ꞌoina taiyamaꞌamaꞌayauna ma sanina?”

21Ma sigwaeya, “Kini Sisa.”Coinega Yesu ꞌihegwaediya, “Cehe, gide. Coinega

ꞌeguma kini ꞌina ginaula waꞌebwae kini ꞌoina, ma ꞌegumaYehoba ꞌina ginaula Yehoba ꞌoina waꞌebwae.”

22 Yesu ꞌina gwae sanasanapuna hedade sihesagoheya,ta geya ꞌidi ꞌebe gwaemo, ꞌoinega siꞌebesineya ma si-hawasiya.

Toꞌamasa ꞌidi toholo hila(Maki 12:18-27; Luke 20:27-40)

23 Nage sabweloina ꞌoina tupwana Sadusiyao, taudigeya sihemisa toꞌamasa ꞌidi toholo hila weyahina,sinaoma ta Yesu ꞌoina sihesilala, 24 sigwaeya, “Bada,Mosese ꞌina loina ꞌigwaeya, ‘Ceguma loheya mamwanenama geya natudimo ma loheyaina ꞌiꞌamasa, loheyainatasina hiwapeina baꞌidana sihai, ma ꞌoinega ꞌegumawahine ꞌihenatuna natunao toꞌamasaina hesuwahenao.’

Page 83: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 22:25 83 Madiu 22:3725 “Caigeda loheya matasinao sikisi baꞌidamao

ꞌamiyamiya, ta loheyaina ꞌihaiya ma ꞌiꞌamasa, ma geyanatunamo, ma toꞌamasaina tasina deinega hiwapeinabaꞌidana sihaiya, 26ma tasinaina wete ꞌiꞌamasa, ma taunawete geya natunamo. Ma gide tuwa tasinao mabwaiyadihiwapeina sihaihai, 27 ma mulidiyega wahine weteꞌiꞌamasa. 28 Coinega toholo hila ꞌana sauga wahineinato loheya nata mwanena moisa? Weyahina mabwaiyadisihai pwaiya.”

29 Ma Yesu hesilala bewa ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Bewaꞌimi pui, weyahina Buki Heꞌasisi geya wasanapu, ma weteYehoba ꞌina waiwai geya wasanapu.

30 “Toholo hila ꞌana sauga tomota sahena sihaihai mahesi ꞌidi miya gide aneloseyao galewa. 31Ma Yehoba ꞌinagwae ꞌoimiya toholo hila weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoinaꞌigwaeya,32 ‘Taugu Ebalahamo ꞌina Yehoba, ma Aisake ꞌina Yehoba,

ma Yakobo ꞌina Yehoba.’Yehoba geya tomota ꞌamaꞌamasidi ꞌidi Yehoba,ma hesi to-motamayawasidi ꞌidi Yehoba, ꞌoinega babadaedimayawa-sidi bewa tuwa simiyamiya.”

33 Yesu ꞌina gwae bewa boda sihesagoheya maꞌidiyaliyaya ꞌina heꞌita waiwaina weyahina.

Loina madouna(Maki 12:28-34; Luke 10:25-28)

34 Eeta Palisiyao sihesagoha pwaiya ꞌabehega YesuSadusiyao ꞌidi hesilala ꞌihemaiseya ta geya ꞌaigeda weteꞌidi ꞌebe gwaemo, ꞌoinega Palisiyaowedi Yesu ꞌoinasinaoma, 35 ta ꞌoidiyega ꞌaigeda loina ꞌana tosanapu Yesuꞌoina ꞌihesilala sabi tohoina, ꞌigwae, 36 “Toheꞌita, loinamabwaiyana ꞌoidiyega to loina madouna?”

37 Ma Yesu ꞌigwaeya, “ ‘Cino Bada Yehoba ꞌuhelauweꞌateu ma yaluyaluwau ma ꞌino nuwatuhu mabwaiyadi

Page 84: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 22:38 84 Madiu 23:3ꞌoidiyega.’ 38 Bewa loina nugenugetana ma madouna.39 Ma ꞌaigeda wete loina madouna gide bewa ꞌigwaeya,‘Ciyamwao ꞌuhelauwedi, gide ꞌuboi ꞌuhelau hilego.’

40 “Loina ꞌeluwaedi, loinamabwaiyanamapalopitao ꞌidigwae mabwaiyadi huhudi.”

Toꞌabihetena tauna Debida ꞌina susu(Maki 12:35-37; Luke 20:41-44)

41Tutaina Palisiyao siꞌetoꞌautama ta Yesu ꞌihegwaediya,42 ꞌigwae, “Togidega Toꞌabihetenaina Keliso, taiya ꞌinasusuwega ꞌilatuma?” Ma sigwaeya, “Debida.”

43 Coinega Yesu ꞌigwaeya, “Togidega ta ꞌoinega mwaloYaluyaluwa Tabuna Debida ꞌiꞌabihe sanapuya ma DebidaToꞌabihetenaina ꞌiꞌahwa badaeya, ꞌigwae,44 ‘Yehoba ꞌina gwae ꞌigu bada ꞌoina, ꞌigwaeya: Cigu

ꞌebeulega ꞌumiyatoi ma ꞌana siga ꞌa ꞌalehao yalagudobihedi ꞌaheu gabulena.’

45 “Ceguma Debida ꞌina bada Toꞌabihetenaina, togidegahede ta Debida ꞌina susuwega muliyetega Toꞌabihetenaꞌilatuma?”

46 Yesu ꞌina hesilala bewa geya ꞌaigeda wete taiyasawasawahina ma ꞌihemaise, ta tuta muliyetega Yesusimatauteya, ꞌoinega geya ꞌaigeda taiya ꞌitoho ma ꞌihesi-lala hila Yesu ꞌoina.

23Loina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao Yesu ꞌiheliyediya(Maki 12:38-40; Luke 11:37-52; 20:45-47)

1 Ta Yesu boda ma ꞌana tomuliyao ꞌoidiya ꞌigwaeya, ꞌig-wae, 2 “Mwalo hene meIsileli Mosese ꞌiloiloinaedi, ta nigeloina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao gide siloiloina ꞌesegomi.3Coinega toꞌaha gide siheꞌitegomiya wamuliyedi, ma hesiꞌidi paihowao sahenawaheꞌauꞌaunaowedi, weyahina taudisiheheꞌitamo, ma geya ꞌidi heꞌitaedi sipaihowadi.

Page 85: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 23:4 85 Madiu 23:154 “Taudi ꞌahaꞌahala mwaudi tomota siꞌebwaꞌebwaedi,

ma hesi taudi geya sitagwala ma ꞌahaꞌahalaedi ꞌoidiyegasiꞌabihetedi.

5 “Cidi paihowao mabwaiyana sipaipaihowadi maꞌabehega tomota siꞌitadi ma sihepwatuwedi, benogwaeyao Buki Heꞌasisi ꞌoinega leleleledi manidiya manimadiya siꞌabihe paꞌinediya, ta ꞌadi ꞌaleꞌowao duduledisisohasohadi, 6 ta guyai ꞌadi tuta nuwanuwadi mawagahata simiyatoi, ma wete hada tapwalolo ꞌoidiyaꞌebemiya ꞌausaladi nuwanuwadi, 7 ma ꞌeguma ꞌebemaketi ꞌoina sitauya nuwanuwadi ma tomota baibaiwadisiloyauwedowedi nuwana siꞌahwa toheꞌitaedi. 8 Maꞌomi hesi sahena tomota siꞌahwaꞌahwa toheꞌitegomi,weyahina ꞌimi toheꞌita ꞌaigeda tuwamo, ma mabwaiyamiwahemahemahetena.

9 “Wete sahena ꞌaigeda taiya baleꞌuwa waꞌahwaꞌahwatamanae, weyahina tamamiu ꞌaigeda tuwamo galewaꞌimiyamiya.

10 “Sahena wete tomota siꞌahwaꞌahwa badaegomi,weyahina Keliso tauna ꞌiboinamo ꞌimi bada. 11Ma ꞌegumataiya ꞌoimiyega nuwanuwana ꞌihetohanugeta ꞌida heꞌaliꞌeꞌoimiya, 12 ma ꞌeguma taiya ꞌoimiyega ꞌinuwahane nataꞌisulu, ma ꞌeguma taiya ꞌinuwadobi nata ꞌihane.

13 “Ma hesi ꞌomi loina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao ꞌate-muyamuyaimi, weyahina ꞌimi ꞌabowega tomota waꞌau-sidiya ma ꞌoinega Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina sahenasiluhuluhu. Comi geyaꞌabwa waluhuluhu, ma tomotawete taiyawedi nuwanuwadi ma siluhu wanuwahidiya.14 (-)

15 “Comi loina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao ꞌatemuya-muyaimi, weyahina ꞌaigeda wete bewa ꞌimi pui. Tutabaibaiwana waꞌadaꞌadau sakowasi ꞌasa baibaiwadi ꞌoidiyama ꞌabehega ꞌami tomuliya ꞌaigedawaloba,mamuliyetega

Page 86: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 23:16 86 Madiu 23:23tomotaina waheꞌita ma gide ꞌomi wapaipaihowa Tomud-ulele ꞌoina, tauna gide ꞌipaihowa hedada.

16 “Hesi ꞌatemuyamuyaimi, weyahina ꞌomi tohanugetaomata gibugibumi, wagwae, ‘Ceguma taiya Hada Heꞌa-sisi saninega ꞌiꞌetaꞌwataꞌwalulu beno geya ꞌaigeda toꞌaha,ma hesi ꞌeguma taiya goulaedi Hada Heꞌasisi ꞌalonaꞌoidiyega ꞌiꞌetaꞌotaꞌolulu beno ginaula madouna, ꞌoinegaꞌilobwaineya ma ginaulaina ꞌipaihowa.’ 17 Moisa, ꞌomiyauyauleimi ma mata gibugibumi! Toꞌaha madouna?Hada Heꞌasisi ꞌana goula? bo Hada Heꞌasisi tauna ꞌoinegagoula ꞌiheꞌasisiyeya?

18 “Ma wete wagwae ꞌabehega ꞌeguma taiya ꞌebe pwaolisaninega ꞌiꞌetaꞌolulu, beno geya ꞌaigeda toꞌaha, ma hesiꞌeguma ꞌiꞌetaꞌwalulu pwaoliina ꞌebe pwaoli ꞌoina, benoginaula madouna, ꞌoinega toꞌaha ꞌigwae hemiseya, sawa-sawahina ma ꞌipaihowa.’

19 “Comi yauyauleimi! Toꞌaha madouna? Pwaoliina, boꞌebe pwaoli tauna ꞌoinega pwaoliina ꞌiꞌabihe ꞌasisiyeya?

20 “Coinega ꞌeguma taiya ꞌebe pwaoli saninegaꞌiꞌetaꞌwalulu, tauna wete ginaula mabwaiyana ꞌebepwaoli ꞌoina ꞌoidiyega ꞌiꞌetaꞌwataꞌwalulu. 21 Ma weteꞌeguma taiya Hada Heꞌasisi saninega ꞌiꞌetaꞌwataꞌwalulu,tauna wete Hada Heꞌasisi ꞌana tomiya saninegaꞌiꞌetaꞌwataꞌwalulu. 22 Ma ꞌeguma taiya galewa saninegaꞌiꞌetaꞌwalulu, tauna Yehoba ma wete ꞌina ꞌebemiyasaninega ꞌiꞌetaꞌwataꞌwalulu.

23 “Comi loina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao ꞌatemuya-muyaimi hesi, weyahina toꞌabo ꞌomi. Moisa ꞌimihelauwedi ꞌausala weyahina ꞌimi helauwedi ꞌimi ginaulamabwaiyadi ꞌoidiyega, tobwatobwamadoudimawete gin-aula ꞌiꞌiudi, gide hali pam ma hali pam ꞌoidiyega, ma hesiloina ꞌetoi madoudi wanuwanaidediya, beno mumugadumwaluna ma ꞌatemuyamuya ma hemisa. Sowasowana

Page 87: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 23:24 87 Madiu 23:34ma ginaula bewa madoudi wapaihowadi, ma wete sa-hena ginaula ꞌiꞌiudi wanuwanuwa naidedi. 24 Ma ꞌomitohanugetao mata gibugibuimi, ꞌami ꞌwayahi ꞌoinega so-husohu waꞌewa yahuledi ma hesi hebai madouna, kameligide watonetonedi.

25 “Comi loina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao ꞌatemuya-muyaimi hesi, weyahina ꞌimi ꞌabowega biyo ma gaebaꞌatamanega wabuyodiya, ma ꞌalodiya biꞌibiꞌidi, beno ya-gaha ma mumuga galadi simaha. 26 Comi Palisiyao matagibugibuimi, ꞌimi biyo ta ꞌimi gaeba ꞌalodi waꞌabi heꞌehaunugetedi, ma ꞌoinega wete ꞌatamanega waꞌabi heꞌehaudi.

27 “Comi loina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao ꞌatemuya-muyaimi weyahina ꞌomi toꞌabo, gide tuwa galiha waꞌe-waꞌeꞌedi ma ꞌausaladi, tabwana ꞌadi ꞌita ꞌausala hedade,ma hesi ꞌalodiya tomota hilihiliyadi ma ginaula biꞌibiꞌidisimiyamiya. 28 Comi ꞌami ꞌita tomota matadiya ꞌabehegatohanugetao ꞌausalami, ma ꞌalomiya ꞌabo ma gala baibai-wana simiyamiya.

29 “Comi loina ꞌana toheꞌitao ma Palisiyao ꞌate-muyamuyaimi ta toꞌabowao, weyahina palopitao nu-genugetadi ꞌadi galiha ꞌoidiya ꞌadi ꞌebe nuwatuhuyahinawaꞌabidiya, ma wete tobwebweꞌana mwalo hene ꞌadiꞌebe nuwatuhuyahinao waꞌatububudiya, 30 ma wagwae,‘Ceguma mwalo hene tamiyamiya tubudao ꞌidi tuta, sa-hena tubudaowedi talemelemedi palopitao ꞌadi loheꞌa-masa weyahina.’ 31 Cimi gwae bewa ꞌoinega wahepwailapwaiya ꞌabehega palopitao ꞌadi toloheꞌamasao tubudiyaoꞌomi. 32Coinega taudi ꞌidi paihowaedi ꞌabwawalosalohidi.

33 “Comi mwata natunao, ta geya sawasawahina maꞌasa ꞌalaꞌalatana* ꞌoinega wadena. 34 Coinega palop-itao ma tosanapuwao ma loina ꞌana toheꞌitao yahe-sumanediwa ma nata tupwadi waloheꞌamasidi, nuwanakelose ꞌoina watutu hepaꞌinedi, ma tupwadi ꞌimi hada

Page 88: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 23:35 88 Madiu 24:3tapwalolo ꞌoidiya balaeyega wahunudi, ma ꞌasa ꞌaigedaꞌaigeda ꞌoidiyega wapaꞌidi.

35 “Ma ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina tobwebweꞌana ꞌadi lo-heꞌamasa ꞌana maisa mabwaiyana ꞌomi waloba. Lo-heya nugenugetana Ebeli tauna tobwebweꞌana siloheꞌa-masiya, eeta siloloheꞌamasa ꞌana siga Balakaya natunaSakaliya wete siloheꞌamasiya Hada Heꞌasisi ma ꞌebepwaoli gamwagamwanidiya. 36 Moisa, loheꞌamasaidimabwaiyadi ꞌadi maisa nata ꞌomi mehau bewa waloba.

Yesu ꞌidouwa Yelusalema weyahina(Luke 13:34-35)

37 “Yelusalema yo! Togidega ta palopitao ꞌuloheꞌa-masidiya ma wete Yehoba ꞌina tohalewasao galewegaꞌulodaꞌulediya. Tuta baibaiwana nuwanuwagu ma ꞌinotomotaiyao yabwau heꞌautedima gide ꞌamꞌam natunaopepenega ꞌiꞌahusamudiya, ma tuwa silogwahategauwa.38 Coinega Yehoba nata ꞌiꞌebesinego ma maꞌino pui tuwaꞌumiyamiya. 39 Ta yahegwaego ꞌabehega sahena weteꞌuꞌitaꞌita hilegau ma ꞌana siga ꞌino tomotaiyao sitagwalaꞌoiguwama sigwae, ‘Tahepwatuwe taunaYehoba saninegaꞌinaoma.’ ”

24Tuta mwauna ꞌabwa ꞌilatuma(Maki 13:1-13; Luke 21:5-19)

1 Coinega Yesu Hada Heꞌasisi saugainama ꞌiꞌebesinemaꞌana tomuliyao sinaoma ta Hada Heꞌasisi ꞌana hadao Yesuꞌoina siheꞌiteya.

2Ma Yesu ꞌigwaeya, “Hadaedi mabwaiyadi waꞌebubudi,yagwae bwaibwaina ꞌabwa mabwaiyadi sileꞌwa yahuledima sahena wete tupwa ꞌiꞌiuna waꞌitaꞌita hila.”

3 Muliyetega ꞌitauya Olibe ꞌoyana ꞌoina ta ꞌimiyatoiya,ma ꞌana tomuliyao ꞌoina sinaoma ta siboidimo simiyamiya

Page 89: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 24:4 89 Madiu 24:14

ma ꞌoinega sihesilaleya, sigwaeya, “Bada, ꞌuhegwaemai totuta ꞌoina Hada Heꞌasisi sileꞌwa, ma ꞌino tuta hilama, matuta ꞌana ꞌebelosaloha weyahina ꞌadi ꞌilaꞌilala ꞌuheꞌitemaima ꞌasanapu.”

4 Coinega Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Waꞌitayahigemiꞌamuge ma tomota tupwadi siꞌabowegomi. 5 Weyahinaꞌabwa baibaiwadi saniguwega sihepwaila ma ꞌabehegasihanugete puigomi ma ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌigwae, ‘TauguToꞌabiheteina,’ ma tomota baibaiwadi simuliyedi. 6Wetewasa ꞌabwa wahesagohedi ꞌalehao deimiya ma bwagaweyahidi, ma sahena waꞌateꞌateyoho. Weyahina gin-aula bewa silatu nugeta ma hesi baleꞌu ꞌana ꞌebelosa-loha ꞌabwa. 7 Weyahina ꞌabwa hali boda ma hali bodaꞌoidiya siloꞌaleha, mawete hali ꞌebeloinama hali ꞌebeloinaꞌoidiyega siloꞌaleha, ma gomale madouna ma mwaniꞌiniꞌisilatu tupwa mabwaiyadi ꞌoidiya. 8 Ma ginaulaedi tutamwaudi ꞌadi ꞌebehegaina tuwa.

9 “Comi nata tomota siꞌabiyahigomi ma siꞌabihe muye-muyegomi nuwana siloheꞌamasigomi, ma tupwa mab-waiyadi tomotainao siloꞌalehegomi weyahina ꞌabehegaꞌomi ꞌagu tohemisao, 10 ma mwauwedi weyahidi ꞌabwatupwami waweꞌa ma waboimo ꞌiyamiyao watebaedi,nuwana waloꞌalehedi. 11Wete palopita ꞌaboꞌabowao sila-tuma ma tupwami sihanugete puigomi. 12 Ma wetemumuga galana ꞌina madou ꞌoinega tomota tupwanabaibaiwana ꞌidi helau ꞌatediyega ꞌiweꞌa. 13Ma ꞌeguma taiyaꞌiheꞌalamaꞌiꞌita ma ꞌitoholo paꞌala ma ꞌana siga tuta ꞌanaꞌebelosaloha ꞌoina, yaliyaya hataya ꞌiloba.

14 “Ma Yehoba ꞌina loina tetelina ꞌiꞌedadana nugetatupwa mabwaiyana ꞌoidiya, ma boda mabwaiyadi ꞌanaloguguya sihesagohe, ma muliyetega tuta ꞌana ꞌebelosa-loha ꞌilatu.

Page 90: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 24:15 90 Madiu 24:26

Mwau madouna(Maki 13:14-23; Luke 21:20-24)

15 “Cabwa ꞌilaꞌilalaina palopita Daniyela ꞌihepwailanugetaeya ꞌilatu, beno ginaula gala hedade ma didigatupwa heꞌasisi ꞌoina ꞌitoholo. (Ceguma taiya gwae bewaꞌihasili ꞌinuwasabwalena.) 16 Tuta nage ꞌoina Yudiya ꞌanatomiyanao sawasawahidi ma ꞌoya ꞌoidiya sidena. 17 Maꞌeguma taiyawagahata ꞌimiyamiya ꞌidenamwayamwayau,ma sahena ꞌiluhuluhu hila ꞌina hada ꞌina tobwatobwa sabiꞌewadi. 18 Ma ꞌeguma taiya tanoha ꞌipaipaihowa sahenaꞌihilahila ꞌana ꞌaleꞌo hali tupwa ꞌilaguya sabi ꞌewa.

19 “Ma tuta nage ꞌoina togamwagamwao ma tohe-susuwao siheꞌatemuyamuya. 20 Coinega waꞌahwanoi matuta ꞌausalana Yehoba ꞌiꞌebwaegomi ꞌimi tuta dena ꞌoina,ma sahena gogai ꞌana tuta, bo nuwana Sabati ꞌoina.

21 “Moisa, tuta nage mwau hedade, weyahina baleꞌuꞌana hemasalaha hohau ꞌoinega eeta ꞌana siga tuta bewa,geya ꞌaigeda wete mwauina bewa gide, ma muliyetegamwau bewa sahena wete ꞌilatulatu hilama. 22 Mwaunage ꞌana sabwelowao ꞌeguma Yehoba sahena ꞌiꞌabiꞌabihetoꞌutoꞌupadi, nata tomota mabwaiyadi siꞌamasa, mahesi Yehoba sabwelowedi ꞌiꞌabihe toꞌutoꞌupadi beno ꞌinaboda heheꞌasaidi weyahidi.

23 “Coinega ꞌeguma taiya ꞌihegwaegomi ma ꞌigwae,‘Keliso bewa,’ nuwana ‘Nage,’ sahena wahehemisedi.24 Weyahina Keliso ꞌaboꞌabodi ma palopita ꞌaboꞌabodiꞌabwa silatu ma ꞌilaꞌilala waiwaidi tomota matadiya sipai-howaidi, ma ꞌoidiyega ꞌeguma sawasawahidi Yehoba ꞌinabodao heheꞌasaidiwete sida ꞌabiheꞌwanidi. 25Ma ꞌomi gin-aula bewa weyahina yahepwaila nugeta pwaiya ꞌoimiya.

26 “Coinega ꞌeguma sihegwaegomi, sigwae, ‘Kelisotupwa balabala ꞌawawa ꞌimiyamiya,’ sahena pwatula nage

Page 91: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 24:27 91 Madiu 24:35ꞌoina watautauya. Ma ꞌeguma sigwae, ‘Keliso hada ꞌalonaꞌimiyamiya,’ sahena wahehemisedi.

27 “Taugu Loheyaiguina ꞌigu latu hilama ꞌana ꞌita gidetuwa namala madouna yalasiyega ꞌiꞌasilala ta ꞌana sigabwauli.

28 “Taꞌeha ꞌoina ꞌwayoha ꞌimiyamiya beno ꞌoina ꞌaoꞌaosiꞌauꞌautama.

Yesu ꞌina hilama(Maki 13:24-27; Luke 21:25-28)

29 “Ma tuta mwauina ꞌigumwala ma muliyetega sinalaꞌiguguyou,mawetewaiꞌena ꞌina ꞌasilala ꞌigibogibo, ma ꞌip-walao galewega sigubala, ma ginaula baibaiwadi galewasimiyamiya ꞌidi waiwai siweꞌa. 30 Tuta nage ꞌoinataugu Loheyaiguina ꞌigu ꞌilaꞌilala galewega ꞌilatuma, maboda mabwaiyadi baleꞌuwa siꞌitegau yaloha pwatanegamaꞌigu waiwai ma maꞌigu wasawasa madouna yalatula-tuma, ma sidougwaegwae. 31 Ma wete yoguli simuꞌama ꞌigu aneloseyao yahesumanedi ma ꞌigu boda hesih-esinuwaidi siheꞌautedima baleꞌu mabwaiyana ma yaumaimabwaiyana ꞌidi tupwa ꞌoidiyega.

Cebeꞌita saido ꞌoinega(Maki 13:28-31; Luke 21:29-33)

32 “Cebeꞌita saido ꞌoinega yaheꞌitegomi, beno ꞌegumasaido ꞌigalugalu wasanapuya losihe ꞌana tuta deina.33Ma wete ꞌeguma ꞌilaꞌilalaedi bewa waꞌitaloba pwaidiyawasanasanapu ꞌabehega ꞌigu tuta hilama deina ꞌilatupwaiya. 34 Moisa, yaso bewa nata geya wagumwala maꞌana siga ginaulaedi mabwaiyadi silatu. 35 Cabwa galewama baleꞌu sisawala, ma ꞌigu gwaeyao geyaꞌabwa tuwasisawasawala.

Tuta nage geya ꞌaigeda ꞌisanapu(Maki 13:32-37; Luke 17:26-30, 34-36)

Page 92: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 24:36 92 Madiu 24:4936 “Geya ꞌeta taiya ꞌisanapu to tuta, nuwana to sab-

welo ꞌoina yahilama, ma wete aneloseyao galewa geyasisanapu. Taugu wete geya yasanapu. Tamagu ꞌi-boinamo ꞌisanapuya. 37 Tuta nage, Nowa ꞌina tuta gide.38 Weyahina Nowa ꞌina tuta tomota ꞌadi siꞌaiꞌai ma ꞌadiweꞌaha sinumanuma ma sihehehai, ma wete sihaihai, maꞌana siga Nowa ꞌina waga ꞌigeluwa, 39 ma yagewa ꞌilo-heꞌateyohodiya, ta ꞌoinega tomotamabwaiyadi sidamana,ma taugu Loheyaiguina ꞌigu hilama gide.

40 “Tuta nage ꞌoina ꞌeguma loheya ꞌeluwa tanoha,ꞌaigeda yatoe ma ꞌaigeda ꞌimiyamiya. 41 Wete ꞌegumawahiwahine siteluwa siꞌeꞌehalo, ꞌaigeda yatoe ma ꞌaigedaꞌimiyamiya.

42 “Coinega waꞌitayahi bwaibwaini, weyahina ꞌigu hil-ama ꞌana tuta geya wasanapu. 43 Ma wanuwatuhuyahiꞌeguma taiya hada toniwagana ꞌisanapuya ma to tutanihuwana ꞌalona toyagaha ꞌiluhu ꞌina hada, ꞌiꞌatubububwaibwaina ma ꞌiꞌoꞌoyatola, ma sahena ꞌina hada ꞌib-walebwale. 44Coinega ꞌomiwetewaꞌatububu bwaibwaina,ma ꞌigu tuta hila weyahina wayamwegau, weyahina tauguLoheyaiguina ꞌigu hilama ꞌana tuta geya wasanapu.

Topaihowao ꞌausaladi ma galadi(Luke 12:41-48)

45 “Topaihowa ꞌausaladi ma sanasanapuidi ꞌidi mu-muga bewa gide: Ceguma taiya tauna ꞌina bada ꞌihesin-uweyama hada ꞌiꞌitayahi ma topaihowao ꞌadi ꞌeꞌahai ꞌiꞌeb-waedi sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, 46 ꞌabwa ꞌegumabadaina ꞌihilama ma ꞌina topaihowaina ꞌiloba ꞌipaipai-howa dumwalu, nata weyahina ꞌiyaliyayama ꞌoina ꞌigwae,47 ‘Cino paihowa ꞌausaladi weyahina yayaliyaya, ꞌoinegaginaula mabwaiyadi ꞌadi loina yaꞌebwaego ma ꞌuloina.’

48 “Ma hesi ꞌeguma topaihowa ꞌimumuga galana maꞌiboinamo ꞌoina ꞌigwae, ‘Cigu bada ꞌabwa ꞌiheheboi,’ 49ma

Page 93: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 24:50 93 Madiu 25:11ꞌihegaina ma ꞌiyanao ꞌisapi dadanedi ma ꞌiꞌai hedahedade,nuwana ꞌinuma hedahedade toheyauyaule baꞌidanao,50 ma ꞌoinega ꞌina bada ꞌeguma ꞌiloheꞌateyohoyama maꞌina paihowa galana ꞌiꞌitalobadi, 51 nata hadega ꞌipaꞌi mamaisa galana ꞌiꞌebwae toꞌabowao ꞌidi tupwa, nage ꞌoinasidou ma sihesalaꞌiꞌita, muya ꞌoinega”.

25Gwae hegehegedi wahiwahine nima luwaluwa

1MaYesu ꞌihegwaediyawete, ꞌigwae, “Yehoba ꞌina loinabewa gide: wahiwahine site teni ꞌidimayale siꞌewediyamasitauya tohai meloheyana sabi helatuina ꞌina hai guyainaweyahina. 2 Coidiyega site paibi yauyauleidi ma sitepaibi sanapudi. 3 Toheyauyauleyedi ꞌidi mayale geya ꞌanaweꞌaha ꞌana lohepoi siꞌewa, 4ma hesi taudi tosanapuwedimaꞌidi weꞌaha ꞌana lohepoi ꞌidi botolo ꞌoidiya siꞌahalidiyaꞌidi mayaleyao baꞌidanao.

5 “Ma tohai meloheyana ꞌiheboiya, ꞌoinega mabwaiyadisiloloyamwana ta siꞌeno sinediya. 6 Coinega nihuwanagamwana loheya ꞌaigeda ꞌibwauwa, ꞌigwae, ‘Tohaiinabewa ꞌilatu pwaima, watoholo ma tayoꞌo. 7 Coinegawahiwahineyedi mabwaiyadi sitoholowa, ta ꞌidi mayalesiꞌatububudiya. 8 Coinega wahiwahineyedi yauyauleidiꞌiyadiyao ꞌoidiya siꞌahwanoiya, sigwaeya, ‘Ciyamayao,mayale ꞌana weꞌaha tupwana waꞌebwaemai, weyahinaꞌima mayale nata sigibo.’

9 “Ma sanapudiyedi sigwaeya, ‘Nuwana geya ꞌimaweꞌaha sawasawahinama tupwana ꞌaꞌebwaegomi, ꞌoinegaꞌomi watauya tohegimwaneyao ꞌoidiya ma ꞌimi mayaleꞌadi weꞌaha wagimwanedi.’

10 “Coinega sitauya sabi gimwane, ma tohai ꞌilatuma,ta taudi siꞌatububu pwaiya baꞌidanao siluhuwa hai ꞌeꞌa-haina weyahina, ma ꞌahwa ꞌeda sigududiya. 11Muliyetega

Page 94: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 25:12 94 Madiu 25:20ꞌiyadiyao gimwaneyega sihilamama sigwaeya, ‘Bada, ꞌedaꞌusoꞌe ma ꞌaluhuwa.’ 12Ma ꞌidi gwae ꞌihemaiseya, ꞌigwae,‘Comi hali boda, geya yasanapugomi.’

13 “Coinega sawasawahimi waꞌitayahi, weyahina sab-weloina, nuwana tutaina yalohihilama, geya wasanapu.

Bada ꞌina ꞌebwaya ꞌina topaihowa ꞌoidiya(Luke 19:11-27)

14 “Yehoba ꞌina loina wete gide ꞌeguma ꞌaigeda badanata ꞌitauya hali tupwa, ma ꞌina topaihowao ꞌibwauwed-ima, ma ꞌihegwaediya ma ꞌabehega ꞌina tobwatobwa siꞌi-tayahi.

15 “Ma ꞌaigeda ꞌina mane ꞌina topaihowa ꞌiꞌebwaeyaꞌana baibaiwa paibi handeledi kina, ma loheya heluwenatu handeledi kina, ma loheya hetoina handeledi kina,weyahina ꞌina ꞌebwaya ꞌoidiya taudi ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌidiwaiwai gide. Ma muliyetega badaina ꞌiꞌebesinediya taꞌitauya.

16 “Coinega loheyaina tauna maꞌina paibi handeledikina ꞌina bada ꞌina maneina ꞌiꞌewediya, ta ꞌoidiyega ꞌi-hepaihoweya, ta ꞌadi loheposeyana paibi handeledi weteꞌilobediya. 17 Loheya heluwena wete gide ꞌina tu han-deledi kinaedi ꞌihepaihowediya ta ꞌoidiyega ꞌina bada ꞌinamane ꞌana loheposeyana tu handelediwete ꞌilobeya. 18Maloheya hetoina, tauna maꞌina handeledi kina, ꞌiꞌeweya tabaleꞌu ꞌiꞌeliya, ta ꞌina bada ꞌina maneina ꞌidahweya ꞌalona.

19 “Ta tuta dudulena mulina ꞌidi bada ꞌihilama, taꞌihesilalediya ꞌidi paihowa ꞌadi maisa weyahidi. 20 Maloheya ꞌina mane paibi handeledi kina ꞌinaoma, ta ꞌanaloheposeyana paibi handeledi kina wete ꞌiꞌewedima, taꞌigwaeya, ‘Bada, paibi handeledi kina ꞌuꞌebwaegauwa maꞌana loheposeyana paibi handeledi kina wete yalobeya, tabewa.’

Page 95: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 25:21 95 Madiu 25:2921 “Ma badaina ꞌigwaeya, ‘Causala, ꞌowa topaihowa

bwaibwaina ta dumwaluna. Cuhetapewa pwaiya gin-aula ꞌiꞌiudi ꞌoidiyega, ꞌoinega ꞌa loina ginaula madoudiweyahidi yaꞌebwaego, ma wete ꞌigu yaliyaya bewa ꞌoinaꞌumiyamiya.’

22 “Muliyetega loheya heluwena maꞌina tu handeledikina ꞌilatuma, ta ꞌana loheposeyana tu handeledi kinawete ꞌiꞌewedima, ma ꞌigwaeya, ‘Bada, tu handeledi kinaꞌuꞌebwaegauwa ta ꞌana loheposeyana tu handeledi kinawete yalobeya, ta bewa.’

23 “Coinega badaina ꞌigwaeya, ‘Causala, ꞌowa topai-howa bwaibwaina ta dumwaluna, ꞌuhetapewa pwaiya gin-aula ꞌiꞌiudi ꞌoidiyega, ꞌoinega ꞌa loina ginaula madoudiweyahidi yaꞌebwaego, ma ꞌowa wete ꞌigu yaliyaya bewaꞌoina ꞌumiyamiya.’

24 “Eeta loheya hetoina maꞌina handeledi kina ꞌinaoma,ma ꞌigwaeya, ‘Bada, yasanapugowa ꞌabehega ꞌowa loheyapaꞌaliu, ma ꞌino wasawasa ꞌuꞌewaꞌewa hali tomota ꞌidipaihowa ꞌoidiyega, 25 ꞌoinega yamatautegowa, ta ꞌinohandeledi kinaina baleꞌu ꞌalona yadahweya, ta ꞌino manebewa.’

26 “Ma badaina ꞌiheliyeya, ꞌigwae, ‘Topaihowa galauta tologwahata ꞌowa, ꞌusanapugauwa ꞌabehega ꞌigu wa-sawasa yaꞌewaꞌewa hali tomota ꞌidi paihowa ꞌoidiyega,27 ꞌeguma ꞌigumanebanika ꞌoina ꞌuda laguya, beno tutainayahilama ma ꞌana lohepoi yaloba!’ 28 Ta ꞌina ꞌaliꞌeyaoꞌoidiya ꞌigwaeya, ‘Cigu handeledi kina ꞌoinega waꞌewa,ma loheyaina tauna loheposeyanamadouna ꞌilobeya ꞌoinawaꞌebwae. 29 Weyahina ꞌeguma taiya ꞌana heguheguyaiꞌiloheposeyane, ꞌana loheposeyana wete ꞌiloba, ma ꞌi-madou;ma ꞌeguma taiya geya ꞌiloheposeyane, toꞌaha ꞌoinaꞌimiyamiya ꞌoinega ꞌabwa siꞌewa yahule.’

Page 96: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 25:30 96 Madiu 25:4030 “Coinega ꞌina ꞌaliꞌeyao ꞌihegwaedi ma topaihowa

galanaina siula latuhe ꞌatamana guguyou tupwaina ꞌoina,ma nobwa tomota maꞌidi muyamuya sidoudou ma sihe-salaꞌiꞌita baꞌidanao.

Yesu baleꞌu mabwaiyadi ꞌabwa ꞌiloinaedi31 “Cabwa taugu Loheyaiguina, maꞌigu wasawasa

ꞌasiꞌasilalaina, ma maꞌigu aneloseyao ꞌalatuma, maꞌoinega ꞌigu wagahata wasawasa ꞌoina yamiyatoi sabiloina, 32 ma ꞌebeloina baleꞌuwa mabwaiyadi tomotaedimataguwa siheꞌautedima, ma yawatahidi gide sipi ꞌaditoꞌitayahina ꞌiwatahidi goti ꞌoidiyega, 33 ma sipi yalaguwasiyedi ꞌigu ꞌebeulegama goti ꞌigu ꞌadigeyegeyega. 34Maꞌoinega toloina taugu taudi ꞌigu ꞌebeula ꞌoina yahegwaedima yagwae, ‘Comi Tamagu ꞌina helauwega wayaliyaya,wanaoma ma ꞌimi ꞌebeloinaina waꞌewa, beno baleꞌuꞌana hemasalaha hohau ꞌoinega ꞌiꞌatububuya weyahimi.35 Weyahina ꞌomi mwalo yagomaleya ma waheꞌaigauwa,ma wete taniꞌogu ꞌiyahala ma weꞌaha waꞌebwaegauwa,yahesugalagala ꞌimi ꞌasa ma wabwauwegauwa ꞌimi hada,36 ma wete geya ꞌagu ꞌaleꞌomo ma waheꞌotegauwa,wete yalohala ma waboꞌenegauwa, ma wete deli ꞌoinayamiyamiya ma waboꞌenegauwa.’

37 “Coinega todumwaluwedi ꞌoiguwa sigwae, ‘Bada,to tuta hede ꞌaꞌitegowa ma ꞌa gomale ma ꞌaheꞌaigowa,nuwana taniꞌou ꞌiyahala ma weꞌaha ꞌaꞌebwaegowa,38 nuwana ꞌuhesugalagala ꞌima ꞌasa ta ꞌabwauwegowaꞌima hada, nuwana geya ꞌa ꞌaleꞌomo ma ꞌaheꞌotegowa,39 nuwana maꞌa lohala, nuwana deliya ꞌumiyamiya maꞌaboꞌenegowa?’

40 “Coinega yagwae ꞌoidiya, ma yagwae, ‘Moisa, ꞌegumataiya ꞌowa ꞌiyagwao ꞌiꞌiudi ꞌaigeda ꞌoidiyega ꞌuꞌabihete,beno taugu wete ꞌuꞌabihetegau.’

Page 97: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 25:41 97 Madiu 26:541 “Ma taudi ꞌigu ꞌadigeyageya simiyamiya yahegwaedi,

‘Comi togala waꞌebesinegau, ma watauya ꞌaiwe ninimahatayana ꞌoina, tauna Yehoba ꞌiꞌatububuya Tomudulelema ꞌina bodao weyahidi. 42Weyahina mwalo maꞌagu go-male ma geya waheꞌaigau, wete taniꞌogu ꞌiyahala ma geyaꞌaigeda wete weꞌaha waꞌebwaegau, 43 ma yahesugalagalaꞌimi ꞌasa ma geya wabwauwegau ꞌimi hada, ma geya ꞌaguꞌaleꞌomo ma geya waheꞌotegau, wete yalohala ma wetedeliya yamiyamiya ma geya wahaboꞌenegau.’

44 “Muliyetega taudi gwae bewa sihemaise, ma sig-wae, ‘Bada, to tuta ꞌaꞌitegowa maꞌa gomale, nuwanataniꞌou ꞌiyahala, nuwana ꞌuhesugalagala, nuwana geya ꞌaꞌaleꞌomo, nuwana ꞌulohala, nuwana deliya ꞌumiyamiya,ma geya ꞌalemego?’

45 “Ma yahegwaedi, ‘Moisa, tutaedi ꞌoidiya ꞌegumatomota ꞌiꞌiudi bewa ꞌaigeda geya waꞌabihete, beno ꞌoinageya walemegau.’ 46 Coinega taudi sitauya muya hatayaꞌoina, ma todumwalu hesi yawasi hataya siloba.”

26Babada nuwanuwadi ma Yesu siloheꞌamasi(Maki 14:1-2; Luke 22:1-2; Yoni 11:45-53)

1 Yesu ꞌina heꞌitaedi bewa ꞌilosalohiya, ma ꞌana to-muliyao ꞌihegwaediya, 2 ꞌigwaeya, “Wasanapuya sabweloꞌeluwa ma Hataona Guyaina tapaihowa, ma ꞌoinega tauguLoheyaiguina ꞌagu toteba ꞌiꞌebwaegau ꞌagu ꞌalehao ꞌoidiya,ma kelose ꞌoina siloheꞌamasigau.”

3 Coinega topwaoli madoudi ma meIsileli ꞌidi babadaosiꞌetoꞌautama Kaiyapa ꞌina hada madouna ꞌoina, taunatopwaoliyedi ꞌidi bada madouna. 4 Ta babadaoweditaudimo siloina ma ꞌabehega ꞌabowega Yesu siꞌabiyahima siloheꞌamasi, 5 ta sigwaeya, “Sahena guyai ꞌalona

Page 98: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 26:6 98 Madiu 26:16

Yesu taꞌabiꞌabiyahi, ꞌamuge ta tomota sigamwasowala masiloꞌaleha ꞌoida.”

Wahine Yesu ꞌiheholoiya ꞌasa Bedani ꞌoina(Maki 14:3-9; Yoni 12:1-8)

6 Tutaina Yesu Bedani ꞌoina ꞌimiyamiya, Saimoni ꞌinahada. Tauna mwalo tolepelo ꞌaigeda. 7 Coinega ꞌaigedawahinemaꞌina holowa ꞌilatuma, ma holowaina ꞌanamaisamadouna, ma botolo bwebweꞌana hedade ꞌoina sisiweya.Yesu ꞌabwa hadai ꞌiꞌaiꞌai, ma wahineina ꞌilatuma taholowaina Yesu debana ꞌisiweya.

8 Ma Yesu ꞌana tomuliyao siꞌiteya, ta wahineina silo-mugiyeya, sigwaeya, “Toꞌaha weyahina holowa ꞌimu-daliya? 9 Cilobwaineya ma holowaina ꞌigimwaneye,ma maisa madouna ꞌiꞌewa, ma ꞌiheguyai toheweweloheꞌoidiya.”

10 Ma Yesu ꞌidi gwaeina ꞌisanapuya ta ꞌihegwaediya,ꞌigwae, “Sahenawalolomugiyewahine bewa, ꞌina paihowaꞌoiguwa bwebweꞌana hedade. 11 Toheweweloheyedi wag-waegwaenedi tuta mabwaiyana simiyamiya deimiya, mahesi taugu geya tuta dudulena baꞌidamiu tamiyamiya.12Wahine bewa ꞌiheholowa pwaigauwa wahigu ꞌana lagugaliha weyahina. 13 Yagwae moisa ꞌoimiya, ꞌabwa wasagutomota siꞌoteteli baleꞌu mabwaiyana ꞌoina, ma wahineinaꞌina paihowa ꞌoiguwa wasana wete siꞌoteteli.”

Yudasa ꞌitagwala ma Yesu ꞌitebaei(Maki 14:10-11; Luke 22:3-6)

14 Ma Yesu ꞌana tomuliyao ꞌaigeda sanina YudasaIsakaliyota ꞌitauya topwaoli madoudi ꞌoidiya, 15ma ꞌiheg-waediya ꞌigwae, “Cehisamaisa nata waꞌebwaegau, ꞌegumaYesu ꞌoimiya yatebaeyawa?” Tamane siliba ꞌana baibaiwateti siꞌebwaeya. 16 Coinega Yudasa tuta bwebweꞌanaꞌiyamweyama ꞌabehega Yesu ꞌoidiya ꞌitebaema siꞌabiyahi.

Page 99: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 26:17 99 Madiu 26:25

Hataona ꞌaiina sipaihoweya(Maki 14:12-21; Luke 22:7-14, 21-23; Yoni 13:21-30)

17 Hataona ꞌaiina beledi daisina, geya ꞌana ꞌabihesese-hamo siꞌaiꞌai. Ta Hataona ꞌaiina ꞌana sabwelo nugetaꞌoina Yesu ꞌana tomuliyao tupwadi ꞌoina sinaoma ma sig-waeya, “Bada, taꞌeha ꞌoina nuwanuwau ma Hataona ꞌeꞌa-haiina weyahiu ꞌaꞌatububu?” 18 Coinega Yesu ꞌigwaeya,“Watauya Yelusalema ma ꞌigu ꞌahwanoi ꞌaigeda loheyaꞌoina wahepwaila, wagwae, ‘Cima toheꞌita ꞌina gwae bewagide, ꞌabehega “Cigu tuta ꞌilatu pwaiya ma nuwanuwaguma ꞌino hadai Hataona ꞌaiina maꞌagu tomuliyao ꞌaꞌai.” ’ ”19 Ta tomuliyaedi Yesu ꞌina gwaeina simuliyeya, ta lo-heyaina ꞌina hada Hataona ꞌaiina siꞌatububuya.

20 Coinega lahilahiya Yesu maꞌana tomuliyao sitetuwelowedi siluhuwa ta ꞌeꞌahaiina siꞌaiya. 21Ma ꞌidi ꞌaiinaꞌoina Yesu ꞌigwaeya, “Ciyagwao, yagwae moisa ꞌabehegaꞌaigeda ꞌoimiyega nata ꞌitebaegau.” 22Ma Yesu ꞌina gwaebewa weyahina sinuwagala moisa, ta ꞌaigeda ꞌaigeda Yesuꞌoina ꞌihesilala ꞌigwaeya, “Bada taiya tauna? Nuwanataugu?”

23 Ma Yesu ꞌihegwaediya, “Loheyaina tauna baꞌidagugaeba ꞌaigeda ꞌoinega ꞌaꞌaiꞌai, tauna nata ꞌitebaegau.24 Taugu Loheyaiguina ꞌabwa yatautauya ꞌedaina mwaloBukiHeꞌasisi ꞌoina sihepwaila nugeteya,mahesi ꞌagu tote-baina ꞌatemuyamuyaina, ma bwebweꞌana ꞌeguma mwalosahena sinana ꞌihehenatune.”

25 Coinega ꞌana toteba Yudasa ꞌihegwaeya, “Bada to lo-heya tauna? Nuwana taugu?” Ta Yesu ꞌigwaeya, “Cugwaepwaiya boꞌi.”

Bada ꞌina ꞌai(Maki 14:22-26; Luke 22:15-20; 1 Kolinita 11:23-25)

Page 100: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 26:26 100 Madiu 26:3526 Siꞌaiꞌai ma Yesu ꞌeꞌahai ꞌiꞌeweya ta weyahina ꞌigwae

helauwa, ma ꞌiꞌabihisiya ta ꞌana tomuliyao ꞌiꞌebwaediya,ꞌigwaeya, “Bewa wahigu waꞌewa ma waꞌai.”

27 Ma waini mabiyona wete ꞌiꞌeweya, ma weyahinaꞌiloyauwedowa Yehoba ꞌoina, ma ꞌiꞌebwaediya, ma ꞌig-waeya, “Mabwaiyami wanuma. 28 Bewa bweyahigu, loinahauhauna weyahina, ꞌidaudau tomota mabwaiyami ꞌimipuiyao ꞌadi ꞌebe nuwasamweyahina. 29Mayahegwaegomituta bewamamulinawaini bewa geyaꞌabwa ꞌoinega yanu-manumahila ta ꞌana siga ꞌomi baꞌidagwaowaini hauhaunatanuma Tamagu ꞌina tupwa.”

30 Coinega wali ꞌaigeda siwaliyeya ta silatuwa, ma si-haneya ꞌoya Olibe ꞌoina.

Yesu ꞌihepwaila latuwa ꞌabehega Pita ꞌimwehihiye(Maki 14:27-31; Luke 22:31-34; Yoni 13:36-38)

31Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Nata nihuwana mab-waiyami wadena sinegau, gide Buki Heꞌasisi ꞌina hepwailaꞌigwaeya,‘Toꞌitayahina sipi yaloheꞌamasi ma sipi silelewana.’32Ma taugu ꞌigu toholo hilamulinaGalili ꞌoina yatautauya,ta ꞌomi muliguwega wanaowa.”

33 Coinega Pita ꞌiꞌapulagata ma ꞌigwaeya, “Nata mab-waiyadi sidena sinego ma taugumo baꞌidau.”

34 Ma Yesu Pita ꞌihegwaeya, “Yagwae moisa, nihuwananata, muliyetega ꞌabwa ꞌamꞌam ꞌidou, ma ꞌowa matoiꞌuuhalegau.”

35Ma Pita ꞌigwaeya, “Bada, sahena hede yauhauhalego!Ceguma siloheꞌamasigo taugu baꞌidau wete siloheꞌa-masigita.” Tomuliyao mabwaiyadi wete gide siheheg-waegwae.

Gedesemani ꞌoina Yesu ꞌiꞌahwanoi(Maki 14:32-42; Luke 22:39-46)

Page 101: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 26:36 101 Madiu 26:46

36 Eeta Yesu ꞌana tomuliyao baꞌidanao sihapwesatupwa sanina Gedesemani, ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae,“Cebwawamiyatoima yanaonobwa tupwaina yaꞌahwanoiTamadai ꞌoina,” 37ma hesi sitetoiyedi baꞌidanao ꞌitoediya,taudi Pita ma Sebedi natunao, ma ꞌinuwagala madouna,nuwana ꞌisiwapa, 38 ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yanuwagalamadouna, gide ꞌabwa yaꞌamasa, ꞌebwa wamiyamiya,waꞌoꞌoyatola ma baꞌidagwao taꞌahwaꞌahwanoi.” 39 Maꞌihanaowa tupwana ta ꞌibeꞌusuluwa, ꞌiꞌahwanoi, ꞌigwaeya,“Tamagu yo, ꞌeguma sawasawahina muyamuya biyoinabewa ꞌoiguwega ꞌuꞌewa ma geyaꞌabwa yanumanuma,ma hesi geyaꞌabwa ꞌigu nuwatuhuwega, ꞌowa tuwa ꞌinonuwatuhu gide ꞌupaihowe.”

40 Cigumwala, ma ꞌihilama ꞌana tomuliyao ꞌilobe-diya siꞌenosinediya, ma Pita ꞌilohanohanoya, ꞌihegwaeya,ꞌigwae, “Geya sowana sauga ꞌiꞌiuna tuwa waꞌoꞌoyatolama waꞌabihetegau. 41 Hede waꞌoꞌoyatola waꞌahwaꞌah-wanoi ꞌabehega sahena waluhuluhu ꞌebe tohona ꞌoina.Yaluyaluwami nuwanuwana ma hesi wahimi siweꞌa.”

42 Cigumwala, ꞌihanaowa wete, ꞌiꞌahwanoiya, ꞌigwae,“Tamagu yo, ꞌeguma geya sowana muyamuya biyoinaꞌuꞌewa, ma ꞌeguma ꞌino nuwatuhu gidemusa, tuwayanuma.”

43 Eeta ꞌihilama wete ꞌana tomuliyaowedi ꞌilobe-diya wete siꞌenosinediya, weyahina mataꞌenoꞌeno ꞌiꞌewapwaidiya. 44 Coinega ꞌiꞌebesinediya ꞌebwa, ꞌinaohila maꞌiꞌahwanoi matoina, gide nige ꞌiꞌahwanoi ꞌesa.

45 Cigumwala, ꞌihilama tomuliyaowedi ꞌihegwaediya,“Bwebweꞌana waꞌenoꞌeno, waꞌaiyawasi. Cigu sauga ꞌilatupwaima, ma ꞌagu totebaina nata taugu Loheyaiguina ꞌite-baegau togalagalaedi ꞌoidiya. 46Watoholo, tatauya, waꞌitaꞌagu totebaina ꞌilatu pwaima.”

Page 102: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 26:47 102 Madiu 26:56Yesu siꞌabiyahiya(Maki 14:43-50; Luke 22:47-53; Yoni 18:3-12)

47 Cabwa Yesuina ꞌihehegwaegwae, ma Yudasaina maꞌina boda baibaiwadi sihapwesamamaꞌidi ꞌebe ꞌalehao mamaꞌidi wepasi. Weyahina topwaoli madoudi ma tomotaꞌidi babadao sihewasaedima Yudasa baꞌidanao, ma Yu-dasaina Yesu ꞌana tomuliya, sitetuwelo ꞌaigeda ꞌoidiyega,48 ma Yudasaina nige ꞌebeheꞌita ꞌihesumanediya, ꞌig-wae, “Waꞌita ꞌeguma taiya yaꞌatusapwali, beno loheyainawaꞌabiyahi,” 49 ma ꞌidumwaluwa Yesu ꞌiꞌatusapwaliya, taꞌigwaeya, “Yauwedo Bada.”

50Ma Yesu ꞌigwaeya, “Ciyagu, togidega ꞌino naoma?”Cigumwala, ma sitauyama Yesu siꞌabiyahiya.51 Siꞌabiꞌabiyahi ma ꞌiyana ꞌaigeda ꞌina ꞌelepa ꞌaleha

ꞌilisiloloya ma toloꞌaleha ꞌaigeda ꞌihunuya ma tenanaꞌiꞌupwa yahuleya. Loheyaina topwaoli madouna ꞌinatopaihowa ꞌaigeda.

52 Ma Yesu ꞌihegwaeya, “Tuwa, ꞌino ꞌebe ꞌaleha ꞌu-lagu hila ꞌina ꞌebemiya, ꞌeguma taloloꞌaleha, ꞌabwa ꞌelepaꞌaleha ꞌoinega taꞌamasa. 53Ma hesi wada sanapu ꞌabehegasawasawahina yada ꞌahwanoi Tamaguina sauga bewa maꞌida ꞌebwaegau ꞌina aneloseyao ꞌidi bodao tausani matausaniyao sabi ꞌabihetegau. 54Mahesi ginaula bewamab-waiyana silatulatu ꞌabehega toꞌaha mwalo Buki Heꞌasisiꞌoina silelediya weyahigu silatuwa.”

55 Nage ꞌoina Yesu bodaedi ꞌihesilalediya, ꞌigwae,“Taugu ꞌabehega toyagaha ꞌawa, ta maꞌimi ꞌebe ꞌaleha tamaꞌimi wepasi walatuma waꞌabiyahigau. Ma togidega mamwalo Hada Heꞌasisi ꞌoina yamiyamiya, tomota ꞌoidiyayaheheꞌita ta geya wada ꞌabiyahigauwa? 56Ma hesi bewagide wapaihowa ꞌesa ma ꞌabehega togidega palopitaowedimwalo weyahigu silelediya ma sauga bewa silatuma.”

Page 103: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 26:57 103 Madiu 26:65Eema ꞌana tomuliyao mabwaiyadi siꞌebesineya ma

sidena.Yesu sitoeya toloinao ꞌoidiya(Maki 14:53-65; Luke 22:54-55, 63-71; Yoni 18:13-14, 19-28)

57 Toloꞌalehaowedi Yesu siꞌabiyahiya ma sitoeya top-waoli madouna Kaiyapa matana, nage ꞌoina loina ꞌanatoheꞌitao ma babadao siꞌetoꞌautama. 58Ma hesi Pita ꞌanamuliya tupwana bwaga, ma siluhuwa Topwaoli Madounaꞌina ꞌasa, ma Pitaina wete ꞌiluhuwa ꞌimiyatoiya TopwaoliMadouna ꞌina topaihowao baꞌidanao. Cina nuwatuhuꞌabehega Yesu ꞌana loina ꞌihesagohe ma ꞌiꞌita.

59 Eeta topwaoli madoudi ma toloinao baibaiwadinuwanuwadi Yesu ꞌina pui siloba ma ꞌabehega ꞌina ꞌa-masa siloine, ꞌoinega siꞌebeꞌebesa toheꞌewao ꞌaboꞌabodi,60 ma baibaiwadi siheheꞌewa Yesu ꞌina puiyao weyahidi,ma geya ꞌeta ꞌina pui siloba. Eema ꞌebelosaloha ꞌoinasiteluwaedi sinaoma, 61 sigwaeya, “Yesuina ꞌina gwaeꞌahesagoheya ꞌabehega sowasowana Yehoba ꞌina HadaHeꞌasisi ꞌiligehi yahulema sabwelo ꞌetoi ꞌoidiya ꞌiꞌabihila.”

62 Coinega topwaoli madouna ꞌitoholowa, Yesu ꞌih-esilala ꞌigwaeya, “Toꞌaha ꞌino heꞌisa ꞌidi heꞌewa bewaweyahiu?”

63Ma Yesu tuwa ꞌihehenonomo.Ma topwaoli madouna ꞌihesilala, ꞌigwaeya, “Yehoba

miyamiya hatayanamatana ꞌuheꞌisa moisa, togidega ꞌowaKeliso, Yehoba Natuna, bo geya.”

64MaYesu ꞌigwaeya, “Cino gwaeina gidemusa. Maweteyahegwaegomi beno ꞌabwa taugu Loheyaiguina waꞌitegauTohewaiwaina ꞌina ꞌebeulega yamiyatoi sabi loina, mawete ꞌigu hilama waꞌita galewa yaloha debadiya.”

65 Bewa ꞌoina topwaoli madounaina ꞌi-hegamwagamwaguwa ma tauna ꞌana ꞌaleꞌo ꞌiꞌigaliya,ꞌigwaeya, “Yesuina boꞌi Yehoba ꞌisinaliya. Geya sowana

Page 104: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 26:66 104 Madiu 26:75

toheꞌewa wete sihehegwaegwae, weyahina Yesuina ꞌinagwae gala hedadena tahesagoha pwaiya. 66 Togidega ꞌiminuwatuhu?”

Ma mabwaiyadi sigwaeya, “Sowasowana ma ꞌiꞌamasa.”67 Coinega tupwadi manina siꞌesoheya, ma tupwadi

sisapisapiya ta sihehesilala, 68 sigwaegwae, “CabehegaꞌowaKelisoina,ma sowasowana ꞌuhesumane gide palopitama ꞌuhegwaemai taiya ꞌisapigowa.”

Pita Yesu ꞌimwehihiya(Maki 14:66-72; Luke 22:56-62; Yoni 18:15-18, 25-27)

69Ma hesi Pitaina ꞌatamana ꞌimiyatoiya ta ꞌiꞌeꞌebubuna,ma gumalaulau topaihowa ꞌitauya ꞌoina ꞌihegwaeya,“Cowa Yesu gwama Galiliina mwalo baꞌidau wamiyamiya,ꞌawa?”

70Ma Pitaina tomotaedi matadiya ꞌimwehihiya, ꞌigwae,“Cino gwaeina huhuna geya yada sanapuya.”

71 Coinega Pitaina ꞌihapwesa tupwana, ma ꞌaigeda wetegumalaulau ꞌiꞌiteya, ma ꞌiyanao nobwa ꞌihegwaediya, ꞌig-wae, “Bewa loheyaina mwalo Yesu gwama Nasaletainabaꞌidana simiyamiya.”

72 Ma weteyage Pitaina ꞌiꞌetaꞌotaꞌoluluwa ꞌimwehihiya,ꞌigwae, “Loheyaina geya yada sanapuya.”

73 Sauga ꞌiꞌiuna ma tupwadi toꞌebubunaedi Pita deinasinaomama sigwae, “Moisa tuwa, ꞌowaYesu ꞌana tomuliyaꞌaigeda. Cino gwaeina meGalili ꞌidi gwae gidemusa.”

74 Ma hesi Pitaina maꞌina gwae galana ꞌibwauhaneya,ꞌiꞌetaꞌotaꞌoluluwa, ꞌigwae, “Loheyaina geya yasanapu.”Ma sauga bewa ꞌoina ꞌamꞌam loheyana ꞌidouwa,75 ma Pitaina ꞌinuwatuhuya Yesu ꞌina gwaeinaꞌabehega “Muliyetega ma ꞌamꞌam ꞌidou ma ꞌowa matoiꞌumwehihiyegau.”

Cinuwatuhuya, maꞌina nuwagala ꞌihapwesa, ta ꞌidouwamadouna.

Page 105: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 27:1 105 Madiu 27:1027

Yesu ꞌina yatala Pailato matana(Maki 15:1; Luke 23:1-2; Yoni 18:28-32)

1 Gona ꞌiꞌadaleya, topwaoli madoudi ma babada mab-waiyadi siloina Yesu weyahina, nuwanuwadi ꞌabehegasiloheꞌamasi. 2 Coinega Yesu nimana sipaidiya masitauyeya toloina madouna Pailato ꞌoina, ma ꞌabehegaPailatoina ꞌida loina.

Yudasa ꞌina ꞌamasa3 Ma Yudasaina ꞌisanapuya ꞌabehega Yesu ꞌiꞌiuna ma

siloheꞌamasi, ꞌoinega ꞌinuwabuiya, ta ꞌina mane siliba tetiꞌihilediya topwaoliyao ma babadao ꞌoidiya, 4 ta ꞌigwae,“Yalopuiya, weyahina loheya bwebweꞌana ꞌoimiya yate-baeya.” Ma sigwaeya, “Beno geya ꞌaigeda toꞌaha ꞌoima,maꞌowa tuwa weyahiu ꞌunuwanuwatuhu.”

5 Coinega mane tetiyedi ꞌiula suluhedi Hada Heꞌasisiꞌalona, ma ꞌihapwesa ma ꞌitauya, ma balaeyega ꞌaniꞌonaꞌididi heyapasiya, ta ꞌiꞌamasa.

6 Ma topwaoliyedi maneyedi sihegogonediya, ta sig-wae, “Geya sawasawahina ma Yehoba ꞌana helau ꞌoinatalagulagu, weyahina mane bewa loheya ꞌana loheꞌa-masa maisana.” 7 Coinega siboidimo siloina ma maneinaꞌoinega ꞌaigeda toꞌabi walata ꞌina baleꞌu ꞌaigeda sihe-maiseya, ma ꞌabehega baleꞌuina taumanao ꞌadi galiha.8Coinega baleꞌuina sibwauweya, “Bweyaha baleꞌuina”,masaninaina ꞌabwa ꞌimiyamiya. 9Nage ꞌoina toꞌaha palopitaYelemaiya ꞌigwae nugeteya ꞌihapwesa, weyahina mwaloBuki Heꞌasisi ꞌoina sileleya ꞌabehega,“MeIsileli tauna ꞌana maisa sibwauweya, beno dimwa

siliba ꞌadi baibaiwa teti, ta maneyedi siꞌewed-ima. 10 Ma ꞌoinega toꞌabi walataina ꞌina baleꞌu

Page 106: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 27:11 106 Madiu 27:19sihemaiseya, gidemusa ꞌida Bada ꞌihemataluwe-gauwa.”

Pailato Yesu ꞌihesilaleya(Maki 15:2-5; Luke 23:3-5; Yoni 18:33-38)

11 Coinega Yesu Pailato matana sihetoholoya, taunatoloina madouna, ma Pailatoina Yesu ꞌihesilaleya, ꞌigwae,“Cuhepwaila, ꞌowa meYudiya ꞌidi kini, ꞌawa?” Ma Yesuꞌigwaeya, “Beno ꞌugwae pwaiya.” 12 Coinega topwaolimadoudi ma babadao Yesu siheꞌeweya Pailato matana,ma Yesu geya ꞌaigeda toꞌaha ꞌihehemaise. 13 Ma Pailatoꞌigwaeya, “Togidega, hepwaila bewa ꞌa heꞌewa weyahidiꞌuhesagoheya?” 14 Ma Yesu geya wete ꞌihemaise, matuwa ꞌihehenono, ꞌoinega Pailatoina nuwana ꞌihepwanop-wanowa madouna.

Pailato ꞌiloina ma Yesu siloheꞌamasi(Maki 15:6-15; Luke 23:13-35; Yoni 18:39–19:16)

15 Bolime ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, Hataona Guyainaꞌoina toloinaina ꞌina mumuga beno deliyega ꞌaigeda lo-heya ꞌilihasi ma ꞌilatu, ꞌeguma taiya boda sihesinuweya.16 Ma tuta nage ꞌoina ꞌaigeda loheya deliya ꞌimiyamiya,sanina Balaba, tomota mabwaiyadi sisanapuya ꞌabehegatauna togala madouna. 17 Coinega tomota mabwaiyadisiꞌetoꞌautama Pailato ꞌoina, ma Pailato ꞌihesilalediya, ꞌi-hegwaediya, “To loheya nuwanuwami ma weyahimi yali-hasi? Balaba? bo Yesu tauna sibwauweya Toꞌabihetena?”18 Weyahina Pailato ꞌisanapuya ꞌabehega heꞌipiꞌipiyegaYesu sitebaeya sabi loheꞌamasina.

19 Ma wete tutaina ꞌabwa Pailato yatala ꞌipaipaihowa,ma mwanena wasa ꞌihetuneyama ma ꞌigwaeya, “Sahenawete toꞌaha ꞌuloinae loheya beno bwebweꞌana. Weyahinanige yanihiyeya, ta ꞌebe matauta madouna ꞌoiguwa.”

Page 107: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 27:20 107 Madiu 27:2920 Ma hesi topwaoli madoudi ta babadao tomota siboꞌa

heyaheyabadi ma ꞌabehega siꞌahwanoi Pailato ꞌoina maBalaba ꞌilihasi ꞌoidiya ta Yesu siloheꞌamasi. 21 Coinegatoloinaina ꞌihesilalediya, ꞌigwaeya, “Siteluwa ꞌoidiyegataiya nuwanuwami ma weyahimi yalihasi.” Coinega sig-waeya, “Balaba.”

22 Ma Pailato ꞌigwaeya, “Ma togidega yaloina ꞌese Yesutauna sibwauweya Toꞌabihetena?” Coinega mabwaiyadisigwaeya, “Kelose ꞌoina tada tutuhepaꞌine!”

23 Ma Pailato ꞌihegwaediya, “Toꞌaha hede ꞌina pui, maꞌoinega ꞌabehega ꞌamasa ꞌiloba?” Ma sibwau ꞌasoꞌasona,sigwaeya, “Kelose ꞌoina tada tutuhepaꞌine!”

24 Coinega Pailato ꞌisanapuya ꞌabehega geya ꞌina wai-waimo, ma boda siheꞌoheꞌohe ꞌana ꞌoleya ꞌabehega natasihegaina ma siheꞌupwa. Coinega weꞌahega nimanaꞌibuyoya bodaedi matadiya, ma ꞌigwae, “Sahena wetetoꞌaha yaloiloina loheya bewa bwebweꞌana ꞌina ꞌamasaweyahina, ma waboimo wada loina.”

25 Ma boda mabwaiyadi sigwaeya, “Bwebweꞌana!Tauma ꞌada loina, ma ꞌana maisa ꞌada loba, tauma, mamehau sihanehanema ꞌoidiya wete.” 26 Coinega Pailatoꞌidi gwae ꞌihesagoheya, ta Balaba ꞌilihasiya, ma wete ꞌinatoloꞌalehao ꞌiloinaediya ma Yesu balaeyega sisapi, mamuliyetega ꞌabwa situtuhepaꞌi kelose ꞌoina.

Toloꞌalehao Yesu siloꞌaleheya(Maki 15:16-28; Yoni 19:2-3)

27 Coinega toloinaina ꞌina toloꞌalehao Yesu sisapiya,ma siluhuweya ꞌidi hada madouna ꞌalona, ta ꞌidi bodamabwaiyadi sibwau heꞌautedima Yesu ꞌoina, 28 ma ꞌanaꞌaleꞌowao sihalolodiya, ta ꞌaleꞌo wasawasa ꞌoinega si-heꞌoteya sabi lotuyae, 29ma ꞌana talatala talitali ꞌoidiyegasipaihoweya, ma debana silaguya, ma guna ꞌina ꞌebeula

Page 108: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 27:30 108 Madiu 27:40silaguya, ma wete matana siꞌetuluha ma silolotuyane,sigwaeya, “Yauwedo ꞌowameYudiya ꞌidi kini, ꞌawa?” 30Mawete siꞌesoheya, ta ꞌina guna siꞌeweya, ma ꞌoinega debanasisapiya.

31 Ta ꞌidi lotuyana ꞌigumwala, ma ꞌaleꞌo wasawasaꞌoinega sihaloloya, ta tauna ꞌana ꞌaleꞌowega siheꞌwamahileya, ma sitoeya sabi hekeloseye.

Yesu situtu hepaꞌineya kelose ꞌoina(Maki 15:21-32; Luke 23:26-43; Yoni 19:17-27)

32 Yesu sihapweseya ma sitauyeya, ma ꞌedai Sailini lo-heyaina ꞌaigeda, sanina Saimoni, sihalobeya, ma siloineyama Yesu ꞌana kelose ꞌiꞌahali. 33 Ma Saimoniina ꞌiꞌahalata ꞌana siga silatuwa Goligota tupwaina. (Goligota, ꞌanasanapu beno mwagu ꞌasaina.)

34 Ta waini ma paseꞌuma sihebweliyeya ta siꞌebwaeya,ma ꞌabehega sahena muya madouna ꞌilotolotoho, ma hesiYesu ꞌilotohoyamowa ta ꞌilogwahateya.

35 Coinega, kelose baleꞌuwa silaguya ma Yesu ꞌoinasitutu hepaꞌiya ma sihetoholoya, ma muliyetega topai-howaedi Yesu ꞌana ꞌaleꞌo siꞌewediya ma siguyaiyeya si-boimo ꞌoidiya, ma ꞌidi heguyai ꞌeꞌopiꞌopi sipaihoweyagide kati, ma ꞌeguma taiya ꞌinugeta ꞌana ꞌaleꞌo ꞌida ꞌewa.36 Muliyetega simiyatoiya ma siheheꞌasine. 37 Ma weteꞌana kelose tabwanina sileleya, “Yesu taunameYudiya ꞌaditoloina.” Beno ꞌina ꞌamasaina lamuna.

38 Wete toyagaha ꞌeluwa siꞌabi hekelosediya, ꞌaigedaYesu ꞌina ꞌebeulega ma ꞌaigeda ꞌina ꞌadigeyegeyega.

39 Ma tomota tupwadi ꞌedai Yesu ꞌana kelose ꞌoinasilolotuyana ma sihehenama, 40 sigwae “Ca mudala! Cug-waeya ꞌabehega sawasawahiu ma Hada Heꞌasisi ꞌuligehima sabwelo ꞌetoi ꞌoina ꞌuꞌabihila. Hana ꞌuda ꞌetopelegoꞌuboi ma keloseyega ꞌusuluma, ꞌeguma ꞌowa YehobaNatuna.”

Page 109: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 27:41 109 Madiu 27:5241 Wete gidemusa topwaoli madoudi ta loina ꞌana to-

heꞌitao ta babada Yesu silotuyaneya, ma sigwae, 42 “Halitomota ꞌilemediya, ma tauna ꞌida ꞌetopele. Taunaꞌabehega tupwa Isileli ꞌana toloina. Hana keloseyegaꞌisuluma ma ꞌoinega tahemisae. 43 Tauna ꞌabehegaYehoba ꞌana tohemisa ma ꞌigwaeya, ‘Taugu YehobaNatuna.’ Ceguma Yehoba nuwanuwana tauna, ꞌida ꞌetoli-hasi, ꞌawa?”

44 Ma toyagahaedi Yesu baꞌidanao siꞌabi hekelosediya,taudi ꞌadi keloseyega sibwaꞌabala ma taudi Yesu sihe-liyeya.

Yesu ꞌina ꞌamasa(Maki 15:33-41; Luke 23:44-49; Yoni 19:28-30)

45 Casudiladila ma lahilahi gogo mabwaiyana ꞌiguguy-ouwa. 46 Ma lahilahiya Yesu ꞌenana madounega ꞌib-wauwa ma ꞌigwaeya, “Eli, eli, lamasabakitani!” Cana buibeno gide, “Cigu Yehoba, ꞌigu Yehoba, toꞌaha weyahinaꞌuꞌebesinegauwa?”

47 Ma tupwana tomota deina sitotoholo ꞌina bwausihesagoheya, ma sigwaeya, “Wahesagohe! Loheya bewaIlaitiya ꞌibwaubwauwe.” 48 Coinega ꞌaigeda ꞌoidiyegaꞌipiliya ma balou ꞌiꞌeweya, ma waini memaina ꞌoina ꞌihep-waseya, ꞌoinega ꞌaigeda ꞌaiꞌaiwe matana ꞌibadiyeya, maꞌiheꞌetohaneheya Yesu ꞌahwana, ma ꞌimalaꞌuꞌuya.

49 Ma loheyaina ꞌiyanao sigwaeya, “Tuwatayamwayamwa, nuwana nata Ilaitiya ꞌilatuma maꞌiꞌetolihasi.”

50 Ma Yesu ꞌenana madounega ꞌibwau hila,ma yawasina ꞌigumwala. 51 Ma ꞌaleꞌoina* HadaHeꞌasisi ꞌana libu ꞌilotaliliya tabwanega ma ꞌisuluwaduduna, ma mwaniꞌiniꞌi ꞌipiliya, ma daꞌule madoudisiꞌemutumutudiya. 52 Ma wete galiha siꞌesoꞌediya matohemisao tupwana baibaiwadi mwalo siꞌamasa wahidi

Page 110: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 27:53 110 Madiu 27:63sitoholo hila, 53 ma Yesu ꞌina toholo mulina taudi wetegalihega sihapwesama, ma Yelusalema ꞌoina siluhuwa,ma tomota tupwana baibaiwadi ꞌoidiya sihapwesa.

54 Ma toloꞌalehaowedi maꞌidi tohanugeta saugeninaYesu kelose ꞌoina siꞌitaꞌitayahiya, mwaniꞌiniꞌi ma ginaulamabwaiyana siꞌitediya, ta simatauta madouna, sigwaeya,“Moisa, loheya bewa Yehoba Natuna.”

Yesu ꞌana lagu taona(Maki 15:42-47; Luke 23:50-56; Yoni 19:35-42)

55 Wahiwahine wete tupwana bwagebwagegasiꞌeꞌebubuna, taudi mwalo Galiliyega Yesu sihemulitabubuweyama, ma ꞌana sipaipaihowa. 56 Caigeda saninaMeli Magidala, ma ꞌina waliyesa tauna Yemesa ma Yosepasinadiu, ma wete Sebedi natunao sinadiu.

57 Lahilahiya ꞌaigeda Alimatiya loheyaina ꞌinaomaPailato ꞌoina, tauna towasawasa ma wete Yesu ꞌana to-muliya ꞌaigeda, sanina Yosepa. 58Ma Pailato ꞌoina wahinaꞌiꞌahwanoiyeya, ma Pailato ꞌitagwala.

59 Citagwala, ma Yosepa maꞌina hewahewaliyao Yesuwahina siꞌeweya, ma ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌena ma ꞌehaunaꞌoinega siwaduhiya. 60 Ma Yosepaina ꞌana galihahauhauna ꞌoina silaguya, ma galihina sipidiya gide duluhaꞌalona. Ma daꞌule madouna ma pwaꞌupwaꞌuwana ꞌoinegagalihina ꞌahwana silagu bodeya, ma muliyetega Yosepaꞌitauya.

61 Ma Meli Magidala maꞌina waliyesa galihina deinasimiyatoiya, ma siheheꞌasine.

Galiha siꞌitayahiya62 Ma Yesu siꞌabi hekeloseyeya meYudiya ꞌidi sab-

welo ꞌatububu ꞌoina, ꞌoinega gona ꞌiꞌadaleya, beno ꞌidiSabati, topwaoli madouna ma Palisiyao bodaidi sitauyaPailato ꞌoina, 63 ma sigwaeya, “Bada, toꞌaboina mwalo

Page 111: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 27:64 111 Madiu 28:6mayawasina ꞌimiyamiya ꞌina gwae ꞌanuwatuhuya ꞌigwae,‘Sabwelo ꞌetoi ma ꞌamasega yatoholo hila.’ 64 Coinegaꞌeguma sawasawahina, ꞌuloina ma galiha ꞌana toꞌitayahi-nao siꞌitayahi bwaibwaini ma ꞌana siga sabwelo ꞌetoi, tabuta ꞌana tomuliyao sinaoma ma Yesu wahina siyagahi masidene, ma tomota siꞌabowedi ꞌabehega ꞌamasega ꞌitoholohila, ma ꞌoinega ꞌabo mulimuliyana ꞌabo nugetana ꞌidagala sine.”

65Ma Pailato ꞌihegwaediya, ꞌigwaeya, “Cimi toꞌita yahi-naowedi toloꞌalehao simiyamiya, watauyedi ma galihasimiya loyamwa bwaibwaini.”

66 Coinega sitauya ma galiha ꞌahwana ꞌana lobodadimwaina wete sibwadeya, ma nobwa toꞌitayahinaedisihalagudiya.

28Yesu ꞌamasega ꞌitoholo hila(Maki 16:1-8; Luke 24:1-12; Yoni 20:1-10)

1 Sabati mulina gona ꞌiꞌadaleya wiki hauhauna ꞌana sab-welo nugenugetana ꞌoina, Meli Magidala maꞌina waliyesasinaoma galiha sabi boꞌene.

2 Ma mwaniꞌiniꞌi madouna ꞌipiliya, beno Bada ꞌinaanelose ꞌaigeda galewega ꞌisuluma, ta dimwa galiha ꞌah-wanega ꞌibuiwasiyeya, ma ꞌoina ꞌimiyatoiya. 3Aneloseinaꞌana ꞌita gide namala, ma ꞌana ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌenamoisa. 4Ma galiha ꞌana toꞌitayahinao anelose siꞌiteya masimatautamadouna, ꞌoinega sitaiyama sibeꞌuwa baleꞌuwatoꞌamasa gide.

5 Ma aneloseina wahiwahineyedi ꞌihegwaediya ꞌig-waeya, “Sahena waꞌateꞌateyoho. Yasanasanapu ꞌomi Yesutauna siloheꞌamasiya wabesebese. 6 Tauna geya ꞌebwa,

Page 112: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 28:7 112 Madiu 28:15weyahina ꞌamasega ꞌitoholo pwaiya, gide mwalo ꞌiheg-waegomiya. Wanaoma ma ꞌina ꞌebeꞌeno waꞌita gaugauli-namo, 7ma muliyetega watauya mwayamwayau ma ꞌanatomuliyao wahegwaedi ꞌabehega Yesu ꞌamasega ꞌitoholopwaiya, ma nata ꞌinugeta Galili ꞌoina, ma ꞌomi wamuliye,nage ꞌoina waꞌita. Beno tuwa.”

8 Coinega wahiwahineyedi maꞌidi matauta, mawete maꞌidi yaliyaya, galiha siꞌebesineya ma sipilimwayamwayauwa, ꞌabehega Yesu ꞌana tomuliyao ꞌoidiyaginaula bewa sida hepwaile. 9Ma Yesu ꞌedai ꞌilobediya maꞌiloyauwedowediya, ma sinaoma ma ꞌahena sigitohodiyama siꞌetuluha ꞌoina. 10 Coinega Yesu ꞌihegwaediya,ꞌigwaeya, “Sahena waꞌateꞌateyoho, ma hesi watauya maꞌiyagwao wahemataluwedi ma sitauya Galili ꞌoina, nageꞌoina ꞌabwa siꞌitegau.”

Toꞌitayahinao ꞌidi hepwaila11 Wahiwahineyedi ꞌabwa ꞌedai sitautauya, ma galihina

ꞌana toꞌitayahinao tupwadi sitauya ꞌasa Yelusalema ꞌoina,ma toꞌaha silatuwa gide sihepwaileya topwaoli madoudiꞌoidiya. 12 Coinega topwaoliyedi ma babada mahetediyaosiꞌetoꞌautama ma siloina, ta mane toꞌitayahinaowedisiꞌebwaediya 13 ma ꞌane tomota ꞌoidiya sida hepwailadadane, ma ꞌane sida gwae, “Nihuwana ꞌaꞌenoꞌeno maYesu ꞌana tomuliyao sitauyama ta wahina siyagahiya.”

14 Eeta sihegwaediya, sigwae, “Ceguma toloinamadounawasa bewa ꞌihesagohe, nata ꞌaꞌabowema ꞌoinegageya sawasawahina ma ꞌigamwasowala ꞌoimiya.”

15 Coinega ꞌidi mane siꞌeweya, ma topwaoliyedi mababadao ꞌidi nuwatuhuina sihematamataneya, ma ꞌidihepwailaina ꞌilelewana meYudiya ꞌoidiya, ꞌoinega bewatuwa gide wete sihehegwaegwae.

Yesu ꞌana tomuliyao ꞌidi paihowa ꞌiꞌebwaediya

Page 113: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

Madiu 28:16 113 Madiu 28:2016CoinegaYesu ꞌana tomuliyao site lebeni sitauyaGalili,

ma sihaneya ꞌoyaina Yesu ꞌihepwaileya ꞌoina, 17 ma Yesusiꞌiteya ma ꞌoina siꞌetuluha. Ma tupwadi ꞌoidiyega ꞌabwamaꞌidi henuwanaluwa.

18 Eeta Yesu ꞌinaoma ꞌoidiya ma ꞌihegwaediya, ꞌig-wae, “Tamagu loina waiwaina mabwaiyana galewa mabaleꞌuwa ꞌiꞌebwae pwaigauwa. 19 Coinega watauya maꞌasa mabwaiyadi ꞌoidiya waloguguya, ma ꞌoinega to-mota sihemisaegau, ma wete waꞌabihe babitaisodi Tam-agu saninega ma Natuna Taugu saniguwega ma weteYaluyaluwa Tabuna saninega. 20 Loina mabwaiyanayaꞌebwaegomiya ma waheꞌitaedi, ma taudi wete sidamuliyedi. Ma moisa, taugu baꞌidamiu tamiyamiya saugamabwaiyana ꞌoidiya, sauga bewa ma ꞌana siga baleꞌu ꞌanaꞌebelosaloha ꞌoina.”

Page 114: MADIU TetelabwebweꞌanaMadiuꞌileleya · PDF file16 Ma tutaina Helodi tosonogaedi ꞌiyamwa ꞌasaediya, weyahina geya sihilama, ꞌidi ꞌabo weyahina ꞌigamwa-sowala madouna,

114LOINA HAUHAUNA

The New Testament in the Bunama language of Papua New GuineaNupela Testamen long tokples Bunama long Niugini

copyright © 1991 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: BunamaTranslation by: Wycliffe Bible TranslatorsThis translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2015-01-02PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 21 Apr 2018 from source files dated 17 Apr201845dc0516-b235-59d5-bb1e-9b6a4ca7d904