1. NR. 3 2012WEST-FRIESLAND Zoeken naar win-win in de woningbouwVeranderen; wie durft? Klachten oplossen met n Vechten om die schaarse Van Wimbledon op straat tot muisklikopdrachtgesubsidieerde studiebeurzen WWW.ONDERNEMERSBELANG.NL

2. Wij zetten niemandvoor aap om uw geldte krijgen.Incasso en G erechtsdeurwaarderswww.snijderincasso.nl marketing@snijderincasso.nl 3. Een efficint en zorgeloos bedrijfsnetwerk? Wilt u graag zorgeloos (net)werken?Kies voor Beerepoot Automatisering!Enkhuizen, Rode Paard 1 (0228) 316464Hoorn, Berkhouterweg 11 (0229) 236464Purmerend, Component 74 (0299) 422551info@lvs-autogroep.nl www.lvs-autogroep.nlH O O R N - E N K H U I Z E N - P U R M E R E N D 4. het ONDERNEMERSB E L A N GHet Ondernemersbelang vanWest-Friesland verschijntvijf keer per jaar. InhoudZOEKEN NAAR WIN-WIN IN DE WONINGBOUWNegende jaargang, nummer 3, 2012Veel bedrijven in de bouwsector struikelen dagelijks over de problemen dieOPLAGEde vastgelopen woningmarkt met zich meebrengt. Het besef dat door meer3300 exemplaren of beter samen te werken een oplossing misschien wel binnen bereik ligt,zette acht ondernemers aan het praten. En leidde tot minstens twee prachtigeCOVERFOTOideen. We moet het lef hebben om samen een oplossing te realiseren voorV.l.n.r.: Jan Wijnker, Mark Poldner,Edwin Balvers, Benny Duimel, Petervan Oeveren, Arn Peeters, Boude-wijn van Langen en Cor van Vliet07een probleem dat we allemaal voelen.Fotografie: Marcel RobUITGEVERJelte Hut VERANDEREN; WIE DURFT?Novema Uitgevers BVPostbus 30De vraag of er wel wordt gebouwd voor de vraag, kun je meervoudig uitleggen.9860 AA GrootegastJe hebt mensen die roepen dat er maar wordt gebouwd zonder dat men zichWeegbree 1afvraagt voor wie (leegstand dus), je kunt de vraag ook positiever benaderen9861 ES Grootegastvanuit de invalshoek: hoe weten wij nu voor wie wij bouwen.T 0594 - 51 03 03F 0594 - 61 18 63Het zijn met name politici die omwille van het partijbelang kiezen voor de eerstebenadering: ze bouwen maar raak, alleen wij weten wat goed voor de woning-info@novema.nlwww.ondernemersbelang.nl12zoekende is.EINDREDACTIEYmi Hut Liemburgy.hut@novema.nlT 0594 - 59 74 70 KLACHTEN OPLOSSEN MET N MUISKLIKBLADMANAGER Een klacht is een kans. Tenminste, als het bedrijf die klacht goed weet af teNovemahandelen. Logisch dus dat veel bedrijven klachten van klanten uiterst serieusMarco Veltnemen. De bouwsector liep tot nu toe een beetje achter: klachten werden welm.velt@novema.nlbehandeld, maar vaak te laat, te traag of onzorgvuldig. Dat kan beter, dachtT 0228 - 32 12 53 Marcel Oud en hij bedacht www.bouwklachten.nl.VORMGEVINGVDS Vormgeving!, Drachten 13DRUKDrukkerij Veldhuis, RaalteAAN DEZE UITGAVE WERKTEN MEEVECHTEN OM DIE SCHAARSE OPDRACHTBlinkfotografieIsabelle Brus Dt er gebouwd wordt is voor het grote publiek duidelijk zichtbaar. Maar er echtJur Engelchor stil bij staan doen er niet veel. Ze associren de sector al snel met corruptie enJerry Helmers fraude. De dagelijkse praktijk is wel anders: met name kleine en middelgroteJeroen Kuypersbedrijven werken keihard om het hoofd boven water te houden op de huidigeMarco Magielseoverlevingsmarkt. Het is echt vechten geblazen.Marcel RobHenk Roede (strip)Lex SalverdaWendy van Schie17Frank ThooftAndr VermeulenADRESWIJZIGINGENAdreswijzigingen, veranderingenvan contactpersoon of afmeldingen Dirk Zeur - de directeurVoor al uw strips en illustraties:www.studioroede.nlkunt u per mail doorgeven aanTiny Klunder, t.klunder@novema.nl. In het kader van de bezuinigingen Dat scheelt Maar wat O, ik heb alheb ik, voor op het kantoor, dezeons heel veel moet erwat klaar gezet!Vermeldt svp ook de editie er bij, dieallesbrander gekocht!gas! dan in?vindt u bovenaan in het colofon.ISSN: 1875 - 3833Niets uit deze uitgave mag wordenverveelvoudigd en/of overgenomenzonder schriftelijke toestemmingvan de uitgever. De uitgever kanniet aansprakelijk worden gesteldvoor de inhoud van de advertenties.02 het ONDERNEMERS BELANG 5. ColumnEn verderVerjaardagscadeau04 Nieuws Nederland is een van de weinige landen, zo niet het enige,waar acquisitie- en advertentiefraude op grote schaal14 Ondernemerspanel: Hoe verder na het kabinet Rutte? voorkomt. Georganiseerde groepen oplichters bellen ofmailen met bedrijven en instellingen om (nep-)advertentieste verkopen, naamsvermeldingen in niet-bestaande gidsenof websites te slijten of spookfacturen te versturen voorniet-verleende diensten.Het is goed mogelijk dat u zelf ooit bent benaderd met eenaanbod of voor een abonnementsverlenging; misschienheeft u wel een spookfactuur in uw postbus gevonden.Mogelijk bent u er zelfs in getrapt. En bent u z kwaadgeworden, dat u aangifte heeft gedaan bij de politie.Daar heeft u dan waarschijnlijk te horen gekregen dat menhelaas weinig of niets voor u kan doen.Het fenomeen acquisitiefraude bestaat al in Nederland sindsde uitvinding van de boekdrukkunst. In de vorige eeuw namhet een grote vlucht toen de fax zijn intrede deed. Dat inmid-dels al weer bijna verdwenen apparaat maakte het kinderlijkeenvoudig om een argeloze medewerker van de afdelingdebiteuren/crediteuren een nepnota te laten betalen.En van de gedupeerde ondernemers richtte in 1995 hetbureau Eerlijk Zaken Doen op om een vuist te kunnenmaken tegen de oplichters. Zeven jaar later ging het initiatiefIn het hartkaternfailliet wegens gebrek aan steun uit het bedrijfsleven en deoverheid. Een idealistische dame met een achtergrond in deVan Wimbledon op straat tot bankwereld nam de failliete boedel over en stortte zich volgesubsidieerde studiebeurzenpassie op de bestrijding van de fraudeurs.Veel MKB-bedrijven sponsoren een plaatselijkeZij boekte meer succes dan haar voorganger. Langzaamsportvereniging, maar vaak meer uit gewoontemaar zeker begon haar geluid door te dringen bij organi-of sympathie dan strategie. Ondernemers kunnensaties van werkgevers en inmiddels wordt haar stichtingechter een groter rendement uit hun betrokken-financieel gesteund door enkele duizenden donateurs uitheid bij de sport halen door bewuster tehet midden- en kleinbedrijf. Maar de gewraakte oplichtingsponsoren. Bijvoorbeeld door de Richard Krajicekvindt nog elke dag plaats. Volgens een ruwe schatting vanFoundation te steunen. Het Ondernemersbelangsprak met Richard Krajicek naar aanleiding vanhaar Steunpunt Acquisitiefraude (SAF) harken de herenhet vijftienjarig jubileum van zijn Foundation. 400 miljoen euro op jaarbasis binnen.In april boekte SAF zn voorlopig grootste succes. Het CDAen de SP in de Tweede Kamer brachten plannen naar buiten- Zorgeloos ondernemen met de MasterCard Business voor wetgeving tegen acquisitiefraude. Oplichting is- Mupol Personeelsdiensten regelt Oost-Europese werknemers voor weliswaar strafbaar, maar de wijze waarop de heren u vansteeds meer bedrijven uw geld afhelpen is vaak zo gehaaid, dat de rechter er weinigmee kan. In Belgi en Oostenrijk bestaan al wetten tegenTweede Womens Conference Europenep-acquisiteurs waardoor het verschijnsel daar de kop isop 30 november in Den Haagingedrukt.Als de twee fracties een meerderheid voor hun plannenWat is dat toch? Die immer terugkerende discussie invinden, en die kans is groot, komt er op acquisitiefraudeNederland over Het Glazen Plafond. En wat te denken vande (feitelijke!) constatering dat slechts 6% van de toppositiesin Nederland gevangenisstraf te staan en geldboetes diein het bedrijfsleven door vrouwen wordt bekleed?kunnen oplopen tot 450.000 euro. In 2013 bestaat SAF tienNederland was toch uitgemancipeerd? Het antwoord opjaar. Het zou de kroon op het werk zijn als het Binnenhofal deze vragen ligt echter wel genuanceerd. volgend jaar een wet als verjaardagscadeau kan geven.Carmen Breeveld, voorzitter van de Federatie Zakenvrouwen,lid van het algemeen bestuur van VNO-NCW isAndr Vermeuleninitiatiefnemer van The Womens Conference Europe.info@avoor.nl het ONDERNEMERS BELANG 03 6. Nieuwskoda Citigo vanaf deze zomer bij KODA dealer SchipperKleiner rijden zonder concessiesSchipper aan De Compagnie 31 inop het gebied van veiligheid en Zwaag. Het merk bewijst vanaf nuuitrusting? Dan kun je niet om de ook in de kleinste klasse waar Simplygloednieuwe koda Citigo heen. Deze Clever voor staat: veel value forheeft standaard ESC (Elektronischemoney, een ruim interieur, betaalbareStabiliteits Controle) en is met slim uitvoeringen en opties, zeer zuinige ensamengestelde pakketten uiterst schone techniek en als bonus de be-compleet te maken, terwijl de prijs wezen service van de KODA-dealer.veelal slechts vier cijfers lang blijft. Om De KODA Citigo is er als Easy al vanafhet nog gemakkelijker te maken staat 7.990,- daarna volgen de Active,tijdens het debuut meteen een spe-Ambition en Elegance.ciale Tour-uitvoering klaar, met extrauitrusting voor een voordeeltarief. Voor meer informatie: AutobedrijfKODAs debutant in het stadsauto-Schipper 0229 - 57 39 10segment staat nu al bij KODA dealerverkoop@skodaschipper.nlWinnares Heron Auto De Egel Banden B.V. al vanaf 1975 aan het KeernNieuw middel tegenactie neemt iPad3 in oprukkende teek bent u als particulier welkom, maarontvangstook als bedrijf. De Egel Banden isWie regelmatig in de natuur gespecialiseerd in uitlijnen van autos vertoeft, weet het maar al te goed: en balanceren van wielen. Van dezehet voorjaar en de zomer is de tijd expertise maken andere garages en van de teken. Dan is het oppas- autoschadebedrijven gebruik.sen geblazen. Een beet van een Tijdens de wintermaanden adviseertbesmette teek kan immers leiden De Egel Banden iedereen gebruik tetot de ziekte van Lyme. En dat kan maken van winterbanden. De speciale dramatische gevolgen hebben.Al bijna 40 jaar specialiseert Derubbersamenstelling en lamellen-Het is dus verstandig je daar tegenEgel Banden zich in auto-, motor-, techniek van de winterbanden zorgen te beschermen. En daar is nu eenChantal Beerepoot-Bakker neemt de iPad3 inlandbouw- en industriebanden. In voor een aanzienlijk betere grip op het speciale website voor ingericht. Viaontvangst van Danny Koster (Heron Auto).West Friesland is De Egel Banden dewegdek. Dit voor uw eigen veiligheidwww.teekwerendekleding.nl kanenige onafhankelijke VACO erkendeen die van uw mede weggebruikers. iedereen precies dt bestellen waarVorige maand maakten mensen die bandenspecialist aangesloten bij deDe Egel Banden beschikt over eenhij of zij behoefte aan heeft. Er isfan of volger zijn op de Facebook enEuroTyre groep. Naast de banden- eigen bandenhotel. In een grote kleding in alle soorten en maten.Twitter accounts van Heron Auto kansservice biedt De Egel Banden u nog kelder onder het gebouw wordenMaar n ding hebben alle produc-op een iPad3. We hebben de actie meer. Zo verricht De Egel Banden ook uw banden droog, donker en koel ten gemeen: ze zijn gempregneerdongeveer vier weken gecommuni-APK, kleine/grote onderhoudsbeurten, opgeslagen. met een middel waardoor eventueleceerd via Facebook en Twitter en sindsaccu-, remservice en ondersteltech-Heeft u nog vragen of wilt u gebruikteken massaal van je afglijden.die tijd hebben we er een groot aantalniek. De Egel Banden heeft dezemaken van de diensten van De Egelfans en volgers bij. Ook de mensen re-diensten niet alleen voor de auto. U Banden? U bent u van harte welkom Vroeger kwamen ze vooral voor inageerden zeer enthousiast op de actie kunt ook met uw aanhanger, vouw- bij de Egel Banden in Hoorn, Keernlandelijke gebieden met bossen enen het is leuk om te zien dat er volopwagen, caravan of camper bij De Egel 39-41, 1625 ND Hoorn, 0229-235350,struikgewas. Nu rukken ze op naargeretweet en gedeeld werd!, aldusBanden terecht. Bij De Egel Banden info@egelbanden.nlde stad.Danny Koster, vestigingsmanagervan Heron Auto in Purmerend. Beginmei werd de winnaar via FacebookMulder Obdam doopt Rentovloer tijdens Provadaen Twitter bekend gemaakt. ChantalBeerepoot-Bakker, woonachtig in Tijdens de eerste dag van de Provada hoofd kleinbouw bij Mulder Obdam,Opmeer reageerde enthousiast op in de Amsterdam RAI, is op feestelijke die samen de vloer ontwikkelden,het grote nieuws. Toen ik het op Fa- wijze de Rentovloer gedoopt. De Rento- verwachten dat de vloer binnenkortcebook las, was ik toch even de kluts vloer is de jongste innovatie van Mulder ook in de bouwmaterialenhandels tekwijt!, lacht ze. Je wint natuurlijk niet Obdam en belooft de publicitaire aan-koop is. Voor de vloer is een octrooielke dag zon mooie prijs. dacht die vorig jaar de Inschuifwoning aangevraagd.ten deel viel, te evenaren.Na de Innovatieve woning Mijn EigenMulder Obdam brengt de Rentovloergerijde Huis, het Steigerloos bouwen,Uw nieuws (renovatie-totaalvloer) in samenwer- de geprefabriceerde badkamers enking met De Hoop Pekso bv, Lankhorst toilet(Sanipod) en de Inschuifwoning, ng een drietal innovaties tijdens deIs er een nieuwe directie aangetreden?recycling products en Hordijk EP op de Bloksgewijze aanpak, Leanplanning Provada, te weten Mijn Eigen GerijdeHeeft u productnieuws? Gaat u verhui- markt. Zij brengt de vloer op de marktOnline nu de Rentovloer (Renovatie- Huis, Mind Your Own Building en hetzen, een nieuwe vestiging openen of als product ter vervanging van de vaak totaalvloer), wederom een eigen concept Gezond en Energiezuinigfuseren? Uw persberichten, bij voorkeur slecht en niet gesoleerde bestaande ontwikkeld product van deze moderne Wonen. Wilt u meer weten over dezemet foto, kunt u sturen naar Novema,houten vloeren die nog in een paar bouwer. innovatieve concepten, kijkt u dan opt.a.v. Marco Velt, m.velt@novema.nl,honderdduizend huizen is gebruikt. Onder het motto Er is iets nieuwswww.erisietsnieuwonderdezon.nu. DitPostbus 61, 1600 AB Enkhuizen.Ton van Langen, technisch directeuronder de zon presenteert Mulderis de gezamenlijke Provada website vanbij Mulder Obdam en Rene KenterObdam dit jaar naast de Rentovloer-Mulder Obdam en ZON Energie Groep.04 het ONDERNEMERS BELANG 7. ColumnMeer dan 5 miljoen euro aan slapend geld inonze keukenla verschillende bonnen aan. De voor- naamste redenen zijn dat het makke- lijk uitzoeken is en de ontvanger zelf de keuze heeft over zijn aankoop**. Een speciale actie is de verdub- belaar waarbij de cadeaubon twee keer de waarde van de ingeleverde bon krijgt. TiQQ.nl heeft stevig genvesteerdIedereen heeft er wel eens n ge- in de beveiligde omgeving en de manier van betalen. De bonnen dieTe boeken onder de postkregen of gegeven; een cadeaubon.Ook herkennen we ons er in dat we worden ingenomen door tiQQ.nl worden onder andere gecontroleerdschrale troostbij de kassa aangekomen zijn en er op echtheid en geldigheidsduur.Meer dan ooit staat het verschijnsel onderzoek centraal in de media. Steeds vakerdan pas aan denken dat de gekregen Het waarborgen van veilig handelen is het zlf onderwerp van onderzoek. Want helaas blijken we wetenschappelijkcadeaubon nog thuis in de la ligt. heeft veel voordelen. Zowel de onderzoek soms te moeten wantrouwen. Dat komt doordat wetenschappers inOnderzoek* heeft uitgewezen datconsument als de partners van tiQQ.een steeds onwetenschappelijker milieu moeten werken, waarop de vrije markt,er jaarlijks meer dan 5 miljoen euro nl kunnen met een gerust hart hetdie ook sectoren binnendruppelt waar ze niets te zoeken heeft, funest inwerkt.in de spreekwoordelijke keukenla slapende geld omzetten in extraOnder de hoge productiedruk weten sommige wetenschappers niet meer hoe zeverdwijnt. Dan te bedenken dat veleinkomsten. hun output op peil en hun naam hoog moeten houden. Dus dan maar wat onder-Nederlanders in deze tijden best welzoeksdata verzinnen om zo weer iets verrassends aan te kunnen tonen.een extraatje kunnen gebruiken.*Bron: http://nos.nl/artikel/245331-Het Amsterdamse bedrijf tiQQ.nlveel-cadeaubonnen-nooit-verzilverd.Het lijkt er tegenwoordig een beetje bij te horen en je kon het ook wel zienbiedt de oplossing door cash geld te html aankomen. Verklaarden we de vrije markt immers niet heilig? Kennen we niet iederbieden voor oude cadeaubonnen.het recht toe om zijn of haar leven van wieg tot graf helemaal zelf tot een succesNederland raakt steeds meer in **Bron: http://www.forbes.com/sites/ te maken? En laten we ons niet leiden door een demissionaire minister-presidentde ban van de cadeaubonnen. De prospernow/2010/12/13/gift-cards-die in het verlengde van de tijdgeest doceert dat de staat geen geluksmachinemeeste winkels en zelfs ook grotecould-boost-sales-long-after-the-is? Dan moet je er ook niet gek van opkijken dat er wrange vruchten uit de maat-supermarktketens bieden allerlei holiday-season-ends-2/ schappelijke boom kunnen vallen. En dat daar wetenschapsdienaren tussen zittendie liever hun eigen reputatie dienen.Gelukkig worden er ook boeiende onderzoeken uitgevoerd die gebaseerd zijn opDe Volkswagen up! stijgt letterlijk boven alles uit!betrouwbare data. Recent leverde dat een historisch overzicht op van begrotings-tekorten op basis van CBS-cijfers. Wat bleek? Dat VVD en CDA veel minder goedeschatkistbewaarders zijn dan ze zelf beweren. En dat socialisten, ook dat beruchtejaren zeventig kabinet van PvdA-premier Joop den Uyl, het zelfs iets beter doenwaar het spaarzaamheid betreft. Sterker; onder Den Uyl waren de begrotingstekor-ten gemiddeld genomen lager dan in alle opvolgende kabinetten.Ook ik was daar stomverbaasd over. Het was immers een weetje waar je zon lekkerhouvast aan had. Dat je socialisten nooit over de staatskas moet laten gaan, omdatwe dan in no time naar de kale bodem daarvan zitten te staren. Tegenwoordigmaken de liberalen daar zelfs hun verkiezingsstokpaardje van. Dat gaat luid,duidelijk en zelfverzekerd. Bij monde van vooral VVD-leider Stef Blok, die in hettv-programma Knevel & Van den Brink onlangs hardop tegen Diederik Samsomverzuchtte: Het is altijd lastig aan een socialist uit te leggen waarom je niet meergeld moet uitgeven dan je binnenkrijgt.Nu zal ik u niet vervelen met cijfers, die kunt u in enkele muisklikken bij elkaarOp zaterdag 19 mei jl. werd de uitvoering: 315 euro). Hij biedt bij een googelen. Wat in ieder geval blijkt is dat zowel VVD, CDA als PvdA in de vele jarenVolkswagen up! tijdens de Pitstoplengte van slechts 3,54 m plaats voordat ze in kabinetten zitting hadden en bovendien van economische groei kondenService dag omhoog getakeld bijvier volwassenen. De up! beschiktprofiteren, tch met begrotingstekorten kampten.Heron Auto Koog aan de Zaan. De up!over zeer efficinte benzinemotorenheeft zich sinds de marktintroductie in(60 en 75 pk voorzien van BlueMotion Onderzoekt en gij zult vinden. Wat we hier vinden steunt op betrouwbare cijfersdecember 2011 tot een groot succes technologie ). Elk model is tot 2014 en oogt niet fraai. Maar eigenlijk konden we het vermoeden. Dat politici, van welkeontwikkeld. In Duitsland is hij nu al de vrijgesteld van wegenbelasting enkleur ook, de schatkist vooral beschouwen als een instrument waarmee ze kiezersbest verkochte auto. Daarbij is de up! valt bij zakelijke inzet in de 14%-ca- kunnen lokken. Politiek is helaas steeds meer het synoniem geworden voor clinte-al vele malen in de prijzen gevallen,tegorie van bijtelling. Later dit jaar lisme. Met het algemeen belang als huilende derde.o.a. de World Car of the Year Award. wordt het gamma uitgebreid met deHeron Auto in Koog aan de Zaan up! BlueMotion Technologies en deAl is de pretentie nog zo snel, betrouwbaar onderzoek achterhaalt haar wel. Metbesloot daarom deze compacte stads-up! automaat.gaten in onze schatkist hebben we zodoende toch nog iets aan de batenkant vanauto letterlijk een dag boven alles uit onze balans staan. Te boeken onder de post: schrale troost.te laten stijgen.Eind 2012 komt de eco up! die ge- schikt is voor aardgas (CO2-uitstoot:Baart Koster (freelance zakelijk & economisch journalist en copywriter)De up! is leverbaar vanaf 8.49079 g/km). De stoere cross up! komt inwww.kosterteksten.nleuro (meerprijs voor de vijfdeurs2013.het ONDERNEMERS BELANG05 8. RondetafelgesprekTekst: Isabelle Brus Fotografie: Marcel RobRondetafelgesprekDEELNEMENDE BEDRIJVEN RONDETAFELGESPREK:Benny Duimel is projectmanagerBoudewijn van Langen is mede-bij Mulder Obdam in Obdam.eigenaar van architectenbureauTPAHG in Hoorn en actief bij Her-Mulder Obdam ontwikkelt veelalbestem, een team van specialistenop eigen initiatief projecten waar-dat een compleet plan maakt voorbij nauw wordt samengewerktde herbestemming van religieuzemet gemeenten, architecten en objecten, industrile gebouwen ofmakelaars. www.mulderobdam.nl kantoorpanden. www.herbestem.nl.Edwin Balvers is eigenaar van Arn Peeters is mede-eigenaarBroekman Makelaars in Alkmaar. van architectenbureau TPAHG in Het makelaarskantoor is gespeci- Hoorn. Al 35 jaar staat het bureau aliseerd in alle huisvestingsvraag- voor een integrale benaderingstukken in Noord-Holland en is van architectuur en restauratie. goed ingevoerd in de actuele ont- www.tpahga.nlwikkelingen in de woningmarkt.www.broekmanmakelaars.nl.Peter van Oeveren is ontwikkelings- Mark Poldner is directeurmanager bij Bouwfonds Ontwikke- Commercile Zaken bij Rabobankling in Haarlem. Zijn werkgebied is Noord-Holland Noord. In de regiode Kop van Noord-Holland, West- actief voor veel bedrijven in alleFriesland en Kennemerland; Bouw-sectoren, niet in de laatste plaats infonds heeft in vrijwel elke gemeentede bouw, en een belangrijke hypo-wel een woningbouwproject lopen.theekverstrekker aan particulieren.www.bouwfonds.nlwww.rabobank.nl/nhn Cor van Vliet is voorzitter vanJan Wijnker is wethouder van Bouwend Nederland West-de gemeente Koggenland en Friesland. Hij is gespreksleider van heeft in zijn portefeuille onder dit rondetafelgesprek met eenmeer ruimtelijke ordening, gezelschap ondernemers uit devolkshuisvesting, de gemeente- bouwsector dat zich buigt over delijke woning- en grondbedrijven, kwestie Bouwen wij conform de economische zaken en milieu. vraag? www.bouwendnederland.nlwww.koggenland.nl06 het ONDERNEMERS BELANG 9. Woningbouw totaal verkrampt: slimmer samenwerken is absolute must Zoeken naarwin-win in dewoningbouwVeel bedrijven in de bouwsector struikelen dagelijks over de problemen die de vastgelopen woningmarkt met zich meebrengt. Hetbesef dat door meer of beter samen te werken een oplossing misschien wel binnen bereik ligt, zette acht ondernemers aan het praten.En leidde tot minstens twee prachtige ideen. We moet het lef hebben om samen een oplossing te realiseren voor een probleem datwe allemaal voelen. Over verduurzaming in de sector, moeten wennen aan minder luxe, woonlasten versus woningprijs, de grond-prijs en een nieuwe blik op de consument.het ONDERNEMERS BELANG 07 10. RondetafelgesprekA cht betrokken ondernemers bogen Met Noord-Kennemerland, de Noordkop beschouwd als een slecht product. Dat leidt zich in het rondetafelgesprek en West-Friesland in zijn portefeuille kent tot eenstemmige verontwaardiging bij de over de stelling Bouwen wijVan Oeveren de regio en zijn bewoners ondernemers. Van Vliet: De laatste jarenconform de vraag?. Cor van Vliet, voorzit-goed. En dat is nodig ook, want het is anno zijn we toch alleen maar betere kwaliteitter van Bouwend Nederland, afdeling2012 noodzakelijk om precies te weten gaan leveren? De stemming zit erin.West-Friesland, opent de bijeenkomst bij wat de consument wil. D consument? AlsMulder Obdam met de constatering dat hij makelaar spreekt Edwin Balvers dagelijksMeer voor mindernog steeds krantenartikelen leest waarin met consumenten, en geloof hem: er is Volgens Benny Duimel, projectmanagerwethouders en gemeenteraadsleden in heter geen een hetzelfde. Puur kijkend naar bij Mulder Obdam, is er veel meer aan dehele land tegen projectontwikkelaars roe-de woonwensen zijn er grote verschillen hand. Natuurlijk telt het aantal kamers, hetpen dat ze nou eens moeten bouwen wat tussen mensen, tussen wijken en tussenaantal vierkante meters, het totale plaatjewe nodig hebben. Een beetje ontwikkelaardorpen. Een bepaald type woning kan het van de woning, maar de prijs is de belang-moet daar toch de kriebels van krijgen?in de ene plaats geweldig doen, terwijl rijkste factor in de huidige markt. Het is een dorp verderop niemand erop zit te een kopersmarkt. Daar sluit Jan Wijnker,Je kunt je afvragen of de vraag an sich wachten. En die laatste woning wordt dan wethouder ruimtelijke ordening bij dewel klopt, zegt Peter van Oeveren,ontwikkelingsmanager bij Bouwfondsin Haarlem. Bij Bouwfonds gaan we uitvan gemiddelde behoeften. Soms is hetlastig de daadwerkelijke behoefte in beeldte krijgen, dat is zeker zo. We zijn er delaatste jaren in elk geval nog scherper opgeworden. Tot een paar jaar terug stondniemand in de sector er echt bij stil wat demarktvraag was: alles wat gebouwd werd,werd met het grootste gemak verkocht.Tegenwoordig moet het helemaal perfectzijn: als er iets niet klopt in de ogen vande consument, dan koopt hij het niet.08 het ONDERNEMERS BELANG 11. gemeente Koggenland, zich bij aan. Met deBouwfonds heeft gebouwd in Medemblik.eens met Van Oeveren die eerder steldetwee sprekers ervoor is hij het namelijk nietIn 2007 kostte die bijna drie ton, nu worden dat mensen best meer willen betalen vooreens. De woonvraag is ten opzichte vannagenoeg dezelfde woningen aangebodeneen woning die volledig voldoet aan hunvier jaar geleden nog exact hetzelfde. Weonder de 250.000 euro. We kunnen de prijs wensen. Dat is niet wat ik zie. Tuurlijk, voormoeten het nadrukkelijk niet gaan zoeken nog verder verlagen, maar we zien geen een knap product wil men best betalen,in goedkoper bouwen of bezuinigen op enkele beweging omdat er op dit moment maar dan moet je denken aan een bedragde kwaliteit van de omgeving, maar innagenoeg geen vraag in dit segment is.van, pak em beet, 10.000 euro. Daar kunbehoud van kwaliteit voor een lagere prijs. Balvers vermoedt dat de ontwikkeling van je in de praktijk dus niet zoveel mee. TochKwaliteit van de woning n de wijk, wel te het huis misschien te lang heeft geduurd weer die grondprijs die roet in het etenverstaan.en dat de vraag nu zo anders is dat er gooit voor de starter. Want op de bouwkos-Ook makelaar Balvers ziet de prijs als een feitelijk geen markt voor is. Het is gewoon ten, daar kan niet veel meer op bespaardcruciale factor. Het gemiddelde inkomen niet meer het huis dat men wil. worden. Jawel hoor, vindt de makelaar. Neein deze regio ligt niet erg hoog en je merkthoor, zegt de rest. En dan plotseling hetdat mensen steeds meer moeite hebben Bouwers bepaaldenhoge woord: het ligt aan de onmogelijk-om de financiering van een nieuwe woning Dat de markt totaal veranderd is, daar isheid om de financiering rond te krijgen.rond te krijgen. Woningeigenaren krijgeniedereen het over eens. Als koper koos jehun woning niet verkocht omdat degewoon voor vierkante meters. Detailwen- Uitgerekend besparennieuwe generatie starters wel wl, maar niet sen zette je opzij, en anders gold: voor jou Maar kunnen die bouwkosten nou echt nietkn kopen. Juist in het starterssegment tien anderen, zegt Mark Poldner, directeuromlaag? Wijnker heeft thuis eens zittenmoet er gebouwd worden voor een relatief Commercile Zaken bij Rabobank Noord-rekenen. Een gemiddelde woning wordtlage prijs, want die telt!Holland Noord. En ook Boudewijn vanneergezet in 2400 uur 40 euro. Dat is Langen van TPAHG architecten is daar stel- 96.000 euro. Plus 30.000 euro materiaalkos-Wensen in kaartlig over: Er werd gewoon verkocht op basisten, plus 30.000 euro bouwplaatskosten.Arn Peeters, architect bij TPAHG uit Hoorn, van een tekening, mensen hadden geen In totaal kom je dan op 158.000, envindt alleen maar goedkoper bouwen flauw idee. Bij de consument overheerste met risicos, winstmarges, onvoorzienzeker niet de oplossing. Je moet veel de gedachte dat ze achter het net zouden enzovoorts, op zon 180.000 euro. In hetmeer kijken naar de realiteit van vandaagvissen als ze niet zo snel mogelijk zouden vakblad Cobouw heeft recent een artikeldoor de wensen van de mensen goed in beslissen. Kort samengevat: de bouwersgestaan waarin vooraanstaande figurenkaart te brengen. Een van de belangrijkstebepaalden wat de consument wilde.uit de bouwwereld zeggen dat een be-uitgangspunten daarin is volgens hem dat Als een van de weinige gemeenten met sparing van tien tot twintig procent op demensen het liefst op hun eigen plek willen een eigen woningbedrijf sluit wethouderbouwkosten haalbaar is. Dus zonder in teblijven wonen. We moeten dus zorgen Wijnker zich volledig aan bij dat beeld. boeten op de kwaliteit maar door slimmerdat we woningen bouwen die aangepast Woningzoekenden hadden simpelweg te samen te werken kunnen we goedkoperkunnen worden aan de veranderendeaccepteren wat ze werd aangeboden. Dat worden. Van Oeveren beaamt dit en geeftwoonwensen in elke levensfase van de kan nu echt niet meer. Nu wordt niet alleenzelfs aan dat zulke projecten al volop lopen.bewoners. Inboeten op kwaliteit is wel hetde kwaliteit van de woning kritisch beoor- Door woningtypen te herhalen maak jelaatste wat je moet overwegen. Startersdeeld, men kijkt ook naar de kwaliteit van een nog grotere efficiencyslag. We stuitenmoeten volgens Peeters juist wordende leefomgeving. De consument kan nudan wel vaak op een gemeente met een dikgeholpen om in te kunnen stappen. Duimel kritisch zijn -het is een kopersmarkt- en hijpakket eisen waaraan de woningen moetenbeaamt dat. Mensen weten heel duidelijk is eisen gaan stellen. Ontwikkelaars en aan- voldoen, speelt hij de bal terug naar dewat ze willen. En de bouwkosten liggen nemers kunnen daar simpelweg niet meer wethouder.nou eenmaal hoog, 110.000 euro voor eenomheen. Toch speelt de prijs daarbij nietWil de gemeente Koggenland een lansstarterswoning met alles erop en eraan, dusper se de grootste rol, vindt Van Oeveren. breken voor bouwen in collectief particulierinclusief grondkosten, is niet haalbaar. Vol- Is een woning conform de wensen? Dan is opdrachtgeverschap, het zogeheten CPO-gens Duimel moet de sector zich focussen een wat hogere prijs geen breekpunt.bouwen? Op zich staat Wijnker daar nietop de wensen van de consument en goede Voorop staat de kwaliteit, en dan volgt de onwillig tegenover, maar hij waarschuwtafspraken maken met andere partijen. prijs, concludeert Van Vliet op basis vanvoor de gevolgen van een te lang durendeDaar ligt de winst.dit eerste rondje. Maar hoe zit het dan metprocedure. Poldner wijt dat aan het gebrekToch blijft die prijs de gemoederen bezigdie lagere prijs, vraagt hij zich tegelijkertijd aan begeleiding van de enthousiaste kopers.houden. Van Oeveren voert het voorbeeldaf. Balvers noemt de grondprijs als hetZij worden als het ware ontwikkelaar, terwijlop van een twee-onder-een-kapwoning diegrootste obstakel. Hij is het dan ook niet ze daar niet per se veel van weten.het ONDERNEMERS BELANG 09 12. RondetafelgesprekDe kopers kunnen het project niet goedHypotheek is obstakel Wijnker wil nog wel even reageren opinschatten, wie is er bijvoorbeeld verant-Op gebied van hypotheken staat ons nogPoldners uiteenzetting over inkomenwoordelijk voor de kosten als een van dehet een en ander te wachten. Van Oeveren: en woonlasten. Als wij als gemeentedeelnemers eruit stapt? Begeleiding is We gaan nog door een diep dal. Potentileduurzaamheidsmaatregelen treffen in eencruciaal, dat vindt ook Van Oeveren die kopers wachten af, over een jaar zijn deverouderde woning, en die woning stijgtvanuit het Bouwfonds CPO-projecten juistfinancile uitgangspunten misschien weerdaardoor 15.000 euro in prijs, dan neemtstimuleert. Feitelijk werkt het alleen opheel anders. Het ziet er niet gunstig uit. de financieringsbereidheid van de bank on-individuele kavels goed en niet bij rijwonin- Ja, vraagt ook Peeters zich af, wordt kopen danks de lagere woonlasten voor enthou-gen. Boudewijn van Langen ziet het meerstraks niet alleen maar lastiger? siaste kopers helaas niet toe. Poldner zegtals een tool om de wensen van potentilePoldner vindt dat er sprake is van betutte- niet flauw te willen doen maar met handenkopers goed te kunnen inventariseren. Alsling van de kandidaat-kopers. De overheiden voeten gebonden te zijn aan de huidigeprofessional moet je mensen ook bescher-lijkt wel doorgeslagen. Het huidige beleidwet- en regelgeving. Vanuit de Rabobankmen tegen het bouwen van onverkoopbareis wat ons betreft een verkrapping van de is er juist op dit punt ook overleg met Denhuizen. Je kunt inderdaad moeilijk namogelijkheden. We kijken nu heel erg naar Haag, om daar meer mee te kunnen.afloop zeggen gefeliciteerd met uw onver-de verhouding tussen inkomen enerzijds,koopbare product, lacht de rest. en lasten anderzijds. Vroeger mocht jeWoonlastenin je financieringsbeoordeling ook de teDus als je kijkt naar woonlasten in plaatsEisen of wensen?verwachten inkomensgroei meenemen van naar de bouwkosten, dan is er ineensHeeft de consument van tegenwoordig -zeker logisch voor starters aan begin vanqua financiering veel meer mogelijk, con-nou eisen of wensen als het om zijn woningloopbaan- maar dat mag niet meer. Eencludeert Peeters. Eerder werd al gezegd datgaat? Allebei; eigenlijk behoeften diehypotheek wordt gewoon een internet-woonomgeving ook meetelt, verduurza-passen bij de huidige tijd, vindt Balvers.product, een simpele rekensom. Iemandsming zorgt dat woonlasten maximaal gelijkWe zijn de afgelopen decennia gewend persoonlijke omstandigheden zijn volledig blijven. Misschien zijn kopers met zulkegeraakt aan luxe, zegt Van Oeveren. Dat uitgevlakt, aldus Poldner. Als bank willen garanties over de streep te trekken? Tot nuje woning standaard overwaarde had na wij de ruimte om samen met de klant een toe is het zo dat de koper nog vooral naareen paar jaar vonden we heel gewoon.persoonlijke analyse te maken. We willen er de verkoopprijs kijkt, en relatief laat pasVan school direct in een koopwoning gaandan ook op letten dat als na dertig jaar de naar de woonlasten, al is daar de afgelopenzitten, dat kan gewoon niet meer. Je zult hypotheek is afgelost de restwaarde van het jaren al wel wat in veranderd, licht Balverslanger bij je ouders moeten blijven of methuis niet vele malen lager ligt dan ingeschat.toe. Peeters: Je zou een duurzame woningminder genoegen nemen, daar gaan we Bijvoorbeeld door achterstallig onderhoud. moeten kunnen belonen met een goedmeer en meer naar terug. Duimel vraagt Van Vliet stelt dat het er in de huidigefinancieringsvoorstel - alles hangt samen.of Van Oeveren dan ook vindt dat je meersituatie wel op lijkt of de financiers zo Als de bank duurzaam gaat financieren danrichting het ontwikkelen van huurwonin- bepalen wat er wel of niet gebouwd wordt. is hij waarschijnlijk veel verstandiger bezig.gen moet gaan als het om starters gaat. Bijzondere constatering, vindt Poldner, maarHet niet verstrekken van hypotheken opWoningcorporaties spelen daar inderdaad niet geheel onwaar. Maar het is niet onzebasis van woonlasten is volgens Duimelop in, maar slechts in beperkte mate. Want keuze. Wij willen alleen de klant faciliteren. een gebrek in de huidige tijd. Kan de lokaleover tien jaar zitten zij dan met producten Maar het consumentenvertrouwen is zooverheid niet meer in Den Haag gaan lob-waar geen huurvraag meer voor is, rea- laag -er bestaat onzekerheid over pensioen, byen, eisen dat er meer speelruimte komt?geert Van Oeveren.inkomensgroei, je baan, flexcontractenPoldner geeft aan dat die speelruimteTypische trend vandaag de dag inworden straks wellicht de standaard- en dat dan vooral moet zitten in de interpretatiewoonwensen is trouwens de hang naar gebrek aan vertrouwen is de slechtste basis van huidig en toekomstig inkomen. Weeen individuele uitstraling van de woning.om met elkaar in zee te gaan. Kop op, veronachtzamen onze zorgplicht daarinMensen willen graag een eigen draai aanroept Wijnker, de jaren tachtig hebben weecht niet.hun huis geven, zegt Peeters. En dus zie jeook overleefd en toen was het vele malenrijwoningen met elk een andere voordeur,erger dan nu. Laten we wel positief blijven. Inventief en win-wineen andere kleur kozijnen. Als architect aanVan Oeveren stelt onomwonden dat duide- Van Vliet geeft een nieuwe draai aanhem de uitdaging om te proberen om bijlijkheid op dit punt de oplossing is. Als we het gesprek. Er is onder meer met hetnieuwbouw n bij renovatie van bestaandestraks, ongeacht de uitkomst, weten waarOntwikkelingsbedrijf NHN een nieuw ideewoningen tegemoet te komen aan die per- we aan toe zijn met de hypotheekregelinguitgewerkt: genteresseerde woningzoe-soonlijke wensen door in het gevelbeeld gaan mensen weer over tot het kopen van kenden kopen een stuk grond voor 40.000slim te differentiren. huizen.of 50.000 euro en daar bouwt een belegger10 het ONDERNEMERS BELANG 13. een woning op. De koper van de grond en bank gezamenlijk bespreekbaar moeten zal bepalen. Wat gaan we daaraan doen?brengt bij de belegger vijf tot zes procentmaken? Poldner is enthousiast, maarDuimel stelt in het verlengde daarvan datcanon in rekening en de belegger brengtwil daarbij voorwaarden stellen aan het als iedereen zich nu gooit op het bouwenbij de grondeigenaar een huurprijs in reke-onderhoud van de woning. Dan heb jevan nieuwe starterswoningen je eenning voor de woning. Na een jaar of vijf kan als koper ook meer zekerheid over de rest-probleem creert voor over tien of twintigde grondeigenaar de woning kopen. Inwaarde van het huis na twintig, dertig jaar. jaar. Niemand verhuist van een nieuw-onze optiek een absolute win-winsituatie:Wijnker vindt het een uitstekend voorstel bouwwoning naar een bestaande woningde koper start met een lage hypotheekmaar vermoedt nog een adder onder het uit de jaren zeventig; alleen al vanwege deen huurt de woning eerst. In een later gras. Anders waren we hier vast en zeker hoge stookkosten. Wijnker ziet het al voorstadium kan hij die wel aanschaffen. Degisteren al aan begonnen.zich: dat betekent totale verpaupering. Alsbelegger kan zo vrij goedkoop een woning we het eens zijn dat er nog overwaarde zitneerzetten en zit niet met het stuk grondVerduurzaming op de woning, dan hebben we samen dewaarin hij eigenlijk niet zoveel interesse Peeters vermoedt dat grootschalige reno-verantwoordelijkheid om de boel ook weerheeft. Zou dat nou niet een voorstel zijnvatie van de bestaande woningvoorraad uit op gang te brengen. Dat ligt niet alleen bijdat we als bouwer, ontwikkelaar, overheidjaren zestig en zeventig de vraag ook medede financierende partij. We zullen zelf heel inventief moeten zijn, want men kan niet, men mag niet En Van Oeveren vult aan: Men durft niet. Van Vliet constateert een verslechtering van de woonkwaliteit in buurten en wijken. De waarde van de woningen daalt volgens hem daarom ook steeds meer. Wordt het niet tijd dat alle partijen -over- heid, eigenaar van de openbare ruimte, woningbezitter of verhuurder, eigenaar van de woning, en de bank, eigenaar van de hypotheek, aangesproken worden op hun verantwoordelijkheid, voortvloeiend uit de eigendomssituatie? het ONDERNEMERS BELANG 11 14. RondetafelgesprekOp wetgevingsniveau moet je gewoonAls je duurzaamheid propageert, danmakkelijker kunnen schakelen als datmoet je zoiets dus anders aanpakken. Hijiets is wat we met zn allen willen. Zal heeft nog wel een idee: kunnen ontwikke-grootschalige herbestemming van laars het economisch eigendom van zulkekantoorpanden geen negatieve impact woningen niet overnemen en er voor eenhebben op de woningmarkt? vraagt Van ton een spiksplinternieuwe woning op zet-Langen zich af. ten? Peeters is alvast enthousiast. VooropVolgens Van Vliet moeten woningcor- moet staan dat er een duurzame woningporaties als het aan de VVD ligt straks voor die oude in de plaats moet komen,driekwart van hun vrijkomende woningenanders ga je het hele zaakje ondermijnen.verkopen. En dan krijg je een heleboel Het gemeentelijk woningbedrijf worsteltwaardeloze woningen op de markt met met exact dit dilemma, erkent Wijnker.een lage boekwaarde, maar die qua Stel, een woning komt leeg, moet voorduurzaamheidseisen totaal niet voldoen. 60.000 euro gerenoveerd worden maarMoeten we dat dan willen? Peetersstaat voor 0 in de boeken. Als zich danPoldner ziet daar wel wat in: een geza- vergelijkt het met het massaal slijten vaneen koper meldt, dan zeggen wij ook wegmenlijke investering in de buitenruimte.autos zonder APK. Daar moet je als over-ermee en wij zetten voor dat geld eldersNiemand is er immers bij gebaat als deheid bovenop zitten, vindt Van Vliet.weer een mooie huurwoning neer.buurt verpaupert. Het woongenot neemtaf, vandalisme neemt toe, zegt Van Vliet.Poldner stelt dat de courantheid van dewoning mede bepaald wordt door dekwaliteit van de woonomgeving.Van kantoor naar woningEn dan, last but not least: herbestemming.Van Langen roert het onderwerp aan. Bij deoverheid lijkt nu ook het kwartje gevallente zijn; ombouwen van kantoorpand naarwoningen wordt steeds meer gestimuleerd.Tegelijkertijd is het nog steeds lastig ombestemmingswijzigingen erdoor te krijgen.Een beetje versoepeling daarin zou ookeen stuk van de woningkwestie op kunnenlossen, vult Peeters aan.Veranderen; wie durft?benadering: ze bouwen maar raak, alleen wij De prijs van een kwalitatief goede eenge-weten wat goed voor de woningzoekende zinswoning woning ligt zo rond de 80.000is. In de richting van hen wil ik opmerken 90.000 euro. Dat zijn niet de kosten. Hetdat de periode waarbij alle op de markt zijn vooral ook de bijkomende kosten, denkgebrachte woningen vanwege schaarste op hierbij vooral aan de prijs die voor de grondde markt en de ruime financieringsmogelijk- moet worden betaald, die ervoor zorgenheden altijd verkocht werden al lang achter dat prijzen nogal eens oplopen. Als grond,ons ligt. duur gekocht, niet wordt ingebracht voorDaarbij komt dat bestuurlijk veelal dewoningbouw tegen een redelijke prijs, danene extra kwaliteit op de andere wordtblijft die onverkocht en telt de rentetikkergestapeld zonder dat daarvoor ook maaren worden er geen woningen gebouwdiets in rekening gebracht mag worden. Denkwaarnaar wel vraag is. De vraag of er wel wordt gebouwd voorhierbij vooral aan de voortdurende aan- de vraag, kun je meervoudig uitleggen. Jescherping van de duurzaamheidsnormen. Blijkens het rondetafelgesprek zijn er goede hebt mensen die roepen dat er maar wordt Innovaties op het woningbouwgebied zijn ideen om die problematiek eens onder gebouwd zonder dat men zich afvraagt vooraan de orde van de dag, de reguliere mediade loep te nemen en ermee aan de slag te wie (leegstand dus), je kunt de vraag ookechter zien dat helemaal niet als iets datgaan. Ik zou haast zeggen: wie durft. positiever benaderen vanuit de invalshoek: vermeldenswaardig is. Een simpele link met hoe weten wij nu voor wie wij bouwen.het blad Cobouw zou veel positief nieuwsCor van Vliet Het zijn met name politici die omwille van kunnen brengen op dat gebied. Je moet dat voorzitter Bouwend het partijbelang kiezen voor de eerste alleen willen inzien. Nederland West-Friesland12 het ONDERNEMERS BELANG 15. Tekst: Wendy van Schie Fotografie: Blinkfotografie Bedrijfsreportage Zorgeloos ondernemen metde MasterCard BusinessOndernemers kunnen niet meer zonder creditcard. In Nederland is het nogICS laat ondernemers graag kennismaken met de MasterCard Business en biedt deze daarom het eersteniet in alle situaties vanzelfsprekend de creditcard te gebruiken, maar dat is jaar gratis aan.snel aan het veranderen. De creditcard biedt namelijk behalve betaalgemakZie het bijgevoegde aanvraagformulier of ga naar de website: www.icsbusinesscards.nl/ondernemersbelangook veel andere zakelijke voordelen, vertelt Mike van der Voort, managerSales en Marketing Commercial Cards van International Card Services (ICS).International Card ServicesWisselwerking 321112 XP DiemenMasterCard BusinessRentevrij werkkapitaalICS heeft een nieuwe zakelijke creditcardBovendien kan de ondernemerPostbus 23225gelanceerd: de MasterCard Business.beschikken over rentevrij werkkapitaal.1100 DS DiemenEen bankonafhankelijke creditcard dieDe creditcard is een betaalproduct en T 020 - 660 09 88ondernemers veiligheid, zekerheid en geen kredietproduct, maar kan als gratis businesscards@icscards.nlgemak biedt. Een zakelijke creditcard voorfinanciering worden gebruikt. www.icsbusinesscards.nlverschaft tijd en liquiditeit en houdt priv Van der Voort rekent het voor: Wij sluitenen zakelijk goed gescheiden, aldus Vanaf op de vierde van de maand. Dan sturender Voort. Het is bijvoorbeeld niet meerwe een rekeningoverzicht. Als we datnodig om bonnetjes te verzamelen.vooraf hebben afgesproken, dan kanWij verstrekken maandelijks een overzichtde ondernemer het bedrag binnenvan de uitgaven. Als medewerkers een 30 dagen overmaken. Wie dus op decreditcard van de zaak gebruiken, sprekenvijfde van de maand een aankoop doetwe van tevoren af wie het rekeningoverzichtmet de creditcard, hoeft pas tweekrijgt en wie betaalt: de medewerker ofmaanden later te betalen. Zo kan dehet bedrijf. Ook kunnen we voor bepaalde baat voor de kost uit gaan.uitgaven het gebruik uitschakelen. Altijd veilig betalenOnline managementinformatieDe creditcard is een zeer veilige manier vanNeemt een bedrijf meer dan 25 creditcardsbetalen. De Card is uitstekend beveiligd.af, dan is een online tool beschikbaar.Voor internetgebruik zijn er aanvullendeDaarmee kunnen de transacties altijdbeveiligingsprotocollen met een zelfge-online worden bekeken en heeft dekozen wachtwoord. Raakt de Card zoek,ondernemer direct toegang totdan kunnen wij binnen 24 uur zorgenwaardevolle managementinformatie. voor een nieuwe, ook in het buitenland.Het systeem kan worden gekoppeld aan Ook kan de gebruiker in geval van noodhet eigen boekhoudsysteem, waardoor de heel snel over contant geld beschikken.interne declaratieprocessen sterk worden Met een creditcard van ICS weet je zekervereenvoudigd. dat je altijd overal kunt betalen.International Card Services (ICS) verzorgt de uitgifte, verwerking en service van creditcards vanVisa en MasterCard. ICS is in 1988 ontstaan en is op het gebied van de uitgifte van creditcardsmarktleider in de Benelux. Met inbegrip van de Duitse en Belgische vestigingen werken er bijICS circa 500 medewerkers. Operational Excellence is het motto. De serviceafdelingen van ICSzijn zeven dagen per week 24 uur per dag bereikbaar. Alle servicewerkzaamheden voert ICS ineigen huis uit.Mike van der Voort: De creditcard is een betaalproduct en geen kredietproduct,maar kan als gratis voorfinanciering worden gebruikthet ONDERNEMERS BELANG 16. InterviewTekst: Jerry Helmers Crown Media Fotografie: Jur EngelchorWat is dat toch? Die immer terugkerende discussie in Nederland over Het Glazen Plafond. En wat te denken van de (feitelijke!)constatering dat slechts 6% van de topposities in het bedrijfsleven door vrouwen wordt bekleed? Nederland was toch uitgemancipeerd?Het antwoord op al deze vragen ligt echter wel genuanceerd. Carmen Breeveld, voorzitter van de Federatie Zakenvrouwen, lid vanhet algemeen bestuur van VNO-NCW is initiatiefnemer van The Womens Conference Europe. Afgelopen november voor de eerstekeer georganiseerd, komend november weer op de agenda. Het principe dat vrouwen hun carrire afbreken, zit veel te diep in onzegenen geworteld. We moeten daarom het statement blijven maken.Tweede Womens Conference Europe op 30 november in Den Haag Vrouwen moetencalvinistische grondslagdoorbrekenTIPS voor vrouwen die willen empoweren.1. Besef dat je een maatschappelijke verantwoorde- lijkheid hebt. Transformeer van consumptief handelen naar productief denken. Het is je verplichting om bij te dragen aan de maatschappij waarin je leeft.2. Doe niet alles zelf. Heb focus. En laat dingen los. Alleen dn kun je succesvol zijn. Je kunt niet alles tegelijk. (Mannen kunnen dit ook niet!)3. Vrouwen dienen onderling veel meer solidariteit te hebben. Het lijkt er op alsof we elkaar alleen maar een hak willen zetten. Stop daarmee. het ONDERNEMERS BELANG 17. B reeveld maakt zich grote zorgen over de toekomst van Nederland. Waar is onze handelsgeest gebleven?Enkele eeuwen geleden waren we htondernemersvoorbeeld voor de rest vande wereld. Nu zakken we langzaam weg opinternationale ranglijsten. De reden?Carmen Breeveld:We verliezen concurrentiekracht. De oorzaak? Nederland zaktWe zitten in een mechanisme waarin welangzaam wegniet al het talent (willen) benutten dat op internationalewe hebben. Enerzijds met dank aan hetranglijstenongelooflijke gepamper en betuttel vantraditioneel ingestelde vakbonden,anderzijds zijn er maatschappelijke, fiscaleen sociaal-culturele aspecten die er nog steedsvan uitgaan dat mannen de kostwinnermoeten zijn. Het is grote noodzaak om diecalvinistische grondslag vaarwel te zeggenen in te zetten op een nog grootser debatwaarin we onszelf kritisch afvragen waaromwe het blijkbaar vanzelfsprekend vindendat vrouwen niet mogen bijdragen aan degroei en dynamiek van de economie.Het gaat om bewustwording in optima De leden denken immers hetzelfde.hebben over corporate responsability?forma. We zijn op zoek naar een krachten-Maar wil je meer rendement, dan heb jeVerder hebben we Angela Merkel enbundeling van vrouwen. Eigenlijk wat Themeer innovatie nodig. En dn moet jeMichelle Obama uitgenodigd. Te hoogOld Boys altijd deden en doen. Ze hielpen op zoek naar verschillende gedachten, gegrepen? Helemaal niet. Sowieso is deelkaar. Vrouwen kunnen elkaar echter ookvisies en discussies. Vrouwen hebbenWomens Conference een initiatief datempoweren. In een netwerk van Fresh een andere kijk op ooit al succesvolGirls. Maar begrijp me niet verkeerd; wehet leven. En op in Amerika waszijn helemaal niet van mening dat mannenzakendoen. Nee, Vrouwen moeten hetontstaan. We zijnmoeten worden uitgesloten. Integendeel. het is niet altijd dus zeker geenZelfs ook op onze conferentie hebbenbeter, maar dielef hebben effectievere lokaal clubje.we manlijke gastsprekers. En, mannendiversiteit kan welOok in Amerika isworden van harte uitgenodigd om deveel opleveren. keuzes te makende conferentie eenconferentie te bezoeken. Zo moeten we Op dit momentdoorslaand succesgezamenlijk aan de slag om bijvoorbeeld sluiten we bewustmet als gevolg dathet diversiteitsvraagstuk op een hogeren onbewust vrouwen uit. Wat mijer een groot maatschappelijk debat opniveau te brengen. We kunnen veel meerbetreft hebben we Nieuw Leiderschap gang is gebracht. Ik vond het van belangdan we denken. Vrouwen moeten het lef nodig om onszelf, ons land dus, weerom het Event ook jaarlijks in Europa tehebben effectievere keuzes te maken.cht vooruit te helpen. Creer eenorganiseren en te laten zien dat wij vrouwenZe doen alles maar een beetje. Maar als ondernemender klimaat waarin vrouwenmet elkaar verbonden zijn en dat weje alles maar een beetje doet, dan kun je volop meedoen! onszelf ook verplicht moeten voelennooit excelleren.een bijdrage te leveren. In deze snel veranderende wereldZelf heeft Breeveld altijd duidelijke keuzesmoeten we ons dan ook weer zien teTijdens de conferentie wordt er opgemaakt. En ja, ik heb ook gewoon twee onderscheiden, vervolgt ze. Natuurlijkstrategisch niveau dieper ingegaan opkinderen, die niets te kort komen. Ik ben is dat lastig voor een land met slechts het vraagstuk van Empowerment voorer voor mijn man, en hij is er voor mij.17 miljoen inwoners. Wij kunnen wat dat vrouwen en de rol die vrouwen kunnenMaar ik zeg wel; het gesprek over je eigenbetreft nooit op tegen een Brazili, of innemen in het ondernemersklimaat vanontplooiing begint al aan de keukentafel. een China . Of een India. De focus moet Nederland. We gaan reflecteren.Ik weet nog dat mijn man ooit zei, nogdus op het slimmer laten worden van deWe gunnen onszelf die kritische noot.vrdat we kinderen hadden, dat hij mensen. Investeer in onderwijs. Het komtWe gaan het daar allemaal op 30 novembergeen behoefte had aan een vaatwasser. onze economische kracht ten goede.over hebben. Maar bovenal hopen weToen ik hem duidelijk maakte, dat hij dan Maar laten we daarbinnen vrouwen welop een sterkere bewustwording bij al diedegene zou zijn, die dan s avonds de afwas heel veel kansen geven.inspirerende vrouwen. Laten we onzezou moeten doen, was er in no time eentalenten vol benutten; uiteraard moetenvaatwasser. Want, zo kon ik s avonds naAan de gastsprekers van de tweede we daar zelf keihard voor werken en onzehet eten ook nog aan het werk waarbij ikConference zal het niet liggen. Trots meldt verantwoordelijkheid in nemen maardus geen tijd hoefde te besteden aan al die Breeveld, dat intussen Carla Bruni, delaten we vooral ook op sociaal-cultureelflauwe keukenklusjes. Ik wilde me namelijkechtgenote van de Franse presidentvlak de ingesleten waarden durvenook ontwikkelen. Ik wilde ook een carrire.Sarkozy, is gestrikt als gastspreekster.te doorbreken. Dat is goed voor deVolgens Breeveld moeten organisaties de Maar ook Neelie Kroes beschermvrouwe vrouwen. Dat is goed voor alle mannen.uitdaging aangaan om cht het beste uit van de conferentie zal haar zegje doen. Het is bovendien goed voor de kwaliteitzichzelf te halen. Leiding geven aan een En wat te denken van voormalig premiervan ons ondernemerschap. En dus is hetmonocultuur is niet zo moeilijk, zegt ze.Jan Peter Balkenende, die het met ons wil goed voor Nederland.het ONDERNEMERS BELANG 18. Tekst: Daan Appels Foto: Mupol BedrijfsreportageMupol Personeelsdiensten regelt Oost-Europese werknemers voor steeds meer bedrijvenVakmensenmet eengoedementaliteit De agrarische sector, de bouw, de industrile productiesector en de metaal, kunnen anno 2012 niet zonder buitenlandse werknemers. Nu een tewerkstellingswerkvergunning voor inwoners van de Europese Economische Ruimte niet meer nodig is (uitgezonderd voor Bulgaren en Roemenen), vinden met name Poolse arbeidskrachten met duizenden werk in ons land. Mupol Personeelsdiensten is n van de bedrijven die bemiddelt tussen vraag en aanbod.V an een negatief imago van zijnverkrijgen van een sofi-nummer en bank-Mupol Personeelsdiensten BV Oost-Europese werknemers wilrekeningnummer, de afdracht van belastingenGarnizoenstraat 6c, 5363 VX Velp(NB) directeur Fred Mulder van Mupol en sociale premies en ook huisvesting. In veel M 06 - 203 630 49niets weten. Hij staat op het standpuntgevallen worden meerdere buitenlandseT 0486 - 76 00 07dat we blij mogen zijn dat buitenlanders werknemers ondergebracht in woningen die F 0486 - 47 48 78het werk willen doen waar de meestedoor Mupol worden verzorgd.f.mulder@mupol-personeelsdiensten.nlNederlanders niet voor zijn te porren.www.mupol-personeelsdiensten.nl Fred Mulder: De Polen komen in een vreemdWant zo is het wel. En we weten ook land en dan is het prettig als belangrijke zakenallemaal waarom. Als je hier geen werk goed voor je worden geregeld. Dat doen wij. Payrollinghebt, krijg je een uitkering. Een Pool die Alles volgens de regels die daarvoor gelden.Naast het samenbrengen van Neder-geen werk heeft, zit thuis en heeft geen Met illegale zaakjes laten we ons niet in.landse werkgevers en werknemers uitinkomsten. Dan wil je wel naar het buiten- We betalen de salarissen die gelden volgens Oost-Europese landen, houdt Mupol zichland om de kost te verdienen. de inleners-cao, we zijn NEN gecertificeerd bezig met payrolling voor Nederlandse en we beschikken over het Certified Flexbedrijven. Dus zowel voor de NederlandseMupol Personeelsdiensten helpt voor- Home-keurmerk voor huisvesting. als Oost Europese werknemer. Payrollingnamelijk Polen en Litouwers aan werk enDaarom doen veel werkgevers graag houdt in dat een bedrijf het werkgever-incidenteel Hongaren. De meesten komen zaken met ons. schap uit handen geeft en het personeeluit het arme oosten van Polen, het gebiedop de loonlijst komt van Mupol.dat grenst aan Wit-Rusland en Oekrane.Volgens Mulder is het een misverstand teFred Mulder: Via ons netwerk organiserendenken dat Polen alleen geschikt zijn voor hetFred Mulder: Vooral bij kleinere bedrijvenwe contactbijeenkomsten waar mensendomme werk. Het werk dat wij aanbieden istot ongeveer vijftien werknemers iszich kunnen inschrijven. Als we een baan lang niet alleen voor ongeschoolden. In heelpayrolling in opkomst. Een ondernemervoor ze hebben komen ze naar Nederland.veel gevallen hebben we het over vakmensenhoeft hiervoor geen boekhouder in deDe periode dat ze hier werken is heel ver- met een goede mentaliteit. Polen passen zicharm te nemen en kan zich helemaal rich-schillend. De n kiest voor acht weken op ook gemakkelijk aan. Zeg tegen ze wat zeten op zijn core business. Wij regelen alleen twee weken af, anderen blijven soms moeten doen en ze doen het. Van jong totjuridische en administratieve rompslompwel een heel seizoen, bijvoorbeeld jonge-oud. In de fruitpluk hebben we een keer een en nemen hem daarmee een hoop werkren die in de tuinbouwsector werken.echtpaar geplaatst die beiden tegen de tachtiguit handen. Een voorbeeld van ontzorgenEenmaal voor het eerst in Nederland zorgtliepen. Die zagen het werk als een leuk uitje in optima forma.Mupol voor alle bijkomende zaken als het waarmee ze nog geld verdienden ook.het ONDERNEMERS BELANG 19. InterviewTekst: Jeroen Kuypers Fotografie: Marco MagielseVan Wimbledon op straat tot gesubsidieerde studiebeurzen:Sportsponsoring die maatschappelijk verantwoord en rendabel isOp de als eerste geopendeVanaf dat moment zijn de playgrounds,Veel MKB-bedrijven sponsoren een plaatselijke playground in de Haagse Hondius-ook in andere steden, elkaar in rap tempostraat blikt de tenniskampioen terugopgevolgd. De velden zijn overal een enormsportvereniging, maar vaak meer uit gewoonteop hoe het vijftien jaar geleden allemaal succes gebleken, niet alleen voor de kinderenbegon. Toen ik in 1996 Wimbledon won, kondie er les krijgen of vrij spelen, maar eigenlijkof sympathie dan strategie. Ondernemers ik onmogelijk vermoeden waartoe dit zou voor de hele wijk.leiden. In plaats van de door de gemeentekunnen echter een groter rendement uit hunvoorgestelde rijtoer door de stad te accep- Van hardware naar softwarebetrokkenheid bij de sport halen door bewusterteren, gaf ik midden in een Haagse wijk een De Richard Krajicek Foundation heeft intennisclinic voor kinderen. Ik werd zo geraaktde voorbije vijftien jaar het accent steedste sponsoren. Bijvoorbeeld door de Richarddoor het plezier dat ik deze jeugd hiermeemeer verlegd van hardware naar software.bracht, dat ik spontaan op het idee kwamNiet alleen velden aanleggen, maar ookKrajicek Foundation te steunen, die inmiddels meer voor deze kinderen te doen en daarvoor begeleiden. De stichting kent scholarshipshet talent uit die wijken te benutten. Ik wilde toe voor de opleiding van jongeren uit deal een tachtigtal sportvelden heeft helpen aan-niet alleen hun gezondheid, maar ook hunwijk tot sportcoach op mbo niveau. In ruilleggen en onderhouden in wijken met een maatschappelijke kansen en de sociale veilig- voor deze studiebeurs begeleiden zij honderdheid van de jeugd in die wijken te stimuleren.uren vrijwillig op de playground. Zon beurssportieve achterstand. Sport is voor de voorma- Ikzelf heb elke dag kunnen sporten. Die mo- helpt natuurlijk om de jongen of het meisje ingelijkheid moeten deze kinderen ook krijgen. kwestie een succesvolle professionele start inlige tenniskampioen het middel bij uitstek om het leven te laten maken, maar de activiteitenMeer dan alleen tennisvan de sportcoach zijn vooral essentieel in hetde sociale cohesie te bevorderen en jongerenMet deze gedachte in zijn achterhoofd duurdeoperabel houden van de playgrounds zelf.structuur in hun ontwikkeling te geven, tweehet nog geen jaar voor Richard Krajicek Voor jongeren zijn mensen die ze persoonlijkWimbledon op straat organiseerde. kennen een betere bron van inspiratie dandoelstellingen die niet toevallig perfect aan-Het toernooi werd zon succes dat de inmiddelseen sportmodel dat ze van de televisieopgerichte Richard Krajicek Foundationkennen. En die inspiratiebronnen zijn insluiten bij die van Maatschappelijk Verant- besloot meer voor deze wijkkinderen te doen de wijken met onze playgrounds in steedsdan tennis alleen. Met zijn stichting wilde meer gevallen degenen die wij hebben latenwoord Ondernemen. Het Ondernemersbelanghij alle kinderen de kans geven te kunnen opleiden tot sportcoach. Daarnaast kunnensprak met Richard Krajicek, naar aanleiding van sporten in een sociaal veilige omgeving.bedrijven hun maatschappelijke betrokken-Andere sporten en lesmogelijkhedenheid tonen door zon meisje of jongen eenhet vijftienjarig jubileum van zijn Foundation. kwamen erbij en in Den Haag werd in 2001kans op een beter leven te geven door hunde eerste playground geopend. beurs te bekostigen. Zo snijdt het mes aanmeerdere kanten.Richard Krajicek: De duurzame playgroundWij werken nauwMet de onstuitbare opkomst van Maatschap-samen met gemeentes pelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)maar ook met privatewillen steeds meer bedrijven zich actiefpartijen, zoals inzetten om de sociale cohesie in wijkenwoningcorporaties enmet een sociale achtergrond te bevorderen.MKB-bedrijvenAansluiting zoeken bij de Richard KrajicekFoundation is daarvoor een prima methode,want deze stichting kan haar plannen nietoveral enkel met eigen geld en middelenfinancieren en realiseren. Wij werken nauwsamen met gemeentes maar ook met privatepartijen, zoals woningcorporaties en MKB-bedrijven, licht Richard Krajicek toe. En wezijn nog lang niet van plan om te stoppen.We streven uiteindelijk naar een honderdtalvelden, die we bovendien zo duurzaammogelijk willen maken, onder meer op hetgebied van materiaal en verlichting. Omdatwe de kennis daarvoor in onvoldoende matezelf in huis hebben, hebben we een wedstrijduitgeschreven voor architecten.het ONDERNEMERS BELANG 20. Maar de echte verduurzaming, in de zin 15 jaar Richard Krajicek Foundation:van verankering in het sociale weefsel van de resultatende wijk, is natuurlijk de kwaliteit van desportbegeleiding. Daarom willen we met 80 Playgrounds met sportbegeleiding inonze scholarships op den duur ook een29 gemeenten in Nederland.opleiding op hbo niveau kunnen bekostigen. Meer dan 100 opgeleide sportcoaches 232 jongeren die verder konden lerenSlimme investering voor bedrijvendankzij de Krajicek studiebeursDe Richard Krajicek Foundation is daarmee 25 Krajicek Sportclubs, die de leegteeen stichting die continue in beweging is, opvullen van de reguliere sportverenigingenletterlijk en figuurlijk. Dat de ideen vandie vertrokken uit de aandachtswijken.Richard en zijn team werken, bewijzen defeiten n wetenschappelijke onderzoekenVoor meer informatie,over wat er in die jaren bereikt is. Ik vindsurf naar: www.krajicek.nlhet tekenend dat we er in al die vijftien jaarslechts n hebben hoeven sluiten.Het concept slaat duidelijk aan in elke wijk,waar we ermee aan de slag gaan,i ets watinmiddels ook wetenschappelijk doorprofessor Paul Verweel van de universiteitUtrecht is vastgesteld. Juist onze jarenlangebetrokkenheid met de mensen zorgt ervoordat sociaal veilige plekken ontstaan diebeweging en ontmoeting stimuleren.De inwoners dragen er zorg voor dat deplayground dagelijks gebruikt blijft enniet wordt vernield of verloedert.Sponsoring van de RKF in welkevorm dan ook, is wat hembetreft dan ook echt een slimmeinvestering voor bedrijven.In plaats dat je steun in een vercontinent terechtkomt, waarniemand de naam van jebedrijf kent, kun je die nudirect koppelen aan deomgeving waar jewerknemers wonen of jeklanten zich bevinden. het ONDERNEMERS BELANG 21. Tekst: Isabelle Brus Fotografie: Lex Salverda BedrijfsreportageInnovatieve site springt in groot gat in de bouwsector: klantenserviceKlachtenoplossen metn muisklik Een klacht is een kans. Tenminste, als het bedrijf die klacht goed weet af te handelen. Logisch dus dat veel bedrijven klachten van klanten uiterst serieus nemen. De bouwsector liep tot nu toe een beetje achter: klachten werden wel behandeld, maar vaak te laat, te traag of onzorgvuldig. Dat kan beter, dacht Marcel Oud en hij bedacht www.bouwklachten.nl. Marcel Oud heeft sinds twintig jaar een eigen stucadoors- en onderhoudsbedrijf en werd regelmatig ingeschakeld om klachten van bewoners of gebruikers van panden op te lossenM arcel Oud heeft sinds twintigde status is en welke actie dus nog opendatabase, kan het bedrijf in een oogopslag jaar een eigen stucadoors- enstaat, legt Oud uit. Om alle reparatieszien wat er in een bepaalde periode of in onderhoudsbedrijf en werden herstelwerkzaamheden uit te kunnen een bepaalde wijk gedaan is. Daar kunregelmatig ingeschakeld om klachten van voeren maakt hij gebruik van zijn netwerk je als bedrijf je voordeel mee doen, doorbewoners of gebruikers van panden oploodgieters, stucadoors, constructeurs, bijvoorbeeld groter onderhoud centraal uitte lossen. Ik stond letterlijk tussen hettimmermannen, elektriciens, dakbedekkerste laten voeren om klachten voor te zijn.bouwbedrijf en diens klant in. Vaak was deen andere vaklui. Op die manier kan ik deverstandhouding tussen die twee partijenvastgoedeigenaren garanderen dat ik altijdGenteresseerde ondernemers kunnendan al ernstig verstoord omdat de klant het snel opereer. Met elke melding ga ik direct Oud bereiken via de contactgegevens opgevoel had dat zijn klacht niet snel genoeg aan de slag. de site. De online registratiedienst is gratis.werd opgepakt en zat de bouwer met zijn De website heeft een jaar lang op proef Ondernemers krijgen een persoonlijkehanden in het haar omdat hij het overzichtgedraaid bij een bouwbedrijf. De site is inlogcode en een wachtwoord zodat zijwas kwijtgeraakt. De website www.bouw- geoptimaliseerd en ik heb een paar opties in een alleen voor henzelf toegankelijkeklachten.nl rekent met beide problemen af.toegevoegd. Zo kunnen opdrachtgeversomgeving meldingen invoeren. De tijd datnu ook eerdere correspondentie over deklachten afgehandeld werden via de fax enHoe werkt het?klacht of bouwtekeningen toevoegen aande telefoon is echt verleden tijd. Ook in deGemeenten, woningcorporaties of de melding. Oud kan bij het oplossen van bouw!bouwondernemingen melden klachten van het probleem op die manier heel proactiefbewoners en gebruikers of noodzakelijke te werk gaan - en dat komt de klantrelatieonderhoudswerkzaamheden op de site. alleen maar ten goede.Oud gaat daar vervolgens mee aan de slag.Hij neemt contact op met de bewoner Overzicht Bouwklachten.nlof gebruiker van het pand, lost de klacht Het grote voordeel van het online registra- Wieder 3op en meldt dat in een kort verslag bij detiesysteem is het overzicht, vindt Oud zelf.1648 GA De Goornoorspronkelijke online notitie. De op- Omdat alle klachten - en wat er uiteindelijkT 0229 - 54 58 20drachtgever heeft zo een helder overzicht mee gedaan is - opgeslagen worden in eeninfo@bouwklachten.nlvan alle contacten die gelegd zijn, wat alleen voor de opdrachtgever toegankelijkewww.bouwklachten.nl het ONDERNEMERS BELANG13 22. OndernemerspanelHoe verder na het kabinet Rutte?Het Catshuisoverleg is mislukt. De 2 regeringspartijen CDA en VVD hebben geen akkoord over eenbezuinigingspakket kunnen sluiten met gedoogpartner PVV. Nederland maakt zich op voor nieuweverkiezingen op 12 september. Inmiddels is het Lente akkoord gesloten. Ziet u in dit akkoord decontouren voor een nieuw (vijf partijen) kabinet of loopt de houdbaarheidsdatum van dit akkoord totaan de verkiezingen? Zullen de verkiezingen duidelijkheid bieden over de politieke verhoudingen of is eenzakenkabinet wellicht de beste oplossing. En wat zijn naar uw mening de voornaamste taken van hetnieuw te vormen kabinet? De mening van ons panel. Albert Gieling Albert Gieling - De Woonschakel Medemblikvan het 3% EMU tekort willen zij hun geloofwaardigheid Absoluut positief is het feit dat de vijf betrokken partijen niet verliezen. De Nederlandse politiek met haar vele een gezamenlijke politieke verantwoordelijkheid heb- partijen heeft haar eigen dynamiek met verkiezingen. ben genomen om te komen tot bezuinigingen en her-Gaat de kiezer voor een partijvisie of kijken we uitslui- vormingsmaatregelen die moeten leiden tot gezondetend naar het persoonlijk leiderschap? Het Lenteakkoord overheidsfinancin. Natuurlijk kunnen kanttekeningen laat in ieder geval zien dat hervormingen op enkele worden gezet bij de keuzen die hierbij gemaakt zijnbelangrijke onderdelen zoals de woningmarkt, arbeids- maar het signaal naar de grote financile markten is dui-markt en het pensioenstelsel mogelijk zijn. Structurele delijk: de rijksoverheid Nederland is solide en financieelhervormingen zijn voor het nieuwe kabinet wat mij be- betrouwbaar. Voor de betrokken partijen zal het moei- treft hoofddoelen, durf besluiten te nemen met een visie lijk zijn om na de komende verkiezingen af te stappenen houd gezonde overheidsfinancin in het vizier. Cor van VlietCor van Vliet - Mulder Obdam het Woonvraagstuk en de media goed nieuws brengenRust is waar Nederland de komende periode het meestin plaats van angstaanjagende teksten. Zij namelijk zorg-bij gebaat is. De huidige nationaal macro economischeden ervoor dat het consumentenvertrouwen in Neder-situatie heeft men op nationaal niveau niet in de hand.land vrijwel het laagst in de wereld is. Hoezo, eenheid?De bank regeert, de nationale politiek heeft slechts be- Als een gedoogkabinet (zelfs met de PVV) tot de mo-hoefte aan een gunstige verkiezingsuitslag. Los van watgelijkheden behoort, waarom dan geen zakenkabinet.Nederland vraagt richt men zich op zaken buiten Neder- Vraag is natuurlijk of de politiek zich dat laat welgeval-land. En als het beste jongetje van de klas weten wij wellen. Doe mij maar paars; maar dan wel met een beterewat goed voor anderen is. Laten wij eens in het eigencommunicatie. Als politici beseffen dat zij er voor onsland de zaken op orde brengen. Laat alle politiek wijzezijn in plaats van omgekeerd, dan zou het zo maar watmannen en vrouwen zich richten op het oplossen van kunnen worden. Duncan Renses Duncan Renses - De Band Uitzendbureaumindere tijd iedereen zijn portie bijdraagt aan de maat- Ik vind het een moeilijke stelling omdat er nog geen schappij om de crisis die er nu is door te komen. nieuw kabinet is. En van de voornaamste taken lijkt mij Als tweede zou het kabinet dan ook de economie moe- dat er wel bezuinigd zal moeten worden, maar dan ook ten stimuleren op een manier dat de mensen er weer in over de hele linie. Waarbij niet alleen de werkgevers ditgeloven, dan zal dit een positieve ontwikkeling hebben moeten dragen maar ook de werknemers, zodat in dezeop het uitgavenpatroon van de mensen.14het ONDERNEMERS BELANG 23. Siem WeelSiem Weel - WEA Accountants & Adviseurs te vinden zijn. Mogelijk dat er wel wat accentverschui-Onder het motto onder druk wordt alles vloeibaarvingen zullen plaatsvinden. De uitvoering is al deelsis onder grote Europese druk in het voorjaar het zgn. begonnen met de vaststelling van de BTW verhoging alLenteakkoord gesloten met, om aan de Europese 3%per 1 oktober a.s. van 19% naar 21%. Met een prognosenorm te voldoen, onontkoombare forse bezuinigen van maar liefst 4,1 miljard extra opbrengst (2013) isals resultaat. Alhoewel hier en daar nog gesuggereerd dit een van de belangrijke maatregelen. Ook een nieuwwordt dat dit akkoord slechts geldt tot de komende ver- kabinet, van welk kleur dan ook, ziet zich geplaatst voorkiezingen verwacht ik dat de bulk van maatregelen dooreen groot dilemma. Bezuinigingen zijn noodzakelijk omhet nieuw te kiezen kabinet overgenomen zal worden. het huishoudboekje op orde te krijgen maar in hoeverreDe bij het Lenteakkoord betrokken partijen zullen waar- tasten de bezuinigingen het bestedingspatroon van deschijnlijk al dan niet deels in het nieuwe Kabinet terugconsument aan? Ik wens ze veel wijsheid toe..... Merel Kan Merel Kan - Verkoopbureau Kan raken van zon open zenuw is het zaak flink door te prik- Ha! Het idee dat er mensen zijn die mijn mening over ditken. Je ziet dan vanzelf de groep om je heen groeien. onderwerp gaan lezen. Misschien nemen ze hem nogOplossingen? Daar moet je beslist niet mee aankomen. serieus ook! Mijn hoogst afgeronde opleiding is MAVO. Die zitten je populariteit in de weg. Een gezamenlijke Ik hou er van dingen te roepen. In mijn bedrijf, in devijand van ons volk doet het goed. Neem dwergen, kroeg, op papier of op twitter. Soms weet ik daarbij perMarokkanen of, doe eens gek, heel Europa! Of ik de con- ongeluk de vinger op de zere plek te leggen. Dan roe- touren van een nieuw kabinet zie? Nee. Maar grote kans pen anderen dat ze het me eens zijn. Of juist niet. Bij het dat ik erin zit. Boudewijn NeelissenBoudewijn Neelissen - KPMG Corporate Financedat het kabinet zolang het demissionair is alles moetDe torpedering van het Catshuisoverleg is zo ongeveer blijven doen binnen haar mogelijkheden om de crisishet slechtste wat ons land op dit moment had kunnen te bestrijden, passende bezuinigingsmaatregelen moetgebeuren. Een verlaging van de Nederlandse AAA- nemen en hervormingen moet doorvoeren. Voor zoverstatus als gevolg van het mislukken van het overleg zal dit als demissionair kabinet niet mogelijk is, zal naarde rente op onze staatsschuld opdrijven. Ter illustratie: een meerderheid in de tweede kamer gezocht moetenbij de huidige staatsschuld van ruim EUR 400 miljardworden om in de periode tot aan de verkiezingen tochkan een extra procent rente ons op termijn jaarlijks EURzoveel mogelijk verstrekkende maatregelen te kunnen4 miljard extra kosten. Een dure stopzetting van hetnemen. Ik hoop dat de ernst van de zaak bij de betrok-overleg lijkt me. Wat nu echter het belangrijkste is, isken politici is doorgedrongen en dat ze gaan doen watdat zo min mogelijk tijd wordt verloren. Elke dag dat tegen hun natuur indruist: over hun schaduw heenvanuit de politiek geen actie wordt genomen in deze stappen en het landsbelang boven het eigen (partij)turbulente tijden is een verloren dag. Mijn mening is belang plaatsen. Gemma Oude Veldhuis Gemma Oude Veldhuis - GO Personeelsadvies en vervolgens trekken we het weer in. Kortom een hoop Eigenlijk is de vraagstelling verkeerd in dit geval. Is energie, moeite en geld wat er verspild wordt. Het heeft er nog wel een houdbaarheidsdatum? Heb meer hetmijn vertrouwen niet gewonnen de afgelopen maanden. gevoel dat de houdbaarheidsdatum al enige tijd is over- Belangrijkste taken op dit moment mijn inziens is om schreden. Daarbij zie ik sowiezo niet zoveel duidelijkheidgoede structuur op te zetten, waar vertrouwen is, om in de politiek op dit moment. We roepen dingen die we vervolgens gezamenlijk aan taken te bouwen. Tenslotte niet waarmaken, zeggen zaken om verkozen te wordenkun je geen muur bouwen zonder cement.het ONDERNEMERS BELANG 15 24. RondetafelgesprekTekst: Isabelle Brus Fotografie: Lex SalverdaRondetafelgesprek Vechten om Sander Mul is projectmanager bijRobbert van Aarst is manager Mulder Obdam. Mulder Obdamvan Edmon Keukens, met vijf ontwikkelt veelal op eigen initia-vestigingen in Noord-Holland en tief projecten waarbij nauw wordtFlevoland. Het bedrijf is onder- samengewerkt met gemeenten,deel van de Mandemakers Groep. architecten en andere bouw-www.edmon.nl. bedrijven. www.mulderobdam.nlCor van Vliet is voorzitterNiels Vrijenhoek is vestigingsma-van Bouwend Nederlandnager van Bouwmaat Hoorn enWest-Friesland. Hij is gespreksleiderPurmerend. Deze franchiseorga-van dit rondetafelgesprek metnisatie levert bouwmaterialen aaneen gezelschap ondernemers uit kleine en middelgrote bouwbe-de regionale bouwsector. drijven in de regio.www.bouwendnederland.nlwww.bouwmaat.nl.Dt er gebouwd wordt is voor het grote publiek duidelijk zichtbaar. Maar er echt stil bij staanDirk Loos is directeur van Loos Beton- vloeren Obdam en beaamt Van Vlietsdoen er niet veel. Ze associren de sector al snel met corruptie en fraude. De dagelijkse prak-opmerking volledig. Zelfs bij grote bouw- bedrijven gaat het er nu zo aan toe. Detijk is wel anders: met name kleine en middelgrote bedrijven werken keihard om het hoofd calculatieafdeling maakt een berekening, het hoofd van de afdeling haalt daar alboven water te houden op de huidige overlevingsmarkt. Het is echt vechten geblazen.wat van af, dat doet de directie ook nog eens, en dan wordt er ingeschreven. En het is geen enkele garantie om het project N egen gedreven ondernemers Onder de kostprijsbinnen te halen, want bij de concurrent van negen verschillende aan deWelke ondernemer gaat nou twintig totdoen ze hetzelfde. Loos zelf is al in 2008 bouw gerelateerde bedrijven uit vijfentwintig procent nder de kostprijsbegonnen met bezuinigen. Bij een offerte de regio discussiren een middag over dewerken? Van Vliet taxeert zijn gespreks- beknibbel je op de kleinste details. Kan problemen die zich voordoen en buigen partners. Zij weten wel beter. In de huidigeer nog een man af, kun je minder uren zich over mogelijke oplossingen die prak- tijden komt het meer dan eens voor datrekenen? De overheadkosten neem ik bij tisch genoeg zijn om ze ook daadwerkelijk ze hun oorspronkelijke berekening van de grote werken sowieso niet meer mee. in gang te zetten. Cor van Vliet, voorzitterwat een werk moet kosten volledig terug-Hendrik-Jan Toes van Toes Montage uit van Bouwend Nederland West-Frieslanddraaien en gewoon laag gaan bieden. AlsSchagen ziet ook dat er onder de kostprijs en directeur van Mulder Obdam, leidt hetje de echte prijs gaat berekenen, word je gewerkt wordt. De aannemers hebben rondetafelgesprek.nooit gekozen. hun concurrentiestrijd verlegd naar de16het ONDERNEMERS BELANG 25. Meer kwaliteit voor minder geld: eindgebruiker profiteert van malaisedie schaarse opdrachtLeander Beuling is directeur vanDirk Loos is directeur van LoosInstallatieburo Beuling uit DeBetonvloeren Obdam, metGoorn. Het bedrijf werkt voor devestigingen in Obdam en Geleen,particuliere en de zakelijke markten van Loos Betonreparaties.en is onder meer gespecialiseerdDe bedrijven werken nauw samenin gas- en waterleiding, rioleringmet andere partners en kunnen zoen energietechnieken. een compleet pakket aanbieden.www.beulingbv.nl. www.loosbetonvloeren.nl. Hendrik Jan Toes is eigenaar van Harm Mulder is eigenaar van Toes Montage uit Schagen. Het Harm Mulder Schilderwerken bedrijf is gespecialiseerd in dak- uit Obdam. Ze schilderen bij en gevelbouw en werkt nationaal bedrijven en particulieren, en internationaal, als onderaan- zowel binnen als buiten. nemer en als hoofdaannemer. www.harmmulderschilder.nl. www.toesmontage.nl. onderaannemers. De onderaannemeropdrachtgever. Als jij vroeger wel eens watmarge. Daar moeten we nu wel in snijden besteedt op zijn beurt weer werk uit aanmeer vroeg, die man teveel bijvoorbeeld,omdat de concurrentie het nog goedkoper zzpers of nog goedkopere onderaan- dan denken opdrachtgevers nu misschienaanbiedt. nemers. Een logisch maar verstrekkendook wel die zakkenvullers gaan we nu eensZouden minder pieken en dalen in de prijs gevolg daarvan is dat de kwaliteit van de wat minder gunnen.voor de branche als geheel ook niet goed bouw achteruit holt, zeker als het toezicht Leander Beuling, directeur van Instal-zijn? vraagt Van Vliet zich af. Niet alleen beperkt is, stelt Toes. latiebureau Beuling, en Robbert van voor het imago van de branche, maar ook Aarst van Edmon Keukens ervaren het naar de consument toe, vindt Van Aarst. In Kwestie van rekenen calculatieverhaal totaal anders dan Loos. de keukenhandel gebeurde het vaak dat Je zou inderdaad denken dat al dat bezui- Beuling heeft naar eigen zeggen zijn offertes de klant altijd nog korting kon krijgen. Wij nigen en beknibbelen op de kosten wel altijd marktconform aangeboden. Onze werken er nu naar toe om dat niet meer te gevolgen moet hebben voor de kwaliteit, prijzen zijn altijd constant, ongeacht of doen. Toch biedt die prijsdifferentiatie ook stelt Van Vliet. Die kwaliteit houden wijwe in goede of slechte tijden verkeren.de mogelijkheid om die -zoals nu blijkt zeer wel vast, anders zit je de volgende keerIn de keukenbranche gaat het gewoon noodzakelijke- buffer te kunnen opbouwen sowieso niet meer aan tafel, zegt Loos. Hijanders. Omdat in koophuizen standaard in goede tijden. Die buffer hebben we nu erkent dat er voor 2008 gerust wel eens een een basiskeuken wordt ingerekend, is hetwel heel hard nodig, zegt Loos. Toes merkt man teveel werd ingezet op een project, aanbod aan woningbouwcorporaties of op dat zij al jaren alleen tegen rele scherpe maar sinds 2008 komt dat niet meer voor.projectontwikkelaars altijd hetzelfde. Deprijzen projecten aannemen. Wij hoeven Er valt bar weinig meer te snijden. Van uiteindelijke eigenaar van het huis gaat de daarom niet in te boeten op kwaliteit en kun- Vliet probeert zich te verplaatsen in dekeuken kopen en dan pas pakken wij onze nen afgegeven garanties altijd nakomen.het ONDERNEMERS BELANG 17 26. RondetafelgesprekZakkenvullers forme concern-prijsbeleid - maar gooit hetOverlevingsstrategieVan Vliet wil het even wat breder trek- meer op een betere nazorg. We merken Je moet als bedrijf een strategie heb-ken. De bouw heeft het imago dat ze in de crisis wel degelijk. Voorheen groeiden ben om je aan te passen aan de marktgoede tijden het geld uit de zakken van we elk jaar tien procent, nu moeten we ookwaarin je zit. En dan heb ik het niet overde opdrachtgevers heeft geklopt. Dus nu vechten. Dat houdt in dat we beter offreren,het overleven van n jaar, maar al vandenken die opdrachtgevers nou, we gaanmeer nabellen, en als dat kan onder detwee tot drie jaar. Bovendien mogen weze dat even laten voelen Loos vraagtofferteprijs van concurrent gaan zitten. nog wel twee tot drie jaar verder vooruitzich af of dat nou een gerichte actie van deIn deze overlevingsmarkt moet je net watkijken, zegt Sander Mul, projectleider bijopdrachtgevers is of dat het gewoon deslimmer zijn dan de concurrent. VrijenhoekMulder Obdam. Hij stelt onomwondenconcurrentiepositie die dat noodzakelijkvoert als de klant dat wil ook puin af van de vast dat organisaties echte overlevings-maakt? Van Vliet: Al dat vechten, is dat bouwplaats. We focussen op extra service skills moeten ontwikkelen. Niet alleeneigenlijk wel zo handig? Harm Mulder,om ons te onderscheiden. als organisatie verbeteren en innoveren,eigenaar van Harm Mulder Schilderwerken,Veel aannemers moeten zich bewust zijnmaar ook kijken of dat plan houdbaar isdenkt dat je er als ondernemer niet aan van de rol die ze zijn gaan spelen, stipt voor de korte en middellange termijn.ontkomt. Je filtert een opdracht helemaalToes zijdelings een ander onderwerp aan.Bij Loos Betonvloeren Obdam hebbenuit, hoeveel uur heb je cht nodig, een Veel aannemers fungeren nu als orga- ze een planning van n twee weken.eenheidsprijs gaat niet meer op. nisatiebureau. Zij leggen hun algemeneDaar staat tegenover dat ze in 2008 deNiels Vrijenhoek, vestigingsmanager van voorwaarden op aan de onderaannemer narigheid zagen aankomen en directBouwmaat in Hoorn en Purmerend, mengt en eisen bijvoorbeeld volledige kennis vanhebben ingezet op infra. Daar hebbenzich nu in het gesprek. Of de ondernemers het Bouwbesluit. Dat gaat verder dan alleen we flink werk uitgehaald. We werken nudan ook vinden dat ze beter calculeren danbestek en tekeningen die geproduceerd bijvoorbeeld mee aan de tunnels in devoorheen. Niet beter, anders. Je neemt worden door deskundigen, zegt Toes. EenA4 bij Roelofarendsveen en Leiden. Datmeer risicos en je bent dan inderdaadmogelijk gevolg daarvan kan zijn dat inves- zijn grote projecten, waar we wel vier jaargoedkoper, zegt Mulder. Vrijenhoek zelfteerders de schakel aannemer overslaan en bezig zijn. Heerlijk! En bij particulierenis met Bouwmaat meer gebonden aan dealleen een directievoerder inschakelen. Zit- zijn woonvloeren een hype op hetvaste prijzen - elke vestiging voert het uni- ten de aannemers daar wel op te wachten? moment.18 het ONDERNEMERS BELANG 27. om een redelijke marge te halen. Vanklanten omgegaan en plukken daar nuVliet ziet een trend, want waar Mulder de vruchten van. Van Vliet concludeertObdam merkt dat onder meer de BAMcynisch dat ze in hoogtij dus minderin hun vijver zit te vissen, doen de on- klantvriendelijk zijn. Is dat niet eenderaannemers dat dus in de vijver metbeetje gek? Van Aarst wil niet per sede particulieren. Mag dat wel? Beuling beweren dat ze nu klantvriendelijkerziet geen probleem. Het zijn kansen enzijn, maar verkopers kunnen wel meerhet is overleven, klaar.de tijd nemen, de klant mag rustig nadenken. In hoogtij is dat schietenKlantvriendelijker in crisis met hagel.Achterover hangen en blijven denkenik zie wel wat er bij mij langs komt Natuurlijk kun je je focussen op deis inderdaad een totaal achterhaalde klant, maar Beuling gooit het liever ookstrategie, vindt Mul. Je moet echtover een andere boeg: ketensamenwer-kijken waar je t kan pakken, waar jeking. Daar is volgens hem veel voordeelkansen liggen. Als ondernemer moet je mee te behalen, voor alle partners.ook echt beter dan vroeger kijken naar Als je weet wat je aan elkaar hebt, alsje afzetmarkt. De concurrentie hijgt in je je elkaars kwaliteit kent, hoe snel jenek, je moet je klanten goed kennen wilwerkt, dan denk ik dat je juist op niet zoje ze goed kunnen bedienen. Daar kan denderende projecten elkaar wel moetVan Aarst over meepraten. Werden er in helpen en opzoeken. Beuling spreekt2008 in Nederland nog 235.000 keukensuit eigen ervaring: ze werken veelverkocht, in 2011 waren dat er nog samen met Mulder Obdam. Zijn schrik-maar 135.000. En ook voor 2012 zie je beeld is de aannemer die de allerlaagsteBeuling voelde zich nooit te goed een verdere terugloop in de verkoop.offerte pakt en het contract helemaalom klein werk bij particulieren opVan Aarst maakt zich persoonlijk minderdichttimmert. Dat is volgens mij niet dete pakken, en merkt nu dat dat eenzorgen: Edmon Keukens staat in de plus methode. Toes ziet ook veel kansen ininteressante markt is. We werken bij ten opzichte van vorig jaar. Wij zijn samenwerking. Een project uitvoerendergelijke klussen ook samen met eeneen lokale keten met vijf winkels. Wij in een bouwteam geeft wellicht eenelektricien, en pakken CV en ventilatie hebben bewust goed gekeken naar wiehogere prijs, maar veel minder kostenerbij. We zien daar ook mogelijkheden onze klanten zijn, zijn anders met onzeop termijn.het ONDERNEMERS BELANG 19 28. RondetafelgesprekMeer voor minder Van Vliet blijft het gek vinden. EigenlijkEigenlijk willen wij dat dus doorschuivenTerug naar de prijs. Van Vliet hoort ieder-zijn onze klanten in een hoogconjunctuur naar de onderaannemers: gedeelde smart,een zeggen dat ze de kwaliteit handhaven,slechter af, want in een laagconjunctuur zeg maar. Voor Mulder Obdam is hettegen een lagere prijs. Is dat wel reel?worden ze beter behandeld! We worden namelijk ook haast niet te behappen, legtWaarom blijven wij de opdrachtgever wel met onze neus op de feiten gedrukt. Van Vliet uit. Laatst hadden we vier grotemaar pleasen met steeds lagere prijzen?klussen afgerond, moesten we een half jaarZolang de rotte appels er niet uit vallen, Betalingsverkeer wachten op twee miljoen euro. Terwijl onzekun je niet anders, vindt Loos. En ook Nog meer financin. Vallen de grote jon-onderaannemers na een maand zeggen:Mulder vindt de kwaliteit een must, waar gens om omdat het werk ophoudt of van- mag ik even vangen? Dan krijg je een veelje niet op kunt bezuinigen. Je moet wege liquiditeitsproblemen? vraagt Vante grote spanning in je liquiditeit. Beulingmeegaan met de mogelijkheden en eenVliet zich af. Liquiditeit is zeker geen onbe- vindt niet dat de aannemer dat probleembetere kwaliteit leveren dan ooit tevoren. langrijke factor. Loos heeft al in 2004 zijn mag verleggen naar de onderaannemer.De controle is ook veel beter. Mul ziet een leveranciers verzocht om zelf pas na zestigZulke afspraken worden buiten hem omtrend: de kwaliteit gaat omhoog en de prijsdagen te hoeven betalen. Daar gingen ze gemaakt, hij mag daar dan niet de dupeomlaag - klanten krijgen gewoon meer mee akkoord, en gelukkig maar. Wij krijgen van worden. Hoezo de dupe, als dat eenvoor minder. De kam gaat erdoorheen, de nu gemiddeld pas na 57 dagen betaald. Datvoorwaarde in het project is, dan is hetknoeier valt nu meteen af. Helaas blijvenlag altijd rond de veertig dagen, de tendens toch niet onredelijk om voor alle meewer-er genoeg rotte appels over. In deze regiois al jaren dat het omhoog gaat.kende partijen dezelfde betaaltermijn tezijn het inderdaad lang niet alleen slechteNu doet Van Vliet een duit in het zakjehanteren? Als dat vooraf bekend wordt ge-bedrijven die zijn omgevallen, juist ook namens Mulder Obdam. Als aannemermaakt, ok, dan heb je als ondernemer eeneen aantal topbedrijven. Dat de markt zich hebben zij last van het stapelen van keuze. Maar in de praktijk word je er tijdenstijdens de crisis verschoont, daar gelooft bankgaranties en van de late betaling vande klus gewoon mee geconfronteerd,Mul niet zo in. Loos beaamt dat; het zijnde laatste termijn na oplevering van een zegt Beuling. Zoiets is ook haast niet uit tevaak zzpers die vervolgens weer opnieuw project. Soms wordt die laatste termijn leggen, vindt Mul. Dan zou bijvoorbeeldclusteren. pas een half jaar na oplevering betaald. de heier zijn laatste tien procent pas eenhalf jaar na oplevering van het gebouwkrijgen, zeg een jaar na de laatste paal. Datkan gewoon niet.Spiraal ombuigenVan Vliet wil van de anderen weten of zijideen hebben om die negatieve betalings-spiraal om te buigen. Beginnen bij deoverheid, reageert Loos direct. Die zoudendat eerder betalen wel gaan opstarten,maar hun termijn staat nog steeds opnegentig dagen. Hoog tijd dat de overheiddat naar dertig dagen terugschroeft, dankan iedereen daar weer in mee gaan. Wateen arrogantie eigenlijk, zegt Van Vliet.Want behalve die betaaltermijn stellen zeook allerlei voorwaarden en regels. Eenverandering van het betaalgedrag van deoverheid zou kortom een enorme impulsgeven, het geld wordt dan gewoon snellerrondgepompt, concludeert hij. Of we moe-ten de opdrachtgevers beter sturen.Zekerheidsstellingen, dat zijn het. Mulwijt het aan het gebrek aan vertrouwenin de branche. Eerst een bankgarantie en20 het ONDERNEMERS BELANG 29. het ONDERNEMERS BELANG 21 30. Rondetafelgesprekdan die laatste termijn vaststellen, want o Terug naar afwee als er nog iets zou kunnen gebeuren.Als straks de economie weer draait, gaan weTerwijl dat totaal niet in verhoudinghet dan weer doen zoals vroeger? Dus meerstaat tot het mogelijke gebrek aan wat is mensen op het werk, marges verruimenopg