magazyn dla nauczycieli kwartalnik 03 -04 (07 08)/2017 · z programowania. obserwowanie przez...

ZOOM NA PRZEDSZKOLE

ZOOM NA PRZEDSZKOLE

Magiczny czas świąt

8811

20

I love Boo – zabawa z angielskim

Wokół przedszkola– nowy program

nauczania

8811

20

MAGAZYN DLA NAUCZYCIELI KWARTALNIK 03-04 (07-08)/2017ISSN 2449-576X

WYCHOWANIE PRZEDSZKOLNE

Robot Photon to jeden z ciekawszych pomysłów na atrakcyjne zajęcia z programowania. Obserwowanie przez uczniów efektów wprowadzanych przez nich poleceń sprawi, że nawet najmłodsi odkryją w sobie informatyka i pasję programowania.

Nowoczesna szkoła w Twoim zasięgu

Gry i animacje interaktywne na podłodze? To możliwe! Dywan interaktywny Funfl oor został stworzony z myślą o przedszkolach i szkołach podstawowych. Interaktywna podłoga to ponad 5 m2 powierzchni zabawy pobudzającej wyobraźnię.

Edukacja i rozwój poprzez zabawę

W ofercie dla przedszkoli posiadamy MAC Tablicę w zestawach z projektorami Epson, zapewniającymi wysoki komfort użytkowania i radość dzieci na zajęciach.

Now

ocze

sna

szko

ła

www.mac.pl/technologie, tel. 41 366 55 55, [email protected]

Polecany w zestawach z MAC Tablicą

wzbogacona wersja edukacyjna

Szanowni Czytelnicy,

Redaktor naczelny

Spis treściPSYCHOLOGIA W EDUKACJI – DLA DZIECI Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI

RYNEK/FINANSOWANIE – SĄ PIENIĄDZE

CIEKAWOSTKI – Z EDUKACJĄ PRZEZ WIEKI, CZ. 1

ZWYCZAJE – MAGICZNY CZAS BOŻEGO NARODZENIA

ZDANIEM EKSPERTA – WSKAZANE CZY ZBĘDNE?

ZOOM NA PRZEDSZKOLE – PROPOZYCJA NOWEGO PROGRAMU EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ

ZOOM NA PRZEDSZKOLE – PRZEDSZKOLE WCZORAJ, DZIŚ I JUTRO

KALENDARIUM

ZOOM NA PRZEDSZKOLE – ZABAWA Z ANGIELSKIM

AKTUALNOŚCI EDUKACYJNE

CYFROWA EDUKACJA – NOWY PRZYJACIEL

CZAS NA KULTURĘ

NOWOŚCI WYDAWNICZE

ROZMOWA Z... – DR ANNĄ WILECZEK

4

6

8

10

13

14

16

18

20

23

24

2427

2428

32

Państwa opinie – nauczy-cieli, dyrektorów, pedago-gów – są dla nas nie-zmiernie ważne. Dlatego otwieramy łamy kwartal-nika na Wasze felietony, recenzje, scenariusze zajęć. Zachęcamy do lek-tury i przesyłania swoich propozycji tematów.

Czy wiedzą Państwo, że pierwsza placówka przedszkolna powstała w Polsce w 1836 roku? Dzisiaj, po blisko 200 latach, przedszkola stanowią bogatą mapę różnorodnych placówek – od tych nasyconych technologiami po przed-szkola leśne, o czym piszemy w artykule „Przedszkole wczoraj, dziś i jutro”.

Z kolei w artykule o nowym programie na-uczania dla przedszkola

„Wokół przedszkola – My i nasz świat” prezentujemy jego zało-żenia i szczegóły.

Z myślą o nadchodzącym nowym roku przygoto-waliśmy dla Państwa funkcjonalny kalendarz wydarzeń. Mamy nadzie-ję, że przez cały rok bę-dzie Państwu towarzyszył i przypominał o datach ważnych w pracy nauczyciela.

Zachęcam do lektury świąteczno-noworoczne-go wydania kwartalnika, równocześnie w imieniu Redakcji składam Państwu życzenia wszystkiego najlepszego w 2018 roku!

REDAKTOR NACZELNYJarosław Rybus

Z-CA REDAKTORA NACZELNEGOMaciej Barański

SEKRETARZ REDAKCJI Mateusz Zapała

WYDAWCAGrupa MAC S.A., ul. Wincentego Witosa 76, 25-561 Kielce

LISTY, BEZPŁATNA PRENUMERATA, REKLAMARedakcja „Z klasą. Magazyn dla nauczycieli”ul. Wincentego Witosa 76, 25-561 Kielce, tel. 41 366 51 90www.mac.pl, e-mail: [email protected]

Archiwalne wydania on-line: www.mac.pl/zklasa

ZESPÓŁ REDAKCYJNYMaciej Barański, Katarzyna Domańska, Ewelina Gierłach, Michał Kanarkiewicz, dr Małgorzata Kwaśniewska, Krzysztof Łakwa, Daria Malicka, Jolanta Okuniewska, dr Aleksandra Piotrowska, Katarzyna Pochwat, Jarosław Rybus, Piotr Twardowski, Szymon Waliczek, Mateusz Zapała.

REDAKCJA, SKŁAD, KOREKTAGrupa MAC S.A.

Zastrzegamy sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany tytułów. Materiałów niezamówionych nie zwracamy. Przedruki z magazynu dozwolone są wyłącznie za uprzednią pisemną zgodą wydawcy. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

W publikacji wykorzystano zdjęcia z biblioteki Shutterstock.com,na stronie 16 – zdjęcie z archiwum Grupy MAC S.A.

ZDJĘCIE NA OKŁADCE: Shutterstock.com

4 Psychologia w edukacji

Kształcenie dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi z ministerialnym wsparciem. Nowe przepisy obowiązują już od 1 września 2017 r.

Dla dzieci z niepełnosprawnościami

Jak wynika z danych publicz-nych, w Polsce w minionym roku szkolnym kształciło się ponad 30.000 uczniów z orze-czeniem o specjalnych potrze-bach edukacyjnych – a liczba ta rośnie z roku na rok. Nie sposób zatem uniknąć zmian w zapi-sach ustawy, które zapewnią uczniom jak najlepsze warunki do nauki i rozwoju. Kwestia kształcenia uczniów ze spe-cjalnymi potrzebami edukacyj-nymi dotyczy obecnie bowiem praktycznie każdej placówki edukacyjnej, niezależnie od jej wielkości czy profilu. Dyrektorzy placówek stoją przed prawdzi-wym wyzwaniem. Zagadnienie jest na tyle ważne i wymagające doprecyzowania i prac, że z końcem październi-ka w Warszawie miała miejsce konferencja dotycząca tego obszaru, zatytułowana „Uczeń ze specjalnymi potrzebami edu-kacyjnymi w kontekście zmian w prawie oświatowym”. Udział w spotkaniu, obok przedsta-wicieli ministerstwa edukacji, oświaty, uczelni, dyrektorów szkół i przedszkoli wzięła także Minister Edukacji Narodowej Anna Zalewska.– Polska szkoła musi być przy-gotowana na ciągłe zmiany.

Tekst: Daria Malicka

Zmieniają się uczniowie i mają oni nowe potrzeby. Musimy przy-gotować skuteczne narzędzia do pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych – po-wiedziała podczas konferencji minister Zalewska. – W szkole z roku na rok mamy coraz więcej dzieci z orzeczeniami. Musimy być dobrze przygotowani na po-moc takim uczniom – dodała.Jak wygląda to w praktyce i jak będzie zmieniać się w ciągu najbliższych lat? Z myślą o dzieciach z niepełno-sprawnościami przygotowano dostosowane do ich potrzeb podstawy programowe, pod-ręczniki oraz materiały eduka-cyjne. Ponadto od 1 września 2017 roku można dodatkowo kształcić uczniów w 5 nowych zawodach pomocniczych. Na potrzeby zmian w systemie oświatowym powołano także Zespół do spraw opracowania modelu kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Do 2019 roku ma on przygotować propozycje nowych rozwiązań systemo-wych, które mają być zapisane w nowej ustawie o wsparciu dziecka i ucznia.Dzięki wdrażanym zmianom uczniowie ze specjalnymi po-

trzebami edukacyjnymi będą mieli odpowiednie warun-ki kształcenia dostosowane do ich indywidualnych potrzeb. Duży nacisk położony zostanie na indywidualizację procesu kształcenia uczniów z niepełno-sprawnościami – te elastyczne rozwiązania to efekt konsultacji przeprowadzonych w tym zakresie z rodzicami, dyrektora-mi szkół, pedagogami i nauczy-cielami. Zmiany czekają także poradnie psychologiczno-pedagogiczne, zwłaszcza w zakresie wyda-wania orzeczeń o niepełno-sprawności. Na wspomnianej konferencji ministerstwo zapo-wiedziało również inwentaryza-cję i szukanie zasobów do tych placówek. Nie da się ukryć, że zapowia-dane i już realizowane zmiany wymagać będą dużych nakła-dów finansowych. Jednakże, zgodnie z zapowiedzią Mini-sterstwa Edukacji Narodowej, te środki są zagwarantowane. Zgodnie z zapowiedzią minister środki wskazane w subwen-cji oświatowej w wysokości ponad 6 miliardów nie mogą być wydane na nic innego niż kształcenie dzieci ze specjalny-mi potrzebami.

5Z KLASĄ

OBSZARY ZMIAN W SYSTEMIE EDUKACJIIPET, czyli indywidualny pro-gram edukacyjno-terapeutycznyEdukacja uczniów z niepeł-nosprawnością od 1 września 2017 r. jest organizowana wyłącznie na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego zgodnie ze wskazaniami zawartymi w indywidualnym programie edukacyjno-tera-peutycznym (IPET).

Zindywidualizowana ścieżka kształceniaUczniowie, którym stan zdro-wia umożliwia uczęszczanie do szkoły, ale powoduje trudności w funkcjonowa-niu w danej placówce, będą mogli być objęci zindywidu-alizowaną ścieżką kształcenia w ramach pomocy psycholo-giczno-pedagogicznej, na podstawie opinii publicz-nej poradni psychologiczno-pedagogicznej i mieć organi-zowane zajęcia, co ważne – również indywidualnie.

Finansowanie kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebamiMEN zapewniło finansowanie kształcenia uczniów ze spe-cjalnymi potrzebami w szkole. Samorządy mają obowiązek w danym roku budżetowym na realizację zadań wymaga-jących stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy dla dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, przeznaczać środki w wysokości nie mniej-szej niż wynikająca z podziału części na ten cel oświatowej

subwencji ogólnej dla jedno-stek samorządu terytorialnego w danym roku kalendarzowym.Drugą główną zmianą jest wprowadzenie analogicznego rozwiązania dla szkół „niesa-morządowych”. W ich przypadku środki z dotacji naliczone na uczniów niepełnosprawnych będą mogły być przeznaczane wyłącznie na realizację zadań związanych z kształceniem spe-cjalnym. Wprowadzono również mechanizm ułatwiający rozli-czenie się z tego obowiązku.

Podstawy programoweOd 1 września 2017 r. w szkołach podstawowych dla uczniów z niepełnosprawno-ścią intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz w szkołach przysposabiających do pracy realizowane są nowe podstawy programowe oraz ramowe plany nauczania.

Nowe zawody pomocniczeOd 1 września 2017 r. w kla-syfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego utworzono 5 tzw. zawodów pomocniczych skierowanych do uczniów z niepełnosprawnością inte-lektualną w stopniu lekkim, aby włączyć ich społecznie, dając możliwość aktywności na rynku pracy. Są to: pracownik pomocniczy ślusarza, pracow-nik pomocniczy stolarza, pra-cownik pomocniczy mechanika, pracownik pomocniczy krawca, a także asystent fryzjera.

Nowy model diagnozy uczniaMEN pracuje nad nowym modelem diagnozowania

ucznia opartym o wykorzy-stanie Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowa-nia Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF). Ma on na celu szybkie wychwycenie potrzeb dziecka i określe-nie kierunku niezbędnego wsparcia. Obecna diagnoza prowadzi do stygmatyzacji dziecka. Diagnozujący skupia-ją się bowiem na nazywaniu niepełnosprawności, a nie na wskazaniu konkretnego wsparcia. Ministerstwo współ-pracuje z Agencją ds. Spe-cjalnych Potrzeb i Edukacji Włączającej, a przy prowadzo-nych pracach systemowych wykorzystuje jej rekomenda-cje, uwzględnia dobre prakty-ki i doświadczenia.

Poradnie psychologiczno-pe-dagogiczneMinisterstwo pracuje również nad określeniem standardów pracy poradni psychologiczno--pedagogicznych i przygotowa-niem wykwalifikowanych kadr.

Opr. na podstawie www.men.gov.pl

6 Rynek/Finansowanie

W przyszłym roku Ministerstwo Edukacji Narodowej zwiększy kwotę subwencji oświatowej. To jednak nie jedyne źródło finansowania oświaty.

Są pieniądze

W 2017 roku ministerstwo zwiększyło subwencję oświa-tową dla samorządów o środki z 0,4% rezerwy. To w sumie 167 mln zł, które miały wspo-móc szkoły we właściwym przygotowaniu obiektów oraz sal lekcyjnych.Pieniądze mogły zostać wyko-rzystane m.in. na zakup sprzętu szkolnego i pomocy dydaktycz-nych dla szkół zawodowych, które rozpoczynały kształcenie w nowych zawodach. Można z nich było także sfinansować zakup sprzętu i pomocy dydak-tycznych m.in. dla świetlic i sal lekcyjnych w samodzielnych gimnazjach, które od września zostały przekształcone w szko-ły podstawowe.

Tekst: Krzysztof Łakwa

O środki mogły się ubiegać jednak tylko te samorządy, którym nie wystarczyło fundu-szy z subwencji. W wypadku, gdy zwracały nadwyżkę, nie mogły wnioskować o środki z rezerwy.

Subwencja też na podwyżki

W 2018 roku część oświato-wa subwencji ogólnej będzie o 2,8% wyższa niż w 2017 roku. Wyniesie 43 079 335 tys. zło-tych. Pomiędzy samorządy zo-stanie rozdysponowane jednak 42 907 017 tys. zł. Pozostałe 0,4% części ogólnej subwencji to rezerwa.MEN wprowadzi również zmia-ny w zakresie zadań oświato-wych finansowanych z subwen-cji. Pieniądze mają pokryć m.in. 5-procentowy wzrost wynagro-dzeń nauczycieli (od 1 kwietnia 2018 r.), a także zwiększenie liczebności uczniów w związku z powiększeniem szkół podsta-wowych i ogólnokształcących szkół muzycznych I stopnia o klasy ósme.

5 miliardów euro z RPO

Placówki oświatowe mogą również korzystać ze środków unijnych pochodzących z Re-gionalnych Programów Opera-cyjnych.

RPO są finansowane z dwóch funduszy: Europejskiego Funduszu Społecznego, któ-ry umożliwia realizację tzw. projektów miękkich (szkolenia, doradztwo etc.) oraz Euro-pejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, z którego środki są przeznaczone na realizację projektów infrastrukturalnych i inwestycyjnych, czyli tzw. działań twardych.W bieżącej perspektywie finansowania unijnego – na lata 2014–2020 – na cele realizowane w ramach RPO przeznaczono w sumie 5 mi-liardów euro, z których można sfinansować m.in. wyposażenie sal tematycznych i nowe technologie.Co ważne, wiele urzędów już rozpisało konkursy na przy-szłoroczne działania dla szkół i przedszkoli.

Jakie zmiany w subwencji w 2018?

– Wzrost wynagrodzeń nauczycieli o 5% od 1 kwietnia 2018 r.

– Przekazanie szkół prowadzonych przez samorządy Ministrowi Rol-nictwa i Rozwoju Wsi.

– Zmiany liczby uczniów szkół podstawowych oraz ogólno-kształcących szkół muzycznych I stopnia związane z rozpoczę-ciem funkcjonowania 8 klasy i wygaszaniem gimnazjów od 1 września 2018 r.

7Z KLASĄ

Pieniądze na aktywność

Szanse na spore dofinansowa-nie ma wspieranie aktywności fizycznej uczniów. 7 listopada 2017 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki rozpisało otwarty konkurs na dofinansowanie organizacji zajęć sportowych dla dzieci i młodzieży. Pieniądze będą pochodzić ze środków Funduszu Zajęć Spor-towych dla Uczniów. Na rok 2018 łączną kwotę dofinanso-wania zaplanowano na pozio-mie 28,86 miliona.Pieniądze można przeznaczyć na finansowanie trzech rodza-jów zajęć dla uczniów: ukierun-kowanych na upowszechnianie sportów zimowych (4,61 mln zł), organizowanych w ramach powszechnej nauki pływania „Umiem pływać” (19,25 mln zł), oraz zajęć sportowych z ele-mentami gimnastyki korekcyj-no-kompensacyjnej (5 mln zł). Ministerstwo Sportu zwiększa również fundusze na realiza-cję programu Szkolny Klub Sportowy, w ramach którego dofinansowywane są „systematyczne i ogólnodostępne zajęcia sportowo--rekreacyjne dla dzieci i mło-dzieży”.

– Szkolny Klub Sportowy już dziś przynosi realne efekty, a tegoroczna edycja to tylko preludium. W przyszłym roku zwiększymy budżet na ten cel do ponad 54,5 miliona złotych – zapowiedział minister sportu i turystyki Witold Bańka. Dzięki temu w 2018 roku programem mają zostać objęte wszystkie gminy w Polsce.Szkoła może dołączyć do SKS poprzez kontakt z operatorem wojewódzkim i zgłoszenie chę-ci udziału w kolejnej edycji. Przyszłoroczną nowością ma być rządowy program Otwar-tych Stref Aktywności „OSA”, który zapowiedziano 21 wrze-śnia 2017 r. – To program skie-rowany do wszystkich pokoleń. Mamy nadzieję, że na placach zabaw będą spotykali się dziad-kowie, dzieci i wnukowie – mó-wiła premier Beata Szydło, gdy wspólnie z ministrem Witoldem Bańką ogłaszała uruchomienie programu.„OSA” ma ruszyć 1 stycznia 2018 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki w ciągu dwóch lat

chce przeznaczyć 100 mln zł na budowę „stref aktyw-ności”, w ramach których

mają powstać m.in. place za-

baw i siłownie zewnętrz-

ne. Do-celowo takich miejsc ma

powstać około trzy tysiące. Program – podobnie jak dawny „Orlik” – adreso-wany jest do samorzą-dów. O dofinansowa-nie mogą się starać również podmioty

posiadające osobowość prawną, np. stowarzyszenia, fundacje czy spółdzielnie mieszkaniowe.

Aktywna tablica

Szkoły podstawowe mają także szansę na wsparcie w ramach programu „Aktywna Tablica”, który wspiera technologie in-formacyjno-komunikacyjne. Na lata 2017–2019 przewidziano 224 mln złotych. Pierwszą tran-szę z tej puli już rozdysponowa-no. W 2017 roku rząd dofinan-sowuje zakup nowoczesnych technologii dla 5570 placówek, z kolei w latach 2018 i 2019 programem ma zostać objętych docelowo 4999 szkół.Na zakup nowych technologii szkoły mogą otrzymać maksy-malnie 17,5 tys. złotych, z cze-go 80% pochodzi z budżetu państwa, a pozostałe 20% to wkład własny samorządów. Więcej informacji: www.mac.pl/aktywnatablica

Na co dofinansowanie z RPO?

– Tworzenie i funkcjonowanie nowych miejsc edukacji przed-szkolnej

– Wyposażenie pracowni szkol-nych w narzędzia do nauczania przedmiotów przyrodniczych

– Rozwijanie kompetencji uczniów w zakresie przedmiotów ma-tematyczno-przyrodniczych i zakup wyposażenia

– Doposażanie szkół w nowocze-sne pomoce dydaktyczne oraz zapewnienie infrastruktury sieciowo-usługowej

– Podnoszenie przez nauczycieli kompetencji w zakresie nowych technologii

– Doposażenie placówek oświa-towych w pomoce dydaktyczne wspierające indywidualizację pracy z uczniem

8 Ciekawostki

niewolnika zwanego pedago-giem (paidos agogos – prowa-dzący chłopca). Od 12. roku życia chłopcy kształtowali swoje umiejętności fizyczne. Edukację kończyli przeszkole-niem wojskowym w wieku lat 20 i stawali się obywatelami.

Pierwsza elementarna szko-ła publiczna opłacana przez państwo powstała w imperium rzymskim za panowania cesarza Wespazjana w I w. n.e. Uczęsz-czali do niej zarówno chłopcy jak i dziewczęta w wieku od 7 do 15 lat. Nauczycielami

Edukacja ustna

Dzięki opanowaniu umiejętno-ści mowy ludzie mogli wymie-nić się informacjami i przekazy-wać je z pokolenia na pokolenie. Dotyczyły one m.in. codziennych zajęć: przyrządzania posiłków, polowań, wytwarzania narzędzi.

Według Platona nauczanie to artystyczne i plastyczne kształtowanie jednostki ludzkiej wedle ustalonego wzorca wcielenia człowieczeństwa.

Abakus – rodzaj liczydła.

Pismo – fundamentalny środek utrwalania i przekazywania wiedzy.

Ostre kamienie potrzebne do ryso-wania na ścianach jaskiń. Malowidła wytworzone ze sproszkowanych minerałów, zwierzęcej krwi i tłuszczu.

Edukacja tylko dla dziecizamożnych obywateli

W starożytnych Atenach więk-szość szkół była prywatna, oprócz dwuletniego szkolenia wojskowego, które odbywało się na koszt państwa. Dzieci bogatych obywateli uczono re-toryki, logiki, geografii, historii i szczególnie matematyki.

ŚWIAT STAROŻYTNY (od IV tysiąclecia p.n.e.

do V wieku n.e.)

CZASY PREHISTORYCZNE(do IV tysiąclecia p.n.e.)

Zapraszamy do zapoznania się ze skróconą historią edukacji. Część pierwsza kończy się na renesansie. W następnym numerze przedstawimy historię edukacji od oświecenia do dnia dzisiejszego.

Z edukacją przez wieki, cz. 1

Tekst: Piotr Twardowski

Grecy jako pierwsi poznali fun-damentalne znaczenie mate-matyki dla zrozumienia zjawisk zachodzących w przyrodzie. Edukacja chłopców zaczynała się w wieku 7 lat pod opieką

Naturalna potrzeba uczenia się i przekazywania wiedzy oraz umiejętności nowym pokoleniom towarzyszy ludzkości od początków dziejów. Edukacja przez stulecia ewoluowała, zmieniały się narzędzia, sposób przekazywania i zakres wiedzy. Niezmiennym pozostał cel kształcenia – czyli przygotowanie młodego człowieka do życia we współczesnym mu świecie.

9Z KLASĄ

Kościół katolicki traci monopol na edukację

Pojawiają się szkoły prowadzo-ne przez protestantów z naucza-niem w językach narodowych, a nie po łacinie. Powstaje też coraz więcej szkół prywatnych – są one prowadzone przez bo-gatych mieszczan. Dzieci naucza się w nich „za przystępną opłatą, pisania, czytania i rachunków”. Równolegle powstają katolickie kolegia jezuickie, kształcące rzesze młodzieży szlacheckiej w duchu kontrreformacji.

Czas humanistów

W edukacji nastąpił zwrot ku naturze i człowiekowi. Huma-niści afirmowali aktywność, samodzielność i twórczość ucznia – które kształtowały jego osobowość. Erazm z Rotterda-mu – jako pierwszy krytycznie wyraził się o karach cielesnych.

Woskowe tabliczki z rysikiem.

Człowiek witruwiański przykładem realistycznego rysunku.

byli głównie niewolnicy i wy-zwoleńcy pochodzący z Grecji.

Monopol Kościoła

W chrześcijańskiej Europie nauczaniem zajmowali się du-chowni – najlepiej wykształcona grupa w średniowieczu. Szkoły powstawały przy klasztorach lub kościołach, a na uczycielami byli księża lub zakonnicy.Szkoły parafialne kształciły w zakresie czytania i pisania po łacinie, uczyły katechizmu, pacierza i śpiewu kościelne-go. Uczęszczały do nich dzieci w wieku 7–9 lat. Szkoły katedralne uczyły w za-kresie 7 sztuk wyzwolonych (gramatyki, logiki, retoryki, aryt-metyki, geometrii, astronomii i muzyki) – zobacz poniżej:

W średniowieczu mawianoRepetitio est mater studiorum,czyli Powtarzanie matką wiedzy.

RENESANS(XIV–XVI wiek)

ŚREDNIOWIECZE(V–XV wiek)

Uniwersytety stały się w śre-dniowieczu szkołami wyższy-mi kształcącymi specjalistów w różnych dziedzinach. Pierw-szy uniwersytet powstał pod koniec XI wieku w Bolonii.

Wykład – nowa forma przeka-zywania wiedzy. Książki, które były drogie i trudno dostępne, posiadali tylko profesorowie. Podczas wykładów czytali oni i komentowali łacińskie teksty. Studenci uczyli się tych tre-ści na pamięć lub notowali je na woskowych tabliczkach.

Upowszechnienie druku

Wynalazek Jana Gutenberga zrewolucjonizo-wał nauczanie – upowszech-niły się książki, powstawały też pierwsze elementarze. Pierwsza publikacja do nauki czytania – Polskie książeczki wielmi potrzebne ku uczeniu się polskiego – została wydana w Krakowie w 1539 r.

Magiczny czas Bożego Narodzenia

10 Zwyczaje

Święta Bożego Narodzenia obchodzone są uroczyście nie tylko w polskich domach, ale też w przedszkolach, szkołach i wszelkich placówkach edukacyjnych. Dzieci pod okiem nauczycieli przygotowują jasełka, jest wspólne kolędowanie, bardzo często – wspólne, choćby symboliczne, Wigilie, na które zaprasza się także rodziców i rodzeństwo.

Na zajęciach plastycznych robimy własnoręcznie ozdo-by choinkowe do przybrania szkolnego czy przedszkol-nego drzewka, a 6 grudnia w wielu szkołach praktykuje się zwyczaj „mikołajek” – ob-darowywania się nawzajem drobnymi, często własnoręcz-nie zrobionymi, pomysłowymi prezentami. Boże Narodzenie bez choinki? Wieniec z płonącymi świeczka-mi na głowie dziecka? Prezen-ty od św. Mikołaja w ostatni dzień roku? Ciasteczka z… pie-przem? Tak – te i wiele innych, nietypowych dla nas, zwyczajów świątecznych – to tradycje naszych euro-pejskich sąsiadów. Zajrzeliśmy do kilku szkół z Grecji, Danii, Szwecji czy Szkocji i sprawdzi-liśmy, jak ich uczniowie świę-tują Boże Narodzenie i Nowy Rok. Jesteśmy przekonani, że opowieści nauczycieli i ro-dziców mogą być wspaniałą inspiracją do przeprowadze-nia ciekawych zajęć w szkole (w przedszkolach).


Szkocja: crakers, indyki i… płonąca beczka

Boże Narodzenie w Szkocji to koniecznie jasełka oraz wieczór kolęd w szkole. W tym szkocka szkoła nie różni się od polskich placówek. Rozśpiewani Szkoci spotykają się też na wspólnym kolędowaniu w kościele – każdy przynosi domowe ciasto, kawę w termosie i długi czas spędza-ją na wspólnym świętowaniu.

Tradycją jest to, że do szkoły, tuż przed feriami świąteczny-mi, dzieci przynoszą przysmaki świąteczne ze swoich krajów i rodzinnych stron, i każde dziecko opowiada o tradycjach swojego kraju. Jest oczywiście choinka, ale Szkoci nie znają opłatka – pojawia się tylko wtedy, gdy przyniesie go, na zasadzie ciekawostki, dziecko pochodzące z Polski. W domach Boże Narodzenie obchodzi się

Z KLASĄ 11

od 25 grudnia – nie celebru-je się Wigilii. Na stole królują potrawy z indykiem lub kaczką. Koło każdego nakrycia leżą maleńkie pakuneczki, które trzeba rozerwać wspólnie z sąsiadem po to, aby znaleźć ukryty w środku prezent lub żart. Te pakuneczki nazywa-ją się crakers. Na kominku wiszą skarpety, do których Mikołaj – czyli Santa Claus – chowa prezenty. Co ciekawe w Szkocji, podobnie jak u nas na Śląsku, niegrzeczne dzeci zamiast prezentu mogą dosta kamienie i szyszki. Po Bożym Narodzeniu, 26 grud-nia, obchodzony jest tzw. boxing day. Obecnie są to po prostu ogromne sklepowe wyprzeda-że, ale tradycja tego zwyczaju sięga XIX wieku, kiedy to służba domowa dostawała wolne na ten dzień i prezenty od swo-ich państwa. Boże Narodzenie nie było hucz-nie obchodzone w Szkocji aż do 1950 r., dlatego też ogromnym, celebrowanym świętem jest Hogmanay (czyli Nowy Rok) i do lat 50. ubiegłego wieku to właśnie wtedy szkockie dzieci dostawały prezenty. Pierwszym gościem wchodzącym w progi domu w Nowym Roku, zgod-nie z tradycją, powinien być mężczyzna, najlepiej brodaty – zwiastuje to szczęście i pomyśl-ność. 11 stycznia Szkoci ob-chodzą bardzo hucznie galicki nowy rok – jest wtedy mnóstwo zabaw i spotkań. Na równi z do-rosłymi świętują wtedy dzieci. W Glasgow np. tradycyjnie pod-pala się wtedy beczkę i spycha się ją ze zbocza zamku.

Bernadetta Jenorowska, Glasgow, Szkocja,

nauczycielka muzyki i rytmiki

Grecja – kraj udekorowanych statków i kolędowania

W Grecji w każdym calu i aspekcie potwierdza się wyż-szość Świąt Wielkiej Nocy (Pas-cha) nad Bożym Narodzeniem. Zarówno w kwestiach stricte kościelnych jak i tradycyjno-ob-rzędowych. Nie ma uroczystej Wigilii, tzn. dzień poprzedzający 25 grudnia oczywiście jest, ale się go nie celebruje… Tym bar-dziej, że to ważny dla Greków, ostatni dzień postu, a więc żadne polskie wigilijne potrawy praktycznie nie mogłyby się znaleźć na greckim stole. O ile Polacy tradycyjnie i tłumnie na Święta zjeżdżają do domów rodzinnych, tak Grecy – wprost przeciwnie. Pakują całe rodziny (często z dziadkami, kuzyno-stwem i świadkami ze ślubu) i wyruszają – oby dalej od domu. Nie ma jednego kanonu spędzania Świąt, co więcej – nie ma żadnych tradycyjnych potraw, więc Boże Narodzenie traktowane jest raczej jak mini-wakacje, a nie święto kościelne. Nie ma Wigilii, ale nie ma też prezentów pod choinką, bo… choinek nie ma. Grecką trady-cją świąteczną jest ozdabianie modeli statków. Prawdziwe statki też bardzo często są ude-

korowane. Oczywiście zwyczaj ubierania choinki dotarł już do Grecji, ale nadal statki i ich modele utkane światełkami znacznie częściej można spo-tkać na placach czy nabrzeżach niż ustrojone choinki. Podobne dekoracje to także popularny widok w szkołach i przedszko-lach – dzieci wspólnie z na-uczycielami dekorują zazwyczaj niewielkie modele statków.Prezenty przynosi Ag Vasilis, czyli św. Bazyli, a nie Mikołaj. Święty Mikołaj oczywiście jest znany, obchodzi imieniny 6 grudnia, ale jest patronem marynarzy i ludzi morza, wiec kojarzy się ze statkami, a nie z saniami, prezentami i śnie-giem. A św. Bazyli podrzuca przez rodziców prezenty głów-nie dzieciom, w wigilię Nowego Roku, czyli w noc sylwestrową. W Grecji można zobaczyć dość popularne szopki bożonarodze-niowe, ale – co warte podkre-ślenia – tylko na placach czy ryneczkach, czasem w szkole czy przedszkolu, ale nigdy, prze-nigdy w kościołach. Podobnie jak udekorowane choinki

12

– jeśli już gdzieś je zobaczymy, to na pewno nie w kościele. Powszechnie znany i praktyko-wany jest zwyczaj kolędowania. Grecy lubią go tak bardzo, że kolęduje się tutaj dwukrotnie – 24 grudnia oraz 31 grudnia. Na każdy dzień kolędowania jest dedykowana inna kolęda. Barbara Bitounis, Métsovo, Grecja,

mama dwóch uczennic – Zosi i Krysi.

Dania – pieprzowe ciasteczka, wesołe skrzaty i losowanie upominków

Dania kocha Boże Narodze-nie – szykuje się na nie już od listopada. Właśnie w listopadzie dzieciaki w szkołach robią wie-niec adwentowy ze świecą, na której jest podziałka – 24 kreski. Codziennie świeca jest zapalana na początku zajęć i wypala się do następnej kreski, odliczając

w ten sposób dni do Wigilii.Dzieci przynoszą do szkoły malutkie, zapakowane upomin-ki i codziennie jedno dziecko losuje dla siebie prezencik.Rano każdego grudniowego dnia dzieci, śpiewają piosenkę świąteczną o wesołych skrza-tach, które są symbolem Bo-żego Narodzenia. Na głowach mają wtedy zawsze czerwone skrzacie czapki.Zawsze też na początku grud-nia dzieci wypiekają w szkole korzenne ciasteczka – bardzo łatwe w przygotowaniu (pieką je nawet najmłodsze dzieci), którymi zajadają się bezkarnie przez cały grudzień. Ciasteczka stoją zawsze na biurku nauczy-ciela i każdy może się nimi częstować.Dzieci robią samodzielnie kartki świąteczne oraz ogromne ilości świątecznych, choinko-wych ozdób, ponieważ w Danii

Sposób przygotowania Zmiksuj masło z cukrem. Dodaj jajko i dalej ucieraj, aż masa stanie się jednolita. Wsyp przyprawy i sodę i całość zmiksuj ponownie. Na koniec dodaj mąkę i zmiksuj całość na wysokich obrotach. Gęste ciasto przełóż na czysty blat lub stolnicę wysypaną mąką. Z ciasta uformuj wałek o średnicy ok. 1 cm i pokrój go na małe kawałki, z których ręcznie ufor-muj kulki. Na koniec lekko je spłaszcz.Ciasteczka kładź na wyłożonej papierem i natłuszczonej blasze i piecz przez około 7 minut w piekarniku rozgrzanym do temperatury 200 st. Z podanych proporcji wychodzi około 100 małych ciasteczek.

Składniki:

DUŃSKIE CIASTECZKA PIEPRZOWE

Życzenia od nauczyciela z Danii dla polskich uczniów

i nauczycieli:

God jul og godt nytår til alle lærer og elever i Polen! Håber,

at jeres karper vil smage jer vel. Venlig hilsen, Christian

raczej nie ozdabia się choinek kupionymi ozdobami.

Agnieszka Jørgensen, Aarsballe, Bornholm, Dania,

mama trójki uczniów

Szwecja – Święto Światła i malownicze orszaki

W Szwecji obchody Bożego Na-rodzenia są bardzo podobne do tych polskich. To, czym jed-nak zdecydowanie się różnią od naszych tradycji, to bardzo uroczyste i celebrowane ob-chody Dnia św. Łucji, patronki Szwecji, 13 grudnia, w najkrót-szy dzień w roku. I to właśnie od tego dnia można – a wręcz należy – rozpocząć przygotowa-nia do Świąt. To również dzień zwiastujący wydłużanie się pory jasnej i zbliżanie się wiosny. Dzień ten, zwany inaczej Dniem Światła, to czas, w którym dzieci ze szkół oraz przedszkoli w danej miejscowości masze-rują w orszakach i pochodach. Wszystkie ubrane są w długie, białe szaty a prowadząca orszak dziewczynka przybrana jest w wianek, w którym umocowa-ne są płonące świece. Orszaki przemieszczające się po mia-stach i miasteczkach po zmro-ku robią naprawdę ogromne wrażenie! Monika Stępień, Alsike, Szwecja;

mama Oli

• 400 g mąki orkiszowej jasnej typ 700• 180 g cukru• 180 g margaryny bez dodatku mleka

krowiego• 180 g cukru lub odpowiednia ilość

zamiennika cukru• 1 łyżeczka zmielonego na miałko

cynamonu• 1 łyżeczka dobrze utłuczonego

kardamonu

• pół łyżeczki suszonego imbiru• 1 łyżeczka sody oczyszczonej• 1 jajko• papier do pieczenia.

Zwyczaje

Wskazane czy zbędne?

Dziś zadawanie prac domo-wych wywołuje wiele dyskusji – czy w ogóle są potrzebne, szczególnie w nauczaniu małych dzieci, czy są dobrze dobierane, czy nie jest ich po prostu zbyt dużo itp.Prace domowe właściwie od początku istnienia szkół traktowane były jako nieod-łączna część procesu kształce-nia. Podkreśla się ich funkcje dydaktyczne i wychowawcze, rolę w budowaniu wiedzy i umiejętności szkolnych, ale i kształtowaniu osobowości – systematyczności i obowiąz-kowości, właściwego stosunku do pracy. Ich zwolennicy stwierdzają, że rezygnacja z prac domo-wych to zubożenie procesu dydaktycznego, pozbawienie dzieci okazji do utrwalania nabywanych wiadomości i sprawności, rozwijania samo-dzielności w myśleniu i dzia-łaniu, dokładności i systema-tyczności. A nadmiar wolnego czasu to najczęściej więcej

ogłupiających gier komputero-wych czy godzin spędzanych w sieci. Oponenci widzą w pracach domowych przerzucanie części zadań szkoły na dom i rodzi-nę. Podkreślają, że dziś nawet przedszkolaki mają różne zajęcia „pozaprzedszkolne”, a uczniom naszych szkół coraz bardziej brakuje czasu na odpo-czynek, swobodną, nieorgani-zowaną przez dorosłych zaba-wę. Trudno z tym dyskutować – polskie dziecko poświęca pracom domowym średnio 6,5 godz. tygodniowo, podczas gdy np. uczeń fiński jedynie 2 godz. Na dodatek (choć trudno w to uwierzyć) nie ma właści-wie dowodów niezbędności prac domowych ani korzyści wynikających z ich zadawania. Bez prac domowych dzieci chętniej chodzą do szkoły, a ich osiągnięcia nie są niższe, niż rówieśników obciążanych pracami. Mamy już w Polsce szkoły, w których nie zadaje się

prac domowych i ich doświad-czenia przemawiają za takim rozwiązaniem. Alfi Kohn w „Mi-cie pracy domowej” dowodzi, że słabi uczniowie nie stają się dzięki pracom domowym lep-szymi uczniami, a dobrzy nie odnoszą z nich korzyści. Prze-ciętne dziecko z pracą domową kojarzy nudę i zmęczenie.Sądzę, że czas zrezygnować z bezmyślnych, rutynowych ćwiczeń zadawanych do domu, a w to miejsce dawać szansę na działania samodzielne, stwarzające okazję do wyka-zania się inicjatywą i pomy-słowością, dające satysfakcję i zadowolenie – np. zebranie różnorodnych płodów jesieni czy suchych liści, albo zgroma-dzenie informacji o zawodach mamy i taty, i przedstawienie ich kolegom w formie zaga-dek czy zadań konkursowych. I pamiętajmy – praca domowa (jeśli już musi być zadana) ma być przeznaczona dla ucznia, a nie dla rodziców i całej rodziny.

Prace domowe właściwie od początku istnienia szkół traktowane były jako nieodłączna część procesu kształcenia. Podkreśla się ich funkcje dydaktyczne i wychowawcze, rolę w budowaniu wiedzy i umiejętności szkolnych, ale i w kształtowaniu osobowości – systematyczności i obowiązkowości, właściwego stosunku do pracy.

Tekst: dr Aleksandra Piotrowska

13Zdaniem eksperta

14 Zoom na przedszkole

Propozycja nowego programu edukacji przedszkolnej

Wśród wielu zadań powierzonych nauczycielom przedszkola do priorytetowych należy wybór (lub samodzielne opracowanie) programu, który będzie stanowił podstawę do planowania codziennej pracy pedagogicznej z dziećmi.

Tekst: dr Małgorzata Kwaśniewska

W związku z częstymi zmianami podstaw programowych, dodat-kowym zadaniem nauczycieli jest aktualizowanie sposobów planowania i organizowania edukacji dzieci. Pomocą służą liczne, gotowe opracowania programów.Wydawnictwo MAC Edukacja, od blisko 30 lat wspierające nauczycieli, i tym razem od-powiedziało na zapisy nowej podstawy programowej, przygo-towując, w ramach cyklu Wokół przedszkola, publikację My i nasz świat. Program edukacji przedszkolnej oparty na war-stwicowej koncepcji wychowania Stefana Kunowskiego autorstwa Małgorzaty Kwaśniewskiej, Joanny Lendzion, Wiesławy Żaby-Żabińskiej.W komentarzu do podstawy programowej wychowania przedszkolnego1 odczytać można główne idee eduka-cyjne, jakie przyświecały jej autorom, a mianowicie inte-gracja, holizm i podmiotowość. Te 3 założenia ideologiczne znajdują swoje odzwierciedle-

nie w koncepcji S. Kunowskie-go, która stała się kanwą dla nowej propozycji programu wydawnictwa MAC Edukacja. Jak piszą autorki we wstępie: Jest on przeznaczony do pra-cy z dziećmi wszystkich grup wiekowych w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, z uwzględnie-niem dzieci o zróżnicowanych potrzebach edukacyjnych, w tym także dzieci zdolnych. Intencją autorek programu było stwo-rzenie takiej propozycji, która uwzględniałaby humanistyczne podejście do wychowanków, opierałaby się na relacjach podmiotowych, odpowiadałaby wyzwaniom stawianym współ-cześnie edukacji, a jednocześnie posiadałaby przejrzystą struk-turę, ułatwiającą nauczycielom pracę z dziećmi. Wartością, na którą zwrócono szczególną uwagę, a niedocenianą wystar-czająco w dotychczas obowiązu-jących programach, jest rozwój kulturowy i duchowy dziecka. Za główną ideę programu przyjęto więc warstwicową koncepcję

wychowania autorstwa Stefana Kunowskiego (1909–1977), wy-bitnego pedagoga chrześcijań-skiego, uznanego za ojca peda-gogiki integralnej, którą można umieścić w nurcie współczesnej pedagogiki humanistycznej2.W strukturze publikacji szeroko została potraktowana podbu-dowa teoretyczna programu. Znaczące miejsce znalazło tu wyjaśnienie założeń wychowa-nia integralnego S. Kunowskie-go, które – jego zdaniem – jest wypadkową działania 4 dynamizmów – biosu (natu-ralny rozwój człowieka), etosu (bliższe i dalsze nieintencjonal-ne środowisko wychowawcze), agosu (nauczyciele/wychowaw-cy wyposażeni w niezbędną wiedzę naukową i odpowiednie środki edukacyjne) oraz losu (to, czego nie można zbadać, prze-widzieć). S. Kunowski w rozwoju człowieka wyodrębnił 5 warstw: biologiczną, psychologiczną, socjologiczną, kulturologiczną i duchową. Podział ten, w opinii autorek programu My i nasz świat, jest spójny z wyodrębnio-

1 https://www.ore.edu.pl2 B. Śliwerski, Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków 2003, s. 175-196.

Z KLASĄ 15

nymi w podstawie programo-wej obszarami rozwoju dziecka: fizycznym (warstwa biologicz-na), emocjonalnym (warstwa psychologiczna, socjologiczna, kulturologiczna i duchowa), społecznym (warstwa socjo-logiczna i kulturologiczna) i poznawczym (warstwa psy-chologiczna). Integralne trak-towanie tych obszarów/warstw w wychowaniu przedszkolnym stanowi podstawę do harmo-nijnego rozwoju na kolejnych etapach edukacji.W dalszej części programu, jego teoretyczny wątek obejmuje opis prawidłowości rozwojo-wych dzieci w wieku przed-szkolnym w podziale na sfery, spójne z podstawą programową i koncepcją S. Kunowskiego: fizyczną, psychiczną, społecz-no-emocjonalną, kulturową i duchową. We wstępnym wyjaśnieniu autorki podkreślają konieczność ujmowania rozwo-ju dziecka z poszanowaniem jego indywidualności, a jed-nocześnie w kontekście relacji z otoczeniem.Do teoretycznych zagadnień autorki włączyły opis wybra-nych, aktualnych wyzwań wy-chowania przedszkolnego, do których zaliczyły: wielopodmio-towość (spójną z ideą twórców podstawy programowej), wspie-ranie w przedszkolu dzieci ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi, wielojęzyczność, wielokulturowość, wprowadza-nie dzieci w świat technologii informacyjnej, diagnozowanie rozwoju dzieci.W rozważaniach o ogólnym charakterze znalazły się w pu-blikacji wskazówki dotyczące organizacji środowiska eduka-cyjnego w przedszkolu.

Główną część programu zajmu-ją cele edukacji oraz treści pro-gramowe. Przyjęto ich podział zgodnie z warstwami rozwoju dziecka wyodrębnionymi przez S. Kunowskiego. Treści progra-mowe pogrupowano oddzielnie dla dzieci młodszych: 3–4-let-nich, dla dzieci starszych: 5-let-nich i 6-letnich oraz dla dzieci o specjalnych potrzebach edu-kacyjnych (o nieharmonijnym rozwoju i zdolnych). Ułożone są one tematycznie według kolej-ności zaprezentowanej w tabeli, znajdującej się w rozdziale poświęconym strukturze treści programowych. Tabelaryczne przedstawienie układu zakresów tematycznych ukazuje ponadto zgodność pro-ponowanych treści z zawartym w podstawie programowej wykazem kom-petencji, z jakim dzieci powinny ukoń-czyć edukację przedszkolną. Autorkom programu przyświe-cała myśl uporządkowanego, przejrzystego schematu układu treści.W programie zapoznać się moż-na ponadto z krótkimi notami biograficznymi jego autorek oraz z wykazem najnowszej (od 2010 roku) literatury przedmiotowej.Dopełnieniem programu jest aneks, w którym nauczyciele odnaleźć mogą pomoce służące praktycznej pracy z dziećmi. Znajduje się tu Arkusz obser-wacji pedagogicznej dziecka w przedszkolu wraz z wpro-wadzeniem, instrukcją jego

wykorzystywania, drukami do uogólniania wyników oraz wyjaśnieniem sposobu inter-pretacji uzyskanych danych. Arkusz obserwacji pedagogicznej, którego konstrukcja nawiązuje do koncepcji wychowania inte-gralnego S. Kunowskiego może być wykorzystywany przez wszystkie lata pobytu dziecka w przedszkolu. W aneksie czy-telnik znajdzie ponadto, spójny z koncepcją S. Kunowskiego, Arkusz do określenia poziomu dojrzałości szkolnej dziecka wraz z dwoma zestawami pomo-

cy służących do przeprowadzania dwóch kolejnych pomiarów. Arkusz zawiera punktację umożliwiającą interpretację ilościową i jako-ściową uzyskanych wyników. Do pro-gramu dołączony został również Arkusz obserwa-cji umożliwiający określenie domi-nującej inteligencji

dziecka 5- i 6-letniego (wyko-rzystujący teorię H. Gardnera). Uzupełnieniem programu są przykładowe scenariusze zajęć dla dzieci sześcioletnich wyko-rzystujące w sposób integralny treści programowe z programu My i nasz świat. Na końcu programu zamiesz-czona została treść aktualnej Podstawy programowej wycho-wania przedszkolnego dla przed-szkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przed-szkolnego, która stale stanowiła dla autorek programu inspira-cję w toku jego opracowywania.

Przedszkole wczoraj, dziś i jutro


Choć pierwsza placówka przedszkolna utworzona zo-stała w Polsce w 1836 roku, w Warszawie, to sam termin przedszkole pojawił się po raz pierwszy w naszym kraju na tzw. sejmie nauczycielskim w 1919 roku. To właśnie wtedy powołano sekcję wychowaw-czyń przedszkoli, podkreślając tym samym ogromną rolę, jaką nauczyciele wychowania przed-szkolnego pełnią w procesie wychowania i edukacji najmłod-szych. Sama natomiast nazwa przedszkole została użyta po raz pierwszy w Ustawie o ustroju szkolnictwa z 11 marca 1932 roku. Wtedy też ustalono

miejsce przedszkola w ówcze-snym systemie szkolnictwa.

Pierwsze zalążki przedszkoli

Pierwsze przedszkola wyrosły na bazie tzw. ochronek, czy-li miejsc opieki nad dziećmi pracujących zawodowo kobiet. Miało to bezpośredni zwią-zek z dynamicznym rozwojem przemysłu i rosnącym stale zapotrzebowaniem na pracow-nice w fabrykach i zakładach. Pierwsze ochronki powstały zatem w Anglii w 1816 roku z inicjatywy utopisty R. Owena oraz w 1824 za sprawą S. Wilderspina, założyciela To-warzystwa Szkółek Dziecięcych (infant schools). Ochronki miały zapewnić swoim wychowankom minimum wiedzy na całe życie. Również we Francji pierwsze ochronki powstawały w związku z oświatowo-społeczną dzia-łalnością pastora ewangelic-

kiego J.F. Oberlina. Zapewniały one dzieciom opiekę oraz przygoto-wanie do szkoły elementarnej

Instytucja przedszkola już niedługo świętować będzie jubileusz 200 lat istnienia! Czy to dużo? Jak zmieniało się przedszkole przez dwa stulecia i jak wygląda oferta przedszkoli dzisiaj?

poprzez rozwijanie mowy, budzenie zamiłowania do pracy, oraz do porządku. Na początku XIX wieku powstawały także ochronki w Niemczech. Ich or-ganizację wzorowano na angiel-skich szkółkach.

Polskie przedszkola

W czasach zaborów istniały na terenie Polski dwa pod-stawowe rodzaje przedszkoli: wzorowane na angielskich i francuskich instytucjach ochronki, zapewniające funk-cje opiekuńcze głównie wobec dzieci pracujących matek. Obok nich, równolegle funkcjonowały placówki o sprecyzowanych założeniach pedagogicznych, wzorowane na freblowskich ogródkach lub domach dziecię-cych Marii Montessori. Momentem przełomowym w rozwoju instytucji przedszko-la była Ustawa z 1932 roku. określająca, dla kogo organi-zuje się te placówki. W tym samym czasie Ministerstwo Wy-znań Religijnych i Oświecenia Publicznego wydało poradnik pod tytułem: „Rady i wskazówki


dla wychowawczyń w przed-szkolach (ochronkach)”. Kwestie obowiązkowego wychowania przedszkolnego (dla 5- i 6-lat-ków) pojawiły się po raz pierw-szy z pełną mocą na Ogólno-polskim Zjeździe Oświatowym w 1945 roku. Stosunkowo niewiele zatem czasu było trze-ba, aby rola przedszkola została doceniona i określona, a jego cele i założenia jasno sprecy-zowane. I choć możemy zaob-serwować, jak bardzo zmieniło się podejście do wychowania przedszkolnego na przestrzeni niespełna stu lat, to nie sposób nie zauważyć, że cele przed-szkola, określone dla polskiego systemu edukacji w 1961 roku, są w dużej mierze aktualne do dzisiaj. To: wszechstronny rozwój dzieci, przygotowanie do nauki w szkole oraz pomoc rodzicom pracującym w zapew-nieniu opieki wychowawczej. To, co uległo najmocniejszemu przedefiniowaniu, to sposo-by realizacji tych celów i rola dziecka oraz jego upodmio-towienie w procesie edukacji przedszkolnej.

Na tysiąc sposobów

Współczesne polskie przed-szkola otworzyły się bardzo szeroko na potrzeby dzieci, oczekiwania rodziców i moż-liwości, jakie niesie ze sobą rozwój wiedzy i technologii. Dzieci przygotowywane są w przedszkolach do kolejnych stopni edukacji i może to być realizowane na wiele bardzo różnych, czasem odległych od siebie sposobów. I chociaż ciągle i w każdym przedszko-lu zadaniem nauczyciela jest pomaganie wychowankowi

w poszukiwaniu, odkrywaniu i pielęgnowaniu jego umiejęt-ności, to jednak paleta narzędzi, jakimi to robi, rozszerza się w ogromnym tempie.Rodzice mogą wybierać przed-szkole z bardzo szerokiego wachlarza propozycji. Coraz częściej przedszkola tematycz-ne pojawiają się już nie tylko w dużych miastach, lecz także w miasteczkach i na wsiach. Język angielski czy zajęcia sportowe, takie jak karate czy gimnastyka artystyczna, nie są już żadnym novum. Na rynku pojawiają się jak grzyby po deszczu przedszkola umożliwiające bardzo moc-no ukierunkowaną edukację: Przedszkola ekologiczne, w któ-rych nacisk kładziony jest na dbałość o środowisko, zdrowy styl życia, postępowanie w zgo-dzie z naturą, w których dzieci mogą uprawiać własne ogródki czy hodować zwierzęta. Przed-szkola muzyczne i artystyczne, gdzie dzieci uczą się gry na instrumentach, śpiewu czy elementów technik aktorskich i sztuk plastycznych. Przedszko-la językowe, gdzie oprócz języka angielskiego pojawiają się dodatkowo inne języki – najczę-ściej hiszpański bądź francuski. Tzw. leśne przedszkola – czyli „przedszkola bez ścian”, w któ-rych dzieci 90% czasu spędzają na świeżym powietrzu niezależ-nie od panujących warunków atmosferycznych. Bardzo dobrze przyjętą nowością w polskiej edukacji są przedszkola z nauką

programowania, wykorzystujące specjalne, przyjazne dzieciom i zrozumiałe dla nich narzę-dzia do nauki programowania, będące żywą odpowiedzią na technologiczny rozwój XXI wie-ku. Na potrzeby najmłodszych konstruowane są specjalne roboty ułatwiające dzieciom pierwszy kontakt z nauką pro-gramowania. Takim swoistym „nauczycielem” w przedszkolu multimedialno-językowym ZYGZAK w Kielcach jest robot Photon. Jest stworzony i zapro-gramowany specjalnie po to, aby w angażujący, przystępny sposób nauczyć najmłodszych podstaw programowania, za-chowując równocześnie wszel-kie znamiona zabawy i radości ze zdobywania nowej. Współcześni rodzice mogą wy-bierać dla swojego dziecka spo-śród bardzo urozmaiconej oferty i zapewnić mu rozwój tych zainteresowań, które obserwują u niego od najmłodszych lat. Również nauczyciele zyskują coraz to nowe narzędzia i moż-liwości, dzięki którym praca z dzieckiem staje się coraz bar-dziej owocna. Na różnorodności przedszkolnej oferty korzystają najbardziej dzieci – trudno już zgodzić się ze słowami pio-senki „ w czasie deszczu dzieci się nudzą” – w przedszkolu z XXI wieku na nudę narzekać bowiem nie mogą.

Źródło danych: www.przedszkola.edu.pl

www.wikipedia.pl

17Z KLASĄ

20

18

krea

tyw

ne sc

enar

iusz

e za

jęć

krea

tyw

ne sc

enar

iusz

e za

jęć

Skon

takt

uj si

ę z

kons

ulta

ntem

oś

wia

tow

ym M

AC i

dow

iedz

się

o na

szyc

h no

woś

ciac

h 20

18/2

019!

Zdob

ywaj

wie

dzę

na n

aszy

ch

kong

resa

ch, w

arsz

tata

chi s

zkol

enia

ch

Mas

z ju

ż no

wy

kale

ndar

z śc

ienn

y dl

a Tw

ojej

kla

sy?

Zapy

taj k

onsu

ltant

a oś

wia

tow

ego

MAC

29

.03

. – 3

.04

. Wio

senn

a pr

zerw

a św

iąte

czna

Wak

acje

to id

ealn

y cz

as n

a re

mon

tyi w

ypos

ażen

ie T

woj

ej p

lacó

wki

. Za

pozn

aj si

ę z

boga

tą o

fert

ą M

AC D

ydak

tyki

!

W o

ferc

ie M

AC Te

chno

logi

i oka

zja

goni

oka

zję

– sp

raw

dź a

trak

cyjn

e ce

ny sp

rzęt

u bi

urow

ego

i mul

ti med

iów

dla

Tw

ojej

pla

ców

ki

22

-31

Zim

owa

prze

rwa

świą

tecz

na

MA

GA

ZYN

DLA

NA

UCZ

YCIE

LI

Now

y Ro

k, Ś

wia

tow

y D

zień

Pok

oju

Dzi

eń B

abci D

zień

Dzi

adka

Dzi

eń Z

akoc

hany

ch,

Mię

dzyn

arod

owy

Dzi

eń P

rzek

azyw

ania

Ksią

żek

Dzi

eń K

obie

t

Pocz

ątek

ast

rono

mic

znej

wio

sny

– ko

lejn

e sł

ucho

wisk

o O

lka

i Ady

!

Mię

dzyn

arod

owy

Dzi

eń T

eatr

u

Prim

a ap

rilis

Świę

to P

racy

, M

iędz

ynar

odow

y D

zień

Sol

idar

nośc

i Lud

zi P

racy

Dzi

eń D

ziec

ka

Mię

dzyn

arod

owy

Dzi

eń S

zach

ów

Mię

dzyn

arod

owy

Dzi

eń P

rzyj

aźni

Wsz

ystk

ich

Świę

tych

Mik

ołaj

ki

Pocz

ątek

ast

rono

mic

znej

zim

y

Świę

ta B

ożeg

o N

arod

zeni

a

Sylw

este

r

Nar

odow

e Św

ięto

Nie

podl

egło

ści,

100

rocz

nica

odz

yska

nia

niep

odle

głoś

ci

Wni

ebow

zięc

ie N

ajśw

ięts

zej M

aryi

Pan

ny,

Dzi

eń W

ojsk

a Po

lskie

go

Dzi

eń P

rogr

amist

y

Sprz

ątan

ie Ś

wia

ta

Ogó

lnop

olsk

i Dzi

eń P

rzed

szko

laka

Pocz

ątek

ast

rono

mic

znej

jesie

ni

Świa

tow

y D

zień

Uśm

iech

u

Dzi

eń E

duka

cji N

arod

owej Dzi

eń D

yrek

tora

Szk

oły

i Prz

edsz

kola

Dzi

eń O

jca

Koni

ec ro

ku s

zkol

nego

Pocz

ątek

ast

rono

mic

zneg

o la

ta

Dzi

eń F

lagi

Rz

eczp

ospo

litej

Pol

skie

jŚw

ięto

Kon

styt

ucji

3 M

aja

Dzi

eń B

iblio

teka

rza

i Bib

liote

k

Dzi

eń P

raw

Zw

ierz

ąt

Dzi

eń M

atki

Mię

dzyn

arod

owy

Dzi

eń K

siążk

i dla

Dzi

eci

Mię

dzyn

arod

owy

Dzi

eń Ję

zyka

Ojc

zyst

ego

LutyStyczeń Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień

eduk

acyj

na te

lew

izja

śnia

dani

owa

1

14

21

8

20

1

1

1

23

20

15

13

5

14

22

6

31

21

1

11

20

23

18

-19

25

-26

30

22

21

3

22

2

26

8

2

27

21

22

Nauczanie dzieci w przedszko-lu to praca dla nauczycieli z pasją, którzy nie boją się wyzwań. Nauka w przedszkolu odbywa się w formie zabawy, gdyż właśnie poprzez zabawę dzieci w wieku przedszkolnym, czyli 3–6 lat, zdobywają nie tylko wiedzę, ale także różne umiejętności. Zajęcia dydaktyczne z przed-szkolakami trwają średnio po 30 minut i warto urozma-icać je różnorodnymi aktywno-ściami. Im młodsze dzieci, tym krótsze powinny być aktywności, a zabawy muzycz-no-ruchowe należy przeplatać spokojniejszymi ćwiczeniami, takimi jak np. gry z wykorzysta-niem kart obrazkowych. Aktywności, które są najbar-dziej efektywne w nauczaniu języka obcego dzieci w wieku przedszkolnym, to:– odgrywanie ruchem treści

piosenek i rymowanek;– odgadywanie przedmiotów

za pomocą dotyku;

Od września 2017 roku nauka języka angielskiego stała się obowiązkowa we wszystkich grupach przedszkolnych.

Zabawa z angielskim

Tekst: Ewelina Gierłach

– uczenie się materiału leksykal-nego poprzez wyklaskiwanie, rytmiczne chodzenie, tupanie;

– odnajdywanie i nazywanie ukrytych przedmiotów;

– aktywne słuchanie historyjek obrazkowych;

– utrwalanie słownictwa w grach statycznych i zaba-wach ruchowych;

– zabawy z dużą kostką z kie-szonkami;

– oglądanie filmów i bajek.Zajęcia językowe najlepiej po-dzielić na trzy części. W części wstępnej dzieci śpiewają powi-talną piosenkę, witają się z pa-cynką, czy przypominają sobie swoją ulubioną piosenkę lub inną aktywność. Część główna to część, w której nauczyciel prezentuje nowy materiał leksykalny, np. za pomocą kart obrazowych. To także utrwala-nie słownictwa w grach i za-bawach ruchowych. Ostatnia część zajęć to pożegnanie, czyli śpiewanie pożegnalnej piosen-ki oraz pożeganie z pacynką.

Powitanie i pożegnanie powin-ny stać się rytuałem i odbywać na każdych zajęciach. Warto pamiętać o najlepiej sprawdza-jących się i najbardziej ulu-bionych przez przedszkolaków zabawach muzyczno-rucho-wych i grach statycznych. Jak na przykład te wymienione poniżej.

What is in the envelope? – nauczyciel przygotowuje duże koperty i wkłada w nie karty obrazkowe związane z tematyką zajęć. Rozkłada ko-perty w kole i podaje jednemu dziecku pacynkę lub miękką piłeczkę. W rytm muzyki dzieci podają sobie przedmiot, a gdy muzyka cichnie, dziecko trzy-mające wskazaną rzecz pod-chodzi, wybiera kopertę i mówi, co jest w środku. Zaba-wa kończy się, gdy wszystkie koperty zostaną otworzone. Pacynkę czy piłeczkę możemy zastąpić np. pluszowym misiem lub lalką.


Old Bear – zabawa podobna do naszej starej zabawy Stary niedźwiedź mocno śpi. Jedno dziecko siada w kole i zamyka oczy – jest ono misiem. Dzieci muszą je obudzić za pomocą słów: Hello, hello teddy bear. Hello, hello teddy bear. One, two, three, wake up! Zadaniem misia jest złapanie jednego z dzieci. Osoba, która zostanie dotknięta, zostaje misiem i za-bawa toczy się dalej. Powinna trwać maksymalnie 4 minuty.

Spin the bottle! – nauczyciel przygotowuje plastikową butel-kę i karty obrazkowe związane z tematyką zajęć. Rozkłada karty w kształt okręgu, wybrane dziecko kręci butelką, a ta wskazuje kartę obrazkową, z którą jest związane wprowa-dzane słowo.

Which one is missing? – na-uczyciel rozkłada na dywanie lub umieszcza na tablicy karty obrazkowe. Zadaniem dzieci jest zapamiętanie wszystkich kart. Następnie nauczyciel odli-cza do trzech: one, two, three... i chowa jedną kartę. Dzieci zgadują, czego brakuje.

Chinese whispers – to znana zabawa w głuchy telefon. Dzieci siedzą naprzeciwko siebie w dwóch równych rzędach. Pomiędzy nimi nauczy-ciel rozkłada karty obrazkowe i podaje na ucho słowo jedne-mu dziecku z każdego rzędu. Dzieci po kolei podają sobie na ucho to słowo, a ostatnie osoby z poszczególnych rzędów mówią jednocześnie usłyszane słowa i wskazują odpowiadające im karty obrazkowe.

Guess the word – kółeczko na środku kartki (która jest więk-szych rozmiarów niż karta ob-razkowa, dzięki temu nauczyciel może swobodniej operować kartą z otworem i ją przesuwać, by pokazać poszczególne ele-menty na karcie obrazkowej).Tasujemy wszystkie flashcards i na wybraną kartę nakładamy kartę z wyciętą dziurką. Zada-niem dzieci jest odgadnięcie rzeczy, której widzą tylko mały fragment.

Throw the dice – nauczyciel prezentuje kostkę edukacyjną i umieszcza w jej kieszonkach obrazki związane z tematyką zajęć. Dzieci siedzą w kole, po kolei rzucają kostką i nazywają wylosowany obrazek. Należy zauważyć, że zajęcia z kostką edukacyjną należą do ulubio-nych zabaw dzieci, gdyż łączą nieprzewidywalność z zabawą ruchową. Dla nauczyciela to możliwość zaangażowania za-równo mniejszej, jak i większej liczby dzieci.

Is it a...? – nauczyciel prezen-tuje dzieciom karty obrazkowe związane z tematem zajęć,

a następnie zadaje pytanie: Is it a...? (Czy to jest...?). Za-daniem dzieci jest udzielenie odpowiedzi: Yes lub No.

Tower – nauczyciel przygo-towuje wcześniej plastikowe kubeczki oraz wybrane karty obrazkowe związane z tematy-ką zajęć. Prezentuje dzieciom poszczególne karty, podając słowa i układając wieżę według schematu: karta – kubek – karta – kubek. Na koniec wszyscy razem liczą, z ilu elementów składa się wieża, i zdmuchują ją, aż cała się rozpadnie.Widać więc, że w nauczaniu dzieci bardzo ważne jest nie tylko posiadanie odpowiednich pomocy dydaktycznych, takich jak pacynka, płyty CD, karty ob-razkowe, przewodnik metodycz-ny, kukiełki, kostka z kieszon-kami, ale także umiejętne ich wykorzystanie. Z pomocą przychodzi nauczy-cielom m.in. kurs I love Boo wy-dawnictwa MAC Edukacja, gdyż zawiera niezbędne, z punktu widzenia nauczyciela i dziecka, pomoce dydaktyczne potrzebne w nauczaniu języka angielskie-go w grupach przedszkolnych.

Z KLASĄ 21

I love Boo to czteropoziomo-wy kurs do nauki angielskiego od 3-latka do 6-latka. Poziom A przeznaczony jest dla dzieci 3- i 4-letnich, natomiast po-ziom B – dla 5- i 6-letnich. Kurs jest w pełni zgodny z nową podstawą programową, oparty na autorskim programie do na-uki języka angielskiego i podej-ściu multisensorycznym, w któ-rym wykorzystuje się więcej niż jeden zmysł, czyli łączy ruch ze wzrokiem, słuchem, dotykiem, smakiem i zapachem.

Kurs daje także możliwość do-stosowania tempa pracy do in-dywidualnych potrzeb dziecka. W pakiecie dla dziecka znajdują się karty pracy mające formę pięknej, baśniowej opowieści. Te barwne ilustracje pobudzają wyobraźnię, pomagają zapa-miętać materiał, a także spra-wiają, że dzieci chętnie z nich korzystają. Ponadto pakiet zawiera wyprawkę z elemen-tami do naklejania, wypycha-nia, wycinania (m.in. kukiełki bohaterów, szablon maskujący, wskaźniki do wskazywania kart obrazkowych) oraz mini-karty ilustrujące najważniejsze słownictwo (m.in. do umiesz-

czania w kieszonkach kostki). W skład pakietu dla nauczyciela wchodzą: przewodnik meto-dyczny, płyty CD, plakaty będące tłem do odgrywania history-jek, kukiełki bohaterów, karty obrazkowe, duża miękka kostka edukacyjna z przezroczystymi kieszonkami. Podsumowując – praca z dzieć-mi to wielkie wyzwanie, wyma-gające wielu przygotowań, ale odpowiedni dobór materiałów dydaktycznych oraz różnorod-nych gier i zabaw muzyczno--ruchowych sprawi, że uczenie się i nauczanie języka angiel-skiego staną się przyjemnością i niezapomnianą przygodą.

Ewelina Gierłach.Nauczycielka j. angielskiego w Samorządowym Przedszkolu w Modliborzycach oraz w Niepublicznym przedszkolu w Janowie Lubelskim, autorka bloga English is Easy: www.angielski321.blog.pl

Czteropoziomowy kurs języka angielskiego od 3-latka do 6-latka

○ W pełni zgodny z nową podstawą programową

○ Oparty na autorskim programie nauczania Multi sensoryczna nauka języka angielskiego w przedszkolu

○ Wykorzystuje metodę reagowania całym ciałem (TPR)

○ Wzbogacony nagraniami pomagającymi wprowadzać i utrwalać materiał leksykalny

○ Stwarza możliwość dostosowania tempa pracy do indywidualnych potrzeb dziecka

B+B+B+B+B+B+B+B+B+B+B+B+B+B+B+

K A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C Y

AAAAAAAAA++++++A+AAA+A+A+AAA+A

K A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C Y

AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA

K A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C YK A R T Y P R A C Y

I love Boo


Aktualności edukacyjne

SKS-Y WRACAJĄ DO SZKÓŁ

Sport to zdrowie! Dlatego też, od 2018 roku w każdej polskiej gminie będzie działał Program Szkolny Klub Sportowy – za-powiada minister sportu Wi-told Bańka. SKS-y mają na celu upowszechnianie sportu oraz kształtowanie nawyku podejmo-wania aktywności fizycznej przez dzieci i młodzież. Szczególną uwagę program będzie skupiał na dzieciach mniej aktywnych i na dziewczętach. W 2017 roku na realizację programu przeznaczo-no 42,6 mln zł. Zorganizowano 530 tys. zajęć dla dzieci i mło-dzieży w ponad 70 dyscyplinach. W 2018 roku Ministerstwo Sportu i Turystyki planuje przeznaczyć na SKS-y rekordową kwotę ponad 226 mln zł.

ZMIANY W FINANSOWANIU ZADAŃ OŚWIATOWYCH W KARCIE NAUCZYCIELA

W życie weszła ustawa o sposobie finansowania zadań oświa-towych, której projekt przygotował MEN. Zmiany dotyczą także ustawy Karta Nauczyciela. Nowe regulacje odnoszą się do wykonywania zawodu nauczyciela, głównie skupiają się wokół czasu pracy, awansu zawodowego oraz urlopu. Przepisy doty-czące przyznawania dotacji samorządom będą uszczelnione, wymiar pensum logopedów, psychologów, pedagogów szkol-nych ujednolicony, a ścieżka awansu nauczycieli zostanie wy-dłużona. Jak informuje MEN, wprowadzone zmiany wychodzą

naprzeciw oczekiwaniom samorządów terytorial-nych oraz nauczycieli i zostały wprowadzo-

ne w porozumieniu z nimi. W 2018 roku planowany jest kolejny

etap zmian w tym zakresie.

MEN WYRÓWNUJE SZANSE ROZWOJU UCZNIÓW

Z myślą o dzieciach z niepełnosprawnościami Ministerstwo Edukacji Narodowej przygoto-wało dla nich nowe podstawy programowe, podręczniki i materiały edukacyjne. Celem jest integracja społeczna oraz wyrównanie szans rozwoju dzieci ze specjalnymi potrze-bami edukacyjnymi. Szczegóły nowej podsta-wy programowej przedstawiono na paździer-nikowej konferencji zorganizowanej przez Ośrodek Rozwoju Edukacji. Podczas spotkania zwrócono również uwagę na to, jak ważne jest dostrzeganie potencjału ucznia, a nie jego trudności. Podkreślono także, że edukacja ma za zadanie wzmac-niać poczucie własnej wartości u uczniów i zapewnić im równe szanse w osiąganiu sukcesów.

SZEROKOPASMOWY INTERNET DLA WSZYSTKICH SZKÓŁ W POLSCE

Sejm przyjął ustawę o Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (OSE). To bardzo dobra informacja szczególnie dla uczniów z terenów dotychczas wykluczonych cyfrowo. Z analizy przeprowadzonej w 2016 roku przez Ministerstwo Cyfryza-cji i Ministerstwo Edukacji Narodowej wynika, że w około 23% placówkach oświatowych istnieje dostęp do Internetu o przepustowości 100Mb/s. Niestety, ponad 40% jednostek ma dostęp do Internetu o przepustowości nie przekraczającej 10 Mb/s. Budowa infrastruktury szerokopasmowej ma wyrównać szanse. Projekt rozpocznie się już w 2018 roku i ma zostać zrealizowany do 2020 r.

23Z KLASĄ

Cyfrowa edukacja24

Nowy przyjaciel

Tekst: Jolanta Okuniewska

Zorganizowano wiele szkoleń, konferencji, żeby te lęki i wąt-pliwości rozwiać. Nacisk kładzie się głównie na takie organizo-wanie zajęć zintegrowanych, by wplatać w dzień aktywności różne zabawy rozwijające umie-jętność logicznego myślenia, szeregowania, budowania se-kwencji, dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych. Nie zawsze musimy mieć w klasie specjalne pomoce dydaktycz-ne, czy sprzęt, by takie zabawy przygotować. Musimy pamiętać, że zajęcia związane z kodowa-niem należy zacząć bez sprzętu, częściej operować konkretami, manipulować klockami, nakręt-kami od butelek, wykorzysty-wać ilustracje, opowieści. Już zapomniana gra w statki stano-wi znakomity wstęp do zabaw w kodowanie i odkodowywanie informacji. W internecie takie zabawy noszą nazwę offline i łatwo je odnaleźć. Po tych wstępnych zabawach przyjdzie pora na wykorzystanie sprzętu komputerowego, table-tów i robotów. Jeśli mamy taką możliwość, to będzie to znako-mita edukacyjna przygoda.Razem z pierwszoklasistami odkrywamy możliwości Photona – robota, który został

zaprojektowany i wyprodu-kowany w Polsce, i który od września gości w wielu szko-łach. Współpracuje z tabletem, więc wystarczy pobrać apli-kację Photon Edu i będziemy mieć możliwość realizowania kolejnych przygotowanych scenariuszy zajęć. Dla począt-kującego nauczyciela, pracu-jącego z pierwszoklasistami lub przedszkolakami, będzie to duża pomoc, gdyż scenariusze są dość szczegółowe i pokazują krok po kroku, jak wykorzystać Photona podczas lekcji. Dla na-uczyciela, który pracuje z nieco starszymi uczniami przygoto-wano aplikacje Photon Robot i Photon Coding.Pierwsze zajęcia polegały na zapoznaniu się z robotem. Po wyjęciu z pudełka dzieci wprost oszalały z radości. Photon ma bardzo przyjemny wygląd, wykonany jest niezwykle starannie, a kolorowe czułki sprawiają, że przyciąga uwagę nawet najbardziej zmęczonego czy znudzonego ucznia. Porusza się z gracją, nie rozwija wiel-kich prędkości, co bardzo mi odpowiada, bo nie dysponuję ogromem miejsca na dywanie. Prędkość pozwala na bezpiecz-ne dotarcie do każdego miej-

sca, które określam w zadaniu, a granicą jest klasowy dywan, albo mata edukacyjna. Dzie-ci zadawały mnóstwo pytań, ciekawiło je, czy to chłopiec, czy dziewczynka i jak ma na imię. Opowiedziałam im historię powstania robota, bo zawsze wzrusza mnie ta opowieść. Mogło się przecież przydarzyć, że wcale nie trafiłby do dzieci, nie mogłyby z nim się uczyć. Na szczęście stało się inaczej i Photon razem z moimi ucznia-mi będzie towarzyszył mi jako pomocnik na wielu zajęciach. Zdecydowaliśmy, że ma tak piękne imię, że nie nadajemy mu nowego.Podczas zajęć z edukacji polo-nistycznej utrwalaliśmy budo-wanie zdań oraz układanie ich z rozsypanki wyrazowej. Nie-które dzieci czytają dość spraw-nie, i to dłuższe teksty, jest jednak grupka uczniów, którzy przygodę z czytaniem dopiero rozpoczynają. Trzeba tak orga-nizować zajęcia, by zadania do-pasować do możliwości dwóch grup. Usiedliśmy w kręgu. Na dywanie rozłożyłam kartoniki z zapisanymi wyrazami. Wcze-śniej odczytaliśmy je głośno w dowolnej kolejności. W kilku pojawiły się litery, których

W nowej podstawie programowej dla pierwszego etapu edukacji pojawiły się zapisy dotyczące nauki podstaw programowania. Nauczyciele nieco się wystraszyli, że chodzi tu o wysokospecjalistyczne umiejętności, z którymi powinni pojawić się we wrześniu w pracowni komputerowej.

Z KLASĄ 25

jeszcze nie uczyliśmy się pisać, ale dzieci znają ich drukowane odpowiedniki z zajęć przygoto-wujących do czytania zorgani-zowanych w przedszkolu. Poprosiłam, by dzieci z wyra-zów zapisanych na kartoni-kach ułożyły dowolne zdania. Przypomnieliśmy sobie, jak rozpoznać pierwszy i ostatni wyraz w zdaniu oraz dlaczego w wyrazie Ola występuje wiel-ka litera. Byłam pod wrażeniem, ile możliwości ułożenia zdań znalazły dzieci. Wyrazy w zda-niach dzieliliśmy na sylaby. Przeliczaliśmy, ile sylab ma całe zdanie, czytaliśmy je rytmicznie z klaskaniem, tupaniem. Po-tem przyszła pora na Photona. Po krótkiej instrukcji, jak nim sterować za pomocą gładzika i jakie funkcje ma ta najprost-sza metoda sterowania robo-tem, kilkoro dzieci miało za zadanie poprowadzić Photona od pierwszego do ostatniego

wyrazu zdania. Gdy robot na-jeżdżał na kartonik z wyrazem, dziecko zmieniało kolor jego czułek, a pozostali uczniowie głośno odczytywali wyraz. Po odczytaniu ostatniego wyrazu zdania robot wydawał dowol-ny dźwięk. W klasie zapadała cisza, a dzieci ze skupieniem czekały na dźwięk i żywiołowo reagowały, gdy udało im się go rozpoznać. Taka mała radość, a duże zaangażowanie podczas zajęć! Wszyscy głośno czytali wyrazy, cierpliwie czekali na swoją kolej. Umówiliśmy się, że na zajęciach tylko kilkoro dzieci będzie sterować robotem,

jednak wszyscy dobrze wiedzą, że każde z nich będzie miało taką możliwość. Na zakończenie zajęć sterowałam Photonem tak, by zbliżył się do każdego ucznia i dał się pogłaskać. To były prawdziwe emocje! Wielka radość nastąpiła, gdy Photon zmienił kolor czułek, albo wydał dźwięk. Tak wyglądał fragment zajęć w klasie pierwszej. Jeśli zaczy-namy przygodę z Photonem w klasie trzeciej, na kartonikach możemy zapisać części mowy, albo kartoniki z tabliczką mno-żenia. Pracujemy podobnie, ale na pewno dużo szybciej niż z pierwszakami przejdzie-my do programowania ruchów robota za pomocą bloczków. Po pierwszych zajęciach z pierwszoklasistami wiem już, że moi uczniowie go pokochali, dopytują się, gdzie go scho-wałam i czy jeszcze się u nas pojawi. Kolejne zajęcia będą polegały na tym samym: dzieci będą budować zdania z wyra-zów zapisanych na kartonikach, ale zdania będą nieco dłuższe. Poznaliśmy już sporo liter, które pozwalają mi na tworzenie no-wych wyrazów i nowych zdań. Na pewno poproszę moich uczniów o zaproponowanie zdań do ćwiczeń w czytaniu i oddam im pole do popisu. Je-stem pewna, że będą pracować jeszcze chętniej, ponieważ będą to ich pomysły.

Jolanta OkuniewskaNauczycielka edukacji wczesnoszkolnejw Szkole Podstawowej nr 13 w Olsztynie.Nominowana do prestiżowej nagrodyThe Global Teacher Prize. Prowadzi bloga„Tableszyt w okładce w motyle” - http://tableciaki.blogspot.com

Cyfrowa edukacja26

Temat: Uliczne sygnały – utrwalanie numerów alarmowych.Ważne cyfry – nauka programowania.Nauczyciel prosi dzieci o przypomnienie numerów alarmowych (112 CPR, 999, 998, 997). Wiesza na tablicy kartoniki z numerami telefonów, przyporządkowane do obrazków pojazdów. Dzieli dzieci na cztery sześcioosobowe zespoły, każdemu z zespołów rozdaje 3 druciki kreatywne i obrazek pojazdu.

PRZYKŁADOWY SCENARIUSZ

jak uczyć programowania

Zadania dzieci w zespołach:– pierwsze dziecko z zespołu formuje z drucika pierwszą cyfrę numeru alarmowego,– drugie dziecko formuje z drucika drugą cyfrę numeru,– trzecie dziecko formuje z drucika trzecią cyfrę numeru.

Troje dzieci układa wykonane cyfry w kolejności, z prawej strony maty, tworząc numer alarmowy, a nauczyciel rozmieszcza rozdane wcześniej obrazki samochodów (do tego etapu wszystkie zespoły działają równolegle),– czwarte dziecko programuje drogę Photona

ze Strefy Startu do dowolnego pojazdu,– piąte z dzieci będzie programować drogę

Photona od pojazdu do właściwego numeru alarmowego,

– ostatnie dziecko z zespołu programuje prze-jazd od numeru do Strefy Startu.

Przykładowy układ elementów na macie edukacyjnej Strefa.

Zajęcia z robotem

Dzisiaj, dzięki nowoczesnym rozwiązaniom, nauczanie pro-gramowania, a więc logicznego myślenia, to barwne, urozmaico-ne zajęcia połączone z ruchem, dowcipem i przede wszystkim angażujące uczniów.Przedstawiamy jeden z udanych i najnowszych pomysłów na za-jęcia z programowania z wyko-rzystaniem robota Photon.Wzbogacona wersja eduka cyjna robota Photon zawiera publikację

Nauka programowania potrafi być ciekawa i interesująca zarówno dla uczniów, jak i nauczycieli.

– zestaw 30 scenariuszy zajęć dla różnych poziomów edukacji, wykorzystujących robota w nauczaniu programowania. Dodatkowo, Grupa MAC – wyłączny dystrybutor wersji edukacyjnej – udostępnia na swojej stronie internetowej 10 dodatkowych scenariuszy zajęć z Photonem. Łącznie więc nauczyciele mogą skorzystać z gotowych 40 sce-nariuszy zajęć.

Wersja edukacyjna robota Pho-ton wraz ze scenariuszami zajęć kosztuje tylko 990 zł. Robot dostępny jest też w zestawach ze specjalną matą i tabletem. Więcej informacji na stronie www.mac.pl/programowanie

Kompletny scenariusz w publikacji drukowanej „Photon – jak uczyć programowania”, MAC Technologie.

MATEMATYKA – DODAJ DO ULUBIONYCH! 9–12.02.2018, POZNAŃ

Wszystkich pasjonatów, nauczycieli i prakty-ków matematyki Poznań zaprasza na XXVII Krajową Konferencję SNM. Tematem spotka-nia będą zmiany w edukacji, w szczególności w edukacji matematycznej. Prowadzący poświęcą szczególną uwagę podstawie programowej, podręcznikom, egzaminom zewnętrznym oraz ramowym planom nauczania. Stowarzyszenie Nauczycieli Ma-tematyki zachęca do udziału wszystkich dążących do doskonalenia swojego warsztatu pracy oraz poszukujących nowych inspiracji do pracy z uczniami. Konferencja pn. „Matematyka – dodaj do ulubio-nych!” odbędzie się w dniach 9–12 lutego 2018 roku w Poznaniu.

PIWNICA POD BARANAMI NA ŚWIĘTA 11.12.2017–16.01.2018

Świąteczny i noworoczny czas to najpiękniejszy mo-ment, by znów przypomnieć sobie wyjątkowość i magię kolęd oraz pastorałek. Kra-kowska Piwnica pod Barana-mi zaprasza do wspólnego przełamania się muzycznym opłatkiem. Koncert „Kolędy i Pastorałki dla Miasta i Świa-ta” to niezwykłe wydarzenie artystyczne. Będzie można usłyszeć tradycyjne i najpięk-niejsze kolędy oraz pastorał-ki, a także nowe utwory arty-stów. Piwnica pod Baranami niezmiennie przyciąga tłumy fanów i melomanów. Pierwszy koncert odbędzie się 11 grudnia w Poznaniu. Kolejne miasta na muzycz-nej mapie artystów to m.in. Warszawa, Kraków, Łódź. Ostatni koncert odbędzie się w Szczecinie 16 stycznia.

WARSZTATY Z ROBOTEM W STAŁEJ OFERCIE, ECN KPT 09.2017–06.2018, KIELCE

Na niezwykłe warsztaty z programowania zaprasza Energetyczne Centrum Nauki miesz-czące się w Kieleckim Parku Technologicznym. Ciekawa oferta warsztatów, organizowana wspólnie z Grupą MAC, skierowana jest zarówno do przedszkolaków, jak i uczniów szkół podstawowych. Podczas warsztatów dzieci mają szansę poznać podstawy programowa-nia, które dzięki robotowi Photon, okazuje się być radosną zabawą, odkrywającą przed dziećmi fascynujący świat logiki. Robot Photon to niezwykły przybysz, który razem z dziećmi poznaje świat. Każdy

uczeń może zostać jego przewod-nikiem i kompanem do zabawy! Za pomocą aplikacji Photon za-bierze uczniów w niezapomnianą podróż do świata programowania. Więcej informacji na temat warsz-tatów www.ecn.kielce.pl.

Przegląd wydarzeń

SALON KSIĄŻKI KRAKOWSKIEJ 31.12.2017, GODZ. 18.00 KRAKÓW

Miłośników literatury miasta poetów zapraszamy na „Salon Książki Krakowskiej” organizo-wany w ramach całorocznego cyklu spotkań. Prezentowane są na nim nowości wydawni-cze Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Spotkania odbywają się co miesiąc w zabytkowych wnętrzach wielooddziałowego Muzeum Historycznego. Publikacje przybliżają tematykę sze-roko pojętego dziedzictwa kulturowego i historycznego Krakowa. Książki skierowane są do każdej grupy wiekowej i społecznej.

27Czas na kulturę

Na zimowe wieczoryi nie tylko

Wielka Księga Świąt Bożego Narodzenia MAC EDUKACJA 2017

Magdalena Gałęzia, Kalendarz kota Jaśniepana, MAC EDUKACJA 2017

Magdalena Gałęzia, Notatnik kota Jaśniepana, MAC EDUKACJA 2017

Księga zawiera opowiadania i wiersze o tematyce świą-tecznej oraz informacje o bożonarodzeniowych zwycza-jach w Polsce i na świecie. Teksty kolęd będą zachętą do wspólnego śpiewania. Rozmaite zadania rozwijają spostrzegawczość, umiejętność liczenia i kreślenia. Labi-rynty, kolorowanki i wycinanki uatrakcyjnią dziecku czas spędzony z rodziną. Książka sprawi, że święta Bożego Narodzenia będą dla wszystkich przedszkolaków wyjąt-kowe i inspirujące.

Profil Miłozwierz, czyli przygody kota Jaśniepa-na śledzi na Facebooku ponad 36 000 fanów. Każdy nowy komiks zbiera setki „lajków” i komentarzy. Pełne humoru historyjki opo-wiadają o tym, jak koty manipulują swoimi właścicielami. Ich główny bohater − czarny, rozkapryszony kocur − jest dość despotyczną postacią. Mimo to autorka, Magdalena Gałęzia, darzy go wielką miłością i przekonuje, że Jaśniepan to po prostu bardzo inteligentne i wrażliwe zwierzę.

Nie od dziś wiadomo, że zimowe wieczory najlepiej spędzać na podróżach… po świecie literatury. Wraz z najnowszymi publikacjami wydawnictw MAC Edukacja i Dwukropek zapraszamy do krainy dobrej zabawy, faktów nieoczywistych, fantastycznych przygód i tajemnic.

Nowości wydawnicze28

Jonathan Auxier, Nocny ogrodnik DWUKROPEK 2017

Czternastoletnia Molly i jej młodszy brat Kip, by nie trafić do sie-rocińca, podejmują pracę w starej posiadłości państwa Windsorów. Od pierwszej chwili przeczuwają, że miejsce, w którym się znaleźli, nie do końca jest bezpieczne i takie, jak sobie wyobrażali. Wygląd domowników wzbudza w dzieciach duży niepokój, a jeszcze większy – ogromne drzewo, które niemal wrasta w rezydencję. I to właśnie wokół tajemniczego drzewa dzieją się dziwne rzeczy. Nocą pojawia się tam tajemnicza postać... Kim jest Nocny Ogrodnik? W jakim niebezpieczeństwie znajdzie się osierocone rodzeństwo?

Marcin Jamkowski, Wielcy wynalazcy DWUKROPEK 2017

„Bez niego nie byłoby epoki renesan-su, nowoczesnej nauki i kultury, bo nie byłoby książek. Nawet tej, którą trzymacie w rękach”. O kim mowa? Oczywiście o Ja-nie Gutenbergu, dzięki któremu mamy druk. Kto „na dobre rozświetlił mrok”? Dokonał tego Thomas Edison, wynalaz-ca żarówki. Jaki byłby dziś świat, gdyby nie wielcy ludzie, którzy wynaleźli druk, aparat rentgenowski, telefon, samochód czy leki? Kim byli? Od kiedy ludzkość może korzystać z tych wszystkich dobro-dziejstw?

Nakładem Wydawnictwa Dwukropek na półkach księgarni pojawili się Wielcy wynalazcy, czyli historia kilkudzie-sięciu geniuszy, którzy na dobre odmienili świat. To opowieść o wizjonerach, którzy swoim pomysłom nadali realny kształt, a marzeniom poświęcili życie.

Wielcy wynalazcy to skarbnica wiedzy ujęta w 4 rozdziałach: „Rewolucjoniści”, „Władcy światła i elektryczności”, „Mistrzowie podróży” i „Na zdrowie”. Jest to 2. tom serii Wielcy ludzie – cyklu, który poświęcony jest wybitnym postaciom. W książce znajdziemy sylwetki m.in. takich wynalazców jak: Alfred Nobel, Benjamin Franklin, Nikola Tesla, Henry Ford czy Alexander Fleming. Wielcy wynalazcy to książka wydana w twardej oprawie i w dużym formacie 250 x 290 mm. Uwagę przyciąga niezwykła grafika Macieja Szymanowicza. Znany ilustrator w zabawny sposób przedstawia wynalazców oraz historię ich wynalazków. Spod jego ręki wyszło kilkadziesiąt rysunków w industrialnym klimacie, które idealnie wpisują się w omawiane epoki.

29Z KLASĄ

Bajka o Piosence i nutkach – pobierz bezpłatne scenariusze

Susan Maupin Schmid, 100 sukienek. Jeśli duch istnieje DWUKROPEK 2017

W grudniu ukaże się wznowienie Bajki o Piosence i nutkach Lidii Bajkowskiej. Od 25 lat ta książka zachwyca dzieci. Jest zarówno wspaniałą bajką na dobranoc, jak i rewelacyjnym podręcznikiem mu-zycznym w przedszkolu i szkole. Wraz z nią wznawiane są też bezpłatne dla nauczycieli Wskazówki metodyczne do Bajki o Piosence i nutkach. Kilka pochodzących z niej scena-riuszy bajkowych lekcji muzycznych mogą Państwo bezpłatnie pobrać z serwisu MAC Akademia na www.mac.pl

Obie publikacje współfinansuje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Więcej informacji na stronie www.EdukacjaMuzyczna.pl

Kontynuacja przygód Słodkiej Buźki. W zamku mają miejsce niepokojące wydarzenia: ktoś niszczy ubrania, giną przedmio-ty służących, a nawet cenna biżuteria księżniczki Mariposy. Czy sprawcą całego zamieszania może być tajemnicza zjawa? Słodka Buźka oraz jej przyjaciel Roger postanawiają działać. Czy mimo grożącego im niebezpieczeństwa dadzą radę rozwiązać zagadkę? Z pomocą 100 sukienek istnieje cień szansy, że im się uda.

PATRONAT

Carter Lou, W tej bajce nie ma smoka DWUKROPEK 2017

W tej bajce nie ma smoka to opowieść o smoku, który uciekł z bajki o królewnie i wędruje przez inne bajki, pragnąć zostać ich bohate-rem. Niestety, nikt go nie chce: ani Ciastek, ani Złotowłosa, ani Trzy świnki, ani Czerwony Kapturek, ani Jaś (od fasoli). Odpowiedź jest zawsze taka sama: W TEJ BAJCE NIE MA SMOKA! Czyżby? A co jeśli zły olbrzym z bajki o Jasiu i łodydze fasoli zdmuchnie słońce i tylko smok będzie umiał na nowo je rozpalić?

Nowości wydawnicze30

Życzymy, aby ten najpiękniejszy świąteczny czas w roku upłynął Wam

w radosnej i serdecznej atmosferze, w gronie najbliższych.

W Nowym Roku życzymy Wam sukcesów i satysfakcji z wykonywanej pracy.

Wesołych Świąt i Szczęśliwego Nowego Roku!

Życzy redakcja

Drodzy Czytelnicy

MAGAZYN DLA NAUCZYCIELI

32 Rozmowa z… dr Anną Wileczek

Nowoczesne technologie w ostatnich latach zawładnęły światem dzieci. Dotychczas wypełniały głównie ich wolny czas, teraz świetnie zakorzeniły się w edukacji. Kim jest dziecko XXI wieku? Czym jest edukacja medialna? Czy nauka bez tabletu jest dziś wartościowa? O współczesnej edukacji, roli nowych technologii i „tabletowych dzieciach” mówi dr Anna Wileczek z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, współautorka publikacji „Dziecko w imperium mobilnych ekranów”.

„Tabletowe dzieci”

Rozmawia: Katarzyna Pochwat

Dziecko XXI wieku według Pani to…?

Portret współczesnego dziecka nie jest ani jednowymiarowy, ani tym bardziej jednorodny. Niemniej jednak współczesny młody człowiek, to jednostka wybitnie „medialna”. Niemal rodzi się ze smartfonem lub tabletem w dłoni, a potem nie puszcza go przez kilka godzin dziennie, by w wieku nastolet-nim być online niemal przez całą dobę. Badania wykazują, że niezależnie od kontynentu już kilkumiesięczne maluchy mają do czynienia z tabletami i smartfonami. Urządzenia te, w tym konsole, należą do najbardziej pożądanych zabawek. Ekran staje się dla dzieci medium poznawania rze-czywistości na równi z innymi codziennymi doświadczeniami. Jednak poznanie otaczającego świata nie ogranicza się do fa-scynacji ruchomymi, kolorowy-mi obrazami, ale dotyczy także

rozwoju kulturowego. To apli-kacje edukacyjne są źródłem pierwszych dziecięcych prób w zakresie nabywania języka czy działań matematycznych.

Ta diagnoza zarysowana jest także we wstępie do najnow-szej publikacji pt. „Child in the empire of (mobile) screens” (UJK, Kielce 2017), której jest Pani współautorką. Jest ona efektem obserwacji funkcjono-wania dzieci w świecie nowo-czesnych technologii. Skąd pomysł na taką książkę?

Bezpośrednim impulsem do ob-serwacji sposobów wykorzysta-nia nowych technologii przez dzieci był nasz udział w mię-dzynarodowym projekcie The Digital Literacy and Multimodal Practices of Young Children realizowanym w ramach COST Action IS1410 (http://digilitey.eu/). Mówię „nasz”, ponieważ dotyczy to zespołu, w którego skład wchodzą: prof. UJK

dr hab. Sławomir Koziej, prof. UJK, dr hab. Mirosław Babiarz, mgr Izabela Jaros i ja. Cały projekt to ogromne przedsię-wzięcie. Skupia naukowców z 33 krajów, również spoza Europy. Badania są realizowane w kilku obszarach dotyczących między innymi cyfrowej biegło-ści małych dzieci oraz praktyki w środowisku domowym, w przestrzeni społecznej, w sytuacjach typowych dla wczesnego dzieciństwa oraz w szkołach, czytania i pisania na ekranie, metodolo-gii do badań cyfrowej biegłości.

W jakim wieku są dzieci biorące udział w badaniu?

Projekt zakłada ograniczenie do grupy badawczej małych dzieci, czyli od 0 do 8 lat. W naszych polskich bada-niach staramy się uwzględniać grupy dzieci przedszkolnych, na etapie wczesnej edukacji oraz młodszych nastolatków.

33Z KLASĄ

Pozwala to na przekrojową, jakościową analizę istotnych kwestii wykorzystania nowych technologii przez dzieci oraz ich edukacji medialnej.

Proszę powiedzieć, czym we-dług Pani jest dzisiaj edukacja medialna?

Edukację medialną można najprościej określić jako „edu-kację do mediów i dla mediów”. Jest to proces nabywania przez dziecko kompetencji cyfrowych niezbędnych w nowoczesnym społeczeństwie. Umiejętności te w sferze informacyjno-ko-munikacyjnej nie powinny się dziś sprowadzać wyłącznie do sprawnego wyszukiwania, odtwarzania i przekazywania informacji. O wiele większym wyzwaniem dla dziecka jest wykorzystanie nowoczesnych

aplikacji do twórczego rozwią-zywania problemów. Nie bez znaczenia jest tu także aspekt społeczny, w tym etyczne wykorzystywanie przez naj-młodszych nowych technologii, zwłaszcza w dobie serwisów społecznościowych.

W publikacji mowa jest m.in. o tym, że tablet jest współcze-śnie jednym z najbardziej przydatnych narzędzi do opa-nowania umiejętności cyfrowych w różnych grupach wiekowych. W jaki sposób uczeń może „mądrze” wykorzy-stać tablet podczas nauki?

Potencjał urządzeń mobilnych jest w szkole niedoceniany i to na każdym etapie. Przeko-nanie, że służą one do celów rozrywkowych (oglądanie i tworzenie filmików, przeglą-

danie treści, podtrzymywanie kontaktu) w środowisku domowym, zwalnia niejako od ich edukacyjnego wyko-rzystania. Tymczasem badania pokazują, że na przykład za-stosowanie aplikacji do jedno-czesnej nauki czytania i pisania, a także wprowadza-nie kreatywnych ćwiczeń w zakresie tworzenia własnych miniaturowych fotohistorii (np. podpisy pod własnoręcz-nie wykonanymi zdjęciami), zwiększa znacznie przyswaja-nie tych umiejętności. Dotyczy to zarówno języka ojczystego, jak i obcego. Wśród niezliczo-nych narzędzi są także takie, które umożliwiają starszym dzieciom tworzenie własnych, ilustrowanych książeczek, kreowanie przestrzeni, rozwią-zywanie logicznych i mate-matycznych quizów i zagadek,

34 Rozmowa z… dr Anną Wileczek

no-informacyjnych. Zatem pora na wykorzystanie tego poten-cjału, ponieważ smartfony czy tablety współczesne dzieci mają prawie zawsze przy sobie.

No właśnie, ale czy nowe tech-nologie nie stanowią dla dzieci zagrożenia?

Oczywiście, popadanie w skrajność jest groźne dla właściwego rozwoju człowieka. Z obserwacji pokolenia „cy-frowych tubylców” wynika, że kształtują się nowe jakości poznawcze, takie jak kom-petencja wielozadaniowości, szybkość percepcji, rozwój kompetencji społecznych. Inne badania pokazują zaś zanikanie koncentracji, niedobór reflek-syjności i syntezowania wiedzy czy „serfowanie” po powierzch-ni zjawisk, bez potrzeby docierania do ich istoty, a w obszarze społecznym – rozwój zachowań ekstre-malnych, w tym agresywnych. Zwróćmy jednak uwagę, że dotyczy to kultury współcze-snej w ogóle, a antidotum na te negatywne skutki nie powinna być rezygnacja z korzystania ze smartfonów, tabletów, kom-puterów czy konsoli. Co zatem? Zrównoważona edukacja, odrzu-cenie nudy, aktywność i mądre przewodnictwo dorosłych.

Dziękuję za rozmowę.

tworzenie „gazetek” zespo-łowych, map myśli, interak-tywnych notatek itp. Sprawia to radość najmłodszym i daje nauczycielom możliwość reali-zacji zagadnień programowych w ciekawy, nowoczesny i pożyteczny sposób.

Ale przecież wykorzystując do nauki i zabawy technologie mobilne, trochę odbieramy dzieciom radość z obcowania z książką, z tradycyjnymi me-todami nauczania i poznawania świata…

„Tabletowe dzieci” już dawno same wybrały, w jaki sposób chcą funkcjonować w rzeczy-wistości. Dla nich nie ma po-działu na to, co tradycyjne i to, co nowoczesne. Tak, jak nie ma podziału na „realność” i „wirtualność”. Obie wzajemnie się dopełniają i przenikają. Tak też powinno być w eduka-cji, zarówno tej domowej, jak i formalnej. Pozostaje py-tanie, czy na przykład metody oparte na słowie podręczniko-wym są lepszym narzędziem

poznania niż nauka przy użyciu nowych technologii? Gdyby lektury podręcznika i mozolne wypełnianie luk w ćwiczeniów-kach oraz rozwiązywanie zadań za pomocą kredy dawało takie dobre rezultaty, to pewnie już Maria Skłodowska-Curie nie zakładałaby swojej domowej „spółdzielni”, dającej dzieciom szanse na dotknięcie, zważenie, zmierzenie, popełnienie błędu, słowem – eksperymentowanie. Współczesne warsztaty popu-laryzujące naukę zawsze cieszą się dużym zainteresowaniem i to bynajmniej nie z tego powo-du, że wykorzystują „tradycyjne metody nauczania”. Jednym z najbardziej obleganych modu-łów na naszym Uniwersytecie Dziecięcym UJK jest ten doty-czący technologii komunikacyj-

Anna WileczekDoktor nauk humanistycznych. Adiunkt oraz wice-dyrektor Instytutu Edukacji Szkolnej na Uniwersy-tecie Jana Kochanowskiego w Kielcach. Zajmuje się językiem i kulturą dzieci i młodzieży, dyskursem edukacyjnym oraz kompetencjami komunikacyjno--informacyjnymi najmłodszych.

www.mac.pl

W trosce o prawidłowy rozwój młodego człowieka Kompleksowe wsparcie dla żłobków, przedszkoli i szkół

Najwyższej jakości pomoce dydaktyczne i zabawki edukacyjne

Szeroka oferta elementów wyposażenia wnętrz

MAC DydaktykaW trosce o prawidłowy rozwój młodego człowieka• Kompleksowe wsparcie dla żłobków, przedszkoli i szkół• Najwyższej jakości pomoce dydaktyczne i zabawki edukacyjne• Szeroka oferta elementów wyposażenia wnętrz

MAC Dydaktyka

Place zabawi gry podłogoweZabawki

edukacyjne

Aktywnośćruchowa

ZajęciaartystyczneWyposażenie

wnętrz

Pomocedydaktyczne

www.mac.pl

Do zoba� enia wkrótce!

magazyn dla nauczycieli kwartalnik 03 -04 (07 08)/2017 · z programowania. obserwowanie przez...

Documents