mage- tarminfeksjoner. hva står vi ovenfor ? virus – norovirus – rotavirus – adenovirus...

24
Mage- tarminfeksjoner

Upload: johan-coulton

Post on 11-Dec-2015

224 views

Category:

Documents


2 download

TRANSCRIPT

Page 1: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Mage- tarminfeksjoner

Page 2: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Hva står vi ovenfor ? • Virus

– Norovirus– Rotavirus– Adenovirus

• Bakterier– Campylobacter– Salmonella– Shigella– Toxinproduserende E coli– Yersinia– Listeria– Aeromonas– Plesiomonas– Vibrio spp

• Toxinmediert– Clostridium difficile– Bacillus spp– S aureus

• Parasitter– Giaridia lamblia– Cryptosporidium

– Entamoeba histolytica– Cyclospora

Page 3: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Rutineundersøkelser • Virus

– Norovirus– Rotavirus– Adenovirus

• Bakterier– Campylobacter– Salmonella– Shigella– Toxinproduserende E coli– Yersinia– Listeria– Aeromonas– Plesiomonas– Vibrio spp

• Toxinmediert– Clostridium difficile– Bacillus spp– S aureus

• Parasitter– Giaridia lamblia– Cryptosporidium

– Entamoeba histolytica– Cyclospora

Page 4: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Rutineundersøkelser ved kliniske opplysninger

• Virus– Norovirus– Rotavirus– Adenovirus

• Bakterier– Campylobacter– Salmonella– Shigella– Toxinproduserende E coli– Yersinia– Listeria– Aeromonas– Plesiomonas– Vibrio spp

• Toxinmediert– Clostridium difficile– Bacillus spp– S aureus

• Parasitter– Giaridia lamblia– Cryptosporidium

– Entamoeba histolytica– Cyclospora

Page 5: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Hvem gjør hva hvor ?

Page 6: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Flere i en familie syke ? Sesong ? ”noe som går”?

• Virus– Norovirus– Rotavirus– Adenovirus– Astrovirus

• Bakterier– Campylobacter– Salmonella– Shigella– Toxinproduserende E coli– Yersinia– Listeria– Aeromonas– Plesiomonas– Vibrio spp

• Toxinmediert– Clostridium difficile– Bacillus spp– S aureus

• Parasitter– Giaridia lamblia– Cryptosporidium

– Entamoeba histolytica– Cyclospora

Page 7: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Suspekte matvarer ?Hyperakutt start ?

• Virus– Norovirus– Rotavirus– Adenovirus

• Bakterier– Campylobacter– Salmonella– Shigella– Toxinproduserende E coli– Yersinia– Listeria– Aeromonas– Plesiomonas– Vibrio spp

• Toxinmediert– Clostridium difficile– Bacillus spp– S aureus

• Parasitter– Giaridia lamblia– Cryptosporidium

– Entamoeba histolytica– Cyclospora

Page 8: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Suspekte matvarer – i Norge ?

• Virus– Norovirus– Rotavirus– Adenovirus

• Bakterier– Campylobacter– Salmonella– Shigella– Toxinproduserende E coli– Yersinia– Listeria– Aeromonas– Plesiomonas– Vibrio spp

• Toxinmediert– Clostridium difficile– Bacillus spp– S aureus

• Parasitter– Giaridia lamblia– Cryptosporidium

– Entamoeba histolytica– Cyclospora

Page 9: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Suspekte matvarer ?Sjømat/Østers/muslinger ?

• Virus– Norovirus– Rotavirus– Adenovirus

• Bakterier– Campylobacter– Salmonella– Shigella– Toxinproduserende E coli– Yersinia– Listeria– Aeromonas– Plesiomonas– Vibrio spp

• Toxinmediert– Clostridium difficile– Bacillus spp– S aureus

• Parasitter– Giaridia lamblia– Cryptosporidium

– Entamoeba histolytica– Cyclospora

Page 10: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Gravid ? Muskelstivhet/verk ?

• Virus– Norovirus– Rotavirus– Adenovirus

• Bakterier– Campylobacter– Salmonella– Shigella– Toxinproduserende E coli– Yersinia– Listeria– Aeromonas– Plesiomonas– Vibrio spp

• Toxinmediert– Clostridium difficile– Bacillus spp– S aureus

• Parasitter– Giaridia lamblia– Cryptosporidium

– Entamoeba histolytica– Cyclospora

Page 11: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Nylig antibiotika eller institusjonsopphold ?

• Virus– Norovirus– Rotavirus– Adenovirus

• Bakterier– Campylobacter– Salmonella– Shigella– Toxinproduserende E coli– Yersinia– Listeria– Aeromonas– Plesiomonas– Vibrio spp

• Toxinmediert– Clostridium difficile– Bacillus spp– S aureus

• Parasitter– Giaridia lamblia– Cryptosporidium

– Entamoeba histolytica– Cyclospora

Page 12: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Reise ?

• Virus– Norovirus– Rotavirus– Adenovirus

• Bakterier– Campylobacter– Salmonella– Shigella– Toxinproduserende E coli– Yersinia– Listeria– Aeromonas– Plesiomonas– Vibrio spp

• Toxinmediert– Clostridium difficile– Bacillus spp– S aureus

• Parasitter– Giaridia lamblia– Cryptosporidium

– Entamoeba histolytica– Cyclospora

Page 13: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Halvkronisk/langvarig ?

• Virus– Norovirus– Rotavirus– Adenovirus

• Bakterier– Campylobacter– Salmonella– Shigella– Toxinproduserende E coli– Yersinia– Listeria– Aeromonas– Plesiomonas– Vibrio spp

• Toxinmediert– Clostridium difficile– Bacillus spp– S aureus

• Parasitter– Giaridia lamblia– Cryptosporidium

– Entamoeba histolytica– Cyclospora

Page 14: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Blodig ?

• Virus– Norovirus– Rotavirus– Adenovirus

• Bakterier– Campylobacter– Salmonella– Shigella– Toxinproduserende E coli– Yersinia– Listeria– Aeromonas– Plesiomonas– Vibrio spp

• Toxinmediert– Clostridium difficile– Bacillus spp– S aureus

• Parasitter– Giaridia lamblia– Cryptosporidium

– Entamoeba histolytica– Cyclospora

Page 15: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Clinical characteristics of patients from whose stool selected bacterial pathogens were recovered at 10 hospitals in the United States (n = 30,463 specimens).

Guerrant R L et al. Clin Infect Dis. 2001;32:331-351

© 2001 by the Infectious Diseases Society of America

Page 16: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Når lete ?

• Blodig diare• Feber• Dehydrerte tiltrengende iv væske• IBD• Immunsupprimerte• Institusjonaliserte

– Fæcal leukocytter– Fæcal lactoferrin

Page 17: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Behandling

Page 18: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Behandling

Page 19: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende
Page 20: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Tiltak

• Rehydrering– Peroralt (ORT)

• ”Det man klarer”• ½ ts salt – 6 ts sukker –

1 liter vann• Eplejuice og Farris 1:4

– Intravenøst• Ringeracetat evt med

ekstra elektrolytter (K)

Page 21: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

• Kost – banan, ris, fiberfattig

• Antiperistaltikk medikament– Loperamid– Opiumsdråper– Diphenoxylat….

• Anticholinergika– atropin, skopolamin…

• Absorberende– aktivt kull, vismut,

aluminiumforbindelser…

• Probiotika– Laktobacillus,

Saccharomyces

Guideline for the management of acute diarrhea in adults

Page 22: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

• Antisekretorisk– NSAIDs (aspirin, indometacin) chlorpromazin….

– Serotoninreopptakshemmere (5HT3)

– Enkephalinase-hemmer (”Racecadotril”)

– Octreotid

Guideline for the management of acute diarrhea in adults

Page 23: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Hvem skal vurderes for antibakteriell behandling ?

• Dehydrerte tiltrengende sykehusinnleggelse ?• Blodig diare ?• Feber • Puss og/eller mucus• IBD• Immunsvekkede• Eldre • Over en ukes varighet ?

Acute infectious diarrhea in immunocompetent adults - NEJM 2002

Page 24: Mage- tarminfeksjoner. Hva står vi ovenfor ? Virus – Norovirus – Rotavirus – Adenovirus Bakterier – Campylobacter – Salmonella – Shigella – Toxinproduserende

Hvordan behandle ?