makinak lh 6 a 1.taldea
TRANSCRIPT
MAKINAK
EGILEAK: Josu, Iñaki.M, Leire eta Ainara.R
AURKIBIDEAMAKINAK ETA ZERTARAKO ERABILTZEN
DIREN:
• ZERTARAKO BALIO DUTE MAKINEK?• MAKINA MEKANIKOAK• MAKINA TERMIKOAK• KOMUNIKATZEKO ETA INFORMAZIOA ERABILTZEKO
MAKINAK
MAKINEN ZATIAK:
• EGITURA ETA KARKASA• MOTORRA ETA ZATI HIGIKORRAK• ZIRKUITU ELEKTRIKOAK ETA ELEKTRONIKOAK• SENTSOREAK• ADIERAZGAILUAK ETA PANTAILAK
ERAGILE MEKANIKOAK:
• HAINBAT ERATAKO ERAGILE MEKANIKOAK• ENJRANAJEAK• KREMAILERA-ETA PINOI- MEKANISMOA• MARTXA-ALDAGAILUA
AURRERAPEN TEKNIKOAK ETA GIZARTEA:
• LAN EGITEKO MODUEN ALDAKETAK• GARRAIOBIDEEN ALDAKETAK• OSASUNGINTZAKO ALDAKETAK• KOMUNIKABIDEETAKO ALDAKETAK• KULTURAKO ETA AISIAKO ALDAKETAK
MAKINAK, ETA ZERTARAKO ERABILTZEN
DIREN
Makina guztiek jarduerak errazago egiten laguntzen digute:
• Denbora gutxiago behar izaten dugu zereginak egiteko.
• Ahalegin gutxiago egin behar dugu.
• Zereginak,zehatz egiten laguntzen dute.
• Zeregin arriskutsuak egiten laguntzen digute.
• Makinen bidez,energiak eralda ditzakegu.
MAKINA MEKANIKOAK
Makina mekanikoak erabiltzen dira objetu astunak higitzeko, altxatzeko eta
higidura sortzeko ere bai. Makina mekaniko asko eskuzkoak dira, pertsonek
ematen baitie energia.Adibidez: grapailuak. Beste batzuk automatikoak dira
eta energia elektrikoa edo erregaien energia erabiltzen dute. Adibidez:
irabiagailuek.
MAKINA TERMIKOAK
Makina termikoak berotzeko eta hozteko erabiltzen diren makinak dira.Gas
galdarek , berogailuek eta bitrozeramikazko plakek beroa ematen
dute.Hozkailuak eta aire girotuko tresnak hotza emateko erabiltzen dira.
KOMUNIKATZEKO ETA INFORMAZIOA ERABILTZEKO MAKINAK
Elektrizitatearen,elektronikaren eta informatikaren bidez hainbat makina sortu
dira.Ad: Komunikatzeko makinak ...
• Telefonoa,irratia,telebista...urrutira komunikatzeko balio dute.
• CD-ak eta mp3-ak musika entzuteko erabiltzen dira.
• Argazki kamera eta bideo grabagailuek grabatzeko erabiltzen dira.
• GPS-ak orientatzeko erabiltzen dira.
• Bideo-kontsolen bidez jolastu egin dezakegu.
• Ordenagailuen bidez web-orriak ikusi al ditzakegu.
MAKINEN ZATIAKEGITURA ETA KARKASA
Makina baten egitura gainerako elementuak hartzen dituen oinarria da. Karkasa
edo estalkia makina babesten du eta elementuak makinara lotzeko balio du.
KARKASA EGITURA
MOTORRA ETA ZATI HIGIKORRAK
Higidura sortzen duen makina automatikoek motor bat behar dute.
Bi motatakoak daude
Erregaiz dabiltzan motorrak Motor elektrikoak
Ibilgailu gehienek makina batzuk Mota guztietako makinak daude:
erabiltzen dituzte.Ad:Motozerrek... Ad: etxetresna elektrikoa...
ZIRKUITU ELEKTRIKOAK ETA ELKTRONIKOAK
Energia elektrikoa funtzionatzen duten makinetan daude.Zirkuitu horiek
elektrizitatea garraitzen dute. Zirkuitu elektronikoak osagai txikiak ditu eta
milioika daude.Txipak adibidez.Zirkuitu elektrikoak edo elektronikoak sare
elektrikora konektatuta daude, pilen edo berriz kargatzen diren
bateriarietara konektatuta funtzionatzen dute.
SENTSOREAK
Sentsoreen bidez,makinaren barruko eta kanpoko informazioa jaso dezake.
TENPERATURA ARGI INFRAGORRI ANTENA
SENTSOREA SENTSOREA SENTSOREA
Tenperatura sen- Argi-sentsorea Telebistako Irratia antenaren bidez
tsore baten bidez, igogailuan erabil- infragorri-sentso- kanpoko informazioa
erradiadorea tzen da. rea mando batek jasotzen du.
piztu eta itzali kontrolatzen du.
daiteke
automatikoki.
ADIERAZGAILUAK ETA PANTAILAK
Makinaren funtzionamenduari buruzko informazioa ematen duten elementuak
dira;besteak beste,igogailuetan zer solairuan gauden ageri da pantaila
batean.
Gaur egun mugikor gehienak taktilak dira.
ERAGILE MEKANIKOAKHAINBAT ERATAKO ERAGILE MEKANIKOAK
Eragile mekaniko deritze makina mekanikoetan higidura eta indarra
transmititzeko erabiltzen diren piezei.Daude:
GURPILAK:Leunak dira.
ARDATZAK:Gurpiletan eta motorretan akoplatzen dira, haien noranzko berean
biratzen dute.
UHALAK: Gurpil batetik bestera trasmititzen dute higidura.
PALANKAK: Indar bat handitu, eta trasmititu egiten dute.
MALGUKIAK: Energia metatzen dute.
BIRADERAK: Makina higitzeko.
KREMAILERAK: Hortzak dituzten pieza luzangak dira, gurpil hozdunak eta
beste batzuk sartzen dira pieza horietan.
Mekanismoa esaten zaio hainbat
eraginez osatutako multzoari.
ENGRANAJEAK
Engranajeak 2 eragilez edo gehiagoz osatutako mekanismoak dira.
Engranajeak higidura trasmititzen dute:
• 2 gurpil elkartzen badira kontrako noranzkoa biratzen dira.
• Gurpilak kate batean lotuta badaude noranzko berean joaten dira.
Gurpilek biraketa berea badute abiadura aldatzen da.
• Hortz kopuru bera badute abiadura bera dute.
• Hortz kopuru desberdina badute gurpil txikiena handiena baino
azkarrago joaten da.
KREMAILERA ETA PINOI MEKANISMOA
Gurpilak erabiliz, higidura zirkular bat transmititu eta biraketa-abiadura alda
dezakegu. Baina higidura linear bihurtu nahi badugu, pinoi- eta kremailera-
mekanismoa erabili behar dugu.
KREMAILERAK BIZIKLETA BATEN PINOIA
MARTXA ALDAGAILUA
Martxa-aldagailuei esaten zaie,ardatz baten biraketak-abiadura aldatzeko
erabiltzen diren engranajeei.Ad:autoena...
Martxak dituzten bizikletak ,hainbat gurpil dituzte.Pinoi deritze atzeko gurpilei.
Aurrekoak handiagoak dira eta plater deritze.Biek kate baten bidez engranatzen
dira.
Pedalak platerak biratzen dituzten biraderak dira.
AURRERAPEN TEKNIKOAK ETA GIZARTEA
LAN EGITEKO MODUEN ALDAKETAK
Makinek asko aldatu dute lan-mundua. Adibidez:
• Makinei esker, langileek ez dituzte lan gogor eta nekagarrienak eskuz egin
behar.
• Makina batek hainbat pertsonaren lana egin dezake. Horregatik jende askok
lana galdu du.
• Informatikak eta elektronikak ere asko aldatu dute zerbitzu-sektorean lan
egiteko modua. Adibidez: Ordenagailuen bidez.
•• NEKAZARITZAN
• ERABILTZEN DEN MAKINA
GARRAIOBIDEEN ALDAKETAK
Garraiobideak asko aldatu dira, hainbat eratara higitzen gara gaur egun :
• Lantokitik urrun bizi bazara trenean autoan,autobusean edo beste
garraiobide batean joan al zara.
• Oporretan urrun joan behar bazara hegazkinez joan al zara.
• Salgaiak mundu osoan zehar garraiatzeko itsasontzian joan al zara.
• Garraiobideek erregai fosilak erabiltzen dituzte hortaz gain berotze
globala eragiten dute.
OSASUNGINTZAKO ALDAKETAKGaur egun aurrerapen asko egin ditugu osasungintzan :
• Hainbat botika eta txerto daude
• Organoak transplantatu daitezke
• X izpiak
• Ekografoak
• Zenbait makina gorputzaren barrualdea ikusteko
Osasungintzako aurrerepenei esker luzaroan bizi gaitezke osasun baldintza
hobeetan.Hala ere munduko toki guztietra ez da iritsi.
KOMUNIKABIDEETAKO ALDAKETAK
Gaur egun, telefono, irratia... ditugu, eta munduko edozein tokitako pertsonekin
komunika gaitezke.
Posta elektronikoak arruntaren tokia hartu du. Posta arrunta baino azkarragoa
da. Ordenagailu bat edo interneteko konexioa duen sakelako telefono bat
behar ditugu horretarako.
KULTURAKO ETA AISIAKO ALDAKETAK
Inpretaren sorrerak asko aldatu zuen kultura-transmizioa,duela bostehun urte
baino gehiago.Inprentaren bidez,azkarrago eta merkeago kopiak zitezkeen
liburuak,horrela kultura eta entretenimendua jende geihagorengana iristen da.
Gerora,zinema,irratia,telebista eta internet asmatu zituzten eta horrela kultura
aldatu zen.