MMooddeerrnn SSiiyyaasseett BBiilliimmii:: 11888800’’ddeenn BBeerrii SSüürreeggeelleenn AAnngglloo--AAmmeerriikkaann DDee¤¤iiflfliimmlleerr

Robert Adcock, Mark Bevir & Shannon C. Stimson (Yay.), Modern Political Science:Anglo-American Exchanges since 1880, (Princeton University Press:Princeton&Oxford), 2007, 357 sayfa, £14.95, ISBN 13: 978-0-691-12874-0.

Dr. Muammer Öztürk

Siyaset; belli bir co¤rafyay› paylaflan ve ortak bir tak›m özelliklere sahip insan-lar›n birarada yaflamas›n› imkânl› hale getirmek için teflkil edilen devlet ayg›t›n›iflletme sanat› olarak tan›mlanabilir. Devletin iflletilmesinden do¤an siyaset, asl›ndaher bir ülke özelinde insan topluluklar›n› idare etme, onlar›n sorunlar›na çözümlergelifltirme faaliyetlerinin bir aynas›d›r. Bu aç›dan bak›ld›¤›nda; bir ülkenin tarihi denil-di¤inde o ülkenin geçmiflteki siyasetini; bugünkü siyaseti denildi¤inde ise bugünkü tar-ihini anlamak gerekmektedir. Robert Adcock, Mark Bevir ve Shannon C. Stimsontaraf›ndan yay›nlanan Modern Political Science: Anglo-American Exchanges since 1880isimli kitap, siyasetin, yani devleti yönetme faaliyetinin hem geçmiflin, hem debugünün tarihini flekillendirici karakteri üzerine odaklanmaktad›r.

Kitap, herbiri sahas›nda temayüz etmifl ayr› bir bilim adam› taraf›ndan kalemeal›nm›fl on üç makaleden olufluyor. Kitab›n bafl›nda yer alan k›sa notta, kitab›oluflturan makalelere aslen Kaliforniya Üniversitesi’nde 2002 Eylül’ünde düzenlenenbir konferansa sunulan tebli¤lerin kaynakl›k etti¤i belirtiliyor. Kitap, Siyaset Bilimi tar-ihinin nas›l tetkik edilece¤ine dair genel bir de¤erlendirmeye yer veren giriflniteli¤indeki makale ile bafll›yor. Takip eden makalelerde a¤›rl›kl› olarak siyaset bilim-inin ‹ngiltere ve ABD özelindeki geliflim seyri içerisinde tarih disiplininin ve tarihselyöntemin oynad›¤› role vurgu yap›lmaktad›r. Bu do¤rultuda ikinci makale, Anglo-Amerikan Siyaset Biliminin 1880-1920 tarihleri aras›ndaki genel foto¤raf›n› sunuyor. Bumakalede, 1800-1920 y›llar› aras› dönemde siyaset biliminin Atlantik’in her ikiyakas›nda da felsefe, tarih ve hukuk disiplinlerinin keflisti¤i bir noktada flekillenen birihtisas sahas› oldu¤undan bahsediliyor. 1800-1920 y›llar› aras› dönem için ‹ngiltere veABD’de liberal akademik çevrelerin üniversite bünyelerinde kendilerine sayg›n bir yeredinme çabalar›n› sergiledi¤i dönem oldu¤u notu düflülmüfl. Kitapta ayr›ca, GeçDönem Viktorya ve Edward ‹ngiltere’sinde Tarihsel Siyasal Bilimin köklerini ele alanüçüncü makale ile Behavioralism [Davran›flc›l›k] ak›m›n›n ve onunla gelen yöntemlerinSiyaset Bilimi incelemelerine katk›s›n› yorumlayan dokuzuncu makale de (s. 180-208)kitab›n dikkat çeken bölümlerinden.

Modern Political Science: Anglo-American Exchanges since 1880 isimli kitap-ta ad›ndan da anlafl›laca¤› üzere 1800’den itibaren ‹ngiliz ve Amerikan uygulamalar› vebu uygulamalar›n karfl›l›kl› etkileflimi özelinde modern Siyaset Biliminin geliflim seyrisergilenmektedir. Bu geliflim seyri resmedilirken kitab› oluflturan her bir makalede‹ngiliz ve Amerikan siyasi yap›lar› ile bunlar› konu edinen Siyaset Biliminin katetti¤imerhaleler vurgulanmaktad›r. Bu noktada dikkati çeken husus, özellikle yöntem

176

tart›flmalar›n›n Siyaset Bilimi kadar siyaset sahas›n› da yak›ndan etkiledi¤i ve flekil-lendirdi¤idir. Siyaset Bilimine yön veren yöntem ve ak›mlar›n, ayn› zamanda siyasiyap›, politikalar (siyasa) ve siyasi faaliyetlerin iflleyifl flekli yönüyle icrac› siyaseti deflekillendirdi¤i görülmektedir. Çünkü, Siyaset Biliminin bafll›ca inceleme konusunu,insan topluluklar›n›n bir arada yaflat›lmas›ndan do¤an meselelere çözümlergelifltirmek iddias›ndaki devlet ayg›t›n›n bu manada att›¤› her ad›m oluflturmaktad›r.Bu inceleme iflinde Siyaset Bilimi, bir taraftan belli bir devrin siyasi faaliyetlerini ve bufaaliyetlerin ana aktörü olan devleti merkeze alarak tahlil etmekte ve bu suretle mevcutuygulamalardan hareketle siyasi yönetim becerisine dair bir foto¤raf sunmaktad›r.Di¤er taraftan ise siyasi yönetim uygulamalar›na tahlili bir yaklafl›m tatbik ederek dahaideal siyasetlerin nas›l gelifltirilece¤ine dair normatif teklifler sunmaktad›r. Kitapta vur-guland›¤› gibi Siyaset Biliminin kurucu babalar›n›n felsefeciler oldu¤u (s. 102) dikkateal›nd›¤›nda bu bilim dal›n›n kural koyucu karakterinin yerindeli¤i teslim edilir.

Siyaset Biliminin cari siyasi yap›n›n, politikalar›n (siyasa) ve siyasi faaliyetlerintetkikine yönelik bir di¤er önemli katk›s› da hiç kuflkusuz bu sahalar› ele al›rkenkullan›lacak yöntem, yani usul ilmi noktas›ndad›r. Özetle siyaset sahas› ile SiyasetBilimi, çok yak›n etkileflim içinde birbirinin varl›k sebebi olmaktad›r. Siyasi yap›n›nbiçimi, politikalar›n (siyasa) ve siyasi faaliyetlerin niteli¤i ve iflleyifl flekli, SiyasetBiliminin ana malzemesini oluflturur. Di¤er yandan ise Siyaset Biliminin mezkûrsahalardaki geçmifl ve cari icra örneklerinden hareketle söyledikleri icrac› siyasiunsurlar için bir yol haritas› hizmeti sunar. Modern Political Science: Anglo-American Exchanges since 1880 isimli kitap, SiyasetBiliminin ‹ngiliz ve Amerikan örne¤inde siyasal davran›fl›n tetkikinin ve buna dayal›olarak siyasal davran›fl haritalar› gelifltirme imkân›na kavuflman›n bir seyrini sunmak-tad›r. Kitapta Amerikan icrac› siyasi yap›s›n›n ve Siyaset Biliminin yöntem ve ak›mlaryönüyle ‹ngilteredeki benzerlerinden önde oldu¤u vurgusu gözlerden kaçmamaktad›r.Mesela, Siyaset Bilimi sahas›nda Amerika’da gelifltirilen yöntemlerden biri olanBehavioralism [Davran›flc›l›k] ile yöntem aç›s›ndan önemli bir eflik geçilmifl olmufltur.Behavioralism ile klasik Siyaset Biliminin ana kayna¤›n› teflkil eden tarih sahas›ndanuzaklafl›l›p siyasal davran›fla do¤ru yönelifl gerçekleflmifltir. Baflka bir ifadeyle, bu yön-tem sayesinde Siyaset Bilimi, as›l mecras›na, yani temelde siyasal olan› etkilemek,biçimlendirmek konumuna bir ad›m daha yaklaflm›flt›r. Buna paralel olarak SiyasetBiliminde say›sal metodlar, mülakat, örneklem gibi daha elle tutulur, gözle görülürneticeler temin eden araflt›rma teknikleri kullan›l›r olmufltur.

177

Kitap Tahlilleri / Muammer Öztürk