2. MANASTIRI

2.1. Manastir Cetinjski Sjedište je Crnogorskih mitropolita u poslednjih 500 godina. Zadužbina Đurđa Crnojevića, gospodara Zete (kraj 15. Vijeka). Stari manastir podigao je Ivan Crnojević 1484, a srušen je 1692. Godine pri upadu Sulejmana Bušatlije na Cetinje. Obnavljanje od strane Mitropolita Danila Petrovića počelo je početkom 18-og vijeka. Tada je novi manastir podignut na mjestu dvora Ivana Crnojevića i tada su sa starog manastira prenešeni ktitorski natpis koji se nalazi iznad ulaznih vrata hrama i grb Crnojevića uzidan u spoljnu stranu oltarske apside. U manastirskom hramu Roždestva Presvete Bogorodice čuvaju se : mošti Sv. Petra Cetinjskog, ruka Sv. Jovana Krstitelja, Čestica Časnog Krsta Gospodnjeg. Manastiru pripada zimovni Sv. Petra Cetinjskog na Karuču;u pripremi je njegova obnova. Iznad manastira nalazi se skit Sv. Jovana Krstitelja sagrađen 1997. Godine. Tu se priprema podizanje hrama Sv. Jovanu Krstitelju, u čast svetiteljeve desne ruke koja se čuva u manastiru. Hram Sv. Proroka Ilije sa konakom – Carine na Komovima ( metoh Cetinjskog manastira. Sagradio ga je Kralj Nikola „pred dušu“ svoga strica Knjaza Danila. Srušen je, a obnovljen trudom Kuča 1997. Godine, i podignut konak blizu hrama.

Manastir Cetinjski 1

2.2. Manastir Ostrog ( manastir Gornji i manastir Donji ) Ovaj manastir je najpoznatije mjesto hodocasca u Crnoj Gori. Specifičan po mjestu na kome se nalazi Manastir Ostrog predstavlja jednu od najvrednijih kulturno-istorijskih i duhovnih mjesta u Crnoj Gori. Usječen u stijenu nalazi se u blizini Nikšića, tj. na 15 kilometara od njega. Sa magistralnog puta se skreće kod mjesta Bogetići odakle ima 12 kilometara do Donjeg manastira Ostrog, a potom i jos 2 kilometra do Gornjeg manastira.Manastir je osnovao hercegovački mitropolit Vasilije u 18.vijeku. Manastir je obnavljan u periodu izmedju 1923 i 1926 godine, nakon požara, u kome nisu stradale jedino pećinske crkvice, i upravo te pećinske crkvice predstavljaju glavnu vrijednost manastira. Sveti Vasilije Ostroški je tu i sahranjen i proglašen za sveca, a njegovo tijelo počiva upravo u jednoj od pećinskih crkvica.

1 http://www.google.com/search?q=Manastir+cetinjski+slike

3.

Manastir Gornji: Hram Časnog Krsta (1665-živopisan 1667); Hram Vavebenja Prosvete Bogorodice (živopisan 1667.). Oba su zadužbine Sv. Vasilije Ostroškog Čudotvorca (Mitropolita Hercegovačkog od 1639. godine do 1671. godine.). U Vavedenjskom hramu nalaze se mošti Sv. Vasilija Ostroškog. Priprata je dozidana 1774. godine, a današnji izgled manastir dobija 1926. godine. Manastir Donji: Hram Sv. Trojice ( podignut 1824- današnji izgled dobija krajem 19. vijeka). Između Gornjeg i Donjeg manastira nalazi se crkva Sv. Novomučenika Stanka, prvi hram posvećen ovom svetitelju, osvećen maja 2005. Ostroški skit Sv. Jovana Krstitelja u Jovan dolinu, kod Nikšića: Skit je u gradnji od 1995.g. na imanju koje je manastiru Ostrogu priložila porodica Nikčevića. Završen je i osvećen 2000.g.

Manastir Ostrog 2

2.3. Manastir Morača Hram Uspenja Presvete Bogorodice podignut 1252.g. od strane Stefana Vukanovog Nemanjića. Obnovljen je 574.g. U njemu se nalazi ruka Sv. Velikomučenika Haralampija, kao i u svijetu nadaleko čuvena freska Sv. Proroka Ilije koga hrani gavran. Hram Sv. Oca Nikolaja (1635.) i hram Sv. Arhiđakona Stefana. Sa istočne strane manastira u rijeku Moraču uliva se živopisan vodopad koji se zove Svetigora. Pored crkve, manastirski kompleks sačinjavaju zgrada konaka, trpezarija i visoka kula sa četiri sprata. Manastir je opasan kamenom ogradom sa monumentalnom kapijom.Sve crkve iz perioda Balšića bile su živopisane, o čemu svjedoče sačuvani tragovi na njihovim zidnim površinama. Nakon obnove konaka život se vratio u manastir Starčevo, dok su ostala dva i dalje napuštena.

Manastir Morača 3

2,3 www.google.com?search=pictures=manastiri

4.

2.4. Manastir Savina (Herceg Novi)

Manastir Savina se sastoji od tri crkve: Mali hram Uspenija Presvete Bogorodice, Veliki hram Uspenija Presvete Bogorodice i Hram Svetog Save po kome je i manastir dobio ime. Mali hram Uspenija Presvete Bogorodice je veoma mali, samo deset metara dugačak i šest metara širok. Najvjerovatnije potiče iz 1030. godine, mada je najstariji zapis u kome se manastir spominje i iz 1648. godine. Njegova obnova započeta je krajem 17.vijeka, dolaskom izbjeglih monaha iz manastira Tvrdoš (Hercegovina), a završena je 1831.g. U manastiru se nalazi veliki broj relikvija koje potiču iz doba Nemanjića (mošti carice Jelene, krst Svetog Save), uključujući i one prenijete iz manastira Tvrdoš.Hram Svetog Save, koji je Sveti Sava i sagradio se nalazi van manastirskog kompleksa ( po njemu čitav kraj i manastir nosi ime). Vremenom, postao je parohijski hram u koje svrhe i danas služi. Veliki hram Uspenija Presvete Bogorodice je sagrađen između 1777. i 1799. godine, a gradio ga je majstor Nikola Foretić sa ostrva Korčule. Crkve, mala i velika, posvećene Uspenju Bogorodice, zajedno sa konakom čine jednu cjelinu, dok se treća, parohijalna crkva, nalazi na brežuljku iznad konaka a posvećena je sv. Savi Srpskom. Manastir Savina se nalazi se u delu Herceg Novog prema Meljinama i Zeleniki, a ta nekada odvojena mjesta su već spojena u jednu urbanu cjelinu.

Manastir Savina 4

Manastir Savina unutrašnji izgled 5

4,5http://www.google.com/imgres?q=manastir+savina&um=1&hl=sr&sa=N&biw=1024&bih=610&tbm=isch&tbnid=d8d60FkcmrrPsM:&imgrefurl=http://www.montenegro.travel/xxl/sr/sakralna_arhitektura/_id/922503/&docid=6BzpUysiRWhuBM&w=220&ei=o3qNTqKaA_LE4gTnoeTKAQ&zoom=1&iact=hc&vpx=377&vpy=347&dur=4802&hovh=107&hovw=242&tx=74&ty=37&page=2&tbnh=72&tbnw=162&start=15&ndsp=18&ved=1t:429,r:2,s:15

5.

2.5. Manastir Đurđevi stupovi (Berane)

Manastir Djurdjevi Stupovi nalazi se nedaleko od Berana, na zaravnjenoj ivici jedne padine koja se neposredno uz istočnu stranu crkve strmo spušta i u čijem podnožju se nalazi izvor Vrelo. Manastir u Rasu je zadužbina Stefana Nemanje i jedna je od najvećih svetinja na ovim prostorima. Manastir je nastao tako što se Nemanja, dok je bio zatvoren u jednoj pećini zavjetovao da će izgraditi manastir posvećen Svetom Djordju. Drugi ktitor manastira je bio kralj Dragutin koji je dogradio manastirsku crkvu i oslikao njenu pripratu. Kralj Dragutin zivio je u Sremu odakle je kada je umro prenijet u manastir svetog Djordja i tu sahranjen 1316 godine. Manastirsku crkvu Svetog Djordja podigao je župan Prvoslav, rodjak Stefana Nemanje krajem XII vijeka. Pri crkvi je nekada bilo sjedite Budimske mitropolije do XVII vijeka, kada je ona ukinuta od strane Turaka.Djurdjevi Stupovi su gradjevina sa nizom arhitektonskih i graditeljskih inovacija u graditeljstvu tog vremena. Manastirski kompleks je u napadima često rušen, i sada je od njega ostala jedino crkva Svetog Djordja. Vrijednost crkve Svetog Djordja je u ljepoti arhitektonskog rješenja, koje je u stilu raške škole. Crkva je oslikana 1175 godine. Zidne površine bile su oslikane figurama proroka Ilije, Jeliseja, dok su iznad proroka bili Sveti Azarije i Ananija. Gradjena je u tri vremenska perioda. Manastirski konak je izradjen 2002 godine. Izgradnja konaka predstavlja ključni trenutak za obnovu manastira. Nakon 830 godina zivota manastira, od kojih je 300 godina proveo u ruševinama a 40 (od 1960 do 1999, i od 1999 do danas) u obnovi manastir je opet oživljen i djelimično obnovljen. Ovaj manastir je uvrsten u Svjetsku kulturnu baštinu koja je pod zaštitom UNESCO-a.

Manastir đurđevi stupovi 6

6 www.google.me/imgres?q=đurđevi+stupovi+manastir+berane&um=1&hl

6.

2.6. Manastir Piva

Smatra se jednim od najznačajnijih pravoslavnih manastira u Crnoj Gori. Nekada davno bio je smješten na izvorištu rijeke Pive, da bi zbog pravljenja brane i akumulacionog jezera za potrebe hidroelektrane bio premješten na drugu lokaciju. Izmještanje crkve trajalo je oko 12 godina, i ono što je karakteristično je da je crkva prebačena kamen po kamen (stara crkva je razgrađivana, i od tog istog kamena je rađena nova crkva na drugom mjestu) na 9 kilometara od Plužina, u selu Goransko u blizini jezera Mratinje. Sa zidova hrama je skinuto i ponovo vraćeno 1260 slika. Manastirska crkva Uspenja Bogorodice je podignuta između 1573.g. i 1586.g. zalaganjem hercegovačkog mitropolita Savatija, kasnijeg srpskog patrijarha. Pored arhitektonske vrijednosti koju ova crkva ima, njena vrijednost se takođe ogleda u slikama. Većinu hrama su uradili nepoznati grčki slikari 1604 i 1605 godine. Gornji dio manastira je uradio pop Strahinja iz Budimlja, koji je na najistaknutijem mjestu oslikao Bogorodicinu himnu. Donje zone su djelo slikara Kozme iz daleke 1626 godine. Ovaj slikar je takodje uradio najveći broj ikona na pozlaćenom ikonostasu.Manastir posjeduje bogatu riznicu: Psaltir Đurađa Crnojevića iz 1495 godine, omofor Savatija Sokolovića iz 1568 godine, lične stvari Baja Pivljanina – narodnog heroja i još mnogo drugih bogatstava.

Manastir Piva 7

7http://www.google.me/imgres?q=manastir+piva&num

7.

2.7. Manastir Podmaine Manji hram Uspenija Presvete Bogorodixe ( XV v. – Crnojevići). Veliki hram – nedovršen (1747. g. – Mitropolit Sava Petrović ) . Jedno vrijeme bio je rezidencija Cetinjskog Mitropolita. Mitropolit Danilo I upokojio se u ovom manastiru i bio sahranjen u njemu do 1856. g., kada je trudom knjaza Danila prenesen na Cetinje. Manastir je zapišten od 1837. Prvo su ga Austrijanci držali kao vojno utvrđenje,a onda ga je otkupio pop Filip Tanović, te je konak dugo vremena (do 1953.) bio privatna svojina porodice Tanović. Godine 1953. nacionalizovan je. Do zemljotresa ( 1979.) u njemu je jedno vrijeme boravio jeromonah Gorazd Dekleva iz Slovenije. Hram i konak (koji je država vratila Crkvi) u obnovi su od 1995. Obnovitelj i novi ktitor manastira shimonah Sava Komatović (+1998.).

2.8. Manastir Moračnik ( na Skadarskom jezeru )

Saborni hram posvećen Presvetoj Bogorodici Trojeručici, sa paraklisom Svetog Jovana Damaskina i crkvom Preobraženja Gospodnjeg na vrhu ostrva ( srušen). Manastir je podignut prije 1417. kada mu je Balša III izdao ktitorsku povelju.

2.9. Manastir Duljevo (Sveti Stefan, Budva)

Hram Svetog Stefana. Po predanju čuvanom u Patrošivićima,manastir je iz vremena Nemanjića ( doba cara Dušana). Ovaj manastir je bio metoh manastira Visoki Dečani. Tu je zamonašen i budući Patrijarh Arsenije III Čarnojević ( rodom Cetinjanin). Ktitorska kompozicija na južnoj strani ukazuje na Nemanjiće – cara Dušana i Svetoga Stefana Dečanskog. Stradao u zemljotresu 1979. g. Obnovu započeo 1994. Dragan Pjevišac, student teologije,a nastavio monah Sava Komatović. Dovršava ga protosinđel Sava Avramović (od 2002.g. u Šumadijskoj eparhiji).

2.10. Manastir Župa Nikšićka

Hram je posvećen Sv. Apostolu Luki. Po predanju manastir je osnovala unuka Bukana Nemanjića u 13. Vijeku. Najviše podataka o monaškom životu imamo iz 17. i 18. vijeka. Manastir je stradao od Turaka 1853.godine. Ktitorstvom knjaza Nikole obnovljen je 1881,a ikonostas u hramu iz 1884. godine. Kapela Sv. Amfilohija Ikonijskog osveštana je 6. Decembra 2001.g., a bratstvo manastira Visoki Dečani napravilo je ikonostas. Živopis je rad jeromonaha Lazara Stojkovića. Stari konak je podigao arhimandrit Hikodim Janjuševič 1928.g. Od riznice su ostala samo dva duborezna krsta okovana u srebru. Sadašnje sestrinstvo je u manastiru od 1997.godine. Sestre su osnovale ikonopisačku, keramičku i kaligrafsku radionucu kao i radionicu za vez i šivenje. Pri manastiru radi i dječiji hor Svetog Apostola Luke pod rukovođenjem monahinje Stefanije. Sabor se održava svake godine na prvi dan Vaskrsa.

Manastir Župa 8

8 www.google.com/slike/manastir+župa

8.

2.11. Manastir Svete Trojice

Tri vijeka (16, 17. i 18) manastir Svete Trojice bio je poznat književni i prepisivački centar, a sve vrijeme turske vlasti (450 godina) jedan od stožera pravoslavnog stanovništva, ne samo pljevaljskog kraja, već i tadašnje Crne Gore, Stare Raške i Hercegovačkog sandžaka. Neki od najznačajnijih rukopisa nastalih u Svetoj Trojici danas se nalaze u svjetskim muzejima i arhivima (tako se u Pragu čuva dio Vrhobrezničkog hronografa, a u Sankt Peterburgu Pljevaljski službenik iz 14. vijeka). Među prepisivačima najznačajniji je Gavrilo Trojičanin (sredina 17. vijeka). U isto vrijeme radio je i iluminator i ikonopisac Andrija Raičević. Živopis u manastiru je djelo uglednog popa Strahinje iz Budimlja.U manastirskoj biblioteci i riznici čuvaju se dragocjene knjige na pergamentu i papiru iz 13. i 14. vijeka, najstariji poznati korekturni tabaci iz 1557. g., 824 turska dokumenta koja se odnose na sam manastir ili njegova brojna imanja, zatim srebrom okovan štap Svetog Save (kojim je, po mnogim legendama, pronalazio i stvarao izvore), pozlaćeni putir igumana Stefana, darohranilica iz 16. vijeka, stare tkanine i crkveni vez, okovi za knjige.

Manastir Svete Trojice 9

2.12. Manastir Duga (kod Podgorice) Duga Moračka, nalazi se desetak kilometara sjeverno od Podgorice.Njegovo osnivanje se vezuje za Vukana Nemanjića.Manastir je ovdje prenijet 1752. godine. Temelj prvog manastira se nalazio u podnožju Lijeve Rijeke na Gospođin polju, i odatle su se glavari dogovorili da ga prenesu na skrovitije mjesto.Tako je napravljena kolona od desetak kilometara, i po principu ruka ruci, manastir je prenijet za jednu noć, objasnila je nedavno monahinja Jovana, nastojatelj igumanije manastira Duga, kučke, bratonožićke i vasojevićke.Ona je dodala da manastir ima i istorijsku ulogu jer su u njemu ,između ostalih, bili Marko Miljanov do 16. godine, Mojsije Zečević od svoje treće, kao i Sveti Simeon Dajbabski. Slava manastira je 28. avgusta.

Manastir Duga Moračka 10

9,10 www.google.me/search+slike+manastir+duga/manastir+sv+trojica/

9.