ပလတစတစ (ၾကြပပၾကြကြပပအတ) ငး�ေး၀� မႏး�ေးလ�

မႏ�ေလး၏ နနကခနခါတြ�င ၿမ႕သၿမ႕သားမား �စေန႕�ာဘ၀ကရန းကန နနအား သစ အငသစ%ဖင လႈပ ားလက ရၾကပါသည။ ရးတြသားသမား၊ အလပသြပ1ားသမား၊ ေစးတြသား

သမား၊ ဘရားေကာငးကပသြန1ားသမား စသည%ဖင အသးသးမာ မမ�႔ လလားရာက လႈပ ရားတြသားလာလက ရၾကပါသည။ သ�႔၏ လကထ တြ�င လညးေကာငး၊ စကဘ းလကက ပသြင:င လညးေကာငး၊ ဆငငကယ ကယ ယာတြ�ငငလညညးေကာငး၊ ေမာေ�ာကားမား၏ အမးႏင

ထငခမားေပၚတြ�ငငလညညးေကာငး၊ မမ�႕ အတြ�ကလ အပသငည အသးေအဆာငပစၥညးမား က ပလ�စ�စအ� (ၾတြကငပၾညတြကနပအ�) မား%ဖင ထညသြန သငးသယေဆာပသြင1ားလာၾကသညကေ

တြ�႕%မငေနရပါသည။ အမအငတြ�က ေစး၀ယ န ကငး�န းေစးအတြ�ငး၀ငေရာကသြကသ ားရာ ဆငငတငငး၊ဆငငတငငးသည ေရာငးေLသာ ပစၥညးမားက ပလ�စ�စအ� (ၾတြကငပၾညတြကနပအ

�) မား%ဖငန သာ ထပပးေရာငးေLနၾကသညက ေတြ�႕%မင ပါသည။ ကနနတငကသြကတ င ပစၥညး၀ယ ယလငလညညး ပစၥညး�စမး%Lငးကပင ၾတြကငပၾညတြကပအ�ႏင ထညသြန သငး ေရာငးLၾ

ေကၾကာငးေတြ�႕%မင ပါသည။ကနနတငကႀ ကး�စတငကသြကတ ငေစး၀ယသ မားက ၾတြကငပၾညတြကနပအ� ႏင ပါ�သ က၍သလသ%ဖင ေစာငင ၾကည Lပါသည။ ဗလာ စာအငပတညစဒါဇင၊ L�ေ%Lာ

ကေLာငး၊ Lဖက၊LတြTနစက၊ L�ဗးမား၀ယယ ရာ ဗလာစာအပမားက�စအ�၊ L�ေ%Lာကေ Lာငးက �စအ�၊ Lဖကႏင ခတြTနစကတ ႕က�စအ�၊ L�ဗးက �စအ� ၾတြကငပၾညတြကနပအ�ေလး

အကသြ�တ ငငထငညသြန သငး ပါသည။ ၄ငးကမ �ဖန ၾတြကငပၾညတြကနပအည�ႀကးတြ�နငထငညသြန သငးၿပး ၀ယယ သ အားေပးရာ လ�စဥး�ညး လငပင ၾတြကငပၾညတြကနပအ� စစေပါငး ငါးအ� သးစြစေၾကာ

ငး ေတြ�႕ရရပါသည။ မန႕ဟငးLါးဆငငတငညစဆငငမ ေရာငးေLနသညက တြသားေရာက ၾကည ရႈရာတြ�င ဟငးရည:ငစအ�၊ မန႕ဖ�တ ငစအ�၊ ေအၾကာ နနပင၊ သပရာသး �စအ�၊ ၄ငး

�႔က စေပါငးၿပးအ�တ ငစအ�%ဖင စစေပါငး ၄ အ� သးစြစေေနၾကာငး ေတြ�႕ရရပါသည။

ၿမ႕�စၿမ႕လးတြ�င ၾတြကငပၾညတြကနပအ� သးစြစမႈေအ%Lေအနက သလ၍ �စလ မး၀င၊ �စလမးတြထက လညင လညၾကည ႈLသည။ လမးမားေပၚတြ�င ေလေအ၀၌ ၀ပေ

ေနသာ ၾတြကငပၾညတြကနပအ�ေရာငစမားကေတြ�႕%မင သည။ လၻက ညဆငမားမ ပါဆယၾ တြကငပၾညတြကနပအ �မားႏင ၀ယယ သယေဆာပသြင1ားသမားကလညးေကာငး၊ စ�းဆင၊ကနစ ဆငမားတြ�ငစရရ L

တဆြ�ဆ ထားေသာ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�အပသြရယအ စားအမးမး၊ ေအရာေငအငတြသး အစစ�႕က လညးေ ကာငး၊ လမးေဘးေေရ%မာငးမားအတြ�ငးစေ၀းပ�ဆ ေ႕ေနသာ သးစြစၿပး ၾတြကငပၾ

တြကနပအည�မား၊ အမႈကပမားတြ�င အငႏငန အားႏငင ၾကးစးေေနသာေရာငစၾတြကငပၾညတြကနပအည�မား၊ၿ မ႕တြ�ငးရ လမးတြသားလမးလာမား လကသြကတ င ကငစြငစသယေဆာငေေနသာေရာငစ၊အပသြရယ

စၾတြကငပၾညတြကနပအည�မား၊ပလကေဖာငးမားေပၚတြ�င စသည%ဖင %မင%မငသညမတြ�ငငၾညတြကငပၾညတြက ငပအည�မား%ဖငန သာ%ပည ႏကေေန�ာသည။ ကမၻာ ပါ�၀န းကငထန းသမးေရး သန႔ရ

ငးေသာပါ�၀န းကင%ဖစတညရန၀ငး၀န းၾကးပမးေရး၊ကမၻာႀကးပေႏသြးလာမႈ က ၀ငး၀န းကာတြကယ �ားဆးေရး�႔တြ�ငမမ�႔ၿမ႕ေအနႏင ပါ၀ငမႈမရေ�ာၿပလား

.. . . ။ ကမၻာပါ�၀န းကငထန းသမးေရး ကစၥရပမားတြ�င မႏ�ေလးၿမ႕ မပါ၀ငေ�ာ ဘးလားဟေတြ�းမၿပး ကမၻာပါ�၀န းကငထန းသမးေရး၊ သန႔ရငးေသာ၀န းကငတညစ

ပ%ဖပသြစeန းေရး�႔တြ�င မႏ�ေလးၿမ႕ေအနႏင န တငညစတငညပတငညစအားပါ၀င ေစလသညန ဆႏၵ%ဖစေပၚမပါသည။နးစပ ာအသငးအ၀ငး�႔ကေတြဆးေႏသြးၾကည၊�းေLါကၾ ကညမသည။

မႏ�ေလးေန လထ၏ေသဘာထားမာပါ�၀န းကင သန႔ရငးေရး၊ ေေလကာငးေလ သန႔ရရေရး၊ ေရစးေရလာေကာငးသြမနေရး၊ အမႈက %Lင၊ ယငကငးစငေရး၊ ေတြသး

တြလနနတငပေတြကးႏင ပါ�၀န းကင ညစစညမးမႈေၾကာင %ဖပသြစပားေသာ ေရာဂါမားကာတြက ယေရး၊ ကာတြကယ �ားဆးေရးမားက မႏ�ေလးသ၊ မႏ�ေလးသားမားေအလးအနကထ ား

ရေၾကာငးသရ၍၀မးေ%မာကမပါသည။အLေ႕သာ လနညးစ�႕မ မမတြ�င �ာ၀နမရ သလ သ�မ�ခယေနၾကသညကလညး ၀မးနညးတြဘယ အ%ဖစေတြ�႔%မင ပါသည။

သမးငယ ပဆာသ%ဖင Blazon ကနနတငကက လကပေ႔ပးLသည။ သမးငယက လ Lငေ သာ အရပ၊စာေရးကရယာ၊စာအပမား၀ယယ ၿပးေအရာငးေကာငတာတြ�ငစပထားသည။ ေအ

ရာငး စာေရး ေမလးမားက ပစၥညး�နဘငးမား တြ�ကခကေပးသည။ ၀ယယ ေသာ ပစၥညး ၄/ ၅ မးအတြ�က �စမးစက ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားတြ�နငထငညသြန သငးထ�ပးေပးပါသည။ ထသ႕မလပ န ၊ ပစၥညး၄/ ၅ မး က ၾတြကငပၾညတြကနပအည�တနစလးထတြ�နငသာစထညေပးရနေ%ပာေသာအLါ စာေရးေမ

လးမားက လထး လဆန းသသြဖယၾ ကညင လာသညကမသဟနေဆာငေနလက သည။ လ�စဥး

အတြ�ကအ �၃/ ၄း းးး း းအ� သကသ ာလနငလညညး ၿမေ႕�ာသန႕ရငးေရးအတြ�က ေအထာကအ က%ပမည%ဖ စေၾကာငး Lယ ေသာေၾကာင %ဖစသငည။လ�ငး ကယစအသရေစLငသငည။ မႏ�ေ

လးတြ�င မးပသြရာတြသန း၍ ေရလေနလင ေေရ%မာငးမားပ�ဆ ႕ရျLငး၏အဓက�ရားL မာၾတြကငပၾညတြကနပအ�မားပင%ဖစသငည။ အ�မားပ�ဆ ႔၍ ေရစးေရလာေမကာငးလငေနာကဆ က

တြ�ေရာဂါဘယမားပါရလာမည%ဖစသငည။ ေအာငးေရမားမ ပးမႊားမား %ဖပသြစeန းၿပး ေ ရာဂါဘယမား %ဖပသြစပားမည ေအရးက ၾက�ပသြင:ကဆ ၾကရပါမည။ သဘာ၀ ပါ�၀န းကငထ

န းသမးေရးႏင ပါ�သ ကေသာသ�ငးအLကအ လကမား၊စာေစာငမား၊စာအပစာေပ မားမ ေ လလာေဖာထည�ခကမားအရလညး ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားမာ လ႕ပါ�၀န းကင၊သဘာ၀ ပါ

�၀န းကငအား ဆးဆး၀ါး၀ါး ထLကနစနာေေစၾကာငး ေတြ�႕ရရပါသည။ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားမာ ေရနစမးကေအ%LL၍ ထ�လ ပ%Lငး%ဖစေၾကာငး သ

ရရပါသည။ ကမၻာ�၀မး အသး%ပေေနသာၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားမာ စစေပါငး အ�ေ ရ သန းေပါငး ၅သန း မရေၾကာငးေလလာေတြ�႕ရရပါသည။ ေရနမ တြထကေ

သာ polythene ဓာ�ပစၥညးက ေအ%LL၍ ထ�လ ပ%Lငး%ဖစပါသည။ ၄ငးဓါ�ပစၥ ညးမာ သးစြစၿပး သြစန႕ပစလငပင ဘကတ းရးယားပး မားႏင ေတြဆးေ%မပကစးႏင%Lငးမ ရေသာ Non Biodegradable %ဖစၿပး ေ%မႀကးထတြ�ငဖးထား လငပင ႏစေပါငး

ရာL၍ပကစးႏငမႈမရေၾကာငးေတြ�႕ရရပါသည။ �စကမၻာလးသးစြစေနသည ၾတြက �ၾ တြက�အ � မားထ�လ ပ နနအငတြ�က ေရနစမး စညေပါငး သန း ၆၀ Lန႕က ႏစစဥအသး%

ပၿပး ထ�လ ပ စျLငး%ဖစပါသည။ ဤမ�နဘငးရ အသး၀ငေသာေရနစမးစညမားသြစာက အ သး%ပေနရၿပး သဘာ၀ပါ�၀န းကငပကစးေေစသာၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားထ�လ ပေနျLငးသ

ည ကမ႓ ာပါ�၀န းကင အား ပမာဏႀကးမားမား%ပားသြစာ ထLကပကစးေစလက ရပါသ ည။ ၄ငး�႔သည ေရတြ�ငငလညညး ေပာ၀င%Lငးမရ၊ကန းေ%မတြ�ငငလညညးပကစး%Lငး

မရရာလ�႕အတြ�က အသး၀ငေသာ စကပးေရးက႑၊ သားငါးက႑�႕ကထLကပကစးေစလ က ပါသည။ သစပငမားစကပးလငလညညးၾတြကငပၾညတြကနပအ� မား စြစေေနသာေ%မတြ�နငအျျမစမ�းႏင၊

ေ%မၾသဇာကစငပယငသးစြစႏင%Lငးမရ၍ စကပးေရး လပငန းတြ�င ဆးရႈးမႈမား%ဖစေပၚLရပါသည။၄ငးအ�မားေရစးမားတြ�ငေ%မာပါၿပး %မစ၊ေLာငး၊ပငလယ၊သမဒၵ

ရာမား အတြ�ငးသေ႔ရာက တြသားရာ ေရသ��၀ါမားကအစာအမ�%ဖင စားသးရာေမေရန သ�၀ါမား အမား အ%ပားေေသၾကဆးရႈးမႈမား%ဖစေပၚလာLရပါသည။ ကန းေ%

ေမပၚတြ�င ေသာ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားက ေကးငက �ရစၧာနမားအစာ အမ�%ဖင လညးေ ကာငး၊ အစာႏင ေရာေႏာ၍ လညးေကာငး စားသးၿပး သ�၀ါ ေအ%မာကအ မား ေ

ေသကပကစးလက ပါသည။ အLေ႕သာေL�မႏင င အL႕တြ�င ေဒသႏ�ရအမႈကမားက ပငလ ယ%ပငသင႕ ေသဘၤာႀကးမားႏင သယေဆာငၿပး သြစန႔ပစေလရပါသည။ ၄ငးသြစန႔ပစပ

စၥညးမားတြ�ငငၾညတြကငပၾညတြကနပအည�မားလညးေအ%မာကအ မားပါ၀င ာလငးပငေ၀လငါး၊ ငါးမန း အစရေသာေရသ�၀ါမားမအစာအမ�%ဖင စားသး၍အစာလမးေၾကာငး ပ�ေသ

ဆးသညမားလညး ေတြ�႕ရလာရသည။ေသဆးေေနသာလငးပင၊ေ၀လငါး၊ငါးမန းမားလႈငးရကပ�၍ကမးေပၚတြ�ငေရာကေနၿပးရကၾ ကာလငငအသားမားလညးပ�သ းေ

တြဆးေ%မ႕တြသားေသာလညညး၄ငး�႕ေမသမ၀ါးၿမထားေသာ ပလ�စ�စ(ၾတြကငပၾညတြကနပအ�)အစအနမားမာမမပကမစးဘအရးစမားအလကသြယတ ငမပကမစး�ညရေနသညက ေတြ�႕%မေင ပသ

ည။ အလား� ကန းသ�၀ါမားမာလညး အစာႏင ေရာေႏာ စားသးမ၍ ေသဆးသ ညမားကလညး အမားအ%ပား ေတြ�႕%မင မည%ဖစေလ သည။ ဤသ႕ သားငါး �ရစၧာနမား၊ ေရသ�၀ါမားအ%ပင သစပင၊ သစေ�ာ သဘာ၀ သ

စေ�ာမား၊စကပးေ%မမားက အမားအ%ပားဖကဆ းေသာၾတြကငပၾညတြကပ အ�မားသည ေဂဟစန ငစကင ပကစးေေစသာေအၾကာငး�ရားမားတြ�ေငအရးပါေသာအLန းက႑မပါ၀ငေေနၾကာ

ငးေတြ�႕%မငေနရၿပ %ဖစပါသည။ဤသ႕ဆလေငယန႕လသားမားအတြ�ကမည1ေ႕သာ ဆး ကးမား သကေရာကေစပါ သလညး၊ ဤပစၥညးမားအတြ�က ေအ%LL%ဖစေသာေရ

နမာ စားသးရန မသင ေသာ ပစၥညး %ဖစပါသည။ ေရနမထ�လ ပေသာၾတြကငပၾညတြကနပအ� မားသညလညးဆးကးကေအ%မာကအ မား%ဖစေပေၚစမည%ဖစပါသည။ အသး%ပၿပးေနာ

ကစညးကမးမ သြစန႕ပစလညကေသာ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားသည ေလသင ာ တြလင ေမာၿပးၿ မ႕အႏ႕၊နယအ ႏ႕ ပ႕ႏေ႔နရာ ပါ�၀န းကငသန႕ရငးမႈ၊ စမးလန းမႈ၊ သာယာမႈ�႕က

ထLကေစၿပ%ဖစပါသည။အမႈကပမားတြ�ပသြငစန႕ပစထားလငငအျျLားအမႈကမားမာေတြဆးေ%မၿ ပးေ%မၾကးႏင ေရာေႏာပကစးတြသားေသာလညညးေရာငစပလ�စ�စ အ�မားမာအမႈ

ကပမားတြ�င ေသြဖးေသြဖးလႈပ ကန ေေနလသည။ ထ႔အ%ပငလည�႕စညးကမးမသြစန႕ပစေ သာ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားသည ေေရ%မာငးမား အတြ�ငး၀ငေရာကၿပး ေရစးေရလာစနစစကင

ပကစးပ�ဆ ႕မႈမား%ဖစေပၚလာပါသည။ ထေ႕ၾကာင ေေရ%မာငးမားပ�ဆ ႔%Lငး၊လ မးေဘးေရလ%Lငးမားေၾကာင ေရစး၊ေရလာေမကာငး၍ ပါ�၀န းကင ညစစည

မးမႈ%ဖစေပေၚစပါသည။ ထမ�စဆင ၀မးေရာဂါ၊ ေတြသးတြလနနတငပေတြကး ေရာဂါႏင အ%Lားကးစက ေရာဂါမား%ဖပသြစပားေစပါသည။ထမမေကသးပါ၄ငးၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားကကနပ

2

စၥညးထပပးသယေဆာင ရာတြ�နငအႏ�ရာယအ ရဆးမာအစားေအသာကမားထပပးသယေဆာင% Lငး%ဖစပါသည။ ၾတြကငပၾညတြကနပအ� မားတြ�ငပါ၀ငေသာ ဓာ�ပစၥညးမားသည အစားေအသာ

ကမားႏငန ထေတြ�႕ရာတြ�င ဓာ�ပစၥညးမား ေပာ၀ငၿပးအစာႏင ေရာေႏာပါ၀ငႏငပါ သည။ အစငငအLထက အရညကပမထေတြ�႕မႈမားၿပး ပမေပာ၀ငႏင၍အႏ�ရာယပရေၾ

ကာငးေတြ�႕ရရပါသည။ အ%Lားပလ�စ�စ အ�မားသးလငပင ေအးေသာအစာထက ပေသာအစာကပမအႏ�ရာယ%ဖစေစ ႏငေၾကာငးေတြ�႕ရရပါသည။ ပေသာ အရ

ည၊ အစားအစာမား%ဖစေသာလၻက ည၊ ေကာဖ၊ မန႕ဟငးLါး၊ ေLါတဆြကဆ ၊ ဆန %ပ�၊ သြစ ပ%ပ� ညမားမာ အပရန သ%ဖင ဓာ�ပစၥညးမားအမားအ%ပားေပာ၀ငၿပး အစားေအသာက

မားက အဆေပအ�ာက%ဖစေစပါသည။ယLငကလသးကနပစၥညးတြ�နငကညယကယပ႕ပ႕အသး%ပ ရာမအစားေအသာကမားႏင ထေတြ�႕လင အဆေပအ�ာက%ဖစမညဟ ေဖာထည�ခကအ ရ မယလ မ

န း (Melamine)ႏင %ပလပေသာပန းကပသြနခကေယာကမားကအသးမ%ပၾေက�ာသည က %ပနလည1�ရ သင ပါသည။ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�သည အဆပါ မယလ မန း(Melamine) ထက မား

သြစာေသာ ဆးကးမား %ဖစေပေၚစႏငေၾကာငးေတြ�႕ရရမည%ဖစပါသည။ထအ%ဖ စ၏ေနာကဆ တဆြကတ မာ ဓာ�ေဗဒ ပစၥညးမား ပါ၀ငေသာ အစားေအသာကက စားသးသ%ဖင

ကငဆာႏငန အျျLားေရာဂါမား %ဖပသြစပားလာ%Lငး %ဖစပါ သည။ ထေ႕ၾကာင သဘာေ၀ဘး အႏ�ရာယက ာတြကယတ ားဆးေရး၊ သဘာ၀ပါ�၀န းကငထန းသမး ေရး၊ �စကငယ ညကန းမာၾကL

ငေရး�႔အတြ�ကက မၻာ�စ၀မးၾတြကငပၾညတြကနပအည�မာ အႀကးမားဆး အႏ�ရာယတ စခေအနႏ င ေဖာထည�ႏငခၿပ%ဖစသငည။ သြစန႔ပစ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားရေသာ ေ%မ%ပပသြင:င မည1ည

သးႏမစကပး၍မရ၊မည1ညန သးႏမမ%ဖပသြစeန းေသာေအ%Lေအနတြ�င ကမ႓ ာ ႏငငအမား အ%ပားမမည1႕ကာတြကယတားဆးေေနၾကာငးကလညးဆကစပေလလာၾကညခ ပါသည။

ႏင င �ကာ တြ�ငပလ�စ�စၾညတြကငပၾညတြကနပအည�မားႏင ပါ�သ က၍သးစြစ%Lငးမ%ပရန �ား%မစ%L ငး၊ ပလ�စ�စ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားႏင ပါ�သ က၍အတြလယတ က ေစးႏႈန းLသာသြစာမသးစြစေစ

ရနနအငတြ�က အသြLနနတငး%မင သ�မ�ေကာကခ%Lငး၊ ပလ�စ�စၾညတြကငပၾညတြကနပအည�မားအား သ�မ� ထားရသည အထထားရ ထ�လ ပ နနသစ�မ�%Lငး�႔က %ပလပပါသည။ထမသာ%ပနလညအ

သး%ပ%Lငး(Reuse) %ပလပႏင မညဟ ယဆရပါသည။ ႏ ငင�ကာတြ�င ၾတြကငပၾညတြကနပအ �%ပနာေ%ဖရငးရနနအငတြ�က %ငငးပါယ%Lငး (Refuse)၊%ပနလညအသး%ပ%Lငး

(Reuse) ေလာLသးစြစ%Lငး (Reduce) ၊ %ပနလငည%ပ%ပငထင�လ ပ%Lငး (Recycle)�႕% ပလပ နနကစယကယ%ပန႔%ပန႔လပေဆာငလစက ပါသည။ႏငငအL႕တြ�င ၾတြကငပၾညတြကနပအ� မားႏင ပါ�သ

က၍ အစးရက စညးကမးသ�မ�ထ န းLပ၍ အသး%ပမႈက ေလာLလက ပါသည။ ေအမရကန %ပညေထာငစတြ�နငဆညနဖရနစစၥကၿမေ႕ဆး၀ါးဆငမား၊စ�းဆနငၾကးမားတြ�ငငၾညတြကငပၾညတြကနပအည�မား

အသးမ%ပရနနတား%မစထားသည။ေဥရာပႏငငမားမာပလ�စ�စ၏ ဆးကးမား သရၿပးေနာက စ ကအ�မားကအသး%ပမႈမား%ပားလာေၾကာငးေတြ�႕ရသည။ ရငပသသ�ငးမားတြ�င ၾ

ကညင လညငပင ပလ�စ�စအည�မားအစားစကအ�မား သးစြစလာသညကေတြ�႕ရသည။ ၾတြကငပၾညတြကနပအ �က မသးေသလာကပင%ဖစသငည။ေကာဖ၊လၻက ညကသ႕အရညမား၊အပမားထညင လငပေငဖယာငး

စကအ�မား%ဖငန သးစြစေၾကာငးသရရသည။အစားအစာမားထည နေဖာဗး၊ ပလ�စ�ပသြစခ ကမားသးလင အLမေမပးဘပလ�စ�စဗး၊သြLကအ ထမားကေစးႏႈန းသ�မ�ေရာငးLၾက

သ%ဖင သးစြစမႈေလာနညး ကာ ထပပးသယေဆာင နဗး၊သြLကမားကမမေနအမမ ယလာၿပး အစားေအသာက ၀ယယ ၾေကၾကာငး သရရပါသည။ အငယာလန ႏ ငငတြ�င ပလ�စ�စအ�

မား ေအပၚအသြLန �း%မင ေကာကခသ%ဖင အသြLနေရာငလညသမားက ၀ယယ သးစြစ%Lငး မ%ပေ�ာသ%ဖင အသး%ပမႈ ၉၀% ေလာLႏငခေၾကာငး သရရပါသည။ ႏငငအသး

သးတြ�င ပလ�စ�စၾညတြကငပၾညတြကနပအည�မားေလာLအသး%ပလာၾကရာ ေL�မႏငငႀကးမားတြ�င မသးေ�ာေသလာက ထန းLပႏငခၿပ%ဖစသငည။ %မနမာႏငင၏ အမနးLငး �ရ�%ပည

သ႕သမၼ�ႏငငတြ�ငပလ�စ�စအည�မားအားအထသ�မ�%Lငး၊စ�းဆငငႀကးမားတြ�င ၾတြကငပၾ တြကနပအည�မား သးစြစ သြLင မျပ%Lငးမား%ဖင ၾတြကငပၾညတြကနပအ� အသး%ပမႈက ထန းLပထားရပါ

သည။ %ပငသစႏငငမာ ပလ�စ�စအည�မသးစြစရန �ား%မစထားၿပး ၂၀၁၀တြ�နငတစႏ ငငလး အ ကးသက ေရာကမႈရေစရနေမာမန းလပေဆာငလစက ပါသည။ရ၀မဒါႏငန ကငညငညာႏငငမားသည ပ

လ�စ�စ ထန းLပေရးဥေပဒမားထ�%ပနတား%မစၿပး ၂၀၀၈ Lႏစမ စ၍ ပလ�စ�စသးစြစမႈ က �ား%မစလက ရပါသည။ ယဂႏၶာႏငငတြ�င ၾတြကငပၾညတြကနပအည�သးစြစမႈ �ား%မစၿပး ပလ�စ�စအ

�အ ထမားေအပၚ အသြLနနတငး%မင ေကာကခလက ပါသည။ ထင၀ပသြမ:င ပလ�စ�စအည�မား၊ ပလ�စ� စပန းကန သြLကေယာကမားသးစြစမႈက�ား%မစထားပါသည။ဘဂၤလားေဒရမာ၂၀၀၂Lႏစမ

စ၍ၾတြကငပၾညတြကနပအည�သးစြစမႈ �ား%မစထားၿပး အႏၵယတြ�င သြမနမဘငငး၊ နယးေဒလ�႕တြ�င ၾ တြကငပၾညတြကနပအည�မသးစြစရန �ား%မစၿပး %ဖစပါသည။ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�ကသ႕ ေသးငယပါးလႊာေ

သာ အရာ၀�သည ကမၻာႀကး၏ ေဂဟစနစစကင ဆးဆးပသြရားပသြရား ထLကေစႏငေၾကာ ငး ေတြ�႕ရလာရၿပး %ဖစပါသည။ ၄ငးကပင ကမၻာႀကး၏သဘာ၀ ပါ�၀န းကငထန း

သမးေရးအ%Lေအနက ဖကဆ းႏငေၾကာငး၊ အႏ�ရာယ ေၾကာငးေတြ�႕ရရပါသည။ ၎အ�မားက ေအရာငဆငးၿပး အသး%ပ%Lငးသည ပမဆးပသြရားၿပး အပဓာ�ႏငန ထေ

3

တြ�႕လင Lဓာ�ႏငန အဆပဓာ�တ ႕က %ဖစေပေၚစပါသည။ ၎ဓာ�တ ႕မာအပရနေၾကာင အစားအစာ၊အသး ေအဆာငတင႕ကေပာ၀ငေစၿပးေတြသးထတြ�င အဆေပအ�ာက%ဖစကာက

ငငဆာေရာဂါ ေတြသးအဆပသင ေရာဂါမားကလညး%ဖပသြစပားေစ ႏငပါသည။ ေယန႕ လသား သန းေပါငးမားသြစာ�႕သည ၾတြကငပၾညတြကနပအ� အႏာရာယက သ�မထားမ၍ ၎�႕ကသး

စြစ%Lငး၊ သြစန႕ပစ%Lငး၊ အစားအစာမားက ထညသြန သငး စားေသာက%Lငးမားေၾကာ င မမ�႕၏Lႏၶာကယအ တြ�ငးတြ�နငအဆပဓာ�မား မညမ၀ငေရာကေနၿပက မLန႕မန းႏငငသလ

ပ�၀န းကငထန းသမးေရးက မညမဆးဆးပသြရားပသြရား ပကဆ းေနၿပက Lန႕မန း ႏငမည မဟ �ေၾကာငး ေတြ�႕ရရပါသည။

ဤမဆးပသြရားေသာပလ�စ�စၾညတြကငပၾညတြကနပအည�မားႏင ပ�သ �၍ %မနမာႏငငတြ�င မည1႕ �ားဆးပ�ပငမႈမား%ပလပေနသညကေ�စေ�စာငးေလလာၾကညမသည။ေရးဥးသြစာ%မ

ပသြငကငးကဥးကဥးမ စ�ငႏင န မႏ�ေလးကပင ေအ%L%ပ၍ေလလာရမည %ဖစေလသ ည။ မႏ�ေလးၿမ႕တြ�င ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားမညမသးစြစေနသနညး။လ�စေယာကလ ငငတစေ

န႔ ယနစ မညမသးစေသြနသညက မ�တ မး�ငႏင%Lငးမရေသးေသာလညညး သဘာ၀ပါ �၀န းကငေစာငင ၾကညေလလာေရးအစြဖ႕ကမ ေအမရကန %ပညေထာငစတြ�င ၂၀၀၆

Lႏငစက မသားစ ၄ ဥးရသည အမေထာငစ�စစသည �စႏနစလင အ�ေပါငး ၁၄၆၀ Lန႕ သးစြစၾေကၾကာငး ေၾက%ငာထ�%ပနခ ရာ မႏ�ေလးၿမ႕တြ�ငငလညညး �စဥးLငးေအ

နႏင ၎ႏင မတြကာ%Lားေလသာ ေအရအတြ�ကေ�ာ အသး%ပမညဟ Lန႕မန းရပါသည။ မႏ�ေလးၿမ႕တြ�င ေ�န႕လင အမႈကတ နခန ၃၀၀ ေကာခန႕ သမးဆညးေနရပါသည။

၎�႕အနက ၾတြကငပၾညတြကနပအည�ပမာဏမာ မနညးလဟ ယဆရပါသည။ လ�စေယာကသ ည ၾ တြကငပၾညတြကနပအ� ၂၄ အ�ေလာ႕သးလင �စႏနစလင ၂၈၈ အ�ေလာ႕Lသးစြစႏငပါမည။

လဥးေရ ၉ သန းရေသာ မႏ�ေလးၿမ႕သည �စႏနစလင ၾတြကငပၾညတြကနပအ�ေပါငး ၂၅၉၂၀၀၀၀၀ Lန႕ ေလာLသးစြစႏငမည %ဖစပါသည။ မႏ�ေလးၿမေ႕�ာစညပငငသာယာေရး

ေကာမ�မသရရLကအ ရ အမႈကမားတြ�င အဆးပသြရားဆးမာ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မား%ဖစၿပးစညးက မးမသြစန႕ပစ%Lငးမားေၾကာင ေေရ%မာငးမား ပ�ဆ ႕%Lငး၊ ေရစးေရလာစးဆ

ငးမႈမမနပ�ဆ ႕%Lငး၊ လမးမားေပၚတြ�ငေရလ%Lငးမား %ဖစေပေၚစ ေၾကာငး သရရပါသည။ မႏ�ေလးၿမ႕တြ�င မႏ�ေလးၿမေ႕�ာစညပငငသာယာေရးေကာမ�သည ၿ

မေ႕�ာ သန႕ရငးသာယာလေပရး၊ စမးလန းစ%ပည ေရး၊ေရစးေရလာေကာငးသြမနေရး�႕က ေဆာပသြင ကေေနသာအစြဖ႕အစညး%ဖစ၍၎�႕ေအနႏင ပလ�စ�စၾညတြကငပၾ

တြကနပအည�မားႏင႔ပါ�သ က၍ မည1႔�ားဆးထန းLပဟန႔�ားမႈလပေဆာငေနသညက �ာ၀န သမားထLဥးကပ၍ ေ�စ႔ ေ�စာငး ေလ႔လာထားမႈအား စစညး�င%ပထား

ပါသည။ မႏ�ေလးၿမေ႕�ာစညပငငသာယာေရးေကာမ�မ �ာ၀န သမားေအနႏင႔ၾတြကငပၾညတြက

ငပအ�ႏင႔ ပါ�သ �ေသာ သ�ငးအLကအ လကမားကရရၿပး အႏ�ရာယႀ ကးမားမႈ၊ က မၻာေ႔ဂဟစနစစကငဖကဆ း ေနမႈမားကေလ႔လာသရရၿပး %ဖစသငည။ လကေတြ�႕အား%ဖ

င႔လညး ေရစးေရလာက ေအႏာက အယက%ပေနျLငး၊ ေေရ%မာငးမားပ�ဆ ႔% Lငး၊ ၀န းကငအညလအပပကစးေစ%Lငး၊ သစပင စကပးေရး ကထLကၿပးေ%မဆလႊာ

ကပကစးေစ%Lငးမားကေတြ�႕ႀကရလက ပါသည။ ကနေ�ာႀကး�စ၀ကသြကတ င ၾတြက နပၾညတြကနပအည�မား ပါ၀ငေသာ အမႈကပအား ေ%မႀကး%ဖင႔ဖးၿပး သစပငစကပးရာ အပငမားႀ ကးတြထားမႈ မရေၾကာငးေတြ�႕ရရသည။ ေ%မ�းၿပးစစေဆးရာအ%မစမား ၾတြကငပၾညတြက

ငပအည�ကေဖါက၍ � း၀ငႏ င%Lငး မရေၾကာငး ေတြ�႕ရရပါသည။ ေေရ%မာငး မားတြ�င အမႈကဆ ယယ ရန သဇကာမား�ပထားရာ ထေနရာတြ�င အဓက ပ�ဆ ေ႔နသညမာ ၾ

တြကငပၾညတြကနပအည�မားပင%ဖစေၾကာငး ေတြ�႕ရရပါသည။ ကမးနားလမး ၿမ႕အသြစနၿမ႕၀ငၿ မ႕တြထက ေနရာမားရ အမႈကပမားတြ�င အမားအ%ပား ေတြ�႔ရသညမာ ၾတြကငပၾညတြကနပအ�ေရာ

ငစမားပင%ဖစသငည။ လထအတြ�ငးစးစမး ၾကည ာတြ�င အမားစမာ ၾတြကငပၾညတြကနပအ� ေမကာ ငးေၾကာငး သရေသာလညညးအသး�ည %Lငး၊ အတြလယတ က ရရႏ င%Lငး၊ ေစးႏႈ

န းLသာ တြလန း%Lငး� ေ႔ၾကာင႔သးစြစလက ေၾကာငးသရရပါသည။ �ာ၀န ေ သာအစြဖ႕အစညး� ႔မကန႔သ� �ား%မစလ နငလညကနာမညေအ %Lေအနတြ�င ေၾကာငးလ

ညးေတြ�႔ရရပါသည။သ႔ရာတြ�ငမႏ�ေလးၿမေ႕�ာ စညပငငသာယာေရးေကာမ�ေအ နႏင႔ အမန႔�ရငပထင�%ပနေဆာပသြင က%Lငးမရေသးပ မမ သန႔ရငးေရး၀နထမးမား

ကသာၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားေကာကယ ေေရဆးၿပးေပးတြသငးေစကာ ဆေသြငLး%မင ေ ေစသာစနစ%ဖင စ�ငခပါသည။ လငပသားမားေအနႏင အားလပသငည အLပသြန:င ရႏငငသညမ ၾတြက

နပၾညတြကနပအည�မား လကလ ေကာကယ ၿပး သန႕ရငးေရးဌာနသေ႕ပးတြသငးရာ သန႕ရငးေရးဌာန မ �စပာလင ၅၀၀ ကပႏန း%ဖင %ပနလငည၀ယယ Lပါသည။

ထသ႕�စဖကမ ရရေသာ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားက ဖကဆ းေလာေLနသလ �ာ၀န သမား အ ပငးမလညး ၂၀၀၆ Lႏစ မ�လ ၆ ရကေန႕ တြ�င မႏ�ေလးၿမ႕ရ ပလ�စ�စ ၾတြကငပၾ

တြကနပအ� လပငန းရင(၁၁) ဥးအားေLၚယေတြ�႕ဆကာ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�ထ�လ ပမႈေလာေLရး

4

ေတြဆးေႏသြးLပါသည။ ေကာမ�၀င(၁) ၊ သန႕ရငးေရး ႒ာနမး�႕မ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မား အတြလယတ က သြစန႕ပစမႈေၾကာင ေေရ%မာငးမား ပ�ဆ ႕%Lငး၊ ၿမေ႕�ာသန႕ရငးမႈႏ

င ကန းမာေရးက ထLကေစ%Lငး၊ မးရႈ႕ လငလညညး ေလထတြ�င အဆေပအ�ာက%ဖ စေပေၚစ%Lငး၊ ေ%မ%မနပလနစငလညညး အတြလယတ ကမပကစးႏင%Lငး မားေၾကာင ၾတြကငပၾ

တြကနပအည�မားထ�လ ပ%Lငး ေရာငးL%Lငးမား ေလာLရန ေတြဆးေႏသြး Lပါသည။ သ႕ရာတြ�နငဌာနဆင ာမား၏သကသ ာလပငန းမားတြ�ငစက မားရေနျLငး ရနနကငန ႏင အ%

Lားၿမ႕နယမားမၾတြကငပၾညတြကနပအည�မား၀ငေရာကလ ာ%Lငး �ေ႕ၾကာင ထေရာကစြကစာ ဟန႕�ားႏင%Lငး မရLေၾကာငး သရLရပါသည။ ၂၀၀၆- ၂၀၀၇ ဘ႑ာေရးႏစမ စ၍

ၾတြကငပၾညတြကနပအည�လပငန းမားက လပငန းလငစငခထားေပး%Lငးမ%ပေ�ာေသာလညညး အ%Lား နညးလမးအတြသကသြယသ ယတ ႕%ဖင ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားမာ ေစးတြကကအ တြ�ငး၀ငေရာကလ ာၿပး

သးစြစ%မသးစြစလကပင ရေနLပါသည။ ဤသ႕%ဖင မႏ�ေလးၿမ႕တြ�င ၾတြကငပၾညတြကနပအ� မားမာ ပမငနလညပ�ေနလက ပါသည။ ရနနကငန ႏင နယမၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားမာလညး ပမ

န၀ငေရာကလ ကပင ပါသည။ ၂၀၀၉ Lႏပသြစ:င ဌာနဆင ာ မားတြ�င သကသ ာေLာငခေရးအတြ�ကလ ငပကင ငေေနသာ လပငန းမားအား ရငပဆငငး Lပါသည။ ဤတြ�င ဌာနဆင ာမားႏင ဆကစနပလငပကငငေ

ေနသာ ပလ�စ�စၾညတြကငပၾညတြကနပအ� လပငန းမား အပါအ၀င ပ�သ မးLပါသည။ ထအLပသြန:င မႏ�ေ လးၿမေ႕�ာစညပငငသာယာေရးေကာမ�မ �ာ၀န သမားမ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မား ပ�ပငငတားဆးေ

ရးႏင ပ�သ �၍ စမLကမား ညႏႈငး Lမ�ၾ ကပါသည။ အဆငန ဆငန ထန းLပတား%မစေရး အ စအစဥမားေရးဆသြၿပး အလယပငး�ငး စစဌာနLပတ ငငးမးထ�င%ပLပါသည။ ၾတြကငပၾညတြက

ငပအည�မား မႏ�ေလးၿမ႕တြ�နငအသးမ%ပရန �ား%မစ ပ�ပငေရးအစအစဥအားနးစပ ာမားနင ေ တြဆးေႏသြးၾကည ာ အားလးလညး ေသဘာ�ညၾကပါသည။ အL႕ကလညး အသး

�ညန အသး၀ငေေနသာပစၥညး%ဖစ၍�ား%မစ နခကခမည%ဖစေၾကာငး မယ� မတြလ ေနအ%ေဖပးၾကသည။ သ႕ရာတြ�င မႏ�ေလးၿမေ႕�ာစညပငငသာယာေရးေကာမ�ေအနႏ

င ကမ႓ ာ �၀မးလး သဘာ၀ပ�၀န းကင ထLကမညန ကစၥအား �ကစြ�စမးေသပသြရ႕�ား ဆးေဆာပသြင ကမညဟ စဥးစားၾကကာေကာမ�အစညးေအ၀း%ဖင လပငန းအဆငန ဆင ေ

ဆာငသြ က န အ�ည%ပၾကပါသည။ ၂၀၀၉Lႏစ ေမလ ၂၉ ရကေန႔ တြ�င မႏေလးၿမေ႕�ာစညပငငသာယာေရးေ

ကာမ�၏ ၿမေ႕�ာခန းမတြ�ငၿမေ႕�ာ၀န ႏင ေကာမ�၀ငမား၊ မႏ�ေလး�ငးေအး Lမးသာယာေရးႏင သြဖ႕ၿဖ႕းေရး ေကာငစအစြဖ႕၀ငမား၊LရငေအးLမးသာယာေ

ရးႏငသြဖၿဖးေရးေကာငစအတြ�ငးေရးမး၊ �ငးကန းမာေရး ဥးစးဌာန �ငးဥးစးမး �႕မ မႏ�ေလးၿမေ႕�ာသဘာ၀ပ�၀န းကင ထန းသမးေရး လပငန းမား ေဆာပသြင

ကႏင န ၿမေ႕�ာသန႕ရငးသာယာလေပစရနနကန းမာေရးနင ညညြည�%ပညစ ေသာ ၿ မေ႕�ာ %ဖစလာေစရနနအငတြ�က မႏ�ေလးၿမေ႕�ာစညပငငသာယာေရးေကာမ� နယနမ� အ

တြ�ငးရ ပလ�စ�စၾညတြကငပၾညတြကနပအည�မားေရာငး၀ယထ �လ ငပသငည လပငန းရင ၅၀ေ၀ကာခန႕အား ေLၚယ ေတြ�႕ဆေတြဆးေႏသြးLပါသည။ အLမးအနားတြ�နငတာ၀န သမားက ၿမေ႕�ာ

သဘာ၀ပါ�၀န းကင ထန းသမးေရးက အဟန႔အ�ား %ဖစေေစသာ ၾတြကငပၾညတြကနပအ� မား ေလာLသးစြစရန အစားထး စကအ�၊ အ၀�အ �၊ အငဖကမား သးစြစရန ရႈေထာင

အသးသးမ ရငးလငးေတြဆးေႏသြး ၾကပါသည။ ကမ႓ာေL�မႏငငအသးသး၊ၿမေ႕ �ာအသးသး�႕တြ�ငငလညညး ပလ�စ�စအည�မားသးစြစမႈေလာL ေနရာ မႏ�ေလးၿမ႕ကလ

ညး%မနမာႏငငတြ�င ပထမဥးဆးပလ�စ�စ ကငးစငၿမေ႕�ာ %ဖစလာေေစရး ပးေပါ ငးေဆာပသြင ကၾ ကရန ေတြဆးေႏသြးLပါသည။ အမားစေအနႏငင လညညး ၾတြကငပၾညတြကနပအ� ဆး

ကးက သရႏငေစရနနအငတြ�က �ကေရာကလ ာသမားအား သဘာ၀ပ�၀န းကင ထန းသ မးေရးအတြ�က SMART Technical Services မ ထ�ေသာ သဘာ၀ပ�၀န းက

ငႏင ၾတြကငပၾညတြကနပအေ�အ သြLအား %ပသLပါသည။ ၎ေအသြLတြ�င ကမၻာ�၀မး ေဂဟစနစ က ပကစးေစမည ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မား၏ ဆးကး၊ သဘာ၀သစေ�ာ %ပန း�းမႈ၊ ရာသဥ

�ေဖာက%ပနမႈ၊ သားရ �ရစၧာနမား၊သားငါးမား၊ ရားပါးသ�၀ါမား ၾတြကငပၾညတြကနပအည�ဆး ကးေၾကာင ေေသၾကပကစးမႈမားပါ၀င ာ �ကေရာကသ မား အားလးအား ၾတြကငပၾညတြကနပအ

�ဆ းကးက သရေသဘာေပါကနားလညေစLပါသည။ အLမးအနား တြ�ငပင ၾတြကငပၾညတြကနပအည�အ စားထးသးစြစရန အ၀�အ �၊ Lညအ�၊ စကအ� စသည ေစး၀ယအ �မားကလညး Lငးက

ငး%ပသထားပါသည။ ထ႕%ပင အစဥအလာ အသး%ပLၾေကသာ အငဖက၊ ၾကာဖက၊ င ကေပာဖက၊ စကအ�မား သးစြစေရး ကလညး ေတြဆးေႏသြးLၾကပါသည။ ဤကစၥႏ

င ပ�သ �၍ ေအကာငးဖကမ ေထာကခ အားေပးသမားရသလ ဆန႕ကငဖက အ%မင သမား လညး ရLပါသည။ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မသးလငငဘာကအစားထးေပးမာလည း စသည%ဖင

ေ၀ဖနၾကပါသည။အမနမာၾတြကငပၾညတြကနပအည�ကအ%Lားပစၥညးမားႏင႔ အစားထးအသး%ပ L႔%Lငးမဟ�ပါ။ ေပၚစကပင အသး�ညမညဟ ယဆLကအ ရ အမားအ%ပားသးစြစရာမဖကမား၊

စကအ�မား တြကယေပာကသြကသ ား%Lငး%ဖစသငည။ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားမရေ�ာလနငလညညးအ%Lားပ စၥညးမား လ အပခက အရအစားထး၀ငေရာကလ ာမညပင%ဖစပါသည။ မႏ�ေလးၿမေ႕�ာစ

5

ညပငငသာယာေရးေကာမ�မ စကအ�မား၊ ေလာ %ဖင႔%ပလငပထားေသာေစး၀ယအ �မားအစား ထးအသး%ပရန မာၾကားစစဥ ထားရၿပး%ဖစပါသည။

၂၀၀၉Lႏစ သြဇငန လ (၃) ရကေန႔တြ�င မႏ�ေလးၿမေ႕�ာစညပငငသာယာေရး ေကာမ� မ မႏ�ေလးၿမ႕တြ�နငသဘာ၀ပ�၀န းကငထLကပကစးေစမည ပလ�စ�စၾညတြကငပၾညတြကနပအည�ကငးစင

ၿမေ႕�ာ %ဖစလာေစရနနအငတြ�က ၿမေ႕�ာ နယနမ�အ တြ�ငး (၅) ၿမ႕နကသြယတ င ပလ�စ�စအည�ပါး (ၾတြကငပၾညတြကနပအ�) မား ေရာငး၀ယေဖာကက ား%ပၾကသမား၊ ထ�လ ပေသာလပငန းရငမား

ေအၾကာငး အမးမး%ဖငင ၾညတြကငပၾညတြကနပအည�အသး%ပေနၾကသမားအားသြဇငနလ(၁၁)ရကေ န႕အထသာ သးစြစသြLင႔%ပမည %ဖစေၾကာငး ထရက၏ေနာကပငးအသး%ပ%Lငး၊

လက၀ယထ ားရ%Lငး ေရာငး၀ယေဖာကက ား%Lငးမား မ%ပလနပၾကရန ႏငေ႔တြ�႕ရပါက သမးဆညးတြသားမည%ဖစေၾကာငး မႏ�ေလးေန႔စဥ၊ ရ�နာပေန႔စဥ သ�ငး

စာမားတြ�င အသေပးေၾကညာLကထ �%ပနခ႔ပါသည။ သြဇငနလ(၁၁) ရကေန႔ ၿမေ႕�ာခ န းမတြ�င %ပလပေသာၾတြကငပၾညတြကနပအည�တား%မစေရးဆင ာ အသပညာေပးေဟာေ%ပာ

စြပတြ�င မႏ�ေလး� ငးမLငႏင႔ ေကလး ေစာငေ႔ရာကေရးႀကးၾကပေရးအစြဖ႕ ဥက႒၊ အလယပငး� ငးစစဌာနLပ � ငးမး၏ဇနး ေဒါကတ ာေဒၚLငသ�ာမ �ကေရာ

ကအ မာစကားေ%ပာၾကားL႔ပါသည။ အဆပါ အLမးအနားသ႔ မLငႏင႔ေကလးေ စာငေ႔ရာကေရး အသငး၀ငမား အမးသမးေရးရာ အစြဖ႕၀ငမား၊ ဌာနဆင ာမားႏင႔ လ

မႈေရးအသငးအစြဖ႕ အသးသးမစစေပါငး အငအား(၅၀၀) ေကာ �ကေရာကခ႔ပါသ ည။ မႏ�ေလးၿမေ႕�ာစညပငငသာယာေရးေကာမ�၊ � ငးကန းမာေရးဥးစးဌာန� ႔မ

�ာ၀န သမားမ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�ဆးကးမားႏင႔ပါ�သ �၍ရငးလငး�င%ပၾကပါသည။ ထသေ႔ၾကညာLက ထ�%ပန ၿပးေသာကာလအတြ�ငး မႏ�ေလးၿမ႕ရ နာမညႀကး

စားေသာကဆ ငမား၊ လၻက ညဆငမားမလညး လာေရာကယ သမားေအနႏင႔ ထညစရာ Lင႔၊ သြLက၊ ထညစရာမား ယေဆာငလာရန သြဇန (၁၁) ရကမ စ၍ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားႏင ထပပးေရာ

ငးLမည မဟ�ေၾကာငး ေၾကညာL႔ပါသည။ နာမညႀကး လၻက ညဆငအL႕မ ေဖာ ကသ ညမားအားလၻက ည၀ယ ာတြ�နငအသး%ပရန ဒနခင႔မား၊ သ� Lင႔မားေပးေ၀%Lငး၊ထညစ

ရာLင႔၊ပန းကပသြနခကေယာကမားယေဆာငလာရန အသေပးေၾကညာ%Lငး မား %ပလပ L႔ၾကပါသည။မႏ�ေလးၿမ႕ရလထလ�န းစားအမားစမာၾတြကငပၾညတြကနပအ� ပ�ပငငတားဆးေ

ရး ကစၥအားေသဘာ�ညအားေပးမႈရေၾကာငးေတြ�႕ရရပါသည။သြဇငနလ(၁၁)ရကေ န႔မစ၍ ၾတြကငပၾညတြကနပအ� သးစြစမႈ�ား%မစၿပးလက၀ယ အ�မားအား သမးဆညးအ

ပႏေစ%Lငးကေဆာပသြင ကခ႔ရာ ဇလ င လ (၁၅) ရကေန႔ထ ၾတြကငပၾညတြကနပအေ�အ လးLန ၇၁၂.၃၅ ပာ သမးဆညးႏ ငခ႔ပါသည။ အ%Lားေသာ ကနစ ဆငမား၊စ� းဆငမား၊စားေ

သာကဆ ငမား၊ေစးမားမလညး လာေရာကအ ပႏၾကပါသည။ %ပညေထာငစၾကLငေရးႏင႔သြဖ႕ၿဖးေရးအသငး၀ငအငညငအား(၁၀၀၀) ေကာတည႔သညလညး မႏေလး ၿမေ႕�ာစ

ညပငငသာယာေရး ေကာမ�၀နထမးမားႏင႔ ပးေပါငး၍ ၇၈ လမးႏင႔ ရန- မန း လမး ေ�လာက ထးဘ- %မစငယလ မးစြLအထ ပလ�စ�စ(ၾတြကငပၾညတြကနပအ�) မား ေကာကယ သမးဆ

ညး%Lငးက လထလႈပ ားမႈအတြသင%ဖငေ႔ဆာပသြင ကခ႔ပါသည။ ဇလ ငလညတြ�င ၾတြကငပၾညတြက ငပအ� အစားထးေစး၀ယအ �မား၊စကအ�မားက�ပ ငး�ငစြပဖ႕မား၊မႏ�ေလးၿမေ႕�ာစညပငငသာ

ယာေရး ေကာမ�မ၀နထမးမား၊%ပညေထာငစႀကLငေရးႏင႔သြဖ႕ၿဖးေရးအသ ငး၀ငမား၊ � ငးကန းမာေရးဥးစး ဌာနႏင႔အ%Lားအစြဖ႕အစညးမားမ၀နထမးမားအားအ

Lမ%ဖနေ႕ေ၀ပးL႔ပါသည။ေဖာအ�ေပါငးေ၂သာငး ေကာ ႏင႔စကအ�၂သ န းေကာတည႔%ဖနေ႔ေ၀ပးႏ ငခ႔ပါသည။ ထ႔%ပငၾညတြကငပၾညတြကနပအည�မသးစြစေရးအထမး အမ

� စာေစာငမား၊ စ�စကာမား (No Plastic bags) ကလညး မထသ (ၿမ႕တြ�ငး/ၿမ႕%ပင) ႏင အ%Lားဌာနဆင ာမားသ႔ပါ%ဖနေ႔၀ၿပးကားမားတြ�နငကပၿပးလႈေဆာခ႔ပါသ

ည။ ၾသဂ�လ အတြ�ငး ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားအားအ%Lားပလ�စ�စအည�ပစၥညးမားႏငေ႔ရာေႏာေရာငးေLသာလပငန းရင(၁) ဥး ကလညး မႏ�ေလးၿမေ႕�ာ စညပငငသာယာေ

ရးေကာမ� �ာ၀န သမားေမLၚယၿပးသးစြစ%Lငး၊ �ရားမ၀ငေရာငးL%Lငးမားမ%ပလ ပ နနသ�ေပး�ား%မစခ႔ပါသည။မႏ�ေလးၿမေ႕�ာစညပငငသာယာ ေရး ေကာမ�ႏင႔ �

ငးကန းမာေရးဥးစးဌာန� ႔ ပးေပါငး၍ �ား%မစေဆး အသး%ပထ�လ ပေသာ အစားေအသာကမား၊သကတ မးတြလနေဆး၀ါးမားႏင႔အ� ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မား ကပါ ဖက

ဆးL႔ပါသည။ သမးဆညးရမေသာ အ�မား လာေရာက အပႏေသာ အ�မား စစေ ပါငး ေအလးLန ပာ (၁၀၀၀) ေကာကည ဖကဆ း L႔ၿပး%ဖစပါသည။ ၿမေ႕�ာနယနမ�ႏင႔

ဆကစပေသာ ပသမႀကးၿမ႕နယ၊ အမရပရၿမ႕နယတ ႔တြ�ငငလညညး အရနနအဟန ႏင �ၿပငတ ညး �ား%မပသြစ1ားရန နယစပစညပငႏင႔ လပငန း�ႏႈငးေဆာပသြင ကခ႔ပါသည။ ေယန႔အL

နန ထ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မား သးစြစမႈအား သမးဆညး%Lငး၊ အပႏ %Lငးမားသာလပေဆာ ငေစၿပးဤကာလကလညး လထအသေပး ပညာေပးကာလ အ%ဖစ သ�မ�ထ ားရပါသ

ည။ ထေ႔ၾကာင႔ %ပစဒေဏအ နႏင႔ အ%ပစေပး ေအရးယ%Lငး၊ ဒါဏေသြငရက%L ငးမား %ပလပ%LငးမရL႔ပါ။ သ႔ရာတြ�င လပငန းဟသမတြ�င ေအႏာကအ ယကမားေပၚ

6

�ကသ ညန အ� ငး ၾတြကငပၾညတြကနပအည�သးစြစသမားအားမႏ�ေလးၿမေ႕�ာစညပငငသာယာေရးေကာမ �မဒါဏေသြင အမားအ%ပား �ပဒဏ ကေၾကာငး ေကာဠဟလ ေပေၚပါကလ ာသ%ဖင သ

�ငးစာမားတြ�င ပညာေပးကာလ%ဖစ၍ ဒဏ က%Lငးမရေၾကာငး၊ ဒဏ ကေသြင ေ �ာငးLမႈမား ရလငငသညကဆင ာက �ငငတန းႏငေၾကာငး ေၾကညာLပါသည။ အမနနတကယလ

ညး ထသ႕ ေ%ပာၾကားသမားအား ေ�ေ�ဆငငဆငငေမးေသာ အLါ ေမရမရာႏငန အ ဆးသကသြ�သ ားသညကသာေတြ�႕ၾကရပါသည။မႏ�ေလးၿမေ႕�ာသြန တနညငၾညတြကငပၾညတြကနပအ� ကငး

စငေရးေဆာပသြင က ာတြ�င ပညာေပးဆငးဘ�မားစကထ %Lငး၊ယာဥမားတြ�င ပလပစ�စ �ဆပ(စ�စကာ) မား%ပလငပတငညပဆငေပး%Lငး၊ အစားထးေဖာအ�မား၊ စကအ�မား %ပလပ ေ

ပး%Lငးမာ စစေပါငး ေသြငကပ သန း ၂၀၀ ေကာမ ကနနကပါသည။ ဤကနနကမႈမာ မႏ�ေ လးၿမေ႕�ာ ၾတြကငပၾညတြကနပအ� ကငးစပသြင1ားသညႏင ႏႈငးဆလင ေမ%ပာေပလာ

ကေသာ ပမာဏ%ဖစပါသည။ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�ကငးစငေသာ ၿမေ႕�ာႀကး၏ �နဖ းႏငန ယဥလင ေမ%ပာေပလာကေသာ �နဖ းသာ %ဖစပါသည။မႏ�ေလးၿမေ႕�ာၾညတြကငပၾညတြကနပအည�ကငးစငေ

ရးေဆာပသြင ကမႈႏင ပါ�သ က၍ �ာ၀န သမား အား ဂာနယမား၊စာနယဇငးမားမလညး လာေရာ ကေတြ�႕ဆေမး%မန းၿပး သ�ငးမားထ�%ပနၾက ပါသည။ %မ၀�ရငပသညမလညး

�ာ၀န သမားႏင ေတြ�႕ဆေမး%မန းLန းအား ထ�လ ႊင ၿပး လထက ကယက ယပ႕ပ႕ပ ညာေပးႏငခပါသည။ထ႕အ%ပင မႏ�ေလး F.M မလညးၾတြကငပၾညတြကနပအည�မသးစြစေရးက

ကယက ယပ႕ပ႕လႈေ႕ဆာေပး Lသည။ ၾတြကငပၾညတြကနပအ� ကငးစငေရး ပညာေပးဇာ�လမးကလညး %မ၀�ရငပသညမမႏ�ေလးၿမေ႕�ာစညပငငသာယာေရးေကာမ�ႏင ပ းေပါ

ငး၍ ဖးေသာၾကာ၊ရ�နာLင၊ သရ၀ငး �႕ ပါ၀င ကက းထ�လ ႊင ေပးLပါသည။ ၾတြက႔ပၾညတြကနပအည�မားေၾကာင ပါ�၀န းကငထLကမႈ ဆးကးမားေအၾကာငးရကက းထားေ

သာ VCD ေသြLမားကလညး လၻက ညဆင၊စားေသာကဆ ငမားမ ၄ငး�႕ဆငမားတြ�င သြဖငင လစ% ပသလေၾကာငးေ%ပာၾကားလာ၍ မႏ�ေလးၿမေ႕�ာစညပငငသာယာေရး ေကာမ�မ

ေအသြLမား အLမ%ဖနေ႔ေ၀ပးLပါသည။ အ%Lားေသာ ၿမ႕နယမားမလညး မႏ�ေလးၿ မ႕တြ�င ၾတြကငပၾညတြကနပအည�ကငးစငေရးေဆာပသြင ကေနမႈမားက လာေရာကေလလာရာ

�ာ၀န သမားမ ေအသးစ� ငး%ပၿပးေအထာကအ ကပစၥညးမား%ဖစေသာ ေဖာအ�၊ အ၀�အ �၊ ေစး၀ယအ �မား၊ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�တားဆးေရး(sticker)မား၊ေအသြLမား%ဖနေ႔ေ၀ပးL

ပါသည။ ေညာငဥးၿမ႕နယ၊ %မစႀကးနား ၿမ႕နယႏငန အျျLားေသာၿမ႕နယမားမ�ာ၀န သ မားမလညးမႏ�ေလးကလာေရာကေလလာၾကပါသည။ ၾတြက႔ပၾညတြကနပအ� အား

Recycle %ပလငပအသး%ပရန ပလ�စ�စ စက �စ ကလညး စကမႈဇပသြန:င �ညေဆာက ထားရပါသည။ ၄ငးစက မ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားက ႀက�ၿပး အမႈကပး၊ ပန းအး စသည %

ဖငင လညသးကနပစၥညးမား %ပနလညe�လ ပ တြသားမည%ဖစပါသည။ ၾတြက႔ပၾညတြကနပအည�ကငးစငေရး ေဆာပသြင ကခကမားႏင ပ�သ က၍ လထ�႔%ပနမႈမားမာ

လညး ၀မးေ%မာကစသြဖယသ ာ%ဖစပါသည။ သဘာ၀ပါ�၀န းကင ထန းသမးေရးအတြ� က%ဖစ၍ အားလး ၀ငး၀န းပးေပါငးေဆာပသြင ကၾ ကမည%ဖစေၾကာငးေ%ပာဆၾ ကပါသည။ အL႕ကလညး မသားစ၀င အားလးက သဘာ၀ ပါ�၀န းကင ထLကမႈ၊ က မၻာႀကး ပေႏသြးလာမႈက သရနားလညေၾကာငး၊ သဘာ၀ပါ�၀န းကင ထန းသ

မးေရးတြ�င ေအရးပါသည ၾတြကငပၾညတြကနပအည�ကငးစငေရးမာ လသားမား၏ �ာ၀န %ဖစသညဟနားလညေၾကာငး၊ၾတြကငပၾညတြကနပအည�ကငးစငေရးက၀ငး၀န းပးေပါငး ေဆာပသြင ကမည %

ဖစေၾကာငးေ%ပာၾကားပါသည။ အLေ႕စးေရာငးသမားမလညး ၾတြကငပၾညတြကနပအ� အႏ�ရာယက နားလည ေသဘာေပါကေၾကာငး၊ ယLငက�ား%မစခက မရေသး၍ သးစြစေ

နျLငး %ဖစေၾကာငး၊ �ား%မစ ကန႔သ�ခကမားက လကနာတြသားမည%ဖစေၾကာငး ေ%ပာ%ပၾကပါသည။ မႏ�ေလးၿမေ႕�ာစညပင သာယာေရးေကာမ�သန႕ရငးေရး

ဌာနမသန႔ရငးေရး၀နထမးမားအားေမး%မန းၾကည ာ ယLင က ေေရ%မာငးမားဆယယ ရာတြ�နငအဓကပ�ဆ ေ႔နသညမာၾတြကငပၾညတြကနပအည�မား%ဖစေၾကာငး၊ေေရ%မာငးမား ပ�

ဆ႔၍လမးေပၚတြ�ငေရလ%Lငးမာ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားပ�ဆ ႔%Lငးကအဓက%ဖစၿပး ၄း း းး း းးငးအ�မားက အမားအ%ပားဆယယ ရငးလငးေနေရၾကာငး၊ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�အသး%ပမႈ

�ား%မစပ�ပနငလညက%Lငး ေၾကာင အသး%ပမႈေလာနညးတြသားၿပးအ%Lားအမႈကသ ရ ကမားသာရ၍ ေရစးေရလာ ေကာငးသြမငနလက ရၿပး ေေရ%မာငးမားရငးလငးရာတြ�နငယL

ေငကလာကအ Lကအ Lမရေ�ာေၾကာငး၊ အ%Lားအမႈက သရကမားသာရေသာေၾကာင ၾ တြကငပၾညတြကနပအည�မားအမားအ%ပားသးစြစစေဥကလာက သန႕ရငးေရး လပ ာတြ�င အLကအ Lမရေၾ

ကာငးေ%ပာဆၾကပါသည။ မႏ�ေလးၿမ႕ရ ဖကဆ ငမားအားေမး%မန း ၾကည ာ ဖက မားမာ မ�ရာ၊ စဥကန ကညးဘက မ ၀ငေရာကေၾကာငး၊ ယLင က �စေန႕လင ဖကလ ပ

(၅၀) Lန႕ကနေၾကာငး ( �စလနစပလငဖကစြက က ၄၀Lန႕ ပါ၀ငေၾကာငး) ၊ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မား ပ �သ မးၿပး ေနာကသြကတ င ဖကမား ေရာငးအား �း�ကလ ာေၾကာငး၊ ငကေပာဖက၊ အငဖကမား

အသး%ပရာမ ၾတြကငပၾညတြကနပအည�မားပ�သ မးလကသ ညန အLါ ၾကာဖကမားပင ေစးတြကကအ တြ�ငး ၀ငေရာက လာေၾကာငး သရရပါသည။ ၿLလပငန းမားမာလညး %ပနလငည အဆငေ%ပ

7

လာ ၾကၿပး ငကေပာၿLမား စကပးရန စစဥေဆာပသြင ကေနၾက သညမားကလညး သရရပါသည။

ကမၻာ ႏငငအသးသးတြ�က %ဖစစဥအဆငန ဆငန တည႕မာ လအပခကအ ရ %ဖစေပၚလာေရလရပါသည။ယLငကမၻာ %ဖစစဥတြဥတငငကမ႓ာ%ပ%Lငး(Globalization) I.T (Inteligent Technology) စသည %ဖစစဥမားမသည ယLအLါ ကမ႓ ာ စာမကႏာေပၚတြ�ငေနရာ

ယေနသညမာ C.E (Clean Environment) ၊ ကမ႓ ာႀကး ပေႏသြးလာမႈ(Global Warming) မား%ဖစပါသည။ ဤသ႔ %ဖစေပၚလာသညမာလညးကမ႓ာ ေဂဟစနစစထLကပ

ကစးလာ%Lငးေၾကာင ာသဥ�ေ%ပာငးလ%Lငးမား၊ ေရLေ�ာငမား အရညေ ပာ %Lငး၊ ကမ႓ာသမဒၵရာေရမကႏာ%ပင%မငန တညကလာ%Lငးမားေၾကာင %ဖစၿပး

ယငးကစၥမားကပငကမ႓ ာႏငငမားေအရး�ႀကးေတြဆးေႏသြးေနရသည ေအၾကာ ငး%Lငးရာမား%ဖစပါသည။ ေဂဟစနစစကငပကစးေစသညေအၾကာငးအရာမားအၾကား ၾ

တြကငပၾညတြကနပအည�မားအသး%ပမႈသညလညး ေရ႕တြ�နငတင%ပသကသ႔ကမ႓ာပါ�၀န းကငကငအႏ� ရာယ%ဖစေပေၚစႏငေၾကာငးေတြ�႕ရLရၿပး%ဖစပါသည။ ကမ႓ ာႀကးတြ�င အပL

န 2 C (Celcius) ေလာေLရးကပင ေL�မအငအားႀကးႏငငမား ဥးစားေပး ေ တြဆးေႏသြးေနရသညန ကစၥ%ဖစပါသည။ မမ�ေ႔နထင ာ မႏ�ေလး၀န းကငကင ေလလာၾက

ညပါ၊ မႏ�ေလးၿမ႕တြ�ငးႏင နန းၿမ႕တြ�နငအပLပသြနကာ%Lားမႈက ေတြ�႕%မင မည%ဖစပါသည။ သစပငမား ထထပသြပစာ ေပါကေရာကၿပးေရစးေရလာေကာငးသြမနေသာနန းၿမ႕သည

မႏ�ေလးၿမ႕တြ�ငးထက အပLန ေလာနညး သကသ ာေၾကာငးေတြ�႕ရရမည %ဖစပါ သည။ ဤသညမာ မႏ�ေလးၿမ႕တြ�င ေနထနငၾကသမား အနးကပ %မငေတြ�႕ႏငငသငည

သာဓကပင%ဖစပါသည။ထေ႔ၾကာင �စကမၻာလးအ�ငးအ�ာႏင ကမၻာႀကး ပေႏသြး လာမႈက ထန းသမးကာတြကယေနLပသြန:င မႏ�ေလးသည �စစ�တ စပင း ေအနႏင သဘာ၀ ပါ�၀န းကငထန းသမးေရးက ေဆာပသြင ကသြကသ ားရမည%ဖစပါသည။ကမ႓ာႀကး

ပေႏသြးလာမႈမာ ကမ႓ ာ ႏင င အသးသးတြ�နငတာ၀န သ%ဖငေအလးထားစဥးစားလကနာလ ပေဆာငေနLပသြန:င မႏ�ေလးသညလညး ��ႏငငသညမ �စတငညပတငညစအား ပါ၀င မည%ဖစပါသည။

မႏ�ေလးသည ႏစ(၁၅၀) က၂၀၀၉ Lႏစ တြ�င%ပညေ%မာကခၿပး%ဖစပါသည။ထအတြ� ကလ ညးမႏ�ေလးသ၊မႏ�ေလးသားမား ဂဏယ မဆး%ဖစခရ ပါသည။ ထ႕အ�၂၀၀၉Lႏပသြစ:

ငပင%မနမာႏငငတြ�ငပထမဥးဆး ၾတြကငပၾညတြကနပအည�ကငးစငၿမေ႕�ာ အ%ဖစ ေဆာပသြင က ာတြ�င ပးေပါငးေဆာပသြင က%Lငး%ဖင မႏ�ေလး၏ဂဏက %မငန တငေပးရမည %ဖစပါသည။ ဤ

ကစၥရပသြပ:င မႏ�ေလး အတြ�ကသ ာမက ကမၻာႏငန ယဥေသာ အကးသကေရာကမႈက %ဖစေ ပေၚစႏငပါသည။ ထေ႔ၾကာင မႏ�ေလးသ၊မႏ�ေလးသားမားေအနႏငင လညညး ၾကြပပၾ

ကြပပအတ ငး�စငေးသာမႏး�ေးလ� ၊သဘာ၀ပါတ၀နး�ငက&ထနး�သမး�ေးစာငးေးရာေးသာမႏး�ေးလ� အ%ဖစေရာက ေအာင အားလး ပးေပါငးေဆာပသြင ကသြကသ ားရမည1ာ%ဖစေပသည။

8