marijke van der geest - ahuis eindhoven 13 november 2009 workshop veranderkundig kleurendenken...
TRANSCRIPT
Marijke van der Geest - Ahuis
Eindhoven13 november 2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken denken in kleuren voor het kennisnetwerk van de kennispartners van het INK
2© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Invullen van de veranderopgave met het INK managementmodel
Streven naar excellentie
door:
- leiderschap met lef
- resultaatgerichtheid
- continu verbeteren
- transparantie
- samenwerking
3© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Veranderkundige inzichten en emotie en intuïtie, vervat in plan-do-check-act
4© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
80% van de veranderingen is niet gepland, maar gebeuren gewoon spontaan
5© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Een spontane verandering kan soms ongewenst zijn; willen sturen van veranderingen is dus ook niet nieuw
6© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Gepland willen veranderen is al heel oud
7© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Moet het dan altijd, mee met ontwikkeling en verandering?
Laten zoals het is, betekent niet meer mee kunnen komen met bestuurlijke en maatschappelijke ontwikkelingen en daardoor niet meer de eigen taak goed kunnen vervullen.
Een geplande verandering dus……..
8© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Slechts een op de vijf geplande veranderingen slaagt…..
80% ongepland
4% gepland engeslaagd
16% gepland, niet geslaagd
Zorgvuldig investeren in de verandering loont
9© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Veranderingen gaan dus nogal eens mis
– Doelstellingen niet helder, of niet duidelijk hoe aan te werken
– Wel opvattingen, maar geen consequenties voor gedrag
– Geen besluiten door vragen en problemen te stapelen
– Bureaucratische managers en autonome medewerkers
– Management denkt dat medewerkers doen wat zij wil, maar medewerkers blijven gewoon hun eigen ding doen
– Niet alles is af te dwingen
– Sommige problemen zitten tussen de oren
– Soms worden interactiespelletjes gespeeld
10© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Organisational iceberg French & Bell
Formal (Overt)Aspects: Goals Technology Structure Policies and
procedures Products Financial resources
Informal (Covert) Aspects: Beliefs and assumptions Perceptions Attitudes Feelings (anger, fear,
liking, despair, etc) Informal interactions Group norms
About the formal and informal systems
Bron: French & Bell
11© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Onder tafel ziet het er vaak heel anders uit
12© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Ieder mens heeft een eigen verandercyclus
- Dichtslaan- Verdringen- Afhaken- Ziek worden
- Nieuwe situatie aanvaarden- Nieuwe moed- Nieuw elan- Weer creatief
- Informeren- Realiteit tonen- Erbij betrekken- Luisteren- Opnieuw informeren
- Toelaten- Bespreekbaar maken- Conflict aanpakken- Grenzen stellen- Bemiddelen
- Helpen- Luisteren- Niet forceren- Verwerkingstijden- komsten organiseren
- Perspectief geven- Opleidingen, trainen- Stimuleren- Delegeren
WatDoen?
- Ongeloof- Ontkennen- Cynisme
Aangekondigde verandering
- Boos worden- Conflict, staking- Sabotage- Geruchtenmachine- Ziek melden
- Stil worden- Verdriet, huilen- Weinig energieP
assie
fActief
13© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Waarom denken in kleuren?
– Gemeenschappelijke taal (communicatie) om samen te praten en beslissen over veranderen
– Op verschillende manieren kunnen kijken naar mensen, organisaties, vraagstukken.…
– Keuze kunnen maken die bij de organisatie past,kansrijke ‘kleur’ voor een veranderaanpak
– Inzicht in eigen voorkeur(en) en de consequenties daarvan (zelfreflectie)
14© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
De vijf veranderkleuren
Geel Blauw Rood Groen Wit
15© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Bij organisatieveranderingen zijn vijf manieren van denken te onderkennen
Denkwijze Er verandert iets als je:…
Geeldruk De belangen van de belangrijkste spelers bij elkaar kunt brengen tot een consensus door middel van een onderhandelingsproces
Blauwdruk Onderzoekt wat de beste oplossing is en die planmatig implementeert in een rationeel proces
Rooddruk Mensen op de juiste manier prikkelt, zodat ze zich gewaardeerd en gezien voelen in een sociaal proces
Groendruk Mensen in leersituaties brengt, ze bewuster en bekwamer maakt waardoor hun vermogens toenemen op het werk in een ontwikkelproces
Witdruk Spontane evolutie een handje helpt door ruimte te geven waar energie zit en blokkades slecht in een dynamiserend proces
16© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Geeldrukdenken
– belangen bij elkaar brengen
– sleutelfiguren, onderhandeling, lobbyproces
– Consensus (win-win)
– Achter gesloten deuren
– Macht, status, invloed
Veranderen is een machtsspel
Mediation, alliantievorming, krachtenveldanalyse
Onbekend en verschuivend resultaat
Machtsbalans
Veranderaar: procesregisseur die macht inzet, weet hoe de hazen lopen, politiek fingerspitzengevoel,
juiste netwerken
Ideaal:
– Democratische samenleving
– Poldermodel en politieke coalities
– Haalbare oplossing
Schaduwkanten:
– Achterkamertjesgedoe, de sterkste wint
– Lose-losestrijd, onbetrouwbaar
Allergieën:
Ideologen, details, gezichtsverlies
17© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
“De enige manier om je vijand uit te schakelen is om hem tot vriend
te maken”
“De beste manier om met veranderingen te leren omgaan, is om ze zelf te bewerkstelligen”
“Mensen komen in beweging als je ze een beetje bang maakt.
Angst haalt ze uit hun comfortzone”
18© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Blauwdrukdenken
– Eerst denken, dan planmatig doen
– Planmatig en transparant
Veranderen is een rationeel proces
– ISO, INK, BPR, ABC, PMW, SWOT
– Vooraf omschreven en gegarandeerd resultaat
– Borging via meten=wetten, monitoring
Veranderaar: expert, projectleider,
prestatiegericht, accuraat, inhoudelijk deskundig
Idealen:
– Maakbare
en kenbare wereld
– Orde, efficiency en voorspelbaar
– Beste concrete oplossing
schaduwkanten:
– Mechanistisch, negeren irrationele aspecten
– Over mensen heen walsen
Allergie:
– Vage toestanden, emotionaliteit, ingebakken onderzekerheid/ambiguïteit
19© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
“Meten is weten, gissen is missen en gokken is
dokken”.
“Elke dag een stap zetten, is een leven lang
verandering”.
“De enige plaats waar succes voor werk komt, is
het woordenboek”.
20© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Rooddrukdenken
– Mensen op de juiste manier prikkelen
– Verleiden, “wij”-gevoel
– Aandacht, steun, erkenning
– Zorgvuldige procedures
Veranderen is een sociaal proces
– Management by walking around
– Personeelsinstrumenten, sociale activiteiten
Bedacht maar niet gegarandeerd
- HRM-systemen, goede verhoudingen, communicatie
Veranderaar: mensen-mens, sociaal,
betrouwbaar, geïnteresseerd, motivator
Idealen
– Gemeenschap
in harmonie, zorgzame samenleving
– Het beste uit mensen halen, de juiste mens op de juiste plaats
schaduwkanten:
– Verstikkende systemen, wollen deken, onechte aandacht
– Negeren van macht, zachte heelmeester, conflictmijdend
Allergieën:
– Solo- machogedrag, onzorgvuldigheid, problematiseren
21© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
“Om je mensen te houden, moet je een beetje van ze houden”.
“Wie geen vertrouwen stelt in anderen, zal ook nimmer het
vertrouwen van anderen winnen”.
“Techniek en technologie zijn belangrijk. Maar in dit tijdperk
draait het om het toevoegen van vertrouwen”.
22© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Groendrukdenken
– Mensen in leersituaties brengen
– Bewust onbekwaam maken
– Experimenteren, exploreren van nieuwe mogelijkheden
Koerszoekend, collectief proces
– Veranderen is leren en ontwikkelen
– Feedback, coaching, gaming, communities of practice
– Leercurve, organisatie-ijsberg e.d.
Geschetst, niet gegarandeerd,
– Boring via reflectie
Veranderaar: procesbegeleider, empathisch, creatief, nieuwsgierig
Idealen:
– Lerende
organisatie,
met iedereen, over alles
– Groeien en ontdekken
– Oplossingen die mensen zelf vinden
Schaduwkanten:
– Leren los van werk, gebrek aan actie
– Belerend, niemand uitsluiten, navelstaren
Allergie:
– Politieke spelletjes, mensen met een bord voor hun hoofd
23© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
“Alleen degenen die het aandurven buitengewoon te falen, kunnen ooit
buitengewoon slagen”
“De mens is net een foto, als hij zich kan ontwikkelen, wordt hij positief”
“Wie altijd de wind in de rug wil hebben, komt nooit thuis”
24© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Witdrukdenken
– De spontane evolutie een handje helpen
– Wat beweegt organisaties
– Ruimte bieden, ondernemerschap
– Blokkades wegnemen, conflicten optimaliseren
Veranderen gaat over energie/vitaliteit
– Zelfsturende teams, zoekconferenties, open spacemeetings
– Chaostheorie, beelden van organisaties
– Moeilijk voorspelbaar (niet stuurloos)
– Borging via zelforganisatie, dialoog
Veranderaar: zelfbewust, authentiek, eigenwijs, fantasierijk, kwetsbaar
Idealen:
– Wonderlijk universum vol parallelle werkelijkheden
– Zelfsturing in netwerken over organisatiegrenzen
Schaduwkanten:
– New age-achtig, “alles is goed”
– Medewerkers opzadelen met zelfsturing, laissez faire
Allergieën:
– Saaiheid, middelmaat, regels, bevoogding, groepsdwang
25© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
“Toekomst wordt niet echt vormgegeven door mensen die niet echt in de
toekomst geloven”
“Uit chaos ontstaat vaak leven, terwijl uit orde gewoonte voortkomt”
“Wie zijn toekomst niet zelf bepaalt, krijgt hem toegewezen”
26© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Gele interventie: mediation
27© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Een blauwe aanpak: Balanced ScoreCard
28© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Een rode interventie: Het bedrijfsuitje
29© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Succes als groene interventie: De paarse krokodil
30© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Een authentieke witte veranderaar
31© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Allergieën of tegenstellingenBlauw Is niet geïnteresseerd in motivatie en gevoelens van mensen
Rood Alles draait om motivatie van mensen
Blauw Je moet de ruimte inperken en focussen
Wit Je moet ruimte maken en blokkades wegnemen
Geel Samenwerken op basis van posities
Wit Iedereen is gelijkwaardig tijdens samenwerken
Geel Relatie is functioneel
Rood Relatie is ook gericht op vriendschap (gezelligheid)
Blauw Maak alles zichtbaar, doorzichtig en transparant
Geel Houd je kruit droog en je kaarten voor je. Er zijn altijd verborgen agenda’s
32© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Voorbeelden van gekleurde diagnosevragen
Dominantekleur
Individu Groep Organisatie Omgeving
Geel Weet hij hoe de hazen lopen?
Wat is zijn echte agenda?
Zijn er dubbele petten?
Wie staat het sterkst?
Wie zijn de (infor-mele) leiders?
Wat wil het hoofdkantoor?
Hoe is de corporate governancegeorganiseerd?
Blauw Wat zijn haar taken en verant-woordelijkheden?
Wat is de span of control?
In welke fase zitten we?
Maken we nog winst en zitten we nog op koers?
Kan gewerkt worden volgens een franchiseformule?
Rood Waar loopt hij warm voor?
Wordt er samen-gewerkt?
Voor welke ambities gaan we met elkaar?
Wat is het imago van deze tent in de buitenwereld?
Groen Verlegt hij zijn grenzen?
Houden ze elkaar een spiegel voor?
Is er sprake van opleiding in en op
het werk?
Luisteren ze naar klanten?
Wit Kan hij met tegenstellingen omgaan?
Is het geen toe-val dat dit groepje is ontstaan?
Wat houdt hier mensen tegen?
Lopen ze met een boodschap in de buitenwereld rond?
33© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Typische, opeenvolgende fasen
Fase: Voorbeeld van opeenvolgende fasen bij een grote reorganisatie:
Geeldruk Actoren en groepen onderhandelen met elkaar teneinde de veranderdoelen en de aanpak voor de verandering vast te stellen
Blauwdruk De werkprocessen en de organisatie worden (meer of minder) participatief ontworpen
Rooddruk De bemensing van werkprocessen en functies vindt plaats
Groendruk Men laat de organisatie werken conform de bedoeling door middel van leer- en trainingsprogramma’s
Witdruk De verandering wordt verinnerlijkt en mensen geven (eigen) betekenis aan de verandering
34© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Voorbeeld interventies
Dominantekleur
Niveau in de organisatie
Individu Groep Organisatie
Geel Personal commitment statement
Outplacement
Confrontatievergade-ringen
Topstructurering
Verbeteren kwaliteit van arbeid
Strategische allianties
Blauw Management by objectives
Hygiënisch werken
Werken in projecten Besluitvorming
Strategisch management BPR
Rood Loopbaanontwikkeling Werving & selectie
Sociale activiteiten Teamrollen (Belbin)
Belonen in organisaties Mobiliteit & diversiteit
Groen Coaching Feedback gesprekken
Teambuilding Gaming
Open systems planning Kwaliteitscirkels
Wit T-group Persoonlijke groei/ opstellingen
Zelfsturende teams Open space bijeenkomsten
Zoekconferenties Rituelen & mystiek
35© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Inzetten van een workshop per kleur
Een workshop opzetten teneinde...
Geeldruk Het eens te worden met elkaar over doelstellingen of beleid
Blauwdruk Een duidelijk resultaat te hebben aan het einde van de workshop
Rooddruk Meer betrokkenheid te creëren Een goed gevoel met elkaar te hebben
Groendruk Iets van elkaar te leren Kennis en ervaring uit te wisselen
Witdruk Bewustzijn te vergroten Energie op te wekken Creatieve gedachten los te maken
36© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Gekleurde effectiviteits- en succescriteria
Wat voor (proces-)resultaten streef je na?
Geeldruk Draagvlak is aanwezig De sleutelfiguren staan erachter Harde afspraken, een goede ´deal´
Blauwdruk De output is gehaald Het plan is gevolgd Het is duidelijk
Rooddruk Mensen voelen zich serieus genomen en gewaardeerd Wij kunnen mensen perspectief bieden Goede samenwerking
Groendruk Mensen vragen om feedback De deuren en ramen staan open Mensen willen leren en reflecteren
Witdruk Mensen organiseren zichzelf dwars over afdelingsmuurtjes heen Er zit energie/ leven in Dingen hebben een heel andere betekenis dan voorheen
37© Twynstra Gudde 13-11-2009
Workshop Veranderkundig Kleurendenken
Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde.
Marijke van der Geest - Ahuis
www.twynstragudde.nl