marktafbakening economie van het mededingingsrecht dr gunnar niels, director 12 oktober 2006
TRANSCRIPT
Marktafbakening
Economie van het mededingingsrecht
Dr Gunnar Niels, Director
12 oktober 2006
12 oktober 2006
Inhoud
- wat is een markt?
- economische grondslag van de SSNIP test
- praktische problemen en mispercepties
- cellophane fallacy
- asymmetrische markten
- 5% of 10%?
2
12 oktober 2006
Belang van marktafbakening
- intermediaire stap in evaluatie van marktmacht
- vaak doorslaggevend
- hoe ruimer de markt, hoe lager de kans op marktmacht (meestal)
3
12 oktober 2006
Dimensies van een market
- product
- geografisch
- tijd 1 (verleden, heden, toekomst)
- tijd 2 (peak versus off-peak)
- type consument (zakelijk versus privé)
- verkoopkanaal (horeca versus supermarkt)
4
12 oktober 2006
Soorten concurrentiedruk
- 2 types concurrentie
- binnen product
- tussen producten
- 3 types substitutie
- vraagzijde
- aanbodzijde
- nieuwe toetreding
onderdeel marktafbakening?
X
(als korte termijn)
X
5
12 oktober 2006
Waarom de SSNIP-test?
- minder nadruk op productkenmerken
- United Brands: bananen voor de tandlozen
- CenterParcs: parken met of zonder subtropisch zwembad?
- gaat om reactie van de marginale consument, niet de gemiddelde consument
12 oktober 2006
SSNIP test (I)
- zou een hypothetische, winstmaximaliserende monopolist voor product of geografisch gebied een SSNIP opleggen?
- terminologie
- hypothetisch: gaat om hele productcategorie
- winstmaximaliserend: niet gereguleerd
- small but significant: 5–10%
- non-transitory: 1–2 jaar (niet onmiddelijk!)
7
12 oktober 2006
SSNIP test (II)
- als monopolist prijs niet kan verhogen, dan komt dat omdat consumenten overstappen op andere producten
- deze andere producten zijn deel van de relevante markt
- ‘a market is something worth monopolising’
8
12 oktober 2006
Stap 1: rangschik mogelijke substituten
kruis-elasticiteit en diversion ratio
D
C
B
A
Kwaliteit Product
Internet TV
Snel Surfen (4 MB/s)
ADSL Easy (1 MB/s)
Dial-up Internet
VDSL
Canaaldigitaal
Digitenne
Kabel TV
12 oktober 2006
Stap 2: SSNIP test in rondes
A AB ABC ABCD
-begin in kleinste markt (A)
-SSNIP vraag in iedere ronde
-relevante market zodra antwoord = JA
-kleinste markt met antwoord JA = relevante markt
12 oktober 2006
Stap 3: Critical sales loss
Demand
Price
Quantity
Marginal cost
Price set by hypothetical monopolist
Marginal revenue
Competitive priceIs the price difference more than 5–10%?
11
12 oktober 2006
Berekening critical sales loss
- 2 effecten prijsverhoging
- volumedaling
- hogere marge
- critical loss formule: t/(m+2t)
- t = prijsverhoging
- m = beginmarge
- NB: critical loss kan zeer laag zijn
- gaat om marginale substitutie
Marge (%)
Critical loss (%)
0 50.0
20 25.0
40 16.7
60 12.5
80 10.0
100 8.3
12
12 oktober 2006
CenterParcs/Gran Dorado (2001)
- productkenmerken
- luxe bungalowparken met faciliteiten, voor short breaks
- maar: vakantiehuizen, apart-hotels, Euro Disney?
- critical loss test
- sales loss 28% na prijsverhoging van 10%
- groter dan critical loss (10-12.5%)
- substitutie m.n. naar vakantiehuizen, appartementen en bungalowparken met faciliteiten in de buurt
hele sales loss relevant!
12 oktober 2006
Hoe ruimer de markt hoe lager de kans op marktmacht?
- altijd prikkel voor Partijen om voor ruimere markt te pleiten?
Vodafone/Mannesmann
Europese versus nationale markt
Pay-TV in UK
Lokale versus nationale markt
14
12 oktober 2006
Cellophane fallacy (Du Pont, 1956)
Demand
Price
Quantity
Marginal cost
Price set by hypothetical monopolist
Marginal revenue
Competitive priceIs the price difference more than 5–10%?
15
cellophane fallacy als P al nabij monopolie ligt
12 oktober 2006
Asymmetrische marktafbakening
D
C
B
A
Snel Surfen (4 MB/s)
ADSL Easy (1 MB/s)
Dial-up Internet
VDSL
alleen druk naar boven
alleen druk naar beneden
12 oktober 2006
Ketensubstitutie
D
C
B
A
Snel Surfen (4 MB/s)
ADSL Easy (1 MB/s)
Dial-up Internet
VDSL
1 markt voor breedband Internet
12 oktober 2006
5% of 10% SSNIP?
- 5% is strenger dan 10%
- verschil minder belangrijk voor critical loss analyse
- gaat om proportionele vraagreactie
- Ziekenhuis Hilversum/Ziekenhuis Gooi-Noord (2005)
- verschil in praktijk vaak triviaal
- schattingen van elasticiteit niet precies
- 5% is dichter bij point-elasticity
- 10% eenvoudiger te begrijpen voor consument
12 oktober 2006
Break-even of profit-maximising critical loss?
- ‘is een 5-10% prijsverhoging winstgevend?’
of
- ‘zou een winstmaximaliserende monopolist de prijs verhogen met 5-10%?’
- BE critical loss = t/(m+t) (iedere vraagcurve)- PM critical loss = t/(m+2t) (lineaire vraag)
- Ziekenhuis Hilversum/Ziekenhuis Gooi-Noord (2005)
- 12.9% BE versus 11.4% PM
12 oktober 2006
SSNIP test in de praktijk
- nuttig theoretisch raamwerk
- consumentenonderzoek
- ‘wat zou u doen bij prijsverhoging van 10%?’
- conjoint analyse
- econometrische data en technieken
- scanner data, databases van bedrijven
20
12 oktober 2006
Bypass van marktafbakening?
- marktafbakening is intermediaire stap
- trend naar direct focus op competitive constraints
- unilateral effects in fusies
- Staples–Office Depot (1997)
- Volvo–Scania (2000)
21
