Ή στρατιωτική σταδιοδρομία τού Martin Pöppel συνέπεσε μέ μία από τις πλέον ταρα­χώδεις περιόδους της Παγκόσμιας Ιστορίας, τότε οπού τό Γ' Ράιχ επιχείρησε νά έπεκταθεί πρός δλα τά σημεία τοΰ ορίζοντα μέ μία σει­ρά από κεραυνοβόλες εκστρατείες.

Ως νεαρός ό Pöppel δέν είχε Ιδιαίτερη γνώση τοΰ στρατηγικοί’ περιβάλλοντος, άλλά απλώς τόν διακατείχε ένα πάθος γιά περιπέ­τεια. "Ετσι ήταν φυσικό νά έπιλέξει νά κατα- ταγεΐ τό 1938 στους αλεξιπτωτιστές, οί όποιοι τότε ήταν ακόμα ένα νέο καί πρωτοποριακό Ό πλο πού συνάρπαζε την φαντασία.

Έ πειτα από τήν εκπαίδευσή του, πήρε τό βάπτισμα τοΰ πυρός στήν 'Ολλανδία δπου έκανε καί τό πρώτο έπιχειρησιακό άλμα του καί στήν συνέχεια πολέμησε στό μακρινό Νάρβικ καί στήν Κρήτη, στόν τομέα τοΰ Ρέ­θυμνου. "Επειτα άπό τήν εισβολή τών Γερ­μανών στήν ΕΣΣΑ, ό πόλεμος άρχισε νά παίρ­νει διαφορετική τροπή καί οί επίλεκτοι αλε­ξιπτωτιστές χρησιμοποιήθηκαν στό εξής πε­ρισσότερο ώς πεζικό.

Ο Pöppel πού είχε προαχθεΐ σέ λοχία με­τά τήν Κρήτη, υπηρέτησε στό ’Ανατολικό Μέ- τιοπο μέχρι τόν τραυματισμό του καί κατόπιν στήν Σικελία καί τήν Νότια ’Ιταλία τό 1943 ώς κατώτερος αξιωματικός, ανήκοντας στις τά­ξεις τής τρομερής I ης Μεραρχίας ’Αλεξιπτω­τιστών, τής καλύτερης τοΰ Γερμανικού Στρα- τοΰ κατά τήν γνώμη πολλών Ιστορικών.

’Έπειτα άπό έναν νέο τραυματισμό τόν 'Οκτώβριο τοΰ 1943 καί ένα διάστημα ανάρ­ρωσης, τοποθετήθηκε στό έπίλεκτο 6ο Σύ­νταγμα "Αλεξιπτωτιστών στήν Νορμανδία ώς διοικητής λόχου, δπου έζησε άπό πρώτο χέρι τήν γιγαντιαία απόβαση τών Συμμάχων καί τις σφοδρές μάχες πού άκολούθησαν.

Στήν συνέχεια μετεκπαιδεύτηκε σέ διάφο­ρα σχολεία τής Γερμανίας καί τήν ’Άνοιξη τοΰ 1945 βρέθηκε στό μέτωπο τοΰ Ρήνου, δπου τά Γερμανικά στρατεύματα προέβαλαν άπέλπιδα αμυνα απέναντι σέ συντριπτικά ισχυρότερους αντιπάλους.

Τόν Μάρτιο τοΰ 1945 αιχμαλωτίστηκε άπό τούς Βρετανούς καί έπειτα άπό ένα έτος κράτησης στήν ’Αγγλία, απελευθερώθηκε καί έπέστρεψε στήν πατρίδα του.

Ό Μ ά ρτιν Παυιελ χό 1941.

MARTIN POPPEL

ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣKAI

ΚΟΛΑΣΗΤό πολεμικό ημερολόγιο

ένός Γερμανού αλεξιπτωτιστή

Eurobooks

Δέν πρέπει νά τά βλέπετε όλα άπόλυτα.Τά πιό πολλά στοιχεία προέρχονται άπό τά ημερολόγιά μου καί τίς καταγραφές τών συμπλοκών άλλά περιλαμβάνονται καί πληροφορίες καί άναμνήσεις άπό έσάς. Καί ή γλώσσα δέν μπορεϊ νά είναι «μοντέρνα».Είναι σημειώσεις ένός νέου πού ήταν τότε 18 έως 25 έτών, ό όποιος ειχε άλλα στό μυαλό του έκτός άπό ποίηση.Γι' αυτό τά έγραψα χωρίς κορώνες καί ντροπή όπως τότε τά είχα αισθανθεί καί καταγράψει.

Θυμηθείτε:

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΤΣΙ ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΟΛΑ.................................................. 9

1. ΣΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ........................................................... 212. ΑΛΜΑ ΜΕ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΟ ΣΤΗΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ

10 ΜΑΪΟΥ 1940............................................................ 373. ΝΑΡΒΙΚ 1940.......................... ...................................... 414. ΚΡΗΤΗ, ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΥ ΜΑΣ..... 545. ΡΩΣΙΑ 1941 / 1942..................................................... ...... 786. ΣΕ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΔΥΣΗ................................ 1057. ΡΩΣΙΑ 1942 / 1943 - ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ........ 1088. ΣΙΚΕΛΙΑ 1943............................................................... 1319. ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ 1943................................................... 178

10. ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ 20211. ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΔΥΣΗ, 1944............................. 26412. ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ - ΜΑΡΤΙΟΣ 1945................. 28213. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

ΕΚΔΟΣΕΩΣ.................................................................... 309

7

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΟΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΙΝ ΠΑΙΠΕΛ

19381938

1939

10/5/1940

Ιούνιος 1940

20/5/1940

’Ιανουάριος 1942

10/7 - 13/8/1943

14/8 - 4/10/1943 15/1/1944

6/6/1944 Νοέμβριος 1944 Φέβ. - Μάρ.- 1945

23/3/1945 Μάρ. 1946

'Υπηρεσία ’ΕργασίαςΚατάταξη στό Ιο Σύνταγμα ’Αλεξιπτωτι­στών, στόν 4ο Λόχο’Εκπαίδευση αλεξιπτωτιστή στό Στένταλ καί προσκόλληση στην Διμοιρία Διαβιβάσεων τοϋ Συντάγματος"Αλμα πάνω άπό την 'Ολλανδία - Ντόρν- τρεχτ, Σίδηρους Σταυρός Α' καί Β' Τάξης. Προαγωγή σε δεκανέα "Αλμα στό Νάρβικ. Τοποθέτηση στό 7ο Τάγ­μα Πολυβόλων ’Αλεξιπτωτιστών "Αλμα στό Ρέθυμνο τής Κρήτης. Λοχίας προ- σκολλημένος στό Σχολείο ’Εκπαίδευσης Άε- ρομεταφερόμενων Δυνάμεων τοΰ Ντρέσντεν - ΚλότσεΥπηρεσία στό Ρωσικό Μέτωπο - Σομπάκι- νο - ΡζέφΥπηρεσία στήν Σικελία - Κατάνια. Ύπολο- χαγός.Νότια ΙταλίαΜετάθεση στό 6ο Σύνταγμα ’Αλεξιπτωτιστών ώς διοικητής τοΰ 12ου Λόχου Νορμανδία - Καρεντάν Σχολείο "Οπλων ’Αλεξιπτωτιστών Τάγμα ’Εφόδου τής Στρατιάς ’Αλεξιπτωτι­στών, Ρόερ, Ράιχσβαλντ, Ξάντεν, Ρέες έπί τοΰ Ρήνου

Αιχμάλωτος πολέμου στήν ’Αγγλία

8

Έ ται ξεκίνησαν ολα

ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΟΔΟ των Έθνικοσοσιαλι- στών στήν έξουσία,μεταφέρθηκα άπό την οργάνωση Neudeutschland (Νέα Γερμανία) των Καθολικών προ­σκόπων στήν Χιτλερική Νεολαία καί έγινα δεκτός στό

τμήμα Jungvolk (γιά άγόρια ηλικίας 10 έως 14 έτών) στίς 13 Απριλίου 1933. "Ενα χρόνο αργότερα έγινα άρχηγός περιπόλου, γεγονός πού μέ κατέστησε τό πρώτο κατά σειρά αγόρι στήν μι­κρή μας κοινότητα. Τήν 1η Ιουνίου 1936 έγινα ένας «ναύτης τοϋ γλυκού νερού», κάτι πού σημαίνει ότι μεταφέρθηκα στό ναυτικό τμήμα τής Χιτλερικής Νεολαίας καί πέρασα τίς έξετάσεις σκοπο­βολής στήν Σκοπευτική Σχολή τού Ράιχ στό Όμπερμάσφελντ τής Θουριγγίας.

Κατά συνέπεια, ήταν προφανές ότι θά κατατασσόμουν στό Ναυτικό όταν θά τελείωνα τό σχολείο. ’Επειδή όμως ήμουν έθε- λοντής καί μαθητής, θά αναγκαζόμουν νά ύπηρετήσω γιά τέσσερα χρόνια -πράγμα γιά τό όποιο δέν ήμουν έτοιμος. Ά ν καί πραγ­ματικά απολάμβανα τίς δραστηριότητες τών προσκόπων στήν Χιτλερική Νεολαία, όπως καί τά σπόρ καί τήν σκοποβολή, δέν ήθελα νά περάσω τέσσερα ολόκληρα χρόνια κάνοντας αύτό τό πράγμα. Κατατάχθηκα άντιθέτως στήν Luftwaffe, καθώς ή αε­ροπορική βάση Νοϊμπίμπεργκ ήταν κοντά στήν περιοχή πού ζού- σα. Έπρόκειτο όμως νά άντιμετωπίσω τήν ίδια ιστορία έκεΐ: «Μαθητής; Τότε θά είναι τέσσερα χρόνια γιά σένα». Έτσι καί αύτό άποκλειόταν έπίσης, σέ ότι μέ άφορούσε. Τότε, ένώ ήμουν μέ τό Τμήμα Αθλητισμού τής ύποχρεωτικής Υπηρεσίας ’Εργασίας στό Ντόναουβερτ, είδα ένα άρθρο σέ ένα εικονογραφημένο πε­ριοδικό σχετικά μέ τούς νέους άλεξιπτωτιστές. "Οταν ανακάλυψα περισσότερα πράγματα γι’ αύτούς, συνειδητοποίησα ότι όφειλα νά

9

MARTIN PÖPPEL

υπηρετήσω μόνο δύο χρόνια μαζί τους. Αυτή ή περίπτωση μοΰ φάνηκε καλή -αν καί καταγόμουν άπό τήν Βαυαρία καί θά έπρε- πε νά ταξιδέψω μία μεγάλη άπόσταση πρός Βορρά γιά τήν έκ- παίδευσή μου. ’Αν καί δεν τό γνώριζα άκόμη, ειχα ήδη δείξει ότι ήμουν ένας κατάλληλος υποψήφιος γιά τούς άλεξιπτωτιστές κατά τήν διάρκεια τής θητείας μου στήν Υπηρεσία Εργασίας, όταν ό ’Αρχηγός Τμήματός μου ήρθε πρός τά έμένα στήν σκοπιά, όπου υποτίθεται πώς θά έστεκα φρουρός, κι ένώ καθόμουν πάνω σέ ένα φτυάρι μέ μία μπύρα στό χέρι. 'Ένα δείγμα πνεύματος, κάτι έξω άπό τά καθιερωμένα, ήταν αύτό πού χρειάζονταν οί άλεξιπτωτι- στές -άν καί τό διαπίστωσα αύτό άρκετά άργότερα.

Ναί -καί τότε ή ιστορία μου ξεκίνησε πραγματικά.Παρουσιάστηκα γιά υπηρεσία στό Σύνταγμα «Στρατηγός Γκαί-

ρινγκ» στό Μπέρλιν Ραϊνίκεντορφ καί λίγες ήμέρες άργότερα ήμουν μεταξύ τής πρώτης φουρνιάς νεοσυλλέκτων πού στάλθηκε σιδηροδρομικώς στό Στένταλ. Στόν σταθμό μάς υποδέχτηκε μία έπώδυνη παραλλαγή τοΰ τραγουδιού «'Όλα τά μικρά πουλάκια είναι έδώ», πού τήν έπαιζε μία τοπική μπάντα. Ίσως όμως τό τραγούδι αύτό νά μήν ήταν τόσο πολύ άστοχο: έπρόκειτο σύντομα νά γίνουμε άετοί, άλλωστε.

Παρελάσαμε υπερήφανα μέσα άπό τήν κωμόπολη φέροντας τά πολιτικά μας ρούχα. ’Επειδή όλοι γνωρίζαμε πώς είχαμε ένταχθεϊ σέ μία υπέροχη έλίτ, άπογοητευτήκαμε τρομερά όταν άνακαλύ- ψαμε πώς τά καταλύματά μας ήταν άπλώς ένα στρατόπεδο μέ παραπήγματα. Στήν πραγματικότητα, αύτό συνιστούσε μία άρκετά διασκεδαστική σκηνή. Στεκόμασταν έκεϊ σέ άνυπόμονους σχημα­τισμούς, ένώ μπροστά μας βρίσκονταν μερικοί γιγαντόσωμοι άν- δρες πού έστεκαν μέ τό κορμί τους στητό, τό στήθος έξω -όπως άκριβώς άρεσαν οί στρατιώτες στόν Γερο-Φρίτς1. Μέ τό ύψος 1,72 μέτρα πού είχα, ένιωθα άρκετά μικροσκοπικός μπροστά τους. ’Έπειτα άπό μερικές διαταγές πού εκστομίστηκαν μέ νευριασμένες φωνές, έγινα ό

Στρατιώτης Μάρτιν ΠαϊπελΣτρατιωτικό Ταχυδρομικό Γραφείο No. 36480Σημείο Διαλογής Ταχυδρομείου Όπελν

στό Ιο Σύνταγμα ’Αλεξιπτωτιστών, Ιο Τάγμα, 1ος Λόχος, 2η Διμοιρία, 4η Όμάδα.

ίο

ΕΤΣΙ ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΟΛΑ

'Ο λοχίας Τόσκα -ένας άπό αυτούς τούς γίγαντες- ήταν διμοι­ρίτης. Ό άνθυπολοχαγός Μπέκερ, πού άποτελοΰσε ένα άσυνήθι- στο θέαμα γιά τούς άλεξιπτωτιστές έπειδή ήταν μικρόσωμος, ήταν έπικεφαλής τοΰ δικοϋ μου άποσπάσματος νεοσυλλέκτων. Ό λό­χος μας διοικεΐτο άπό τόν λοχαγό Γκέρικε, άλλον ένα έξοχο άν- δρα. Ό παλαιότερος στρατιώτης μας ήταν ό υποδεκανέας Χάι- τμαν, ένας πολύ καλός φίλος πού ήταν εύκολο νά τόν άναγνω- ρίσει κανείς έπειδή είχε ένα τεράστιο έμπλαστρο στό κολάρο τής στολής του, γιά νά καλύπτει ένα έπίμονο φλεγμονώδες έξάνθημα. Έ νας άλλος γιγαντόσωμος άνδρας ήταν ό έπιλοχίας Τσίραχ. Κυριαρχούσε άπόλυτα μέ τό πολυσέλιδο ποινολόγιό του, τό όποιο κρατούσε σφηνωμένο άνάμεσα στό πρώτο καί τό δεύτερο κουμπί τού χιτωνίου του. Είναι λυπηρό νά τό έξομολογούμαι, άλλά κατά τίς επόμενες λίγες έβδομάδες έπρόκειτο νά σημειώνει τό όνομά μου μέσα σέ αύτό μέ ένοχλητική συχνότητα. Δόξα τώ Θεώ, δέν τόν βλέπαμε συχνά κατά τήν διάρκεια τής βασικής έκπαίδευσης, άλλά όταν έρχόταν έμοιαζε μέ τήν ίδια τήν κόλαση. Ή έκτη του αίσθηση -τήν όποία οί έπιλοχίες φαίνεται νά έχουν πιό άνεπτυγ- μένη άπό ότι οί άλλοι θνητοί- κατέγραφε τά πάντα. Ό ποτε κοιτούσε έμάς τούς φτωχούς πιτσιρίκους, άρχίζαμε νά τρέμουμε. ’Αλλά, όπως άνέφερα, δέν τόν βλέπαμε συχνά. Ό διοικητής τοΰ λόχου μας, ό Γκέρικε, δέν ήταν έπίσης μαζί μας συχνά, καί τόν θεωρούσαμε ώς έναν πραγματικό θεό τοΰ πολέμου.

Ή έκπαίδευσή μας ήταν άπίστευτα σκληρή, άλλά κατά βάση δίκαιη. Πέρασε γρήγορα, ίσως γιατί μάς έκαναν τόσο σκληρά γυμνάσια άπό τό πρωί μέχρι πού νύχτωνε, ώστε δέν είχαμε ποτέ χρόνο γιά νά σκεφτοΰμε. "Επειτα όμως άπό δύο έβδομάδες ήξε­ρα ότι δέν υπήρχε περίπτωση νά γίνω έπαγγελματίας στρατιώτης. Τό νά είμαι άναγκασμένος νά κρατώ τό στόμα μου κλειστό, τό νά μήν μοΰ έπιτρέπεται νά συζητώ πράγματα ή νά υπερασπίζο­μαι τήν γνώμη μου -αύτό ήταν κάτι πού δέν μοΰ ταίριαζε.

Πάντως, συνειδητοποίησα ότι γι’ αύτά τά δύο χρόνια θά έπρε- πε νά είμαι λιγότερο ίσχυρογνώμων άπό ότι συνήθως. Κατά τήν διάρκεια μία άπό τίς πολλές άσκήσεις τιμωρίας οί όποιες τόσο έξήπταν τό πνεύμα άντίστασής μου, ένας Πομερανός δεκανέας μέ ένα στόμα πού έκτεινόταν άπό τό ένα αύτί μέχρι τό άλλο, στυ­λώθηκε μπροστά μου καί είπε: «Παΐπελ, άκόμη δέν ξόφλησες;» ’Όντας άνόητος, έκανα μία γκριμάτσα μειδιάματος καί βρέθηκα μπλεγμένος σέ περισσότερα προβλήματα. Τροχάδην έπί τόπου,

11

Ο διοικητής τοϋ 1ου Συντάγματος 'Αλεξιπτωτιστών στό Στένταλ-Μπόρστελ τό 1940 ήταν ό συνταγματάρχης Μπροΰνο Μπρέουερ (αριστερά). Στό κέντρο διακρίνεται ό επικεφαλής τής Διμοιρίας Διαβιβάσεων τοΰ Συντάγματος, ύπολοχαγός Σοϋλερ. Στά δεξιά, ό λοχαγός Πράγκερ τοΰ 2ου Τάγματος.

12

13

14

'Αλεξιπτωτιστής μέ πλήρη εξάρτυση μάχης.

15

Στόν στρατώνα τοΰ Στένταλ-Μπόρστελ. Ή Διμοι­ρία Διαβιβάσεων τοΰ Συντάγματος: μπροστά, λο- χίας «Πίπλ» Βέμπερ, άπό αριστερά, ανάμεσα σέ άλλους, λοχίας Μύρμπε, δεκανέας Έ ριχ Σουρόβκα καί οπλίτες Τραϊγκερ, Γκύτλερ καί Έμπερχαρντ Σαίφερ.

MARTIN PÖPPEL

βάδισμα καί πέσιμο σέ πρηνηδόν θέση, βάδισμα καί διαδικασίες τιμωρίας μετά μουσικής -γιά μένα τουλάχιστον, ήταν ατελείωτες. ’Άν καί δέν ήμουν όμως τόσο μεγαλόσωμος όσο αυτοί οί χοντρο­κέφαλοι, έξακολουθοϋσα νά ήμουν πολύ σκληρός καί ίσχυρογνώ- μων καί δέν έπέτρεψα ποτέ νά σπάσει τό ήθικό μου.

Οί καλύτερες ικανότητες μου ήταν στήν σκοποβολή. Είχα ήδη ένα προβάδισμα εδώ, έπειδή είχα ύπάρξει ένα είδος δεινού σκο­πευτή κατά τήν διάρκεια τής θητείας μου στήν Χιτλερική Νεο­λαία, συνεπώς έλαβα σύντομα μία ειδική άδεια ώς άντιστάθμισμα γιά τίς λίγες άσκήσεις τιμωρίας. Στά 100 μέτρα άπό πρηνηδόν θέση, πέτυχα 34 άπό τούς 36 πιθανούς δακτυλίους στήν σιλουέτα τού στόχου καί ήμουν έξίσου επιτυχής μέ τό βαρύ πολυβόλο πε­τυχαίνοντας τέσσερα άπό τά πέντε πιθανά πλήγματα. Έγινα ό «λαθροθήρας», ό δεινός σκοπευτής, μέ τίς βασικές δεξιότητές μου νά βελτιώνονται κατά πολύ άπό τήν σκληρή έκπαίδευση. Φυσικά, γιόρτασα τήν έπιτυχία μου μέ λουκάνικα καί μπύρα.

Ώς μέρος τής έκπαίδευσής μου έπρεπε νά ταξιδέψω στό Ανό- βερο γιά τίς ψυχολογικές δοκιμασίες τών ιπταμένων. Ή όλη δια­δικασία είχε γίνει μεγάλο θέμα, άλλά στήν πραγματικότητα ήταν άρκετά άπλή. Τά λίγα χρήματα πού διέθετα ξοδεύτηκαν στό «Μουλέν Ρούζ» τής πόλης τήν προηγούμενη νύχτα κι έτσι έπρεπε νά περάσω ωρες περπατώντας στό 'Ανόβερο πρίν τίς δοκιμασίες. Λίγες μέρες άργότερα, στάλθηκα στό Σχολείο Αλεξιπτώτων στό Μπόρστελ, γιά οδηγίες σχετικά μέ τό άλεξίπτωτο στατικού ιμά­ντα καί σχετικά μέ τήν τέχνη τής σωστής συσκευασίας τού άλε- ξιπτώτου.

Ξαφνικά, τόν Μάιο τού 1939, υπήρξε μία άναταραχή ενθου­σιασμού. Οί άνδρες περιορίστηκαν στό στρατόπεδο, κιβώτια μέ όπλα ήλθαν στό άεροδρόμιο καί βρεθήκαμε νά βοηθάμε στήν φόρ- τωση πυρομαχικών. Οί στρατώνες σφραγίστηκαν καί σέ κανέναν δέν επιτρεπόταν νά λείψει χωρίς ειδική άδεια. Δύο μέρες άργό­τερα οί πρώτες διμοιρίες άναχώρησαν άπό τό στρατόπεδο καί στήν συνέχεια οί τελευταίοι άπό τούς «Παλιούς» έφυγαν επίσης. Καμία έκατοστή μεταγωγικά Ju52, ή άεροσκάφη Junker, έπρό- κειτο νά άπογειωθούν καί νά μεταφέρουν τό Ιο Σύνταγμα ’Αλε­ξιπτωτιστών μας στήν Τσεχοσλοβακία γιά άμεση άνάληψη υπη­ρεσίας. ’Εκείνη τήν έποχή ένιωθα πικρία πού δέν μάς έπετράπη νά συμμετάσχουμε κι έμεΐς καί έγραψα: «Τό γεγονός ότι έμεϊς τά “άγόρια” δέν έπιτρέπεται νά πάμε, άποτελεϊ τήν μεγαλύτερη

16

ΕΤΣΙ ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΟΛΑ

κακοτυχία τοΰ αιώνα, άπομένει μόνο ένας μήνας γιά νά τελειώσει ή εκπαίδευσή μας καί τότε θά βρισκόμασταν έκεΐ. Πανάθεμα καί νά πάρει ή ευχή!» Στήν πραγματικότητα, τά άεροπλάνα άπογειώ- θηκαν τήν έπομένη μέρα, στίς 06.00 τό πρωί. Θυμάμαι πού πα­ρακολουθούσαμε μέ άνυπόκριτο θυμό καί δάκρυα καθώς τά άε­ροπλάνα άπογειώνονταν καί πετοϋσαν σέ σχηματισμό. Ή άπογοή- τευσή μας πάντως, μετατράπηκε σέ μεγάλο ένθουσιασμό όταν ό Δρ. Γκαϊμπελς έκανε μία ειδική ραδιοφωνική έκπομπή γιά νά άνακοινώσει ότι ή Τσεχοσλοβακία είχε καταληφθεί άπό τό Ράιχ. ’Επικρατούσε άκριτος ένθουσιασμός καί ήμασταν περήφανοι πού ζούσαμε σέ έποχές τίς όποιες θεωρούσαμε ήρωικές.

Ή βασική έκπαίδευση μέ τό άλεξίπτωτο -ή κύλιση μπροστά καί πίσω, ή αιώρηση άπό τό άλεξίπτωτο- έπιτέλους ολοκληρώ­θηκαν. Είναι ή ώρα γιά τό πρώτο μας άλμα, μία έμπειρία τήν όποία δυσκολευόμαστε άκόμη νά φανταστούμε. Λαχταρούμε έπι­τέλους νά τό κάνουμε.

Έπειτα άπό μία έβδομάδα βροχής, ξυπνούμε μέσα σέ μία έν­δοξη λιακάδα. Βγαίνουμε έξω στό άεροδρόμιο, μέ τά άλεξίπτω- τα στήν πλάτη καί μπαίνουμε στά Junker. Γιατί έπικρατεΐ ξαφ­νικά τέτοια ήσυχία; Τά άστεϊα καί οί κοινότοπες παρατηρήσεις σβήνουν καί μέ κάποιον τρόπο, ό καθένας γίνεται σκεπτικός. Τήν προηγούμενη νύχτα είχαμε άτελείωτες κουβέντες καί, έτσι γιά πλάκα, είχα κάνει μία διαθήκη. ’Αρκετά άργότερα, όταν θεωρή­θηκα άγνοούμενος τόν Μάρτιο τοΰ 1945, ή μητέρα μου βρήκε αυτή τήν διαθήκη καί τήν διάβασε. Μέσα στήν νεανική ελαφρό­τητά μου είχα γράψει άπλώς: «Ή τελευταία έπιθυμία μου, μία σύζυγος μέ γυαλιά». "Οταν ή μητέρα μου παρέλαβε τά πράγμα­τά μου καί διάβασε αύτά τά λόγια, σκέφτηκε: «Λοιπόν, αύτό τό άποδεικνύει -ό νεαρός είναι σίγουρα άκόμη ζωντανός!»

Τό άεροσκάφος κάνει κύκλους πέντε φορές καί τότε βρίσκο­μαι δίπλα στήν άνοικτή πόρτα, νά είμαι ό πρώτος άνδρας πού πηδά έξω. Παραδόξως, ή άνησυχία μου ξαφνικά έξαφανίζεται. Υπέροχο -είμαι έξω. "Ενα μικρό τράνταγμα καθώς ό θόλος τοΰ άλεξιπτώτου άνοίγει καί πέφτω άπαλά πρός τό έδαφος, προσγειώ­νομαι καί μαζεύω τό άλεξίπτωτο. ’Έχω ένα φανταστικό, άπερί- γραπτο αίσθημα ευχαρίστησης, άνάμικτο μέ υπερηφάνεια πού τώρα πλέον είμαι ένας πραγματικός άλεξιπτωτιστής. Παρουσιά­ζομαι χαρούμενος στόν ύπολοχαγό Μόλ: «’Αλεξιπτωτιστής Παΐ- πελ, πρώτο άλμα ολοκληρώθηκε χωρίς τραυματισμό!» "Οταν ό

17

MARTIN PÖPPEL

άρχηγός τής έκπαιδευτικής μονάδας λέει ότι τό άλμα μου ήταν τό καλύτερο, είμαι πραγματικά τόσο χαρούμενος πού θά μπορού­σα νά βάλω τά κλάματα. ’Αφού τά άλματα των έξι καί των 12 άνδρών ολοκληρώθηκαν έπιτυχώς, ό λοχαγός Κρόχ δίνει άδειες στούς πετυχημένους στρατιώτες.

Αιμοιρία Διαβιβάσεων ΣυντάγματοςΕίτε ό βαθμός εύφυΐας μου ήταν υψηλότερος, ή οί άνώτεροί

μου άξιωματικοί μέ είχαν βαρεθεί. 'Όπως καί νά' χε τό πράγμα στάλθηκα στήν Διμοιρία Διαβιβάσεων στήν αίθουσα 2. Βρισκόμουν έκεΐ μόλις λίγες μέρες προτού μεταφερθώ στόν στρατώνα τού 2ου Λόχου στόν δεκανέα Έριχ (Σάσα) Σουρόβκα στόν θάλαμο 9 - ένας θαυμάσιος φίλος, όπως θά άνακαλύψετε στήν συνέχεια. Δυ­στυχώς ύπήρχαν άλλοι, γιά παράδειγμα ό δεκανέας Σαίνφελντ, πού δέν είχαν τήν ίδια καλή άποψη γιά έμένα. Αύτός ό άνόητος μου τήν είχε στημένη καί μέ άνέφερε έξαιτίας απλώς τής ύπαρ­ξης μίας μικρής ελαστικότητας στήν έκπαιδευτική στολή μου. Τότε ό έπιλοχίας Μόζερ, ένας ρωμαλέος τύπος άπό τήν Σουαβία, μέ ήθελε ώς όρντινάντσα του. Διάλεξε άπό όλους τούς άνθρώπους έμένα, πού δέν μπορούσα νά διατηρήσω σέ τάξη ούτε τά δικά μου πράγματα, πόσο μάλλον τά πράγματα κάποιου άλλου.

Άπέρριψε όμως άμέσως τήν ιδέα όταν τού είπα ότι θά μελε­τούσα άκόμη στόν έλεύθερο χρόνο μου (στήν πραγματικότητα, έκτός άπό τά κορίτσια, δέν είχα πρόθεση νά μελετήσω οτιδήποτε άλλο). Ύπήρχαν έπίσης οί μικροί μας θεοί, οί υποδεκανείς μας. 'Ο Βίκερτ μέ άνακάλυψε όταν βρισκόμουν έξω έπειτα άπό τό σιω­πητήριο -άναφορά, ακύρωση άδειας, 14 ήμέρες κράτηση στόν στρατώνα! Στό μεταξύ ή εντατική εκπαίδευσή μας συνεχιζόταν. Γιά παράδειγμα, κάναμε μία πορεία 25 χιλιομέτρων μέ πλήρη έξοπλισμό καί συσκευές άσυρμάτου, πράγμα πού δέν ήταν καθό­λου εύκολη ύπόθεση. Κατέληξα νά έχω τίς πιό τεράστιες φουσκά­λες, τίς όποιες οί νοσοκόμοι περιποιήθηκαν μέ ιώδιο καί πούδρα. (Υποψιάζομαι ότι δέν διέθεταν τίποτα άλλο οτό άναρρωτήριο, ούτως ή άλλως). ’Ακολούθησαν νυχτερινές άσκήσεις συμπεριλαμ­βανομένου ενός μαθήματος προσανατολισμού μέ τήν χρήση σκα­ριφημάτων καί πρισματικής πυξίδας. Μέ τόν διοικητή τής μονά­δας μας, ό Χολτσάπφελ, ό Σαίφερ κι έγώ ήμασταν οί νικητές καί άνταμειφθήκαμε μέ χρόνο έκτός ύπηρεσίας.

Τόν Αύγουστο πήγαμε στό πεδίο άσκήσεων τού Βίλντφλεκεν.

18

ΕΤΣΙ ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΟΛΑ

Οί πορείες, οί άοκήοεις, οί νυχτερινοί ουναγερμοί, οί βολές καί ή έξάσκηση μέ τόν άσΰρματο ήταν όλα πολύ χειρότερα άπό ότι πρωτύτερα. Κάθε βράδυ πέφταμε στά κρεβάτια μας τελείως έξου- θενωμένοι. "Οταν άργότερα βρεθήκαμε οτήν δράση, συνειδητο­ποιήσαμε έπανειλημμένα πόσο πολύτιμη ήταν γιά εμάς αύτή ή έκ- παίδευση. Ό ιδρώτας σώζει αίμα, αύτό ήταν μία άλήθεια πού συχνά έπιβεβαιώθηκε άργότερα. Δέν τό γνωρίζαμε όμως τότε άκόμη, κι έτσι καταριόμασταν καί βρίζαμε τά πάντα καί τούς πάντες, κάθε σαρδέλα καί κάθε άστέρι άξιωματικού. Πάντως, αύτή ή σκληρή εκπαίδευση άρχισε τελικά νά παράγει άποτελέσμα- τα. Έπειτα άπό μία κύρια άσκηση έπιπέδου συντάγματος, ή Δι­μοιρία Διαβιβάσεων ξεχώρισε γιά νά δεχθεί ειδική μνεία άπό τόν άντισυνταγματάρχη Γκράτσυ, έναν έξοχο Αύστριακό άξιωματικό. "Οταν τελείωσε ή περίοδος παραμονής μας στό πεδίο άσκήσεων, δέν ξέχασα ποτέ ένα άπό τά άποφθέγματά μας γιά έκεΐνο τό καταραμένο μέρος: «Καλύτερα ό πισινός μας γεμάτος καρφιά, παρά δύο έβδομάδες στό Βίλντφλεκεν».

Εκείνη περίπου τήν έποχή, ό διοικητής τών Διαβιβάσεών μας, ύπολοχαγός Σούλερ, συνέλαβε τήν θαυμάσια ιδέα νά έξασφαλίσει γιά έμάς μία πρόσκληση νά έπισκεφθούμε τίς έγκαταστάσεις τής έταιρίας Telefunken στό Βερολίνο, κάτι πού άποτελούσε μία κα­λοδεχούμενη άπόκλιση άπό τήν ρουτίνα. "Οταν φθάσαμε γίναμε δεκτοί μέ ζεστασιά καί μάς ξενάγησαν στόν χώρο. Ένδιαφερθή- καμε ιδιαίτερα γιά τήν κατασκευή τών φορητών συσκευών άσυρ- μάτου μας καί τήν έσωτερική λειτουργία τους, έπειδή τίς είχαμε ήδη χρησιμοποιήσει κατά τήν έκπαίδευσή μας. ’Ακολούθησε ένα γευστικό γεύμα στήν καντίνα τού έργοστασίου καί στήν συνέχεια ή άδεια γιά έμάς νά έπισκεφθούμε τό Βερολίνο κατά μικρές ομά­δες γιά νά δούμε τά άξιοθέατα. Είδαμε τό Κού-Ντάμ, τό φημι­σμένο εμπορικό κέντρο τού Βερολίνου, τήν ’Εκκλησία τού Μνη­μείου τού Κάιζερ Γουλιέλμου, τόν ραδιοφωνικό πύργο καί τόν πρώτο υπόγειο σιδηρόδρομο. Δέν υπήρχε τίποτα παρόμοιο στήν μικρή άλλά εύθυμη πόλη μου, στό Μόναχο. Μία υπέροχη πόλη. Ή επιστροφή μας στόν στρατώνα υπήρξε λιγότερο διασκεδαστική, καθώς τό λεωφορείο ύπέστη βλάβη καί μάς άφησε σύξυλους στόν δρόμο, μέσα στό παγερό κρύο.

Εκείνη περίπου τήν έποχή άνέπτυξα ένα σχέδιο προκειμένου νά κάνω τίς έκτός υπηρεσίας ώρες μας λιγότερο μονότονες καί, μαζί μέ άλλους έξι, γράφτηκα στήν μοναδική σχολή χορού τής πό­

19

MARTIN PÖPPEL

λης. Τό γεγονός ότι κανονικοί στρατιώτες σάν έμάς -άκόμη κι όταν φορούσαν κομψές στολές- έμπλεκαν μέ τίς θυγατέρες τής «άνώτερης» τάξης τής κωμόπολης, προκάλεσε αίσθηση καί μάς διασκέδασε πολύ. Στόν άποχαιρετιστήριο χορό όλοι οί συμμετέ- χοντες φορούσαν μεταξωτές ροζέτες μέ κορδέλες, πάνω στίς όποιες έπρεπε νά γραφτούν τά άρχικά τού ονόματος τού παρό­ντος παρτενέρ. ’Έτσι όταν ό Γιούπ Μπόμς χόρευε μέ τήν Τλσε Μπούσκε, οί κορδέλες έγραφαν Γ.Μ. μέ Ι.Μ. -δέν ξέρω, άλλά τό όλο πράγμα μάς έκανε νά γελάμε φωναχτά.

20

1Στήν Πολωνία

ΣΥΝΕΒΗ ΠΟΛΥ ΓΡΗΓΟΡΑ. Τήν 1η Σεπτεμβρίου ήλθε ό συ­ναγερμός: πακετάρετε τά σακκίδιά σας, γεμίστε τά κιβώ­τια τών όπλων, ρυθμίστε τίς προσωπικές σας λεπτομέ­ρειες, έτοιμαστεΐτε. Ξυπνήσαμε στίς 05.00 καί μέχρι τίς

07.00 τό έπιτελεΐο τοΰ συντάγματος καί ή Διμοιρία Διαβιβάσεων τοΰ Συντάγματος βρίσκονταν σέ κίνηση πρός τήν Σιλεσία. Κατευ- θυνόμασταν πρός τό Λήγκνιτς, προφανώς πρός τό άεροδρόμιο έπιχειρήσεών μας. Φθάσαμε στίς 12.30 καί τακτοποιηθήκαμε σέ κανονικό στρατώνα -στήν συνέχεια άκούσαμε τόν μεγαλειώδη λόγο τοΰ Φύρερ καί τήν κήρυξη τοΰ πολέμου. (’Ίσως πολλοί άπό έμας άκουγαν μέ έναν βαθμό σκεπτικισμού, άλλά δέν μπορώ νά θυμηθώ πλέον. Γνωρίζω μόνο ότι ήταν βαθιά έπιθυμία μας νά κάνουμε ένα άλμα καί νά έμπλακοϋμε σέ δράση). Άφοΰ μάς ξύ­πνησαν στίς 07.00, πληροφορηθήκαμε έπίσης τήν άπίστευτα τα­χεία προέλαση τών στρατιωτικών μας μονάδων καί τά τολμηρά κατορθώματα τής Luftwaffe. ’Άν καί ήμασταν γνήσια ένθουσια- σμένοι, ήμασταν έπίσης λίγο προβληματισμένοι ότι ό πόλεμος μπο­ρούσε νά τελειώσει προτοΰ προλάβουμε νά έμπλακοϋμε οτήν μάχη. Αύτό θά ήταν άνυπόφορο.

’Αρχικά άνέλαβα καθήκοντα τηλεφωνητή, τά όποια έπρεπε νά αρχίσω στίς 18.45. Δυστυχώς, βγήκα άπό τήν καντίνα στίς 19.15, έχοντας πιει μερικά ποτά. Φυσικά, μέ έβγαλαν καί πάλι στήν άναφορά ώς κατηγορούμενο. Συνειδητοποίησα ξαφνικά ότι, αύτή ή άναθεματισμένη παράβαση θά μπορούσε νά μέ κρατήσει έκεϊ καί νά μέ έμποδίσει άπό τό νά έμπλακώ στήν δράση. Μέσα όμως σέ όλες τίς προετοιμασίες μέ «ξέχασαν». Μία πραγματικά καλή τύχη!

"Οταν άκούσαμε ότι ή Βρετανία είχε κηρύξει πόλεμο, ήμασταν

21

MARTIN PÖPPEL

ευτυχείς. Νέοι καί θερμοκέφαλοι όπως ήμασταν, δέν μπορούσα­με νά φανταστούμε κάτι καλύτερο άπό τό νά πάρουμε τήν εκδί­κησή μας άπό τήν ’Αγγλία. Θά πρέπει νά φέρουμε στήν μνήμη μας ότι μία πολύ έντονη εικόνα των έχθρών τής Γερμανίας είχε άπο- τυπωθεΐ μέσα μας στά διάφορα τμήματα τής Χιτλερικής Νεολαίας, όπως έπίσης καί στήν Υπηρεσία ’Εργασίας.

Ά ν καί ήταν όμορφη πόλη, τό Λήγκνιτς δέν είχε πλέον άλλη έλξη γιά έμάς. "Οσο περισσότερο άκούγαμε γιά τήν προέλαση των στρατιωτών μας, τόσο πιό άνυπόμονοι γινόμασταν, έως ότου τελικά μάς πληροφόρησαν ότι θά κάναμε ένα άλμα τό επόμενο πρωί. Χαμογελάσαμε όλοι καί άγκαλιαστήκαμε μεταξύ μας, έχο­ντας πλήρη πεποίθηση ότι θά ήμασταν επιτυχείς καί ότι θά σβή­ναμε τά χαμόγελα άπό τά πρόσωπα τών Πολωνών. "Οταν όμως ήλθε τό πρωί μάθαμε ότι ή επιχείρηση είχε άναβληθεϊ έπειδή οί τεθωρακισμένες μας μονάδες, τά Πάντσερ μας, εισέρχονταν ήδη στήν Βαρσοβία καί δέν υπήρχε πλέον ή άνάγκη μας. Ήταν άρ- κετό γιά νά σέ τρελάνει. Κατεβάστε πάλι τά όπλα άπό τά αερο­σκάφη, έπαναφορτίστε τούς δέκτες τών άσυρμάτων καί ούτω καθεξής. Τουλάχιστον είχαμε τόν χρόνο νά εξοικειωθούμε μέ τό άντιαεροπορικό πολυβόλο. Έπειτα άπό αύτή τήν άπογοήτευση, μάς έπέτρεψαν νά βγούμε έξω καί νά παρηγορηθούμε μέ τά κο­ρίτσια καί όντως τό είχαμε μεγάλη άνάγκη.

’Έπειτα άπό λίγες μέρες υπήρξε άλλη μία μεγάλη ομιλία τού Φύρερ καί στήν συνέχεια ένας ξαφνικός συναγερμός στις 23.00. 'Όλα πακεταρίστηκαν ξανά καί ό στρατώνας καί τό άναρρωτή- ριο καθάρισαν. Αύτή τήν φορά άναχωρήσαμε στήν πραγματικό­τητα μέ φορτηγά στις 05.00, όχι γιά τό άεροδρόμιο άλλά μέσφ τοΰ αυτοκινητόδρομου πρός τό Μπρεσλάου, στήν μεθόριο. ’Αφού περάσαμε μερικά άντιαρματικά κωλύματα, φθάσαμε στά πρώτα Πολωνικά χωριά μέ τίς χαρακτηριστικές άχυροσκεπές τους. Οί δρόμοι ήταν άθλιοι, καθόλου άσφαλτος ή οδοδείκτες καί οί άν­θρωποι στό άκρο τοΰ δρόμου έδειχναν βρώμικοι καί κουρελήδες. Περάσαμε μέσα άπό χωριά τά όποια είχαν τελείως καταστραφεϊ, πυρποληθεϊ καί βομβαρδιστεί κατά τήν προέλασή μας. Υπήρχαν πολλοί Εβραίοι άνάμεσα στά έρείπια, πού φορούσαν καφτάνια καί είχαν μεγάλες γενειάδες. Σύντομα είχαμε 25 έκατοστά άμμου κάτω άπό τούς τροχούς μας καί δέν μπορούσαμε νά διακρίνου­με τίποτα άπό τήν σκόνη. Έπεσε ή νύχτα καί στίς 24.00 φθάσαμε στό Ζά Γιεζέρζ κοντά στό Ντέμπλιν, σταματώντας γιά τήν νύχτα

22

ΣΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ

σέ έναν σιδηροδρομικό σταθμό. Θά παραμέναμε έκεϊ πρός τό παρόν, κι έτσι γιά παρηγοριά μάς άφησαν νά ρίξουμε μιά ματιά στό άεροδρόμιο τοΰ Ντέμπλιν. "Ολα είχαν μετατραπεΐ σέ ερείπια άπό τίς βόμβες, υπήρχε μεγάλος άριθμός Πολωνικών αεροσκαφών πού κείτονταν καμένα στό έδαφος. Υπήρχε όμως άκόμη ένας σωρός άπό ροϋχα καί μικρά έξαρτήματα υλικών ολόγυρα, τά όποια μαζεύτηκαν καί μεταφέρθηκαν πίσω άπό τά σύνορα άπό μονάδες τής Βέρμαχτ καί άποσπάσματα τής Υπηρεσίας ’Εργασίας μέ βάση τήν άρχή τού «ότι βρίσκει κανείς τό κρατά γιά τόν εαυτό του». Σέ κάθε περίπτωση, διαδιδόταν ή φήμη ότι ό ποταμός Βιστούλας έπρόκειτο νά είναι τό νέο σύνορο μεταξύ τής Ρωσίας καί τής Γερμανίας, έτσι ώστε οτιδήποτε δέν ήταν καρφωμένο ή στερεωμένο άπομακρυνόταν. Κατάφερα νά έξοικονομήσω καλό γάλα άπό έναν ντόπιο χωρικό σέ άντάλλαγμα λίγα τσιγάρα καί χρησιμοποίησα τήν εύκαιρία γιά νά μάθω τίς πρώτες Πολωνικές μου λέξεις, όπως «γιάικο», «μέλεκο», «κλέμπ», «φάρα». Διαμέ- ναμε σέ σύγχρονο στρατώνα. Δέν ήταν άκόμη τελειωμένος, άλλά άποτελούσε πραγματικά κάτι σάν θαύμα τό ότι τό μέρος έκεΐνο στεκόταν όρθιο άκόμη. Ό παλιός, μικρός στρατώνας θά πρέπει νά ήταν άπαίσιος, άπό ότι μπορούσαμε νά συμπεράνουμε -άκόμη καί ό στρατώνας μας στό Στένταλ ήταν παλάτι σέ σύγκριση μέ έκεϊνον. Υπήρχε κι έδώ έπίσης υλικό διάσπαρτο παντού καί κρα­τήσαμε μικρά σουβενίρ γιά εμάς -πήρα μία άντιασφυξιογόνο προ­σωπίδα καί μία ξιφολόγχη. Γιά νά μήν μελαγχολήσουμε ύπήρχαν συνεχείς έπιθεωρήσεις τών όπλων, τοΰ ύλικοΰ καί τών στολών. Κατάφερα στήν πραγματικότητα νά μήν μέ πιάσουν έξω άπό τόν στρατώνα κατά τήν διάρκεια εκείνων τών ημερών, πράγμα πού λέει πολλά. Κατά μήκος τής καμπής τοΰ Βιστούλα, ύπήρχαν με­γάλες άποθήκες γεμάτες μέ ράβδους χαλκού, μολύβδου καί ψευ­δαργύρου σέ τεράστιες ποσότητες. "Ολα, τά πάντα κυριολεκτικά, φορτώθηκαν καί μεταφέρθηκαν πίσω στό Ράιχ. Τήν έπόμενη μέρα άναχωρήσαμε στίς 04.00 μέ τά φορτηγά. "Οποιος κι άν ήταν ό προορισμός τής πομπής ήταν τό ίδιο πράγμα γιά έμάς. Ύπήρχαν κάποιοι σποραδικοί πυροβολισμοί, άλλά τίποτα πού νά άπαιτούσε τήν ιδιαίτερη προσοχή μας. ’Ήμασταν ό άσσος στό μανίκι τής Βέρμαχτ, άλλά δέν μάς είχε έπιτραπεΐ νά άποδείξουμε τήν άξία μας στήν μάχη. Ταξιδέψαμε μέσω Ράντομ - Κιέλτσε στό Βίες Ζτύνο, περίπου 40 χιλιόμετρα άπό τήν Τσέχενστοχαου, βλέποντας συχνά Εβραίους άπό τήν ’Ανατολή μέ τά χαρακτηριστικά ρούχα

23

MARTIN PÖPPEL

τους νά εξαναγκάζονται νά κάνουν εργασίες καθαρισμού. Έγκα- ταστήσαμε τό άρχηγεΐο μας στό σχολείο ένός χωριοΰ τό όποιο είχε παραμείνει σχεδόν άθικτο, άλλά δέν είχαμε προλάβει κάν νά ξεφορτώσουμε τούς γυλιούς μας όταν διαταχθήκαμε νά άναχω- ρήσουμε καί πάλι. Οί έπιτελικοί άξιωματικοί είχαν παρατηρήσει τό ώραιο κατάλυμά μας καί τό ήθελαν γιά τόν έαυτό τους. Εί­ναι τό ίδιο σέ ολόκληρο τόν κόσμο -εκείνοι πού είναι στήν κο­ρυφή έχουν τήν έξουσία πάνω στούς φτωχοδιάβολους πού βρίσκο­νται στόν πάτο.

Μού είπαν νά παρουσιαστώ ξανά στόν διοικητή τού λόχου, περιμένοντας νά μού έλθει άλλη μία ρουκέτα -γιά νά άκούσω τελικά, καθώς κτύπησα προσοχή- ότι είχα προαχθεΐ σέ υποδεκα­νέα. Είλικρινά, δέν έδινα δεκάρα γιά τήν ϊδια τήν προαγωγή, άλλά αύτό σήμαινε λίγο μεγαλύτερη άμοιβή καί ίσως θά έρχόταν ή σειρά μου γιά νά τρομοκρατήσω τούς καινούργιους στήν φρου­ρά, έτσι γιά άλλαγή. Τοποθετήθηκα στό Ντάμπροβαν, στόν Ιο Λόχο Αντιαρματικής ’Άμυνας, γιά νά διατηρώ έπαφή άσυρμάτου μέ τό Σύνταγμα. Ήταν άθλια τά πράγματα, ό πόλεμος είχε τε­λειώσει χωρίς νά προλάβουμε νά συμμετάσχουμε. Δέν ήμασταν χαρούμενοι ούτε στήν πατρίδα, όταν έπιοτρέψαμε έκεΐ τήν επό­μενη μέρα. Σταματήσαμε στό Μαγδεμβούργο καί τότε, ό πληθυ­σμός τοΰ Στένταλ βγήκε γιά νά μάς ύποδεχτεΐ οάν ήρωες μέ μήλα, τσιγάρα καί λουλούδια. Ή άλήθεια ήταν πώς, δέν είχαμε ποτέ τήν εύκαιρία νά γίνουμε ήρωες στήν Πολωνία. Πίσω στόν στρατώνα καί στόν θάλαμο 9. Τά βράδια, πίσω στήν κωμόπολη όπου ή Έλφι, ή Ρούτ, ή ’Ίνγκε, ή ’Ίλσε, ή Ντάγκμαρ καί άλλες μάς πε- ρίμεναν. Καί στό καφενείο Νίντλιχ, τήν ταβέρνα Φάτερλαντ, στήν Ταβέρνα Πάνω Στήν Θάλασσα. Φυσικά έπέστρεψα πάλι καθυστε­ρημένα, άφότου είχε σημάνει τό σιωπητήριο καί βρέθηκα σέ νέους μπελάδες. Δύο μέρες άργότερα, ό ύποδεκανέας Σαίνφελντ μέ έπιασε καθώς προσπαθούσα νά μπώ κρυφά στό στρατόπεδο άργά, καί αύτή τήν φορά έφαγα δύο μέρες φυλακή γιά τήν όποια πα­ρουσιάστηκα τήν Δευτέρα, 23 ’Οκτωβρίου 1939 έξοπλισμένος μέ σημειωματάρια, βιβλία καί τσιγάρα. Δέν υπήρχε διαθέσιμο κάποιο κελί -δέν υπήρξε ποτέ κανένα- κι έτσι μοίρασαν ένα δωμάτιο τοποθετώντας ντουλάπες κατά μήκος του καί κολλώντας λωρί­δες χαρτιού στό πάνω μέρος. Ξέχασαν όμως νά προσέξουν τήν λεπτομέρεια τού παραθύρου κι έτσι κατάφερα νά ξεγλιστρήσω, νά κοιμηθώ πάνω σέ άχυρένια στρώματα στό άλλο μέρος τοΰ δωμα­

24

ΣΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ

τίου καί νά έπισκέπτομαι τούς συναδέλφους μου μέσα άπό τό παράθυρο -πραγματικά καλή δουλειά, δέν πιστεύετε; Χριστέ καί Κύριε, δύο υποδεκανείς σχεδόν μέ έπιασαν όταν έριξα ένα σχοινί έξω άπό τό παράθυρο, άλλά δέν μπορούσαν νά άποδείξουν ότι ήμουν έγώ. Στά μέσα Νοεμβρίου ό Σαίνφελντ μέ άνέφερε γιά «γε­λοιοποίηση τής συνάντησης τών ύπαξιωματικών». Αύτός ό πότης οινοπνευματωδών! Ή άνταμοιβή μου ήταν άκόμη περισσότερες άγγαρεΐες καί κράτηση στόν στρατώνα. Γιατί δέν μπορώ νά κρα­τήσω τό στόμα μου κλειστό; Γιά άλλη μία φορά έπρεπε νά παρου­σιαστώ μέ πλήρη πολεμική έξάρτυση στόν διοικητή, τόν ύπολο- χαγό Σούλερ. Καταγόταν άπό τό Τυρόλο καί ήταν μάλλον μεγα­λύτερος σέ ηλικία άπό τούς ύπόλοιπους καί μέ ένα ισχνό μέλος, άλλά ένας σπουδαίος φίλος. «Παΐπελ», είπε, «άν συνεχίσεις έτσι θά καταλήξεις στό τάγμα τιμωρημένων». Δέν μπορούσα νά κάνω τίποτα άλλο άπό τό νά έκτελέσω μία ώραία μεταβολή.

Ή έκπαίδευση συνεχίστηκε -υπήρχαν άσκήσεις άλμάτων, άσκή- σεις άσυρμάτου γιά τό σύνταγμα καί τήν μεραρχία. Συνήθως μέναμε σέ άγροικίες κατά τήν διάρκεια αύτών τών άσκήσεων καί δέν θά ξεχάσω ποτέ στά φανταστικά πρωινά τών χωρικών, πού τά σέρβιραν οί φιλικές καί έξυπηρετικές σύζυγοί τους. Ακολού­θησαν μερικοί ήσυχοι μήνες, μέ τά βράδια άφιερωμένα στά κορί­τσια. Παρά τήν έπιπλέον άμοιβή πού λαμβάναμε ώς άλεξιπτωτι- στές, ό μισθός μας δέν έπαρκοϋσε πλέον γιά νά διατηρεί τήν καλοπέρασή μας. Μία φορά ύποχρεώθηκα άκόμη καί νά πουλήσω τό δαχτυλίδι μου στήν σερβιτόρα τής Ταβέρνας Πάνω Στήν Θά­λασσα. Αλλά αύτός είναι ό λόγος πού έχουμε μητέρες καί ή δική μου πάντα βοηθούσε.

Τά θαύματα δέν θά πάψουν ποτέ νά συμβαίνουν! Τελείως ξαφ­ν ι κ ά ήλθε μία τετραήμερη άδεια, Κύριος οιδε γιά ποιόν λόγο. Έφθασε άκριβώς στήν ώρα, άφού είχα μόλις άρκετά χρήματα γιά τά εισιτήρια τού τραίνου γιά τό σπίτι καί δέν μοΰ έφθαναν ούτε γιά νά πάρω μία μπύρα άπό τόν σταθμό. Υπήρξε όμως μεγάλος ένθουσιασμός όταν έφθασα στό σπίτι. Δέν μοΰ έπέτρεψαν νά βγάλω τήν κομψή στολή μέ τήν άστραφτερή πόρπη τής ζώνης καί τίς πράσινες λωρίδες στό μπράτσο πού έφεραν τό έπίρραμα Ιο Σύνταγμα ’Αλεξιπτωτιστών. Συγγενείς, γνωστοί, φίλοι άπό τό σχολείο, όλοι ήθελαν νά μέ δούν καί τά βράδια, φυσικά, έκανα μπάνιο καί αλειφόμουν μέ έλαια γιά τό ταξίδι γιά τό Μόναχο γιά χορό. Καί τά κορίτσια! "Ενα ιδιαίτερα έλκυστικό κορίτσι μέ καφέ

25

MARTIN PÖPPEL

μάτια έλαφίνας, πραγματικά μοΰ άρεσε υπερβολικά. Καθόταν μέ έναν λοχία άπό μία μονάδα τοΰ άντιαεροπορικοΰ πυροβολικού, άλλά άπό τήν στιγμή πού χόρεψε μαζί μου αύτός έβραζε άπό θυμό. Δέν είχε καμία έλπίδα άπέναντι σέ έναν υποδεκανέα τού Συντάγματος ’Αλεξιπτωτιστών.

Είχα μόλις φθάσει πίσω στό Στένταλ όταν δέχτηκα μία ρου­κέτα άπό τόν λοχία Μόζερ επειδή τό πηλίκιό μου ήταν στραβό. Ά ν τό είχα φορέσει σωστά, δέν θά είχα μείνει σύξυλος κατά τίς άδειες τών Χριστουγέννων καί τής Πρωτοχρονιάς. Κάποιοι άνθρω­ποι έπρεπε νά παραμείνουν πίσω, κι έτσι φυσικά έγώ ήμουν ένας άπό αύτούς. Ή μητέρα μού έστειλε ένα γιγαντιαΐο δέμα μέ τρό­φιμα, τό όποιο έκανε τουλάχιστον αύτές τίς ημέρες πιό υποφερτές.

Στά μέσα Ίανουαρίου είχαμε μία ευχάριστη έκπληξη. Ήταν τό πρόγραμμα «’Ισχύς διά τής Χαράς» γιά τούς στρατιώτες, πράγ­μα τό όποιο σήμαινε ότι είχαμε προσκληθεί γιά μαθήματα σκί στά όρη Χάρτς, στό Μπραουνλάγκε. Ειπα στούς γονείς μου νά μού στείλουν τό καλύτερο σέτ σκί μου μέ τό τραίνο. Τό Μπραουνλά­γκε άποδείχτηκε πώς ήταν μία όμορφη μικρή κωμόπολη μέ ύπέ- ροχα καφενεία όπου μπορούσαμε νά χορέψουμε μέ ντόπια κορί­τσια καί έξοχες πλαγιές γιά σκί, μέ μακρές κατηφοριές στίς πλα­γιές τών λόφων μέσα άπό τά δάση. Οί συνάδελφοί μου ήταν περιχαρείς νά χαζεύουν τριγύρω, άλλά έγώ φυσικά κινούμουν μέ μεγάλη ταχύτητα, άνυπόμονος νά έπιδείξω τίς ίκανότητές μου καί νά άνακηρυχθώ σέ κορυφαίο σκιέρ. Δέν κράτησε πολύ. Ήμουν άποφασισμένος νά κάνω ένα πραγματικά γρήγορο πέρασμα, άλλά δέν κατάφερα νά έντοπίσω κάποιες άνωμαλίες στό έδαφος. Ά ν καί κατάφερα νά ξεπεράσω τό πρώτο έμπόδιο, τά έπόμενα μέ έκτόξευσαν στόν άέρα, όπου πραγματοποίησα δύο δραματικές τούμπες καί έσπασα τά όμορφα σκί μου στό μπροστινό καί τό πίσω μέρος. Ή υπερηφάνεια χάνεται πρίν άπό τήν πτώση, όπως λέει καί τό ρητό.

'Ο Φίπς Ντήτριχ κι έγώ πήγαμε γιά περίπατο καί γνωρίσαμε δύο γλυκά κορίτσια. Πήγαμε γιά χορό μαζί τους δύο φορές, άλλά δέν συνέβη τίποτα άλλο. Κατ’ άρχάς ήταν τόσο μικρά σέ ήλικία καί δεύτερον είχαν πολύ καλή άνατροφή γιά νά μπορέσουμε νά τά ρίξουμε τόσο γρήγορα. Μπορώ νά ύποθέσω πώς αύτή ή άντί- σταση μέ συνάρπασε τόσο πολύ, ώστε έτσι έξηγεΐται τό γιατί - όταν έπέστρεψα άπό τό στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου άργό- τερα- παντρεύτηκα ένα άπό αύτά τά κορίτσια, τήν Γκέρντα.

26

ΣΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ

Σχό μεταξύ, ή στρατιωτική μας έκπαίδευση γινόταν ολοένα καί πιό σκληρή. Πλήρεις συναγερμοί, νυχτερινές σύντονες πορείες, άσκήσεις άσυρμάτου. "Ολα έδειχναν πώς κάποια επιχείρηση θά γινόταν στό άμεσο μέλλον. Τόν Μάιο τού 1940 τό έπιτελεΐο τού συντάγματος μεταφέρθηκε στό Πάντερμπορν ύπό πλήρη μυστικό­τητα, μέ περιορισμό στόν στρατώνα καί χωρίς ταχυδρομείο. Έπειτα άπό μερικούς άκυρους συναγερμούς, ήλθε τελικά ό πραγματικός.

27

\y,tikbr̂ >

στήν 'Ολλανδία δπου έδρασαν οί ΓερμανοίΧάρτης τής περιοχής τοΰ Ντόρντρεχτ 'Αλεξιπτωτιστές τόν Μ άϊο τοΰ 1940.

28

Ή ρίψη πάνω άπό τήν Ολλανδία.

Γερμανοί άλεξιπτωτιστές πέφτουν πάνω άπό τήν 'Ολλανδία, σέ μία φωτογραφία που τράβηξε ένας ερασιτέχνης 'Ολλανδός φωτογράφος.

Μέσα στό αεροσκάφος τοϋ έπικεφαλής τής Διμοιρίας Διαβιβάσεων τοΰ Συντάγματος, κατά τήν διάρκεια τής πτήσης πρός τήν Ολλανδία. Στά άριστερά, ό ύπολοχαγός Σοϋλερ, πίσω στά δεξιά οί άλεξιπτω- τιστές Μπέκερ καί Γκΰτλερ.

29

Στό Ντόρντρεχτ, οδοφράγματα είχαν άνεγερθεΐ εναντίον τών άλεξιπτωτιστών.

Αλεξιπτωτιστές φρουροϋν τίς όδούς πρόσβασης.

30

Τά πρώτα σπίτια τοΰ Ντόρντρεχτ στίς φλόγες.

Ό κατεστραμμένος σταθμός αγαθών.

31

’Εφόδια ρίπτονται γιά τούς άλεξιπτωτιστές.

Βαρΐις όλμος σέ δράση.

32

’Αγγελιοφόρος τών άλεξιπτωτιστών σέ αυτοκινητόδρομο τής 'Ολλανδίας.

33

Στις 13 Μ αΐου 1940 τά πρώτο Γερμανικά αναγνωριστικά τεθωρακισμένα οχήματα πέρασαν μέσα άπό τίς θέσεις τών άλεξιπτωτιστών στόν δρόμο γιά τό Ρόττερνταμ. Τά Γερμανικά στρατεύματα τών τεθωρακισμένων άποκατέστησαν έπαφή μέ τούς αλεξιπτω­τιστές οί όποιοι είχαν προσγειωθεί νωρίτερα. Ό λοχαγός Γκέρικε (δεξιά) συζητά μέ άν- δρες τής 9ης Μεραρχίας Πάντσερ.

34

Τά πρώτα τεθωρακισμένα αναγνωριστικά οχήματα φθάνουν στίς θέσεις τών αλεξιπτω­τιστών. Στά άριστερά (άπέναντι σελίδα) ό διοικητής τοΰ συντάγματος, συνταγματάρχης Μπροΰνο Μπράουερ καί ό ύπολοχαγός κόμης φόν ντέρ Σοΰλενμπουργκ.

35

Γερμανικό χειρουργείο στό Ντόρντρεχτ.

'Ολλανδοί περισυλλέγουν τούς τραυματίες τους.

Τό Ντόρντρεχτ παραδίδεται. Ή λευ­κή σημαία υψώνεται πάνω άπό τόν καθεδρικό ναό στίς 14 Μαΐου.

36

2'Αλμα μέ άλεξίπτωτο στήν Ολλανδία

10 Μαΐου 1940

ΜΙΑ ΟΜΟΡΦΗ ΜΕΡΑ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΝΕΦΑ. Νωρίς τό πρωί τά βαρυφορτωμένα άεροσκάφη άπογειώνονται, κερ­δίζουν ύψος καί διασχίζουν τά σύνορα μπαίνοντας στήν 'Ολλανδία. Τά άεροσκάφη γεμίζουν τόν ουρανό

σάν κοπάδια άπό πουλιά πού συγκεντρώνονται τό φθινόπωρο. Stuka καί καταδιωκτικά πάνω καί κάτω άπό έμάς, μία πανίσχυρη άρμάδα. ’Έπειτα άπό διάσπαρτο άντιαεροπορικό πύρ, ήλθε τό σήμα: «Ετοιμαστείτε γιά άλμα!» Ή ώρα είναι 05.10. Πηδάμε καί αίωρούμαστε πρός τό έδαφος χωρίς νά δεχτούμε πυρά, κατεβαί­νουμε σέ μία έπίπεδη ύπαιθρο πού τήν διασχίζουν πολλά χαντά­κια. 'Ένα δυνατό τράβηγμα στίς άρτάνες, άλλο ένα γιά νά περάσω άπό ένα χαντάκι άφού δέν έχω καμία όρεξη νά βραχώ. Κυλιόμα­στε πρός τά εμπρός όπως έχουμε μάθει, τρέχουμε κάτω άπό τό άλεξίπτωτο, τό λύνουμε καί τρέχουμε πρός τά κιβώτια μέ τά όπλα καί τό υλικό τών άσυρμάτων. ’Αποκαθιστούμε γρήγορα έπαφή μέ τό άρχηγεΐο καί οί άνδρες συγκεντρώνονται. Τότε έχουμε χρόνο νά ξεκουραστούμε σέ ένα χαριτωμένο μικρό σπίτι, μέ τσάι άκό­μη ζεστό πάνω στό τραπέζι καί τό ψωμί ήδη άλειμμένο μέ βού­τυρο. Στήν άρχή δέν βλέπουμε καθόλου άνθρώπους, διότι όλοι φυ­σικά κρύβονται άπό τούς θύννους. Στήν συνέχεια άκούμε ένα τη­λέφωνο έκστρατείας νά άναφέρει ότι Ολλανδοί στρατιώτες άπό έναν στρατώνα ή ένα άγρόκτημα πού άπέχει 500 μέτρα βομβαρ­δίζουν τούς δρόμους καί έχουν ήδη θέσει έκτός λειτουργίας ένα άπό τά τηλέφωνα έκστρατείας μας. ’Αμέσως, ό ύπολοχαγός Σού- λερ ζητά έθελοντές καί ό Γκύτλερ, ό Φλάισμαν, ό Ζέπ Γκάιερ- σμπέργκερ, ό Χάνς Μπέκερ, ό Γιούπ Μπόμς, ό Σάσα Σουρόβκα κι έγώ άναχωρούμε μαζί μέ τόν διοικητή. 'Έρπουμε πρός τούς

37

MARTIN PÖPPEL

φράχτες καί ό Χάνς Φλάισμαν, ένας άριοτος, ήσυχος τύπος, πέ­φτει. Προχώρησε πολύ μπροστά καί έχει κτυπηθεΐ καί σκοτωθεί ακαριαία. 'Ο διοικητής ζητά βαρέα πολυβόλα καί παραμένουμε κάτω άπό κάλυψη γιά κάποιο διάστημα. Άλλά στήν συνέχεια δέν μπορεΐ νά περιμένει άλλο. Φωνάζει «Επίθεση, προχωρήστε, προ­χωρήστε!» καί πηδάμε έξω στόν άνοικτό χώρο. Ξαφνικά δεχόμα­στε πυρά άπό τίς στέγες. Ό Γκάιερσμπέργκερ χτυπιέται καί ό ύπολοχαγός Σούλερ πέφτει μέ ένα σοβαρό τραύμα άπό βολίδα στό στομάχι. Ό Μπόμς τόν τραβά πίσω στήν κάλυψη, άλλά λέει ότι ξόφλησε καί μάς ζητά νά προσέξουμε τόν Γκάιερσμπέργκερ. Εί­ναι τυπική άντίδραση γι’ αύτόν τόν άνδρα -ένας ύπέροχος άξιω- ματικός, πού πάντα έθετε τούς άλλους σέ προτεραιότητα. Ο Γκάιερσμπέργκερ όμως ήδη πεθαίνει καί δέν μπορούμε νά κάνουμε τίποτα γι αύτόν.

Στά άριστερά, στά γειτονικά κτίρια τοΰ άγροκτήματος ύπάρχει ένα μικρό οίκημα καί προχωρώ πρός αύτό μέ άπεγνωσμένους δρασκελισμούς. "Οταν φθάνω σέ ένα παράθυρο, άνακαλύπτω ένα μικρό στρατιωτικό παγούρι, άδειο. Πασχίζοντας νά άνακτήσω τήν άναπνοή μου, έχω χρόνο άκόμη καί νά πιώ μία σοκολάτα καθώς κοιτάζω προσεκτικά πρός τά έξω γιά νά προσανατολιστώ. Τά κτί­ρια τής άγροικίας είναι μόλις όκτώ μέτρα μακριά καί υπάρχουν μόνο λίγοι 'Ολλανδοί πού φρουρούν τά παράθυρα, άλλά όλοι τους πυροβολούν άγρια καί στήν τύχη πρός τά έμπρός. ’Επιτέλους άκούω τόν ήχο άπό τά πολυβόλα μας, πού κάνουν τόν έχθρό νά άναζητήσει κάλυψη καί μού δίνουν τήν εύκαιρία νά πηδήξω έξω, μέ τό πιστόλι Ρ08 στό άριστερό μου χέρι καί μία χειροβομβίδα στό δεξί. Φθάνω στόν πρόχειρο στρατώνα καί σκύβω κάτω άπό τό πα­ράθυρο. Πετάω μέσα τήν χειροβομβίδα καί προχωρώ πρός τό έπό- μενο παράθυρο. Καθώς οί συνάδελφοί μου άκοΰνε κραυγές άπό τό έσωτερικό καί χλιμιντρίσματα άλογων, έξορμοΰν πρός τά έμπρός άρπάζοντας τήν εύκαιρία. Περισσότερες χειροβομβίδες πέφτουν μέσα προτού ξεπροβάλει ένα λευκό ύφασμα καί παρα- δοθεϊ ή φρουρά. Εξήντα τρεις 'Ολλανδοί βγαίνουν έξω -καί έμεϊς ήμασταν μόλις 12. ("Οπως κατέληξε ή υπόθεση, παρασημοφορή- θηκα μέ τόν Σιδηροΰν Σταυρό Α' Τάξης γιά αύτό τό έπεισόδιο, αν καί δέν τό άνακάλυψα αύτό παρά άρκετά άργότερα). "Ενας άλλος συγκάτοικός μου στόν θάλαμο, όνόματι Ντίνκελ άπό τό Μπάμπεργκ, σκοτώθηκε κατά τήν διάρκεια τής τελευταίας έφό- δου έναντίον τοΰ στρατώνα. Βρίσκουμε τό πτώμα του νά κείτε-

38

ΑΛΜΑ ΜΕ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΟ ΣΤΗΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ

ται κουλουριασμένο στό έδαφος. Έχουμε δει τούς πρώτους άν- δρες μας νεκρούς... καί στέκουμε μπροστά τους σιωπηλοί.

Τόν ύπολοχαγό Σούλερ τόν μετέφεραν σέ ένα νοσοκομείο στό Ντόρντρεχτ, άλλά ύπέκυψε στά τραύματά του τήν επόμενη μέρα. Σήμερα οί συνάδελφοί μας κείτονται μαζί στό 'Ολλανδικό κοιμη­τήριο τού Ύσελσταϊν κοντά στήν Γερμανική μεθόριο: ό ύπολοχα- γός Σούλερ, ό Κάρλ Ντίνκελ, ό Χάνς Φλάισμαν καί ό Ζέπ Γκάιερ- σμπέργκερ. Ο Γιούπ Μπόμς τούς έπισκέπτεται συχνά έκεΐ καί καταθέτει λουλούδια πρός τιμή τών έν όπλοις συντρόφων τής νιότης μας.

Μετακινούμε τούς αιχμαλώτους μας στόν σταθμό διοίκησης τού συντάγματος καί έκεΐ λαμβάνουμε τίς νέες διαταγές μας. Είναι ένα μικρό μέρος, μέ μόνο δύο σπίτια κι έναν δρόμο. Οί φήμες πού κυκλοφορούν μεταξύ τών άνδρών οργιάζουν, ότι δή­θεν «οί ’Άγγλοι έρχονται μέ τορπιλακάτους», «άποβιβάζονται», ή ότι «είμαστε περικυκλωμένοι». 'Ο διοικητής, άντισυνταγματάρ- χης Μπρόιερ, στέκεται σέ έναν τοίχο άπό πάνω μας, φορώντας μόνο ένα πηλίκιο άντί γιά χαλύβδινο κράνος καί παρατηρεί τήν γύρω περιοχή μέ τό τηλεσκόπιό του. ’Οβίδες πέφτουν μέ πάτα­γο καί ένας άξιωματικός ούρλιάζει: «Καλυφθείτε, άντισυνταγμα- τάρχα!» Ό Μπρόιερ άπαντά μέ τό χαρακτηριστικό τραύλισμά του: «Οί άλεξιπτωτιστές δέν δέχονται ποτέ πυρά!» ’Αλλά καθώς ό βομ­βαρδισμός γίνεται σφοδρότερος υποχρεώνεται νά άναζητήσει κά­λυψη. Φέρνουν μέσα τραυματίες οί όποιοι δέχονται πρόχειρη πε­ριποίηση, μία διαδικασία πού συνεχίζεται μέχρι τό σούρουπο. Κοι­μόμαστε άνάμεσά τους, οπουδήποτε μπορούμε νά βρούμε χώρο. Τό μέρος άναδίδει βαριά καί άσχημη μυρωδιά άπό ίδρωτα καί αίμα, οί συνάδελφοι βογκούν ή κλαϊνε, βγάζουν τρομερούς έκνευ- ριστικούς ήχους, ένας άπό αύτούς βγάζει τήν τελευταία του άνα- πνοή σχεδόν δίπλα μου. Θά περάσει πολύς καιρός μέχρι νά ξεχά- σω τόν φρικτό, άπάνθρωπο ήχο. Λοιπόν αύτός είναι ό πόλεμος, αύτή είναι ή δράση γιά τήν όποια άνυπομονούσαμε τόσο καιρό. ’Αργότερα άκούσαμε ένα σωρό άπό άνοησίες σχετικά μέ τά ήρωι- κά σχόλια πού λέγεται ότι έκαναν οί έτοιμοθάνατοι στρατιώτες. Γνωρίζετε όλες αύτές τίς άηδίες περί «’Αντίο Φύρερ μου, άντίο πατρίδα μου, δώστε τήν άγάπη μου στούς γονείς μου, ό Θεός άς μέ ελεήσει». Ποτέ δέν άκουσα κάτι τέτοιο. 'Απλώς τούς είδα νά πεθαίνουν.

Τό επόμενο πρωί ένας λόχος 'Ολλανδών ποδηλατών έπιτίθεται

39

MARTIN PÖPPEL

σχεδόν σύμφωνα μέ τούς κανονισμούς τών έγχειριδίων. Τοποθε­τούν τά ποδήλατά τους όλα μαζί σέ απόσταση περίπου 300 μέ­τρων άπό έμάς, σχηματίζουν γραμμές καί έπιτίθενται σέ εύρύ μέτωπο -ένας άξιωματικός μέ πιστόλι είναι έπικεφαλής τους. Πρέπει νά τούς άφήσουμε νά πλησιάσουν προτού άνοίξουμε πύρ, έπειδή εϊμαστε τόσο λίγοι έναντίον τους.

Περνάμε τήν ήμέρα στέλνοντας έπιδρομικά άποσπάσματα στό Ντόρντρεχτ γιά άναγνωριστικές περιπολίες. Ή κατάστασή μας κάθε άλλο παρά ρόδινη είναι, άλλά ή ψυχραιμία τού διοικητή είναι πολύ μεταδοτική καί τό πρωί υπάρχει πραγματική άγαλλία- ση όταν τά άρματά μας κάνουν διάσπαση τού μετώπου καί φθά­νουν έως έμάς άπό τόν Νότο. Έχουμε κρατήσει καί πετύχαμε στήν άποοτολή μας. Κατά τίς έπόμενες λίγες μέρες άπονέμονται οί πρώτοι Σίδηροί Σταυροί γιά τόν ρόλο πού διαδραματίσαμε στήν ήττα τής 'Ολλανδίας καί έγώ είμαι άνάμεσα στούς τιμώμε­νους. (Φυσικά, ήμουν τρομερά υπερήφανος, άφού ήμουν μόλις 19 έτών έκείνη τήν έποχή). ’Αμέσως μετά μάς έστειλαν πίσω στήν κω­μόπολη τής φρουράς μας, άν καί ό Κεραυνοβόλος Πόλεμος συ­νεχίζεται άλλου. Περάσαμε άπό τό μεγάλο βάπτισμα τοΰ πυρός. "Οπου κι άν πηγαίνουν στήν Γερμανία, οί άλεξιπτωτιστές γίνονται άντικείμενο λατρείας καί ό κόσμος ύποχρεώνεται νά σημειώσει τήν ύπαρξη τοΰ ισχυρού νέου όπλου στήν καρδιά τής Βέρμαχτ. Δέν υπάρχουν πλέον νησιά -καί ή Αγγλία είναι κοντά. Τώρα μία ρίψη άλεξιπτωτιστών στήν ’Αγγλία πραγματικά θά σήμαινε κάτι, πανάθεμά την, καί έμεΐς σίγουρα θά ήμασταν στήν αιχμή μίας τέτοιας έπίθεσης. Πρός στιγμή, ώστόσο, ό Στρατός μάς χρειάζεται άλλοΰ.

40

3Νάρβικ 1940

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΝΑΡΒΙΚ καθίσταται κρίσιμη γιά τούς ναϋτες καί τό ορεινό πεζικό μας, οί όποιοι είναι πε- ρικυκλωμένοι έκεϊ. Τό Ιο Τάγμα τοΰ Συντάγματος ’Αλε­ξιπτωτιστών υπό τόν ταγματάρχη Βάλτερ στέλνεται νά

τούς ένισχύσει, ώστε νά μπορέσουν νά κρατήσουν έως ότου φθάσει στό Νάρβικ ή κύρια δύναμη τοΰ όρεινοΰ πεζικού μας, έπειτα άπό μία σύντονη πορεία μέσα άπό μονοπάτια. Μάς μετέφεραν στό Τρόντχαϊμ μέ φορτηγά, πλοία καί τραίνα, σέ ένα άεροδρόμιο τό όποιο είναι άκόμη χρησιμοποιήσιμο καί άλλάξαμε τίς μπότες άλμάτων μας μέ ορεινές μπότες γεμάτες καρφιά. Δέν ένοχλοΰμαι καθόλου άπό αύτό, καθώς έχω συνηθίσει άρκετά νά τίς φορώ στούς λόφους στά μέρη μου, άλλά οί συνάδελφοί μου άπό τήν Βό­ρεια Γερμανία τίς νιώθουν βαριές σάν μολύβι. Μάς εφοδιάζουν έπίσης μέ υπέροχα Νορβηγικά πουλόβερ, επιγονατίδες καί άλλα ύλικά. Έπειτα άπό λίγες μέρες ξεκινάμε γιά τόν άπώτατο Βορρά. Άπό ότι θυμάμαι, πετάμε μέ έπιπλέον δεξαμενές καυσίμου καί δύο άνδρες λιγότερους. Παρ’ όλα αύτά τό έσωτερικό τών άεροσκαφών εξακολουθεί νά είναι πολύ συνωστισμένο καί ύπερβολικά κρύο. Κατά περιόδους μάς προσπερνούν καταδιωκτικά τά όποια προ­στατεύουν τό άεροπλάνο μας. Τότε έρχεται τό σήμα: «Ετοιμαστεί­τε νά πηδήξετε».

Τό άεροσκάφος κατεβαίνει στά 80 μέτρα καί πηδάμε κοντά στό Μπιόρνφελντ στήν Σουηδική μεθόριο. Πέφτω μέ τά χέρια καί τά πόδια άνοικτά καί καταλήγω μέσα στό χιόνι δίπλα σέ έναν βράχο. Τό άλμα έξελίχθηκε γιά μία άκόμη φορά καλά. Γιά κατα­λύματα βρίσκουμε μικρές ξύλινες καλύβες, ζεστές καί άνετες. Έδώ δέν σκοτεινιάζει τήν νύχτα, πέφτει μόνο ένα σουρούπωμα -ό ήλιος

41

Ενισχύσεις γιά τό Νάρβικ

Πάνω άπό τά φιόρδ τής Νορβηγίας.

’Αλεξιπτωτιστές προσγειώ­νονται στό άεροδρόμιο τοΰ Σταβάνγκερ Στάλα.

Ό υποδεκανέας Μάρτιν Π αϊπελ στό άεροδρόμιο τοΰ Τροντχάιμ πρίν άπό τήν πτήση πρός τό Νάρβικ.

42

Άπό τίς 26 Μαΐου μέχρι τήν 1η ’Ιουνίου 1940 οί μονάδες τοΰ 1ου Τάγματος έρρίφθησαν μέ άλεξίπτωτο κοντά στόν σταθμό τοΰ Μπιόρνφελντ στήν Σουηδική μεθόριο, άπό τρι­κινητήρια άεροσκάφη Ju 52.

Ή ρίψη άρχίζει.

Δύο άλεξιπτωτιστές έχουν παρααυρθεϊ έκτός πορείας, οί υπόλοιποι ουγκεντρώνονται. Τό Νάρβικ πέφτει στίς 9 ’Ιουνίου 1940.

44

47

Οί Ά γγλοι άποσύρθηκαν κάτω άπό τήν κάλυψη τοΰ σκοταδιού, αίφνιδιάζοντάς μας άπόλυτα. Τό Ιο Τάγμα φορτώνει τό βαρύ ΰλικό του σέ βαγονέτα καί βαδίζει πρός τό Νάρβικ κατά μήκος μιας σιδηροδρομικής γραμμής ορυχείου γύρω άπό τήν όποία είχαν διεξαχθεΐ σκληρές μάχες (άριστερά). ’Επάνω: ουγκέντρωοη ατό λιμάνι τοΰ Νάρβικ, μέ τόν υποδεκανέα Σαίφερ δεύτερο άπό δεξιά.

48

"Οταν οί Γερμανοί αλεξιπτωτιστές φθάνουν ατό λιμάνι τοϋ Νάρβικ σχίς 9 Ιουνίου 1940, ή μάχη εχει ήδη δοθεί. Οί Βρετανοί έχουν άποσυρθεϊ κρυφά.

Τό τάγμα στό Νάρβικ πρίν άπό τήν έπιβίβασή του στό καταδρομικό «N urem burg».

MARTIN PÖPPEL

τοΰ μεσονυκτίου άποτελεϊ μία νέα έμπειρία γιά έμενα. Τήν έπό- μενη μέρα προχωρούμε γιά νά ένισχύσουμε τήν γραμμή, ή όποία υποχρεώνεται άργά άλλά σταθερά νά υποχωρεί σέ ένα ημικύκλιο πρός τήν μεθόριο. Στήν πραγματικότητα, συζητάμε ήδη τήν προο­πτική τής κράτησής μας στήν Σουηδία καί τής έπιθεώρησής μας άπό τούς Σουηδούς μεθοριακούς στρατιώτες, όταν ξαφνικά λαμ­βάνουμε τό μήνυμα: «'Ο Τόμυ έχει φύγει». 'Ήσυχα, κρυφά, καί γιά έμάς τελείως άνεξήγητα, οί Βρετανοί ξεγλίστρησαν. ’Αργότερα στόν πόλεμο, έπρόκειτο νά άντιμετωπίσουμε ξανά αυτή τήν ικα­νότητα τών Τόμιδων νά οργανώνουν μία επιδέξια άπαγκίστρωση σέ έναν αριθμό περιπτώσεων.

Συσκευάζουμε τά πράγματά μας σέ χρόνο ρεκόρ καί ταξιδεύου­με μέ βαγονέτα καί μέ τά πόδια κατά μήκος τοΰ σιδηρόδρομου τών ορυχείων τοΰ Νάρβικ. ’Αριστερά καί δεξιά άπό τήν γραμμή υπάρχουν τεράστιες ποσότητες έγκαταλελειμμένου υλικού. Στό φιόρδ Ρομπάκεν άντικρίζουμε τά πολεμικά μας πλοία, μισοβυθι- σμένα στό νερό καί κατεστραμμένα άπό έχθρικό πΰρ -άλλά έπίσης πολλά Βρετανικά πλοία, κτυπημένα άπό τά δικά μας Stuka. Τό λιμάνι καί τά γύρω σπίτια έχουν καταστραφεΐ, άλλιώς τά πράγ­ματα δέν είναι καί τόσο άσχημα έδώ. Οί άνθρωποι βγαίνουν έξω άργά, ήρεμα, άλλά μάς κοιτούν μέ άνέκφραστα πρόσωπα. 'Όπως κι έμεϊς, δέν μπορούν νά καταλάβουν γιατί τό έσκασαν οί φίλοι τους. Έ πειτα άπό δύο ήσυχες μέρες, έπιβιβαζόμαστε στό κατα­δρομικό «Nuremberg» καί θαυμάζουμε τό υπέροχο χιονοσκεπές βουνό, τήν «Βασίλισσα», πού μοιάζει νά μάς παρατηρεί άπό ψηλά. (Δέν ξέρω άν πραγματικά άποκαλεϊτο «Βασίλισσα», άλλά γιά έμένα σίγουρα ήταν τέτοια). Στήν συνέχεια είχαμε ένα όμορφο ταξίδι διά μέσου τών φιόρδ, παρ’ όλο τό γεγονός ότι είμαστε τε­λείως μόνοι. Σέ περισσότερες άπό μία περιπτώσεις άναγκαζόμαστε νά άναζητήσουμε κάλυψη κάτω άπό τό κατάστρωμα έπειτα άπό άντιαεροπορικό συναγερμό, ένώ τό «Nuremberg» γλιστρά δίπλα στόν βράχο γιά μεγαλύτερη προστασία. Εύχαριστώ τόν Θεό πού δέν κατατάχθηκα στό Ναυτικό -άνακαλύπτω ότι μισώ άπολύτως τό νά βρίσκομαι κάτω άπό τό κατάστρωμα, μέσα σέ ένα σιδερένιο φέρετρο, περιμένοντας κάτι νά μέ κτυπήσει. Προτιμώ πολύ περισ­σότερο νά είμαι μέσα στήν δράση καί νά άντικρίζω τόν έχθρό κατά πρόσωπο. Φυσικά, οί ναύτες τηρούν μία πολύ άμυντική στάση άπέναντι στήν τρομάρα μας.

’Αποβιβαζόμαστε στό Όσλο καί βαδίζουμε μέσα άπό τήν πόλη.

50

ΝΑΡΒΙΚ 1940

'Ο πληθυσμός έχει παραδοθεΐ άλλά μάς κοιτά μέ θλιμμένα πρό­σωπα. Δέν μπορούμε νά τούς κατηγορήσουμε, άφού εισβάλαμε άπροειδοποίητα. Στήν συνέχεια πλέουμε πρός τήν πατρίδα μέ ένα φορτηγό πλοίο -τό «Isar» πού μέ κάνει νά νοσταλγώ τό Μόναχο: πρώτα στόν στρατώνα όπου άπονέμεται σέ όλους μας ό θυρεός τού Νάρβικ καί κατόπιν άδεια γιά τό σπίτι.

Σέ αύτή τήν φάση άνακαλύπτω ότι μού άπονεμήθηκε ό Σιδη- ρούς Σταυρός Α' Τάξης γιά τήν 'Ολλανδία, καί ότι έχω προαχθεΐ σέ ύποδεκανέα έξαιτίας τού θάρρους μου. Άλλά σέ έκεϊνο τό διάστημα πέρασα όλο τόν χρόνο, στέκοντας προσοχή μπροστά στούς υποδεκανείς καί όντας λίγο ή πολύ άναγκασμένος νά γυα­λίζω τίς μπότες τους. Ήμουν ένας άπό αυτούς γιά όλο αύτό τό διάστημα καί δέν τό γνώριζα -τ ί άστεϊο.

Δέν είχα έπιστρέψει καλά-καλά άπό τήν άδεια όταν τοποθε- τήθηκα στό Γκαρντελέγκεν, σέ ένα νεοσύστατο τάγμα πολυβόλων. Ώ ς νέος υποδεκανέας, παρασημοφορημένος μέ τόν Σιδηρούν Σταυρό Α' καί Β' Τάξης, ήμουν ήδη «κάποιος»: ήμουν έπίσης ό μοναδικός ύπαξιωματικός μέ αύτές τίς διακρίσεις σέ ολόκληρο τό τάγμα.

Μεταξύ τών ίδιων τών άξιωματικών, μόνο ό ύπολοχαγός Ό ττο Λάουν είχε τόν Σιδηρούν Σταυρό. Τέθηκα υπό τήν διοίκησή του στόν 2ο Λόχο καί έγινα πολυβολητής -όχι πιά χειριστής άσυρμά- του. Οί συνάδελφοι μέ καλωσόρισαν πραγματικά καί οί λοχίες Ό ϊγκεν Σέρερ καί Βίλι Λογιέβσκι έγιναν άργότερα οί πιό στενοί μου φίλοι. Ό Λογιέβσκι ήταν ένας πραγματικός μισθοφόρος. Στά νιάτα του είχε υπηρετήσει στήν Μεθοριακή Φρουρά τής Ανατο­λικής Πρωσίας, μετά στήν Ράιχσβερ, είχε προσφερθεϊ έθελοντικά γιά υπηρεσία στήν Ισπανία καί τώρα ήταν μαζί μας. Ή ταν πε­ρήφανος πού ήταν ό μοναδικός άνδρας άνάμεσά μας ό όποιος έφερε τόν Ισπανικό Σταυρό καί όποτε σέ μία ταβέρνα έσπρωχνε πίσω τό πηλίκιό του καί φώναζε: «Αύτός ό γύρος κερασμένος άπό έμένα!», τότε ξέραμε ότι έπρεπε νά έχουμε τόν νού μας. Κατέβαζε τό σνάπς όπως έμεϊς οί υπόλοιποι πίναμε τό νερό.

Ο λόχος μας ήταν έξαιρετικός. Ό διοικητής ήταν άπίστευτα δραστήριος καί εύρηματικός καί ζούσε γιά τήν μονάδα του. Κατά τήν διάρκεια αύτής τής περιόδου έμαθα γιά τό πολυβόλο, γιά τούς δακτυλίους σκόπευσης καί γιά τήν χρήση τών βαρέων όλμων. Μέχρι σήμερα δέν μπορώ νά καταλάβω ούτε μία λέξη άπό αύτά, άν καί δέν χρειάζεται νά πώ ότι ήμουν πολύ καλός σκοπευτής! Οί

51

MARTIN POPPEL

καλύτεροι πολυβολητές μας ήταν ό Ρούντι Φρίς καί ό Ό ττο Πφέμφερτ, οί όποιοι είχαν άμφότεροι έκπαιδευθεΐ άπό τόν καιρό τής ειρήνης.

Ο Ροΰντι Σμίτ καί ό Χάιντς Μύλντερς ήταν οί άρχιδεκανεΐς μας καί ήταν επίσης πολύ άξιόπιστοι σκοπευτές. Ό Λούντβιχ Περ- νπάιντνερ άποτελοϋσε ένα ξεχωριστό είδος άνθρώπου, ένας ρω­μαλέος καί έπαναστάτης μπουνταλάς άπό την Κάτω Βαυαρία. Δεν μπορούσες όμως νά τού προσάψεις τίποτα, άφού είχε ήδη τήν υψηλότερη βαθμολογία γιά ύπαξιωματικούς ώς άρχιδεκανέας. Σίγουρα προκάλεσε στόν άρχιλοχία Βίλντ ένα σωρό προβλήματα. Ναί, αύτοί οί άρχιδεκανεΐς μπορούσαν νά κάνουν τούς άνωτέρους τους νά περάσουν δύσκολες ώρες. ’Επιπλέον, πρόσεχαν πάντα νά διαπράττουν κάποιο μεγαλύτερο ή μικρότερο παράπτωμα ώστε νά μήν μπορούν νά προαχθούν. Ή ταν γενναία παιδιά άλλά ήθελαν άπλώς νά άκολουθήσουν τόν δρόμο τους όπως τόν κατανοούσαν οί ίδιοι καί νά παραμείνουν τό καμάρι τού στρατεύματος. Καθώς τά χρόνια τού πολέμου πέρασαν, αύτό δέν τούς βοήθησε διότι έμπειροι στρατιώτες όπως αύτοί έγιναν άναντικατάστατοι. Ό Ρούντι Σμίτ γιά παράδειγμα, έγινε λοχίας παρ’ όλες τίς προσπά- θειές του νά τό άποφύγει. Άπό τούς υπόλοιπους, θυμάμαι ολο­ζώντανα τόν μικροκαμωμένο Άουγκουστ Κρούσεκ, τόν άνδρα πού άποκαλούσαμε «ό Ρώσος», έπειδή μιλούσε άπταιστα Πολωνικά καί είχε άρκετά καλή γνώση τών Ρωσικών έπίσης.

Ή μικρή κωμόπολη ήταν όμορφη καί τό ίδιο ίσχυε γιά τά κο­ρίτσια. Σύντομα ένιωθα σάν στό σπίτι μου στό Μούτι Κνέτς, στόν Γερμανικό Οίκο καί στούς άλλους τόπους συναθροίσεων. ’Έ πει­τα άπό μία έκπαιδευτική σειρά όπου τελείωσα πρώτος, προήχθην σέ λοχία καί έγινα δεκτός σέ αυτόν τόν ιδιαίτερο κύκλο άνδρών. Ή ταν ώραϊοι τύποι. Μία φορά, όταν σπάσαμε τόν Γερμανικό Οίκο επειδή ό ιδιοκτήτης άρνήθηκε νά μάς σερβίρει, όλοι οί άνδρες σχημάτισαν ένα σιδερένιο μέτωπο, άρνούμενος ό καθένας νά καρφώσει τούς άλλους.

Τόν Μάρτιο τοϋ 1941 μεταβήκαμε στό στρατόπεδο έκπαίδευ- σης τού Γκράφενβερ γιά άσκήσεις σκοποβολής διάρκειας δύο έβδομάδων. Στήν συνέχεια, άπό τίς 19 έως τίς 23 Μαρτίου, ύπο- στήκαμε μία πραγματικά δολοφονική άσκηση πορείας στό Μπαϊ- ρόιτ, τό Βάισμαϊν καί τό Κούπς κοντά στό Κρόναχ. 'Όταν έβγαλα τίς μπότες μου στό Μπαϊρόιτ, τό πύον καί τά άλλα ύγρά έτρε­χαν κάτω στά πόδια μου, με φουσκάλες νά έχουν δημιουργηθεΐ

52

ΝΑΡΒΙΚ 1940

πάνω σέ άλλες φουσκάλες, άλλά έβαλα πάνω ιώδιο καί πήγα νά χορέψω όπως καί νά ’χε (αν καί πρέπει νά παραδεχτώ ότι βημά­τιζα πολύ προσεκτικά). Αύτές οί έβδομάδες ήταν έξαντλητικές, άλλά μάς σκληραγώγησαν καί μάς έκαναν νά άδημονούμε άπε- γνωσμένα γιά τήν έπόμενη δράση μας. Υποθέταμε οτι κάτι τέτοιο έπίκειτο -ήταν μόνο ζήτημα τού πότε καί τού πού.

Τόν ’Απρίλιο ό ύπολοχαγός Μπύτνερ ήλθε άπό τόν 3ο Λόχο στόν δικό μας 2ο Λόχο. 'Όπως καί οί λοχίες Κάλαμε καί Στρο- σχάιν, ήταν σέ ένα είδος έπιτήρησης δοκιμασίας άπό τά ειδικά έπίλεκτα σχολεία τών Έθνικοσοσιαλιστών, τά Ordensschulen. Διαπιστώσαμε ότι ήταν καλά παιδιά, ειδικά ό νέος μας διοικητής άφοϋ οργάνωσε μία ώραία συναδελφική βραδιά γιά έμάς, γεμά­τη μέ διασκέδαση καί γέλια. Από τούς άξιωματικούς μέχρι τόν τελευταίο όδηγό, είχαμε γίνει μία οικογένεια. ’Ήμασταν έτοιμοι.

53

4Κρήτη, τό νησί του πεπρωμένου μας

ΣΤ ΙΣ 2 Μ Α ΪΌ υ Ε Π ΙΒ ΙΒ Α Ζ Ο Μ Α Σ Τ Ε πάλι στό τραίνο στόν μικρό σταθμό τοΰ Ζόλπκε κοντά στό Γκαρντελέγκεν. Τό ταξίδι μάς οδηγεί διά μέσου τοΰ Βερολίνου, τής Δρέσ­δης, τοΰ Τέσεν-Μπόντενμπας, τής Πράγας, τοΰ Γκμούντ,

τής Βιέννης, τοΰ Χάιγκεσαλεν καί τοΰ Γκυόρ στήν Βουδαπέστη. Έκεΐ, στόν σταθμό, έχουμε μερικές ώρες ανάπαυσης, κι έτσι ή μπάντα μας παίζει γιά έμάς μέ τόν ύπολοχαγό Μπύτνερ στό ακορντεόν καί τόν Πφέμφερτ στά ντράμς. 'Ένα Τσιγγανάκι έρ­χεται κοντά καί παίζει μερικές ώραΐες Ουγγρικές μελωδίες στό βιολί του, καί τοΰ δίνουμε μερικά άπό τά τσιγάρα μας γιά νά δεί­ξουμε τήν έκτίμησή μας. Μετά συνεχίζουμε τό ταξίδι μέσω τοΰ Ζέ- γκεντ καί τοΰ Μάκο στό ’Άραντ στήν Ούγγρο-Ρουμανική μεθό­ριο, όπου άποβιβαζόμαστε στίς 6 Μαΐου.

Στήν συνέχεια βρισκόμαστε νά ταξιδεύουμε μέ φορτηγά μέσω τής Τιμισοάρα, τού Λούγκοϊ καί τοΰ Καρανσέμπες στήν Όρσο- βα έπί τοΰ Δούναβη άπέναντι στίς Σιδηρές Πύλες (θυμάμαι άπό τίς σχολικές μου μέρες, οί όποιες δέν άπεΐχαν καί πολύ άλλωστε, ότι ό αύτοκράτορας Τραϊανός εϊχε περάσει κάποτε άπό έδώ). Στίς 7 Μαΐου ξεκινάμε καί πάλι μέσω τού Τούρνου-Σεβερίν καί τής Κραϊόβα πρός τό Καρακάλ. Στίς 8 Μαΐου περνάμε τόν Δούνα­βη στό Τούρνου-Μαγκουρέλε, πάνω άπό μία γέφυρα πού έφτιαξε τό Μηχανικό τοΰ Στρατού καί βρισκόμαστε στήν Βουλγαρία. Τό ταξίδι συνεχίζεται μέσω τής Πλέβνας, τοΰ Λόβετς, τοΰ Βάτεσγκρα- ντ, τού Μπότεβγκραντ καί τής Σόφιας πρός τήν Ντούπνιτσα, όπου φθάνουμε στίς 9 Μαΐου.

Είναι σκληρή δουλειά γιά τούς οδηγούς μας σέ αύτούς τούς χωματόδρομους. Συνήθως ταξιδεύω ώς συνεπιβάτης στό καλάθι

54

Διά μέσου των Βαλκανίων.

Στόν κεντρικό σταθμό τής Βουδαπέστης. Στίς άρχές Μαρτίου 1941 τό τάγμα ξεκινά μέ τραίνο γιά έναν άγνωστο προορισμό. Γιά νά ύποβοηθηθεΐ ή παραπλάνηση τοΰ έχθροΰ, δλες οί άναφορές σέ «αλεξιπτωτιστές» άφαιροϋνται, συμπεριλαμβανομένων τών έμβλημάτων τών αλμάτων μας. Ή μπάντα τοϋ τάγματος πολυβόλων παίζει γιά νά δια­τηρήσει υψηλά τό ήθικό πρίν άπό τήν άναχώρηση. ’Από άριστερά πρός τά δεξιά: ό λοχίας δόκιμος άξιωματικός Κάλαμε, ό υποδεκανέας Μπουντέρους, ό έπιλοχίας Στρο- σχάιν, ό υποδεκανέας Χέρτσογκ, ό διοικητής λόχου ύπολοχαγός Μπύτνερ (μέ τό άκορ- ντεόν), ό έπιλοχίας Χΰτερερ, ό υποδεκανέας Κίναστ, ό υποδεκανέας Πφέμφερτ καί ό υποδεκανέας Τσέλερ. Βρίσκεται ήδη στό τραίνο ό λοχίας Ό ϊγκεν Σέρερ.

55

Τό σιδηροδρομικό μας ταξίδι τελείωσε στήν Ρουμανία καί συνεχίσαμε άπό έκεϊ μέ φορ­τηγά καί μοτοσυκλέτες.

Οί Τσιγγάνοι ζητιάνευαν άπό έμάς ένώ βρισκόμασταν καθ’ όδόν, μέσα άπό τά Βαλκάνια.

Στίς 8 Μ αΐου 1941 τό τάγ­μα διέσχισε τόν Δούναβη ατό Τούρνου-Μαγκουρέλε πάνω άπό μία προσωρινή γέφυρα πού έφτιαξε τό Μ ηχανικό τοΰ Στρατού καί συνέχισε τήν πορεία του μέσω τής Βουλγαρίας πρός τήν 'Ελλά­δα.

56

Πρός τήν Κρήτη.

Πρός τήν Κρήτη. Στίς 15 Μ αΐου 1941 τό τάγμα φθάνει στήν Τανάγρα καί στρατο­πεδεύει σέ έλαιώνες κοντά σέ αύτό τό Ελληνικό άεροδρόμιο. Στίς 19 Μ αΐου φθάνουν οί έπιχειρησιακές διαταγές γιά τήν Κρήτη: στίς 20 Μαΐου, πρέπει νά καταληφθεί τό άεροδρόμιο τοΰ Ρεθύμνου στό κέντρο τοΰ νησιού. Μπροστά στό άεροσκάφος προτού ξεκινήσουμε στίς 13.00. Ά πό άριστερά πρός τά δεξιά: σμηναγός Μαίλντερς, έπιλοχίας Χύτερερ, λοχίας Ντομίνιακ, άρχιλοχίας Βίλντ, υποδεκανέας Μύλερ καί δεκανέας Ρόρμαν.

57

'Ο έπιλοχίας Χύτερερ καί ό λοχίας Ντομί- νιακ (καί οί δύο σκοτώθηκαν στίς 20 Μ αΐου 1941) σκαρφαλώνουν στό Ju52 .

Ό ύπολοχαγός Δρ. Μπΰτνερ, διοικητής λόχου (σκοτώθηκε στίς 21 Μ αΐου 1941).

Πρός τήν Κρήτη, φορώντας τήν ίδια στο­λή μάχης όπως καί στήν Νορβηγία -άλλά τώρα μέ τήν θερμοκρασία στούς 45 βαθ­μούς Κελσίου υπό σκιά.

58

ΚΡΗΤΗ, ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΥ ΜΑΣ

μίας μηχανής καί όποτε μισοκοιμάμαι τό κράνος μου κτυπά πάνω στίς χειρολαβές. "Οταν βγάζουμε τά γυαλιά μας δείχνουμε σάν προκατακλυσμιαία τέρατα μέ τήν βαριά εξάρτυση μοτοσυκλέτας μας καί μέ μεγάλες λευκές λωρίδες πάνω στά πρόσωπά μας τά όποια είναι στίς υπόλοιπες μεριές βουτηγμένα στήν σκόνη. Υπάρ­χει ένας Τσιγγάνικος καταυλισμός όχι μακριά άπό τόν δρόμο, κι έτσι όταν σταματάμε έρχονται πρός έμάς γιά νά ζητιανέψουν καί οί άσχημες γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας ξεγυμνώνουν τά στήθη τους. Τά μόνα πράγματά τους πού μάς προκαλούν κάποιο ενδια­φέρον είναι τά βαριά χρυσά βραχιόλια τους, τά σκουλαρίκια καί τά κολιέ τους, άλλά πρέπει νά είμαστε προσεκτικοί καθώς προ­σπαθούν νά κλέψουν οτιδήποτε δέν είναι καρφωμένο ή βιδωμέ­νο. Μία άκαθόριστη, μάλλον γλυκιά μυρωδιά αίωρεΐται ολόγυρά τους καί είμαστε εύτυχεΐς όταν φεύγουμε άπό έκεΐ.

Στίς 10 Μαΐου φθάνουμε στήν ισχυρή Γραμμή «Μεταξά» βό­ρεια τής Θεσσαλονίκης, κατόπιν στήν ίδια τήν πόλη καί στήν ’Ελασσόνα, όπου μπορούμε νά θαυμάσουμε τό όρος Όλυμπος πού είναι άκόμη καλυμμένο μέ χιόνι.

Στίς 12 Μαΐου ταξιδεύουμε μέσα άπό άκόμη περισσότερες ορεινές διαβάσεις πρός τήν Λάρισα καί άπό έκεΐ στό θρυλικό πέ­ρασμα τών Θερμοπυλών. Είναι στενό, μέ πολλές ρεματιές, μέ οχή­ματα έδώ κι έκεΐ τά όποια έχουν βληθεί καί καταστραφεΐ. Υπάρ­χουν παντού στρατιώτες, έπισκευάζοντας διάφορα άντικείμενα ξανά καί ξανά καί κάνοντάς τα νά δουλέψουν, άλλά είναι μία δύσκολη άνηφορική πορεία γιά τούς έξαίρετους οδηγούς μας. Στίς 13 στρατοπεδεύουμε στήν Λιβαδειά καί έχουμε χρόνο νά πλυθού­με καί νά ξεμουδιάσουμε τά κουρασμένα μέλη μας. Παρ’ όλες τίς κακουχίες όμως, ειδικά γιά τούς οδηγούς μας, είναι μέχρι στιγ­μής ένα συναρπαστικό ταξίδι. Ή όμορφη ύπαιθρος τού Δούναβη στίς Σιδηρές Πύλες, ό ’Όλυμπος καί τό λιμάνι τής Θεσσαλονίκης, μάς έχουν προσφέρει κάποια άνταμοιβή γιά τίς ταλαιπωρίες μας. Έχουμε παρατηρήσει έπίσης μέ ένδιαφέρον τούς διαφορετικούς λαούς πού συναντήσαμε καθ’ όδόν: δέν μάς έκαναν έντύπωση οί Ρουμάνοι διότι πιστεύουμε ότι είναι τεμπέληδες καί βρώμικοι μέ τήν πρώτη ματιά πού τούς ρίχνουμε (μία έντύπωση πού θά έπι- βεβαιωθεί άργότερα). Στήν συνέχεια άκολουθούν οί πιό καθαροί καί ένθουσιώδεις Σάξονες, οί νομάδες Τσιγγάνοι μέ τίς σκηνές τους μαυρισμένες άπό τήν αιθάλη καί τόν καπνό, έπειτα οί με­γαλόσωμοι άνδρες τής Βουλγαρίας οί όποιοι έχουν δικαίως πε-

59

MARTIN PÖPPEL

ριγραφεΐ ώς οί Πρώσοι τών Βαλκανίων -καθαροί, καλοντυμένοι καί μέ καλή διάθεση άπέναντί μας.

Ή στάση τών Βουλγάρων βασίζεται προφανώς στήν εν όπλοις συναδελφικότητα τοϋ Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Μάς προσφέρουν φράουλες καί μέλι, τό όποιο είναι άκόμη άκριβό καί είναι τόσο πρώιμο γιά την έποχή. Μάς τό προσφέρουν άπό φιλία καί όχι γιά χρήματα ή πληρωμή άλλου είδους.

Οί "Ελληνες είναι λιγότερο έντυπωσιακοί -τουλάχιστον μέχρι τώρα. ’Έχουμε όλοι μάθει στήν παιδική μας ηλικία γιά τούς ξαν­θούς 'Έλληνες (μοϋ έρχεται στόν νοϋ ό ’Όθων στήν ιδιαίτερη πατρίδα μου, τό Όττομπρουν, ό όποιος άποχαιρέτησε τόν πατέρα του καί έφυγε γιά νά γίνει Βασιλιάς τής Ελλάδας. Καί ό Κλέντσε, ό όποιος έκτισε τήν νέα ’Αθήνα). ’Αλλά οί άνθρωποι πού βλέπουμε φαίνονται τελείως διαφορετικοί -μικροκαμωμένοι, μελαχρινοί, πού νοιάζονται περισσότερο νά παζαρεύουν καί νά πετυχαίνουν κα­λές άγορές παρά νά έργάζονται. Μόνο οί μικροί λούστροι είναι γεμάτοι ζωντάνια, προσφέροντάς μας τό «έξτρα γυάλισμα Στούκα πρώτης τάξης» γιά νά μάς κάνουν νά γελάσουμε. Μαθαίνουν γρήγορα λίγα Γερμανικά καί τό «Στούκα» είναι ή λέξη μέ τήν όποια περιγράφουν οτιδήποτε είναι τό καλύτερο καί τό πιό όμορ­φο. ’Έπειτα άπό αυτή τήν άνάπαυση πού τήν είχαμε τόσο άνά- γκη φθάνουμε στήν Τανάγρα στίς 15 τού μηνός, στρατοπεδεύο- ντας κάτω άπό τίς έλιές σέ κυριευμένες ’Αγγλικές σκηνές. Στό κίνημα τής Χιτλερικής Νεολαίας είχαμε όλοι μάθει νά είμαστε κομψοί καί καθαροί, έτσι έπικρατεΐ μεγάλη δραστηριότητα καθώς καθαρίζουμε καί γυαλίζουμε τά όπλα καί τό υλικό μας. Ό Λογιέβ- σκι έχει πάθει έγκαυμα άπό τόν ήλιο στόν άριστερό του ώμο καί τό περιποιούμαστε, άλλοι ξυρίζουν τίς γενειάδες πού έχουν άπο- κτήσει καί παίζουμε σκάτ. Υπάρχει έπίσης μεγάλη άγαλλίαση όταν άνακαλύπτουμε ότι οί ικανοί οδηγοί μας πού πήγαν γιά νά πάρουν έφόδια άπό τήν ’Αθήνα, κατάφεραν νά βάλουν στό χέρι Γερμανική μπύρα. Ό άρχιλοχίας μας Γκέρχαρντ Βίλντ, πού είναι γνωστός ώς «λοχαγός Βίλντ» καί είναι σχεδόν σάν μητέρα γιά εμάς, στέλνει ένα φορτηγό νά φέρει μερικά κιβώτια μπύρας καί τά κρατάμε κρύα άποθηκεύοντάς τα σέ μία τρύπα στό έδαφος.

Στίς 19 Μαΐου λάβαμε τίς διαταγές μας γιά τήν έπόμενη μέρα -μία ρίψη μέ άλεξίπτωτα στό νησί τής Κρήτης. (Υποθέσαμε ότι ένα τόσο μικρό νησί δεν θά άποτελοΰσε πρόβλημα γιά έμάς. Πόσο λάθος κάναμε -έπρόκειτο νά είναι μία τεράστια καί αιματηρή

60

ΚΡΗΤΗ, ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΥ ΜΑΣ

άποστολή). ’Εκείνο τό βράδυ συγκεντρωθήκαμε γύρω άπό μία μεγάλη έλιά, ήπιαμε μπΰρα καί τραγουδήσαμε τά τραγούδια μας μέ τήν συνοδεία τής μπάντας τοΰ ύπολοχαγοϋ Μπύτνερ. Ή ταν άραγε προαίσθημα τό ότι δέν τραγουδήσαμε μόνο εύθυμα τραγού­δια τών στρατιωτών όπως συνήθως, άλλά καί νοσταλγικά τραγού­δια γιά τό σπίτι; Γιά τούς περισσότερους άνδρες θά ήταν τό πρώ­το τους άλμα μέ άλεξίπτωτο καί μόνο λίγοι -όπως έγώ- γνώρι­ζαν πώς είναι πραγματικά ό θάνατος στήν μάχη. Ίσως πολλοί συ­νειδητοποίησαν, ή είχαν τό προαίσθημα, ότι μπορεΐ νά σκοτώνο­νταν. Κανένας δέν έκανε σχόλιο πάνω σ’ αύτό. Πολλοί όμως άπό αυτούς τούς φίλους, τόσο φρέσκοι καί νέοι καί τόσο γεμάτοι μέ αισιοδοξία, θά έπεφταν στήν μάχη κατά τήν διάρκεια τών έπό- μενων λίγων ημερών.

Ή νύχτα περνά γρήγορα έπειδή όλοι σκεφτόμαστε τά σπίτια μας, τούς γονείς μας, τούς φίλους καί τίς άρραβωνιαστικιές μας. Ακόμη καί οί σκληρότεροι στρατιώτες μπορούν νά ονειρεύονται.

Νωρίς τό πρωί τής 20ής Μαΐου ό ούρανός γεμίζει άπό τόν υπόκωφο θόρυβο τών άεροσκαφών πού άπογειώνονται γιά τίς ζώνες ρίψης τους. Φθάνουμε στήν δική μας τό μεσημέρι. (Τό σχέ­διο γιά έμάς ήταν νά καταλάβουμε τό άεροδρόμιο τού Ρεθύμνου στό κέντρο τοΰ νησιού, μέ τήν υπόθεση ότι ό εχθρός θά συγκε­ντρωνόταν στίς ζώνες ρίψης τών Χανίων καί τού Ηρακλείου. Αύτό όμως δέν συνέβη. Ό εχθρός διέθετε ήδη τίς πληροφορίες πού χρειαζόταν, τίς όποιες άπέκτησε μέσφ τοΰ άσυρμάτου άπό τήν ηπειρωτική χώρα).

Γίνονται οί τελευταίες προετοιμασίες, οί διαταγές μάχης δια­νέμονται στίς διμοιρίες, οί άεροφωτογραφίες μελετοΰνται προσε­κτικά. Τό άεροδρόμιο καί ή περιοχή γύρω άπό τό Ρέθυμνο πρό­κειται νά καταληφθούν άπό τό 2ο Σύνταγμα ’Αλεξιπτωτιστών μέ δύο τάγματα καί τόν 13ο καί 14ο Λόχο ΰπό τήν διοίκηση τοΰ συνταγματάρχη Στούρμ. Ή 2η Μοίρα Πυροβολικού ’Αλεξιπτωτι­στών ύπό τόν ύπολοχαγό Τόρμπεκε, ό 1ος Λόχος ’Αντιαεροπορι­κών ’Αλεξιπτωτιστών καί τό Τάγμα Πολυβόλων ’Αλεξιπτωτιστών χωρίς τόν 3ο Λόχο, έχουν έπίσης προσκολληθεϊ στό Σύνταγμα. ’Αργότερα, μάθαμε ότι οί έχθρικές δυνάμεις στόν τομέα τής μά­χης ήταν ή 19η Αυστραλιανή Ταξιαρχία ύπό τόν στρατηγό Βά- ζεϋ, έξι Ελληνικά τάγματα καί μονάδες άντιαεροπορικοΰ πυρο­βολικού, πεδινού πυροβολικού καί έλαφρών αρμάτων.

Οί άνδρες έπιβιβάζονται στά φορτηγά, ένώ έγώ ταξιδεύω ώς

61

MARTIN POPPEL

επιβάτης μέ τόν Μισλόφικυ καί τήν μοτοσυκλέτα του πρός τό παρακείμενο άεροδρόμιο. Υπάρχει σκόνη παντοϋ ξανά καί σηκώ­νεται περισσότερη όταν τά πρώτα άεροσκάφη επιστρέφουν άπό τίς ζώνες ρίψης, μερικά έχοντας μεγάλες τρύπες άπό βλήματα στίς πτέρυγες καί τήν άτρακτο. ’Ανεβαίνουμε στά άεροπλάνα, έτοιμοι μέ τά άεροπορικά ριπτόμενα κιβώτια καί τότε -ά ν δέν γελάσε­τε, θά κλάψετε- πρέπει νά γεμίσουμε τίς δεξαμενές καυσίμων τών Junker μέ τά χέρια! Τελικά, φορώντας τά βαριά μας σακκίδια, πάμε στά άεροπλάνα. 'Ένας τελευταίος χαιρετισμός, μπαίνουμε μέσα καί άπογειωνόμαστε στίς 13.00. ’Αρχικά παραμένουμε σέ μεγάλο ύψος καί πετάμε πάνω άπό τά πρώτα Ελληνικά νησιά μέσα σέ θαυμάσια λιακάδα, άλλά όταν φθάνουμε στήν άνοικτή θάλασσα άρχίζουμε νά πετάμε χαμηλά2. 'Ο χρόνος πτήσης θά είναι πάνω άπό δύο ώρες, έτσι άξιοποιώ τήν εύκαιρία γιά νά πάρω έναν ύπνάκο. Είναι μία θαυμάσια ικανότητα, τήν όποία μπορώ νά χρησιμοποιώ όποιαδήποτε στιγμή τής ήμέρας ή τής νύχτας.

"Οταν βλέπουμε μία οροσειρά πέρα στόν ορίζοντα, γνωρίζουμε ότι βρισκόμαστε κοντά στήν Κρήτη. Ελέγχουμε τόν έξοπλισμό μας γιά μία άκόμη φορά, ειδικά τόν κρίκο στό άκρο τού ιμάντα. Τό άεροσκάφος πετυχαίνει τό κατάλληλο ύψος γιά τήν ρίψη καί σύντομα βρισκόμαστε πάνω άπό τήν άκτή. «Ετοιμαστείτε νά πηδήσετε» -σήμα- καί έξω. Θεέ μου, είμαστε τυχεροί. Ο επικε­φαλής τού άλματός μας έχει έπιλέξει τήν ζώνη ρίψης τέλεια καί στίς 15.40 κατεβαίνουμε στήν γή, περίπου 12 χιλιόμετρα άνατο- λικά τής κωμόπολης τού Ρεθύμνου καί 1,5 χιλιόμετρο βόρεια τής Επισκοπής. Ό Μίκι κι έγώ καταλήγουμε πάνω σέ μία έλιά, άλλά μέ μία τούμπα βρισκόμαστε στό έδαφος. Κατά τήν διάρκεια τής ρίψης, δέν έχει υπάρξει τίποτα πιό άπειλητικό άπό λίγους πυρο­βολισμούς. Έπειτα άπό λίγη ώρα ό λόχος έχει συγκεντρωθεί καί φαίνεται πώς μόνο ένα φορτίο άεροσκάφους έχει προσγειωθεί σέ λάθος μέρος καί λείπει. Άκόμη καί τώρα, καθώς παραλαμβάνουμε τά κιβώτια τών όπλων3, ζεσταινόμαστε ύπερβολικά -ή θερμοκρα­σία είναι σχεδόν 50 βαθμοί Κελσίου καί ήδη όλοι άνασαίνουμε βαριά. Πρώτα άπ’ όλα πρέπει νά έγκλιματιστούμε. Είναι προφανές πώς οί ήγήτορές μας γνώριζαν καλά τήν ζέστη, άλλά σταλθήκαμε στήν μάχη μέ πλήρη στολή καί μέ πρόσθετο ιματισμό άλματος. Είναι άπόλυτη άνοησία! Σπανίως επίσης πρόκειται νά ικανοποιη­θούμε μέ τίς μερίδες μας άπό παστό χοιρομέρι. Σύντομα μερικοί άνδρες, έμού συμπεριλαμβανομένου, έχουν βγάλει τά τζάκετ τους

62

ΚΡΗΤΗ, ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΥ ΜΑΣ

καί τά έχουν κρύψει μέσα στήν βλάστηση.Προελαύνουμε καί άπό τίς δύο πλευρές τού παραλιακού δρό­

μου, άκολουθώντας τούς άντικειμενικούς μας σκοπούς πού είναι ή κατάληψη τού άεροδρομίου μαζί μέ μονάδες τοϋ 2ου Συντάγ­ματος 'Αλεξιπτωτιστών καί τού ταγματάρχη Κρόχ. Δέν προχωράμε όμως πολύ. Στούς λόφους γύρω άπό τό άεροδρόμιο δεχόμαστε σφοδρά πυρά καί άναγκαζόμαστε νά άφήσουμε τόν δρόμο καί νά κινηθούμε νότια μέσα άπό τά άμπέλια γιά νά κάνουμε τήν επί­θεσή μας. Τήν ώρα πού φθάνουμε στόν πρώτο λόφο, τό φώς τής ημέρας χάνεται. Τό μέρος έχει ήδη έγκαταλειφθεΐ άπό τά έπίλεκτα Νεοζηλανδικά στρατεύματα. Αργότερα άνακαλύψαμε ότι οί Νεο- ζηλανδοί θεωρούνταν ώς τά καλύτερα στρατεύματα τής Αύτοκρα- τορίας, άλλά γρήγορα άντελήφθησαν τό είδος τών Γερμανικών στρατευμάτων πού άντιμετώπιζαν. Κινούμαστε καί πάλι πρός τά κάτω, πρός τόν παραλιακό δρόμο. Στήν ’Επισκοπή συγκεντρώνε­ται ολόκληρο τό συγκρότημα μάχης γιά τήν επίθεση στό άεροδρό­μιο. Ώ ς προληπτικό μέτρο, έγκαθίστανται γρήγορα μερικά οδο­φράγματα καί στήν συνέχεια λαμβάνουμε τίς διαταγές μας. Ή δι­μοιρία μας ύπό τόν άνθυπολοχαγό Ρικόβσκι, μέ τήν πρώτη όμάδα ύπό τόν έπιλοχία Σέρερ καί τήν δεύτερη ύπό τίς δικές μου δια­ταγές, διατάσσεται νά διεισδύσει στά άμπέλια στά άριστερά τού παραλιακού δρόμου. Προχωρούμε άθέατοι μέσα στό σκοτάδι, ψιθυρίζοντας τό σύνθημα «Ραϊχσμάρσαλ» όποτε πέφτουμε πάνω σέ άλλα στρατεύματα τά όποια δέν άναγνωρίζουμε. Τώρα ξέρουμε πρός ποιά κατεύθυνση είναι ό έχθρός, άλλά όχι πού άκριβώς.

Στό γκρίζο φώς τοϋ πρωινού κάνουμε έφοδο στά άμπέλια πάνω στούς λόφους, στό άκρο τού άεροδρομίου. Τώρα ό άντικει- μενικός μας σκοπός είναι μπροστά μας. Μάς έχουν όμως έντοπίσει καί βάλουν έναντίον μας -μία πραγματική κόλαση. Βλέπω έναν άσχημα κτυπημένο ύποδεκανέα νά κρατά τήν σκισμένη κοιλιά του κλειστή καί μέ τά δυό του χέρια. "Οταν σταματάμε γιά νά τόν βοηθήσουμε, μάς λέει: «Πηγαίνετε πρώτα έκεΐ κάτω καί μετά έλάτε νά μέ μαζέψετε!» ’Απίστευτο. Ό υποδεκανέας Ρούντι Φράις έχει τήν καταπληκτική εύνοια τής τύχης. Δέχεται μία βολίδα μέσα άπό τήν μύτη, άλλά μπαίνει άπό τήν μία πλευρά καί βγαίνει καθαρά άπό τήν άλλη. (Έπειτα άπό λίγες μέρες μπορούσε άκό- μη καί νά φυσήξει τήν μύτη του ξανά).

Δέν ώφελεΐ. Άνθρωποι κτυπιοϋνται ολόγυρά μας καί ή άτμό- σφαιρα είναι γεμάτη άπό τά βογκητά καί τίς κραυγές πόνου τους.

63

MARTIN PÖPPEL

’Αναγκαζόμαστε νά υποχωρήσουμε άπό αυτόν τόν ματωμένο λόφο κι έτσι άποτυγχάνουμε νά κυριεύσουμε τόν άντικειμενικό μας σκοπό. Οί πυροβολισμοί συνεχίζονται καί άπό τίς δύο πλευρές. Καταφέρνουμε νά βρούμε κάποια κάλυψη σέ ένα άντιπρανές καί στήν συνέχεια κινούμαστε γρήγορα πρός ένα λευκό σπίτι όπου μπορούμε νά φροντίσουμε τούς τραυματίες μας. Οί άνδρες τοΰ υγειονομικού είναι πραγματικά άπόλυτα άπασχολημένοι τώρα. Στήν συνέχεια μπαίνω σέ μία ρηχή τάφρο καί πηδώ πάνω άπό τόν δρόμο σέ μία μικρή κοιλότητα. Πόσοι άπό έμάς είναι τώρα, 30 άνδρες, 40; ’Ακολουθεί μία έντονη συζήτηση. 'Ένας ύπολοχα- γός όνόματι Χίντς άπό μία άλλη μονάδα θέλει νά δώσει τήν δια­ταγή νά παραδοθοΰμε. "Ενας λοχίας άπαντά άπότομα: «Δέν τί­θεται τέτοιο ζήτημα».

Σύντομα άκοΰμε ήχο άπό οχήματα καί διαταγές πού δίδονται στά ’Αγγλικά. 'Ο μόνος δρόμος πού είναι άκόμη έλεύθερος είναι έκεϊνος πού όδηγεϊ στήν άκτή, έτσι μετακινούμαστε μέσα άπό τούς θάμνους καί τήν βλάστηση. 'Όλα όσα δέν είναι άπολύτως άπαραίτητα -έκτός άπό όπλα καί πυρομαχικά- πετάγεται γιά νά γίνει εύκολότερη ή πορεία μας. Κινούμαστε κατά μήκος τής άκτής γιά μία ώρα περίπου, μερικές φορές κολυμπώντας μέσα στήν θάλασσα μέχρι τό στήθος μας όταν αύτός είναι ό μοναδικός τρό­πος γιά νά προχωρήσουμε. Μερικοί άποκομμένοι άνδρες άπό άλλες μονάδες έχουν κατορθώσει νά φθάσουν μέχρι έμάς, έως ότου τελικά -κατάκοποι- συναντούμε μία άλλη όμάδα στρατιω­τών πάνω σέ έναν μικρό λόφο. Κάτω άπό τίς διαταγές τοΰ ύπο- λοχαγού φόν Ρόον, ένα νέο συγκρότημα μάχης σχηματίζεται έκεΐ. Ό υποδεκανέας Φρίς μοΰ δίνει τό πρώτο μου τσιγάρο -Θεέ μου, τό χρειαζόμουν. Κουρασμένοι καί άπογοητευμένοι, καθόμαστε έκεΐ μέ σκυμμένα κεφάλια. Πρός μεγάλη μας έκπληξη, άνακαλύπτουμε ότι ό άνθυπολοχαγός Ρικόβσκι άπό τήν ’Ανατολική Πρωσία έχει κάνει μεταβολή καί τό έχει σκάσει χωρίς τά όπλα του καί σχε­δόν χωρίς στολή. Λοιπόν, μπορούμε νά τό κατανοήσουμε μέχρι κάποιον βαθμό, άλλά πώς στό καλό άφησε ό Ρικόβσκι (ό όποιος είναι συνήθως τόσο άξιόπιστος) πίσω τό όπλο του;

Νέες μονάδες συγκροτούνται άπό τούς άνδρες πού έχουν άπο- μείνει καί έγκαθίσταται μία άμυντική γραμμή. ’Αγχώδεις ερωτή­σεις διατυπώνονται μεταξύ μας: «Πώς θά πάνε τά πράγματα;» «Μπορούμε νά διαφύγουμε πρός τό Ηράκλειο;» Παρά τήν κού­ραση καί τήν άπελπισία μας, σχεδόν κανείς δέν κοιμάται. Τό πρωί

64

ΚΡΗΤΗ, ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΥ ΜΑΣ

λαμβάνω τήν διαταγή νά κάνω άναγνώριση τοϋ παραλιακού δρό­μου καί νά βρω άν υπάρχουν έκεϊ εχθρικά στρατεύματα. Παίρ­νω έξι άνδρες γι’ αύτή τήν δουλειά. Στά άριστερά είναι μία από­τομη πλαγιά, ή δεξιά πλευρά είναι σχεδόν έπίπεδη άλλά τουλά­χιστον καλύπτεται άπό βλάστηση καί διάσπαρτες έλιές. Βαδίζουμε σέ σχηματισμό καί μέ τεταμένη προσοχή σέ συναγερμό γιά τρεις ώρες πρός τό Ηράκλειο άν καί άπέχει άκόμη άρκετά. Καμία έπαφή μέ τόν έχθρό, κι έτσι κάνουμε μεταβολή καί έπιστρέφου- με. 'Όταν φθάνουμε περίπου στά 500 μέτρα άπό τίς γραμμές μας, άκοΰμε πυρά τυφεκίων καί μία ριπή πολυβόλου. Έρποντας προ­σεκτικά πρός τά εμπρός, βλέπουμε ότι Κρητικοί άντάρτες πού φορούν περιβραχιόνια καί έχουν σκορπιστεί σέ μεγάλο εύρος, βάλλουν έναντίον τού συγκροτήματος τού φόν Ρόον. Είμαστε σέ θέση νά τούς προσβάλουμε άπό τά νώτα καί δεχόμενοι πυρά άπό δύο κατευθύνσεις, ύποχρεώνονται γρήγορα νά άποσυρθούν. Δυ­στυχώς όμως υπάρχει άλλος ένας άνδρας τόν όποιο δέν έχουμε δει έπειδή είναι άρκετά πιό πίσω άπό τούς υπόλοιπους, καί αύτός καταφέρνει νά ρίξει καί νά σκοτώσει έναν άπό τούς άνδρες μου. Πρέπει νά τόν θάψουμε έκεΐ τήν ϊδια στιγμή. (Άρκετά μετά τόν πόλεμο προσπάθησα νά βρώ τόν τάφο του ξανά, άλλά χωρίς έπιτυχία).

’Αναφέρουμε πίσω. Άλλες άναγνωριστικές περίπολοι άποστέλ- λονται, μερικές μέσω μιάς βαθιάς ρεματιάς ή όποία προφανώς έχει έκκενωθεϊ άπό τόν έχθρό λίγο πρωτύτερα. ’Εδώ είναι πού ό Ρι- κόβσκι άρπάζει τήν εύκαιρία του. Τού έπιτρέπεται νά πάει στό χωριό μόνος του ένώ έμεϊς τόν καλύπτουμε, ώστε νά άνακτήσει τόν αύτοσεβασμό του. 'Ολοκληρώνει αύτή τήν άποστολή μέ έπι­τυχία -κα ί έπειτα άπό αύτό ή άδοξη φυγή του ξεχνιέται.

"Ενας σταθμός έπίδεσης οργανώνεται σέ έναν μικρό κολπίσκο κάτω άπό τούς λόφους στήν παραλία, έπίγειοι δείκτες τοποθετού­νται καί σημαδεύονται μέ πέτρες καί γράμματα άναγνώρισης. Δέν έχουμε καμία έπαφή μέ άλλα συγκροτήματα μάχης καί μάς έχουν μείνει πολύ λίγα τρόφιμα καί πυρομαχικά. Τελικά όμως, μάς έντο- πίζει ένα H e-111, ένα άεροσκάφος Heinkel, τό όποιο κουνά τίς πτέρυγές του δείχνοντας ότι μάς έχει άναγνωρίσει. Λιγότερο άπό δύο ώρες άργότερα ρίπτονται σέ έμάς έφόδια, μαζί μέ τήν δια­ταγή νά ενωθούμε μέ τίς δυνάμεις ένός άλλου συγκροτήματος μάχης πού έχει τήν βάση του σέ ένα κοντινό ελαιοτριβείο: θά πρέπει άπό κοινού νά καταλάβουμε τούς λόφους μπροστά μας.

65

MARTIN PÖPPEL

Αύτή ή έπαφή μέ τόν έξω κόσμο μας κάνει νά νιώσουμε φυσικά καί διανοητικά αναζωογονημένοι καί πετυχαίνουμε τόν άντικει- μενικό μας σκοπό μέ τήν βοήθεια ένός άντιαρματικού πυροβόλου τών 20 χιλιοστών τό όποιο διαλύει τό «λευκό σπίτι». ’Έπειτα άπό αύτό, ό έχθρός έξαφανίζεται στά βουνά. Από τήν στιγμή πού τά συγκροτήματα μάχης έχουν άναδιοργανωθεΐ, ό έπόμενος άντικει- μενικός μας σκοπός είναι νά διενεργήσουμε άλλη μία επίθεση κατά τού άεροδρομίου όπου είχαμε ΰποστεΐ τόσες άπώλειες. Καθώς όμως προχωρούμε, βλέπουμε ξαφνικά μοτοσυκλέτες καί μικρά τροχοφόρα οχήματα νά κινούνται πρός τό μέρος μας. Φανταστικό! Τό ορεινό πεζικό έχει καταφθάσει!4 (Τό Σύνταγμα Άεραπόβασης-Έφόδου5, πού τελεί τώρα ύπό τήν διοίκηση τού άπίστευτα παλαιού στρατιώτη συνταγματάρχη Ράμκε, είχε κατα­φέρει νά κυριεύσει τό άεροδρόμιο τού Μάλεμε άν καί μέ τρομερό κόστος. Σάν άποτέλεσμα, τό υπέροχο ορεινό πεζικό είχε τήν δυ­νατότητα νά προσγειωθεί έκεΐ καί οί δύο δυνάμεις ένώθηκαν γιά νά κυριεύσουν τούς λόφους καί νά έκδιώξουν τόν εχθρό).

Ή Κρήτη ήταν δική μας. Ή ταν ένας ηρωικός καί σκληρός άγώνας άλλά δέν ξεχνάμε ποτέ τό τρομερό κόστος πού στοίχισε στίς ζωές τών στρατιωτών μας. Ό Ούΐνστον Τσώρτσιλ θά έλεγε ότι, έδώ στήν Κρήτη, ή αιχμή τού δόρατος τού Γερμανικού Στρα­τού έκανε ένα άλμα πρός τόν θάνατό της. Είχε δίκιο. Δέν συνήλ­θαμε ποτέ άπό αύτή τήν μάχη.

Βαδίσαμε στό Ρέθυμνο, μέ τούς αιχμαλώτους νά σέρνουν τά κιβώτια τών όπλων μας. Παραμείναμε άπασχολημένοι ολόκληρη τήν μέρα μέ τό καθήκον τής ταφής τών νεκρών μας. Μερικοί είχαν πνιγεί, έχοντας ριφθεΐ πολύ νωρίς μέ τό άλεξίπτωτο καί έχοντας παρασυρθεΐ στόν βυθό άπό τό βάρος τής έξάρτυσής τους. ’Αλλα φορτία άεροσκαφών είχαν προσγειωθεί άκριβώς στό μέσο τών έχθρικών θέσεων. Οί συνάδελφοί μας κείτονταν έκεΐ άκίνη- τοι, μέ τά άλεξίπτωτα πίσω τους, θερισμένοι μέ τήν ίδια σειρά άκριβώς πού είχαν προσγειωθεί. Λεγόταν ότι κάποιοι άλλοι εί­χαν άκρωτηριαστεΐ. Δόξα τώ Θεώ, δέν είδα καμία τέτοια περί­πτωση.

Τοποθετήσαμε σταυρούς μέ τά ονόματα καί τίς ήμερομηνίες, άλλά ποιό είναι τό όφελος τών σταυρών γιά τούς συντρόφους μας; Νεαροί άνδρες όπως έμεΐς, ένθουσιώδεις καί χαρούμενοι στήν Τανάγρα τόσο λίγες ώρες πρωτύτερα. Τώρα κείτονται έδώ, πολύ μακριά άπό τήν πατρίδα. Ό ύπολοχαγός Μπύτνερ, ό λοχίας

66

ΚΡΗΤΗ, ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΥ ΜΑΣ

Κάλαμε, ό φίλος μας λοχίας Φρίτς Ντομίνιακ, ό άνθυπολοχαγός Σβίφερτ άπό τό στοιχείο όλμων, ό έπιλοχίας Χύτερερ -όλοι τους νεκροί.

Ό πιό παλιός μας άλεξιπτωτιστής, ό Μύλερ (γνωστός ώς «ΕΑΜ») έπιστρέφει σέ έμάς έπειτα άπό τήν αιχμαλωσία του άπό τούς Βρετανούς. Είχε διατελέσει κρατούμενος άπό τίς 21 μέχρι τίς 22 Μαΐου μαζί μέ έναν άριθμό άλλων στρατιωτών καί τόν ύπολοχαγό Φίσερ. Ό ύπίατρος Δρ. Μπέγκους είχε ριφθεΐ μαζί μέ τόν 2ο Λόχο τού Τάγματος Μηχανικού ’Αλεξιπτωτιστών. Έχοντας προσγειωθεί μέ άκρίβεια καί τάξη, προέλασαν άποφασιστικά καί, όπως καί έμεϊς, ΰπέστησαν βαριές άπώλειες. ”Αν καί κτυπήθηκε μέ διαμπερές τραύμα στό άριστερό πόδι του, έργάστηκε μέ τούς νοσοκόμους τού 3ου Λόχου τού Τάγματος Πολυβόλων γιά νά θάψουν τούς νεκρούς καί νά φροντίσουν τούς τραυματίες. Παρά τίς άφοσιωμένες προσπάθειές του, πολλοί άνδρες μέ τραύματα στό στομάχι καί τό στήθος δέν μπορούσαν νά σωθούν.

Ό λοχίας μας «λοχαγός Βίλντ» είχε παραμείνει κοντά στόν διοικητή τού λόχου μας, τόν ύπολοχαγό Μπύτνερ. Κατάφεραν νά αιχμαλωτίσουν τό πλήρωμα ένός άκινητοποιημένου άρματος μάχης καί λόγω τής συνηθισμένης πολύ καλής μεταχείρισης αύ- τών τών άνδρών, ό Βίλντ είχε δεχθεί μία φιάλη τζίν (ή όποια ήταν πολύ καλοδεχούμενη). Αργότερα ό Βίλντ τραυματίστηκε στόν ώμο καί άναγκάστηκε νά πάει πίσω γιά νά περιποιηθούν τό τραύμα του. ’Αργότερα άνακάλυψε ότι ό γενναίος διοικητής μας είχε σκοτωθεί, μαζί μέ τόν Κάλαμε, στόν δρόμο γιά τά άμπέλια. Τόν βρήκαμε έκεΐ καί τόν θάψαμε μαζί μέ τούς ύπόλοιπους.

Οί υπόλοιποι άπό έμάς έπιβιώσαμε καί άνυπομονούμε νά άνταλλάξουμε τά παλιά ξεσκισμένα ρούχα μας μέ τήν Βρετανική τροπική στολή. Ό Χάιντς Χύμπερ ράβει μαγιό γιά όλους έτσι ώστε ό Κρητικός πληθυσμός νά μήν χρειάζεται πλέον νά ένθουσιάζε- ται καί νά διασκεδάζει στό θέαμα τών άλαβάστρινα λευκών κορ­μιών μας στίς παραλίες καί στήν θάλασσα. Ό έπιλοχίας Λογιέβσκι έχει έπιτάξει μία ραπτομηχανή Singer γι’ αύτόν τόν σκοπό. ’Απο­κτούμε καταλύματα στόν πρώτο όροφο ένός σπιτιού δίπλα στήν παραλία. Είναι καλό πού έχουμε μαζί μας τόν έπιλοχία Σέρερ, άφού προσελκύει μυστηριωδώς όλες τίς μύγες μακριά άπό έμάς τούς υπόλοιπους, μέχρι πού τόν υποχρεώνουν νά βγει έξω στόν καθαρό άέρα. Κατά τήν διάρκεια ένός ταξιδιού σέ μία Βρετανι­κή άποθήκη εφοδίων στόν Κόλπο τής Σούδας, είδαμε πώς τά

67

MARTIN PÖPPEL

Stuka μας έχουν καταστρέψει μεγάλους άριθμούς έχθρικών πο­λεμικών πλοίων. ’Ακόμη έβγαζαν καπνό. Ήταν μυστήριο γιά έμάς τό πώς οί πιλότοι μας κατάφεραν νά προσγειώσουν τά Junker τους άπέναντι στίς θέσεις τών άντιαεροπορικών όπλων πού αντι­κρίσαμε.

'Ο εχθρός διέθετε στήν Κρήτη πολύ περισσότερους άνδρες άπό ότι έμεϊς. Ή άριθμητική υπεροχή τους είχε νικηθεί μόνο άπό τό άδάμαστο ήθικό, τήν άκατάβλητη θέληση όλων τών άνδρών μας. Αλλά αύτό τό επεισόδιο άποτελοϋσε ένα ένδοξο κεφάλαιο στήν ιστορία καθενός μάχιμου άνδρα, εϊτε αύτός ήταν άλεξιπτωτιστής, εϊτε στρατιώτης τοϋ ορεινού πεζικού, πιλότος ή ναύτης. Κάθε άνδρας άξιζε πραγματικά τόν Σιδηρούν Σταυρό Α Τάξης. Καθώς έγώ είχα ήδη τόν δικό μου, έλαβα ώς παρηγοριά ένα άπό τά σχετικά λίγα ’Αναμνηστικά ’Εμβλήματα Κρήτης άπό τόν άντιπτέ- ραρχο Στοΰντεντ. Άποτελεΐτο άπό τόν έφορμούντα άετό μας μέ ένα στεφάνι φύλλων δρυός καί τήν χαραγμένη έπιγραφή «Κρή­τη 1941 σέ άναγνώριση τού έξαίρετου ήθικού τού λοχία Παιπελ», σέ μέταλλο πάνω σέ μαύρο βελούδο.

Ή ύπερήφανη μονάδα άλεξιπτωτιστών μας δέν συνήλθε ποτέ άπό τίς τεράστιες άπώλειες πού ύπέστη στήν Κρήτη. Γιά έμάς, αύτή ήταν ή τελευταία μεγάλη έπιχείρηοη άερομεταφερόμενων στρατευμάτων τοϋ πολέμου. Μέ τόν πόλεμο νά έχει τελειώσει έδώ καί πολλά χρόνια, πολλοί άπό έμάς άκόμη έπιστρέφουμε στό νησί -κα ί όχι μόνο γιά διακοπές. Βαδίζουμε πρός τό κοιμητήριο τού Μάλεμε, στό 'Ύψωμα 107 όπου ή μάχη υπήρξε τόσο σκληρή. Τέσσερις χιλιάδες πεντακόσιοι άλεξιπτωτιστές, άνδρες τοϋ ορει­νού πεζικού, πιλότοι καί ναύτες είναι θαμμένοι έδώ. Καί άν πε- ριηγηθεΐτε άνάμεσα στίς σειρές τών τάφων, θά διαπιστώσετε ότι ήταν όλοι σχεδόν νεαροί, άνδρες ήλικίας 18, 20 καί 22 έτών. Άνάμεοά τους είναι τρεις γιοι τού κόμη Μπλύχερ6 -μία παλιά καί διάσημη στρατιωτική δυναστεία έφθασε στό τέλος της έδώ στήν Κρήτη.

Γιά τόν άντιπτέραρχο Στοΰντεντ, διοικητή τών άερομεταφερό­μενων δυνάμεων, ή Κρήτη άποτελούσε μία «πικρή άνάμνηση». Γιά τόν υποστράτηγο Γιούλιους Ρίνγκελ, τόν δημοφιλή διοικητή τής 5ης ’Ορεινής Μεραρχίας ήταν «ένα έπικό τραγούδι σέ μία ήσσονα νότα». Καί ό στρατιωτικός ιστορικός Λίντελ Χαρτ έγραψε: «Ήταν ένα άπό τά πιό έκπληκτικά καί τολμηρά κατορθώματα τού πο­λέμου». Τι ώφελοΰν όμως αυτές οί διατυπώσεις τούς γενναίους

68

ΚΡΗΤΗ, ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΥ ΜΑΣ

συναδέλφους μας πού άναπαύονται έκεΐ καί τών όποιων οί σταυ­ροί συνεχίζουν νά μάς έπιπλήττουν καί νά προειδοποιούν;

Γιά τούς έπιζώντες, όμως, ό πόλεμος συνεχίστηκε. Έπιστρέψαμε στό Γκαρντελέγκεν άεροπορικώς καί σιδηροδρομικώς καί ολόκλη­ρος ό πληθυσμός τής κωμόπολης βγήκε γιά νά μάς ζητωκραυγάσει καθώς παρελαύναμε.

— Δέν ύπάρχουν πλέον νησιά -

69

Μία πικρή νίκη.

Βρετανικές, Αυστραλιανές καί Νεοζηλανδικές δυνάμεις στάθμευαν στήν Κρήτη άπό τίς 29 'Οκτωβρίου 1940, μία ήμέρα μετά τήν επίθεση τοΰ Μουσολίνι στήν 'Ελλάδα. Τόν Μάιο τοΰ 1941, όταν ή ηπειρωτική 'Ελλάδα είχε ήδη καταληφθεί άπό τά Γερμανικά στρατεύματα, ή 'Ανώτατη Διοίκηση τών ’Ενόπλων Δυνάμεων (O KW ) αποφάσισε νά κάνει άπόβαση στήν Κρήτη, άκολουθώντας τήν συμβουλή τοΰ άνθρώπου πού έγινε άργότερα ό διοικητής του X I Αερομεταφερόμενου Σώματος, τοΰ άντιπτέραρχου Κούρτ Στοΰντεντ. Ή άπόσταση αύτοΰ τοΰ 'Ελληνικού νησιοΰ άπό τήν ’Αλεξάνδρεια ήταν μόλις 590 χιλιόμετρα. Στό τέλος μιας πολύ σκληρής μάχης, περίπου 6.000 Γερμανοί, συμπε­ριλαμβανομένων καί 3.764 άνδρών τών άερομεταφερόμενων στρατευμάτων, είχαν σκο­τωθεί γιά τήν νίκη τους.

70

'Υπάρχουν λίγες φωτογραφίες τής δολοφονικής μάχης τής Κρήτης. Οί Γερμανοί καλ­λιτέχνες τοϋ πολέμου χρησιμοποίησαν τό συνηθισμένο «ήρωικό στυλ» γιά νά δώσουν σκαριφήματα τής κόλασης. Ή πραγματικότητα ήταν γενικά απερίγραπτη.

71

"Επειτα άπό τήν άφιξη τοϋ ορεινοί πεζικού, ή μάχη τελείωσε. Τά υπολείμματα τοΰ 2ου Λόχου βαδίζουν άπό τους τελευταίους λόφους πρός τήν κωμόπολη τοϋ Ρέθυμνου. 'Επι­κεφαλής είναι ό άνθυπολοχαγός Ρικόβσκι καί, άπό αριστερά: έπιλοχίας Λογιέβσκι καί λοχίες Σέρερ καί Παΐπελ.

72

Ό αμπελώνας «Ματωμένο Βουνό» στό Ρέθυμνο.

Es s ta rb en den H e ld e n to d au f K reta u n se re g e lieb ten S öhne , B rüder, Enkel u n d N effen

d e r R itte rk re u z trä g e r

W olfgang G raf oon ßlüdierO b e rle u tn a n t in e in em F a llsch irm jäg erreg im en t

im A lte r vo n 24 Jah ren

Leberecht Graf oon BlücherG e fre ite r in e inem F allsch irm jägerreg im en t

im A lte r v o n 19 Jahren

Hati0=Joachim Graf oon ßlüdierJäger in e inem F allsch irm jäg erreg im en t

im A lter vo n 17 Jah ren .D arze , P ost S tuer, in M eck lenburg Posen u n d A lten g o tte rn , den 23. Ju n i 1941

G e r tru d v. N o rd h e im , geb. F re iin M arschall, verw . G rä f in Blücher

L udw ig v. N o rd h e im , G au la n d w irt im L uftgau II

E lisab e th G rä f in v . Blücher A d o lf G ra f v . B lücher, L e u tn an t z u r See G e r tru d G rä f in v . B lücher R ichenza v. N o rd h e im W ilh e lm in e F re ifrau M arschall,

geb. G rä f in R ittb erg C h a r lo tte F reiin M arschall

Τρεις άδελφοί μιας φημισμένης στρατιωτικής οικογένειας σκο­τώθηκαν ώς άλεξιπτωτιστές στήν Κρήτη. Ό μεγαλύτερος ήταν 24 έτών καί ό μικρότε­ρος λιγότερο άπό 17 έτών.

73

Τό κοιμητήριο τού 2ου Συντάγματος 'Αλεξιπτωτιστών καί τοΰ Τάγματος Πολυβόλων 'Αλεξιπτωτιστών στό Ρέθυμνο καί τάφοι τών πεσόντων.

Οι Κρητικοί, πού είχαν κατακτηθεί καί καταπιεστεί έπί αιώνες άπό ξένους λαούς, πολέμησαν έναντίον τής Γερμανικής εισβολής μέ κάθε δυνατό μέσο. Παρά τίς κάποιες βελτιώσεις στίς σχέσεις μέ τούς καταχτητές, οί ώμότητες συνέχισαν νά λαμβάνουν χώρα γιά πολύ καιρό μετά τήν λήξη τής μάχης τής Κρήτης.

75

Έπιστρέφοντας στήν πατρίδα τό καλοκαίρι τοΰ 1941. Τό Γκαρντελέγκεν καλωσορί­ζει τό «δικό του» Τάγμα Πολυβόλων ’Αλεξιπτωτιστών μέ μία αψίδα νίκης. Ό λο ι οί άνδρες παρασημοφορήθηκαν μέ τόν Σιδηροϋν Σταυρό Α' καί Β' Τάξεως γιά τήν συμ­μετοχή τους στήν κατάκτηση τής Κρήτης.

77

5Ρωσία 1941 / 1942

Εί χ α μ ε α κ ο υ ς ε ι γ ι α τ η ν ε ι σ β ο λ ή σ τ η ν ρ ω ς ι λ άπό τά στρατεύματά μας ένώ βρισκόμασταν άκόμη στήν Κρή­τη. Άκόμη καί τότε, είχαμε άναλογιστεΐ τήν άπίστευτα άχανή έκταση έκείνης τής χώρας μέ κάποιο φόβο. Τώρα πιά είχαμε έναν διμέτωπο πόλεμο τόν όποιο ό Φύρερ άνέκαθεν

έπεδίωκε νά άποφύγει. Δέν νιώθαμε καλά γι’ αύτό καί μάς έκα­νε νά αισθανόμαστε κάποια άνησυχία.

Πρίν άπό τίς πρώτες μας έμπειρίες στήν Ρωσία, περάσαμε ένα διάστημα στό πεδίο έκπαίδευσης στρατευμάτων τοΰ Γκράφενβερ. 'Επειδή τό τάγμα είχε ΰποστεΐ τόσο πολλές άπώλειες στήν Κρήτη, μάς έστειλαν άντικαταστάτες, γεροφτιαγμένους νεαρούς, ώραίους τύπους όπως κι έμεϊς. "Οπως ήταν άρκετά φυσικό, οί νεαροί ήταν γεμάτοι θαυμασμό γιά έμάς, γιά τά παράσημά μας καί τίς περι- χειρίδες μας πού έφεραν τίς έπιγραφές «Ιο Σύνταγμα Αλεξιπτω­τιστών» καί «Κρήτη». Γι αύτούς ήμασταν βετεράνοι, άν καί ήμα­σταν μόλις 20 ή 22 έτών.

’Άρχισε άλλη μία περίοδος σκληρής έκπαίδευσης, κυρίως στό ύπαιθρο. Πάντως, δέν έμεινα μέχρι τό τέλος, έπειδή μετατέθηκα ξαφνικά σέ ένα σχολείο έκπαίδευσης άξιωματικών στήν σχολή δοκίμων τοΰ Ντρέσντεν-Κλότσε. Ή ταν παράξενο. Τήν μία στιγ­μή ήμουν ένας υποδεκανέας μέ τόν ύπολοχαγό Σοΰλερ νά μέ άπειλεΐ μέ άποστολή στό τάγμα τιμωρημένων καί τήν έπόμενη ήμουν ένας δόκιμος άξιωματικός. Ό πόλεμος είχε άλλάξει τόσα πράγματα. Στό σχολείο δέν ήμουν ιδιαίτερα ικανός στήν θεωρία καί σχεδόν καρφώθηκα μόνος μου στό αύτί κατά τήν διάρκεια τής έξάσκησης στήν ξιφασκία. Ή μουν όμως πολύ καλύτερος στίς τακτικές καί οί έπιχειρησιακές άναφορές μου θεωρούνταν ώς πολύ άξιόλογες. Τόν Δεκέμβριο τοΰ 1941, σέ ήλικία μόλις 21 έτών, προήχθην στόν βαθμό τού άνθυπολοχαγοΰ.

78

ΡΩΣΙΑ 1941/1942

Είναι 18 Δεκεμβρίου καί είμαστε έπιτέλους καί πάλι έτοιμοι γιά δράση. Ό έξοπλισμός είναι καθαρός, όλα είναι σέ καλή κα­τάσταση. Είμαστε προετοιμασμένοι, άλλά κανείς δέν ξέρει τό ποϋ θά πάμε. Ή πρώτη ένδειξη φανερώνεται τήν έπόμενη μέρα, όταν διατάσσομαι νά ταξιδέψω στό Βερολίνο γιά νά παραλάβω έπω- μίδες γιά τροπική στολή. 'Όλοι υποθέτουμε ότι θά πάμε στήν ’Αφρική νά βοηθήσουμε τόν Ρόμμελ. Συνεπώς, υπάρχει μεγάλος ενθουσιασμός στό κυνήγι γυαλιών ήλιου καί άλλων τέτοιων ειδών. Νιώθουμε σάν νά βρισκόμαστε ήδη στό Τομπρούκ, στό Φόρτ Καποΰτσο ή κάπου άλλου, μία υπέροχη αίσθηση. Οί προετοιμα­σίες μας συνοδεύονται άπό πολλά τραγούδια καί γέλια.

Αύτή τήν νύχτα διαπιστώνουμε τό λάθος μας. Ή μυστική δια­ταγή «Νότος» έχει έγκαταλειφθεΐ καί έχει άντικατασταθεϊ άπό τήν διαταγή «Βορειοανατολικά». "Ενα παράξενο αίσθημα -άλλά στό τέλος δέν έχει καί τόση σημασία: τό πιό σημαντικό πράγμα είναι ότι σύντομα θά βρεθούμε καί πάλι σέ δράση. ’Όλες οί προε­τοιμασίες μας άνατρέπονται, τό τροπικό ύλικό άποσύρεται καί άντικαθίσταται μέ χειμερινό ιματισμό. Τά πράγματα πού πρέπει νά πάρουμε μαζί μας, είναι θεότρελα! Άπό διπλές έπιγονατίδες σέ ύφασμάτινα καλύμματα γιά τίς μπότες, άπό έπενδύσεις σέ χλαίνες καί γούνινα παλτά.

Ό άνθυπολοχαγός Τένσερτ μεταφέρεται στόν λόχο μας άπό τό 3ο Τάγμα τού 1ου Συντάγματος ’Αλεξιπτωτιστών- ένας έξαίρε- τος άξιωματικός, λίγο μεγαλύτερος σέ ήλικία άπό έμένα. Πληρο­φορούμαστε ότι θά ξεκινήσουμε στίς 24 Δεκεμβρίου, τήν Παρα­μονή τών Χριστουγέννων καί ορίζομαι άξιωματικός φόρτωσης. Φορτώνουμε μέσα στήν καταρρακτώδη άπογευματινή βροχή, πρώτα στά φορτηγά καί κατόπιν, τό βράδυ, στά τραίνα. ’Αρρα­βωνιαστικιές, σύζυγοι καί φίλες περιμένουν υπομονετικά έπί ώρες στόν σταθμό τού Γκαρντελέγκεν γιά νά μάς άποχαιρετήσουν. Ό άποχωρισμός είναι σκληρός καί πολλοί άνθρωποι κλαϊνε. Τελικά άναφέρω ότι είμαστε έτοιμοι γιά άναχώρηση καί ξεκινάμε. Σέ ποιόν τομέα θά μάς στείλουν καί πόσοι άπό έμάς θά γυρίσουμε ποτέ πίσω; Δέν υπάρχει πραγματικό Χριστουγεννιάτικο κλίμα, καθώς ό καθένας μας είναι ύπερβολικά βυθισμένος στίς δικές του σκέψεις. Μόνο όταν τά μπουκάλια τοΰ λικέρ άρχίζουν νά κυκλο­φορούν άλλάζει κάπως ή διάθεση.

’Έχω ξεχάσει νά πώ ότι μαζί μέ τήν προαγωγή μου μετατέθηκα στόν Ιο Λόχο. Άπό μία άποψη ήταν ντροπή, έπειδή έπρεπε νά

79

MARTIN PÖPPEL

άφήσω πίσω συντρόφους όπως ό Σέρερ, ό Λογιέβσκι καί ό Μίκι, καθώς καί την διμοιρία πού είχε σκληραγωγηθεΐ οτήν μάχη. Τουλάχιστον όμως συνδεόμασταν άκόμη μέσω τοϋ τάγματος. Γιά τήν ώρα, μοιράζομαι τό διαμέρισμα τοϋ τραίνου μέ τόν ύπολοχαγό Ροϋτε καί τόν 'Επιθεωρητή Φίνερ.

Ταξιδεύουμε μέσφ Βερολίνου καί Πόζεν, κατόπιν περνάμε τόν Βιστούλα στην Βαρσοβία. "Οπως καί όταν ταξιδεύαμε πρός τήν 'Ελλάδα, περνάμε άπό παλαιές πρωτεύουσες καί μέρη μέ φημισμέ­να ονόματα καί διασχίζουμε ποταμούς τών όποιων τά ονόματα είχαμε μάθει άπ’ έξω όταν ήμασταν παιδιά. Αύτή τήν φορά όμως δέν αισθανόμαστε δέος: προορισμός μας είναι ή Ρωσία, σκοπός μας ε’ιναι ό πόλεμος καί ή νίκη. Μιλώντας τίμια, ό χρόνος δέν μπορεΐ νά περάσει άρκετά γρήγορα, περιμένουμε άπεγνωσμένα νά έμπλακοϋμε στήν μεγάλη πάλη ξανά, έπειτα άπό εννέα μήνες καθυστέρηση. Δέν υπάρχει χώρα πάνω στήν γή πού νά άσκεϊ μία τόσο μαγνητική έλξη σέ μένα όσο ή μπολσεβικική Ρωσία.

’Από τήν Βαρσοβία ταξιδεύουμε μέσα στήν ϊδια τήν Ρωσία. Δέν μπορούμε νά δούμε πολλά σημάδια καταστροφής μέσα άπό τό τραίνο. Λίγα κωλύματα μέ συρματοπλέγματα, οδοφράγματα καί μερικοί τυπικοί πύργοι παρατήρησης στοιχίζονται στήν μεθόριο. Πάντως, υπάρχουν τεράστιες διαφορές στό σύστημα καλλιέργειας τού εδάφους. Στήν Γερμανία είμαστε συνηθισμένοι σέ ένα καλει­δοσκόπιο οργωμένων χωραφιών, όμορφων χωριών, σπιτιών μέ κόκκινα τούβλα καί μικρών κήπων. Στήν Πολωνία τά πράγματα είναι διαφορετικά καί στήν Ρωσία είναι καί πάλι διαφορετικά. Δέν μπορεϊς νά ξεχωρίσεις καθόλου τά χωράφια, μόνο ένα μονότονο, άνεμοδαρμένο τοπίο. Δέν υπάρχουν πραγματικά χωριά, μόνο μι­κροί οικισμοί. Σπίτια; Ό χι, μόνο άθλιες καλύβες φτιαγμένες άπό ξύλο, πού καθεμιά μοιάζει μέ τις άλλες. Τό όλο πράγμα μάς προ- καλεϊ μία ζοφερή καί άξιοθρήνητη εντύπωση.

Σταματάμε γιά λίγη ώρα κοντά στό Μπιαλιστόκ καί άλλάζουμε άτμομηχανές. "Ενα δεύτερο κτίριο σταθμού -προφανώς οί Ρώσοι έχουν οργανώσει έδώ έναν κύριο σταθμό συγκέντρωσης. Νέες έγκαταστάσεις, μεγάλες αίθουσες μέ μηχανήματα ελέγχου. Στά άριστερά είναι ένα άεροδρόμιο, μέ ύπόστεγα σάν τά δικά μας τά όποια ήδη χρησιμοποιούνται άπό τήν Luftwaffe. Πολλά τραίνα στοιχίζονται στίς διπλανές ράγες. Τά περισσότερα είναι φορτηγά τραίνα πού παίρνουν ξυλεία καί κάρβουνο, έξαρτήματα μηχανών καί πυρομαχικά γιά τό μέτωπο καί έπιστρέφουν άδεια.

80

ΡΩΣΙΑ 1941/1942

'Ένα έπιβατικό τραίνο πού μεταφέρει τραυματίες σταματά κο­ντά. Είναι ένα άξιοθρήνητο θέαμα τό όποιο καθιστά ξεκάθαρο σέ έμάς πόσο σκληρά διεξάγεται αύτός ό πόλεμος. ’Αποτελεΐται άπό συνηθισμένα βαγόνια μεταφοράς άγαθών, στρωμένα μέ άχυρο γιά νά μπορούν νά ξαπλώσουν οί τραυματίες. Βρώμικα καί γεμάτα ψείρες, μέ άνεπαρκεΐς έπιδέσμους καί ελάχιστους νοσοκόμους, χωρίς θέρμανση -αύτός είναι ό τρόπος πού τά παιδιά μας έπι- στρέφουν στήν πατρίδα. Σάν στρατιώτες, άντιλαμβανόμαστε κα­λύτερα τήν κατάσταση όταν ένας σιδηροδρομικός άξιωματούχος μάς έξηγεϊ ότι περίπου 3.000 τραυματίες περνούν άπό έδώ κάθε μέρα. Τά άριστα νοσοκομειακά μας τραίνα άπλώς δέν μπορούν νά ικανοποιήσουν πιά όλες τίς άνάγκες. Στήν σιωπή πού άκολουθεϊ, καθένας άπό έμάς σκέφτεται ότι ένας άξιοπρεπής θάνατος στρα­τιώτη στήν μάχη θά ήταν καλύτερος άπό τό νά μεταφερθεϊ κα­νείς στήν πατρίδα μέ ένα τραίνο σάν αύτό, σάν ζώο έπί σφαγή.

Τώρα άπασχολούμαστε μέ τίς προσπάθειές μας νά διατηρήσου­με ύψηλό τό ήθικό τών νέων καί άπειρων στρατιωτών μας. Πα­ραγγέλνουμε ζεστό νερό άπό τήν άτμομηχανή γιά νά πλυθούμε καί υποχρεωνόμαστε νά χρησιμοποιούμε νοήματα, καθώς έκτός άπό τόν μηχανοδηγό καί τόν θερμαστή, υπάρχουν μόνο Ρώσοι έδώ.

Τό τραίνο ξεκινά καί πάλι, μέ τήν άτμομηχανή καί τά τελευ­ταία βαγόνια νά είναι κατειλημμένα άπό φρουρούς μέ ύποπολυ- βόλα, ώστε νά άποτρέψουν μία αιφνιδιαστική έπίθεση τών παρ­τιζάνων. Δέν υπάρχει πολύ χιόνι στό έδαφος, τό όποιο τώρα καλύπτεται άπό δάση. Σέ τακτά διαστήματα υπάρχουν στίς ρό­γες μικρές καλύβες όπου μένουν Γερμανοί στρατιώτες τών σιδη­ροδρόμων. Έπιτελούν έκεΐ τό μοναχικό καθήκον τους, προστα­τεύοντας τήν σιδηροδρομική γραμμή άπό έπιθέσεις. Καθώς περ­νάμε άπό αυτούς, είμαστε ευτυχείς πού άνταλλάσσουμε χαιρετι­σμούς καί χαιρετάμε αύτούς τούς άνδρες τούς όποιους θεωρού­με ώς άδελφούς μας. Έδώ πέρα νιώθουμε πραγματικά τήν δύναμη τοΰ πεπρωμένου ή όποια μάς δένει σάν Γερμανούς. Έδώ ένας άν- δρας κοιτά τούς άλλους Γερμανούς καί βλέπει τόν άδελφό του, τό σπίτι του. Στήν πατρίδα τά πράγματα είναι διαφορετικά -ο ί άν­θρωποι προσπερνούν βαδίζοντας ό ένας τόν άλλον καί τόν προ­σέχουν μόνο κατά τίς πορείες ή τίς διαδηλώσεις.

Τό τραίνο προχωρά άγκομαχώντας καί σύντομα φθάνουμε στό Μίνσκ, τό όποιο μοιάζει μέ μιά πρώτη ματιά σχετικά άθικτο. Τό χιόνι όμως κρύβει μεγάλο μέρος άπό τίς ζημιές καί μεγάλο τμήμα

81

MARTIN PÖPPEL

του είναι έρειπωμένο. Καθώς έχουμε λίγες ώρες νά χαζέψουμε πηγαίνουμε οτόν οίκο τών Γερμανών οτρατιωτών, πού ήταν κά­ποτε ένα Ρωσικό ξενοδοχείο. Δείχνει μεγαλοπρεπές άπ’ έξω, άλλά όχι καί άπό μέσα. Πολύ βασικά έπιπλα, καμία διακόσμηση στά δωμάτια. Πάντως, άπολαμβάνουμε τήν έξαιρετική ψητή χήνα τήν όποία σερβίρει ό Ερυθρός Σταυρός, μέ έλκυστικές νοσοκόμες ντυμένες μέ στολές πού τίς κολακεύουν καί κόκκινες Κοζακικές μπότες. Δέν μπορει νά είναι εύκολα τά πράγματα γι’ αύτά τά νεαρά κορίτσια, σέ έχθρικό έδαφος καί τόσο μακριά άπό τήν πατρίδα. "Οταν συνεχίζουμε καί πάλι τό ταξίδι μας προσέχουμε τεράστιους άριθμούς άπό μικρές Ρωσικές μηχανές, συνήθως κα­τεστραμμένες καί γιγαντιαϊες ποσότητες άπό κατεστραμμένο ύλικό. Ό ’Επιθεωρητής Φίνερ ψευτομαστορεύει μέ άποφασιστικό- τητα, καθώς έχει φτιάξει μία σόμπα πάνω στήν όποία μπορού­με νά φτιάξουμε λίγο υπέροχο καφέ.

Υπάρχει πολύ κουβεντολόι καί τά μπουκάλια κάνουν γύρους. "Ολοι έχουν άκόμη άρκετά άγαθά άπό τά στρατιωτικά καταστή­ματα, κι έτσι δέν περνά ή ώρα. Δέν πίνουμε όμως πλέον γιά νά άπολαύσουμε τό ποτό. Τώρα μεθάς όσο μπορεϊς, καθώς όσο πε­ρισσότερο πίνεις τόσο πιό εύκολα κοιμάσαι. 'Ο ύπολοχαγός Ρούτε κι έγώ πηγαίνουμε συχνά στό διαμέρισμα τών λοχίων, όπου τό χρήμα άλλάζει χέρια κατά τήν διάρκεια τυχερών παιχνιδιών όπως «17 καί 4» καί άλλα. "Οσο περισσότερο ρούμι πίνουν οί άνδρες, τόσο μεγαλύτερα είναι τά στοιχήματα. Φαίνεται ότι ό Ρούτε άπολαμβάνει ιδιαίτερα νά παίρνει χρήματα άπό έμένα, τόν νεό­τερο άνθυπολοχαγό του. Τά καταφέρνει γιά κάμποση ώρα, άλλά όταν έχω σχεδόν χρεοκοπήσει καταστρώνω ένα σχέδιο μαζί μέ μερικούς φίλους μου. Έ νας άπό αυτούς στέκεται πίσω άπό τόν Ρούτε καί γνέφει γιά νά μού πει πότε νά ποντάρω. ’Αρκετά σύ­ντομα άρχίζω νά μαζεύω τό χρήμα καί ό άρχηγός είναι ύποχρεω- μένος νά παραδεχτεί τήν ήττα του. (’Αργότερα, στό Σμολένσκ, τόν ένημερώσαμε γιά τό κόλπο καί μοιραστήκαμε τά χρήματα). "Ολοι κάθονται τριγύρω παίζοντας χαρτιά γιά νά περάσει ή ώρα. Ό άρχιλοχίας είναι ξαπλωμένος στό ράφι τών άποσκευών άπό πάνω μας καί κοιμάται, ή τουλάχιστον προσπαθεί νά κοιμηθεί. "Οταν γκρινιάζει, όλοι άνάβουν μία πίπα ή ένα τσιγάρο καί μέ τόν καπνό τόν διώχνουμε άπό τήν ψηλή φωλιά του. Τότε κατεβαίνει κάτω άδέξια καί γρήγορα καί περιμένει υπομονετικά έως ότου χρειαστούμε κι έμεΐς έναν υπνάκο. ’Αλλη μία μέρα στήν ζωή τού

82

Ρωσία 1941/1942.

Αντί νά κατευθυνθεΐ πρός τόν Καύκασο, τό μεγαλύτερο μέρος τού Τάγματος Πολυβόλων ’Αλεξιπτωτιστών πέταξε μέ μονάδες τοΰ 3ου Συντάγματος Εφόδου στό Ρζέφ σάν «πυ­ροσβεστική» μονάδα, προκειμένου νά ένισχύσει τήν έξέχουσα θέση πού κρατούσαν μέ μεγάλο κόστος τά Γερμανικά στρατεύματα.

83

Ό ύπολοχαγός καί διοικητής λό­χου Χάιντς Ροϋτε.

Ό σταθμός διοίκησης τοΰ τάγμα­τος κοντά στό Σομπάκινο. Ά πό αριστερά: άνθυπολοχαγός Ρήκε, άνθυπολοχαγός Κλίτσινγκ, ύπολο­χαγός Ροΰτε. Στό άκρο δεξιό: λο- χίας Χάμ.

84

Άνδρες έξοπλισμένοι μέ ύποπολυβόλα προετοιμάζονται γιά άντεπίθεση.

Προώθηοη άπό τό άεροδρόμιο τοΰ Ρζέφ πρός τό Σομπάκινο μέσα στό δριμύ ψύχος.

85

Επί έβδομάόες τό μέτωπο στό Σομπάκινο διατηρείτο άπό τούς άλεξιπτωτιστές, οί όποιοι ύπέστησαν βαριές άπώλειες. Οί αναγνωριστικές περίπολοι πρόσεχαν γιά ένδε- χόμενη αιφνιδιαστική έπίθεση έκ μέρους των Ρώσων. Κατά τήν διάρκεια τών αντεπι­θέσεων, πολύ λίγοι Ρώσοι συνελήφθησαν αιχμάλωτοι επειδή ή Ρωσική προπαγάνδα έλεγε μέ έμφαση πώς κανείς δέν έπρεπε νά περιμένει ότι θά έπιβιώσει άπό τήν Γερμανική αιχμαλωσία.

ν ' ^

86

Ή πρώιμη έλευση τοΰ ψυχροΰ χειμώνα τόν Δεκέμβριο τοΰ 1941 καί ή έμπλοκή τών ξεκούραστων Σιβηριανών μεραρχιών, άνέκοψε τήν προέλαση πρός τήν Μόσχα. Ή θέση στήν έξέχουσα, 80 χιλιόμετρα άπό τήν Σοβιετική πρωτεύουσα, έγινε ολοένα καί πιό δύσκολη γιά τούς επιτιθέμενους. Οί Ρώσοι παρέμειναν πλήρως ευκίνητοι καθ’ όλους τούς χειμερινούς μήνες.

"Ενα πολυβόλο M axim πού φέρεται πάνω σέ ένα απλό έλκηθρο.

87

Οί Γερμανοί άλεξιπτωτιοτές ήταν υποχρεωμένοι νά εργάζονται μέσα στό χιόνι μέ τε­λείως ανεπαρκές υλικό, σέ θερμοκρασίες -4 0 βαθμών Κελσίου.

Ό αύτοσχεδιασμός ήταν ζωτικής σημα­σίας -ο ί άλεξιπτωτιοτές έγιναν χιονο­δρόμοι.

88

Ό Ρωσικός χειμώνας υπήρξε ίέιαίτερα άνηλεής απέναντι στούς τεχνικούς, πού επιδιόρ­θωναν τό ύλικό. Αύτοί έπρεπε νά πάνε εξω όποιαδήποτε στιγμή, μέσα σέ χιονοθύελ­λες καί στό πιό δριμύ ψύχος, γιά νά έπισκευάσουν τηλεφωνικές γραμμές πού είχαν καταστραφεΐ άπό τό έχθρικό πΰρ τού πυροβολικού.

Τό χειμερινό ύλικό άργησε πολύ νά φθά- σει στίς Γερμανικές γραμμές τοϋ μετώ­που. 'Έ να λευκό τζάκετ μέ κουκούλα καί παντελόνι πού μπορούσαν νά φορε­θούν πάνω άπό τήν στολή μάχης, προ- σέφεραν ζεστασιά καί παραλλαγή.

89

90

ΡΩΣΙΑ 1941/1942

συνηθισμένου στρατιώτη. 'Όταν σταματάμε, ό Τένσερτ κι έγώ παίρνουμε άχυροστρώματα άπό τήν σκευοφόρο, τά χώνουμε άνά- μεσα στά έπενδεδυμένα μέ ταπετσαρία καθίσματα καί κοιμόμα­στε εύκολα. Πώς καί δέν τό σκεφτήκαμε νωρίτερα;

Τό τραίνο συνεχίζει νά κινείται μέ υπόκωφο θόρυβο μέσα άπό τήν Ρωσία. Διασχίζουμε τόν ποταμό Μπερεζίνα καί φθάνουμε στόν κύριο σιδηροδρομικό σταθμό τής Όρσα, ένα τεράστιο σύ­μπλεγμα. ’Ακόμη καί στήν έποχή τής Τσαρικής Ρωσίας, ή Όρσα είχε υπάρξει κύριος σταθμός. Ή αίθουσα τού σταθμού αύτή κα­θαυτή είναι ένα τεράστιο δωμάτιο, γεμάτο μέ άπίστευτο θόρυβο καί φασαρία. Είναι γεμάτο άπό στρατιώτες πού έπιστρέφουν άπό άδεια καί προσπαθούν νά ένωθούν καί πάλι μέ τίς μονάδες τους στό μέτωπο. Μία σκηνή πού μοιάζει νά είναι βγαλμένη κατ’ εύ- θείαν άπό τά βιβλία πού διαβάσαμε γιά τόν Α' Παγκόσμιο Πό­λεμο. Υπάρχουν έπίσης πολλοί Ρώσοι. ’Όλοι τους, άνδρες καί γυναίκες, είναι τυλιγμένοι σέ μονοκόμματα ρούχα γεμάτα βάτες, φορούν τά ίδια γούνινα καπέλα, τίς ίδιες τσόχινες μπότες. Δίνε­ται ή εντύπωση ότι όλα είχαν μόλις βγει άπό τό έργοστάσιο. Δέν δείχνουν καθόλου πεινασμένοι. Άντιθέτως, έχουν φουσκωμένα, καλοταϊσμένα πρόσωπα καί είναι εύσωμοι καί άρκετά ψηλοί.

Δυστυχώς δέν έχουμε χρόνο νά δούμε τήν ίδια τήν κωμόπολη, έτσι ό Φίνερ κι έγώ πηγαίνουμε σέ ένα άπό τά μικρά σπίτια πού βρίσκονται κοντά. Βλέπουμε δύο γυναίκες πού παίρνουν νερό άπό ένα κοντινό πηγάδι καί κατόπιν τίς άκολουθούμε μέχρι τό σπί­τι τους. Είναι προφανές ότι μάς φοβούνται πολύ. Πόσο φτωχές είναι, δέν έχουν τρεχούμενο νερό. Είμαστε υποχρεωμένοι νά σκύ­ψουμε γιά νά μπούμε μέσα. Στά δεξιά είναι ένας στάβλος γιά κατσίκες πού μυρίζει άπαίσια. Ή οικογένεια έρχεται πρός τό μέρος μας: μία γριά, ένας άνδρας γύρω στά 30, μία πολύ νεαρή γυναίκα καί τρία μικρά παιδιά. Ζούν όλοι στό σπίτι, τό όποιο έχει μόνο δύο μικρά δωμάτια. Φτωχά ντυμένοι -χωρίς χειμωνιάτικα ρούχα- στέκονται μπροστά μας καί γίνονται πιό κοινωνικοί μόνο όταν δίνουμε στόν άνδρα τσιγάρα καί τούς κάνουμε νά καταλά­βουν ότι άπλώς θέλουμε νά ρίξουμε μιά ματιά τριγύρω. Έχουν μία έκπληκτική γνώση τής Γερμανικής γλώσσας καί αύτοαποκαλού- νται Δευκορώσοι. Υπάρχει άκόμη κι ένα μικρό Χριστουγεννιάτικο δέντρο έδώ, συνεπώς κάποια δόση Χριστιανισμού θά πρέπει νά έχει διατηρηθεί. Η έπίπλωση είναι άθλια, ένας χοντροκομμένος κορμός δέντρου καρφωμένος στό έδαφος καί τυλιγμένος μέ ένα

91

MARTIN PÖPPEL

διακοσμητικό κομμάτι άπό τσουβάλι χρησιμεύει γιά νά χωρίζει τό δωμάτιο. Μία δυνατή σόμπα είναι τό μεγαλύτερο στοιχείο τής έπίπλωσης στό μέρος. ’Αφού δώσαμε κάνα-δυό δώρα, έπιστρέφου- με στό τραίνο. Συνεχίζουμε γιά τό Σμολένσκ. Έδώ κι έκεΐ ένα Γερμανικό άεροπλάνο πετά άπό πάνω μας καί σέ μερικούς δρό­μους μπορούμε νά διακρίνουμε άτελείωτες φάλαγγες άπό μετα­φορικά οχήματα τής Βέρμαχτ, πού ταξιδεύουν πρός καί άπό τό μέτωπο.

Περνάμε τήν ώρα παίζοντας σκάτ. Αργότερα νιώσαμε σόκ όταν μάθαμε ότι ό άρχιλοχίας πέθανε τήν νύχτα -προφανώς ήταν άρρωστος καί πνίγηκε άπό τόν ίδιο τόν έμετό του. Συζητάμε μεταξύ μας: τί γράφει ό διοικητής στούς συγγενείς τού άνδρα; Κάνει λόγο γιά έναν «ήρωικό θάνατο γιά τόν λαό καί τήν πατρί­δα»; Τό νά σκέφτεσαι αύτό τό θέμα σέ κάνει νά νιώθεις χάλια. Φθάνουμε επιτέλους στό Σμολένσκ. Βρίσκεται σέ ένα έλκυστικό σκηνικό, περικυκλωμένο άπό μικρούς λόφους. Ή κωμόπολη ή ϊδια, μέ τά πολλά καμπαναριά της, θυμίζει τήν περίοδο πού ό Τσάρος ήταν άκόμη ή κεφαλή τής ’Ορθόδοξης Εκκλησίας καί ό «Πιό Χριστιανός Αύτοκράτορας». ’Αλλωστε, έπειτα άπό τήν πτώση τής Ρωμαϊκής καί τής Βυζαντινής ’Εκκλησίας, οί Μοσχοβίτες θεωρού­σαν τήν Μόσχα ώς τήν τρίτη Ρώμη!

'Ένα σημαντικό μέρος τής πόλης δείχνει σάν νά έχει καταστρα- φεΐ. Θά πρέπει νά ύπάρχει ένα άεροδρόμιο στήν άλλη πλευρά, άφού άεροπλάνα άπογειώνονται καί προσγειώνονται συνεχώς. Στήν συνέχεια κινούμαστε μέσα στήν κωμόπολη, τής όποίας τό όνομα έχει γίνει διάσημο σάν άποτέλεσμα τής μεγάλης θερινής επίθεσης τών στρατευμάτων μας. Φυσικά, άναγνωρίζουμε τόν καθεδρικό ναό καί τό άνάχωμα στό όποιο άνέβηκαν τά άρματά μας γιά νά καταστρέφουν τίς έχθρικές θέσεις. Στίς 15.00 σταμα­τάμε στόν ’ίδιο τόν σταθμό, συσκευάζουμε τά πράγματά μας έν- θουσιασμένοι καί περιμένουμε. 'Ο διοικητής μιλά μέ έναν σύνδεσμο άξιωματικό ό όποιος περπατά μέ κόπο τυλιγμένος μέσα σέ μία βαριά γούνινη χλαίνη. Είμαστε ή πρώτη μονάδα πού έρχεται έδώ καί πρέπει νά περιμένουμε τήν άφιξη τού συντάγματος σέ μία κο­ντινή περιοχή συγκέντρωσης. ’Αποβιβαζόμαστε τάχιστα μέσα στό σκοτάδι. Ήσυχα καί μέ άρκετή προσπάθεια λόγω τού βάρους τών ύλικών μας, ό λόχος βαδίζει πρός τό κέντρο τής πόλης. Οί άνδρες είναι υποχρεωμένοι νά κοιμηθούν όλοι μαζί σέ ένα μεγάλο δωμά­τιο χωρίς θέρμανση, σέ ένα κτίριο πού χρησίμευε παλαιότερα ώς

92

ΡΩΣΙΑ 1941/1942

τράπεζα. Λοιπόν, καλό είναι γιά τήν νύχτα. Είμαι μαζί μέ τούς άλλους άξιωματικούς στήν άλλη πλευρά τοϋ δρόμου στό Ξενοδο­χείο Μολότοφ, ένα επιβλητικό κτίριο άπό έξω, άν καί είναι χά­λια άπό άρχιτεκτονική άποψη. Ευρηματικοί στρατιώτες έχουν βγάλει καμινάδες έξω άπό τά παράθυρα ώστε νά μπορούν νά έγκαταστήσουν μικρές σόμπες μέσα. Υπάρχει μία έντυπωσιακή αίθουσα υποδοχής μέ μία πλατιά μαρμάρινη σκάλα, άλλά οί τρεις όροφοι πάνω άπό αύτή έχουν μόνο μικρούς διαδρόμους καί έναν λαβύρινθο άπό μικροσκοπικά δωμάτια. Πραγματικά γελοίο. ’Απ’ έξω ένα πρώτης κατηγορίας Μεγάλο Ξενοδοχείο, άλλά μέσα δέν είναι ούτε κάν τρίτης κατηγορίας. Δέν υπάρχει τρεχούμενο νερό καί μπάνια καί οί τουαλέτες είναι άποκρουστικές (προτιμάμε νά άνακουφιζόμαστε έξω στό κρύο). Σύντομα είχαμε μπουχτίσει καί φεύγουμε γιά τήν Αίθουσα Αναψυχής ’Αξιωματικών τήν όποία έχουν στήσει οί νοσοκόμες. Ξαφνικά συνειδητοποιούμε ότι σήμερα είναι Παραμονή Πρωτοχρονιάς κι έτσι βγάζουμε τά τελευταία μας μπουκάλια. Ό Τένσερτ κι έγώ έπισκεπτόμαστε τούς άνδρες, οί όποιοι έπίσης πίνουν άποφασισμένα. 'Όλα είναι σέ τάξη έκεΐ, άν καί, όπως κι έμείς, όλοι έχουν παραλύσει άπό τό μεθύσι.

Τό πρωί ό διοικητής πίνει άκόμη μαζί μέ κάποια σπουδαία πρόσωπα καί έναν νεαρό κάτοχο τοϋ Σταυρού τών 'Ιπποτών, ένώ έγώ είμαι άπασχολημένος μέ τό πεζικό. ’Εκείνη τήν νύχτα έρχε­ται ή διαταγή στό τάγμα νά μεταφερθεί στήν περιοχή τής Βιά- σμα. Θά πρέπει νά πάρω τρία τεθωρακισμένα οχήματα καί νά οργανώσω προωθημένα καταλύματα σέ τέσσερα χωριά βορείως τής Βιάσμα. Αύτά είναι ή Άβλοβα, ή Άλεσούτινα, ή Μάρκοβα καί ή Σένκβινα. Τό ’ίδιο τό τάγμα θά ταξιδέψει ώς τήν Βιάσμα άεροπορικώς.

Μερικά πράγματα έξελίσσονται σύμφωνα μέ τό σχέδιο, ένώ άλλα όχι. Σέ κάθε περίπτωση, ξεκινάμε. Ντυνόμαστε καλά άπέ- ναντι στό παγερό κρύο -θά πρέπει νά είναι 40 βαθμοί ύπό τό μηδέν- καί παίρνουμε μαζί μας άχυρο έτσι ώστε νά μπορούμε νά βγάλουμε τά υποδήματά μας καί νά τυλίξουμε τά πόδια μας γιά νά τά κρατήσουμε ζεστά.

'Ένας καθαρός, υπέροχος ουρανός. 'Ο δρόμος είναι γεμάτος μέ κατεστραμμένα άρματα μάχης, φορτηγά, πυρπολημένα κάρα καί ούτω καθ’ έξης, σάν μία λεωφόρος άλλά χωρίς καθόλου δέντρα. Τό ψύχος μάς άναγκάζει νά σταματούμε συχνά γιά νά ξαναζεστα­θούμε. Παρ’ όλες τίς προσπάθειές μας ό δόκιμος Γκάερτ παθαί­

93

MARTIN PÖPPEL

νει κρυοπάγημα στά δάχτυλα τών ποδιών του. Έ πειτα άπό τα­ξίδι τεσσάρων ώρών ό δρόμος τελικά διακλαδίζεται πρός τήν Βιά- σμα, άν καί δέν μπορεΐς νά άποκαλέσεις τό μέρος κωμόπολη. Δύο κύριοι δρόμοι διέρχονται μέσα άπό αύτό καί οχήματα κάθε είδους περνούν άπό αύτούς σέ ένα συνεχές ρεύμα. Είναι μία πραγματική κωμόπολη τής πρώτης γραμμής ή όποία μάς κάνει ζωηρή έντύ- πωση -άπλώς δέν έχουμε συνηθίσει νά βλέπουμε περιοχές συγκέ­ντρωσης πεζικού όπως αύτή. Τεράστιοι άριθμοί άπό πινακίδες καί σήματα δίνουν λεπτομέρειες γιά τίς διοικήσεις, τίς μονάδες καί τούς άλλους οργανισμούς. ’Ελεγκτές κυκλοφορίας, ντυμένοι μέ χοντρές χλαίνες καί τσόχινες μπότες, είναι άπασχολημένοι μέ τό νά ρυθμίζουν τήν ροή τής κίνησης. Προχωρούμε άργά πρός τόν σταθμό γιά νά μάθουμε κάτι περισσότερο, άλλά κανείς δέν ξέρει τίποτα. Πίσω στήν άγορά. Ξαφνικά, οί δρόμοι είναι σχεδόν άδειοι καί έγκαταλελειμμένοι. "Ολα τά οχήματα έχουν βγει στούς παρά- δρομους καί οί έπιβάτες τους άτενίζουν έρευνητικά τόν ούρανό. Πάνω ψηλά, ένα μικρό άσημένιο άεροπλάνο κάνει κύκλους, έτοιμο νά ρίξει σέ έμάς τό φορτίο του. Μερικές βόμβες ήδη πέφτουν πάνω σέ σπίτια περίπου 150 μέτρα μακριά, άλλά τότε άρχίζουν νά ρίχνουν τά άντιαεροπορικά καί τό άεροσκάφος έξαφανίζεται.

Χωρίς νά τό περιμένουμε πέφτουμε πάνω στόν διοικητή μας ό όποιος έχει προχωρήσει έπίσης μπροστά καί μάς λέει ότι ή δια­ταγή νά μεταφερθούμε έδώ έχει ήδη άκυρωθεϊ. Άντιθέτως, πρέ­πει νά άναχωρήσουμε γιά τό Ρζέφ -ο ί Ρώσοι έχουν πετύχει διά­σπαση έκεΐ κι έμεϊς θά δράσουμε ώς «πυροσβέστες». Αύτό άπο- τελεΐ κάποια προοπτική. Αντί νά κάνουμε ένα άλμα στήν Τιφλίδα -τό όποιο περιμέναμε- πάμε πρός τό Ρζέφ, σέ άπόσταση περί­που 80 χιλιομέτρων άπό τήν Μόσχα.

Κοντά στήν κωμόπολη περιμένουμε γιά τό τραίνο μέ τόν ’Επι­θεωρητή Μπέργκεφελντ, ώστε νά τόν καθοδηγήσουμε πρός τήν σωστή κατεύθυνση. Κατόπιν συνεχίζουμε μπροστά ολοταχώς, ή τουλάχιστον όσο γρήγορα έπιτρέπει τό παχύ χιόνι. Περνάμε τό άεροδρόμιο Ντόμπινο, πού είναι γεμάτο μέ καταδιωκτικά άερο- σκάφη. Περνάμε τήν νύχτα τής 2ας πρός 3η Ίανουαρίου μέ με­ρικά άπό τά στρατεύματα κατοχής στήν μικρή φωλιά τους καί άνακαλύπτουμε ότι κατορθώνουν άκόμη νά ζούν μέ άξιοσημείωτη άνεση. Ό Γκάερτ πρέπει νά μείνει πίσω στήν Σύτσεφκα, έπειδή τό πόδι του πού έχει πάθει κρυοπάγημα δείχνει τώρα σέ άσχη­μη κατάσταση. ’Ίσως νά γλιτώσει μία χειρότερη μοίρα. Συνεχίζου­

94

ΡΩΣΙΑ 1941/1942

με γιά τό Σουμπζόφ καί άπό έκεϊ τό μέτωπο απέχει άλλα 30 χι­λιόμετρα. Στό Ρζέφ είμαστε υποχρεωμένοι νά σταματήσουμε γιά μία ώρα λόγω έλλειψης καυσίμων καί περνάμε τόν χρόνο μας πα­ρακολουθώντας τίς άεροπορικές έπιθέσεις. Οί Ρώσοι πετοϋν άπό πάνω μέ αυθάδη ψευτοπαλληκαριά καί τά καταδιωκτικά μας είναι πολύ μακριά καί δέν φαίνονται. Ρωτώντας βρίσκουμε τόν δρόμο μας γιά τό άεροδρόμιο, περνάμε τόν ποταμό Βόλγα καί συναντούμε τίς μονάδες τού τάγματός μας. ’Ανακαλύπτουμε ότι οί συνάδελφοί μας έφθασαν στήν πραγματικότητα τήν προηγού­μενη μέρα μέ τά Junker καί έχουν ήδη μετακινηθεί πρός τό μέ­τωπο. Δέχτηκαν έπίθεση άπό δύο R ata (άργοκίνητα, έλαφρά Ρωσικά άεροσκάφη) καί είχαν 12 τραυματίες. Θά πρέπει νά ύπάρ- χει πραγματικά συννεφιασμένος ούρανός έκεΐ πάνω, προτού αύτά τά άεροσκάφη νά μπορούν νά εμφανιστούν χωρίς δισταγμό.

Στήν πραγματικότητα χρειάζομαι νά ξεκουραστώ γιά άλλη μία νύχτα άλλά θέλω άπεγνωσμένα νά έπιστρέψω στά στρατεύματά μου. ’Έτσι, γεμίζω μέ πετρέλαιο καί βρίσκομαι στόν δρόμο γιά τήν Στάριτσα -όχι εύκολη άποστολή, άφού μπορούμε μόνο νά ψηλα- φίσουμε τόν δρόμο μας πρός τά έμπρός μέσα στό σκοτάδι. Χρη­σιμοποιούμε τά έλάχιστα δυνατά φώτα επειδή είμαστε έντός βε- ληνεκούς τού Ρωσικού πυροβολικού. Περνάμε μέσα άπό τό Πίλζεφ καί τώρα πρέπει πραγματικά νά προσέχουμε γιά νά μήν καταλή­ξουμε άνάμεσα στούς Ρώσους. Έκεΐ στά δεξιά είναι ό δρόμος γιά τήν Μαλάχοβα, όπου έχουν τήν έδρα τους τά άρχηγεΐα τού 18 ου καί τού 58 ου Συντάγματος Πεζικού καί όπου θά βρίσκεται έπί- σης ή δική μας διοίκηση. Μάς υποδέχεται τό άπόσπασμα άσφα- λείας, καθώς τώρα άπέχουμε λιγότερο άπό τρία χιλιόμετρα άπό τήν πιό προωθημένη γραμμή. Παρουσιάζομαι στόν συνταγματάρχη φόν Τρέσκοβ στόν σταθμό διοίκησης τού συντάγματος.

Τό Τάγμα Πολυβόλων ’Αλεξιπτωτιστών μας, χωρίς τόν Ιο Λόχο, άποτελεΐ μέρος τής Όμάδας Στρατιών «Κέντρο» καί υπά­γεται στήν διοίκηση τού 16ου Συντάγματος Πεζικού. Στά δεξιά μας βρίσκεται τό 18ο Σύνταγμα Πεζικού καί στά άριστερά μας τό 58ο. Ύπό τήν διοίκησή μας είναι ό 2ος Λόχος Αντιαεροπο­ρικών Πολυβόλων τού 10ου Συντάγματος ’Αλεξιπτωτιστών καί ό 7ος Λόχος Μηχανικού Σιδηροδρόμων. Στις 02.00 πρέπει νά πάρω ένα άπόσπασμα καί νά κινηθώ πρός τόν λόχο μου. 'Όταν φθά­νω στόν σταθμό διοίκησης τοϋ τάγματος άνακαλύπτω ότι ό λό­χος μας έχει ήδη έμπλακεΐ σέ μάχη, έκκαθαρίζοντας ένα δάσος

95

MARTIN PÖPPEL

καί στήν συνέχεια προελαύνοντας πρός τήν βάση τοΰ Σομπάκι- νο. Κατά τήν διάρκεια τής συμπλοκής σκοτώθηκε ό δεκανέας Ζό- μερ, ό έπιλοχίας Σέρερ κτυπήθηκε στόν άνω καί κάτω βραχίονα σέ μάχη έκ τοΰ συστάδην καί ό λοχίας Ζέτελε κτυπήθηκε στό κεφάλι -ευτυχώς ήταν μόνο μία άμυχή. "Ολοι τους μεταφέρθηκαν στόν κύριο σταθμό έπίδεσης πίσω άπό τίς γραμμές. Σέ ένα πα­λιό σχολικό κτίριο, συναντώ περίπου 20 άνδρες οί όποιοι έχουν υποχρεωθεί νά μείνουν πίσω λόγω κρυοπαγημάτων. Ξαπλώνω άμέσως καί κοιμάμαι έως ότου μέ ξυπνά ό άρχηγός περιπόλου, ένας λοχίας τοΰ πεζικού. Φθάνει στίς 01.00, μοΰ λέει τί άκριβώς κάνει καί ξεκινούμε βαριεστημένα μέσα άπό τό χιονισμένο τοπίο στό φεγγαρόφωτο, μεταφέροντας τόν βαρύ γυλιό μας καί φο­ρώντας λευκά βαριά πουλόβερ.

Ή ορατότητα είναι άριστη μέχρι τά 800 μέτρα -άλλά τό ίδιο ισχύει καί γιά τούς Ρώσους, δυστυχώς, καί λέγεται ότι βρίσκονται παντού στήν ένδοχώρα. Διασχίζουμε τόν μεγάλο αύτοκινητόδρομο Ρζέφ - Σταρίτσα - Μόσχας μέσα στό δάσος. Οί άνδρες είναι σιω­πηλοί καί περπατούν μέ κόπο κατά μήκος τού μονοπατιού σέ φάλαγγα. Οί δεκανείς Σμίτ καί Μπεργκχάμερ συναντούν μεγάλη δυσκολία σέρνοντας μαζί τους τό ύλικό τους, άλλά τό χρειαζόμα­στε όλοι στό μέτωπο. Φθάνουμε σέ ένα δασικό ξέφωτο καί σέ μερικούς άχυρώνες καί κάποιος μάς χαιρετά χαμηλόφωνα. Τό μέρος άποτελεΐ τήν βάση πεζικού. Σύντομη στάση καί μετά συ­νεχίζουμε τήν πορεία μας. Τελικά ξεπροβάλουμε άπό τό δάσος καί βλέπουμε τό περίγραμμα ένός χωριού. Προσπερνούμε νεκρούς Ρώσους, μισοθαμμένους στό χιόνι, κυριολεκτικά παγωμένους καί άγκυλωμένους. ’Έπειτα άπό άλλη μισή ώρα φθάνουμε στόν σταθ­μό διοίκησης τού τάγματος πεζικού όπου μέ υποδέχεται ό διοι­κητής -ό λοχαγός Βίκερτ. Μού δίνει περισσότερες οδηγίες προ­σανατολισμού καί σέρνουμε τά βήματά μας κατά μήκος τοΰ μο­νοπατιού. Γιά λόγους πού δέν καταλαβαίνω, ό Μπεργκχάμερ έχει μείνει πίσω. Δέν μπορούμε νά περιμένουμε κι έτσι μόνο ό δεκα­νέας Σμίτ κι έγώ συνεχίζουμε, μέσα άπό τό χωριό. Είναι άπόκο- σμα ήσυχο. Ξαφνικά άκούγονται σποραδικές βολές τυφεκίων καί πέφτουμε κάτω. Είναι άπολύτως γελοίο. Μπροστά μας πρέπει νά είναι ό σταθμός διοίκησης τού λόχου, περίπου 150 μέτρα μακριά. Έποτα δέν κουνιέται. Τό όλο πράγμα μού φαίνεται ώς τελείως ήλίθιο. Σίγουρα θά πρέπει νά έχουν τοποθετηθεί μερικοί φρουροί. Επιτέλους βγαίνει μία φιγούρα. Είναι ό οδηγός, πού τόν στέλνουν

96

ΡΩΣΙΑ 1941/1942

γιά νά κατευθύνει τά στρατεύματα πού καταλαμβάνουν νέες θέ­σεις -κα ί όποιος προφανώς τά έχει κάνει πάνω του. Μέ οδηγεί στήν καλύβα στό αριστερό άκρο καί άναφέρει ότι έχω φθάσει. Σπρώχνω καί άνοίγω τήν πόρτα χαρούμενος, έλπίζοντας νά τύχω μίας θερμής ύποδοχής. Δέν ύπάρχει όμως τίποτα τέτοιο. "Ενα άπρόσεκτο πλήθος πού καπνίζει τσιγάρα κάθεται σέ ένα τραπέζι. Μέ κοιτάζουν μέ έναν άστεϊο τρόπο, σάν νά μέ ρωτούν τί στόν διάβολο κάνω έδώ. Παρουσιάζομαι στόν διοικητή τού λόχου, σφίγγω τό χέρι του καί υποχρεώνομαι νά μοιράσω τσιγάρα, άφού όλα τά δικά τους έχουν έξαντληθεϊ. Στήν συνέχεια μού δίνουν λεπτομέρειες γιά τήν έπίθεση καί τήν θέση. Είλικρινά ή κατάσταση φαίνεται άπαίσια. "Ολοι οί άνδρες είναι πλήρως ντυμένοι καί περιμένουν γιά τό σήμα τού συναγερμού πού δείχνει μία νέα Ρωσική έπίθεση. Είμαι κατάκοπος κι έτσι έρπω σέ μία γωνιά δίπλα σέ μία σόμπα γιά νά προσπαθήσω νά κοιμηθώ λίγο.

Τό πρωί τής 8ης Ίανουαρίου 1942, ό έπιλοχίας Λογιέβσκι μού δείχνει τήν θέση τοΰ λόχου καί ειδικά έκείνη τής διμοιρίας μου. Οί άνδρες είναι κουρασμένοι άπό τήν συνεχή έπιφυλακή άλλά είναι άκόμη προσεκτικοί. Τό όπλο τού Γκρέσλ είναι πιό μπροστά καί έχει τοποθετηθεί σέ έναν άχυρώνα. Στό δεξί άκρο είναι ό λοχίας Μπέρνσντορφ, ένας άπό τούς καλύτερους στοιχειάρχες πολυβόλων μας, κοντά σέ έναν άλλο άχυρώνα. Στά άριστερά τοΰ σταθμού διοίκησης τοΰ λόχου είναι μία μικρή κοιλότητα ή όποία βομβαρδίζεται συχνά μέ πυρά παρενόχλησης. Πίσω άπό αύτή υπάρχουν δύο σπίτια στά όποια έχει έγκατασταθεϊ ό ίδιος ό λοχίας Ντβόρακ. Στίς 09.00 οί Ρώσοι άνοίγουν πΰρ μέ άντιαρμα- τικά όπλα καί όλμους, άλλά σύντομα τό πΰρ παύει. Συνειδητο­ποιούμε ότι κινούνται γιά νά λάβουν θέση έκεΐ πέρα καί ή πυρο­βολαρχία τών οβιδοβόλων μας έκτοξεύει μερικά βαριά βλήματα πρός τήν κατεύθυνσή τους. ’Έπειτα άπό αύτό ή μέρα περνά χωρίς άπρόοπτα. 'Ο εχθρός σίγουρα γνωρίζει ποιός είναι ό έκεΐ άντίπα- λός του. Τό βράδυ ό ύπολοχαγός Τένσερτ καταφθάνει μέ περαι­τέρω διαταγές. Βρίζει έπίσης τήν ηλίθια ποντικοπαγίδα στήν όποία έχουμε όδηγηθεΐ. Ό πολυβολητής Πέσλ άπό τήν όμάδα τοΰ Γκρέσλ είναι άναγκασμένος νά τεθεί έκτός μάχης, τραυματισμέ­νος άπό μία έκρηξη τοΰ όπλου του πού τόν κτύπησε στόν βρα­χίονα. Στίς 18.00 λαμβάνουμε μία διαταγή άπό τό τάγμα νά παράσχουμε μία άναγνωριστική περίπολο γιά νά χτενίσει τήν περιοχή στά άριστερά τοΰ σταθμοΰ διοίκησης τοΰ λόχου καί νά

97

MARTIN POPPEL

επανδρώσει τούς αχυρώνες. 'Ορίζομαι γι’ αύτή τήν δουλειά μέ μία όμάδα τυφεκιοφόρων γιά ένίσχυση. Στίς 20.00 ξεκινάμε. Ό έπι- λοχίας Λογιέβσκι μάς παρέχει υποστήριξη πυρός μέ τό όπλο τού Ντβόρακ καί ό λοχίας Νίνχαους στέλνει δύο βλήματα άπό πάνω, πρός τά χαρακώματα πού υποτίθεται ότι κατέχουν οί Ρώσοι, ένώ έμεΐς προχωράμε άργά μέσα άπό τό παχύ χιόνι. Τά τροχιοδεικτικά βλήματα άνάβουν αύτό τό τμήμα τού δάσους, κάνοντας μία ζωηρή καί δραματική έντύπωση. Τό πεζικό προελαύνει στά δεξιά, ένώ έγώ πηγαίνω μέ τήν όμάδα μου πρός τόν άχυρώνα, ό όποιος βρίσκεται στό μέσο ένός χιονισμένου τοπίου. "Ολα είναι ήσυχα. Είναι άραγε άπλώς καλά καμουφλαριομένοι, ή έχουν έγκαταλείψει τίς θέσεις τους; 'Έρπουμε πρός τά έμπρός, μέ τά ύποπολυβόλα μας άπασφαλισμένα. Δέν υπάρχει όμως τίποτα έκεΐ -κα ί αύτό είναι ότι καλύτερο γιά έμάς.

Ή όμάδα μου καταλαμβάνει τόν άχυρώνα, ένώ έγώ πηγαίνω πίσω γιά νά δώσω τήν αναφορά μου. Στό μεταξύ ό άνθυπολοχα­γός Λέονχαρντ έχει φθάσει. Πρόκειται νά έπιτεθεΐ μέ τό πρώτο φώς καί νά άποκαταστήσει έπαφή μέ τό παρακείμενο σύνταγμα πεζικού, έπειδή είμαστε κάπως άποκομμένοι πρός τό παρόν. Θά πρέπει νά παράσχω υποστήριξη πυρός μέ τούς άνδρες μου. Τό όπλο τού Ντβόρακ σκοπεύει πρός τό Σεράφινο καί τό όπλο τού Σάρναγκλ άναλαμβάνει τήν δεξιά πλευρά. Στίς 04.00 βγήκα έξω καί πήγα στά δύο όπλα γιά νά βεβαιωθώ ότι έχω άποτυπώσει στήν μνήμη μου τήν όλη κατάσταση. Αμέσως μετά άπό αύτό, φθάνει ό Προωθημένος ’Αξιωματικός Παρατήρησης, ένας ύπολο- χαγός άπό τήν βαριά πυροβολαρχία μας καί τού δείχνω πώς έχουν τά πράγματα. Ή κοιλότητα γεμίζει άργά μέ άνδρες τού 3ου Λόχου, ό όποιος μεταφέρεται έδώ.

Ό άνθυπολοχαγός Ρήκε καί ό λοχίας Σάχ είναι έπικεφαλής τών διμοιριών. Ή έπίθεση έχει οριστεί γιά τίς 05.00 άλλά εΐναι ήδη 05.30 καί άκόμη δέν έχουμε λάβει υποστήριξη πυροβολικού ή όποια ύποτίθετο ότι θά μαλάκωνε τόν έχθρό έκ τών προτέρων. Χρησιμοποιώντας τά κυάλια έκστρατείας, μπορούμε νά διακρίνου­με καθαρά ένα έχθρικό πολυβόλο μέ τρεις άνδρες κι έτσι σκο­πεύουμε ένα άπό τά βαριά πολυβόλα μας κατ’ εύθείαν πάνω του. Ή άναγνωριστική περίπολος τού Σάχ, ή όποια στάλθηκε νά έπι- σκοπήσει τήν γύρω περιοχή, άκόμη δέν έχει έπιστρέψει. Ξαφνι­κά άκούγονται ριπές. Φαίνεται πώς οί Ρώσοι βάλλουν άπό πα­ντού, άν καί κυρίως άπό τά δεξιά -μέσα στό αυξανόμενο φώς τής

98

ΡΩΣΙΑ 1941/1942

ημέρας, έχουν σίγουρα προσέξει ότι προετοιμαζόμαστε γιά έπίθε- ση. Αύτή ή άναμονή είναι τελείως τρελή. Ή καλύτερη ώρα γιά τήν έπίθεση έχει ήδη παρέλθει. Οί πρώτες Ρωσικές οβίδες πέφτουν άρκετά μακριά, άλλά ή έπόμενη έκρήγνυται άκριβώς στό κέντρο τού χωριού. Μπορούμε νά ξεχωρίσουμε τό πύρ όλμων διαφόρων τύπων, άλλά περισσότερο άπ’ όλα τό δολοφονικό κροτάλισμα τών Ρωσικών άντιαρματικών πυροβόλων. 'Από άποψη άριθμού όλμων καί άντιαρματικών πυροβόλων, οί Ρώσοι υπερέχουν κατά πολύ έναντι ήμών. Ή «άνώτατη ηγεσία» μας έχει πιθανότατα διστά­σει πολύ γιά νά μάς έφοδιάσει μέ τέτοια όπλα. Μπορούμε νά ξε­χωρίσουμε καθαρά τήν έκπυρσοκρότηση ένός άντιαρματικού πυ­ροβόλου πού απέχει 1.500 μέτρα -έπειτα περιμένουμε τό πλήγ­μα. Καί τώρα έχει κτυπήσει τήν κοιλότητά μας. Ή μία όβίδα μετά τήν άλλη έρχεται ξεσκίζοντας τόν άέρα, πολλές -δόξα τώ Θεώ- πέφτουν μακριά ή περνούν άπό πάνω μας καί άρκετές δέν έκρή- γνυνται. Ό 3ος Λόχος, πού είχε λάβει θέσεις γιά τήν έπίθεσή μας, ύποχωρεϊ πρός τήν προστασία πού προσφέρουν τά σπίτια στά με- τόπισθέν μας. Μία όβίδα προσγειώνεται άκριβώς άνάμεσα σέ μία όμάδα άνδρών, άλλά όλοι τους καταφέρνουν νά συνεχίσουν νά τρέχουν. Μέχρι έκείνη τήν ώρα κατάφερα νά έπιστρέψω στόν άχυρώνα μας, άπ’ όπου μπορώ νά διακρίνω μία όμάδα στρατιω­τών νά πλησιάζει τά σπίτια τρέχοντας. Είμαστε όλοι έτοιμοι νά άνοίξουμε πύρ όταν διαπιστώνουμε ότι πρόκειται γιά τήν άναγνω- ριστική περίπολο τού Σάχ, τήν όποια είχαμε ξεγράψει καί ή όποία είχε σχεδόν έξοντωθεϊ. Γιά νά τούς καλύψουμε, ρίχνουμε μερικές βολές πρός τό δάσος, όπου μπορούμε νά διακρίνουμε μεγάλους άριθμούς Ρώσων νά κινούνται. Τότε άκούγεται ένας έκκωφαντικός πάταγος. Έχουν άντιληφθεΐ τό πού βρισκόμαστε καί πέτυχαν ένα άμεσο πλήγμα στήν όροφή μας μέ μία όβίδα.

Ό λοχίας Ντβόρακ ούρλιάζει μέ φρικτό τρόπο. Τό δεξί του πόδι έχει σχεδόν άποκοπεϊ κάτω άπό τόν άστράγαλο καί κρέμεται μόνο άπό μερικούς τένοντες. Ο γενναίος Σάρναγκλ έχει έπίσης τραυματιστεί άσχημα -ό δεξιός γλουτός του έχει μία χαίνουσα πληγή. (Στό κάρο έφοδιασμού θά μπορεϊ τουλάχιστον νά είναι ξα­πλωμένος μπρούμυτα κι έτσι αύτό δέν θά είναι καί τόσο άσχη­μο τελικά). Τούς παίρνουμε γρήγορα κάτω καί τούς ξαπλώνουμε προσεκτικά πάνω σέ μερικά άχυρα. 'Ένας νοσοκόμος τού 3ου Λό­χου τούς παρέχει αυτοσχέδιους έπιδέσμους.

Ψηλά έπάνω, ό πολυβολητής μας, ό Φρήντλ, έχει κολλήσει στό

99

MARTIN PÖPPEL

βαρύ πολυβόλο του καί ανταλλάσσει πυρά μέ τούς Ρώσους. Ξαφ­νικά όμως πέφτει, μέ ένα άπαλό βογγητό. Ή βολίδα ένός σκο­πευτή τόν έχει πετύχει στό κεφάλι καί έβαλε τέλος στήν νεαρή του ζωή. Τώρα μόνο ό υποδεκανέας Σόλτς κι έγώ έχουμε άπομείνει έπάνω, άλλά δέν υπάρχει λόγος νά παραμένουμε έκεΐ. Πρέπει νά στήσουμε τό πολυβόλο κάπου άλλου.

Καθώς ό Σόλτς ετοιμάζεται νά περάσει τό πολυβόλο κάτω σέ έμένα, μού φαίνεται ότι διακρίνω μία μπάλα φωτιάς περίπου ένα μέτρο μακριά, στήν συνέχεια έναν πάταγο καί νιώθω έναν τρο­μερό πόνο στό δεξί μου μάτι. Ένστικτωδώς άφήνομαι νά γλιστρή­σω στό πάτωμα -έξω πέφτουν περισσότερες οβίδες. Ό Σόλτς έχει ήδη βγάλει τό πακέτο του μέ τά είδη πρώτων βοηθειών καί μού τοποθετεί έπιδέσμους, άλλά τώρα πρέπει νά πάω στά μετόπισθεν γιά νά μέ περιποιηθούν. Φθάνω στό κοντινότερο δέντρο μέ μία κίνηση καί άπό έκεΐ καί πέρα άναγκάζομαι νά συρθώ μόνος μου. ’Από πάνω μου, δύο οβίδες πέφτουν μέ πάταγο στά δέντρα καί μέ καλύπτουν μέ κλαδάκια χωρίς φύλλα. 'Ιδροκοπώ άπό τήν προσπάθεια νά συρθώ στό χιόνι, βρίζω άπαίσια, καθώς περισσό­τερες οβίδες έκρήγνυνται κοντά -σάν νά κυνηγούσαν λαγούς. Τό χιόνι έχει μαυρίσει στά σημεία πού έχουν πέσει. ’Αφημένος μόνος σου μέ αυτόν τόν τρόπο, άνακαλύπτεις ότι κάνεις ηλίθιες σκέψεις. Θά πρέπει νά προσευχηθώ; Γιά όνομα τού Χριστού, όχι: ποτέ πρίν δέν χρειάστηκα τόν Κύριο κι έτσι δέν πρόκειται νά τόν άπασχο- λήσω τώρα. Προχώρα, προχώρα! Τελικά φθάνω στό άκρο τής δεντροστοιχίας καί βλέπω τόν Ζούπτσεβιτς νά έρχεται πρός τό μέρος μου. Ό τύπος είναι άρκετά ήρεμος -γελά κιόλας. Μέ παίρ­νει στόν σταθμό έπίδεσης.

Καθ’ όδόν προσπερνάμε στρατιώτες τοΰ λόχου, οί όποιοι έχουν ήδη πιστέψει ότι είμαστε νεκροί όταν σταματήσαμε νά ρί­χνουμε άπό τόν άχυρώνα μας. Είναι χαρούμενοι πού είμαι άκό- μη ζωντανός καί άνακαλύπτω ότι μπορώ νά νεύσω πρός αυτούς, άν καί προσεκτικά. Στόν σταθμό έπίδεσης μού παρέχεται έπιτέ- λους κάποια φροντίδα τής προκοπής. Είναι πραγματικά πολύ άπασχολημένοι έδώ, έπειδή πολλοί άπό έμάς είμαστε τραυματι­σμένοι. Σύντομα καταφθάνει ένα έλκηθρο, τό όποιο μεταφέρει δύο άνδρες πού έχουν τραυματιστεί σοβαρά. Συνειδητοποιώ ξαφνικά ότι έχω χάσει τίς δυνάμεις μου έξαιτίας τής άπώλειας αίματος καί είμαι πλήρως έξουθενωμένος, έτσι έπειτα άπό άλλη μία ένεση μορφίνης ξαπλώνω καί κοιμάμαι. Στίς 22.00 ένα μεταφορικό

100

ΡΩΣΙΑ 1941/1942

έλκηθρο άναχωρεϊ γιά τόν κύριο σταθμό πρώτων βοηθειών στό Πλέζκι. Ό άρχίατρός μας, ό Μάι, μέ άποχαιρετά μέ εύχές γιά ταχεία άνάρρωση, ένώ ό οδηγός μου, ό Βολσλέγκερ μέ ξεπροβο­δίζει μέ τσιγάρα άπό τήν δική του φτωχή μερίδα.

Τό ταξίδι μέ τό έλκηθρο παίρνει υπερβολικά πολύ χρόνο, μέ τούς δύο βαριά τραυματίες νά βογκούν συνεχώς κι έτσι είμαι άρ- κετά εύτυχής όταν τελικά φθάνουμε στόν σταθμό πρώτων βοη­θειών. Έδώ ύπάρχει έπίσης τεράστια δραστηριότητα. Δύο γιατροί καί ένας άριθμός νοσοκόμων έργάζονται σέ δύο χειρουργικά τρα­πέζια, μπαλώνοντας καί πριονίζοντας μέλη. Όλόκληρο τό δωμάτιο είναι γεμάτο μέ τραυματίες άπό όλους τούς Κλάδους τών ένοπλων δυνάμεων. Σύντομα έρχεται ή σειρά μου καί ό γιατρός μού λέει ότι θά πρέπει νά άφαιρεθεϊ τό δεξί μου μάτι -άρνούμαι. Συνεχίζει γρήγορα μέ τόν επόμενο άνδρα, καθώς δέν ύπάρχει χρόνος γιά συζήτηση, κάτι πού είναι κατανοητό. "Ενας νοσοκόμος φτιάχνει γιά έμένα γρήγορα ένα μεγάλο τουρμπάνι καί φεύγω κλεφτά. Ό άνθυπολοχαγός Λέονχαρντ βρίσκεται έπίσης έδώ. Τό δεξί του πόδι κτυπήθηκε κατά τήν διάρκεια μιάς άντεπίθεσης καί τό δέρμα του έχει άνοίξει διάπλατα. Δίπλα του κοιμάται ό έξαίρετος συνάδελ­φός μου στήν διμοιρία, ό άνθυπολοχαγός Τένσερτ. Δέχτηκε ένα άσχημο τραύμα στό στομάχι καί δέν έχει έλπίδες νά έπιβιώσει - κρίμα γι’ αύτόν τόν άριστο άξιωματικό. Σήμερα τό τάγμα έχει ύποστεϊ πολλές τραγικές άπώλειες, άλλά ή θέση έχει κρατηθεί. ’Οπουδήποτε αμύνονται οί άλεξιπτωτιστές, δέν υπάρχει δρόμος υποχώρησης. Ή άπίστευτη υπερηφάνεια πού έχουμε, άπλώς δέν μάς επιτρέπει νά υποχωρήσουμε καί μάς καθιστά μία θρυλική δύναμη. Οί άλλοι γνωρίζουν ότι μπορούν νά βασίζονται σέ έμάς κι έτσι είναι εύτυχεΐς όταν καταφθάνουν οί «πυροσβέστες» άλε- ξιπτωτιστές. Αύτό άποκαθιστά τό αίσθημα αύτοπεποίθησης καί άσφάλειας.

Είμαι άνήσυχος έως ότου άκούω ότι στίς 01.00, δύο φορτη­γά μέ τραυματίες πρόκειται νά μεταβούν στό στρατιωτικό νοσο­κομείο τού Ρζέφ -καί στήν συνέχεια είμαι πανευτυχής έπειδή βρί­σκομαι καθ’ όδόν γιά έκεΐ. Στόν δρόμο προσπερνούμε τά άντιαε- ροπορικά πυροβόλα μας τών 20 χιλιοστών τά όποια κατευθύνο- νται πρός τό μέτωπο. Έπειτα άπό ένα ταξίδι πού διαρκεϊ άρκετές ώρες φθάνουμε σέ ένα στρατιωτικό νοσοκομείο. Προσέχω νά μήν μπώ μέσα -δέν πρόκειται νά τούς άφήσω νά βγάλουν τό μάτι μου χωρίς νά ύπάρχει σοβαρός λόγος γι’ αύτό. Άντιθέτως, ξεκινώ γιά

101

MARTIN PÖPPEL

τό άεροδρόμιο μέ ένα λοχία καί έναν πυροβολητή. Καθ' όδόν περ­νάμε άπό μερικές άξιοθρήνητες μονάδες πεζικού, πού βαδίζουν πε­δικλωμένες μέ υφάσματα τυλιγμένα γύρω άπό τά κρυοπαγημένα πόδια τους. Φθάνει μία πτήοη Junker, άλλά δυστυχώς πηγαίνουν γιά τό Σμολένσκ. ’Έτσι περιμένουμε καί περιμένουμε. Τελικά, στίς 15.00, μερικά άεροπλάνα άναχωροΰν γιά τήν Όρσα. Μπαίνουμε σέ αύτά, μαζί μέ έναν έπιθεωρητή τού Στρατού, περισσότερους άλεξιπτωτιστές καί μερικούς άνδρες τού πεζικού. Πετάμε πάνω άπό τά τεράστια δάση, τήν πλημμυρισμένη ύπαιθρο καί τούς μικρούς οικισμούς, σέ ένα ύψος 400 μέτρων. Κάνει φοβερό κρύο πάλι. Τουλάχιστον κάθομαι στήν θέση τού άσυρματιστή στά άρι- στερά κι έτσι μπορώ νά βλέπω κι έχω περισσότερο χώρο γιά νά βγάλω τίς μπότες μου καί νά βάλω τά πόδια μου μέσα σέ μία κουβέρτα. Ό μόνος τρόπος γιά νά άποφύγει κανείς τά κρυοπα­γήματα, είναι νά κινεί καί νά τρίβει συνέχεια τά μέλη του. ’Έπειτα άπό τέσσερις ωρες πού φάνηκαν άτελείωτες, φθάνουμε στό άερο­δρόμιο τής Όρσα. Έ να στρατιωτικό άσθενοφόρο μάς πηγαίνει στόν σταθμό διαλογής καί άπό έκεΐ στό στρατιωτικό νοσοκομείο τής κωμόπολης. Έκεΐ μού δίνουν καινούργιους έπιδέσμους καί σχολιάζουν ότι έχω άπλώς μία γρατσουνιά. Τό νοσοκομείο, ένα πολύ μεγάλο κτίριο μέ εύρύχωρα δωμάτια, είναι ύπέροχο. Λαμ­βάνουμε τίς μερίδες τροφής μας καί καταφέρνουμε άκόμη καί νά άποσπάσουμε μερικά τσιγάρα άπό τόν έφοδιαστή τοϋ στρατού. Θά πρέπει νά έδειχνα πραγματικά άξιοθρήνητος γιά κινήσω τόσο πολύ τήν συμπάθειά του! Πρός μεγάλη μου χαρά, συναντώ τόν φίλο μου, Ό ϊγκεν Σέρερ, ό όποιος έπρόκειτο νά μεταβεΐ στό στρατιωτικό νοσοκομείο τής Βιέννης μέ τό τραίνο μερικές μέρες άργότερα. Σέ άντίθεση μέ έμένα, δέν ήταν σέ θέση νά βαδίσει.

'Ένα μεταφορικό τραίνο πρόκειται νά άναχωρήσει τά μεσάνυ­χτα. Ό χ ι εύχαριστώ, ξέρω πώς είναι αύτά. Προτιμώ νά περιμέ­νω έδώ γιά ένα άεροσκάφος. Οί δύο άλεξιπτωτιστές έχουν ήδη πάει έξω καί στάθηκαν έκπληκτικά τυχεροί: πήραν ένα άεροπλάνο τό όποιο πήγαινε κατ’ εύθείαν στήν Έρφούρτη. Χαίρομαι γ ι’ αύτούς, άν καί νιώθω έναν πόνο μέσα μου έπειδή δέν μπορώ νά πάω μαζί τους, νά πάρει ή εύχή. 'Ολόκληρη έκείνη τήν ήμέρα δέν υπήρχαν άλλα άεροσκάφη πού νά πετοϋν πρός τήν πατρίδα. Τε­λικά, στίς 9 Ίανουαρίου άπογειώνεται ένα γιά τό Πόζεν καί μάς παίρνει μαζί του. Έκεΐ μάς πηγαίνουν στό στρατιωτικό νοσοκο­μείο, μέ έναν εύγενικό άρχίατρο, άκόμη καλύτερες νοσοκόμες τού

102

ΡΩΣΙΑ 1941/1942

’Ερυθρού Σταυροί, καυτό γλυκό καφέ, φέτες άπό λουκάνικα. Τά παιδιά τοΰ πεζικού είναι ιδιαίτερα ένθουοιασμένα -άλλωοτε, βρί­σκονταν βουτηγμένα μέσα στήν λάσπη γιά μήνες ολόκληρους.

Μένω έκεΐ μόνο γιά λίγο χρόνο. "Ολοι είμαστε υπερευχαριστη­μένοι άπό τήν περιποίησή μας, άλλά στήν συνέχεια παρουσιαζό­μαστε καί λαμβάνουμε τά φύλλα πορείας μας γιά τό ταξίδι πρός τήν πατρίδα. Τό δικό μου άναφέρει Πόζεν - Βερολίνο - Μόνα­χο, κάτι πού μέ κάνει φυσικά νά νιώσω άπολύτως φανταστικά. Πρώτα άπ’ όλα όμως πρέπει νά μάς ξεψειρίσουν στόν σταθμό, μέ κάθε κομμάτι ρουχισμού νά πηγαίνει μέσα σέ έναν βραστήρα ένώ έμεΐς πλενόμαστε μέ ειδικό σαπούνι. Δέν είχα προσέξει καμία ψείρα άλλά μερικοί άπό τούς μικρούς κατεργάρηδες είχαν διεισ- δύσει μέσα στά ρούχα μου -ίσως νά έκανε πολύ κρύο γι’ αύτές έξω.

Τό τραίνο μας φεύγει τά μεσάνυχτα κι έτσι πάμε στήν ταβέρνα τού σταθμού τού Πόζεν. Φ αντάζομαι οτι. καταπλήξαμε τόν κόσμο έκεΐ: μέσα στά ξεσκισμένα, βρώμικα ρούχα μας, άξύριστοι όπως ήμασταν, θά πρέπει νά δείχναμε πραγματικά σκληρά καρύδια. ’Εμφανίζεται ό ’ίδιος ό ιδιοκτήτης, καθαρίζει ένα καλό τραπέζι γιά έμάς, παραγγέλνει μπύρες καί σερβίρει ένα τεράστιο ψητό κρέας έλαφιού, σχεδόν όπως στό σπίτι, σάν τό μέτωπο νά άπεΐχε χιλιά­δες χιλιόμετρα. Συγκινούμαστε πραγματικά άπό τήν συντροφική ύποδοχή τών κατοίκων τού Πόζεν, οί όποιοι φέρνουν κουτιά μέ τσιγάρα στό τραπέζι μας. Είναι άπλοι λαϊκοί άνθρωποι οί όποιοι ταξιδεύουν έπίσης μέ τό τραίνο καί θέλουν νά δείξουν τήν συμπό­νια τους πρός τούς στρατιώτες τους. Στίς 02.00 τό τραίνο άνα- χωρεϊ γιά τό Βερολίνο καί φθάνουμε έκεΐ τό πρωί. Τό έπόμενο τραίνο φεύγει γιά τό Μόναχο στίς 10.00 καί μετά τήν Λειψία βρί­σκομαι μόνος στό διαμέρισμα πού προορίζεται γιά τούς τραυμα­τίες καί μπορώ πραγματικά νά άπλωθώ. Είναι ένα πολύ ιδιαίτερο συναίσθημα τό νά ταξιδεύω πρός τό σπίτι, πρός τούς γονείς μου καί τούς άγαπημένους μου: δέν έχουν ιδέα γιά τό πού έχω μετα­τεθεί καί πολύ περισσότερο ότι έχω τραυματιστεί.

Φθάνουμε στό Μόναχο στίς 23.00 καί καταφέρνω νά προλάβω τό τελευταίο άργό τραίνο γιά τό Όττομπρουν. Κανείς μέσα στό τραίνο δέν μέ άναγνωρίζει όπως είμαι στήν στολή τοΰ άλεξιπτω- τιστή, σύν μιά βαριά χλαίνη παραγεμισμένη μέ τσιγάρα καί ένα μπουκάλι οινοπνευματώδες ποτό, μέ τά μαλλιά άνακατεμένα, τόν βρώμικο έπίδεσμο στό κεφάλι καί χωρίς πηλίκιο. Οί γονείς μου

103

MARTIN PÖPPEL

έχουν πέσει άπό ώρα στό κρεβάτι, άλλά ξέρω πού φυλάνε τό κλειδί. Φωνάζω πρός τόν πάνω όροφο γιά νά μήν τρομάξουν καί στήν συνέχεια μέ κλείνουν στήν άγκαλιά τους. Φυσικά, πρέπει νά έξηγήσω τό ποΰ, τό πώς καί τό πότε, άλλά σύντομα βυθίζομαι στό δικό μου καθαρό κρεβάτι. Περνά όμως άρκετή ώρα μέχρι νά μπορέσω νά κοιμηθώ -ο ί σκέψεις μου περιστρέφονται έπίμονα γύρω άπό τά γεγονότα τού μετώπου καί τούς συντρόφους μου πού βρίσκονται έκεΐ.

Τό έπόμενο πρωί, 11 Ίανουαρίου, πηγαίνω στήν πόλη. Τά νο­σοκομεία είναι πλήρη σέ βαθμό πού νά ξεχειλίζουν, άλλά τελικά μεταφέρομαι άπό τό Νοσοκομείο Όμπερφέρινγκ τής Luftwaffe στήν Πανεπιστημιακή Όφθαλμολογική Κλινική. ’Άν καί ή ώρα είναι σχεδόν 18.00 τώρα, οί νοσοκόμες μέ καλωσορίζουν καί μέ βάζουν στό κρεβάτι καί σύντομα βρίσκομαι πάνω στήν χειρουρ­γική κλίνη. Μία ένεση στό βλέφαρο γιά τοπική άναισθησία καί μετά ό άρχίατρος μουρμουρίζει: «Μπορώ νά σώσω τό μάτι». Χρησιμοποιεί λαβίδες γιά νά άφαιρέσει ένα θραύσμα άπό τό δεξί μου μάτι καί στήν συνέχεια μία πολύ παραμορφωμένη βολίδα πίσω άπό τόν βολβό τού ματιού. Είμαι έκπληκτος μέ τήν καλή μου τύχη. Έκεΐ πέρα θά είχα χάσει τό μάτι μου, άλλά έδώ σώ­θηκε άπό έναν έξοχο οφθαλμίατρο. Απίστευτο. Άπό τίς 12 Ία- νουαρίου μέχρι τίς 28 Φεβρουάριου παραμένω στό Όμπερφέρινγκ. Έ πειτα άπό 14 μέρες μπορώ άκόμη καί νά άρχίσω νά θαυμάζω ξανά τά κορίτσια άπό τήν στιγμή πού έκεΐνοι οί πολύ συναρπα­στικοί έπίδεσμοι άφαιρούνται έπιτέλους. Στίς 28 Φεβρουάριου λαμβάνω διαταγή νά άναχωρήσω γιά τό Ιο Σύνταγμα Αλεξιπτω­τιστών Άναπλήρωσης στό Στένταλ. Ή πρώτη μου Ρωσική έκστρα- τεία υπήρξε βραχεία καί τελείωσε σύντομα, άλλά ήδη προσβλέπω σέ περισσότερη δράση. Αύτή τήν φορά όμως, έλπίζω, μέ άλεξίπτωτο!

104

6Σέ έτοιμότητα στήν Δύοη

ΑΠΟ ΤΙΣ 16 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1942 μέχρι τίς 3 ’Οκτωβρίου 1942 περιήλθαμε ύπό τήν διοίκηση τής 7ης’Αεροπο­ρικής Μεραρχίας, ένεργώντας ώς ταχυκίνητη μεραρ­χία τής ’Εφεδρικής Ομάδας Στρατιών τοϋ στρατάρχη

φόν Ρούντστεντ, ’Ανώτατου Διοικητή Δύσης. Μία δεύτερη άμυντι- κή γραμμή προετοιμαζόταν έδώ γιά τήν περίπτωση μιάς Βρετανι­κής απόβασης. Τό Τάγμα Πολυβόλων ’Αλεξιπτωτιστών τέθηκε ύπό τήν διοίκηση τής 7ης ’Αεροπορικής Μεραρχίας καί είχε τό άρχη- γεΐο του στόν τομέα Σαίν Σεβέρ - Βιλεντώ τής ’Επαρχίας Καλ- βαντός.

Βρισκόμαστε άκόμη στό πεδίο άσκήσεων τού Γκρόσμπορν καί ύπάρχει μεγάλη κινητικότητα έπί μέρες καθώς γνωρίζουμε ότι πρόκειται νά μεταφερθούμε στήν Γαλλία. Από μία πλευρά είναι κρίμα, άφοΰ οί νεοσύλλεκτοί μας χρειάζονται έπειγόντως μερικές άκόμη έβδομάδες πραγματικά σκληρής έκπαίδευσης. Ά πό τήν άλλη πλευρά θά έπρεπε νά είναι ένα είδος παραθεριστικής κατα­σκήνωσης, άφού μάς επιτρέπεται νά πάρουμε μαζί μας όλα τά πράγματά μας. Σάν νά άποτελεΐ τό πιό φυσικό πράγμα τού κό­σμου, ορίζομαι καί πάλι ύπεύθυνος γιά τήν φόρτωση. Στίς 17 Σεπτεμβρίου φορτώνουμε καί άναχωρούμε, έπιστρέφοντας στήν Γαλλία έπειτα άπό δύο χρόνια άκριβώς. Συνοδευόμενος άπό τόν ύπολοχαγό Κλίτσινγκ καί τόν ’Επιθεωρητή Συντάγματος Μπέρ- κεφελντ, χωρίζω τά διαμερίσματα. Στό διπλανό είναι ό λοχαγός Λάουν μέ τόν ’Επιθεωρητή Φίνερ. Είναι πραγματικά σάν νά βρι­σκόμαστε σέ διακοπές, άφού έχω πάρει μαζί μου άκόμη καί τό μικρό τραπεζάκι μου γιά νά παίζω σκάτ. Σχεδόν άπίστευτο.

Βερολίνο - Ανόβερο - Νόις έπί τοϋ Ρήνου. ’Εδώ μπορεϊ νά δει κανείς πολλά έρειπωμένα σπίτια καί άλλα στά όποια έχουν το-

105

MARTIN PÖPPEL

ποθετηθεΐ νέες στέγες. Περνάμε κατόπιν διά μέσου τής τεράστιας Βελγικής περιοχής πρός τό Ναμύρ, όπου φθάνουμε στίς 16.40. Καθ’ οδόν πολλά άπό τά τοπωνύμια μάς θυμίζουν τά πεδία μά­χης τοΰ Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Γιά ένα μικρό διάστημα ταξι­δεύουμε κατά μήκος τοΰ Σηκουάνα, τό μεσημέρι βρισκόμαστε στίς Βερσαλλίες, τό βράδυ στό Άρζαντάν καί στίς 01.00 στό Σαίν Σεβέρ. Καταφέρνουμε νά άποβιβαστούμε σύντομα έως ότου, χωρίς προφανή λόγο, δύο βαγόνια άναποδογυρίζουν πάνω στίς γραμ­μές καί δυσκολευόμαστε νά ξεφορτώσουμε τό ύλικό μας.

Πηγαίνουμε μπροστά στό δημαρχείο τό πρωί, τραγουδώντας δυνατά. Είναι μία έλκυστική μικρή κωμόπολη, γραφικά κτισμένη κάτω σέ έναν λόφο. Μάς ύποδέχεται ό άρχηγός τής έμπροσθοφυ- λακής, ό έπιλοχίας Κνάμπλε, ό όποιος μάς παραδίδει τήν διαταγή στρατωνισμού. Μέ καλωσορίζουν φιλικοί άνθρωποι τής μεσαίας τάξης οί όποιοι μού προσφέρουν άμέσως ένα σνάκ. "Ενα άνετο δωμάτιο μέ ένα φαρδύ Γαλλικό κρεβάτι μού θυμίζει τό σπίτι καί ό έφεδρος δεκανέας Σραΐντερ πού έκτελεΐ χρέη όρντινάντσας μου άναλαμβάνει άμέσως δουλειά. Τήν ώρα τών γευμάτων πηγαίνουμε συνήθως στό Ξενοδοχείο «M oderne» ή στό «Norm andie». Υπάρχει άκόμη άφθονη τροφή έδώ, οί τηγανητές πατάτες πού κολυμπούν στό λίπος, τό βούτυρο πού τό άπλώνουμε μέ πάχος έκατοστών καί υπέροχα φροΰτα στό τραπεζάκι δίπλα στό κρεβάτι -ροδάκινα καί σταφύλια μέ τό κιλό. "Οπως λέμε κι έμεΐς, στήν Γαλλία μπορεΐς νά ζήσεις σάν Βασιλιάς.

Υπάρχει μεγάλη δραστηριότητα στίς κωμοπόλεις. Σύμφωνα μέ άναφορές πού προέρχονται άπό τούς κατασκόπους μας, 1.000.000 στρατιώτες έχουν συγκεντρωθεί στήν νότια άκτή τής Αγγλίας, έτοιμοι νά εισβάλουν στήν ήπειρωτική Εύρώπη. Πρός τό παρόν επικρατεί πλημμυρίδα στήν Μάγχη, κάτι πού καθιστά αυτή τήν περίοδο ευνοϊκή γιά μία Συμμαχική άπόβαση. Τά συντάγματα έχουν στρατοπεδεύσει στήν άκτή, ένώ έμεΐς προοριζόμαστε νά δράσουμε ώς έφεδρεία τής μεραρχίας -έξαιρετικά!

Ά ν μάς καλέσουν, θά μπορούσαμε νά έμπλακούμε σέ μάχη στήν 'Ολλανδία, ή τόσο νότια μέχρι τά ’Ισπανικά σύνορα. Ίσως τά πράγματα νά ζωηρέψουν σύντομα γιά έμάς καί πάλι. 'Ύλικό, όπλα καί πυρομαχικά τηροΰνται όλα σέ ετοιμότητα ώστε νά εί­μαστε έτοιμοι νά κινηθούμε μέσα σέ μία ώρα7.

Τίποτα όμως δέν συμβαίνει κι έτσι πρέπει νά καταπολεμήσουμε τήν άνία μέ τίς άσκήσεις. Γιά πρώτη φορά, διαπιστώνουμε τίς

106

ΣΕ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΔΥΣΗ

δυσκολίες πού πρόκειται νά άντιμετωπίσουν έδώ τόσο οί επιτι­θέμενοι όσο καί οί άμυνόμενοι (έμεΐς). Ή ύπαιθρος άποτελεΐται άπό μικρά κομμάτια γης μέ ψηλούς φράχτες8 γύρω τους καί βαθιές κοιλότητες -όποιαδήποτε μάχη έδώ πρόκειται νά είναι πολύ σκληρή. Πρός τό παρόν όμως τά πράγματα είναι ήσυχα καί τά πρώτα πακέτα μέ βούτυρο στέλνονται στά σπίτια μας. Τά βράδια γύρω άπό τήν φωτιά, άρχίζουν νά κυκλοφορούν φήμες: δέν πρόκειται νά γίνει άπόβαση καί θά έπιστρέψουμε στήν 'Ανα­τολή.

Γεγονός όμως είναι ότι τήν 1η 'Οκτωβρίου, ό λόχος μας έπι- βιβάζεται στά τραίνα μέ τόν ύπολοχαγό φόν Πρέτσμαν, ένώ ό λο­χαγός Λάουν κι έγώ θά άκολουθήσουμε μέ τούς ύπόλοιπους. Περνάμε τήν επόμενη μέρα σέ μία έξόρμηση γιά ψώνια στό Βίρ, μέ τόν λοχία μου Γκέρτε νά παρέχει χρήσιμη βοήθεια χάρη στήν περίφημη γνώση τής Γαλλικής γλώσσας πού έχει.

Οί λόχοι τών Λέονχαρντ, Ρούτε καί Κάντακ έπιβιβάζονται ήδη στά τραίνα κι έμεΐς θά άκολουθήσουμε αύριο.

Τό άπόγευμα τής 13ης 'Οκτωβρίου ξεκινάμε, μαζί μέ τόν έπι- θεωρητή Γιόστ, τόν υπίατρο Σραίντινγκερ, τόν λοχαγό Λάουν καί τόν ύπολοχαγό Μάινκε. Γιά μία άκόμη φορά άπολαμβάνουμε ένα άνετο ταξίδι μέσα άπό μία όμορφη ύπαιθρο. Μόνο καθώς φθά­νουμε στό Ντύσελντορφ άρχίζουμε νά νιώθουμε άγχος -άπό έκεΐ καί πέρα, σέ κάθε χιλιόμετρο καί στίς δύο πλευρές τών γραμμών, τά σπίτια έχουν πυρποληθεΐ καί καταστραφεΐ. Στόν κύριο σταθμό όλα τά παράθυρα έχουν σπάσει καί ή έκκλησία έχει έπίσης πυρ­ποληθεΐ. Τό μέρος δείχνει τρομερό, όπως στήν ’Ανατολή. Κάποια μέρα όμως ή Luftwaffe μας θά πετάξει πάνω άπό τίς πόλεις τής Αγγλίας καί τότε ό Θεός νά βοηθήσει αύτό τό νησί. Αύτή είναι ή μόνη σκέψη πού μάς παρηγορεΐ όταν βλέπουμε τί έχει συμβεΐ έδώ. Στήν δική μου περίπτωση, αύτή ή πνευματική άνησυχία έπιδεινώνεται άπό μία άσχημη περίπτωση διάρροιας ή όποια μέ υποχρεώνει νά λάβω μία μόνιμη σχεδόν θέση στήν τουαλέτα.

Στίς 16 ’Οκτωβρίου έχουμε έπιστρέψει στήν παλιά κωμόπολη φρουράς μας στό Γκαρντελέγκεν. Τώρα φαίνεται ότι σύντομα θά βρεθούμε ξανά σέ δράση. ’Ελπίζουμε νά πρόκειται ’ίσως γιά τό άλμα μέ άλεξίπτωτο γιά τό όποιο έχουμε περιμένει τόσο πολύ.

107

7Ρωσία 1942/1943 - Κεντρικός τομέας

■ ^ ΔΩ ΒΑΣΙΖΟΜΑΙ ΣΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ τού άρ-χιλοχία Βίλντ, τό όποιο μου λέει ότι είχαμε διαταχθεΐ

■ 1 ,νά έπιστρέψουμε οτήν Ρωσία στίς 19 ’Οκτωβρίου). Αυτήφορά πρόκειται νά σταλθοϋμε στήν περιοχή Βέλιζ

- Σούραζ - Ντέμιντορφ, πράγμα πού σημαίνει ότι δέν πρόκειται νά κάνουμε άλμα άλλά νά δράσουμε ώς ταχυκίνητοι «πυροσβέ­στες» καί πάλι. Θεωρούμε τόν έαυτό μας ώς μονάδα έπίλεκτων στρατευμάτων άλλά είναι προφανές πώς είναι άποφασισμένοι νά μάς στείλουν στήν σφαγή σέ έπιχειρήσεις πεζικού. Ω ναί, έχει ήδη διαδοθεί ή είδηση πώς όταν φθάνουν οί άλεξιπτωτιστές, τό μέ­τωπο κρατάει.

Από τό 4ο Σύνταγμα, ό άνθυπολοχαγός Στάλ τοΰ 3ου Λόχου τίθεται ύπό τήν διοίκησή μας, μαζί μέ τούς δεκανείς Νάγκελ, Φούχς, Βάλντ καί Φρήντ άπό τό τμήμα διαβιβάσεων. Στίς 7 Νοεμβρίου μετακινούμαστε στήν τοποθεσία τής λίμνης Ζάπζο. Στήν διμοιρία μου, ό ήρεμος καί άξιόπιστος λοχίας Ζουλίμα ηγεί­ται τής 1ης 'Ομάδας καί ό λοχίας Γκέρτε τής 2ης 'Ομάδας, άλλά σύντομα μετατίθεται στό προσωπικό τού άρχηγείου ώς δόκιμος άξιωματικός. Ό έπικεφαλής τοϋ έπιτελείου τής διμοιρίας μου είναι ό λοχίας Χάιν.

Περνάμε τίς πρώτες έβδομάδες κτίζοντας καταφύγια, χαρακώ­ματα έπικοινωνιών, παραλλαγμένες θέσεις πολυβόλων, έγκατάστα- ση μονοπατιών γιά έλκηθρα μεταφοράς έφοδίων κ,λπ. Πιό ψηλά, στόν σταθμό διοίκησης τού λόχου, κατασκευάζουν άκόμη καί μιά σάουνα. 'Ο άκούραστος παλιός οργανωτής μας, λοχαγός Λάουν, βρίσκεται πραγματικά στό στοιχείο του. Έ πειτα άπό πολύ και­ρό άπέκτησα καί πάλι άξιοπρεπή σκι κάτω άπό τά πόδια μου, πού μού δίνουν τήν δυνατότητα νά ταξιδεύω στό ύπαιθρο μέχρι τό Κισέλι καί τήν έφοδιοπομπή.

108

ΡΩΣΙΑ 1942/1943 - ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

Αύτές είναι ήσυχες μέρες, μέ λίγες μόνο ομοβροντίες άπό πυρά τυφεκίων καί πολυβόλων άπό τήν πλευρά τών Ρώσων πάνω στά νησιά στήν άλλη πλευρά. ’Ίσως έξαιτίας αΰτοΰ τοΰ γεγονότος, μία άδιανόητη χαλαρότητα έχει κάνει τήν εμφάνισή της στίς τάξεις τοΰ λόχου. Προστατευμένοι καθώς είναι άπό τήν λίμνη, οί άνδρες υποθέτουν ότι είναι άρκετά άσφαλεΐς έδώ. "Οταν έπιστρέφω άπό μία περιπολία στίς θέσεις μας, ό σκοπός δέν μέ άντιλαμβάνεται έως ότου φθάνω σέ άπόσταση τριών μέτρων άπό αυτόν. Ά ν ήμουν έχθρός, θά ήταν νεκρός. Σέ μία άλλη άπό τίς θέσεις μας, πού έχει τό προσωνύμιο «’Ακρωτήριο Χόρν», καί οί δύο σκοποί έχουν βολευτεί: ό ύποδεκανέας Σταϊγκερ κοιμάται τοΰ καλού καιρού μέσα στό φώς τής μέρας. Ίσως νά μάντεψε κιόλας ότι στίς 10 Δεκεμβρίου θά τραυματιζόταν σοβαρά άπό μία βολίδα στό κεφάλι.

Οί πολεμίστρες μας είναι πολύ άραιές καί πρέπει νά άλλα- χθοΰν. Έ χω τήν άρμοδιότητα νά χορηγήσω άδεια σέ τρεις άνδρες, άλλά άναρωτιέμαι σοβαρά μήπως θά έπρεπε νά άρνηθώ νά τούς άφήσω νά φύγουν, επειδή γενικά ή στάση τών άνδρών είναι μή ικανοποιητική. Σκέφτομαι όμως, πώς βρισκόμαστε τόσο μακριά άπό τά σπίτια μας καί πώς οί άγαπημένοι μας περιμένουν.

Στίς 14 Δεκεμβρίου δεχόμαστε σφοδρό πΰρ όλμων καί, παρά τίς έξοχες θέσεις μας, ό ύποδεκανέας Τσβάιγκ ύφίσταται ένα σο­βαρό τραΰμα στό κεφάλι, ό δεκανέας Λάνγκερ δέχεται διαμπερές τραύμα βολίδας στόν άνω βραχίονα άμέσως μετά καί ό ύποδεκα­νέας Μπέκερτ κτυπιέται άπό θραύσματα οβίδας. Παρά τίς άπώ- λειες αύτές όμως, οί άνδρες έργάστηκαν μόνο όταν έφθασα έπί σκηνής καί τούς άνάγκασα νά τό πράξουν. Πρέπει νά γνωρίζουν πόσο σημαντικό είναι γιά τήν δική τους άσφάλεια τό νά κατα­σκευάσουν σίγουρες θέσεις, άλλά είναι πεισματάρηδες σάν μου­λάρια, τελείως ξεροκέφαλοι. Υπάρχουν άνάμεσά τους έξοχοι τύποι, άλλά πολλοί άποκαλύπτουν τίς άσχημες πλευρές τους. Ή κριτι­κή αύτή περιλαμβάνει καί τούς ύπαξιωματικούς μας, επίσης. Αύτό πού μέ έξοργίζει περισσότερο είναι ότι έχουν ξεχάσει ξαφνικά πώς νά αύτοσχεδιάζουν, κατά τρόπο πού όλα πρέπει νά άποφασίζο- νται γιά λογαριασμό τους άπό άλλους καί νά τούς δίδονται δια­ταγές προκειμένου νά κάνουν κάτι. 'Ο πιό άξιόπιστος άνδρας πα­ραμένει ό λοχίας Ζουλίμα.

Στά μέσα Δεκεμβρίου ό καιρός γίνεται τρομερά παγερός καί υγρός, χιόνι καί βροχή μαζί. Οί Ρώσοι σύντομα θά ύποχρεωθοΰν

109

MARTIN PÖPPEL

νά υποχωρήσουν άπό τά πιό μακρινά νησιά κι έτσι δέν θά βρί­σκονται τόσο κοντά μας. Είμαστε όμως βουτηγμένοι στήν λάσπη μέχρι τά γόνατα!

Καί τότε ξαφνικά έρχεται μία άσυννέφιαστη νύχτα γεμάτη άστέρια, ένας ύπέροχος πρωινός γαλάζιος ούρανός. Δυστυχώς μαζί μέ αύτόν έρχεται καί ή έναρξη ένός τρομερού, δριμύτατου ψύχους. Τουλάχιστον είμαστε καλύτερα εφοδιασμένοι γι’ αύτόν τόν δεύ­τερο Ρωσικό χειμώνα, μέ χοντρές χλαίνες, τσόχινες μπότες, κα­λύμματα γιά τά αύτιά, πουλόβερ. Περιοριζόμαστε στό νά παρέ­χουμε διακοπτόμενες άλλά άποτελεσματικές συγκεντρώσεις πυρός, ειδικά άπό τούς όλμους μας καί τά άντιαρματικά πυροβόλα μας τών 37 χιλιοστών. Κατά τά άλλα τό μέτωπο παραμένει ήσυχο. Ό φόν Πρέτσμαν γιορτάζει μαζί μας, μέ ώραΐο τρόπο, τήν γέννηση τής δεύτερης κόρης του -δέν ύπάρχει ούτε ένας πού νά μήν κλαίει άπό συγκίνηση στό σπίτι. Μία έκπληκτική κατανάλωση οινοπνευ­ματωδών, πού άκολουθήθηκε άπό μία παράλυση τρομερών δια­στάσεων. Τότε έρχεται ή άλληλογραφία άπό τό σπίτι καί, όπως είναι άρκετά φυσικό, ή διάθεση τών άνδρών βελτιώνεται. Ή άρ- ραβωνιαστικιά μου έχει εσωκλείσει μία φωτογραφία καί ή όρντι- νάντσα μου σκαλίζει μία υπέροχη κορνίζα γι’ αύτήν άπό ένα κομ­μάτι όξιάς.

Προετοιμάζουμε τά πολεμικά μας Χριστούγεννα καί άνταμει- βόμαστε μέ μία σφοδρή χιονόπτωση. Νωρίς τό πρωί ή περιοχή τριγύρω έχει μετατραπεΐ σέ κάτι πού λές καί βγήκε άπό παρα­μύθι. Τά κλαδιά λυγίζουν κάτω άπό τό βάρος τού χιονιού καί άστράφτουν σάν Χριστουγεννιάτικα κέηκ πού είναι καλυμμένα μέ ζάχαρη. Βγαίνουμε γρήγορα έξω μέ τά σκί καί μετά γρήγορα γιά γενική καθαριότητα στήν σάουνα, μέχρι «τήν τελευταία ψείρα». "Ενα φανταστικό μπάνιο πού μέ κάνει νά νιώσω σέ θαυμάσια κατάσταση καί ύγεία. ’Άλλη μιά κακοτυχία όμως. Δέν έχουμε τελειώσει καλά-καλά τήν γιορτή γιά τήν άφιξη τού δεκανέα Ντεμίτερ όταν ό πολυβολητής μας Κρίν τραυματίζεται. Έχουμε ελάχιστους άνδρες γιά νά τοποθετούμε κανονικές σκοπιές κι έτσι πρέπει νά σταλούν σέ έμάς άνδρες άπό τήν έφοδιοπομπή -του­λάχιστον είναι καλοί οδηγοί άλεξιπτωτιστές.

Φυσικά, στίς 24 Δεκεμβρίου 1942, όλο τό μέρος είναι ένα χάος. Έ πί μέρες οί άνδρες φτιάχνουν ώραϊες διακοσμήσεις καί στολί­δια όπως λάμπες, σταχτοδοχεία καί κορνίζες καί έχουν στήσει Χριστουγεννιάτικα δέντρα τά όποια στολίζουν μέ άλουμινόχαρ-

110

ΡΩΣΙΑ 1942/1943 - ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

το άπό τά πακέτα τών τσιγάρων μας. Τό πρωί ό Ίβάν μάς άφήνει στήν ήσυχία μας, άλλά όλο τό άπόγευμα ρίχνει χωρίς σκόπευση σέ όλη τήν περιοχή. Είναι σαφές ότι οί κομισάριοι θέλουν νά χαλάσουν τίς Χριστουγεννιάτικες γιορτές μας άν μπορούν. Καθό­λου Χριστιανικό έκ μέρους τους καί καταδικασμένο σέ άποτυχία.

Νωρίς τό βράδυ παίρνω ένα άπόσπασμα άπό τήν διμοιρία καί πηγαίνω στόν διοικητή. Κάθε βάση έχει έτοιμάσει ένα μικρό δώρο γι’ αυτόν -γιά παράδειγμα, τό «’Ακρωτήριο τής Καλής ’Ελπίδας» έχει φτιάξει μία όμορφη λάμπα καί τό «’Ακρωτήριο Άρκόνα» ένα καλάθι άπορριμμάτων. Ό διοικητής είναι πολύ ένθουσιασμένος μέ αύτά τά δώρα καί περνά λίγο χρόνο γιορτάζοντας μαζί μας. Γιά τά Χριστούγεννα, κάθε άξιωματικός λαμβάνει μερικά ποτά, 20 τσιγάρα κ.λπ. καί οί στρατιώτες δέχονται παρόμοια δώρα. ’Επι­στρέφουμε στό καταφύγιο μέ ένα έλκηθρο πού είναι γεμάτο μέ γράμματα καί δώρα γιά τούς άνδρες. Από μακριά μπορούμε νά τούς άκούσουμε νά τραγουδούν τά Χριστουγεννιάτικα κάλαντα, οί τραχείες, βαθιές φωνές τών μεγαλύτερων σέ ήλικία άνδρών καί οί ψιλές φωνές τών νεώτερων στρατιωτών, τών πιό πρόσφατων νεοσυλλέκτων μας. Γινόμαστε δεκτοί μέ χαρά καί παραδίδουμε άγαθά σέ όλους τούς σκοπούς καί σέ κάθε βάση. ’Επικρατεί μία πραγματικά έορταστική διάθεση.

Αύτά είναι τά πρώτα πραγματικά πολεμικά μου Χριστούγεννα. Σηκώνομαι καί πάλι πολύ νωρίς τό πρωί τών Χριστουγέννων, πρώτα άπ’ όλα γιά νά φροντίσω τά καθήκοντά μου, νά συλλέξω καί νά άξιολογήσω τίς άναφορές. Στήν συνέχεια όμως μπορώ νά άσχοληθώ μέ τά δικά μου δέματα πού είναι γεμάτα μέ τσιγάρα, γευστικότατα μπισκότα, πραλίνες καί σοκολάτα. Ά ν καί τό λου­κάνικο έχει κατά κάποιον τρόπο άνακατευτεϊ μέ τά μήλα καί τίς πραλίνες, παραμένει τό καλύτερο πού έχω γευτεί. Διαβάζουμε κάθε γράμμα ξανά καί ξανά, κάθε άνδρας μόνος μέ τά αίσθήμα- τά του. Φυσικά, ό Ίβάν στέλνει τούς δικούς του ειδικούς Χριστου­γεννιάτικους χαιρετισμούς μέ τήν μορφή οβίδων τών 120 χιλιο­στών καί μικρών «τσιγάρων» τών 7,62 χιλιοστών, άλλά τά κατα­φύγια γιά τό κτίσιμο τών όποιων εργαστήκαμε τόσο σκληρά άπο- δεικνύονται δυνατά καί άσφαλή καί οί Ρώσοι δέν μπορούν νά χαλάσουν τό καλό χιούμορ μας.

Στίς 26 Δεκεμβρίου -ένώ βρίσκομαι άκόμη στό άρχηγεϊο τού λόχου μέ δύο άπό τούς άνδρες μου- έντοπίζουμε μία κόκκινη φωτοβολίδα συναγερμού νά πέφτει άπό χαμηλότερα. Κόκκινος

111

MARTIN POPPEL

συναγερμός! Τρέχουμε όπως-όπως πίσω στήν βάση. Περισσότερες φωτοβολίδες -λευκές αυτή τήν φορά- φωτίζουν τόν νυχτερινό ουρανό, τά ΰποπολυβόλα κροταλίζουν, μπορούμε νά άκούσουμε πυρά τυφεκίων καί τους πιό μαλακούς κρότους των πιστολιών. Μέσα σέ 20 λεπτά φθάνουμε στήν μικρή μας χερσόνησο. Οί Ρώσοι έχουν κινηθεί πάνω άπό τόν πάγο μέ ένα καταδρομικό άπόσπα­σμα περίπου 20 άνδρών καί έχουν έπιτεθεΐ στό νησί μας. Γιά άλλη μία φορά, οί σκοποί δέν τούς άντελήφθησαν έως ότου ήταν πολύ άργά. Άλλά οί άνδρες μου ήταν σέ έπιφυλακή αυτή τήν φορά καί άντέδρασαν τόσο άποτελεσματικά, ώστε έγώ σχεδόν δέν πρόλα­βα νά δράσω άπό κοινού.

Καθαρίζουμε λεπτομερώς ολόκληρη τήν βάση ρίχνοντας ένα- ντίον τών Ρώσων πού είναι ντυμένοι μέ λευκές στολές παραλλα­γής, καθώς πασχίζουν νά διαφύγουν πεζή καί πάνω σέ σκι. Δέκα έως 15 άπό αύτούς κείτονται σέ άπόσταση περίπου 20 έως 50 μέ­τρων, χωρίς νά κινούνται καί πιθανότατα είναι νεκροί. "Οταν όμως ένας άπό τούς άνδρες μου πλησιάζει δέχεται πυροβολισμό (εύτυχώς τραυματίστηκε άπλώς έλαφρά). Γιά νά άποφύγω περαι­τέρω άπώλειες άπό τήν πλευρά μας, καλώ πολλές φορές τούς Ρώσους νά παραδοθούν. "Οταν δέν τό πράττουν, διατάζω τούς άνδρες νά ρίξουν έναντίον καθενός άπό αυτούς. Μόνο τότε τούς πλησιάζουμε. Δέν ύπάρχουν κομισάριοι άνάμεσά τους. Μεταφέ­ρουν λασπωμένο ψωμί στούς γυλιούς τους, έπίσης σόργο καί εί­ναι στήν πλειονότητά τους Άσιάτες, καλοθρεμμένοι καί φορούν πρακτικό χειμερινό ιματισμό.

Έπειτα άπό αύτό τό περιστατικό, τά πράγματα ησυχάζουν καί πάλι γιά λίγο χρόνο, άλλά άπό τίς 18.30 έως τίς 19.15 οί Ρώσοι βομβαρδίζουν ολόκληρο τόν τομέα μέ πυρά πολυβόλων καί όλμων καί μέ τουλάχιστον τρία πυροβόλα τών 76,2 χιλιοστών. 'Ο υπο­δεκανέας Χόρν τραυματίζεται στόν μηρό άπό ένα θραύσμα οβί­δας. Τό δικό μας πυροβολικό άνταποδίδει τό πύρ, καταφέρνοντας νά σιγήσει τά έχθρικά πυροβόλα. Οί τηλεφωνικές γραμμές μας έχουν κοπεί κι έτσι οί τεχνικοί στρώσης καλωδίων πρέπει νά βγούν στήν κρύα νύχτα γιά νά άποκαταστήσουν τίς ζημιές.

Μέχρι τήν Πρωτοχρονιά όλα παραμένουν όμορφα καί ειρηνικά, μέ μόνο ένα Ρωσικό πυροβόλο νά μάς δίνει άφορμή νά τό βάζουμε στά πόδια πότε-πότε. Ο Ίβάν τό μεταφέρει στήν πρώτη γραμμή πρίν άπό τήν αύγή, ρίχνει δύο βολές καί κατόπιν έξαφανίζεται καί πάλι. Οί Ρώσοι έχουν μία έντυπωσιακή υπεροχή έναντι ημών σέ

112

ΡΩΣΙΑ 1942/1943 - ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

βαρέα πυροβόλα καί είναι πολύ έντυπωσιακοί έπίοης οτό νά βρίσκουν τήν άπόσταση βολής. Στό σχολείο έκπαίδευσης αξιωμα­τικών στήν πατρίδα, μάς είχαν πει γιά τίς έξοχες ικανότητες τού Ρωσικού πυροβολικού καί γιά τό γεγονός ότι διέθεταν ολόκληρες μοίρες άπό τέτοια όπλα. Γιατί ή δική μας πλευρά δέν τό έλαβε ύπ’ όψιν της καί δέν οργάνωσε δικές μας μοίρες βαρέος πυροβο­λικού; Αύτό πού διαθέτουμε δέν έπαρκεϊ μέ τίποτα.

Παραμονή Πρωτοχρονιάς (Αύτό είναι τό κείμενο πού έγραψα εκείνη τήν έποχή):

Οί άνδρες κάθονται στά τραπέζια, διηγούμενοι ιστορίες γιά τό έτος πού πέρασε, μιλώντας γιά τήν δράση πού έχουν ζήσει καί τούς πολλούς φίλους πού έχασαν. Ά ν καί ύπάρχει άφθονο κοκτέιλ πάντς καί ρούμι μέ λεμόνι καί ζάχαρη, ή διάθεση παραμένει ήσυχη. Πέντε λεπτά πριν άπό τά μεσάνυχτα κάθε άνδρας ύψώ- νει τό ποτήρι του καί πίνουμε ήσυχα καί ήρεμα γιά τό Νέο Έτος. Έ θά μάς φέρει; Οί σκέψεις καί οί συζητήσεις μας περιστρέφο­νται γύρω άπό τό σπίτι, τά άγαπημένα μας πρόσωπα, τόν Φύρερ μας καί τήν πατρίδα μας.

Δέν φοβόμαστε νά κλάψουμε καθώς στεκόμαστε γιά νά θυμη­θούμε τόν Φύρερ καί τούς πεσόντες συναδέλφους μας. Είναι κάτι σάν όρκος πού μάς δένει μαζί, πού μάς κάνει νά σφίγγουμε τά δόντια καί νά συνεχίζουμε μέχρι τήν νίκη.

Έ άξίζει ή ζωή γιά έμάς; Είναι άλήθεια πώς ή άπόλαυση τού νά ζοϋμε καί ή δίψα γιά ζωή είναι ισχυρότερα τώρα άπό ποτέ, άλλά καθένας άπό έμάς είναι έτοιμος νά θυσιασθεΐ γιά τήν πα­τρίδα. Αύτή ή πατρίδα είναι ή πίστη μου καί ή μοναδική μου έλπίδα. "Ολα τά καλύτερα αισθήματα τής καρδιάς μου κατευθύ- νονται πρός αύτήν.

Στό σπίτι, θά κάθονται έπίσης κάτω άπό τό Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Μπορώ νά δώ τόν γενναίο ήλικιωμένο μπαμπά, νά τόν δώ νά στέκεται καί νά πίνει μέ κοκκινισμένα μάτια στήν ύγεία τών στρατιωτών. Καί ή θαρραλέα μητέρα μου, αύτή σίγουρα θά κλαίει λίγο, όπως καί ή μικρή άδελφή μου. Αλλά κάποια μέρα θά ύπάρξει μία άλλη Πρωτοχρονιά, όπου θά μπορούμε νά είμαστε όλοι μαζί, εύτυχισμένα ένωμένοι καί πάλι έπειτα άπό ένα νικηφόρο τέλος τής μαζικής σφαγής τών έθνών. Αύτό τό άνώτερο πνεύμα πού κινεί τούς νέους άνθρώπους θά πρέπει νά μάς οδηγήσει στήν νίκη: δέν ύπάρ- χει έναλλακτική λύση. Νά νικήσουμε ή νά πεθάνουμε στήν μάχη - αύτές ήταν οί σκέψεις μου στίς 01.00 τήν πρώτη μέρα τού 1943.

113

MARTIN POPPEL

Τώρα, 40 χρόνια άργότερα, καθώς κάθομαι καί κοιτάζω αύ­τές τίς σημειώσεις πού έγραψα τότε, μπορώ μόνο νά κουνήσω τό κεφάλι μου απορώντας μέ τόν τρόπο πού οί νέοι μας ήταν τόσο έμπνευσμένοι, άλλά καί τόσο πολύ παρασυρμένοι. Καί θέλω νά φωνάξω, νά ούρλιάξω πρός τούς σημερινούς νέους: ποτέ, ποτέ μήν άφήσετε νά σάς παρασύρουν νά πολεμήσετε γιά κανέναν καί γιά τίποτα. Πρέπει όμως νά παραδεχτώ ότι έχω καί κάποιες άμφι- βολίες, ότι κάτω άπό ορισμένες συνθήκες θά πρέπει ίσως κανείς νά διακινδυνεύει τήν ζωή του γιά νά προστατεύσει τήν ελευθερία.

’Από τήν άλλη πλευρά όμως, τί είναι ή έλευθερία;’Εργαζόμαστε καί κοπιάζουμε στά καταφύγιά μας καί στίς

άμυντικές μας θέσεις, έπειδή φαίνεται βέβαιο πώς ή μεγάλη έπί­θεση τών Ρώσων δέν θά καθυστερήσει πολύ άκόμα καί ότι θά έπιχειρήσουν νά μάς τινάξουν πρώτα όλους στόν άέρα. Στίς 7 Ία- νουαρίου ό ύποδεκανέας Τιμ κτυπιέται στό κάτω μέρος τοΰ σώ­ματός του καί ό ’Έρκεν ύφίσταται ένα έπικίνδυνο τραύμα στό στομάχι. Στήν συνέχεια ό Ρόχλιτς αύτοπυροβολεΐται κατά λάθος στό κεφάλι, τήν ώρα πού καθαρίζει τό πιστόλι του. Οί άνδρες έκ- παιδεύονται συνεχώς καί λαμβάνουν οδηγίες νά προσέχουν όταν καθαρίζουν τά όπλα τους, άλλά αύτά τά πράγματα συνεχίζουν νά συμβαίνουν. Ή μοίρα.

Στίς 11 Ίανουαρίου διατάζω τούς άνδρες μου νά παύσουν πύρ -ίσως αύτό νά κάνει τόν Ίβάν νά νιώσει λίγο νευρικός σχετικά μέ τίς προθέσεις μας.

Μάς λείπουν άκόμη άπελπισμένα άνδρες κι αύτό είναι άρκε- τό γιά νά γιορτάζουμε τήν άφιξη κάθε άντικαταστάτη. Στίς 12 Ίανουαρίου φθάνει ό ύποδεκανέας Ντήτριχ, φρέσκος άπό τό Γκαρντελέγκεν. Αύτή ή άναθεματισμένη δουλειά καί ή συνεχής έπιφυλακή άποτελοΰν πραγματική δοκιμασία γιά τά νεύρα μας. Δύο μόνο ώρες άργότερα όμως, φέρνουν τόν δεκανέα Βίλφερτ μέ τραύμα στό κεφάλι. Τό άκανόνιστο Ρωσικό πΰρ ζώνης συνεχίζει νά προκαλεΐ θύματα καί είμαστε άνίσχυροι άπέναντί του παρ’ όλες τίς προφυλάξεις πού λαμβάνουμε.

Στίς 14 Ίανουαρίου φθάνει άλλη μία μεγάλη παράδοση ταχυ­δρομείου, κάτι πού ένθουσιάζει άνεξαιρέτως τούς πάντες. ’Αν καί οί ήμέρες παραμένουν ήσυχες, τήν νύχτα οί Ρώσοι έχουν άρχίσει νά στέλνουν μεγάλους άριθμούς άναγνωριστικών άεροπλάνων. Είναι σίγουρο πώς κάτι μαγειρεύεται. Ό Χόρν καταφθάνει άπό τό στρατιωτικό νοσοκομείο καί μάς στέλνουν άπό τήν έπιμελη-

114

ΡΩΣΙΑ 1942/1943 - ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

τεία τούς υποδεκανείς Μπάλτς καί Χάνοεν. Λίγος χρόνος άνά- παυλας επιτέλους. Στήν ουνέχεια ό παλιός αρχηγός τής διμοιρίας μου, ό λοχίας Ντέβιτς, έπιστρέφει άπό τό σχολείο δοκίμων άξιω- ματικών. 'Ο ύπολοχαγός Χαίλτερς έχει σκοτωθεί στήν μάχη καί πάω στήν κηδεία του μέ τά σκί μου. Τότε όμως λαμβάνω μία μή άναμενόμενη ευχαρίστηση, όταν συναντώ τόν παλιό πολυβολητή μου, τόν Μάξ Γκρύμπλ, ό όποιος έχει ένα τεράστιο δέμα γιά έμένα. Οί γλυκείς, άθώοι γονείς μου τοϋ τό έδωσαν γιά νά μοϋ τό παραδώσει -προφανώς πιστεύουν ότι μπορεΐ νά ταξιδέψει κανείς μέχρι τό μέτωπο μέ τό τραίνο.

Ό παλιός «Σιδερένιος Γκούσταβ»9 κάνει άκόμη κύκλους άπό πάνω μας, τόν βλέπουμε καθημερινά στίς άναγνωριστικές πτήσεις του. Δέν έχουμε άντιαεροπορικά όπλα κι έτσι συνεχίζει άνενόχλη- το. Ό δεκανέας Γκέτς έχει τραυματιστεί. Καταφέρνουμε όμως νά παρενοχλοϋμε έπίσης τούς Ρώσους, άπό τίς ισχυρές, γερά κατα­σκευασμένες καί καλά παραλλαγμένες άμυντικές θέσεις μας, μέ προκαθορισμένο πύρ άπό τά πολυβόλα μας. Γνωρίζουμε ήδη τό πού βρίσκονται καί μπορούμε νά ρυθμίσουμε τό πύρ μας άνάλογα. Καταφέρνω νά κτυπήσω κάποιον άπό άπόσταση 1.400 μέτρων.

'Ένα άπόγευμα μόλις πού άπέφυγα νά τιναχτώ στόν άέρα. Χω­ρίς νά τό έχω υποψιαστεί, στεκόμουν δίπλα σέ μία έκρηκτική ύλη καί δέν γνώριζα ότι έπρόκειτο νά έκραγεΐ. Μία ξαφνική κραυγή «πέσε κάτω!» καί έπεσα στό έδαφος άκριβώς τήν στιγμή πού τό κατασκεύασμα τιναζόταν στόν άέρα. Εύτυχώς γι’ αυτούς, τό σόκ μέ έκανε νά ξεχάσω τελείως νά πυροβολήσω τούς ήλίθιους σκο­πούς.

’Από τήν 1η Φεβρουάριου βρισκόμαστε σέ κατάσταση διαρκούς συναγερμού: σύμφωνα μέ πληροφορίες άπό Ρώσους λιποτάκτες, ή μεγάλη έπίθεση θά άρχίσει στά δεξί πλευρό μου. Υπάρχουν έπίσης φήμες ότι πρόκειται νά μάς άντικαταστήσουν -πολλοί μάλιστα ισχυρίζονται ότι γνωρίζουν καί τήν άκριβή ημερομηνία. Ιστορίες τέτοιου είδους όμως άφήνουν εμάς τούς βετεράνους παγερά άδιάφορους, καθώς έχουμε άνοσία πλέον άπέναντι στίς φήμες τών άποχωρητηρίων.

Ο λοχίας Ίντσικόβσκι πυροβολεί εναντίον ένός Ρώσου σκοπού χρησιμοποιώντας μία διόπτρα καί ή βολή παρατηρεϊται άπό τόν δεκανέα Φούχς κι έμένα. Ξαφνικά ξεσπά ένας καταιγισμός πυρός άπό τήν άπέναντι πλευρά. 'Ό ταν ό Φούχς βάζει τό χέρι στήν καρδιά του είμαι σίγουρος ότι τόν πέτυχαν καί άρχίζω νά τόν

115

MARTIN PÖPPEL

σέρνω πρός τά χαρακώματα. Καταφέρνει όμως νά πάει κουτσαί- νσντας στό καταφύγιο μέ τίς δικές του δυνάμεις -δέν μπορώ νά πιστέψω στά μάτια μου- καί άφαιρεΐ ένα βλήμα τών 14 χιλιοστών άπό άντιαρματικό τυφέκιο άπό τήν μπότα του! Είμαστε καί οί δύο έμβρόντητοι γιά τήν άπίστευτη τύχη του. Στίς 11.00 ό δεκα­νέας Βάλντφριντ κτυπιέται στήν είσοδο τού καταφυγίου. Ά ν καί φθάνω σέ αύτόν άμέσως, δέν ύπάρχει τίποτα πού νά μπορεϊ νά κάνει κανείς γιά νά τόν σώσει. Τουλάχιστον ό θάνατός του ση­μαίνει πώς θά γλιτώσει ύψηλού βαθμού στρατοδικείο γιά τό σο­βαρό παράπτωμά του καί τήν παραμέληση καθήκοντος κατά τήν διάρκεια τής ύπηρεσίας του ώς σκοπού. Δυστυχώς, περιστατικά όπως αύτά έχουν αύξηθεΐ πολύ τώρα. Πιάνω τόν δεκανέα Κλούβε, έχοντας φθάσει σέ άπόσταση δύο μέτρων άπό αύτόν, νά έχει τυ­λίξει μέ ένα μάλλινο κασκόλ καί τά δύο αύτιά του τήν ώρα πού έκτελεϊ καθήκοντα σκοπού. Θά ήθελα πραγματικά νά τοΰ δώσω ένα πραγματικό στρατιωτικό κατσάδιασμα. Αύτή ή άμέλεια είναι άρκετή γιά νά σέ κάνει νά ξεράσεις!

5 Φεβρουάριου 1943. Τό Στάλινγκραντ είναι στά χείλη όλων. Προσπαθούμε νά φανταστούμε τί θά πρέπει νά περνούν οί στρα­τιώτες πού βρίσκονται έκεΐ καί θαυμάζουμε τήν ήρωική άφοσίωσή τους στό καθήκον. Είναι βέβαιο πώς ή στάση τους θά δυναμώ­σει ολόκληρο τόν λαό μας -ενα έθνος πού έχει τέτοιους άνδρες δέν μπορεϊ ποτέ νά νικηθεί.

Στά μέσα Φεβρουάριου κάνει τήν έμφάνισή της ή λάσπη -καί μέ τί τρόπο! Τώρα μπορούμε νά διακρίνουμε καθαρά τά χαρακώ­ματα καί τά καταφύγια τού έχθροϋ καί έκεΐνοι μπορούν έπίσης νά διακρίνουν εύκολα τά δικά μας. Παντού στάζει καί τρέχει νερό. Ή λάσπη φθάνει μέχρι τό γόνατο μέσα στά χαρακώματα καί πρέπει νά τήν φτυαρίζουμε καί νά τήν πετάμε έξω. Ρούχα καί όπλα είναι όλα μέσα στήν βρωμιά.

19 Φεβρουάριου. Ή ώρα είναι 02.00. Δέν μπορώ νά βγάλω άπό τό μυαλό μου τήν ομιλία τού Γκαϊμπελς πού καλεϊ γιά ολο­κληρωτικό πόλεμο. Ή ομιλία ήταν τόσο τρομερή καί φανταστι­κή πού αισθάνομαι ότι πρέπει νά γράψω στό σπίτι τήν δική μου άπάντηση. "Ολοι συγκινήθηκαν άπό τά λόγια του, όλοι βρισκόμα­σταν κάτω άπό έπίδραση τής μαγείας του. Μίλησε σέ έμάς μέσα άπό τήν καρδιά του. ’Επιτέλους 'Ολοκληρωτικός Πόλεμος -ναι, σίγουρα, άλλά γιατί όχι νωρίτερα; Ζητά τήν ύπέρτατη προσπά­θεια άπό τόν καθένα άπό έμάς, ζητά καθένας νά πράξει τό κα­

116

ΡΩΣΙΑ 1942/1943 - ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

θήκον του υπηρετώντας τήν πατρίδα. Μόνο μέ αυτόν τόν τρόπο -συμφωνοϋμε όλοι- μπορούμε νά κερδίσουμε τόν πόλεμο. Γιά έμάς, τό Στάλινγκραντ ήταν ένα μήνυμα, πού μάς ζητούσε νά άναλάβουμε μία ιερή δέσμευση.

20 Φεβρουάριου. 'Ένας άπό τούς καλύτερους άνδρες μου, ό Μάξ Γκρύμπλ, έχει σκοτωθεί σέ ένα μέρος όπου σπάνια ρίχνεται πυροβολισμός, έχοντας δεχτεί μία βολίδα πού διαπέρασε τόν τράχηλό του καί έκοψε μία άρτηρία. Ή νεαρή, δυνατή ζωή του έχει κοπεί ξαφνικά. Ή ταν ένας υπέροχος τύπος σέ όλα του. Θά ήταν ό πρώτος στόν όποιο θά χορηγείτο άδεια, σέ άναγνώριση τού θάρρους του κατά τήν άντεπίθεση στό «’Ακρωτήριο Χόρν». Θά μάς λείψει ό Μάξ μας.

Χθές έπέστρεψα άπό μία περιοδεία στό μέτωπο. Έ κανα μία τεράστια διαδρομή μέ τό σκί στό ύπαιθρο μέσω Κισέλι - Σαμπό- λοτζε - Κλιμάτι μέχρι τόν «παιχνιδότοπο» τού ύπολοχαγού Ρούτε. Ζούν έκεΐ σέ συνθήκες φεουδαρχών, κυριολεκτικά, σέ ένα γιγα- ντιαΐο «μπανγκαλόου» φτιαγμένο άπό σημύδα μέ μία άνοιχτή καμινάδα καί καρέκλες άπό σημύδα. Ο Μισλόφικυ, ό ’Ό ϊγκεν Σέρερ, ό «καπετάνιος» καί όλοι οί παλιοί λοχίες ήταν έκεΐ κι έτσι μεθύσαμε άναπολώντας τίς άναμνήσεις μας καί συζητώντας τά τρέχοντα γεγονότα, μέ τεράστιες ποσότητες άλκοόλ. ’Έπειτα άπό μακρά περίοδο άποχής άπό τό ποτό έγινα τόσο λιώμα ώστε χρειά­στηκα μέρες γιά νά συνέλθω. Εκείνες οί δύο μέρες ύπήρξαν ύπέ- ροχες, άξέχαστες. Συνάντησα πάλι τόν Κάι Ούμπαχ, έναν άνδρα πού τόν θυμόμουν άπό τόν παλιό καιρό. Ή ταν ένας καλός τύπος καί πολύ ικανός έκεΐ όπου χρειαζόταν οργάνωση, έπειδή είχε καλές διασυνδέσεις. Μία φορά τού είχαν άναθέσει νά βρει κρα­σί στήν Ρηνανία καί τού είχαν δώσει διορία έξι ημερών. Χωρίς νά ειδοποιήσει κανέναν, έλειψε 12 μέρες καί έμφανίστηκε μέ τερά­στιες ποσότητες κρασιού καί είπε άπλώς ότι δέν μπορούσε αύτό νά γίνει γρηγορότερα. 'Όπου κι άν πήγαινε καί διέπραττε κάποιο σφάλμα, τηλεφωνούσε στόν θείο του στό ύπουργεΐο ’Αεροπορίας τοΰ Ράιχ στό Βερολίνο, τόν πτέραρχο Κρίστιανσεν, καί όλα τα­κτοποιούνταν. Είχε μία άριστη σχέση μέ τόν ύπολοχαγό Ρούτε. Αύτός ό τζέντλεμαν ήταν ένας νεαρός κυνηγός καί ό Κάι κατά- φερε πολλές φορές νά οργανώσει ένα ώραΐο κυνήγι γιά τούς δυό τους. Εξεπλάγην άπό τίς υπέροχες προμήθειες καί τίς τεράστιες ποσότητες ονάπς πού είχαν έξοικονομήσει. Λίγες έβδομάδες άρ­γότερα, όμως, άνακάλυψα ότι αύτός καί ό Ρούτε τό είχαν παρα-

117

MARTIN PÖPPEL

τραβήξει. 'Όπως μοΰ περιέγραψαν, μία άποθήκη τροφίμων είχε εγκατασταθεί ήδη στήν νεκρή ζώνη γιά περίπτωση μελλοντικής προέλασης. Ό Κάι κατάφερε νά τήν έντοπίσει, μέ τήν έγκριση τοϋ Ροΰτε, καί μέ τό περιεχόμενό της περνοϋσαν τέλεια. Ή ταν φα­νερό ότι διέθεταν πράγματα τά όποια έμεΐς μόνο νά ονειρευτούμε μπορούσαμε -δέν είχαμε εφόδια τέτοιου είδους γιά πολύ καιρό. Στήν συνέχεια όμως τό όλο πράγμα άποκαλύφθηκε καί αύτή τήν φορά ό Κάι δέν μπόρεσε νά άποφύγει ένα μέρος τής εύθύνης. Καί οί δύο άνδρες μετατέθηκαν.

25 Φεβρουάριου. Αργά άλλά σταθερά, ή ζωή άλλάζει. Τό με­γαλύτερο μέρος τού χειμερινού ιματισμού έχει άποσυρθεΐ. Ό υπο­δεκανέας Χάας, πού τραυματίστηκε πριν άπό δύο έβδομάδες άπό μία βολίδα στό πόδι, επιστρέφει σέ εμάς. Δυστυχώς γι’ αύτόν, δέν τήν έβγαλε καθαρή αύτή τήν φορά.

Έ να σόου βαριετέ στήν έπιμελητεία στό Σάχοτι. 'Ένας Ουκρα­νικός θίασος ντυμένος μέ έλκυστικές έθνικές ένδυμασίες δίνει μία πραγματικά άριστη παράσταση, υπέροχους φολκλορικούς χορούς μέ Ρωσική μουσική. Άξιζε τήν πεζοπορία μίας ώρας γιά νά πάμε έκεΐ. Τά πράγματα είναι άκόμη ήσυχα, μέ μόνο τό πυροβόλο «Κνάλμαξ» νά βάλλει άποτελεσματικά έναντίον τών Ρωσικών καταφυγίων. Τό βράδυ έπισκεπτόμαστε τόν διοικητή γιά νά συ­ζητήσουμε τήν γενικότερη κατάσταση καί έπίσης γιά νά μιλήσουμε άνεπίσημα γιά τήν έπαγγελματική έκπαίδευση. Ό Φρέντ Κραϊγκερ προτείνει ότι θά έπρεπε νά κτίσουμε μαζί ένα σπίτι, έγώ ώς μά- νατζερ καί έκεϊνος ώς μάγειρας. (Μού ύπενθύμισε τήν συζήτηση έναν χρόνο άργότερα καί γελάσαμε ώραία έξαιτίας της).

Στίς 10 Μαρτίου διατάζω τήν διμοιρία νά άνοίξει πύρ κατά βούληση -έξι βαρέα πολυβόλα, δύο έλαφρά πολυβόλα καί ένας άριθμός όλμων. Μία ύπέροχη θεατρική παράσταση, καθώς οί τροχιές τών τροχιοδεικτικών σκίζουν τόν νυχτερινό ουρανό, κάτι πού ένθουσίασε τούς άνδρες. Πέντε Ρωσικά βομβαρδιστικά M a­rtin πετοϋν άπό πάνω μας, άλλά ευτυχώς ρίχνουν τό φορτίο τους άρκετά πίσω άπό εμάς. Άπό χθες δέν υπάρχει καθόλου άνταλλαγή πυροβολισμών μέ τά νησιά πού είναι άπέναντι. Έχει άραγε έγκα- ταλείψει τήν περιοχή ό Ίβάν, ή άπλώς θέλει νά μάς κάνει νά τό πιστέψουμε; Ή πεζογέφυρα πού οδηγεί στόν σταθμό διοίκησής μου, μέ μήκος 50 μέτρα καί πλάτος 1,5 μέτρο, έχει τελειώσει, είναι καλά παραλλαγμένη καί περιμένει μόνο τό έπίσημο άνοιγμά της. ’Έχω προαχθεΐ τώρα σέ «Πρίγκηπα τής Λίμνης Ζάπζο» καί

118

ΡΩΣΙΑ 1942/1943 - ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

οποίος πέρνα άπό έκεΐ πρέπει νά υποβάλει τά σέβη του. Οι μέρες γίνονται πιό όμορφες, πιό ζεστές, οί νύχτες είναι πιό καθαρές καί δέν χρειάζεται νά τοποθετούμε τόσους πολλούς σκοπούς.

Στίς 20 Μαρτίου άρχίζει ή μεγάλη μάχη. Τό Ρωσικό πυροβο­λικό έχει άρχίσει άπό τίς 05.15 νά βάλλει στόν άριστερό μας το­μέα. Μέσα σέ λίγα λεπτά τουλάχιστον 200 οβίδες άπό 12 σωλήνες πυροβολικού έχουν μετρηθεί, μαζί μέ όλμους διαμετρήματος 105 καί 120 χιλιοστών. "Ενα δυσοίωνος κυλιόμενος φραγμός πυροβο­λικού κατά μήκος τού μετώπου. ’Εννέα R ata πετοϋν πάνω άπό τήν Τινοφκα καί, τήν ίδια στιγμή, τό Ρωσικό πυροβολικό βάλει καπνογόνα βλήματα στήν κατεύθυνση τού ’Άκτι, κάτι πού σίγου­ρα άποτελεΐ ένα σήμα. Ή άναγνωριστική μου περίπολος ύπό τόν Ίντσικόβσκι έπιστρέφει καί πέφτει πάνω στόν ύπολοχαγό Λέον- χαρντ, ό όποιος παίρνει τήν διμοιρία του γιά νά ένισχύσει τό "Υψωμα τού Γκούστμαν. Δέν μπορεϊ όμως νά διακρίνει κανείς καμία κίνηση τού εχθρού, τουλάχιστον όχι έκεΐ πού είμαστε έμεΐς. Κοντά μας στό άριστερό πλευρό, όμως, άκούμε ότι έπτά ή όκτώ μεγάλα άρματα μάχης έχουν εισχωρήσει καί ότι δύο έφοδοι τού Ρωσικού πεζικού έχουν άποκρουστεΐ. Κατά μήκος ολόκληρης τής έχθρικής γραμμής άκούμε δυνατές φωνές, γαυγίσματα σκύλων, τόν θόρυβο πού κάνουν φορτηγά καί άρματα μάχης. Τήν έπόμενη ήμέρα σημειώνεται άλλο ένα μεγάλο μπαράζ, αύτή τήν φορά μέ βλήματα διαμετρήματος έως καί 180 χιλιοστών, μαζί τους καί τέσσερα «'Όργανα τού Στάλιν» (πολλαπλοί έκτοξευτές ρουκετών Κατιούσα): αύτά έχουν μικρό άποτέλεσμα άλλά τό άπόκοσμο ούρλιαχτό τους τεντώνει τά νεύρα μας μέχρι τοΰ σημείου νά σπάσουν. Τό πΰρ έρχεται πολύ κοντά καί διατάζω τήν έφεδρική όμάδα νά ετοιμαστεί, δηλαδή ό λοχίας Ζουλίμα μέ 14 άνδρες. Ό βομβαρδισμός συνεχίζει νά αύξάνεται, άλλά τουλάχιστον τό δικό μας πυροβολικό άνταποδίδει τό πύρ. Στίς 10.45 έρχεται ή είδη­ση ότι ή Μακλάκοβα έχει άνακαταληφθεϊ μέ μία άντεπίθεση. Τελικά, τά πράγμα ηρεμούν. Οί Ρώσοι δέν έχουν πετύχει τήν διά­σπαση. ’Αντιμετώπιζαν τό 4ο Σύνταγμα έκεΐ πέρα, πού τό διοι­κούσε ό θαυμάσιος ηγήτορας Βάλτερ, ένας άνδρας πού τόν γνω­ρίζω άπό τό Νάρβικ.

Τελικά τίποτα δέν συμβαίνει κι έτσι στίς 25 Μαρτίου οί πα­λιές φήμες γιά μία μεταφορά μας στά μετόπισθεν άρχίζουν νά δια­δίδονται ξανά. Πού θά μάς στείλουν; Πανάθεμα, άρκεΐ νά φύγου­

119

MARTIN PÖPPEL

με μακριά άπό έδώ. Είμαστε επιθετικά στρατεύματα, όχι άμυνό- μενοι.

'Υπήρξε πολλή δράση χθες τήν νύχτα. Στίς 22.00 τό πυροβο­λικό μας άρχισε έναν βομβαρδισμό τής βάσης «Κνόμπλοχ», τόσο σφοδρό, ώστε τά παράθυρα έτριζαν καί ή άμμος περνούσε μέσα άπό τούς άρμούς. ’Επί δύο ολόκληρες ώρες βομβάρδιζαν τίς θέ­σεις γιά νά τίς έξουδετερώσουν. Στίς 04.00 ή βάση άποσπάστη- κε άπό τούς Ρώσους μέ έλάχιστες άπώλειες άπό τήν δική μας πλευρά.

Οί φήμες ότι πρόκειται νά άντικατασταθούμε άποδείχτηκαν βάσιμες. Στίς 16.00 άξιωματικοί άπό τήν μονάδα άντικατάστα- σης έρχονται στίς θέσεις μας. 'Η «Μεραρχία τών Δολοφόνων» - δέν γνωρίζουμε γιατί τούς άποκαλούν έτσι- μάς άντικαθιστά καί διαθέτει έξοχο πεζικό. Δύο άπό τούς λοχαγούς τους οί όποιοι φέρουν τόν Χρυσό Γερμανικό Σταυρό, συζητούν μέ έμάς τήν κατάσταση. Τελικά συμβαίνει στίς 28 Μαρτίου. Στίς 02.30 ό σκοπός φωνάζει ξαφνικά μέ εύχαρίστηση: «Οί άντικαταστάτες είναι έδώ!» Θά πρέπει νά πιστέψετε πόσο ευτυχείς ήμασταν. Ή βάση μας καταλαμβάνεται άπό έναν άνθυπολοχαγό μέ μία όμάδα βαρέων πολυβόλων, μέ έναν λοχία πού είναι ένας έξοχος Άνατο- λικοπρώσος καί άριστος σκοπευτής.

Δέν τίθεται θέμα ύπνου τώρα κι έτσι κουβεντιάζουμε μέχρι τό πρωί. Στήν συνέχεια είναι ώρα νά κάνουμε μία περιήγηση τών θέσεών μας στούς νέους άνδρες, νά τούς παραδώσουμε σκα­ριφήματα καί χάρτες τής κατάστασης, νά καταμετρήσουμε τά πυρομαχικά καί νά τά παραδώσουμε καί τελικά νά άναχωρήσου- με. Τό «’Ακρωτήριο Χόρν» καί τό «Ξεροκέφαλο Καταφύγιο» υπήρξαν τό σπίτι μας γιά έξι μήνες, μισός χρόνος γεμάτος γε­γονότα. Οί μακρές νύχτες μέσα στά όχυρά, ή δουλειά, ή έπιφυ- λακή -όλα τέλειωσαν τώρα. Σκέφτομαι τούς πολλούς τραυμα­τίες καί τούς νεκρούς συντρόφους μας Μάξ Γκρύμπλ, Τσβάιχ καί Βάλντφριντ, άνδρες τούς όποιους πρέπει νά άφήσουμε σέ αύτό τό μέρος.

Βαδίζουμε κατά μήκος τών βρώμικων, βαλτωμένων δρόμων γιά 25 χιλιόμετρα, άντικρίζοντας φάλαγγες οχημάτων, άποσπάσμα- τα άνδρών πού βαδίζουν πρός τό μέτωπο ή πού -όπως κι έμεΐς— έπιστρέφουν άπό αύτό. Στίς 16.00 φθάνουμε στό Μπονόκοβο, τόν άντικειμενικό σκοπό μας γιά αύτήν τήν μέρα, καί στριμωχνόμαστε μέσα σέ σπίτια τά όποια είναι ήδη κατάμεστα, ελπίζοντας του-

120

ΡΩΣΙΑ 1942/1943 - ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

λάχιοτον νά ζεστάνουμε τά ξεπαγιασμένα κορμιά μας σέ μία ζεστή σόμπα.

Τήν έπόμενη μέρα πηγαίνω μαζί μέ τόν Σμίτς, τόν Σραΐντερ, τόν Μίντ καί τόν Κίσελ σάν προπομπός στό Ντέμιντοφ καί βά­ζουμε μερικούς Ρώσους νά έτοιμάσουν κάποια σπίτια γιά τούς άν­δρες. Στήν συνέχεια είμαι σέ ένα άλλο άπόσπασμα προπομπό στήν Ρούντνιτζα, περίπου 47 χιλιόμετρα μακριά καί είμαστε τυχεροί πού δέν χρειάζεται νά πάμε μέχρι έκεΐ μέ τά πόδια. Μία άστραπή έμπνευσης μέ οδηγεί στόν σταθμό καί, ναί, τό άπόγευμα ένα άδειο τραίνο πρόκειται νά άναχωρήσει γιά τό Βιτέμπσκ. ’Επιμένω μέ- χρις ότου συμφωνούν νά περιμένουν καί τό τραίνο παίρνει μαζί του τόν λόχο. Προχωρούμε γρήγορα πρός τό Βιτέμπσκ καί άνα- καλύπτουμε ότι πρόκειται νά μεταβούμε στήν παλιά μας περιο­χή στό Μπαμπίνιτσι. Μένουμε μερικές μέρες καί βάζουμε σέ κάποια τάξη τό ύλικό μας. Υποθέτουμε ότι σίγουρα θά πάμε στήν Γαλλία. Είναι άραγε πιθανό νά βρεθούμε καί πάλι στό ’Αρζαντάν;

Στίς 3 ’Απριλίου επιβιβάζω στά τραίνα ολόκληρο τόν λόχο καί τά όχήματά του καί έμεΐς έγκαθιστάμεθα σέ καλά βαγόνια. "Οταν λέω «έμεΐς», έννοώ τό Ιο Τάγμα Πολυβόλων ’Αλεξιπτωτιστών καί τά μέλη τής άντιαρματικής μονάδας μέ τά αύτοκινούμενα πυρο­βόλα. Στίς 19.00 περνάμε άπό τό Μίνσκ καί συνεχίζουμε μέσα άπό άτελείωτα έλη, χέρσα γή, άπέραντα δάση. Καθώς έτοιμαζό- μαστε νά κρεμάσουμε τίς αιώρες μας γιά νά κοιμηθούμε άκούγε- ται μία έκρηξη, έρχεται ή όσμή πυρίτιδας, θραύσματα άπό ξύλο καί κάρβουνο. Τό τραίνο σταματά. Τά φώτα σβήνουν, τά όπλα έτοιμα. Μία νάρκη έχει έκραγεΐ κάτω άπό τό βαγόνι μας καί τό διέλυσε. Από τούς άνδρες τής 1ης Διμοιρίας, ό Έμπερτ έχει τραυ­ματιστεί άσχημα, ό Μπάντε, ό Ράιχερτ, ό Σούστερ, ό Στόλπκε καί ό Γκουμπολτσπέργκερ λιγότερο σοβαρά. Σφραγίζουμε τό μέρος καί τό φρουρούμε, κατόπιν φέρνουμε μηχανικούς άπό τήν άτμομηχα- νή. Γιά καλή μας τύχη ένα νοσοκομειακό τραίνο μόλις φθάνει καί μπορεΐ νά παραλάβει τούς τραυματίες μας.

Τό ταξίδι συνεχίζεται μέσω τοΰ Μπρέστ Λιτόφσκ, τοΰ Ράντομ καί τής Βαρσοβίας. Μικρά παιδιά πλημμυρίζουν τόν σταθμό έδώ, εμπορευόμενα κάθε είδος άγαθού. Ή σοκολάτα τους άποδεικνύε- ται ότι είναι μπισκότο μέ μία έπικάλυψη, τό εύτελές έπιστολόχαρ- τό τους είναι πανάκριβο. Γελάμε πολύ όταν καταφθάνει ή άστυ- νομία τοΰ σταθμού, κατάσχει τά άγαθά καί τά μοιράζει στά στρα­τεύματα.

121

Ρωσία 1942/1943.

Ξεκούραση κατά τήν προώθηση στήν περιοχή Βέλιλις - Σούραζ - Ντέμιντοφ στίς άρχές Νοεμβρίου 1942. Ό ρθιοι άπό άριστερά: ύπολοχαγός Χίρς, ύπολοχαγός φόν Πρέτσμαν καί άνθυπολοχαγός Παιπελ.

123

Τόν ’Οκτώβριο τοΰ 1942 τό Τάγμα Πολυβόλων έπέστρεψε στήν Ρωσία γιά νά ένισχύσει τήν άμυ- ντική γραμμή τοΰ σκληρά πιεζόμενου κεντρικού τομέα. Ό Κόκκινος Στρατός είχε συγκεντρώσει έδώ τέσσερις μεραρχίες άποτελούμενες κυρίως άπό Σιβηριανούς, μέ τήν έλπίδα ότι θά πετύχαινε μία διάσπαση. Ή μάχη διήρκεσε έπί μήνες, μέ τά Γερμανικά στρατεύματα καλά οχυρωμένα σέ άριστα καταφύγια καί έπιτέλους μέ χειμερινό ύλικό πού τούς έπέτρεψε νά άντέξουν πιό εύκολα θερμοκρασίες -4 0 βαθμών Κελσίου.

Ο άνθυπολοχαγός Μάρτιν Παΐπελ.

124

Ή θέα άπό τό «Ξεροκέφαλο Καταφύγιο» πάνω άπό τήν παγωμένη λίμνη Ζάπζο. Οί προσβάσεις κρατούνταν άσθενώς μέ νάρκες.

Ο άρχιλοχίας Βίλντ καθ' όδόν γιά τήν έπιθεώρηση τών προκεχωρημένων θέ­σεων.

125

I

126

'Ο λοχίας Ζουλίμα (άριστερά) καί ό λοχίας Ίντσικόβσκι (στό κέντρο) κατά τήν διάρ­κεια τής κατασκευής τοΰ καταφυγίου.

Χ ρ ισ τ ο ύ γ ε ν ν α τοΰ 1942 στό καταφύγιο. Τρί­τος άπό άριστε­ρά είναι ό άνθυ- πολοχαγός Π αΐ- πελ, στό κέντρο ό λοχίας Ζουλίμα καί στά δεξιά ένας λοχίας τοΰ πυροβολικού καί παρατηρητής.

127

Σέ έπι,θεώρηοη. ’Από άριστερά: λοχαγός Λάουν, αρχίατρος Δρ. Ποΰπελ, άνθυπολοχα­γός Παΐπελ καί ύπολο­χαγός Χίρς.

Μεταφέροντας τούς τραυματίες μέ ζωήλατα έλκηθρα.

128

Στίς 28 Μαρτίου 1943 μας αντικατέστησε τό πεζικό. Έπιστρέψαμε στό Μπονόκοβο μέσα άπό τούς λασπωμένους δρόμους διανύοντας 25 χιλιόμετρα καί στήν συνέχεια πήγαμε ξανά στό Μπαμπίνιτσι. Στά δεξιά, σέ πρώτο πλάνο, είναι ό ύποδεκανέας Κάι Οΰμπαχ.

129

Ό 1ος Λόχος Πολυβόλων ώς προσκεκλημένος στό Μπαϊρόιτ. ’Από αριστερά: λοχίας Α. Μύλερ, άρχιλοχίας Βίλντ, έπιλοχίας Βίλχελμ Λογιέβσκι (μέ τόν 'Ισπανικό Σταυρό), ό κύριος Έμπερχαρντ, Τεχνικός Διευθυντής τών 'Εορτασμών τού Μπαϊρόιτ (μέ τό άνοι- χτόχρωμο κοστούμι) καί (στό δεξί άκρο) ό έπιλοχίας Μισλόφικυ.

8

Σικελία 1943

ΕΠΕΙΤΑ ΑΠΟ τ η ν ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΜΑΣ άπό τήν Ρωσία μετα­κινηθήκαμε αρχικά στό Σαίν Σαμάς στήν νότια Γαλλία καί στήν συνέχεια στό Σενά στήν ίδια περιοχή, όπου καί παραμένουμε. Γιά έβδομάδες τώρα υπάρχουν καθημερι­νές άσκήσεις γιά νά προετοιμαστούμε έναντι εχθρικών χερσαίων

καί άεροπορικών έπιχειρήσεων. Ολόκληρος ό κόσμος περιμένει τήν Άγγλο-’Αμερικανική άπόβαση στήν Ευρώπη -τό μόνο πράγμα είναι, πώς κανείς δέν γνωρίζει ποϋ θά γίνει αυτή. Υπάρχει όμως μεγάλη πιθανότητα ότι ή πρώτη πράξη τοϋ δράματος θά παιχθεΐ στόν Νότο.

Ξανά καί ξανά, τά κιβώτια των όπλων συσκευάζονται μέ μέ- γιστη ταχύτητα καί τελειοποιούνται οί άσκήσεις έπιβίβασης. Σπά­νια περνά νύχτα πού νά μήν μάς σηκώνουν έπειγόντως άπό τά κρεβάτια μας γιά νά βελτιώσουμε τήν έτοιμότητα μάχης μας. Έμεΐς οί άξιωματικοί έχουμε δύο καταλύματα γιά ύπνο. Σέ κα­νονικές συνθήκες φιλοξενούμαστε σέ πολύ άνετες Γαλλικές βίλες, άλλά όταν βρισκόμαστε σέ επιφυλακή άπό τήν μεραρχία καί μάς έχουν πει νά διατηρούμε μάχιμη έτοιμότητα, τότε είμαστε ύπο- χρεωμένοι νά καταλύσουμε στόν παλιό στρατώνα.

Αύτοί οί διαρκείς συναγερμοί έχουν τελικά ώς άποτέλεσμα τήν άμβλυνση τής προσοχής, άφοΰ έπειτα άπό λίγο κανείς δέν σκέ­πτεται πραγματικά ότι όλα αύτά θά καταλήξουν σέ κάτι. ’Έτσι δέν μέ έντυπωσιάζει ιδιαίτερα όταν ή όρντινάντσα μου έρχεται λίγο πριν τήν αύγή γιά νά μέ ξυπνήσει. Μέ πλήρη εξάρτυση μά­χης, περιμένω έως ότου ό άγγελιαφόρος τού λόχου έρχεται θορυ- βωδώς γιά νά μού πει πώς πρέπει νά παρουσιαστώ στόν σταθμό διοίκησης τού τάγματος. Αυτή ή πρόσκληση δέν είναι κάτι πού συμβαίνει κάθε μέρα κι έτσι άφιερώνω λίγο χρόνο γιά νά μαζέ­ψω μερικά πράγματα, ίδίως καπνό. Κάνει παγωνιά αύτή τήν

131

MARTIN PÖPPEL

πρωινή ώρα καί είμαι λίγο ανήσυχος γιά τό τί επιφυλάσσει τό μέλλον.

Παρουσιάζομαι στόν διοικητή, ό όποιος μέ στέλνει άμέσως σάν άξιωματικό άγγελιαφόρο στήν μεραρχία στό Καβαγιόν, μέ έναν αριθμό έρωτημάτων. Κάτι τρέχει σίγουρα, άφοΰ σι άλλοι συναγερμοί δέν ήταν σάν αυτόν. Σύντομα φθάνουμε στήν κωμό­πολη μέ μοτοσυκλέτα. Μέ κάποια διασκέδαση, σκέφτομαι τό σχολείο εκπαίδευσης μαγείρων πού έχει στηθεί έδώ μέ διαταγή τού στρατηγού Χάιντριχ. Χωρίς νά διαθέτω κανένα ταλέντο σέ αύτόν τόν τομέα, κατάφερα νά παρουσιάσω μόνο μερικές ντο­μάτες, γεμισμένες μέ μία σαλάτα κρέατος κομμένου σέ μικρούς κύβους (καί άκόμη κι αύτό είχε φτιαχτεί άπό άλλους), άν καί πρέπει νά πω ότι τό όλο πιάτο ήταν έξυπνα γαρνιρισμένο. ’Έπει­τα άπό τις προσπάθειές μου στήν παρασκευή ψωμιού, αύτό πού άπέμεινε τελικά στό πιάτο ήταν ένα άκαθόριστο είδος ζυμαρι­κού σάν κόλλα.

Τώρα ή άτμόσφαιρα είναι πολύ διαφορετική καθώς περιμένου­με τόν ταγματάρχη τού έπιτελείου. Στίς 06.30 έχουν φθάσει όλοι οί άγγελιαφόροι καί μάς οδηγούν μέσα γιά νά δούμε τόν συνταγ­ματάρχη Χαίρινγκ, άξιωματικό έπιχειρήσεων τής μεραρχίας. Στε­κόμαστε γύρω άπό τό τραπέζι των χαρτών, μέ τό μολύβι καί τό χαρτί έτοιμα. Μεγάλη άπογοήτευση. Δέν μάς λένε τίποτα σχετι­κά μέ τήν κατάσταση ή τήν άναμενόμενη έπιχείρηση, παρά μόνο ότι όλες οί μονάδες πρέπει νά έτοιμαστούν γιά ένα άλμα μέ άλε- ξίπτωτο. ’Επιτέλους τά νέα μάς χαροποιούν. 'Υπάρχουν φήμες σχετικά μέ μία πτήση 6.000 χιλιομέτρων πάνω άπό ξηρά μέ μία ένδιάμεση στάση στήν ’Ιταλία. Αύτό θά μπορούσε νά σημαίνει ότι ό τελικός προορισμός είναι ή 'Ελλάδα, ή ’Ιταλία ή άκόμη καί ή Κρήτη. Αύτό θά ήταν τό καλύτερο άπ’ όλα, άν οί Άγγλοι είχαν άποβιβαστεϊ έκεϊ ξανά, στό νησί πού είχαμε κατακτήσει πρίν άπό δύο χρόνια. Στήν συνέχεια άσχολούμαστε μέ τά συγκροτήματα μάχης καί τά άεροδρόμια άναχώρησης καί έπιστρέφουμε στήν βάση. Στό στρατόπεδο, όλα είναι έτοιμα γιά τήν άναχώρηση. Οί μηχανοκίνητες φάλαγγες μεταφορών έχουν σχηματιστεί καί πα- ραλλαχθεϊ. Τά οχήματα έχουν μπει στήν σειρά, μέ καλά διαστή­ματα μεταξύ τους, σέ έναν φαρδύ αύτοκινητόδρομο πού καλύπτε­ται άπό ψηλές λεύκες.

'Ο λοχαγός Χίρς πρόκειται νά φέρει αύτή τήν φάλαγγα τής επιμελητείας στήν Ρώμη. Κρίμα γι’ αύτόν γιατί θά άπολάμβα-

132

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

νε πραγματικά λίγη δράση. ’Αργότερα, ανακάλυψα κάτι τό όποιο άκόμη βρίσκω τελείως άπίστευτο. Ό υποδεκανέας Ό ττο Πόρ, ιπποκόμος τού ταγματάρχη Σμίτ, έχει άναλάβει τήν υποχρέωση νά μεταφέρει τρία άλογα μαζί του. Φαίνεται ότι διεξάγουμε έναν φεουδαρχικό πόλεμο!

Τά μαγειρεία έκστρατείας καπνίζουν καί μακρές σειρές στρα­τιωτών στοιχίζονται γιά νά λάβουν τό καυτό τσάι τους μέ ρού­μι. Μετά, γιά νά συμμορφωθούμε μέ τίς νέες διαταγές, άλλάζουμε στολές καί οί λόχοι τροποποιούνται. Αύτό γίνεται γρήγορα καί στήν συνέχεια περιμένουμε τήν διαταγή γιά άναχώρηση.

Στίς 15.00 φθάνει έπιτέλους ή διαταγή μέσω άσυρμάτου, νά μεταφερθούμε άμέσως στό άεροδρόμιο Όράνζ τής Άβινιόν. Σχη­ματίζονται οί φάλαγγες καί τό τάγμα ξεκινά. Στό μεταξύ, έχου­με άκούσει άπό τόν άσύρματο ότι οί Σύμμαχοι έχουν κάνει άπό- βαση στήν Σικελία. Τώρα οί προοπτικές μας είναι σαφείς. Φαί­νεται πώς ό λόχος μας θά έμπλακεΐ σέ μάχη έκεϊ μέ μία μάχιμη δύναμη δύο αξιωματικών καί 90 ύπαξιωματικών καί οπλιτών. Οί ύπόλοιποι είναι άδειούχοι, έχουν άποσπαστεϊ άλλού, ή βρίσκονται στό τρομερό σχολείο τού Χάιντριχ. Φθάνουμε στό άεροδρόμιο τό βράδυ, άλλά έπειδή δέν υπάρχει πιθανότητα πτήσης εκείνη τήν ημέρα στρατοπεδεύουμε καί τρώμε. Τό άεροδρόμιο είναι κατάμε­στο άπό άεροσκάφη He-111, H e-126, τούς παλιούς φίλους μας Ju 52 καί μία ολόκληρη άρμάδα άπό άνεμοπλάνα -όλα έτοιμα γιά άπογείωση. Είναι καλά παραλλαγμένα καί βρίσκονται στήν περί­μετρο τού άεροδρομίου ή κρυμμένα σέ γειτονικούς θάμνους. Μέ λίγη τύχη, θά φύγουμε τό πρωί. Ή διάθεση τών άνδρών είναι φανταστική στήν προοπτική περισσότερης δράσης έπιτέλους καί, ίσως, ένός άλματος μέ άλεξίπτωτο.

11 Ιουλίου. Κοιμηθήκαμε άριστα κάτω άπό τά άεροσκάφη έως ότου μάς ξύπνησαν οί άκτίνες τού ήλιου πού έπεσαν στά πρόσωπά μας. Ό ούρανός έχει ένα όμορφο γαλάζιο χρώμα καί ή λιακάδα είναι ήδη έκθαμβωτική. Δέν είναι άνάγκη νά πλυθούμε καί άλλω­στε πού θά βρίσκαμε νερό; Ολόκληρο τό πρωινό άφιερώνεται στήν προετοιμασία, στό φόρτωμα τών κιβωτίων τού οπλισμού στούς πυλώνες τών άεροσκαφών. Είναι όμως σαφές ότι μάς λεί­πουν τουλάχιστον 10 άεροπλάνα καί ό διοικητής, μέ τό δίκιο του, διστάζει νά άφήσει τό συγκρότημα μάχης του νά κατακερματιστεί. Κάνει πολύ ζέστη μέ τόν ίδιο τόν ούρανό νά φεγγοβολά στήν άντανάκλαση τού ήλιου, άκόμη καί κάτω άπό τήν σκιά τών άε-

133

Η απόβαση στη Σικελία10-15 Ιουλίου 1943

Μαρσάλι

Υπόμνημα

ΜΧΧΧΧΚΜΜΛΜΜ

ΜΠΤΘΜΜΓρΠΤΞΣΣ

Γερμανικές και ιταλικές μεραρχίες

Γερμανικές κινήσεις

Γραμμές μετώπου

Θέση Αίτνας

Ρίψεις αλεξιπτωτιστών

Βρετανική 8η Στρατιά

7η Στρατιά των ΗΠΑ

αεροδρόμια

Μεραρχία Πεζικού Τεθωρακισμένη Μεραρχία Μεραρχία Γρεναδιέρων Πάντσερ Ταξιαρχία Σώμα Στρατού

7η Στρατιά ΗΠΑ 10 Ιουλίου 1943

Κλίμακα 1: 2.000.000

XXX Σώμα Στρατού

MARTIN PÖPPEL

ροσκαφών. Αυτή τήν φορά, δέν πρόκειται νά μεταφερθοϋμε στά παλιά Junker, άλλά στά κομψά H e-111.

Γράφω άλλο ένα γράμμα στό κορίτσι μου, λέγοντάς της λεπτο­μέρειες γι’ αυτές τίς τελευταίες στιγμές. ’Ήδη υποψιάζεται τό ποϋ βρίσκομαι, έπειδή ποϋ άλλου θά μπορούσα νά είμαι όταν εξελίσ­σεται μία επιχείρηση σάν αυτή; Τρώμε τό γεϋμα μας σέ μία τρα­πεζαρία πού στήνεται, μέ κάνα δυό σνάπς μετά γιά νά κατεβά­σουμε τό φαγητό. Ή ώρα είναι 16.00 καί -πράγμα σχεδόν άπί- στευτο- φθάνει τελικά ή διαταγή γιά άπογείωση. Φοράμε τά σωσίβιά μας, τραβάμε μερικές τελευταίες φωτογραφίες καί μπαί­νουμε στά άεροσκάφη άνταλλάσσοντας πολλές χειραψίες μέ εκεί­νους πού μένουν πίσω. Δένουμε τίς ζώνες μας, άν κι έγώ μετα­κινούμαι μπροστά, στό πιλοτήριο. Απογείωση στις 17.00. Οί έλι­κες περιστρέφονται όλο καί πιό γρήγορα, οί κινητήρες ζωντα­νεύουν μέ έναν βρυχηθμό καί τό ρεύμα άέρος σηκώνει σκόνη τήν όποία τινάζει ψηλά. Τό πρώτο άεροσκάφος τροχοδρομεί, άπογειώ- νεται καί κερδίζει ύψος. Μετά είναι ή σειρά μας. Άκόμη κανείς δέν γνωρίζει μέ άκρίβεια πρός τά πού πάμε, ούτε καί οί ίδιοι οί πιλότοι. ’Έχουν έναν σφραγισμένο φάκελο τόν όποιο έπιτρέπεται νά άνοίξουν μόνο σέ ένα συγκεκριμένο στάδιο τής πτήσης. Τό γνωρίζουμε όμως τώρα.

(Έ πειτα άπό τήν άπόβαση τών Άγγλο-Άμερικανικών δυνά­μεων στήν Σικελία, ή 1η Μεραρχία ’Αλεξιπτωτιστών, πού στάθ­μευε στήν νότια Γαλλία ώς έφεδρεία τής Ανώτατης Διοίκησης Ενόπλων Δυνάμεων, μεταφέρθηκε έκεϊ μέ τήν μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα. Αύτές οί μονάδες περιελάμβαναν τό Τάγμα Πολυβόλων μας ύπό τόν ταγματάρχη Βέρνερ Σμίτ, ό όποιος είχε ύπηρετήσει παλαιότερα στήν Αστυνομία τού Βερολίνου, στό 2ο Συγκρότημα, στήν Επιθεώρηση Λίντεν καί άργότερα στό ειδικό Πρωσικό άστυ- νομικό άπόσπασμα εντός τού Συντάγματος «Herm ann Göring» τό όποιο είχε εκπαιδευτεί σάν μονάδα άλεξιπτωτιστών. Οί περισ­σότεροι άπό τούς «παλιούς» μας προέρχονταν άπό αύτή τήν μο­νάδα.

Υπασπιστής: ύπολοχαγός Γκύντερ Κλίτσινγκ Αξιωματικός διαβιβάσεων: ύπολοχαγός Μπέλτερ 1ος Λόχος: λοχαγός Ό ττο Λάουν 1η Διμοιρία: άνθυπολοχαγός Μάρτιν Παΐπελ 2η Διμοιρία: δόκιμος Ρής

136

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

3η Διμοιρία: έπιλοχίας Στάντλμπαουερ ’Αρχιλοχίας: λοχίας Μάουλ’Επικεφαλής τοϋ λόχου διοικήσεως: λοχίας Κράσα 2ος Λόχος: ΰπολοχαγός Ρήκε 3ος Λόχος: ΰπολοχαγός Λέονχαρντ 4ος Λόχος: λοχαγός Κάντακ

Ό πιλότος μας είναι υπερβολικά νέος καί δέν έχει έμπειρία μάχης. Πρίν άπό αυτή τήν άποστολή ήταν οτό οχολεΐο οτό Ράιχ. Έχουν συγκεντρώσει άεροσκάφη άπό παντοΰ προκειμένου νά με­ταφέρουν τήν μεραρχία στό άεροδρόμιο προορισμοί}. Δύο χρόνια πρίν τά πράγματα ήταν διαφορετικά: έκεΐνον τόν καιρό ή μεραρ­χία είχε άεροσκάφη τά όποια είχαν τεθεί ειδικά στήν διάθεσή της καί ή 30ή Πτέρυγα Μεταφορών είχε υπαχθεί σέ έμάς. Τώρα μερικά άπό αύτά τά άεροσκάφη δέν είναι τίποτα περισσότερο άπό σαράβαλα, συμπεριλαμβανομένου τού δικού μας. Κατά συνέπεια, σύντομα μένουμε πίσω άπό τούς υπόλοιπους όταν τελικά κατα­φέρνουμε νά σηκωθούμε στόν άέρα έπειτα άπό μία άσχημη άπο- γείωση. Ό πιλότος μας προσπαθεί νά άποκτήσει έπαφή άσυρμά- του, χωρίς έπιτυχία. Πλησιάζουμε στήν άκτή, μέ τήν Μασσαλία νά βρίσκεται άπό κάτω μας. Στά άριστερά μας είναι ή Τουλόν, όπου έχει τήν βάση του τό Γαλλικό Ναυτικό10.

Μπροστά μας είναι μερικά άεροσκάφη -δέν μπορεΐ παρά νά είναι δικά μας- τά όποια συνεχίζουν νά άκολουθούν τήν πορεία τους. Είμαι ξαπλωμένος στό πιλοτήριο καί έχω φανταστική θέα. Ή θάλασσα είναι άπό κάτω, μέ ένα άπίστευτο βαθύ μπλέ, μέ τό σούρουπο νά πέφτει πάνω της μέ τήν άσύγκριτη ομορφιά τού Νότου. Τά σύννεφα μετατρέπονται σέ κόκκινα, μέ φωτιά κόκκινη σάν αίμα νά έρχεται άπό τόν ήλιο πού δύει. "Ενας στολίσκος άντιτορπιλικών σχίζει τά νερά άπό κάτω μας κινούμενος σέ άντί- θετη κατεύθυνση άπό έμάς. Τά ώχρά, ταχέα πλοία σηκώνονται μέσα άπό τά γαλάζια κύματα. Τά πληρώματά τους μάς γνέφουν καθώς περνούμε άπό πάνω τους κι έμεϊς άνταποδίδουμε τό νεύμα, καλωσορίζοντας ένα θέαμα άπό λίγη πατρίδα. Νιώθουμε κοντά στούς συναδέλφους μας πού είναι έκεϊ κάτω, οί όποιοι έπιτελούν τό δύσκολο καθήκον τους σέ αύτά τά ύδατα.

Αργά, τό κοπάδι τών άγριων πουλιών λαμβάνει έναν κανονικό σχηματισμό. Στίς 19.00 ή 'Έλβα, τό νησί όπου εξορίστηκε ό Ναπολέων, βρίσκεται άπό κάτω μας, μικροσκοπικό μέσα στήν

137

MARTIN PÖPPEL

απεραντοσύνη τής θάλασσας. Περίπου 50 Junker πλησιάζουν άπό τά άριστερά, προερχόμενα σίγουρα άπό ένα άλλο άεροδρόμιο. Λόγω τής μεγαλύτερης ταχύτητάς μας, σύντομα χάνονται άπό τό οπτικό μας πεδίο. Στίς 19.50, περνάμε έναν σχηματισμό πού δείχνει πολύ ισχυρός καί στήν συνέχεια περνάμε πάνω άπό τό Κίρκεο. Ή θάλασσα είναι γαλήνια, μέ ένα όμορφο γαλάζιο χρώμα, καθώς περνάμε τό άκρωτήριο Κόρσε, άλλά μετά πέφτει γρήγο­ρα τό σκοτάδι. Περνάμε τήν Νάπολη -μ ία λεπτή, λευκή στήλη καπνού είναι τό μόνο πού μπορούμε νά διακρίνουμε άπό τόν Βεζούβιο- καί στήν συνέχεια, στίς 20.30, προσγειωνόμαστε στό παρακείμενο άεροδρόμιο τού Καποντίλινο. Στήν περίμετρο βρίσκο­νται τά άεροπλάνα πού μετέφεραν τόν Ντύε, τόν Γκάισβιντ, τόν Ίντσικόβσκι, τόν Βέστενμπεργκερ καί τις ομάδες τους. Πού είναι όμως οί υπόλοιποι; Ό πύργος έλέγχου μάς λέει ότι ό κύριος σχη­ματισμός έχει προσγειωθεί σέ ένα άλλο άεροδρόμιο, περίπου 20 χιλιόμετρα άνατολικά τής Νάπολης, στό Πολιάνο. 'Ένα άπό τά άεροπλάνα μας έχει πρόβλημα μέ τούς τροχούς του καί τά άνταλ- λακτικά είναι πολύ δύσκολο νά βρεθούν, καθώς ύπάρχουν πολύ λίγα He-111 έδώ πέρα. Λαμβάνουμε μία γρήγορη άπόφαση νά ένωθοϋμε μέ τούς άλλους, άλλά άπαγορεύεται νά άπογειωθούμε λόγω τού σκότους καί τής έλλειψης γνώσης τών τοπικών αερο­δρομίων καί συνθηκών έκ μέρους μας. Έτσι γιά τήν ώρα πρέπει νά μείνουμε έδώ, κάτι τό όποιο δέν θά είναι καί τόσο άσχημο άν καταφέρουμε νά ένωθοϋμε αύριο μέ τούς υπόλοιπους. Πηγαίνω στόν πύργο έλέγχου καί τηλεφωνώ γιά νά μάθω τί συμβαίνει έκεϊ. ’Έπειτα άπό κάποια καθυστέρηση συνδέομαι μέ τόν λοχία Κράσα, ό όποιος μού λέει ότι κι αυτοί δέν έχουν περισσότερη πληροφό­ρηση. Θά περιμένει τό έπόμενο τηλεφώνημά μου τά μεσάνυχτα.

Τουλάχιστον έχουμε τήν ευκαιρία νά φάμε ένα άξιοπρεπές γεύ­μα, λαμβάνοντας τις ειδικές μερίδες τροφής μας καί μετά προσπα­θούμε νά καταλύσουμε στό ξενοδοχείο «Minerva». Σημειώνουμε επιτυχία διότι έχουν καθαρά δωμάτια μέ κάθε άνεση καί -πρός γενική κατάπληξη- ένα μπάνιο. Οί άνδρες κι έγώ νιώθουμε σάν πρίγκιπες. Ποιός ξέρει πόσος καιρός θά περάσει μέχρι νά έχου­με ξανά τήν δυνατότητα νά κοιμηθούμε σέ κρεβάτι μέ καθαρά σκεπάσματα; Ή σειρήνα τού άεροπορικού συναγερμού πού ήχεΐ στίς 24.00 δέν ενοχλεί καθόλου τούς άνδρες καθώς οί έπιθέσεις γίνονται μακριά άπό έμάς. Υπάρχει λίγο άντιαεροπορικό πϋρ άλλά σύντομα σταματά. Γιά έμένα προσωπικά όμως, είναι μία

138

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

φοβερή νύχτα. Κάνει ζέστη πού δέν είναι καί τόσο εύχάριστη καί, τό χειρότερο, πρέπει νά είμαι στό αναθεματισμένο τό τηλέφωνο κάθε μία ώρα προσπαθώντας νά βρώ άν γνωρίζει κανείς τί υπο­τίθεται ότι θά κάνουμε τό πρωί. 'Αλλωστε, είμαι υπεύθυνος γι’ αύτόν τόν κόσμο καί είμαι τό ίδιο άπελπισμένος μέ αύτούς νά έμπλακώ σέ δράση. Στό τέλος όμως, άκόμη κι έγώ καταφέρνω νά πάρω έναν υπνάκο.

12 ’Ιουλίου 1943. Σηκωνόμαστε τίς πρώτες πρωινές ώρες καί ταξιδεύουμε μέσω τής Νάπολης, άν καί έντυπωσιαζόμαστε λιγό- τερο άπό αύτή άπό ότι ό Γκαιτε στά ταξιδιωτικά άπομνημονεύ- ματά του «Δές τήν Νάπολη καί πέθανε». Έ χω άνακαλύψει άπό τόν Κράσα ότι τό ύλικό τών άλεξιπτώτων έχει άφεθεΐ πίσω. Από τήν προσωπική μου πείρα άποφασίζω νά άφήσω επίσης έδώ τούς γυλιούς ώστε οί άνδρες νά μήν έχουν νά μεταφέρουν μή άπαραί- τητα φορτία. Ή μάχη δέν θά είναι καί τόσο εύκολη, συνεπώς γιατί θά πρέπει οί άνδρες νά κουβαλούν μαζί τίς άποσκευές τους σέ αύτή; ’Αφήνω τόν δεκανέα Λόχ πίσω μαζί μέ τό έπιτελεΐο, άφού είχε προσφερθεΐ έθελοντικά γι’ αύτή τήν δουλειά. Τό άερο- σκάφος τού ύποδεκανέα Ντύε δέν είναι έτοιμο γιά άπογείωση λόγω μίας βλάβης στόν ούραΐο τροχό. "Ωρα 08.35: φθάνουμε στό Πολιάνο έπειτα άπό λιγότερο άπό πέντε λεπτά, άλλά πρέπει νά ψάξουμε γιά τήν μονάδα μας γιά κάμποση ώρα άνάμεσα σέ μία μάζα άεροσκαφών. Στήν συνέχεια παρουσιάζομαι στόν διοικητή, ό όποιος είναι εύτυχής πού έχει πάλι μαζί του τό μπουλούκι. Δέν μπορούμε όμως νά προχωρήσουμε πιό πέρα λόγψ έλλειψης καυ­σίμων. 'Ένας τεράστιος άριθμός άεροπλάνων βρίσκονται στό άε- ροδρόμιο καί γύρω στήν περίμετρο. Υποθέτω ότι θά πρέπει νά είναι τουλάχιστον 300. Γιά πρώτη φορά μπορώ έπίσης νά διακρί­νω τό μεγαλύτερο μεταγωγικό μας, τό Gigant, τό όποιο έχει έξι κινητήρες καί φαντάζει σάν προϊστορικό τέρας. Τό όλο πράγμα παρέχει μία εντυπωσιακή επίδειξη δύναμης εκ μέρους μιάς ισχυρής ένοπλης αύτοκρατορίας. Είναι άπόγευμα κι άκόμη δέν υπάρχουν καύσιμα γιά τά άεροπλάνα μας, έτσι οί προοπτικές μίας άπογείω- σης σήμερα έξαφανίζονται ταχέως. Μέ ένα φορτηγό πού έχω καταφέρει νά έξασφαλίσω, φέρνω τόν Ντύε καί τούς άνδρες του μαζί μέ τούς γυλιούς τους, τούς όποιους ό διοικητής μέ διέταξε τελικά νά φέρω. Τότε έπιτέλους είμαστε όλοι μαζί, τυλιγόμαστε στις κουβέρτες μας κάτω άπό τά άεροσκάφη καί, γεμάτοι μέ άνυπομονησία γιά τήν μέρα πού έρχεται, τελικά κοιμόμαστε.

139

MARTIN PÖPPEL

13 ’Ιουλίου. Σήμερα θά πρέπει νά φύγουμε έπιτέλους. 'Όπως σκεφτήκαμε, προοριομός μας είναι ή Σικελία καί συγκεκριμένα ή Κατάνια. Ή ήμερομηνία δέν είναι καί πολύ άποδοτική γιά έναν προληπτικό στρατιώτη (καί είμαστε όλοι λίγο προληπτικοί), άλλά άποφασίζουμε πώς, άντιθέτως, θά είναι ένα καλό σημάδι γιά έμάς τελικά. Ή άπογείωση έχει προγραμματιστεί γιά τίς 06.00 κι έτσι ύπάρχει άπίστευτη βιασύνη καί δραστηριότητα γιά νά είμαστε έτοιμοι έγκαίρως. Ό άέρας βουίζει ύπόκωφα άπό τόν θόρυβο εκατοντάδων κινητήρων, ή σκόνη κρύβει τόν ήλιο. Τό ένα άερο- πλάνο μετά τό άλλο τροχοδρομεί στούς τσιμεντένιους διαδρόμους καί υψώνεται στόν ούρανό.

’Έρχεται ή σειρά μας. Σηκωνόμαστε στόν πρωινό άέρα, περ­νάμε τόν Βεζούβιο καί βγαίνουμε πάνω άπό τήν άνοιχτή θάλασσα. Τό κουρασμένο, γέρικο σαραβαλάκι μας δέν καταφέρνει νά κρα­τηθεί μαζί μέ τά άλλα άεροπλάνα καί μένουμε καί πάλι μόνοι μας στόν ούρανό. Ό πιλότος βλέπει τό μέλλον μέ άγωνία καί θά ήθελε νά γυρίσει πίσω, άλλά καταφέρνω νά τόν κρατήσω ύπό έλεγχο έπειδή ϊσως τά καταφέρουμε νά ενωθούμε μέ τά άλλα άεροσκάφη κατά τήν διάρκεια τής πτήσης. Καμία τύχη μέχρι τώρα, άλλά κουτσά στραβά συνεχίζουμε νά πετάμε. Τοποθετώ έναν παρατη­ρητή σέ κάθε παράθυρο, νά προσέχουν γιά έχθρικά καταδιωκτικά. Τά πολυβόλα ετοιμάζονται καί στριμώχνομαι στό πιλοτήριο ξανά καί περιεργάζομαι τόν χάρτη. ’Επιτέλους έντοπίζουμε έναν μικρό σχηματισμό άπό Junker τά όποια καί προσπερνάμε καί κατόπιν πετάμε κατά μήκος τής δυτικής άκτής τής ’Ιταλίας. Δέν υπάρχουν καί πολλές οχυρωμένες θέσεις γιά νά δει κανείς, άπλώς μερικά άγκαθωτά συρματοπλέγματα έδώ κι έκεϊ, τά όποια φθάνουν μέχρι τίς παραλίες. Περνάμε τά Στενά τής Μεσσήνης καί τώρα θά ύπάρχει αύξων κίνδυνος εμφάνισης Βρετανικών καταδιωκτικών. Ή ένταση αυξάνεται, άν καί πολλοί άνδρες καταφέρνουν άκόμη νά κοιμούνται. Τό μονότονο βουητό τών κινητήρων φέρνει ύπνη- λία καί ό κίνδυνος έπίθεσης άπό έχθρικά καταδιωκτικά δέν άνη- συχεϊ τούς έμπειρους άνδρες, ειδικά όταν δέν μπορούν έτσι κι άλλιώς νά κάνουν τίποτα γιά τήν κατάσταση. Θά πρέπει νά βρι­σκόμαστε πολύ κοντά στόν άντικειμενικό μας σκοπό, έπειδή βλέ­πω τρία He-111 άπό τήν πτέρυγά μας, άναγνωρίσιμα έξαιτίας τών έμβλημάτων τών μοιρών καί τών άριθμών τους. 'Όλοι οί κι­νητήρες τίθενται σέ μέγιστη ισχύ έτσι ώστε νά μπορέσουμε νά τά πλησιάσουμε. Χριστέ μου, ό πιλότος παίρνει μιά βαθιά άνάσα,

140

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

ανακουφισμένος πού δέν είναι πιά μόνος στόν ούρανό μέ τό μι­κρό του άεροπλάνο. Ή Κατάνια έμφανίζεται άπό κάτω μας, τό άεροδρόμιο έρχεται στό οπτικό μας πεδίο καί κατεβαίνουμε γιά νά προσγειωθούμε. Στίς 08.14 προσγειωνόμαστε σέ έναν έξοχο τσιμεντένιο διάδρομο στό άεροδρόμιο τής Κατάνια.

Δύο άπό τά άεροπλάνα μας φλέγονται στό άεροδρόμιο. Έχει ύπάρξει άραγε κάποια έπιδρομή λίγο πριν προσγειωθούμε; ”Αν είναι έτσι, τό κουρασμένο παλιό σαραβαλάκι μάς έφερε τύχη τελικά. Δέν έχουμε σταματήσει κάν νά τροχοδρομούμε, όταν έμ- φανίζεται ξαφνικά ένα φορτηγό καί μάς ειδοποιούν άπό αύτό νά κάνουμε γρήγορα. Βρετανικά καταδιωκτικά έχουν προσβάλει δύο άπό τά άεροπλάνα μας κατά τήν διάρκεια τής προσγείωσης καί τά πυρπόλησαν, άν καί ένα άπό τά καταδιωκτικά καταρρίφθη- κε. Μέ τήν μέγιστη ταχύτητα βγάζουμε τά κιβώτια τού βαρέος οπλισμού, πετάμε τούς γυλιούς μας στό φορτηγό καί ξεφορτώνου­με τούς σάκκους μέ τά εφόδια. Μία τελευταία χειραψία μέ τό θαρραλέο πλήρωμα τού άεροπλάνου πού μάς έφερε έδώ παρ’ όλες τίς δυσκολίες καί κατόπιν φεύγουμε άπό τό άεροδρόμιο ολοτα­χώς επειδή ύπάρχει δικαιολογημένος φόβος γιά νέες επιθέσεις. Καθ’ όδόν ό οδηγός, πού είναι ένας στρατιώτης στό Μηχανοκί­νητο Σώμα τοϋ Έθνικοσοσιαλιστικοΰ Κόμματος ή N SK K , μοΰ μιλά σχετικά μέ τήν πρόσφατη έπίθεση. ’Ό χι πολύ μακριά άπό τό άεροδρόμιο συναντώ τόν άρχηγό, ό όποιος μέ διατάζει νά μετα­κινηθώ περίπου 8 χιλιόμετρα νοτιότερα όπου συγκεντρώνεται τό τάγμα. 'Ο δρόμος είναι σχετικά καλός, άν καί ύπερβολικά σκο­νισμένος. Μέ τά όχήματά μας κατάφορτα μέ άνδρες καί υλικό, μπορούμε μόνο νά κινούμαστε άργά. Προσπερνάμε έναν σκοπό στόν δρόμο καί κατόπιν άντικρίζουμε σύντομα τόν διοικητή μας, ταγματάρχη Σμίτ. Σύντομες οδηγίες καί κατευθύνσεις πρός τήν περιοχή στρατωνισμού καί φθάνουμε έκεΐ.

Δύο κτίρια άγροκτήματος είναι διάσπαρτα έδώ, οί έλαιώνες ρί­χνουν τήν σκιά τους καί άπό τούς μικρούς λόφους μπορεΐς νά δεις μακριά κατά μήκος τής πεδινής υπαίθρου. Συνολικά, ένα ειδυλ­λιακό μέρος γιά λίγη ξεκούραση. 'Ορίζουμε γρήγορα τίς περιοχές πού θά πάει ό καθένας καί κατόπιν οί άνδρες βγαίνουν άπό τά οχήματα καί ξεφορτώνουν. Πρέπει νά είμαστε όσο τό δυνατόν πιό γρήγοροι, επειδή περιμένουν κι έδώ έπίσης έχθρικά καταδιωκτικά.

Μία μικρή καλύβα μετατρέπεται σέ αυτοσχέδιο άρχηγεΐο. Κάτω άπό τόν καυτό ήλιο, οί άνδρες σέρνουν μέ δυσκολία τά κιβώτια

141

142

Η μάχη της ΑίτναςΚλίμακα 1:400.000

Υπόμνημα

s

Θέση Αίτνας βέση ποταμού Σιμέτο

Γερμανικά στρατεύματα Βρετανικά στρατεύματα Αμερικανικά οτρατεΰματα

XIV Σώμα Πρντσερ

ΜΠΜΓρΠΤΞΠΣΣ

Μεραρχία Πβζικοιΐ Τ ΜερορχΙα Γρ. Πόντσίρ μ ; Ταξιαρχΐο Πεζικού “ Σώμο Στρβτού . Ο

Μεραρχία Γρεναδιέρων Πάντσερ

Συγκρότημα Μάχης Σμαλτς

Συγκρότημα Μάχης Βαλτερ

3ο Σύνταγμα Αλεξιπτωτιστών

Αεροδρόμιο

143

MARTIN PÖPPEL

των όπλων κάτω άπό τά δέντρα καί τά καμουφλάρουν. ’Αφιερώνω λίγα λεπτά γιά νά δώσω στόν έαυτό μου ένα υπέροχο μπάνιο στήν κοντινή πηγή καί γιά νά ξυρίσω τήν γενειάδα μου. Καταφθάνουν περισσότερα οχήματα άπό τόν Ιο καί τόν 4ο Λόχο.

Στόν ουρανό μπορούμε νά διακρίνουμε τόν πρώτο σχηματισμό τετρακινητήριων έχθρικών άεροσκαφών πού κατευθύνονται πρός τό άεροδρόμιο. ’Ελπίζω στόν Θεό ότι οί φίλοι μας έκεΐ θά τά άντιληφθούν έγκαίρως καί θά καλυφθούν. Κατόπιν φθάνουν ώς έμάς τά ώστικά κύματα τών έκρήξεων. Στήλες καπνού σηκώνο­νται καί άπλώνονται έως ότου δείχνουν σάν πυκνά σύννεφα καί οί σκέψεις μας είναι στούς συντρόφους μας οί όποιοι προσγειώ­θηκαν πρόσφατα στό άεροδρόμιο. Σύντομα καταφθάνει ό λοχα­γός Λάουν μέ τούς άλλους. Κάνουμε τώρα μία έκτίμηση τών πρώ­των άπωλειών μας ελέγχοντας τίς ομάδες πού μετέφερε κάθε άεροσκάφος. 'Ο δεκανέας Γκλόμπ σκοτώθηκε, ό άνθυπίατρος Μπούσε έχει σοβαρά εγκαύματα, ό Τσάρτνερ, ό Βαίλπερ καί ό Γκάισβαϊς είναι σοβαρά τραυματισμένοι. ’Επιπλέον, δύο άεροπλά­να άκόμη άγνοούνται. Φοβερές άπώλειες προτού κάν άρχίσει ή άναθεματισμένη έπιχείρηση καί όλες συνέβησαν επειδή ό σχημα­τισμός άπογειώθηκε χωρίς νά έχει συνοδεία καταδιωκτικών. Ίι είδους άνθρωποι έχουμε γίνει;

Δέν υπάρχουν άκόμη καινούργιες διαταγές. "Ολοι στρατοπε­δεύουμε κάτω άπό τίς έλιές, καθαρίζουμε τά όπλα καί τό ύλικό, κάνουμε γυμναστική ή άπλώς άπολαμβάνουμε τόν ήλιο. "Ολη ή φάρμα είναι τώρα άριστα παραλλαγμένη, χωρίς νά δίνει καμία ένδειξη στρατιωτικής παρουσίας.

Ή νύχτα έρχεται άργά στήν κοιλάδα, πρώτη μας νύχτα στήν Σικελία καί μάλιστα όμορφη. Τό φεγγάρι λάμπει φωτεινό πάνω στίς έλιές καί μάς κάνει νά ονειρευόμαστε. ’Ονειρευόμαστε τήν άγάπη στό σπίτι καί τίς χαρούμενες ώρες πού περάσαμε έκεΐ. Είναι ή πρώτη μας νύχτα καί πόσες άκόμη άραγε θά περάσου- με; Πόσες θυσίες καί πόση άκόμη άγωνία, πόσο αίμα θά χυθεί έδώ; Είναι άρκετά άπλό -τό μόνο πού θέλουμε είναι μία έπιχεί­ρηση πρώτης τάξης μέ μία έπίθεση, όπως τόν παλιό καιρό, μέ όλο τό γαρνίρισμα. Βγάζω τίς μπότες μου καί φορώ τά παπούτσια μου, άποφασισμένος πώς τουλάχιστον άπόψε θά έχω έναν άρκετά άνετο ύπνο. Τά όπλα μας βρίσκονται κοντά μας, ή έξάρτυση εί­ναι πλήρης, ίσως άπόψε νά σταλούμε στήν πρώτη γραμμή. 'Ο διοι­κητής μας λαμβάνει τώρα τίς διαταγές του καί, όπως συνήθως,

144

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

θά είναι ό τελευταίος πού θά καταφέρει νά σκεφτεΐ τόν ύπνο. Οί σκοποί έχουν τοποθετηθεί σέ υπερυψωμένο έδαφος. ’Ονειρεύομαι καί περνώ τήν ώρα μου.

Στίς 22.00 έμφανίζονται ξαφνικά αεροσκάφη άπό πάνω μας καί οί σκοποί μας φωνάζουν: «Γερμανοί άλεξιπτωτιστές!». Γνω­ρίζουμε ότι κάποια στιγμή θά έλθουν ενισχύσεις, ή θά έκτελέσουν άλμα. ’Αλλά νά πάρει ή εύχή -όταν οί φωτοβολίδες φωτίζουν τό άπόκοσμο σκοτάδι- μπορούμε νά διακρίνουμε κίτρινα καί κόκκινα άλεξίπτωτα. ’Αμέσως άντιλαμβανόμαστε όλοι τί συμβαίνει! Βρετα­νικά άερομεταφερόμενα στρατεύματα είναι πάνω άπό τό κεφά­λι μας!

Φορώντας άκόμη τά παπούτσια μου, χωρίς νά ύπάρχει χρόνος γιά οτιδήποτε άλλο, έχω τό ύποπολυβόλο έτοιμο στά χέρια μου! "Ολα συμβαίνουν μέσα σέ δευτερόλεπτα. Φέρνουν ήδη τούς πρώ­τους αιχμαλώτους. Μεγάλες ομοβροντίες πυρός, μία φανταστική άπόδοση άπό τούς άνδρες μας πού βρίσκονται πίσω άπό τά όπλα τους. Καταφθάνουν ολοένα καί περισσότερα άεροσκάφη καί άνε­μοπλάνα κατεβαίνουν πρός τήν γή. Οί φίλοι μας πίσω άπό τά πολυβόλα τούς ρίχνουν σάν ύπεράνθρωποι. Τέσσερα μεγάλα ’Αμερικανικά μεταγωγικά άεροπλάνα, τύπου D ouglas11 συντρίβο­νται στό έδαφος φλεγόμενα καί τρία άνεμοπλάνα πυρπολούνται. Μάς φέρνουν τραυματίες, κυρίως Τόμιδες. Τά χωράφια είναι γεμάτα άπό καιγόμενα άχυρα, φώτα καί ριπές άπό πολυβόλα σχίζουν τό σκοτάδι μέ τίς τροχιές τους. Έδώ κι έκεϊ μπορώ νά άκούσω τίς φωνές τών Βρετανών ύπαξιωματικών. 'Ο Κράσα δέ­χεται μία βολίδα χαμηλά στό άριστερό του πόδι, τό δένει πρόχειρα καί άρχίζει νά μάχεται ξανά. ’Αλλοι άνδρες έρχονται έχοντας σο­βαρά τραύματα άλλά θέλουν άκόμη νά βγούν έξω ξανά. Εΐναι άπολύτως φανταστικοί αύτοί οί άνδρες. Καταφθάνουν συνέχεια αιχμάλωτοι.

’Εν τη άπουσία τού διοικητή, ό λοχαγός Λάουν έχει άναλάβει τήν διοίκηση τού τάγματος καί έγώ είμαι επικεφαλής τού 1ου Λόχου στήν θέση του. Ώ ς τό πρωί ή κατάσταση είναι ξεκάθαρη καί έχει οργανωθεί μία άμυντική γραμμή. Μιλώ σέ πολλούς Τό­μιδες, οί περισσότερο άπό τούς οποίους είναι στήν ήλικία μου. Σίγουρα δέν έχουν καί τόση όρεξη νά πολεμήσουν καί τό ύλικό τους δείχνει άρκετά άξιοθρήνητο. Ή στολή θυμίζει αύτή πού φορούν οί οδηγοί τών οχημάτων μας, άν καί ή παραλλαγή τού χαλύβδινου κράνους δείχνει χρήσιμη καί τά ύποδήματά τους εί­

145

MARTIN PÖPPEL

ναι γενικά παλιά καί φθαρμένα. Τά όπλα δείχνουν άξιοθρήνητα καί μάς θυμίζουν τά Ρωσικά όπλα. Τό σκοπευτικό τής κάννης πού έχει συναρμολογηθεϊ πρόχειρα, άποτελεΐται απλώς άπό μία μπάρα σκόπευσης άνάγκης. Οί μερίδες τροφής τους δέν είναι επίσης έκεΐνες πού θυμόμαστε άπό τήν Κρήτη καί δέν συγκρίνονται σέ τίποτα μέ τίς δικές μας. Τά μόνα πράγματα πού ξεχωρίζουμε γιά τήν ποιότητά τους είναι οί ύπέροχες σοκολάτες καί -φυσικά- τά τσιγάρα. Είναι όμως άρκετά πιό μπροστά άπό έμάς σέ έναν το­μέα, καί αύτό είναι πώς όλοι έχουν μαζί τους τό δικό τους υλικό υγιεινής καθώς καί ιατροφαρμακευτικό υλικό. Κάθε άνδρας έχει τρεις άμποϋλες μορφίνης τού 1 κυβικού έκατοστού, ταμπλέτες άπολύμανσης νερού, A tebrin καί άκόμη καί έντομοαπωθητική άλοιφή. 'Ένα φανταστικό πακέτο πού είναι έπίσης μικρό καί εύκολο στήν μεταφορά. Από άποψη έμφάνισης οί άνδρες αυτοί είναι μεσαίου άναστήματος, μέ καλή όψη, μερικοί άπό τούς όποιους έχουν ήδη πολεμήσει στήν Αφρική, ένώ άλλοι προέρχο­νται κατ’ εύθείαν άπό τήν Βρετανία. Κατά τήν άποψή μου τό ήθικό τους δέν είναι καί τόσο καλό. Έχουν τήν τάση νά παρα- δίδονται άμέσως μόλις άντιμετωπίσουν τήν παραμικρή άντίστα- ση, μέ έναν τρόπο πού δέν θά τό έπρατταν ποτέ οί δικοί μας άνδρες. Εκφράζουν τήν άποψη ότι ό κύριος Τσώρτσιλ είναι ένας καλός άνθρωπος, άλλά όχι ένα μοντέλο ή παράδειγμα γιά νά άκολουθήσουν. Δέν είναι έπίσης τόσο βέβαιοι γιά τήν νίκη, όπως ήταν στήν Κρήτη τό 1941. ’Ολόκληρος ό οπλισμός τους, τά πυ- ρομαχικά καί οί μηχανές τους, προέρχονται κυρίως άπό τήν ’Αμε­ρική καί τά τρόφιμά τους άπό τίς πολιτείες αύτού τού έθνους. ’Αποκομίζω συνολικά τήν εντύπωση ότι αύτά τά στρατεύματα είναι κάπως διαφορετικά άπό έκεΐνα πού άντιμετωπίσαμε τό 1941. ’Έχουν χειροτερέψει άπό κάθε άποψη.

14 ’Ιουλίου 1943. Τό πρωί ή κατάσταση ξεκαθαρίζει. Μπρο­στά μας καί στά δυτικά ύπάρχουν μόνο άποκομμένες έχθρικές ομάδες πού κρατούν, ένώ στά άνατολικά έχουν καταλάβει θέσεις στίς πλαγιές καί στόν παραλιακό δρόμο. Στίς 05.00 ό 3ος καί ό 4ος Λόχος στέλνουν άπό μία άναγνωριστική περίπολο στήν ύπαι­θρο μπροστά γιά νά άνακαλύψουν άν τά επόμενα δύο χιλιόμετρα είναι καθαρά άπό έχθρική παρουσία. Στό μεταξύ παρέχουμε κάλυψη μέ τά βαριά πολυβόλα μας. Τεράστιοι άριθμοί όπλων, μαζί μέ 12 αιχμαλώτους, μεταφέρονται πίσω. Άλλη μία δική μου άνα- γνωριστική περίπολος ύπό τόν λοχία Γέτερ φέρνει πίσω δύο αίχ-

146

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

μαλώτους καί έναν αριθμό αυτόματων όπλων. Τό μεσημέρι, ό 4ος Λόχος κυριεύει έναν άριθμό άπό τεθωρακισμένα άναγνωριστικά οχήματα καί άντιαρματικά πυροβόλα καί συλλαμβάνει έπτά αιχ­μαλώτους. 'Όλα τά πυρομαχικά πού βρίσκονται ολόγυρα άνατι- νάζονται καί τό ύλικό καί τά άνεμοπλάνα καταστρέφονται. "Ενα άεροπλάνο Douglas καί τό άνεμοπλάνο πού είναι δεμένο σέ αύτό, καταρρίπτονται άπό τόν δεκανέα Νταϊρνερ.

Στίς 15.00 τά εχθρικά ναυτικά πυροβόλα στέλνουν μερικές ομοβροντίες νά περάσουν πάνω άπό τά κεφάλια μας κι έτσι κα­λυπτόμαστε σέ μιά σπηλιά καί περιμένουμε νά παύσει τό πϋρ. Δυστυχώς ύφιστάμεθα άπώλειες αύτή τήν φορά -ό στρατιώτης Α' Τάξης Φίσμπεκ καί ό μικρός ζωηρός Μπάντερ είναι καί οί δύο νεκροί καί ό Γέτερ δέχεται ένα έλαφρύ τραύμα στό κεφάλι. Ε ί­ναι ένα άναθεματισμένο χάος. Αύτά τά σκυλιά έκεΐ πέρα μέσα στίς «μπανιέρες» τους μπορούν νά ρίχνουν σάν νά βρίσκονται σέ γυμνάσια κι έμεϊς είμαστε άπλώς άκίνητοι στόχοι. Στό μεταξύ, ό 2ος καί ό 3ος Λόχος έχουν πάρει τόν έλεγχο τού λόφου άλλά άπωθήθηκαν πίσω στίς παλιές τους θέσεις άπό τό άσταμάτητο πϋρ τών ναυτικών πυροβόλων. ’Απώλειες ύπάρχουν καί στίς δύο πλευρές.

Στίς 18.00 δύο έχθρικά τεθωρακισμένα οχήματα άναγνώρισης φθάνουν κοντά στό άρχηγεϊο τού τάγματος. Ή πρώτη βολή πού έκτοξεύεται έναντίον τους άστοχεϊ γιά 10 μέτρα καί στήν συνέ­χεια ό ύπολοχαγός Τήζεν προσπαθεί νά τά έμπλέξει σέ μάχη έκ τού συστάδην καί σκοτώνεται. Δόξα τώ Θεώ, έπειτα άπό λίγη ώρα, κάνουν μεταβολή καί άπομακρύνονται πρός Νότο. "Ομως, όπως είναι τώρα τά πράγματα, άν τό τάγμα παραμείνει στήν περιοχή γιά περισσότερο χρόνο θά παγιδευτεί τελείως άπό τίς Βρετανικές δυνάμεις πού προελαύνουν άπό τά νότια.

’Επειδή ό διοικητής μας συζητά τώρα τήν κατάσταση μέ τόν στρατηγό, στίς 19.30 ό λοχαγός Λάουν δίνει τήν διαταγή τής ύποχώρησης πρός τό Ύψωμα Σιμέτο, δηλαδή στόν μικρό ποτα­μό πού διασχίσαμε έρχόμενοι πρός τά έδώ. ’Ήδη νυχτώνει καθώς οί πρώτες μονάδες τού τάγματος άρχίζουν νά συγκεντρώνονται κοντά σέ έμάς σέ έναν μικρό έλαιώνα. Ο ύπολοχαγός Ρήκε πα­ρέχει κάλυψη οπισθοφυλακής μέ έναν ύπέροχο τρόπο, ένώ έγώ επικεντρώνομαι στήν κάλυψη τού πλευρού. Τό πιό ταπεινωτικό πράγμα γιά τόν λόχο μας είναι τό γεγονός ότι δέν διαθέτουμε μεταφορικά μέσα κι έτσι, έκτός άπό τά όπλα καί τά πυρομαχι-

147

MARTIN PÖPPEL

κά, μπορούμε νά πάρουμε μαζί μας μόνο τά άπολύτως άπαραί- τητα. Οι γυλιοί μας καί όλος ό έφεδρικός ρουχισμός μας πρέπει νά έγκαταλειφθοΰν κι έτσι τά μαζεύουμε σέ έναν σωρό καί τούς βάζουμε φωτιά. Είχα δίκιο στήν Νάπολη, όταν είχα προτείνει πώς όλα τά περιττά θά πρέπει νά άφεθούν πίσω, άλλά τώρα δέν μπο- ρεϊ νά γίνει τίποτα. Κάθομαι στό χαράκωμα καί παρακολουθώ τήν άφιξη τών διαφόρων λόχων. Προσεύχομαι άπλώς νά πάνε καλά τά πράγματα. Τό μόνο πού χρειάζεται γιά νά έξοντωθούμε είναι μερικές καλά υπολογισμένες βολές όλμων στό κέντρο μας -άλλά εύτυχώς κάτι τέτοιο δέν συμβαίνει. 'Ο έχθρός έχει καταστεί σίγου­ρα ύπερβολικά προσεκτικός λόγω τής καταστροφής τών άερομε- ταφερόμενων δυνάμεών του καί σκοπεύει νά μάς καταδιώξει πολύ άργά καί προσεκτικά άπό έδώ καί στό έξης.

Μερικοί άπό τούς αιχμαλώτους, περίπου 100, στέλνονται πρώ­τα πίσω. Στήν συνέχεια τό τάγμα ξεκινά σέ μία μακρά φάλαγγα μέ τόν 4ο Λόχο έπικεφαλής. Γιά νά άποφύγει νά άναγνωριστεΐ άπό τίς προφυλακές τού έχθρού, ό λοχαγός Λάουν καταφεύγει σέ ένα τέχνασμα. Μάς ύποχρεώνει νά βγάλουμε τά κράνη μας καί νά έχουμε τούς Τόμιδες πού περπατούν άνάμεσά μας νά φορούν τά δικά τους. Τό κόλπο φαίνεται πώς άποδίδει. Πάντως, αύτός ό άγώνας μέ τό ύλικό μας καί τά πυροβόλα μας, ή άνάγκη νά σέρνουμε κιβώτια όπλων πάνω στούς μικροσκοπικούς τροχούς τους, μπορεΐ νά σπαταλά τίς τελευταίες ικμάδες τής άντοχής μας. ’Αμέσως μόλις ύπάρχει κάποιο διάλειμμα, οί άνδρες καταρρέουν άπό τήν κούραση καί κοιμούνται. Τό ταξίδι όμως δέν έχει τελειώ­σει άκόμη. Περνάμε άπό ένα διαλυμένο άεροδρόμιο τής δίωξης καί μετά φθάνουμε σέ μία άντιαεροπορική θέση όπου πρόκειται νά οργανώσουμε τήν άμυνά μας. Τό φαγητό άκόμη μαγειρεύεται -τόσο γρήγορα έφυγαν οί πρώην υπερασπιστές της- άλλά δέν έπιθυμούμε αύτή τήν στιγμή νά φάμε. Άντιθέτως, πέφτουμε πάνω στίς μπάλες τού σανού γιά έναν ύπέροχο ύπνο μιάμισης ώρας. Οί Τόμιδες ικανοποιούν τό αίτημά μου νά μήν μάς ένοχλήσουν -είναι πολύ κουρασμένοι καί οί ίδιοι. Σιγά-σιγά έπικρατεϊ ήσυχία. ’Εκτός άπό τούς σκοπούς, όλοι οί άλλοι κοιμούνται.

Τι πρόκειται νά συμβεΐ μετά; Τό γεγονός ότι έχουμε κάνει μία τακτική υποχώρηση έδώ δέν είναι καί τόσο σοβαρό, άλλά ό τρό­πος πού έγκαταλείφθηκαν αύτές οί άντιαεροπορικές θέσεις δέν είναι κολακευτικός γιά τό ήθικό τών Γερμανικών στρατευμάτων πού βρίσκονταν έδώ πρωτύτερα. Τούς έπετράπη νά μαλακώσουν,

148

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

ζώντας στήν χώρα τών εσπεριδοειδών.15 Ιουλίου. Ξυπνάμε καί πάλι στίς 06.00 καί μετά επιλέγου­

με καί έπανδρώνουμε άμυντικές θέσεις. Οί πολυάριθμοι κρατήρες βομβών προσφέρουν έπαρκή άμυνα άπέναντι στό πΰρ τού πυρο­βολικοί) κι έτσι τό πιό σημαντικό πράγμα πρός τό παρόν είναι ή παραλλαγή. Μία άναγνωριστική περίπολος ύπό τόν λοχία Ρής φέρνει πίσω δύο αιχμαλώτους. Έχουν προσγειωθεί έδώ έπίσης μερικά Βρετανικά άερομεταφερόμενα στρατεύματα -προφανώς τά έριξαν σέ λάθος μέρος. Ή μέρα περνά ήσυχα, παρά τό σποραδι­κό πύρ τού πυροβολικού.

Στίς 20.00 πέντε έχθρικά βαρέα καταδρομικά καί ένας μεγάλος άριθμός άντιτορπιλικών πλέουν καί περνούν άνενόχλητα, κατευ- θυνόμενα πρός Βορρά καί πολύ κοντά στήν άκτή. Είναι μία έντυ- πωσιακή έπίδειξη ισχύος, ή όποια μοιραία ένθουσιάζει τούς Τό- μιδες άλλά καταθλίβει καί ταπεινώνει έμάς. Εργαζόμαστε όλη τήν διάρκεια τής νύχτας γιά νά κατασκευάσουμε τίς άμυντικές μας θέσεις. Περισσότερο άπό οτιδήποτε άλλο πρέπει νά παράσχουμε κάποια κάλυψη άπό τόν καυτό ήλιο καί νά άποτρέψουμε τόν έντοπισμό μας άπό τά έχθρικά άεροσκάφη.

16 ’Ιουλίου. ’Ακριβώς στίς 01.00 άρχίζει τό πΰρ τού πυροβο­λικού κατά μήκος τού άριστεροϋ τομέα μας. ’Ακολουθεί γρήγο­ρα μία Βρετανική έπίθεση, ή όποια άποκρούεται. Έδώ πού βρι­σκόμαστε υπάρχει μόνο έλαφρό πύρ παρενόχλησης, κατά τά άλλα τά πράγματα παραμένουν ήσυχα. Στίς 20.00 έκδηλώνεται καί πάλι πύρ πυροβολικού στά άριστερά μας καί κινήσεις άρμάτων μάχης. Μέχρι τώρα δέν έχουμε λάβει καμία άκριβή άναφορά κατάστα­σης.

17 ’Ιουλίου. Τό πρωινό περνά μέ έλαφρά άνταλλαγή πυρών - ή όποια στοχεύει περισσότερο τήν άντιαεροπορική πυροβολαρχία στά μετόπισθέν μας- καί κατά τά άλλα έπικρατεΐ ησυχία. Αισθά­νομαι όμως άρρωστος σάν σκύλος, μέ τά μέλη μου νά πονούν, μέ πονοκέφαλο, ξηρό λαιμό, όλα τά συμπτώματα. ’Αποκομμένοι άνδρες τού πεζικού φθάνουν μέχρι έμάς. Προέρχονται άπό ένα τάγμα κατασκευών φρουρίων άπό τήν λίμνη Κονστάνς καί ύπο- χρεώθηκαν νά υποχωρήσουν έδώ σήμερα άπό τά έχθρικά άρμα­τα. Στά άριστερά μας έχουμε τώρα ένα ρήγμα πλάτους 2,5 χιλιο­μέτρων καί καθόλου έφεδρικά στρατεύματα. Αύτοί οί άνδρες τού πεζικού, οί περισσότεροι μεγάλοι σέ ηλικία, φαίνονται πολύ τα­λαιπωρημένοι καί χωρίς μαχητικό πνεύμα. Πρός τό βράδυ ό διοι­

149

MARTIN PÖPPEL

κητής αποφασίζει νά γίνει μία υποχώρηση. Ή έπόμενη γραμμή πού πρέπει νά κρατηθεί είναι περίπου 500 μέτρα βόρεια άπό έδώ. Μετακινούμαστε χωρίς νά έντοπιστούμε.

Τώρα όμως είμαι τόσο άρρωστος ώστε δέν μπορώ κάν νά βα­δίσω μόνος μου. Μέ βοηθά ό στρατιώτης Α' Τάξης Βόλφ, άλλά δέν μπορούμε νά προλάβουμε τούς υπόλοιπους. Ξαφνικά βρισκό­μαστε νά έχουμε άπομείνει μόνοι μας, δέν ξέρουμε τόν δρόμο καί περιπλανόμαστε. Τελικά άκούμε τόν ήχο φτυαριών πού χρησιμο­ποιούνται κι έτσι καταφέρνουμε νά βρούμε τό σωστό μέρος, τε­λείως τυχαία. Στήν συνέχεια συναντούμε τόν ύπολοχαγό Ρήκε ό όποιος μάς δίνει περαιτέρω οδηγίες. Αφού βρίσκουμε ένα μικρό σπίτι πού άνήκει σέ έναν φρουρό πύλης καταρρέω, όντας πολύ άδύναμος γιά νά προχωρήσω περισσότερο. Στέλνω τόν Βόλφ στόν λοχαγό καί κοιμάμαι.

18 ’Ιουλίου. Στίς 08.00 άκούω ξαφνικά θορύβους άπ’ έξω. Μέ τό πιστόλι στό χέρι, βγαίνω προσεκτικά έξω. Είναι όμως άπλώς ένα στοιχείο όλμου πού μετακινείται σέ μία θέση έδώ. Φεύγω, πλησιάζω τελικά σέ ένα κόκκινο σπίτι καί παρουσιάζομαι στόν διοικητή. Ό λόχος έχει καταλάβει θέσεις σέ μία παλιά τοποθεσία άντιαεροπορικού πυροβόλου, τό όποιο είχε έγκαταλείψει τό πλή­ρωμά του. Είναι ένα θλιβερό θέαμα, μέ όλα τά άντικείμενα νά εί­ναι σκορπισμένα ολόγυρα. ’Αποθήκες μέ ιματισμό καί ύλικό, ένα άπολύτως τακτοποιημένο δωμάτιο μέ μυστικές διαταγές τής με­ραρχίας άπλωμένες άνοικτές καί σέ πλήρη θέα, επίσης ύλικά ρα­πτικής καί ένα υπέροχο τσαγκάρικο. Ζούσαν πραγματικά μέ ένα στύλ ειρηνικής ζωής έδώ, άλλά ήταν άνεύθυνο νά εγκαταλείπουν τά πάντα πεταμένα ολόγυρα όταν ύποχώρησαν.

Στίς 10.00 τό έχθρικό πυροβολικό έκτοξεύει μερικές οβίδες πρός τήν κατεύθυνσή μας. Δέν άποτελεϊ έκπληξη, άφού οί άνδρες έχουν άρχίσει νά συμπεριφέρονται σάν νά είναι ειρηνική περίο­δος, φέρνοντας νερό άπό κοντινά ρέματα άν καί ή ύπαιθρος έδώ είναι πλήρως όρατή στούς άνδρες πού βρίσκονται στούς άπένα- ντι λόφους.

Πηγαίνω κατόπιν στόν σταθμό πρώτων βοηθειών, παίρνω τήν άδειά μου άπό τόν διοικητή καί λίγες ώρες άργότερα ταξιδεύω σέ ένα ’Ιταλικό τεθωρακισμένο όχημα πρός τό στρατιωτικό νοσο­κομείο στήν Κατάνια. Πρόκειται γιά ένα υπέροχο νοσοκομείο, κτι­σμένο ψηλά πάνω σέ έναν λόφο, μέ μεγάλους κήπους. "Οταν φθάνω, ύποπτεύομαι ότι ή έκστρατεία στήν Σικελία έχει ήδη

150

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

τελειώσει σέ ότι μέ άφορά, άλλά στήν πραγματικότητα τό καλό φαγητό βοηθά νά άνακτήσω γρήγορα τήν υγεία μου. 'Ένας σω­ρός τραυματίες μεταφέρονται αυτή τήν στιγμή, κυρίως Τόμιδες πού τούς πάνε στήν Μεσσήνη.

Αρχικά βρίσκομαι νά μοιράζομαι ένα δωμάτιο μέ τρεις κανο­νικούς στρατιώτες. Δόξα τώ Θεώ, έχει έπίσης καί μιά κουνουπιέ­ρα. 'Όλο τό μέρος είναι άπίστευτο καί άν δέν ήμουν τόσο άνα- θεματισμένα άρρωστος θά ήμουν εύτυχής νά κάθομαι σέ μία άπό τίς ξαπλώστρες στόν ήλιόλουστο κήπο. Πρώτα άπ’ όλα όμως, πρέπει νά άπαλλαγώ άπό αύτά τά ρούχα. 'Ολόκληρο τό σώμα μου είναι καλυμμένο άπό δαγκωματιές ψύλλων, μέ χίλιες μικρές όπές. Υποθέτω πώς όλοι παρουσιάζουμε τήν ϊδια εικόνα.

Γύρω στά μεσάνυχτα άκούγεται ένας συναγερμός γιά άεροπο- ρική έπιδρομή. Πρέπει νά μέ κουβαλήσουν έξω, άλλιώς δέν θά μπορέσω νά σηκωθώ καθόλου. Τά άεροπλάνα όμως προσπερνούν καί αύτό ήρεμεϊ πάλι τά πράγματα, άφοϋ ή Κατάνια δείχνει νά έχει ήδη περάσει δύσκολες στιγμές.

19 Ιουλίου. Κανένας έδώ δέν μάς φροντίζει, ύπάρχουν μόνο μερικοί κουρασμένοι νοσοκόμοι πού ξαπλώνουν φαρδεϊς - πλα­τείς στούς διαδρόμους. Τελικά ένας άπό αύτούς φθάνει καί μάς φέρνει καφέ, έπιτέλους. Τότε, σέ άπάντηση τών δικών μου πιεστι­κών αιτημάτων, μάς φέρνουν μπισκότα καί τυρί. Στόν Κόλπο τής Κατάνια δύο έλαφρά καταδρομικά βομβαρδίζουν τόν νοτιοδυτι­κό τομέα τής κωμόπολης. Στις 11.00 μετακινούμαι σέ ένα άνετο γραφείο άξιωματικού, μέ ένα άριστο κρεβάτι μέ πούπουλα, άξιο- πρεπεΐς ντουλάπες καί, τό πιό σημαντικό, ένα μπάνιο στήν διπλα­νή πόρτα. Θά είναι ώραία νά μείνω έδώ γιά λίγο, άλλά ήδη εί­μαι άρκετά καλύτερα σάν άποτέλεσμα τής κανονικής δίαιτας καί έλπίζουν ότι θά άναχωρήσω ξανά αύριο. Τό βράδυ περνώ λίγες ώρες μέ τόν γιατρό πού είναι ύπεύθυνος έδώ, τόν έπίατρο Κλίν- γκελμπαΐφερ καί τόν Δρ. Ρούτ, τόν όποιο γνωρίζω ήδη άπό τό τάγμα. Γιά πρώτη φορά καταφέρνω νά πληροφορηθώ περισσότερα νέα γιά τόν πόλεμο, ειδικά γιά τήν σκληρή μάχη στήν ’Ανατολή12.

20 Ιουλίου. Είμαι ντυμένος καί έτοιμος, περιμένοντας μόνο τό μεταφορικό μέσο. Τελικά καταφέρνω νά έξασφαλίσω τήν μεταφο­ρά μου μέχρι τόν σταθμό πρώτων βοηθειών, σίγουρος ότι άπό έκεΐ μπορώ νά βρώ τόν δρόμο μου γιά τήν έπιστροφή στήν μονάδα. 'Όταν φθάνω στό τάγμα μαζί μέ έναν νοσοκόμο, ή ώρα είναι22.00. Διαπιστώνω μέ εύχαρίστηση ότι είναι εύτυχεϊς πού μέ

151

MARTIN PÖPPEL

βλέπουν νά έπιστρέφω σώος και άβλαβης. ’Ακολουθούν οί εξηγή­σεις καθώς ό διοικητής περιγράφει τούς τελευταίους θριάμβους τού λόχου. Λέει πώς σήμερα τό πρωί, έπειτα άπό έναν τετράω­ρο βομβαρδισμό, ό λόχος άπέκρουσε μία ’Αγγλική έπίθεση χωρίς νά ύποστεϊ ό ίδιος άπώλειες. Ή έχθρική έπίθεση υποστηριζόταν άπό 10 άρματα καί βολές πυροβολικού. Οί άνδρες μας όμως πολέμησαν σάν διάβολοι καί κατέστρεψαν πέντε άρματα, ένώ άλλα δύο είχαν ήδη καταστραφεΐ άπό τό πΰρ τών άντιαεροπο- ρικών πυροβόλων τών 88 χιλιοστών. Τό κυρίως πιάτο ήλθε άπό τόν λοχία Σάχ, ό όποιος πυρπόλησε δύο άρματα μέ μία άντιαρ- ματική νάρκη. Ήταν μία άσχημη μέρα γιά τούς Τόμιδες, οί όποιοι ύπέστησαν πολλές άπώλειες ένώ έμεΐς καμία. Λίγες μέρες άργό- τερα, αυτός ό θρίαμβος άναφέρθηκε έπίσης στό άνακοινωθέν τής Ανώτατης Διοίκησης. Πάντως, άποδείχτηκε ότι ένας άνδρας άπό τήν διμοιρία διαβιβάσεων πυροβολήθηκε καί σκοτώθηκε στό χα­ντάκι τού δρόμου, άπό κάποιον διοικητή Βρετανικού άρματος.

Ή συζήτησή μας διακόπτεται ξαφνικά άπό μία βίαιη έπανέ- ναρξη τών βολών τού πυροβολικού -ξανά στόν τομέα πού τόν υπερασπίζεται ό δικός μου λόχος καί ό 2ος Λόχος. Οί βολές εί­ναι πολύ πολυάριθμες γιά νά τίς μετρήσει κανείς, άλλά είναι του­λάχιστον τέσσερις τό δευτερόλεπτο. Πώς κατάφεραν οί Βρετανοί νά μετακινήσουν έναν τόσο μεγάλο όγκο πυροβολικού; Καμία άπάντηση άπό τήν πλευρά μας. Ή γή τρέμει καί σείεται τόσο πολύ, ώστε φαίνεται σάν νά ήλθε τό τέλος τού κόσμου. ’Επιπλέον, συνεχίζεται γιά πάρα πολλή ώρα. Οί τηλεφωνικές συνδέσεις κό­πηκαν πριν άπό κάμποση ώρα καί ό άνεμος μεταφέρει τά σύν­νεφα τής σκόνης πρός έμάς. ’Έπειτα άπό μιάμιση ώρα -άν καί σέ έμάς φάνηκε αιώνας- τελικά τό πΰρ σταματά. "Οταν τά τηλέφωνα λειτουργοΰν ξανά λίγες ώρες άργότερα, ό λοχαγός Λάουν άναφέ- ρει ότι τό πύρ τού πυροβολικού δέν προκάλεσε καμία άπώλεια καί ότι όλα τά όπλα μας είναι άθικτα. Καθησυχασμένοι, πέφτουμε σύντομα όλοι γιά ύπνο.

21 ’Ιουλίου. Στίς 09.00 ένας άγγελιαφόρος μέ μεταφέρει πίσω στόν σταθμό διοίκησης τού λόχου. 'Ο άρχηγός είναι εύτυχής πού έχει πάλι πίσω τόν διμοιρίτη του καί έγώ είμαι άκόμη πιό εύτυχής πού βρίσκομαι πάλι μέ τό μπουλούκι μου. 'Όλοι είναι άκόμα έδώ -έκτός άπό τόν παλιότερο δεκανέα μου, τόν Ράλπε, πού σκοτώ­θηκε άπό ένα τυχαίο πλήγμα τό όποιο τραυμάτισε έπίσης τόν στρατιώτη Α' Τάξης Ντύε. Αποτελεϊ σοβαρή άπώλεια γιά όλους

152

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

μας. Αύτό τό πρωί, άπ’ ότι μοΰ λέει ό άρχηγός, ό λόχος είχε άλλον έναν θρίαμβο. Οί Τόμιδες σκέφτηκαν προφανώς ότι τό πύρ τού πυροβολικού τους χθες μάς είχε κάνει νά ύποχωρήσουμε καί κατέφθασαν νωρίς σήμερα τό πρωί μέ τρία φορτηγά γεμάτα άπό πεζικό. Ρυμουλκούσαν επίσης άντιαρματικά πυροβόλα τών 37 καί 57 χιλιοστών. Ή ταν φανερό πώς δέν καταλάβαιναν τούς άλεξι- πτωτιστές μας καί δέν είχαν διδαχθεί τίποτα άπό τίς χθεσινές έμπειρίες τους. "Ολα ήταν ήσυχα. Τά άγόρια μου άφησαν τήν συ­νοδεία τών μοτοσυκλετιστών νά περάσει καί άνοιξαν πύρ όταν τά φορτηγά ήταν σχεδόν δίπλα τους. Μέσα σέ λίγα δευτερόλεπτα τό πρώτο φορτηγό πυρπολήθηκε καί οί Τόμιδες πηδούσαν κάτω όπως μπορούσαν. Στό τέλος μετρήσαμε 15 νεκρούς καί φέραμε πίσω 11 αιχμαλώτους. Μόνο λίγοι Βρετανοί κατάφεραν νά τό σκάσουν μέσα στά άμπέλια. Τό βράδυ φέρνουμε πίσω τά άντιαρ- ματικά πυροβόλα -θά ένισχύσουν σημαντικά τήν άμυνά μας. Ή υπόλοιπη μέρα περνά ήσυχα, παρά τό σποραδικό πύρ πυροβολι­κού άπό τούς Τόμιδες.

22 Ιουλίου. Τίποτα καινούργιο δέν συμβαίνει κατά τήν διάρ­κεια τής νύχτας. Νωρίς τό πρωί μία άναγνωριστική περίπολος ύπό τόν λοχία Κράσα άναχωρεϊ καί άνακαλύπτει ότι οί Τόμιδες έχουν άπομακρυνθεϊ πρός τά δυτικά.

Ή ζέστη καί ή άκτινοβολία τού ήλιου μάς καίει κι έτσι τελι­κά άποφασίζω νά μετακινήσω τόν σταθμό διοίκησης τού λόχου στό κόκκινο σπίτι. Πρώτα άπ’ όλα πρέπει νά μετακινήσουμε τό ψόφιο άλογο πού κείτεται μπροστά του -τό πράγμα αύτό βρω­μά μέχρι τά ούράνια. Ή ζωή είναι πιό εύχάριστη έδώ. Τά κρεβάτια εκστρατείας πού βρίσκουμε έκεϊ είναι πολύ χρήσιμα: βάζεις μία κουνουπιέρα άπό πάνω τους καί είσαι έτοιμος- σάν τήν Καλύ­βα τού Μπαρμπα-Θωμά. ’Επιπλέον, έχουμε οργανώσει μία δανει­στική βιβλιοθήκη ή όποια βοηθά τούς άνδρες νά άντεπεξέλθουν στίς άναπόφευκτες στιγμές άνίας. Καταφέρνουμε έπίσης νά στεί- λουμε καί πάλι γράμματα.

23 ’Ιουλίου. 'Όλα ήσυχα καί πάλι, έκτός άπό κάποιο σπορα­δικό πύρ παρενόχλησης. Φαίνεται πώς τό έχθρικό πυροβολικό έχει έξασθενήσει σέ κάποιο βαθμό έδώ γιά νά ένισχυθεΐ ή κύρια προ­σπάθεια στά δυτικά. Δέν έχουμε ένσταση σέ αύτό. Σέ ότι άφορά τό πεζικό, λοιπόν, γνωρίζουν γιά έμάς τώρα τά πάντα.

24 ’Ιουλίου. Αναμένουμε έναν άριθμό ήσυχων ημερών, επειδή ή θέση μας είναι τόσο καλή ώστε ό εχθρός είναι άπίθανο νά έπι-

153

MARTIN POPPEL

χειρήσει οτιδήποτε κατά τήν διάρκεια τής ήμέρας. Μαζί μέ τόν Ζουλίμα καί τό στοιχείο πυροβόλου τοϋ Κίσους, ξεκινώ γιά τά μετόπισθεν, σέ μία άκόμη πιό ειρηνική ύπαιθρο. Σέ άπόσταση περίπου 2 χιλιομέτρων πρός Βορρά συναντούμε ένα μεγάλο άμπέ- λι μέ έναν χείμαρρο νά κυλά μέσα άπό αυτό, κάτι πού είναι άκριβώς αύτό πού χρειαζόμαστε. Έ χει ύπάρξει έδώ έπίσης ένα άντιαεροπορικό πυροβόλο, άπ’ ότι φαίνεται άπό τό ύλικό καί τόν ιματισμό πού είναι σκορπισμένος ολόγυρα. Είναι ένα άξιοθρήνητο θέαμα, νά έχει έγκαταλειφθεϊ τόσο ύλικό, ύλικό πού οί γυναίκες μας στήν πατρίδα εργάστηκαν τόσο σκληρά γιά νά παράξουν. Αρχίζουμε δουλειά πάντως μέ καλή διάθεση καί οί γυναίκες τής Σικελίας μάς βοηθούν μετά χαράς, μέ άντάλλαγμα μερικές πλά­κες σαπούνι. Οί άνδρες δείχνουν άστεΐοι μέ τά έσώρουχά τους καί συμπεριφέρονται σάν νά μήν υπάρχουν έκεϊ καθόλου γυναίκες. ’Επειδή όμως δέν έχουμε τίποτα άλλο, τά παντελόνια μας είναι μουσκεμένα καί οί γυναίκες δέν φαίνεται νά ένοχλούνται, κανείς δέν άσχολεΐται. Ό ιδιοκτήτης μέ καλεΐ μέσα γιά ένα ποτήρι κρασί, τό όποιο έχει θαυμάσια γεύση. Οί άλλοι άνθρωποι έχουν έξαφα- νιστεΐ μέσα στό κελάρι άπό φόβο. Ίσως νά φοβούνται ότι τά κεφάλια τους θά τιναχτούν στόν άέρα άν μείνουν στήν επιφάνεια τού έδάφους. Είναι όμως πράγματι ύπέροχα ειρηνικά έδώ -λίγες μόνο οβίδες περνούν μέ πάταγο ψηλά πότε-πότε καί έχουν σάν στόχο τό πυροβολικό πού βρίσκεται πίσω μας.

'Όταν έπιστρέφουμε στις 21.00 μάς ύποδέχονται δυσάρεστα νέα άπό τήν θέση μας. 'Ένας άνδρας έχει σκοτωθεί καί τέσσερις έχουν τραυματιστεί βαριά άπό ένα άμεσο πλήγμα βλήματος όλμου. Όπως συμβαίνει πάντα, πρόκειται γιά τούς καλύτερους άνδρες τού λόχου. Ό Όσάσνικ είναι νεκρός, ό Σόλτς, ό Φός, ό Φρίκ καί ένας άνδρας τής 3ης Διμοιρίας είναι κτυπημένοι βαριά. 'Ένα άσχημο πλήγμα γιά τόν λόχο μας, ειδικά έπειδή ένεπλάκησαν στό έπεισόδιο οί καλύτεροι άπό τίς ομάδες όλμων μας. 'Όταν παρου­σιάζομαι στόν άρχηγό, είναι κι αύτός άσχημα έπηρεασμένος άπό τίς άπώλειές μας.

25 ’Ιουλίου. 'Όλα ήσυχα έκτός άπό τό πύρ τού πυροβολικού, τό όποιο τώρα διαρκεϊ ολόκληρο τό πρωί.

26 ’Ιουλίου. Καί σήμερα όλα είναι ήσυχα. Αλλά αύτό τό ανα­θεματισμένο πύρ παρενόχλησης τραυματίζει άλλον έναν άνδρα μας, τόν δεκανέα Κρένερ. Υπάρχουν πάντως καλές ειδήσεις γιά τόν λόχο μας καί γιά τόν παλιό έν όπλοις σύντροφό μου, τόν

154

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

Ό ΐγκεν Σέρερ, ό όποιος οήμερα προάγεται σέ ύπολοχαγό. Είχα παραδώσει τίς άλλες έπωμίδες μου στό τάγμα. Μεγάλη χαρά στόν λόχο γι’ αυτή τήν προαγωγή, τήν όποία ό Σέρερ άξίζει μέ τό παραπάνω.

27 Ιουλίου. Δύο άκόμη άνδρες τραυματίστηκαν σήμερα άπό άμεσα πλήγματα τού πυροβολικού, ό στρατιώτης Α' Τάξης Μά- ντεϋ καί ό δεκανέας Σμίτ. Κατά μήκος όλου τού τομέα, άλλά ειδικά γύρω άπό τόν σταθμό διοίκησής μας, τό πΰρ παρενόχλη­σης είναι πιό έντονο άπό πρίν. Ή ζέστη παραμένει σχεδόν άνυ- πόφορη, χιλιάδες μύγες πετοΰν γύρω μας, έτσι ώστε ό άρχηγός κι έγώ υποχρεωνόμαστε νά έξοπλιζόμαστε μέ πετσέτες όλη τήν ώρα γιά νά διώχνουμε μακριά τά άθλια αύτά έντομα. "Οταν οί άνδρες έρχονται γιά τό σιτηρέσιό τους τό βράδυ, είναι πλήρως άνήμποροι νά μιλήσουν γιά μισή ώρα. Άποκαλούμε αύτήν τήν έπίμονη κα­τάσταση τό πείσμα «Σιρόκο», όπως καί ό Νοτιάς πού μάς κά­νει νά παραλύουμε.

28 Ιουλίου. Σχετική ήσυχία μέχρι τό βράδυ. Στίς 20.02 ξεσπά ξαφνικά πΰρ πυροβολικού, συνοδευόμενο άπό πυρά βαρέων όλμων καί πυρά βαρέων πολυβόλων στόν τομέα τού 2ου Λόχου. Παρά τόν άδιάκοπο βομβαρδισμό, τό πΰρ τών βαρέων πολυβόλων άντα- ποδίδεται άπό τά δικά μας βαριά πολυβόλα καί τούς όλμους. Στίς22.00 μάς άντικαθιστά ό λόχος τού Λέονχαρντ. Οί θέσεις άλλά- ζουν κατά ομάδες. Είχα βρεθεί έκεΐ σήμερα τό πρωί μέ τούς ομαδάρχες μου κι έτσι ή έπιχείρηση άντικατάστασης έξελίχθηκε όμαλά. Σήμερα ό διοικητής μας, ό λοχαγός Λάουν, πρέπει τελι­κά νά μάς άποχωριστεΐ. Ή παλιά άσθένειά του επανέρχεται σέ τέτοιο βαθμό ώστε οί συνέπειες θά ήταν σοβαρές άν παρέμενε γιά περισσότερο χρόνο. Μάς άποχαιρετά μέ βαριά καρδιά κι έμεΐς είμαστε έξίσου θλιμμένοι πού τόν βλέπουμε νά φεύγει. Πρίν άνα- χωρήσει μού δίνει μία διαταγή λόχου ή όποία θά διαβαστεί αύ­ριο. Τώρα θά ηγούμαι έγώ τού λόχου σέ αύτόν τόν άγώνα. Είναι τιμή μου νά μού δίδεται αύτή ή εύθύνη καί έλπίζω ότι τά πράγ­ματα θά πάνε καλά.

29 ’Ιουλίου. Ή μέρα περνά έπεκτείνοντας τίς άμυντικές θέσεις μας. Στήνω τόν σταθμό διοίκησης τού λόχου στό «Λευκό Σπίτι». Έ χει γερούς τοίχους καί μία ύπέροχη θέα τών θέσεων πού κα- τέχονται άπό ολόκληρο τό τάγμα. Δέν καταλαβαίνω γιατί δέν έχει τοποθετηθεί έκεΐ ένας προωθημένος παρατηρητής άξιωματικός τού πυροβολικού. Μαζί μέ τόν λοχία Ρής έρχομαι σέ επαφή μέ τόν

155

MARTIN PÖPPEL

ύπολοχαγό Ντίτμαρ, τόν γείτονα μου στά δεξιά. Τό άπόγευμα κάνουμε μία περιορισμένης έκτασης επιδρομή στήν ένδοχώρα καί βρίσκουμε ένα σωρό χρήσιμα ύλικά στίς έγκαταλελειμμένες θέσεις τών άντιαεροπορικών πυροβόλων.

30 Ιουλίου. Κανένα άπρόοπτο συμβάν σήμερα. Κανένα άπο- λύτως ίχνος άπό τους Τόμιδες. Τό βράδυ, ό 3ος Λόχος δέχεται σφοδρό πϋρ στήν παλιά μας θέση. Τώρα μποροϋμε νά διαπιστώ­σουμε γιά πρώτη φορά τό είδος τοϋ πυρός πού δεχόμασταν όταν ήμασταν έκεΐ. Ή μία όβίδα μετά τήν άλλη, πέφτουν μέ τέτοια εγ­γύτητα ώστε είναι άδύνατο νά τίς μετρήσουμε. Θά πίστευε κανείς ότι δέν έχει μείνει ούτε ένας ζωντανός έκεΐ. Ό καπνός κρύβει τό φώς. "Οταν ή σκόνη καθαρίζει μποροϋμε νά διακρίνουμε ότι ό παλιός σταθμός διοίκησής μας, τό «Κόκκινο Σπίτι», έχει επίσης κτυπηθεϊ. Τό μόνο πού μποροϋμε νά κάνουμε είναι νά έλπίζου- με ότι ό ύπολοχαγός Λέονχαρντ έχει έπιβιώσει. "Οταν άποκαθί- στανται οί τηλεφωνικές συνδέσεις, ύπάρχει μεγάλη άνακούφιση καθώς άνακαλύπτουμε ότι παρά τόν σφοδρό βομβαρδισμό, ό Λέονχαρντ καί οί άνδρες του δέν έχουν ύποστεΐ καμία άπώλεια.

31 ’Ιουλίου. Σύσκεψη διοικητών λόχων στίς 15.00. Πρός έκπλη­ξή μας ό διοικητής μας λέει ότι πρόκειται νά ύποχωρήσουμε περαιτέρω. Ή ήγεσία μας έγκαταλείπει τήν Σικελία. Ή άπόφα- ση είναι τελείως άκατανόητη σέ όλους μας καί έρχεται πραγμα­τικά σάν σφυριά. Στήν ήπειρωτική ’Ιταλία ύπάρχουν ολόκληρες μεραρχίες πού θά μπορούσαν νά έλθουν στό νησί, ολόκληρα συ­ντάγματα άρμάτων πού περιμένουν νά μεταφερθοϋν. Ή κατάστα­ση κάθε άλλο παρά καταστροφική είναι -ο ί Τόμιδες είναι φοβι­σμένοι καί έμεΐς είμαστε πιό άνυπόμονοι άπό ποτέ νά έπιτεθοϋμε. Φαίνεται πώς ή ύποχώρηση όφείλεται άποκλειστικά στήν πολιτική κατάσταση πού έπικρατεΐ στήν ’Ιταλία. Άπό στρατιωτική άποψη θά μπορούσαμε νά είμαστε άρκετά ισχυροί ώστε νά πετάξουμε έξω άπό τό νησί τούς Τόμιδες καί τούς Γιάνκηδες. Γιά τούς στρατιώτες πού είναι συνηθισμένοι μόνο νά έπιτίθενται καί κατόπιν νά κρα­τούν άκλόνητοι σέ άμυντικές θέσεις, μία τέτοια ύποχώρηση, μία τέτοια εγκατάλειψη μίας ολόκληρης χώρας, είναι συντριπτική. "Οταν όμως άνακαλύπτουμε ότι ό Μουσολίνι έχει «παραιτηθεί» ή έχει άποχωρήσει άπό τήν εξουσία, τό μυστήριο γίνεται περισ­σότερο κατανοητό. Προφανώς ό έταΐρος μας στόν Ά ξονα δέν άντέχει άλλο. "Οπως πολλοί άλλοι, σοκάρομαι όταν άκούω γιά τήν πτώση τού Μουσολίνι: άλλωστε είναι ένας φίλος τοϋ Φύρερ καί

156

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

τόν θεωρώ άκέραιο χαρακτήρα. ’Από τήν άλλη πλευρά, όταν δει κανείς τίς τάξεις πού στρέφονται έναντίον του, τήν ’Εκκλησία, τήν Βασιλική Οικογένεια, τό σώμα τών άνώτατων άξιωματικών πού έχουν συνταχθεΐ μέ τόν Μπαντόλιο, τότε μπορεϊ νά καταλάβει τί έχει συμβεϊ. Οί προετοιμασίες γιά τήν έκτέλεση τής έπιχείρησης «Simeto» ολοκληρώνονται γρήγορα. Ό 3ος Λόχος ύπό τόν άν- θυπολοχαγό Λέονχαρντ θά παραμείνει στήν θέση του, ένώ οί ΰπό- λοιποι 2ος καί 3ος Λόχος θά ύποχωρήσουν στήν Γραμμή Λ κι έμεΐς θά πάμε κατευθείαν στήν Γραμμή Β. Αύτό είναι τό σχέδιο. Περιμένουμε μόνο τήν διαταγή.

1 Αύγούστου. Τίποτα άλλο δέν συμβαίνει. Πρόκειται άραγε γιά άλλη μία άπό τίς άποκαλούμενες «Διακοπές τής Luftwaffe», πού νά μοιάζει σάν νά είναι Κυριακή; Τό πύρ παρενόχλησης είναι έλαφρύ καί γίνεται πιό έντονο μόνο πρός τό βράδυ. Στήν Μάς.α. Φισέρα, τά φυλάκια παρατήρησης έχουν έντοπίσει έναν προωθη­μένο “Αγγλο παρατηρητή ό όποιος έργάζεται μέ σκυλιά άγγελια- φόρους. Αύτήν τήν πράξη πρέπει νά τήν άποδώσεις στόν Τόμυ, ό όποιος είναι έκεϊνος πού τοποθετεί πολύ γρήγορα στήν κατάλ­ληλη θέση τόν Προωθημένο Παρατηρητή ’Αξιωματικό καί τά πυρά τού πυροβολικού του πέφτουν έπίσης ταχέως.

2 Αύγούστου. Σύσκεψη διοικητών λόχων στίς 21.00. Σήμερα είναι ή ήμέρα. Τά δρομολόγια τού λόχου έχουν άλλάξει, καθώς τά προηγούμενα είναι πολύ τρωτά σέ έχθρικά πυρά κατά τήν νύχτα. Φέρνουν γρήγορα τά μουλάρια πού έχουμε άποκτήσει καί κατόπιν άναχωρούμε, γρήγορα καί ήσυχα, γύρω στίς 23.00. Ό λόχος άφήνει τίς θέσεις του καί βαδίζει μέ τά μουλάρια καί τά κάρα στόν δρόμο γιά τήν Κατάνια. Ό 4ος Λόχος θά πρέπει νά μάς συναντήσει καθ’ όδόν άλλά έρχεται σέ έπαφή μαζί μας μόνο στήν άγορά έκεϊ.

3 Αύγούστου. Χαράζει ήδη καθώς φθάνουμε στήν Γραμμή Β. 'Ο ΰπολοχαγός Ντίτμαρ, ό όποιος έχει άναλάβει έμένα καί τόν μειωμένης σύνθεσης λόχο μου, μέ ένημερώνει γιά τήν κατάσταση καί μού μιλά σχετικά μέ τόν τομέα. Περιδιαβαίνουμε ολόκληρη τήν περιοχή μέχρι τίς 10.00, όπότε οί καλύτερες θέσεις έχουν βρεθεί καί έπανδρώνονται γρήγορα. Άπό ψηλότερα έρχονται οί καθησυχαστικές ειδήσεις ότι ό εχθρός συνεχίζει νά βάλλει έναντίον τών παλιών θέσεών μας, οί όποιες κατέχονται άπό έλάχιστα μόνο στρατεύματα ώς προωθημένα φυλάκια τής Γραμμής Α. Στήν συ­νέχεια προκύπτει ένα άλλο άναθεματισμένο πρόβλημα. "Ολοι οί

157

MARTIN PÖPPEL

ιδιοκτήτες τών μουλαριών, τών αλόγων καί τών κάρων έρχονται σέ έμένα λέγοντας ότι θέλουν πίσω τά ζώα τους, ή πληρωμή γι’ αΰτά. Τό όλο πράγμα είναι τρελό. Λογομαχώ μαζί τους έως ότου αρχίζει πραγματική άνταλλαγή πυρών στήν Μασκαλούσια, ή όποία τερματίζεται μόνο όταν μεταφέρουμε ένα άντιαρματικό πυροβόλο. ’Έ πειτα άπό αυτό άκολουθοΰν πολλά παζάρια, μέ στρατηγούς καί πρόξενους νά έρχονται γιά νά μεσολαβήσουν. Στό μεταξύ, έχουμε τοποθετήσει τά βαριά πολυβόλα μας στήν κωμό­πολη καί έχουμε έξηγήσει ότι βρισκόμαστε σέ κατάσταση πολιορ­κίας. Τήν επομένη οί τόνοι έχουν ήρεμήσει.

4 Αύγούστου. 'Όλα ήσυχα έδώ πού βρισκόμαστε, άλλά στίς παλιές μας θέσεις έχουν έμφανιστεΐ άρματα μάχης. Σύμφωνα μέ τίς διαταγές τους, τά μάχιμα φυλάκια έχουν άποσυρθεϊ. Ή Γραμμή Α όμως είναι μετέωρη σάν άποτέλεσμα τής πρόωρης καί δειλής υποχώρησης τού Συντάγματος Καίρνερ καί θά πρέπει νά άποσυρ- θούμε απόψε. Ό 2ος καί ό 3ος Λόχος θά πρέπει νά μετακινηθούν τότε στήν Γραμμή Γ.

5 Αύγούστου. Σάν άποτέλεσμα όλων αύτών, βρισκόμαστε καί πάλι στήν πρώτη γραμμή καί πρέπει νά βρισκόμαστε μονίμως σέ επιφυλακή. Υπάρχουν άφθονα πυρομαχικά στίς θέσεις έδώ κι έτσι δέν έχουμε άγχος σχετικά μέ αύτό τό ζήτημα. Τό μεσημέρι οί σκοποί άναφέρουν ότι άκουσαν καμπάνες νά χτυπούν καί ζητω­κραυγές στήν Μιστερμπιάνκα καί στήν συνέχεια θόρυβο κινητή­ρων. Μία άναγνωριστική περίπολος πού στάλθηκε γιά νά άποκτή- σει έπαφή μέ τίς μονάδες στά άριστερά μας, άναφέρει έπίσης τήν ύπαρξη εχθρικών μονάδων μπροστά άπό τήν θέση τού Γκούστμαν. Ό Κράσα έχει πάει στήν Μπαριέρα, όπου οί πολίτες βρέθηκαν άντιμέτωποι μέ μερικές νάρκες καί σκοτώθηκαν όκτώ άνθρωποι.

Δύο τεθωρακισμένα οχήματα άναγνώρισης πού κινούνται πρός τό μέρος μας, κάνουν μεταβολή πρός τήν Μπαριέρα. Στέλνω τόν δεκανέα Σμήσινγκ μαζί μέ τόν Ντέβες καί τόν Κνής στήν Κανιέρα ώς στατικό περίπολο ποδηλατιστών. Μέχρι τίς 19.00 δέν έχουν νά άναφέρουν τίποτα τό σημαντικό, άλλά έπιστρέφουν στίς 19.30 γιά νά άναφέρουν ότι ό έχθρός, μέ δύναμη περίπου ένός λόχου, κινείται πρός τήν Μ. Τώρα τά πράγματα άποκτούν ενδιαφέρον, άφού ή Β είναι μόνο 400 μέτρα άπό τήν θέση μου. Στίς 20.00 σημειώνεται πύρ βαρέων πολυβόλων άπό τά νοτιοδυτικά πού έχει σάν στόχο τήν θέση τού Ίντσικόβσκι. Ό Κράσα επιστρέφει μέ μερικές ιστορίες τρόμου καί άναφορές, οί όποιες κάνουν βέβαια

158

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

χόν διοικητή μας νά άνατριχιάσει, τόσο πολύ πού ό ίδιος έρχε­ται μπροστά μαζί μέ έναν άγγελιαφόρο καί έμένα στό πολυβόλο τού Ίντσικόβσκι. Στήν πραγματικότητα όμως, άν καί ή βάση τού πολυβόλου έχει κτυπηθεϊ άπό τό έξαιρετικά άκριβές έχθρικό πϋρ καί έχει τεθεί έκτός λειτουργίας, άπό κάποιο θαύμα δέν έχει πάθει κανείς τίποτα. Ή ύπόλοιπη νύχτα είναι ήσυχη. Μόνο οί σπορα­δικές φωτοβολίδες τών Τόμιδων ύπάρχουν, οί όποιοι είναι προ­φανώς κατατρομαγμένοι.

6 Αύγούστου. Άλλη μία μέρα σκληρής μάχης γιά έμάς, πού άρχίζει τίς πρώτες πρωινές ώρες. Οί Βρετανικές άναγνωριστικές περίπολοι προωθούνται μέ προσοχή, ερευνώντας τήν περιοχή. Τούς άφήνουμε νά έλθουν όσο πιό κοντά γίνεται καί κατόπιν τούς κτυπάμε σκληρά.

Στίς 07.00 μπορούμε νά άκούσουμε τόν ήχο χειροβομβίδων καί τίς ριπές πολυβόλων άπό τήν μονάδα στά άριστερά μας -δηλα­δή, άπό τούς άνδρες τού Γκούστμαν (ήταν επίσης γείτονάς μου κατά τήν χειμερινή έκστρατεία στήν Ρωσία στήν λίμνη Ζάπζο). Στίς 07.40 ό Ζουλίμα άναφέρει ότι έχει άνοίξει πύρ εναντίον μιάς άναγνωριστικής περιπόλου ή όποία άποτελεϊται άπό τέσσερις Τόμιδες καί ότι ένας άπό αύτούς έχει άφεθεϊ πίσω τραυματισμέ­νος. 'Ο Σμήσινγκ κτυπά έπίσης έναν Τόμυ λίγο άργότερα στά περίχωρα τού Ίζιοβάνι ντι Ίζερλέρμο, άναγκάζοντας τούς υπόλοι­πους νά ύποχωρήσουν. Από τίς 08.00 ύπάρχουν άναφορές περί αύξημένης εχθρικής δραστηριότητας στά άνατολικά περίχωρα τοϋ Τζιοβάνι.

Στίς 10.30 έχουμε μία φανταστική δράση. Έ νας άγγελιαφόρος άπό τό προωθημένο άντιαρματικό πυροβόλο έρχεται τρέχοντας καί άναφέρει: «Τόμιδες στά άριστερά!» Τά πράγματα θά μπορού­σαν κάλλιστα νά ζωηρέψουν, επειδή άπέχουν μόλις 70 μέτρα. 'Όλοι άρπάζουν τά όπλα τους καί κατευθύνονται ολοταχώς πρός τήν θέση τού άντιαρματικού πυροβόλου. Πηδούμε κάτω άπό τόν πέτρινο τοίχο πρός τό μέρος τους -μέ ύψος μεταξύ 4 καί 6 μέ­τρων- καί φθάνουμε έκεΐ, πέφτοντας επάνω τους σάν διάβολοι. Πνεται μία βίαιη μάχη έκ τοϋ συστάδην, τούς έκδιώκουμε καί μετά έχουμε λίγο χρόνο γιά νά καπνίσουμε ένα τσιγάρο, πού τό άξίζουμε. Σχεδόν όμως μάς έπιασαν, σέ άνοιχτή ύπαιθρο, νά πάρει ή ευχή, άπροετοίμαστους, σέ αύτή τήν μάχιμη θέση. Είναι έκπλη- κτικό πού βλέπω τόν Κράσα νά καταφθάνει, νά άρπάζει έναν έλαφρύ όλμο άπό έναν τραυματισμένο Τόμυ καί συνεχίζει νά

159

MARTIN PÖPPEL

βάλλει. Τά παιδιά ήταν όλα υπέροχα, όλα ένεπλάκησαν στόν άγώνα, κανείς δέν δίστασε καί δέν έμεινε έξω. Έχουμε έπίσης καλά άποτελέσματα, άν καί πολλοί Τόμιδες κατάφεραν νά ξεφύ- γουν. Φέραμε πίσω έξι αιχμαλώτους, βρήκαμε πολλά πτώματα καί έντοπίσαμε ϊχνη άπό αίμα πού οδηγούσαν πίσω πρός τίς έχθρι- κές γραμμές. Δέν ύποοτήκαμε κάποια άπώλεια, γεγονός πού άποδεικνύει πώς όταν έπιτίθεσαι σκληρά καί μέ θάρρος έχεις τά καλύτερα άποτελέσματα. Όλοι έχουν έμπνευστεϊ άπό αύτή τήν έπιτυχία καί κανείς δέν σκέφτεται τό γεγονός ότι οί Τόμιδες είχαν φθάσει πολύ κοντά στό νά μάς έξολοθρεύσουν όλους.

Νωρίτερα τήν ϊδια μέρα, ό Σραΐντερ είχε παρατηρήσει περισ­σότερα έχθρικά στρατεύματα καί είχε άνοίξει πύρ έναντίον τους, ένώ ό Ίντσικόβσκι είχε έπίσης μία έξοχη έπιτυχία. Έπρόκειτο νά άνάψει ένα τσιγάρο όταν μία άναγνωριστική περίπολος έμφανί- στηκε μπροστά του. ’Αμέσως σήκωσε τό ύποπολυβόλο του καί έριξε. Τό άποτέλεσμα ήταν νά σκοτωθούν δύο άνδρες, συμπεριλαμ­βανομένου ενός άνθυπολοχαγού καί νά τραυματιστούν τέσσερις Τόμιδες οί όποιοι καί αιχμαλωτίστηκαν. Βρέθηκαν έπίσης πάνω τους πολύτιμοι χάρτες. Ή περαιτέρω παρατήρηση δείχνει ότι ό έχθρός έχει έγκαταστήσει μία βάση σέ ένα σπίτι περίπου 400 μέτρα μπροστά μας. Ό Κράσα προωθείται μέ μία περίπολο, το­ποθετεί κατάλληλα τόν έλαφρύ όλμο πού έχουμε κυριεύσει καί σκοπεύει τό σπίτι. Δυστυχώς έπειτα άπό μερικές βολές ένα βλή­μα έκρήγνυται πάνω σέ ένα δέντρο, έκτινάσσοντας θραύσματα πρός τά κάτω καί τραυματίζοντας σοβαρά τόν Κράσα στό δεξί χέρι. Ό Ντρούμπα τραυματίζεται έπίσης, άν καί μόνο έλαφρά. Καί οί δύο άνδρες συνεχίζουν νά βάλλουν. Ό λοχίας Ρής έπιστρέφει μέ έναν αιχμάλωτο καί μού άναφέρει ότι τά ϊχνη αϊματος πού βρήκε άποτελούν ένδειξη ότι ό έχθρός έχει ύποστεΐ περισσότερες άπώλειες. Τό δεξί μας πλευρό είναι έπίσης άπασχολημένο: περί­που 50-60 Τόμιδες κινούνται πρός τά κάτω, μέσω μιάς ρεματιάς άπό Βορρά πρός Νότο. Ό Γέτερ τούς άφήνει νά πλησιάσουν άρκετά καί κατόπιν ρίχνει έναντίον τους, πετυχαίνοντας τουλά­χιστον σίγουρα 40 άπό αυτούς. Στίς 18.45 ό Σμήσινγκ άναφέρει καινούργιες έπιτυχίες. Στήν άνατολική έξοδο τού Τζιοβάνι κτυπά τρεις άνδρες άπό μία όμάδα 15 στρατιωτών καί άλλοι τέσσερις μεταφέρονται τραυματισμένοι άπό τούς ύπόλοιπους Τόμιδες. Ό Χόρν κάνει τήν δική του δουλειά, παρέχοντας έναν καταιγισμό άπό άκριβή πυρά άπό τό όπλο πού είναι έφοδιασμένο μέ τήν διό­

160

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

πτρα. Έ ται τελειώνει ή μέρα, μία ήμερα γεμάτη μέ βαριές άπώ- λειες γιά τούς Βρετανούς, ένώ έμεΐς γιορτάζουμε τίς έπιτυχίες μας μέ μερικά άπό τά έξαιρετικά ’Αγγλικά τσιγάρα. Στίς 21.00 άλλη μία έχθρική περίπολος άπωθεΐται. ’Αμέσως μετά λαμβάνουμε τήν διαταγή νά άποσυρθοϋμε στίς 22.00. Φωτοβολίδες φωτίζουν τόν ούρανό έδώ κι έκεΐ -μ ία πολύ άνήσυχη νύχτα. Οί άγγελιαφόροι μου διατρέχουν ολόκληρο τόν τομέα μεταφέροντας τίς διαταγές άντικατάστασης, ένώ τό τεθωρακισμένο όχημά μας μεταφέρει μακριά όπλα, ύλικό καί πυρομαχικά. Ό Βέμπερ ζεύει τά μουλάρια καί τοποθετεί τά κάρα στήν άκρη τού δρόμου. Στίς 22.20 άκριβώς ολόκληρος ό λόχος κινείται άθόρυβα άπό τίς θέσεις καί συγκε­ντρώνεται στόν σταθμό διοίκησης λόχου, έκτός άπό τό στοιχείο τού όπλου τού Γέτερ πού θά μάς συναντήσει άργότερα. Ό Ζου- λίμα μένει πίσω ώς οπισθοφυλακή μέχρι ό λόχος νά φθάσει στήν Γκραβίνα. Μέχρι τίς 22.00 ό λόχος έχει περάσει ολόκληρος άπό τήν Σκαλαγκράντα καί έχει λάβει θέσεις στήν Γκραβίνα ντέ Κα­τάνια. Οί Τσιγγάνικες περιπλανήσεις μας όμως συνεχίζονται, μέσω Τρεμεστριέρι - Σάν Τζιοβάνι - ντι Πούντα-Βιαγκράντε μέχρι τήν Μπαριέρα, όπου πρόκειται νά ένεργήσουμε άρχικά ώς έφεδρεία τού τάγματος.

'Ο 4ος Λόχος φθάνει στήν Γραμμή Γ τήν ίδια στιγμή. 'Υπάρ­χουν παντού άνδρες τού μηχανικού, οί όποιοι ναρκοθετούν δρό­μους, προετοιμάζουν γέφυρες γιά άνατίναξη καί έγκαθιστούν όλων τών ειδών τίς παγίδες. Είναι βέβαιο όμως ότι ό Τόμις δέν θά διασκεδάσει καί τόσο πολύ όταν θά πέσει πάνω σέ αύτές. 'Όταν φθάνουμε στήν περιοχή συγκέντρωσης ή ώρα είναι 03.00. ’Επειδή είναι άκόμη σκοτάδι καί οί άνδρες πρέπει νά καταλύσουν κάπου, άποφασίζουμε νά άνοίξουμε τά σπίτια. Στό πρώτο ξεσπά μεγά­λη φασαρία μέ τίς γυναίκες νά ούρλιάζουν καί τούς άνδρες νά τρέχουν πανικόβλητοι πιστεύοντας ότι δέχονται έπίθεση. 'Όταν όμως τούς δείχνουμε ότι δέν είμαστε Τόμιδες, όλα είναι έντάξει. Βρίσκουμε καταλύματα καί οί άνδρες πέφτουν έξαντλημένοι γιά ύπνο έπειτα άπό τήν μακρά, δύσκολη μέρα πού είχαν. ’Εγώ έπίσης σωριάζομαι σέ μία καρέκλα καί μέ παίρνει άμέσως ό ύπνος. Στήν περίπτωσή μου όμως δέν ώφελεϊ, διότι σέ μία ώρα θά πρέπει νά παρουσιαστώ στόν διοικητή.

7 Αύγούστου. Κατάκοπος, ταξιδεύω μέ τήν Lancia μας μέχρι τόν διοικητή στό Πενίσε, όπου άνακαλύπτω ότι θά μπορούσα κάλ- λιστα νά έχω φθάσει άργότερα (πανάθεμα!). Γιά λόγους τακτικής

161

MARTIN PÖPPEL

υπαγόμαστε στόν 4σ Λόχο, άλλά πρός τό παρόν παραμένουμε στήν έφεδρεία τοϋ τάγματος στήν Μπαριέρα. Πίσω στό μπουλού­κι, όπου τουλάχιστον μπορώ νά ρίξω μιά ματιά στόν καταυλισμό ένώ τά άγόρια κοιμούνται άκόμη. Υπάρχει σφοδρό πύρ τοϋ εχθρι­κού πυροβολικού τό όποιο στοχεύει τίς οπισθοφυλακές μας πε­ρίπου 5 χιλιόμετρα μπροστά μας. ’Ακριβώς μπροστά μας ύπάρχουν μερικά πυροβόλα μεγάλου διαμετρήματος ταγμένα σέ θέση βολής. Δέν άποτελεϊ άκριβώς εύχάριστο αίσθημα τό νά έχουμε αύτά τά κατασκευάσματα πού ξερνούν σάν ήφαίστεια μπροστά στήν μύτη μας. Στήν πραγματικότητα είναι χειρότερο γιά εμάς άπό ότι γιά τούς Τόμιδες, όταν τεράστια θραύσματα άπό τά πυραυλοκίνητα βλήματα έρχονται μέ πάταγο μέσα άπό τόν άέρα. Είναι ένα με­γάλο πράγμα μέ έξι σωλήνες13, άλλά τόσο έλαφρύ ώστε μπορούν νά τό μετακινήσουν έξι άνδρες. Πιό μπροστά ύπάρχει μία πυρο­βολαρχία τών 88 χιλιοστών ή όποία έπίσης βάλει κατά τών Τό- μιδων.

8 Αύγούστου. Τά ύπόλοιπα είναι άπολύτως φανταστικά. Είμαι πάνω σέ μία ξαπλώστρα, ονειρεύομαι καί λιάζομαι καί πραγμα­τικά τό άπολαμβάνω. Τό μεσημέρι σημειώνεται σφοδρό πύρ τού έχθρικού πυροβολικού τό όποιο κατευθύνεται κατά τών θέσεων πυροβολικού πού είναι μπροστά μας.

’Ακόμη καί έδώ πού βρισκόμαστε, ή σκόνη μάς άναγκάζει νά πάμε στό κελάρι μέ τά κρασιά. Οί οβίδες στοχεύουν έπίσης τήν διασταύρωση Μπαριέρα - Πιαταφόρτε, μία διαδρομή κατά μή­κος τής όποίας είναι υποχρεωμένες νά περάσουν όλες οί ύποχω- ροϋσες δυνάμεις μας. Τώρα, έπειτα άπό τήν άναχώρηση τών πιό άρρωστων άνδρών, ολόκληρος ό λόχος άποτελεΐται άπό μόνο 23 άνδρες -έλάχιστα περισσότερους άπό όσους διαθέτει μία διμοιρία μέ κανονική πολεμική σύνθεση.

Στίς 21.15 έρχεται ή προειδοποιητική διαταγή γιά ένα «μικρό ταξίδι». ’Επειδή βρισκόμαστε ήδη κάτω άπό πύρ, αύτό δέν θά εί­ναι εύκολο. Τό μόνο πού μπορώ νά κάνω είναι νά έλπίζω ότι θά παραμείνουμε τυχεροί.

Στίς 24.00 ξεκινάμε κατά ομάδες. Λίγο πριν άπό αύτό σημειώ­νεται μία άκόμη σφοδρότερη συγκέντρωση πυρών πυροβολικού στόν δρόμο όπου κινούμαστε. ’Έτσι, τό πιό σημαντικό πράγμα είναι νά διατηρούμε μία ικανή άπόσταση μεταξύ τών άνδρών. Στέλνω τό τεθωρακισμένο όχημα μπροστά, ώς τό Φλέρι όπου θά είναι άσφαλές καί κρατώ έδώ μόνο τά πυρομαχικά μου καί τό

162

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

κάρο μέ τά όπλα. Περισσότερες οβίδες πέφτουν στόν δρόμο, πε­ρίπου 200 μέτρα μπροστά μας. Καθώς πηγαίνω λίγο πιό μπροστά άπό τόν λόχο μέ τό αυτοκίνητό μου, άκοϋμε τήν κραυγή: «Σύ­ντροφοι, ύπάρχουν τρεις βαριά τραυματισμένοι άλεξιπτωτιστές έδώ!» Σταματάμε άμέσως καί συγκλονίζομαι βαθιά όταν άντικρίζω τόν ύπολοχαγό Λέονχαρντ, τόν διοικητή τού 3ου Λόχου, νά εί­ναι μεταξύ τών κτυπημένων. ’Έχει άκόμη σφυγμό άλλά έξασθε- νημένο -άρκετό γιά νά σέ κάνει νά κλάψεις. Τόν σηκώνουμε προ­σεκτικά, τόν τοποθετούμε μέσα στό όχημα καί συνεχίζουμε τήν πορεία μας, έλπίζοντας ότι μπορεϊ άκόμη νά σωθεί. 'Όμως μέχρι νά συναντήσουμε τόν ύπίατρο Δρ. Πάτσελτ καί τό άσθενοφόρο καθ’ όδόν, ό άριστος άξιωματικός πού ήταν μαζί μας άπό τήν Κρήτη, είναι νεκρός. 'Ό ταν τό άναφέρω αύτό στόν διοικητή, έκεΐνος πέφτει σέ βαριά θλίψη. Γιά όλους μας, άποτελεΐ μία τρο­μερή άπώλεια, σχεδόν άδιανόητη. Ταυτόχρονα όμως, δέν νιώθουμε κανένα μίσος γιά τούς Τόμιδες, παρά μόνο γιά τό πλήθος τών δειλών ’Ιταλών. Τό γεγονός ότι πρέπει νά κρατάμε γιά λογαριασμό αυτών τών άπιστων κατεργάρηδων είναι άρκετό γιά νά σέ κάνει νά ξεράσεις. Στήν συνέχεια άλλοι τρεις άνδρες μεταφέρονται στόν σταθμό έπίδεσης μέ τραύματα άπό θραύσματα.

Γιά νά προσανατολιστώ σωστά, άπλώνω τό χέρι γιά νά πάρω τόν χάρτη μου -άλλά δέν είναι πουθενά. Έ χει σημειωμένη πάνω του ολόκληρη τήν κατάστασή μας καί τίς άμυντικές μας θέσεις μέχρι τήν Γ3 -θά είναι καταστροφή άν πέσει σέ έχθρικά χέρια. Ό έχθρός χρειάζεται τρεις ώρες γιά νά φθάσει στήν παλιά μας θέση καί νά τόν βρει. Αύτό δέν πρέπει νά συμβεΐ σέ καμία περί­πτωση καί πρέπει νά πάω πίσω μέ όποιοδήποτε τίμημα. Μπαί­νω στό όχημα μεταφοράς πυρομαχικών καί όπλων καί έπιστρέ- φουμε όσο πιό γρήγορα γίνεται, προσπερνάμε ένα φλεγόμενο άρμα Tiger καί μακρές φάλαγγες πεζικού. Δόξα τώ Θεώ, στήν διασταύρωση τού δρόμου συναντούμε μία άπό τίς ομάδες κάλυ­ψης τού Καίρνερ, τήν τελευταία. Μπαίνω τρέχοντας μέσα στό σπίτι, άλλά ό χάρτης δέν είναι έκεΐ. Νά πάρει ή εύχή, άλλά δέν μπορεϊ νά γίνει τίποτα -θά πρέπει νά τόν έχασα κάπου στόν δρόμο. (’Αργότερα άνακαλύπτω ότι ό άνθυπολοχαγός Σέρερ είχε πάει στό σπίτι γιά νά λάβει τίς οδηγίες του καί είχε πάρει τόν χάρτη μαζί του. Ή άμέλειά μου θά μπορούσε νά έχει στοιχίσει τήν ζωή πολλών συναδέλφων μου). Σέ κάθε περίπτωση, έπί τρεις μέρες πάσχω άπό κάποιο είδος άμνησίας, ξεχνώντας τά πάντα. 'Όταν

163

MARTIN PÖPPEL

έπιστρέφω στό μπουλούκι μου στό Μπονιάρντο, ένα προάστιο τής Σάντα Βερενίνα, έχει σχεδόν ξημερώσει.

9 Αύγούστου. Στό μεταξύ, ό ύπολοχαγός Ντίτμαρ έχει ήδη κα­θοδηγήσει τόν λοχία Ζουλίμα στόν τομέα, στίς θέσεις πού κατέ­χουμε. Μέχρι νά γίνουν οί διάφορες διευθετήσεις καί νά ξεκαθα­ρίσει ή κατάσταση, έχει πάει μεσημέρι. 'Ο ύπολοχαγός Γκούστμαν -γ ιά μιά άκόμη φορά γείτονάς μου στό άριστερό πλευρό- άπο- καθιστά έπαφή μέ έμένα καί σύντομα οργανώνονται όλα. Από τόν έχθρό δέν φαίνεται τίποτα καί μπροστά μας ύπάρχουν μάχιμα φυλάκια τά όποια δέν μετακινούνται μέχρι τίς 12.00. Στόν Σέ- ρερ έχει άνατεθεΐ μία δύσκολη δουλειά. Μπροστά του είναι οί λόφοι άπό όπου ρίχνουν οί Τόμιδες -κα ί στήν συνέχεια θά πρέ­πει νά μετακινηθεί έκτός κινδύνου μέσα στό φώς τής ήμέρας, κάτω άπό τόν καυτό ήλιο.

’Ελπίζουμε ότι ό ήλιος θά έχει τό ίδιο άποτέλεσμα πάνω στόν έχθρό καί ότι θά τόν καταστήσει λιγότερο προσεκτικό. Τότε ό Σέρερ μπορεϊ νά προωθηθεί κατ’ εύθείαν πρός τήν Γραμμή Δ, ή όποία έκτείνεται κατά μήκος τής Μασκάλια - Υψώματος Μίλο. Στίς 18.30 άντικρίζουμε γιά πρώτη φορά τόν έχθρό. Δύο τεθω­ρακισμένα οχήματα άναγνώρισης έξέρχονται άπό τό Φλέρι καί σταματούν σέ ένα σπίτι περίπου 800 μέτρα μπροστά μας. ’Αμέ­σως μετά άπό αύτό σημειώνεται καλά στοχευμένο πύρ πυροβο­λικού άπό τούς Τόμιδες· ξανά όμως, έχουν τοποθετήσει σέ κατάλ­ληλη θέση πρώτα τόν Προωθημένο ’Αξιωματικό Παρατηρητή. Δέν ύφιστάμεθα άπώλειες καί είναι φανερό ότι ό παρατηρητής αύτός δέν έχει άντιληφθεΐ άκόμη τίς άκριβεΐς θέσεις μας. Λίγο μετά άπό αύτό, μερικοί στρατιώτες τού Βρετανικού πεζικού καταφθάνουν έπιβαίνοντας σέ τέσσερα τεθωρακισμένα οχήματα άναγνώρισης. Σέ έμάς φαίνεται σάν μία πραγματικά ήλίθια κίνηση. Οί πρώτες ριπές τών βαρέων πολυβόλων μας πέφτουν κατευθείαν πάνω στόν στόχο καί κάνουν τούς Τόμιδες νά πηδήξουν έξω καί νά άπομα- κρυνθούν όσο γρηγορότερα μπορούν. Αναγκάζονται νά έγκατα- λείψουν ένα άπό τά Bren Carrier κι έτσι στέλνουμε ένα άπό τά δικά μας οχήματα νά τό ρυμουλκήσει. 'Ο ύπολοχαγός Ντίτμαρ περνά τήν προειδοποιητική διαταγή γιά ένα «μεγάλο ταξίδι» στίς05.00 τής 10ης Αύγούστου. Έτσι, πρόκειται νά ύποχωρήσουμε γιά μία άκόμη φορά. Ή όλη έπιχείρηση έκτελεΐται έξαιρετικά καλά. Οί Τόμιδες συναντούν μόνιμη άντίσταση, είναι άβέβαιοι γιά τήν δύναμή μας καί συνεπώς έπιφυλακτικοί στό νά προελάσουν.

164

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

Δέν έχουν τά κότσια νά έπιχειρήσουν μία άπευθείας διάσπαση. "Οταν έρχονται απέναντι σέ μία γραμμή ή όποία είναι καλή καί άσψαλής -άκόμη καί όταν δέν κατέχεται άπό μεγάλο άριθμό άμυνόμενων- σταματούν γιά κάμποσο χρόνο. Ταυτόχρονα όμως, είμαι υποχρεωμένος νά παραδεχτώ ότι τό διακοπτόμενο έδαφος διευκολύνει τόν άμυνόμενο καί δυσχεραίνει τόν έπιτιθέμενο. Άκό­μη καί όταν άσθενεϊς δυνάμεις καταβάλλονται άπό τόν έχθρό, έχουν καλές πιθανότητες νά καταφέρουν νά διαφύγουν καί νά έπιστρέψουν στίς φίλιες γραμμές. Τά πράγματα έχουν ήρεμήσει λίγο έδώ κι έτσι στίς 22.00 διατάζω τήν φάλαγγα τών μουλαριών νά ξεκινήσει.

10 Αύγούστου. Ξεκινάμε άμέσως στίς 05.00, άθόρυβα όπως πάντα. Ό Γέτερ παρέχει κάλυψη μέ τά δύο πυροβόλα, ό Ζουλί- μα παίρνει έναν άλλο δρόμο πού περνά μέσα άπό τήν κωμόπο­λη καί φρουρεί τήν γέφυρα πού βρίσκεται έκεΐ μέχρι νά φτάσουμε σέ αύτή. Τό Βρετανικό άντιαρματικό πυροβόλο τών 57 χιλιοστών πού κυριεύσαμε, άνατινάζεται διότι δέν μπορούμε νά τό μεταφέ­ρουμε πλέον. Ό 4ος Λόχος άναχωρεϊ κι άκολουθώ έγώ μέ τούς υπόλοιπους άνδρες. Μέχρι τίς 05.30 όλοι οί άνδρες έχουν συγκε­ντρωθεί δίπλα στήν γέφυρα. 'Ο Ζουλίμα φεύγει γιά τήν Ντραγκά- λα μέ προορισμό τό σημείο συγκέντρωσης τών μηχανοκίνητων οχημάτων, ένώ ό Γέτερ παραμένει νά φρουρεί τήν γέφυρα έως ότου αύτή άνατινάζεται στίς 06.00. Στήν συνέχεια φεύγουμε. Ό λοχίας Νέλς πάντως, ό όποιος στάλθηκε νά οδηγήσει ένα φορτηγό πρός τό σημείο συγκέντρωσης χθές τό βράδυ, άγνοεϊται άκόμα. Ίσως νά συνελήφθη αιχμάλωτος άπό τούς Τόμιδες -στήν περίπτω­σή του, αύτό δέν θά άποτελοϋσε έκπληξη διότι είχε ήδη μπουχτί­σει. Σταματάμε στήν Ντραγκάλα καί κατόπιν συνεχίζουμε στό δρομολόγιο Σάν Αντόνιο - Μάκια - Νουντσιάτα πρός τό σημείο συγκέντρωσης τού τάγματος πού άπέχει περίπου τέσσερα χιλιό­μετρα πρός Βορρά. Βρίσκεται μέσα σέ ελαιώνες καί περιβόλια μέ λεμονιές καί είναι θαυμάσια ειρηνικό. Γιά τήν ώρα τό τάγμα -πού άποτελεΐται πρός τό παρόν μόνο άπό έμάς, τόν 4ο Λόχο καί τό έπιτελεΐο- πρόκειται νά παραμείνει έδώ ώς έφεδρεία τού συγκρο­τήματος μάχης. Ά ν είμαστε τυχεροί, τότε σέ λίγες μέρες θά μάς άντικαταστήσουν καί θά μάς μεταφέρουν διά θαλάσσης στήν ήπει- ρωτική Ιταλία. Σχεδόν δέν μπορούμε νά τό πιστέψουμε, άλλά εί­ναι πιθανό ούτως ή άλλως, άφού τό δεξιό πλευρό μου είναι πολύ κοντά στήν Αίτνα. Μέ αύτή τήν βράχυνση τού μετώπου, περισ­

165

MARTIN PÖPPEL

σότερες μονάδες θά μπορούσαν νά άποσυρθοΰν άπό τήν δράση καί νά άναπτυχθοϋν άλλοΰ. Ή Γραμμή Ε περνά τώρα άπό έδώ. Ποϋ θά τελειώσει τό άλφάβητο;

11 Αύγούστου. Έχουμε τόν νού μας γιά έγκαταλελειμμένα οχήματα, άρχικά χωρίς έπιτυχία. Καθώς όμως δέν έχω άπολύτως καμία έπιθυμία νά πεζοπορήσω ή νά ταξιδέψω πάνω σέ μουλά­ρι, είμαι άποφασισμένος νά οργανώσω κάποιου είδους μεταφο­ρικά μέσα. 'Όταν έπιστρέφουμε διαπιστώνω ότι έχει οριστεί μία σύσκεψη διοικητών λόχων γιά τίς 14.30. Στό μεταξύ ό 2ος καί ό 3ος Λόχος έχουν έπιστρέψει άπό τήν Γραμμή Γ3. ’Απόψε πρόκει­ται νά μεταφερθούμε μαζί μέ τόν 2ο Λόχο περίπου 40 χιλιόμε­τρα βορειότερα, δηλαδή άκόμη πιό μακριά άπό τό μέτωπο. ’Ίσως πολύ σύντομα νά περάσουμε άπέναντι στήν ήπειρωτική ’Ιταλία. Αύτή ή υπόθεση σίγουρα δέν μπορεϊ νά διαρκέσει πολύ περισσό­τερο. Ξεκινάμε μόλις άρχίζει νά πέφτει τό σκοτάδι.

Πρέπει νά περάσουμε γρήγορα άπό μερικά σημεία τής διαδρο­μής, έπειδή αύτά είναι όρατά άπό τόν έχθρό καί δέχονται συχνά βολές τού έχθρικού πυροβολικού καί τών ναυτικών πυροβόλων. Τό πρωί ό Όσκαρ βάζει στό χέρι άλλο ένα μεγάλο φορτηγό - ’Ιτα­λικό, ένα άσθενοφόρο τών 4 τόνων. Έτσι, στριμωγμένοι λίγο, τα­ξιδεύουμε πρός τό Πιεντιμόντε - Φιουμεφρέντο - Ίζιαρντίνι - Σάν Άλάσιο πρός τό Ροκαλούμερο καί κατόπιν δυτικά πρός τούς λόφους καί τήν Παλιάρα. Φθάνουμε στίς 23.00 καί βρίσκουμε καταλύματα.

12 Αύγούστου. Μέ τό πρώτο φώς ξεκινάμε καί πάλι, πρός τήν Μεσσήνη γιά νά οργανώσουμε οχήματα, ένα φορτηγό γεμάτο οδηγούς. Ή κατάσταση πού έπικρατεϊ στήν Μεσσήνη είναι τέτοια ώστε πέντε πορθμεία είναι διαθέσιμα γιά τίς Γερμανικές μονάδες καί μόνο ένα γιά τούς ’Ιταλούς. Κατά συνέπεια, οί ’Ιταλοί έγκα- ταλείπουν πίσω, στήν προβλήτα, πολύ άπό τό ύλικό τους. Αύτό πάντως μάς δίνει μία τελευταία, υπέροχη εύκαιρία νά άποκτήσου- με μερικά μεταφορικά μέσα. Ή κωμόπολη είναι έρειπωμένη. Σύρματα τού τράμ καί τού τηλεφώνου κείτονται στόν δρόμο καί άν καί μπορούμε νά δούμε πολλούς πολίτες νά κινούνται ολόγυρα, είναι σαφές πώς τό μέρος αύτό καθαυτό είναι νεκρό. Φάλαγγες ’Ιταλικού πεζικού περνούν δίπλα μας, συμπεριλαμβανομένων καί μονάδων άλεξιπτωτιστών. Δείχνουν περίεργοι, οί έταϊροι μας τού "Αξονα. Δέν έχουμε πληροφορηθεϊ άκόμη -τουλάχιστον όχι έδώ στήν Σικελία- γιά κάποια ηρωική πράξη άπό τήν πλευρά τους.

166

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

Σύντομα καταφέρνω νά βρω μερικά έγκαταλελειμμένα οχήματα στόν κύριο δρόμο, φορτωμένα άκόμη μέ πραγματικά πολύτιμο ύλικό τό όποιο θά χαθεί όλο. Σέ λιγότερο άπό τέσσερις ώρες καθιστούμε πλήρως λειτουργικά πέντε φορτηγά καί ένα μικρό μοτοποδήλατο γιά έμένα. Τό τάγμα θά χαρεϊ, άφού ήλθαμε χω­ρίς κανένα όχημα. Έχουμε καταφέρει νά οργανώσουμε τά δικά μας, άλλά αύτή είναι άλλωστε ή ικανότητα γιά τήν όποία φημι­ζόμαστε. Τώρα οί άνδρες μου είναι άπασχολημένοι μέ τό νά πλέ­νουν καί νά τινάζουν τήν σκόνη τής Σικελίας.

Αύριο θά περάσουμε καί πάλι στήν ήπειρωτική Ιταλία. Ό διοι­κητής καταφθάνει μαζί μέ άλλους καί δίδονται διαταγές σχετικά μέ τήν επόμενη μέρα. Σύμφωνα μέ αύτές θά περάσουμε άπένα- ντι στίς 05.00 καί αύτά είναι καλά νέα σέ ότι μάς άφορά -θά είμαστε εύτυχεϊς νά άντικρίσουμε αύτό τό μέρος άπό μακριά. Είναι καλό πού έχει φέξει διότι αύτό μάς παρέχει πολύ χρόνο γιά νά έτοιμαστούμε.

13 Αύγούστου. Ή μέρα τού πεπρωμένου μας; ’Ήρθαμε έδώ πέρα στίς 13 ενός μηνός καί έπιστρέφουμε στίς 13 ένός άλλου μήνα. Μείναμε μόνο τέσσερις εβδομάδες έδώ, άλλά αύτές ύπήρ- ξαν άπίστευτα επεισοδιακές. ’Ήλθαμε άπό τήν ’Ιταλία άποφασι- σμένοι νά νικήσουμε, νά νικήσουμε πλήρως τόν έχθρό, άλλά τί συ­νέβη; Δέν είμαστε οί κυνηγοί, άλλά τά θηράματα. Ή μόνη παρη­γοριά μας είναι ότι άναγκαζόμαστε νά έκκενώσουμε τό νησί μόνο καί μόνο έξαιτίας διαταγών έκ τών άνωθεν καί όχι λόγψ άδυνα- μίας. Θά μπορούσαμε νά είμαστε σχεδόν ικανοποιημένοι, άν δέν είχαμε άφήσει πίσω τούς συναδέλφους μας νά κείτονται έδώ, άν δέν τούς είχαμε άφήσει σέ έχθρικό έδαφος.

Δέν έχουμε έπιστρέψει όμως άκόμη στήν ήπειρωτική ’Ιταλία. Πρώτα άπ’ όλα πρέπει νά φθάσουμε στήν Μεσσήνη χωρίς νά μάς έξολοθρεύσουν τά ναυτικά πυροβόλα, στήν συνέχεια θά πρέπει νά άποφύγουμε νά βομβαρδιστούμε μέσα στήν ίδια τήν Μεσσήνη καί τελικά νά ολοκληρώσουμε τόν διάπλου μέ άσφάλεια. Έπειτα άπό μακρές καθυστερήσεις, φθάνουμε στήν Μεσσήνη στίς 07.00, προ- χωράμε άργά πρός τό πορθμείο καί μετά περιμένουμε.

Μία ’Ιταλική μεραρχία έφόδου -πλήρως μηχανοκίνητη- περνά άπέναντι μπροστά άπό έμάς. Φθάνουν μέ πλήρες τό ύλικό τους καί τούς έπιτρέπουν νά τό πάρουν όλο άπέναντι πάνω σέ ένα Γερμανικό πορθμείο. Οί άνδρες τους δείχνουν άπίστευτα κομψοί καί καλοντυμένοι καί δέν μπορεΐ νά έχουν ζήσει πολλή δράση.

167

MARTIN PÖPPEL

Αύτή ή «μεραρχία εφόδου» είναι φανερό πώς δέν έχει έπιτεθεϊ καί πολύ, παρά τό όνομά της.

Αεροπορικός συναγερμός στίς 10.00. Λίγες βόμβες πέφτουν στό νερό καί κατόπιν όλα τελειώνουν. Τά έχθρικά άεροσκάφη δέν μπορούν νά κάνουν καί πολλά πράγματα έδώ, έπειδή στήν ήπει- ρωτική χώρα άντιμετωπίζουν τό πιό ισχυρό, ένεργό σύστημα αεράμυνας πού έχει ύπάρξει μέχρι τώρα στόν πόλεμο.

’Επιτέλους, στίς 15.00 ξεκινάμε τόν διάπλου. Τό πορθμείο πα- ραλαμβάνει τόν 2ο Λόχο καί έμάς μέ τέσσερα φορτηγά καί δύο μοτοσυκλέτες. ’Απομακρύνεται άργά άπό τήν Σικελία. Οί σκέψεις μας πηγαίνουν μακρύτερα άπό τήν Μεσσήνη, στήν θέση τών άλεξιπτωτιστών, στό Σιμέτο όπου τά πράγματα ήταν τόσο ζόρικα γιά έμάς καί όπου χάσαμε γενναίους συντρόφους. Κάναμε τό καθήκον μας καί ίσως κάτι περισσότερο άπό αύτό καί σίγουρα δέν άποτελεϊ δικό μας λάθος τό ότι άναγκαζόμαστε νά ύποχωρή- σουμε. Οί Τόμιδες καί οί Γιάνκηδες χρειάστηκαν μόλις λίγες έβδο- μάδες γιά νά κατακτήσουν αύτόν τόν προωθημένο προμαχώνα τής Εύρώπης, ώστε νά τόν χρησιμοποιήσουν σάν έφαλτήριο γιά τήν ήπειρωτική Ευρώπη. Οί νεκροί μας όμως έπραξαν τό καθήκον τους καί ό άγώνας μας δέν υπήρξε μάταιος, άκόμη κι έδώ. Ή έξοχη άπαγκίστρωση κέρδισε περισσότερο χρόνο γιά λογαριασμό τής ήγεσίας.

Χρειαζόμασταν αύτόν τόν χρόνο γιά τήν οργάνωση μίας κα­νονικής άμυνας άπέναντι σέ μία προσπάθεια άπόβασης. "Ολοι έλ- πίζουμε ότι, έπειτα άπό τήν κατάληξη τής έκστρατείας στήν Σι­κελία, οί Γερμανικές μονάδες θά άποσυρθούν άπό τήν νότιο ’Ιτα­λία. Γιατί θά πρέπει νά παραμείνουμε; Δέν μπορούμε νά ύπηρε- τήσουμε έδώ τήν Γερμανία, οί 'Ιταλοί θά τό βάλουν στά πόδια όπως έκαναν καί πρίν. ’Έτσι θά ήταν καλύτερο νά δημιουργήσου­με ένα ισχυρό μέτωπο βορειότερα. Αύτό είναι τό μόνο πράγμα πού θά μάς προστατεύσει.

Κανείς δέν σκέφτεται τό σπίτι. Ώ , θά ήταν ύπέροχο νά ήμα­σταν έκεΐ, άλλά είμαστε στρατιώτες, τά καλύτερα στρατεύματα τού Φύρερ καί δέν ύπάρχει περίπτωση άδειας σέ τόσο πολυτάρα­χους καιρούς, όπως αύτοί. Χρειαζόμαστε άπλώς λίγο χρόνο νά συνέλθουμε κι έπειτα θά είμαστε καί πάλι έτοιμοι γιά δράση. Στόν παλιό μου σταθμό διοίκησης λόχου άφησα πίσω ένα μήνυμα γιά τούς Τόμιδες, στό όποιο έξέφραζα τήν έλπίδα ότι θά ξανασυνα- ντηθούμε σύντομα, σέ ένα άλλο πεδίο μάχης.

168

ΣΙΚΕΛΙΑ 1943

Κατά τήν διάρκεια τοΰ διάπλου σημειώνεται άλλος ένας άερο- πορικός συναγερμός, άλλά τά πυροβόλα τών 20 χιλιοστών πού φέρουν τά πλοία σύντομα διώχνουν μακριά τά Spitfire. Σέ μισή ώρα περίπου βρισκόμαστε στήν ήπειρωτική ’Ιταλία.

Καθοδηγούμενοι άπό τόν άνθυπολοχαγό Γκόλντμαν, παίρνουμε τόν ορεινό δρόμο γιά τό Γκαλίκο. ’Αναθεματισμένα στενά ορεινά μονοπάτια, σάν νά είχαν φτιαχτεί ειδικά γιά άμυνα. Υπάρχουν άντιαρματικά κωλύματα, άλλά είναι κατασκευασμένα άπό τόσο άδύνατα ύλικά ώστε άρχίζουν νά διαλύονται άμέσως μόλις περνά δίπλα τους ένα φορτηγό. Μέσω Γκαλίκο - Μαρίνα - Λαγκάντι- Άλέσιο πορευόμαστε πρός τό Σάν Στέφανο. Στό υψίπεδο ύπάρ- χουν παντού ’Ιταλοί καταδρομείς καί κωλύματα πού παρέχουν προστασία έναντι τής προσγείωσης άνεμοπλάνων. 'Όλα δείχνουν έτοιμα γιά μία άμυντική έπιχείρηση. Τό ίδιο όμως είχε γίνει καί στήν Σικελία κι όμως, παρ’ όλες τίς ισχυρές άμυντικές θέσεις οί ’Ιταλοί τό έβαλαν στά πόδια προβάλλοντας τήν έλάχιστη δυνατή άντίσταση.

Χάνουμε τόν προσανατολισμό μας κάποιες φορές άλλά τελι­κά φθάνουμε στό σημείο συγκέντρωσής μας μέσω Ντελιανουόβα- Τζιόρτζια - Λούμπριτσι - Καλαμπρέτο καί στρατοπεδεύουμε γιά τήν νύχτα (έχει ήδη νυχτώσει αύτή τήν ώρα). Ή μάχη γιά τήν Σικελία έχει τελειώσει καί τό κεφάλαιο αύτό έχει κλείσει.

Τί θά άπογίνουμε στήν ’Ιταλία;

169

Σικελία 1943.

10 Ιουλίου 1943. Ή συμμαχική εισβολή στήν Σικελία έχει ξεκινήσει. Τό Τάγμα Πολυ­βόλων μεταφέρεται στήν Νάπολη άπό τό αεροδρόμιο τής Όράνζ στήν νότια Γαλλία, κυρίως μέ αεροσκάφη H e-111. Τελικός προορισμός: ή Κατάνια.

Φορτώνοντας τά ριπτόμενα μέ αλεξίπτω­το κιβώτια.

170

I -Α· '^ ν

Πετώντας μέ J u 5 2 σέ μία πτήση χαμηλοί ϋψους πάνω άπό τά Στενά τής Μεσσήνης.

171

Στίς 18.00 τής 12ης 'Ιουλίου 1943, χό 3ο Σύνταγμα ’Αλεξιπτωτιστών πραγματοποίησε ένα άλμα νοτίως τοϋ αεροδρομίου τής Κατάνια χωρίς νά ύποστεΐ απώλειες. Τό Τάγ­μα Μηχανικού καί μονάδες τοϋ 4ου Συντάγματος ’Αλεξιπτωτιστών άκολοΰθησαν τήν έπόμενη μέρα.

'Αλεξιπτωτιστές προσγειώνονται νοτιοδυτικά τής Κατάνια. Παρά τόν βομβαρδισμό άπό τό εχθρικό πυροβολικό, προελαύνουν έπιτυχώς.

173

Μία ’Αγγλική προσπάθεια διάσπασης άνακόπτεται. Στίς πιό προωθημένες Γερμανικές θέσεις, άπλώνονται στό έδαφος σημαίες οί όποιες υποδεικνύουν στήν Luftwaffe τό πού βρίσκεται ή κύρια γραμμή άντίστασης.

174

"Ενα ’Αμερικανικό βομβαρδιστικό συντρίβεται ακριβώς μπροστά άπό τίς Γερμανικές γραμμές, έχοντας καταρριφθεϊ άπό τό πΰρ τών άντιαεροπορικών πυροβόλων τών 88 χιλιοστών.

Βρετανικά Spitfire πού πε- τοϋσαν χαμηλά, παρενοχλοϋ- σαν κάθε Γερμανική μετακίνη­ση στρατευμάτων στους έλι- κοειδεΐς δρόμους.

175

"Ενα αεροσκάφος Ju 8 8 έχει καταρριφθεϊ καί πυρποληθεΐ στό αεροδρόμιο Μαρίνα Ντούξ τής Κατάνια. Ή φωτιά σβήνεται μέ άφρό Tutogen.

Γερμανικά μηχανοκίνητα ασθενοφόρα μεταφέρουν τούς τραυματίες μέσα άπό κατεστραμμένους άπό τόν πόλεμο δρόμους στόν κύριο σταθμό έπίδεσης, πάντα κιν­δυνεύοντας νά ύποστοϋν πο­λυβολισμό άπό χαμηλά Ιπτά­μενα άεροσκάφη.

176

Έ πειτα άπό τήν επιστροφή του στήν ηπει­ρωτική ’Ιταλία, τό Τάγμα Πολυβόλων επι­θεωρείται άπό τόν στρατάρχη Κεσσελρινγκ, διοικητή τών Γερμανικών δυνάμεων τοϋ Νότου καί άπό τόν διοικητή τής 1ης Με­ραρχίας ’Αλεξιπτωτιστών, υποστράτηγο φόν Χάιντριχ. Μέ τό χαλύβδινο κράνος είναι ό διοικητής τοϋ τάγματος, ταγματάρχης Βέρ- νερ Σμίτ.

177

9Νότια Ιταλία 1943

ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΛΑΜΠΡΕΤΟ ώς μέρος τής 1ης Μεραρ­χίας ’Αλεξιπτωτιστών.

Στήν περιοχή Κοσέντζα ώς Συγκρότημα Μάχης Κοσέν- τζα υπό τήν διοίκηση τοΰ ταγματάρχη Σμίτ:

Τάγμα Πολυβόλων ’ΑλεξιπτωτιστώνΤάγμα Μηχανικού ’Αλεξιπτωτιστών"Ενα Τεθωρακισμένο Τάγμα ’Αλεξιπτωτιστών7ος Λόχος Υγειονομικού ’ΑλεξιπτωτιστώνΜία άντιαεροπορική πυροβολαρχία τών 88 χιλιοστών

’Αντικειμενικός σκοπός: νά άσφαλίσουμε όλους τούς στρατηγι­κούς δρόμους γιά τήν ύποχώρηση τών μονάδων μας πού βρίσκο­νται άκόμη στόν Νότο.

Τό συγκρότημα μάχης τίθεται ύπό τήν διοίκηση τοϋ Σώματος Πάντσερ.

14 Αύγούστου. Ό λόχος λαμβάνει τίς τοποθεσίες στρατωνισμού του καί καταλύουμε έκεϊ. Δέκα λεπτά μακριά άπό έμάς, μέσα στήν κοιλάδα, ύπάρχει ένα ρέμα μέ μία υπέροχη μικρή πισίνα, τόσο βαθιά ώστε μπορούμε νά βουτήξουμε μέσα σ’ αύτή άπό ύψος δύο μέτρων. Οί μέρες μας περνούν μέ τόν καθαρισμό τών όπλων καί τών υλικών μας καί μέ άναγνωριστικές περιπολίες. Τά βράδια περνάμε τήν ώρα μας μέ τό νά μαζευόμαστε γύρω άπό τόν διοι­κητή μας, άλλά γιά νά είμαι ειλικρινής, νομίζω ότι ή υπερβολι­κή κατανάλωση ποτών πού γίνεται έκεΐ είναι δύσκολο νά γίνει άποδεκτή.

18 Αύγούστου. Ο Μέραρχος, άντιστράτηγος Χάιντριχ, ύποδέ- χεται τό Τάγμα μετά τήν έπιστροφή του στήν ήπειρωτική ’Ιταλία. Στήν ομιλία του τονίζει τό γεγονός ότι γιά πρώτη φορά μέχρι178

ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ 1943

σήμερα στόν πόλεμο, βρέθηκαν άντιμέτωπες στήν Σικελία δυο άντίπαλες μονάδες άλεξιπτωτιστών. Συγχαίρει έπίσης τό τάγμα γιά τήν έξοχη άπόδοσή του κατά τήν διάρκεια τής άπεμπλοκής. Ό διοικητής μας, ταγματάρχης Σμίτ, παρασημοφορεΐται μέ τόν Σταυρό τών Ιπποτών ώς μία ιδιαίτερη άναγνώριση τής άπόδο- σης τοϋ τάγματος. Αύτή είναι μία μεγάλη τιμή γιά όλους μας. Είναι τυχερός πού έχει τόσο καλούς άξιωματικούς, ύπαξιωματι- κούς καί οπλίτες.

19 Αύγούστου. Στίς 08.30, σύσκεψη τών διοικητών λόχων σχε­τικά μέ τήν έπικείμενη μεταφορά μας στήν Κοσέντζα (βόρεια Καλαβρία). Στίς 11.00 έρχεται ή διαταγή γιά τήν άμεση ύποχώ- ρηση τού 1ου καί τού 4ου Λόχου καθώς καί τού έπιτελείου. 'Όλα έτοιμάζονται σέ χρόνο ρεκόρ, συσκευάζονται καί φορτώνονται. Στίς 14.15 ολόκληρο τό πλήθος, μαζί μέ τέσσερα Ιταλικά φορ­τηγά, ξεκινά. Ταξιδεύουμε μέσψ τού Αμάτο στόν παραλιακό δρό­μο τού Λόκρι καί στρατοπεδεύουμε περίπου 80 χιλιόμετρα βορειό­τερα.

20 Αύγούστου. Στίς 05.40 κινούμαστε ξανά, μέσω Σκιλάτσε καί Στάλετ στήν άνατολική άκτή. Ό δρόμος έδώ έλίσσεται άπότομα ψηλότερα πρός τό Καταντζάρο, πρός τό σημείο συγκέντρωσης. Ό λόχος φθάνει έκεΐ στίς 16.30 καί άρχίζουμε νά προετοιμαζόμα­στε γιά μία κάπως πιό μακρόχρονη διαμονή. Στίς 17.30 φθάνει ό ύπολοχαγός Γκέρτ -ό οδοντίατρός μας- μέ έναν ολόκληρο σάκκο άπό άλληλογραφία. Αλληλογραφία άπό τό σπίτι -αύτή ή μαγική λέξη, αύτό τό όνειρο, γίνεται καί πάλι πραγματικότητα μέ τά γράμματα. Τό ένα τέταρτο τού σάκκου είναι μόνο γιά τούς δι­κούς μου άνδρες. Γιά έμένα προσωπικά, υπάρχουν 28 γράμματα. Ό Ντέβες, ό αιώνιος πολίτης, κρατά τό ρεκόρ μέ 31 γράμματα. Φυσικά, όλοι έφορμούν πάνω στήν άλληλογραφία ξεχνώντας τήν δουλειά πού πρέπει νά γίνει- έντάξει, αύτή μπορεΐ νά περιμένει γιά μία φορά μέχρι τό πρωί. Τό κορίτσι μου μού έχει στείλει άκόμα τόσα πολλά πράγματα ώστε μένω άφωνος καί δέν είμαι ικανός νά άπαντήσω πρίν άπό τό πρωί.

22 Αύγούστου. Καταφθάνουν άεροπλάνα -καί σέ τί άριθμούς! Τέσσερα κύματα τών 12 δικινητήριων βομβαρδιστικών ’Αμερικανι­κής κατασκευής περνούν μέ πάταγο, μόνο 800 μέτρα ψηλότερα καί βομβαρδίζουν τήν Κοσέντζα. Μπορούμε νά διακρίνουμε στήλες καπνού νά ύψώνονται άπό τήν κωμόπολη. Τό άντιαεροπορικό πύρ είναι άσθενές: ύπάρχουν τόσο λίγα πυροβόλα ώστε τά βομβαρδι­

179

MARTIN POPPEL

στικά δέν χρειάζεται οΰτε κάν νά σπάσουν τόν σχηματισμό τους γιά νά ρίξουν τό φορτίο τους. Από πάνω τους, 5 έως 8 Spitfire διαγράφουν κύκλους. Τά δικά μας καταδιωκτικά δέν έμφανίζονται καθόλου.

23 Αύγούστου. Έχουμε γίνει τό Συγκρότημα Μάχης Κοσέντζα, τό όποιο φαίνεται νά σημαίνει ότι θά μάς άνατεθεΐ ένας άλλος άντικειμενικός σκοπός σέ αύτόν τόν τομέα. Ή ύπόθεση αύτή άποδεικνύεται όρθή. Τό συγκρότημα μάχης έχει σκοπό νά άσφα- λίσει τούς στρατηγικούς δρόμους άπέναντι σέ τέσσερις πιθανές έχθρικές έπιθέσεις, έτσι ώστε τά στρατεύματα πού βρίσκονται στόν Νότο νά μπορούν νά φθάσουν στόν Βορρά χωρίς καθυστέρηση. Ό ύπολοχαγός Ντίτμαρ διενεργεί μία άναγνώριση τής περιοχής γιά τήν όποία είναι ύπεύθυνο τό συγκρότημα μάχης. Μία προω­θημένη μονάδα άποτελούμενη άπό τόν Ιο καί τόν 4ο Λόχο, μία διμοιρία στρατιωτών τών άντιαρματικών όπλων καί μία διμοιρία μηχανικού, τίθεται ύπό τίς διαταγές τού Ντίτμαρ. Επικεφαλής τής έμπροσθοφυλακής τού πεζικού είναι ό άνθυπολοχαγός Κουάρχ. Μέ λίγη τύχη όλα αύτά θά παραμείνουν στήν θεωρητική σφαίρα καί ή ώθησή μας πρός Βορρά θά είναι άρκετά ισχυρή.

Ίΐ κάνουμε έδώ στήν πραγματικότητα; "Οτι κι άν κάνουμε, οί Τόμιδες θά σημειώσουν έπιτυχία στόν Νότο, όπου οί Ιταλοί θά προβάλουν έλάχιστη άντίσταση. Στήν συνέχεια θά έπιτεθούν πι­θανώς γύρω άπό τήν Νάπολη ώστε νά άποκόψουν τήν «μπότα» τής ’Ιταλίας. Δέν θά ήταν σίγουρα καλύτερα γιά έμάς νά δημιουρ­γήσουμε μία ισχυρή άμυντική γραμμή βορειότερα, τήν όποία θά είχαμε καλύτερες πιθανότητες νά κρατήσουμε μέ έπιτυχία;

Μού λένε νά έτοιμαστώ νά ταξιδέψω μέ μία φάλαγγα φορτη­γών πού πηγαίνει στό Καλαμπρέτο καί νά φέρω τόν 2ο Λόχο πίσω σέ έμάς. Ή διαταγή έρχεται τό άπόγευμα καί ξεκινώ μέ πέντε φορτηγά.

28 Αύγούστου. Καθυστερημένοι λίγο άπό τόν λόχο τοϋ Ντί­τμαρ, φεύγουμε στίς 05.20. Τά φορτηγά μας τρέχουν πολύ γρή­γορα, άλλά μικρά Ίταλόπουλα καταφέρνουν νά κρεμαστούν σέ αύτά. Αύτή τήν φορά παίρνουμε τόν συντομότερο δρόμο, κατά μήκος τής δυτικής άκτής. Είμαι μία όμορφη διαδρομή, μέ δρόμους πού μάς περνούν μέσα άπό τήν διάβαση Σοβέρια - Πλαγκιάτρα. Μποροϋμε ήδη νά διακρίνουμε τήν άνοικτή θάλασσα. Τό Νιτάστρο βρίσκεται στό βάθος τής κοιλάδας στά πόδια μας. Οί άνθρωποι έδώ φαίνονται πολύ έλκυστικοί μέ τίς έθνικές τους ένδυμασίες, οί

180

ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ 1943

γυναίκες μέ μαϋρα πανωφόρια, κόκκινες πουκαμίσες καί λευκές φούστες. Οί περισσότερες είναι ξυπόλητες ή -πιό σπάνια- φοροϋν λευκές κάλτσες καί μυτερά παπούτσια. Μάς προσφέρουν τοπικά προϊόντα τά όποια μεταφέρουν πάνω στά κεφάλια τους μέ τήν βοήθεια ένός δακτυλίου πού βρίσκεται πάνω στά μαύρα μαλλιά τους, πράγμα πού τούς έπιτρέπει νά μεταφέρουν έκπληκτικά βαριά φορτία. Οί άνδρες τους, άντιθέτως, τριγυρνούν δείχνοντας τεμπέληδες καί άδιάφοροι.

Σκηνές σάν αυτή υπάρχουν σέ ολόκληρη τήν Καλαβρία, άλλά ειδικά στήν Κοσέντζα, τήν Νικάρτα καί τό Πίτσο. Λίγο πρίν τήν Ένφέρνια - Λαμέτζια, άναγκαζόμαστε νά κάνουμε μία παράκαμ­ψη καί στήν συνέχεια άντικρίζουμε ένα πραγματικό χάος. Ε κα­τοντάδες κρατήρες βομβών πάνω στόν δρόμο καί στίς πλαγιές τών λόφων. Ή σιδηροδρομική γέφυρα έχει καταστραφεΐ καί ύπάρχουν σιδηροτροχιές πού κρέμονται στόν άέρα. Δέν έχουν καταφέρει όμως νά προκαλέσουν κατολίσθηση, κάτι πού θά καθιστούσε τόν δρόμο άδιάβατο κι έτσι συνεχίζουμε τό ταξίδι μας μέσα» Μιλέτο- Ροζάνο - Τζιόια - Τάουρο - Άμότο μέχρι τό στρατόπεδό μας στό Καλαμπρέτο. Λαμβάνουμε τό σιτηρέσιό μας καί κατόπιν ό άν- θυπολοχαγός Σέρερ φορτώνει τά πάντα, έτσι ώστε νά μπορούμε νά ξεκινήσουμε τό πρωί χωρίς καθυστέρηση. "Οταν έχουν φροντι­στεί όλα, άνοίγουμε τά μπουκάλια μέ τά ποτά. Ό Σέρερ, ό Μισ- λόφικυ, ό Βάσγκοβ κι εγώ, πίνουμε σνάπς Σταϊνχαΐγκερ μέ πο­τήρια τού νερού. Δέν έχω καμία έλπίδα. Παρά τό έξαιρετικό λουκάνικο πού έχω φάει, έχω μεθύσει τελείως μέχρι τίς 17.00. Οί φίλοι μου μέ μεταφέρουν στήν αιώρα μου καί κοιμάμαι βαθιά μέχρι τίς πρώτες πρωινές ώρες, όταν ό θόρυβος πού κάνει ό για­τρός μέ ξυπνά.

Ξεκινάμε άκριβώς στήν ώρα μας, ταξιδεύοντας σέ δύο χωριστές φάλαγγες μέ έμένα νά προηγούμαι τώρα στήν πρώτη καί ταχύ­τερη. ’Επιστρέφουμε άπό τήν ίδια διαδρομή, χωρίς νά καθυστε­ρήσουμε άπό κάποια αιτία καί χωρίς νά ύποστοΰμε άεροπορική έπίθεση. Ή δική μας φάλαγγα φθάνει στόν προορισμό της στίς13.00, άλλά τά τελευταία οχήματα τού 2ου Λόχου δέν έρχονται παρά στίς 20.00. Τό ύλικό καί τά όπλα είναι, γιά μιά άκόμη φορά, σέ άριστη τάξη. Ά πό φυσικής άποψης έπίσης, αισθανόμαστε άπίστευτα άναζωογονημένοι καί φρέσκοι λόγω τών έξαιρετικών μερίδων τροφής. Ή μέρα περνά γρήγορα.

29 Αύγούστου. Ό «πόλεμος τής γραφειοκρατίας» δέν τελειώνει

181

MARTIN POPPEL

ποτέ. Προτάσεις γιά προαγωγές, παρασημοφορήσεις, κατάλογοι κάθε είδους ζητούνται αδιάκοπα. Προφανώς ή μικρή γιορτή μας έχει γίνει άντιληπτή άπό τούς υψηλά ίστάμενους κι έτσι τώρα μάς κατακλύζουν μέ τόσο πολλή δουλειά ώστε δέν έχουμε χρόνο ούτε νά κοιμηθούμε.

Έχει φθάσει κι άλλη άλληλογραφία, ή δεύτερη τής έκστρατείας στήν ’Ιταλία. Πρός μεγάλη κατάπληξη δέν ύπάρχει καθόλου άλ­ληλογραφία γιά τόν 2ο Λόχο (έκτός άπό έμένα πού λαμβάνω τέσσερα γράμματα). Τουλάχιστον όμως τά άγαπημένα μας πρό­σωπα είχαν λάβει έπιτέλους νέα άπό τήν Σικελία. Αύτή είναι κάποια παρηγοριά, τουλάχιστον γνωρίζουν σέ άδρές γραμμές τό πού βρισκόμαστε.

'Ο ύπολοχαγός Μπέλτερ μού μίλησε ήδη γιά μιά έπικείμενη μεταφορά στόν τομέα τού Τάραντα καί τώρα ό διοικητής τό έχει έπιβεβαιώσει. Προτείνεται νά μετακινηθούμε στίς 2 ή 3 Σεπτεμ­βρίου. Τά ’Αμερικανικά βομβαρδιστικά μάς έπισκέπτονται καί πάλι τό άπόγευμα- 40 στόν άριθμό καί συνοδευόμενα άπό μία μεγάλη όμάδα καταδιωκτικών. Τό άντιαεροπορικό μας πύρ είναι τελείως άνίσχυρο καθώς ρίχνουν τίς βόμβες τους πάνω άπό τήν Κοσέντζα.

Ή προειδοποιητική διαταγή γιά τήν μεταφορά τού τάγματος στόν τομέα ’Αλταβερούνα τού Τάραντα έχει φθάσει. Καμία άλλη πληροφορία πρός τό παρόν.

3 Σεπτεμβρίου. Στίς 09.00, 48 έχθρικά βομβαρδιστικά μέ κά­λυψη καταδιωκτικών πετούν ξανά άπό πάνω μας. Στό μεταξύ έχει ληφθεΐ ένα σήμα άσυρμάτου άπό τό X IX Σώμα Πάντσερ, τό όποιο άναφέρει ότι δύο τάγματα Άγγλοαμερικανών άποβιβάστη- καν χθές τό βράδυ στό Ρέτζιο. Μία φάλαγγα πού κινείται κατά μήκος τής άνατολικής άκτής πλησιάζει προφανώς τό Λόκρι. Βρισκόμαστε καί πάλι στήν γραμμή τού πυρός. Ό εχθρός θά συναντήσει πολύ μικρή άντίσταση στόν Νότο, όπου άντιμετωπί- ζει έλάχιστες μονάδες μας καί τούς ’Ιταλούς πού είναι πολύ πρό­θυμοι νά παραδοθούν, αύτή ή άγέλη τών δειλών. Στίς 18.15 σύ­σκεψη λόχου, στίς 19.15 συζήτηση γιά τό ταξίδι μετάβασης στόν νέο τομέα.

Τό τάγμα θά ταξιδέψει μέ τήν έξής σειρά: 3ος Λόχος, 2ος Λό­χος, έπιτελεΐο, 4ος Λόχος κι έγώ στήν οπισθοφυλακή.

4 Σεπτεμβρίου. 'Όπως διατάχθηκαν, οί πρώτες μονάδες άνα- χωρούν στίς 06.30. Ή διαδρομή μάς φέρνει μέσα άπό τήν Κοσέ­ντζα - Τάρσια στήν άνατολική άκτή. Επειδή ρυμουλκούμε ένα

182

ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ 1943

άπό τά φορτηγά τοϋ 4ου Λόχου, σύντομα μένουμε μόνοι μας. Είναι όμως ένα φανταστικό ταξίδι, μία πραγματική έξόρμηση τού προγράμματος « Ισχύς διά τής Χαράς». Μέχρι νά φθάσουμε στήν άκτή ό δρόμος είναι άρκετά έπίπεδος, περνώντας μέσα άπό κα- ταπράσινα λιβάδια. Ό ίδιος ό παραλιακός δρόμος δέν είναι κάτι τό ιδιαίτερο καί τό κύριο χαρακτηριστικό του είναι ή μόνιμη ομί­χλη άπό τήν σκόνη. Ή μία κοιλάδα άκολουθεϊ τήν άλλη, μέ με­γάλες κοίτες ποταμών οί όποιες είναι σχεδόν ξερές καί μακρές γέφυρες. Έδώ κι έκεΐ συναντούμε κάποια «Στρατιωτική Ζώνη», άλλά αύτές οί ’Ιταλικές έπάκτιες οχυρώσεις είναι ένα μείγμα άστείου καί μπλόφας. Τά χαρακώματα καί οί φωλιές πολυβόλων τους είναι τουλάχιστον άξιοθρήνητα όταν τά έξετάζεις. Ή ύπαι­θρος μοιάζει σχεδόν μέ τίς στέπες, όπως ή «πούστα» πού τήν θυμόμαστε άπό τόν καιρό πού ήμασταν στήν Ούγγαρία. Στίς16.00 φθάνουμε στόν τοποθεσία τοϋ στρατοπέδου μας, περίπου30 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά τής Άλταμούρα. Ό λόχος στρατοπε­δεύει κάτω άπό τίς έλιές στό κτήμα Κάζα Ίρούνα.

6 Σεπτεμβρίου. Στίς 07.00 γίνεται μία σύσκεψη διοικητών λό­χων μέ άντικείμενο τήν υποδοχή έκ μέρους μας τού στρατάρχη Κέσσελρινγκ. Στίς 09.00 παρατάσσεται τό τάγμα, στίς 10.30 καταφθάνει ό στρατάρχης μαζί μέ τόν στρατηγό Χάιντριχ. Ό Κέσσελρινγκ συγχαίρει τό τάγμα γιά τίς στρατιωτικές έπιτυχίες πού σημείωσε στήν Σικελία, άλλά ή ομιλία του είναι κούφια καί κενή καί μάς άφήνει όλους πολύ άπογοητευμένους. Περιμέναμε κάτι καλύτερο άπό έναν στρατάρχη. Είναι άπλώς άπίστευτες, οί άνοησίες πού λέει σχετικά μέ «τούς ’Ιταλούς πού είναι καλοί έν όπλοις σύντροφοι». Δέν μπορώ παρά νά τό σχολιάσω καί μέ κατσαδιάζουν έπειδή είμαι ένας άπλός νεαρός άνθυπολοχαγός. Στίς 14.30 γίνεται μία σύσκεψη τών διοικητών λόχων γιά νά συζητήσουμε τήν νέα κατάσταση. Ό άντικειμενικός σκοπός τού τάγματος είναι νά άσφαλιστεΐ ή περιοχή γύρω άπό τό Μόντε Σοαλιόζο στά νότια καί τά νοτιοανατολικά καί νά έμποδίσουμε άεραποβατικές ένέργειες τού έχθρού.

Είμαστε όλοι χαρούμενοι πού λαμβάνουμε ένα γράμμα άπό τόν διοικητή τού λόχου μας, τόν λοχαγό Λάουν, γραμμένο στίς 2 Σεπτεμβρίου σέ ένα στρατιωτικό νοσοκομείο στήν πατρίδα. Πριν άπό αύτό, δέν είχαμε λάβει νέα του άπό τήν έποχή πού άρρώστη- σε καί στάλθηκε στό στρατιωτικό νοσοκομείο στήν Σικελία. Γρά­φει στόν λόχο:

183

MARTIN PÖPPEL

«Στόν Ιο Λόχο - σύντροφοί μου.

Έ χω παρακολουθήσει τόν άγώνα σας στήν Σικελία μέ ύπερη- φάνεια, άλλά καί μέ μεγάλη άγωνία. Χθές έλαβα έπιβεβαίωση, έπιτέλους, ότι τό τάγμα καί μαζί του έσεΐς, έχει διασχίσει μέ άσφάλεια τά Στενά τής Μεσσήνης καί βρίσκεται στήν ήπειρωτική Ιταλία. Ξέρω ότι καθένας άπό έσάς έχει έπιτελέσει τό καθήκον του στό άκέραιο καί ότι τώρα περιμένετε τόν έχθρό μέ άκατάβλη- το ήθικό στίς νέες σας θέσεις. ’Ενώ πράττετε τό καθήκον σας ώς στρατιώτες στόν Νότο, στήν πατρίδα ύπάρχουν μεγάλες δοκιμα­σίες πού πρέπει νά ύποστοϋμε. Ώ ς έπί τό πλεϊστον αύτές ύποφέ- ρονται μέ θάρρος, άν καί ύπάρχουν πολλοί άνθρωποι πού άρχί- ζουν νά μαλακώνουν. Έ χω διαπιστώσει όμως ότι ό λόγος τοϋ στρατιώτη έξακολουθεϊ νά σημαίνει κάτι στήν πατρίδα. Οί άνθρω­ποι παίρνουν κουράγιο άπό τήν στάση μας, τά λόγια καί οί πρά­ξεις μας τούς δίνουν δύναμη νά άντέξουν τούς δύσκολους καιρούς. Αύτό σημαίνει ότι πρέπει όλοι νά είμαστε σκληρότεροι καί δυνα­τότεροι άπό τούς άλλους άνθρώπους. Μπορούμε νά τό κάνουμε αύτό, λόγω τών έπιτυχιών μας καί τής εύθύνης πού έχουμε έναντι τών πεσόντων συναδέλφων μας. Ή δύναμή μας, ή έτοιμότητά μας γιά θυσία καί δράση καί ή άκατάβλητη θέλησή μας γιά τήν νίκη πρέπει νά άντικατοπτρίζονται τόσο στίς πράξεις μας όσο καί στήν στάση μας άπέναντι στήν πατρίδα. Θυμηθείτε τά λόγια μου, τά όποια σάς ύπενθυμίζω γιά μία άκόμη φορά:

’Άν ένας άπό έμάς άμφιβάλειό άλλος γελά μέ έμπιστοσύνη.

καί νά είστε όλοι σίγουροι ότι ό πιό διακαής πόθος μου είναι νά έλθει ή μέρα πού θά μπορώ νά είμαι καί πάλι μαζί σας».

Ναί, αύτό ήταν χαρακτηριστικό τού διοικητή μας. Τού εύχό- μαστε όλοι ταχεία άνάρρωση καί νά έπιστρέψει γρήγορα κοντά

μαζ\ ,Οί άνθρωποι έδώ είναι έπιφυλακτικοί καί σίγουρα ευτυχείς πού ό πόλεμος έχει τελειώσει γι’ αύτούς. Οί Φασίστες διακήρυτταν ότι ήθελαν νά πολεμήσουν γιά τό ’Ιταλικό κράτος μέχρι τόν τελευταίο άνδρα, άλλά αύτό δείχνει έωλο. Κατ’ άρχάς, δέν γίνεται σχεδόν καμία προσπάθεια γιά τήν βελτίωση τών άμυντικών δυνατοτήτων.

184

ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ 1943

Οί Ιταλοί στρατιώτες έχουν πέντε φυσίγγια άνά άνόρα καί αύτό είναι όλο.

Σταματάμε 10 χιλιόμετρα βόρεια τής Ματέρα. Τό τάγμα κά­νει μεταβολή καί στρατοπεδεύει πέντε χιλιόμετρα βορειότερα, γιά νά περιμένει περαιτέρω οδηγίες άπό τόν άγγελιαφόρο άξιωματικό. Οί Τόμιδες άποβιβάστηκαν στόν Τάραντα κι έτσι τά πράγματα θά ζωηρέψουν λίγο. Οί φήμες καί οί εικασίες πολλαπλασιάζονται. Στίς 14.00 έρχεται ή διαταγή πρός έμάς νά έπιστρέψουμε στόν παλιό μας τομέα -αυτός είναι ένας τρελός πόλεμος καί οί άνώ- τεροί μας φαίνεται πώς έχουν περιέλθει σέ πλήρη πανικό. Δέν έχουμε άκόμη φθάσει στό παλιό μας στρατόπεδο, όταν στίς 16.15 φθάνει μία διαταγή γιά νέα μετακίνηση. Στίς 16.20 μία διαταγή άπό τόν υπασπιστή, σύμφωνα μέ τήν όποία ό λόχος πρέπει νά παραμείνει στόν σταθμό τού Μοντεσκαλιόζο προκειμένου νά φρουρεί τόν δρόμο πρός τά νότια καί τά δυτικά. Μάς παραχω- ρεϊται ένα άντιαρματικό πυροβόλο τών 50 χιλιοστών γι’ αύτόν τόν σκοπό. Ή θέση είναι άριστη, άλλά δυστυχώς στίς 18.00 έρχεται άλλη μία διαταγή: «Έπιστρέψτε στό τάγμα». Έκεΐ συγκαλεΐται μία σύσκεψη άξιωματικών. Τό όλο πράγμα είναι τρελό. Είναι σχε­δόν άπίστευτο -μάς στέλνουν πίσω στόν παλιό μας τομέα καί στόν παλιό μας άντικειμενικό σκοπό!

Ή μεραρχία έχει άναλάβει τήν άποστολή νά άσφαλίσει τό άρι- στερό πλευρό του LXXVI Σώματος Πάντσερ τό όποιο έπιστρέφει άπό τόν Νότο. Στήν άρχή φαίνεται σχεδόν κωμικό, άλλά τό άστεΐο σύντομα ξεφτίζει.

Στίς 20.30 ό ύπολοχαγός Ντίτμαρ στόν όποιο έχω ύπαχθεΐ ξανά, μού δείχνει μέ μιά περιήγηση τίς θέσεις. 'Ο λόχος έχει λά­βει θέσεις στήν διασταύρωση τού δρόμου Μοντεσκαλιόζο - Πο- τέντα - Ίζινόζα καί μία προωθημένη φρουρά μοτοσυκλετιστών το­ποθετείται στίς 15.00. Ή νύχτα περνά ήσυχα καί χωρίς δραστη­ριότητα έκ μέρους τού έχθρού.

11 Σεπτεμβρίου. Γιά νά άνακαλύψουμε περισσότερα πράγματα σχετικά μέ τίς έχθρικές θέσεις πηγαίνω μαζί μέ τόν άγγελιαφό­ρο τού λόχου, τόν Μπαΐνκε, μέ μία μοτοσυκλέτα πρός τήν Τζι- νόζα. Δέν φαίνεται νά υπάρχει τίποτα, άν καί ή κωμόπολη είναι γεμάτη άπό οργισμένους άνθρώπους καθώς οδηγούμε άνάμεσά τους.

Συνεχίζουμε πρός τήν άκτή, άφού οί Τόμιδες θά πρέπει σίγου­ρα νά είναι κάπου έδώ γύρω. Κινούμαστε γιά άρκετή ώρα κατά

185

MARTIN POPPEL

μήκος αύτοΰ τοϋ εύθύ δρόμου χωρίς νά δοϋμε τίποτα. ’Αλλά έκεΐ, περίπου οτά 800 μέτρα μπροστά καί σχεδόν κοντά στόν παρα­λιακό δρόμο, υπάρχει μία μαύρη κηλίδα στήν άριστερή πλευρά τού δρόμου. 'Οδόφραγμα ή άντιαρματικό πυροβόλο; Είναι άπίθανο νά βρίσκονται τόσο μπροστά δικά μας στρατεύματα, συνεπώς πλη­σιάζουμε προσεκτικά. Στά 500 μέτρα μπορώ νά διακρίνω καθαρά ένα πυροβόλο καί περίπου 15 έως 20 άνδρες νά στέκονται κο­ντά του.

Μέ τά κυάλια μπορώ νά διακρίνω έναν άνδρα, γυμνό άπό τήν μέση καί πάνω, πού έχει στραμμένα τά δικά του κυάλια πρός τήν κατεύθυνσή μας. ’Εκτός άπό αύτό δέν μπορούμε νά διακρίνουμε καθαρά κάτι άλλο. Πλησιάζουμε στά 300 μέτρα, όταν ξαφνικά ένα τζίπ έμφανίζεται μέ θόρυβο άπό έναν παράδρομο καί προ- χωρά πρός τό μέρος μας. Νά πάρει ή εύχή -ή μηχανή μας δέν παίρνει μπρός. Κατεβαίνουμε καί σπρώχνουμε γρήγορα, πηδάμε πάνω στήν σέλλα καί κατευθυνόμαστε πίσω πρός τίς γραμμές μας. Πνεται μία τρελή καταδίωξη. Οί Τόμιδες μάς άκολουθούν γιά δύο ή τρία χιλιόμετρα καί δίπλα μας σφυρίζουν βολίδες. Αύτές πέ­φτουν άριστερά μας, δεξιά μας καί μπροστά μας -άλλά γιά καλή μας τύχη, δέν είναι καλοί σκοπευτές καί δέν μάς πετυχαίνουν.

Τώρα ή μηχανή σταματά τελείως. Κατεβαίνουμε καί όρμάμε σέ ένα χαντάκι, μέ τά ύποπολυβόλα μας έτοιμα -πού είναι όμως οί έχθροί; 'Όταν ή σκόνη κατακάθεται λίγο, συνειδητοποιούμε ότι σταμάτησαν τήν καταδίωξη καί γύρισαν πίσω. Μεγάλη τύχη γιά έμάς, άφού δέν θά μπορούσαμε νά κάνουμε καί πολλά πράγμα­τα άπέναντι σέ τέσσερις άνδρες οπλισμένους μέ πολυβόλο. Ή μοτοσυκλέτα έχει άχρηστευθεϊ, έπειδή μία βολίδα πού έποστρα- κίστηκε έχει καταστρέψει τήν μηχανή. Ξεκινάμε ολομόναχοι μέ τά πόδια παίρνοντας μαζί μας τό δοχείο πετρελαίου. Σύντομα έμφα- νίζεται ένα άλογο καί ένα κάρο τό όποιο έπιτάσσουμε καί ξεκι­νάμε γιά τήν Τζινόζα μέ έναν ζωηρό τριποδισμό. Έκεΐ, μέ λίγη πειθώ, τό άνταλλάσσουμε μέ δύο ποδήλατα καί έπιστρέφουμε στόν λόχο έπειτα άπό τήν διασκεδαστική μικρή περιπέτειά μας. Στέλνω τό μήνυμα στόν ύπολοχαγό Ντίτμαρ ότι ό δρόμος άπό τήν Ίζι- νόζα πρός τήν άκτή δέν κατέχεται άκόμη άπό τόν έχθρό.

"Ωρα 11.15. Διαταγή άπό τό τάγμα νά άδειάσουν τελείως τά φορτηγά. Μέ δυσαρέσκεια άποχωρίζομαι τά χαριτωμένα καί άνε­τα έπιπλά μου. Στίς 16.00 μάς στέλνουν νάρκες μέ τίς όποιες μπορούμε νά στήσουμε μερικές παγιδούλες γιά τούς Τόμιδες. Οί

186

ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ 1943

άνδρες μας τοποθετούν νάρκες σέ ένα είδος σκακιέρας. Στό με­ταξύ, ή μικρή γέφυρα προετοιμάζεται γιά άνατίναξη, όπως καί ή μεγάλη γέφυρα πάνω άπό τόν Μπάλκα στήν Κάζα Ίρένε. ’Οργα­νώνω ένα ταξίδι στήν Μάτερα σέ μιά προσπάθεια νά βρώ περισ­σότερα φορτηγά, άλλά χωρίς έπιτυχία.

’Έχουν περάσει όκτώ έβδομάδες άπό τότε πού έγινε ή έπιχεί- ρηση στήν Κατάνια καί οί Τόμιδες τήν έχουν χρησιμοποιήσει καλά.

'Ώρα 06.00. Ή άναγνωριστική όμάδα τού Ίντσικόβσκι ξεκινά γιά νά κατοπτεύσει τίς έχθρικές θέσεις γύρω άπό τήν Ίζινόζα, άλλά έπιστρέφεί στίς 09.00 χωρίς νά έχει έντοπίσει τόν εχθρό. Στίς 13.30 οί ’Ιταλοί στρατιώτες καί Καραμπινιέροι πού βρίσκο­νται άκόμη στό Μοντεσκαλιόζο άφοπλίζονται. Ό ναυτικός σταθ­μός προειδοποίησης καταστρέφεται. Στό μεταξύ, τέσσερα δικινη- τήρια άεροσκάφη μέ διπλή άτρακτο14 πετούν πάνω άπό τίς θέ­σεις μας άπό άνατολικά πρός τά δυτικά. Ή διαδικασία άφοπλι- σμοϋ τών ’Ιταλών έξελίσσεται χωρίς άπρόοπτα. Τριγύρω μας, φυσικά, ύπάρχει ένα ολόκληρο πλήθος άπό άνθρώπους, άλλά εύ- τυχώς όλα παραμένουν ήρεμα.

Δέν ύπάρχει θόρυβος μάχης άπό πουθενά. Λαμβάνουμε άπό τό τάγμα τήν διαταγή νά βρούμε μόνοι μας τίς προμήθειές μας, έπειδή δέν πρόκειται νά έλθουν άλλες μερίδες τροφής. Δέν χρειά­ζεται νά μάς τό πούν δεύτερη φορά: συνεπώς, γιά πρωινό έχου­με μισό κοτόπουλο, ένα έλαφρά βρασμένο αύγό, λευκό ψωμί καί μαρμελάδα. Περιττό νά πώ, ότι τό χωνεύουμε ύπέροχα.

Οί τηλεφωνικές γραμμές έχουν κοπεί καί τά όδικά σήματα έχουν άφαιρεθεϊ γιά νά κάνουν τά πράγματα όσο πιό δύσκολα είναι γιά τόν έχθρό. ’Έχουμε πολύ χρόνο γι’ αύτό.

15 Σεπτεμβρίου. Στίς 02.00 σημειώνεται έλαφρύ πύρ πολυβό­λων άπό τά άνατολικά. Στίς 12.00 10 δικινητήρια ’Αμερικανικά βομβαρδιστικά βρυχούνται πάνω άπό τίς θέσεις μας, μόλις 2.500 μέτρα ψηλά καί κατευθυνόμενα άπό άνατολάς πρός βορειοδυσμάς. Στίς 15.30 δύο έχθρικά άναγνωριστικά άεροσκάφη περνούν άπό πάνω μας σέ ένα ύψος 600 μέτρων καί άπομακρύνονται πρός τά βορειοδυτικά. Ή δραστηριότητα τών έχθρικών βομβαρδιστικών καί άναγνωριστικών αύξάνεται κατά τίς τελευταίες λίγες μέρες. Τό ϊδιο συμβαίνει καί μέ τόν ήλιο: κάνει τρομερή ζέστη κάτω άπό τήν μικρή γέφυρα, όπως συνέβαινε καί στό Σιμέτο.

16 Σεπτεμβρίου. Ξυπνάμε στίς 07.00 άπό έννέα έχθρικά μα- χητικά-βομβαρδιστικά, άλλά αύτά άπλώς πετούν άπό πάνω μας.

187

MARTIN PÖPPEL

'Ο άνθυπολοχαγός Βίκ έρχεται γιά νά περάσει λίγη ώρα μαζί μας. ’Επιτέλους έχουν έλθει περισσότερες προμήθειες, άρκετές γιά πέντε ημέρες. Ό δεκανέας Μάρτιν, ό όποιος μάς άφησε στήν Σικελία, επιστρέφει. 'Όπως είναι άρκετά φυσικό είμαστε όλοι χαρούμενοι πού τόν βλέπουμε καί άκούγονται πολλά γέλια όταν μάς διηγείται πώς παρουσιάστηκε στόν διοικητή μετά τήν άδειά του, φορώντας στολή έξόδου πιλότου, μακριά παντελόνια καί μέ μία βαλίτσα στό χέρι.

17 Σεπτεμβρίου. Στίς 08.00, έννέα έχθρικά μαχητικά-βομβαρ- διστικά πετούν άπό πάνω μας καί πάλι, αύτή τήν φορά μέ πο­ρεία άπό νοτιοανατολικά πρός βορειοδυτικά. Πρίν άπό αύτό, ή άναγνωριστική περίπολος τού Ζαίνγκερ άπό τόν 2ο Λόχο έχει πάει στούς λόφους πρός τήν Ίζινόζα γιά νά κατοπτεύσει τίς εχθρι­κές θέσεις. 'Όταν έπιστρέφει στίς 10.15 άναφέρει ότι ή Τζινόζα καί οί λόφοι στά νοτιοδυτικά τής κωμόπολης έχουν καταληφθεί άπό τόν έχθρό. Στόν δρόμο άπό τήν Ίζινόζα πρός τήν άκτή είδε μεγάλα σύννεφα σκόνης καί άκουσε τόν θόρυβο οχημάτων πού τοποθετούσαν σιδηροτροχιές. Ή άναγνωριστική περίπολος δέχτηκε στήν πραγματικότητα πυρά άπό ένα άναγνωριστικό όχημα άλλά δέν υπήρξαν άπώλειες.

Στίς 07.30 φθάνουν οί διαταγές άπό τό τάγμα. Ό 1ος Λόχος θά πρέπει νά παράσχει μία μοτοσυκλέτα καί έναν στρατιώτη οπλισμένο μέ ύποπολυβόλο, σύν ένα πολυβόλο μέ τό στοιχείο του, γιά μία ειδική άποστολή ύπό τόν λοχία Ρής.

"Ωρα 15.30: πέντε μαχητικά-βομβαρδιστικά άπό πάνω μας, σέ ύψος περίπου 600 μέτρων. "Ωρα 17.00: ή άναγνωριστική περίπο­λος τού Ίντσικόβσκι άναχωρει γιά τούς λόφους πού βρίσκονται μπροστά στήν Τζινόζα. ’Επιστρέφει στίς 21.30 μέ τίς άκόλουθες παρατηρήσεις: κανένα ’ίχνος άπό τόν έχθρό, άλλά παρατήρησαν οπτικά σήματα άπό τό Μοντεσκαλιόζο πρός τήν κατεύθυνση τής άκτής καί έπίσης άπό άλλες κατευθύνσεις πρός τήν άκτή. Φαίνε­ται άρκετά σίγουρο: οί ’Ιταλοί μάς προδίδουν. "Ωρα 22.00. Ό δεκανέας Χαίνκε καί ό Γιάνερ άναφέρουν ότι έπέστρεψαν άπό τήν άποστολή τού Ρής. Ή κωμόπολη Μπερνάλντα κατέχεται άπό τόν έχθρό.

18 Σεπτεμβρίου. Άπό τίς πρώτες πρωινές ώρες έχουν ύπάρξει πολλές άναγνωριστικές άποστολές τού έχθρού μέ τήν χρήση μα- χητικών-βομβαρδιστικών.

"Ωρα 11.15. Προειδοποιητική διαταγή γιά ύποχώρηση άπό τίς

188

ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ 1943

θέσεις πρός τόν σταθμό, ένα καθήκον πού έκπληρώνεται μέχρι τίς19.00. "Ωρα 13.30 -άλλα 12 μαχητικά-βομβαρδιστικά στά 500 μέτρα πάνω άπό έμάς. Πετούν όπου θέλουν, χωρίς νά κάνει τήν εμφάνισή του κάποιο δικό μας άεροσκάφος. Στίς 15.30 πηγαίνω μαζί μέ τόν ύπολοχαγό Ντίτμαρ μέ τό μικρό σπόρ όχημά μου στόν διοικητή. Μάς λέει ότι ό 1ος καί ό 4ος Λόχος θά πρέπει νά προετοιμαστούν άμέσως γιά μεταφορά στόν τομέα δυτικά τού Γκρασάνο. Αντικειμενικός σκοπός: νά άσφαλίσουμε τό νοτιοδυτικό πλευρό τού τάγματος.

"Ωρα 19.00. Οί θέσεις έγκαταλείπονται καί στίς 19.40 άνα- τινάζονται οί γέφυρες. Ή μεγάλη άπαιτεϊ δύο γεμίσματα έκρηκτι- κών, πού άπέχουν μεταξύ τους 12 μέτρα, γιά νά καταρρεύσει. Οί μηχανικοί μας, Ντήτριχ καί Γκρίμ έχουν κάνει καλά τήν δουλειά τους.

"Ωρα 22.00. Κινούμαστε πρός τήν Ποτέντζα. Προφανώς ό έχθρός βρίσκεται ήδη σέ αύτόν τόν δρόμο, συνεπώς τά πράγμα­τα μπορεΐ νά ζωηρέψουν πολύ. Κινούμαι μπροστά μέ τήν μοτο- συκλέτα, μέ τό ύποπολυβόλο στά γόνατά μου, τό πιστόλι φωτο­βολίδων στό χέρι έτοιμο νά ρίξει, μέ κόκκινη φωτοβολίδα στήν κάννη. Είναι μία νύχτα μέ μέτριο σεληνόφως κι έτσι σημειώνουμε καλή πρόοδο καί φθάνουμε στίς νέες μας θέσεις (τήν διασταύρωση Ποτέντζα - Ίριζίνα - Μάτερα) στίς 24.00 χωρίς νά έλθουμε σέ έπαφή μέ τόν έχθρό. 'Ο άγγελιαφόρος Μπαϊνκε έπιστρέφει πίσω άμέσως γιά νά υποβάλει τήν άναφορά του στόν διοικητή.

Στίς 01.30 ό ύπολοχαγός Ντίτμαρ ταξιδεύει μαζί μέ τόν 4ο Λόχο, γιά νά άσφαλίσουν άλλον έναν στρατηγικής σημασίας δρό­μο άπό τόν Νότο, ό όποιος άπέχει περίπου 20 χιλιόμετρα στά δυτικά. Στίς 04.50 μάς παραχωρούν ένα άντιαρματικό πυροβόλο τών 75 χιλιοστών καί τό τοποθετούμε άμέσως στήν θέση του. Ό λοχίας Γέτερ λαμβάνει θέση μαζί μέ τήν ένισχυμένη όμάδα τού Ίντσικόβσκι. Ή άναγνωριστική περίπολος τού Γιούμπα φεύγει, μέ άποστολή νά άνατινάξει τήν γέφυρα τού Γκρασάνο. Στίς 08.00 όδηγώ 10 χιλιόμετρα μέ τήν μοτοσυκλέτα πρός τήν περιοχή τής άνατίναξης, χωρίς πάλι νά άντικρίσω τόν έχθρό. Ή άνατίναξη ολοκληρώνεται τό μεσημέρι -ή γέφυρα έχει μία τρύπα πάνω της, πλάτους περίπου 10 μέτρων.

"Ωρα 13.30. Σήμα άσυρμάτου άπό τό τάγμα: φορτηγά θά έλ­θουν σήμερα καί θά συνεχίσουν γιά τήν Ρώμη. Μπορούν έπίσης νά παραλάβουν ύλικό καί άλληλογραφία. Θά πρέπει νά ένημερω-

189

MARTIN POPPEL

θεΐ ό ΰπολοχαγός Ντίτμαρ."Ωρα 13.40. Σήμα ασυρμάτου άπό τό τάγμα ότι ή θέση στήν

κωμόπολη δέχεται έπίθεση. "Ωρα 13.45: τό τάγμα δέχεται έπίθεση άπό τό μέτωπο, τό έπιτελεΐο έχει διασπαρεϊ καί έμεΐς πρέπει νά άναφέρουμε όταν φθάσει ό ταγματάρχης Σμίτ. Έμεΐς θά πρέπει νά βαδίσουμε διά μέσου τής Μάτερα. 'Ένα άλλο σήμα άσυρμάτόυ στίς 15.15: ή έπίθεση άποκροΰστηκε, προετοιμάζεται μία άλλη άντικατάσταση, ΰπογραφή Μπέλτερ. Ό διοικητής φθάνει στίς15.30 καί άποσΰρεται στό Μιλιονίκι άφοϋ πρώτα έκτιμά τίς τε­λευταίες έξελίξεις. Στίς 19.00 οί μηχανικοί ναρκοθετούν τόν δρόμο άπό τόν σταθμό τοϋ Γκρασάνο πρός τήν διασταύρωση. Ό ΰπο­λοχαγός Ντίτμαρ μεταφέρει σημαντικά μηνύματα άπό τήν Ποτέ- ντζα, ή όποια κατέχεται άπό τόν ταγματάρχη Μπαΐμλερ. Ή νύχτα περνά ήσυχα.

20 Σεπτεμβρίου. Ο λοχίας Ρής, πού βρίσκεται καθ’ όδόν πρός τό σύνταγμα ώς άξιωματικός σύνδεσμος, λαμβάνει πρωινό μαζί μου καί φέρνει τήν διαταγή ότι ό 4ος Λόχος θά πρέπει νά ύπο- χωρήσει καί νά λάβει θέση έδώ άμέσως. ’Έχω έπίσης μία ένδια- φέρουσα κουβέντα μέ έναν Καναδό αιχμάλωτο, τόν όποιο έχει φέρει μαζί του ό Ρής. Είναι ένας εύχάριστος, μικρός τύπος, 23 έτών. ’Ισχυρίζεται ότι σέ καμία περίπτωση δέν διψούν γιά μάχη καί ότι δέν γνωρίζουν γιατί πολεμούν. Στίς 12.30 φθάνει ό 4ος Λόχος καί στίς 13.10 ή όμάδα κάλυψης άπό τήν μεγάλη γέφυρα στήν Ποτέντζα. Ή γέφυρα δέν έχει άνατιναχτεϊ καί Κύριος οίδε γιατί. Τό τάγμα βρίσκεται καί πάλι σέ κίνηση. 'Ο 3ος καί ό 2ος Λόχος μαζί μέ τό έπιτελεΐο κινούνται κατευθείαν μέσω τής Ίρι- ζίνα. Ή διμοιρία τοϋ Κλόντς ετοιμάζει μία θέση κάλυψης βόρεια τής κοίτης τοϋ ποταμού. Αύτή ή νύχτα περνά έπίσης ήσυχα καί χωρίς νά εκδηλωθεί εχθρική δραστηριότητα.

21 Σεπτεμβρίου. "Ωρα 05.35. Διαταγή άπό τό τάγμα: ό 1ος καί ό 4ος Λόχος νά κινηθούν άμεσα πρός τήν Ίριζίνα -άνατινάξεις δρόμου- Σμίτ.

"Ωρα 06.15. Ό 4ος Λόχος κινείται καί έμεΐς άκολουθούμε έπει­τα άπό πέντε λεπτά. Ό λες οί άνατινάξεις ολοκληρώνονται έπι- τυχώς. Φθάνουμε στήν Ίριζίνα στίς 07.45. Πρός τό παρόν ό λό­χος μας θά ένεργήσει ώς έφεδρεία τού τάγματος καί τό μόνο του καθήκον είναι νά έπανδρώσει ένα παρατηρητήριο. Στήν πορεία τής μέρας καταφέρνουμε νά βρούμε ένα παλιό Ford καί μία μοτοσυκλέτα τών 175 κυβικών έκατοστών. "Ωρα 18.00. Διαταγή

190

ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ 1943

άπό τό τάγμα: έτοιμάστε μία όμάδα μέ ένα φορτηγό γιά χρήση άπό τόν λοχαγό Φραίμινγκ.

"Ωρα 18.45. Διαταγή μέσα) τοΰ λοχία Ρής: «Ετοιμαστείτε - Καλό κυνήγι» καί μετά, στίς 22.15 μία σύσκεψη διοικητών λόχων πού άκολουθεϊται άπό τήν διαταγή νά κινηθούμε άμέσως -ό 1ος καί ό 2ος Λόχος, τό έπιτελεΐο καί κατόπιν ό 3ος καί ό 4ος Λό­χος. Στίς 24.00 ξεκινώ έπικεφαλής μέχρι τήν σιδηροδρομική γέ­φυρα. Τό τάγμα συγκεντρώνεται στίς 01.00 καί ταξιδεύω ξανά έπικεφαλής.

22 Σεπτεμβρίου. Έπειτα άπό ένα πολύ κουραστικό ταξίδι μέσα άπό μονοπάτια τής υπαίθρου, τό τάγμα φθάνει στίς καινούργιες θέσεις του στίς 05.30 καί στρατοπεδεύει. Καθ’ όδόν, έχασα τελείως τόν προσανατολισμό μου μέ τό πολυτελές αύτοκίνητό μου καί βρέθηκα σχεδόν άνάμεσα στούς Τόμιδες. Τήν τελευταία στιγμή άρχισα νά νιώθω άβολα κι έτσι έκανα μεταβολή καί τελικά βρήκα τόν δρόμο μου πρός τό τάγμα. Ά ν καί κατάφερα νά δώσω μία πολύτιμη άναφορά κατάστασης έπειτα άπό τήν διαφυγή μου, θά ήθελα νά σκοτώσω τόν γάιδαρο, τόν όδηγό. Τι θά μού είχε συμβεΐ άν τά ύπόλοιπα οχήματα μέ είχαν άκολουθήσει; Έδώ στό Μινέρ- βινο έχουμε κάτι σάν έφεδρική θέση μέ άποστολή νά περιφρου- ρούμε τό άνατολικό καί τό βορειοανατολικό πλευρό τοΰ συντάγ­ματος. Διαταγή άπό τό τάγμα: ό 1ος καί ό 4ος Λόχος νά κατα­λάβουν θέσεις βορείως τοΰ Μινέρβινο καί νά παράσχουν κάλυψη πρός τά βόρεια καί τά βορειοδυτικά κι έπίσης νά έκτελέσουν άναγνωρίσεις πρός αύτές τίς κατευθύνσεις. Ό λοχίας Σούμαν διατάσσεται νά μεταβεϊ στήν Κανόζα μέ μοτοσυκλέτα γιά νά έντοπίσει έχθρικές κινήσεις, προετοιμασίες γιά άνατινάξεις, πιθανά οδοφράγματα καί νάρκες. Δυστυχώς ή μοτοσυκλέτα παθαίνει βλάβη κι έτσι κάνει τήν δουλειά ό 4ος Λόχος. "Ωρα 18.30. Σύσκε­ψη τών διοικητών λόχων πάνω στήν νέα κατάσταση. Ο άντικει- μενικός σκοπός τοΰ τάγματος παραμένει ό ίδιος: διατηρείστε τό δεξιό πλευρό τού Συγκροτήματος Μάχης Σούλτς έλεύθερο καί φράξτε τούς δρόμους άπό τά άνατολικά. Χρειάζεται πρός αύτήν τήν κατεύθυνση αύξημένη άναγνωριστική δραστηριότητα.

23 Σεπτεμβρίου. "Ωρα 02.30 -όλα έχουν γίνει άτεχνα ξανά- τώρα ό ύπολοχαγός Ντίτμαρ πρέπει νά μού δώσει νέες διαταγές. Σύμφωνα μέ τίς πληροφορίες του, ή μεραρχία έχει άρχίσει άπό χθές νά κινείται πρός Βορρά. Τώρα ό άντικειμενικός σκοπός τοΰ λόχου είναι νά φρουρεί καί νά άσφαλίζει τό σταυροδρόμι πού βρί­

191

MARTIN PÖPPEL

σκεται τρία χιλιόμετρα δυτικά τής Μινέρβα, καθώς καί τήν σιδη­ροδρομική διασταύρωση. Ό Γέτερ άναλαμβάνει τό σταυροδρόμι, παίρνοντας μαζί του ένα αντιαρματικό πυροβόλο γι’ αύτήν τήν δουλειά, ένώ ό Ίντσικόβσκι φρουρεί τήν διάβαση -έχουμε πολύ λίγους άνδρες στήν διάθεσή μας τώρα. Δέν εντοπίζεται καμία έχθρική δραστηριότητα. Ανακαλύπτουμε ένα καλό F ia t στόν περίβολο μιάς έκκλησίας καί, μέχρι τό βράδυ, καταφέρνουμε νά τό θέσουμε σέ κίνηση. Στίς 17.30 έρχεται διαταγή νά μεταφέρουμε τόν λόχο στίς 19.45 πρός τήν διασταύρωση τού δρόμου Μινέρ- βινο - Κανόζα - Άντρια. Ό λόχος άναχωρεϊ έγκαίρως καί περι­μένει σέ άπόσταση 400 μέτρων άπό βορείως τής γέφυρας τού ποταμού. Ό άνθυπολοχαγός Σέρερ μέ περίμενε πολλή ώρα προ­τού άνατινάξει τήν γέφυρα. Μετά συνεχίζουμε τήν πορεία. Σύντο­μα φθάνουμε στό τάγμα, πού περιμένει στήν διασταύρωση. Ή πρώτη μονάδα ξεκινά στίς 22.00. Ή πορεία είναι εύκολη άπόψε σέ αύτόν τόν υπέροχο άσφαλτοστρωμένο δρόμο. Ή πορεία μας είναι διά μέσου Κανόζα - Καρίνολα στόν τομέα Άσκολι - Σα- τριάνο, όπου φθάνουμε στίς 05.00.

24 Σεπτεμβρίου. Έ χει φέξει ήδη κι έτσι μπορούμε νά φροντί­σουμε τά όχήματά μας όπως πρέπει. Ό 4ος Λόχος έγκαθίσταται σέ ένα τεράστιο κτήμα. Είμαστε όλοι κατάκοποι καί κοιμόμαστε μέχρι τό μεσημέρι. Πρός μεγάλη μας διασκέδαση ό καλύτερος οργανωτής μας, ό λοχίας Σούμαν, καταφθάνει μέ κάρα γεμάτα προμήθειες. Έχει βρει τά πάντα -άλεύρι, χυλοπίτες, ζάχαρη, κρα­σί, τσιγάρα. 'Όλοι άρχίζουν νά μαγειρεύουν φαγητό, νά ψήνουν κοτόπουλα κ.λπ. Στίς 15.00 λαμβάνουμε τήν διαταγή νά τοποθε­τήσουμε σκοπούς, τό όποιο κάνουμε φυσικά έδώ καί πολύ και­ρό. ’Επιτέλους, έπειτα άπό πολύ καιρό, ύπάρχει χρόνος γιά ένα παιχνίδι σκάτ μέ τούς άνθυπολοχαγούς Σέρερ καί Βίκ. Είναι ένα συντροφικό βράδυ.

26 Σεπτεμβρίου. Στίς 06.00, καθώς άρχίζει νά φωτίζει, τοπο­θετώ στίς θέσεις τους τά πυροβόλα καί τούς άνδρες. Ά πό τίς 07.45 μέχρι τίς 08.00, έρχονται σέ χαμηλό ύψος έχθρικά μαχη- τικά-βομβαρδιστικά τά όποια έκτελούν προσβολές τών δρόμων βορειοδυτικά τού Άσκολι μέ βόμβες καί πυροβόλα, κατορθώνο­ντας νά πυρπολήσουν ένα φορτηγό μαζί μέ τά πυρομαχικά πού μεταφέρει. Στίς 08.00 μποροϋμε νά άκούσουμε τόν πάταγο άντιαρματικών διατρητικών βλημάτων στά βορειοανατολικά. Στίς 12.15 ό ύπολοχαγός Ντίτμαρ δέχεται πυρά άπό δύο Αγγλικά

192

ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ 1943

τεθωρακισμένα σχήματα στό Στορανέλε, πιθανώς αναγνωριστικά οχήματα. Στίς 15.00 σημειώνεται κι άλλο έπεισόδιο άνταλλαγής πυρών, στό όποιο έμπλέκονται καί ντόπιοι άμαχοι. ’Αρχικά δέν είχαμε ίδέα γιά τό τί είχε συμβεϊ. Στήν συνέχεια ό λοχίας Ρής προχώρησε μέ μερικούς άνδρες άπό τό έπιτελεΐο καί έριξε άπλώς έναντίον οτιδήποτε κινείτο.

Στίς 17.30 ό λοχίας Σούμαν άναφέρει τήν ύπαρξη τριών φορ­τηγών καί περίπου 100 Τόμιδων περίπου δύο χιλιόμετρα βορειο­δυτικά. Στίς 18.00 τέσσερα Βρετανικά τεθωρακισμένα οχήματα, τύπου Supple, προχωρούν διατακτικά πρός τά εμπρός έναντίον τού άριστερού πλευρού μου, άλλά 800 μέτρα μπροστά άπό έμάς στρίβουν καί κάνουν μεταβολή. Τό στοιχείο τού Ίντσικόβσκι βάλλει έναντίον τους μέ τά βαριά πολυβόλα, άκινητοποιώντας τό τελευταίο όχημα καί κάνοντας τούς άνδρες πού βρίσκονται στό έσωτερικό του νά πηδήξουν έξω, βρίζοντας καί έκτοξεύοντας κατάρες. Συγκροτώ γρήγορα μία όμάδα εφόδου, προχωρούμε τάχιστα, καταφέρνουμε νά κρατήσουμε μακριά τούς Τόμιδες καί κυριεύουμε τό μικρό όχημα. 'Ο οδηγός τοϋ ύπολοχαγού Ντίτμαρ τό φέρνει πίσω στίς γραμμές μας. Τώρα διαθέτουμε ένα ταχύ μικρό όχημα, ένα πρώτης τάξεως όχημα γιά κίνηση έπί παντοδα- ποϋ έδάφους μέ ένα πολυβόλο διπλής κάννης μπροστά καί ένα βαρύ πολυβόλο τών 15 m m στό πίσω μέρος. Είμαστε εύτυχεΐς μέ τήν μηχανοκίνητη ένίσχυσή μας. Στίς 18.00, έρχεται μία άλλη διαταγή γιά «καλό κυνήγι». Τό τάγμα πρόκειται νά μετακινηθεί σέ μία νέα γραμμή στό Ντελιτσέτο. Ξεκινάμε στίς 22.00 καί ό λόχος πλησιάζει στό τάγμα. Ό 2ος Λόχος καί τό άντιαρματικό πυροβολικό δέχονται σφοδρά πυρά ένώ κινούνται μέσα άπό τήν κωμόπολη καί ρίπτονται έναντίον τους χειροβομβίδες. Σέ άπάντη- ση, έκτοξεύονται 48 οβίδες στίς 01.00 κατά τοϋ Άσκολι σέ μία έπίθεση άντιποίνων. Παραμένω μέ τόν λόχο καί μέ ένα άντιαρ- ματικό πυροβόλο τών 50 χιλιοστών ώς μάχιμο φυλάκιο δυτικά τοϋ Άσκολι.

27 Σεπτεμβρίου. Νωρίς τό πρωί καταλαμβάνουμε τίς νέες μας θέσεις. Χρειάζεται νά είμαστε σέ έγρήγορση άφοϋ οί Τόμιδες μάς άκολουθοϋν κατά πόδας. Άπό αύτό τό σημείο μπορούμε νά έλέγ- χουμε όλες τίς όδούς πρόσβασης άπό τά άνατολικά -κα ί διαθέ­τουμε μόνο τόν μικρό μας λόχο καί ένα άντιαρματικό πυροβόλο! Πρέπει όμως νά παραδεχτώ ότι όποιαδήποτε άπόπειρα νά ύπο- χωρήσουμε θά μποροϋσε νά κρύβει πολλές δυσκολίες. Κατά συ­

193

MARTIN POPPEL

νέπεια έχω κρατήσει έδώ μόνο τό ασθενοφόρο, μία μοτοσυκλέτα καί τό μικρό μου όχημα. Στίς 18.00 πηγαίνω στό Ντελιτσέτο γιά νά κατοπτεύσω τόν δρόμο. Τό μονοπάτι είναι τόσο κακοτράχα­λο ώστε, όπου αύτό είναι δυνατό, ταξιδεύω πάνω στόν δρόμο παρ’ όλο πού αύτό σημαίνει ότι θά πρέπει νά κινούμαι άκριβώς κατά μήκος τής γραμμής τοΰ μετώπου γιά 15 χιλιόμετρα.

Στίς 10.45, ψηλά στήν κωμόπολη, ένα πλήθος ανθρώπων άρ- χίζει νά τριγυρνά γύρω -ποιός πρόκειται νά έλθει; Είναι ό ’Επί­σκοπος τοΰ Άσκολι, ό όποιος θέλει νά δικαιολογηθεί γιά όσα συ- νέβησαν τήν προηγούμενη νύχτα. Έ πειτα άπό πολλά παζάρια, έπιβάλω στήν κωμόπολη ένα πρόστιμο 1.000 τσιγάρων καί 50 κι­λών ψωμιού, τά όποια πρέπει νά παραδοθούν μέχρι τίς 15.00.

Στίς 11.30 δύο Γερμανικά φορτηγά καί οί άνδρες πού έπιβαί- νουν σέ αύτά, ξεκινούν πρός τήν κατεύθυνση τής Κανάτσια. ’Αργά άλλά σταθερά, ό καιρός άλλάζει. Βρισκόμαστε στήν άρχή τής περιόδου τών βροχών καί ό ούρανός είναι γεμάτος μέ σκούρα σύννεφα, άν καί δέν βρέχει άκόμη. Τουλάχιστον αύτές οί συνθήκες είναι πιό ύποφερτές άπό τόν καύσωνα τών τελευταίων έβδομά- δων.

Στίς 12.15 μπορούμε νά διακρίνουμε μεγάλες κινήσεις άνθρώ- πων στό άκρο τής κωμόπολης. Ά , μάλιστα -έρχονται τά τσιγά­ρα καί τό φαγητό μας. Σκεφτεΐτε μόνο πώς τήν ίδια ώρα οί Τόμιδες είχαν φθάσει στήν κωμόπολη, ταξιδεύοντας μέ δύο μικρά τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού καί έμφανίστη- καν στόν σταθμό. Δέν σαλέψαμε καθόλου κι έπειτα άπό μισή ώρα έκαναν μεταβολή ξανά. Στίς 13.10 έμφανίστηκε ένα άλλο τεθω­ρακισμένο όχημα άναγνώρισης. Πλησίασε περισσότερο σέ έμάς. Τώρα πιά δέν υπήρχε προοπτική νά συνεχίσουμε νά κρυβόμαστε κι έτσι ξεπρόβαλε τό άντιαρματικό μας πυροβόλο. Ή δεύτερη βολή πέτυχε άμεσο πλήγμα, πυρπολώντας τό όχημα. Πρός τό παρόν, τά πράγματα είναι καί πάλι ήσυχα.

Στίς 17.00 συναντώ στόν δρόμο τόν άνθυπολοχαγό Στάλ τοΰ Μηχανικού. Τούς έχουν άναθέσει νά τοποθετήσουν διάσπαρτες νάρκες κατά τήν διάρκεια τής νύχτας. Χαίρομαι πού τόν βλέπω. Τελικά φεύγουμε στίς 18.50 καί στίς 20.00 έρχόμαστε σέ έπαφή μέ τόν 4ο Λόχο στόν δρόμο. Υποβάλω τήν άναφορά μου στό τάγμα μέσψ τοΰ άσυρμάτου καί διατάσσομαι νά μεταφέρω τούς άνδρες μου στό τάγμα, χωρίς τό άντιαρματικό πυροβόλο. Υποτί­θεται ότι τό τάγμα θά μετακινηθεί καί πάλι άπόψε άλλά -αν καί

194

ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ 1943

είναι ήδη οχεδόν μεσάνυχτα- δέν έχουν λάβει άκόμη τίς διατα­γές τους. Υπάρχει τώρα μεγαλύτερη νευρικότητα, έπειδή είμαστε ολομόναχοι στήν άνοικτή ύπαιθρο. Ό διοικητής έκτιμά ότι οί δρόμοι μέσψ τών όποιων υποτίθεται ότι θά ύποχωρήσουμε μπορεϊ νά έχουν καταληφθεί άπό τόν έχθρό άπό χθές. Ή διαταγή τής υποχώρησης έρχεται έπιτέλους κι έτσι στίς 04.45 είμαστε σκυμ­μένοι πάνω άπό τούς χάρτες μέ τόν διοικητή. Θά κινηθούμε μέσω Μποβίνο - Όρσάρα μέ τήν άκόλουθη σειρά: 3ος Λόχος - έπιτε- λεΐο - 1ος Λόχος - 2ος καί 4ος Λόχος. Φθάνουμε στίς 07.30 χωρίς νά έχουμε έλθει σέ έπαφή μέ τόν έχθρό.

28 Σεπτεμβρίου. Οί καινούργιες θέσεις μας, άν καί σχετικά εύ- νοϊκές άπό κάποιες απόψεις, άπλώς δέν μπορούν νά κρατηθούν άπέναντι σέ μία μεγάλη έχθρική επίθεση. Τό άπόγευμα, παρατη­ρούνται μερικοί Τόμιδες καί ένα τεθωρακισμένο όχημα άναγνώ­ρισης στό Καστέλο Λουτσία. 'Ένας μοτοσυκλετιστής άγγελιαφό- ρος άπό τό έπιτελεΐο δέχεται πυρά στήν κωμόπολη. Τό ισχυρό προαίσθημά μας ότι δέν πρόκειται νά μείνουμε έδώ γιά πολύ, επι­βεβαιώνεται στίς 18.15, όταν έρχεται ή διαταγή νά ύποχωρήσουμε στίς 18.50. Κουνηθείτε! Οί θέσεις εκκενώνονται γρήγορα καί μόνο ό Σραΐντερ μένει πίσω γιά νά παρέχει κάλυψη. Μία όμάδα εφόδου τού 4ου Λόχου έπιστρέφει χωρίς έπιτυχία. Στίς 21.00 τό τάγμα άναχωρεΐ. ’Έχω όμως ξανά τήν εύχαρίστηση νά βρίσκομαι στήν οπισθοφυλακή καί άναφέρω στούς άνδρες τού μηχανικού όταν τό τάγμα έχει διέλθει. Στά νοτιοδυτικά ύπάρχουν τόσα μπουμπου­νητά καί άστραπές ώστε μοιάζει σάν νά έξελίσσεται κάποια μάχη. Ο ούρανός είναι δυσοίωνα σκοτεινιασμένος, ό δρόμος ύπερβολικά έλικοειδής καί στενός. Επιπλέον, οί άστραπές είναι τόσο έκτυφλω- τικές ώστε κάνω τήν παρατήρηση στόν συνοδηγό μου ότι θά εί­μαστε πολύ τυχεροί άν άποφύγουμε κάποιο άτύχημα. Σχεδόν άμέσως ένα βαρύ φορτηγό πού ρυμουλκεί ένα άντιαρματικό πυ­ροβόλο τών 75 χιλιοστών άνατρέπεται. Τραυματισμένοι άνδρες βογκούν καί κραυγάζουν άπό πόνο, άλλά τουλάχιστον δέν ήταν τό τελευταίο όχημα τής φάλαγγας. Προσπερνώ γρήγορα τά άλλα οχήματα πού είναι μπροστά γιά νά ειδοποιήσω τό άσθενοφόρο καί άναφέρω στόν ύπασπιστή. Κατόπιν έπιστρέφω ξανά. Βγάζουμε έξω τούς τραυματίες καί ξέρω ότι θά πρέπει νά δανειστώ ένα φορτηγό άπό τό μηχανικό ώστε νά μπορέσουμε νά έπαναφέρουμε τό άναποδογυρισμένο όχημα στήν θέση του καί σέ λειτουργία. Τώρα βρέχει έπίσης κι έδώ. Μία άνακριβής περιγραφή έρχεται σέ

195

MARTIN PÖPPEL

έμάς, ένώ βρέχει καταρρακτωδώς. Μέσα σέ δευτερόλεπτα όλα εί­ναι μουσκεμένα, μέχρι τό τελευταίο κουρέλι καί μέ τό νερό νά τρέχει στά γυαλιά μας είναι σχεδόν άδύνατο νά διακρίνουμε οτι­δήποτε. Προχωρούμε μέ κόπο καί τελικά φθάνουμε στόν μεγάλο, πλατύ κύριο δρόμο. Έκεΐ μάς βρίσκει κι άλλη κακοτυχία όταν πα­θαίνει βλάβη τό όχημά μας -θά πρέπει νά έχει μπει νερό στόν κι­νητήρα. Εύτυχώς ύπάρχει ένα άγρόκτημα έκεϊ κοντά όπου μπο­ρούμε νά σταματήσουμε καί νά έπιδιορθώοουμε τήν βλάβη. 'Ο έξοχος Κέλς χρειάζεται μόνο ένα τέταρτο τής ώρας γιά νά έπι- σκευάσει τό όχημα. Είναι ένας πραγματικός ειδικός, αυτός ό φίλος. Στό μεταξύ ένα μπουκάλι μέ λικέρ άπό βότανα κάνει τήν δουλειά του, καθώς τρέμουμε όλοι άπό τό κρύο καί τήν ύγρασία. ’Αντί γιά τούς άνδρες τού Μηχανικού, συναντάμε τόν 10ο Λόχο τού 3ου Συντάγματος ’Αλεξιπτωτιστών ό όποιος έχει καταλάβει θέσεις έδώ. Δανείζομαι ένα άνοικτό Opel καί σύντομα ξεφορτώ­νουμε τό μεγάλο φορτηγό. Άργά-άργά, προχωρούμε κατά μήκος τού έλικοειδούς δρόμου, μέ τήν βροχή νά συνεχίζει νά πέφτει. Στίς02.00 φθάνουμε στό τάγμα κοντά στό Ροζέτο.

29 Σεπτεμβρίου. Τά ρούχα μας είναι άκόμη βρεγμένα καί κολ­λούν πάνω στά σώματά μας, έτσι βρίσκω τήν εύκαιρία νά μπώ μέσα στό άσθενοφόρο καί νά τυλιχτώ μέ ζεστές κουβέρτες. Μπρο­στά μας μπορούμε νά διακρίνουμε οχήματα πού είναι άκόμα κολλημένα στήν λάσπη καί μάς έμποδίζουν νά προχωρήσουμε. Στό μεταξύ ό Γέτερ έχει λάβει τίς διαταγές μας καί τού έχουν δείξει τά όρια τών νέων θέσεών μας. Μέχρι τίς 14.00 έχουμε μετακινηθεί σέ αύτές καί έγκαθιστούμε τόν σταθμό διοίκησης τού λόχου στό δημαρχείο. ’Έπειτα άπό μιά μακρά μέρα, βρήκαμε τουλάχιστον αξιοπρεπή καταλύματα.

Στίς 18.00 ό άνθυπολοχαγός Σέρερ φέρνει τήν διαταγή: ό 1ος Λόχος νά στείλει ένα στατικό περίπολο στό χωριό Στέλα, περί­που πέντε χιλιόμετρα άπό έδώ. Σέ περίπτωση έπαφής μέ τόν έχθρό, τό περίπολο αύτό πρέπει νά προσποιηθεΐ ότι διαθέτει μεγαλύτερη δύναμη, μέ μία βραχεία συγκέντρωση πυρός καί κα­τόπιν νά συμπτυχθεϊ. Ό δεκανέας Κρέτσμαρ πάει μαζί τους. Πρός τό παρόν είμαστε πολύ άνετα στό δωμάτιό μας μέ τήν δερμάτι­νη έπίπλωση. Ό Βέμπερ ζεσταίνει λίγο τό δωμάτιο, ένώ ό Φρα- ντς έξαφανίζεται στήν κουζίνα γιά νά φτιάξει μία ώραία τηγα­νίτα. Είναι πραγματικά σάν ένα εστιατόριο πρώτης κατηγορίας. Οί άνθρωποι έδώ είναι άρκετά φιλήσυχοι κι έτσι τά πάμε καλά

196

ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ 1943

μαζί τους. ’Έχουν βέβαια κρύψει τά πάντα, πράγμα πού είναι κατανοητό, άλλά φοβάμαι ότι δέν μπορούμε νά τό σεβαστούμε. Παίρνουμε ότι χρειαζόμαστε, άν καί τίποτα περισσότερο άπό αύτό.

30 Σεπτεμβρίου. Αύτή ήταν μία φανταστική νύχτα, ήσυχη καί ειρηνική. Ξημέρωσε ένα ηλιόλουστο γαλάζιο πρωινό, μέ τόν ήλιο νά φαίνεται σάν νά μάς εύλογεΐ. Έ να άπό έκεΐνα τά πρωινά πού φαίνεται πώς δέν ύπάρχει καλύτερό τους, πού σέ κάνουν νά θέ­λεις νά γιορτάσεις καί νά ξεχάσεις όλη αύτήν τήν δολοφονική δουλειά πού έχει τελματώσει τόν κόσμο. Τότε όμως έπιστρέφει ό άρχηγός τής άναγνωριστικής περιπόλου, ύπενθυμίζοντάς μου τήν σκληρή πραγματικότητα -είμαστε όλοι κανονικοί στρατιώτες καί τό πιθανότερο είναι νά παραμείνουμε τέτοιοι γιά άρκετό καιρό. Τό χωριό Στέλα είναι άκόμη έλεύθερο άπό τόν έχθρό, ένα γεγονός τό όποιο άναφέρω στόν διοικητή. Τι είναι όμως αύτό; Δέν μπορώ νά πιστέψω στά μάτια μου, έπειδή έρχεται ό λοχαγός Χίρς μαζί μέ τόν ζωηρό μικρό μας έπιθεωρητή Γιόστ. Είμαι πανευτυχής πού βλέπω αύτόν τόν φίλο ξανά. Πρός άκόμη μεγαλύτερη χαρά μας έχουν μαζί τους τήν άλληλογραφία, τήν τέταρτη πού λαμβάνου­με σέ αύτή τήν έκστρατεία. Στίς 16.45 έρχεται άλλη μία προει­δοποιητική διαταγή γιά «καλό κυνήγι». Είναι άρκετό γιά νά σέ κάνει νά ξεράσεις -τήν στιγμή πού τά πράγματα καλυτερεύουν λίγο μάς στέλνουν καί πάλι σέ ταξίδια. Πόσο μακριά θά είναι αύτή τήν φορά; Μέχρι τήν Διάβαση Μπρένερ, ή μέχρι τό Μόναχο; Πρόκειται νά ξεκινήσουμε στίς 19.00, άλλά μία άπό τίς άναγνω- ριστικές περιπόλους μας δέν έχει έπιστρέψει άκόμη. Έ ρχεται τελικά στίς 19.45 καί ξεκινάμε. Φθάνουμε στό Μπαρτολομέο στίς01.30 καί σταματάμε έκεΐ, παίρνοντας έναν ύπνο δίπλα στά σχή­ματά μας.

1 ’Οκτωβρίου. Ό ύπολοχαγός Ντίτμαρ κι έγώ περιοδεύουμε στόν νέο μας τομέα. Έ πειτα άπό άρκετή συζήτηση συμφωνούμε νά μετακινηθούμε σέ θέσεις κοντά στόν δρόμο, έλπίζοντας ότι ό διοικητής θά πειστεί ότι αύτή είναι ή σωστή άπόφαση. Σήμερα είναι τά γενέθλια τού διοικητή μας κι έτσι τό τελευταίο μου λουκάνικο καί τό τελευταίο μπουκάλι βερμούτ θυσιάζονται προ- σφερόμενα ώς δώρα. Πάντως, είμαστε όλοι χαρούμενοι πού μπο­ρούμε νά δώσουμε στόν «Γέρο» κάτι, έπιτέλους.

Αύξημένος συναγερμός στίς 16.00, άφού 15 άρματα μάχης έχουν γίνει άντιληπτά στό Βοτουρίνο. Στέλνω τόν Ίντσικόβσκι μέ

197

MARTIN PÖPPEL

ένα άναγνωριστικό άπόσπασμα νά βρούν τήν ακριβή τοποθεσία τών αρμάτων. Στίς 18.30 λαμβάνουμε τήν διαταγή γιά τό έπόμενο «καλό κυνήγι». Τά φορτηγά ξεκινούν. 'Ο άνθυπολοχαγός Βίκ άνα- λαμβάνει τό άντιαρματικό πυροβολικό καί καλύπτει τήν διασταύ­ρωση τού δρόμου στήν Βολτουάρα.

"Ωρα 18.45. ’Αναγνωριστική περίπολος άναφέρει προέλαση άρ- μάτων άπό τήν κατεύθυνση τής Μότα πρός τούς λόφους βορειοα­νατολικά τής Βολτουάρα. Τό πεζικό μας έμπλέκεται σέ μάχη άπέναντι στό έχθρικό πεζικό καί τίς τεθωρακισμένες μονάδες, μέ βολές πυροβολικού νά έκτοξεύονται καί άπό τίς δύο πλευρές. "Ωρα 19.30: τό τάγμα ύποχωρεϊ μέσα σέ καταρρακτώδη βροχή καί ομίχλη πρός τήν κατεύθυνση Βολτουάρα - Καμπαλτέζα. Περίπου τρία χιλιόμετρα δυτικά τής Βολτουάρα, παραμένουμε σέ έφεδρεία. Ό λόχος μου τίθεται υπό τήν διοίκηση τού Τάγματος Γκράσμελ. Κάτω άπό πυρά πυροβολικού, φθάνω στό σταυροδρόμι βορειοδυ­τικά τής Μότα στίς 11.30 καί παρουσιάζομαι στόν ταγματάρχη Γκράσμελ. 'Ολόκληρος ό τομέας καί οί δρόμοι ύφίστανται τόν βομβαρδισμό τού πυροβολικού ολόκληρο τό πρωί. Τό μεσημέρι 11 έχθρικά άρματα M k III καί άλλα άρματα, έξέρχονται άπό τήν Μότα καί σταματούν σέ άπόσταση περίπου 2.500 μέτρων άπό έμάς. Τά έξι άρματα καί τό πεζικό πού τά συνοδεύει άρχίζουν τήν έπίθεσή τους. ’Ανοίγουμε πύρ όταν φθάνουν στά 800 μέτρα, πε­τυχαίνοντας πέντε άρματα καί πυρπολώντας τα. Τό έκτο κατα­φέρνει νά διαφύγει. Τρεις ζητωκραυγές γιά τούς άντιαρματικούς πυροβολητές μας!

Είναι κρίμα πού δέν έχω έδώ τό βαρύ πολυβόλο μου (ό λόχος βρίσκεται άκόμη καθ’ όδόν, χρησιμοποιώντας μουλάρια). Πρός τό παρόν, άφιερώνουμε όλες τίς προσπάθειές μας στήν εξασφάλιση κάποιου είδους κάλυψης στά σκληρά βράχια, τουλάχιστον σέ κάποιες ρηχές κοιλότητες. Ή δραστηριότητα τοϋ πυροβολικού αυξάνεται σιγά-σιγά. Στίς 16.00 κάποιοι Βρετανοί πεζοί κατορ­θώνουν νά μάς πλησιάσουν κινούμενοι άργά. Τά βαριά πολυβό­λα μας όμως έχουν φθάσει τώρα καί τά χρησιμοποιούμε μαζί μέ τά άντιαεροπορικά πυροβόλα τών 20 χιλιοστών, τόσο άποτελε- σματικά ώστε άναγκάζονται νά ύποχωρήσουν παίρνοντας μαζί καί τούς τραυματίες τους. Στίς 17.00 τά πράγματα άρχίζουν πραγ­ματικά νά άγριεύουν. Πνεται μιά μεγαλειώδης έπίδειξη πυροβο­λικού, άλλά δυστυχώς όχι πρός όφελος μας. Ό δεξιός τομέας μας δέχεται όλο καί περισσότερα πυρά. Είναι δυνατόν νά διακρίνει

198

ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ 1943

κανείς τίς λάμψεις άπό τίς έκπυρσοκροτήσεις τουλάχιστον 28 πυροβόλων διαμετρήματος έως καί 150 χιλιοστών. Στόν δεξιό τομέα, ό βομβαρδισμός αυξάνεται έως ότου γίνεται ένα δολοφο­νικό μπαράζ, άκριβώς όπως στό Σιμέτο στήν Σικελία. Οί πυρο­βολαρχίες έχουν παραταχθεί σέ τέσσερις σειρές καί ξερνοΰν φωτιά καί θάνατο πάνω στά ύψώματά μας. Οί φτωχοί συνάδελφοί μας έκεϊ πέρα έχουν όλη τήν συμπάθειά μας.

Στίς 20.00 οί Τόμιδες πετυχαίνουν διάσπαση στό δεξιό πλευ­ρό, κυριεύοντας ένα άντιαρματικό πυροβόλο τών 75 χιλιοστών καί άλλα ύλικά. Εύτυχώς οί άνδρες καταφέρνουν νά σφραγίσουν αύτό τό ρήγμα γρήγορα. Δύο άπό τούς άνδρες μας είναι άκόμη άγνοού- μενοι: ό Ντέβες καί ό Γκρίμ. Σίγουρα δέν έχουν περιπλανηθεΐ καί δέν έχουν πέσει ανυποψίαστοι στά χέρια τών Τόμιδων;

Στίς 23.00 ό δεκανέας Μπαΐνκε φέρνει τήν διαταγή νά υπο­χωρήσουμε, πλάι στόν λόχο τού Μάιερ στίς 00.15. Γρήγορα καί άθόρυβα μετακινούμαστε στό σημείο συγκέντρωσης τών φορτη­γών περίπου τρία χιλιόμετρα άπό έδώ καί κατόπιν οδηγούμε μακριά χωρίς κάποιο δυσάρεστο άπρόοπτο, άν καί έχει άρχίσει ήδη νά βρέχει καταρρακτωδώς, νά πάρει ή εύχή! Αύτή τήν φορά όμως δέν είναι μακριά καί καθώς τοποθετούμαι πίσω στό τάγμα φθάνω έκεϊ νωρίς τό πρωί. Πρός τό παρόν, θά παραμείνουμε σέ έφεδρεία.

3 ’Οκτωβρίου. ’Αρχικά μαζευόμαστε όλοι γύρω άπό μία φωτιά πού τριζοβολάει μέσα σέ έναν μεγάλο άχυρώνα. Ή ζεστασιά εί­ναι ύπέροχη καί άπλώνεται στά κόκαλα καί τά νεύρα μας. Πολλοί άνδρες παίζουν σκάτ, άλλά σύντομα, ό ένας μετά τόν άλλον, έρπουν μέσα στό άχυρο γιά νά κοιμηθούν. Τό στοιχείο τοϋ Σούμαν λαμβάνει θέση πάνω στόν λόφο περίπου 500 μέτρα βορειοανατο­λικά τής Κάζα Καντονιέρα γιά νά παράσχει κάλυψη άπό μικρή άπόσταση. Τό πυροβολικό μας, τό όποιο έχει έξοπλιστεϊ μέ ’Ιτα­λικά οβιδοβόλα πεζικού τών 75 χιλιοστών, γιά κάμποσες μέρες τώρα, βάλλει έπανειλημμένα μικρές ομοβροντίες πρός τίς έχθρι- κές θέσεις, ένώ τό έχθρικό πυροβολικό περιορίζεται πρός τό παρόν σέ μερικές αιφνιδιαστικές συγκεντρώσεις πυρός. Ή μέρα περνά σχετικά ήσυχα. Κοιμάμαι σάν μωρό μέσα σέ έναν ’Αμερικανικό ύπνόσακκο ό όποιος βρισκόταν μέσα στό όχημα πού κυριεύσαμε.

4 ’Οκτωβρίου. Τίποτα δέν κινείται καί είμαστε εύτυχεϊς πού μπορούμε γιά μία άκόμη φορά νά άπολαύσουμε έναν βαθύ ύπνο. Στίς 06.00 μάς ξυπνά τό πυροβολικό μας πού άνοίγει σφοδρό πύρ

199

MARTIN PÖPPEL

κατά τής Βολτουάρα. ’Αρχίζουν νωρίς τά άγόρια μας, σάν νά ξέρουν ότι στους Τόμιδες αρέσει ένας μακρύς καλός ύπνος. Βάζω τίς κουβέρτες πάνω άπό τό κεφάλι μου καί ξανακοιμάμαι. Στίς08.00 ξεκινώ νά πάω στόν διοικητή έπειδή έπείγει νά οργανώσω προμήθειες γιά τούς άνδρες μου πίσω άπό τίς γραμμές. Ό δρό­μος οδηγεί άκριβώς δίπλα στήν Γκαμπαλτέρα, στρίβοντας άπότο- μα πρός τά κάτω. ’Ακριβώς έκεΐ μού συμβαίνει ή πιό τρομερή κακοτυχία. Σέ μία άπό τίς στενές καί έπικίνδυνες στροφές ό δεξιός τροχός μου προσκρούει πάνω σέ ένα ορόσημο, άναποδογυρίζω καί πέφτω κάτω άπό ένα άνάχωμα μέ βάθος περίπου 3 μέτρα. ’Εκτι­νάσσομαι έξω καί μέ κτυπά τό όχημα καθώς περνά άπό πάνω μου. Μέ κτυπά στήν λεκάνη, μέ τέτοια δύναμη ώστε βλέπω γύρω μου άστεράκια. Έ να ψηλάφισμα έκεΐ χαμηλά μέ διαβεβαιώνει ότι όλα είναι άκόμη έκεΐ, άλλά ό άριστερός όρχις έχει σπρωχθεΐ έξω άπό τόν σάκο του, άρχίζει νά πρήζεται καί έχει ένα άηδιαστικό μπλέ χρώμα. Είναι ένας τόσο άναθεματισμένα άνόητος τρόπος γιά μένα νά τεθώ έκτός μάχης, ειδικά όταν οί άνδρες περνάνε τόσο δύσκολες στιγμές. Ό διοικητής σίγουρα θά έχει κάτι νά πει γι’ αύτό!

Μού φαίνεται ότι περνά ένας αιώνας μέχρι νά φθάσει έδώ τό άσθενοφόρο. Μέ φορτώνουν σύντομα μέσα σέ αύτό καί κείτομαι σέ αύτή τήν νεκροφόρα, όπου τό παραμικρό τράνταγμα προκα- λεϊ νέες άγωνίες. Στό Γιέλτσι, σέ έναν σταθμό πρώτων βοηθειών, μέ ράβουν πρόχειρα. Τό ’ίδιο βράδυ μέ μεταφέρουν μέ άσθενοφόρο στόν ύγειονομικό σταθμό διαλογής στήν Ρώμη. Προφανώς έπει- δή τά διαθέσιμα κρεβάτια είναι τόσο λίγα, καταλήγω νά είμαι ξαπλωμένος μαζί μέ τό πλήθος τών ύπολοίπων μέσα σέ μία έκ- κλησία, κοντά στό ιερό. Τήν έπόμενη μέρα οί νοσοκόμοι φέρνουν μέσα έναν άνδρα πάνω σέ φορείο, ό όποιος βογκάει καί τρέμει. Πρός έκπληξή μου δέν είναι άλλος άπό τόν παλιό φίλο καί συ­νάδελφό μου άπό τήν Κρήτη, άνθυπολοχαγό Σέρερ, ό όποιος έχει άρπάξει μία βαριά έλονοσία. ’Έτσι, όχι γιά πρώτη φορά, άνανεώ- νουμε τήν φιλία μας σέ έναν σταθμό πρώτων βοηθειών.

Μένουμε στήν Ρώμη γιά δύο μέρες, λαμβάνοντας άριστη φρο­ντίδα καί φαγητό καί στήν συνέχεια μάς φορτώνουν σέ ένα ’Ιτα­λικό νοσοκομειακό τραίνο καί ταξιδεύουμε μέσω Ριτσιόνε - Πά- δουα - Μπάντ Γκαστάιν - Σάλτσμπουργκ πρός τό Μόναχο. Ό Σέρερ περνά άλλη μία άσχημη κρίση καθ’ όδόν, πρέπει νά τόν δέσουν πάνω στό κρεβάτι του καί, πρός μεγάλη μου λύπη, τόν

200

ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ 1943

κατεβάζουν άπό τό τραίνο στό Ροζενχάιμ. Προσωπικά δέν μπορώ νά καταλάβω -τό τραίνο περνά άπό τό σπίτι μου στό Μόναχο - θά πρέπει νά είναι τρελοί- καί ταξιδεύει πρός τό Λαίραχ στήν 'Ελβετική μεθόριο.

Μέ αύτόν τόν τρόπο, τελείωσε ή προσωπική μου έκστρατεία στήν Ιταλία.

Τήν 1η ’Οκτωβρίου 1943 προήχθην σέ ύπολοχαγό καί διοικητή λόχου, λίγο πρίν τά 23α γενέθλιά μου. Αύτό είναι πολύ εύκολο πράγμα νά τό γράψει ή νά τό διαβάσει κανείς, άλλά μεγάλη εύ- θύνη γιά έναν τόσο νεαρό άνδρα. Εύθύνη γιά 180 άνδρες τών όποιων οί γονείς, οί σύζυγοι, οί άρραβωνιαστικιές, οί άδελφοί, οί άδελψές καί οί φίλες τους περιμένουν γι’ αύτούς, έλπίζοντας ότι θά έπιστρέψουν τουλάχιστον μισο-ύγιεΐς καί σώοι. ’Εκείνον τόν καιρό δέν έκανα σχεδόν καθόλου τέτοιες σκέψεις, άλλά τώρα φρίττω μέ τό θανάσιμο παιχνίδι «κλεφτών καί άστυνόμων» πού μάς διέταζαν νά παίζουμε. Σίγουρα ένας άνδρας 30 ή 35 έτών έχει μία κάποια ώριμότητα -άλλά ένας άνδρας 23 έτών;

Τό Τάγμα Πολυβόλων μας συνέχισε νά διεξάγει μία μάχιμη ύποχώρηση διά μέσου τής ’Ιταλίας. Ή ορεινή ύπαιθρος τούς ευ­νοούσε, καθιστώντας δύσκολες τίς έπιθέσεις γιά τούς Συμμάχους. Στήν περιοχή τού Μόντε Κασίνο τό μέτωπο σταθεροποιήθηκε καί, μετά τήν Κρήτη, άρχισε άλλο ένα ήρωικό κεφάλαιο στήν ιστορία τής 1ης Μεραρχίας ’Αλεξιπτωτιστών15, σέ αύτό πού έμελλε νά γί­νει τό Βερντέν τού Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Παρά τήν έφοδο πολλών έχθρικών μεραρχιών καί τόν καταιγισμό οβίδων ό όποιος διαρκούσε συχνά ολόκληρη τήν μέρα, παρά τούς τάπητες τών βομβών, οί άνδρες κράτησαν γερά, σέρνονταν έξω άπό τίς τρύπες τους καί άνταπέδιδαν τά πυρά. Μεμονωμένοι, σέ ζεύγη, ή μερι­κές φορές λίγο περισσότεροι. ’Όπως καί στήν Κρήτη, αύτή ή μάχη πού διήρκεσε έπί έναν μήνα στοίχισε βαρύ φόρο αίματος στούς άνδρες μας. Καί όταν τό μοναστήρι τών Βενεδικτίνων στό Μόντε Κασίνο καταστράφηκε τελικά άπό τούς σχηματισμούς τών συμ­μαχικών βομβαρδιστικών, ήταν οί άνδρες τού Τάγματος Πολυβό­λων οί πρώτοι πού έλαβαν θέση γιά ολόπλευρη άμυνα έκεΐ πάνω.

Τί Τάγμα Πολυβόλων καί τί άνδρες.

201

10Νορμανδία 1944

Ή Συμμαχική εισβολή

ΠΑΡΕΜΕΙΝΑ ΓΙΑ ΜΕΡΙΚΕΣ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ στό όμορφο Λαίραχ, μέσα στήν γαλήνη καί τήν απομόνωσή του. Μέ άγωνία παρακολουθούσα στό ραδιόφωνο καί στόν χάρτη μου, τίς μάχες τής 1ης Μεραρχίας ’Αλεξιπτωτι­

στών, ή όποία περιελάμβανε τό τάγμα μου καί τόν λόχο μου. Ή πρώτη μάχη τοΰ Μόντε Κασίνο -πώ ς πήγαν τά πράγματα γιά τούς συντρόφους μου, ποιός τραυματίστηκε, ποιός άλλος έχει θυ­σιάσει τήν νεαρή ζωή του; Μία άπελπιστικά σκληρή περίοδος γιά τά φιλαράκια ένώ έγώ άναρρώνω έδώ. Λίγες μέρες άδεια γιά νά πάω στό σπίτι καί μετά φεύγω έπιτέλους γιά τό τάγμα έκπαίδευ- σης καί άναπλήρωσης -νομίζω ότι ήταν στό Όσερσλέμπεν- καί παρουσιάζομαι πάλι γιά ύπηρεσία. Πρός εύχαρίστησή μου ό πα­λιός φίλος μου καί συνάδελφος, άνθυπολοχαγός Σέρερ, είναι έπίσης έδώ. Καί οί δύο είμαστε κατενθουσιασμένοι στήν ιδέα τής έπιστροφής στήν μονάδα μαζί -άλλά δέν έμελλε νά γίνει έτσι.

'Ένας άπό τούς «Γέρους» ψάχνει γιά δοκιμασμένους στήν μάχη καί έμπειρους άνδρες άνάμεσα σέ όσους έχουν άναρρώσει γιά τό νέο 6ο Σύνταγμα ’Αλεξιπτωτιστών. Κάνουμε ότι μπορούμε γιά νά άρνηθούμε, άλλά όταν άνακαλύπτει ότι είμαστε καί οί δύο «βα­ρείς», δηλαδή ότι προερχόμαστε άπό λόχο βαρέων όπλων, τό ζήτημα τελειώνει. Σύμφωνα μέ διαταγές «άπό πολύ ψηλά», πρέπει νά ένταχθοϋμε στό νέο 6ο Σύνταγμα ’Αλεξιπτωτιστών, κάτι πού άποτελεϊ βάρβαρο ξύπνημα άπό τό όνειρό μας γιά τό Μόντε Κασίνο, άπό τό όνειρό μας νά πολεμήσουμε πλάι στούς φίλους μας. Εϊτε θέλουμε νά ένταχθοϋμε είτε όχι, μάς λένε νά φύγουμε γιά τήν Κολωνία - Βάν.

Κατά τήν περίοδο μεταξύ 15 Ίανουαρίου καί 1 Μαΐου 1944,

202

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

τό 6ο Σύνταγμα ’Αλεξιπτωτιστών συγκροτήθηκε έκ τού μηδενός. Οί διοικητές καί οί υφιστάμενοι άξιωματικοί άποσπάστηκαν κυ­ρίως άπό τούς άλεξιπτωτιστές τού Τάγματος ’Εκπαίδευσης ’Αλε­ξιπτωτιστών. ’Εμφανίστηκαν παλιά ονόματα, όπως τού λοχαγού Τρέμπες, τού λοχαγού Μπαρτέλμες καί τού παλιού βετεράνου ύπολοχαγού Βάγκνερ, κατόχου τοΰ Χρυσού ’Εμβλήματος Τραυμά­των. Καί οί τρεις αύτοί ήταν κάτοχοι τού Σταυρού τών Ιπποτών.

Ή όμάδα άπαρτίζεται άπό νεαρούς έθελοντές πού προέρχονται άπό τήν Luftwaffe καί τό άντιαεροπορικό πυροβολικό, οί όποιοι είναι άπίστευτα άφοσιωμένοι στόν Κλάδο μας. ’Αρχικά τό σύνταγ­μα είναι πολύ ζωντανό μέ όλους, κυρίως τούς νεαρούς στρατιώτες, νά έχουν ό καθένας τίς δικές του άπόψεις καί ιδέες. Αύτή ή ταιριασμένη όμάδα όμως μετατρέπεται σέ ένα σύνταγμα τό όποιο θά είναι άξιο νά φέρει σέ πέρας όποιεσδήποτε άποοτολές τού άνατεθοΰν. Στά τέλη ’Απριλίου 1944 τό σύνταγμα άναχωρεΐ γιά τήν Γαλλία γιά νά άναπτυχθεϊ έκεΐ, έτοιμο γιά μία έχθρική εισβο­λή στήν Δύση.

Τό 6ο Σύνταγμα ’Αλεξιπτωτιστών καί ή ’Αποστολή του

(Τό 6ο Σύνταγμα ’Αλεξιπτωτιστών ύπό τήν διοίκηση τού ταγ­ματάρχη Βαρώνου φόν ντέρ Χάιντε, κατόχου τοΰ Σταυρού τών Ιπποτών, άναπτύχθηκε στήν περιοχή Καρεντάν - Λέ Πλεσί κατά τήν έναρξη τής Αγγλο-Άμερικανικής εισβολής καί γιά λόγους τα­κτικής προσκολλήθηκε στήν 91η Αεραποβατική Μεραρχία).

Αντικειμενικός σκοπός: νά άσφαλίσει τόν τομέα μάχης άπένα- ντι σέ εχθρικές έπιχειρήσεις άεραγημάτων.

Διοίκηση τοΰ Συντάγματος: Ταγματάρχης Βαρώνος

Υπασπιστής:φόν ντέρ Χάιντε Λοχαγός Πάισερ

Ιο Τάγμα: 2ο Τάγμα: 3ο Τάγμα:

Λοχαγός ΠράικσατΛοχαγός Μάγκερ Λοχαγός Τρέμπες

Διοίκηση 3ου Τάγματος: Υπασπιστής:Δεύτερος υπασπιστής: 'Αξιωματικός διαβιβάσεων:

Λοχαγός Τρέμπες Άνθυπολοχαγός Τρόιχερτς Ύπολοχαγός Ούλμερ Ύπολοχαγός Ζάιμπερτ

203

MARTIN PÖPPEL

9ος Λόχος: 10ος Λόχος: 11ος Λόχος: 12ος Λόχος:

Ύπολοχαγός Βάγκνερ Ύπολοχαγός Πρίφε Ύπολοχαγός Μέρκ Ύπολοχαγός Παϊπελ

Διοίκηση τοΰ 12ου Λόχου: Άρχιλοχίας λόχου:

Ύπολοχαγός Παϊπελ Έπιλοχίας Χέλμπιγκ Έπιλοχίας Πέτερς Έπιλοχίας Ρέντς Λοχίας Χόνιγκ Άνθυπολοχαγός Σραΐντερ Δόκιμος Ντόπελσταϊν

1η Διμοιρία: 2η Διμοιρία: 3η Διμοιρία: 4η Διμοιρία: 5η Διμοιρία:

Τό σύνταγμα λαμβάνει θέσεις στήν περιοχή Καρεντάν - Λέ Πλεσί. Κάθε τάγμα δημιουργεί έναν ύποτομέα, άναλαμβάνοντας τήν εύθύνη γιά τήν παρατήρηση καί τήν άμυνα τής δικής του πε­ριοχής. Ειδική μέριμνα πρέπει νά ληφθεΐ γιά νά ασφαλίσουμε τίς περιοχές οί όποιες δείχνουν νά εύνοοϋν ιδιαίτερα μία άεραποβα- τική έπιχείρηση τού έχθρού. Στόν τομέα μας, ύπάρχουν δύο τέ­τοιες περιοχές. Πρώτα, ή περιοχή νοτίως τοΰ Καρεντάν, ένα κομμάτι ύπαίθρου μέ μήκος περίπου 2 χιλιόμετρα καί πλάτος 1 χιλιόμετρο, τελείως έπίπεδο καί χωρίς βλάστηση. Γύρω άπό αύτό τό τοπίο ύπάρχουν έπίπεδες εδαφικές έξάρσεις άπό τίς όποιες μπορεΐ νά έλεγχθεΐ ολόκληρος ό τομέας. Ή δεύτερη περιοχή αύτού τού είδους βρίσκεται μεταξύ τού Καρεντάν καί τοΰ Περιέ, μία μακρά, λεπτή λωρίδα γής ή όποία είναι ιδιαίτερα κατάλληλη γιά τήν προσγείωση άνεμοπλάνων πού μεταφέρουν στρατιώτες.

Τό σύνταγμα μέ όλες τίς μονάδες του, εγκαθίσταται στίς θέ­σεις του, τίς όποιες έχουμε έργαστεΐ άκούραστα γιά νά ολοκλη­ρώσουμε. Λσκήσεις συναγερμού ήμέρα καί νύχτα αύξάνουν τήν πολεμική μας έτοιμότητα. 'Ολόκληρος ό χώρος έχει έξεταστεΐ έτσι ώστε νά είναι άποτελεσματικά τά βαρέα όπλα κι έχει ληφθεΐ ύπ’ όψιν σχεδόν κάθε ενδεχόμενο. Στίς 3 Ιουνίου 1944 γίνεται περαι­τέρω άναδιοργάνωση σάν άποτέλεσμα τών πλημμυρών πού έγι- ναν σέ ορισμένα τμήματα τής ύπαίθρου. Ό σταθμός διοίκησης τών βαρέων όπλων μεταφέρεται στό Σαίν Ζόρζ ντέ Μποχόν καί πα­ρατηρητήρια εγκαθίστανται στό καμπαναριό τής έκκλησίας. Πε­ρισσότερη επίπονη έργασία γιά νά έπεκτείνουμε τίς θέσεις, νά τοποθετήσουμε δίχτυα παραλλαγής καί νά έγκαταστήσουμε θέσεις

204

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

ελεύθερων σκοπευτών. Στήν συνέχεια τό σύνταγμα μπορεϊ νά περιμένει ήρεμα τήν άναμενόμενη έπίθεση τοϋ εχθρού. Στίς 5 Ιου­νίου γίνεται μία άσκηση έπί χάρτου, όπου συμμετέχουν όλοι οί αξιωματικοί τού τάγματος καί οί επικεφαλής τών διμοιριών καί όπου έξετάζονται οί πιθανότητες μιάς άεραποβατικής ένέργειας τοϋ έχθροϋ. Μετά τό πέρας της, διαλυόμαστε μέσα σέ γέλια καί κανείς δέν έχει τήν παραμικρή ιδέα γιά τό πόσο κοντά βρισκό­μαστε στό νά άντιμετωπίσουμε τήν πραγματική κατάσταση. ’Ελά­χιστες μόνο ώρες άργότερα όλες οί προετοιμασίες μας θά δοκι­μαστούν.

5 Ιουνίου. ’Έχω έγκαταστήσει τόν σταθμό διοίκησης τού λό­χου μου σέ μιά άγροικία τής Νορμανδίας καί είναι πραγματικά σάν στό σπίτι καί βολική μέ τήν ζεστασιά τής φωτιάς στό τζάκι πού άναψε ό Ζαίζερ, ή όρντινάντσα μου. Είναι σχεδόν μεσάνυχτα καί σκοπεύω νά βγάλω μερικά ρούχα καί νά πάρω έναν ύπνάκο, όταν ό έπικεφαλής τοϋ λόχου διοικήσεως, ό λοχίας Μπένε, μέ ξυπνά λέγοντας: «Κύριε ύπολοχαγέ, νά άνοίξω άλλο ένα μπουκάλι άφρώδους ποτού;» Γελώ μέ αύτήν τήν τρελή ιδέα καί είμαι στήν ευχάριστη θέση νά τοϋ δώσω τήν έγκρισή μου έπειδή είναι προ­φανώς στά όριά του, αισθανόμενος ότι κάτι πρόκειται νά συμβεϊ σήμερα.

Έξω ό βομβαρδισμός συνεχίζεται. Υπήρξε πρόσφατα ένα άτε- λείωτο κύμα έπιθέσεων άπό σχηματισμούς βομβαρδιστικών ένα­ντίον ολόκληρου τού συγκοινωνιακού δικτύου τής Γαλλίας. Περ­νούν πάνω άπό τά κεφάλια μας σέ μεγάλους άριθμούς.

Τό παρατηρητήριό μου άναφέρει ότι μπορούν νά άκουστούν ισχυρές έκρήξεις άπό άπόσταση 8 χιλιομέτρων. Κοιτάζουμε πρός τά έκεϊ, άλλά δέν μπορούμε νά διακρίνουμε κάτι περισσότερο. Τότε μού τηλεφωνεί ό διοικητής, θέλοντας νά μάθει άν μπορώ νά κάνω μία πιό άκριβή άναφορά. Εμφανίζονται τώρα περισσότερα άεροσκάφη, πολύ κοντά αύτή τήν φορά. Οί δυνατές έκρήξεις θά πρέπει νά προέρχονται άπό τό ίδιο τό Καρεντάν. Είναι μία άνή- συχη νύχτα. Ίσως ό γερο-Μπένε νά έχει δίκιο καί κάτι νά πρό­κειται όντως νά συμβεϊ. Καθώς δέν φαίνεται νά ύπάρχει τέλος στόν σχηματισμό τών έχθρικών άεροσκαφών, διατάζω τόν λόχο νά είναι έτοιμος γιά δράση. Γιά μία άκόμη φορά δέν μπορούν νά μάς βλάψουν.

6 ’Ιουνίου. Ό βομβαρδισμός συνεχίζεται. Άναφέρονται βομβαρ­δισμοί σέ ολόκληρη τήν περιοχή. Τό 2ο Τάγμα πού φρουρεί ένα

205

MARTIN PÖPPEL

άεροδρόμιο, άναφέρει βομβαρδισμό άπό τεράστιους έχθρικούς σχηματισμούς. ’Έχουμε ντυθεί καί συζητάμε άνήσυχα γι’ αύτές τίς έξελίξεις. Τότε πετοΰν άπό πάνω μας περισσότερα άεροσκάφη, αύτή τήν φορά πολύ κοντά καί πολύ χαμηλά.

"Ωρα 02.00. Συναγερμός! Οί σκοποί δίνουν συναγερμό μέσα στήν νύχτα. "Ολα τά παρατηρητήριά μου άναφέρουν τήν ρίψη άλεξιπτωτιστών τού έχθρού. Αύτομάτως ξυπνάμε καί ετοιμαζόμα­στε γρήγορα. Οί πρώτες διαταγές είναι πρός τήν έπιμελητεία καί τό τηλεφωνικό κέντρο γιά ολόπλευρη άμυνα καί κατόπιν γίνονται οί πρώτες άναφορές πρός τόν διοικητή. Νά πάρει ή ευχή, ή άσκη­ση έπί χάρτου μάς μετατράπηκε ξαφνικά σέ πραγματικότητα.

Τρέχω βιαστικά πρός τό κύριο παρατηρητήριό μου μέ τό προ­σωπικό τοΰ άρχηγείου μου. Άπασφαλίζουμε τά όπλα μας, άλλά κανείς δέν ξέρει άκόμα πού βρίσκεται ό έχθρός. Σύμφωνα μέ τίς άναφορές, έχουν σημειωθεί ρίψεις άλεξιπτωτιστών σέ ολόκληρη τήν περιοχή. Οί δύο πρώτες θετικές άναφορές φθάνουν ώς εμέ­να άπό τό καμπαναριό. 'Ο έχθρός, πού διαθέτει κατ’ έκτίμηση μία δύναμη δύο έως τριών λόχων, έχει κάνει μία ρίψη άλεξιπτωτιστών πάνω άπό τόν τομέα μας μεταξύ τοΰ Σαίν Ζόρζ ντε Μποχόν καί τού Ρουζεβίλ. Μέχρι τώρα, δέν έχουν έμφανιστεϊ ισχυρότερες δυνάμεις.

Οί πρώτοι τραυματίες αιχμάλωτοι, τρεις ’Αμερικανοί, μεταφέ- ρονται πίσω άπό τήν διμοιρία βαρέων όλμων τοΰ 13ου Λόχου. Ή πρώτη σύντομη άνάκριση ώστόσο δέν παράγει κάποια άποτελέ- σματα. Οί τύποι αύτοί έχουν έκπαιδευτεΐ καλά καί άπαντούν σέ κάθε έρώτηση λέγοντας άπλώς: «Δέν ξέρω».

Άκούγονται μεμονωμένοι κρότοι άπό πυρά τυφεκίων, άλλά μέ­χρι τώρα έχουμε έντοπίσει μόνο τήν θέση μεμονωμένων στρατιω­τών τοΰ έχθρού καί δέν μπορούμε νά χρησιμοποιήσουμε άκόμη βαρέα όπλα. Ή νύχτα είναι θυελλώδης καί άγρια. Από καιρό σέ καιρό τό φεγγάρι φωτίζει τό σκοτάδι. Καμία έχθρική κίνηση δέν έντοπίζεται άπό τό καμπαναριό.

"Ωρα 04.00. Βομβαρδιστικά πετούν ξανά άπό πάνω μας, έρ- χόμενα άπό τόν Νότο. "Οταν βρίσκονται άκριβώς άπό πάνω, πέ­φτουν αίωρούμενα περισσότερα άλεξίπτωτα. "Ολα συμβαίνουν τόσο γρήγορα ώστε σχεδόν δέν έχουμε χρόνο γιά νά πυροβολή­σουμε. Τά άλεξίπτωτα έξαφανίζονται τάχιστα στήν πυκνή βλάστη­ση τών φραχτών τής Νορμανδίας. Απαντάμε μέ πυρά πολυβόλων καί κατόπιν μέ πυρά ύποπολυβόλων καί τυφεκίων κατά τού

206

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

έχθροΰ, άν καί δέν είμαστε σίγουροι γιά τήν θέση του. Μεταφέ- ρονται περισσότεροι αιχμάλωτοι, μεγαλόσωμες φιγούρες. Είναι αυτοί οί ’Αμερικανοί έπίλεκτοι; Δείχνουν σάν νά προέρχονται άπό τίς φυλακές τοΰ Σίνγκ Σίνγκ.

Ξημερώνει σιγά-σιγά, κάτι πού μάς δίνει τήν δυνατότητα νά έξετάσουμε τόν χώρο μέ τά κυάλια μας. Έδώ κι έκεΐ μποροϋμε νά διακρίνουμε τά άλεξίπτωτα, τά όποια έχουν χρώμα παραλλα­γής γιά τους άλεξιπτωτιστές, ρόζ γιά τά πυρομαχικά καί κίτρι­νο γιά τά όπλα. Μερικοί στρατιώτες έρχονται μέ λεία καί έκμε- ταλλευόμαστε όλοι τήν ευκαιρία νά καπνίσουμε μερικά ’Αμερικανι­κά τσιγάρα. Έρχονται όμως άκόμη περισσότεροι αιχμάλωτοι καί τούς βάζουμε πρός τό παρόν μέσα στήν έκκλησία. Είναι έξαντλη- μένοι καί τελείως άποθαρρυμένοι. Τό ιερό μετατρέπεται σέ σταθμό πρώτων βοηθειών. Μέχρι τώρα, έχουμε ύποστεΐ έλάχιστες μόνο άπώλειες.

Ώ ς έπιστέγασμα, έχουν διακοπεί οί έπικοινωνίες μας μέ τό τάγμα -πιθανώς κόπηκαν οί γραμμές. Ό διοικητής όμως θά έχει πιθανώς ήδη λάβει τίς άποφάσεις του μέ βάση τήν συνολική κα­τάσταση καί θά στέλνει ένισχύσεις νά χτενίσουν τήν ύπαιθρο.

Μέ τό ξημέρωμα, ό εχθρός άρχίζει νά ρίχνει βολές έλαφρών όλμων. Χωρίς άμφιβολία στοχεύουν τό καμπαναριό μας, τό μόνο καλό σημείο παρατήρησης σέ ολόκληρη τήν περιοχή. 'Ο χειριστής τοΰ όλμου ρίχνει άργά. Εύτυχώς γιά έμάς δέν διαθέτει πολλά πυρομαχικά, άλλιώς θά ύποχρεωνόμασταν σύντομα νά φύγουμε.

"Ωρα 06.30. Άπό τό Ρουζεβίλ, ό ύπολοχαγός Πρίφε κάνει μία έπίθεση μέσω τής άνοικτής ύπαίθρου, πρός τό μέρος μας. Χρησι­μοποιούμε οπτικά σήματα γιά νά δείξουμε τήν κατεύθυνση πού βρίσκεται ό έχθρός. Έρχεται όλο καί πιό κοντά. Οί ομάδες του προελαύνουν μέ τυπικό τρόπο -φανερώνοντας γιά μιά άκόμη φορά τήν άξια τής σκληρής έκπαίδευσής μας-, ή μία καλυπτόμενη καί πυροβολώντας ένώ ή άλλη κινείται πρός τά έμπρός ρίχνοντας μέ τά ύποπολυβόλα άπό τό ισχίο. Στήν συνέχεια έπιτίθενται μέ χειροβομβίδες καί ρίχνουν ριπές πολυβόλων μέσα στούς φράχτες. Χέρια σηκώνονται ψηλά άνάμεσα στούς πυκνούς θάμνους καθώς ό έχθρός παραδίδεται. "Ενας πραγματικός θρίαμβος γιά τόν Πρίφε, ό όποιος μέ μία διμοιρία αιχμαλωτίζει περισσότερους άπό 60 Αμερικανούς.

Σύντομα στέκονται μπροστά μας, αύτοί οί μεγαλόσωμοι φίλοι άπό τίς Ηνωμένες Πολιτείες, άνδρες γίγαντες στό άνάστημα μέ

207

MARTIN PÖPPEL

καλοθρεμμένα πρόσωπα. 'Ανάμεσα στους αιχμαλώτους είναι ένας λοχαγός καί άρκετοί άλλοι αξιωματικοί. Ό έξοπλισμός τους εί­ναι γενικά μέτριας ποιότητας, άλλά τό ιατροφαρμακευτικό υλικό τους είναι εντυπωσιακό. Κάθε στρατιώτης μεταφέρει ένέσεις μορ­φίνης καί άντιτετανικό ορό. Φυσικά, οί μερίδες τους περιλαμβά­νουν έπίσης τσιγάρα, σοκολάτες, μπισκότα, καφέ καί τσίχλες. Τά πιό κωμικά είναι τά μακριά μαχαίρια πού μεταφέρει καθένας άπό αύτούς δεμένα στόν μηρό ή στήν ζώνη του, άκριβώς όπως έμεΐς έχουμε τούς σουγιάδες μας στήν δεξιά τσέπη πάνω άπό τό γόνατο.

Περπατούν σέ μακρές σειρές καί μπαίνουν στήν έκκλησία άφού δέν μπορούμε νά τούς μεταφέρουμε πρός τό παρόν μακριά. Άνά- μεσά τους είναι καί ένας εύχάριστος νεαρός γιατρός, ένας λοχαγός όνόματι Τόμας Ούρμπαν Ίζόνσον, μέ τόν όποιο βρίσκω χρόνο νά μιλήσω. (Πολύ μετά τόν πόλεμο ή σύζυγός του μού είπε ότι ειχε πεθάνει). Είναι ένας καλός γιατρός καί καλός τύπος, όπως άνα- καλύπτω στό σύντομο διάστημα πού μένω στήν έκκλησία.

’Έξω, τό συγκρότημα μάχης περίπου 100 άνδρών είναι πιό ήρεμο τώρα πού έχουμε συλλάβει αιχμαλώτους. Άπό έδώ κι έκεϊ, έρχονται περισσότεροι Αμερικανοί οί όποιοι παραδίδονται μόνοι τους. Τά ειδικά στρατεύματά μας βρίσκονται καθ’ όδόν γιά νά μπαλώσουν τίς σπασμένες γραμμές μας. Μπορούμε νά δούμε άλεξίπτωτα νά κρέμονται καί νά κείτονται σέ ολόκληρη τήν πε­ριοχή κι έτσι τά μαζεύουμε καί τά περιεργαζόμαστε -τά φθαρμένα μετατρέπονται σέ φουλάρια. Φυσικά, τώρα έχουμε τεράστιες ποσότητες τσιγάρων καί σοκολάτας, τουλάχιστον γιά τήν ώρα. Στίς 09.50 φθάνει ένας άγγελιαφόρος άπό τόν διοικητή τοϋ τάγ­ματος, μέ τήν διαταγή νά μεταβούμε στό άρχηγεΐο γιά νά συζη­τήσουμε τήν νέα κατάσταση.

Φαίνεται πώς αύτή είναι πράγματι ή μεγάλη μέρα τών Συμ­μάχων -κάτι πού σημαίνει ότι δυστυχώς είναι καί ή έπίσης δική μας μεγάλη μέρα. Στόν τομέα τού συντάγματος οί μόνες άεραπο- βάσεις έχουν γίνει στόν δικό μας ύποτομέα, συνεπώς τά άλλα δύο τάγματα έχουν ριφθεϊ κατευθείαν στήν άκτή γιά νά έμπλακούν στήν μάχη έκεϊ κατά τών Συμμάχων. Μέχρι τώρα άπ’ ότι γνωρί­ζουμε, έχουν προσγειωθεί πολύ περισσότερα έχθρικά άερομεταφε- ρόμενα στρατεύματα στήν περιοχή Βίρ - Μυντούν. Άκόμη μεγα­λύτερες μονάδες λέγεται ότι έχουν ριφθεϊ καί προσγειωθεί στό Σαίν Μαρί ντύ Μόν καί τό Ιο Τάγμα έχει έμπλακεΐ σέ μάχη ένα­ντίον τους. Σύμφωνα μέ διάφορες άναφορές τής άναγνώριοης, τά

208

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

υπολείμματα τών λόχων πού ρίφθηοαν στήν περιοχή μας έχουν υποχωρήσει στά χωριά Γκραινέ καί Τριμπεχού. Γιά νά τά έμπο- δίσουμε νά μάς έπιτεθοϋν άπό τά νώτα, ολόκληρο τό τάγμα μας θά κινηθεί έναντίον τους. Ή άπόσυρση τών άναγκαίων στρατευ­μάτων γι’ αύτόν τόν σκοπό καί ή συνεχιζόμενη κατοχή τής περιο­χής άπέναντι σέ περαιτέρω άερομεταφερόμενες δυνάμεις, θά πρέ­πει νά γίνουν μέ τήν λήψη τών άκόλουθων μέτρων:

1. Ό 9ος Λόχος -έκτός άπό τήν διμοιρία Σενκεντόρφερ, ή όποία θά φρουρεί τόν παλιό ύποτομέα- νά προελάσει άμέσως σέ εύρύ μέτωπο μέσω τού Σαιντενί στόν κύριο δρόμο πρός τό Σαίν Άντρέ ντέ Μποχόν, νά χτενίσει τήν ύπαιθρο καί κατόπιν νά έπι- στρέψει στό ύπόλοιπο τάγμα.

2. Ό 10ος Λόχος: ή διμοιρία τού Χόπε νά μείνει κοντά στήν έκκλησία, μαζί μέ τήν όμάδα βαρέων πολυβόλων τού Μπίντερ. Ό υπόλοιπος λόχος νά προελάσει πρός τόν κύριο δρόμο καί νά παραμείνει σέ έπιφυλακή έως ότου όλες οί ομάδες τοΰ τάγματος συγκεντρωθούν.

3. Ό 11ος Λόχος νά άφήσει μία διμοιρία στήν παλιά θέση του καί ό ύπόλοιπος νά προελάσει έπίσης στόν κύριο δρόμο.

4. Κάθε λόχος θά λάβει ένα LKW , ό 12ος Λόχος νά λάβει δύο καί μία μοτοσυκλέτα.

5. Οί κινήσεις νά άρχίσουν άμέσως, μέ τήν μέγιστη ταχύτητα.

Λυτές οί κινήσεις άρχίζουν άμέσως μετά τήν έπιστροφή άπό τήν σύσκεψη τών διοικητών, άλλά διαρκούν περισσότερο άπ’ ότι προβλέφθηκε λόγψ τών δυσκολιών πού άντιμετώπισε ό 9ος Λό­χος. Προελαύνει άπό τό Τριμπεχού, φυλάσσοντας όλες τίς πλευρές του καί κρατά τήν τοποθεσία άπέναντι σέ πιθανή έπίθεση. ’Έχω ένημερώσει τούς έπικεφαλής τής διμοιρίας μου βαρέων όπλων γιά τήν κατάσταση καί οί θέσεις έχουν έλεγχθεΐ. Τελικά, στίς 16.00, ό 9ος Λόχος άναφέρει.

"Ωρα 16.15. Τελική συζήτηση γιά τήν έπίθεση μέ τόν διοικη­τή τοΰ τάγματος. Ά ν ή μάχη γιά τό Τριμπεχού - Γκραινέ έξελι- χθεΐ εύνοϊκά, τότε τό τάγμα θά προελάσει έως τά περίχωρα τοΰ Καρεντάν. Άπό τήν στιγμή πού οί άνδρες μας θά βρίσκονται στό Τριμπεχού, έμεϊς θά άκολουθήσουμε μέ τά βαρέα όπλα.

"Ωρα 16.30. Άγγελιαφόρος άπό τό τμήμα άσυρμάτου τοΰ συ­ντάγματος: τό τάγμα δέν θά έπιτεθεΐ τελικά. Άντιθέτως, όλες οί μονάδες θά πρέπει νά άκολουθήσουν τόν 9ο Λόχο στό Καρεντάν,

209

MARTIN PÖPPEL

όπου έχουν έντοπιοτεϊ ’Αμερικανικές αναγνωριστικές περίπολοι. Θά λάβουμε περαιτέρω διαταγές σχετικά μέ τίς τοποθεσίες άπό τόν διοικητή τοϋ συντάγματος. Έτσι, ξεκινάμε καί πάλι. Ά ν τά πράγματα συνεχιστούν έτσι, ή κατάσταση αύτή μπορεΐ νά δυσκο­λέψει. Οί άνδρες βρίσκονται ήδη κάτω άπό σημαντική πίεση μέ τό βάρος τών πυρομαχικών καί τών όπλων πάνω τους.

'Ο 9ος Λόχος μεταφέρεται στό Καρεντάν μέ όλα τά διαθέσι­μα φορτηγά, ένώ τό τάγμα βαδίζει έως έκεΐ μέ τά πόδια. Τελικά φθάνουν περισσότερα οχήματα γιά νά παραλάβουν τόν λόχο μου καί νά τόν μεταφέρουν πίσω στίς παλιές του θέσεις. Ή κύρια προσπάθεια θά μετατοπιστεί πάλι στίς παλιές θέσεις στό "Υψω­μα 30, όπου καί έγκαθιστώ τόν σταθμό διοίκησής μου.

"Ωρα 21.00. ’Αποκτάται έπαφή μέ τόν 9ο Λόχο καί πληροφο­ρούμαστε ότι ό έχθρός δέν έχει εΐσέλθει άκόμη στό Καρεντάν. Οί εχθρικές περίπολοι, έχοντας άναγνωρίσει τήν προσωρινή υπερο­χή μας, έχουν ύποχωρήσει. Ό 9ος Λόχος συγκεντρώνεται σέ ολό­πλευρη άμυνα.

"Ωρα 22.30. Συζήτηση τής κατάστασης μέ τόν διοικητή.Σύμφωνα μέ τίς τελευταίες άναφορές άπό τό σύνταγμα, οί

έχθρικές άεραποβατικές δυνάμεις προελαύνουν ήδη πρός τό Σαίν Κόμ ντύ Μόντ. Τό Ιο Τάγμα έχει οριστεί νά τίς έμπλέξει, άλλά δέν έχουν ληφθεΐ άναφορές σχετικά μέ τήν πρόοδό του μέχρι τώρα. Συζητάμε τίς πιθανότητες νά διαταχθεΐ τό 2ο Τάγμα νά προελάσει πρός αύτήν τήν κατεύθυνση, άκολουθούμενο άπό περαι­τέρω ένισχύσεις άπό τό 3ο Τάγμα κατά τήν διάρκεια τής μάχης.

Κατά τήν διάρκεια τής νύχτας, τά παρατηρητήρια άεροσκαφών άναφέρουν συνεχείς ύπερπτήσεις άεροσκαφών. Έχω στρατοπεδεύ- σει σέ άνοικτό χώρο, ώστε νά είμαι έτοιμος γιά δράση άνά πάσα στιγμή. 'Ο λόχος έχει στρατοπεδεύσει μέσα στούς λάκκους καί είναι πανέτοιμος γιά δράση. Αύτά τά γενναία παλικάρια άξίζουν τόν ύπνο τους -ποιός ξέρει άραγε τί θά φέρει ή επόμενη μέρα; Περνά όμως άρκετή ώρα μέχρι νά μπορέσω νά κοιμηθώ λίγο κι έγώ. Μεγάλες φωτιές είναι ορατές στόν ορίζοντα, οί όποιες πρέπει νά έχουν προκληθεΐ άπό τούς βομβαρδισμούς τών δικών μας άεροσκαφών. "Οποια έπιτυχία κι άν έχουν σημειώσει έρχεται τήν κατάλληλη στιγμή, άφού δέν έχει θεαθεΐ ούτε ένα Γερμανικό άεροσκάφος αύτήν τήν μέρα. Ποϋ στό διάβολο είναι; Κάθε μέρα είναι άπολύτως κρίσιμη. Κάθε μέρα καί κάθε νύχτα -στήν πραγ­ματικότητα κάθε ώρα- ό έχθρός φέρνει στήν άκτή τίς ένισχύσεις

210

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

του. Μόνο καταστρέφοντας τά άποβατικά οκάψη, τόν εχθρικό στόλο πού εμπλέκεται στήν όλη έπιχείρηση, μπορούμε νά κατα­στρέψουμε τά εφόδια τοϋ έχθροϋ καί νά έχουμε μιά ευκαιρία νά τόν πετάξουμε στήν θάλασσα. Άκόμη καί σ’ αύτό τό στάδιο, πολλές ενισχύσεις έχουν άποβιβαστεϊ άνενόχλητες.

Παρά τήν έξάντλησή μου, δυσκολεύομαι πολύ νά κοιμηθώ. 'Όλα είναι τόσο καινούργια, οί έντυπώσεις είναι άκόμη τόσο νωπές στό μυαλό μου γιά νά μού έπιτρέψουν νά πέσω γιά ύπνο. ’Έπειτα όμως άπό μερικές ήμέρες μάχης έχουμε άνακτή- σει τήν ικανότητα νά άρπάζουμε έναν ύπνάκο όποτε καί όπου μπορούμε.

'Όταν τελικά άποκοιμάμαι, ξυπνάμε όλοι άπό έναν λανθασμένο συναγερμό. Δόξα τώ Θεώ, δέν συμβαίνει κάτι. Ή πρώτη σπουδαία νύχτα περνά καί ξημερώνει ένα λαμπρό πρωινό. Τά κουρασμένα μάτια μας κοιτούν μισόκλειστα αύτόν τόν λαμπρό ούρανό καί άρχικά δυσκολευόμαστε νά πιστέψουμε πώς σήμερα θά βρεθού­με ξανά σέ πόλεμο. 'Όλα τά ίχνη τής νυχτερινής μας άνάπαυσης έξαφανίζονται γρήγορα, έτσι ώστε οί πιλότοι τοϋ έχθροϋ νά μήν μάς έντοπίσουν.

7 ’Ιουνίου. Μέ τό πρώτο φώς, έμφανίξονται τεράστιοι άριθμοί εχθρικών βομβαρδιστικών, φέρνοντας τόν θάνατο καί τήν φωτιά στήν Γαλλική ένδοχώρα. Φυσικά, οί στόχοι τους είναι οί σιδηρο­δρομικές διασταυρώσεις, τά στρατηγικά σημεία συγκέντρωσης καί οί δίαυλοι επικοινωνίας, καθώς καί οί προελαύνουσες τεθωρακι­σμένες μονάδες μας. Γνωρίζουν καλά πώς άν κατορθώσουν νά έκμηδενίσουν τίς ένισχύσεις μας θά μπορέσουν νά πετύχουν τούς άντικειμενικούς τους σκοπούς χωρίς πολλές άπώλειες. Σέ ότι άφορά τούς πιλότους μας -είναι άφαντοι.

Νομίζουμε όλοι ότι τό Ιο Τάγμα έχει ριχτεί στήν μάχη μόνο του καί χωρίς προοπτικές επιτυχίας. Θά πρέπει νά έχει ύποστεϊ ήδη σημαντικές άπώλειες, άν δέν έχει έξοντωθεΐ όλοσχερώς -καί ό φίλος καί σύντροφός μου Ό ϊγκεν Σέρερ είναι μαζί τους. Κατά τήν διάρκεια τής νύχτας, ό διοικητής τού συντάγματος έχει δια­τάξει τό 2ο Τάγμα νά άντικαταστήσει τό Ιο Τάγμα. Ή βορειοα­νατολική θέση στούς λόφους τού Σαίν Κόμ ντύ Μόντ πρέπει νά κρατηθεί πάσει θυσία, γιά νά παράσχει μία εύνοϊκή βάση γιά περαιτέρω άντεπιθέσεις.

Άπό τόν Βορρά καί τά βορειοανατολικά μπορούμε νά άκού- σουμε τεράστιες έκρήξεις, οί όποιες θά πρέπει νά προέρχονται

211

MARTIN PÖPPEL

άπό τά ναυτικά πυροβόλα μεγάλου διαμετρήματος τοΰ έχθροϋ. Μπορούμε έπίσης νά άκούσουμε τόν θόρυβο τής μάχης πού έρ­χεται άπό αύτήν τήν κατεύθυνση.

"Ωρα 13.00. 'Ο 9ος Λόχος έχει μετακινηθεί τώρα στό Σαίν Κόμ ντέ Μόν γιά νά σταθεροποιήσει τίς θέσεις μας έκεΐ.

Έχουμε μάθει ότι τό Ιο Τάγμα έχει ύποστεΐ βαριές άπώλειες άφότου έγιναν στά νώτα του προσγειώσεις ’Αμερικανικών στρα­τευμάτων μέ άνεμοπλάνα τίς πρώτες πρωινές ώρες. Μέ έχθρικές μονάδες μπροστά του, μέ ένα ολόκληρο σύνταγμα έπίλεκτων έχθρικών στρατευμάτων πίσω του καί μέ έλη στά νότια, τό μόνο πού θά μπορούσε νά κάνει τό τάγμα ήταν νά λάβει θέση γιά ολόπλευρη άμυνα καί νά πολεμήσει μέχρι τόν τελευταίο άνδρα. Στό μεταξύ, τό 2ο Τάγμα έχει περάσει στήν έπίθεση στά βόρεια, άλλά ήλθε σέ έπαφή μέ έχθρικές μονάδες μόνο σποραδικά καί άναγκάστηκε νά ύποχωρήσει στούς λόφους. Έκεΐ ένισχύθηκε μέ ένα τάγμα κατασκευής οχυρωματικών έργων πού άποτελεΐτο κυρίως άπό νεαρούς ή πολύ ήλικιωμένους στρατιώτες τού πεζι­κού καί έν μέρει άπό Ρώσους τούς όποιους δέν μπορεΐ νά έμπι- στευτεΐ κανείς.

Κατά τήν διάρκεια τού πρωινού, ό 9ος Λόχος προελαύνει έως τούς πρόποδες τών βουνών άλλά στήν συνέχεια ύποχρεώνεται νά ύποχωρήσει λόγφ τής πολύ άνώτερης έχθρικής δύναμης. Ό λόχος άσφαλίζει τώρα τούς λόφους μαζί μέ μονάδες τού 3ου Τάγματος καί τό πεζικό.

"Ωρα 17.00. Μέ διαταγή τού τάγματος, ή δεύτερη όμάδα όλμων ύπό τόν άνθυπολοχαγό Σραΐντερ στέλνεται γιά νά ένισχύσει τόν 9ο Λόχο. Πηγαίνω μέ τό κυριευμένο Γαλλικό αύτοκίνητό μου καί τό φορτηγό δύο χιλιόμετρα μακριά, πάνω άπό τό έλος, στό Σαίν Κόμ ντύ Μόντ, ώστε νά μπορώ νά έφοδιάσω τήν όμάδα μόνος μου καί νά μπορώ νά συζητήσω τά σχέδια γιά τήν αύριανή έπίθεση μέ τόν ύπολοχαγό Βάγκνερ.

Στό άρχηγεΐο τού συντάγματος φθάνει γιά μένα ή διαταγή νά έτοιμαστώ γιά τήν αύριανή έπίθεση μέ τόν ύπολοχαγό Βάγκνερ. Τό σχέδιο είναι νά άπωθήσουμε τόν έχθρό πίσω στόν Σαίν Κόμ ντύ Μόντ. Κατά τήν άποψη τών άνδρών πού έμπλέκονται, αύτή ή άποστολή δέν μπορεΐ νά πετύχει μέ τίς δυνάμεις πού έχουμε στήν διάθεσή μας. Οί ’Αμερικανοί, πού υποστηρίζονται άπό τά ναυτικά πυροβόλα τους, προελαύνουν ήδη άκάθεκτοι καί οί προ- κεχωρημένες μονάδες μας έχουν ήδη έμπλακεΐ σέ σκληρό άγώνα.

212

Νορμανδία 1944.

Τό 6ο Σύνταγμα ’Αλεξιπτωτιστών συγκροτήθηκε τόν 'Ιανουάριο τοΰ 1944 στό Βάνερ Χάιντε άπό τόν άντισυνχαγματάρχη Βαρώνο φόν ντέρ Χάιντε. Στά τέλη Απριλίου με­ταφέρθηκε στήν Νορμανδία. Αντικειμενικός του σκοπός: νά άμυνθει άπέναντι σέ εχθρι­κές άεραποβατικές ενέργειες στήν περιοχή τοϋ Καρεντάν. Στήν πραγματικότητα, ή συμ­μαχική εισβολή άρχισε στίς 00.15 τής 6ης Ιουνίου μέ έκτεταμένες άεραποβάσεις στήν ένδοχώρα, προτού ξεκινήσει ή έπίθεση άπό τήν θάλασσα στίς 06.00.

213

Αυτή ή φωτογραφία έλήφθη άπό τόν Ρόμπερτ Κάπα, έναν πολεμικό ανταποκριτή ό όποιος βρέθηκε στό πρώτο κύμα τών επιτιθέμενων. Οί Συμμαχικές άεροπορικές δυνάμεις πραγματοποίησαν 14.674 έξόδους στίς 6 Ιουνίου καί έριξαν 11.912 βόμβες. ’Επιπλέον, ή εισβολή τής Συμμαχικής ναυτι­κής αρμάδας ήταν άνευ προηγουμένου: 6 θωρηκτά, 122 άντι-

τορπιλικά, 360 τορπιλάκατοι καί μερικές έκατοντάδες φρε­γάτες καί περιπολικά οκάφη γιά νά καλύψουν ένα σύνολο 6.480 οπλιταγωγών πλοίων, άποβατικών καί ειδικών σκαφών. Σέ αποκλειστικά άριθμητικούς ορούς, ή συμμαχική υπεροχή ήταν τής τάξης τοϋ 10:1.

215

Χιλιάδες άλεξιπτωτιστές τοΰ έχθροϋ έρρίφθησαν πίσω άπό τίς Γερμανικές γραμμές.

Γιά πολλούς 'Αμερικανούς, ή εισβολή τελείωσε άπότομα στά πρώτα λεπτά. Στήν ματωμένη Ό μαχα , τήν άκτή με­ταξύ τού Σαίν Λωρέν καί τοΰ Όνορίν, οί 'Αμερικανοί ύπέστησαν τίς βαρύτερες άπώλειες τους.

216

Ό άξιωματικός πού διοικούσε τό II Σώμα 'Αλεξιπτωτιστών, ό στρατηγός Μάιντλ, μέ τόν διοικητή τού 6ου Συ­ντάγματος ’Αλεξιπτωτιστών, άντισυ- νταγματάρχη φόν ντέρ Χάιντε (μέ τό χαλύβδινο κράνος).

Ό κτώ άνδρες σκοτώθηκαν κατά τήν συντριβή αύτού τοΰ ’Αμερικανικού ανεμοπλάνου τύπου H orsa II.

217

Τό «λιοντάρι τοΰ Καρεντάν», ό άντισυνταγματάρχης Βαρώνος φόν ντέρ Χάιντε.

218

Ο στρατάρχης Ρόμμελ επισκέπτεται τό II Σώμα 'Αλεξιπτωτιστών τοϋ Μάιντλ.

Έ πειτα άπό τήν πτώση τοϋ Καρεντάν, ό υποστράτηγος Όστεντορφ, διοικητής τής 17ης Μεραρχίας Γρεναδιέρων Πά- ντσερ SS «G ötz von Berlichingnen» ένημερώνεται λεπτομερώς γιά τήν θέση τοϋ έχθροϋ άπό τόν διοικητή τοϋ 6ου Συντάγματος ’Αλεξιπτωτιστών, Βαρώνο φόν ντέρ Χάιντε (μέ τό χαλύβδινο κρά­νος).

Ό 'Αμερικανός γιατρός Τόμας Οΰρ- μπαν Ίζόνσον συνελήφθη αιχμάλωτος άπό τούς Γερμανούς κατά τήν πρώτη νύχτα, άμέσως μετά τό άλμα στόν αταθμό διοίκησης τοΰ 12ου Λόχου τοΰ 3ου Τάγματος τοΰ 6ου Συντάγμα­τος ’Αλεξιπτωτιστών. Φρόντισε τούς τραυματίες καί τών δύο πλευρών.

220

221

Ό λοχίας Ό τ τ ο Μπένε, επικεφαλής τοϋ προοωπικοϋ τοΰ άρχηγείου τοϋ 12ου Λόχου.

Ό δεκανέας Χέρμπερτ Χάζενκλεβερ τοΰ Ο υποδεκανέας Χάιντς Οΰμλαντ, 12ου Λόχου. έπικεφαλής τοϋ προοωπικοϋ άρχη­

γείου τής 2ης Διμοιρίας.

222

Ό λοχαγός Τρέμπες, διοικητής τοϋ 3ου Τάγματος.

224

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

Ά ν καί πλησιάζει σιγά-σιγά ή νύχτα, ό πάταγος τής μάχης δέν έξασθενεϊ. Πηγαίνω μέ τόν λοχία Χίστερ καί τόν πιστό βοηθό μου Ζαίζερ στό μέτωπο γιά νά δω τόν ύπολοχαγό Βάγκνερ καί νά συζητήσω έπί τόπου μαζί του τήν κατάσταση.

Παρ’ όλα όσα μάθαμε στίς άσκήσεις μας κατά τήν ειρηνική περίοδο, οί άνδρες είναι πεσμένοι κάτω κατά μεγάλες ομάδες, ό ένας ακριβώς δίπλα στόν άλλον. Διασπείρονται μέ μεγάλη δυσκο­λία καί μέ πολλές βλαστήμιες. Λίγες εκατοντάδες μέτρα πιό μπρο­στά καί οί όβίδες θά άρχίσουν νά πέφτουν άνάμεσά μας. Μεμιάς μεταφέρομαι πίσω στόν πόλεμο παλαιού στύλ. Συναντώ τόν Βάγκνερ πίσω άπό έναν φράχτη, νά συζητά μέ τούς άνδρες τού πεζικού. Σήμερα δέν δείχνει τό ίδιο ήρεμος καί ψύχραιμος, όσο συνήθως. Συνεχίζουν νά έρχονται μηνύματα, μεταφέροντας σημα­ντικές πληροφορίες άπό τούς σταθμούς διοίκησης.

’Έπειτα άπό λίγη ώρα έχουν συζητηθεί τά κύρια σημεία τής έπίθεσης πάνω στόν χάρτη καί έχουν συμφωνηθεΐ τά σινιάλα έδάφους. Ό έπικεφαλής τού προσωπικού τού άρχηγείου τού λόχου του κρατά σύντομες σημειώσεις καί κάνει μερικές τελευταίες έρωτήσεις. Τότε έρχεται μία κραυγή άπό μπροστά: ό έχθρός επι­τίθεται μέ άρματα μάχης!

Οί άνδρες, ιδίως έκεϊνοι τοΰ πεζικού, έχουν μεγάλη νευρικό­τητα. Άλλά άκόμη καί ό Βάγκνερ δέν φαίνεται νά μπορεΐ νά άποφασίσει τί νά κάνει. Επειδή δέν μπορώ νά βοηθήσω έδώ, παρά μόνο νά κάνω χειρότερα τά πράγματα, ξεκινώ γιά νά έπι- στρέψω μαζί μέ τούς δικούς μου άνδρες. Στήν διασταύρωση συ­ναντώ τήν όμάδα όλμων μου, ή όποία έχει μόλις έλθει μέ ένα φορτηγό. ’Οργανώνουμε γρήγορα τό ξεφόρτωμα τών βλημάτων. Δίνω τίς οδηγίες μου στόν Σραϊντερ καί κατόπιν ταξιδεύω πρός τά πίσω μέσα στό φορτηγό. Ό οδηγός τρέχει γρήγορα μέ διαβο­λεμένη ταχύτητα κατά μήκος τού στενού χωματόδρομου μέ τούς ψηλούς φράχτες καί μάς φέρνει πίσω στό άρχηγεϊο τοΰ συντάγ­ματος.

Μία τεράστια έπιχείρηση βρίσκεται σέ έξέλιξη έκεΐ. Υπασπι­στές έρχονται καί φεύγουν, άγγελιαφόροι τρέχουν γρήγορα καί στέλνονται στούς προορισμούς τους. Ή λάμπα καίει στό ύπόγειο καταφύγιο -ο ί διοικητές συντάγματος καί τάγματος έργάζονται. ’Έξω, τά τσιγάρα τών στρατιωτών λαμπυρίζουν μέσα στό σκοτάδι. 'Ο «Γέρος» πληροφορεί τόν ύπολοχαγό Πρίφε σχετικά μέ τήν αύ- ριανή έπίθεση κι έτσι συζητά τίς τελευταίες λεπτομέρειες μέ έμάς.

225

MARTIN PÖPPEL

Είναι κι αυτός όχι καί τόσο χαρούμενος μέ τήν δύναμη πού δια­θέτει σέ άνδρες. Ειδικότερα, είναι οργισμένος πού πρέπει νά έπι- τεθεϊ μέ δύο μόνο διμοιρίες. Μπορούμε όλοι νά νιώσουμε τήν δυ­σάρεστη κατάσταση πού περνά.

Ί ΐ είναι αύτό πού έπεισε τόν διοικητή νά ξεφύγει άπό τίς βα­σικές άρχές τής άσκησης έπί χάρτου; Πρίν άπό αύτό, διακήρυτ­τε πάντα πρός έμάς νά «Σκέφτεστε τήν μεγάλη εικόνα!» -άλλά τώρα άπλώς κατακερματίζει αύτό τό μάχιμο σύνταγμα. Είναι άκατανόητο. Ίσως όμως -κ ι αύτό είναι τό πιό πιθανό- ή όλη τραγωδία νά έγκειται στό γεγονός ότι ολόκληρο τό σύνταγμα δια­θέτει μόλις 70 φορτηγά καί αύτά είναι συνήθως τόσο παλιά καί άχρηστα ώστε δέν μπορούσαμε νά τά έπισκευάσουμε όταν πάθαι- ναν βλάβη. 'Απλώς δέν υπήρχαν πιά διαθέσιμα άνταλλακτικά. Συ­νεπώς τά περισσότερα άπό τά επίλεκτα συντάγματά μας είναι ύποχρεωμένα νά πηγαίνουν παντού μέ τά πόδια, όπως στόν Με­σαίωνα, μεταφέροντας όλα τά βαρέα όπλα, τά άντιαρματικό όπλα καί τούς όλμους. Φαίνεται ότι τό Γενικό Επιτελείο σκέφτηκε ότι οί άλεξιπτωτιστές μπορούν νά τά βγάλουν πέρα άκόμη κι άν δέν διαθέτουν τίποτα άλλο άπό τά μαχαίρια τους. Ή στάση αύτή φαί­νεται νά έχει έπηρεάσει άκόμη καί τόν στρατάρχη Ρόμμελ, ό όποιος ήταν σέ άλλες περιπτώσεις τόσο σώφρων: είχε δημιουργή­σει άμυντικά έργα έναντίον άεραποβατικών ένεργειών, είχε ένι- σχύσει έφευρετικά τήν άκτογραμμή -άλλά έλάχιστα έως τίποτα δέν ήταν διαθέσιμα γιά τήν ταχεία μεταφορά τών έφεδρικών μεραρχιών πρός τήν άκτή. Βάσει διαταγών άπό ψηλά, οί μεραρ­χίες τών W affen SS πού στάθμευαν πολύ πίσω άπό τήν άκτή ήταν στήν πραγματικότητα οί πιό καλά έξοπλισμένες16. Συνεπώς, σέ έκείνη τήν πρώτη μέρα, ή μοίρα ήταν ήδη προδιαγεγραμμένη γιά τό ύπερήφανο 6ο Σύνταγμα ’Αλεξιπτωτιστών μας. Στό τέλος αύτών τών μαχών -όταν ήμουν ήδη τραυματίας- είχε χάσει πε­ρισσότερους άπό 3.000 νεκρούς, τραυματίες καί άγνοούμενους. Λί­γες εκατοντάδες άνδρες, όπως άνακάλυψα άργότερα, κατάφεραν νά διαφύγουν άπό τόν θύλακα τοΰ Φαλαίζ.

’Α ς έπιστρέψουμε όμως σέ έκείνη τήν νύχτα: ξαφνικά άναγνω- ρίζουμε τόν ήχο διατρητικών άντιαρματικών βλημάτων κοντά. "Ενα έχθρικό τεθωρακισμένο όχημα άναγνώρισης έχει διεισδύσει μέχρι τό άρχηγεϊο σέ μία έξαιρετικά τολμηρή πορεία καί βάλλει τώρα άπό τήν άλλη πλευρά τοΰ δρόμου, άν καί δέν μπορεΐ νά δει πολλά πράγματα. Φοβερή έξαψη έδώ, πολλές κραυγές γιά άντιαρ-

226

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

ματικούς έκτοξευτές. ’Επιτέλους τό όχημα πλήττεται άπό σφοδρό πΰρ. Κανείς όμως δέν τολμά νά επιτεθεί στό πεζικό πού τό συ­νοδεύει, έτσι παίρνω λίγους στρατιώτες πού στέκονται τριγύρω καί κινούμαστε μπροστά. 'Όλοι είναι κατατρομαγμένοι αύτή τήν άπόκοσμη νύχτα καί ύποχρεώνομαι νά βρίσω καί νά εκτοξεύσω κατάρες πρός αύτούς γιά νά τούς κάνω νά κουνηθούν. 'Όταν φθάνουμε στό φλεγόμενο όχημα, άπό τό όποιο εκτοξεύονται πρός τόν ούρανό τά πυρομαχικά πού έκρήγνυνται κάθε τόσο, συνα­ντούμε έναν μοναχικό Γιάνκη, ό όποιος έχει παραλύσει τελείως άπό τήν άποτελεσματικότητα τού πυρός μας. Σέρνεται ολόγυρα μέ τά καλτσωμένα πόδια του καί βρίσκεται σέ τρομερή κατάστα­ση. Αφού προχωρούμε μερικές εκατοντάδες μέτρα άκόμη, συνει­δητοποιώ ότι εκείνος ό μοναχικός ’Αμερικανός ήταν ύπεύθυνος γιά όλον τόν πανικό καί τότε άποφασίζω νά έπιστρέψουμε πίσω.

Στέλνω τίς άκόλουθες διαταγές μέσω τοϋ άγγελιαφόρου:1. Ό σταθμός διοίκησης τοϋ λόχου νά μεταφερθεΐ άμέσως στήν

έκκλησία τοϋ Καρεντάν καί τό κύριο παρατηρητήριο νά έγκατα- σταθεϊ στό καμπαναριό.

2. Ή διμοιρία πολυβολητών Ρέντς νά κινηθεί βορείως τοϋ Πο- μενάκ, κρατώντας τήν θέση της ώστε νά παρέχει πλευρική ύπο- στήριξη στόν λόχο τοϋ Βάγκνερ όταν αύτός θά κάνει τήν έπίθεσή του τίς πρώτες πρωινές ώρες.

3. Ή διμοιρία βαρέων όλμων 13/6 νά κινηθεί σέ αύτή τήν πε­ριοχή μέ τήν ίδια άποστολή.

4. Ό ούλαμός οβιδοβόλων νά λάβει θέση δυτικά τού Καρεντάν καί νά εργαστεί καταστρώνοντας τίς άποστάσεις βολής.

’Έπειτα άπό περαιτέρω συζητήσεις μέ τόν διοικητή τού συντάγ­ματος έπιστρέφω στίς 23.00. Οί διαταγές μου έχουν έκτελεστεϊ μέχρι τότε, ή βρίσκονται άκόμη στήν φάση τής έκτέλεσης. Απλώ­νονται τηλεφωνικές γραμμές πρός τίς διμοιρίες άπό τούς άκού- ραστους άνδρες τών διαβιβάσεων, προετοιμάζεται ό πύργος πα­ρατήρησης καί συζητοϋνται όλα όσα άφοροϋν τήν αύριανή έπί- θεση μέ τούς έπικεφαλής τών διμοιριών. Εργαζόμαστε στόν ψηλό πύργο έτσι ώστε νά μήν κινεί υποψίες στά μαχητικά-βομβαρδιστι- κά τά όποια θά έπανεμφανιστούν σίγουρα αύριο. Στήν συνέχεια προσπαθούμε νά κοιμηθούμε γιά λίγες ώρες ώστε νά είμαστε ξεκούραστοι γιά τήν έπόμενη μέρα.

Ή νύχτα περνά ήσυχα καί χωρίς άπρόοπτα.

227

MARTIN PÖPPEL

8 Ιουνίου. Τά πράγματα τίθενται σέ κίνηση πρίν άπό τήν αυγή. Μόνο ένα πράγμα πάει στραβά: δέν είναι ή έπίθεσή μας άλλά έκείνη τοϋ έχθροϋ, ή όποια πλήττει σέ βάθος τά συγκεντρωμένα στρατεύματά μας. Ή έπίθεση άρχίζει μέ παρατεταμένο βομβαρ­δισμό άπό τά ναυτικά πυροβόλα τού έχθροϋ καί ή μία έκρηξη άκολουθεϊ τήν άλλη άνάμεσα στούς συναδέλφους μας πού βρίσκο­νται έκεϊ. Χρησιμοποιώντας τά κυάλια μας καί τό τηλεσκόπιο τού διοικητή τής πυροβολαρχίας, προσπαθούμε νά διακρίνουμε κάτι μέσα άπό τήν πυκνή ομίχλη, άλλά χωρίς έπιτυχία. Μπορούμε νά έντοπίσουμε τήν γραμμή τού μετώπου μόνο γενικά, άκούγοντας τίς ριπές υψηλής ταχυβολίας τών πολυβόλων μας M G 4217. Οί έκτοξευτές ρουκετών μας μέ τούς έξαπλούς σωλήνες έχουν αρχίσει έπίσης νά βάλουν, άλλά δέν μπορεϊ νά γίνει σύγκριση μέ τό οπλο­στάσιο τοϋ έχθροϋ σέ βαρέα πυροβόλα.

Καθώς ή μέρα φωτίζει όλο καί περισσότερο, μπορούμε νά δια­κρίνουμε τούς στόχους μας. Σέ ένα σημείο ύπάρχει ένας μεγάλος άριθμός Γιάνκηδων πού τρέχουν τριγύρω, προφανώς πρόκειται γιά κάποια άποθήκη έφοδίων ή άκόμη καί γιά σταθμό διοίκησης. 'Ο Ντόπελσταϊν ύπολογίζει γρήγορα τό βεληνεκές βολής καί κατό­πιν έκτοξεύουμε τά πρώτα βλήματα. ’Έπειτα άπό μερικές βολές, άρχίζουμε νά πετυχαίνουμε άμεσα πλήγματα. Σκόνη άπό τούβλα σηκώνεται σάν στρόβιλος άπό τήν άγροικία καί άνθρωποι βγαί­νουν τρέχοντας σέ μία προσπάθεια νά άπομακρυνθούν άπό τό συγκεντρωτικό πύρ τών όλμων. Άκόμη καί οί άγελάδες πηδούν γύρω-γύρω μέ κωμικό τρόπο. Μήν ξεχνάτε -μπορούμε κι έμεΐς νά ρίξουμε.

Πάνω στά βουνά, ό ήχος τής μάχης κινείται πρός τά δυτικά -κάτι πού σημαίνει ότι ύποχωροϋμε βραδέως. Νά μπορούσαμε μόνο νά λάβουμε ένα σήμα άπό τό πεζικό, άλλά δέν ύπάρχει τί­ποτα, άπολύτως τίποτα. Αύτό μέ κάνει νά θέλω νά ξεράσω. Θέ­λουμε άπεγνωσμένα νά βοηθήσουμε αύτούς τούς κακόμοιρους συ­ναδέλφους, άλλά όταν δέν έχουμε τήν παραμικρή ιδέα γιά τό πού βρίσκεται ή γραμμή τοϋ μετώπου δέν μπορούμε νά κάνουμε τί­ποτα. Δέν θά ήταν άραγε τόσο εύκολο γιά τό πεζικό νά ύποδη- λώσει τήν θέση τοϋ μετώπου του ρίχνοντας μία φωτοβολίδα;

Έ χει φέξει γιά τά καλά τώρα. Τό έχθρικό πϋρ πυροβολικού πέφτει πιό μπροστά, σηκώνοντας πυκνά σύννεφα σκόνης τά όποια παρασύρονται άνατολικά πάνω άπό τούς φράχτες. Περισσότερα άνεμοπλάνα προσγειώνονται δίπλα στήν έκκλησία τοϋ Σαίν Μέρ

228

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

Έγκλίζ. Βλέπουμε πολλά άπό αυτά νά κομματιάζονται πάνω στά δέντρα. Μετά περνούν άπό πάνω μας οί σχηματισμοί βομβαρδι­στικών πού βρίσκονται καθ’ όδόν γιά τήν ένδοχώρα.

"Ωρα 09.00. "Ενας ισχυρός σχηματισμός ’Αμερικανικών μαχη- τικών-βομβαρδιστικών πλησιάζει τάχιστα τήν κωμόπολή μας. Νά πάρει ή εύχή, άν ρίξουν έδώ τίς βόμβες τους, τά πράγματα θά μπορούσαν νά γίνουν καί γιά έμάς πολύ δυσάρεστα. ’Απομακρύ­νονται όμως πρός τά βορειοανατολικά καί κατόπιν έφορμούν πάνω στίς γέφυρες τής διώρυγας τού Βίρ ή όποία άπέχει περί­που 1,5 χιλιόμετρο άπό έμάς. Μεγάλοι πίδακες νερού τινάζονται στόν άέρα άπό τίς βόμβες. Πολλές βόμβες πέφτουν κατευθείαν μέσα στό νερό, δημιουργώντας άκόμη μεγαλύτερους πίδακες. "Οταν κατακάθεται ή σκόνη, βλέπουμε ότι οί γέφυρες δέν ύπάρ- χουν πιά. Αύτά τά παιδιά έχουν κάνει δουλειά άκριβείας. Τι εί­ναι όμως αύτό; Κατά μήκος τοΰ δρόμου δίπλα στήν γέφυρα έχουν άπλωθεϊ κίτρινα καί κόκκινα υφάσματα! Στήν συνέχεια άναγνω- ρίσουμε τά στρογγυλά κράνη τών Γιάνκηδων. Δέν θά είναι καί τόσο εύχαριστημένοι μέ τούς συναδέλφους τους τής ’Αεροπορίας Στρατού, άφοΰ οί περισσότερες βόμβες έπεσαν άνάμεσά τους. Ναί, αύτή είναι βέβαια ή άλλη όψη τών πραγμάτων. Άλλά άκόμη καί σήμερα δέν μποροΰμε νά δοΰμε έστω κι ένα Γερμανικό άεροσκά- φος. Βέβαια, κάποιοι μικροί σχηματισμοί βομβαρδιστικών πέτα- ξαν πάνω άπό έμάς ξανά κατά τήν διάρκεια τής νύχτας καί θά πρέπει νά προξένησαν κάποιες ζημιές στά έχθρικά πλοία, άλλά δέν μπορούμε νά διαπιστώσουμε κάποια όρατά σημάδια έπιτυχίας.

Μέσα άπό τό τηλεσκόπιο τοΰ διοικητή τής πυροβολαρχίας μπορούμε νά διακρίνουμε τόν έχθρικό στόλο στίς έκβολές τοΰ Βίρ. Είναι ένα έντυπωσιακό θέαμα ισχύος τών Συμμάχων. Τό ένα πλοίο μετά τό άλλο, τό ένα φουγάρο μετά τό άλλο -ένα θέαμα πού άπορροφά τούς πάντες μέ τήν τεράστια στρατιωτική δύνα­μή του. Υπάρχουν 27 μεγάλα φορτηγά πλοία μέ τρία ή περισσό­τερα φουγάρα τό καθένα, 10 θωρηκτά, 20 έως 30 καταδρομικά, έκατοντάδες μικρότερα σκάφη, τά όποια μποροΰμε νά διακρίνου­με καί νά μετρήσουμε. Πράγματι, μοιάζει σάν μία ναυτική επιθεώ­ρηση τόν καιρό τής ειρήνης. Μποροΰμε νά δούμε καθαρά τίς λάμψεις τών πυροβόλων τών πολεμικών πλοίων καί κατόπιν οί βαριές οβίδες περνούν ούρλιάζοντας άπό πάνω μας καί άνοίγουν τεράστιους κρατήρες στά έλη. Δέν μποροΰμε νά κάνουμε τίποτα άλλο έκτός άπό τό νά ύποφέρουμε καί νά περιμένουμε.

229

H W

Συμμαχικές δυνάμεις εισβολής

Α κτές απόβασης

Ζώνες ρίψης αλεξιπτωτιστών

Α ερομεταφερόμενα στρατεύματα

Κλίμακα σε μίλια

A k t ·-

προςΧερβούργο Γερμ. 91η

ΑεραποβατικήΜεραρχία

π. Με]2 Αερομϊ— ,, ^ραρ. ΗΠΑ

Μεσιέρ·'

Σαιν Μςρ ^γκλϊζ «§|

101 Arpnu. Μεραρ. ΗΠΑ

Έξοδοιακτών.

Καρεντάν

Νορ Οι c

1/6; Ιο Τάγμα 6ου Συντάγματος ΣΑλ,: Σύνταγμα Αλεξιπτωτιστών Μεραρχία Πεζικού

προς Σαιν Ac

ια, 6 Ιουν ίου 1 9 4 4 κ α ν ικ ο ί α ιγ ια λ ο ί α π ό β α σ η ς

MARTIN PÖPPEL

Γιά μία άκόμη φορά, οί σχηματισμοί τών μαχητικών-βομβαρ- διστικών πλησιάζουν τήν κωμόπολη. Είναι έκεΐ, μέ τούς κινητήρες τους νά ούρλιάζουν όταν κάνουν βύθιση. Ό τρομερός ήχος τών βομβών πού πέφτουν πάνω στά σπίτια, μετά ή σκόνη καί τό χώμα πού τινάζεται στόν άέρα καί ό πύργος μας τραντάζεται. Κάνουν στροφή καί ξαναέρχονται. Νά πάρει ή εύχή, κατεβεΐτε άπό αύτό τό ικρίωμα. Θεέ μου, αύτή ή βόμβα άστόχησε παρά τρίχα. Δέν ώφελεϊ όμως -πρέπει νά σκαρφαλώσουμε ξανά στήν κορυφή κα­θώς αύτός είναι ό μόνος τρόπος γιά νά βοηθήσουμε τούς δεινά πιεζόμενους συντρόφους μας στήν μάχη τους.

’Αφού ξοδεύουμε άρκετή ώρα σέ άκαρπη παρατήρηση, κατά τήν διάρκεια τής όποίας ό έπικεφαλής τοΰ ούλαμού οβιδοβόλων μου, ζητά τρεις φορές τήν άδεια νά άνοίξει πΰρ, βλέπουμε κάποιες μονάδες νά υποχωρούν. Στήν άρχή είναι λίγοι άνδρες, μεμονωμέ­νοι, στήν συνέχεια ολόκληρες ομάδες, διμοιρίες έρχονται πίσω στούς πρόποδες τών βουνών. Τό έχθρικό πύρ αύξάνεται συνεχώς, άλλά δέν έχουμε δυνατότητα νά άνταποδώσουμε άποτελεσματι- κά. Τότε συμβαίνει άκόμη μία μεγαλύτερη κακοτυχία, όταν έκρή- γνυται ένας σωλήνας. Δύο άνδρες -φυσικά, είναι οί καλύτεροι χει­ριστές όλμου- τραυματίζονται βαριά καί δύο άλλοι έλαφρύτερα. Πρόκειται γιά μία τραγική άπώλεια άν σκεφθεΐ κανείς πόσα λίγα βαρέα όπλα έχουμε γιά ολόκληρο τό σύνταγμα. Τώρα οί υπόλοιποι θά πιεστούν άκόμη περισσότερο.

Στό μεταξύ έχει ξημερώσει μία ύπέροχη μέρα μέ γαλανό ού- ρανό καί τόν ήλιο νά καίει. Καί στά δύο στρατόπεδα ώστόσο, οί στρατιώτες συνεχίζουν νά ύποφέρουν. Καταδρομικά άποσπάσματα έρευνοΰν τήν πόλη γιά Γαλλικά οχήματα καί καύσιμα καί οί οργανωτές μου άποδεικνύονται γιά μία άκόμη φορά έξαιρετικά ικανοί. Μία ύπέροχη λιμουζίνα σέ άνοιχτό γκρι χρώμα έρχεται άκολουθούμενη άπό μία μικρότερη γαλάζια καί άποκτούμε έπί­σης μία μοτοσυκλέτα τήν όποία έπισκευάζουμε. ’Αρχικά τό τάγ­μα ειρωνευόταν τόν λόχο, άλλά τώρα τά μεταφορικά μας μέσα προκαλούν τήν ζήλια όλων.

'Ώρα 10.15. Κατά μήκος τού μοναδικού δρόμου πού περνά μέσα άπό τά έλη, Γερμανικά στρατεύματα πλησιάζουν πρός τό μέρος μας, ύφιστάμενα συνεχώς πυρά πυροβολικού. Πύρ πεζικού άκούγεται έπίσης άπό τήν κατεύθυνση τοΰ παλιού άρχηγείου τοΰ συντάγματος μας. Μέσα σέ αύτές τίς λίγες ώρες, ή ’Αμερικανική διάσπαση έχει σημειώσει άναθεματισμένα καλή πρόοδο.

232

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

Τώρα πού βρισκόμαστε στά μισά τού ανηφορικού δρόμου γιά τό βουνό, μπορούμε έπιτέλους νά διακρίνουμε τίς ’Αμερικανικές μονάδες πεζικού. Λοιπόν, φίλοι, σάς περιμέναμε γιά ώρες. Ή δια­ταγή γιά νά άνοίξουν πΰρ δίνεται στόν ουλαμό οβιδοβόλων σέ χρόνο μηδέν. Αμέσως μετά ξεκινά ή άνταλλαγή πυρών καί, έπειτα άπό λίγες διορθώσεις, άρχίζουμε νά πετυχαίνουμε εύθεϊα πλήγ­ματα πάνω στούς Γιάνκηδες -έκεΐ άκριβώς πού τά θέλαμε. Ση­κώνω τόν Ντόπελσταϊν στούς ώμους μου άπό τόν ένθουσιασμό. Ξαφνικά ή ζωή πάνω σ’ αύτό τό βουνό είναι ξανά χαρούμενη καθώς κάνουμε τούς Γιάνκηδες νά σκορπίσουν. Πόσο θά πανη­γυρίσει τό πεζικό μας, ειδικά έκεΐνοι πού έχουν έμπλακεϊ στήν μάχη τής οπισθοφυλακής. Άποτελεΐ μόνο μία ένεση ήθικοΰ άπό τό κατεργάρικο πυροβολικό, άλλά φέρνει κάποια άνακούφιση, ειδικά άν μπορέσουμε νά κάνουμε κάθε βολή νά μετράει. Περισ­σότερες ομάδες έρχονται άπό τόν δρόμο. «Ταχεία βολή». Οί κα- κόμοιροι οί πυροβολητές μου έχουν άρκετό χρόνο γιά νά ξεκου­ραστούν. Ή σκόπευσή τους είναι έξοχη καί ό χειριστής τοΰ άπο- στασιομέτρου προετοιμάζει ήδη τούς νέους στόχους.

"Ωρα 11.00. 'Ολόκληρες φάλαγγες πεζικού έμφανίζονται στήν σιδηροδρομική γραμμή, έρχόμενες πρός έμάς. ’Ελπίζουμε ότι οί ’Αμερικανοί δέν θά προχωρήσουν πολύ μπροστά γιατί άν συμβεΐ αύτό θά είναι σέ θέση νά επιτεθούν στούς φίλους μας άπό τά πλευρά. ’Αριστερά καί δεξιά άπό τίς γραμμές ύπάρχουν έλη, συ­νεπώς δέν ύπάρχει έναλλακτική πορεία γιά τούς ύποχωρούντες Γερμανούς. Είναι προφανές ότι οί ’Αμερικανοί δέν τούς έχουν έντοπίσει άκόμη, άφοΰ δέν κατευθύνουν καθόλου πυρά πυροβο­λικού πρός τίς γραμμές.

Στό μεταξύ οί ’Αμερικανοί έχουν προχωρήσει στόν δρόμο καί τό δικό μας πεζικό έχει φθάσει τήν προστατευτική γέφυρα μέ ικανούς άριθμούς. Τώρα νά στείλουμε τό βαρύ ύλικό μας. Αύτοί οί φίλοι παρουσιάζουν πραγματικά δελεαστικό στόχο. Οί έξαπλοϊ έκτοξευτές ρουκετών μας, οί όποιοι έχουν βρει τό σωστό βεληνε­κές, άνοίγουν πΰρ. Οί ρουκέτες πέφτουν άκριβώς άνάμεσα στούς Γιάνκηδες. 'Ολόκληρη ή περιοχή, μαζί μέ τόν παλιό σταθμό διοί­κησής μας, δέχεται τώρα πυρά άπό τά πυροβόλα. Τό πεζικό μας έκμεταλλεύεται τήν κατάσταση άμέσως καί προωθείται μέ μεγάλη ταχύτητα. Είναι θαύμα πού οί ’Αμερικανοί δέν κατευθύνουν τό πύρ τοΰ πυροβολικού τους κατά τοΰ δρόμου καί τής σιδηροδρο­μικής γραμμής, καθώς ήμουν ξαπλωμένος σέ έκείνη τήν ξέρα στό

233

MARTIN PÖPPEL

ρέμα. Έ χει πλέον ένωθεΐ μαζί μας ολόκληρο τό έπιτελεΐο τοΰ τάγματος. Ό διοικητής καί ό ύπολοχαγός Ούλμερ άπολαμβάνουν τό θέαμα αύτής τής όχι καί τόοο ένδοξης υποχώρησης άπό τόν διοικητή τοΰ συντάγματος μας. 'Όπως έμεΐς, είναι έπίσης γοητευ­μένοι άπό τό θέαμα πού παρουσιάζει ό στόλος εισβολής.

Τά πράγματα έχουν ήρεμήσει τώρα κι έτσι άποφασίζω νά άρ- πάξω τήν εύκαιρία καί νά έπισκεφτώ τούς τραυματισμένους άν­δρες στόν ούλαμό οβιδοβόλων μου. Τό αύτοκίνητό μου μέ μετα­φέρει έκεΐ σέ μηδέν χρόνο, άλλά οί άνδρες έχουν ήδη διακομιστεί. Στόν σταθμό συναντώ τόν άνθυπολοχαγό Πέτσκε, τόν υπασπιστή τοΰ 1ου Τάγματος. Δέν είναι όμως βέβαιος γιά τό τί συμβαίνει καί γνωρίζει μόνο ότι τό μπουλούκι του έχει έξολοθρευτεΐ σχεδόν όλοσχερώς. Οί ύποχωρούσες μονάδες τού 2ου Τάγματος μάς προσπερνούν σέ μακρές γραμμές, έξαντλημένες καί ραγισμένες. Τό σχέδιο προέβλεπε γι’ αύτές πώς θά άντικαθιστοΰσαν καί τά δύο τάγματα, άλλά λύγισαν άπέναντι στούς άνώτερους άριθμούς καί στάθηκαν τυχεροί πού δέν άποκόπηκαν καί οί ’ίδιες.

Στά δυτικά ή ύπαιθρος έχει πλημμυρίσει τελείως καί είναι έπί­σης πολύ λασπωμένη στά άνατολικά. Οί 'Αμερικανοί είναι στά βόρεια καί στόν νότο ύπάρχει μόνο ένας δρόμος πού οδηγεί σέ έμάς. Επειδή ό λοχαγός Μάγκερ έχει καταφέρει νά άνοίξει δρό­μος έως έμάς μέ τό τάγμα του, δέν ύπάρχει άνάγκη νά τούς με­ταφέρει ό άνθυπολοχαγός Ντέγκενκολμπε μέ τό πορθμείο άπό έλαστικές λέμβους, μέ συνεχή δρομολόγια. Αύτή θά ήταν μία πραγματικά έπικίνδυνη δουλειά. Πάντως, όλα τά οχήματα καί τά βαρέα όπλα έχουν χαθεί κατά τήν διάρκεια τής πορείας. Τώρα ό λόχος μου είναι ό μόνος πού είναι έξοπλισμένος μέ βαρέα όπλα.

'Όταν έπιστρέφω συναντώ τόν άνθυπολοχαγό Σραϊντερ στήν έκκλησία. Κατάφερε νά άνοίξει δρόμο καί νά φθάσει έως έμάς μέ λίγους άνδρες άπό τήν όμάδα του. Τελείως έξαντλημένοι, άλλά άκόμη πολύ εύτυχεΐς πού τά κατάφεραν, οί άνδρες κάθονται κάτω καί άπολαμβάνουν τά πρώτα τους τσιγάρα. ’Έχουν χάσει μερικές άπό τίς στολές τους καί δέν μπόρεσαν νά μεταφέρουν πολλά άπό τά όπλα τους πάνω άπό τό έλος. Φέρνουμε βιαστικά νέο ύλικό, έτσι ώστε νά τούς έφοδιάσουμε καί πάλι πλήρως. Κάθε άνδρας θά είναι πολύτιμος τίς ώρες πού θά έλθουν, έπειδή οί άπώλειές μας ύπήρξαν σίγουρα έξαιρετικά υψηλές. Σύμφωνα μέ προηγούμενες έκτιμήσεις, ό λόχος έχει χάσει περίπου πέντε νεκρούς καί 20 τραυματίες. Δέν ένεπλάκησαν όμως όλες οί μονάδες στήν μάχη,

234

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

έπειδή οί άλλες είχαν έκ τών προτέρων άναπτυχθεϊ σέ λιγότερο έπικίνδυνες θέσεις.

Οί έπιθεωρητές καί οί άρχιλοχίες συγκεντρώνονται δλοι μαζί καί τά φορτηγά μας διατηρούνται άπασχολημένα μέ τό νά φέρ­νουν προμήθειες άπό τήν κωμόπολη. Δέν έχουμε τήν πολυτέλεια νά άνησυχήσουμε τώρα γιά τούς κατοίκους -δέν θά πάρουμε προ­μήθειες άπό τήν διοικητική μέριμνα κι έτσι πρέπει νά φροντίσουμε γι’ αύτό μόνοι μας. Θέλω νά έπιβλέψω προσωπικά τήν έπιμελη- τεία. Έ χω ξεμείνει έπίσης άπό τσιγάρα.

Στόν παλιό σταθμό διοίκησης τού τάγματος βρίσκω τό έπιτε­λεΐο τού συντάγματος καί τού τάγματος. Ο διοικητής τού συντάγ­ματος έχει καταφθάσει μέ τίς όρντινάντσες του καί είναι μουσκε­μένοι. Άκόμη καί σ’ αύτό τό στάδιο, ή γέρικη άλεπού έχει κατα­φέρει νά έξαπατήσει τόν έχθρό. Γιά νά έμποδίσει τά έχθρικά μαχητικά-βομβαρδιστικά, τά όποια έβαλαν έναντίον όποιουδήποτε στόχου έβρισκαν, νά έντοπίσουν τούς στρατιώτες μας, τούς διέ­ταξε νά βγάλουν τά κράνη τους καί νά τά χρησιμοποιήσουν γιά νά νεύσουν πρός τά άεροσκάφη. Καθώς βρίσκονταν μέσα στό νερό μέχρι τά γόνατα ή τίς κοιλιές τους, δέν ήταν εύκολο νά άναγνω- ριστούν ώς Γερμανοί στρατιώτες. Πραγματικά, ό διοικητής τού συ­ντάγματος μας, ό φόν ντέρ Χάιντε, ήταν μία πραγματική άλεπού.

'Έχει δανειστεί κάποια ύλικά ένώ συζητά τήν λήψη περαιτέ­ρω μέτρων μέ τούς διοικητές καί ένώ τρώει λίγο κοτόπουλο. Έχει ήδη άποκτήσει καί πάλι μία άριστη διάθεση. Τό σύνταγμα θά προσπαθήσει νά κρατήσει τήν γραμμή στά όρια Καρεντάν έως ότου νά φθάσουν οί άντικαταστάτες πού έχουν ζητηθεί. ’Επιπλέον, θά πρέπει νά κρατήσουμε τό Σαιν Κόμ ντύ Μόντ, έπίσης «πάσει θυσία». Τό άρχηγείο τού συντάγματος θά παραμείνει έδώ ένώ ένας προκεχωρημένος σταθμός διοίκησης έγκαθίσταται δυτικά τού Σαιν Κόμ. ’Εμείς θά μεταφερθούμε πίσω στό 'Ύψωμα 30 μέ τίς παλιές διμοιρίες πολυβόλων καί όλμων μου, ή τουλάχιστον ότι έχει άπομείνει άπό αύτές.

Στήν έπιμελητεία, συγκεντρώνονται άποκομμένοι στρατιώτες πού περιμένουν νά έπανεξοπλιστούν. Κατά τήν διάρκεια πού οί στρατιώτες κάνουν τό μπάνιο τους στέλνω διαταγές στόν άρχι- λοχία μου. Θά πρέπει νά βρει ένα ζωήλατο κάρο, νά τό φορτώ­σει μέ ιματισμό καί νά είναι έτοιμο νά ξεκινήσει. Νά παραδοθούν ζεστές μερίδες τροφής στό "Υψωμα 30. 'Ολόκληρο τό ύλικό τού λόχου νά φορτωθεί σέ άλλα παρόμοια κάρα πού θά έπιταχθούν,

235

MARTIN PÖPPEL

έτσι ώστε νά είμαστε σέ θέση νά κινηθούμε γρήγορα άκόμη καί χωρίς μηχανοκίνητα οχήματα. 'Ο καλός άρχιλοχίας μένει κατάπλη­κτος άπό τό πλήθος τών διαταγών άλλά δέν μπορεϊ νά γίνει τί­ποτα γι' αύτό. ’Άλλωστε, θά πρέπει νά οργανωθούν περισσότερα εφόδια. Φρεσκαρισμένοι έξοχα μέ αύτόν τόν τρόπο, ταξιδεύουμε πρός τά πίσω άνενόχλητοι. Θά δούμε τί άλλο μάς έπιφυλάσσει αύτή ή μέρα.

Οί τελευταίες άναφορές λένε ότι μικρές ομάδες Αμερικανών έχουν έντοπιστεϊ στό Κάπ ντέ Μπουάρ, οί όποιες πιθανώς άπο- τελούν τμήμα τών έναπομεινουσών άεραποβατικών δυνάμεων. Πε­ριμένουμε έπίσης τεθωρακισμένες αιχμές νά έπιτεθούν άπό τήν κα­τεύθυνση τοϋ Γκραινέ, καθώς αύτές έχουν διαβεΐ τήν διώρυγα τοϋ Βίρ στό άνω τμήμα της καί προσπαθούν νά προσεγγίσουν τό Καρεντάν άπό τά νότια. Αρχίζει μία κούρσα μέ τόν χρόνο. Ό δρόμος πρός τό Περιέ θά άνοίξει γιά τήν πλευρά πού θά κατα­φέρει νά συγκεντρώσει τίς δυνάμεις της γιά νά καταλάβει τήν στενωπό μεταξύ τής πεδιάδας καί τού κύριου αύτοκινητόδρομου. Οί Αμερικανοί τό γνωρίζουν αύτό τό ίδιο καλά μέ έμάς. Κατά συνέπεια, προσπαθούμε άπεγνωσμένα νά κρατήσουμε τό Καρεντάν μέ κάθε θυσία μέχρι νά φθάσουν έδώ οί ένισχύσεις μας. Σύμφω­να μέ τίς διαταγές τοϋ διοικητή τού συντάγματος, ό ύπολοχαγός φόν Μπετούζι (τού 8 ου Λόχου τού 6ου Συντάγματος) άναλαμβά- νει τήν διοίκηση άμέσως. Ό σταθμός διοίκησης τού 12ου Λόχου έγκαθίσταται στήν βόρεια πλαγιά τού Υψώματος 30.

Άποστέλλονται άγγελιαφόροι γιά νά ένημερώσουν τίς διμοιρίες, οί όποιες συγκεντρώνονται γρήγορα στό βόρειο άκρο καί διατάσ- σονται άπό τόν έπιλοχία Πέτερς σύμφωνα μέ τίς οδηγίες μου. Ό κύριος όγκος τών διμοιριών πολυβόλων καλύπτουν τόν Βορρά μέ τέτοιο τρόπο ώστε νά μπορούν έπίσης νά προστατεύσουν στό Καρεντάν στό κέντρο καί νά βάλλουν έπίσης πρός τά δυτικά.

Ή άντιαεροπορική διμοιρία τού άνθυπολοχαγού Κλάιν, ή όποία είχε οριστεί προηγουμένως νά προστατεύει τήν κωμόπολη, έχει έπίσης τεθεί ύπό τίς διαταγές μου. Ή διμοιρία άποτελεϊται άπό έξι άντιαεροπορικά πυροβόλα τών 20 χιλιοστών, τά όποια όμως δέν βρίσκονται πάνω σέ εύέλικτους κιλλίβαντες. Μέ τήν ταχύτητα καί τήν άποτελεσματικότητά τους, θά άποτελέσουν σπουδαία βοήθεια γιά έμάς. Δύο πυροβόλα τοποθετούνται πάνω στό ύψωμα, δύο στήν κοιλάδα καί τά άλλα γιά νά προστατεύσουν τό ύψωμα. Τρεις όλμοι, τρία πυροβόλα τών 125 χιλιοστών καί τρία τών 80

236

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

χιλιοστών τοποθετούνται έπίσης σέ θέσεις πάνω στό ύψωμα, πίσω άπό τίς διμοιρίες πολυβόλων. Ο σταθμός διοίκησης καί τό παρα­τηρητήριο βρίσκονται έπίσης πάνω στό ύψωμα, άλλά τό τηλεφω­νικό κέντρο είναι στήν παλιά του θέση.

Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια νά προετοιμάσουμε τίς νέες θέ­σεις γιά τούς άνδρες καί τά όπλα καί νά καθορίσουμε τίς περιοχές παρατήρησής μας. ’Επειδή έχουμε άποκτήσει μία πολύ βαθιά γνώση τοΰ έχθρικοΰ πυρός πυροβολικού, οί άνδρες σκάβουν τά όρύγματά τους μέ προθυμία. Σύντομα, ίσως μέσα στίς έπόμενες λίγες ώρες, θά πρέπει νά ύποστούμε τό σφοδρό πύρ του.

’Αργά τήν νύχτα ολοκληρώνεται έπίσης τό τηλεφωνικό δίκτυο καί έτσι σιγουρεύονται οί σημαντικές έπικοινωνίες. Φθάνει ό Χέλμπιγκ μέ ένα ζωήλατο κάρο καί φέρνει τό ζεστό φαγητό καί άριστο καφέ γιά τόν όποιο άδημονούσαμε όλοι.

Πρός γενική ικανοποίηση, άρχίζει νά ψιχαλίζει. Ή μάχη κοπά­ζει καί μάς δίδεται ό χρόνος νά άναδιοργανωθούμε. Οί ’Αμερικα­νοί δείχνουν νά χρειάζονται έπίσης αύτή τήν άνάπαυλα, διότι άλλιώς θά μάς είχαν σίγουρα πιέσει σκληρότερα. Τό έχθρικό πύρ πυροβολικού φουντώνει έδώ κι έκεΐ, άλλά μόνο γιά μικρά διαστή­ματα. Τά στρατεύματά μας κατέχουν τό άκρο τής κωμόπολης μπροστά άπό τήν ελώδη περιοχή καί έχουν κατορθώσει νά άνα- διοργανωθοϋν.

Τό 3ο Τάγμα πρέπει νά φέρει τώρα τό κύριο βάρος τής μάχης. Έ να τάγμα Ρώσων πού έχει φθάσει έως έμάς έρχόμενο άπό τά βορειοδυτικά καί κινούμενο πρός τήν άκτή, έχει ήδη σταλεί στό μέτωπο. Έ χω τοποθετήσει τά βαρέα όπλα, 12 πολυβόλα, πέντε όλμους τών 50 χιλιοστών καί τρία άντιαρματικά πυροβόλα τών 50 χιλιοστών, σέ όσο πιό προωθημένες θέσεις είναι δυνατό.

Άργά-άργά τό μέτωπο σταθεροποιείται. Οί άνδρες σκαρφαλώ­νουν κουρασμένοι μέσα στά όρύγματά τους καί πέφτουν μεμιάς σέ ύπνο. Γιά τούς διάφορους διοικητές όμως, δέν ύπάρχει άκόμη χρόνος γιά ύπνο. Γιά κάμποση ώρα, είναι άπασχολημένοι καταρ­τίζοντας καταλόγους άπωλειών, καταμετρώντας καί παραλαμβά- νοντας πυρομαχικά καί, ειδικά, καταστρώνοντας καί ύπολογίζο- ντας τά βασικά βεληνεκή πυρός. Έπειτα άπό αύτό, άκόμη κι έμεΐς έπιτρέπεται νά ξεκουραστούμε λίγο. Ή ώρα τώρα είναι 02.00.

9 ’Ιουνίου. Πόση ώρα κοιμηθήκαμε; Νιώθω άπίστευτα άναζωο- γονημένος, άλλά ήταν μόνο έξι ώρες. Είναι μία όμορφη μέρα - καί ήσυχη. Ό ήλιος είναι χρυσός, ό ούρανός άσυννέφιαστος, δέν

237

MARTIN POPPEL

ύπάρχουν ήχοι έχθρικοΰ πυρός -μοιάζει σάν νά είναι ειρηνική περίοδος. Ή νύχτα ήταν τόσο ήσυχη ώστε δέν ξυπνήσαμε ούτε μία φορά. Οί σκοποί άναφέρουν τήν ρίψη λίγων λευκών φωτοβολίδων έδώ κι έκεΐ, άλλά τίποτα άλλο.

Ή μέρα περνά έπίσης ήσυχα. Άναφέρεται κάποια δραστηριό­τητα άναγνωριστικών περιπόλων καί άπό τίς δύο πλευρές καί κάποια πυρά άπό τά βαρέα όπλα τοΰ έχθρού. Έχει προσκολλη- θεΐ σέ έμάς άλλη μία πυροβολαρχία -οβιδοβόλα τών 105 χιλιο­στών. ’Έχουν όμως τόσο λίγα πυρομαχικά ώστε μπορούν νά χρη­σιμοποιηθούν μόνο σέ περίπτωση πραγματικά μεγάλης άνάγκης.

Συνεχίζουμε νά οργανωνόμαστε καί νά μεταφέρουμε οτιδήποτε μποροϋμε άπό τό Καρεντάν. Βούτυρο, τυρί, πραγματικός καφές, κρασί, σαμπάνια, κάλτσες καί πουκάμισα -όλα πολύτιμα καί χρειαζούμενα. Οί άνδρες συνεχίζουν νά δυναμώνουν τίς θέσεις, νά καθαρίζουν τά όπλα καί τούς έαυτούς τους. Οί ταινίες φυσιγγίων γεμίζονται. 'Ώρα 11.00: περίπου 20 ‘Αμερικανοί γίνονται άντιλη- πτοί δίπλα στίς παλιές γέφυρες τού Βίρ, νά κατασκευάζουν πε- ζογέφυρες καί ύπάρχει έπίσης σημαντική δραστηριότητα φορτη­γών έφοδιασμοΰ. Είναι ότι άκριβώς περίμεναν οί όλμοι καί τά πολυβόλα μας. Δίνω εύχαρίστως τήν διαταγή νά άνοίξουν πύρ καί σύντομα δύο φορτηγά τού έχθρού τυλίγονται στίς φλόγες. Ό Πέτερς καί ό Ντόμκε είναι οί εύτυχεΐς σκοπευτές.

'Ένα έχθρικό αύτοκινούμενο πυροβόλο μετακινείται ψύχραιμα σέ θέση κοντά στήν έκκλησία τού Σαίν Κόμ ντύ Μόντ, άλλά φεύ­γει γρήγορα όταν δέχεται τά πυρά άπό τίς θέσεις μας.

Ή μέρα περνά άργά, χωρίς κανένα σημάδι τής έπίθεσης πού περιμέναμε άπό τούς ’Αμερικανούς. Θά έχουμε άλλη μία νύχτα άνάπαυσης; Περιμένουμε έπίσης ένισχύσεις μέ τήν μορφή τής έξαιρετικής 17ης Μεραρχίας Γρεναδιέρων Πάντσερ SS«G ötzvon Berlichingen». Ά ν αύτή ριχθεΐ στήν μάχη, μέ τά πυροβόλα καί τά άρματά της, τό θαυμάσιο ύλικό καί τούς ξεκούραστους άνδρες της, τότε μπορεΐ νά άλλάξει ολόκληρη ή κατάσταση. Ίΐποτα όμως δέν φαίνεται στόν ορίζοντα καί οί κακές έμπειρίες πού έχω άπό τό παρελθόν μέ τίς άντικαταστάσεις, μέ κάνουν νά είμαι πολύ άπαισιόδοξος.

"Ωρα 17.00. Καταστρώνουμε ένα σχέδιο δράσης μαζί μέ τόν ύπολοχαγό Νάντε καί άκόμη -πράγμα έκπληκτικό- ένα σχέδιο πυρός. Τό σύνταγμα περιμένει πώς οί ’Αμερικανοί θά διασχίσουν, τό έλος καί τόν ποταμό ύπό τήν κάλυψη τοΰ σκότους. Καταστρώ-

238

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

νονται τρεις ζώνες πυρός φραγμού. Δύο πάνω οτίς γέφυρες τίς όποιες έπιτρέψαμε τόσο γενναιόδωρα νά πέσουν άθικτες στά χέρια τού έχθρού χωρίς νά τίς άνατινάξουμε καί ή άλλη στήν δυτική έξοδο τού Καρεντάν. Καθώς πέφτει ήδη ή νύχτα, πρέπει νά ύπολογίσουμε αύτές τίς ζώνες μαθηματικά.

"Ωρα 21.00. Μέ διαταγή τού συντάγματος, όλα τά βαρέα όπλα πρέπει νά έκπέμψουν πύρ παρενόχλησης κατά τών δύο γεφυρών καθ’ όλη τήν διάρκεια τής νύχτας. Τά πολυβόλα μου δέν μπορούν νά φθάσουν τόσο μακριά, άλλά συνεχίζω εύχαρίστως μέ τά ύπό- λοιπα όπλα μου. Δέν έχω πλέον έγνοια γιά τά πυρομαχικά, τώρα πού έχω όλες τίς έφεδρεΐες άπό τά χαμένα βαρέα όπλα τού συ­ντάγματος στήν διάθεσή μου.

10 ’Ιουνίου. "Ωρα 00.30. Τά βαριά πυροβόλα μου άρχίζουν τό πύρ παρενόχλησης στήν ζώνη φραγμού Μπέρτα. Δέν μπορούμε νά διακρίνουμε τίποτα όμως έκτός άπό τίς λάμψεις τών πληγμάτων -δέν μπορούμε νά πούμε άν είναι έπί τοϋ στόχου. Μέ βάση πλη­ροφορίες πού λάβαμε άπό τό πεζικό, προωθούμε τίς βολές μας κατά 200 μέτρα.

Τό πυροβόλο μου ρίχνει έπίσης. Οί λόχοι τού έλαφρού πεζικού άναφέρουν ότι ή σκόπευση είναι άριστη. ’Αφού δίνω περαιτέρω οδηγίες γιά τό βεληνεκές, πηγαίνω στό κατάλυμά μου. Ή βροχή πέφτει άπαλά πάνω στόν μουσαμά τής σκηνής μου καί βυθίζομαι σύντομα σέ έναν ύπνο χωρίς όνειρα. Αύτή ή ικανότητα τοϋ πα­λιού στρατιώτη νά άποκοιμιέται όπου κι άν είναι καί κάτω άπό όποιεσδήποτε συνθήκες, έχει έπιστρέψει έπειτα άπό λίγες μέρες δράσης.

"Ωρα 01.00. Τό τηλέφωνο κτυπά ξανά γιά νά πει ότι μέ βάση τίς διαταγές τού τάγματος θά πρέπει νά έπιστρέψω στό δέντρο- παρατηρητήριό μου, άν καί έχω άναφέρει ήδη πώς δέν συμβαί­νει τίποτα. Υποθέτω ότι τό έπιτελεΐο τό έχει ρίξει στό ποτό καί δέν έχει τίποτα καλύτερο νά κάνει άπό τό νά στερεί τούς διοι­κητές λόχου του άπό τόν ύπνο τους.

Ντρρριιιιιν. Ξανά. Ό διοικητής! Γιατί παρέχω πύρ παρενόχλη­σης μέ τό μεγάλο πυροβόλο μου καί όχι μέ τά πολυβόλα μου; Τρελή έρώτηση αύτή άπό τόν «Γέρο». Έπειδή τό πύρ τών πολυ­βόλων είναι τελείως άναποτελεσματικό, όπως έχω ήδη πει στόν ύπολοχαγό Νάντε καί έπειδή τό τάγμα μέ έχει διατάξει νά πα­ράσχω πύρ παρενόχλησης μέ όλα τά όπλα πού μπορώ νά διαθέσω. Σάν άποτέλεσμα τού ότι είπα τήν άλήθεια δέχομαι μία φοβερή

239

MARTIN POPPEL

κατσάδα. Θεέ μου -κα ί τώρα αύτό τό άτυχο πυροβόλο βάλλει ξανά, παρά τήν διαταγή πού έχω δώσει νά παύσει τό πΰρ. Ντρρριιιν -τώρα έπικρατεϊ χάος, ό «Γέρος» είναι ξανά στό άλλο άκρο τής γραμμής, άκόμη πιό θυμωμένος μαζί μου άπό ότι πρίν. Τώρα μού λέει ότι οί όλμοι μου ρίχνουν πολύ μπροστά άπό τόν στόχο. "Ομως δέν είναι δυνατό νά συμβαίνει, άφοΰ τά δεδομένα βολής έχουν υπολογιστεί καί έλεγχθεϊ μέ άκρίβεια. Καθώς βάλλω έπί δύο ώρες καί μάλιστα μέ άκρίβεια, δέν είναι δυνατό νά ρίχνω ξαφνικά λανθασμένα χρησιμοποιώντας τούς ίδιους υπολογισμούς. Αύτό είναι άρκετό γιά νά σέ κάνει νά ξεράσεις -ό «Γέρος» έχει παλαβώσει ξαφνικά.

"Ωρα 02.10. Τρεις φωτοβολίδες Very πάνω άπό τήν ζώνη φραγμού Μπέρτα! Αύτό είναι τό συμφωνημένο σύνθημα μιας έχθρικής έπίθεσης κι έτσι άπαντώ μέ όλα τά πυροβόλα πού έχω στήν διάθεσή μου.

Τά πυροβόλα μου βρίσκουν τό βεληνεκές πολύ γρήγορα. Μέ τήν ίδια ταχύτητα ό «Γέρος» έρχεται καί πάλι στό τηλέφωνο. Για­τί ρίχνω ξανά μέ τό βαρύ πυροβόλο μου, έπειτα άπό τήν ρητή διαταγή πού μού έδωσε νά μήν τό πράξω; ’Επειδή ένα συγκεκρι­μένο μπαράζ είναι τό προειδοποιητικό σήμα πρός τό πεζικό ότι ό έχθρός διεξάγει μία μεγάλη έπίθεση καί ένα τέτοιο μπαράζ, γε­νικά, έκτοξεύεται μόνο όταν ύπάρχει πραγματικός κίνδυνος. Σέ μιά τέτοια περίπτωση όμως πρέπει νά ρίξουν όλα τά βαρέα όπλα καί δέν είναι άπολύτως ξεκάθαρο σέ μένα γιατί τό πυροβόλο μου θά πρέπει νά είναι τό μόνο πού παραμένει σέ σιγή. 'Ο διοικητής συντάγματος όμως έχει πάντα δίκιο -ή τουλάχιστον νομίζει πώς έχει- καί μού άφαιρεΐται άμέσως ή διοίκηση. 'Ο Νάντε, ό προ- στατευόμενός του, ό όποιος είναι πραγματικά ένας ώραϊος τύπος, πρόκειται νά μέ άντικαταστήσει. Είναι εύκολο νά φανταστεί κανείς τήν πικρία μου. Οί έπικεφαλής τών διμοιριών μου, οί όποιοι έχουν περάσει τόσα μαζί μου, είναι έπίσης οργισμένοι, άλλά δέν μπορεΐ νά γίνει τίποτα. Τά κατακάθια έκεΐ πάνω κολ­λούν πάντα μεταξύ τους -ό ύπασπιστής κολλά φυσικά μέ τόν διοι­κητή του καί δέν πρόκειται νά δεχτεί ότι έχει εύθύνη γιά τήν διαταγή του.

"Οταν παρουσιάζομαι σέ αύτόν μέ βάση τήν διαταγή του, ή ώρα είναι 04.00 καί ήδη κοιμάται. Κατά συνέπεια, δέν έχω τήν εύκαιρία νά καθαρίσω άμέσως τήν υπόληψή μου. Καθώς ό άρχη- γός μου έχει άποκοιμηθεΐ, γιατί δέν θά έπρεπε νά τό πράξει ό

240

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

υφιστάμενός του; Άφοΰ πληροφορώ καί τούς δύο άνθυπολοχαγούς γιά τό πού θά βρίσκομαι, έπιστρέφω στό κατάλυμά μου καί πέ­φτω γιά ύπνο -κοιμάμαι βαθιά μέχρι τό πρωί, χωρίς νά μέ ένο- χλήσουν, σέ ένα μαλακό κρεβάτι.

Δυστυχώς υφίσταμαι ένα δυσάρεστο ξύπνημα, καθώς ό διοικη­τής δέν προλαβαίνει νά μπει στό κατάλυμά μου καί άρχίζει τίς φωνές άπαιτώντας νά μάθει πού κρυβόμουν. Μπορώ νά άποδείξω τήν άθωότητά μου μέ μάρτυρες τούς δύο άνθυπολοχαγούς, άφού τούς ένημέρωσα γιά τό πού θά ήμουν. Ό ένας άπό αύτούς όμως δέν ήταν παρών καί ό άλλος άπλώς άρνήθηκε τόν ισχυρισμό μου (αύτός ήταν ό άνθυπολοχαγός Μούντ, ό ψεύτης). Δόξα τώ Θεώ, αύτή ή καταιγίδα κοπάζει όταν καταφέρνω νά άποδείξω πέρα άπό κάθε άμφιβολία ότι λέω τήν άλήθεια. Τό άποτέλεσμα όμως τής όλης ύπόθεσης είναι ότι έγώ, ένας παλαίμαχος στρατιώτης, είμαι τώρα μπλεγμένος έδώ μέ τόν διοικητή καί τόν ύπασπιστή No 6, δηλαδή τόν άγγελιαφόρο άξιωματικό.

Κατά τήν διάρκεια τοϋ πρωινού, ένας μικρός άριθμός τμημά­των έφόδου τού έχθρού καταφέρνουν νά φθάσουν στήν όχθη, άλλά άπωθούνται άπό τά στρατεύματά μας. Μέχρι τώρα τό μέ­τωπο κρατά γερά, άλλά δέν μπορεΐ νά κρατηθεί έπ’ άπειρον άφού έχουμε τόσο λίγα βαρέα όπλα. Επιπλέον, δέν έχουμε πραγματι­κή έμπιστοσύνη στό πεζικό πού έχουμε συλλέξει καί στούς Ρώσους στρατιώτες πού έχουν προσκολληθεϊ σέ έμάς. 'Οποιοσδήποτε σέρ­νεται τριγύρω στήν περιοχή, περισυλλέγεται άδιακρίτως καί έντάσ- σεται σέ συγκροτήματα μάχης, κυρίως ύπό τίς διαταγές τού λο­χαγού Μπέκερ, κατόχου τού Χρυσού Γερμανικού Σταυρού18.

Εκείνο τό άπόγευμα, ολόκληρος ό τομέας παραμένει ήσυχος. Μόνο κατά τίς βραδινές ώρες άναφέρει τό πεζικό ότι τό πύρ πυροβολικού έχει ένταθεΐ, αύξανόμενο σέ ισχύ άργά άλλά στα­θερά.

Στίς 18.00 άκολουθεϊ ή πρώτη κύρια έπίθεση κατά τού άρι- στερού πλευρού μας στό Πομενάκ. Ή πρώτη έφοδος άποτυγχά- νει, μέ βαριές άπώλειες γιά τόν έχθρό. Ο 10ος καί ό 11ος Λό­χος έχουν έμπλακεϊ σέ σκληρή μάχη. Καί στούς δύο έχουν άρχί- σει νά κάνουν τήν έμφάνισή τους σαφή σημάδια πτώσης τού ήθικού. ’Αρκετοί παράγοντες συντείνουν σέ αύτό τό άποτέλεσμα: ή ύποχώρηση, ή τρομερή ύπεροχή τοϋ έχθρικοΰ πυροβολικού καί ειδικά ή άπώλεια τών καλύτερων ήγητόρων (ό ύπολοχαγός Βά­γκνερ σκοτώθηκε στίς 7 ’Ιουνίου άπό ένα άμεσο πλήγμα οβίδας,

241

MARTIN PÖPPEL

ένώ ό ΰπολοχαγός Πρίφε πέθανε άπό τά τραύματά του τήν ’ίδια μέρα στό Σαιν Κόμ ντύ Μόντ).

Στίς 22.00 οί ’Αμερικανοί πραγματοποιούν μία μεγάλη διείσ­δυση στό άμυντικό σύστημά μας στό Πομενάκ. Μία άμεση άντε- πίθεση τής όποίας ήγεΐται ό ΰπολοχαγός Μάρκ άποτυγχάνει νά τούς διασπάσει καί καταρρέει μέ πολλές άπώλειες. Ό έξοχος για­τρός τού τάγματός μας, ό Δρ Σάντ έχει καί πάλι πολλή δουλειά καί τό ιατρικό προσωπικό μας έκτελεϊ τό συνηθισμένο άθόρυβο άλλά γεμάτο αύταπάρνηση καθήκον του. Τώρα οί ’Αμερικανοί ξεχύνονται άπό τόν δρόμο τού έλους στό βόρειο άκρο τού Καρε- ντάν.

'Ο διοικητής τής 17ης Μεραρχίας Γρεναδιέρων Πάντσερ SS «Götz von Berlichingen» έφθασε λίγη ώρα άργότερα καί άδημο- νεϊ νά παράσχει ένθάρρυνση στά στρατεύματά μας τής πρώτης γραμμής. Παρά τήν ύπόσχεσή του όμως ότι τά άρματά του θά είναι έκεϊ πολύ σύντομα, άκόμη κι αύτός δέν μπορεϊ νά σώσει τήν κατάσταση. Οί άνδρες προετοιμάζονται γιά μία άκόμη φορά, προελαύνουν καί πάλι, άλλά άπωθούνται πάντα. Ύποστηριζόμενοι άπό τό ισχυρότατο πυροβολικό τους, οί ’Αμερικανοί συνεχίζουν νά προελαύνουν καί ή ομίχλη καθιστά όποιαδήποτε άκριβή έκτί- μηση τής κατάστασης όλο καί πιό δύσκολη. Στίς 22.00 ό διοικη­τής τού συντάγματος άναγκάζεται νά έγκαταλείψει τήν τοποθεσία τού Καρεντάν. Τά στρατεύματα έγκαταλείπουν τίς θέσεις τους καί ύποχωρούν, μέ τρόπο πού μοιάζει περισσότερο μέ άτακτη φυγή παρά μέ οργανωμένη σύμπτυξη. Πρός μεγάλη μας τύχη, αύτό συμβαίνει χωρίς νά άντιληφθούν οί ’Αμερικανοί τό τί συμβαίνει καί νά μάς άσκήσουν πίεση άκολουθώντας μας. ’Ακόμη καί τό "Υψωμα 30, πού ήταν τόσο καίριας σημασίας γιά τήν άμυνά μας καί πού έλέγχεται τώρα άπό τόν ύπολοχαγό Νάντε, δέν μπορεϊ νά κρατηθεί άλλο.

’Άν βρισκόμασταν στό ίδιο τό Καρεντάν, ίσως νά μπορούσε νά γίνει κάτι, άλλά ύποχρεωνόμαστε νά καταφύγουμε στούς φράχτες καί τό έλος δέν είναι πλέον μπροστά μας γιά νά μάς προστατεύει. Θά ήμασταν σίγουρα πολύ τρωτοί σέ μία έπίθεση. Ή καινούργια γραμμή, ή όποία άναγνωρίστηκε μερικές ώρες πρίν, έκτείνεται κατά μήκος τής γραμμής Σάν Ζωρζ ντέ Μποχόν - Σαιντενί - Λά Μουαζεντρί - Μπλεχού. Ή γραμμή καταλαμβάνεται στίς 23.00, χωρίς έχθρική πίεση καί οί διοικητές κάνουν άμέσως μικρές άλ- λαγές στίς θέσεις. Κατά τήν διάρκεια τής νύχτας, φτιάχνονται

242

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

πρόχειρες καλύψεις έναντι τού βομβαρδισμού τού πυροβολικού. Ή άφιξη τοΰ διοικητή τοΰ συντάγματος τών SS μάς έχει κάνει όλους πιό σίγουρους. Τό άργότερο τήν αύγή, θά έχουν φθάσει οί προ­φυλακές τής μεραρχίας. ’Έτσι ή νύχτα περνά ήσυχα, μέ έλάχιστη άνταλλαγή πυρών.

11 ’Ιουνίου. Τις πρώτες πρωινές ώρες ταξιδεύω μέ μοτοσυκλέ­τα, βάσει διαταγών τοΰ διοικητή τοΰ συντάγματος, στό έπιτελεΐο τού Σώματος Στρατού στό Σαίν Λό. Οί οδηγίες πού έχω είναι:

1. 'Αναφορά κατάστασης.2. Αίτημα τοΰ συντάγματος νά τεθεί ύπό τίς διαταγές τής Με­

ραρχίας Γρεναδιέρων Πάντσερ SS, καθώς δέν έρχονται καθόλου διαταγές άπό τήν 91η Άεραποβατική Μεραρχία καί ή Μεραρχία τών SS βρίσκεται έγγύτερα σέ έμάς.

3. Παροχή προμηθειών.

Ό καιρός είναι μουντός καί συννεφιασμένος καθώς φεύγω ολο­ταχώς μέ τήν μοτοσυκλέτα μου κι έτσι τουλάχιστον θά ένοχληθώ λιγότερο άπό τά έχθρικά άεροσκάφη. Φθάνω στό Σαίν Λό χωρίς άπρόοπτα. ’Έπειτα άπό κάποια καθυστέρηση, βρίσκουμε τό έπι­τελεΐο τοΰ Σώματος Στρατού σέ ένα παλιό εκπαιδευτήριο, ένα μεγάλο, γερό κτίριο. Ή ζωή έδώ έκτυλίσσεται σχεδόν άποκλειστι- κά κάτω άπό τήν έπιφάνεια τοΰ έδάφους. Τό έπιτελεΐο στεγάζεται σέ ένα πολύ βαθύ, δαιδαλώδες καταφύγιο τό όποιο κατασκεύα­σε τό μηχανικό τού έχθρού. Υπάρχουν τουλάχιστον 20 σκαλοπά­τια πού πρέπει νά κατέβει κανείς καί τό φώς παρέχεται άπό μία ύπόγεια γεννήτρια.

Σύντομα στέκομαι μπροστά στόν πιό υψηλόβαθμο επιτελικό άξιωματικό, τόν άξιωματικό έπιχειρήσεων. Πρός ικανοποίησή μου, ό συνταγματάρχης μού λέει ότι τό σύνταγμα έχει άναφερθεΐ στό άνακοινωθέν τής Βέρμαχτ καί στέλνει τά συγχαρητήριά του στόν διοικητή τού συντάγματος μας. Λέει ότι ολόκληρο τό Σώμα Στρα­τού είναι έξαιρετικά έντυπωσιασμένο άπό τήν άπόδοση τοΰ συ­ντάγματος. (Δέν έχουν καταλάβει πόσο κακή είναι ή ήγεσία πού έχουμε). Ό στρατηγός Μάρκς είναι έπίσης εύχαριστημένος καί συμφωνεί έπίσης στά διάφορα αίτήματά μας. "Ολα ρυθμίζονται πρός όφελος μας.

Είμαι έπίσης σέ θέση νά τσιμπήσω μία στοίβα χάρτες πού είναι τόσο ζωτικής σημασίας γιά έμάς. ’Έχοντας εκπληρώσει τήν άπο­στολή μου, έπιστρέφω ολοταχώς πίσω στήν βάση. Κατεστραμμένα

243

MARTIN PÖPPEL

καί πυρπολημένα οχήματα είναι διάσπαρτα στόν δρόμο, σάν οδοδείκτες. Ύπάρχουν παντού καμένα φορτηγά, διαλυμένα άπό τά πυρά τών μαχητικών-βομβαρδιστικών. Σχεδόν κανένα άλλο όχημα δέν κινείται στούς δρόμους. Φθάνουμε στόν σταθμό διοί­κησής μας στό Μπλεχού χωρίς άπρόοπτα.

Στό μεταξύ, τό πρώτο τάγμα τής Μεραρχίας SS έχει φθάσει καί οί άξιωματικοί του παρευρίσκονται σέ μία συζήτηση περί τής κατάστασης μέ τόν διοικητή. Είναι όλοι τύποι πρώτης τάξης, ένα θαυμάσιο σώμα άξιωματικών, όπως ήταν τό δικό μας στά πρώ­τα χρόνια τοΰ πολέμου. Ό μέραρχος, κάτοχος τοΰ Σταυρού τών Ιπποτών, προκαλεΐ ιδιαίτερα καλή έντύπωση. "Ολοι οί άξιωμα- τίκοί του είναι άφοσιωμένοι σ’ αύτόν. Οί διοικητές ταγμάτων είναι έπίσης έξαιρετικοί καί μεταξύ τους βρίσκονται άλλοι δύο κάτο­χοι τοΰ Σταυρού τών Ιπποτών. Ό διοικητής τοΰ πυροβολικού πού ήταν διευθυντής σχολείου κατά τήν ειρηνική περίοδο, είναι ένας άγαπητός τύπος κάπως μεγάλης ήλικίας πού μάς κερδίζει όλους άμέσως.

Τό τάγμα μετακινείται άμέσως στήν πρώτη γραμμή. Τό πιό ση­μαντικό είναι ότι θά κρατήσει τόν έπικίνδυνο τομέα, ό όποιος έκτείνεται πάνω άπό τόν κύριο δρόμο Καρεντάν - Περιέ μέχρι τόν διάδρομο. Νωρίς τό πρωί, οί προκεχωρημένοι άξιωματικοί πα­ρατηρητές τού πυροβολικού τών SS σπεύδουν πρός τά έμπρός γιά νά έργαστοΰν στήν κατάρτιση τών πινάκων βολής. Τό βράδυ, γίνεται άλλη μία σύσκεψη έδώ σχετικά μέ τήν σχεδιαζόμενη άντε- πίθεσή μας στό Καρεντάν. Οί άξιωματικοί σκύβουν πάνω άπό τούς χάρτες καί τά τραπέζια, κάνοντας ενθουσιώδεις ύπολογι- σμούς. Έχουν ήδη σταλεί σέ όλες τίς μονάδες προειδοποιητικές διαταγές γιά άνεφοδιασμό μέ πυρομαχικά.

Στίς 22.00 έκδίδεται ή άκόλουθη προειδοποιητική διαταγή:1. Ή Μεραρχία «Götz von Berlichingen», ύποστηριζόμενη

άπό τό 6ο Σύνταγμα ’Αλεξιπτωτιστών, νά έπιτεθεϊ στό Καρεντάν κατά τήν άντεπίθεση τής 12ης ’Ιουνίου 1944.

2. "Ωρα έναρξης τής έπίθεσης, ή ώρα X.3. "Ορια γιά τά έπιτιθέμενα τάγματα: ό κύριος δρόμος Καρε­

ντάν - Περιέ. α) Ό 12ος Λόχος τοΰ 6ου Συντάγματος ’Αλεξιπτω­τιστών (πού γνωρίζει ήδη τόν χώρο) μέ δύο διμοιρίες τών SS νά ένισχύσουν τήν δεξιά πλευρά τού κύριου δρόμου, β) Τό 2ο Τάγ­μα τού 37ου Συντάγματος SS στά άριστερά. γ) ’Αριστερή ύποστή- ριξη άπό τό 2ο Τάγμα τού 6ου Συντάγματος 'Αλεξιπτωτιστών ύπό

244

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

τήν διοίκηση τοΰ λοχαγού Μάγκερ.4. Αντικειμενικός σκοπός τοΰ τάγματος τών SS: νά διασπάσει

τίς γραμμές τοΰ έχθροϋ καί νά φθάσει μέχρι τό βόρειο άκρο τοΰ Καρεντάν. ’Αντικειμενικός σκοπός τοϋ 3ου Τάγματος τοϋ 6ου Συντάγματος ’Αλεξιπτωτιστών: μία έλεγχόμενη προέλαση μέχρι τήν σιδηροδρομική γραμμή μέ τό δεξιό πλευρό νά διατηρεί έπαφή μέ τά SS.

5. Ή έπίθεση νά ΰποστηριχθεΐ άπό τό Σύνταγμα Πυροβολικοΰ SS τής Μεραρχίας «Götz von Berlichingen» καί άπό δύο πυρο­βολαρχίες πυροβόλων έφόδου τών SS.

6. Σέ περίπτωση πού σημειωθεί καλή πρόοδος, ή μεραρχία σκο­πεύει νά πραγματοποιήσει διάσπαση καί νά φθάσει μέχρι τό Σαίν Κόμ ντύ Μόντ καί νά έγκαταστήσει έκεϊ ένα προγεφύρωμα.

Υπογραφή: Όσεντορφ, μέραρχος τών SS

Ή διαταγή αύτή έγινε δεκτή μέ μεγάλη χαρά άπό τά στρατεύ­ματα. ’Εκτιμούν ότι θά προελάσουν καί πάλι, πίσω πρός τό Κα­ρεντάν, τήν σκηνή τής τόσο σκληρής μάχης πού διεξήχθη έκεϊ τίς προηγούμενες μέρες. Οί άνδρες μου είναι ιδιαίτερα χαρούμενοι πού θά έπιστρέψουν στό "Υψωμα 30. Έ κεϊ κείτονται άταφοι πολλοί άπό τούς νεκρούς συναδέλφους μας, καθώς καί τά όπλα μας καί ειδικά τά πυροβόλα τών 20 χιλιοστών. Πιστεύουν ότι ’ίσως καταφέρουμε νά τά πάρουμε πίσω άθικτα κάνοντας μία αιφνιδια­στική έπίθεση.

Άπό τήν άλλη πλευρά, έμεΐς οί «Παλιοί» στό άρχηγεΐο είμαστε άρκετά λιγότερο αισιόδοξοι. Ό λοχαγός Πράισερ, όπως κι έγώ, νομίζει ότι ή κατάσταση κάθε άλλο παρά είναι ρόδινη, άφού έχουμε τόσο λίγους άνδρες νά άναπτύξουμε γιά μάχη. Δέν τολμάμε κάν νά σκεφτούμε μία διάσπαση πρός τό Σαίν Κόμ ντύ Μόντ. Δέν μάς έχουν διατεθεί έπαρκεΐς δυνάμεις έναντίον τοϋ έχθροϋ. Ε ί­ναι άδιανόητο γιά έμάς γιατί δέν έχει άναπτυχθεΐ ένα ολόκληρο σύνταγμα τών SS άντί γιά τό άξιοθρήνητο τάγμα μας. Είναι άμφίβολο άν θά παρασχεθεί έπαρκής ύποστήριξη άπό τά βαρέα όπλα, λόγω τοϋ ότι ό διοικητής τοΰ πυροβολικοΰ έχει έκφράσει καί ό ίδιος έπιφυλάξεις σχετικά μέ τό άν θά λάβει έγκαίρως έπαρ­κεΐς ποσότητες πυρομαχικών. Τό όλο πράγμα φαίνεται σάν μία άμφίβολη ύπόθεση καί είναι μάλλον άπίθανο νά μπορέσουμε νά έκδηλώσουμε τήν έπίθεσή μας. Τά SS πιστεύουν ότι μπορούν νά τό πράξουν εύκολα καί έχουν καταφθάσει μέ τεράστια δόση ίδεα-

245

MARTIN POPPEL

λισμού -θά πάθουν όμως τήν έκπληξη τής ζωής τους άπέναντι σ’ αυτόν τόν έχθρό, ό όποιος δέν στερείται Ικανοτήτων.

12 ’Ιουνίου. 'Ώρα 05.00. 'Η νύχτα έχει περάσει ειρηνικά μέ μόνο τίς συνηθισμένες φωτοβολίδες νά μάς ένοχλούν. Περιμένουμε τώρα τό πυροβολικό μας νά άρχίσει τήν προπαρασκευή. Υπάρ­χει παντού μία άτμόσφαιρα πυρετώδους έξαψης καί προσμονής. Θά καταφέρουν τά στρατεύματά μας νά άπωθήσουν τόν έχθρό;

Τό πύρ τού πυροβολικού μας άρχίζει διατακτικά, άλλά σταδια­κά αύξάνει σέ ένταση. Πάντως, ούτε ό έχθρός κοιμάται καί βομ­βαρδίζει τίς θέσεις μας μέ πυρά παρενόχλησης. 'Ο θόρυβος τής μάχης είναι χρήσιμος γιά τά προελαύνοντα πυροβόλα έφόδου μας, παρέχοντάς τους «ήχητική παραλλαγή». Στούς δρόμους καί τίς προσβάσεις, στά λιβάδια καί τούς άγρούς, άνδρες τών SS καί άλεξιπτωτιστές περιμένουν γιά τήν διαταγή νά προελάσουν. Οί δρόμοι μέσα άπό τά ναρκοπέδια έχουν ήδη καθαριστεί κρυφά κατά τήν διάρκεια τής νύχτας. Ώ ς 'Ώρα X έχει οριστεί ή ώρα 06.00.

Τώρα έχει έλθει ή ώρα. Τό πυροβολικό διατηρεί ένα σφοδρό φραγμό πυρός έπί 15 λεπτά, τά πυροβόλα έφόδου έχουν μετακι­νηθεί πρός τά έμπρός έως τό μακρινότερο σημείο όπου παρέχουν κάλυψη οί φράχτες. Στίς 06.00 άκριβώς τό πυροβολικό μας δη­μιουργεί ένα προπέτασμα πυρός πάνω άπό τίς θέσεις πού θά δεχτούν έπίθεση. Ταυτόχρονα τά άρματα προελαύνουν, συνοδευό- μενα άπό τό πεζικό. Έχουμε φθάσει ήδη στήν γραμμή τού έχθρού, χωρίς νά έχουν ριφθεΐ άπό έκεΐ παρά ελάχιστοι πυροβολισμοί.

Οί άνδρες μου καλά έξοικειωμένοι μέ τό έδαφος κινούνται πρός τήν παλιά γραμμή. Σκορπισμένοι ευρέως καί σέ φάλαγγα, προχωρούν άπό φράχτη σέ φράχτη. Καθώς πλησιάζουν στόν άντι- κειμενικό τους σκοπό, δέχονται πύρ άπό ημιαυτόματο όπλο. Ένας έλεύθερος σκοπευτής πάνω σέ ένα δέντρο! 'Ένας μεγαλόσωμος ύποδεκανέας, Βαυαρός ή Τυρολέζος μέ κομψό μουστάκι, γκρε­μίζει μόνος του δύο έχθρούς άπό τά δέντρα άλλά μετά πλήττεται καί σκοτώνεται. Δύο άλλοι τραυματίζονται. Αύτά είναι όλα πού μπορούμε νά δούμε άπό τό παρατηρητήριο. Στήν συνέχεια μα­ζευόμαστε γύρω άπό τόν άσύρματο γιά νά άκούσουμε τίς άνα­φορές πού έρχονται καί νά μάθουμε λεπτομέρειες γιά τήν κατά­σταση.

'Ώρα 07.30. ’Αναφορά άπό τό 1/37 Τάγμα SS: Προχωρούμε σταθερά παρά τήν σκληρή άντίσταση τού έχθρού. ’Αμερικανοί

' 246

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

μετακινούνται πρός Βορρά. ’Εχθρικές ομάδες έξακολουθούν νά παραμένουν άνάμεσα στίς αιχμές μας. Οί άπώλειές μας άρκετά υψηλές.

"Ωρα 09.00. ’Αναφορά άπό τό άριστερό πλευρό: ’Έχουμε φθά- σει στά προάστια τοΰ Καρεντάν, μέ ισχυρές ομάδες τοΰ έχθροΰ νά παραμένουν άκόμη στά νώτα μας. Αίτοΰμαστε πυρά πυροβο­λικού κατά τοΰ Καρεντάν έπειδή άκούγεται άπό έκεΐ ό ήχος άρμάτων μάχης.

"Ωρα 09.15. Αναφορά άπό τό δεξιό πλευρό: Δέν είμαστε σέ θέση νά ΰπερισχύσουμε τής σκληρής άντίστασης χωρίς άρματα μά­χης. Κερδίσαμε περίπου 500 μέτρα έδάφους μέχρι τίς 09.00.

Ώ ρα 09.50. ’Αναφορά, άπό τό 1/37 Τάγμα SS: Ή έπίθεση κόλ­λησε μπροστά στό Καρεντάν. Ό έχθρός έπιτίθεται άπό τό Καρε­ντάν μέ άρματα μάχης.

"Ωρα 10.45. ’Αναγκαστήκαμε νά υποχωρήσουμε κάτω άπό τήν μαζική πίεση τοΰ έχθροΰ.

Στήν συνέχεια όλα συμβαίνουν μέ άστραπιαία ταχύτητα. Ό διοικητής τών στρατευμάτων τών SS έχει συνειδητοποιήσει ότι μόνο ή δική μας θέση μπορεΐ τώρα νά κρατηθεί καί διατάζει μία ταχεία σύμπτυξη στήν άρχική θέση.

Τά στρατεύματα ξεχύνονται πρός τά πίσω, άλλά τά σταματούν οί αξιωματικοί καί τά υποχρεώνουν νά έπανδρώσουν τήν γραμ­μή άμυνας. Τότε οί ’Αμερικανοί έξορμοΰν πρός τά έμπρός, άλλά τουλάχιστον μάς έχουν δώσει άρκετό χρόνο γιά νά άναδιοργανω- θούμε. Θά πρέπει σίγουρα νά νόμισαν πώς έπρόκειτο γιά ένα τέχνασμα καί δέν είχαν άρκετή αύτοπεποίθηση γιά νά προχωρή­σουν τόσο γρήγορα, άλλιώς τά πράγματα θά είχαν γίνει πολύ δύσκολα γιά έμάς.

Έ τσι έχει άποτύχει ή άντεπίθεση, άκριβώς όπως είχαμε προ- βλέψει ότι θά γινόταν. Δέν έπετεύχθη καμία διάσπαση πρός τό Σαίν Κόμ ντύ Μόντ. Οί άπώλειές μας είναι πολύ υψηλές, ειδικά στό τάγμα τών SS καί στό άριστερό πλευρό μας. Ο λόχος μου έχει έπίσης πληγεί σκληρά. Ή έκτίμησή του, πού δέν έχει έπιβεβαιωθεΐ άκόμη, άναφέρει τίς άκόλουθες άπώλειες:

Νεκροί: 3 λοχίες, 2 ύποδεκανεϊς, 5 οπλίτεςΤραυματίες: 3 ύποδεκανεϊς, 23 οπλίτες’Αγνοούμενοι: 1 ύποδεκανέας, 5 οπλίτες

Γιά μία άκόμη φορά, είναι γενικά οί καλύτεροι άνδρες έκεϊνοι

247

MARTIN PÖPPEL

πού έχουν χαθεί. ’Ιδιαίτερα τραγική είναι ή άπώλεια τών δύο λοχιών πολυβολητών μας, τοΰ Ντόμκε καί τού Ροϋνγκε, οί καλύ­τεροι τοϋ λόχου. Υποχρεωθήκαμε έπίσης νά άφήσουμε πίσω τούς βαριά τραυματίες μας στά χέρια τού έχθροϋ, άφοΰ δέν μπορού­σαμε νά τούς πάρουμε μαζί μας κατά τήν ύποχώρηση.

Τώρα, όλα έχουν ήσυχάσει στό πεδίο μάχης. Έδώ κι έκεϊ έρ- γάζονται διάφοροι άνθρωποι γιά νά άποκαταστήσουν τήν τάξη. Τά φορτηγά κινούνται άδιάκοπα γιά τήν διακομιδή τών τραυμα­τιών, τά πυρομαχικά συμπληρώνονται καί, τό πιό σημαντικό άπ’ όλα, οί μονάδες άναδιοργανώνονται. Τό 3/37 Τάγμα SS πρέπει νά μετακινηθεί στό μέτωπο, έπειδή οί άπώλειες τού 1/37 Τάγματος SS είναι άπλώς πολύ ύψηλές. Οί μονάδες μας, οί όποιες μάχονταν στό δεξιό πλευρό, έπιστρέφουν σέ έμάς κι έτσι τό τάγμα μας άναλαμβάνει καί πάλι έναν τομέα. Οί λόχοι άναπτύσσονται ώς έξης: στά δεξιά, μιά διμοιρία τυφεκιοφόρων τοΰ 12ου Λόχου ύπό τόν άνθυπολοχαγό Σραΐντερ, μετά ό 9ος Λόχος μέ τήν μορφή μιάς ένισχυμένης διμοιρίας ύπό τόν λοχία Μάουτ. Ό 10ος Λόχος, μία διμοιρία ύπό τόν δόκιμο Χούπε. 'Ο 11ος Λόχος, πού παρα­μένει ό ισχυρότερος μέ τρεις διμοιρίες ύπό τόν ύπολοχαγό Μάρκ, έκτός άπό έμένα πού είμαι ό μόνος διοικητής λόχου πού άπομένει στό τάγμα. Ό σταθμός διοίκησης τοΰ τάγματος έχει έγκατασταθεΐ πλάι στήν καμπή τοϋ δρόμου έξω άπό τό Μωτιέ. ’Επιστρέφω έπίσης στόν λόχο μου, άφού ό ΰπολοχαγός Νάντε έχει μετατεθεί άλλοΰ.

Ό λόχος άποτελεϊται τώρα άπό μία όμάδα πολυβόλων μέ δύο βαριά πολυβόλα ύπό τόν δόκιμο Μπίντερ, μία όμάδα βαρέων όλμων μέ τρεις όλμους τών 80 χιλιοστών ύπό τόν λοχία Ό μ καί τόν έπιλοχία Ρέντς, δύο διμοιρίες τυφεκιοφόρων ύπό τόν άνθυ­πολοχαγό Σραΐντερ καί τόν έπιλοχία Ρέντς. ’Αξιοθρήνητα ύπολείμ- ματα ενός άλλοτε ύπερήφανου καί δυνατού λόχου. Έ χω τόσους διμοιρίτες πού δέν ξέρω τί νά τούς κάνω. Μάς λείπουν όπλα, μέ τά όποια θά μπορούσαμε νά συστήσουμε νέες διμοιρίες. Αύτό όμως συνέβη σέ όλους σχεδόν τούς λόχους, άν καί έχουν εΰκολό- τερη άποστολή άπό έκείνη τών λόχων βαρέων όπλων.

Ό διοικητής μέ κρατά τώρα κοντά του. Είναι ή ίδια παλιά ιστορία -τελικά είναι μοιραίο νά παραμείνεις πίσω άπό τήν γραμ­μή τού μετώπου μέ τό έπιτελεΐο. Τά βαρέα όπλα μπορούν νά κα­θοδηγηθούν πιό άποτελεσματικά άπό τόν σταθμό διοίκησης, έπει- δή ό διοικητής λαμβάνει τίς άναφορές του καί ώς άποτέλεσμα έχει

248

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

πάντα νά ζητήσει συγκεκριμένα πράγματα άπό τόν έπικεφαλής τών βαρέων όπλων.

Κατά τήν διάρκεια τοΰ άπογεύματος καταφέρνουμε νά έκτελέσουμε τήν άναδιάταξη χωρίς νά ένοχληθοΰμε άπό τόν έχθρό. Τώρα οί άνδρες σκάβουν πυρετωδώς οχυρωματικά έργα. Είναι πι­θανώς ζήτημα ώρών μέχρι νά έπιτεθοΰν οί ’Αμερικανοί.

Έρχεται τό σκοτάδι, κατόπιν ή νύχτα, άλλά δέν συμβαίνει τί­ποτα.

13 ’Ιουνίου. 'Ο καιρός έχει καθαρίσει πάλι καί ή έχθρική άε- ροπορική δραστηριότητα έντείνεται. Κανένα όχημα πού βρίσκε­ται στόν δρόμο δέν είναι άσφαλές άπό τά μαχητικά-βομβαρδιστι- κά καί τά Lightning. Έχει καταστεί σχεδόν άδύνατο νά ταξιδεύει κανείς στούς δρόμους ύπό τό φώς τής ήμέρας, άλλά είμαστε ήδη προετοιμασμένοι γ ι’ αύτό. Ή άεροπορική δραστηριότητα τοΰ έχθροΰ κορυφώνεται κατά τίς πρωινές, τίς μεσημεριανές καί τίς άπογευματινές ώρες, συνεπώς κάθε κίνηση θά πρέπει νά άποφεύ- γεται σέ αύτά τά διαστήματα. Παρατηρητές άεροσκαφών τοπο­θετούνται σέ κάθε όχημα, έτσι ώστε οποτεδήποτε έμφανίζονται έχθρικά άεροσκάφη νά μπορούμε νά οδηγήσουμε τά όχήματά μας σέ κάλυψη. Ωστόσο, παρ’ όλα αύτά τά προληπτικά μέτρα, οί πι­λότοι βρίσκουν πάντα καινούργια θύματα. Σήμερα τό πρωί, κα­θώς ή όρντινάντσα μου φέρνει πίσω στήν έπιμελητεία τήν ύπέροχη λιμουζίνα μου μέ τό άνοικτό γκρι χρώμα, τό αυτοκίνητο δέχεται προσβολή στόν δρόμο Καρεντάν - Περιέ. Εύτυχώς ή όρντινάντσα μου γλιτώνει, έχοντας ύποστεΐ μόνο ένα σόκ. Ή μέρα τελειώνει μέ τό πΰρ παρενόχλησης άπό τόν έχθρό στό όποιο έχουμε συνη­θίσει όλοι. Δέν σημειώνονται άπώλειες.

14 ’Ιουνίου. Μέτριο πύρ πυροβολικού άπό τόν έχθρό καί άπό τήν πλευρά μας. Χρησιμοποιώ αύτή τήν σχετικά ειρηνική μέρα γιά νά κάνω έναν έλεγχο στίς υπηρεσίες έπιμελητείας. Παντού κατά­σχονται καί σφάζονται ζώα. 'Όπως είναι φυσικό, ή καλή τροφή αύξάνει τό θάρρος τών άνδρών γιά τήν μάχη. Τό παλιό άξίωμα είναι άληθινό -ένας στρατός βαδίζει πάντα μέ τό στομάχι του.

16 ’Ιουνίου. Τό συνηθισμένο πΰρ πυροβολικού. Ό καιρός έχει γίνει καλοκαιρινός καί ζεστός.

17 ’Ιουνίου. Άπό τίς πρώτες πρωινές ώρες σημειώνεται αυξα­νόμενο πΰρ πυροβολικού σέ ολόκληρο τόν τομέα τού τάγματος. Σχεδόν όλοι οί λόχοι έχουν ύποστεΐ άπώλειες. Στόν δικό μου λόχο έχουν τραυματιστεί περισσότεροι άπό πέντε άνδρες. Θά έπιτεθοΰν

249

MARTIN PÖPPEL

σήμερα οι ’Αμερικανοί; Μας έχουν δώσει σίγουρα άρκετά μεγά­λο χρόνο άνάπαυσης. Στήν ευρύτερη εικόνα, τό φρούριο τού Χερβούργου19 είναι τό επίκεντρο τής μάχης καί δέχεται έπίθεση άπό τόν έχθρό μέ όλες τίς δυνάμεις του, κάτι πού άποτελεΐ με­γάλη άνακούφιση γιά έμάς. Θά έλθει τώρα ή σειρά μας; ’Έτσι δείχνουν τά πράγματα, έπειδή τό πύρ τού πυροβολικού αύξάνε- ται συνεχώς. Κι όμως ή άναμενόμενη έπίθεση δέν έχει πραγματο­ποιηθεί. 'Η νύχτα είναι άγρια καί τήν περνάμε πίνοντας μαζί μέ τούς άνδρες τών SS ώς προσκεκλημένους μας. Ή κατάσταση συζητιέται μέ ειλικρίνεια καί καθίσταται σαφές ότι τά SS είναι σέ θέση νά έχουν μία άντικειμενική κρίση. Αφού δέν έχουμε κατα­φέρει νά άπωθήσουμε τόν έχθρό έπειτα άπό 10 ημέρες μαχών, πώς στήν εύχή θά καταφέρουμε ποτέ νά τούς έκδιώξουμε; Ή μεταφορά τών μονάδων SS καί τών τεθωρακισμένων μας παίρνει ύπερβολικά πολύ χρόνο, μέ δεδομένο τόν διαρκή βομβαρδισμό τών δρομολογίων. Στό μεταξύ ό έχθρός είχε τόν χρόνο νά άποβιβά- σει περισσότερα στρατεύματα καί ύλικό καί νά σταθεροποιήσει τήν θέση του. ’Αν καί έχουν βυθιστεί μερικά πλοία, αύτό έχει έλάχιστη σημασία άν λάβει κανείς ύπ’ όχμιν του τήν έκταση τής συμμαχικής ισχύος. Κάτω άπό αύτές τίς συνθήκες, δέν είμαστε πολύ αισιόδοξοι. ’Έχουμε πειστεί σχεδόν όλοι πώς άν δέν κατα­φέρουμε νά ρίξουμε τόν έχθρό στήν θάλασσα μέσα σέ τρεις έβδο- μάδες τό πολύ, τότε θά έχουμε χάσει τόν πόλεμο. Τό θέμα τής άπόβασης έχει γίνει ή ιστορία τής ζωής μας καί κυριαρχεί στίς συζητήσεις κατά τήν διάρκεια αύτών τών άπογευμάτων.

18 ’Ιουνίου. Τίποτα άξιοσημείωτο γιά άναφορά.19 ’Ιουνίου. Τά συνηθισμένα. Τό εχθρικό πύρ πυροβολικού δέν

έπηρεάζει έκείνους τούς άνδρες πού βρίσκονται άσφαλεϊς στά καταφύγιά τους, άλλά βρίσκει άκόμη θύματα καθημερινά κι έτσι άργά άλλά σταθερά φθείρει τήν δύναμη τοϋ τάγματος.

20 ’Ιουνίου. Γενικά, οί δικές μας άναγνωριστικές περίπολοι έκ- πέμπονται κάτω άπό τήν κάλυψη τοϋ σκοταδιοΰ. Οί άνδρες περ­νούν ολόκληρες ώρες πρηνείς μπροστά στίς έχθρικές γραμμές, προσπαθώντας νά συλλέξουν περισσότερες πληροφορίες, συνήθως χωρίς έπιτυχία. Τά SS έχουν στείλει έπίσης νυχτερινά άποσπάσμα- τα έφόδου καί έφεραν πίσω αιχμαλώτους, οί όποιοι είναι πραγ­ματικά πολύτιμοι γιά έμάς. Αλλά άκόμη κι έδώ ό διοικητής τού συντάγματος μας δέν τηρεί τίς δικές του θεμελιώδεις άρχές τών οδηγιών περί άναγνώρισης.

250

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

22 ’Ιουνίου. Σημειώνεται έξαιρετική πρόοδος οέ ότι άφορά την σταθεροποίηση των θέσεων μας. Τά ατομικά ορύγματα συνδέονται τώρα μέ χαρακώματα ώστε νά δημιουργεΐται μιά ένιαία γραμμή καί έχουν άνοιχτεΐ μέσα άπό τά άναχώματα καλά παραλλαγμέ­νες όπές παρατήρησης. Οί δρόμοι έχουν ήδη ναρκοθετηθεί καί κάθε νύχτα τό μηχανικό μας εργάζεται τοποθετώντας νάρκες στό έδαφος πού βρίσκεται μπροστά άπό τίς θέσεις μας. Τοποθετού­νται έπίσης συρματοπλέγματα τά όποια έχουν προετοιμάσει οί άνδρες τής έπιμελητείας μας.

Κάθε ήμέρα πού περνά μάς δίνει τήν δυνατότητα νά ένισχύ- σουμε τήν θέση μας, άν καί έχουμε ακόμα πολλά νά κάνουμε. Γνωρίζουμε άπό τήν σκληρή πείρα μας ότι δέν πρέπει ποτέ νά σταματάμε νά έργαζόμαστε στήν σταθεροποίηση καί τήν βελτίωση τών άμυντικών θέσεων, άλλά νά συνεχίζουμε μέχρι τήν ύστατη στιγμή.

23 Ιουνίου. Πρός ικανοποίησή μας έχουμε άποκτήσει ξανά ένα βαρύ πυροβόλο, τό μοναδικό πού υπάρχει στό τάγμα. 'Ο έπικε- φαλής τού ούλαμού οβιδοβόλων μου, ό Ντόπελσταϊν, είναι ιδιαί­τερα εύτυχής καί είναι ήδη άπασχολημένος μέ τήν οργάνωση καί τήν συγκέντρωση τού ούλαμού. Τις τελευταίες λίγες μέρες ένερ- γεϊ ώς υπασπιστής τού τάγματος. "Εως τό βράδυ είμαστε έτοιμοι. Περιμένουμε ότι αύριο θά έχουμε δράση. ’Ά ς δούμε πώς θά ρί­ξει αύτό τό όλοκαίνουργο πυροβόλο. Μάς έχουν έφοδιάσει έπί­σης μέ δύο όλμους τών 80 χιλιοστών, τούς όποιους προετοιμάζου­με άμέσως γιά δράση. Τώρα τό μόνο πού μάς λείπει είναι τά βαριά πολυβόλα, τά όποια άδημονοϋν όλοι οί άνδρες νά άποκτή- σουμε.

24 Ιουνίου. Έ πί δύο ήμέρες, τρεις άνδρες τού 11ου Λόχου παρέμειναν πρηνηδόν άκριβώς μπροστά στίς εχθρικές γραμμές προσπαθώντας νά βρουν μία κατάλληλη εύκαιρία γιά μία νυχτε­ρινή μάχιμη περιπολία. Περιττό νά πούμε πώς τό διασκέδασαν πολύ. Τώρα πού ό έχθρός μάς έχει άφήσει στήν ήσυχία μας γιά τόσο μακρό διάστημα, οί άνδρες έχουν βρει πάλι τήν αυτοπειθαρ­χία τους καί είναι σέ καλή διάθεση.

Σήμερα άνακαλύπτουμε ότι τό γειτονικό τάγμα είχε χθές μία έπιτυχία. Μία περίπολος μάχης άποτελούμενη άπό 12 άνδρες, ή όποία είχε διεισδύσει ήδη μία προηγούμενη φορά στά έχθρικά χαρακώματα, πήγε πάλι έκεΐ τήν περασμένη νύχτα καί άνατίναξε έξι βαρείς ’Αμερικανικούς όλμους χωρίς νά ύποστεΐ ή ίδια ούτε

251

MARTIN PÖPPEL

μία άπώλεια. Φυσικά στό τάγμα μας έπικράτησε άρκετή ζήλια.Τό άπόγευμα ένα Αμερικανικό άναγνωριστικό όχημα έρχεται

με ταχύτητα πρός τίς γραμμές μας κατά μήκος τοΰ ναρκοθετη­μένου δρόμου, άλλά αιχμαλωτίζεται άπό τό τάγμα. ’Ανήκει στόν ίδιο τύπο μέ τόν όποιο έχω έξοικειωθεϊ άπό τήν Σικελία -ένα ώραϊο μικρό όχημα πού φέρει πάνω του ένα πολυβόλο διαμετρή­ματος 0,50 ίντσών20. Πάντως, άφαιρούμε γρήγορα τό πολυβόλο γιά νά μπορούμε νά στρίβουμε τό όχημα καλύτερα κι έπίσης έξαι- τίας τής έλλειψης πυρομαχικών.

Αύτές τίς μέρες έχουν σημειωθεί μερικές ευχάριστες έκπλήξεις, άλλά σύντομα άρχίζει νά γίνεται βαρετό. Ή ήμερήσια περιήγηση στίς θέσεις διαρκεΐ δύο ώρες καί κατόπιν είμαι σχεδόν χωρίς άπασχόληση γιά τήν υπόλοιπη μέρα.

Άπό τήν πρώτη στιγμή πού άρχισε ή μάχη, σήμερα λαμβάνουμε γιά πρώτη φορά άλληλογραφία. Φυσικά μεγάλη χαρά, γιά όλους τούς τυχερούς παραλήπτες μέσα στά καταφύγια καί τά όρύγματά τους. Αύτό άποτελεϊ μία μικρή γεύση άπό τό σπίτι σέ αύτή τήν άθλια διαβίωση.

"Οπως καί οί προηγούμενες μέρες, έτσι καί ή σημερινή περνά χωρίς κάποια ιδιαίτερη δραστηριότητα εκ μέρους τού εχθρού, μέ εξαίρεση τό πϋρ τού πυροβολικού τό όποιο αυξάνεται όλη τήν ώρα. 'Όλοι οι άνδρες φοβούνται ιδιαίτερα τίς αιφνιδιαστικές βολές των όλμων, έπειδή δέν μπορεϊ νά άκούσει κανείς τήν έκπυρσοκρό- τηση τού όπλου καί συνεπώς δέν μπορεϊ νά καλυφθεί έγκαίρως. Σημειώνεται ένα ξαφνικό πλήγμα -τό όποιο άφήνει μερικούς άκόμη άνδρες νά κείτονται μπρούμυτα.

25 ’Ιουνίου. Οί άνδρες τού έπιτελείου έργάζονται νυχθημερόν στό καταφύγιο πού πρότεινα. Έχει ήδη σκαφτεί στήν γή μία τρύπα μέ βάθος 2,5 μέτρα, ή όποία διαιρείται σέ δύο περάσμα­τα πού άμφότερα οδηγούν βαθύτερα μέσα στό έδαφος. Τήν νύ­χτα μπορούμε νά άκούμε τόν μονότονο ήχο τών Ρώσων πού φτυαρίζουν καθώς τούς έχουμε μπλέξει κι αύτούς έπίσης στό έργο. Τό καταφύγιο είναι ήδη άρκετά μεγάλο καί σέ δύο έως τρεις μέρες θά έχουμε όλοι μία άσφαλή κάλυψη άπέναντι στό βαρύ πυ­ροβολικό καί τίς βόμβες.

"Ωρα 08.30. Παίρνουμε άκόμη τό πρωινό λουτρό μας, πού έξα- κολουθεϊ νά γίνεται μέ μεγάλη ιεροτελεστία, όταν έμφανίζεται ξαφνικά ένας άριθμός άεροσκαφών. Πρός μεγάλη μας έκπληξη, πρόκειται γιά Γερμανικά καταδιωκτικά καί μάλιστα 12 άπό αύτά

252

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

’Εκπληκτικό -αύτά είναι τά πρώτα πού άντικρίοαμε άπό τότε πού ξεκίνησε αύτός ό άγώνας. Πετώντας πολύ χαμηλά καί σε άνοικτό σχηματισμό, βρυχοϋνται πάνω άπό τά δέντρα καί τούς φράχτες. Κατόπιν άκοΰμε τόν θόρυβο άεροπορικών πυροβόλων καί πολυ­βόλων, τά όποια προφανώς κατευθύνουν τό πΰρ τους έναντίον εχθρικών οχημάτων πού βρίσκονται στόν δρόμο. Τώρα επιτέλους οι Γιάνκηδες θά νιώσουν πώς είναι νά δέχεται κανείς πΰρ άπό ψηλά.

Τά ’Αμερικανικά Thunderbolt λίγο έλειψε σήμερα νά μέ έξο- λοθρεύσουν. Καθώς οδηγούσα πίσω έπιστρέφοντας άπό μία επί­σκεψη στίς υπηρεσίες επιμελητείας μας, ό παρατηρητής άεροσκα- φών φώναξε «άεροσκάφη». Μόλις πού είχα χρόνο γιά νά κόψω ταχύτητα καί νά στραφώ σέ έναν παράδρομο ό όποιος περιστοι­χιζόταν άπό ψηλές λεύκες. 'Ελίχθηκα άκριβώς στό παρά πέντε - τά άεροσκάφη βρυχήθηκαν περνώντας άπό πάνω μου, άλλά δέν μπορούσαν νά άνακαλύψουν τό πού είχαμε κρυφτεί καί έφυγαν. Οί άνδρες μου παραδέχτηκαν μπροστά μου ότι είχαν κατατρομά­ξει τότε, όχι τόσο άπό τά άεροσκάφη, όσο άπό τόν τρόπο οδή­γησής μου όταν έστριψα άπότομα γιά νά βγώ άπό τόν κύριο δρόμο. Στάθηκα όμως τελικά τυχερός καί φαίνεται ότι άποκτώ μία τέτοια φήμη. ’Εκτός άπό αυτό τό περιστατικό, τίποτα άλλο δέν συνέβη. Πίνουμε άφρώδη ποτά άπό τήν αυγή μέχρι τήν δύση τοϋ ήλιου καί κάνουμε τούς παλιάτσους τριγύρω.

26 ’Ιουνίου. Σήμερα στίς 13.00 άπονέμονται στό τάγμα οί πρώ­τοι Σίδηροί Σταυροί καί τά Εμβλήματα ’Εφόδου Πεζικού. Οί άνδρες παρατάσσονται μπροστά στόν διοικητή τού συντάγματος, ό όποιος άναλαμβάνει προσωπικά νά κάνει τήν πρώτη άπονο- μή. Τά μάτια τών νεαρών στρατιωτών λάμπουν όταν ό Σιδη- ρούς Σταυρός καρφιτσώνεται στό στήθος τους σέ άναγνώριση τής γενναίας υπηρεσίας τους. Ή παλιά καραβάνα, ό λοχίας Μάουτ, παρασημοφορεΐται μέ τόν Σιδηρούν Σταυρό Α' Τάξης -τόν άξίζει.

’Αλλοι άνδρες άπό τό μπουλούκι μου λαμβάνουν τόν Σιδηρούν Σταυρό Β' Τάξης, μεταξύ τών οποίων καί ό έξοχος χειριστής άποστασιομέτρου άπό τό άρχηγεΐο τού λόχου, ό λοχίας Φέλτες καί ό άξεστος χαρακτήρας τού λόχου, ό Χέρμπερτ Χάζενκλεβερ, ένας άπίθανος τύπος άλλά καλός στρατιώτης. Ό Κούρτ Φράντς, ένας βετεράνος πού φέρει τόν Σιδηρούν Σταυρό Α' Τάξης όπως κι έγώ, μένει μέ άδεια χέρια. Δέν υπήρχε τίποτα άλλο γιά έμάς.

253

MARTIN PÖPPEL

Τό υπόγειο καταφύγιό μας στηρίζεται τώρα καί βελτιώνεται. Μάς παρέχει ήδη καλή προστασία σε κάνα-δυό περιπτώσεις όταν πέφτουν βροχηδόν οί οβίδες. Πρέπει έπίσης νά φτιάξουμε μία νέα τουαλέτα, έπειδή ή παλιά δεχόταν πυρά μέ μεγάλη συχνότητα. Ή στήν ευχή θά μπορούσαμε νά γράψουμε σέ μία μητέρα πού θρη­νούσε, αν ό γιός της είχε σκοτωθεί τήν ώρα πού καθόταν στήν τουαλέτα;

"Ωρα 22.15. Οί ’Αμερικανοί κάνουν μία επίθεση τήν νύχτα - μέ δύναμη πιθανώς μίας διμοιρίας. Άποκρούεται μπροστά στίς θέ­σεις τού 9ου Λόχου. Πτώματα άφήνονται νά κείτονται στό έδα­φος, άλλά μεταφέρουν σέ έμάς έναν βαριά τραυματισμένο άνδρα. Άποδεικνύεται ότι είναι ένας Βρετανός άλεξιπτωτιστής καί όχι ένας Γιάνκης. Αύτό δείχνει ότι άπέναντί μας δέν βρίσκονται μόνο τά άρχικά στρατεύματα τού εχθρού. Πεθαίνει κατά τήν διάρκεια τής νύχτας χωρίς νά μπορέσουμε νά άποσπάσουμε άπό αύτόν κάποια σημαντική πληροφορία. Αύτοί οί τύποι είναι καλά έκπαι- δευμένοι καί απαντούν σέ κάθε έρώτηση μέ τό σχόλιο «δέν μπορώ νά σάς πώ».

27 ’Ιουνίου. Σύμφωνα μέ τίς μεραρχιακές άναφορές, ή κατά­σταση στό Σαίν Λό γίνεται ολοένα καί πιό κρίσιμη. ”Αν τό μέ­τωπο σπάσει έκεΐ, ή θέση μας έδώ θά καταστεί έπίσης μή ύπε- ρασπίσιμη. Τότε θά έχει έκτεθεΐ τελείως ολόκληρο τό άριστερό πλευρό μας.

Μία ομάδα έφόδου τού 11ου Λόχου σχεδιάζεται νά συγκρο­τηθεί απόψε. Γιά νά έχουμε καλύτερη πειθαρχία πυρός, άποσπώ τόν δοκιμασμένο ηγήτορα τής διμοιρίας όλμων, τόν λοχία ’Όμ, άπό τήν επιμελητεία. Άνταποκρίνεται μέ άξιοσημείωτο ενθουσια­σμό, άν καί κουτσαίνει άκόμα καί είναι υποχρεωμένος νά χρησι­μοποιεί μπαστούνι.

'Ώρα 23.00. Βρέχει απαλά πάνω στά φύλλα καί τά κλαδιά, κάτι πού άποτελεϊ μεγάλο πλεονέκτημα γιά τήν δουλειά πού έχουμε νά κάνουμε άφού παρέχει μία φυσική παραλλαγή τών ήχων. Έχουν γίνει οί τελευταίες προετοιμασίες, ό έπικεφαλής τού λόχου άναφέρει στόν διοικητή, ό όποιος πίνει ξανά, ότι όλα εί­ναι έτοιμα. Ή όμάδα έφόδου, πού άποτελεϊται άπό έναν υποδε­κανέα καί 10 άνδρες, έχει ήδη κινηθεί έρποντας άθόρυβα πρός τά εμπρός καί άπέχει έλάχιστα τώρα άπό τά μάχιμα προωθημένα φυλάκια. Περιμένουμε άπλώς γιά τίς πράσινες φωτοβολίδες οί όποιες θά μάς ειδοποιήσουν νά ρίξουμε μέ τούς όλμους μας καί

254

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

θά δώσουν στην όμάδα τήν δυνατότητα νά πραγματοποιήσει τήν τελική της προώθηση.

'Ώρα 00.45. Πράσινη φωτοβολίδα!Οί όλμοι μας άρχίζουν άμέσως νά βάλουν μέ ταχύ ρυθμό. "Ολα

έξελίσσονται όμαλά. Ή όμάδα έφόδου τρέχει πρός τά έμπρός, φθάνει στόν άντικειμενικό της σκοπό καί έκτοξεύει ψηλά μία λευκή φωτοβολίδα. ’Εκείνη τήν στιγμή, οί όλμοι μας άρχίζουν νά ρίχνουν πιό μπροστά καί παρέχουν έναν παρατεταμένο φραγμό πυρός στήν περιοχή τής διείσδυσης.

’Από τήν άλλη πλευρά, τίποτα. Ούτε ένας πυροβολισμός, τί­ποτα.

Διατάζω τούς άνδρες νά παύσουν τό πΰρ, άλλά νά παραμεί­νουν έτοιμοι γιά δράση.

"Ωρα 02.30. ’Αναφορά άπό τόν έπικεφαλής τής ομάδας έφό­δου ότι αύτές οί έχθρικές θέσεις, τίς όποιες παρατηρούμε έπί μα- κρόν, έχουν έγκαταλειφθεΐ.

Μέ διαταγή τού διοικητή, ή όμάδα έφόδου θά πρέπει νά πα- ραμείνει στήν έχθρική θέση μέ λίγους άνδρες καί ένα τηλέφωνο γιά νά παρατηρήσει τά γεγονότα τήν έπομένη.

Ο έχθρός έχει προφανώς συνέλθει άπό τό σόκ καί έκτοξεύει ένα συνεχές μπαράζ σέ έκδίκηση γιά τήν έφοδό μας. Είναι όμως πολύ άργά -βρισκόμαστε όλοι πίσω άσφαλεΐς στά καταφύγιά μας.

28 ’Ιουνίου. Κυκλοφορούν ψιθυριστές άναφορές άπό τούς άν­δρες μας πού υποκλέπτουν τίς έπικοινωνίες τού εχθρού, άλλά δέν έχουν σημασία. Δέν συμβαίνει τίποτα.

Ταξιδεύω πρός τά μετόπισθεν μέσα σέ έκεΐνο τό σβέλτο, μικρό αύτοκίνητο γιά νά καθαριστώ καλά. Τό σύνταγμα έχει στήσει έναν σταθμό ξεψειρίσματος καί ένα άτμόλουτρο στόν προκεχωρημένο σταθμό έπίδεσης καί είναι στήν διάθεσή μας γιά νά τά χρησιμο­ποιήσουμε. Τό νά άφήνεις τό καυτό νερό νά κυλά στό σώμα σου, είναι μία ύπέροχη αίσθηση. Υπάρχει επίσης καλό φαγητό διαθέ­σιμο στήν έπιμελητεία. Ή Κουτάνς, τήν όποια έπισκεπτόμαστε γιά λίγο, έχει καταστραφεϊ σχεδόν ολοκληρωτικά. Άναρριχόμαστε άδέξια πάνω άπό τούς τεράστιους σωρούς τών έρειπωμένων κτι­ρίων, ψάχνοντας γιά άντικείμενα πού δέν έχουν καταστραφεϊ καί τά όποια θά μπορούσαν νά μάς είναι χρήσιμα. Πάνω άπ’ όλα, παίρνουμε μαζί μας σκαπτικά έργαλεϊα. Τό μικρό όχημά μας είναι κατάφορτο όταν έπιστρέφουμε. Στό μέτωπο δέν έχει συμβεϊ κάτι ιδιαίτερο. ’Εκτός άπό τό συνηθισμένο πύρ παρενόχλησης, ό έχθρός

255

MARTIN PÖPPEL

δέν έχει πράξει κάτι άλλο γιά νά μάς ένοχλήσει.29 Ιουνίου. Κανένα άξιοσημείωτο γεγονός.30 Ιουνίου. Καθώς ό μήνας φθάνει οτό τέλος του, οί Γιάνκηδες

έκτοξεύουν μία μεγάλη επίθεση στό άριστερό πλευρό τοΰ 3/37 Τάγματος SS τίς πρώτες πρωινές ώρες. ’Αποτυγχάνει, χάρη στήν άποφασιστική άντίσταση αυτών τών νεαρών στρατιωτών.

Στίς 04.30 αρχίζει ένας τρομερός βομβαρδισμός πυροβολικοί ό όποιος φθάνει έπίσης έως έμάς. Είμαστε βέβαιοι ότι θά έκδη- λωθεΐ ή άναμενόμενη μεγάλη έπίθεση, άλλά στήν πραγματικότητα άποδεικνύεται ότι δέν πρόκειται γιά τίποτα περισσότερο άπό μία έπιχείρηση πού άποσκοπεΐ στό νά καταλάβει καλύτερες θέσεις έξόρμησης γιά τόν έχθρό. Ό ελιγμός άποτυγχάνει, κάτι πού συμ- βάλει άρκετά στό νά έξυψωθεΐ ή αυτοπεποίθηση τών άνδρών.

Απόψε άνακαλοΰμε τήν όμάδα έφόδου. Φέρνουν πίσω μαζί τους ένδιαφέροντα σκαριφήματα καί χάρτες σχετικά μέ τό εχθρικό σύστημα χαρακωμάτων. Αϋτά άποκαλύπτουν ότι οί ’Αμερικανοί διατηρούν έλάχιστους μόνο άνδρες στίς προκεχωρημένες γραμμές τους κατά τήν διάρκεια τής ημέρας, άλλά τούς ενισχύουν σημα­ντικά κατά τήν νύχτα.

Άπονέμονται παράσημα γιά δεύτερη φορά. Σέ αύτά συμπερι- λαμβάνονται γιά έμάς τούς παλαίμαχους καί έμβλήματα συμμε­τοχής σέ μάχη έκ τού συστάδην. 'Όπως συνήθως, ή νύχτα περνά μέ κατανάλωση ποτών καί άγυρτεία μέχρι σχεδόν τά ξημερώματα, όταν ό μεγαλύτερος κίνδυνος έχει πλέον παρέλθει.

1 ’Ιουλίου. Σήμερα έλπίζουμε ότι θά άπασχοληθούμε μέ τήν καταστροφή τού άναθεματισμένου καμπαναριού στό Μωτιέ. Παρέχει στόν έχθρό μία έξαιρετική άποψη τών θέσεών μας καί θά ήταν θαύμα άν δέν είχε καταληφθεί ήδη άπό τά στρατεύμα- τά του.

Κατά τήν διάρκεια μίας αιφνιδιαστικής συγκέντρωσης πυρός, ή όποια διατηρήθηκε έπί πέντε λεπτά άπό τό πυροβολικό μας, ένας «μπούμπουρας» -ένα αύτοκινούμενο μέσο οβιδοβόλο τών 105 χιλιοστών- μετακινείται σέ μία άκάλυπτη θέση βολής. Σύντο­μα πετυχαίνει ένα άμεσο πλήγμα κατά τού καμπαναριού, άλλά έκεΐνο τό πράγμα έχει χοντρούς τοίχους. Ρίχνονται εναντίον του 18 οβίδες, υπάρχουν τρύπες σέ όλο τό καμπαναριό καί στόν κυ­ρίως ναό, άλλά δέν καταρρέει. Τελικά ό επικεφαλής τής πυροβο­λαρχίας διακόπτει τό πύρ. Περνούν πέντε λεπτά καί μετά ρίχνεται έναντίον μας ένας καταιγισμός πυρός πού μάς άναγκάζει νά άνα-

256

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

ζητήσουμε κάλυψη μέσα στό καταφύγιό μας όσο γρηγορότερα μπορούμε. Τό καταφύγιο ύφίσταται τρομερή πίεση άπό τό βάρος τών πληγμάτων, άλλά τό μόνο πού συμβαίνει είναι νά πέφτει λίγη άμμος άπό τά τοιχώματα. Τό καταφύγιο παραμένει άκλόνητο σάν νά είναι άπό σίδερο.

Ό Ντόπελσταϊν θέλει άπεγνωσμένα άλλη μία εύκαιρία γιά νά κτυπήσει αύριο τό καμπαναριό, χρησιμοποιώντας τό πυροβόλο μας μεγάλου διαμετρήματος. ’Ίσως αύτό νά τό γκρεμίσει.

Ζητάμε άπό τήν άναγνωριστική μας περίπολο, ή όποια ήδη γνωρίζει τό έδαφος μπροστά άπό τόν 11ο Λόχο, νά μεταφέρει σήμερα μία κάρτα στούς Γιάνκηδες. Εργάζομαι ήδη πάνω στό προσχέδιο τού κειμένου. Είναι μία λευκή κάρτα διαστάσεων 30 έπί 20 έκατοστών, πού έχει πάνω της γραμμένα στά ’Αγγλικά μέ κεφαλαία γράμματα τά άκόλουθα:

ΠρόσκλησηΠροσκαλούμε εγκάρδια τόν 'Αμερικανό διοικητή καί τό έπιτε-

λεϊο του σέ ένα σόου βαριετέ στίς 6 ’Ιουλίου καί αίτούμαστε τήν παρουσία του. Τό βαριετέ έχει τίτλο: Οί Παριζιάνες.

Υπάρχει πολύ κέφι άπό όλους όσοι τήν βλέπουν, ειδικά άπέ- νανα στήν φωτογραφία μέ τίς γυμνές Γαλλίδες. Ή περίπολος τήν μεταφέρει μπροστά κάτω άπό κάλυψη καί τήν προσαρμόζει πάνω σέ ένα ραβδί. Οί ’Αμερικανοί δέν θά μπορούν νά πιστέψουν στά μάτια τους όταν δούν τό μικρό άστεΐο μας.

2 ’Ιουλίου. Ή κάρτα, ή όποια στήθηκε κατά τήν διάρκεια τής νύχτας, είναι ξεκάθαρα όρατή σέ έμάς. Οί ’Αμερικανοί θά εΐναι σέ θέση νά τήν διαβάσουν διά γυμνού οφθαλμού.

Τίς πρώτες πρωινές ώρες προωθείται πρός τά έμπρός τό πυ­ροβόλο μας. Σύντομα υπολογίζονται οί άποστάσεις βολής καί τό πυροβόλο είναι έτοιμο νά ρίξει. Τό έχουμε μεταφέρει μπροστά γιά νά αύξήσουμε τίς πιθανότητες έπιτυχίας καθώς, όπως είναι φυ­σικό, είναι πιό άποτελεσματικό σέ μικρές άποστάσεις. Τό πυρο­βόλο είναι άπίστευτα έλαφρύ κι έτσι δέν θά έχουμε δυσκολία νά τό μετακινήσουμε καί πάλι πίσω σέ περίπτωση πού δεχτούμε έχθρικά πυρά. Ό ούλαμαγός άναφέρει ότι είναι έτοιμοι νά ρίξουν καί δίνω τήν έγκρισή μου νά άνοίξουν πύρ. Ή πρώτη βολή πη­γαίνει πολύ ψηλά, άλλά ή έπόμενη άνοίγει μία ύπέροχη τρύπα στό καμπαναριό. Οκτώ βολές, καθεμιά καλύτερη άπό τήν προηγού­

257

MARTIN PÖPPEL

μενη, άλλά τό τέρας δέν λέει νά πέσει. Πάντως σέ κάθε περίπτω­ση, έχουμε κάνει πολύ δύσκολη τήν δουλειά όποιουδήποτε παρα­τηρητή βρεθεί έκεΐ πάνω.

Τά διάφορα παρατηρητήριά μας άναφέρουν έχθρική δραστη­ριότητα καθ’ όλη τήν διάρκεια τού πρωινού. 'Ομάδες άνδρών, οί όποιες είναι συνήθως μικρές, κινούνται έδώ κι έκεϊ, αν καί όχι στά πιό εύπαθή σημεία σέ απόσταση μόλις 90 μέτρων άπό έμάς. Σέ άρκετές περιπτώσεις, ό Μπίντερ, ό καλύτερος σκοπευτής μου, καταφέρνει νά κτυπήσει στρατιώτες τού έχθρού. Έ πειτα άπό αύτό, οί άλλοι γίνονται πιό προσεκτικοί.

Κατά τήν διάρκεια τής περιήγησής μου στίς θέσεις, οί φίλοι μας προσέχουν άρκετά καί στέλνουν μερικά βλήματα τών 50 χι­λιοστών νά έκραγούν μπροστά στήν μύτη μου γιά 200 μέτρα, ώς πύρ κάλυψης! Κάθε λίγα μέτρα, ό ύπολοχαγός Ζάιμπερτ κι έγώ υποχρεωνόμαστε νά πέσουμε κάτω μπρούμυτα, άλλά δέν θυμώ­νω μέ τόν Ζάιμπερτ ό όποιος έρπει γύρω μου όλη τήν ώρα. ’Άν καί είναι άρκετά άδύνατος μπορεϊ άκόμη νά άποκρούσει μερικά θραύσματα καί άν κάνει κέφι νά προστατεύει τήν πολύτιμη ζωή μου, γιατί νά μήν τό δεχτώ; Είναι καλός τύπος, άλλά άκόμη άπειρος.

Είναι τώρα δυνατό νά διασχίσουμε ολόκληρο τόν τομέα τού τάγματος κινούμενοι μέσα στά χαρακώματα. Παρά τό συνεχές πύρ παρενόχλησης, οί άνδρες έχουν κάνει μία έξαιρετικά σεβαστή δουλειά. Τά χαρακώματα φθάνουν σέ ύψος έκεϊνο ένός άνδρα καί διαθέτουν μικρές εισόδους. Μία στρώση ξυλείας πάχους τουλάχι­στον ένός μέτρου, καθώς καί παραπέτα μέ ξύλα καί θάμνους έχουν ύψωθεϊ στούς έκτεθειμένους τομείς. Τό άντιαρματικό πυ­ροβόλο έχει τοποθετηθεί στό μονοπάτι καί έχει παραλλαχθεϊ προσεκτικά. Κατά τίς προηγούμενες 14 μέρες, ολόκληρη ή περιοχή έχει μεταμορφωθεί.

3 Ιουλίου. Ό καιρός είναι άκόμη ζεστός καί όμορφος. Οί πε­ρισσότεροι άνδρες κάθονται μπροστά άπό τά καταφύγιά τους γιά νά άπολαύσουν τόν ήλιο. Τά όπλα καθαρίζονται καί τό ύλικό διατηρείται σέ καλή κατάσταση. Μία ξαφνική συγκέντρωση πυ­ρών έκ μέρους τού έχθρού, έκρήγνυται πίσω άπό τίς γραμμές μας. Γιατί όχι άλλωστε; -γιατί νά μήν πάρουν τό δικό τους μερίδιο άπό τό καθημερινό μαρτύριό μας όλοι αύτοί πού βρίσκονται στά με­τόπισθεν; Γιά μιά άκόμη φορά παρατηρούνται σήμερα ομάδες στήν άλλη πλευρά, οί όποιες φθάνουν μέ οδηγίες. Προορίζονται

258

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

άραγε ώς άντικαταστάτες ή γιά μία έπίθεοη; Τό βράδυ μάς έπι- σκέπτεται καί πάλι ό παλιός μας φίλος άπό τό μηχανικό τών SS, ένας λοχίας άπό τήν ’Άνω Σιλεσία. Έ τσι ξεπροβάλει ένα είδικό κρασί. 'Όταν καταφθάνει καί ό λοχαγός Μάγκερ είναι σαφές πώς θά γίνει μία γιορτή.

4 ’Ιουλίου. Τά μεσάνυχτα έχουν περάσει πρό πολλοΰ, άλλά λίγοι μόνο άπό τούς προσκεκλημένους μας έχουν φύγει. Τό γλέντι συ­νεχίζεται, άν καί δέν είναι τό ϊδιο θορυβώδες όσο πρίν.

Είναι περίπου 04.00 όταν μία ιδιαίτερα ισχυρή συγκέντρωση πυρός άπό τό εχθρικό πυροβολικό μάς οδηγεί κάτω άπό τό έδα­φος. 'Ένα συνεχές μπαράζ βρυχάται πάνω άπό τά κεφάλια μας -σύμφωνα μέ τήν άναφορά, τό μεγαλύτερο μέρος του πλήττει τίς πιό προκεχωρημένες θέσεις μας πού κατέχονται άπό τό 2ο Τάγμα καί τίς θέσεις τού πυροβολικού. Σύντομα έχουν κοπεί σχεδόν όλες οί τηλεφωνικές γραμμές καί οί τεχνικοί πρέπει νά ξεκινήσουν γιά τίς επικίνδυνες άποστολές τους. Συμβουλεύω τούς προσκεκλημέ­νους μας νά έπιστρέψουν στά πόστα τους, καθώς τώρα τό πϋρ έχει διαρκέσει γιά περισσότερο άπό μισή ώρα καί ή έντασή του αυξάνεται. Ά ν καί ό διοικητής γελά δύσπιστα, οί προσκεκλημέ­νοι φεύγουν.

'Ώρα 05.30. Τρεις φωτοβολίδες φωτίζουν τόν ουρανό προτού φέξει κανονικά. Ή άπό μακρού χρόνου άναμενόμενη επίθεση έχει άρχίσει. Πάνω άπό τίς θέσεις μας υπάρχει προπέτασμα καπνού καί τό πϋρ τού έχθρικού πυροβολικού μετακινείται προοδευτικά πρός τά μετόπισθεν. Αύτό τό άναθεματισμένο άεροσκάφος μέ τόν παρατηρητή τού πυροβολικού, πετά άπό πάνω μας, άλλά τά όπλα μας δέν μπορούν νά τό φθάσουν. Οί όλμοι μας έχουν ήδη ανα­πτυχθεί στόν άπειλούμενο τομέα καί βρίσκονται έπί τό έργον. Μοτοσυκλέτες φεύγουν ολοταχώς πρός τίς μονάδες πυροβολικού μας έπειδή οί τηλεφωνικές γραμμές έχουν φυσικά κοπεί όλες. Οί ’Αμερικανοί είναι τυχεροί πού έχουν τό πρακτικό ύλικό τους, τά γουόκι-τόκι.

Οί άσυρματιστές πληκτρολογούν καί κρυπτογραφούν, όλα γί­νονται μέ πυρετώδεις ρυθμούς καί έναπόκειται πλέον στόν καθένα νά έξασφαλίσει ότι ή άμυνά μας θά είναι έπιτυχής. Στό μεταξύ ή όρντινάντσα μου έτοιμάζει τόν παλιό έλαφρύ φόρτο μου. Έδώ κοντά, σέ στιγμές πού περνούν βιαστικά άνάμεσα στίς εισερχόμε­νες άναφορές, οί άνθρωποι πίνουν πραγματικό, δυνατό καφέ καί καταφέρνουν νά φάνε λίγες μπουκιές φαγητού.

259

MARTIN PÖPPEL

"Ωρα 06.15. Ή πρώτη σημαντική διείσδυση τοϋ έχθροΰ έχει μόλις άναφερθεϊ στά όρια μεταξύ τού δικού μας τάγματος καί τού 2ου Τάγματος. ’Άν καί ό 11ος Λόχος έκτοξεύει μία άμεση άντε- πίθεση, άποτυγχάνει νά άνακαταλάβει τό χαμένο έδαφος.

Προτείνω στόν διοικητή νά μού έπιτραπεΐ νά οργανώσω έγώ μία άντεπίθεση μέ τήν εφεδρική διμοιρία μου καί έχω ήδη φορέσει τό χαλύβδινο κράνος μου προκειμένου νά μεταβώ στούς άνδρες. Δέν χρειάζεται πολύς χρόνος γιά νά οργανωθεί ή διμοιρία. Έπειτα άπό μία σύντομη περίληψη τής κατάστασης, κινούμαστε πρός τά έμπρός προσεκτικά άλλά άδιάκοπα. Μία προσβολή μέ βλήματα όλμου μάς άναγκάζει νά καλυφθούμε γιά λίγα λεπτά. Στήν συνέ­χεια φθάνουμε σέ έναν παλιό βυθισμένο δρόμο, άκριβώς μπροστά στήν παλιά γραμμή άμυνας. Τριγύρω κείτονται παντού νεκροί Αμερικανοί καί υλικά είναι σκορπισμένα στό έδαφος. Τοποθετώ φρουρούς σέ όλες τίς πλευρές. ’Οβίδες πέφτουν γύρω μας, έπικίν- δυνα κοντά, άλλά καταφέρνουμε νά βρούμε άποτελεσματική κά­λυψη άνάμεσα σέ δύο δέματα άχυρο. Στέλνω πίσω έναν άγγε- λιαφόρο νά άναφέρει ότι έχω φθάσει στόν βυθισμένο δρόμο χωρίς νά συναντήσω τόν εχθρό καί νά ζητήσει τήν προέλαση μίας δεύ­τερης ομάδας άπό τήν κατεύθυνση τού σταθμού διοίκησης.

Οβίδες περνούν καί πάλι άπό πάνω μας. Στέλνω τότε έναν άπό τούς άνδρες μου πάνω άπό τόν βυθισμένο δρόμο νά καλύ­ψει τήν άλλη πλευρά καί οϊ βολίδες σφυρίζουν γύρω του καθώς ξεκινά. Δυστυχώς δέν μπορεϊ νά προσδιορίσει τήν άκριβή θέση τού έχθρού. Ή όρντινάντσα μου διασχίζει έπίσης τόν δρόμο. Γιά μία άκόμη φορά, οί βολίδες περνούν δίπλα του, άλλά οί φίλοι μας δέν νοιάζονται γι’ αυτό.

Πιό μακριά άπό τόν δρόμο μπορούμε νά διακρίνουμε μία όμάδα στρατιωτών. Μέ μία πιό προσεκτική έξέταση άποκαλύπτε- ται ότι είναι δικοί μας. Στέλνω έναν άνδρα νά άποκτήσει επαφή μαζί τους καί νά διαπιστώσει ποιοι είναι οί άντικειμενικοί σκο­ποί τους.

Άκριβώς τήν στιγμή πού έχω άποφασίσει νά προχωρήσω πιό μπροστά, ή όρντινάντσα μου μού κάνει νόημα νά κάνω ήσυχία άπό τήν άλλη πλευρά τού βυθισμένου δρόμου. Έ χε ι άκούσει άραγε φωνές στά Αγγλικά; Πράγματι έτσι είναι -πολλοί έχθροί, πού πλησιάζουν. Περνώ γρήγορα αύτό τό μήνυμα στούς άνδρες μου, ετοιμάζω τίς χειροβομβίδες μου καί προσπαθώ νά προχωρή­σω έρποντας πρός τά έμπρός. Ακούω τόν ήχο βημάτων άνθρώ-

260

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

που πού τρέχει -σηκώνομαι στά γόνατα άκριβώς τήν κατάλλη­λη στιγμή γιά νά δώ έναν ’Αμερικανό πού έφορμά έναντίον μας μέ τό όπλο του έτοιμο γιά βολή. Αρπάζω τό ύποπολυβόλο μου καί ρίχνω μέ μία άστραπιαία κίνηση. Ο ’Αμερικανός καταρρέει, πέ­φτοντας πρός τά έμπρός.

Σηκώνομαι γρήγορα όρθιος γιά νά αποκτήσω ένα καλύτερο πεδίο βολής καί άκριβώς έκείνη τήν στιγμή βλέπω έναν άλλον Αμερικανό μέσα άπό τό άνοιγμα. Στρέψω σάν άστραπή καί ση­κώνω τό ύποπολυβόλο μου. ’Ανοίγουμε πΰρ ταυτόχρονα ό ένας έναντίον τού άλλου. Κτυπιέμαι στό χέρι -μέ πέτυχε. Πανάθεμά τον, άλλά τουλάχιστον ό ’Αμερικανός έχει πέσει έπίσης. Σωριά­ζομαι σέ μία τρύπα καί άκούω. Τό χέρι μου μέ πονά κολασμένα.

"Εξω υπάρχει ένας αύξανόμενος ορυμαγδός μάχης, ειδικά κρό­τος άπό χειροβομβίδες καί πολυβόλα. Στήν συνέχεια τά πράγματα σταδιακά ήσυχάζουν. Περιμένω μισή ώρα, έως ότου ό θόρυβος έχει σταματήσει τελείως. Τί έχει συμβεϊ; Υποχρεώθηκαν άραγε οί άνδρες μου νά ύποχωρήσουν; Βρίσκομαι μόνος μου έδώ; Σέ κάθε περίπτωση κρατώ τό πιστόλι μου στό γερό άριστερό μου χέρι ώστε νά μπορώ νά υπερασπιστώ τόν έαυτό μου μέχρι θανάτου. Σύμφωνα μέ τίς άναφορές μας, ή ’Αμερικανική στρατιωτική χει­ρουργική είναι σάν τήν Γαλλική -βιάζονται πολύ νά προχωρήσουν σέ άκρωτηριασμό όταν τά περιστατικά δείχνουν άμφίβολα καί άκόμη περισσότερο όταν πρόκειται γιά αιχμαλώτους. Έχω κόψει τό δεξί μανίκι μου καί έχω δει ένα τεράστιο τραύμα εισόδου άκριβώς πάνω άπό τόν άγκώνα. Τό μόνο πού μπορώ νά κάνω είναι νά έλπίζω ότι δέν έχει γίνει μεγάλη ζημιά.

’Ακούω τότε άνδρες νά μιλούν. Μπορώ νά συμπεράνω ότι είναι δικοί μας -κα ί στήν συνέχεια άναγνωρίζω τήν φωνή τού έπιλο- χία Ρέντς. Τούς φωνάζω καί μέ βγάζουν άπό τήν τρύπα, άφοΰ δέν θά μποροΰσα νά τό κάνω χωρίς βοήθεια. 'Ο Ρέντς συνεχίζει νά προελαύνει κι έτσι δέν θέλω νά σταθώ εμπόδιο γι’ αύτόν. Ή όρντι- νάντσα μου μέ μεταφέρει στόν σταθμό έπίδεσης καί ένημερώνει τόν διοικητή.

Τελικά έμφανίζεται ό λοχαγός μαζί μέ τόν ύπολοχαγό Ούλμερ, μοΰ λέει ότι θά γίνω καλά σέ πέντε μέρες καί μοΰ προσφέρει τσιγάρα. Αύτή τήν φορά θά μοΰ άπονείμει σίγουρα τόν Χρυσό Γερμανικό Σταυρό -άναρωτιέμαι τί θά σκεφτόταν άν γνώριζε ότι δέν μέ ένδιαφέρουν πλέον τά παράσημα. Στήν συνέχεια μέ μετα­φέρουν στόν σταθμό πρώτων βοηθειών, όπου οί γιατροί προέρ-

261

MARTIN PÖPPEL

χονται κυρίως άπό τά SS. ’Εφεδρικά στρατεύματα άναχωροΰν γιά τό μέτωπο, άλλά γιά έμενα προσωπικά δέν θά υπάρξει άλλη μάχη γιά κάμποσο διάστημα.

Ή πρώτη έγχείρησή μου γίνεται στό Σαίν Μαρτίν καί μετά ταξιδεύω μέχρι τήν Ρέν, στό νοσοκομείο βάσης. ’Έπειτα άπό άλλη μία επέμβαση μέ στέλνουν στό Λέ Μάν τρεις έβδομάδες άργότερα καί τελικά στό νοσοκομείο βάσης στό Παρίσι, τό όποιο είναι έξοχο καί σύγχρονο. Εκτός άπό τό «Στούκα» μου, τό έκτεταμένο χέρι μου, δέν έχω κανένα πρόβλημα κι έτσι άρχίζω νά φλερτάρω μέ ένθουσιασμό μία έλκυστική Γαλλίδα νοσοκόμα. Είναι πραγμα­τικά πολύ καλή, άλλά δυστυχώς τίποτα περισσότερο άπό καλή.

Στό νοσοκομείο πληροφορούμαστε γιά τήν άπόπειρα δολοφο­νίας τού Φύρερ. ’Άν καί ύπάρχουν έπίσης έδώ άξιωματικοί τών SS, όλοι συζητάμε τά πράγματα μέ άρκετά εύθύ τρόπο. Είναι στρατιώτες τής πρώτης γραμμής, όπως κι έμεϊς, όχι τά Μαύρα SS ή οί «χρυσοί φασιανοί», όπως άποκαλοΰμε τούς μεγαλοσχήμονες τού κόμματος οί όποιοι τρέχουν στά μετόπισθεν. Άκόμη καί οί άνδρες τών SS έκτιμούν πώς άν καταφέρουμε νά κερδίσουμε τόν πόλεμο, θά πρέπει μετά νά τακτοποιήσουμε τό κόμμα. Οί περισ­σότεροι άπό αυτούς δέν συμφωνούν μέ τήν άπόπειρα δολοφονίας, άλλά ή κυρίαρχη άποψη είναι ότι οί στρατηγοί φταίνε πού πα­ραχώρησαν τίς φημισμένες ήγετικές τους ικανότητες στόν άποκα- λούμενο «Μεγαλύτερο Στρατιωτικό Ηγέτη "Ολων τών Εποχών». Πώς είναι δυνατόν οί φτωχοί στρατιώτες στό μέτωπο καί ό έξου- θενωμένος άμαχος πληθυσμός στήν πατρίδα, νά άξίζουν μία τόσο κακή ήγεσία; ’Έχουμε πολλές άγωνιώδεις έρωτήσεις σχετικά μέ τό μέλλον καί τίς προοπτικές μας σέ αύτόν τόν μακρύ πόλεμο. Άκό­μη κι έκεΐνοι πού είναι πιό αισιόδοξοι άνάμεσά μας, έχουν άμ- φιβολίες. Καί τώρα ό «Γερμανικός Χαιρετισμός», ό Έθνικοσοσια- λιστικός χαιρετισμός, έχει άντικαταστήσει τόν παραδοσιακό στρα­τιωτικό χαιρετισμό. Έχει καταστεί άπόλυτα ξεκάθαρο στόν κα­θένα, ποιός κάνει πραγματικά κουμάντο. Ό χι -είναι άπόλυτα σί­γουρο ότι οί τραυματίες δέν είναι χαρούμενοι.

Σύντομα βρίσκομαι νά ταξιδεύω πρός τήν Γερμανία πάνω σέ ένα νοσοκομειακό τραίνο, πρός τήν βομβαρδισμένη καί έξουθε- νωτικά κτυπημένη Γερμανία. Περνάμε πάνω άπό πρόχειρες γέφυ­ρες έκτακτης άνάγκης, μέσα άπό έρειπωμένες κωμοπόλεις, μάς σταματούν συνεχώς οί άεροπορικές έπιδρομές καί οί έπισκευές τών σιδηροδρομικών γραμμών. Δέν ύπάρχουν ένθουσιώδεις χαι­

262

ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944 - Η ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

ρετισμοί όπως δύο χρόνια πρίν, παρά μόνο ένα σχεδόν μηχανικό καί βαριεστημένο σήκωμα τού χεριού καθώς περνάμε. Αύτό μάς κάνει νά θλιβόμαστε ιδιαίτερα. Περνώ μερικές μέρες στό στρατιω­τικό νοσοκομείο τού Κούλμπαχ καί στήν συνέχεια μεταφέρομαι μέ άσθενοφόρο στό νοσοκομείο τής Luftwaffe στό Μόναχο. Έδώ, ώς εκπρόσωπος τού συντάγματος μου, παρασημοφορούμαι μέ τό Αργυρό ’Έμβλημα Μάχης έκ τού Συστάδην καί τό Αργυρό ’Έμ­βλημα Τραυμάτων. Είλικρινά θά μπορούσα νά ζήσω κάλλιστα καί χωρίς αύτά καί σέ κάθε περίπτωση, τό μόνο παράσημο πού φέρω στήν στολή μου είναι ό Σιδηρούς Σταυρός Α' Τάξης μου. Είμαι όμως καί πάλι στήν πατρίδα καί γιά λίγες έβδομάδες τουλάχιστον αύτό είναι τό σημαντικότερο πράγμα. Οί γονείς μου, ή άδελφή μου καί οί φίλοι μέ περιβάλλουν μέ μεγάλη στοργή. Ή άρραβω- νιαστικιά μου όμως πού βρίσκεται στό Μαγδεμβούργο, δέν μπορεΐ νά πάρει άδεια γιά νά ταξιδέψει. Ό λόγος είναι ή πολεμική έρ- γασία. Είναι έπώδυνο, άλλά κατανοητό. Ό Κούρτ Σλέγκελ, ένας φίλος τού παλιού φιλαράκου μου Φρίντλ Ύμπεραϊτερ ό όποιος έμελλε νά γίνει ένας καλός φίλος, παντρεύτηκε κατά τήν διάρκεια αύτών τών εβδομάδων καί ταξιδέψαμε στό Κίμζεε γιά νά τό γιορ­τάσουμε. Βραδιά γάμου στό Χόισομπερ -κάτι γιά τό όποιο μπορεΐ νά είναι κανείς ευτυχής, όπως κι άν τό δει.

Από τό προάστιο Όττομπρουν τού Μονάχου, περίπου 12 χι­λιόμετρα μακριά άπό τήν Μαρίενπλατς στό κέντρο τής πόλης σέ εύθεία γραμμή, μπορούμε νά δούμε τούς σχηματισμούς τών βομβαρ­διστικών νά ρίχνουν τό φορτίο φωτιάς καί θανάτου πάνω άπό τό Μόναχο μέσα σέ μία φοβερή λιακάδα. Είναι ντροπή. Αποχωριζό­μαστε μεταξύ μας στενοχωρημένοι, σκεπτόμενοι όχι μόνο έκείνους τούς κακόμοιρους άνθρώπους πού βρίσκονται έκεϊ πέρα, άλλά καί όλους όσους βρίσκονται παντού. Σχεδόν κάθε νύχτα, καί τώρα έπίσης κατά τήν διάρκεια τής ήμέρας, τρέχουμε βιαστικά στά κα­ταφύγια μέ τά λίγα προσωπικά μας ύπάρχοντα, υποφέρουμε τίς τρομερές εκρήξεις, τόν κολασμένο πάταγο πού επικρατεί γύρω, τό τράνταγμα, περιμένοντας τόν θάνατο κάθε στιγμή. Μήπως δέν είναι άραγε οί ήλικιωμένοι, οί γυναίκες καί τά παιδιά οί πραγματικοί ήρωες; Καί δέν μπορούν κάν νά άνοίξουν τό στόμα τους καί νά φωνάξουν άπό φόβο, επειδή ό έπιβλέπων τού άεροπορικού συνα­γερμού έξακολουθεΐ νά είναι κάποιος άφοσιωμένος Έθνικοσοσια- λιστής ό όποιος μπορεΐ νά τούς καταδώσει. Ό χι, είναι πολύ κα­λύτερα νά βρίσκεται κανείς έκεΐ πέρα, πίσω στό μέτωπο.

263

11Υποχώρηση στήν Δύση, 1944

Ο Δ ΙΟ ΙΚ Η Τ Η Σ ΤΟ Υ ΣΥ Ν Τ Α ΓΜ Α Τ Ο Σ Μ Ο Υ , άντίσυνταγμα- τάρχης φόν ντέρ Χάιντε, μοΰ έγραψε στίς 3 Σεπτεμ­βρίου 1944:

Μέ βάση τήν οδηγία ύπ’ αριθμόν 4869/44 τής 13/8/1944 τοΰ υπασπιστή τοΰ II Σώματος ’Αλεξιπτωτιστών, έπειτα άπό τήν έξοδό σου άπό τό στρατιωτικό νοσοκομείο τοποθετείσαι καί πάλι στό 6ο Σύνταγμα ’Αλεξιπτωτιστών. Είμαι ευτυχής πού είμαι σέ θέση νά σοΰ δώσω αύτή τήν πληροφορία καί έλπίζω στήν γρήγορη άνάρρωσή σου. Ζητώ επίσης νά μέ ενημερώσεις γιά τό πότε έκτι- μάται νά έχει ολοκληρωθεί ή άνάρρωσή σου. "Ολοι οί άνδρες είναι εύτυχεΐς πού γνωρίζουν ότι θά ήγηθεΐς καί πάλι αύτών καί πε­ριμένουν μέ άνυπομονησία τήν έπιστροφή σου.

Μέ συναδελφίκούς χαιρετισμούς...

Καμία άπό τίς ικεσίες τής άρραβωνιαστικιάς μου, τών γονιών μου, τών άδελφών μου καί τών φίλων δέν έχουν άποτέλεσμα. Τό χέρι μου ήταν άκόμα στόν γύψο, άλλά έπρεπε νά έπιστρέψω στό μέτωπο, στόν άγαπημένο μου 12ο Λόχο. Δέν μπορούσα νά άντέξω νά κάθομαι καί νά άκούω άλλες ηττοπαθείς ομιλίες (αν καί έπη- ρεαζόμουν άργά άλλά σταθερά άπό αυτές), όταν γνώριζα τά όσα περνούσαν οί συνάδελφοί μου. Έπρεπε νά έπιστρέψω στό σύ­νταγμα.

Ταξίδεψα πρώτα στό "Ασερσλεμπεν ή Όσερσλεμπεν, δέν είμαι βέβαιος ποιό άπό τά δύο έπειδή δέν έχω κάποιες σημειώσεις. Είτε δέν έχω πιά τήν έπιθυμία νά κρατώ σημειώσεις ή, πράγμα πού είναι πιό πιθανό, αύτοί οί τελευταίοι μήνες έχουν υπάρξει υπερ­βολικά πυρετώδεις. θυμάμαι άμυδρά μία φορά στό έστιατόριο

264

ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΔΥΣΗ, 1944

όπου ό φρούραρχος, ένας συνταγματάρχης πού ήταν βετεράνος τού Α' Παγκοσμίου Πολέμου, άνέφερε ότι είχε μεταβεϊ πρόσφατα στό άρχηγεϊο τού Φύρερ καί ότι ένα «θαυματουργό όπλο» έπρό- κειτο σύντομα νά είσέλθει σέ υπηρεσία. Δέν μπορούσα νά μήν σχολιάσω ότι ή κατάσταση στό μέτωπο ήταν τόσο φρικτή έξαι- τίας τής έλλειψης οχημάτων καί βαρέος πυροβολικού καί ιδιαί­τερα λόγω τής άπουσίας όποιουδήποτε είδους άεροπορικής υπο­στήριξης. Ά ν τά είχαμε αύτά, δέν θά χρειαζόμασταν κανένα «θαυ­ματουργό όπλο». Δέν ήμουν μόνο έγώ πού είχα αυτή τήν άποψη. Τήν ίδια είχαν κι άλλοι άξιωματικοί τής πρώτης γραμμής. Πά­ντως, άνακάλυψα σύντομα ότι μέ κατηγορούσαν γιά ηττοπαθή συμπεριφορά έξαιτίας αυτής τής άποψης.

Στά μέσα Νοεμβρίου 1944 βρισκόμουν καθ' όδόν γιά τό μέτωπο. ’Έπειτα άπό ένα έξαντλητικό ταξίδι μέ τό τραίνο, τό όποιο διακό­πηκε πολλές φορές άπό τίς άεροπορικές επιδρομές, έφθασα στό Σχολείο Υπηρεσίας Αλεξιπτωτιστών κοντά στό Άρνεμ, άλλά στήν Γερμανική πλευρά τών συνόρων. Έκεΐ έκπαιδευόταν έπίσης τό νεοσύστατο Τάγμα Εφόδου τής Στρατιάς Αλεξιπτωτιστών. Τοπο- θετήθηκα ύπό τόν λοχαγό φόν Χύτς, κάτοχο τού Σταυρού τών Ιπποτών, ώς έκπαιδευτής στά βαρέα όπλα. Πάντως, αύτή ή έμπει- ρία διήρκεσε μόλις λίγες μέρες. Σχεδόν άμέσως πληροφορηθήκαμε ότι όλοι οί έμπειροι καί δοκιμασμένοι στήν μάχη άξιωματικοί θά μετατίθεντο στό συγκρότημα μάχης τού φόν ντέρ Χάιντε, τό όποιο λίγες μέρες μετά έμελλε νά εξοντωθεί σχεδόν όλοσχερώς ή νά αιχ­μαλωτιστεί έπειτα άπό ένα άλμα πού έκανε κατά τήν άντεπίθεση τών Άρδεννών. ’Επειδή ό βραχίονάς μου είχε άκόμη πρόβλημα, δέν μού έπιτράπηκε νά πάω μαζί τους. Λοιπόν, λίγους μήνες πριν τί­ποτα δέν θά μπορούσε νά μέ έμποδίσει άπό τό νά κάνω ένα άλμα, άλλά τώρα δέν ήμουν καί τόσο ολόψυχα ένθουσιώδης γι’ αύτή τήν προοπτική. 'Όταν έπέστρεψα στήν μονάδα, ό διοικητής φόν ντέρ Χάιντε μέ ύποδέχτηκε μέ χαρά, άλλά μετά μού είπε μέ πολύ σο­βαρό ύφος: «Χέρ Παΐπελ, πρόσεξε, είμαι ήδη ύποχρεωμένος νά σέ άναφέρω λόγω τών ήττοπαθών άπόψεών σου στό έκπαιδευτικό σύνταγμα άναπλήρωσης». Είχαμε φθάσει στό σημείο όπου ένας άξιωματικός τής πρώτης γραμμής δέν μπορούσε νά έκφέρει τήν γνώμη του άκόμη καί μέσα στόν κύκλο του, μεταξύ συναδέλφων, χωρίς νά τόν άναφέρει ένας Έθνικοσοσιαλιστής άξιωματικός. Αύτό πονούσε καί μόνο ή χαρά μέ τήν όποία μέ υποδέχτηκαν οί συνάδελφοί μου, έκανε κάτι γιά νά άπαλύνει τόν πόνο.

265

Υποχώρηση οτήν Δύση, 1944.

'Αμερικανικό πεζικό προελαύνει στό Ράιχσβαλντ στό Ξάντεν. Τό μεγαλύτερο μέρος τών Γερμανών αλεξιπτωτιστών ήταν συγκεντρωμένο μεταξύ τοΰ Ρήνου καί τοϋ Μάας. Μόνο στήν μάχη τοϋ Ράιχσβαλντ, συμμετείχαν τέσσερις μεραρχίες αλεξιπτωτιστών. Αναπολώ­ντας αύτήν τήν μάχη, ό στρατάρχης Μοντγκόμερυ έδωσε τίς δικές του έκτιμήσεις: «Ποτέ σέ όλη τήν διάρκεια τοϋ πολέμου δέν είχαν πετύχει έχθρικές μονάδες νά προβάλουν τόσο σκληρή αντίσταση, όσο οί αλεξιπτωτιστές στήν μάχη γιά τήν Ρηνανία».

266

Υποχώρηση άπό τό Ράιχσβαλντ μέσα άπό τήν κατεστραμμένη πόλη Ξάντεν.

267

A U FR U FH n d i r i i i m i i h I I . In· I l . \ . r u r i ; - i I . t M * < l t \ a r t l e !

S ; i m l l l < l n · u t i i i m l l r l i r R l n n o h n r r d e r W l * d l S t \ l » 1 t a n 1 · » - . » « . I i i l i r r n t i u h e n s i r l t » i n Ϊ Ι . Ι Ϊ . Ι 9 Ι t , um

I ».»Hi I h r m i t . « i p l i n u f t x r o r h < Mp a t i > n . H n r k r n u n d N. h s n O I n :

b r l d e m K n i i i | t f k u m m a n d a n l d r r N ( s d < V r n i o , H u r u t - m r l . t e r

«run R i j n > > l n g r I - M t r H « « ( - \ r . Ϊ » h i n r a r l d r n .

t □*«:·>n o m m r n » In d <.<·).i !i. h r u n d K r a n k « m H i i r i t - l l t h r m Attemt.

I ) , u i - t i i bn . l ii.h li I..

I*R H.I.K

I ) . I ' , <·■. ! *. ■ ■ i }

'Απειλές καί τά αντίποινα είχαν σχεδιαστεί προκειμένου νά αναγκάσουν τούς κατοί­κους τοϋ Βένλο νά ένταχθοϋν στό έργατικό δυναμικό τής Γερμανίας.

Οί βραχείς σωλήνες καί οί κιλλίβαντες άπό έλαφρό μέταλλο, προσέδιδαν στό έλαφρύ πυροβολικό έναν μεγάλο βαθμό ευκινησίας καί υψηλή ταχυβολία.

268

* . - V " 1•6* Λ

. V

. %

Βρετανικά αεροσκάφη Lightning αναλαμβάνουν τόν ρόλο τών καταδιωκτικών συνοδείας...

...γιά τήν μαζική ρίψη συμμαχικών άερομεταφερόμενων μονάδων δυτικά τοΰ Μπόχολτ.

269

Τό Τάγμα Έφόδου τής 1ης Στρατιάς 'Αλεξι­πτωτιστών είχε προσκολληθεί στό Γερμανικό Σχολείο "Οπλων Αλεξιπτωτιστών στό ”Ααλ- τεν ώς έκπαιδευτική μονάδα ύπό τόν λοχαγό Έ ντουαρντ Χύμπνερ. Τόν Φεβρουάριο τοϋ 1945 τέθηκε ύπό τήν διοίκηση τής 8ης Με­ραρχίας ’Αλεξιπτωτιστών. Οί λόχοι τοΰ Τάγ­ματος Έ φόδου είχαν ώς επικεφαλής τούς ύπολοχαγούς Γιόσβιγκ, Στέφαν καί Παίπελ καθώς καί τόν άνθυπολοχαγό Σαίνκε.

Δύο ήμερες άφότου ό Μοντγκόμερυ διέβη τόν Ρήνο, τό Ρέες κατεχόταν άκόμη άπό τό Τάγμα Έφόδου. Δύο άεροπορικές επιδρο­μές καί ένας μαζικός βομβαρδισμός πυρο­βολικοί έκ μέρους τών Συμμάχων, μετέτρε- ψαν τήν κωμόπολη σέ έρείπια.

’Επί δύο ήμερες διεξάγονταν οδομαχίες στό Ρέες.

271

Τό Σκωτσέζικο Σύνταγμα τής Αύτοΰ Μεγαλειότητος όδηγεϊ Γερμανούς αλεξιπτωτιστές στήν αιχμαλωσία, μέσα άπό τήν όδό Ράινστρασε τοΰ Ρέες.

272

Τό «Στρατόπεδο 18» αιχμαλώτων πολέμου, στό Φήδερστον Πάρκ, στό Χάλτχουιστλ τοϋ Νορθάμπερλαντ. Μέσα σέ αύτά τά προκατασκευασμένα οικήματα στεγάζονταν σχεδόν 3.000 Γερμανοί καί αξιωματικοί κρατών πού ήταν σύμμαχοι τής Γερμανίας.

Φορώντας άκόμη τήν βαμ­μένη μαύρη ’Αγγλική «στολή αιχμαλώτου πολέμου», ό ύπολοχαγός Μάρτιν Παΐπελ (άπόστρατος) φωτογραφίζε­ται στό Όττομπρουν κοντά στό Μόναχο.

"Αν έχεις υπάρξει μία φορά αλεξιπτωτιστής, είσαι πάντα άλεξιπτωτιστής. ’Ιταλικός διαγωνισμός άλμα­τος στό Μπόζεν τό 1954. Μέ βάση διαταγή τών Συμμάχων, δέν έπιτρεπόταν άκόμη στούς Γερμα­νούς νά πραγματοποιούν άλματα πάνω άπό ξένο έδαφος κι έτσι ό Μάρτιν Παΐπελ μετατράπηκε γιά τήν περίσταση στόν Ιταλό Ίΐνο Πόπελι.

MARTIN PÖPPEL

Έπειτα άπό τήν μετάθεση τών καλύτερων άνδρών στό συγκρό­τημα μάχης, τό Σχολείο ’Εκπαίδευσης διαλύθηκε καί έγώ τοπο- θετήθηκα ώς διοικητής στόν 4ο Λόχο τοϋ Τάγματος ’Εφόδου ύπό τόν λοχαγό Έντουαρντ Χύμπνερ. 'Υπήρχαν έδώ πολλά νέα πρό­σωπα καί λίγοι μόνο βετεράνοι άλεξιπτωτιστές. Ό ευχάριστος, διοπτροφόρος άνθυπολοχαγός Γκίφελτ ήταν υπασπιστής, ό άνθυ- πολοχαγός Γιόσβιγκ ήταν προσωρινός διοικητής καί οί Μπέκερ καί Στέφαν ήταν οί ΰπολοχαγοί. Δεν είχαμε άρκετό χρόνο γιά νά ξεκουραστούμε. Τόν ’Ιανουάριο τού 1945 μετακινηθήκαμε στό Βίντερσβικ τής 'Ολλανδίας καί ριχτήκαμε στό πεδίο μάχης γύρω άπό τό Ρόερμοντ καί τό Βένλο. Στήν συνέχεια υπήρξαν μερικές ήσυχες μέρες. Οί ’Αμερικανοί κατάφεραν νά κυριεύσουν τό Ά α - χεν, άλλά όχι νά διαβούν τόν Ρόερ -τούς κρατήσαμε έκεϊ.

Ο ποταμός ήταν συνήθως τυλιγμένος στήν ομίχλη, ειδικά τά πρωινά. Σάν άποτέλεσμα, καταφέρναμε νά στέλνουμε πάνω άπό αύτόν άναγνωριστικές περιπόλους μέσα σέ έλαστικές λέμβους, νά φέρνουμε πίσω αιχμαλώτους καί νά άνακαλύπτουμε λεπτομέρειες γιά τίς έχθρικές μονάδες. Οί μερίδες τροφής μας ήταν άκόμη καλές κι έτσι δίναμε πολλές φραντζόλες ψωμί στούς ντόπιους. "Ενα σωρό Όλλανδέζες μάς περιτριγύριζαν, πήγαιναν μαζί μας καί έμελλε νά τό μετανιώσουν πικρά άργότερα. "Οσο ήταν δυνατόν, μιλούσα σέ αύτά τά κορίτσια καί προσπαθούσα νά τά μεταπεί­θω- Μπορούσε νά προβλέψει ήδη κανείς τό τί θά συνέβαινε.

Ή άλληλογραφία άπό τήν πατρίδα έξακολουθούσε νά έρχεται στάγδην. Ή άρραβωνιαστικιά μου μού έγραψε: «Σήμερα είμαστε έξουθενωμένοι έπειτα άπό αύτή τήν τρομερή βροχή βομβών. Τό νά άκούει κανείς τό ουρλιαχτό αύτών τών πραγμάτων όλη τήν ώρα, περιμένοντας τόν θάνατο άνά πάσα στιγμή, μέσα σέ ένα σκοτεινό κελάρι, χωρίς νά μπορεΐ νά δει κάτι -ώ , είναι πράγματι μία υπέροχη ζωή. "Αν μπορούσε μόνο νά σταματήσει, περιμένουν πράγματι υπερβολικά πολλά πράγματα άπό τόν λαό. θυμάσαι άκόμη τήν λίμνη; Νομίζω ότι έκεϊ μού έδωσες τό πρώτο φιλί! 'Όλα πάνε -τά υπέροχα καφέ Μπράντ καί Μπαίνινγκ καί τό δημαρχείο πυρπολήθηκαν τελείως. Είναι άδύνατο άκόμη καί ν’ άρχίσω τήν περιγραφή. Θά μπορεΐς ώστόσο νά τά θυμάσαι. Έχεις δει τό Μόναχο. Πρόκειται άραγε νά καταστραφούν όλα; Δέν υπάρχει όμως άλλος τρόπος διαφυγής πού νά είναι ορατός. Γιατί άφήνουν οί άνθρωποι τούς στρατιώτες μας νά οδεύουν άνώφελα πρός τόν θάνατό τους, γιατί άφήνουν τήν υπόλοιπη Γερμανία νά

274

ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΔΥΣΗ, 1944

καταστραφεϊ, γιατί όλη αυτή ή δυστυχία, γιατί;»Σέ μία άλλη περίπτωση έγραψε: «’Ίσως νά μήν έπιβιώσουμε

μέχρι τό τέλος καί είναι βέβαιο ότι μετά θά έπικρατήσει χάος. Καί είναι φανερό ότι θά υπάρξει αιματοχυσία μεταξύ τών Γερμανών, άλλά δέν θά γράψω τίποτα περισσότερο σχετικά μ' αύτό. ’Άν έξακολουθούσες νά ήσουν πιστός οπαδός αύτών τών άνθρώπων μετά τόν πόλεμο -ξέρεις τί εννοώ- αύτό μοιραία θά μάς χώριζε. Τι έχουν κάνει στήν όμορφη, υπέροχη Γερμανία μας; Αύτό είναι άρκετό γιά νά σέ κάνει νά βάλεις τά κλάματα. Καί δέν πρέπει κανείς νά σκέφτεται κάν τό πώς θά μάς ύποδουλώσουν οί άλλοι».

Ό χι, έδώ στό μέτωπο δέν πρέπει επίσης νά τό σκεφτόμαστε. "Ολα έχουν έξελιχθεϊ τόσο πικρά καί κατανοούσαμε τά αισθήματα τών άνθρώπων στήν πατρίδα, ύποφέραμε μαζί τους καί φοβόμα­σταν γιά τούς οικείους μας πού έπρεπε νά ύφίστανται τόν τρο­μοκρατικό βομβαρδισμό. Σέ ότι μάς άφορά, ό μόνος μας στόχος τώρα είναι νά φέρουμε τούς άνδρες πίσω μέ όσο τό δυνατόν λι- γότερες άπώλειες.

Κατά τήν διάρκεια τής άργής ύποχώρησης, υπήρχαν ήδη φα­νερά σημάδια άποσύνθεσης. Χρειαζόμασταν άπεγνωσμένα τά πο­δήλατα, τό γνώριζα, καθώς μάς έλειπαν άκόμη τά οχήματα. Μερικοί στρατιώτες ώστόσο δημιουργούσαν άχρείαστη καταστρο­φή, διαλύοντας τούς τοίχους καί τά πατώματα τών πρόχειρα κατασκευασμένων σπιτιών ψάχνοντας γιά διάφορα τιμαλφή. Αύτό έκανε τό αίμα μου νά βράζει. Στήν πραγματικότητα έδειρα άγρια έναν στρατιώτη γιά μία τέτοια πράξη καί άπλώς δέν μπόρεσα νά συγκρατηθώ. Οί άλεξιπτωτιστές μας διατήρησαν τουλάχιστον κάποιο είδος πειθαρχίας καί τάξης, άλλά μεταξύ τών άλλων μο­νάδων τά πράγματα βρίσκονταν ήδη σέ διάλυση.

Τόν Φεβρουάριο φθάσαμε στόν ποταμό Μάας21 στήν περιοχή Ρόιφερ-Σβάλμεν. Σέ έκείνη τήν φάση είχαμε ύποστεΐ έλαφρές μόνο άπώλειες καί οί σοροί τών στρατιωτών πού είχαν πέσει στήν μάχη μπορούσαν άκόμη νά μεταφερθούν πίσω στήν Γερμανία καί νά ταφούν στό Μπρύγκε ή στό Μπράχτ. Ό ύπολοχαγός Μπέκερ σκοτώθηκε έδώ, όπως καί ό έπικεφαλής τής διμοιρίας διαβιβά­σεων, έπιλοχίας Στένγκελ. Μετά περάσαμε ξανά στήν Γερμανική όχθη τού ποταμού, στήν πλευρά τού Κάτω Ρήνου. Τό σύνθημά μας τώρα ήταν όχι άλλες άπώλειες. ’Όλες οί ελπίδες γιά περιφανείς νίκες, γιά τυφλή ύπακοή, γιά πίστη στήν Γερμανία καί τόν Φύ- ρερ -είχαν όλα έξαφανιστεΐ.

275

MARTIN PÖPPEL

Ή όρντινάντσα μου, ένας ευχάριστο ξανθό άγόρι έφερε πάντα τόν γυλιό μου μέ τόν ’Αμερικανικό υπνόσακο πού είχα κυριεύσει, τσιγάρα, τροφές άνάγκης καί ιματισμό. Μία μέρα μού είπε ότι ή κωμόπολη άπό τήν όποια καταγόταν είχε κυριευθεϊ ήδη άπό τόν εχθρό καί ρώτησε άν μπορούσε νά φύγει γιά νά πάει στό σπίτι του καί στούς γονείς του. Ά ν καί συμμεριζόμουν τά αίσθήματά του, δέν μπορούσα νά συμφωνήσω σέ κάτι τέτοιο. Τό επόμενο βράδυ έφυγε μαζί μέ τόν υπέροχο γυλιό μου. Δυστυχώς, δέν ξα­νάκουσα τίποτα γι’ αύτόν.

Στό Άλπεν προετοιμαστήκαμε γιά μία άντεπίθεση, γιά νά άνα- καταλάβουμε τό Κλέφε. Καθώς ήμασταν έτοιμοι γιά τήν έπίθεση στό Λάμπακ / Ζόνμπεκ, άρχισε ή μεγάλη έπίθεση τών Καναδικών, Βρετανικών καί Πολωνικών τεθωρακισμένων μονάδων καί πεζι­κού. ’Έπειτα άπό ήμέρες άμυντικής μάχης καί τήν έξαναγκασμένη έκκένωση τοϋ Ξάντεν καί τού Ίσγιούμ, τό τάγμα άποσύρθηκε σέ θέσεις τών μετόπισθεν μέσα καί γύρω άπό τό Φόεν. Κατά τήν διάρκεια αύτής τής μάχης, ό 3ος Λόχος ύπό τόν ύπολοχαγό Στέ- φαν καταστράφηκε τελείως άπό φλογοβόλα άρματα στό Μάρτεν- σχοφ. Λίγο άργότερα, ό 1ος Λόχος ύπό τόν άνθυπολοχαγό Γιό- σβιγκ έξοντώθηκε μεταξύ τοϋ Βίνσταλ καί τοϋ Μπίρτεν καί άπό αύτόν γλίτωσαν μόνο δύο στρατιώτες.

Είχα καταλάβει μία θέση στήν περιφέρεια, είδα τήν μαζική έπί­θεση τών άρμάτων μάχης μέ τά κυάλια μου, άλλά δέν μπορούσα νά κάνω τίποτα γι' αυτή. "Ενα έχθρικό άρμα στό πλευρό μας θά πρέπει νά είχε διακρίνει κάτι νά γυαλίζει- στό φώς τοϋ ήλιου -τά κυάλια μου- καί έστειλε ένα διατρητικό βλήμα πρός τό μέρος μας, τό όποιο τίναξε στόν άέρα τά τούβλα γύρω μου. Τό κράνος μου ύπέστη ένα βαθούλωμα, άλλά γλίτωσα χωρίς κάτι χειρότερο άπό ένα σόκ καί μία μεγάλη ούλή. Ή άπροσεξία μου μέ τά κυάλια λίγο έλειψε νά μού στοιχίσει τήν ζωή, καθώς καί άρκετών άλλων. Πανάθεμά το, κάτι τέτοιο δέν θά έπρεπε νά συμβεΐ σέ έναν πα­λαίμαχο όπως έγώ.

Τό δάσος Ράιχσβαλντ κομματιάστηκε άπό τόν βομβαρδισμό, κατεστράφη καί άπέμειναν μονάχα κοντά κούτσουρα. "Οταν εκ­κενώθηκε τό προγεφύρωμα τοϋ Ρήνου, τά υπολείμματα τοϋ τάγ­ματος συγκαταλέγονταν άνάμεσα στις τελευταίες Γερμανικές μο­νάδες πού πέρασαν τόν ποταμό μέσα σέ λέμβους έφόδου, στις 12 Μαρτίου 1945.

Ο λόχος μου ήταν άκόμη σχεδόν άθικτος καί ήμουν περήφανος

276

ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΔΥΣΗ, 1944

πού έψερα τόοους άνδρες μου σώους πίσω. Στό μεταξύ, οί άλλοι λόχοι είχαν ένσωματώσει στήν δύναμή τους άποκομμένους στρα­τιώτες γιά νά άνεβάσουν τήν σύνθεσή τους σέ 10 έως 15 άνδρες: κατά συνέπεια, ολόκληρο τό Τάγμα ’Εφόδου είχε τώρα στήν διά­θεσή του 150 άνδρες. Τό έκπληκτικό ήταν ότι ό έχθρός άπέτυχε νά μάς καταδιώξει μέ έπαρκεϊς δυνάμεις, διαφορετικά θά μάς είχε άναγκάσει όλους νά περάσουμε τόν Ρήνο κολυμπώντας. Συνεπώς διαβήκαμε τόν ποταμό μέ καλή τάξη, εϊχαμε μερικές μέρες άνάπαυ- σης καί καταφέραμε νά αυξήσουμε τήν δύναμη τοΰ τάγματος μέ άνδρες πού προέρχονταν άπό διάφορες μονάδες τής Luftwaffe. ’Έλαβα δύο σμηναγούς άπό τό προσωπικό έδάφους. 'Αναρωτιό­μουν τί νά τούς έκανα, άλλά τελικά άποφάσισα ότι θά μπορού­σαν νά χρησιμοποιηθούν ώς άγγελιαφόροι. Ή στρατονομία καί τά SS περπατούσαν άκόμα άγέρωχα πίσω άπό τίς γραμμές, όλο καμάρι -πιστεύαμε ότι θά ήταν καλύτερο νά πολεμούν, αύτά τά παλικάρια.

Λάβαμε θέσεις στό Ρέες τού Ρήνου, μέ ρητές διαταγές νά κρα­τήσουμε τήν κωμόπολη πάσει θυσία άπέναντι στήν άναμενόμενη κύρια έπίθεση πού θά έπιχειροΰσε νά διασχίσει τόν Ρήνο. Οί άνώτεροί μας έσπευσαν νά μάς ποΰν πώς έπρεπε νά κρατήσου­με τό Ρέες «μέχρι τόν τελευταίο άνδρα», άλλά δέν μάς είπαν μέ τί μέσα. Περίπου 10 χιλιόμετρα πίσω μας ύπήρχε ένας τεράστιος όγκος άντιαεροπορικού πυροβολικού, άλλά είχε λάθος τύπους άναθεματισμένων πυρομαχικών. Τι φάρσα. Στό Ρέες ύπήρχε ένα βομβαρδισμένο έργοστάσιο κατασκευής πίπας καί έφορμήσαμε πάνω στά έρείπια γιά νά περιμαζέψουμε μερικούς σωλήνες πίπας. Είχαμε ξεμείνει σχεδόν άπό προμήθειες κι έτσι άναγκαστήκαμε νά λεηλατήσουμε τά σπίτια τών πλούσιων κτηματιών τοΰ Κάτω Ρήνου. Διέθεταν τουλάχιστον άκόμη ολόκληρα κεφάλια τυρί στά μεγάλα κελάρια τους. ’Αλειμμένο μέ μαρμελάδα, αύτό τό υποκα­τάστατο ψωμιού είχε έξοχη γεύση. Τά σπίτια ήταν όλα σχεδόν έγκαταλειμμένα καί υπήρχαν συχνά σημειώματα κολλημένα στίς πόρτες: «’Απουσιάζουμε στούς άγρούς τήν ημέρα καί επιστρέφου­με τήν νύχτα». Αύτό δέν σταμάτησε τούς στρατιώτες άπό τό νά πάρουν ότι έβρισκαν μέσα στά σπίτια, άκριβώς όπως είχαν κά­νει καί στήν 'Ολλανδία. Έπιασα άκόμη κι έναν δάσκαλο νά κλέβει καί τοΰ έδωσα δύο χαστούκια στό πρόσωπο -κάτι δυσάρεστο γι’ αύτόν, άλλά σίγουρα καλύτερο άπό τό στρατοδικείο.

Στόν πύργο Πούλφερτουρμ στήν όχθη τοΰ Ρήνου έστησα ένα

277

MARTIN PÖPPEL

παρατηρητήριο, τό όποιο επάνδρωσε ό Βίλι Ράπ καί ένας δεκα­νέας. Μπορούσαμε νά χρησιμοποιούμε τό τηλεσκόπιο τού διοικητή τής πυροβολαρχίας γιά νά κοιτάμε μέσα άπό τίς λεπτές ρωγμές καί νά βλέπουμε τούς Βρετανούς νά λιάζονται στήν άπέναντι όχθη τοϋ Ρήνου. Ήταν χαλαροί καί ψύχραιμοι. 'Όταν ό Ράπ άνοιξε πύρ έναντίον τους μέ έναν όλμο τών 50 χιλιοστών, οί Τόμιδες άπά- ντησαν μέ τά άντιαρματικά πυροβόλα τους καί οί άνδρες μου ύποχρεώθηκαν σύντομα νά έγκαταλείψουν τόν πύργο.

'Η έχθρική έπίθεση άρχισε στίς 21 Μαρτίου μέ μία σφοδρή προπαρασκευή πυροβολικού ή όποία διήρκεσε 12 ώρες. Ό ουρα­νός φωτίστηκε άπό άμέτρητες ρουκέτες καί τροχιοδεικτικά βλή­ματα, σάν νά έπρόκειτο γιά μία παράσταση πυροτεχνημάτων. Στό ύπόγειο όπου είχαμε άναζητήσει καταφύγιο, τά κεριά τρεμόπαιζαν καί έσβηναν συνέχεια άπό τίς έκρήξεις. Τό σπίτι άπό πάνω μας κατέρρευσε κι έτσι μετακινηθήκαμε στό υπόγειο τοΰ διοικητή, άν καί αύτός δέν ήταν έκεϊ. Ή ταν όμως ή σύζυγός του καί ό άνθυ- πολοχαγός Γκίφελτ. Στήν άρχή άστειευόμασταν, άλλά σύντομα τά άστεϊα ξέφτισαν. Ξαφνικά, κόπηκαν όλες οί τηλεφωνικές μας γραμμές. Λόγω τού άσταμάτητου βομβαρδισμού καί τοϋ έκκωφα- ντικού πάταγου, δέν μπορούσες νά άκούσεις ούτε μία λέξη στίς μικρές συσκευές άσυρμάτου. Έπρεπε όμως νά σταλούν άγγελιαφό- ροι γιά νά άνακαλύψουν πώς είχε ή κατάσταση στό μέτωπό μας.

Άκούσαμε ότι οί Τόμιδες είχαν ήδη διαβεΐ τόν ποταμό στό Βέζελ. Πεντακόσια μέτρα στά δεξιά μας διέβαιναν τό ποτάμι μέ άμφίβια άρματα μάχης καί τεθωρακισμένα οχήματα. Τό νεαρό σύ­νταγμα άλεξιπτωτιστών πού βρισκόταν έκεϊ δέν κατάφερε νά τούς σταματήσει, καθώς δέν πέτυχε νά άλλάξει τήν σκόπευση πολλών άπό τά βαριά πολυβόλα μας, τά όποια είχαμε στήσει γιά τήν παροχή έμμεσων πυρών πάνω στόν Ρήνο. Κατά τήν διάρκεια αύτής τής περιόδου οί άνδρες μου δυσκολεύονταν νά έξοικονομή- σουν κανένα τυφέκιο, ή κάποιον άπό τούς μακρύκαννους όλμους τών 80 χιλιοστών πού είχαμε κυριεύσει άπό τούς Ρώσους. Ό διοικητής κατάφερε νά φθάσει έως εμάς κατά τήν διάρκεια μιάς παύσης τής άνταλλαγής πυρών, άλλά μιλώντας τίμια δέν είχε μείνει έδώ καί τίποτα νά ήγηθεΐ. Τό μόνο πού μπορούσαμε νά κά­νουμε ήταν νά περιμένουμε τήν έπίθεση τοΰ πεζικοΰ. Προχωρού­σαν τώρα πρός τήν πόλη άπό όλες τίς πλευρές. Στήν συνέχεια, μέσα σέ υπέροχο καιρό, μία ολόκληρη άρμάδα άλεξιπτωτιστών έκτέλεσε άλμα περίπου 10 χιλιόμετρα μακριά άπό εμάς.

278

ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΔΥΣΗ, 1944

Είχαμε περικυκλωθεΐ πλήρως.Έπειτα άπό τόν πόλεμο, ό καθηγητής μηχανικός Έρνστ Ούλ-

ράιχ Ρόιτερ μοΰ έστειλε μία έπιστολή όπου άνέφερε ότι ή φρίκη θά ήταν πολύ μεγαλύτερη γιά τό μικρό Τάγμα Έφόδου, άν δέν είχε τό θάρρος καί τήν ετοιμότητα νά άφεθεΐ νά καταστραφεϊ γιά χάρη τών συναδέλφων του. Είχε δίκιο. ’Ήμασταν άποφασισμένοι νά κρατήσουμε, νά μήν παραδοθούμε. Οί οδομαχίες μαίνονταν στό Ρέες έπί μέρες, άπό δρόμο σέ δρόμο. Οί χειροβομβίδες μπορούσαν νά είναι φονικά όπλα ύπό τέτοιες συνθήκες, όταν ρίπτονταν πάνω άπό έναν τοίχο σέ μία όμάδα στρατιωτών τοΰ εχθρού. Αύτοί οί άναθεματισμένοι οί Τόμιδες -ήμασταν άποφασισμένοι νά μήν τούς άφήσουμε νά μάς νικήσουν.

Έφόσον έλάχιστα πράγματα μπορούσε νά πράξει έδώ, ό διοι­κητής άποφάσισε νά διαφύγει καί νά προσπαθήσει νά έπανακτή- σει τόν έλεγχο άπό μία νέα θέση. ’Αποφάσισα νά παραμείνω έκεΐ πού ήμουν. Ή μάχη γιά τό Ρέες διήρκεσε σχεδόν τρεις μέρες, κατά τήν διάρκεια τών όποιων κρατήσαμε σκληρά καί δώσαμε στά στρατεύματά μας τήν ευκαιρία νά συνεχίσουν τήν μάχη πίσω μας.

Ή έφημερίδα Illustrated London News έγραψε στό φύλλο τής 7ης ’Απριλίου 1945: «...τό Ιο Τάγμα τών Γκόρντον Χαϊλάντερς έκκαθάρισε τούς τελευταίους Γερμανούς άπό τό βορειοανατολι­κό άκρο τοΰ Ρέες στίς 26 Μαρτίου. Υπήρξε μία σκληρή μάχη, άπό δρόμο σέ δρόμο καί άπό σπίτι σέ σπίτι, γιά 51 ώρες άπέναντι σέ 500 έως 600 φανατικούς νεαρούς άλεξιπτωτιστές τοΰ έχθρού». Ο δημοσιογράφος υπερέβαλλε τούς άριθμούς μας, σέ μιά προσπάθεια ίσως νά εξηγήσει γιατί μία ολόκληρη Βρετανική μεραρχία είχε άποτύχει νά διασπάσει τίς γραμμές μας. Ήμασταν όλοι κι όλοι 180 άνδρες. Στείλαμε άναγνωριστικές περιπόλους ύπό τήν διοί­κηση έμπειρων λοχίων καί στρατιωτών νά άνακαλύψουν άν ύπήρ­χε ή παραμικρή πιθανότητα νά διαφύγουμε, άλλά δέν ύπήρχε ελ­πίδα. Οί περισσότερες ύπέστησαν βαριές άπώλειες, ή δέν έπέστρε- ψαν καθόλου.

Συζήτησα τήν κατάσταση μέ τόν τελευταίο λοχία πού μάς άπέ- μενε. Ή διαταγή τοΰ Φύρερ κυριαρχούσε στό μυαλό μου: «’Άν ένας άνώτερος άξιωματικός δέν φαίνεται πλέον νά είναι σέ θέση νά ήγηθεϊ, θά πρέπει νά παραδώσει τήν διοίκηση στόν άμέσως κατώτερο βαθμοφόρο του». Προσωπικά, ήμουν έτοιμος νά παρα­δοθώ -έγώ, ό όποιος υπήρξα άλεξιπτωτιστής άπό τήν πρώτη μέρα τοΰ πολέμου. 'Όμως άν καί ό άγώνας ήταν τελείως άπελπισμένος,

279

MARTIN PÖPPEL

έρχονταν πρός έμενα άνδρες δακρυσμένοι. «Ώς άλεξιπτωτιστές, πώς θά μπορέσουμε νά άντικρίσουμε τίς συζύγους μας κατά πρό­σωπο, άν παραδοθοΰμε μέ τήν θέλησή μας;» "Ενα άπίστευτο φαινόμενο. Είχα ζήσει μέσα άπό τήν άπίστευτη άπανθρωπιά τού πολέμου, βίωσα τά καλά καί -γ ιά μήνες- τά άσχημά του, τήν φρίκη καί τήν κόλαση. Καί στό τέλος όλων αύτών, βρισκόμουν άντιμέτωπος μέ αυτή τήν συμπεριφορά. Στήν συνέχεια, έπειτα άπό μία μακρά σιωπή, είπαν ότι άν ό «Γέρος» (άν ή κατάσταση δέν ήταν τόσο θλιβερή θά ήταν άστεΐο, διότι έγώ ήμουν ό «Γέρος» σέ ηλικία 24 ετών), άν έγώ σκεφτόμουν νά παραδοθώ, τότε θά μέ άκολουθούσαν.

Συνέβη γρήγορα. ’Έδωσα τήν διαταγή νά κρύψουμε όλα τά τι­μαλφή καί νά φορέσουμε διπλά ρούχα. Ή όρντινάντσα μου μέ ρώτησε άν μπορούσε νά άνοίξει ένα σεντούκι άξιωματικού. Ναι. Πήρα ένα καλό πανωφόρι ένός άξιωματικού τοΰ άντιαεροπορι- κοΰ πυροβολικού -ά ς μέ συγχωρέσει- καί έναν χαρτοφύλακα μέσα στόν όποιον έβαλα τά λίγα ύπάρχοντά μου. Άνεμίζοντας ένα λευκό πανί στερεωμένο πάνω σέ ένα σκουπόξυλο, ξεπροβάλαμε καί κατευθυνθήκαμε πρός τούς Τόμιδες, οί όποιοι προήλαυναν πρός τήν τελευταία θέση μας. "Ενας γεροδεμένος λοχίας καί άρ- κετοί Τόμιδες κρατούσαν τά ύποπολυβόλα τους στραμμένα πάνω μας καί έπαψαν νά φοβούνται μία χούφτα άλεξιπτωτιστές μόνο όταν είδαν ότι δέν φέραμε όπλα. ’Ήμασταν περικυκλωμένοι, μάς έκαναν σωματική έρευνα καί άν κάποιος ήταν άρκετά άπρόσεκτος ώστε νά φορά άκόμη ένα ρολόι, αύτό άφαιρέθηκε γρήγορα. Τι άνόητος πού ήμουν! Είχα ύπενθυμίσει στούς άνδρες μου νά κρύ­ψουν τά τιμαλφή τους άλλά έγώ ό ίδιος είχα παραλείψει νά πράξω τό ίδιο.

Ή μάχη ειχε τελειώσει γιά έμάς τουλάχιστον. Πρώτα άπ’ όλα μάς οδήγησαν μέσα άπό τούς κατεστραμμένους δρόμους τού Ρέες πρός τό καπνεργοστάσιο Όλντενκοτ. Υπήρχαν πολύ λίγοι έπιζώ- ντες άπό τούς λόχους τοϋ έλαφρού πεζικού καί τόν λόχο διοική- σεως καί ό 4ος Λόχος μου είχε καί πάλι ύποστεΐ τίς πιό έλαφρές άπώλειες. "Ολοι οί άξιωματικοί έκτός άπό έμένα (ήμουν άραγε ύπερβολικά δειλός, ύπερβολικά προσεκτικός, ύπερβολικά έξυπνος) ήταν νεκροί. Είχα τόν χρόνο νά άνταλλάξω μερικές κουβέντες καί στήν συνέχεια μάς πήραν στήν άλλη πλευρά τού Ρήνου σέ χωρά­φια τά όποια είχαν φραχτεί μέ συρματοπλέγματα. Στήν μία πλευ­ρά ήταν ό λοχίας καί οί άλλοι κατώτεροι βαθμοφόροι καί στρα­

280

ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΔΥΣΗ, 1944

τιώτες καί στήν άλλη έγώ, ολομόναχος σάν άγελάδα στό βοσκο­τόπι. Πολλοί άνδρες πέταξαν σύντομα τά άτομικά τους βιβλιάρια πάνω άπό τόν φράχτη γιά νά μπορώ νά τούς δώσω προαγωγή. Τούς προήγαγα όλους καί δέν ύπάρχει άλλος άπλός στρατιώτης πού νά έγινε ύποδεκανέας τόσο γρήγορα. Δέν μέ ένδιέφερε άν αύτό γινόταν γιά λόγους κύρους ή γιά αύξημένη πληρωμή αιχμα­λώτου πολέμου. Μέ πήγαν σέ ένα λεωφορείο, γεμάτο μέ φακέλους. 'Ένας Βρετανός λοχαγός πού μιλούσε καλά Γερμανικά, μού είπε: «Τώρα σέ βάλαμε στό χέρι καί μάς μένει μόνο ό λοχαγός Χύ- μπερ». Μετά πήρε έναν φάκελο, τόν φυλλομέτρησε καί διάβασε φωναχτά λεπτομέρειες γιά τίς θέσεις τού τάγματος, τήν σταδιο­δρομία μου καί τίς άπώλειές μας -άρκετά άκριβής μέχρι καί τήν τελευταία μέρα.

Λοιπόν, αυτός είναι σίγουρα ένας τρόπος νά διεξάγει κανείς έναν πόλεμο. 'Όταν μάς πήραν μακριά, διανύσαμε χιλιόμετρα ολό­κληρα άπό θέσεις πυροβολικού τών Συμμάχων, χιλιάδες πυροβόλα. Σέ έμάς ϊσχυε πάντα τό «ό ιδρώτας σώζει αίμα», άλλά σ’ αύτούς ’ίσχυε «τό ύλικό σώζει άνδρες». Αύτό δέν ϊσχυε σέ έμάς. Δέν χρεια­ζόμασταν ύλικό, έτσι δέν είναι; Άλλωστε ήμασταν ήρωες.

Μάς μετέφεραν μέσω τής 'Ολλανδίας καί τού Βελγίου σέ άνοι- κτά βαγόνια έμπορευμάτων. Οί άνθρωποι έκεΐ, πικραμένοι άπό τήν μοίρα τους, μάς πετούσαν πέτρες άπό δρόμους καί γέφυρες, άλλά πολλές άπό αύτές δέν έφθασαν μέχρι τούς στόχους τους. Ούαί τοΐς ήττημένοις. Τά μακρά χρόνια τού πολέμου είχαν κάμψει τόσο πολύ τό ήθικό μας ώστε δέν μάς είχε άπομείνει τίποτα. Μπορούσαν νά μάς κάνουν ο,τι ήθελαν. Μέ διάλεξαν μαζί μέ μερικούς άλλους καί μάς μετέφεραν σέ ένα άεροδρόμιο. Μάς πήγαν στό Λονδίνο μέ ένα άεροσκάφος πού ήταν κατάφορτο μέ τραυματισμένους Τόμιδες, γιά νά άρχίσει ή περίοδος τής αιχμα­λωσίας μας.

281

12Στήν αίχμαλωοία - Μάρτιος 1945

ΝΟ Μ ΙΖ Ω Ο Τ Ι Τ Ο Ε Λ Ε Γ Α Ν Γούλβερχάμπτον ΓΓάρκ, τό μέ­ρος όπου πέραοα 10 υπέροχες μέρες. Είχα τό δικό μου δωμάτιο, μέ λευκά σεντόνια στό κρεβάτι, τήν δική μου όρντινάντσα, μπέικον καί αυγά γιά πρωινό. Στήν συνέ­χεια υπήρχε ανάκριση. ’Επί δύο ώρες καθημερινά, ένας Βρετανός

λοχαγός -πού ειχε σπουδάσει στήν Χαϊδελβέργη πρίν άπό τόν πόλεμο- συζητούσε μαζί μου. ’Ό χι τόσο γιά τόν ϊδιο τόν πόλεμο, όχι σχετικά μέ τίς έπιχειρήσεις, τά όπλα καί τό υλικό. Άντιθέτως, ήθελε νά ρίξει μιά ματιά μέσα στήν καρδιά καί τήν ψυχή ένός νεαρού (καί φανατικού κατά τήν γνώμη του) άξιωματικού τού Χίτλερ. Ή ταν φιλικός καί σοβαρός, ένας τζέντλεμαν μέ τόν όρο πού χρησιμοποιούμε κι έμεϊς στήν Γερμανία καί μού προσέφερε τσιγάρα Chesterfield καί W oodbine. Δέν μέ ένοιαζε τό τί σκε­φτόταν καί έλεγα τά πράγματα έτσι όπως τά έβλεπα. Προσπά­θησε υπομονετικά νά μού δείξει τήν κακή φύση τού χιτλερικού κα­θεστώτος, άλλά άπέτυχε λόγω τής ίσχυρογνωμοσύνης μου καί ένός είδους τυφλής άφοσίωσης τύπου Νιμπελούνγκεν ή όποία μέ είχε άκόμη δέσμιο. Είχα έπιβιώσει, άλλά δέν έβλεπα κανέναν λόγο γιά νά σέρνομαι μπροστά σέ αύτούς τούς λεφτάδες, όσο φιλικοί κι άν ήταν. Δέν έπρόκειτο νά τούς πώ «έχετε δίκιο, φυσικά καί έχετε δίκιο».

Είχαν όμως δίκιο άν καί δέν τό γνώριζα τότε, ή δέν ήθελα νά τό παραδεχτώ. Εκείνες τίς πρώτες μέρες δέν μπορούσαμε νά καταλάβουμε τό πώς είχε παραπλανηθεΐ έτσι ό Γερμανικός λαός. Ή άρραβωνιαστικιά μου όμως δέν χρειαζόταν νά φοβάται πιά. Βλέπετε, τόν Φεβρουάριο μού είχε γράψει γιά νά μού πει ότι «άν έξακολουθούσες νά ήσουν πιστός οπαδός αύτών τών άνθρώπων μετά τόν πόλεμο -ξέρεις τί έννοώ— αυτό μοιραία θά μάς χώριζε».

282

ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ - ΜΑΡΤΙΟΣ 1945

Μέ κάθε ειλικρίνεια, οί γυναίκες έχουν περισσότερη κατανόηση τών πραγμάτων. Εμείς οί άνδρες είχαμε έκπαιδευτεΐ σέ μία άκλό- νητη, τυφλή ύπακοή. Μέχρι τό τέλος τοΰ πολέμου είχα γίνει σί­γουρα πιό κριτικός, άλλά δέν ήμουν άκόμη θεραπευμένος -τελείως θεραπευμένος. Δέν έπρόκειτο όμως νά πάρει πολύ καιρό μέχρι νά άναγνωρίσω τήν άλήθεια. Τό παιχνίδι τής άνάκρισης τελείωσε καί πέρασα λίγο καιρό σέ ένα μικρό στρατόπεδο. Ή ταν μικρό, άλλά είχε τήν πιό καλή παρέα. Υποβρύχιοι καταδρομείς μονομελών σκαφών, βατραχάνθρωποι, άνδρες τών W affen SS, μερικοί άλε- ξιπτωτιστές, προφανώς όλοι «Μαΰροι»22. Κι όμως μέ κάποιο τρόπο ό άξιωματικός άνακριτής -τόν άναγνώρισα στήν τηλεόραση τό 1981- είχε άνακαλύψει σέ μένα μία σπίθα καί τήν είχε προ­σέξει διότι μαζί μέ κάποιους άλλους μεταφέρθηκα στούς «Λευ­κούς» καί σέ άλλο στρατόπεδο.

Τό τραίνο ταξίδευε κατά τήν νύχτα. Κρίμα γιατί δέν μπορού­σαμε νά δούμε τίποτα. Βγήκαμε στό Νιουκάστλ, όχι μακριά άπό τά σύνορα Λγγλίας καί Σκωτίας. Στόν Τάιν ύπήρχε ένα Πάρκο Φήδερστον, ένα μεγάλο στρατόπεδο άξιωματικών γιά 3.500 άτο­μα, κοντά σέ ένα σχολείο πού στεγαζόταν σέ ένα κάστρο τό όποιο είχε άγοράσει κάποτε ό λόρδος Νέλσον γιά τήν λαίδη Χάμιλτον. Ήταν ένα δάσος άπό καταλύματα Nissen, πού τό καθένα χωρού­σε 50 άνδρες. Περάσαμε δύσκολα γιά μερικές έβδομάδες, άλλά άς τό παραδεχτούμε -δέν μπορούσαμε νά περιμένουμε καί πολυτέ­λειες ξενοδοχείου.

Υπήρχαν έκεΐ μεταξύ τών αιχμαλώτων μερικοί έξοχοι άνδρες, καλοί σύντροφοι, άλλά ύπήρχε έπίσης καί ένα ολόκληρο πλήθος άπό βρωμερούς μικρούς άρουραίους, ειδικά μεταξύ τών άνώτερων άξιωματικών. Ά ν ή πίστη μου στόν Γερμανικό λαό είχε άρχίσει ήδη άπό πρίν νά κλονίζεται, τώρα άρχισαν νά καταρρέουν ολό­κληροι τοίχοι πεποιθήσεων. Είδαμε χοντρούς συνταγματάρχες νά σκύβουν γιά νά μαζέψουν τά λαμπυρίζοντα άποτσίγαρα πού έρι­χναν οί Βρετανοί λοχίες, άκόμη καί νά τρέχουν καί νά διαγκω­νίζονται γι’ αύτά, είδαμε άνδρες νά άποκηρύσσουν τούς άλλους καί νά άποκηρύσσονται άπό αύτούς, καί όλα αύτά συνέβαιναν άνάμεσα σέ άνδρες πού ύποτίθεται ότι ήταν συνάδελφοι άξιωμα- τικοί. Γιά πολλούς άπό έμάς, αύτό ήταν τό τέλος όλων τών αύ- ταπατών μας. "Ενας έξοχος λοχαγός τοΰ όρεινοΰ πεζικού, τοΰ όποιου τό κατάστημα υποδημάτων στήν Άουγκουστενστρασε τοΰ Μονάχου έπρόκειτο άργότερα νά έπισκεφθώ συχνά ώς πελάτης,

283

MARTIN PÖPPEL

καταγγέλθηκε άπό τούς συναδέλφους του Γερμανούς αξιωματικούς γιά κάποιο σχόλιο πού είχε κάνει. Λίγες μέρες αργότερα τόν είδα ξανά, καλυμμένο μέ έπιδέσμους καί τσιρότα, μέ όλα τά μπροστινά του δόντια σπασμένα. Οί τρομεροί λοχίες τραμπούκοι τόν είχαν δείρει πραγματικά άσχημα. Ή πάρτε ώς παράδειγμα τούς Αύ- στριακούς μας. Μπορούσαμε λοιπόν νά τό καταλάβουμε όταν κάποιος άπό αυτούς ερχόταν σέ εμάς καί μάς έλεγε: «Άκούστε, άν πώ ότι είμαι πιστός στην Αύστρία, τότε μπορεϊ νά μέ άφήσουν νά έπιστρέψω νωρίτερα στό σπίτι μου». Αύτό ήταν άποδεκτό. Τό 80% αυτών όμως έβλεπε τώρα περιφρονητικά έμάς τούς «Γερμα­νούς», σάν οί άνδρες οί δικοί τους καί οί δικοί μας νά μήν είχαν πολεμήσει καί πεθάνει μαζί λίγο καιρό πρίν, ή σάν νά μήν είχα­με άνταλλάξει ποτέ φιλικούς χαιρετισμούς «Χάιλ Χίτλερ». Οί Ούγγροι άξιωματικοί ήταν διαφορετικοί. Παρέμειναν πιστοί απέ­ναντι μας, άν καί γνώριζαν οί πάντες ότι δέν ήταν Έθνικοσοσια- λιστές. Ό χι, στό στρατόπεδο είδα ολόκληρους κόσμους νά καταρ­ρέουν. Δέν υπήρχαν πολλοί άλεξιπτωτιστές έκεΐ: ή στρατιά τους βρισκόταν ήδη στήν Βαλχάλλα23.

Έ πειτα άπό λίγο έφθασε ένας νέος διοικητής στό στρατόπε­δο, ένας παλιός συνταγματάρχης ό όποιος είχε διατελέσει αιχμά­λωτος τών Γερμανών τόσο στόν Α' όσο καί στόν Β' Παγκόσμιο Πόλεμο καί είχε καλή άντιμετώπιση άπό αύτούς. Σέ άνταπόδο- ση, ήταν άποφασισμένος νά είναι δίκαιος άπέναντί μας. Οί μερίδες τροφής μας καί ή ζωή στό στρατόπεδο βελτιώθηκαν επίσης. Έ πει­τα άπό τό φιλμ γιά τό στρατόπεδο συγκέντρωσης τού Μπέργκεν- Μπέλσεν, τό όποιο υποχρεωθήκαμε νά παρακολουθήσουμε σέ έναν κοντινό κινηματογράφο, είχαμε έπίσης μεγαλύτερη κατανόη­ση γιά τούς ξυλοδαρμούς πού ύφιστάμεθα άπό τούς 'Εβραίους φρουρούς. Γνωρίζοντας αύτά πού γνώριζαν εκείνοι, τί θά μπορού­σαμε νά περιμένουμε άπό αύτούς; Ό νέος διοικητής όμως υπήρξε στρατιώτης σέ όλη του τήν ζωή καί μάς θεωρούσε έπίσης ώς στρατιώτες καί όχι ώς Έθνικοσοσιαλιστές. Σύντομα ορίστηκαν Γερμανοί βοηθοί στήν Αγγλική άστυνομία τού στρατοπέδου καί ήμουν μεταξύ αυτών τών άνδρών πού έκμεταλλεύτηκαν αύτή τήν εύκαιρία γιά νά βελτιώσουν τά Αγγλικά τους. Πολύ γρήγορα έπετράπη στούς κρατουμένους νά άναλάβουν πλήρως τήν εύθύ- νη γιά τά περίπολα τού στρατοπέδου. Στά τέλη τού 1945 μάς έπετράπη έπίσης -ύπό έπίβλεψη- νά πηγαίνουμε κατά ομάδες στό κοντινό χωριό. Χριστέ μου, οί άνθρωποι έδώ ήταν φτωχοί. Λάμπες

284

ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ - ΜΑΡΤΙΟΣ 1945

πετρελαίου, φωτιές στό ύπαιθρο, άξιοθρήνητα οπίτια. Δεν είναι νά αναρωτιέται κανείς πού οί Τόμιδες άνυπομονοΰσαν νά μάς πάρουν ότι μπορούσαν. ’Ακόμη καί οί απλές πένες βρήκαν μία έτοιμη αγορά. Στην μεγάλη άποικιακή αυτοκρατορία, φαινόταν πώς μόνο ή υψηλή κοινωνία ήταν ευκατάστατη.

Μέσω των καλών υπηρεσιών τοΰ διοικητή βελτιώσαμε σταδια­κά τό στρατόπεδό μας. Κατάφερε νά έξοικονομήοει ΰλη βαφής, τσάντες, σεντούκια, υλικά καί εργαλεία γιά χρήση καί τά χρησι­μοποιήσαμε γιά τήν κατασκευή προϊόντων χειροτεχνίας μεταμορ­φώνοντας τά παραπήγματα σέ ελκυστικά σπιτικά καταλύματα. Φτιάξαμε πολυθρόνες, ντουλάπια υαλικών, έπιπλα καί πολλά άλλα. Μία μέρα προσπάθησα νά φτιάξω μία καρέκλα, άλλά τό ένα πόδι ήταν πάντα πιό κοντό άπό τά υπόλοιπα κι έτσι τό πριόνισα τόσο πολύ ώστε στό τέλος κατέληξε νά είναι ένα σκα­μνί. ’Οργανώσαμε διαγωνισμούς γιά νά παρακινήσουμε τούς έαυ- τούς μας σέ μιά πιό πολιτισμένη διαβίωση καί έπειτα άπό τήν αιχμαλωσία μου θά ήμουν ευτυχής νά μπορούσα νά ζήσω σέ ένα τόσο ελκυστικό μικρό δωμάτιο. Ακόμη καί ό θόρυβος πού έκα­ναν οί χαρτοπαΐκτες ολόγυρα δέν είχε σημασία. Τρομερά επίμονος όπως πάντα, ήμουν άκόμα άποφασισμένος νά βελτιώσω τά ’Αγ­γλικά μου.

Ο γενναιόδωρος έφοδιασμός μας μέ υλικά μάς έπέτρεψε νά δημιουργήσουμε σκηνές θεάτρου, αναγνωστήρια καί αίθουσες θρησκευτικής λατρείας. Οί τελευταίες χρησιμοποιήθηκαν Ιδιαίτερα καλά, ιδίως έπειδή μεταξύ τών αιχμαλώτων βρίσκονταν καί στρα­τιωτικοί ιερείς. Πολλοί πιστοί τής Έθνικοσοσιαλιστικής εκκλησίας βρήκαν καί πάλι τόν δρόμο τους πρός τόν άληθινό θεό κατά τήν διάρκεια αυτής τής περιόδου καί γιατί όχι άλλωστε; Προσωπικά, είχα έγκαταλείψει τήν έκκλησία κατά τήν διάρκεια τοΰ πολέμου καί δέν είχα προσευχηθεί γιά τήν ζωή μου ακόμη καί στίς χειρό­τερες στιγμές. Ακόμη καί σήμερα, δέν έχω άκόμη καμία άνάγκη γιά όποιαδήποτε έκκλησία.

Στίς τέσσερις θεατρικές σκηνές πού φτιάξαμε, παρουσιαζόταν ένα πρόγραμμα πού θά τό ζήλευε μία άκμάζουσα πόλη. Καταφέ­ραμε νά άνεβάσουμε έργα όπως ό «Τσιγγάνος Βαρώνος», «Ή Νυ­χτερίδα», «Φράου Λούνα» καί άλλα. Οί λίγοι γυναικείοι ρόλοι έρμηνεύονταν πολύ καλλιτεχνικά, χωρίς νά δείχνουν άποκρουστι- κοί ή άρρωστα συναισθηματικοί. Στό επόμενο θέατρο υπήρχαν κλασικά έργα όπως «Ριχάρδος Γ'» καί «Δόν Ζουάν», στό έπόμενο

285

MARTIN POPPEL

γελούσαμε μέ λαοφιλή σόου όπως «Ό Γκάσμαν» ή «'Ο Γιόχαν ’Έ χει Μία Ιδέα». Υπήρχαν έπίσης ζωντανές ορχήστρες -ένας άνδρας σέ ένα διπλανό δωμάτιο ήταν πραγματικός Τσιγγάνος καί έπαιζε βιολί. Υπήρχε μουσική δωματίου τά κυριακάτικα πρωινά, μουσική εγχόρδων καί χορευτική μουσική τά απογεύματα πού μάς έκανε νά ξεχνάμε τά πάντα καί μάς μετέφερε σέ έναν ονειρικό κόσμο στήν πατρίδα. Ή πιό σημαντική δημιουργία μας όμως ήταν τό υπουργείο Πολιτισμού καί Τεχνών, τό όποιο προσέφερε υψηλής ποιότητας δασκάλους καί καθηγητές καί ένα έξοχο πρόγραμμα σπουδών. Υπήρχαν μαθήματα γιά τούς κατόχους άπολυτηρίων σχολείου, γιά τό επάγγελμα τού κτηματία -συμπεριλαμβανομένης τής πρακτικής εργασίας στήν κουζίνα- γιά πολιτικούς μηχανι­κούς καί τεχνικούς δομικών έργων, γιά τήν εκτροφή οίκόσιτων ζώων (στήν πατρίδα θά μαθαίναμε πόσο πολύτιμη ήταν αυτή ή γνώση), γιά άρχιτέκτονες, δασκάλους, λογιστές, γιατρούς -προ- σφέρονταν τά πάντα. Υπήρχαν μαθήματα γιά τουλάχιστον 10 γλώσσες -ά πό όλες αύτές έπέλεξα τά Πορτογαλικά- διαλέξεις πάνω στήν Ιστορία, τήν Ιστορία τής Τέχνης, τίς κοινωνικές έπι- στήμες καί τά οικονομικά. Ήμασταν άχόρταγοι νά μάθουμε σέ όλα αύτά μαθήματα, γιά νά ικανοποιήσουμε τούς πνευματικά πεινασμένους έγκεφάλους μας.

Δέν καλύπτονταν όμως μόνο οί πνευματικές καί διανοητικές ανάγκες μας. Μπορούσαμε έπίσης νά προσφερθοϋμε εθελοντικά γιά χειρωνακτική έργασία, ή όποία σύμφωνα μέ τήν Συνθήκη τής Γενεύης, δέν ήταν υποχρεωτική γιά τούς άξιωματικούς. Θέλαμε όμως άπεγνωσμένα νά εργαστούμε χειρωνακτικά, επειδή έτσι μπορούσε κανείς νά βγει έξω άπό τό στρατόπεδο καί νά έλθει σέ επαφή μέ τούς ντόπιους κτηματίες οί όποιοι μπορούσαν νά μάς εφοδιάσουν μέ πολλά πράγματα. Οί άνδρες άπό τό δωμάτιό μας προσφέρθηκαν γιά τήν κατασκευή δρόμου σέ ένα άεροδρόμιο. Αυτό ήταν μία πραγματική έμπειρία, όπως άποδείχτηκε σύντο­μα. Μάς έπιτράπηκε νά έργαστούμε κατά τήν κρίση μας, χωρίς νά υπάρχει κάποια έπίβλεψη. «Έσεΐς οί Γερμανοί μπορεϊτε νά κάνετε τά πάντα έτσι κι άλλιώς, θά τό κάνετε σωστά!» Είχε ομίχλη στό άεροδρόμιο καί σκέφτηκα ότι ήταν μία εύκαιρία νά ρίξω μιά ματιά τριγύρω. Υπήρχε έκεΐ ένας στρατώνας. 'Όμορφες ένστολες Βρετανίδες μού πρόσφεραν τσιγάρα άπό τό παράθυρο καί κουβεντιάσαμε. "Ενας συνάδελφος μού είχε δώσει μία θήκη τσιγάρων πού είχε φτιάξει κι έτσι τήν έδωσα ευχαρίστως σέ άντα-

286

ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ - ΜΑΡΤΙΟΣ 1945

πόδοση. "Ενα άπό τά κορίτσια ενθουσιάστηκε τόσο πολύ άπό τό κουτί ώστε μοϋ έδωσε μισό πακέτο τσιγάρα. Σκέφτηκα ότι αύτό ήταν πράγματι κάτι, τό κράτησα μυστικό γιά τό υπόλοιπο τής ημέρας καί τό άνέφερα στους συναδέλφους μου μόνο όταν έπι- στρέψαμε στό στρατόπεδο τό άπόγευμα. Φυσικά, τό περιστατικό αυτό μοϋ είχε δώσει μιά ιδέα... Συλλέξαμε έναν σάκκο άπό τά χειροτεχνήματά μας, πήγαμε στόν στρατώνα ξανά τήν έπόμενη μέρα καί έπιστρέψαμε μέ πακέτα άπό τσιγάρα, καφέ, τσάι καί σοκολάτα. Τά κορίτσια έπιθυμοΰσαν ιδιαίτερα νά άποκτήσουν μικρές κούκλες κι έτσι κανονίσαμε τήν παραγωγή μας ώστε νά άνταποκριθεϊ σέ αΰτή τήν ζήτηση καί οργανώσαμε τήν κατασκευή αυτών τών φιγούρων σέ ένα είδος γραμμής συναρμολόγησης μέσα στό στρατόπεδο, μέ τά κεφάλια νά είναι άπό πεπιεσμένο χαρτί καί τά ροΰχα άπό υλικά πού μάς περίσσευαν. Ή πώληση όμως χέρι μέ χέρι όπως γινόταν δέν ήταν άρκετή γιά εμένα -ήθελα νά τό κάνω σέ πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Κάποτε κατάφερα νά πείσω έναν λοχία τής φρουράς (μέ λίγη βοήθεια) σχετικά μέ τά εύεργετήματα αυτής τής δουλειάς πού είχα στήσει. Κατά συνέπεια άνοιξα τό μαγαζί μου πάνω σέ δύο τραπέζια μεγάλου μήκους στόν θάλαμο φρουράς -άπλώς φανταστείτε το!- καί εύδοκίμησε!

Αύτή ή εύχάριστη κατάσταση πραγμάτων διήρκεσε γιά μία εβδομάδα, άλλά τότε ό καλός μας διοικητής άποφάσισε νά κάνει μία επίσκεψη στούς κατασκευαστές τοΰ δρόμου του καί -δυστυ­χώς- έπεσε κατευθείαν πάνω στό μαγαζί μου. Αύτό σίγουρα πή­γαινε πολύ. Τό μαγαζί έκλεισε κι έγώ, συνοδευόμενος άπό στρα­τιώτες, τιμωρήθηκα μέ περιορισμό τεσσάρων έβδομάδων στόν στρατώνα καί μέ μειωμένη χορήγηση τσιγάρων. Ή τελευταία άπό αύτές τις τιμωρίες δέν ήταν καί τόσο δύσκολο νά τήν άντέξω, άφοΰ είχα ήδη σχηματίσει άπόθεμα.

‘Επί εβδομάδες κυκλοφορούσε επίμονα ή φήμη στά άποχωρη- τήρια ότι έπρόκειτο σύντομα νά μάς έλευθερώσουν. 'Όσο καλά κι άν πήγαιναν τά πράγματα, ή ιδέα ήταν πάντα κυρίαρχη στό μυαλό μας. Οί μερίδες τροφής μας ήταν τώρα έξοχες, έπαρκεΐς καί καλές. Ό χυλός, πού είχε συχνά μέσα σταφίδες, είχε θαυμάσια γεύση καί τίς Κυριακές λαμβάναμε τέσσερις ή πέντε φέτες κέηκ. Κάθε μήνα, μπορούσαμε νά παραγγείλουμε όποιοδήποτε ρούχο μάς έλειπε καί συνήθως έφθανε άμέσως. Ό καθένας μας σχεδόν είχε στήν κατοχή του τό δικό του Αγγλικό κοστούμι καί παπού­τσια καί μπορούσαμε νά δώσουμε τά ρούχα μας γιά πλύσιμο σέ

287

MARTIN POPPEL

’Αγγλικά πλυντήρια έναντι μικροΰ αντιτίμου. 'Όταν σκεφτόμασταν τήν πατρίδα, δέν μπορούσαμε νά φανταστούμε ότι τά πράγματα θά ήταν καλύτερα έκεΐ. Θέλαμε όμως νά πάμε στά σπίτια μας, θέλαμε νά οικοδομήσουμε, νά έργαστοΰμε.

Υπήρχαν διαθέσιμες Αγγλικές εφημερίδες καί τίς μεταφράζαμε άχόρταγα γιά μάθουμε τά τελευταία νέα άπό τήν πατρίδα. Ή άλληλογραφία -αύτή ή μαγική λέξη- παρήγαγε έλπίδα καί τρό­μο, χαρά καί λύπη. Γιά πολλούς άπό τούς συντρόφους μας οί όποιοι κατάγονταν άπό τίς περιοχές πού είχαν καταληφθεί άπό τούς Ρώσους, γιά τούς Ανατολικοπρώσους, Πομερανούς, Σιλέσιους καί Σουδήτες Γερμανούς, δέν υπήρχαν σχεδόν καθόλου νέα. Δέν γνώριζαν άκόμη άν οί οίκογένειές τους είχαν ξεφύγει, ή άκόμη κι άν βρίσκονταν στήν ζωή. Τά κεφάλια τους χαμήλωναν όταν κά­ποιος άπό έμάς λάμβανε άλληλογραφία καί έπρεπε νά κρύβουν τά δάκρυά τους καί τόν φόβο τους. Είχα καταφέρει νά γράψω τήν πρώτη μου κάρτα μήνες πριν, όταν τό Σχέδιο Μοργκεντάου βρισκόταν σέ όλων τά χείλη. Ανέφερε άπλά: «Υγιής -όλα καλά- έλπίζω τό ίδιο καί γιά έσάς».

Στίς 12 Νοεμβρίου 1945 έλαβα κάμποση άλληλογραφία άπό τό σπίτι ή όποια άνέφερε ότι όλοι ήταν καλά καί τελικά, στίς 17 Ίανουαρίου 1946, έφθασε μία κάρτα άπό τήν άρραβωνιαστικιά μου ή όποία έλεγε ότι κι αύτή έπίσης ήταν καλά. 'Ένα μεγάλο βάρος έφυγε άπό τό μυαλό μου μέ τήν εϊδηση ότι όλοι ήταν άκόμη ζωντανοί. Έγραψα άμέσως γιά νά πώ ότι ή Γκέρντα θά έπρεπε νά πάει μαζί μέ τόν άδερφό της άπό τό Μαγδεμβούργο στό Όττομπρουν καθώς έκεΐ θά ήταν πιό άσφαλεΐς. Ή ταν άγ- χωμένη γιά τούς γονείς μου, οί όποιοι ήταν Έθνικοσοσιαλιστές κατά κάποιον ήσσονα τρόπο καί μού είπε πώς ήλπιζε ότι τό τρέχον άξιοθρήνητο ξέσπασμα συκοφαντίας καί έξύβρισης πού έπικρατούσε μεταξύ τών Γερμανών, σύντομα θά τελείωνε. Η προμήθεια μέ τρόφιμα ήταν φτωχή καί ήλπιζαν άπλώς νά μπο­ρέσουν νά επιβιώσουν τό καλοκαίρι καί τό φθινόπωρο. Οί ειδή­σεις άπό τήν πατρίδα, πού άποσπάστηκαν έν μέρει άπό τίς έπι- στολές καί κυρίως άπό τίς Αγγλικές έφημερίδες, ήταν τόσο ένο- χλητικές ώστε έμεΐς οί αιχμάλωτοι πολέμου καταλήξαμε νά γρά­φουμε πρός τούς οικείους μας λέγοντας: «Ψηλά τό κεφάλι, ερχό­μαστε σύντομα».

Ειχε λάβει χώρα μία έκπληκτική μεταμόρφωση, ένθαρρυμένη άπό τήν δίκαιη μεταχείριση πού είχαμε λάβει. Στό τέλος τού πο­

288

ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ - ΜΑΡΤΙΟΣ 1945

λέμου είχαμε χάσει τελείως τό ηθικό μας, άλλά έπειτα άπό λίγο χρόνο στήν αιχμαλωσία άρχίσαμε νά δυναμώνουμε όλο καί περισ­σότερο. Μέ κάποιον τρόπο, τό πνεϋμα τής μάχης είχε ξυπνήσει καί πάλι άπό αυτά πού ΰπέφερε ή πατρίδα μας. ’Ίσως νά ήμα­σταν άπλώς πεισματάρηδες, άνέτοιμοι νά δεχτούμε τήν κατάρρευ­ση τού κόσμου μας, τήν υποτίμηση όλων τών άξιών. Σέ κάθε περίπτωση, άντλούσαμε νέα δύναμη άπό αυτές τίς άτυχίες. Ή μεγάλη πλειοψηφία άπό έμάς ήταν στρατιώτες, συχνά εύπιστοι στρατιώτες, άλλά όχι έκτελεστές καί όχι τέρατα. Είχαμε άφοσιω- θεΐ στήν Γερμανία, άλλά τώρα έπρεπε νά βρούμε νέο νόημα στίς ζωές μας. Καθένας άπό έμάς θά είχε νά παλέψει μόνος του γιά τόν έαυτό του καί τήν οϊκογένειά του χωρίς νά μπορεΐ νά στα­θεί πλάι-πλάι μέ τούς άλλους στρατιώτες, χωρίς τήν συντροφικό­τητα τών περήφανων επίλεκτων στρατευμάτων νά μάς στηρίζει.

Δέν φαινόταν όμως νά υπάρχει προοπτική έπαναπατρισμού. Ή ’Αγγλία χρειαζόταν τούς σκλάβους της καί ή κατεστραμμένη Γερ­μανία έδινε όσα παιδιά τής άπέμεναν γι’ αύτόν τόν σκοπό. "Ενας άπό αύτούς κρεμάστηκε μόνος του, ένας δάσκαλος, άξιωματού- χος τών ’Εθνικοσοσιαλιστών, πατέρας τριών παιδιών: σέ μιά προ­σπάθεια φυγής άπό τά αισθήματα ένοχης του, έξαιτίας τής δει­λίας γιά τήν ζωή του καί τής άπόγνωσης ότι δέν θά μπορούσε νά έκπληρώσει τίς υποχρεώσεις του έναντι τής οίκογένειάς του. Αύτό είναι σήμερα τό άντικείμενο τής συζήτησης στό τραπέζι καί αύ­ριο έχει ξεχαστεΐ.

Μία μέρα έντάχθηκα στήν Δημοκρατική Όμάδα ’Εργασίας (ή όποία ήταν άντικείμενο άρκετού περίγελου μεταξύ τών αιχμαλώ­των πολέμου) τόσο γιά τήν ενέργεια αύτή καθεαυτή, όσο καί άπό ενδιαφέρον γιά τούς στόχους της, ειδικά εκείνους πού άφορούσαν τήν οικονομική άνασυγκρότηση. ’Επειδή όλα είχαν καταστραφεΐ, βομβαρδιστεί, κατεδαφιστεί, ίσως -άλλά μόνο ίσως- νά είχαμε τήν εύκαιρία νά γίνουμε άνταγωνιστικοί μέ τίς πιό σύγχρονες μηχα­νές. Θά δούμε.

Ή τρίτη άνάκρισή μου δέν πήγε καλά. Οί άλεξιπτωτιστές, ει­δικά έκεϊνοι πού ήταν άφοσιωμένοι στήν ’Εθνικοσοσιαλιστική έκ- κλησία, άποτελούσαν άκόμη πρόκληση γιά τόν καλό πολίτη πού ήταν πεπεισμένος ότι οί λύκοι έπρεπε νά μεταμορφωθούν. Υπάρ­χει μία έκφραση πού είναι πολύ ταιριαστή σέ αύτό τό σημείο: «Άντε καί φίλα τόν πισινό μου». Σέ μία άλλη περίπτωση έπισκέ- φθηκα μία άκόμη φορά τόν γιατρό τού στρατοπέδου, τόν Δρ.

289

MARTIN PÖPPEL

Νόιμαν, λόγω τοΰ τραύματος πού είχα ύποστεΐ στό κεφάλι μου. Αύτό προκάλεσε φυσικά άλλη μία δόση άπό φιλολογία περί έπα- ναπατρισμοΰ. Τήν επόμενη έβδομάδα θά μέ εξέταζε ένας Άγγλος γιατρός σέ μία κλινική τοΰ Νιουκάστλ. Ευχηθείτε μου καλή τύχη!

'Υλικό άπό μία έκθεση ή ιδέα πού είχα: «Οί αιχμάλωτοι πο­λέμου μεταξύ τους». Ά ν κάποιος νομίζει ότι ή ζωή τοΰ αιχμαλώ­του πολέμου είναι σταθερή καί ήρεμη, φοβάμαι ότι κάνει μεγά­λο λάθος. Τσως κάποιοι άπό έσάς νά νομίζετε ότι ή ζωή πίσω άπό τά άγκαθωτά συρματοπλέγματα φέρνει στήν έπιφάνεια τίς καλύ­τερες πλευρές τοΰ ισχυρού φύλου καί ότι ό πραγματικός άνδρι- σμός άποκαλύπτεται έπειδή οί αιχμάλωτοι πολέμου δέν ΰφίστα- νται τίς ολέθριες έπιρροές τών γυναικών. Ά ν είναι έτσι, φοβάμαι ότι θά σάς άπογοητεύσω. 'Ο Θεός έδωσε στόν άνδρα τήν σύζυ­γο γιά πολύ καλό λόγο. Οί άνδρες πού βρίσκονται κάτω άπό τέτοιες συνθήκες, δείχνουν σάν νά θέλουν νά ξεπεράσουν ό ένας τόν άλλον, νά ενεργήσουν σάν νά είναι καθ’ εικόνα καί καθ’ ομοίωση τοΰ θεϊκοΰ Δία. Πώς είναι όμως στήν πραγματικότητα; Κακομοίρες φιγούρες, άθλια προϊόντα τής φύσης, υποχείρια τοΰ εγώ τους. «Μόνο στό πεδίο τής μάχης άξίζει κάτι ό άνδρας». Αύτός πού είπε αύτή τήν φράση δέν ήταν ένας αιχμάλωτος πο­λέμου, διότι άλλιώτικα θά είχε τιμήσει τούς άνδρες πού βρίσκο­νται πίσω άπό τά άγκαθωτά συρματοπλέγματα.

Ά ς σχολιάσω τώρα τόν μεμονωμένο αιχμάλωτο πολέμου. ’Απέ­δειξε μέ τόν καλύτερο καί πιό σαφή τρόπο ότι ήταν ένα πλάσμα ικανό νά προσαρμόζεται σέ κάθε κατάσταση. Θά μπορούσε νά πει κανείς ότι είχε έξελιχθεΐ σέ έναν χαμαιλέοντα. Οί νεαροί έγιναν άνδρες, οί μεγαλύτεροι σέ ήλικία άνδρες έγιναν καί πάλι έφηβοι όπως τά σχολιαρόπαιδα, ό πολεμιστής έγινε πράος σάν άρνί, τό σπουδαίο πρόσωπο τοΰ ’Εθνικοσοσιαλιστικοΰ Κόμματος μεταμορ­φώθηκε σέ έναν αιώνιο δημοκράτη καί ούτω καθεξής. Ή ικανό­τητα προσαρμογής ήταν τό μυστικό, τό κλειδί γιά τό στρατόπε­δο έπαναπατρισμοΰ. Υπήρχαν μοναχικοί λύκοι καί πλήθη, μικρές ομάδες καί μεγαλύτερες ομάδες άποτελούμενες άπό άνδρες πού είχαν ’ίδιο σκεπτικό, άπό ήλίθιους άνδρες καί άπό διανοούμενους (καθώς καί άπό έκείνους πού νόμιζαν ότι είναι διανοούμενοι), περιβόητους άργόσχολους καί σκληρά εργαζόμενους. Πολλοί άν­θρωποι μετακινούνταν μεταξύ αυτών τών κατηγοριών. Ανήκαν στήν μία όμάδα γιά κάποιο χρόνο, μεταπηδοΰσαν στήν επόμενη καί κατόπιν έπέστρεφαν στήν παλιά τους όμάδα. ’Αργά άλλά

290

ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ - ΜΑΡΤΙΟΣ 1945

σταθερά, ό καθένας απογυμνωνόταν καί αποκάλυπτε τόν πραγ­ματικό εαυτό του. Υπήρχε άφθονος χρόνος γιά τέτοιου εϊδους σκέψεις πίσω άπό τά συρματοπλέγματα.

Ναί, μπορούσα νά τούς καταλάβω, άν καί σήμερα ή κατανόη­ση έρχεται μέ δυσκολία. Διέκρινα έπίσης έναν ιδιαίτερο κίνδυνο στό γεγονός ότι άκόμη καί οί καλοί άνδρες μεταξύ τών Μαύρων μπορεϊ νά πικραθούν καθώς περνούν τά χρόνια καί νά γίνουν ολοένα καί πιό στείροι πνευματικά καί άνεύθυνοι. 'Όταν κοιτού­σαμε γύρω μας, τί χώρος υπήρχε γιά τέτοια άπροκάλυπτη άνυ- πακοή, τέτοια κτύπημα τού κεφαλιού άπέναντι σέ έναν τοίχο άπό άτσάλι; Μπορεϊ νά είχαν ονειρευτεί ένα μυστικό Γερμανικό άντι- στασιακό κίνημα, άλλά αύτό δέν ήταν πραγματική στρατιωτική υπηρεσία, ήταν μόνο τό νά παίζει κανείς τόν στρατιώτη. Οί στρα­τοί κατοχής δέν θά άνέχονταν τήν άναρχία καί μόνο ό Θεός ξέρει ότι είχαν τά μέσα γιά νά επιβάλουν τήν θέλησή τους. Σύντροφοι, δέν ήταν αυτός ό δρόμος. Χρειαζόμασταν άνδρες πού θά άνασκου- μπώνονταν καί θά ρίχνονταν στήν δουλειά γιά τήν άνοικοδόμη- ση. ’Αρκετά παιχνίδια κλεφτών καί άστυνόμων είχε ή Γερμανία. Ή προσωπική ευθύνη, τήν όποία μάς στέρησε ό Φύρερ, δέν μπο­ρούσε πλέον νά άποφευχθεΐ.

Υπήρχαν κι άλλες διαφορές μεταξύ τών Λευκών καί τών Μαύ­ρων. Οί Λευκοί ήταν συνήθως γραφειοκράτες, αύτοί οί «τελείως άθώοι» άνθρωποι οί όποιοι δέν σκότωσαν ποτέ κανέναν, ούτε προκάλεσαν τό παραμικρό κακό. Είχαν άδειάσει μόνο μερικά τραίνα γεμάτα άπό «λάφυρα» άπό τίς κατεχόμενες χώρες ή έβγα­λαν άπό αυτές μερικά φορτηγά γεμάτα μέ παλιό κρασί Ναπολεόν. Μεταξύ τους ύπήρχαν άκόμη καί άξιωματικοί τού Γενικού ’Επι­τελείου, οί όποιοι μέ κάποιον τρόπο κατάφεραν νά ισχυριστούν ότι δέν είχαν καμία σχέση μέ τόν μιλιταρισμό. Έ νας παλαβός κόσμος.

Υπήρχε άλλη μία όμάδα. Έχω ήδη γράψει γιά τούς Αύστρια- κούς καί τούς Ούγγρους, άλλά ύπήρχαν έπίσης οί Βαυαροί, όχι πολλοί, άλλά άρκετοί άπό αύτούς, οί όποιοι άπαιτούσαν τήν επανίδρυση τής παλιάς Βαυαρικής Δημοκρατίας. Γι’ αύτούς, ό Χιτλερισμός άποτελούσε μία Πρωσική εφεύρεση. Ίσως νά ήταν κι έτσι, άλλά δέν ήταν άραγε τό Μόναχο ό τόπος γέννησης τού Έθνικοσοσιαλιστικοϋ Κόμματος; Οί πιό άβλαβεΐς μεταξύ τών «ξένων» ήταν οί ύποστηρικτές τής Καθολικής Ένωσης. Αύτοί πα­λινδρομούσαν μεταξύ τους νά ζητούν τό δικό τους Σύνταγμα, νά

291

MARTIN PÖPPEL

κυβερνούνται άπό τούς Γάλλους καί νά υπάγονται στόν Πάπα - ήταν ήλίθιοι.

Σχετικά μέ τούς Γκρίζους τώρα. Γύρω άπό αύτή τήν όμάδα δέν υπήρχε πραγματική ομοφωνία. Ή προηγούμενη πολιτική τους ιστορία θά μπορούσε ϊσως νά θεωρηθεί ώς «καλή», άλλά δέν ήταν καί εξαιρετική. Πάντως ήταν γεμάτοι έλπίδα, πάντα ύπερβολικά εύγενικοί, διακήρυτταν τήν άθωότητά τους καί ισχυρίζονταν ότι ή συμμετοχή τους στό Έθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα τούς είχε έπι- βληθεΐ προκειμένου νά σώσουν τις ζωές τους. Πάντως, αύτή ή όμάδα περιελάμβανε έπίσης άνδρες οί όποιοι μπορούσαν έντιμα νά άψουγκραστούν τήν λογική, νά συνειδητοποιήσουν τήν άλήθεια καί νά τήν παραδεχτούν. Θά μπορούσε νά τούς άποκαλέσει κα­νείς «πολιτικούς μαθητές σέ μία προχωρημένη τάξη έπανεκπαί- δευσης».

Καί τώρα σχετικά μέ τούς Μαύρους. Δημιούργησαν μία κάστα μεταξύ τους καί γιά τούς ίδιους καί ήταν οί κυρίαρχοι, οί περή­φανοι, οί ιδεαλιστές. Κανείς τούς δέν έσκυψε τό κεφάλι, κανείς δέν έκστόμισε έστω κι έναν δημοκρατικό ψίθυρο, μόνο πειθαρχία καί τάξη. Διατηρούσαν έλάχιστες έλπίδες γιά μία σύντομη έπιστρο- φή τους στήν πατρίδα καί ζούσαν ό ένας γιά τόν άλλον, ήρεμοι καί ήρωικοί. Δέν συνειδητοποιούσαν καί δέν έπιθυμούσαν νά καταλάβουν, ότι ψεύδονταν στούς εαυτούς τους. Γι’ αύτούς όλες οί έξηγήσεις άποτελούσαν μία άπάτη, ό πόλεμος καί ή κατάλη­ξή του ήταν ή άδικη κρίση τού κόσμου καί τό Έθνικοσοσιαλιστικό σύστημα παρέμενε τό ιδεώδες τους. Στά «Γενέθλια τού Φύρερ» έμ- φανίζονταν φορώντας τήν κομψότερη στολή τους, μέ λευκά γά­ντια άν ήταν δυνατό, στέκονταν σέ στάση προσοχής καί σκέπτο­νταν άμίλητοι τόν ηγέτη τους.

Κάποτε ήταν καί δικός μου ήγέτης, άλλά όχι πιά. Αύτό πού ήταν ιδιαίτερα τραγικό ήταν ότι αύτοί οί ιδεαλιστές άνήκαν συχνά στούς καλύτερους δυνητικά άνδρες. Άποσύρονταν άπό τήν ζωή καί σκέπτονταν ότι αύτό τούς καθιστούσε καλύτερους Γερμανούς άπό τούς υπόλοιπους. Δέν έβλεπαν ότι ή πατρίδα χρειαζόταν άπεγνωσμένα τούς καλύτερους άνδρες καί όχι έκείνους πού έγλυ- φαν τις μπότες τού έχθρού καί τούς μή άφοσιωμένους. Μέ τήν συμπεριφορά τους όμως καί μέ τήν πίστη τους τύπου Νιμπελούν- γκεν, δέν είχαν καμία τύχη.

Άνθρωποι πού δέν είχαν πίστη στό μέλλον τής Γερμανίας ήταν υποχρεωμένοι νά κάνουν σχέδια γιά τούς γονείς, τούς άδελφούς

292

ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ - ΜΑΡΤΙΟΣ 1945

καί τίς άδελφές τους, τίς συζύγους καί τά παιδιά τους, τούς φί­λους καί τούς τραυματισμένους συναδέλφους τους. ’Έπρεπε νά καταστρώσουν σχέδια γιά τό μέλλον άλλά όχι νά προσπαθήσουν νά ζωντανέψουν καί νά έπαναδημιουργήσουν ένα ήττημένο πα­ρελθόν. Πολλοί άπό αυτούς τούς «Μαύρους» μού έδιναν τήν έντύ- πωση παιδιών πού ήθελαν νά έπισκευαστεϊ τό χαλασμένο παιχνίδι τους καί όχι άνδρών οί όποιοι μπορούσαν νά άντλήσουν νέα δύ­ναμη άπό τά λάθη καί τίς άτυχίες. Μπορούσα όμως νά τούς καταλάβω. ’Άλλωστε, τό 1943 είχα έπιδείξει τήν ίδια ίσχυρογνω- μοσύνη άπέναντι στόν άνδρα πού έμελλε νά γίνει πεθερός μου, κατά τήν διάρκεια μιάς επίσκεψης στό Μαγδεμβούργο. Υπήρχε μία μεγάλη υδρόγειος σφαίρα πάνω σέ ένα γραφείο στήν όποια έδειχνε μέ τό δάχτυλό του, λέγοντας πόσο μικρή ήταν ή Γερμα­νία καί κατόπιν διέγραψε έναν μεγάλο κύκλο: «Καί θέλουν νά κα­τακτήσουν ολόκληρο τόν κόσμο;» Αύτό τό έπιχείρημα δέν μοΰ στάθηκε καλά -έκεϊνον τόν καιρό ήμουν ένας υπερήφανος άνθυ- πολοχαγός τών άλεξιπτωτιστών.

’Αν δέν διέθετα τήν σαρκαστική αίσθηση τού χιούμορ, πιστεύω ότι θά είχα άπελπιστεΐ. Δέν ήταν ή ζωή ώς αιχμαλώτου πολέμου πού είχε αύτό τό άποτέλεσμα άλλά οί προθέσεις καί τά καλά καταστρωμένα σχέδια τών δυνάμεων κατοχής. Κατά τήν άποψή μου, οί Ρώσοι συμπεριφέρονταν σάν ’Ασιατικές όρδές, όπως έπι- βεβαίωναν καί οί ’Αγγλικές έφημερίδες. Προσβληθήκαμε όταν οί Γάλλοι έστειλαν νέγρους άπό τήν Σενεγάλη σέ καθήκοντα κατοχής στήν πατρίδα μας. Πιστεύαμε ότι οί ΗΠΑ ήταν σαδιστικά άπο- φασισμένες νά μάς καταστρέψουν. Μόνο ή ’Αγγλία φαινόταν νά άκολουθεϊ μία άγαθοεργό πολιτική, άλλά μόνο μιά πολιτική. Θά έπρεπε νά τήν είχαν άκολουθήσει νωρίτερα, ύπό τόν «μεγάλο Τσώρτσιλ» τους καί όχι νά άφήσουν τούς Ρώσους νά προελάσουν μέχρι τόν 'Έλβα άπαιτώντας παράδοση άνευ όρων. Νόμισαν ότι ό Στάλιν -ένας άξιος καί πιό πονηρός διάδοχος τού Ίβάν τοΰ Τρομερού- θά άφηνε ποτέ τίς περιοχές πού θά κατακτοΰσε; Δέν ήταν μόνο ό κομμουνισμός, άλλά καί ή παλιά Ρωσική τάση γιά έπεκτατισμό. Δέν ήμουν χαιρέκακος, έπειδή είχα διαπράξει κι έγώ πολλά σφάλματα, άλλά οί Τσώρτσιλ καί Ροΰσβελτ δέν συμπεριφέρ­θηκαν μέ Εύρωπαϊκό τρόπο. Τό νά παραδώσουν τήν μισή Ευρώπη έξαιτίας τοΰ Χίτλερ καί νά τήν παραχωρήσουν στόν Στάλιν, αύτό πραγματικά δέν ήταν «ύψηλή πολιτική».

Ή Γερμανία ύπέφερε άπό πληθωρισμό, πείνα, κρύο καί λεηλα­

293

MARTIN PÖPPEL

σίες -ήταν άνίσχυρη καί χωρίς τιμή. Ό Βάνσιταρτ24 ώρυόταν, ό ντε Γκώλ έκφωνούσε πικρούς λόγους καί ό Μοργκεντάου ήθελε νά μάς μετατρέψει σέ σκλάβους καί χωρικούς. Ό 'Αγγλοσαξονι­κός κόσμος έξοργίστηκε μέ τήν Μόσχα -άλλά ήταν πολύ άργά. Ή Μόσχα σέ άπάντηση φλυαρούσε -είχαν ήδη αύτό πού επιθυ­μούσαν. Οί Ρώσοι είχαν φθάσει στά Τουρκικά σύνορα25, «άπελευ- θερωμένοι» πολιτικοί έφευγαν άπό τήν Πολωνία, τήν Ρουμανία καί άλλού. "Ενα Σάββατο τών Μαγισσών γιά ολόκληρο τόν κό­σμο. Είμαι σίγουρος ότι μπορούσα νά άκούω τόν Σατανά νά γελά. Τά αισθήματα παρουσίαζαν διακύμανση καθώς περνούσαν οί εβδομάδες. Ειρηνικά καί αιμοδιψή, ήδονιστικά καί έρημητικά, κομ­μουνιστικά ή άναρχικά, μερικές φορές άκόμη καί δημοκρατικά. "Ολα άνώριμα, δέν θά υπήρχε συγκομιδή μέχρι νά φθάσουμε στήν πατρίδα.

Ό πρότυπος δημοκράτης μας, ό Χάνς Τάλερ, διευθυντής τής έπιχείρησης πώλησης μικροαντικειμένων πρός τούς στρατιώτες, καταχράστηκε ένα πακέτο καπνού. ’Ό χι ότι αύτό ήταν κάτι άσυ- νήθιστο μεταξύ τής μικρής έλίτ τών άξιωματικών μας, ούτε ότι σοκαρίστηκα έξαιτίας του. Γνωρίζαμε όμως όλοι τόν χαρακτήρα του, τόν τρόπο μέ τόν όποιο είχε άπαρνηθεΐ τήν Γερμανικότητά του καί τά δημοκρατικά κλαψουρίσματά του. Τό πιό έκπληκτικό πράγμα στήν όλη ύπόθεση ήταν ή γνώμη τού έπικεφαλής τού στρατοπέδου μας, τού συνταγματάρχη Πρίμους. Κατά τήν άπο­ψή του, ή κατάχρηση ένός «τέτοιου κατώτερου μικρού πακέτου» δέν ήταν στήν πραγματικότητα τόσο τρομερό γεγονός καί άπάλ- λαξε τόν Τάλερ μέ τιμή καί λύπη λόγψ «μή ύπαρξης άποδείξεων». Ή ταν αύτό τό πνεύμα ένός άξιωματικού; Ώ Γερμανία μου, τί έχεις άπογίνει;

Τά γενέθλιά μου γιορτάστηκαν μάλλον πιό θορυβωδώς άπό ότι άρχικά ήθελα. Ξύπνησα άπό τήν μουσική πού έπαιζαν οί συνά­δελφοί μου καί οί συγκάτοικοί μου στόν θάλαμο μοϋ προσέφεραν καφέ καί τσιγάρα, κάτι πού άποτελούσε στήν πραγματικότητα μία έμμεση πρόσκληση σέ ένα πάρτυ καφέ. Ό Τέντυ Σόρτ έμφανίστη- κε μέ μία ζωηρή τριμελή μπάντα καί όλοι περάσαμε καλά. Συνο­πτικά, έμεινα μέ πέντε τσιγάρα καί ό παλιάνθρωπος μάς στέρη­σε τήν μερίδα καπνού μας γιά τρεις έβδομάδες.

Χριστούγεννα. "Ενας σύντομος, άποτελεσματικός καί έμβριθής λόγος άπό τόν πρίγκιπα τού καταλύματος μας, τόν λοχαγό Μπρέχλιν, άκολουθούμενος άπό Χριστουγεννιάτικα κάλαντα,

294

ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ - ΜΑΡΤΙΟΣ 1945

ποιήματα καί ιστορίες γιά νά μάς βάλουν στήν σωστή διάθεση. Είναι έκπληκτικό καί τύχη γιά έμάς, τό πώς αυτές οί μικρές γιορ­τές μπορούν νά μετατρέψουν τόν πόνο τών κοινοτήτων μας σέ χαρά. 'Ο Μάουερ ήταν πολύ επιτυχημένος ώς "Αγιος Βασίλης, ανταλλάχθηκαν δώρα τόσο υλικής όσο καί συναισθηματικής άξίας καί υπήρχε πολύ τραγούδι καί γέλιο. Ή καλύτερη στιγμή όμως ήταν όταν ό Σραϊντερ έπαιξε τήν φυσαρμόνικά του καθώς ήμα­σταν ξαπλωμένοι ατά κρεβάτια μας, μέ τά χέρια σταυρωμένα πίσω άπό τά κεφάλια μας, όνειρευόμενοι τό σπίτι. 'Εκείνα τά Χριστού­γεννα φτιάξαμε μία Χριστουγεννιάτικη έφημερίδα όπου συμπε- ριλαμβανόταν ένα κωμικό ποίημα γιά έμένα, τό όποιο μέ περιέγρα­φε ώς έναν ειρηνιστή πού μισούσε τούς κομμουνιστές καί ό όποιος προσπαθούσε νά άποφύγει όλες τίς διαταγές, κάθε είδους, άλλά ει­δικά έκεΐνες πού μοΰ άνέθεταν καθήκοντα άνάματος τής φωτιάς.

Αμέσως μετά, ήλθε ή ώρα γιά τούς πρώτους 100 τραυματίες καί άσθενεΐς μας νά πάρουν τήν άγουσα γιά τήν πατρίδα, λαμ- βάνοντας τόν έπαναπατρισμό πού άξιζαν οί καημένοι. Έπρόκειτο νά πάω καί πάλι στόν γιατρό, άποφασισμένος νά συνεχίσω τίς προσπάθειές μου. Ακούσαμε όμως τότε ότι τό καλοκαίρι θά άπελευθερωνόταν ένας μεγάλος άριθμός άπό έμάς. Οί πιό τρελές, ένθουσιώδεις καί λεπτομερείς φήμες άρχισαν νά κυκλοφορούν καί νά πολλαπλασιάζονται. Φυσικά διαδίδονταν μυστικά, έπειδή αύτός πού τίς έδινε ήταν άποφασισμένος νά άποσπάσει άκόμη καί τό τελευταίο τσιγάρο σέ άντάλλαγμα γιά τίς πληροφορίες του. Ακού­σαμε όμως -κ ι αύτό ήταν κάτι καινούργιο- ότι υπήρχε ένας πραγ­ματικός κατάλογος μέ τίς ήμερομηνίες άπελευθέρωσης τών 'Ομά­δων Α έως Κ, οί όποιες έπρόκειτο νά έπαναπατριστούν τόν Ιού­νιο. Αύτός περιελάμβανε κυρίως περισσότερους τραυματίες καί τούς μόνιμα άσθενεΐς ή άνάπηρους, μαζί μέ ήλικιωμένους άνδρες καί έφήβους. Κανένας όμως δέν γνώριζε -ένα γλυκόπικρο μυστι­κό- τό τί θά συνέβαινε μετά.

Θά έπρόκειτο γιά πολιτικά άξιόπιστους άνδρες ή άνδρες μέ ει­δικές έπαγγελματικές δεξιότητες; Άνδρες πού είχαν έπιλεγεΐ κατά Ζώνη ή κατά ήλικία; Οί κατάσκοποί μας δέν μπορούσαν νά μά­θουν μέ σιγουριά τό πώς είχαν σχεδιαστεί οί κατάλογοι έπανα- πατρισμού καί τό τί σήμαιναν οί 'Ομάδες. "Οπως καί νά ’χε φαι­νόταν βέβαιο πώς δέν θά άνήκα σέ καμία άπό τίς 'Ομάδες, εκτός ίσως άπό έκείνη πού άφορούσε τραυματίες. ’Ήμουν ένας άλεξι- πτωτιστής 25 έτών, ένας Γερμανός Χριστιανός, πρώην ήγήτορας

295

MARTIN PÖPPEL

μονάδας τής Χιτλερικής Νεολαίας, άν καί μέ έναν τρόπο ήσσονος οημασίας. Αύτό οίγουρα θά μέ τοποθετούσε στήν όμάδα «Ζ», όπως κι άν συντάσσονταν οί κατάλογοι. 'Εκείνη τήν νύχτα ονειρεύτηκα ότι ταξίδευα στήν παραλία μέσα σέ μία θερμαινόμενη άμαξα, γε­μάτος έλπίδα. Ανάθεμα αύτές τίς άηδίες, άνάθεμα τίς φήμες.

Στήν συνέχεια άκούσαμε ότι είχαν παραγγελθεΐ 3.000 καφέ στολές χωρίς διακριτικά. Αύτές προορίζονταν σίγουρα γιά νά πάμε στήν πατρίδα φορώντας τες. Καί τελευταία άπ’ όλα, ό διοικητής υποτίθεται πώς είπε ότι οί άνακρίσεις θά τελείωναν σέ επτά έβδομάδες (κάτι πού σήμαινε στά μέσα Μαρτίου). Έτσι άν ήμουν πραγματικά τυχερός τελικά, θά μπορούσα νά κάνω σκί στούς άγρούς κοντά στό σπίτι μου εκείνον τόν μήνα.

Λίγο πριν άπό αύτό, ύπήρξε ένα άρθρο σέ μία άπό τίς έφημε- ρίδες πού προκάλεσε αίσθηση. Ή εφημερίδα τής Ζυρίχης Weltwoc­he τής 16ης Νοεμβρίου 1945 περιέγραφε τήν ζωή στις περιοχές πού κατέχονταν τώρα άπό τήν Πολωνία. Ό Ελβετός ανταποκριτής ύπογράμμισε ιδιαίτερα ότι έλεγε τήν άλήθεια καί μόνο. Έγραψε γιά τήν γή τού θανάτου μεταξύ τού Βιστούλα καί τού Όντερ -μία γή χωρίς νόμο καί δικαιοσύνη, χωρίς άνθρώπινη άξιοπρέπεια. Οί Γερ­μανοί έκεΐ ήταν εκτός νόμου, κυνηγημένοι, σκοτωμένοι, ληστεμέ­νοι, βιασμένοι καί λιμοκτονούσαν. Πολλά χωριά είχαν προσβληθεί άπό τύφο καί ήταν έρμητικά οφραγισμένα άπό τόν έξω κόσμο, χωρίς νά μπορούν νά δεχτούν βοήθεια. Τά πτώματα ήταν άραδια- σμένα σέ σειρές στούς δρόμους, παιδιά ήλικίας μικρότερης τού ένός έτους πέθαιναν άπό πείνα, τά μικρά κορίτσια καί οί γυναίκες βιά­ζονταν. Εύκολη λεία γιά τίς οργανωμένες συμμορίες. Οί άνθρωποι πού δέν έφευγαν οίκειοθελώς λιμοκτονούσαν καί έκεϊνοι πού πα­ρέμεναν τίθεντο έκτός νόμου. Δέν υπήρχαν δικαστές, άρχές καί άστυνομία γιά νά τούς βοηθήσει. Μαζική φυγή καί μαζικός θάνα­τος, αύτή ήταν ή μοίρα τού Γερμανικού πληθυσμού πού διέμενε σέ καθαρά Γερμανικές περιοχές, ούτε κάν σέ Πολωνικές.

Δέν χρειάζεται κανένα σχόλιο.Γκέρντλ, μικρή ξανθιά κοπέλα μου, γιατί δέν πήγες στό Μό­

ναχο έστω καί χωρίς ύποδήματα; Τό νά σέ σκέφτομαι μεταξύ τών Ρώσων ήταν άβάσταχτο. (Αργότερα έμαθα τό πώς οί γυναίκες καί τά κορίτσια μεταμφιέστηκαν καί άλείφθηκαν μέ άκαθαρσίες γιά νά άποφύγουν νά τραβήξουν τήν προσοχή). "Ενας άνδρας άπό τό κατάλυμά μας, ό άνθυπολοχαγός Σούνκ, ήταν Σουδήτης Γερμα­νός. Πού θά μπορούσε νά πάει; Τού είπα πώς μετά τήν άπελευθέ-

296

ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ - ΜΑΡΤΙΟΣ 1945

ρωσή του θά έπρεπε νά έλθει σέ έμένα στήν Βαυαρία. Οί άλλοι πού ήταν σάν έμένα, έκεϊνοι πού ήταν άρκετά τυχεροί γιά νά ζήσουν στήν ’Αμερικανική ζώνη κατοχής, έπρεπε νά βοηθήσουν όπως μπο­ρούσαν. Μέσα σέ όλο αύτό τό μίσος άπέναντι σέ όλους καί σέ όλα, άπλώς όέν μπορούσες νά παρατήσεις έναν καλό συνάδελφο.

Ή 8η Μαρτίου ήταν μία άξιομνημόνευτη μέρα στήν ζωή μου ώς αιχμαλώτου πολέμου. Τό βράδυ μοϋ είπαν ότι θά μέ έστελναν πίσω στήν πατρίδα σέ λίγες μέρες. Ή ταν μία άπίστευτη σκέψη, άπλώς δέν μπορούσα νά συλλάβω τό ότι θά πήγαινα σπίτι μου - έπιτέλους στό σπίτι. Δέν μπορούσα νά τό πιστέψω καί τσιμπού­σα τά μάγουλά μου γιά νά βεβαιωθώ ότι δέν ονειρευόμουν. Ήταν όμως γεγονός, ή διαταγή υπήρχε. Θά μπορούσα νά γράψω ολό­κληρες σελίδες γιά έκείνη τήν στιγμή, γιά τίς έλπίδες καί τά συ­ναισθήματα πού συνδέθηκαν μαζί της. Τό σπίτι -μία μαγική λέξη. Ξύπνησα άπότομα άπό τήν ονειροπόλησή μου όταν ή «Λέσχη ’Εγκληματιών Πολέμου» μας μέ πείραξε λέγοντας ότι δέν θά έπρεπε νά τό πιστέψω, ούτε γιά μιά στιγμή, καθώς μπορούσε νά είναι ψέμα. Εκείνοι οί άρουραΐοι προσπαθούσαν νά μέ γεμίσουν μέ άμφιβολίες.

"Ολα πήγαν καλά στήν παρέλαση ιματισμού. Συνάντησα τόν ταγματάρχη Νόιμαν, τόν «Κόκκινο ’Αρχηγό» τού Στρατοπέδου Β, ό όποιος θά έπέστρεφε έπίσης στήν πατρίδα. Τό έπόμενο πρωί ήμασταν μεταξύ τών 60 άνδρών πού στέκονταν μπροστά στόν διοικητή τού στρατοπέδου, τόν άντισυνταγματάρχη Βίκερς, μέ τόν λοχαγό Σούλτσμπαχ νά μεταφράζει26. Ό άντισυνταγματάρχης Βίκερς μάς είπε πώς κάτω άπό τήν ηγεσία του καί μέ τήν δική μας καλή συμπεριφορά, τό στρατόπεδο είχε βελτιώσει τήν θέση του. Έ ξι μήνες πριν τό στρατόπεδο περιβαλλόταν άπό τρεις σειρές ψηλού άγκαθωτού συρματοπλέγματος μέ ψηλούς πύργους γιά τίς σκοπιές. Σήμερα υπήρχε μόνο ένας άπλός φράχτης άπό σύρμα καί μάς έπιτρεπόταν νά κάνουμε περιπάτους χωρίς έπίβλεψη σέ άπό- σταση μέχρι καί 8 χιλιόμετρα. 'Ο άθλητισμός, οί συζητήσεις καί ή έργασία είχαν κάνει πιό ύποφερτή τήν ζωή μας ώς κρατουμέ­νων. ’Έπειτα άπό δύο πολέμους, θεωρούσε ώς άποστολή ζωής νά μεταχειρίζεται εύπρεπώς τούς Γερμανούς άξιωματικούς καί νά τούς στείλει στήν πατρίδα τους τό ταχύτερο δυνατό. Ήλπιζε πώς όταν θά μορφώναμε τά παιδιά μας θά θυμόμασταν τήν άνείπω- τη δυστυχία αυτών τών δύο πολέμων καί θά τά διδάσκαμε νά είναι φίλοι τής ειρήνης καί φίλοι τής ’Αγγλίας. «Πρέπει νά έρθου­

297

MARTIN POPPEL

με κοντά». Αύτά τά λόγια, πού τά είπε ένας έντιμος στρατιώτης, μάς προκάλεσαν βαθιά έντύπωση. Ακόμη καί οί πιό μανιώδεις εχθροί τής Αγγλίας δέν θά τόν ξεχνούσαν, ούτε αύτά πού ειπε.

Δέν είπα πολλά στούς συναδέλφους μου, άφού μπορώ νά κα­ταλάβω τό πώς αισθάνονταν. "Ενας μεγάλος σέ ηλικία λοχαγός είπε πώς θά ήταν άδικο νά στείλουν πίσω στήν πατρίδα τούς νεα­ρούς καί όχι αύτόν, πού ήταν ήλικιωμένος. Θά έπρεπε νά άπα- ντήσω ότι θά έπρεπε νά είχε πάει στό μέτωπο γιά νά βεβαιωθεί ότι θά άποκτούσε ένα «τραύμα έπαναπατρισμού» τό όποιο θά είχε λύσει τό πρόβλημά του. Αντάλλαξα διευθύνσεις μέ τούς συ­ναδέλφους μου καί έτοίμασα τά πράγματά μου, δίνοντας μερικά άπό τά υπάρχοντά μου σέ άλλους όπου αύτό ήταν δυνατόν. Στήν συνέχεια οί φίλοι μου μοΰ έδωσαν ένα τελευταίο ποίημα, μέ μία έλκυστική διακόσμηση στίς άκρες καί κωμική εικονογράφηση, σχετικό μέ τό Βαυαρικό αίμα μου, τήν προθυμία μου νά μελετήσω τά μαθήματα στό στρατόπεδο καί λέγοντας νά τούς θυμάμαι όταν θά πάω στήν πατρίδα:

’Άφησέ μας νά σού σφίξουμε τό χέρι καί όταν θά είσαι σπίτι χαρούμενος σκέψου πίσω καί θυμήσου μας...

Όλους αυτούς τούς θαυμάσιους φίλους, πού ήταν τό ίδιο νέοι μέ εμένα, έπρεπε νά τούς άφήσω πίσω, έλπίζοντας ότι σύντομα θά μέ άκολουθούσαν. Τρεις χιλιάδες πεντακόσιοι άξιωματικοί θά έπρεπε νά είναι μία πραγματική έλίτ. Πολλοί δέν άξιζαν έναν τέτοιο χαρακτηρισμό, άλλά οί άλλοι, οί λίγοι, τόν άντιστάθμιζαν μέ τό παραπάνω.

Μεταφέρθηκα μέ τραίνο σέ ένα στρατόπεδο τής νότιας Α γ­γλίας καί τήν έπόμενη μέρα έπιβιβάστηκα σέ ένα πλοίο «Liberty». Μέσα στήν τεράστια κοιλιά του ψάχναμε όλοι γιά ένα μέρος νά καθίσουμε, όνειρευόμενοι άκόμη μέ άνοιχτά μάτια, άνήμποροι σχεδόν νά πιστέψουμε ότι πλέαμε πρός τήν Γερμανία!

Ό 'Έλβας, τό ’Αμβούργο, ή άποβίβαση. Στίς 20 Μαρτίου βρι­σκόμουν κιόλας στό στρατόπεδο διερχομένων τού Μύνστερ. Ή διάθεση έδώ ήταν σχεδόν άπίστευτη, τελείως άπαθής καί συγκρο­τημένη. Υπήρχαν πολλοί άνδρες μεγαλύτερης ήλικίας, πολλοί παλιοί άξιωματικοί, πού έδειχναν σάν κουρελήδες. Σχεδόν ντρε­πόμουν πού κάποτε φορούσα αύτή τήν στολή. ’Ίσως αύτή ή διά­

298

ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ - ΜΑΡΤΙΟΣ 1945

θεση νά ήταν ή συνέπεια τής έντύπωσης πού λάβαμε άπό τόν σταθμό άκόμη. Παντού υπήρχαν μόνο γυναίκες καί άγόρια πού εργάζονταν φορώντας παλιές μπαλωμένες στολές, έξετάζοντας τούβλα, ψάχνοντας μέσα στά έρείπια γιά οτιδήποτε μπορούσαν νά χρησιμοποιήσουν. Μετά άκολούθησε τό ταξίδι μέ τό τραίνο μέ τήν άτελείωτη διαδοχή κατεστραμμένων κωμοπόλεων, χωριών, έρ- γοστασίων -όσο μεγάλη κι άν ήταν ή χαρά μας πού έπιστρέφα- με στήν πατρίδα, τό θέαμα μάς έκανε νά κρατήσουμε τήν άνα- πνοή μας. Προσπεράσαμε πολλά τραίνα φορτωμένα μέ μηχανή­ματα, πού προορίζονταν όλα γιά τό έξωτερικό -αύτό μάς έκανε νά φοβόμαστε γιά τό μέλλον. Ποιός ξέρει όμως, μπορεΐ αύτή ή άφαίρεση μηχανημάτων άπό όλα τά έργοστάσιά μας νά είναι γιά καλό. ’Ίσως μία μέρα νά μπορέσουμε νά ξεπεράσουμε τούς άλλους μέ τίς όλοκαίνουργες μηχανές μας. ’Εκείνη τήν έποχή, αύτή ή πρό­κληση σέ άγώνα έμοιαζε μέ σφύριγμα στό σκοτάδι. Ή πόλη ήταν νεκρή, άλλά ή ζωή γύρω άπό τόν στρατώνα συνεχιζόταν μέ τήν δική της παράξενη ζωτικότητα. Οί Τόμιδες περπατούσαν ολόγυρα μέ τίς κομψές στολές τους, μέ κολάρα καί γραβάτες καί μέ μία Γερμανίδα φροϋλάιν νά τούς κρατά τό μπράτσο. Σέ άλλα σημεία ομάδες άνθρώπων στέκονταν άπλώς τριγύρω καί μιλούσαν, μέ μερικούς άπό αυτούς νά κάνουν λόγο γιά έναν νέο πόλεμο. Κυ­ριαρχούσε ή δυστυχία. Ή θά μπορούσαν νά χάσουν τό όποιο δέν είχε ήδη χαθεί; Υπήρχαν έπίσης μαυραγορίτες, μέ ένα τσιγάρο νά κρέμεται άπό τήν γωνία τού μεγάλου στόματός τους, περιμένο- ντας τούς πελάτες μέ μάτια χαμηλωμένα καί σχεδόν κλειστά. Τά τσιγάρα έδώ κόστιζαν 7 μάρκα τό πακέτο, δηλαδή ένα μεροκά­ματο. Ποιός στήν εύχή θά μπορούσε νά τά άγοράσει;

Οί κτηματίες καί οί χωρικοί, πού προέρχονταν κυρίως άπό τίς χαμένες περιοχές τής ’Ανατολής, άναγνωρίζονταν εύκολα μέ τίς γεροδεμένες κορμοστασιές τους καί τίς άδέξιες κινήσεις τους. Μέ τί άσχολούνταν οί άνθρωποι όλη τήν μέρα; Απλώς παρακολου­θούσαν τούς άλλους άνθρώπους. Ή διεύθυνση τού δικού μας στρατοπέδου ήταν άχρηστη καί άδιάφορη γιά τήν τύχη μας. Οί περισσότεροι πού τήν άπάρτιζαν ήταν νεαρά άτομα, πραγματικοί καυχησιάρηδες οί όποιοι θά προτιμούσαν νά πουλήσουν τίς με­ρίδες τροφής μας παρά νά μάς φροντίσουν. ’Αλλωστε, όπως μάς είπαν, έμεΐς κι όχι εκείνοι ήμασταν οί άνθρωποι πού παρατείναμε τόν πόλεμο. Δέν προκαλεϊ έκπληξη τό ότι ήμασταν πιό πεινασμέ- νοι άπό ότι υπήρξαμε γιά πολύ καιρό. Γιά νά τραφούν 100 άν­

299

MARTIN PÖPPEL

θρωποι υπήρχαν μπισκότα μέσα σέ κουτιά, τά όποια δίδονταν μαζί μέ μισό λίτρο άπαίσιο συνθετικό καφέ (κάτι πού ύπενθύμι- ζε πόσο υπέροχο ήταν τό τσάι πίσω στήν Εύτυχισμένη Παλιά ’Αγγλία) πού χυνόταν στήν καραβάνα κάθε άνδρα. Τό μεσημέρι λαμβάναμε μισό λίτρο γάλα, νερωμένο φυσικά, μία σούπα μέ μία λεπτή φέτα ψωμί καί τό βράδυ τρεις φέτες ψωμί, 20 γραμμάρια βούτυρο, 50 γραμμάρια λαχανικά καί αυτόν τόν ύπέροχο ζωμό ξανά. Έ πειτα άπό μερικές μέρες, πολλοί άπό έμάς, μαζί τους κι έγώ, διαπιστώσαμε πώς όταν σηκωνόμασταν τό πρωί όλα σκοτεί­νιαζαν μπροστά στά μάτια μας. 'Ο λήθαργος έτεινε νά διαδίδεται, πολλοί άνδρες παρέμεναν στά κρεβάτια τους ή μισοκοιμούνταν ολόκληρη τήν μέρα. Τήν ήμέρα ήταν καλύτερα βέβαια, έπειδή μπορούσες τουλάχιστον νά κοιμηθείς. Σέ έκεϊνα τά δύο συγκρο­τήματα στρατώνων ύπήρχαν τουλάχιστον 2.600 άνδρες, μέ 200 άνδρες νά συνωστίζονται σέ κάθε θάλαμο. Δέν υπήρχε φώς, θέρ­μανση, κρεβάτια, ούτε σανίδες πού νά χρησιμεύουν σάν κρεβάτια. Κάθε άνδρας κειτόταν τυλιγμένος μέ τήν κουβέρτα του πάνω στό σκληρό πάτωμα. Μερικοί ροχάλιζαν σάν άλογα, άλλοι ξεφυσού- σαν όπως οί άνθρωποι μέ βλάβη στά πνευμόνια τους, κάποιοι άλλοι τήν άμολούσαν σάν μπουμπουνητό. ’Ά ν ήσουν δέ πολύ άτυχος καί είχες πίσω σου κάποιον τύπο μέ βλάβη στήν κύστη του, τότε τά πράγματα ήταν πραγματικά άσχημα. Θά έπρεπε νά δρασκελίσεις πάνω άπό όλους στό μέσο τής νύχτας, ήταν βέβαιο πώς θά κτυπούσες κάποιον στά πλευρά, ή θά πατούσες σέ κά­ποιου τά δάχτυλα τού ποδιού ή τού χεριού. Στήν συνέχεια θά συ- νέβαινε ένας πραγματικός σαματάς. «Σήκωσε τά πόδια σου, ήλίθιε μπουνταλά», «δέν έχεις μάτια στό κεφάλι σου, βλαμμένε» καί διά­φορες άλλες γραφικές βρισιές άπό τούς άλλους Βαυαρούς καί Σουαβούς πού βρίσκονταν έδώ. "Οταν ό φταίχτης έβγαινε τελικά έξω όλοι σιγόβραζαν άπό θυμό, άλλαζαν πλευρό καί προσπαθού­σαν νά άρπάξουν λίγο ύπνο άκόμα -έως ότου ό έπόμενος άνδρας ήθελε νά βγει έξω, άφού αύτό συνεχιζόταν γιά τήν μισή νύχτα.

"Οταν ξυπνήσαμε ήμασταν άκόμα έξαντλημένοι. Μόνο οί γεν­ναιότεροι άπό έμάς τολμούσαν νά βγούν έξω γιά νά πλυθούν. Υπήρχε ένας στάβλος μέ μακριούς ξύλινους πάγκους, όπου περί­που 800 μέ 1.000 άνδρες έπρεπε νά άγωνίζονται μέσα στό σκο­τάδι γιά τίς τέσσερις βρύσες. Συνεπώς, πολλοί άνδρες δέν σηκώ­νονταν παρά πολύ άργότερα ή δέν νοιάζονταν καθόλου νά πλυ­θούν, άρκούμενοι στό νά τρίβουν τά μάτια τους μέ ένα προσόψιο.

300

ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ - ΜΑΡΤΙΟΣ 1945

Ή ταν έπειτα κι έκείνη ή βρώμα όταν έβγαιναν μέσα άπό τίς κουβέρτες τους -Θεέ μου, σίγουρα δέν ήταν ώραϊο άρωμα.

"Ενιωθα ιδιαίτερη λύπη γιά τούς άρρωστους, τούς άκρωτηρια- σμένους καί τούς άνάπηρους έπειδή περνούσαν δυσκολότερα άπ’ όλους. Σέ αύτό τό μέρος, όπου κανείς δέν γνώριζε τόν άλλον, κανείς δέν βοηθούσε έπίσης τόν άλλον. Κάθε άνδρας δέν είχε παρά μόνο τόν έαυτό του ώς τό πιό κοντινό καί άγαπητό του πρόσωπο. Τι ειχε άπογίνει τό ιδεώδες τής συναδελφικότητας; Στήν ’Αγγλία τά πράγματα είχαν εξελιχθεί καλά γιά έμάς καί άκόμη καί οί λίγοι άνδρες πού προέρχονταν άπό Ρωσικά στρατόπεδα αιχμαλώτων έλεγαν ότι τούς μεταχειρίζονταν μέ κάποια υποτυ­πώδη ευπρέπεια. Πολλοί άπό τούς άνδρες πού ύπέφεραν άπό γαστρικές διαταραχές, ρευματισμούς καί άκρωτηριασμούς, είχαν ήδη περάσει έβδομάδες άναμονής μέσα στις πιό άπαίσιες συνθή­κες. Έπρόκειτο μόνο γιά ένα στρατόπεδο διερχομένων καί κανείς δέν ένιωθε πώς έφερε κάποια εύθύνη γιά τίς συνθήκες πού έπι- κρατούσαν έκεΐ. ’Εξεπλάγην πού οί Βρετανοί δέν έπενέβησαν, άφού ήταν τόσο δίκαιοι άπέναντί μας έκεΐ πέρα. Στις ούρές γιά τά τρόφιμα, τά πράγματα ήταν πραγματικά παλαβά. ’Έπρεπε νά έχεις τόν νού σου γιά έκείνους πού ήθελαν νά προσπεράσουν τήν ούρά, τούς πανούργους τύπους, οί όποιοι έσπρωχναν άθόρυβα πρός τά έμπρός άν οί άλλοι άνθρωποι δέν τούς σταματούσαν. Πολλοί άνθρωποι έμεναν τελικά μέ άδεια χέρια έπειδή δέν κατα­ριούνταν καί δέν έβριζαν όποτε ό διανομέας τού φαγητού έκα­νε ένα μικρό λάθος. Οί κατεργάρηδες πού προσπερνούσαν στήν σειρά ήταν πανέτοιμοι νά διαμαρτυρηθούν -«αύτός πήρε μία κουταλιά περισσότερη», ή «ή σούπα μου είναι πολύ άραιή», «για­τί δέν άρχίζεις μαζί μέ έμένα;» ή «πήρα μόνο μία μικρή κούπα» (είχε άλλη μία στό άλλο χέρι, κρυμμένη πίσω άπό τήν πλάτη του). Δέν προκάλεσε έκπληξη τό γεγονός ότι ένας άπό τούς βοηθούς έξοργίστηκε μία φορά καί έριξε μία ολόκληρη γαβάθα μέ φαγη­τό πάνω στό πρόσωπο ενός άπό τούς πιό θορυβώδεις γκρινιάρη­δες. 'Όλη αύτή ή καλή σούπα όμως χαραμίστηκε! ’Αποφάσισα νά κάνω μία κίνηση. ’Απέδωσε καλά καί πήρα κάμποση άπό αύτή γιά λογαριασμό μου, άν καί ήταν μόνο χλιαρή. Τό κρύο φαγητό δια­νεμόταν σέ πιό ήρεμο κλίμα έπειδή κανείς δέν ήλπιζε νά πάρει κάτι παραπάνω σέ αύτό, έκτός άπό τά μπισκότα, όπου όλοι πρόσεχαν νά μήν πάρει κανείς ούτε ένα ψίχουλο παραπάνω. Είναι άραγε τά ζώα τόσο βάναυσα όσο έμεΐς;

301

MARTIN PÖPPEL

Ά ν ό καιρός ήταν στοιχειωδώς καλός, βγαίναμε έξω στό προαύλιο γιά νά περπατήσουμε καί νά κάψουμε τίς 1.000 θερμί­δες μας, άλλιώτικα βέβαια θά παχαίναμε ύπερβολικά. Τότε κά­ποιος άπό τούς περήφανους κατόχους τσιγάρων θά έβγαζε ένα καί θά φύσαγε τόν καπνό εύθυμα κάτω άπό τίς μύτες όλων έμάς πού δέν είχαμε ούτε ένα. Φθάναμε σχεδόν σέ σημείο νά κάνου­με φόνο -αυτοί οί πλουτοκράτες. Ά ν προσπαθούσες νά ζητήσεις ένα τσιγάρο ή νά δώσεις κάτι σέ άντάλλαγμα γιά ένα, σού άρ- νιόταν -ήταν πάντα τό τελευταίο πού είχε. Περιστασιακά όμως κάποιος συναδελφικός τύπος μπορούσε νά έξοικονομήσει κάπου μισό τσιγάρο καί κατόπιν τό άναβε καί τό μοιραζόταν περνώντας το γύρω-γύρω σέ όλους.

Μπορούσες νά άναγνωρίσεις τούς παλιούς, καλούς στρατιώτες, έπειδή έπέμεναν σταθερά νά καθαρίζουν, νά γυαλίζουν καί νά πλένουν τά πράγματά τους. Πολλοί άπό αύτούς είχαν άκόμη μία σκακιέρα, όπως έγώ, ή μία τράπουλα. "Οταν οί άνδρες δέν κοι- μούνταν ή δέν ήταν ξαπλωμένοι, μαζεύονταν σέ ομάδες γιά νά συζητήσουν διάφορα πράγματα. Δέν είχαμε όμως έξυπνες συζη­τήσεις. Ή ταν καλύτερα νά μιλάς γιά κηπουρική, γιά έκτροφή μικρών ζώων (κουνέλια), έπειδή σύντομα θά χρειαζόμασταν αυ­τές τίς δεξιότητες, ή γιά τήν άπόσταξη καί τήν καλλιέργεια τοΰ καπνού. Υπήρχαν μεταξύ μας διαπρεπείς αύθεντίες πάνω σέ αύτά τά θέματα. Πολλοί άνθρωποι άπλώς έστεκαν στό παράθυρο, κάνοντας όνειρα γιά τήν έλευθερία τήν όποια όλοι λαχταρούσαμε.

Ή έλευθερία έφθασε στίς άρχές ’Απριλίου, μέ τήν μορφή ένός έμπορευματικοΰ τραίνου πού θά μάς μετέφερε στήν ’Αμερικανι­κή ζώνη κατοχής καί τό όποιο είχε ετοιμαστεί γιά νά δεχτεί 1.200 άτομα. Τό προσωπικό συνοδείας είχε έπιλεγεϊ άπό τίς τάξεις μας. Μάς έλειπε μόνο ένας σαλπιγκτής κι έτσι σήκωσα άμέσως τό χέρι μου ώς έθελοντής. Ά ν γνώριζαν μόνο ότι δέν είχα κάν άκου- μπήσει ποτέ στά χείλη μου ούτε κορνέτα! "Οπως καί νά 'χε, πήγα μέ τούς άλλους σέ ένα βαγόνι τροφοδοσίας, γιά νά βοηθήσω στήν διανομή τών μερίδων τροφής. Ή ταν δίκαιο -ύπήρχε άφθονο πε­ρίσσευμα γιά όλους. Καί καθώς όλοι μας λιμοκτονούσαμε, άλεί- ψαμε τό βούτυρο μέ μία παχιά στρώση πάνω στά μπισκότα καί γεμίσαμε τίς κοιλιές μας. Τό μετάνιωσα σύντομα, όπως καί οί υπόλοιποι.

Στίς 5 ’Απριλίου φθάσαμε στό Κάσελ. 'Ο καιρός ήταν υπέρο­χος, άν καί λίγο κρύος. Ή Τρέιζα καί τό Μάρμπουργκ άπλώνο-

302

ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ - ΜΑΡΤΙΟΣ 1945

νταν χαριτωμένα άνάμεσα στους λόφους. Τό Μπάντ Μποϊχάιμ είχε πληγεί λιγότερο άπό άλλα μέρη. Οί άνθρωποι μάς έγνεφαν καθώς περνούσαμε. Στό Χανάου τά όπωροφόρα δέντρα είχαν ήδη άνθίσει -είναι άπίστευτο τό πόση άντίθεση έκαναν αύτά τά λα­μπερά κόκκινα καί λευκά άνθη. Ή διάθεσή μας γιά τήν άνοιξη καί τήν έπιστροφή στά σπίτια μας μεγάλωσε καί ένθαρρύνθηκε περαι­τέρω όταν οί κάτοικοι τού Γκήζεν στάθηκαν όρθιοι καί μάς χαι­ρετούσαν, κάνοντάς μας νά αισθανθούμε πραγματικά ότι μάς υποδέχονταν στήν πατρίδα. Στόν σταθμό μάς έδωσαν εφημερίδες καί σωρούς άπό τσιγάρα καί άνταποδώσαμε τό δώρο στά παιδιά δίνοντάς τους τραγανό ψωμί.

Σέ μία έπίπεδη διάβαση, δεκάδες κορίτσια έργάτριες περίμε- ναν γιά νά μάς δούν, πρός μεγάλη εύχαρίστηση τών διψασμένων στρατιωτών. ’Εκείνο τό άπόγευμα περάσαμε τό Άσάφενμπουργκ καί κατόπιν τό τελευταίο στρατόπεδό μας στό Μπάμπενχαουζεν, τό όποιο βρισκόταν άκόμη στήν Έσση. Έπρόκειτο γιά ένα στρα­τόπεδο μέ άντίσκηνα ύπό Πολωνική έπίβλεψη, άλλά μέ προσω­πικό τών SS. Έδώ τά πράγματα κυριαρχούνταν άπό τήν τάξη καί τήν πειθαρχία, ένώ προηγουμένως δέν υπήρχε τίποτα άπό αύτά τά δύο. Ύπήρχαν έπίσης ’Αμερικανικά πρότυπα υγιεινής, μέ άπο- λυμαντικά στά άποχωρητήρια, σταθμούς ξεψειρίσματος, καμπίνες ψεκασμού μέ D D T καί έπαρκεϊς εγκαταστάσεις λουτρών. Ήταν κατόπιν καί τά τρόφιμα. Τό πρωί λαμβάναμε σιμιγδάλι, στό γεύμα ύπήρχε μία παχιά μπιζελόσουπα καί τό βράδυ λευκό ψωμί, λου­κάνικο, τυρί καί -πραγματικός, άγνός καφές. Σωστά, πραγματικός καφές. Δυστυχώς δέν κατάφερα νά γευτώ πολλές άπό αύτές τίς λιχουδιές. Είχα γεμίσει τήν κοιλιά μου τόσο πολύ μέ έκεΐνο τό άναθεματισμένο βούτυρο ώστε άναγκάστηκα νά στήσω τό προσω­πικό μου κατάλυμα δίπλα άκριβώς στά άποχωρητήρια, τά όποια έπισκεπτόμουν σχεδόν συνεχώς. Εκείνες οί τρεις ήμέρες ήταν άπολύτως, κυριολεκτικά, άθλιες. 'Ήμουν τελείως εξαντλημένος, τελειωμένος.

Τήν τελευταία μέρα άρχισα τελικά νά άπολαμβάνω τό θαυμάσιο ’Αμερικανικό φαγητό καί τότε μάς είπαν νά παρουσιαστούμε γιά τά χαρτιά τής άπόλυσής μας. ’Αν καί ήμασταν προετοιμασμένοι, αύτό άποτέλεσε πραγματικά μία ξεχωριστή έμπειρία! Περίπου 200 άνδρες σέ τρεις σειρές, μεταφέροντας γυλιούς, ναυτικούς σάκους, χαρτοκι­βώτια ή άπλώς βαλίτσες. Είχα καταφέρει νά διασώσω τόν ναυτικό μου σάκκο, ό όποιος ήταν άκόμη παραγεμισμένος άρκετά.

303

MARTIN PÖPPEL

Ή πρώτη σειρά πέντε βήματα μπροστά, οί άποσκευές στό έδα­φος! Ί ί έβλεπαν τά μάτια μου; Ύπό τήν επίβλεψη μεγαλόσωμων ’Αμερικανών Λοχίων, οί σάκκοι άδειάζονταν καί όλα όσα έδειχναν άπαραίτητα γιά τήν ελευθερία μας άφαιροΰνταν. Υπήρχε ένα κύμα μουρμουρητοΰ, τό όποιο έσβησε ξανά άπό φόβο ότι τελικά ίσως δέν μάς ελευθέρωναν. Ί ί γενναία μικρά άρνάκια είχαμε γί­νει, έμεϊς οί λύκοι. ’Ήμουν όμως άκόμη σέ θέση νά κρίνω ψύχραι­μα τήν κατάσταση, ένα χάρισμα πού διέθετα άπό τότε πού γεν- νήθηκα ή τό είχα άποκτήσει στόν πόλεμο. "Οταν αυτοί πού έψα­χναν ήλθαν στό τέλος τής πρώτης σειράς, πήρα άπλώς τίς άπο­σκευές μου ήρεμα στό χέρι μου καί άρχισα νά βαδίζω χαρούμε­να πρός τά εμπρός. ’Εμπρός μάρς, γρήγορος βηματισμός καί βρι­σκόμασταν έξω. ’Ήμουν ελεύθερος καί είχα άκόμη τόν όμορφο ναυτικό μου σάκκο. Συχνά έχω γελάσει μέ αύτό τό άπολαυστικό τέχνασμα. Θά έπρεπε νά τό ξέρουν, πώς δέν μπορεϊς νά μεταχει­ρίζεσαι έναν άλεξιπτωτιστή κατ’ αύτόν τόν τρόπο!

Τά ύπόλοιπα άναφέρονται μέ συντομία.Μία τελευταία χειραψία, «καλή τύχη καί νά μήν χαθούμε», καί

δύο άπό έμάς άνέβηκαν σέ ένα ’Αμερικανικό φορτηγό πού μάς πήγε στόν σταθμό. Όδηγός μας ήταν ένας ψηλός νέγρος μέ ένα μεγάλο, φιλικό χαμόγελο. Πήραμε τό τραίνο γιά τό Μόναχο καί στήν συνέχεια πεζοπορήσαμε μέχρι τόν άλλον σταθμό, τόν Όστμπάνχοφ. Ή γενέτειρα πόλη μου, πού άλλοτε ήταν τόσο όμορφη, κειτόταν σέ έρείπια. Ά ν καί είχα σκληρύνει άπέναντι σέ τέτοιου είδους θεάματα, δέν ντράπηκα νά κλάψω. Πεινασμένα πρόσωπα, κουρασμένα άπό τίς έγνοιες, ρούχα χιλιομπαλωμένα, άκρωτηριασμένοι πάνω σέ πρωτόγονα δεκανίκια, ηλικιωμένες γυναίκες πού μετέφεραν πράγματα στό σπίτι μέσα άπό τά έρεί­πια πάνω σέ μικρά καροτσάκια. Υπήρχε όμως σέ πολλούς άνθρώ- πους ή έπιθυμία τής άνοικοδόμησης. Πολλοί άπό αύτούς κατεδά­φιζαν τούς τοίχους τών έρειπωμένων κτιρίων, άφαιρώντας σωλή­νες καί οτιδήποτε άλλο θά μπορούσε νά χρησιμεύσει, τινάζοντας τό παλιό άσβεστοκονίαμα άπό τά τούβλα.

Κανείς δέν μέ άναγνώρισε στό μικρό, άργό τραίνο στά προά­στια τού ’Όττομπρουν. Ηλιοκαμένος, μέ ένα κομψό μουστάκι, φορώντας τήν μαύρη στολή τού αιχμαλώτου πολέμου μέ τό κου­ρελιασμένο παλιό καπέλο μου κατεβασμένο -ποιός στήν εύχή θά μπορούσε νά μέ άναγνωρίσει; 'Όταν τό τραίνο προσέγγισε στόν σταθμό, τρόμαξα τόσο πολύ ώστε άρχισε νά κυλά κρύος ιδρώτας

304

ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ - ΜΑΡΤΙΟΣ 1945

στό μέτωπό μου. Ή ταν άραγε όλοι ζωντανοί καί έστεκε άκόμη όρθιο τό μικρό μαγαζί τών γονιών μου;

Ήμουν άκόμη έκεΐ. Εϊχα έλθει στό σπίτι.Ύπολοχαγός Μάρτιν Παΐπελ, διοικητής λόχου σέ τάγμα τής

Στρατιάς ’Αλεξιπτωτιστών, άναφέρω ότι έπέστρεψα έπειτα άπό πέντε χρόνια πολέμου καί έναν χρόνο αιχμαλωσίας στήν ’Αγγλία.

305

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Άναφέρεται στόν Μεγάλο Φρειδερίκο, τόν Βασιλιά τής Πρωσίας τοΰ 18ου αιώνα, ό όποιος είχε άπό μικρός πάθος μέ τίς παρελάσεις καί τά αγήματα έπίδειξης [Σ.τ.Μ.].

2. Οί μονάδες τών Γερμανών άλεξιπτωτιστών πού χρησιμοποιήθηκαν στήν έπιχεί- ρηση «Έρμης» κατά τής Κρήτης, άνήκαν στήν 7η ’Αεροπορική Μεραρχία τοΰ υποστρά­τηγου Σούσμαν. Ό Σοΰσμαν υπήρξε άπό τά πρώτα θύματα τής έπιχείρησης, άφοϋ τό άεροσκάφος πού τόν μετέφερε συνετρίβη κοντά στήν Αίγινα [Σ.τ.Μ.].

3. Επειδή οί Γερμανοί άλεξιπτωτιστές έπρεπε νά πέφτουν μέ συγκεκριμένη στάση τοΰ σώματος, μέ χέρια καί πόδια άνοιχτά καί δέν είχαν δυνατότητα νά κατευθύνουν τό άλεξίπτωτό τους μέ τίς άρτάνες, δέν μπορούσαν έπίσης νά φέρουν οπλισμό κατά τό άλμα, έκτός άπό πιστόλια καί ύποπολυβόλα. Τά τυφέκια καί τά βαρύτερα όπλα συ­σκευάζονταν σέ κιβώτια τά όποια έπεφταν έπίσης μέ άλεξίπτωτα [Σ.τ.Μ.].

4. Πρόκειται γιά τμήματα τής 5 ης 'Ορεινής Μεραρχίας τοΰ υποστράτηγου Γιούλιους Ρίνγκελ [Σ.τ.Μ.].

5. Τό σύνταγμα αύτό ήταν τό πιό ένισχυμένο άπό όσα διέθετε ή 7η Αεροπορική Μεραρχία τόν Μάιο τού 1941 [Σ.τ.Μ.].

6. Απόγονοι τοΰ Πρώσου στρατάρχη Μπλύχερ πού διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στήν ήττα τοΰ Ναπολέοντα στό Βατερλώ τό 1815 [Σ.τ.Μ.].

7. 'Εκείνη τήν έποχή βέβαια ή Γαλλία χρησίμευε περισσότερο ώς χώρος άνάπαυ- σης καί άνασυγκρότησης τών Γερμανικών Μεραρχιών, γιά νά χρησιμοποιηθοΰν στήν συνέχεια ώς έτοιμοπόλεμες έφεδρεΐες στό Ανατολικό Μέτωπο. Ή μόνη άξιόλογη χερσαία δράση πού σημειώθηκε στήν Δύση τό 1942, ήταν ή Συμμαχική άπόβαση στήν Διέππη, ή όποια άποκρούστηκε καί στοίχισε μεγάλες άπώλειες [Σ.τ.Μ.].

8. Οί φράχτες αύτοί πού άποκαλοΰνταν «μποκάζ» στά Γαλλικά, έμελλε νά δημιουρ­γήσουν τρομερά προβλήματα στούς Συμμάχους τό 1944 [Σ.τ.Μ.].

9. Οί Γερμανοί στρατιώτες είχαν δώσει τό προσωνύμιο αύτό στό Σοβιετικό άερο­σκάφος έγγύς υποστήριξης Ilyushin 11-2, τό όποιο ένίοτε χρησιμοποιείτο καί σέ ρόλο άναγνώρισης [Σ.τ.Μ.].

10. Μέ βάση τήν άνακωχή πού υπογράφτηκε τόν Ιούνιο τοΰ 1940, ή ήττημένη Γαλλία είχε τό δικαίωμα νά διατηρεί κάποιες υποτυπώδεις ένοπλες δυνάμεις στό κράτος τοΰ Βισύ. Τό Γαλλικό Ναυτικό διέθετε μερικά ισχυρά πολεμικά πλοία, τά όποια καί αύτοβυθίστηκαν στόν ναύσταθμο τής Τουλόν τόν Νοέμβριο τοΰ 1942, όταν οί Γερμανοί κατέλαβαν ολόκληρη τήν Γαλλία σέ άπάντηση γιά τήν Συμμαχική άπόβαση στό Μα­ρόκο καί τήν ’Αλγερία [Σ.τ.Μ.].

11. Άναφέρεται προφανώς στά μεταγωγικά C-47 Dakota [Σ.τ,Μ.].12. Τήν έποχή εκείνη, είχε μόλις τελειώσει ή μεγάλη μάχη τού Κούρσκ στό ’Ανα­

τολικό Μέτωπο καί ή άντεπίθεση τών Σοβιετικών βρισκόταν σέ πλήρη έξέλιξη στόν νότιο τομέα τοΰ μετώπου [Σ.τ.Μ.].

13. Πρόκειται προφανώς γιά τόν έκτοξευτή ρουκετών Nebelwerfer, διαμετρήμα­τος άρχικά 150 χιλιοστών καί άργότερα 210 χιλιοστών. Ή πρώτη έκδοση έκτόξευε ρου­κέτες βάρους 34 κιλών σέ μέγιστο βεληνεκές 6.800 μέτρων, ένώ ή δεύτερη έκτόξευε ρου-

306

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

κέτες βάρους 113,5 κιλών σέ μέγιστο βεληνεκές 8.000 μέτρων. Τά όπλα αύτά ήταν ή Γερμανική άπάντηση στά Σοβιετικά ρουκετοβόλα [Σ.τ,Μ.].

14. Πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα γιά 'Αμερικανικά μαχητικά Ρ-38 Lightning [Σ.τ.Μ.].

15. Αύτή ήταν ή πρώην 7η ’Αεροπορική Μεραρχία πού είχε πολεμήσει στήν Κρήτη τό 1941 [Σ.τ.Μ.].

16. Αναφέρεται στήν 1η Μεραρχία Πάντσερ SS «Leibstandarte Adolf Hitler», στήν 2η Μεραρχία Πάντσερ SS «Das Reich», στήν 12η Μεραρχία Πάντσερ SS «Hitlerjugend» καί στήν 17η Μεραρχία Γρεναδιέρων Πάντσερ SS «Götz von Berlichingen». Μετά τήν έκδήλωση τής συμμαχικής απόβασης, κατέφθασαν έπίσης στήν Νορμανδία άπό τό ’Ανατολικό Μέτωπο ή 9η Μεραρχία Πάντσερ SS «Hohenstaufen» καί ή 10η Μεραρχία Πάντσερ SS «Frundsberg» [Σ.τ.Μ.].

17. Τό πολυβόλο αύτό ήταν έξοχο σέ ταχυβολία, άνθεκτικότητα καί εύκολία μα­ζικής παραγωγής καί μετά τόν πόλεμο συνέχισε νά ύπηρετεϊ σέ πολλούς στρατούς παγκοσμίως άφοϋ άλλαξε τό διαμέτρημά του άπό 7,92 σέ 7,62 χιλιοστά καί μετονο­μάστηκε σέ MG3 [Σ.τ.Μ.].

18. Τό παράσημο αύτό ήταν κάτι ένδιάμεσο μεταξύ τού Σιδηρού Σταυρού Α’ Τά­ξης καί τοΰ Σταυρού τών Ιπποτών, άν καί δέν άνήκε σέ αύτή τήν οικογένεια παρα­σήμων [Σ.τ.Μ.].

19. Τό Χερβοϋργο άποτελούσε τό μεγαλύτερο λιμάνι τής Νορμανδίας καί ή κατά­ληψή του ήταν θέμα ζωτικής σημασίας γιά τούς Συμμάχους, προκειμένου νά διευκο­λυνθεί ό άνεφοδιασμός τους. "Οταν κατελήφθη όμως διαπιστώθηκε ότι είχε ύποστεΐ τόσες καταστροφές ώστε χρειάστηκαν άρκετοί μήνες γιά νά μπορέοει νά λειτουργήσει καί πάλι ικανοποιητικά [Σ.τ.Μ.].

20. Τό περίφημο άερόψυκτο Αμερικανικό πολυβόλο M2 Browning είχε σχεδιαστεί λίγο μετά τήν λήξη τοΰ Α’ Παγκοσμίου Πολέμου καί είναι χαρακτηριστικό τής έπιτυχίας πού σημείωσε τό ότι έξακολουθεϊ άκόμη καί σήμερα νά βρίσκεται στό οπλοστάσιο δε­κάδων στρατών σέ όλον τόν κόσμο [Σ.τ.Μ.].

21. Ό ποταμός αύτός αναφέρεται συχνά μέ διαφορετικές ονομασίες, άνάλογα μέ τήν χώρα μέσα άπό τήν όποια ρέει: Μάας, Μόζας ή Μεύσης [Σ.τ.Μ.].

22. Αύτοί δηλαδή πού θεωρούνταν άπό τούς Συμμάχους ώς φανατικοί Έθνικοσο- σιαλιστές.

23. ’Εννοεί τό μέρος όπου ή Γερμανική μυθολογία τοποθετεί τούς νεκρούς ήρωες [Σ.τ,Μ.].

24. Ό Βαρώνος Ρόμπερτ Τζίλμπερτ Βάνσιταρτ ήταν ό έπικεφαλής τών διπλωμα­τικών συμβούλων τής Βρετανικής κυβέρνησης κατά τήν έποχή τοΰ Β’ Παγκοσμίου Πολέμου καί γιά κάποια χρόνια κατόπιν [Σ.τ.Μ.].

25. Ό συγγραφέας έννοεΐ έδώ τά Ευρωπαϊκά σύνορα τής Τουρκίας μέ τήν Βουλ­γαρία, καθώς στόν Καύκασο ήδη ή ΕΣΣΔ συνόρευε άπό παλιά μέ τούς Τούρκους [Σ.τ,Μ.].

26. Ό Χέρμπερτ Σούλτσμπαχ γεννήθηκε ώς 'Εβραίος Γερμανός καί ύπηρέτησε στόν Γερμανικό Στρατό κατά τόν Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Έφυγε άπό τήν Γερμανία μετά τήν άνοδο τών Έθνικοσοσιαλιστών καί ύπηρέτησε στίς τάξεις τοΰ Βρετανικοΰ Στρατού κατά τόν Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

307

ΤΟ

ΠΑΡΟ

Ν Δ

ΕΚΑ

ΕΞΑ

ΣΕΛ

ΙΔΟ

Ν

ΕΙΝ

ΑΙ

ΠΡΟ

ΣΘΗ

ΚΗ

ΕΙΣ

ΤΗΝ

ΕΛΛΗ

ΝΙΚ

ΗΝ

Ε

ΚΔ

ΟΣ

ΙΝ

Τελικός Ελεγχος τοϋ έξοπλισμοϋ τους γιά πτώση πρίν τήν επιβίβαση στό άεροπλάνο.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΡΑΣΗ ΓΕΡΜΑΝΟΝ

ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΩΝ ΣΤΟΝ 20ΤΤ.ΤΤ

ΑΡΧΕΙΟ Δ. ΣΚΑΡΤΣΙΛΑΚΗ e-mail :skarts_ss@yahoo. com

ΑΡΧΕΙΟ Δ. ΣΚΑΡΤΣΙΛΑΚΗ

310

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΩΝ ΣΤΟΝ 2°π.π.

Τό αλεξίπτωτο στατικού Ιμάντα RZ1.

Εκπαιδευόμενοι αλεξιπτωτιστές τό 1940.

311

ΑΡΧΕΙΟ Δ. ΣΚΑΡΤΣΙΛΑΚΗ

Όμάδα αλεξιπτωτιστών ποζάρει μέ πλήρη έξάρτυσι πριν τό αλμα.

312

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΩΝ ΣΤΟΝ 2°Π.Π.

’Αλεξιπτωτιστές μετά τό πέρας τής άσκησης.

313

ΑΡΧΕΙΟ Δ. ΣΚΑΡΤ2ΙΛΑΚΗ

Όμάδα αλεξιπτωτιστών στήν ’Ακρόπολη, Μάϊος 1941.

314

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΩΝ ΣΤΟΝ 2°Π.Π.

315

ΑΡΧΕΙΟ Δ. ΣΚΑΡΤΣΙΛΑΚΗ

Καθαρισμός οπλισμού σέ κάποιο Ελληνικό άεροδρόμιο πριν άπό

τήν εισβολή στήν Κρήτη.

Περιμένονταςκάτωάπό τό JU52 τήν διαταγή γιά έπίθεση στήν Κρήτη.

Οί άπώλειες σέ άεροσκάφη ήταν ιδιαίτερα υψηλές. Χανιά 1941.

Βυθισμένο Βρεταννικό πλοίο

στήν Σούδα.

316

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠ Ο ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΓΕΡΜΑΝΏΝ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΏΝ ΣΤΟΝ 2°ΤΤ.ΤΤ.

Μάλεμε, Μάίος 1941.

Διάσπαρτα συντρίμμια άπό JU52 στό Μάλεμε τόν Μάϊο τοϋ 1941.

Παρασημοφόρηση αλεξιπτωτιστών μετά τήν μάχη στά Χανιά.

ΑΡΧΕΙΟ Δ. ΣΚΑΡΤΣΙΛΑΚΗ

Ό μάδα αλεξιπτωτιστών στά Χανιά τόν Μάιο τοϋ 1941.

Τό πρόβατο θά προσφέρει ενα πολύ καλό γεϋμα σ’ αύτούς τούς αλεξιπτωτιστές τοϋ 3“ Συντάγματος. Χανιά, Ιούνιος 1941.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΩΝ ΣΤΟΝ 2°ΤΤ.Π.

Κρήτη, Ιούνιος 1941. Εκτελεστικό άπόσπασμα, κάπου στά Χανιά.Σέ πρώτο πλάνο διακρίνονται δύο πολίτες μέ φτυάρια.

ΑΡΧΕΙΟ Δ. ΣΚΑΡΤ51ΛΑΚΗ

Καθαρισμός οπλισμού, Ιταλία 1943.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΩΝ ΣΤΟΝ 2°Π.Π.

Ιταλία 1943.

ΑΡΧΕΙΟ Δ. ΣΚΑΡΤΣΙΛΑΚΗ

Τρεις αλεξιπτωτιστές ποζάρουνμέ εκκλησιαστικά σκεύη μέσα σέ κάποιον κατεστραμμένο ναό στήν Ιταλία.

Ιταλία 1943.

Μ " )

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΩΝ ΣΤΟΝ 2°Π.Π.

’Αλεξιπτωτιστές ξεκουράζονται εξω άπό τήν Ρώμη τό 1943.

323

ΑΡΧΕΙΟ Δ. ΣΚΑΡΤΣΙΛΑΚΗ

’Αλεξιπτωτιστές μετά τό πέρας τελετής παρασημοφόρησης.

324

]VIartin pöppelΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΚΑΙ ΚΟΛΑΣΗ

Τό σώμα τών Γερμανών "Αλεξιπτωτιστών ύ π έ σ τ η τ ρ ο μ α κ τ ι κ έ ς α π ώ λ ε ι ε ς κ α τ ά τήν διάρκεια τοΰ Β' Π α γ κ ο σ μ ίο υ Π ολέμ ου καί αυτός είναι ό λόγος γιά τόν όποιο ελάχιστοι ’Αλεξιπτωτιστές έγραψαν απομνημονεύματα.

Στό βιβλίο αύτό ό Pöppel π ε ρ ιγ ρ ά φ ε ι μέ γλαφυρό τρόπο τήν στρατιωτική δράσι του κ α τ ά τήν δ ι ά ρ κ ε ι α τ ο ΰ Β' Π α γ κ ο σ μ ί ο υ Πολέμου στήν Πολωνία, τήν Ό λ λ α νδ ία στήν κ α τ α σ τ ρ ο φ ι κ ή γ ι ά τ ο ύ ς ’Α λ ε ξ ι π τ ω τ ι σ τ έ ς Μάχη τής Κρήτης, τήν Ρωσσία, τήν Σικελία, τήν νότιο ’Ιταλία καί τήν Νορμανδία.

Ή παρούσα έκδοση συνοδεύεται άπό πλούσιο

σπάνιο φωτογραφικό υλικό.