mary ann c. mueda, maed

Pahina 1 |Mary Ann C. Mueda, MAEd

MARY ANN C. MUEDA, MAEd


Paunang Salita

Ang pagkakahati ng Pilipinas sa tatlong malalaking pulo- ang Luzon, Vizayas at

Mindanao ay nagbunga ng pagkakaroon nito ng napakakulay at napakayamang kultura at

tradisyon. Ang mga ito ay nagpasalin-salin sa iba’t ibang henerasyon. Batid nating lahat batay sa

pag-aaral natin ng kasaysayan ng ating bansa na may sarili nang kalinangan at kabihasnan ang

Pilipinas bago pa man dumating ang mga dayuhan. May sariling paraan ng pagsulat at mga

katutubong panitikan. Mga pasulat at pasalitang panitikan na kababanaagan ng paraan ng

pamumuhay, kultura at tradisyong nagpapakita ng ating sariling identidad bilang isang

natatatanging lahi.

Ang pag-aaral ng Filipino 7 samakatuwid ay hindi lamang nakatuon sa pagkamit ng

kahusayan sa paggamit ng Wikang Filipino tungo sa paglinang ng komunikatibong kasanayan

kundi maging ang pagtamo ng kultural na literasi sa pamamagitan ng iba’t ibang akdang

pampanitikang rehiyonal upang maging isang kapaki-pakinabang na mamamayan na

nagtataglay ng mga katangian ng pagiging maka-Diyos, makabansa, makatao at makakalikasan.

Ang pag-aaral ng Filipino 7 ay nahahati sa apat na markahan. Ang mga aralin ay

pinangkat sa ilalim ng mga sumusunod na tema/paksa:

Unang Markahan- Salamin ng Mindanao

Ikalawang Markahan- Repleksiyon ng Kabisayaan

Ikatlong Markahan- Pagkakakikilanlang Luzon

Ikaapat na Markahan- Pagtuklas sa Koridong Ibong Adarna

Ang mga araling napapaloob sa e-modyul na ito ay binubuo ng dalawang bahagi- ang

wika at panitikan. Pag-aaralan mo ang mga iba’t ibang akdang pampanitikan ng Luzon, Vizayas

at Mindanao na kung saan ay makikilala mo ang kultura, tradisyon, kaugalian at paraan ng

pamumuhay ng mga taong naninirahan dito. Ang mga araling pangwika ay magiging

kasangkapan mo upang malinang ang iyong kakayahang komunikatibo sa paraang pasalita at

pasulat.

Makikita sa modyul ng bawat aralin ang sumusunod na mga bahagi:

Bahagi Tungkol saan ito?

Nakasaad dito ang mga layunin ng pagkatuto na dapat

mong makamit pagkatapos ng pag-aaral sa mga aralin.


Sa bahaging ito nagaganap ang pagtalakay sa paksa. Ang

pagsasanib na pagtalakay ng araling pampanitikan at

wika ang pamamaraang ginamit ng guro. Ang yugtong ito

ay nahahati sa iba’t ibang bahagi na kung saan ay

nagaganap ang iba’t ibang pagtalakay. Ito ay ang

sumusunod:

Bago ang talakayan sa

bawat aralin ay

sinisimulan ng

panimulang pagsusulit.

Ang nagsisilbing “Diagnostic Test” para sa mga

mag-aaral. Sa pamamagitan ng pagsagot dito ay

agad na nababatid ng guro ang paunang kaalaman

mo tungkol sa paksang tatalakayin. Ito ang

nagsisilbing batayan at gabay ng guro sa

pagdidisenyo ng mga gawain sa pagkatuto para sa

isasagawang “synchronous learning”.

Sa bahaging ito

matatagpuan ang

introduksiyon ng aralin.

Ang panimulang talakayan

ay ay nagsisimula rito na kung saan ikaw ay

nagkakaroon ng ideya kung tungkol saan ang

paksang pag-aaralan. Magkakaroon ka ng

pahapyaw na pangkalahatang kabatiran tungkol sa

paksang tatalakayin. Ito ang maghahanda sa iyong

saloobin sa pag-aaral sapagkat magkakaroon ka ng

ideya tungkol sa iyong aralin.

Ang pagbasa ng akdang

pampanitikan ay

magaganap sa bahaging ito.

Nagkakaroon ng pahapyaw na talakayan sa buod ng

akda at pagkatapos ay ipagpapatuloy na ng mga

mag-aaral ang pagbabasa sa kanilang aklat. Asahan

na may mga tanong na sasagutin bilang pagtataya

kung naunawaan ang binasa. May mga patnubay na

tanong ding ibinigay ang guro bago basahin ang

akda.

Ang pagtalakay sa uri ng

akdang kinabibilangan ng

binasa ay nagaganap dito.


Sa bahaging ito ng e-modyul ay tatayain ang iyong

kaalaman at pag-unawa sa mga araling tinalakay. May

mga pagsasanay at gawain kang sasagutan.

Sa bahaging ito naman ng e-modyul ay sasagot ka ng

ilang mga pagsasanay sa iyong batayang aklat na lalong

magpapatibay sa iyong pagkatuto.

Sa bahaging ito ay asahan na gagawa ka ng iyong awtput

na maaaring pasalita o pasulat na susukat sa iyong

natutunan sa mga araling napapaloob sa e-

modyul. Ito ay tatayain sa pamamagitan ng isang rubrik

na inihanda ng guro.

Dito matatagpuan ang inaasahang pagganap na

maghahanda sa mag-aaral na tulad mo sa totoong buhay.

Mararanasan mo ang papel o tungkulin batay sa tunay na

buhay. Ang iyong pinag-aralan ay maisasalin sa

makatotohanang gawain kung kaya’t higit mong

makikita ang kahalagahan ng iyong pinag-aaralan. May

rubrik ang bawat gawain upang magiging gabay mo sa

pagsasakatuparan ng nito.

May mga isinama ring mungkahi ng babasahin o panonooring “online” bilang karagdagan

sa iyong kaalaman. Ang panghuli ay ang takdang-aralin na maghahanda sa iyo para sa susunod

na paksang tatalakayin.

Ang e-modyul na ito ay sadyang idinesenyo ng guro bilang katuwang sa “synchronous”

na pag-aaral ng mga mag-aaral bilang tugon sa hamon ng panahon kung saan ang pisikal na

pagkikita ng guro at mag-aaral ay hindi pa posible dahil sa pandemyang nararanasan sa

Tinatalakay sa bahaging ito ang kahulugan,

kaligirang pangkasaysayan, uri, elemento at bahagi

ng partikular na akdang pampanitikan.

Sa bahaging ito ay

isinasanib ang talakayan

sa araling pangwika.

Layunin nitong linangin ang kakayahan ng mga mag-aaral na tulad

mo ng iba’t ibang kasanayang panggramatika at

panretorika.


kasalukuyan. Kaakibat ng e-modyul na ito ang integrasyon sa paggamit ng makabagong

teknolohiya kung kaya’t asahan na bukod sa kompyuter (desktop/laptop), ang mga mag-aaral

ay gagamit din ng “smart phone o tablet bilang kasangkapan niya sa pag-access sa mga iba’t

ibang “game apps“upang sagutin ang ilang mga pagsasanay at mga laro habang isinasagawa ang

synchronous na pag-aaral. Inaasahan ng guro sa asignatura ang pag-unawa sa panig ng mga

magulang tungkol sa bagay na ito sapagkat ito na ngayon ang kinakailangang kasangkapan ng

mga mag-aaral upang makaagapay sa pagbabago ng edukasyon sa ilalim ng tinatawag na “new

normal”.

Sakaling may bahagi ng e-modyul na hindi maunawaan, hinihikayat ang mag-aaral at

magulang na makipag-ugnayan sa guro sa itinakdang oras ng asynchronous na pag-aaral. Ang

guro ay bukas sa anumang paglilinaw at katanungan.

Ikaw at ako ay magkasangga sa pagtahak sa bagong landas ng pagkatuto upang lalo mo

pang maipagmalaki ang iyong pagka-Pilipino sa pamamagitan ng asignaturang Filipino!

Mary Ann C. Mueda, MAEd


Talaan ng Nilalaman

Modyul Blng. Paksa Pahina

Paunang Salita 2

Tungkulin ng Magulang 7

Pangkalahatang Layunin 9

REPLEKSIYON NG KABISAYAAN

2 Panitikan: Mga Awiting-Bayan at Bulong Mula sa Kabisayaan Akda: Mga Awiting-Bayang Bisaya Gramatika: Antas ng Wika

11

Sanggunian 34

Mga Pangangailangan sa Asignatura 35

Mga Patakaran ng Klaseng Virtual 35


Ang Papel ng mga Magulang Ang samahan ng paaralan-tahanan o magulang-guro ay napakahalaga sa

tagumpay ng akademiko at edukasyon ng mga mag- aaral. Mahalaga ang papel ng mga

magulang sa saloobin ng kanilang anak sa pag-aaral gayundin ang kanilang suporta sa

pagkatuto ng mga ito sa tahanan. Ang samahang ito ay sadyang napakahalagang salik

upang matulungan ang mga mag-aaral na maabot ang rurok ng kanilang potensyal.

Habang isinasagawa ang paglipat sa isang bagong modelong paraan ng pagtuturo

(paradigm) ng online at proseso ng pagkatuto, naniniwala kami na ang pagtuturo sa mga

mag-aaral ay hindi makakamit sa pamamagitan ng pagsisikap ng mga guro lamang.

Mahalaga ang pakikilahok ng mga magulang sa edukasyon ng kanilang mga anak. Kung

kaya’t hinihikayat ang mga magulang na gampanan ang sumusunod na tungkulin upang

matulungan ang guro.

• Pagkakaroon ng kontrol ng magulang para sa isang ligtas at malayang “screen time” ng kanilang mga anak.

• Pagbibigay ng pisikal at teknikal na suporta sa pag-set up ng istasyon ng pag-aaral ng mga bata sa bahay, pagtiyak sa koneksiyon ng internet at pagsiguro na gumagana nang maayos ang laptop/desktop.

• Pagtatalaga ng isang kaaya-ayang lugar na paggagawaan ng mga aralin sa “live” na mga sesyon, may maayos na ilaw, tahimik at komportableng lugar para sa pagkatuto.

• Pagbibigay ng kailangang mga materyales/ kagamitan sa paaralan na kinakailangan ayon sa hinihiling ng mga guro sa iba’t ibang asignatura para sa proyekto/awtput/performans/aktibidad ng mga anak.

• Pagtiyak na ang mga anak ay angkop ang bihis (uniporme ng paaralan) habang nakikilahok sa mga “live” na aralin.

• Pagbalangkas ng mga gawain/iskedyul at panuntunan sa bahay sa online class

• Pagsubaybay sa wastong pag-uugali ng kanilang mga anak sa online class

• Pagtiyak na ginagawa ng bata ang mga gawain ayon sa ibinigay na iskedyul

• Pagsubaybay sa gawain ng mga bata sa pamamagitan ng pag- browse sa module o pag-login sa PSD e-desk/ learning portal

• Pagsubaybay nang regular sa pag-unlad ng kanilang anak sa paaralan sa pamamagitan ng patuloy na pagsuri sa kanilang gawain sa pamamagitan ng pag-browse sa module at pag-login sa PSD e-desk/ learning portal gayundin ang pagtiyak na ang mga takdang-aralin/ nakatalagang mga gawain ay natapos.

• Paghikayat sa kanilang mga anak na gawin ang kanilang makakaya sa lahat ng kanilang ginagawa sa pamamagitan ng pagbibigay ng papuri sa kanilang mga natapos at hinihimok ang mga ito na gumawa nang nakapag-iisa

• Pagpapanatili ng maayos na relasyon ng magulang-guro at pagdalo sa mga nakatakdang kumperensiya ng magulang-guro at iba pang mahahalagang pagpupulong sa paaralan.

• Pagbasa ng komunikasyon na ipinadala ng paaralan at paggawa ng kaukulang tugon para sa bawat liham

• Pagsagot nang mabilis at matapat ukol sa “online survey” ng paaralan hangga’t maaari

KALINANGAN NG LAHING KAYUMANGGI/ Filipino 7

Pahina 8 |Mary Ann C. Mueda, MAEd.

• Pakikipag-komunikasyon sa guro hinggil sa mga isyu o paglilinaw sa loob ng opisyal na oras ng trabaho

• Pakikipag-ugnayan sa mga guro upang masubaybayan ang pag- unlad ng kanilang mga anak

• Pag-sabi ng kanilang isyu at alalahanin sa pamamagitan ng tamang forum

• Pagsunod sa mga patakaran ng paaralan tungkol sa disiplina at integridad

• Pagsunod ng mga protocol na itinakda ng mga iba’t ibang tanggapan ng paaralan sa mga transaksiyong pang-akademiko, pagbabayad at iba pang bagay na may kaugnayan sa paaralan.

• Pagpapanatili ng isang masayang disposisyon upang lumikha ng isang ligtas na atmospera para sa kanilang anak na kung saan ay malayang mailalabas ang kanilang mga isyu o mga alalahanin na bumabagabag sa kanila nang sa gayundin ay ituring ang kanilang mga magulang bilang mga kaibigan.

• Pagtuturo/pagtulong sa mga mag-aaral na makabuo ng mabuting gawi at pagkakaroon ng kasanayan sa mahusay na pamamahala ng oras.

• Paghahanap ng mga paraan upang magbigay-inspirasyon sa mga anak nang sa gayon ay maiwasan ang pagkapagod at panghihinawa sa pagsasagawa ng mga gawain.



Pangkalahatang Layunin Pagkatapos ng pag-aaral sa e-modyul na ito, ikaw ay inaasahang nakatatalakay ng ilang mga akdang pampanitikang Bisaya na kababanaagan ng mayamang kaugalian, tradisyon at kultura ng Kabisayaan bilang kanilang ambag sa pambansang pagkakakilanlan. Dagdag pa nito ay magagawa mong magamit nang wasto ang mga iba’t ibang antas ng wika sa pakikipagtalastasan sa kapwa gayundin ang mga iba’t ibang pahayag sa paghahambing at iba pang kaantasan ng pang-uri na makatutulong sa pagpapalaganap ng mga katutubong panitikang Bisaya tulad ng mga awiting-bayan at mga alamat.

Sa partikular, ang mga mag-aaral ay inaasahang:

_____________________________________________________________________________________________________

1. makilala ag mga iba’t ibang panitikang Bisaya tulad ng mga awiting-bayan at bulong;

2. naaawit ang mga awiting-bayang Bisaya;

3. nasusuri ang liriko ng mga awitin batay sa kung ano ang inilalahad na kaisipan, kultura at kaugalian ng mga taong nainirahan sa Kabisayaan;

4. nakikilala ang mga iba’t ibang antas ng wika ;

5. nagagamit nang wasto ang mga iba’t ibang antas ng wika sa mabisang pakikipagtalastasan sa kapwa sa paraang pasulat at pasalita

6. naitataguyod ang mga katutubong panitikan tulad ng mga awiting- bayan at bulong



REPLEKSIYON NG

KABISAYAAN



Pagkatapos ng aralin, ikaw ay inaasahang nakikilala ang awiting-bayan bilang isang uri ng katutubong panitikan at ang mga iba’t ibang antas ng wika na iyong magagamit tungo sa pag-unawa sa makulay na kultura, tradisyon at kaugalian ng Kabisayaan na masasalamin sa kanilang mga katutubong panitikan na kung saan ikaw ay magagawa mo sa partikular na:

1. naipapaliwanag ang mahahalagang detalye, mensahe at kaisipang nais iparating ng napakinggang bulong at awiting-bayan;

2. nasusuri ang kulturang napapaloob sa awiting-bayan;

3. nabubuo ang sariling paghahatol o pagmamatuwid sa ideyang nakapaloob sa akda na sumasalamin sa tradisyon ng mga taga- Bisaya;

4. naisusulat ang tekstong naglalahad tungkol sa pagpapahalaga ng mga taga-Bisaya sa kinagisnang kultura;

5. nasusuri ang antas ng wika batay sa pormalidad na ginamit sa pagsulat ng awiting-bayan (balbal, kolokyal, lalawiganin at pormal);

6. naitatanghal ang orihinal na awiting- bayan gamit ang wika ng kabataan

na makatutulong sa iyo upang malinang ang iyong kakayahan na maging mahusay na komposer/mang-aawit sa hinaharap na nagtataguyod sa kultura at tradisyon ng sariling bayang kinabibilangan

Bilang ng Oras: 500 MINUTO



A. Panitikan.

Anticipation- Reaction Guide

Basahin ang mga pahayag na matatagpuan sa gitna ng ARG ukol sa mga awiting-

bayan at bulong ng Kabisayaan. Lagyan ng () sa bahagi ng kolum na nagsasabing BAGO

ANG TALAKAYAN kung sumasang-ayon ka sa pahayag kaugnay ng paksa at ekis (X)

naman kung hindi ka sumasang-ayon. Hindi dapat sagutan sa puntong ito ang huling

kolum na PAGKATAPOS NG TALAKAYAN. Sasagutan lamang ito pagkatapos mong mapag-

aralan na lahat ng paksang napapaloob sa modyul na ito.

BAGO ANG TALAKAYAN

PAHAYAG PAGKATAPOS NG TALAKAYAN

1. Ang Vizayas ay matatagpuan sa Kanlurang bahagi ng Pilipinas at may mga tanawing kaakit-akit pasyalan ng mga turista.

2. Ang mga Bisaya ay may makulay na tradisyon at kultura na napapaloob sa kanilang mga akdang pampanitikan.

3. Lumaganap ang mga awiting-bayan sa panahon ng mga Kastila.

4. Ang mga awiting-bayan ay mga kuwentong pasalaysay na naglalarawan ng buhay ng mga Bisaya.

5. Ang mga awiting-bayan ay tulad ng mga kuwentong-bayan na sumasalamin sa pakikipagsapalaran ng mga Bisaya.

Isang napakakulay at mainit na pagbati mula sa mga taga-Vizayas! Sabik ka na bang tuklasin kung ano naman ang maipagmamalaki ng mga Bisaya? Kung ganun ay atin nang umpisahan sa pamamagitan ng pagkuha mo ng paunang pagsusulit. Sagot na!



6. Kilala rin sa tawag na mga kantahing-bayan ang mga awiting-bayan.

7. Ang balitaw ay awit ng pag-ibig ng mga mamamayan ng Katagalugan.

8. Ipinagdiriwang ng ating mga ninuno ang kanilang tagumpay sa pakikidigma sa pamamagitan ng pag-awit ng kumintang.

9. Ang mga bulong ay ginagamit ng ating mga ninuno upang hindi sila saktan ng mga masasamang isipiritu.

10. Hindi na uso sa kasalukuyan ang mga bulong kung kaya’t tuluyan nang naglaho ang katutubong anyo ng panitikang ito.

B. Wika. Tukuyin kung anong antas ng wika nabibilang ang mga nasalungguhitang salita

sa pangungusap. Isulat sa patlang sa unahan ng bilang ang B- kung ito ay balbal,

K-kolokyal, L-lalawaganin at P-kung ito ay pormal.

______1. Dehins ko maintindihan ang kanyang mga sinasabi.

______2. Kalurky talaga ang mga nangyayari ngayon.

______3. Tom Jones na ako kasi halos maghapon akong hindi kumain.

______4. Tulungan natin si Manong mukhang mabigat ang kanyang mga dala-dala.

______5. Malaki at magara ang kanilang balay sa lalawigan.

______6. Tinaguriang bayani sa kasalukuyan ang mga nars at doktor.

______7. Nagsusumikap ang haligi ng tahanan para mabigyan ang pamilya ng magandang

kinabukasan.

______8. Napakahirap kumita ng datung sa kasalukuyan.

______9. Walang pagsidlan ang kanilang kaligayahan dahil kapiling ang mga mahal sa

buhay.

______10. Nananatiling positibo ang mga Pinoy sa kabila ng mga problemang nararanasan

Kumusta? Nasagot mo ba ang panimulang pagsusulit? Nasukat mo ba kung mayroon kang naimbak sa isipan na dating kaalaman tungkol sa mga ito? Wag kang mag-alala kung mayroon ka mang hindi pa alam. Sa pag-usad natin sa modyul na ito ay natitiyak kong masasagot mo rin ng tama ang mga ito. Ngayon ay muli na namang ihanda ang iyong sarili sapagkat tayo ay papalaot na upang galugarin at tuklasin kung anong mayroon saVizayas. Una muna nating tutukan ang kanilang mga awiting- bayan at bulong. May mga napakinggan ka na bang awiting-bayan at bulong mula sa Vizayas? Tutok na sa ating aralin at samahan mo akong maglakbay sa Vizayas!



Ang Kabisayaan

Ang Vizayas o Kabisayaan, tinagurian ring Gitnang Pilipinas ay

isa sa tatlong pangunahing pangkat ng mga pulo sa Pilipinas kabilang

ang Luzon at Mindanao. Ang mga isla nito na nahahati sa halos labing-

anim (16) na lalawigan ay nasa gawing timog-silangang direksiyon ng

Luzon.

Maraming magagandang lugar na dinarayo ng mga turista sa Vizayas.Ang Boracay ng Aklan ay kilala sa kanyang puting dalampasigan at magandang resort na dinarayo ng mga turistang lokal at dayuhan. Ang Museo Iloilo naman ay tinaguriang “Window of the Past” dahil sa mga eksibit nitong mga kagamitang yari sa bato, kasama ang mga kabaong, alahas mula sa panahon ng Lumang Bato. Hindi rin patatalo ang Chocolate Hills ng Buhol na kulay berde kung tag-ulan at parang tsokolate kung tag-init. IIan lang ang mga ito sa nakakamanghang ganda ng Vizayas.

Ang mga isla ng Vizayas

ay nakakalat sa

Philippine Sea. May

halos walong

malalaking isla lamang

sa Vizayas. Ang mga

pinakamalalaki ay ang

Panay, Negros, at

Samar. Pinakamaliit

naman ang Biliran at

Siquijor.Ang Palawan

ay itinadhana ng dikri

ni Pangulong Arroyo

noong 2005 ngunit

hindi ganap na

naipatutupad.

Nananatiling bahagi ng

MIMAROPA ang

Palawan.



Ang Awiting-Bayan

Ang mga pasaling-dilang panitikan ay naging laganap sa panahon ng ating mga ninuno bago pa man dumating ang pananakop ng mga Español. Ang mga Bisaya ay hindi pahuhuli sa kanilang angking husay at galing sa larangan ng panitikan na lalong pinatingkad ng kanilang katutubong kaugalian, tradisyon at kultura na napapaloob sa mga ito. Ating itatampok sa araling ito ang awiting-bayang Bisaya o Visayan folksongs. May napakinggan ka na bang awiting-bayang Bisaya? Halina, tuklasin at hayaang haranahin ka ng mga awitin na sadyang magdadala sa iyo sa alaala ng nakaraan. Sabayan ang pag-awit nito sa pamamagitan ng pag klik sa link na ibinigay at ang liriko naman ay matatagpuan sa inyong batayang aklat.

Lawiswis Kawayan (Awiting- bayan mula sa Samar Leyte) ➢ pahina 146

https://www.youtube.com/watch?v=LK4fRG6x7Zs

Dandansoy

(Awiting-bayan mula sa Negros Occidental) ➢ pahina 147 https://www.youtube.com/watch?v=BEHFLCB08To

Ay Kalisud

(Awiting-Bayan ng mga Ilonggo)

➢ Pahina 147 https://www.youtube.com/watch?v=uKFvTrigMM8

Si Pilemon (Awiting-bayan ng Sugbuwanon)

➢ Pahina 148 https://www.youtube.com/watch?v=irydqcYOY5c

Ili-Ili Tulog Anay

(Oyayi ng mga Ilonggo)

➢ Pahina148

https://www.youtube.com/watch?v=QLJ-CoGrFlo


https://www.youtube.com/watch?v=BEHFLCB08To

https://www.youtube.com/watch?v=uKFvTrigMM8

https://www.youtube.com/watch?v=irydqcYOY5c




Napakinggan mo ba ang mga awitin? Alin sa mga awiting ito ang nasabayan mo? Anong masasabi mo? Ipahayag ang iyong naging damdamin o emosyon habang pinapakinggan mo ang awitin. Isulat sa mga nakaturong palaso (arrow sa gilid ng gitara).

Ano- anong kultura, kaugalian at tradisyon ang mababanaag sa bawat awitin?

(Tukuyin at nang maging handa sa pakikibahagi sa ating talakayan sa ating pagkaklaseng virtual)

ANG AWITING-BAYAN AT BULONG MULA SA KABISAYAAN

Napakinggan mo ang ilang awiting-bayang Bisaya. Nagawa mo bang sabayan ang mga ito? Ngayon kaya mo bang ilarawan o bigyang-kahulugan ang uri ng katutubong panitikan na awiting-bayan? Ano ang awiting bayan?

Ang mga awiting-bayan na tinatawag ding kantahing-bayan ay itinuturing na isa sa mga sinaunang panitikan ng mga katutubong Pilipino na naging popular bago dumating ang mga Kastila rito sa ating bansa. Ito ay nagsimula bilang mga tulang may sukat at tugma na nilapatan ng himig upang maipahayag nang pakanta. Sa ganitong paraan ay higit na naging madali ang pagtanda o pagmemorya sa mga awiting ito. Hindi man ito nasusulat ngunit ito ay nananahan sa puso’t isipan naman ng mga mamamayan at naisatitik ang mga awit kaya naman maituturing na walang kamatayan ang mga ito. Kasasalaminan ito ng mga kaugalian, karanasan, pananampalataya, gawain o hanap-buhay ng ating mga ninuno. Kalakip ng mga awitin ay ang damdaming umiiral sa mga



taong umaawit nito tulad ng kaligayahan, kalungkutan, kabiguan at kapanatagan ng isip o kalooban. Ang awiting-bayan ay naging bahagi ng buhay ng ating mga ninuno sapagkat sa halos lahat ng kanilang ginagawa sa pang-araw araw na panunuhay ay sinasabayan nila ng pag-awit. Dito nila na naipapahayag ang kanilang damdamin.

Kung gayon, ano-ano ang mga karaniwang mga uri ng awiting- bayan na kanilang inaawit? Sapagkat ang mga awiting-bayan ay naging bahagi ng pang-araw araw na buhay ng mga sinaunang Pilipino ay naging patok na patok ito at masasabi natin na bawat lugar o bayan ay may kanya-kanyang awiting- bayang pinasikat. Atin ngayong alamin ang ilan sa mga uri ng awiting bayan na lumaganap sa iba’t ibang panig ng bansa.

❖ Balitaw- awit ng pag-ibig ng panghaharana ng mga Bisaya

❖ Kundiman- awit ng pag-ibig ng mga Tagalog

❖ Pananapatan- uri ng kundiman na inaawit kapag dumadalaw o nanghaharana ang binata sa kanyang nililigawan

❖ Dalit- awit panrelihiyon

❖ Diyona- awit ng pamamanhikan o kasal

❖ Dung-aw - awit ng mga patay ng mga Ilokano

❖ Kumintang-awit ng pakikidigma o pakikipaglaban

❖ Kutang-kutang- awiting panlansangan

❖ Soliranin- awit sa paggaod o pamamangka

❖ Maluway- awit sa sama-samang paggawa

❖ Oyayi o hele- awit sa pagpapatulog ng bata

❖ Pangangaluluwa- awit sa araw ng mga patay ng mga Tagalog

❖ Sambotani- awit ng tagumpay

❖ Talindaw- isa pang uri ng awit ng pamamangka.

Naging repleksiyon ng uri ng pamumuhay ng mga

Pilipino ang mga awiting-bayan na kanilang inaawit sa

iba’t ibang pagkakataon, okasyon o yugto ng kanilang buhay mula pagkapanganak hanggang sa pagsilang.



Ang mga awiting ito ay patunay kung gaano kakulay ang kultura ng mga Pilipino. Bawat mamamayan sa tatlong pangunahing pulo ng Pilipinas ay mayroong ipinagmamalaking awiting-bayan. Pinapatunayan lamang nito na ang mga Pilipino ay may sariling kalinangan sa sining lalong- lalo na sa larangan ng pag-awit. Ipinapakita nito na sila ay likas na mahilig sa musika at ang pag-awit ay naging bahagi ng kanilang pang-araw araw na buhay. Ikaw, may hilig ka rin ba sa musika? Ano-anong mga musika ang hilig mong pakinggan at awitin?

Bakit sila nagsasagawa ng mga bulong? Para saan ito? Karaniwan nila itong

sinasambit sa pagpapasintabi kapag naparaan sa tapat ng nuno sa punso, sa kagubatan, sa tabing-ilog at iba pang lugar na pinaniniwalaang pinamamahayan ng mga engkanto o mga nilalang na hindi nakikita. Ang mga bulong ay binibigkas nang mahina o sinasarili sa isip upang magbigay babala sa mga nilalang na hindi nakikita upang sila ay hindi masaktan gaya ng pagkaapak sa kanila ng hindi sinasadya o mabuhusan ng mainit na tubig sa parang. Ito ay ginagawa nila upang maiwasan nilang magalit ang mga hindi nakikitang nilalang sa kanila upang sila ay hindi saktan ng mga ito o paghigantihan gaya ng pagkakaroon ng mga hindi maipaliwanag na mga karamdaman.

Sa katunayan, sa mga liblib na pook ay ginagamit ng mga albularyo ang mga bulong sa panggagamot o pagtatawas para gumaling ang may hindi maipaliwanag na karamdaman gaya ng nausog, nakulam o namaligno. Sa iba’t ibang bahagi ng bansa kasama na ang Kabisayaan ay laganap pa rin ang paggamit ng mga bulong. Pag-aralan ang halimbawa ng mga bulong sa ibaba.

Ang mga Bulong

Isa pang yaman ng ating katutubong

panitikang pasalindila ang mga bulong. Ito ay

ginagamit ng ating mga ninuno upang kausapin ang

mga nilalang na hindi nakikita sa paniniwalang

hindi sila sasaktan ng mga ito. Ito ay tinatawag ding

orasyon na binibigkas at inuusal-usal kadalasan ng

mga matatanda sa nayon. Magpahanggang ngayon

ay ginagamit pa rin ng ilan nating kababayan ang mga bulong lalo na sa mga taga- probinsiya.

Salin sa Tagalog “Tabi- tabi…. Makikiraan lang kami Kami’y patawarin Kung kayo’y masagi naming”



Alam niyo rin bang pinaniniwalaan ng ating mga ninuno na isang panalangin ang bulong na binuhay dahil sa pagnanais na makamtan ang isang pangyayari o pagbabago sa hinaharap na mga pangyayari o kapalaran?

ANTAS NG WIKA

Alam mo bang may mga salitang ginagamit sa iba’t ibang pagkakataon? Ito ay nagpapakita ng antas ng wika batay sa pormalidad. Buksan ang iyong batayang aklat sa 157 at basahin ang liriko ng mga awitin. Upang higit mong maunawaan ito ay panoorin sa Youtube.Iklik na ang URL sa tabi ng mga ito at sabayan sa pag-awit upang maramdaman ang mensahe ng mga awitin.

Itanim sa isipan at pakatandaan na ang mga awiting-bayan ay nagsimula bilang mga tulang may sukat at tugma na kalaunan ay sinaliwan ng himig upang maipahayag nang pakanta na naglalarawan sa mga gawain at uri ng pamumuhay ng ating mga ninuno samantalang ang mga bulong ay isang matandang katawagan sa orasyon ng mga sinaunang tao sa kapuluan ng Pilipinas upang itaboy ang mga masasamang espiritu at mga hindi nakikitang nilalang upang hindi saktan ng mga ito. Ang awiting-bayan at mga bulong ay parehas na salindila kung kaya’t hanggang sa kasalukuyan ay umiiral pa rin sa mga probinsiya at lalawigan hindi lamang sa Vizayas kundi maging sa iba’t ibang panig ng kapuluan.

Mga awitin: ➢ Dalagang Pilipina” https://www.youtube.com/watch?v=SIhKnIL_2tk ➢ Bebot https://www.youtube.com/watch?v=9wVg2duebCE

Pahina157

https://www.youtube.com/watch?v=SIhKnIL_2tk

https://www.youtube.com/watch?v=9wVg2duebCE



Napansin mo ba ang mga salitang nakasulat ng madiin sa loob ng mga awitin?

Nasabayan mo ba ang mga awitin? Alin sa dalawa ang higit mong nagustuhan? Bakit?

Ngayon ay nais kong pagtuunan mo ng pansin ang mga pamagat ng dalawang awit sa itaas. Parehas na tumutukoy sa babae ang mga ito, pero paano naiiba batay sa pormalidad ng paggamit? Kanino madalas marinig ang salitang dalagang Pilipina? Eh ang bebot? Saan karaniwang naririnig ang salitang dalagang Pilipina at ang bebot?

Ang dalawang salitang ito ay mga halimbawa ng antas ng wika batay sa pormalidad. Nag-iiba ang ating antas ng wika depende sa taong ating kausap, lugar, okasyon o panahon kung kailan ginamit. Upang ganap mong maunawaan ito ay subukang sagutin ang hinihingi sa ibaba batay sa sitwasyon.

Napansin mo bang magkaiba ang paraan ng iyong pakikipag-usap sa iyong punongguro at sa iyong mga katropa o barkada? Alin sa dalawa ang ginamitan mo ng pormal na pananalita? Bakit? Ito ang tinatawag na antas ng wika batay sa pormalidad. Nagbabago ang wikang ating ginagamit at maging ang paraan ng pakikipag-usap depende sa kung sino ang ating kausap. Bukod dito ay isinasaalang-alang din natin ang pook o okasyon.

Nais mo bang malaman kung ano-ano ang mga iba’t ibang antas ng wika batay sa pormalidad? Halika na’t ating tuklasin ang mga ito. Buksan na ang iyong batayang aklat at pag-aralan ang mga iba’t ibang antas ng wika batay sa pormalidad.

Pamilyar ka ba sa ilang mga halimbawa ng mga salita sa bawat antas ng wika? Ginagamit mo ba ang ilan sa mga ito? Sa pangkalahatan ang antas ng wika ay nauuri sa dalawa. Ang pormal at mga salitang impormal o di pormal. Kadalasang ginagamit ang mga salitang impormal o di-pormal sa pakikipag-usap sa mga kakilala o kaibigan. Ang mga

Sa iyong paglalakad patungo sa paaralan ay may mga

makakasalubong kang iba’t ibang tao. Paano mo babatiin ng

magandang umaga ang mga sumusunod:

a. ang inyong punongguro

___________________________________________________________________

b. ang iyong mga katropa o barkada

___________________________________________________________________

Mga Antas ng Wika

Isaisip Natin pahina 158-160.



salitang pormal ay mga salitang isatndard dahil ginagamit ng karamihan ng mga nakapag-aral ng wika. Ito ang ginagamit sa paaralan, sa mga panayam, seminar gayundin sa mga aklat, ulat at sa iba pang usapan o sulating pang-intelektwal.

Muli mong bigyang-pansin ang grapikong tsart sa ibaba bilang paglalagom sa iyong natutunan o napag-aralan sa mga iba’t ibang antas ng wika

Gaya ng nabanggit natin sa naunang talakayan, ang kaantasan ng wika ay nahahati sa dalawang uri ang pormal at di- pormal. Sa uring pormal ay mayroong dalawa- ang pambansa at pampanitikan. Ang mga salitang kabilang sa pambansa ay ginagamit sa mga aklat, babasahin at sirkulasyong pangmadla. Ito ang wikang ginagamit sa paaralan at sa pamahalaan. Ang mga salitang kabilang sa antas pampanitikan ay ginagamit ng mga makata sa pagpapalutang ng ideya ng kanilang akda. May malalim na kahulugan at matalinghaga. Ang mga salita sa antas na ito ay lalong nakadaragdag sa kasiningan ng isang akda. Ang mga salitang kabilang sa di-pormal ay nauuri sa tatlo- lalawiganin, balbal at kolokyal. Ang lalawiganin ay ang paggamit ng mga diyalekto o lenggwahe mula sa sariling lugar na naging palasak at katanggap-tanggap gamitin sa buong bansa sapagkat naging pamilyar na sa mga tao. Ang balbal ay itinuturing na mga salitang kanto o kalye samantalang ang kolokyal naman ay mga di-pormal na salita na karaniwang ginagamit sa pang-araw araw na pakikipag-usap.

Alin sa mga nabanggit na antas ng wika ang madalas mong gamitin. Bakit?



Ngiting tagumpay! Ang saya lang di ba?

Sa wakas ay natapos mo nang lahat pag-aralan

ang mga araling napapaloob sa modyul na ito.

Batid kong marami ka na namang bagong

kaalamang natutunan. Sana naman ay

nabuhay ang iyong interes sa mga awiting-

bayan at syempre ay lalong nahasa ang iyong

kasanayan sa pakikipagtalastasan sa kapwa sa

pamamagitan ng paggamit ng angkop na antas

ng wika. Ngayon ay handang-handa ka na

upang sagutin ang aking mga inihandang

pagsasanay.



Panuto: Basahin at suriing mabuti ang liriko ng mga awiting-bayang Bisaya sa pahina 146-148.

Pagkatapos ay tukuyin ang ilang detalye nito . Piliin ang titik ng tamang sagot.

______1. Ano ang ginawa ng dalaga nang yayain siya nang kasintahang mamasyal batay sa linya ng awitin sa ibaba?

“ Ang dalaga naman ay ibig pang umayaw Sasabihin pa kay Inang nang malaman. “ A. Tumanggi siya sa alok ng kasintahang mamasyal B. Nagsabi siyang magpaalam muna sa ina. C. Nagtampo siya sa binata dahil sa biglang paanyaya nito. D. Tinakasan ang ina. ______2. Ano ang ibig sabihin ng asawang babae sa kanyang pahayag na ito? “Ang panyo mo at ang panyo ko Dalhin mo at itatali ko Kung magkalakip-lakip Asawa na kita, asawa mo ako.” A. Ayaw na niyang makita pa ang asawang lalaki. B. Tatalian ng panyo ang asawang lalaki kapag makita. C. Sa kabila ng lahat ay tanggap at mahal pa rin ng babae ang kanyang asawa. D. Kalimutan na nila ang isa’t isa. _______3. Anong damdamin ng isang umiibig ang mahihinuha sa liriko ng awitin? “ Ay, ay Kalisud, kaysaklap ng iniwanan Gabi’t araw ang mata ay laging luhaan”. A. labis na nasasaktan B. labis na nagungulila C. labis na nasasabik D. labis na naiinis ________4. Ano ang mahihinuha sa ginagawang pagpapatulog sa bata sa liriko ng awitin? “Batang munti, batang munti Matulog ka na , wala rito ang iyong ina”

GAWAIN BILANG 1: Idetalye mo!

Pangalan:___________________________________________ Iskor:_________________________ CN. ______

Grade 7- ____________________________________________ Batch: ________________________

Guro: _________________________________ __ Petsa: ________________________



A. Nakagawian nang ipaghele ng mga Pilipino ang mga sanggol upang makatulog. B. Napakahirap patulugin ang isang sanggol. C. Iniiwan sa pangangalaga sa iba ang sanggol. D. Mahirap magpalaki ng sanggol. ________5. Anong hanapbuhay ng tauhan sa awitin? “ Si Pilemon, Pilemon Nangisda sa kadagatan” A. magsasaka B. karpentero C. drayber D. mangingisda



Panuto: Panoorin at pakinggang muli ang mga Awiting-bayang Bisaya sa aklat pahina 146-148. Gamit

ang mga Youtube link na ibinigay sa modyul. Suriin ang kulturang napapaloob dito at

ipaliwanag din ang mahalaga o pahiwatig na kaisipang taglay. Punan ang tsart sa ibaba.

Awiting-bayang bisaya Bahagi ng Kultura ng Kabisayaan na Masasalamin sa Awitin

Pahiwatig/ Mahalagang Kaisipan

Lawiswis Kawayan

Dandansoy

Ay Kalisud!

Ili- Ili Tulog Anay

Si Pilemon

Pangkat Alapaap- Pumili ng isa lang na awiting susuriin

Pangkat Ulan- Pumili ng dalawang awiting susuriin

Pangkat Buhawi- Pumili ng tatlong awiting susuriin

GAWAIN BILANG 2: Musikinig


Grade 7- ____________________________________________ Batch: ________________________

Guro: _________________________________ __ Petsa: ________________________



Panuto: Kasasalaminan ang mga awiting-bayang Bisaya ng ilang tradisyon ng mga sinaunang Pilipinong naninirahan sa Kabisayaan partikular na sa larangan ng pag-ibig. Bumuo ng sariling pagahhatol o pagmamatuwid kaugnay ng mga ideyang nakapaloob sa awit.

Pakinggang muli ang awiting “Lawiswis Kawayan” at pagkatapos ay sagutin ang mga tanong batay sa iyong sariling pananaw.

1. Makikita sa awitin ang kaugaliang pagpapaalam muna ng isang dalaga sa kanyang ina bago siya

sumama o pumayag sa paanyaya ng kasintahan. Ano ang iyong pananaw sa kaugaliang ito? Dapat bang magpaalam ang anak sa magulang kung may

pupuntahan? ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Nang umiyak ang kasintahan ay agad na humingi ng tawad at inalo ng binata ang kanyang kasintahan

dahil sa maling nasabi nito. Ano ang iyong pananaw sa kaugaliang ito? Dapat nga bang suyuin ng binate ang isang dalaga kapag

nagtatampo? ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

GAWAIN BILANG 3: Ito ang Hatol o Matuwid ko!


Grade 7- ____________________________________________ Batch: ________________________

Guro: _________________________________ __ Petsa: ________________________



Panuto: Batay sa mga natalakay na mga katutubong kulturang Pilipino ay sumulat ng isang

komposisyon na nagtatampok o nagpapahalaga sa Kulturang Pinoy.

Sulating Pormal Bilang 1

Layunin: Natatalakay ang mga tampok na kulturang Pinoy na sadyang pagkakakilanlan ng ating lahi

Pinoy Ako, Ipinagmamalaki ko!

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________

GAWAIN BILANG 4: Magsulat Tayo!


Grade 7- ____________________________________________ Batch: ________________________

Guro: _________________________________ __ Petsa: ________________________



Panuto: Suriin kung anong antas ng wika (pambansa o pampanitikan) nabibilang ang nasalungguhitang

salita na ginamit sa pagsulat ng awiting- bayan. Isulat sa kahong katapat ng nasalungguhitan. Ang Dalagang Pilipina

Composer: Jose Santos Lyricist: Jose Corazon De Jesus

I III Ang dalagang Pilipina Bulaklak na tanging marilag, Parang tala sa umaga Ang bango ay humahalimuyak Kung tanawin ay nakaliligaya Sa mundo’y dakilang panghiyas May ningning na tangi’t Pang-aliw sa pusong may hirap. dakilang ganda. II IV Bulaklak na tanging marilag, Batis ng ligaya at galak Ang bango ay humahalimuyak Hantungan ng madlang pangarap Sa mundo’y dakilang panghiyas Iyan ang dalagang Pilipina, Pang-aliw sa pusong may hirap. Karapat dapat sa isang tunay na pagsinta.

GAWAIN BILANG 5: Awiting-bayan, Anong Antas ng Wika?


Grade 7- ____________________________________________ Batch: ________________________

Guro: _________________________________ __ Petsa: ________________________

Kumusta ka? Ayos ka lang ba?

Nasagutan mo ba lahat ng

pagsasanay? Inaasahan ko na tama

lahat ng mga sagot mo o dili kaya ay

marami kang nakuha. Upang higit

pang mapagtibay ang iyong

kaalaman ay ipagpatuloy ang

pagsagot sa pagsasanay sa iyong batayang aklat.



PAKSA/KASANAYAN PAHINA BILANG BILANG NG AYTEM

SAGUTIN NATIN B

(Pagpapaliwanag sa kaisipan ng awiting-bayan)

Pahina 153-154 5 puntos

MADALI LANG ‘YAN

( pagtukoy sa kahulugan)

Pahina 163 10 puntos

SUBUKIN PA NATIN Pahina 163-164 10 puntos

Upang lalong malinang ang iyong kasanayan ay sagutin mo

ang sumusunod na mga pagsasanay sa iyong batayang aklat

PLUMA 7. Kuhanan ng malinaw na larawan ang mga

nasagutang pagsasanay sa aklat at pagkatapos ay i-uplod sa

google klasrum na nakalaan para sa asignatura.



Panuto: Pagkatapos mong pag-aralan ang mga awiting-bayang Bisaya ay panahon na para itampok mo naman ang awiting-bayang ipinagmamalaki ng iyong sariling lugar. Gawin batay sa hinihingi nang ayon sa pangkat na kinabibilangan.

Pangkat Alapaap- Magsaliksik ng awiting-bayang ipinagmamalaki ng sariling lugar. Isulat ang liriko nito

at pagkatapos ay magsalungguhit ng sampung salita sa loob ng awitin. Ibigay rin

ang antas ng wikang ginamit dito.

Pangkat Ulan- Magsaliksik ng awiting-bayang ipinagmamalaki ng sariling lugar pagkatapos ay rebisahin

ang ilang liriko nito at sikaping magamit lahat ng antas ng wikang pinag-aralan.

Panatilihin ang orihinal na himig ng awitin.

Pangkat Buhawi- Sumulat ng sariling liriko ng awiting-bayan na nagpapakita ng kaugalian ng isang

partikular na lugar sa Pilipinas gamit ang wika ng kabataan. Maaaring gamitin ang

orihinal na himig ng awitin ngunit may kaunting rebisyon o maaari ring lumikha ng

sariling himig.

Rubrik ng gawain: Liriko ng awitin- 10 puntos Pagsusuri/Paggamit ng Antas ng Wika- 10 puntos Kabuuan: 20 puntos * Ang napili/nabuong awiting-bayan ay itatanghal sa performance task ng gawain.

GAWAIN BILANG 1: Ang Awit ng Bayan ko!


Grade 7- ____________________________________________ Batch: ________________________

Guro: _________________________________ __ Petsa: ________________________



G

Makabuo ng sariling bersyon ng isang awiting-bayan ng inyong sariling lugar

na lalapatan ng himig ng isang kilalang awiting-bayan o maaari ring orihinal

na likhang-himig.

Isa kang komposer/mang-aawit/miyembro ng banda

R

Maligayang pagdating sa ating

pangwakas na gawain. Oras na para gamitin

mo ang iyong mga natutunan. Batid ko na

bilang isang Pilipino ay likas sa iyo ang hilig

sa pag-awit o pakikinig ng mga awitin. Pero

di nga ba’t higit na mainam kung ang iyong

itaguyod ay ang iyong sariling katutubong

awitin at hindi lamang ang mahumaling ka

sa mga awiting banyaga. Ilabas na ang iyong

natural na pagiging komposer o pagiging

mang-aawit. Buhayin at Itaguyod ang mga

awiting-bayan!



Rubrik:

Krayterya 5 Napakahusay

4 Mahusay

3 Kainaman

2 Di gaano

1 Pagbutihin

pa Nilalaman o paksa Angkop ang napiling paksa sa tema ng awitin

Tono o Himig Angkop ang tono na inilapat sa liriko ng awiting-bayan atynakaagaw ng atensyon

Pagkamalikhain Gumamit ng kasuotan/instrumento na sadya nga namang nakakatawag ng pansin

A

S

P

S

Ang awtput ay dapat nakasunod sa rubric sa ibaba:

Pangkatang pagtatanghal ng awiting bayan/Video ng sariling interpretasyon/ bersyon ng isang awiting-bayan ng inyong sariling lugar

Ikaw ay kasapi ng isang banda ng mga kabataang nagmamalasakit sa mga

awiting sariling atin. Naimbitahan ka ng lalawigang panglunsod na

magbigay ng isang pampasiglang palabas para sa pagdiriwang ng kapistahan ng inyong lalawigan.

Mga mamamayang Pilipino



Video/awtput Napakahusay ng pagkakaedit

Pagpapasa Naipasa bago o sa takdang araw



TALASANGGUNIAN:

Baisa-Julian, Aileen G. et.al. Pinagyamang Pluma 7 (Ikalawang Edisyon) . Manila.: Phoenix P ublishing House Inc.,2018.

Marquez, Servillano Jr. , Pintig ng Lahing Pilipino 7. Manila: Sibs Publishing House Inc. , 2018

Panganiban, Jose Villa et.al. Panitikan ng Pilipinas. Manila: Rex Bookstore, 1995.

Santiago, Alfonso O. et.al., Makabagong Balarilang Filipino.Manila: RexBookstore, 1991.

Villafuerte, Patocinio et.al. Panitikang Panrehiyon sa Pilipinas. Valenzuela City: Mutya Publishing House, 2000.

Mga Website: Ay Kalisud https://www.youtube.com/watch?v=uKFvTrigMM8

Bebot https://www.youtube.com/watch?v=9wVg2duebCE

Dalagang Pilipina https://www.youtube.com/watch?v=SIhKnIL_2tk

Dandansoy https://www.youtube.com/watch?v=BEHFLCB08To

Ili Ili Tulog Anay https://www.youtube.com/watch?v=QLJ-CoGrFlo

Lawiswis Kawayan https://www.youtube.com/watch?v=LK4fRG6x7Zs

Si Pilemon https://www.youtube.com/watch?v=irydqcYOY5c

Online Tools

• http://www.my-diary.org/. (diary online)

• Bitmoji apps (playstore)

https://www.youtube.com/watch?v=9wVg2duebCE

https://www.youtube.com/watch?v=SIhKnIL_2tk

https://www.youtube.com/watch?v=BEHFLCB08To



https://www.youtube.com/watch?v=irydqcYOY5c

http://www.my-diary.org/.%20%20%20(diary



Mga Pangangailangan sa Asignatura

• Sulating Pangwakas

• Pangkulay

• Lapis

• Cellphone/Laptop/printer

• Card board

• Bond paper

• Diksyunaryong Filipino

MGA PATAKARAN SA VIRTUAL NA KLASRUM

Upang matiyak ang isang positibo at produktibong kapaligiran sa pagkatuto, ang

lahat ng mga mag-aaral ay dapat tumalima sa sumusunod na mga patakaran ng

virtual na pagkaklase:

Pag-aaral na Synchronous:

1. Ang mga mag-aaral ay dapat na maging handa sa pagpasok sa online na klase. Dapat

silang nakapasok sa platform ng online na ibinigay ng paaralan sa takdang oras o

limang minuto bago ang nakatakdang pagkaklase.

2. Hindi dapat ibahagi ang mga kredensiyal sa pag-login. Ang pagbabahagi ng

impormasyon sa pag-login ay lumalabag sa mga karapatan ng ibang mga mag-aaral at

guro sa pagiging kumpedensyal ng mga impormasyon na maaaring makapagbigay ng

oportunidad na makilahok sa klase ang mga hindi awtorisadong tao at/ o humantong

sa nakakagambalang pag-uugali na makababawas sa pagkakaroon ng produktibo at

positibong kapaligiran sa pagkatuto. Hindi dapat ibahagi ng mga mag-aaral ang

kanilang personal na pagkakakilanlang impormasyon (link ng klase, link na ibinigay ng

guro, mga na-dowload na gawain) sa ibang tao.

3. Dapat na tiyakin ng mga mag-aaral na ang audio, video at koneksyon ng kanilang kompyuter ay gumagana bago magsimula ang klase.

4. Dapat na ipagbigay-alam agad ng mag-aaral sa guro sakaling may hindi inaasahang

insidenteng nangyari (kawalan ng kuryente, malfunction ng laptop/desktop, problema

sa koneksyon at iba pa).

5. Ang mga mag-aaral ay kinakailangang magkaroon ng isang naaangkop na lugar

(maliwanag na ilaw, tahimik, may malakas na koneksyon, komportable) sa

pagsasagawa ng “synchronous” na mga aralin. Dapat silang magkaroon ng isang

espasyo sa pag-aaral na malaya mula sa anumang uri ng kaguluhan sa kanilang paligid.

Dapat din nilang tiyakin na sila lamang ang taong makikita mula sa kanilang camera.

6. Dapat gamitin ng mga mag-aaral ang kanilang “PSD system e-mail account” upang mag-

log in sa Zoom virtual na sesyon ng klase.



7. Dapat sundin ng mga mag-aaral ang ibinigay na format para sa kanilang mga “user ID”

sa screen.

Pangkat/Seksiyon (Unang dalawang titik + Apelyedo+ Inisyal ng Unang Pangalan)

Halimbawa: AR Quezon, M.

8. Dapat na obserbahan ng mga mag-aaral ang wastong pag-aayos ng sarili at pagsusuot ng kumpletong uniporme ng paaralan.

9. Ang mga sesyon ng klaseng virtual ay sadyang idinesenyo para sa mga mag-aaral. Upang maiwasan ang pagkagambala sa kapaligiran ng pag-aaral, ang mga magulang/tagapag- alaga ay hindi dapat aktibong lumahok sa mga sesyon sa pag-check-in, bagaman ang mga magulang/tagapag-alaga ay maaaring tumulong sa kanilang anak sa paggamit ng teknolohiya. Sila rin ay maaaring manatiling nasa malapit lang.

10. Dapat na panatilihin ng mga mag-aaral ang kanilang mga kamera sa buong durasyon ng synchronous na sesyon ng pag-aaral upang matiyak ang palagiang koneksyon sa guro at kamag-aral. Ang mga mag-aaral na papatay sa kanilang mga kamera nang walang katanggap-tanggap na dahilan ay itinuturing na wala sa interaksiyon ng klase ng mga mag-aaral.

11. Dapat na patayin ng mga mag-aaral ang kani-kanilang mga mikropono sa pagpasok sa virtual na silid-aralan. Maaari lamang nilang i-on ang kanilang mga mikropono kapag tinawag sila ng guro na magsalita at magbahagi ng kanilang mga ideya o magtatanong.

12. Lubos na hinihikayat ang mga mag-aaral na makilahok nang aktibo sa mga talakayan sa online na pag-aaral.

13. May karapatan ang mga mag-aaral na magpahayag ng kanilang sarili at malayang makapagbahagi ng kanilang mga opinyon at ideya. Gayunpaman, kinakailangan nila itong gawin nang may buong respeto at paggalang.

14. Ang mga mag-aaral ay dapat na magpamalas ng paggalang sa kanilang mga kamag-aral sa lahat ng pagkakataon. Dapat nilang iwasan ang mga bulgar na pahayag o kilos na maaaring makagambala sa klase mula sa pag-aaral at makapagpawala ng motibasyon sa kanilang mga kamag-aral. Sila ay dapat na palaging magalang sa ibang mga mag-aaral at guro sa mga sesyon ng virtual na klase. Ang mga hindi naaangkop, nakakasakit, o may pagbabanta na mga komento, maling pagpapahayag ng pagkakakilanlan, at/o nakakagambalang pag-uugali ng sinumang kalahok sa panahon ng mga virtual na sesyon ng klase ay hindi pinahihintulutan at maiuulat sa POD para sa kaukulang parusa.

15. Dahil sa ang Philippine School Doha ay isang institusyong pang-akademiko, ang angkop at pormal na wika ay dapat gamitin sa lahat ng oras. Ang mga mag-aaral ay hindi dapat gumamit ng malaswa, bastos, may pagbabanta, walang-galang at di-pormal na wika tulad ng slang sa Internet (LOL, BRB, atbp.) na maaaring kabilang ngunit hindi limitado sa mga imahe o memes sa anumang pakikipag-usap sa mga guro. Itinataguyod ng PSD ang pagtutol laban sa “name-calling” o cyberbullying sa



synchronous na mga sesyon o kahit saan. Ang anumang paglabag sa panuntunang ito ay sasailalim sa aksiyon ng pagdidisiplina.

16. Dapat iwasan ng mga mag-aaral ang paggawa ng anumang mga pag-record o pagkuha ng mga “screenshot” sa anumang oras ng synchronous na sesyon ng pag-aaral. Hindi sila dapat magpadala o mag-post ng anumang bahagi ng sesyon ng virtual na klase sa anumang platform ng social media.

17.Ang anumang kumpidensiyal o personal na pagkakakilanlang impormasyon na may kaugnayan sa mga guro o mag-aaral na lumalahok sa panahon ng mga virtual na sesyon ng klase ay hindi dapat kolektahin, talakayin, o ibahagi.

18. Dapat iwasan ng mga mag-aaral ang “spamming” sa mga “chat box”. Ang “chat box” ay para sa mga layuning pang-edukasyon, ang mga bagay lamang na nauugnay sa aralin ang maaaring ibahagi sa”chat box”.

19. Dapat sundin ng mga mag-aaral ang mga probisyon na itinakda sa ilalim ng Manwal ng mga Mag-aaral ng paaralan at ang mga bagong alituntunin / patakarang itinakda ng Opisina ng “Prefect of Disipline”.

20. Mahigpit na ipinagbabawal sa mga mag-aaral ang pagbubukas ng mga “account” sa social media, paglalaro online, at pagbubukas ng iba pang mga “site” sa panahon ng synchronous na pag-aaral maliban kung ito ay iniutos ng guro.

21. Ang mga mag-aaral ay kinakailangang dumalo o pasukan ang klase sa “Learner Support Program” batay sa pagtataya ng mga guro sa iba’t ibang asignatura.

Ang Paggamit ng PSD E- Desk at Iba pang mga Online Platform 1. Dapat na gamitin ng mga mag-aaral ang PSD E-desk at ng kanyang mga “resources”

para sa layuning pang-edukasyon lamang.

2. Ang mga mag-aaral ay dapat magsanay na mapanatili ang pagiging lihim ng impormasyon. Ipinagbabawal na ibahagi ang mga password, link (eksklusibo sa kanilang mga klase), mga email address, at iba pang impormasyon sa pakikipag-ugnay nang walang pahintulot ng kinauukulang partido.

3. Ang mga mag-aaral ay dapat gumamit ng isang email address at larawan sa profile na angkop para sa isang pang-edukasyong kapaligiran. Ang mga email address na gumagamit ng kabastusan o kung hindi man na maaaring magpahiwatig bilang nakakasakit, ay hindi papayagan. Karapatan ng guro na tukuyin kung ang “address” ng email ng mag-aaral at / o larawan ng profile ay hindi naaangkop. Ang mga mag-aaral na gumagamit ng hindi naaangkop na email address at / o larawan ng profile ay igigiit na mai-update ang kanilang “user profile”.

4. Mahigpit na ipinagbabawal sa mga mag-aaral ang paggamit ng “account” ng isa pang

mag-aaral sa pag-log in sa PSD E-desk o iba pang mga “platform”.



5. Ang mga guro ay mag-popost o mag-uupload ng mga materyales sa kurso o mga gawain sa pag-aaral sa anumang oras sa pagitan ng ala-una (1PM) ng hapon hanggang alas-siyete (7PM) ng gabi. Lubos na hinihikayat ang mga mag-aaral na palaging mag-log in sa kanilang mga account sa PSD E-desk para sa mga “update”.

6. Maaaring kumunsulta sa mga guro at magpahayag ng alalahanin sa pamamagitan ng

PSD E-Desk, psdqatar email address, at iba pang nararapat na awtorisadong platform alinsunod sa bawat iskedyul na ibinigay para sa mga mag-aaral. Ang lahat ng mga alalahanin at mga katanungang ipinadala lampas ng alas tres ng hapon (3pm) ay makakatanggap lamang ng tugon sa susunod na araw.

7. Ang mga mag-aaral ay dapat na maging responsable sa pagggamit ng pasalita at pasulat

na komunikasyon. Kailangang iwasan ang paggamit ng mga bulgar na salita, nakabababa ng pagkatao, at agresibong wika o anumang anyo ng pang-aapi.

8. Lahat ng mga komunikasyon sa ibang mga mag-aaral ay dapat na may kaugnayan sa

kurso at may paggalang. Ipinagbabawal ang pagpapadala ng email ng mga kamag-aral nang walang pahintulot.

9. Dapat na ipagbigay-alam ng mga mag-aaral sa kanilang guro kung mayroong anumang

anyo ng komunikasyon na sa palagay nila ay hindi naaangkop o hindi sila komportable.

10. Ang mga mag-aaral ay dapat na mag-isip sa kung ano ang i-popost nila sa online.

Ipinagbabawal ang pag-popost ng malaswa, may pagbabanta, nakakasakit, o hindi naaangkop na mga bagay.

11. Dapat isumite ng mga mag-aaral ang kanilang mga gawain sa pagkatuto / takdang-

aralin ayon sa uri ng “file” na tinukoy ng guro (MS Word, pdf, atbp). Ang lahat ng mga file na napakalaki upang tanggapin sa PSD E-desk ay dapat mai-upload sa isang tiyak na “google drive” (address na ibibigay ng guro).

Katapatang Pang-akademiko

1. Ang pagkopya sa gawain ng ibang estudyante, o pahintulutan ang iba na sadyang kopyahin ang gawain ng isang mag-aaral at plagiarismo o maling paggamit ng nilalaman mula sa Internet ay hindi pinapayagan. Kapag natuklasan, ang mag-aaral ay maaaring magkaroon ng “zero” na marka bilang resulta ng maling gawi at ito ay aaksiyunan.

2. Mahigpit na pinagbabawalan ang mga mag-aaral na gawin o sagutin ang mga pagsusulit

para sa iba pang mga mag-aaral. 3. Hindi pinapayagan ang mga mag-aaral na makipagtulungan sa iba pang mga mag-aaral

(kasamang magtrabaho) sa mga takdang gawain maliban kung iniutos ng guro na gawin ito . Ang pakikipagtulungan ay kapaki-pakinabang sa tradisyonal na silid-aralan, ngunit hindi ito pinahihintulutan sa ating online na pagkaklase nang walang



tiyak na mga tagubilin ng guro upang gawin ito. Bilang karagdagan, ang mga magulang ay hindi dapat na mag-log in sa “account” ng isang mag-aaral at siyang kukumpleto sa gawain ng kurso sa ngalan ng mag-aaral.

4. Sa sandaling may sulat para sa mga magulang na na-upload sa PSD E-desk, dapat na

ipagbigay-alam agad ng mga mag-aaral sa kanilang mga magulang. Ang mga magulang lamang ang dapat na bumasa at magkumpirma sa lahat ng mga “reply slips” na ipinadala sa kanila sa pamamagitan ng PSD E-desk.

mary ann c. mueda, maed

Documents