masht.rks-gov.netmasht.rks-gov.net/uploads/2015/09/plani-i-fizioterapise... · web viewsfida të...

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

Programi mësimor ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2014

Fizioterapi Niveli II

Kosovë, 2014

1

PËRMBAJTJA

I. Korniza e programit mësimor profesional për profilin ”Fizioterapi”, shkalla e II-të.

II. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale për shkallën e II-të.

a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 10

1. Etikë mjekësore 2. Edukim shëndetësor 3. Kujdesi shëndetësor dhe rehabilitimi 4. Bazat e masazhës b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 10 1. Aplikimi i pozitave korrektuese në shtrat 2. Ekzekutimi i lëvizjeve dhe matjeve

c) Programet e lëndëve profesionale, kl. 11 1. Shëndeti dhe sëmundjet te njeriu 2. Bazat e kineziologjisë 3. Terapia fizikale - 1

d) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 111. Aplikimi në elektroterapi2. Ekzekutimi i lëvizjeve dhe matjeve

e) Programet e lëndëve profesionale, kl. 121. Terapia fizikale - 22. Kineziterapia3. Rehabilitimi special4. Neuropsikiatria

f) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 121. Aplikimi në termoterapi2. Ekzekutimi i ushtrimeve te deformitetet3. Aplikimi i ushtrimeve te sëmundjet degjenerative

V. Literatura e rekomanduar

VI. Struktura e sistemit të arsimit në Kosovë

2

Korniza e programit mësimor profesional

ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2014

Fizioterapi Niveli I, II

3


Lëmi: ShëndetësorProfili: Teknik i fizioterapisëNiveli: I

I. Njoftime të përgjithshme për shkollimin

1. Struktura e shkollimit

Arsimi në profilin Teknik i fizioterapisë trajtohet në kuadrin e shkollimit të mesëm të lartë të arsimit profesional në një nivel: I, II (X, XI, XII)

Vërejtje: Për këtë profil të arsimit profesional nuk ekziston niveli i parë, ngase nxënësi nuk mund të arrijë kompetencat e duhura që i kërkon tregu i punës për këtë profil.

Kurrikuli i profilit ”Fizioterapi”, është i strukturuar në lëndë mësimore(teorike) dhe module mësimore(praktike), në tri grupe:

1 Grupi i lëndëve të përgjithshme, që synojnë formimin shkencor/humanitar të nxënësve për të lehtësuar integrimin e tyre në shoqëri, si dhe vazhdimin e shkollimit të mëtejshëm.

2 Grupi i lëndëve teorike-profesionale, që synojnë konsolidimin e nxënësit, të koncepteve shkencore, si dhe bëjnë njohjen e tyre me proceset dhe dukuritë që lidhen me profesionin shëndetësor.

3 Grupi i moduleve të praktikës profesionale, që synojnë përgatitjen e nxënësve me kompetencat praktike të nevojshme për t’u integruar në punën e tyre profesionale të mëtutjeshme.

2. Qëllimet e përgjithshme të shkollimit

Qëllimi kryesor i shkollimit të lëmit shëndetësor është zhvillimi i personalitetit të nxënësve për t’u inkuadruar në një shoqëri demokratike si qytetarë aktiv e kompetent, si dhe për t’u angazhuar në punën e mëtejshme gjithnjë në ndryshim. Sfida të rëndësishme për arritjen e këtij qëllimi janë dhe zhvillimi te nxënësi i ndjenjës së vetëbesimit, kultivimi i vullnetit të lirë në marrjen e vendimeve, nxitja e gatishmërisë për të nxënë gjatë gjithë jetës dhe për t’u zhvilluar individualisht nga pikëpamja emocionale, intelektuale dhe profesionale.

Për të realizuar këto qëllime, është e nevojshme që shkolla profesionale t’u krijojë nxënësve: - Mundësi për të zhvilluar kompetencat profesionale, të bazuara në njohuritë shprehitë dhe

qëndrimet e mjaftueshme për të lehtësuar punësimin dhe përparimin drejt arsimit e trajnimit profesional të mëtejshëm;

- Kushte për të njohur dhe zbatuar rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit në përputhje me standardet ndërkombëtare;

- Mbështetje për të zhvilluar ndjenjën e disiplinës, kureshtjen intelektuale dhe vlerat morale;- Kushte për t’u zhvilluar psikologjikisht dhe fizikisht për të përballuar vështirësitë që do të

ndeshin gjatë veprimtarive të ardhshme profesionale;

4

- Mbështetje për të zhvilluar format e bashkëpunimit dhe të besimit të ndërsjellë nëpërmjet përvojës së punës praktike;

- Mundësi për t’u njohur me zhvillimet perspektive të profesionit të tyre, të para këto në kontestet e integrimit evropian.

3. Grupi të cilit i drejtohet shkollimi

Shkollimin për ”Fizioterapi”, mund ta ndjekin të gjithë të rinjtë dhe të rejat, që kanë përfunduar me sukses arsimin e detyruar nëntëvjeçar dhe zotërojnë aftësi shëndetësore (mendore dhe fizike) të mjaftueshme për të kryer shkollën e mesme.Në raste të veçanta, kur kërkesat për të ndjekur këtë shkollim janë më të larta sesa kapacitetet reale të shkollave profesionale, MASHT-i përgatitë udhëzime të veçanta me kritere të posaçme pranimi për këto shkolla.

4. Mundësitë e punësimit dhe shkollimit të mëtejmë

Arsimimi në profilin “Fizioterapi”, trajtohet në kuadrin e shkollimit të mesëm profesinale. Pas përfundimit të nivelit të dytë nxënësi fiton titulli “”Fizioterapi i/e çertifikuar” dhe ka të drejtë të integrohet në tregun e punës në profilin përkatës. Pas përfundimit të nivelit të dytë nxënës fiton diplomën dhe thirrjen “Fizioterapi”, , si dhe ka mundësinë e vazhdimit të studimeve universitare..

5. Mundësitë e punësimit

Tekniku i fizioterapisë mund të punësohet nëpër qendrat e rehabilitimit, në spitale, në shtëpi të pleqve, në klube sportive, qendrat rekreative sportive, në qendrat e fitnesit ose mund të vetëpunësohet në këtë sektor, sipas kërkesave të klientëve.

5

II. Kompetencat e fituara nga nxënësit në përfundim të shkollimit

1. Kompetencat e përgjithshme

Ndjekja e shkollimit në profilin ”Fizioterapi”, do të zhvillojë te nxënësi një tërësi kompetencash të përgjithshme, të cilat do t’i shërbejnë atij në përvetësimin me efektivitet të programit mësimor, zhvillimin në nivelin e kërkuar të kompetencave profesionale dhe integrimin në shoqëri. Kështu nxënësi do të jetë i aftë të:

- komunikojë në mënyrë korrekte, me shkrim dhe me gojë, për të shprehur mendimet- ndjenjat e tij dhe për të argumentuar mendimet për çështje të ndryshme;- angazhohet fizikisht dhe mentalisht në zgjidhjen e situatave ndryshme që do të ndeshë në

kontestin profesional, personal dhe shoqëror;- respektojë parimet e punës në grup dhe të bashkëpunojë aktivisht në arritjen e objektivave të

pranuara,- vlerësojë dhe të vetëvlerësojë nisur nga kritere të drejta, si bazë për të përmirësuar dhe çuar

më tej arritjet.

2. Kompetencat profesionale

Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit trevjeçar në Profilin mësimor “Fizioterapi”, nxënësi do të jetë i aftë të ushtrojë kompetencat profesionale si më poshtë:- Përgaditë pacientin, hapësirën, aparatet dhe medikamentet me qëllim të aplikimit të

fototerapisë, termoterapisë, hidroterapisë, mekanoterapisë, elektroterapisë, magnetoterapisë, sonoterapisë dhe procedurat balneoklimatologjike;

- Aplikimi i lëvizjeve aktive mësohet për aplikimin e ushtrimeve të përshkruara;- Komunikon me pacientin;- Përgaditë pacientin nga ana psikologjike;- Përgaditet për punë në kabinetin e fizioterapisë;- Mban të dhënat për pacientin- Zbaton rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjen e mjedisit;- Përdor në mënyrë të pavarur literaturën me qëllim të ngritjes profesionale.

6

III. Plani mësimor për profilin ”Fizioterapi”

Nr Lëndët dhe modulet mësimore Niveli II

Klasa 10 Klasa 11 Klasa 12A. Lëndët e përgjithshme (Gjithsej) 15 (525) 15 (525) 15 (480)1 Gjuhë shqipe dhe letërsi 3 (105) 3 (105) 3 (96)2 Gjuhë angleze 2 (70) 2 (70) 2 (64)3 Edukatë fizike 2 (70) 2 (70) 2 (64)4 Matematikë aplikative 2 (70) 2 (70) 2 (64)5 Teknologji informimit 2 (70) 2 (70) 1 (32)6 Fizikë 1 (35) 1 (35)7 Kimi 1 (35) 1 (35) 2 (64)8 Gjuhë e dytë e huaj 1 (35) 1 (35)9 Biologji 1 (35) 1 (35) 2 (64)10 Ekonomi dhe ndërmarrësi 1(35)B. Lëndët profesionale (Gjithsej) 10 (350) 7 (245) 6 (192)1 Anatomia me fiziologji 2 (70)2 Edukimi shëndetësor 2 (70)3 Etikë mjekësore 2 (70)4 Kujdesi shëndetësor me rehabilitim 2 (70)5 Shëndeti dhe sëmundjet te njeriu 2 (70)6 Bazat e masazhës 2 (70)7 Bazat e kineziologjisë 2 (70)8 Terapia fizikale 3 (105) - I 2 (64) - II9 Kineziterapia 2 (64)10 Rehabilitimi special 1 (32)11 Neuropsikiatria 1 (32)C. Modulet 6 (210) 9 (315) 11 (352)1 Aplikimi i masazhës 3 (105)2 Aplikimi i pozitave korrektuese në shtrat 3 (105)3 Aplikimi në elektroterapi 5 (175)4 Ekzekutimi i lëvizjeve dhe matjeve 4 (140)5 Aplikimi në termoterapi 5 (160)6 Ekzekutimi i ushtrimeve të deformitetet 4 (128)7 Aplikimi i ushtrimeve te sëmundjet

degjenerative2 (64)

Gjithsej ( A+B+C) 31 (1085) 31 (1085) 32 (1024)

IV. Udhëzime për zbatimin e kornizës së kurrikulit

7

Programet e hollësishme të lëndëve të përgjithshme parashtrohen në një dokument të veçantë të MASHT.

Javët mësimore sipas klasave:– Klasa e 10 - 35 javë; – Klasa e 11 - 35 javë; – Klasa e 12 - 32 javë;

Java mësimore (5 ditë mësimore) përmban 30 – 32 orë mësimore.Një orë mësimore ka 45 minuta.Si njësi e ngarkesës mësimore për praktikat mësimore profesionale do të përdoret krediti (K), i cili do të jetë i barasvlershëm me 6 orë mësimore (1 ditë praktikë mësimore). Rekomandohet që praktikat profesionale të realizohen ditore (6 orë në ditë), si më poshtë:

Klasa 10: Praktikë – 1 ditë në javë dhe Teori – 4 ditë në javëKlasa 11: Praktikë – 2 ditë në javë dhe Teori – 3 ditë në javëKlasa 12: Praktikë – 2 ditë në javë dhe Teori – 3 ditë në javë

Rekomandohet që modulet praktike për çdo vit mësimor, të realizohen në përputhje me radhën e paraqitur në planin mësimor. Shkollat profesionale, në varësi nga kushtet dhe situatat specifike në të cilat ndodhen, mund të bëjnë ndryshime të radhës së trajtimit të moduleve mësimore praktike gjithnjë duke u munduar të mos e dëmtojnë procesin e përvetësimit të tyre.Mbështetur në kapitujt dhe temat mësimore të paraqitura në programet e detajuara profesionale, mësimdhënësit bëjnë planifikimin e njësive mësimore përkatëse.

V. Udhëzime të përgjithshme didaktike

Mësimdhënësit e lëndëve teorike profesionale dhe të praktikave profesionale duhet të përzgjedhin dhe përdorin forma dhe metoda mësimdhënieje të tilla që të nxisin sa më shumë të nxënit aktiv të nxënësve dhe të çojnë në krijimin tek ata, të kompetencave sociale e profesionale, të plota dhe të qëndrueshme.E rëndësishme është që planifikimi i mësimdhënies të bazohet në një proces analize fillestare, i cili të marrë parasysh faktorë të tillë të rëndësishëm si, niveli i hyrjes së nxënësve, përmbajtja e hollësishme e lëndëve të teorisë profesionale dhe e moduleve të praktikave profesionale, shkalla e integrimit të tyre, objektivat konkretë që do të arrihen, mundësitë reale që ka shkolla për realizimin e veprimtarive mësimore etj. Për këtë planifikim duhet një bashkëpunim i ngushtë i të gjithë personelit drejtues dhe mësimdhënës të shkollës.Elementi kyç për arritjen e suksesit në një proces të nxëni, është motivimi i nxënësve. Njohja e vazhdueshme e nxënësve me shkallën e përmbushjes së objektivave nga ana e tyre, përbën një mekanizëm të fuqishëm motivimi, i cili duhet të shihet me përparësi nga mësimdhënësit e lëndëve teorike dhe moduleve praktike.Një element tjetër që ndihmon suksesin është integrimi i teorisë me praktikën e profesionit. Parimi i “të nxënit duke bërë” duhet të gjejë vendin e duhur në procesin e të mësuarit në shkollën profesionale që përgatit nxënësit në profesionin ”Fizioterapi”,.Mësimdhënësit duhet të përdorin metoda të tilla të të mësuarit që zhvillojnë jo vetëm njohuritë teorike, shkathtësitë dhe shprehitë praktike të nxënësve, por edhe qëndrimet e tyre ndaj jetës, punës dhe shoqërisë në përgjithësi. Puna në grup dhe Puna me projekte janë dy nga format bazë të organizimit të mësimit (teorik apo praktik) për të zhvilluar kompetencat kyçe, të nevojshme

8

për zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë me veprimtarinë profesionale, në veçanti, dhe veprimtarinë sociale të qytetarit të ardhshëm, në përgjithësi.Një parim tjetër që duhet respektuar nga mësimdhënësit dhe instruktorët është fakti që të nxënët nuk ndodh vetëm në mjediset e shkollës, por edhe jashtë tyre. Dhënia e detyrave dhe puna kërkimore e pavarur e nxënësve ka një ndikim të dukshëm në formimin e tyre si profesionistë të ardhshëm.Format dhe metodat e të mësuarit janë të shumta e të shumëllojshme dhe mësimdhënësit, në konsultim të ngushtë me njëri-tjetrin, duhet të përzgjedhin ato që janë më të përshtatshme për kontekstin e tyre konkret. Të tilla janë: ligjërata tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e problemit teorik, ushtrimi praktik, projektet praktike, veprimtaritë në grupe të vogla etj. Rekomandohet që në përmbajtjet teorike të përdoren kryesisht ligjërata, zgjidhja e problemit teorik dhe demonstrimi, kurse në zbatimin e moduleve praktike të përdoren kryesisht demonstrimi nga mësimdhënësi, praktika e mbikëqyrur dhe praktika e pavarur e nxënësve. Projektet praktike, sidomos ato që integrojnë kompetenca të lidhura me shumë aspekte të profesionit, janë një metodë që rekomandohet sidomos në fazat përmbyllëse të shkollimit. Në kushtet e mungesës së mjediseve reale të punës, duhet të synohet krijimi i mjediseve të simuluara të punës.Për sa i përket vlerësimit të nxënësve, rekomandohet të përdoren metoda dhe instrumente vlerësimi që të nxisin përparimin e nxënësve, shmangin subjektivizmin në vlerësim dhe pasqyrojnë arritjet reale të tyre. Me rëndësi është vlerësimi i vazhdueshëm dhe ai përfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlerësimit përzgjidhen apo hartohen nga vetë mësimdhënësit. Duhet të synohet vlerësimi i arritjeve i bazuar në kriteret, ku arritjet e nxënësit krahasohen me standardet e paracaktuara dhe të shmanget sa më shumë të jetë e mundur vlerësimi i bazuar në renditjen, ku nxënësit krahasohen me njëri-tjetrin. Format dhe instrumentet e vlerësimit që rekomandohen janë: pyetjet me gojë, pyetjet me shkrim, detyrat me shkrim,vëzhgimi i veprimtarisë së nxënësve, listat e kontrollit, projekte për vlerësim etj. Në veprimtaritë praktike, listat e kontrollit duhet të jenë instrumenti vlerësues që duhet të mbizotërojë. Mësimdhënësi përzgjedh ato që janë më të përshtatshme, duke marrë parasysh kushtet konkrete. Edhe gjatë provimeve përfundimtare në teori profesionale dhe praktikë profesionale, në përputhje me udhëzimet përkatëse të MASHT, duhet të mbizotërojë vlerësimi i kompetencave të punës së nxënësve, që testohen në situata pune reale ose të simuluara.

Në përgjithësi, si për mësimdhënien, ashtu edhe për vlerësimin duhet të synohen forma e metoda që e vendosin nxënësin në qendër të veprimtarive mësimore dhe e shndërrojnë rolin e mësimdhënësit nga ligjërues (lektor) i thjeshtë, në një moderator, mbikëqyrës dhe vlerësues i veprimtarisë së nxënësve

9

Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve profesionale

ARSIMI PROFESIONAL

Teknik i fizioterapisëNiveli I

10

Klasa 10Programi i lëndëve profesionale

Programi i lëndës

“Kujdesi shëndetësor dhe rehabilitimi”

Lëmi : ShëndetësiProfili: FizioterapiNiveli: IKlasa: 10

I. Qëllimet e lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën 10-të, nxënësi duhet të:- të mësojë definicionin e shëndetit sipas OBSH-së;- të dijë detyrat e përgjithshme, parimet e kujdesit dhe etikës;- të shpjegojë organizimin e mbrojtjes shëndetësore dhe shërbimin shëndetësor;- të dijë për pranimin, vendosjen dhe lëshimin e pacientit;- të dijë për pozitat e pacientit në shtrat;- të mësojë për higjienën e të sëmuarit të palëvizshëm;- të dijë të organizojë llojet e kujdesit shëndetësor;- gjatë rehabilitimit të ketë kujdes për ruajtjen maksimale të shëndetit;- të parandalojë dekubitin;- të njihet me mjetet ortotike-prototike;- të mësojë për ruajtjen e aparaturave dhe mjeteve ndihmëse.

II Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë /javë = 70 orë

III Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Shëndeti dhe kujdesi shëndetësor 8 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të kuptojë për aktivitetet që bëhen nga punëtorët shëndetësorë;- të dijë për detyrat, parimet e kujdesit dhe etikën e fizioterapeutit.

b) Temat e kapitullit- Shëndeti dhe kujdesi shëndetësor- Përkufizimi i shëndetit- Lënda, detyrat, përmbajtja dhe roli i kujdesit shëndetësor- Detyrat e përgjithshme, parimet e kujdesit të teknikut të fizioterapisë- Betimi i Hipokratit.

11

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë temat e kapitullit duke përdorur ndihmesa vizuale;- ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret;- angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese;- zbatojë metodat bashkëkohore të luajtjes së roleve;- përdorë të mësuarit e bazuar në problem.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- mjetet mësimore si vizatime, fotografi; - metodat bashkëkohore të teknologjisë informative (TI), CD-programe, filma;

Kapitulli 2: Mbrojtja shëndetësore 12 orë

a) Qëllimi i kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet: - të dijë për aspektet e mbrojtjes shëndetësore; - të njihet për nivelet primare, sekondare dhe terciare;- të dijë për organizatat për mbrojtjen shëndetësore.

b) Temat e kapitullit - Përkufizimi dhe përmbajtja e mbrojtjes shëndetësore - Niveli i mbrojtjes shëndetësore- Organizimi i mbrojtjes shëndetësore- Entet shëndetësore.

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj;- ilustrojë ligjëratat me shembuj dhe ushtrime konkrete;- angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese;- organizojë në luajtjen e roleve;- përpilojë pyetësor me zgjidhje të shumëfishta (PZSH) në fillim dhe fund të kapitullit.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- CD- programet.

12

Kapitulli 3 : Përcjellja e të sëmuarit 8 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të njihet me rregullat e pranimit të pacientit;- të dijë për përcjelljen e dokumentacionit;- të njihet me rregullat dhe kushtet për vendosjen e të sëmuarit në dhomën e repartit;

b) Temat e kapitullit- Pranimi dhe vendosja e të sëmuarit- Dokumentacioni mjekësor në institucion - Transferimi i të sëmuarit dhe lëshimi- Dhoma e të sëmuarit dhe veçoritë themelore

c) Udhëzime didaktike për kapitullRekomandohet që mësimdhënësi të:- shfrytëzojë mjetet mësimore (vizatime, fotografi) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë

informative (TI) (CD-programe, filma, ushtrime vizuale, grafoskop etj.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- prezantimi interaktiv me slajde dhe video- projektor.

Kapitulli 4: Llojet e kujdesit shëndetësor 20 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të dijë për llojet e kujdesit në spital;- të mësojë për përgatitjen e të sëmuarit për vizitë;- të dijë për infeksionet intrahospitalore;- të mësojë për pozitat e të sëmuarit në shtrat.

b) Temat e kapitullit- Pozitat e të sëmuarit në shtrat- Infeksionet intrahospitalore- Burimet dhe profilaksa e infeksioneve- Masat e dezinfektimit- Fashat dhe mjetet e tjera për fashim

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shfrytëzojë mjetet mësimore (vizatime, fotografi) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë


13

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- puna në grupe të vogla; - prezantimi interaktiv me slajde;- teste me shkrim.

Kapitulli 5: Rehabilitimi mjekësor 22 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të njihet me rolin dhe ndarjen e rehabilitimit shëndetësor;- të dijë për mjetet dhe aparatet në bllokun e terapisë fizikale;

b) Temat e kapitullit- Roli dhe ndarja e rehabilitimit mjekësor- Principet e procesit të rehabilitimit – Puna ekipore- Ndarja e rehabilitimit- Metodat e rehabilitimit mjekësor- Roli i faktorëve natyrorë në rehabilitim- Mjetet ortotike dhe protetike- Prevenca dhe trajtimi i ulcerës dekubitale

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- Shfrytëzojë mjetet mësimore (vizatime, fotografi) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë

informative (TI) (CD-programe, filma, ushtrime vizuale, grafoskop etj).


______________________________________________________________________________ Literatura Begolli, Ilir/ Berani, Ajshe - Kujdesi shëndetësor Prishtinë, 1999e rekomanduar: Nedvidek – Bazat e mjekësisë fizikale me rehabilitim Procesi i kujdesit shëndetësor, 2008

______________________________________________________________________________

Normativi: Master i fizioterapisë Fizioterapeut i diplomuar

Doktor i mjekësisë

14

Klasa 10Programi i lëndëve profesionale

Programi i lëndës

“Anatomi me fiziologji”


I. Qëllimet e lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën 10-të, nxënësi duhet të:- identifikojë pjesët e skeletit në pika të shkurta;- përshkruajë pjesët e skeletit në pika të shkurta;- rendisë dhe përshkruajë muskujt më të rëndësishëm në raport me skeletin dhe sistemet e

organeve;- përshkruajë rëndësinë, topografinë dhe raportet reciproke ndërmjet organeve dhe sistemeve

të organeve të ndryshme;- shpjegojë përbërjen dhe funksionin e lëngjeve trupore dhe elementeve qelizore të gjakut si

dhe rolin e tyre;- tregojë mekanizmat homeostatik të sistemeve funksionale;- përshkruajë karakteristikat themelore të muskujve, ndërtimin histologjik, llojin dhe

klasifikimin e tyre;- tregojë llojet e kontraksioneve dhe forcën muskulore;- përshkruajë karakteristikat themelore të muskulit të zemrës dhe sistemit konduktiv

(përcjellës);- përshkruajë karakteristikat themelore të qarkullimit sistemik, vëllimit të gjakut dhe shtypjen

arteriale; pulsin arterial dhe kualitetin e tij;- theksojë karakteristikat e rrugëve të frymëmarrjes; mushkëritë, pleura dhe mekanika e

frymëmarrjes;- përshkruajë karakteristikat e organeve të tretjes, raportet topografike, gjëndrat ndihmëse,

funksionet motorike, sekretive, digjestive dhe absortive;- shpjegoje metabolizmin e materieve ushqyese dhe termorregullimin;- shpjegoje karakteristikat e sistemit ekskretor: nefroni, proceset e filtrimit, reabsorbimit dhe

sekretimit; krijimin e urinës definitive; refleksi i mikcionit (urinimit);- përshkruajë karakteristikat e gjëndrave endokrine; hormonet dhe veprimin e tyre;- shpjegoje anatominë dhe fiziologjinë e SN; SNQ, SNP (autonom dhe somatik)- tregojë karakteristikat e përgjithshme të receptorëve ndijor (lëkurës, syri, veshi, drejtpeshimi,

shija dhe nuhatja).

15



Kapitulli 1: Karakteristikat morfologjike-funksionale të qelizës dhe indeve

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- shpjegojë rolin dhe rëndësinë e transportit nëpër membranën qelizore;- dallojë karakteristikat morfologjike dhe funksionale të llojeve të ndryshme te indeve.

b) Temat e kapitullit- Mënyra e transportit nëpër membranën qelizor- Karakteristikat e përgjithshme morfologjike dhe funksionale të llojeve të ndryshme të indeve


d) Kushtet për realizimin e kapitullit- mjetet mësimore si vizatime, fotografi; - metodat bashkëkohore të teknologjisë informative (TI), CD-programe, filma;- ushtrime vizuale, grafoskop etj.

Kapitulli 2: Osteologjia

a) Qëllimi i kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - identifikojë, përshkruajë dhe të dallojë pjesët dhe topografinë e tyre të saktë.

b) Temat e kapitullit - Krijimi, zhvillimi, ndërtimi, ndarja e skeletit- Skeleti i kokës, trupit dhe anësive- Shkenca mbi nyjet (sinartrozis dhe diartrozis)- Ndërtimi i nyjës lëvizëse, llojet e lëvizjeve, nyja e krahut, bërrylit, dorës, ijeve- gjurit dhe boshtit të kurrizit

16


d) Kushtet për realizimin e kapitullit- skeleti, CD- programet, atlaset.

Kapitulli 3 : Miologji

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- numërojë muskujt e caktuar;- shpjegojë ngjitjen e tyre për skelet; - shpjegojë funksionimin e tyre në raport me skeletin dhe sistemin e organeve.

b) Temat e kapitullit- Muskujt e skeletit (ndërtimi histologjik)- Muskuli i zemrës- Muskujt e lëmuar- Muskujt e kokës, qafës, trupit dhe anësive- Llojet e muskujve dhe karakteristikat e tyre funksionale- Puna dhe forca muskulore (mekanizmi i kontrakcionit, llojet e kontarkcioneve

mekanizmi energjetik dhe lodhja muskulore) c) Udhëzime didaktike për kapitullRekomandohet që mësimdhënësi të:- shfrytëzojë mjetet mësimore (vizatime, mullazhe, fotografi) dhe metodat bashkëkohore të

teknologjisë informative (TI) (CD-programe, filma, ushtrime vizuale, grafoskop etj.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- prezantimi interaktivë me slajde dhe video- projektor.

Kapitulli 4: Fiziologjia e përgjithshme

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- tregojë përbërjen dhe funksionin e lëngjeve trupore;- emërtojë, dallojë dhe të njohë elementet qelizore të gjakut dhe rolin e tyre;- shpjegojë mekanizmat homeostatik të sistemeve funksionale.

17

b) Temat e kapitullit - Lëngjet e trupit - jashtëqelizore, brendaqelizore dhe ndërqelizore- Dinamika kapilare (këmbimi i ujit, materieve ushqyese dhe materieve tjera ndërmjet gjakut

dhe lëngut qelizor)- Uji, origjina e tij në organizëm roli dhe ndarja- Homeostaza (mekanizmat homeostatik të sistemeve funksionale për mbajtjen e homeostazës- Vetitë fizike, kimike, përbërja dhe roli i gjakut- Plazma e gjakut, vetitë, përbërja- Elementet e figuruara të gjakut (eritrocitet leukocitet dhe trombocitet)- Homeostaza dhe ndërprerja e gjakderdhjes- Sedimentimi i gjakut- Grupet e gjakut (ABO sistema dhe RH-faktori) dhe transfuzion- Imuniteti dhe alergjia-

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shfrytëzojë mjetet mësimore (vizatime, mullazhe, fotografi) dhe metodat bashkëkohore të



Kapitulli 5: Fiziologjia e indeve ekscitabile a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- dallojë karakteristikat themelore të indit nervorë dhe muskulor;- përshkruajë ndërtimin histologjik të tyre;- shpjegojë funksionin e tyre. b) Temat e kapitullit- Indi nervor- Indi muskulor- Ndërtimi histologjik i indit nervor dhe muskulor- Mekanizmat funksional të indit nervor dhe muskulor (llojet e kontrakcionit

dhe forca muskulore)



18


Kapitulli 6: Fiziologjia e sistemit kardio-vaskular

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- përshkruajë karakteristikat themelore të muskulit të zemrës dhe sistemit përcjellës;- shpjegojë karakteristikat themelore të qarkullimit të madh të gjakut, vëllimet dhe shtypjen

arteriale;- dallojë pulsin arterial dhe interpretojnë kualitetin e tij.

b) Temat e kapitullit- Anatomia e zemrës- Ndërtimi i muskulit të zemrës dhe enët e gjakut të saj- Karakteristikat funksionale të muskulit të zemrës dhe sistemit përcjellës- Rregullimi i punës së zemrës (vetërregullimi, nervor dhe humoral)- Karakteristikat morfologjike të rrjetit të enëve të gjakut- Enët e gjakut- Trungu limfatik- Qarkullimi sistemik (ligjet e hemodinamikës)- Vëllimi i gjakut dhe shtypja arteriale e gjakut (faktorët që e përcaktojnë)- Pulsi arterial dhe kualitetet e tij




Kapitulli 7: Fiziologjia e sistemit respirator a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- përshkruajë ndërtimin e rrugëve të frymëmarrjes;- shpjegojë funksionin e mushkërive;- njohë rolin e pleurës;- përshkruajë mekanizmin e frymëmarrjes.

19

b) Temat e kapitullit- Karakteristikat morfologjike të organeve të frymëmarrjes (rrugët e sipërme dhe të poshtme,

mushkëritë, cipa mbështjellëse)- Mekanika e frymëmarrjes (lëvizjet respiratore, vëllimet dhe kapacitetet mushkërore, këmbimi

i gazrave në mushkëri)- Transporti i gazrave me gjak- Rregullimi i frymëmarrjes (qendrat resipratore, kimiosenzitive dhe rregullimi refleksiv)



d) Kushtet për realizimin e kapitullit- puna në grupe të vogla; - prezantimi interaktiv me slajde; teste me shkrim.

Kapitulli 8: Fiziologjia e sistemit gastro-intestinal

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- shpjegojë karakteristikat e organeve të tretjes;- përshkruajë raportet topografike të organeve të tretjes;- dallojë gjëndrat ndihmëse dhe funksionet e tyre.

b) Temat e kapitullit- Anatomia e organeve të tretjes- Raportet topografike të pjesëve të organeve të tretjes- Gjëndrat ndihmëse të organeve të tretjes- Proceset sekretore, tretja e materieve ushqyese në pjesët e traktit digjestiv




Kapitulli 9: Qarkullimi i materies dhe energjisë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

20

- shpjegojë metabolizmin e materieve ushqyese në organizëm;- përshkruajë termorregullimin;- njoh rolin dhe rëndësinë e materive ushqyese në mbajtjen e homeostazës.

b) Temat e kapitullit- Metabolizmi i materieve ushqyese (karbohidratet, proteinat, yndyrat)- Metabolizmi energjetik (metabolizmi bazal)- Temperatura e trupit dhe rregullimi i saj

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret;- organizojë orën në grupe të vogla punuese;- organizojë nxënësit në luajtjen e roleve.


Kapitulli 10: Fiziologjia e sistemit eksretor (veshka)

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- shpjegojë karakteristikat e sistemit ekskretor;- përshkruajë funksionin e nefronit (filtrimin, reabsorbimin dhe sekretimin);- dallojë formimin e urinës definitive;- shpjegojë refleksin e urinimit.

b) Temat e kapitullit- Anatomia dhe morfologjia e veshkës- Nefroni- Formimi i urinës- Roli i veshkave për ruajtjen e homeostazës- Akti i urinimit (ujëqitja), fshikëza urinare, refleksi i urinimit, vetitë fizike dhe kualitative të

urinës

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësinë e tij;- ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret;- organizojë orën në grupe të vogla punuese;- organizojë nxënësit në luajtjen e roleve.

21


Kapitulli 11: Fiziologjia e sistemit endokrin (hormonal) a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- njohë gjëndrave endokrine dhe karakteristikat e tyre;- numërojë hormonet e gjëndrave endokrine;- përshkruajë rëndësinë dhe veprimin e tyre.

b) Temat e kapitullit- Karakteristikat morfologjike dhe funksionale të gjëndrave endokrine- Veprimet fiziologjike të hormoneve në indet e cakut dhe efektet e veprimit të tyre- Rregullimi i trajtimit të hormoneve të gjëndrave endokrine



Kapitulli 12: Fiziologjia e organeve gjinore a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- dijë karakteristikat morfologjike dhe funksionale të organeve gjinore;- njohë rolin dhe rëndësinë e spermatogjenezës dhe ovulacionit.

b) Temat e kapitullit- Karakteristikat morfologjike të organeve gjinore femërore- Karakteristikat morfologjike të organeve gjinore mashkullore- Fiziologjia e organeve gjinore

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësinë e tij;- ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret;

22

- organizojë orën në grupe të vogla punuese;- organizojë nxënësit në luajtjen e roleve.


Kapitulli 13: Fiziologjia e SNQ

a) Qëllimet e kapitullitNë fund të kapitullit, nxënësi duhet të:- dallojë anatominë dhe fiziologjinë e SNQ;- dallojë SNQ dhe SNP;- dijë karakteristikat e përgjithshme të receptorëve ndijorë;

b) Temat e kapitullit- Ndërtimi i SNQ - Palca kurrizore- Truri- Fiziologjia e SNQ - Ndërtimi i SNP- Nervat trunor dhe shpinor (senzitiv, motorik dhe senzomotorik)- Sistemi nervor autonom dhe vegjetativ- Pjesa simpatike dhe parasimpatike- Sistemi i organeve shqisore- Klasifikimi i receptorëve- Fiziologjia e organeve receptore - shqisave



23

Programi i lëndës

“Edukatë shëndetësore”

Lëmi: Shëndetësi Profili: FizioterapiNiveli: IKlasa: 10

I. Qëllimi i lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën 10-të, nxënësi duhet të:- definojë shëndetin sipas OBSh-së;- përshkruajë rëndësinë e shëndetit për jetën e njeriut;- tregojë organizimin e mbrojtjes shëndetësore;- përshkruajë krijimin dhe zhvillimi i integritetit seksual të adoleshentëve dhe të rinjve në

përgjithësi, - theksojë rolin e ndershmërisë, sinqeritetit dhe etikës në jetën seksuale.

II. Fondi i orëve të lëndës35 javë x 2 orë/javë = 70 orë

III. Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1:Higjiena personale a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- tregojë dhe zbatojnë rregullat bazë të higjienës personale;- dallojë sëmundjet dhe çrregullimet që lindin si pasojë e higjienës së dobët dhe

mënyrat e parandalimit të tyre;- përcaktojë qartë rolin e punëtorëve shëndetësor në përparimin e higjienës personale dhe

kolektive.

b) Temat e kapitullit - Rëndësia shëndetësore dhe estetike e aplikimit të higjienës- Çrregullimet dhe sëmundjet që lindin si pasojë e higjienës së dobët- Çrregullimet shëndetësore si pasojë e cilësisë së dobët të mjeteve higjienike- Higjiena e gojës dhe dhëmbëve – aspektet shëndetësore dhe estetike- Roli i faktorëve ambiental dhe aktivitetit fizik në ruajtjen dhe përparimin e shëndetit

psikosomatik- Detyrat e punëtorëve shëndetësor në përparimin e higjienës personale dhe kolektive

24

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë në formë të ligjëratës dhe të sqarojë metodat e edukimit shëndetësor të pacientit,

familjes dhe bashkësisë;- ilustrojë ligjëratat me shembuj të ndryshëm nga jeta e përditshme;- ilustrojë ligjëratat edhe me slajde, dhe revista që kanë të bëjnë me shëndetin si dhe edukimin

seksual;- vizitojë së bashku me nxënësit institucionet shëndetësore, si dhe institucionet e tjera, në

mënyrë që nxënësit të dinë të vlerësojnë vetë për nivelin e higjienës; - përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve;- bëjë vlerësimin e nxënësve me pyetje-përgjigje me gojë ose me shkrim.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- mjetet mësimore;- CD-programe;- broshura.

Kapitulli 2: Higjiena komunale

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- shpjegojë aspektet themelore të higjienës komunale (uji, ajri dhe mbeturinat) dhe rolin e

punëtorëve;- zbatojë dhe promovojnë aspektet e higjienës komunale dhe mbrojtjes së mjedisit;- përkufizojë përbërjen normale të ajrit.

b) Temat e kapitullit- Rëndësia epidemiologjike e ujit të pijes dhe kërkesat higjienike të ti- Përbërja normale e ajrit: lagështia, tensioni, temperatura dhe gjendja e ajrit- Hedhja e mbeturinave dhe menaxhimi i tyre

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj;- zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- mjetet mësimore;- CD-programe.

25

Kapitulli 3: Higjiena mentale dhe higjiena e të ushqyerit

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- shpjegojë efektet e substancave narkotike, alkoolit dhe drogës;- përshkruajë sëmundjet më të shpeshta të vartësisë dhe të elaborojë rolin e punëtorit

shëndetësor në parandalimin dhe mjekimin e tyre;- dijë shkaqet e obezitetit dhe keq-ushqyeshmërisë si dhe faktorët kontribuues të tyre;- numërojë dhe sqarojnë metodat e ruajtjes dhe konservimit higjienik të ushqimit.

b) Temat e kapitullit - Raporti i shëndetit trupor dhe shpirtëror- Aspektet mentale dhe higjienike të toksikomanive dhe sëmundjeve të vartësisë - (drogat, duhani, alkooli) - Detyrat e punëtorëve shëndetësor në parandalimin e tyre- Proceset fiziologjike lidhur me ushqimin dhe të ushqyerit- Rregullat e ruajtjes dhe konservimit të ushqimit; kontrolli higjienik i ushqimit

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj;- zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- mjetet mësimore;- CD-programe.

Kapitulli 4: Higjiena e shkollës dhe edukata seksuale

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- përshkruajë nevojat higjienike dhe standardet e objekteve shkollore dhe edukative;- dallojë çrregullimet zhvillimore që lindin si pasojë e mospërmbushjes së tyre;- dallojë faktorët e dëmshëm të mjedisit punues dhe rëndësinë e pushimit adekuat;- shpjegojë esencën e integritetit seksual dhe sjelljes me integritet seksual;- shpjegojë faktet themelore të zhvillimit normal seksual dhe jetës së shëndoshë

seksuale;- tregojë mënyrat e shmangies së sjelljes së padëshiruar dhe imponuar seksuale;- shprehet lirshëm dhe me gjuhë adekuate mbi aspektet e jetës seksuale;

jetë i/e aftë të bashkëbisedojë hapur mbi aspektet e zhvillimit dhe jetës seksuale;- përshkruajë rregullat e higjienës intime dhe metodat e shmangies së shtatzënisë së

padëshiruar;- dallojë sëmundjet ngjitëse seksuale (përfshirë edhe HIV/AIDS-in), mënyrat e bartjes,

zbulimit, parandalimit dhe mjekimit të tyre; - dallojë dhe pranojë orientimin seksual tjetër nga i veti pa paragjykime.

26

b) Temat e kapitullit- Nevojat higjienike dhe standardet e objekteve shkollore dhe edukative dhe çrregullimet

zhvillimore si pasojë e kushteve joadekuate- Aspektet fiziologjike të punës (lodhja dhe pushimi) dhe faktorët e dëmshëm të mjedisit

punues- Edukata seksuale dhe rëndësia e saj; çka është integriteti seksual?- Etapat e zhvillimit seksual- Marrëdhënia seksuale dhe shtatzënia- Të ndjehemi mirë duke thënë „jo“- Aspektet specifike të higjienës intime- Metodat e kontracepsionit- Dashuria, takimi dhe ti- Dhuna në takime dashurie- Eliminimi i shqetësimit seksual- Sëmundjet ngjitëse seksuale dhe faktet mbi HIV/AIDS-in- Kuptimi i orientimit seksual- Dallimi i paragjykimeve seksuale

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë në formë të ligjëratës dhe të sqarojë metodat e edukimit shëndetësor të pacientit,

familjes dhe bashkësisë;- ilustrojë ligjëratat me shembuj të ndryshëm nga jeta e përditshme;- ilustrojë ligjëratat edhe me slajde, dhe revista që kanë të bëjnë me shëndetin si dhe edukimin

seksual;- vizitojë së bashku me nxënësit institucionet shëndetësore, si dhe institucionet e tjera, në

mënyrë që nxënësit të dinë të vlerësojnë vetë për nivelin e higjienës.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- mjetet mësimore;- revista;- broshura edukativo-arsimore.

27

Programi i lëndës

‘’Etikë mjekësore’’

Lëmi: ShëndetësiProfili: FizioterapiNiveli: IKlasa : 10

I. Qëllimi i lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e X-të, nxënësi duhet të :- Njihet me parimet themelore etike- Aftësohet për zbatimin praktik në përditshmërinë e jetës dhe punës- Zhvillojë shkathtësitë e sjelljes së ndershme dhe të përgjegjshme ndaj- pacientit, punëtorëve tjerë shëndetësorë dhe bashkësisë- Përshkruajë dallimet etike, morale, religjioze në lidhje me riprodhimin, kontra- cepcionin dhe kontrollin e lindjeve

II. Fondi i orëve 35 x 2 orë në javë / 70 orë

III. Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Parimet dhe teoritë e etikës 9 orë

a) Qëllimet e kapitullit :Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të :- Shpjegojë 4 parimet themelore të etikës mjekësore dhe teoritë etike- Përshkruajë njohuritë për pëlqimin e informuar duke përfshirë edhe vlerësimin - e aftësisë së pacientit për të gjykuar dhe marrë vendim të pavarur- Kuptojë rëndësinë e konfidencialitetit dhe rastet kur justifikohet thyerja e tij- Përshkruajë faktorët vlerësues të kompetencës për vendimmarrje të pacientit jo kompetent- Përshkruajë kriteret për zbulim dhe justifikimet për mbajtjen e informatave- Përshkruajë kriteret dhe mundësitë e ndërprerjes së raportit mjek pacient

b) Temat e kapitullit :- Konfidenca, zbulimi i sekretit mjekësorë- Veçoritë e raportit punëtorë shëndetësorë-pacient- Fillimi dhe ndërprerja e raportit punëtorë shëndetësorë-pacient- Pacienti dhe regjistrat mjekësorë

c) Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësimdhënësi të:- Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj

28

- Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese- Zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- Mjetet mësimore (vizatime, fotografi)- Mjetet bashkëkohore të teknologjisë informative (CD-programe)

Kapitulli 2: Problemet etike të përditshme 26 orë

a) Qëllimet e kapitullit :Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të :- Shpjegojë dallimet etike, morale dhe religjioze në lidhje me çështjet si: teknologjia - riprodhuese, aborti, përcaktimi i gjinisë, kontracepcioni dhe kontrollimi i lindjeve- Përshkruajë problemet etike të lidhura me pacientë pediatrin dhe prindësi- Përshkruajë implikimet e mundshme të tejkalimit të raportit dhe mardhëniet profesionale me pacient të gjinisë tjetër,pacient paliativ dhe kolegë

b) Temat e kapitullit :- Vendimi për riprodhim - Probleme të ndryshme etike- Rreziqet mjekësore për punëtorin shëndetësorë dhe pacientin- Trajtimet alternative- Certifikimi i paaftësisë së pacientit - Përgjegjësia profesionale- Pacienti pediatrin- Raporti seksual ndërmjet pacientit dhe punëtorit shëndetësorë- Kujdesi paliativ- Etika e praktikës- Punëtori shëndetësorë dhe shoqëria- Raporti me punëtorët tjerë shëndetësorë- Hulumtimet- Testimet gjenetike dhe etika

c) Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësimdhënësi të:- Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj- Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese- Zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- Mjetet mësimore (vizatime, fotografi)- Mjetet bashkëkohore të teknologjisë informative (CD-programe)

29

Programi i lëndës

‘’Bazat e masazhës’’

Lëmi: ShëndetësiProfili: FizioterapiNiveli: IKlasa: 10

I. Qëllimi i lëndës:Në përfundim të klasës së 10-të nxënsi duhet të:- fitojë njohuri bazë mbi faktet dhe ligjëshmërin nga lëmia e masazhës.- arrijë dituri mbi domethënjen dhe llojet e relaksimit, kapjet masazhike dhe nënkapjet.- mësojë teknikat e masazhës së kokës, qafës, fytyrës, gjoksit, barkut, shpindës, ekstremiteteve të sipërme dhe të poshtme.- mësojë mbi ndikimin fiziologjik dhe reflektiv të masazhës në lëkur, muskuj, nyje, qarkullimin e gjakut dhe atij limfatik si dhe sistemin nervorë.- mësojë për indikacionet dhe kontraindikacionet e mundshme te aplikimi i teknikave të masazhës.- mësojë për aparaturat për masazhë, teknikat e pneumomasazhës si dhe aplikimin e masazhës te gjendjet patologjike. - mësojë mbi konbinimin e masazhës me terrapin fizikale.- zhvillojë aftësit mbi vëzhgimin, vlersimin dhe përfundimin.- zhvillojë marëdhënje konkrete mbi shëndetësin si vler shoqërore.

II. Fondi i orëve të lëndës35 javë x 2 orë/javë = 70 orë

III. Program i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Fiziologjia e masazhës 11 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

- shpjegojë ndikimin fiziologjik të masazhës në organizëm.- shpjegojë ndikimin fiziologjik të masazhës në lëkurë.- shpjegojë ndikimin e masazhës në sistemin kardiovaskular- shpjëgojë ndikimin e masazhës në muskulaturën skeletore dhe nyje.- shpjegojë ndikimin e masazhës në sistemin nervor.

b) Temat e kapitullit- Ndikimi i përgjithshëm i masazhës në organisëm.- Ndikimi fiziologjik i masazhës në lëkurë,- Ndikimi fiziologjik i masazhës në sistemin kardiovaskular.- Ndikimi fiziologjik i masazhës në muskulaturën skeletore dhe nyje.- Ndikimi fiziologjik i masazhës në sistemin nervor.

30

c) Udhëzimet didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësimdhënësi të:

- shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësin e sajë.- zbatojë metodat bashkohore të ligjerimit për kuptimin e kapitullit.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - mjetet mësimore - listat mbi përmbajtjen e temës - CD programe - sllajde, vizatime nga atllaset etj.

Kapitulli 2: Masazha klasike dhe llojet 18 orë

a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- shpjegojë klasifikimin e masazhës dhe tregoj njohuri mbi hyrjen në masazhën klasike.- shpjegojë ndikimin fiziologjik të kapjeve masazhike.- mësojë mbi indikacionet dhe kontraindikacionet e masazhës klasike.- shpjegojë lidhëshmërin e masazhës me procedurat tjera fizikale.- mësojë për kushtet higjienike për të aplikuar masazhën etj.

b) Temat e kapitullit:

- Klasifikimi i masazhës, hyrja në masazhën klasike - Lëmimi, fiziologjia e lëmimit - Fërkimi, fiziologjia e fërkimit- Ndrydhja, fiziologjia e ndrydhjes- Vibrimi, fiziologjia e vibrimit- Indikacionet dhe kontraindikacionet e aplikimit të masazhës klasike- Kombinimi i masazhës me procedura tjera fizikale- Kushtet higjienike për aplikimin e masazhës- Aplikimi i vibratorëve në masazh

c) Udhëzimet didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësimdhënësi:

- gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore (vizatime, mullazhe, fotografi) dhe metoda bashkohore të teknologjis informatike.

d) Kushtet për realizimin e kapitulli: - prezantimi interaktiv me sllajde, LCD projector, grafoskop etj.

Kapitulli 3: Pjesa speciale e masazhës klasike 16 orë

a) Qëllimet e kapitullit

31

Në përfundim të këtijë kapitulli nxënësi duhet të jetë i aftë të:- mësojë mbi bërjen e masazhës së disa pjesëve të trupit veq e veqë- dijë të aplikoj kapjet masazhike mëvarësishtë nga pjesa e trupit- mësojë reaksionet fiziologjike të disa nga kapjet masazhike në vendin apo pjesën e trupit

ku e aplikon- shpjegojë ndarjen e thjesht të masazhës në atë klasike dhe refleksive, dhe efektet e këtyre

veprimeve b) Temat e kapitullit

- Masazha e kokës- Masazha e qafës- Masazha e gjoksit - Masazha e gjëndrrave të gjoksit – gjinjët- Masazha a abdomenit - Masazha e shpindës- Masazha e duarve - Masazha e këmbëve

c) Udhëzimet didaktike per kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:

- shpjegojë përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësinë e sajë- zbatojë metodat bashkohore të ligjerimit- lustrojë ligjeratat me shembuj konkret

d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - mjetet mësimore - CD programe, vizatime, fotografi, sllajde etj.

Kapitulli 4: Masazha në rrethana kur organizmi ështe në gjendje të sëmurë 15 orë

a) Qëllimi i kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- tregojë për rëndësin e masazhës tek sëmundjet e ndryshme të organizmint- tregojë domethënjen e traumës dhe qka e shkakton traumën- tregojë ndarjen e lëndimeve traumatike

b) Temat e kapitullit- Masazha te lëndimet traumatike të mbyllura dhe të hapura- Masazha pas amputimit të ekstremiteteve- Masazha te sëmundjet periferike të nervave - Masazha te ishijasi dhe diskopatia- Masazha te gjak ëderdhjet në tru- Masazha te poliomieliti- Masazha te distrofia progresive e muskujve

c) Udhëzimet didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:

- shpjegojë përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësinë e sajë

32

- zbatojë metodat bashkohore të ligjerimit- pasurojë ligjeratat me shembuj konkret

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - prezantimi interaktiv me sllajde, LCD, projector, grafoskop etj.

Kapitulli 5: Masazha sportive 10 orë

a) Qëllimi i kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësit duhet të:

- shpjegojë rëndësin e masazhës tek sportistët- klasifikimin e masazhës sportive- shpjegojë aplikimin e masazhës në faza të ndryshme te sportistët dhe qëllime të ndryshme

b) Temat e kapitullit - Masazha sportive dhe terapeutike (dallimi dhe ngjajshmëria) - Klasifikimi i masazhës sportive - Masazha gjatë stërvitjeve - Masazha menjëher para garimit - Masazha pas garimit

c) Udhëzimet didaktike për kapitullinRekomdandohet që mësimdhënësi të:

- shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësin e saj- zbatojë metodat më të përshtatëshme dhe bashkohore me qëllim të kuptimit të kapitullit

nga ana e nxënësëve

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - mjetet mësimore - projektorët, sllajdet - CD programe - fotografitë etj.

Literatura Prim. Dr. Risto Canev – Masazha, Shkup 1986e rekomanduar: Z. Miletiq, S. Zoriq – Bazat e masazhes Beograd 1996

L. Lidel, S. Tomas – Masazha Panonia Novi Sad 2005



33

Klasa 10

PËRSHKRUESIT E MODULEVE TË PRAKTIKAVE PROFESIONALE

‘’Ekzekutimi i kapjeve masazhike’’

Lëmia: ShëndetësiProfili: FizioterapiNiveli: IKlasa: 10

Numri i modulit 1

Qëllimi i Qëllimi i modulit është që ti pajisë nxënësit në praktikë mbi llojet e modulit masazhës dhe mënyrën e ekzekutimit të tyre në trupin e njeriut, duke aplikuar

çdo kapje masazhike veç e veç në pjesë të ndryshme të trupit të njeriut. Ekzekutimin e masazhës me ndihmen e aparateve, pajisjen e kabinetit të masazhës, mirëmbajtjen e tij.

Kohëzgjatja 10.5 kredi, 105 orëe modulit

Rezultatet e të RM 1 Nxënësi gjatë aplikimit të masazhës të dallojë efektet mësuarit (RM) fiziologjike në organizëmdhe përmbajtja

Përmbajtja dallon ndikimet mekanike dhe refleksive të masazhës ne

lëkur vren ndërtimin e nyjes dhe ndikimin e masazhës te nyjet e

lënduara dhe muskujt vlerëson rëndësin e ndikimit të masazhës në sistemin

nervor periferik dhe qëndror gjatë bërjes së masazhës të dalloj efektet fiziologjike të

sistemit kardiovaskular

34

RM 2 Nxënësi bën ekzekutimin e të gjitha kapjeve masazhike Përmbajtja

lëmimin fërkimin ndrydhjen vibrimin

RM 3 Nxënësi mëson të bëj ekzekutimin e kapjeve masazhike në pjesë të ndryshme të trupit

Përmbajtja masazhën e kokës masazhën e qafës masazhën e fytyrës masazhën e gjoksit masazhën e barkut masazhën e shpindës masazhën e ekstermiteteve të sipërme masazhën e ekstermiteteve të poshtme

RM 4 Nxënësi bën ekzekutimin e masazhes te gjendjet patologjike

Përmbajtja masazha te lëndimet traumatike masazha pas amputimit të ekstremiteteve masazha te sëmundjet periferike të nervave masazha te ishijasi dhe diskopatia masazha te gjakëderdhjet në tru

RM 5 Nxënësi bën ekzekutimin e masazhës sportive në faza të ndryshme

Përmbajtja- ekzekutimin e masazhës gjatë stërvitjeve- ekzekutimi i masazhës para garimit - ekzekutimi i masazhës pas garimit

Procedurat e Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e vlersimit kënaqëshme e të gjitha kritereve të realizimit të specifikuara

për cdo rezultat të të mësuarit.Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:

35

RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlersimitKR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet të: bëjë masazhën në lëkurë bëjë masazhën e nyjes dhe muskujve analizoj efektin mekanik gjatë masazhës në kapilar

dhe enët linfatike


KR Nxënësi duhet të: bëjë ekzekutimin e lëmimit bëjë ekzekutimin e fërkimit bëjë ekzekutimin e ndrydhjes bëjë ekzekutimin e vibrimit


KR Nxënësi duhet të: dijë se cilat kapje masazhike ekzekutohen në kokë,

qafë, fytyrë, gjoks, bark, shpindë, në ekstermitetet e sipërme dhe të poshtme

krahasojë kohëzgjatjen e secilës masazhë dallojë pozitat në të cilat bëhet masazha analizojë indikacionet dhe kontraindikacionet te

llojet e ndryshme të masazhës


KR Nxënësi duhet të: analizojë teknikat e masazhës te gjendjet

patologjike vlersojë rëndësin e masazhës te frakturat,

amputacionet, sëmundjet e sistemit nervor vlersojë rëndësinë e masazhës te sëmundjet e

sistemit kardiovaskular të përcaktojë kapjet masazhike të cilat aplikohen

dhe kohëzgjatjen e tyre

36

RM 5 IV Vëzhgimi me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet të: - dijë të bëjë masazhën te sportistët mvarësisht

nga diciplinat e sportit - përcaktojë prioritetet e bërjes së masazhës në pjesët më të ngarkuara të trupit tek sportisti

Metodat e të - Ky modul duhet të realizohet si një aktivitet praktik në mësuarit të në klinikat e ndryshme dhe ordinancat private që rekomanduara posedojn kabinet të masazhës

- Mësimdhënësi duhet të përdor sa ma shumë të jetë e mundur metoda konkrete, demonstruese në trajtimin e masazhës.- Gjatë vlerësimit të nxënësëve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara.

Baza materiale Për realizimin e këtij moduli është e domosdoshme tëe domosdoshme sigurohen mjediset e përshtatëshme, pajisjet dhe materialet

e duhura:- kabineti per masazh- dokumentacioni për pacient - mjete dezinfektuese.

______________________________________________________________________________Literatura Prim. Dr. Risto Canev – Masazha, Shkup 1986e rekomanduar: Z. Miletiq, S. Zoriq – Bazat e masazhes Beograd 1996

L. Lidel, S. Tomas – Masazha Panonia Novi Sad 2005.______________________________________________________________________________Normativi: Master i shkencave të fizioterapisë

Bacelor i fizioterapisë Doktor i mjekësisë

37

PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE

“Aplikimi i pozitave korrektuese në shtrat”

Lëmia: ShëndetësiProfili: FizioterapiNiveli: IKlasa: 10______________________________________________________________________________Numri i modulit:2______________________________________________________________________________Qëllimi i modulit: Një modul praktik që i pajisë nxënësit me aftësi praktike për të kryer asistimin gjatë punës së fizioterapeutit të diplomuar me pacient, punën me aparate për terapi fizikale si dhe pajisjet tjera të nevojshme dhe mënyrat e mirëmbajtjes së tyre.______________________________________________________________________________Kohëzgjatja e modulit: 10.5 kredi 105 orë______________________________________________________________________________Rezultatet e të Nxënësi bën pranimin e pacientit dhe përgatit pacientin në shtrat mësuarit (RM) RM 1 për tretman fizioterapeutikdhe përmbajtja Përmbajtja - Marrja e të dhënave gjenerale të pacientit - Evidentimi i pacientit në librin e protokolit

RM 2 - Nxënësi kryen asistimin për trajtim të pacientit nga fizioterapeuti - Vendosja e pacientin në shtrat në pozitë të caktuar - Vendosja e ekstremiteteve që trajtohen në pozitë të përshtatshme - Mënyrat e aplikimit të fashimit

RM 3 - Nxënësi rregullon shtratin dhe e vendos pacientin në pozitë të dëshiruar - Përgatitja e aparateve për aplikim - Vendosja e pacientit në pozitë të caktuar që të ketë qasje për trajtim nga të gjitha anët e shtratit - Përcjellë kohëzgjatjen e trajtimit nga aparatet e elektroterapisë deri në përfundim të procedurës - Inspekton lëkurën në vendin ku do të trajtohet pacienti - Aplikimi i mjeteve ortotike dhe protetike

38

Procedurat e Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e vlerësimit: kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të mësuarit. Më poshtë jepen shkurt mendimet që do të përdoren:

RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli KR Nxënësi duhet të: - kryejë marrjen e saktë e të dhënave të pacientit - të jetë komunikativ me pacientin - të bëjë përgatitjen e pacientit për trajtim - të kontrollojë higjienën e mjeteve dhe vendeve të punës

RM 2 IV Vëzhgim me listë kontrolli KR Nxënësi duhet të: - asistojë në mënyrë sa më të mirë për fizioterapeutin - të aplikojë procedurat e caktuara - të vendosë pacientin në pozitë të duhur - të respektojë rregullat e mbrojtjes nga infeksionet - të jetë maksimalisht i kujrdesshëm me pacientin - të aplikojë fashimin e ekstremiteteve RM 3 IV Vëzhgim me listë kontrolli KR Nxënësi duhet të: - respektojë rregullat e vendosjes së pacientit në shtrat - të aplikojë dhe ndihmojë pacientin gjatë tretmanit terapeutik - të kontrollojë dhe të përcjellë pacientin deri në përfundim të terapisë______________________________________________________________________________

Metodat e të - Ky modul duhet të realizohet si një aktiviteet praktik në klinikatmësuarit të e terapisë fizikale dhe në qendrat e mjekësisë fizikale me rekomanduara rehabilitim

- Mësimdhënësi duhet të aplikojë dhe konkretisht të demonstrojë gjatë aplikimit dhe trajtimit të pacientit nga ana e fizioterapeutit

- Nxënësi duhet të angazhohet në punë konrekte me vendosjen dhe përcjelljen e pacientit gjatë trajtimit - Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara.

39

Baza materiale e Për realizimin e modulit është e domosdoshme të sigurohen domosdoshme mjediset, aparaturat, pajisjet dhe materialet e mëposhtme: - Shtrati special me tri pjesë-pjesa për ngritjen e kokës, për trupin dhe ekstremitetet - Fashat dhe mjetet ortotike dhe protetike të nevojshme - Disa jastëkë të formave të ndryshme dhe mbulesa të shtratit - Një karrigë - Dokumentacioni për pacientët______________________________________________________________________________

Literatura Begolli, Ilir/ Berani, Ajshe - Kujdesi shëndetësor Prishtinë, 1999e rekomanduar: Nedvidek – Bazat e mjekësisë fizikale me rehabilitim Procesi i kujdesit shëndetësor, 2008

______________________________________________________________________________



40

Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve profesionale

ARSIMI PROFESIONAL

Teknik i fizioterapisëNiveli I

KL.11

41

Klasa 11

PROGRAMI I LËNDËVE PROFESIONALEPROGRAMI I LËNDËS

“Terapia Fizikale 1“


I. Qëllimet e lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën 11-të, nxënësi duhet :- të njihet me rolin dhe rëndësinë e terapisë fizikale;- të mësojë për klasifikim e terapisë fizikale;- të njihet me përdorimin e rrymave në elektroterapi;- të njihet me procedurat në termoterapi, fototerapi,magnetoterapi,sonoterapi etj.;- të njihet me llojet e rrymave me frekuencë të mesme dhe të lartë;- të dijë për efektet e ngacmimeve të agjensave fizikalë;- të njihet me ndikimin terapeutik dhe profilaktik për qëllime diagnostifikimi;- të njihet me aparaturat për qëllime të elektrodiagnostifikimit;- të dijë për disa lloje të teknikave për trajtim sic janë akupunktura, akupresura, trakcioni etj.;- të mësojë për rreziqet gjatë aplikimit të disa rrymave që mund të shkaktojnë te pacienti;- të dijë për klimatoterapinë dhe talasoterapinë dhe efektet e tyre;- të mësojë për mënyrat e aplikimit në hidroterapi, balneoterapi, peloidoterapi etj.;- të dijë për ndikimet fiziologjike, biologjike dhe kimike;- të mësojë për rregullat e apkikimit gjatë tretmanit elektroterapeutik;- të përcjellë dhe organizojë punën në pjesën e elektroterapisë;- të evidentojë dhe përcjellë pacientin deri në përfundim të tretmanit;- të njihet me indikacionet dhe kundërindikacionet të procedurave në terapinë fizikale.


42


Kapitulli 1: Klasifikimi i Terapisë fizikale (10 orw)

a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të njihet me definicionin dhe historikun e lëndës;- të dijë për ndarjen dhe klasifikimin e terapisë fizikale;- të dijë për ndikimet e agjensëve fizikë;- të njihet me rolin e procedurave në terapi fizikale;- të dijë për efektin e cdo rryme të elektroterapisë;- të njihet me aparaturat e llojeve të ndryshme të rrymave.

b) Temat e kapitullit- Hyrje në terapinë fizikale- Historiku i shkurtë për terapinë fizikale- Klasifikimi i terapisë fizikale- Ndikimi dhe roli i terapisë fizikale



Kapitulli 2: Rrymat me frekuencë të ulët dhe të mesme (25 orw)

a) Qëllimi i kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet: - të dijë për llojet e rrymave në elektroterapi; - të njihet dijë për llojin dhe rëndësinë e aplikimit të rrymave me frekuencë të ulët;- të dijë për njësitë e rrymës elektrike dhe vetitë e elektroterapisë;- të njihet me rrymat galvanike, diadinamike, elektrostimulimin, rrymat interferente, TENS dhe disa lloje tjera të rrymave në elektroterapi;- të dijë për mënyrat e aplikimit dhe teknikat e rrymave;- të dallojë indikacionet dhe kundërindikacionet për cdo lloj të rrymës;- të njihet me efektet e këtyrave rrymave.

43

b) Temat e kapitullit - Elektroterapia - Bazat fizike të elektroterapisë- Klasifikimi i elektroterapisë- Rryma galvanike- Ndikimet, efektet, indikacionet dhe kundërindikacionet e rrymës galvanike- Rryma diadinamike- Llojet e modulacioneve, efektet dhe ndikimet, indikacionet dhe kundërindikacionet e rrymës diadinamike- Rryma eksponenciale – elektrostimulimi- Llojet e impulseve- indikacionet dhe kundërindikacionet- Rrymat interferente- Llojet e elektrodave dhe teknikat e përdorimit- Indikacionet dhe kundërindikacionet e rrymave interferente- TENS-i ; efektet, indikacionet dhe kundërindikacionet- Disa lloje të rrymave në elektroterapi.

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj;- ilustrojë ligjëratat me shembuj dhe ushtrime konkrete;- angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese;- organizojë në luajtjen e roleve;- përpilojë pyetësor me zgjidhje të shumëfishta në fillim dhe fund të kapitullit.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- CD- programet- Aparatet per elektroterapi- Mjetet ndihmëse- Elektrodat e ndryshme, mbështjellësit, lidhëset- shtrati dhe karriga

Kapitulli 3 :Rrymat me frekuenc ë të lartw (10 orw)

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të njihet me aparatet dhe llojet e rrymave me frekuencë të lartë ;- të njihet me teknikat e përdorimit të aplikimit të këtyre rrymave;- të dijë për indikacionet dhe kundërindikacionet të këtyre rrymave.

b) Temat e kapitullit- Klasifikimi i rrymave me frekuencë të lartë- Rrymat e Arsonvalit

44

- Ndikimet fiziologjike- indikacionet dhe kundërindikacionet- Diatermitë me valë të gjata- Diatermitë me valë të shkurta- Aparatet dhe teknikat e përdorimit- Ndikimi fiziologjik, rreziqet dhe gabimet gjatë aplikimit të DVSH-së- Indikacionet dhe kundërindikacionet të DVSH-së- Mikrovalët, ndikimet, gabimet, rreziqet dhe indikacionet

c) Udhëzime didaktike për kapitullRekomandohet që mësimdhënësi të:- shfrytëzojë mjetet mësimore (vizatime, fotografi) dhe metodat bashkëkohore të


d) Kushtet për realizimin e kapitullit- prezantimi interaktiv me slajde dhe video- projektor- aparaturat e rrymave me frekuencë të lartë- mjetet ndihmëse, elektrodat e ndryshme.- shtrati dhe karriga prej druri-

Kapitulli 4: Llojet e diagnostifikimit ( 10 orw)

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të dijë për llojet e aparaturave për diagnostifikim;- të njihet me mënyrat e aplikimit të tyre;- të dijë për rolin e diagnositifikimit në vecanti;- të njihet me matjen dhe teknikat e përdorimit;- të ndihmojë në asistimin e aparaturës për diagnostifikim.

b) Temat e kapitullit- Elektrodiagnostika Aparatet dhe teknikat e përdorimit- Leximi i gjetjeve në elektrodiagnostikë- Matja e shpejtësisë së përcueshmërisë nervore- Elektromiografia Aparatet dhe teknikat e përdorimit- Elektrodermatometria- Elektroencefalografia- Elektrografia- Regjistrimi elektrik i aktivitetit muskular

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:

45

- shfrytëzojë mjetet mësimore (vizatime, fotografi) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë informative (TI) (CD-programe, filma, ushtrime vizuale, grafoskop etj.

- të përdorë aparaturat dhe mjetet ndihmëse për diagnostifikim

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- puna në grupe të vogla; - prezantimi interaktiv me slajde;- teste me shkrim- sallat me aparate për diagonstifikim- elektrodat e posacme per cdo lloj te diagnostifikimit

Kapitulli 5: Ultrazëri dhe magnetoterapia (15 orw)

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të njihet me llojet e aparateve për UZ(ultrazë);- të dijë për efektet dhe mënyrat e aplikimit me UZ;- të dijë për indikacionet dhe kundërindikacionet;- të njihet me llojet e aparateve për magnetoterapi;- të njihet me mënyrat e aplikimit për drenazhë limfatike, akupunkturë dhe akupresurë- të njihet me mënyrat e trakcionit me aparatura; b) Temat e kapitullit- Ultrazëri dhe vetitë e tij- Mënyrat e aplikimit me UZ- Sonoforeza- Ndikimet fiziologjike të UZ-së- Indikacionet dhe kundërindikacionet të UZ-se- UZ në diagnostikë- Magnetoterapia- Presoterapia- Terapia me anë të trakcionit- Akupunktura dhe akupresura

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- Shfrytëzojë mjetet mësimore (vizatime, fotografi) dhe metodat bashkëkohore të

teknologjisë informative (TI) (CD-programe, filma, ushtrime vizuale, grafoskop etj)- Shfrytëzojë aparaturat për UZ, magnetoterapi, trakcion dhe presoterapi

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- puna në grupe të vogla;

46

- prezantimi interaktiv me slajde;- teste me shkrim- njohja me kushtet dhe aparaturat përkatëse.

Kapitulli 6: Termoterapia, hidroterapia dhe balneoterapia (20 orw)

a)Qëllimet e kapitullit

- të njihet me mjetet dhe teknikat e aplikimit në termoterapi- të dijë për ndikimet fiziologjike në organizëm- të njihet me indikacionet dhe kundërindikacionet e termoterapisë- të njihet me parafinoterapinë- të njihet me vetitë fizike të ujit- të njihet me principet e hidroterapisë- të njihet me mjetet dhe aparaturat për hidroterapi- të njihet me ndikimet fizike dhe të nxehtësisë në organizëm- të njihet me indikacionet dhe kundërindikacionet e hidroterapisë- të dijë për mënyrat e trajtimit në balneoterapi- të njihet me llojet e ujërave minerale- të dijë për rëndësinë dhe mënyrat e trajtimit të klimatoterapisë- të dijë për efektet e balneoterapisë

b)Temat e kapitullit

- Termoterapia- Mjetet dhe teknikat e aplikimit në termoterapi- Parafinoterapia- Pelloidoterapia- Sauna dhe ajri i nxehtë- Ndikimet fiziologjike për procedurat termoterapike- Indikacionet dhe kundërindikacionet në termoterapi- Krioterapia- Hidroterapia- Vetitë fizike të ujit- Principet në hidroterapi- Ndikimi mekanik dhe termik i ujit në organizëm- Indikacionet dhe kundërindikacionet në hidroterapi- Llojet e procedurave në hidroterapi- Balneoterapia- Ujërat mineralë dhe klasifikimi- Mënyrat e përdorimit dhe ndikimet e ujërave mineralë- Klimatoterapia- Talasoterapia

47

c)Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- Shfrytëzojë mjetet mësimore (vizatime, fotografi) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë informative (TI) (CD-programe, filma, ushtrime vizuale, grafoskop etj) - Shfrytëzojë sallat për termoterapi dhe hidroterapi

d)Kushtet për realizimin e kapitullit- puna në grupe të vogla; - prezantimi interaktiv me slajde;- teste me shkrim- njohja me kushtet dhe aparaturat përkatëse për termoterapi dhe hidroterapi.

Kapitulli 7: Fototerapia (15 orw)

a)Qëllimet e kapitullit

- të njihet me klasifikimin në fototerapi- të dijë për qëllimet dhe rëndësinë në fototerapi- të njihet me mënyrën e trajtimit me rreze infra të kuqe- të dijë për rrezet ultraviolete - të njihet me mënyrën e caktimit të biodozës - të njihet me mënyrën e aplikimit të laserit- të dijë për indikacionet dhe kundërindikacionet në fototerapi- të dijë për principet e trajtimit në helioterapi- të dijë për mënyren e rrezitjes dhe ndikimi fiziologjik

b)Temat e kapitullit- Fototerapia- Rrezet infra të kuqe dhe ndikimi fiziologjik i tyre- Burimet dhe aparatet e rrezeve infra të kuqe- Indikacionet dhe kundërindikacionet e rrezeve infra të kuqe- Rrezet ultraviolete (UV)- Ndikimi fiziologjik dhe biologjik i rrezeve UV- Biodoza- Mënyrat e trajtimit lokal dhe të përgjithshëm- Indikacionet dhe kundërindikacionet e rrezeve UV- Helioterapia dhe ndikimi biologjik dhe fiziologjik- Principet dhe mënyrat e rrezitjes- Laseroterapia- Ndikimet fiziologjike dhe biologjike të laserit- Dozimi dhe mënyra e aplikimit

48

- Indikacionet dhe kundërindikacionet e laseritc)Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:

- Shfrytëzojë mjetet mësimore (vizatime, fotografi) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë informative (TI) (CD-programe, filma, ushtrime vizuale, grafoskop etj)

- Shfrytëzojë sallat për fototerapi

d)Kushtet për realizimin e kapitullit- puna në grupe të vogla; - prezantimi interaktiv me slajde;- teste me shkrim - njohja me kushtet dhe aparaturat përkatëse për fototerapi. - llampa IR,UV,laseri dhe biodozimetri

______________________________________________________________________________ Literatura Zekoviq, Predrag – Terapia fizikale me rehabilitim, 1996e rekomanduar: Jajiq, Ivo- Terapia fizikale, 2000 Tomiq, Bratislav – Terapia fizikale, 1981 Mihajloviq, Vukashin – Bazat e mjekësisë fizikale, 1983

________________________________________________________________________ Normativi: Master i shkencave të fizioterapisë

Bacelor i fizioterapisë Doktor i mjekësisë

49

PROGRAMI I LËNDËS

‘’Bazat e kineziologjisë’’

Lëmi: ShëndetësiProfili: FizioterapiNiveli: IKlasa: 11

I: Qëllimi i lëndës : Në përfundim të klasës 11-të nxënësi duhet të: -të fitojë njohuri mbi lëvizjen normale të trupit të njeriut dhe segmenteve të trupit,kushtet në të cilat ato bëhen dhe mënyrat e bërjes së analizës mbi angazhueshmërin e aparatit llokomotorik në mirëmbajtjen e pozitave dhe bërjen e lëvizjeve-të arrijë dituri të mjaftueshme për aparatin llokomotorik apo aparatin për lëvizje në të cilin bëjnë pjesë:eshtrat,nyjet,muskujt skeletor dhe nervat,të arrijë dituri rreth përbërjes anatomike,fiziologjike dhe histologjike të këtyre formacioneve -të mësojë të bëjë analizën e lëvizjeve në disa segmente:të kokës,shtyllës kurrizore, kafazit të gjoksit,frymëmarrjes,të ekstermiteteve të siperme dhe të poshtme si dhe muskujt e fytyrës.-të arrijë njohuri rreth zhvillimit motorik te fëmijët -të mësojë për pozitat apo qëndrimet më kryesore te trupi i njeriut -të mësojë dhe analizojë disa nga lëvizjet kryesore -të mësojë dhe bëjë analizën rreth të ecurit

II. Fondi i orëve të lëndës35 javë x 2 orë/javë=70 orë

III. Program i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1 : Aparati për lëvizje (31 orë)

a)Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtijë kapitulli nxënësi duhet të:- shpjegojë kuptimin e ngushtë të aparatit për lëvizje- shpjegojë përbërjen e ngushtë të aparatit për lëvizje apo aparatit llokomotorik- shpjegojë proceset kinetike dhe dinamike - shpjegojë mbi formacionet anatomike dhe proceset fiziologjike të aparatit llokomotorik

b)Temat e kapitullit-Eshtrat -Nyjet-Emërtimi i lëvizjeve të ndryshme në nyje-Boshti kurrizor

50

-Ekstremitetet e sipërme -Ekstremitetet e poshtme-Pozita fiziologjike dhe funksionale e nyjeve-Ndërtimi i muskujve skeletor-Inervimi i muskujve-Kontrakcioni i muskujve-Ligji,gjithçka apo asgjë’ dhe forca e kontrakcionit -Tonusi muskular -Dekontrakcioni i muskujve-Lodhja-Llojet e kontrakcioneve muskulare-Forca e muskujve dhe efikaciteti i kontrakcioneve-Llozet e eshtrave-Rendmi (peshimi) -Drejtëpeshimi-Ndarja e muskujve sipas rolit në koordinimin e punës- Roli i antagonisteve në bërjen e lëvizjes- Roli i sistemit nervor qëndror te aktiviteti i muskujve- Konpozimi dhe funksioni - Ndikimi i punës së muskujve në qarrkullimin e gjakut- Puna e muskujve dhe frymëmarrja

c) Udhëzimet didaktike për kapitullin :Rekomandohet se mësimëdhënësi të :-shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe ketijë kapitulli si dhe rendesin e sajë-zbatojë metodat bashkëkohore të ligjerimit për kuptimin e kapitullit

d) Kushtet për realizimin e kapitullit-mjetet mësimore -listat mbi përmbajtjet e temës-CD programe-sllajde,vizatime nga atllaset e ndryshme etj.

Kapitulli 2 : Analiza e lëvizjeve të disa segmenteve (17 orë)

a) Qëllimet e kapitullit:Në perfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- mësojë për levizjet e pjesëve të trupit veç e veç:të kokës,boshtit kurrizorë në segmente dhe në tërësi,lëvizjet e gjoksit,rreth frymëmarrjes- mësojë për lëvizjet e ekstremiteteve të sipërme për çdo segment dhe tërësi- mësojë për lëvizjet e ekstremiteteve të poshtme në segmente dhe tërësi - mësojë për pjesmarrjen e muskujve për pjesët dhe segmenteë e lartëpërmendura në lëvizje dhe funksionin e tyre - dijë për muskujt e fytyrës,gojës,ballit,hundës dhe muskujt e hapjes së syrit

51

b) Temat e kapitullit - Lëvizjet e kokës- Boshti kurrizorë - Pjesa cervikale,torakale dhe lumbale e kurrizit- Lëvizjet e gjithë kurrizit - Lëvizjet e kafazit të gjoksit - Frymëmarrja- Lëvizjet e krahërorit- Lëvizjet e mbikrahut- Lëvizjet në nyjen e brrylit- Pronacioni dhe supinacioni i nënkrahut- Lëvizjet e shuplakës dhe gishtërinjëve- Lëvizjet e kërdhokullës së gjurit dhe të shputës- Muskujt e fytyrës,gojës,ballit,hundës dhe muskujt e hapjes së syrit

c) Udhëzimet didaktike për kapitullin :Rekomandohet që mësimëdhënësi : - gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore(vizatime,mullazhe,fotografi dhe metoda tjera bashkëkohore të teknologjisë informative)

d) Kushtet për realizimin e kapitullit

-prezantimi interaktivë me sllajde,LCD,projektor,grafoskop etj..

Kapitulli 3 : Metodat e matjes së funksioneve të aparit llokotomorik “Antropometria”

(12 orë)

a) Qëllimet e kapitullit :Në perfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- mësojë rreth vlerësimit të veçorive individuale të aparatit llokomotorik përmes metodave mbajtëse- mësojë vlerat standarde antropometrike në bazë të të cilave mundet të gjykohet rreth dimensioneve anatomike,biologjike dhe karakteristikave tjera -mësojë pikat dhe instrumentet e standardizuara si dhe formularët e duhur.

b) Temat e kapitullit- Antropometria kuptimi i sajë- Lartësia e trupit- Gjatësia e segmenteve- Matjet e vëllimit të qafës,gjoksit,barkut dhe segmenteve të ekstremiteteve- Matja e pulsit dhe shtypjes së gjakut - Matja e vëllimit të lëvizjeve- Matja e forcës së muskujve- Dinanometria dhe dinamografia

52

- Ergometria matja e punës së muskujve c) Udhëzimet didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësimëdhënësi të:-shpjegojë përmbajtjen e kapitullit dhe rëndesinë e sajë-zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit -pasurojë ligjeratat me shembuj konkret

d) Kushtet për realizimin e kapitullit-mjetet mësimore-instrumentet e ndryshme të permendura mbrenda kapitullit-projektorët-CD programe-fotografi etj

Kapitulli i 4 : Testet e ngarkesës (6 orë)

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtijë kapitulli nxënësi duhet të: -mësojë rreth rëndësisë së testit së ngarkesës për punën e muskujve,sistemi kardiovaskular dhe atë respiratorë-mësojë që testet e ngarkesës paraqesin shenjë indirekte mbi ushtrueshmërinë e organizmit -mësojë për paisjet apo aparaturat për matjen dhe dozimin e punës së muskujve siç janë:step-ergometri,bicikell-ergometri dhe tredmill traka

b) Temat e kapitullit -Domethënia e testeve të ngarkesës -Step testi -Bicikleta ergometrike-Tredmill traka

c) Udhëzimet didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimëdhënësi të:- shpjegojë permbajtjen e kapitullit dhe rëndesinë e tijë- zbatojë metodat bashkëkohore të ligjerimit- lustrojë ligjeratat me shembujë konkret

d) Kushtet për realizimin e kapitullit-mjetet mësimore-CD programe,fotografi,projektor etj

Kapitulli 5 : Zhvillimi motorik te fëmijët (4 orë)

a) Qëllimet e kapitullitNë perfundim të këtijë kapitulli nxënësi duhet të:-mësojë për zhvillimin motorik të fëmijës nëpër faza që nga lindja deri në moshën pesë vjeçare.

53

b) Temat e kapitullit -Të posalindurit -Prej I-III muajë-Prej IV muajsh deri tre vjeç -Viti i katërt dhe i pestë i jetës

c) Udhëzimet didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimëdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësin e tijë- zbatojë metoda bashkëkohore të ligjerimit- pasurojë ligjeratat me shembujë konkret

d) Kushtet per realizimin e kapitullit-prezantimi interaktiv me sllajde,projektor,LCD, grafoskop etj.

54

PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE

“Aplikimi në elektroterapi”

Lëmia: ShëndetësiProfili: Teknik i fizioterapisëNiveli: IKlasa: 11______________________________________________________________________________Numri i modulit:1______________________________________________________________________________Qëllimi i modulit: Një modul praktik që i pajisë nxënësit me aftësi praktike për të kryer asistimin gjatë punës së fizioterapeutit të diplomuar me pacient, punën me aparate për terapi fizikale si dhe pajisjet tjera të nevojshme dhe mënyrat e mirëmbajtjes së tyre.______________________________________________________________________________Kohëzgjatja e modulit: 17.5 kredi 175 orë______________________________________________________________________________Rezultatet e të Nxënësi duhet të pregadisë pacientin për aplikimin e procedurave mësuarit (RM) RM 1 në elektroterapi, të tregojë për klasifikimin e llojeve të rrymave dhe përmbajtja në elektroterapi, të tregojë për rolin dhe rëndësinë e ndikimit te i sëmuri.

Përmbajtja - Nxënësi duhet të aplikojë rrymat galvanike - Duhet të aplikojë rrymat diadinamike - Duhet të tregojë për ndikimet dhe gabimet gjatë aplikimit të procedurës - Duhet të aplikojë rrymat e elektrostimulimit - Duhet të tregojë teknikat dhe llojet e aplikimit për elektrostimulim - Të aplikojë rrymat interferente - Të dallojë rrymat e elektrodave, efektet dhe mënyrat e aplikimit të rrymave interferente - Të aplikojë TENS-in - Të tregojë për indikacionet dhe kundërindikacionet për cdo rrymë në vecanti - Të tregojë për ndikimet biologjike dhe fiziologjike të secilit lloj të rrymave

55

RM 2 - Nxënësi duhet të tregojë për mënyrën e aplikimit dhe llojet e elektrodave të aplikimit të rrymave me frekuencë të lartë- Duhet të tregojë për dallimet dhe ndikimet vecmas për këto rryma- Duhet të aplikojë rrymën me diatermi me valë të shkurta- Të tregojë për ndikimin e rrymave me valë të shkurta- Të tregojë për indikacionet dhe kundërindikacionet- Të tregojë për rreziqet gjatë aplikimit të këtyre rrymave

RM 3

- Nxënësi duhet të dallojë aparatet për cdo lloj diagnostifikimi - Duhet të tregojë për ndryshimet në ngacmimet te gjendjet

patologjike - Të tregojë për ndryshimet kuantitative dhe kualitative - Të aplikojë metodën e caktimit të akomodometrisë si dhe

lakoren intensitet-kohë- Të përshkruajë elektromiogramin normal dhe patologjik- Të tregojë për komponentat e matjes së përcueshmërisë

të nervave periferikë RM 4

- Nxënësi duhet të aplikojë UZ-në, mënyrat dhe teknikat e përdorimit

- të tregojë vetitë fizike, biologjike dhe ndikimin terapeutik të UZ-së

- Elektroforeza me UZ - Të tregojë për dozimin dhe kohëzgjatjen e trajtimit me anë të

UZ-së- Të tregojë për indikacionet dhe kundërindikacionet - Të aplikojë magnetoterapinë- Të tregojë për kohëzgjatjen dhe intensitetin për cdo sëmundje- Të tregojë indikacionet dhe kundërindikacionet- Të aplikojë terapinë për drenazhë limfatike- Të aplikojë metodën e trakcionit për boshtin kurrizor - Të tregojë për llojet e akupunkturës dhe akupresurës

RM 5

- Nxënësi duhet të tregojë për burimet dhe llojet e materialeve të nxehtësisë- Duhet të aplikojë parafinoterapinë- Të tregojë për ndikimet fiziologjike, indikacionet dhe kundër- indikacionet e parafinoterapisë- Të tregojë për efektet e saunoterapisë - Të aplikojë hidroterapinë në vaskë

56

- Të aplikojë masazhën nën-ujore - Të tregojë për llojet e dusheve në hidroterapi- Të tregojë për indikacionet dhe kundërindikacionet në

termoterapi dhe hidroterapi- Të tregojë për ndikimin e ujërave mineralë- Të tregojë për faktorët klimatikë dhe ndikimin e tyre- Të tregojë për ndikimin e klimës bregdetare

RM 6

- Nxënësi duhet të tregojë për rolin dhe ndarjen e fototerapisë- Duhet të aplikojë rrezet infra të kuqe- Të tregojë për efektet, indikacionet dhe kundërindikacionet e

rrezeve infra të kuqe- Të aplikojë rrezet UV- Të caktojë biodozën- Të tregojë efektet, indikacionet dhe kundërindikacionet e

rrezeve UV- Të tregojë ndikimin biologjik dhe terapeutik të rrezeve UV- Të aplikojë teknikat me anë të laserit - Të tregojë për mënyrën e aplikimit me rreze dielli

Procedurat e Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e vlerësimit: kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të mësuarit. Më poshtë jepen shkurt mendimet që do të përdoren:

RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli KR Nxënësi duhet të:

- të bëjë pregaditjen e pacientit për trajtim në elektroterapi

- të inspektojë pjesën e lëkurës ku vendosen elektrodat- të vendosë elektrodat sipas udhëzimit- të kontrollojë kohëzgjatjen e aplikimit - të aplikojë elektroforezën me anë të rrymave galvanike- të komunikojë me pacientin për intensitetin dhe

ngacmimin nga rryma për ndjeshmërinë subjektive- aplikojë rrymën galvanike, diadinamike, interferente,

TENS-in,- të jetë prezent deri në përfundim të tretmanit- të sqarojë për efektet dhe ngacmimet për cdo rrymë në

vecanti

57

- aplikojë të gjitha teknikat e aplikimit me elektroda përkatëse te rrymat me frekuencë të ulët dhe të lartë

- të tregojë për gjitha llojet e elektrodave- të aplikojë teknikat labile dhe stabile


- të pregadisë pacientin për aplikim të rrymave me frekuencë të lartë

- të aplikojë rrymën me diatermi të shkurtër dhe të sqarojë për efektet e kësaj rryme

- të vendoset pacienti në shtrat në pozitën e duhur për vendosjen e elektrodave varësisht prej sëmundjes

- të përcjellë kohëzgjatjen dhe të përcjellë pacientin deri në përfundim të tretmanit

- të tregojë për gabimet gjatë aplikimit të DVSH-së- të aplikojë mënyrën e aplikimit monopolar dhe bipolar


- të pregadisë pacientin për aplikim të procedurës për diagnostifikim

- të asistojë gjatë aplikimit të elektromiografisë - të vendosë pacientin në pozitë të caktuar - të dallojë llojet e elektrodave për aplikim të EMG-së- të sqarojë funksionin e pllakës motorike- të sqarojë për efektet e EMF-biofeedback-ut


- të aplikohet ultrazëri në pjesën e trupit të dhënë sipasudhëzimit

- të aplikojë mënyrën subakfale të ultrazërit- të aplikojë sonoforezën - të sqarojë për gabimet gjatë aplikimit me UZ- të tregojë dhe kontrollojë mënyrat për rregullsinë e

aparatit - të sqarojë për efektet e ultrazërit- të tregojë për principet e aplikimit të ultrazërit- të aplikojë magnetoterapinë- të sqarojë për efektet, indikacionet dhe

kundërindikacionet- të aplikojë trakcionin manual të pjesës cervikale- të sqarojë mënyrën e trakcionit me anë të aparaturës

58

- të aplikojë drenazhën limfatike – presoterapinë- të sqarojë mënyrën e dozimit, indikacionet dhe kundër-

indikacionet


- të aplikojë parafinoterapinë- të përshkruajë mënyrën e aplikimit të saunës- të sqarojë për për ndikimet fiziologjike të termoterapisë- të tregojë për indikacionet dhe kundërindikacionet në

termoterapi- të aplikojë teknikat e krioterapisë- të aplikojë masazhën nën-ujore- të aplikojë hidroterapinë me anë të banjave katër

qelizore- të sqarojë për mënyrën e aplikimit të llojeve të dusheve- të tregojë për dozimin dhe metodat e përgjithshme të

përdorimit të hidroterapisë- të aplikojë hidroterapinë me anë të banjave katër

qelizore- të sqarojë për ndikimet e ujit dhe nxehtësisë në

organizëm- të tregojë për mënyrat terapeutike në pishinë- të tregojë për llojet e ujërave shërues- të sqarojë për ndikimet terapeutike të klimatoterapisë- të sqarojë ndikimet të talasoterapisë


- të aplikojë terapinë me rreze infra të kuqe- të sqarojë për ndikimet, indikacionet dhe

kundërindikacionet për rrezet infra të kuqe - të aplikojë terapinë me rreze ultraviolete (UV) - të caktojë biodozën - të sqarojë për ndikimet biologjike të rrezeve UV- të caktojë biodozën dhe teknikat e përdorimit- të sqarojë indikacionet dhe kundërindikacionet e aplikimit

të rrezeve UV- të tregojë për mënyrën e dozimit dhe masat mbrojtëse të

helioterapisë- të aplikojë laseroterapinë - të sqarojë për ndikimet biologjike dhe fiziologjike të

laserit- të sqarojë indikacionet dhe kundërindikacionet dhe masat

mbrojtëse të laseroterapisë

59

Metodat e të - Ky modul duhet të realizohet si një aktiviteet praktik në klinikat mësuarit të e terapisë fizikale dhe në qendrat e mjekësisë fizikale me rekomanduara rehabilitim

- Mësimdhënësi duhet të aplikojë dhe konkretisht të demonstrojë gjatë aplikimit dhe trajtimit të pacientit nga ana e fizioterapeutit - Nxënësi duhet të angazhohet në punë konrekte me vendosjen dhe përcjelljen e pacientit gjatë trajtimit - Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara.

Baza materiale e Për realizimin e modulit është e domosdoshme të sigurohen domosdoshme mjediset, aparaturat, pajisjet dhe materialet e mëposhtme: - Të gjitha aparaturat për elektroterapi, termoterapi, fototerapi. - Të gjitha llojet e elektrodave për elektroterapi dhe mjete ndihmëse për aplikimin e tyre. ______________________________________________________________________________

Literatura Zekoviq, Predrag – Terapia fizikale me rehabilitim, 1996e rekomanduar: Jajiq, Ivo- Terapia fizikale, 2000 Tomiq, Bratislav – Terapia fizikale, 1981 Mihajloviq, Vukashin – Bazat e mjekësisë fizikale, 1983 Kunej, Dushan – Praktikumi i terapisë fizikale, 1978 ______________________________________________________________________________

Normativi: Master i fizioterapisë Fizioterapeut i diplomuar Doktor i fizioterapisë

60

PËRSHKRUESIT E MODULEVE TË PRAKTIKAVE PROFESIONALEEkzekutimi i lëvizjeve dhe matjeve

,,Lëvizjet dhe mjetet antropometrike si dhe testet e ngarkesës së muskujve”

Lëmia: ShëndetësiProfili: FizioterapiNiveli: IKlasa: 11

Numri i modulit 1

Qëllimi i modulit Është të pajisë nxënësit me nje njohuri në praktikë mbi ekzekutimin e lëvizjeve të

trupit të njeriut dhe aparatit lokomotorik në të gjitha rrafshet si dhe të mësojë praktikisht matjet antropometrike.Të perdorë aparaturën për testimin për qëndrueshmërinë e muskujve,poashtu edhe të praktikojë manual testin për vleresimin e forcës muskulare.

Kohëzgjatja 14 kredi 140 orëe modulit

Rezultatet e të RM 1 Nxënësi mëson në mënyrë praktike mësuarit (RM) për llojet e lëvizjeve në nyje dhe dhe përmbajtja emërtimin e tyre dhe bën ekzekutimin, pastaj të boshtit kurrizor gjithashtu edhe të ekstremiteteve të sipërme dhe të poshtme.

Përmbajtja lëvizjet e nyjeve lëvizjet e boshtit kurrizor lëvizjet e ekstremiteteve të sipërme lëvizjet e ekstremiteteve të poshtme

RM 2 Nxënësi bën të gjitha matjet antropometrike të aparatit lokomotorik

61

Përmbajtja të bëjë matjen e lartësisë së trupit gjatësisë së segmenteve matjen e vëllimit të qafës,gjoksit, barkut segementeve të ekstremiteteve matjes së pulsit dhe shtypjes së gjakut matjen e vëllimit të lëvizjeve

RM 3 Nxënësi mëson të bëjë testet e ngarkesës Përmbajtja

step testi bicikleta ergometrike tredmill traka

RM 4 Nxënësi bën vlerësimin e forcës së muskujve Përmbajtja

manuel testi dinamometrija dinamografija

Procedurat e Realizimi I pranueshëm I modulit do të konsiderohet vlerësimit arritja e kënaqshme e të gjitha kritereve të realizimit të specifikuara për cdo rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:

RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit


KR Nxënësi duhet të:

bëjë lëvizjet e nyjeve bëjë lëvizjet e boshtit kurrizor bëjë lëvizjet e ekstremiteteve të sipërme bëjë lëvizjet e ekstremiteteve të poshtme


62

bëjë matjen e lartësisë së trupit bëjë matjen e gjatësisë së disa segmenteve të trupit bëjë matjen e vëllimit të qafës,gjoksit,barkut bëjë matjen e segmenteve të ekstremiteteve bëjë matjen e pulsit dhe shtypjes së gjakut bëjë matjen e vëllimit të lëvizjeve



praktikojë step testin bicikletën ergometrike tredmill trakën



ekzekutojë manuel testin bëjë dinamometrinë bëjë dinamografinë

Metodat e të Ky modul duhet të realizohet si një aktivitet praktik në mësuarirt të klinikat e mjekësisë fizikale dhe rehabilitimit,qendrat e rekomanduara rehabilitimit si dhe ordinancat që posedojnë kabinet të kineziologjisë dhe fizioterapisë. Mesimëdhënësi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur metodat konkrete,demonstruese në trajtim të pjesës praktike të kineziologjisë. Gjatë vlerësimit të nxënësve të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara.

Baza material Për realizimin e këtij moduli është e domosdoshme e domoshdoshme të sigurohen mjediset e përshtatshme,pajisjet dhe materialet e duhura:

- kabineti për praktikë- dokumentacioni për pacientë- mjete dezinfektuese

_________________________________________________________________________

Literatura e Prof.Dr Zivojin Zec “Bazat e Kineziologjisë”,Beograd

63

rekomnaduar Prof.Dr Milovan Stevanovic “Kineziologjia”,Beograd Prof.Dr Marija Majkic “Hyrje në Kineziologjinë Klinike”, Zagreb Prof.Dr Marija Majkic “Kineziometria Klinike”, Zagreb

Normativi Master i fizioterapisë Fizioterapeut i diplomuar Doktor i mjekësisë

64


ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2014

Teknik i fizioterapisë Niveli II

KL.12

65

Klasa 12PROGRAMI I LËNDËVE PROFESIONALE

Programi i lëndës

“Terapia Fizikale II”

Lëmi : ShëndetësiProfili: FizioterapiNiveli: IIKlasa: 12

I. Qëllimet e lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën 12-të, nxënësi duhet të:- të njihet me rolin dhe rëndësinë e rehabilitimit në terapinë fizikale- të njihet me programin e rehabilitimit prej momentit të lëndimit deri te rehabilitimi i plotë;- të dijë për ndarjen dhe llojet e rehabilitimit;- të njihet me qëllimet e rehabilitimit për eleminimin ose zvogëlimin e pasojave trupore;- të dijë për rehabilitimin se ku mund të kryhet nëpër cilat qendra rehabilitimi dhe në cfarë kushte;- të njihet me indikacionet dhe kundërindikacionet për tretmanin rehabilitus;- të dijë të vlerësojë dëmtimet dhe paaftësitë për të cilat i sëmuari apo i lënduari do të ketë dobi nga rehabilitimi;- të dijë se cilat profile të personelit shëndetësor marrin pjesë në ekipin mjekësor profesional;- të njihet me problemet dhe paaftësitë fizikale;- të dijë për terapinë e punës;- të njihet me mjetet ortotike dhe protetike- të dijë për specifikat e rehabilitimit te fëmijët dhe të rriturit;- të dijë për problemet neurologjike;- të dijë për dëmtimet e neuronit motorik periferik- të dijë për llojet dhe ndarjet e sëmundjeve reumatologjike- të dijë për sëmundjet e sistemit kardiovaskular dhe pulmonar- të dijë për rehabilitimin e të sëmuarit apo të lënduarit nga lëndimet traumatike - të njihet me rehabilitimin e lëndimeve sportive-



Kapitulli 1:Rehabilitimi i sëmundjeve neurologjike 12 orë

66

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të njihet me rolin e rehabilitimit;- të dijë për ndarjen e rehabilitimit- të dijë për ekipin e profileve shëndetësore në rehabilitim- të dijë për terapinë e punës- të njihet me sëmundjet neurologjike- të dijë për paralizen cerebrale- të njihet me mënyrat dhe metodat për rehabilitimin e sëmundjeve neurologjike- të dijë për hemiplegjitë- të njihet me tretmanin dhe procedurat në rehabilitimin e hemiplegjisë- të dijë për paraplegjitë, kfadriplegjitë dhe tretmanin e tyre- të njihet me sklerozen multiple- të njihet me sëmundjet trashëguese neurologjike

b) Temat e kapitullit- Paraliza cerebrale- Hemiplegjia- Paraplegjia- Kuadriplegjia- Skleroza multiple- Sëmundja e Parkinsonit- Sëmundja e Dushenit dhe Bekerit



Kapitulli 2: Rehabilitimi te dëmtimet e neuronit motorik periferik 12 orë

a) Qëllimi i kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet: - të njihet me lëndimet e nervave periferike; - të njihet me paralizen e nervit facial;- të dijë për paralizën e pleksusit brahial- të dijë për tretmanet dhe rehabilitimin e këtyre lëndimeve;- të dijë për lëndimet e nervave periferikë si nervi radial, nervi ulnor, nervi median dhe

67

tretmani dhe rehabilitimi i tyre- të dijë për lëndimet e nervit ishiadik dhe rehabilitimin e tij- të dijë për inflamacionet spinale të rrënjës së nervave sic janë polineuritet, poliradikulo-neuritet - të njihet me tretmanin dhe përzgjedhjen e procedurave fizikale në rehabilitimin e këtyre lëndimeve

b) Temat e kapitullit - Lëndimet e nervit facial- Lëndimet e pleksusit brahial- Lëndimi i nervit aksilar- Lëndimet e nervit radial, ulnar, median- Lëndimet e nervit femoral, ishiadik, tibial- Neuralgjia e nervit trigemini- Polineuritet dhe poliradikuloneuritet


d) Kushtet për realizimin e kapitullit- CD- programet.

Kapitulli 3 : Rehabilitimi i sëmundjeve reumatologjike 16 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të njihet me sëmundjet reumatike;- të njihet me sëmundjet inflamatore reumatike- të njihet me sëmundjet degjenorative reumatike- të njihet me sëmundjet metabolike reumatike- të dijë për sëmundjet reumatike të indeve të buta- të dijë për procedurat fizikale në trajtimin dhe rehabilitimin e sëmundjeve reumatike

b) Temat e kapitullit- Ndarja e sëmundjeve reumatologjike- Artriti reumatoid- Artriti kronik juvenil- Ethet reumatike- Spondiliti ankilosant- Koksartroza - Gonartroza

68

- Artrozat e shuplakës- Sëmundjet degjenerative të boshtit kurrizor- Sindromi cervikal- Sindromi lumbal- Periartriti humeroskapular- Kontraktura e Dypitrenit- Sindromi i tunelit karpal- Entensitet, bursitet dhe tendinitet

c) Udhëzime didaktike për kapitullRekomandohet që mësimdhënësi të:- shfrytëzojë mjetet mësimore (vizatime, fotografi) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë


d) Kushtet për realizimin e kapitullit- prezantimi interaktiv me slajde dhe video- projektor.

Kapitulli 4: Rehabilitimi te sëmundjet kardiovaskulare dhe pulmonare 8 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- Të njihet me sëmundjet kardiovaskulare- Të dijë për infarktin e miokardit- Të njihet për rehabilitimin postoperativ të by-passit koronar- Të njihet me problemet e qarkullimit në ekstremitete- Të dijë për sëmundjet pulmonare- Të dijë për astmen bronhiale- Të njihet me bronhitin kronik dhe tretmanin e tij- Të dijë për tuberkulozën pulmonare- Të njihet me rehabilitimin e të sëmurëve me djegie- Të njihet me rehabilitimin e të sëmurëve në repartet intenzive- Të njihet me rehabilitimin e të sëmurëve pas traumës

b) Temat e kapitullit- Rehabilitimi i infarktit të miokardit- Rehabilitimi i by-passit koronar- Rehabilitimi te problemet e qarkullimit në ekstremitete- Rehabilitimi i sëmundjeve të mushkërive- Rehabilitimi i të sëmurëve me djegie- Rehabilitimi në terapinë intenzive

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- shfrytëzojë mjetet mësimore (vizatime, fotografi) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë


69


Kapitulli 5: Rehabilitimi te lëndimet traumatike dhe lëndimet sportive 16 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të njihet me llojet e lëndimeve traumatike- të dijë për thyerjet e ekstremiteteve të sipërme- të dijë për thyerjet e ekstremiteteve të poshtme- të dijë për tretmanin dhe rehabilitimin e thyerjeve- të njihet me lëndimet sportive- të dijë për luksacionet- të njihet me lëndimet e muskujve - të njihet me lëndimet e ligamenteve- të njihet me lëndimet e meniskusave- të njihet me kontrakturat e nyjeve

b) Temat e kapitullit- Rehabilitimi i të sëmurëve post traumatik- Kontuzionet- Llojet e thyerjeve te krahu- Llojet e thyerjeve te nyja e shuplakës- Frakturat e eshtrave të shuplakës- Frakturat e kërdhokullës- Frakturat e nyjes së gjurit- Frakturat e shputës - Tretmani dhe rehabilitimi i thyerjeve- Morbus Sudeck- Komplikimet te thyerjet e eshtrave- Rehabilitimi post operativ- Endoproteza e kukës dhe gjurit- Rehabilitimi i ligamenteve- Tretmani postoperativ te ligamentet dhe miniskuset- Tretmani te lëndimet e muskujve- Rehabilitimi te lëndimet e tetivave- Rehabilitimi te luksacionet- Rehabilitimi i kontrakturave- Komplikimet e thyerjeve të eshtrave- Lëndimet më të shpeshta sportive

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:

70

- Shfrytëzojë mjetet mësimore (vizatime, fotografi) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë informative (TI) (CD-programe, filma, ushtrime vizuale, grafoskop etj).

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- puna në grupe të vogla; - prezantimi interaktiv me slajde;- teste me shkrim. ______________________________________________________________________________ Literatura Begolli, Ilir/ Berani, Ajshe - Kujdesi shëndetësor Prishtinë, 1999e rekomanduar: Nedvidek – Bazat e mjekësisë fizikale me rehabilitim Procesi i kujdesit shëndetësor, 2008

______________________________________________________________________________



71

Programi i lëndës“Kineziterapia”

Lëmi: ShëndetësiProfili: FizioterapiNiveli: IIKlasa: 12

I.Qëllimi i lëndësNë përfundim të klasës së 12-të nxënësi duhet të:

- fitojë njohuri mbi domethënien dhe historiatin e kineziterapisë,zhvillimin e kineziterapisë nëpër etapa

- të arrijë njohuri sa më të gjerë për lëndën e kineziterapisë si metodë e shërimit- të mësojë për vendin dhe rëndësinë e kinezitërapisë në mjeksinë fizikale dhe rehabilitimin

medicinal- të marrë informata dhe të mësojë mbi rëndësinë biologjike të kineziterapisë- mësojë dhe analizojë vetitë psikologjike të pacientit- arrijë njohuri rreth testimit të aftësive funksionale të organizmit në qetësi dhe gjatë

aktivitetit- mësojë rreth ndikimit fiziologjik të kineziterapisë në funksionimin e sistemit organik- të mësojë dhe analizojë principet e kineziterapisë- të njihet dhe analizojë lëvizjen aktive si akt themelor të kineziterapisë- të njihet dhe mësojë rreth metodave diagnostike në kineziterapi- të përsërisë dhe freskojë njohuritë rreth strukturave anatomike për bërjen dhe efiksitetin e

kineziterapisë- mësojë dallimin e qëndrimit të gabuar të trupit nga ai fiziologjik apo korrekt dhe

analizimin e faktoreve të ndryshëm që ndërhyjnë në këtë aspekt- mësojë për trajtimin e deformiteteve të lindura (kongjenitale) dhe të fituara- njihet me ndërhyrjen e kineziterapisë të gjendjet e ndryshmë patologjike

II.Fondi I orëve të lëndës32 javë x 2 orë/javë = 64 orë

III.Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Kineziterapia - kuptimi (16 orë)

a)Qëllimi i kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

- kuptojë dhe dijë për kineziterapinë e cila përdorë lëvizjen si mjet themelor me qëllim shërimi apo përmirësimi të shëndetit të çrregulluar

- dijë se kineziterapia me fjalë të tjera bën zbatimin e kineziologjisë në aftësimin e funksioneve e cila për bazë e ka lëvizjen

- dijë për rëndësinë dhe vendin e kineziterapisë si pjesë integrale e mjekësisë fizikale

72

- shpjegojë principet e kineziterapisë- mësojë për burimet e kineziterapisë dhe ndarjen e tyre- shpjegojë përzgjedhjen e ushtrimeve dhe pozitat e ushtrimeve gjithashtu edhe rreth

qëndrimit të trupit në ushtrime- dijë të shpjegojë metodat e përcjelljes dhe evidentimin në kineziterapi,të shpjegojë

gjithashtu edhe këndet e lëvizshmërisë së nyjeve - shpjegojë për metodën e punës dhe formën organizative të punës në kineziterapi- dijë për mjetet apo paisjet e sallës për kineziterapi

b) Temat e kapitullit- Definicioni dhe kuptimi i kineziterapisë- Principet e kineziterapisë- Burimet e kineziterapisë- Zgjedhja e ushtrimeve,pozitat dhe qëndrimet në ushtrime- Metodika e përcjelljes dhe evidentimi në kineziterapi- Metoda e punës dhe forma organizative e punës në kineziterapi- Paisjet e sallës së kineziterapisë- Indikacionet dhe kundërindikacionet për kineziterapi

c) Udhëzimet didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësimëdhënësi të:

- shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe këtijë kapitulli,rëndësinë e sajë- zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit për kuptimin e kapitullit

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- mjetet mësimore - listat mbi përmbajtjen e temës- CD programe- kinoprojektor,sllajde

Kapitulli 2: Struktura anatomike në funksion të lëvizjes (16 orë)

a)Qëllimi i kapitullit:Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

- shpjegojë rëndësinë e strukturave anatomike në funksionim të lëvizjes qoftë aktive apo pasive,siç janë:sistemi kockor,nyjet,muskujt,sistemi nervor periferik si dhe sistemi nervor qëndror

- shpjegojë për ndërtimin e strukturave anatomike- shpjegojë disa nga karakteristikat specifikefunksionale të disa nyjeve më me rëndësi në

kineziterapi- shpjegojë për boshtin kurrizor rreth përbërjes dhe funksionit,lëvizshmërisë

b) Temat e kapitullit- Indi ashtror- Nyjet

73

- Ekstremitetet e sipërme- Ekstremitetet e poshtme- Boshti kurrizor- Kafazi i gjoksit (thoraksi)- Muskujt- Sistemi nervor




Kapitulli 3: Qëndrimi i trupit (12 orë)


- shpjegojë për njohjen e formave fiziologjike,që ështe dukja normale e disa nga pjesët e trupit

- gjithashtu kuptojë mardhënjet topografike reciproke dhe funksionet- shpjegojë faktorët të cilit ndikojnë në qëndrimin korrekt të trupit- shpjegojë metodat vlerësuese të mbajtjes së trupit- shpjegojë pasojat e mbajtjes së gabueshme të trupit

b) Temat e kapitullit- Qëndrimi i trupit,domethënia dhe kuptimi- Metodat e vlerësimit të qëndrimit të trupit- Shkaktarët e qëndrimit të keq të trupit- Roli i kineziterapisë në preventimin e qëndrimit të keq të trupit- Zhvillimi i funksioneve llokomotorike te fëmijët e moshës deri 2 vjeç



d) Kushtet për realizimin e kapitullit- mjetet mësimore - listat mbi përmbajtjen e temës- CD programe

74

- kinoprojektor,sllajde

Kapitulli 4: Deformitetet e trupit (20 orë)


- shpjegojë se cka nënkuptojmë me deformitet të trupit- bëjë dallimin apo ndarjen e deformiteteve sipas prejardhjes- shpjegojë për deformitetin e qafës,të dijë për etiologjine e deformitetit dhe shërimin me

anë të kineziterapisë- shpjegojë deformitetet e kafazit të gjoksit dhe bëjë dallimin e deformiteteve dhe trajtimin

e tyre- shpjegojë deformitetet e ekstremiteteve të poshtme dhe trajtimin e tyre kineziterapeutik- shpjegojë deformitetet e shputës,llojet dhe trajtimin e tyre- shpjegojë deformitetet e gishtërinjëve,të dallojë deformitetet dhe të bëjë kineziterapine- shpjegojë e kërdhokullës në veçanti për lluksacionin kongjenital të kërdhokullës dhe

mënyrat e trajtimit kineziterapeutik- shpjegojë deformitetet e boshtit kurrizor- të dijë të bëjë ndarjen e deformiteteve sipas rrafsheve dhe të bëjë trajtimin e tyre përmes

kineziterapise

b) Temat e kapitullit- Deformitetet e trupit dhe ndarja e tyre- Deformiteti i qafës- Deformitetet e kafazit të gjoksit- Deformitetet e ekstremiteteve të poshtme- Deformitetet e shputës- Deformitetet e gishtërinjëve- Lluksacionet kongenitale të kërdhokullës- Deformitetet e kurrizit në rrafshin frontal- Deformitetet e kurrizit në rrafshin sagjital




75

Programi i lëndës“Rehabilitimi special”


I.Qëllimi i lëndësNë përfundim të klasës së 12-të nxënësi duhet të:

- Fitojë njohuri mbi rehabilitimin,shërimin me anë të kineziterapisë dhe metodave tjera fizioterapeutike të disa patologjive siç janë:

- të arrijë njohuri për sëmundjet reumatizmale dhe trajtimin e këtyre kategorive të pacientëve

- të arrijë njohuri rreth trajtimit të pacientëve me sëmundje apo dëmtime të sistemit nervor- të mësojë për trajtimin fizioterapeutik te dëmtimet e palcës kurrizore,pra të dijë të bëjë

rehabilitimin e kësaj kategorie të rëndë të pacientëve.

II.Fondi I orëve të lëndës32 javë x 1 orë/javë = 32 orë

III.Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Rehabilitimi i sëmundjeve reumatizmale (15 orë)

a)Qëllimi i kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

- dijë të japë kontributin me anë të kineziterapisë,terapisë së punës funksionale dhe metodave tjera të rehabilitimit me qëllim të zvogëlimit të pengesave funksionale të cilat janë shumë të shpeshta

- bëjë trajtimin e pacientëvenëpër faza të ndryshme reumatizmale si ato inflamatore dhe degjenerative

- dijë të bëjë trajtimin te sëmundjet degjenerative dhe lëndimet e diskusit intervertebral (diskopatia)

- bëjë rehabillitimin te amputacionet e ekstremiteteve apo pjesëve të tyre

b) Temat e kapitullit- Reumatizmi inflamator akut- Reumatizmi progresiv inflamator

76

- Reumatizmi degjenerativ- Diskopatia- Rehabilitimi te amputacionet




Kapitulli 2: Rehabilitimi te gjendjet e ndryshme patologjike (17 orë)


- dijë të bëjë shërimin me anë të kineziterapisë dhe metodave tjera fizioterapeutike apo të mjekësisë fizikale të pacientëve me patologji të ndryshme kirurgjikale

- mesojë të bëjë trajtimin e pacientëve nga traumatologjia,të evitojë komplikimet dhe të bëjë prevenimin e pasojave që sjellë pasiviteti tek këta pacientë

- dijë për trajtimin e pacientëve me frakturë të shtyllës kurrizore- mësojë për të bërë trajtimin fizioterapeutik te sëmundjet dhe dëmtimet e sistemit nervor,

të evitojë pasojat nga pasivitetit dhe inaktiviteti i këtyre pacientëve- dijë të trajtojë me anë të metodave të ndryshme special kinezioterapeutike te paraliza

cerebrale e fëmijëve dhe formave të ndryshme të kësajë sëmundje,si te forma spastike,hemiplegjike,morbus llitëll etj.

- të dijë të bëjë trajtimin kineziteraputik te dëmtimet e palcës kurrizore sidomos te paraplegjikët nëpër faza të ndryshme të sëmundjes

b) Temat e kapitullit- Kineziterapia ne traumatologji- Kineziterapia te frakturat e kurrizit- Kineziterapia te sëmundjet dhe dëmtimet e sistemit nervor- Kineziterapia te paraliza cerebrale e fëmijëve- Dëmtimi i palcës kurrizore (paraplegjia)



d) Kushtet për realizimin e kapitullit

77

- mjetet mësimore - listat mbi përmbajtjen e temës- CD programe- kinoprojektor,sllajde

PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE“Aplikimi në termoterapi”

Lëmia: ShëndetësiProfili: FizioterapiNiveli: IIKlasa: 12______________________________________________________________________________Numri i modulit: 1_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Qëllimi i modulit: Një modul praktik që i pajisë nxënësit me aftësi praktike për të kryer asistimin gjatë punës së fizioterapeutit të diplomuar me pacient, të aplikojë procedura terapeutike për rehabilitimin e sëmundjeve dhe lëndimeve._____________________________________________________________________________Kohëzgjatja e modulit: 16.0 kredi 160 orë______________________________________________________________________________Rezultatet e të Nxënësi duhet të pregadisë pacientin për aplikimin e procedurave mësuarit (RM) të terapisë fizikale për rehabilitimin dhe trajtimin e sëmundjeve dhe përmbajtja apo lëndimeve te problemet neurologjike, kardiovaskulare, pulmonare, reumatologjike, ortopedike dhe lëndimeve sportive.

RM1 Përmbajtja Nxënësi duhet: - Të tregojë për llojet e sëmundjeve dhe lëndimeve më të shpeshta të sistemit nervor - Të përshkruajë sëmundjet cerebrovaskulare - Të tregojë principet e trajtimit në fazën akute dhe kronike për sëmundjen e hemiplegjisë - Të aplikojë pozicionimin në shtrat dhe evitimin nga problemet me dekubitus te sëmundja e hemiplegjisë - Të aplikojë transferin nga shtrati në karrocë - Të aplikojë procedurat fizikale termoterapeutike për tretmanin e hemiplegjisë - Të aplikojë masat ortopedike - Të tregojë për pasojat te sëmundja e paralizës së fëmijëve - Të tregojë dhe aplikojë procedurat fizikale - Të aplikojë ushtrimet për zvogëlimin apo eliminimin e kontrakturave, paraqitjen e dekubitit dhe komplikacioneve tjera te paraplegjikët

78

- Të aplikojë ushtrimet për sëmundjen e sklerozës multiple - Të përshkruajë problemet te sëmundja e Parkinsonit - Të aplikojë procedurat fizikale dhe ushtrimet te sëmundja e Parkinsonit - Të tregojë për sëmundjet trashëguese neurologjike dhe tretmanin e tyre - sëmundja e Dushenit, Bekerit etj. RM 2 Përmbajtja Nxënësi duhet : - Të tregojë për dëmtimet dhe lëndimet e nervave periferike - Të përshkruajë paralizën e nervit facial - Të aplikojë procedurat fizikale te paraliza e nervit facial - Të aplikojë ushtrimet te paraliza faciale - Të aplikojë ushtrimet për rehabilitimin e pleksusit brahial - Të tregojë për paralizat e nervit ulnar, radial dhe median - Të aplikojë procedurat fizikale të elektroterapisë për këto lëndime - Të tregojë për paralizat e nervit ishiadik,peroneal etj. - Të tregojë për sëmundjet inflamatore të nervave, radikulitet poliradikulitet - Të tregojë se cilat procedura fizikale aplikohen te këto sëmundje

RM 3 Përmbajtja Nxënësi duhet : - Të tregojë për dallimin në mes të sëmundjeve inflamatore dhe degjenerative - Të aplikojë procedurat fizikale dhe masat për parandalimin e kontrakturave të reumatoidit artrit - Të aplikojë procedurat fizikale elektroterapeutike te sëmundja e spondilitit ankilosant - Të tregojë për rolin e terapisë fizikale në rehabilitimin e spondilitit ankilosant - Të tregojë për mënyrat e qëndrimit, ecjes, uljes te kjo sëmundje - Të tregojë për principet e rehabilitimit te sëmundjet degjenerative - Të përshkruajë sëmundjet e osteoartritit - Të aplikojë mjetet ortotike për sëmundjet reumatike - Të tregojë për rehabilitimin e sëmundjeve reumatike të indeve të buta – periartriti humeroskapular - Të tregojë për procedurat fizikale dhe rehabilitimin te koksartroza, gonartroza - Të aplikojë procedurat dhe tretmanet terapeutike te sindromi cervikal dhe lumbal

79

- Të dijë për format e rehabilitimit për bursitin, tendinitin etj.

RM 4 Përmbajtja Nxënësi duhet : - Të tregojë për llojet dhe sëmundjet e sistemit kardiovaskular dhe pulmonar - Të tregojë për tretmanin e sëmundjes së infarktit të miokardit, ushtrimet në shtrat gjatë javëve në vijim - Të tregojë për indikacionet dhe kundërindikacionet te sëmundjet kardiovaskulare - Të tregojë për qëllimet e rehabilitimit te sëmundjet pulmonare - Të tregojë për metodat e aplikimit të ushtrimet te sëmundjet pulmonare - Të aplikojë drenazhën posturale - Të aplikojë procedurat fizikale te dëmtimet e arterieve periferike - Të aplikojë ushtrimet për sëmundjet e enëve të gjakut, ushtrimet e Birgerit - Të përshkruajë metodat e trajtimit arterioskleroza - Të tregojë për masat te sëmundjet e venave, varikoziteti, ulqera cruris, te sindromi post-trombotik etj. - Të aplikojë drenazhën limfatike - Të tregojë për llojet dhe shkallët e djegies - Të tregojë për masat dhe tretmanin te të sëmurit me djegie - Të aplikojë tretmanin fizikal për të sëmurit në dhomën e kujdesit intenziv RM 5 Përmbajtja Nxënësi duhet : - Të aplikojë procedurat te i sëmuri postraumatik - Të tregojë për ndarjen dhe llojin e thyerjeve të ekstremiteteve, boshtit kurrizor etj - Të aplikojë tretmanin terapeutik dhe rehabilitimin për thyerjet postraumatike - Të tregojë për format e thyerjeve - Të tregojë për simptomat dhe lëndimet te thyerjet - Të tregojë për metodat e trajtimit para dhe pas imobilizimit te problemet e thyerjeve - Të tregojë për lëndimet e thyerjeve - Të tregojë për lëndimet e indeve të buta për muskujt, ligamentet, tetivat etj

80

- Të trgojë për distorzionet e nyjeve, luksacionet - Të tregojë për rehabilitimin te sëmundja e Sudekut - Të tregojë për rehabilitimin e lëndimeve sportive - Të aplikojë procedurat fizikale te lëndimet sportive - Të dijë për indikacionet dhe kundërindikacionet te lëndimet e indeve të buta - Të tregojë për lëndimet e miniskusit dhe ligamenteve te gjuri - Të tregojë dhe aplikojë ushtrimet për zvogëlimin e kontrakturave Procedurat e Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e vlerësimit: kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të mësuarit. Më poshtë jepen shkurt mendimet që do të përdoren:

RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli KR Nxënësi duhet të: - të aplikojë ushtrimet për sëmundjen e hemiplegjisë - të aplikojë procedurat e terapisë fizikale te hemiplegjia - të aplikojë pozicionimin e pacientit në shtrat - të aplikojë transferin nga shtrati në karrocë - të aplikojë ushtrimet te paraplegjiku - të aplikojë procedurat për parandalimin e dekubitit - të aplikojë metodat për trajtimin e sëmundjes së paralizës cerebrale infantile - të aplikojë ushtrimet për fazat e caktuara te sëmundja e Parkinsonit - të aplikojë ushtrimet te sëmundja e Dushenit - të aplikojë ushtrimet te sëmundja e sklerozës multipe

RM 2 IV Vëzhgim me listë kontrolli KR Nxënësi duhet të: - të aplikojë ushtrimet dhe procedurat fizikale te paraliza e nervit facial - të aplikojë masazhën e fytyrës për trajtimin e nervit facial - të aplikojë procedurat fizikale dhe ushtrimet për trajtimin e pleksusit brahial - të aplikojë ushtrimet dhe procedurat fizikale për trajtimin e nervit ulnar, radial dhe median - të aplikojë procedurat fizikale dhe ushtrimet për paralizat e nervit ishiadik, peroneal

81

RM 3 IV Vëzhgim me listë kontrolli KR Nxënësi duhet të: - të aplikojë procedurat fizikale te sëmundjet reumatike inflamatore - të aplikojë procedurat fizikale për rehabilitimin e sëmundjeve reumatike degjenerative - të aplikojë procedurat dhe ushtrimet për zvogëlimin e kontrakturave të artritit reumatoid - të aplikojë procedurat fizikale si ultrazëri, termoterapia, ushtrimet te spondiliti ankilozant - të tregojë për rolin e terapisë fizikale për rehabilitimin e spondilitit ankilozant - të aplikojë ushtrimet për qëndrimin, ecjen, uljen dhe fjetjen të spondilitit ankilozant - të aplikojë procedurat për periartritin humeroskapular - të aplikojë ushtrimet për fazat e rehabilitimit të periartritit

humeroskapular - të aplikojë ushtrimet për bërrylin e teniserit dhe golferit - të aplikojë procedurat për trajtimin e bursitit, tendiniteve dhe

entensitit - të aplikojë ultrazërin, termoterapinë dhe ushtrimet për

sëmundjen e Dypitrenit - të aplikojë ushtrimet për sindromën cervikale - të aplikojë procedurat fizikale dhe ushtrimet për sindromën lumbale - të aplikojë procedurat fizikale dhe ushtrimet për sëmundjet

e koksartozës dhe gonartrozës

RM 4 IV Vëzhgim me listë kontrolli KR Nxënësi duhet të: - të aplikojë ushtrimet pas infarktit të miokardit - të aplikojë ushtrimet për problemet e enëve të gjakut,

ushtrimet e Birgerit, Reinodit, drenazhën limfatike

- të aplikojë ushtrimet për aktivitetin fizik për rehabilitimin e By-passit koronar

- të aplikojë ushtrimet e frymëmarrjes te sëmundjet e mushkërive

- të aplikojë pozitat për drenazhën te sëmundjet e mushkërive

82

- të aplikojë procedurat fizikale për rehabilitimin e shkallëve të ndryshme të djegies

- të tregojë për ushtrimet e frymëmarrjes te të sëmurit në dhomën intensive - të tregojë për komplikimet të cilat e rrezikojnë jetën e të

sëmurit

RM 5 IV Vëzhgim me listë kontrolli KR Nxënësi duhet të: - të aplikojë procedurat fizikale për lëndimet dhe dëmtimet

e indeve - të aplikojë procedurat dhe ushtrimet për thyerjen e qafës së

humerusit - të aplikojë procedurat dhe ushtrimet për thyerjen e nyjes radiokarpale - të aplikojë procedurat dhe ushtrimet te thyerja e qafës së

femurit - të aplikojë procedurat dhe ushtrimet për thyerjen e patellës

- të aplikojë procedurat dhe ushtrimet te thyerja e tibisë - të aplikojë procedurat fizikale dhe kizezioterapeutike te

sëmundja e Sudeckut - të aplikojë procedurat dhe kinezioterapinë për endoprotezën e

kërdhokullës dhe endoprotezën e gjurit - të aplikojë procedurat dhe ushtrimet te lëndimet e ligamenteve - të aplikojë procedurat fizikale dhe ushtrimet të lëndimit

postoperativ për ligamentet dhe miniskuset te gjuri - të aplikojë procedurat dhe tretmanin rehabilitiues për

luksacionet e nyjeve - të aplikojë procedurat dhe ushtrimet për lëndimet e muskujve - të aplikojë procedurat dhe ushtrimet për zvogëlimin e

kontrakturave - të aplikojë ushtrimet për lëndimet sportive të ekstremitetit të

sipërm dhe të poshtëm

Metodat e të - Ky modul duhet të realizohet si një aktiviteet praktik në klinikatmësuarit të e terapisë fizikale dhe në qendrat e mjekësisë fizikale me rekomanduara rehabilitim - Mësimdhënësi duhet të aplikojë dhe konkretisht të demonstrojë gjatë aplikimit dhe trajtimit të pacientit nga ana e fizioterapeutit - Nxënësi duhet të angazhohet në punë konrekte me vendosjen dhe përcjelljen e pacientit gjatë trajtimit - Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara.

83

Baza materiale e Për realizimin e modulit është e domosdoshme të sigurohen domosdoshme mjediset, aparaturat, pajisjet dhe materialet e mëposhtme: - Të gjitha aparaturat për elektroterapi, termoterapi, fototerapi. - Të gjitha llojet e elektrodave për elektroterapi dhe mjete ndihmëse për aplikimin e tyre. ______________________________________________________________________________Literatura Zekoviq, Predrag – Terapia fizikale me rehabilitim, 1996e rekomanduar: Tomiq, Bratislav – Terapia fizikale, 1981 Mihajloviq, Vukashin – Bazat e mjekësisë fizikale, 1983 Kunej, Dushan – Praktikumi i terapisë fizikale, 1978 Nikolic, Zarko- Mjekësia fizikale te lëndimet e sistemit lokomotorik, 2004

Conic, Zivojin – Bazat e mjekësisë fizikale me rehabilitim Cibo, Safet - Ortopedia______________________________________________________________________________

Normativi: Master i fizioterapisë Fizioterapeut i diplomuar Doktor i mjekësisë

84

Klasa 12PËRSHKRUESIT E MODULEVE TË PRAKTIVAVE PROFESIONALE

“Ekzekutimi i ushtrimeve te deformitetet e trupit”


Numri imodulit 1

Qëllimi i Është të pajisë nxënësit me njohuri dhe shkathtësi në praktikë mbi ekzekutimin e modulit kineziterapisë nëpërmes lëvizjes si metodë shëruese për korigjimin dhe shërimin e deformiteteve të ndryshme të trupit,të zbatojë në përpikëri principet e kineziterapisë për të arritur sukses në shërimin dhe preventimin e deformiteteve të trupit.

Kohëzgjatja e 12.8 kredi 128 orëmodulit

Rezultatet e të RM 1 Nxënësi mëson në mënyrë praktike të bëjë trajtimin e mësuarit (RM) deformitetit të qafës.dhe përmbajtja Përmbajtja:

- të bëjë trajtimin kineziterapeutik të qafës së shkurtër- të bëjë trajtimin kineziterapeutik të qafës së

shtrembërt

RM 2 Nxënësi bënë kineziterapinë te deformiteti i kafazit të gjoksit. Përmbajtja:

- të bëjë trajtimin e gjoksit të pulës (pectus carinatum)

85

- të bëjë trajtimin e gjoksit gropë (pectus infundibuliforme)

- të bëjë trajtimin e shpatullës në pozitë të ngritur (elevation scapulae congenita)

RM 3 Nxënësi mëson në mënyrë praktike të bëjë trajtimin -

kineziterapinë e deformiteteve të ekstremiteteve të poshtme. Përmbajtja:

- kineziterapia e “O” këmbës (genu varum)- kineziterapia e “X” këmbës (genu valgum)- kineziterapia e këmbës së lakuar në gju prapa (genu

recurvatum)

RM 4 Nxënësi mëson në mënyrë praktike të bëjë trajtimin kineziterapeutik të deformiteteve të shputës.

Përmbajtja: - kineziterapia shputës së rrafshët (pes planus)- kineziterapia e shputës së përdredhur (pes varus)- kineziterapia e metatarsus varus - kineziterapia e shputës së lëshuar (pes equinus)- kineziterapia e shputës pes equinovarus- kineziterapia e shputës thembërr (pes calcaneus)- kineziterapa e shputës ovale (pes cavus,pes

excavatus)

RM 5 Nxënësi mëson të ekzekutojë në mënyrë praktike kineziterapinë te deformitetet e gishtërinjëve.

Përmbajtja:- kineziterapia e gishtit të madh fomrë gunge (hallux

valgus)- kineziterapia e gishtit në formë çekiçi (digitus

malleus)- kiniziterapia e gishtit mbi gisht (digitus superductus)

RM 6 Nxënësi mëson trajtimin praktik të kineziterapis të lluksacionet kongenitale të kërdhokullës.

Përmbajtja:- kineziterapia te foshnjet- kineziterapia te fëmijët e rritur

RM 7 Nxënësi mëson trajtimin praktik të kineziterapisë te

86

deformitetet e boshtit kurrizor në rrafshin frontal si dhe në rrafshin sagital.

Përmbajtja:- trajtimin kineziterapeutik të skoliozës- kineziterapinë te llordoskolioza- kineziterapinë të kifoskolioza- kineziterapia te kifoza- kineziterapia te llordoza- kineziterapia te kifollordoza- kineziterapia te shpinda ovale apo gropë- kineziterapia te shpinda e rrafshët (dorzumplanum)

Procedurat e Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e Vlerësimi te gjitha kritereve të realizimit të specifikuara për cdo rezultatet të të

mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:

RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit

KR Kriteret e realizimit


KR Nxënësi duhet të bëjë: kineziterapinë e qafës së shkurtër kineziterapinë e qafës së shtrembërt


KR Nxënësi duhet të bëjë: kineziterapinë e gjoksit të pulës (pectus

carinatum) kineziterapinë e gjoksit gropë (pectus

infundibuliforme) kineziterapinë e shpatullës në pozitë të ngritur

(elevation scapulacongenita)


KR Nxënësi duhet të bëjë: trajtimin kinezioterapeutik “O” këmbës (genu

varum) kineziterapinë e “X” këmbës (genu valgum)

87

kineziterapinë e këmbës së lakuar në gju prapa (genu recurvatum)


KR Nxënësi duhet të bëjë: kineziterapinë e shputës së rrafshët (pes

planus) kineziterapinë e shputës së përdredhur (pes

varus) kineziterapinë e metatarsus varus kineziterapinë e shputës së lëshuar (pes

equinus) kineziterapinë e shputës pes equinovarus kineziterapinë e shputës thembërr (pes

calcaneus) kineziterapnë e shputës ovale (pes cavus,pes

excavatus)


KR Nxënësi duhet të bëjë: kineziterapinë e gishtit të madh fomrë gunge

(hallux valgus) kineziterapinë e gishtit në formë çekiçi

(digitus malleus) kiniziterapinë e gishtit mbi gisht (digitus

superductus)


KR Nxënësi duhet të bëjë: kineziterapnëa te foshnjet kineziterapinë te fëmijët e rritur


KR Nxënësi duhet të bëjë: trajtimin kineziterapeutik të skoliozës kineziterapinë te llordoskolioza kineziterapinë të kifoskolioza kineziterapinë te kifoza kineziterapinë te llordoza kineziterapinë te kifollordoza kineziterapinë te shpinda ovale apo gropë

88

kineziterapinë te shpinda e rrafshët (dorzumplanum)

Metodat e të - Ky modul duhet të realizohet si një aktivitet (mësim) praktik në mësuarit të ambientetet e klinikave të mjeksisë fizikale dhe rehabilitim, qendrat e rekomanduar rehabilitimit (banjat) si dhe ambulancat e pajisura me kabinet kineziterapeutik. Mësimdhënësi duhet të përdorë metodat konkrete,demonstruese në trajtimin e pjesës praktike mësimore të kineziterapisë. Gjatë vlerësimit të nxënësve të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara.

Baza materiale Për realizimin e këtijë moduli është e domosdoshme të sigurohene domosdoshme mjediset e përshtatshme,pajisjet dhe materialet e duhura:

- kabineti për praktikë- dokumentacioni për pacientin- mjetet dezinfektuese

Literatura e Dr.Eshref Karaikoviq “Kineziterapija” Sarajevë,rekomanduar Dr.Desanka Jeviqeviq “Korektivna gimnastika” Beograd, Dr.Marija Majkiq “Klinicka kineziterapija” Zagreb, Dr.Milovan Stevanovic “Kineziterapija “ Beograd,

Normativi: Master i fizioterapisë Fizioterapeut i diplomuar Doktor i mjekësisë

89

Klasa 12Përshkruesit e moduleve të praktivave profesionale

“Aplikimi i ushtrimeve te sëmundjet degjenerative dhe sëmundjet e sistemit nervor”


Numri imodulit 1

Qëllimi i Ështe të pajisë nxënësit me njohuri dhe shkathtësi praktike në preveniminmodulit dhe shërimin e këtyre pacientëve me patologji të rënda siç janë:pacientët nga traumatologjia,pastaj me lëndime të sistemit nervor dhe lëndimet e palcës kurrizore. Të bëjë evitimin e komplikimeve nga qëndrimi i gjatë në shtrat,prevenimin nga kontrakturat dhe dekubitet dhe në fund shërimi dhe afëtsimi sa më i mundshëm i mirë i mundshëm i këtyre pacientëve.

Kohëzgjatja e 6.4 kredi 64 orë modulit

Rezultatet e të RM 1 Nxënësi mëson mënyrën praktike të bëjë trajtimin e mësuarit (RM) pacientëve nga patologjia e sëmundjeve të ndryshme dhe përmbajtja reumatizmale në faza të ndryshme,si dhe ato degjenerative.

Përmbajtja:- të bëjë trajtimin fizioterapeutik te reumatizmi akut

inflamator

90

- të bëjë trajtimin te reumatizmi inflamator progresiv- të bëjë trajtimin e reumatizmit degjenerativ

RM 2 Nxënësi mëson në mënyrë praktike të bëjë trajtimin e pacientëve me lëndimet e diskusit intervertebral sidomos te diskopatia,gjithashtu të msojë trajtimin praktik te aputacionet.

Përmbajtja:- të bëjë trajtimin e diskopatisë- të bëjë trajtimin e proturzionit të diskut- të bëjë trajtimin e prolapsit të diskut- të bëjë trajtimin e amputaionit,forcimin e muskujve të

ekstremitetit të amputuar dhe bandazhimin e cungelit

RM 3 Nxënësi mëson mënyrën praktike të trajtimit Kineziterapeutik në traumatologji dhe trajtimi te frakturat e kurrizit.

Përmbajtja:- të bëjë trajtimin në fazën akute të lëndimit- të bëjë trajtimin në fazën subakute dhe kronike të

lëndimit- të bëjë trajtimin e pacientëve te frakturat e bushtit

kurrizor- të bëjë evitimin e komplikimeve si pasojë e qëndrimit

në shtrat

RM 4 Nxënësi mëson në mënyre praktike të trajtimit të pacientëve me sëmundje dhe dëmtim të sistemit nervor.

Përmbajtja: - të bëjë trajtimin kineziterapeutik te paraliza cerebrale e

fëmijëve- të bëjë trajtimin te forma hemiplegjike- të bëjë trajtimin te morbus llitëll

RM 5 Nxënësi mëson mënyrën praktike të trajtimit të pacientëve me dëmtim të palcës kurrizore. Përmbajtja:

- të bëjë trajtimin e pacientëve paraplegjik

Procedurat e Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e

91

Vlerësimi te gjitha kritereve të realizimit të specifikuara për cdo rezultatet të të mësuarit.

Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:

RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit

KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vëzhgimi me listë kontrolli KR Nxënësi duhet të bëjë:

të bëjë trajtimin fizioterapeutik te reumatizmi akut inflamator

të bëjë trajtimin te reumatizmi inflamator progresiv të bëjë trajtimin e reumatizmit degjenerativ


KR Nxënësi duhet të bëjë: të bëjë trajtimin e diskopatisë të bëjë trajtimin e proturzionit të diskut të bëjë trajtimin e prolapsit të diskut të bëjë trajtimin e amputaionit,forcimin e muskujve

të ekstremitetit të amputuar dhe bandazhimin e cungelit


KR Nxënësi duhet të bëjë: të bëjë trajtimin në fazën akute të lëndimit të bëjë trajtimin në fazën subakute dhe kronike të

lëndimit të bëjë trajtimin e pacientëve te frakturat e bushtit

kurrizor të bëjë evitimin e komplikimeve si pasojë e

qëndrimit në shtrat


KR Nxënësi duhet të bëjë: të bëjë trajtimin kineziterapeutik te paraliza

cerebrale e fëmijëve të bëjë trajtimin te forma hemiplegjike të bëjë trajtimin te morbus llitëll

92


KR Nxënësi duhet të bëjë:

të bëjë trajtimin e pacientëve paraplegjik të bëjë masat preventivepër evitimin e

komplikimeve nga qëndrimi i gjatë në shtrat

Metodat e të - Ky modul duhet të realizohet si një aktivitet (mësim) praktik në mësuarit të ambientetet e klinikave të mjeksisë fizikale dhe rehabilitim,qendrat e rekomanduar rehabilitimit (banjat) si dhe ambulancat e pajisura me kabinet kineziterapeutik.

- Mësimdhënësi duhet të përdorë metodat konkrete,demonstruese në trajtimin e pjesës praktike mësimore të kineziterapisë.

- Gjatë vlerësimit të nxënësve të zbatohet demonstrimi praktik Iaftësive të fituara.

Baza materiale Për realizimin e këtijë moduli është e domosdoshme të sigurohene domosdoshme mjediset e përshtatshme,pajisjet dhe materialet e duhura:

- kabineti për praktikë- dokumentacioni për pacientin- mjetet dezinfektuese

Literatura e Dr.Eshref Karaikoviq “Kineziterapija” Sarajevë,rekomanduar Prof.Dr Marija Majkiq “Klinicka Kineziterapija” Zagreb, Prof.Dr Boris Nedvidek “Osnovi Fizikalna Medicine i Medicinski Rehabilitacije” Novi Sad, Prof.Dr Zhivojin Coniq “Osnovi Fizikalne Meidcine i Rehibilitacije” Beograd

Normativi: Master i shkencave të Fizioterapisë Fizioterapeut I diplomuar Doktor I mjekësisë

93

masht.rks-gov.netmasht.rks-gov.net/uploads/2015/09/plani-i-fizioterapise... · web viewsfida të...

Documents