master ea.pdf

UNIVERZITET U SARAJEVU

POLJOPRIVREDNO-PREHRAMBENI FAKULTET

JEDNOGODIŠNJI

DIPLOMSKI STUDIJSKI PROGRAM

EKONOMIKA AGROINDUSTRIJE

Sarajevo, april/travanj 2010. godine.

SADRŽAJ

A. KARAKTERIZACIJA DIPLOMSKOG STUDIJSKOG PROGRAMA ......................................................... 3

B. PRIKAZ DIPLOMSKOG STUDIJSKOG PROGRAMA ............................................................................. 5

1. UVOD ............................................................................................................................................... 5 1.1. Razlozi za pokretanje studijskog programa .................................................................................. 5 1.2. Dosadašnja iskustva Fakulteta u realizaciji sličnih programa ....................................................... 6

2. OPŠTI DIO ....................................................................................................................................... 7 2.1. Opšti podaci o studiju .................................................................................................................... 7 2.2. Očekivani rezultati studija - sposobnosti studenata ...................................................................... 7 2.3. Akademski i stručni naziv koji se stiče završetkom studija ........................................................... 8

3. OPIS STUDIJSKOG PROGRAMA ................................................................................................... 8 3.1. Kratak prikaz programa ................................................................................................................. 8 3.1.1. Opterećenje studenta ................................................................................................................. 8 3.2. Nastavni plan ................................................................................................................................ 9 3.3. Predmeti diplomskog studijskog programa Ekonomika agroindustrije ......................................... 9 3.4. Uslovi upisa na jednogodišnji diplomski studij Ekonomika agroindustrije .................................. 17 3.5. Uslovi obnove godine studija ...................................................................................................... 17 3.6. Završetak diplomskog studija ...................................................................................................... 17 3.5. Jezik na kojem se izvodi nastava ................................................................................................ 17

4. USLOVI IZVOĐENJA STUDIJSKOG PROGRAMA ............................................................................ 17 4.1. Mjesto izvođenja studijskog programa ........................................................................................ 17 4.2. Prostor i oprema za izvođenje studijskog programa ................................................................... 17 4.3. Nastavnici i saradnici koji će učestvovati u izvođenju nastave ................................................... 17 4.4. Optimalan broj studenata studijskog programa .......................................................................... 18 4.6. Način praćenja kvaliteta izvođenja studijskog programa ............................................................ 18

PRILOG - NASTAVNICI NA DIPLOMSKOM STUDIJSKOM PROGRAMU EKONOMIKA AGROINDUSTRIJE (KRATKE BIOGRAFIJE) ............................................................................................ 19

Jednogodišnji diplomski studijski program – Ekonomika agroindustrije 3

Poljoprivredno-prehrambeni fakultet april/travanj, 2010.

A. KARAKTERIZACIJA DIPLOMSKOG STUDIJSKOG PROGRAMA

Diplomski studijski program „Ekonomika agroindustrije“ je organiziran kao jednogodišnji akademski studij drugog stepena univerzitetskog obrazovanja, a prema principima Bolonjskog procesa. Pri kreiranju ovog diplomskog studija pošlo se od činjenice da je kvalitetna edukacija, koja počiva na interdisciplinarnom pristupu i omogućava uočavanje složenih interakcija u društvu, a posebno u tako važnom sektoru kao što je agroindustrija, jeste osnov ekonomskog razvoja i unapređenja kvaliteta života svih. U tom smislu diplomski studij „Ekonomika agroindustrije“ kombinira tehničko/tehnološka (inžinjersko-operativna) znanja sa ekonomskim i znanjima drugih društvenih naučnih disciplina. Upravo ovakva kombinacija znanja omogućava uočavanje, analizu i rješavanje problema koji umanjuju nivo konkurentnosti, kako poslovnih subjekata, tako i sektora i ekonomije u cjelini. Osnovni cilj ovog diplomskog studijskog programa je da diplomantu obezbijedi mogućnosti da unaprijedi stečene sposobnosti, razvije nove specifične opšte i stručne sposobnosti, koje će mu omogućiti viši nivo samostalnosti pri obavljanju složenih poslova, odnosno da učestvuje u kreiranju, nadgledanju i usmjeravanju procesa društvenog i ekonomskog razvoja. Specifični cilj ovog studija je ponuditi studentu specifično nastavno iskustvo koje će ga motivirati da razvije samostalnost i odgovornost u radu, te ga osposobiti kako bi mogao reagirati u nepoznatim/novim situacijama i samostalno mapirati uzročno-posljedične veze u mikro i makro okruženju, kao i definisati dinamiku odnosa svih strana u lancu „od njive do trpeze“, te odrediti na koji način društveno-ekonomsko okruženje utiče na njih i kako oni utiču na okruženje. Program kroz interaktivne metode prenosa i usvajanja znanja za obrazovne ciljeve treba obezbijediti:

- znanja i razumijevanja utemeljena na proširenim i produbljenim spoznajama stečenim na prvom stepenu univerzitetskog obrazovanja koja predstavljaju osnovu za sposobnost originalnog pristupa u razvoju ili primjeni ideja u istraživačkom kontekstu,

- sposobnosti primjene znanja i razumijevanja te rješavanja problema u novom, nepoznatom ili multidisciplinarnom okruženju vezanom za područje studiranja,

- sposobnosti integrisanja znanja i donošenja sudova u analizi kompleksnih situacija, uključujući situacije sa nekompletnim ili ograničenim informacijama,

- izgradnju socijalne i etičke odgovornosti kod primjene znanja i donošenja sudova - sposobnosti argumentacije, prenošenja stavova i jasnog i nedvosmislenog zaključivanja

i u specijalističkom i u laičkom okruženju (komunikacija), - vještine i navike učenja razvijene do vrlo visokog stepena samostalnosti i - stručna znanja i vještine potrebne u rješavanju mikroekonomskih pitanja i razumijevanju

makroekonomskog okruženja poljoprivrede i prehrambene industrije Osim toga, studijski program Ekonomika agroindustrije će fokusirati razvoj generičkih sposobnosti bez kojih diplomanti ne mogu biti samostalni, odgovorni i kreativni radnici. Ove sposobnosti će se formirati kroz sve ponuđene nastavne predmete, ali ključ njihovog kreiranja će biti samostalni istraživački rad, odnosno magistarska teza. Izrada magistarske teze podrazumjeva da student osnaži svoje sposobnosti uočavanja problema, zatim kreiranja mogućih alternativnih rješenja uz korištenje stečenih znanja i prikupljenih sekundarnih informacija, kao i sposobnosti planiranja, praćenja i izvođenja istraživanja, te komunikacije rezultata (i pismene i usmene) i to za stručnu i za laičku publiku. Preuzimajući odgovornost za izradu završnog rada u zadatom vremenskom roku diplomant će unaprijediti sposobnost upravljanja vlastitim vremenom, zatim sposobnost prioritiziranja poslova (interesa), planiranja i unaprijedit će nivo odgovornosti prema sebi, ali i prema okruženju. Završni rad predstavlja aplikaciju stečenog znanja i vještina u cilju rješavanja nekog od stvarnih problema, što će za diplomanta značiti produbljivanje specijalističkih znanja u ovoj veoma širokoj oblasti, a ujedno će osigurati viši nivo usvajanja znanja i vještina od strane diplomanta. Na ovaj način kod studenta će se razvijati sposobnosti koje treba da vode ka njegovoj/njenoj sposobnosti za:



- timski rad i samostalno donošenje procjena, sudova i odluka, - aplikaciju i prenos „know-how“ u sektoru, - sinetički i analitički pristup u rješavanju problema, - procjenu dinamike odnosa između učesnika u sektoru agroindustrije, te primjenu

stečenih znanja s ciljem unapređenja konkurentnosti, odnosno dostizanja „pokretne mete“ – adekvatnih konkurentski prednosti,

- produbljena znanja iz oblasti ekonomike agroindustrije, te tranzicije uloge države i novih mehanizama upravljanja javnim politikama

- pripremu i realizaciju razvojnih programa, - primjenu osnova informacionih tehnologija u području studija

Završetkom diplomskog studija Ekonomika agroindustrije diplomant će biti samostalan, dobro organiziran i odgovoran ekspert, koji će biti u stanju da obavlja poslove višeg nivoa složenosti, koji su po svojoj prirodi rukovodeći. Diplomant će biti spreman preuzeti rukovodeće poslove srednjeg rukovodećeg nivoa i to u: javnoj upravi, agencijama (vladinim organizacijama) koje će se baviti osiguranjem kvaliteta i sigurnosti hrane, te implementacijom programa ruralnog razvoja i drugih vidova podrške sektoru, nevladinim organizacijama, privrednim subjektima koji rade u svim dijelovima sektora, kao i srodnim sektorima, konsultantskim firmama, obrazovnim i naučno-stručnim ustanovama, razvojnim centrima i savjetodavnim organizacijama.



B. PRIKAZ DIPLOMSKOG STUDIJSKOG PROGRAMA 1. UVOD 1.1. Razlozi za pokretanje studijskog programa Agroindustrija podrazumjeva čitav lanac proizvodnje, prerade i distribucije hrane, što pored subjekata koji proizvode, prerađuju i distribuiraju hranu, uključuje i proizvođače inputa, ali i ugostiteljstvo kao jedan od mogućih kanala distribucije. Ovako širok i kompleksan sektor je u svakoj, pa i u ekonomiji BiH, izuzetno važan u smislu stvaranja podloge za stabilan i održivi, kako ekonomski, tako i društveno-politički razvoj. Ovaj sektor dobiva još više na značaju ako poljoprivredu posmatramo na način kako to čine moderne razvijene ekonomije (uključujući EU) i ako istaknemo njen multifunkcionalni karakter. Tada se cijela slika mijenja i vidimo da osim primarne uloge (proizvodnja hrane i vlakana), ona obavlja i sekundarnu (oblikovanje kulturnog i prirodnog pejsaža) koja rezultira stvaranjem javnih dobara, kao i tercijarnu koja se odnosi na stvaranje „društvenog kapitala“ (efikasne mreže ljudi). Ova nova paradigma uloge poljoprivrede i agroindustrije zahtijeva potpuno drugačije ponašanje, kako subjekata i pojedinaca u sektoru, tako i ostatka ekonomije, administracije i društva, ali zauzvrat nudi nove vrijednosti koje mogu značajno ubrzati razvoj BiH. Da bi unaprijedili razvoj navedenih funkcija poljoprivrede, te da bi uvećali njihovu vrijednost, neophodna su nova znanja, odnosno interdiciplinarni pristup koji će omogućiti bolju analizu ovako složenih biotehničkih sistema, a sve s ciljem podizanja efikasnosti korištenja resursa, unapređenja produktivnosti i povećanja nivoa konkurentnosti BiH ekonomije. Upravo takva znanja i vještine nudi predloženi diplomski studijski program „Ekonomika agroindustrije“. Pristupanju Bosne i Hercegovine WTO-u i njena nastojanja ka pristupanju EU zahtijevaju, u budućnosti će zahtijevati još i više, ekspertizu u oblasti agro-ekonomike i primijenjene makro-ekonomske teorije. Drugim riječima, privredni subjekti će biti u potpunosti izloženi izuzetno jakoj konkurenciji, tako da će jedini put njihovog održivog razvoja biti rad na stvaranju održivih konkurentskih sposobnosti. U tom smislu, inžinjeri tehničari koji imaju dovoljna mikro i makroeekonomska znanja bit će u poziciji da lakše i efikasnije uoče „izvore“ takvih održivih konkurentskih prednosti. Osim toga, akademske institucije će igrati veoma značajnu ulogu u smislu obučavanja i educiranja analitičara tržišta i trgovačke politike u privatnom i javnom sektoru, članova pregovaračkih timova, civilnih službenika i specijalista koji će biti u stanju shvatiti bazične ekonomske implikacije alternativnih političkih režima i značaj tržišta i njegovih institucija u promjenjivim marketinškim sistemima. Europske integracije zahtijevaju izgradnju potpuno drugačijeg administrativnog, institucionalnog i regulatornog okvira sektora. Trenutno, a prema nalazima EU komisije, BiH niti na jednom nivou vlasti nema dovoljno kapaciteta (i kvantitatino i kvalitativno) da se suoči sa izazovima izgradnje potpuno novog okvira sektora. U tom smislu se mnogo očekuje od mladih stručnih ljudi, koje školuju akademske institucije. Predloženi diplomski studij je upravo kreiran da zadovolji ove razvojne potrebe društva. Treba istaći da potpuno nova koncepcija uloge administracije u sektoru podrazumjeva da će značajan dio poslova na sebe preuzeti nevladine organizacije i privatni sektor. Tako se u skoroj budućnosti očekuje porast broja nevladinih organizacija koje će raditi na razvoju ruralnih oblasti, a sve one će trebati mlade ljude koji imaju dovoljno tehničkog znanja da razumiju proizvodne procese i impakte po okoliš, ali imaju dovoljno ekonomskog znanja da su u mogućnosti kreirati i voditi razvojne projekte. Osim toga, javit će se i niz privrednih subjekata koji će nuditi „pametne usluge“ tipa razvoja novih proizvoda, osiguranja kvaliteta pod privatnim markama, kreiranja nastupa na tržištu, dizajniranja i sl. Svi ovi privredni subjekti će trebati osobe koje svojim sposobnostima mogu efikasno povezati proizvodnju i tržište i na taj način stvoriti dodatnu vrijednost. Ova nova paradigma shvatanja poljoprivrede zahtijevat će i značajan transfer novih znanja i vještina, te podizanje nivoa produktivnosti u svim sframa agroindustrije. Nedostatak transfera tehnologija i novih znanja može značajno ugroziti ne samo razvoj sektora već i procese EU



integracija. Zbog toga će uloga vladinih i nevladinih organizacija koje se bave treningom i pružaju savjete i druge vrste konsalting usluga biti sve značajnija. Ove organizacije već danas imaju problema da nađu ljude koji razumiju procese proizvodnje, te mogu na efektivan način pokazati ekonomske aspekte/rezultate svake proizvodne akcije, što je neophodno za unapređenje poslovanja čitavog sektora. Budući da Poljoprivredno-prehrambeni fakultet u Sarajevu postoji trogodišnji dodiplomski studij iz oblasti Ekonomike agroindustrije te dvogodišnji diplomski – master studij istog naziva, koji su organizovani u skladu sa zahtjevima Bolonjskog procesa. Jednogodišnji diplomski – master studij kojem mogu pristupiti diplomirani inženjeri koji su svoje studije okončali po starim četvorogodišnjim studijskim programima će dati vrijedan doprinos upotpunjavanju ponude studija iz oblasti ekonomike poljoprivrede i prehrambene industrije na Poljoprivredno-prehrambenom fakultetu Univerziteta u Sarajevu. 1.2. Dosadašnja iskustva Fakulteta u realizaciji sličnih programa Na Poljoprivredno-prehrambenom fakultetu Univerziteta u Sarajevu odvijala se nastava na 13 ante-Bologna postdiplomskih studijskih programa koji rezultiraju sticanjem zvanja magistra/magistre nauka. Višedecenijsko iskustvo institucije, više stotina nosilaca diploma magistra poljoprivrednih nauka i respektabilan nastavni kadar garancija su za uspješno organizovanje diplomskih studijskog programa, odnosno studija na drugom ciklusu univerzitetskog obrazovanja. Od 2005/06. akademske godine na Fakultetu se realizuju dodiplomski, a od 2008/09 i diplomski - master studijski programi prema principima Bologna procesa. Ovo je omogućilo potpuno upoznavanje nastavnog osoblja Fakulteta sa zahtjevima nastave organizovane uz kontinuirano praćenje znanja i napredovanja studenta, suštine vrednovanja studentskog rada kroz (E)CTS kreditne bodove, promijenjenim načinima ocjenjivanja, konceptima interaktivne nastave, itd. Iskustva u realizaciji postdiplomskih studija za sticanje zvanja magistra nauka i iskustva iz realizacije dodiplomskih studija prema Bologna zahtjevima su više nego dovoljna osnova za uspješno planiranje, organizovanje i realizovanje diplomskih studijskih programa koji vode do zvanja magistra struke. Na Poljoprivredno-prehrambenom fakultetu se, pored šest trogodišnjih dodiplomskih studijskih programa, svake godine konkursom nudi mogućnost studiranja i na slijedećim dvogodišnjim diplomski – master studijskim programima:

- Odsjek Biljna proizvodnja: o Fitomedicina o Floristika i pejsažno oblikovanje o Održivo upravljanje zemljištem i ruralnim prostorom o Povrtlarstvo o Ratarstvo o Vinogradarstvo i vinarstvo o Voćarstvo

- Odsjek Zootehnika: o Animalna proizvodnja o Akvakultura o Hrana i ishrana životinja

- Odsjek Ekonomika poljoprivrede i prehrambene industrije: o Ekonomika agroindustrije

- Odsjek Prehrambene tehnologije: o Analiza hrane o Kontrola kvaliteta hrane i pića o Prehrambene tehnologije

Od ponuđenih 14 diplomskih studijskih programa tokom zadnje dvije godine u kojima je i organizovan upis na ove studije prema interesu studenata nastava je organizovana na devet studijskih programa (Fitomedicina, Floristika i pejsažno oblikovanje, Ratarstvo, Voćarstvo, Hrana i ishrana životinja, Ekonomika agroindustrije, Analiza hrane, Kontrola kvaliteta hrane i



pića i Prehrambene tehnologije). Važno je naglasiti izražen interes za diplomske – master studije iz oblasti ekonomike agroindustrije. Shvatajući jednogodišnji diplomski – master studij kao produbljeni dodiplomski, ali i kao unekoliko manje zahtjevan dosadašnji postdilplomski studij koji je vodio zvanju magistra nauka, diplomski studijski program Ekonomika agroindustrije kreiran je tako da studente osposobi za savremen i kvalitetan inžinjerski pristup problemima prakse, ali i da razvije sposobnosti istraživačkog razmišljanja i kapacitete za samostalno definisanje problema istraživanja te izvođenje, interpretaciju i prezentaciju istraživanja. Prihvatajući obiman četvorogodišnji studij poljoprivrede prema starim planovima i programima koji su vodili do stručnog zvanja diplomiranog inženjera poljoprivrede kao studij zahtjevniji od trogodišnjeg dodiplomskog studija prema principima Bologna procesa, jednogodišnji diplomski (master) studij može biti solidna osnova za uključivanje diplomiranih inženjera u Bologna proces te priprema najkvalitetnijih među njima za nastavak studija na trećem ciklusu univerzitetskog obrazovanja. Za predloženi diplomski studij posebno su vrijedna iskustva stečena kroz realizaciju nastave na postdiplomskom studijskom programu Ekonomika agroindustrije koji se organizira od 1976. godine. Primjenjivane nastavne metode su uključivale stalnu i blisku saradnju sa postdiplomcima, koji su, sa svoje strane, iskazivali interes za dopunjavanjem studijskog programa kursevima iz ove oblasti. Mnogi diplomanti ovih studija sada uspješno obavljaju upravljačke poslove kako u privatnom, tako i u javnom sektoru, čime je potvrđen kvalitet nastavnog procesa i važnost ovakvog interdiciplinarnog pristupa. 2. OPŠTI DIO 2.1. Opšti podaci o studiju Naziv programa Ekonomika agroindustrije Univerzitetski stepen Diplomski studij (II stepen univerzitetskog obrazovanja)

Nosilac studijskog programa Poljoprivredno-prehrambeni fakultet Univerziteta u Sarajevu

Naziv diplome Magistar poljoprivrede Trajanje studija 1 godina – 2 semestara Kreditna vrijednost studijskog programa

60 (E)CTS

2.2. Očekivani rezultati studija - sposobnosti studenata Diplomski studij Ekonomika agroindustrije je akademski studij drugog cikulusa univerzitetskog obrazovanja prema zahtjevima Bolonjskog procesa. U tom smislu očekuje se da će nakon diplomiranja magistri imati sposobnost:

• da samostalno i odgovorno obavljaju srednje složene rukovodeće poslove, što podrazumjeva samostalno odlučivanje i manje složeno predviđanje budućih trendova u okruženju,

• da u saradnji sa drugim profesionalcima uočavaju stvarne mogućnosti i prijetnje u okruženju, te kreiraju strateške/razvojne planove, precizne planove akcije koji trebaju da rezultiraju efikasnijim korištenjem resursa u cijelom sektoru, kao i povećanjem nivoa konkurentnosti, prije svega privrednih subjekata, a potom i sektora,

• da se suoče sa izazovima regionalnih i globalnih integracija, te tranzicije cjelokupnog društva, odnosno da na pravi način razumiju ulogu države i javnih institucija, kako bi mogli predlagati kvalitetna rješenja za izgradnju efikasnog i održivog institucionalno-regulatornog okvira sektora,



• da provodi jednostavne analize uticaja ekonomskih politika na sektor, te predlaže reformatiranje javnih politika na inovativan način kako bi se zadovoljile prioritetne potrebe sektora,

• cjeloživotnog učenja, kako bi studenti mogli prema željama nastaviti dalju akademsku karijeru na doktorskim studijama,

• Pregovaranja i fasilitiranja razvojnih procesa, te uključivanja svih zainteresirnih strana u procese razvoja, što čini osnovu održivog ruralnog razvoja, ali i različitih formi transfera znanja i tehnologija.

2.3. Akademski i stručni naziv koji se stiče završetkom studija Završetkom diplomskog studijskog programa Ekonomika agroindustrije stiče se stručno zvanje magistra poljoprivrede. Dodatak diplomi sadržavaće potpun opis programa prema kojem je diploma stečena. 3. OPIS STUDIJSKOG PROGRAMA

3.1. Kratak prikaz programa

Predloženi studijski program realizuje se kao jednogodišnji diplomski studij na Poljoprivredno-prehrambenom fakultetu u Sarajevu. Studij se sastoji od jednog semestra nastave i jednog semestra u kojem student izrađuje svoj završni – master rad. Semestar nastave čini nastava iz dva obavezna opšta predmeta (Metode naučnog rada i Eksperimentalna statistika) te obaveznih i izbornih specijalističkih agroekonomskih predmeta. Na ovaj način jednogodišnji diplomski studijski program ima slijedeću strukturu prema (E)CTS opterećenju studenta:

# Grupa predmeta (E)CTS Udio

(ECTS/ ΣECTS)

1. Opšti predmeti (predmeti kojima se uvećavaju opšta znanja i sposobnosti studenata II ciklusa univerzitetskog obrazovanja)

9 15%

2. Specijalistički predmeti 21 35% 3. Izrada završnog (diplomskog – master) rada 30 50% U k u p n o 60 100% Predmeti koji treba da unaprijede opšta znanja studenata odnose se na upoznavanje osnova metodike naučnog rada, planiranje eksperimenata i upotrebu metoda eksperimentalne statistike u interpretaciji rezultata istraživanja i adekvatnog zaključivanja. Specijalistički predmeti grupisani su u obavezne i izborne, a oni treba da studentima pruže znanja i sposobnosti u skladu sa ishodima učenja i kompetencijama po završetku moderno realizovanog studija agroekonomike na drugom ciklusu univerzitetskog obrazovanja. 3.1.1. Opterećenje studenta Diplomski studij Ekonomika agroindustrije pohađa se jednu godinu, odnosno dva semestra. Opterećenje studenta po semestru je 30 (E)CTS bodova, a čitav studijski program vrednuje se sa 60 (E)CTS. Jedan (E)CTS bod pretpostavlja 25 sati rada studenta, odnosno 750 sati rada u jednom semestru. Na ovaj način, tokom godine studija i za realizaciju 60 ECTS bodova student treba da uloži ukupno 1.500 sati rada.



3.2. Nastavni plan

Nastavni plan diplomskog studijskog programa Ekonomika agroindustrije predstavljen je u tabeli 1.

Tab. 1. Nastavni plan jednogodišnjeg diplomskog – master studijskog programa Ekonomika agroindustrije

# Predmet K. sati (E)CTS Ukupno sati

I SEMESTAR I - 1 Metode naučnog rada 30 3 75 I - 2 Eksperimentalna statistika 60 6 150 I - 3 Ekonomika proizvodnje 30 3 75 I – 4 Međunarodna trgovina 60 6 150 I - 5 Računovodstvo 30 3 75 I - 6 Analiza poslovanja 60 6 150 I - 7 Upravljanje projektnim ciklusom 30 3 75

UKUPNO I SEMESTAR 30 750 II SEMESTAR

Izrada završnog rada (master teze) 60 30 750 UKUPNO II SEMESTAR 60 30 750

SVEGA 60 1.500

3.3. Predmeti diplomskog studijskog programa Ekonomika agroindustrije

Obavezni i izborni predmeti jednogodišnjeg diplomskog – master studijskog programa Ekonomika agroindustrije predstavljeni su kroz jedinstvenu formu na narednim stranicama.



Studijski program Vrsta studija (ciklus) Diplomski studijski program (II) Naziv studijskog programa EKONOMIKA AGROINDUSTRIJE

PREDMET Naziv predmeta METODE NAUČNOG RADA

Šifra predmeta Semestar Status predmeta ECTS bodovi Kontakt sati I Obavezan 3 30

Obavezni prethodno položeni predmeti

-

Nastavnici i saradnici

Nosilac predmeta Prof. dr Vjekoslav Selak Učesnici u nastavi Mr Alejna Krilić

Ciljevi predmeta

Cilj modula je razviti sposobnosti, znanja i vještine koje će osposobiti studenta za kritičko mišljenje, kao i da upotrijebi stečena znanja za samostalnu izradu master teze. Ovladavanje vještinama u prikupljanju, procjeni vrijednosti i klasifikaciji podataka.

Sadržaj predmeta

# Nastavna jedinica Kontakt sati

P V S 1. UVOD. Definiranje pojma. Metodologija. Metoda. Znanstveno-istraživački rad. 1 2. METODIKA. Normativna metoda. Eksperimentalna metoda. Historijska metoda. 2 3. PRISTUPI ISTRAŽIVANJIMA. Funkcionalni. Sistemski. Razumijevanje. Dijalektički. 2 4.

ZNANOST I UMJETNOST. Historijat znanosti. Znanost i umjetnost kao stožer umnog stvaralaštva. Filozofija stvaralaštva. Povezanost umnog stvaralaštva. Genije. Cikličnost javljanja velikih ljudi. 3

5.

IZBOR I OBRAZOVANJE ZNANSTVENOG RADNIKA. Znanstvenik. Znanstveni radnik. Kriteriji izbora. Asistentsko zvanje. Specijalista. Magisterij. Doktorat. Znanstveni skupovi: seminari, simpozijumi, konferencije, kongresi. Studijski boravci. 2

6.

UVJETI USPJEŠNOSTI ZNANSTVENOG RADA. Uzrast. Osobine znanstvenog radnika. Organizacija. Rukovođenje. Efikasnost.

1

7.

TRAŽENJE TEME ZA ZNANSTVENI RAD. Načini traženja i biranja teme. Aktuelnost problema. Radna hipoteza. Postupnost u pripremi i izvođenju istraživanja. Proučavanje literature. Naziv teme. Prethodna saopćenja. Individualni rad. Timski rad.

3

8.

METODE I TEHNIKE PRIKUPLJANJA PODATAKA. Mjerenje. Posmatranje. Anketa. Intervju. Test. Analiza sadržaja. 3

9.

PRIKUPLJANJE I PROUČAVANJE LITERATURE. Podatak i informacija. Znanstvena dokumentacija i informacije. Prikaz rada primarne publikacije. Prikupljanje i sređivanje literature. Proučavanje literature.

3

10.

PISANJE ZNANSTVENOG RADA. Naslov rada. Izvod. Ključne riječi. Uvod. Metodika. Rezultati. Tumačenje rezultata. Zaključci. Ocjena objektivnosti rezultata. Ilustracija. Citiranje i literatura. Jezik i stil. Tehnička kompozicija rada. Lektorisanje i korektura rada. Recenzija rada. Zahvalnost.

2

11.

OSTALE VRSTE PUBLIKACIJA. Stručni rad. Revijalni rad. Referati za znanstvene skupove. Apstrakt rada za znanstveni skup. Priprema postera. Monografija. Udžbenik. Priručnik. Praktikum. Prikaz knjige, znanstvenog rada i znanstvenog skupa.

2

12. USMENO IZLAGANJE ZNANSTVENOG RADA. 2 13. ZNANSTVENA KRITIKA. 2 14. AKADEMIJA ZNANOSTI I UMJETNOSTI 1 15. MORAL I ETIKA U ZNANOSTI 1 U k u p n o 30 - -

OPTEREĆENJE STUDENTA (sati) Kontakt sati 30 Praktični rad - Seminari - Priprema ispita 15 Literatura – čitanje 30 Pisani radovi - Ostalo (navesti) - UKUPNO 75

LITERATURA PROVJERA ZNANJA I OCJENJIVANJE 1. Sarić, M.R. (1989): Opšti principi naučnog rada.

Naučna knjiga. Beograd. Str. 7-148. Ili

1. Kukić, S. (2006); Metodologija društvenih znanstvenih. Ekonomski fakultet Sveučilišta u Mostaru. Mostar. Str. 15-135.

2. Filipović, M. (2004): Metodologija znanosti i znanstvenog rada. Svjetlost. Sarajevo.

# Kriterij Poeni Uslov 1. Pohađanje nastave 10 8 2. Testovi tokom kursa 50 23 3. Završni ispit 40 24

U k u p n o 100 55 Napomene:




PREDMET Naziv predmeta EKSPERIMENTALNA STATISTIKA



-


Nosilac predmeta Doc. dr. Azra Čabaravdić Učesnici u nastavi Mr. Enver Karahmet

Ciljevi predmeta

Predmet se bavi metodologijom planiranja eksperimenata u poljoprivredi. Razrađuje se pojam eksperimenta, eksperimentalne greške te daju osnovne podjele i planovi eksperimenata te načini analize rezultata eksperimenata. U okviru analize podataka primjenjuje se testiranje hipoteza korištenjem parametrijskih i neparametrijskih testova. Učesnici kursa će na osnovu studija slučajeva upoznati osnovne koncepte planiranja i analize istraživačkih rezultata uz korištenje softverske podrške.

Sadržaj predmeta


P V S 1. Populacija i uzorak. Tipovi i skale bioloških podataka. Vrste i tipovi uzoraka.

Greške uzorka. Greške izvan uzorka. 2 2 2. Eksperiment kao kontrola naučnih hipoteza. Planiranje istraživanja. 2 2 3. Formulisanje i testiranje hipoteza. 2 2 4. Parametrijski testovi nezavisnih i zavisnih uzoraka. 2 2 5. Višestruka testiranja: LSD i Dunettov test. 2 2 6. Osnovni rasporedi i teoreme u analizi varijanse. 2 2 7. Modeli analize varijanse sa jednim faktorom 2 2 8. Modeli analize varijanse sa više faktora. 2 2 9. Analiza kovarijanse. 2 2

10. Osnovni modeli experimenata. 2 2 11. Modeli slučajnih blokova. 2 2 12. Modeli latinskih kvadrata. 2 2 13. Modeli faktorijalnih planova. Analiza specifičnih višefaktorijalnih eksperimenata

(različite lokacije, različite godine observacija). 2 2 14. Neparametrijski testovi. 2 2 15. Ekološki eksperimenti. Specifični eksperimenti u poljoprivredi. 2 2 U k u p n o 30 30

OPTEREĆENJE STUDENTA (sati) Kontakt sati 60 Praktični rad - Seminari - Priprema ispita 24 Literatura – čitanje 54 Pisani radovi 12 Ostalo (navesti) - UKUPNO 150

LITERATURA PROVJERA ZNANJA I OCJENJIVANJE 1. Zečević T., Kovačević M., Kovačević M. (1991):

Toerija uzoraka i planiranje eksperimenata Univerzitet u Beogradu. Ekonomski fakultet. ., cca 160 str.

2. LJ. Petrović (2000): Teorija uzoraka i planiranje eksperimenata. Ekonomski fakultet, Beograd., cca 60 str.

3. Zar, H. J., (1996): Biostatistical analisys, Prentice-Hall Internacional, Inc.,USA., cca 40 str.

4. Mulić J.,(1968):Eksperimentalna statistika primjenjena u poljoprivredi. Institut za poljoprivredna istraživanja u Sarajevu., cca 60 str.

Kriterij Poeni Uslov 1. Pohađanje nastave 5

33 2. Angažman na nastavi 5 3. Testovi tokom kursa 40 4. Pisani rad 10 5. Završni ispit 40 22





PREDMET Naziv predmeta EKONOMIKA PROIZVODNJE




Nosilac predmeta Prof. dr Hamid Bogućanin Učesnici u nastavi Mr Vedad Falan

Ciljevi predmeta

Ekonomija, kao naučna djelatnost, satoji se iz dva dijela: mikroekonomije i makroekonomije. Elonomika primarne poljoprivredne proizvodnje i prehrambene industrije pripada mikroekonomiji, koja se bavi proučavanjem pojedinačnih privrednih subjekata (gazdinstava i preduzeća). Osnovni ciljevi mikroekonomije su: određivanje cijene proizvoda, istraživanje faktora koji imaju domantan uticaj na cijenu i dohodak poslovnog subjekta, uticaj poreza i državne potrošnje na privredu. Osim toga, ovaj predmet proučava način donošenja odluka kod korištenja sredstava i uticaja ambijenta na alokaciju rada, dobara i usluga.

Sadržaj predmeta


P V S 1. 2. 3. 4.

5.

6. 7. 8.

9.

Stalna i obrtna sredstva. Izvori sredstava. Uloga sredstava u reprodukciji proizvodnje i prerade Faktori proizvodnje i prerade, ciljevi i ograničenja Funkcija proizvodnje i prerade. Ekonomika upotrebe sredstava. Optimalna kombinacija faktora proizvodnje. Supstitucija faktora proizvodnje. Tehnološki napredak i proizvodna funkcija Funkcija troškova; Kratkoročni i dugoročnih troškovi, Veličina preduzeća, kapacitet i troškovi Cijena koštanja i granični troškovi Troškovi kvaliteta proizvoda (za kvalitet, za nekvalitet) Efekti proizvodnje i prerade: ekonomičnost, rentabilnost, produktivnost, likvidnost i solventnost Ukupan prihod i njegova raspodjela S v e g a

1 1 1 3

3

2 2 2

2 17

0 0 0 2

2

2 1 1

0 8

0 0 0 0

0

0 0 3

2 5

OPTEREĆENJE STUDENTA (sati) Kontakt sati 30 Praktični rad - Seminari 8 Priprema ispita 12 Literatura – čitanje 20 Pisani radovi - Ostalo (navesti) 5 UKUPNO 75

LITERATURA PROVJERA ZNANJA I OCJENJIVANJE 1) Koutsoyiannis,A.: Moderna mikroekonomika,

Drugo izdanje, Mate, Zagreb, 1996., str. 76-104. 2) Karić, M. et al.: Ekonomika voćarske i

vinogradarsko-vinarske proizvodnje, Veleučilište u Požegi, 2002., str. 97-135.

3) Mulić,J.: Troškovi i kalkulacije,Poljoprivredni fakultet Sarajevo, Sarajevo,1978., 238-307.

4) Ostala literatura iz ove oblasti.

# Kriterij Poeni Uslov 1. Pohađanje nastave 10 2. Angažman na nastavi - 3. Testovi tokom kursa - 4. Pisani rad (seminarski rad) 10 5. Studentski projekat - 6. Laboratorijski izvještaj - 7. Kolokvij 30 8. Završni ispit 50




Studijski program Vrsta studija (ciklus) Diplomski studijski program (II) Naziv studijskog programa Ekonomika agroindustrije

PREDMET Naziv predmeta MEĐUNARODNA TRGOVINA

Šifra predmeta Semestar Status predmeta ECTS bodovi Kontakt sati I Obavezni 6 60



Nosilac predmeta Doc. dr Aleksandra Nikolić Učesnici u nastavi

Ciljevi predmeta

Osnovni cilj modula je proučavanje pojmova vezanih za međunarodnu trgovinu, trgovačke politike i prakse, što će studentu obezbijediti znanja i vještine neophodne za ocjenu na koji način trgovinska politika naše zemlje, ali i zemalja najznačajnijih trgovinskih partnera utiče na poziciju i mogućnosti razvoja, prije svega, privrednog subjekta, a potom i sektora i nacionalne ekonomije. Drugim riječima, cilj ovog modula koji nudi važna bazična makroekonomska znanja, je da student apsolvira znanja i vještine neophodne za donošenje odluka vezanih za odabir načina unapređenja konkurentne pozicije privrednih subjekata, sektora i nacionalne ekonomije. Modul je koncipiran tako da poveže međunarodnu ekonomsku teoriju i primijenjenu agro-ekonomiku, pružajući neke odgovore vezane za pitanja razvoja, uticaja (analizu) trgovinske politike, trgovine i blagostanja.

Sadržaj predmeta


P V S 1.

2.

3. 4. 5. 6.

7. 8. 9.

10. 11.

Uvod – pojam međunarodne trgovine, njen uticaj na razvoj nacionalnih ekonomija, koristi od međunarodne trgovine. Teorije međunarodne trgovine – merkantilizam, teorija apsolutnih (A. Smith) i komparativnih prednosti (D. Rikardo), Heckscher-Ohlinov model, recipročna potražnja, Kravisova teorija, Linderova teroija i Porterova teorija konkurentskih prednosti. Međunarodna tržišta, poslovanje i međunarodne trgovinske institucije Bilanca plaćanja i njen uticaj na mogućnosti razvoja, ekonomsku i političku stabilnost Test I Međunarodna trgovačka politika – tarifne i netarifne barijere, kvote, subvencioniranje eksporta, damping, liberalizacija tržišta, preferencijalni trgovinski režimi Uticaji trgovinskih politika – analiza efekata po ekonomiju, sektor i preduzeća Regionalne integracije Multilaterarno regulisanje međunarodne trgovine Prezentacija seminarskog rada – Položaj BiH na međunarodnom tržištu Finalna radionica“Kako unaprijediti konkurentnost BH ekonomije“

4

6

4 4 1 4

4 2 2 2

4

5

6

8 4

OPTEREĆENJE STUDENTA (sati) Kontakt sati 60 Praktični rad Seminari 10 Priprema ispita 25 Literatura – čitanje 40 Pisani radovi 10 Ostalo (navesti) UKUPNO 150

LITERATURA PROVJERA ZNANJA I OCJENJIVANJE 1) Andrijanić, I. (2001): Vanjska trgovina, Mikrorad

d.o.o, Zagreb – (odabrana poglavlja cca – 50 str) 2) Babić, A., M. Babić (2003): Međunarodna

ekonomija, Mate, Zagreb – (odabrana poglavlja cca – 100 str)

3) Salvatore, D. (2001): International economics, John Willey and sons – (odabrana poglavlja cca – 50 str)

# Kriterij Poeni Uslov 1. Pohađanje nastave 10 2. Angažman na nastavi 10 3. Testovi tokom kursa 10 4. Pisani rad (seminarski rad) 20 5. Studentski projekat/Radionica 10 6. Laboratorijski izvještaj 7. Kolokvij 8. Završni ispit 40





PREDMET Naziv predmeta RAČUNOVODSTVO




Nosilac predmeta Prof. dr Mehmed Jahić Učesnici u nastavi Mr Vedad Falan

Ciljevi predmeta

Pružiti studentima neophodna znanja o računovodstvenoj i knjigovodstvenoj funkciji u privrednonom subjektu, njegovoj ulozi i značaju. Upoznati ih sa logikom i standardima koja se primjenjuju u toj disciplini koja osigurava infirmacije finansijske prirode za različite korisnike. U prvom redu se misli na odgovorne pojedince i službe koji donose odluke u području planiranja, budžetiranja i kontrole troškova, prihoda i dobitka (gubitka).

Sadržaj predmeta


P V S 1.2.3.

4.5.6.7.8.

Uvod, zadatak i podjela; Računovodstveno planiranje, nadzor, analiza i informisanje Finansijsko računovodstvo, obrada, bilansiranje, izlaz i informiranje Knjigovodstvo i njegova struktura;Pojedinačna (analitička) knjigovodstva; Menadžersko (upravljačko) računovodstvo;Računovodstvo troškova Troškovi i obim proizvodnje Procjena troškova u agroindustriji Obračun po vrstama, mjestima i nosiocima troškova Bilans stanja Bilans uspjeha

1 1 4 - 2 3 2 2 2

0 0 0 - 0 2 2 1 1

0 0 0 - 0 0 2 2 2

S v e g a 17 7 6 OPTEREĆENJE STUDENTA (sati)

Kontakt sati 30 Praktični rad Seminari 20 Priprema ispita 15 Literatura – čitanje 10 Pisani radovi Ostalo (navesti) UKUPNO 75

LITERATURA PROVJERA ZNANJA I OCJENJIVANJE 1) Jahić M.: Finansijsko računovodstvo, Zavod za

računovodstvo i reviziju FBiH, Sarajevo, 2003., str.34-76, 344-413, 505-590

2) Klobučar J.: Računovodstvo, Treće izdanje, Sarajevo, 2003., str. 131-301.

3) Bašić Meliha et al.: Troškovno računovodstvo-praktikum, Sarajevo, 2005., 25 strana.

4) Bilal V.: Menadžersko računovodstvo, RRiF, Zagreb, 1995., str. 76-120.

# Kriterij Poeni Uslov 1. Pohađanje nastave 10 2. Angažman na nastavi - 3. Testovi tokom kursa - 4. Pisani rad (seminarski rad) 10 5. Studentski projekat - 6. Laboratorijski izvještaj - 7. Kolokvij 30 8. Završni ispit 50





PREDMET Naziv predmeta ANALIZA POSLOVANJA

Šifra predmeta Semestar Status predmeta ECTS bodovi Kontakt sati I Obavezni 6 60


-


Nosilac predmeta Prof. dr. Sabahudin Bajramović Učesnici u nastavi Emir Bećirović, dipl. Ing

Ciljevi predmeta

Cilj ovog predmeta je ovladavanje znanjima, vještinama i tehnikama analize poslovanja preduzeća u prehrambenoj industriji i farmi, te upoznavanja važnosti analize u kontrolnoj funkciji upravljanja ovih proizvodnih jedinica. Ovim predmetom student spoznaje osnovne metode analitičkog ispitivanja i stiče potrebna znanja u dijagnosticiranju mogućih proizvodno-ekonomskih problema i načina njihovog rješavanja. Kroz nastavne jedinice prilagođene prirodi sadržaja iz oblasti analize poslovanja student nastavlja sa razvojem pripadajućih dijelova opštih i specifičnih znanja i vještina definisani opisom profila studijske grupe.

Sadržaj predmeta


P V S 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Pojam, predmet, cilj i zadatak poslovanja preduzeća Oblici i vrste analize poslovanja Metode analitičkog ispitivanja Analiza procesa reprodukcije i njene specifičnosti u agroindustrijskim sistemima Analiza troškova proizvodnje Analiza rezultata proizvodnje Analiza bilansa u agro sistemima Analiza proizvodnog programa u agroindustrijskim sistemima Analiza poslovanja farme

2 3 3 4 4 4 3 3 3

2 4 4 4 2 3 3

3

3

3 OPTEREĆENJE STUDENTA (sati)

Kontakt sati 60 Praktični rad Seminari Priprema ispita 24 Literatura – čitanje 44 Pisani radovi 22 Ostalo (navesti) UKUPNO 150

LITERATURA PROVJERA ZNANJA I OCJENJIVANJE 1) Bajramović, S. (2007): Nastavni materijal

(neautorizovana predavanja) 2) Rodić, J. (1990): Teorija i analiza bilansa,

Savremena administracija, Beograd. 3) Krajčević, F. (1979): Analiza poslovanja preduzeća,

Informator, Zagreb 4) Kay, R.D., Edwards, W.M., Duffy, A.P. (2004): Farm

Management, Fifth Edition, WCB McGraw-Hill, Boston. (poglavlje Farm Business Analysis str. 299-321).

# Kriterij Poeni Uslov 1. Pohađanje nastave 10

2. Angažman na nastavi 10 3. Testovi tokom kursa 4. Pisani rad (seminarski rad) 30 5. Studentski projekat 6. Laboratorijski izvještaj 7. Kolokvij 8. Završni ispit 50





PREDMET Naziv predmeta UPRAVLJANJE PROJEKTNIM CIKLUSOM Šifra predmeta Semestar Status predmeta ECTS bodovi Kontakt sati

I Obavezni 3 30 Obavezni prethodno položeni predmeti


Nosilac predmeta Doc. dr. Dragana Ognjenović Merima Makaš, dipl.ing.

Ciljevi predmeta

Cilj modula je upoznavanje sa osnovnim teorijskim i praktičnim postavkama vezanim za planiranje, dizajn implementaciju, evaluaciju i monitoring razvojnih i drugih projekata u sektoru proizvodnje hrane. Nakon odslušanog i položenog modula, studenti će biti u stanju da rade na planiranju, osmišljavanju, dizajniranju projekata, pisanju prijedloga projekata kao i na poslovima ocjene i praćenja razvojnih projekata.

Sadržaj predmeta


P V S 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Uvod; Faze projektnog ciklusa; Pristup logičkog okvira – osnovni principi Faza analize - Analiza zainteresovanih strana; SWOT analiza Analiza problema Analiza ciljeva i strategije; Faza planiranja : Izrada matrice logičkog okvira Planiranje aktivnosti, resursa i budžeta Monitoring i evaluacija projekta Prezentacija seminarskih radova UKUPNO

2 1 1 1 1 1 1

8

3 2 2 3 2

12

10 10

OPTEREĆENJE STUDENTA (sati) Kontakt sati 30 Praktični rad Seminari 20 Priprema ispita 15 Literatura – čitanje 10 Pisani radovi Ostalo (navesti) UKUPNO 75

LITERATURA PROVJERA ZNANJA I OCJENJIVANJE 1. Dragana Ognjenović i GTZ (2007): Nastavni

materijal modula „Upravljanje projektnim ciklusom“, TEMPUS 19027 BASIC, Sarajevo, http://www.agroedu.net/basic/index.htm - cca 50 str

2. European Commission, Aid Delivery Methods, Volume 1: Project Cycle Management Guidelines, 2004.

# Kriterij Poeni Uslov 1. Pohađanje nastave 10

2. Angažman na nastavi 3. Testovi tokom kursa 20 4. Pisani rad (seminarski rad) 30 5. Studentski projekat 6. Laboratorijski izvještaj 7. Kolokvij 8. Završni ispit 40




3.4. Uslovi upisa na jednogodišnji diplomski studij Ekonomika agroindustrije Pravo upisa na jednogodišnji diplomski studij Ekonomika agroindustrije imaju diplomirani inžinjeri poljoprivrede, prehrambenih tehnologija ili srodnih oblasti koji su završili četvorogodišnji studij na poljoprivrednim, biotehničkim i srodnim studijskim programima organiziranim na fakultetima biotehnoloških, društvenih i drugih nauka. Pravo na upis imaju svi studenti koji ispunjavaju navedene uslove bez obzira da li su predhodni stepen obrazovanja stekli na fakultetima u Bosni i Hercegovini, regionu ili svijetu. Studenti dodiplomskih studijskih programa koji su manje kompatibilni sa predloženim diplomskim studijskim programom isti mogu upisati nakon polaganja posebno organizovanog komisijskog prijemnog ispita.

3.5. Uslovi obnove godine studija Student upisanu godinu jednogodišnjeg diplomskog studija može jednom obnoviti prema uslovima utvrđenim zakonskim propisima i pravilima Fakulteta i Univerziteta.

3.6. Završetak diplomskog studija

Diplomski studij Ekonomika agroindustrije završava se apsolviranjem, polaganjem i verifikovanjem (E)CTS bodova koje nose obavezni i od strane studenta odabrani izborni predmeti te izradom i javnom odbranom završnog (diplomskog - master) rada.

3.5. Jezik na kojem se izvodi nastava

Nastava na diplomskom studiju Ekonomika agroindsutrije izvodi se na bosanskom, hrvatskom i/ili srpskom jeziku. 4. USLOVI IZVOĐENJA STUDIJSKOG PROGRAMA

4.1. Mjesto izvođenja studijskog programa

Diplomski studijski program Ekonomika agroindustrije izvodi se na Poljoprivredno-prehrambenom fakultetu Univerziteta u Sarajevu. 4.2. Prostor i oprema za izvođenje studijskog programa Fakultet raspolaže salama i praktikumima u kojima će se izvoditi teorijska nastava, vježbe i seminari. 4.3. Nastavnici i saradnici koji će učestvovati u izvođenju nastave Nastavu na diplomskom studiju Ekonomika agroindustrije izvodiće 7 nastavnika i 6 saradnika, kako slijedi:



# Predmet Nastavnici Saradnici 1. Metode naučnog rada Prof. dr Vjekoslav Selak Mr. Alejna Krilić 2. Eksperimentalna statistika Doc. dr Azra Čabaravdić Mr. Enver Karahmet 3. Ekonomika proizvodnje Prof. dr Hamid Bogućanin Mr Vedad Falan 4. Međunarodna trgovina Doc. dr Aleksandra Nikolić 5. Računovodstvo Prof. dr Mehmed Jahić Mr Vedad Falan 6 Analiza poslovanja Prof.dr Sabahudin

Bajramović Emir Bećirović, dipl.ing.

7. Upravljanje projektnim ciklusom Doc. dr Dragana Ognjenović Merima Makaš, dipl.ing Osnovni biografski i podaci o referencama nastavnika nalaze se u prilogu. 4.4. Optimalan broj studenata studijskog programa Imajući u vidu personalne, prostorne i kapacitete laboratorijske i druge opreme, kao i potrebu da se diplomski studijski programi realizuju sa manjim grupama aktivnih studenata na diplomski studijski program Ekonomika agroindustrije upisivat će se najviše 20 studenata. Nastava na jednogodišnjem diplomskom studiju Biljna proizvodnja se neće organizovati ukoliko se kroz konkursnu proceduru na studij prijavi ili bude primljeno manje od pet studenata. 4.6. Način praćenja kvaliteta izvođenja studijskog programa Do uspostavljanja institucija menadžera kvaliteta i (E)CTS koordinatora na Fakultetu, kvalitet izvođenja studijskih programa biće praćen tako što će nastavnici i saradnici koji izvode i učestvuju u izvođenju nastave provoditi redovnu analizu nastavnog procesa i prolaznosti koju će u pisanoj formi dostavljati prodekanu za nastavu. Prodekan će po dostavljenim izvještajima i njihovoj analizi biti u obavezi obezbijediti forumske rasprave i donošenje potrebnih preporuka i instrukcija. Kroz anonimne studentske ankete, organizovane najmanje jednom tokom jednogodišnjeg diplomskog studija, studenti će izraziti svoje mišljenje o kvalitetu i uspješnosti izvođenja studijskog programa, a rezultati anketa će nakon analiza takođe poslužiti za korekcije i poboljšanje kvaliteta realizacije nastavnog procesa.



PRILOG

NASTAVNICI NA DIPLOMSKOM STUDIJSKOM PROGRAMU

EKONOMIKA AGROINDUSTRIJE (KRATKE BIOGRAFIJE)



Ime i prezime Sabahudin Bajramović Nastavno zvanje Vanredni profesor Ustanova Poljoprivredno-prehrambeni fakultet Univerziteta u Sarajevu

Kontakt e-mail: [email protected] Tel. 033 653 033 Faks 033 667 429

Kratka biografija Zadnji izbor u nastavno zvanje 19.4.2009. Nučno područje, polje, grana Mikroekonomika poljoprivrede i prehrambene industrije Specijalnosti Upravljanje farmama, Analiza poslovanja, Ruralni razvoj, Stručne i

savjetodavne službe Strani jezici Engleski

Važnije publikacije i radovi u zadnjih pet godina 1) Erjavec, E., Rednak, M., Bajramović, S. (2010): Zajednička agrarna politika Evropske unije i izazovi koji očekuju Bosnu i Hercegovinu, Radovi Poljoprivredno-prehrambenog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Godina LV, Broj 60/1, Sarajevo. 2) Bajramović, S., Butković, J. (2010): Jačanje politike ruralnog razvoja u funkciji prilagođavanja BiH zajedničkoj agrarnoj politici EU, Radovi Poljoprivredno-prehrambenog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Godina LV, Broj 60/1, Sarajevo. 3) Bajramović, S., Ognjenović Dragana, Aleksandra Nikolić, Bećirović, E. (2010): Jačanje politike ruralnog razvoja u funkciji prilagođavanja BiH zajedničkoj agrarnoj politici EU, Radovi Poljoprivredno-prehrambenog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Godina LV, Broj 60/1, Sarajevo. 4) Bajramović, S., Nikolić, Aleksandra, Ognjenović, Dragana, Kurtović, M. (2008): Agricultural statistics database – survey on data and methodology in Bosnia and Herzegovina, FP7 Project Enlargement network Agri-Economic Policy Analysis of the Accession and the Candidate States and the Western Balkan countries. 5) Bajramović, S., Nikolić, Aleksandra, Ognjenović, Dragana (2008): Assessment of the competition and competitiveness of the dairy food chain in Bosnia and Herzegovina, FP7 Project Enlargement network Agri-Economic Policy Analysis of the Accession and the Candidate States and the Western Balkan countries. 6) Bajramović, S., Nikolić, Aleksandra, Ognjenović, Dragana (2008): "Stanje i perspektive razvoja mljekarskog sektora u BiH", Šesti simpozij poljoprivrede, veterinarstva, šumarstva i biotehnologije, Goražde, 2008. 7) Ognjenović, Dragana, Bajramović, S., Bogućanin, H., Selak, V. (2007): Stanje i perspektive ruralnog finansiranja u Bosni i Hercegovini, Radovi Poljoprivredno-prehrambenog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Godina LII, Broj 58/2, Sarajevo. 8) Ognjenović, D., Bajramović, S. (2007): Current Situation of Rural Finance in Bosnia and Herzegovina, International Scientific Conference: Influence of EU Support Structural Changes in Agricultural and Food Sector, Vilnius, Lithuania 10) Bajramović, S., Davidova Sophia, Gorton, M., Ognjenovic Dragana, Pettersson Mallin, Rabinovicz Ewa (2006): Competitiveness in the Agricultural Sector of Bosnia and Herzegovina, Study, Report 2006:5, SIDA, SLI, Lund, Švedska. 11) Čustović, H., Bajramović, S. (2005): Study on Rural Vitality in Bosnia and Herzegovina, FP6 Project Agro economic policy analysis of the new member states, the candidate states and the countries of the Western Balkans. 12) Blesić, M., Nikolić, Aleksandra, Bajramović, S. (2005): Monitoring of Agricultural Policy, Market and Trade Development in Bosnia and Herzegovina, FP6 Project Agro economic policy analysis of the new member states, the candidate states and the countries of the Western Balkans. 13) Ognjenović, Dragana, Bajramović, S., Čustović, H. (2006): Rural Credit in Bosnia and Herzegovina, FP6 Project Agro economic policy analysis of the new member states, the candidate states and the countries of the Western Balkans. 14) Selak, V., Bajramović, S., Ognjenović, Dragana, Bogućanin, H. (2006): Market Integration on the Cereal Sector in Bosnia and Herzegovina,, FP6 Project Agro economic policy analysis of the new member states, the candidate states and the countries of the Western Balkans. 15) Bajramović, S., Čustović, H. (2006): Rural Employment in the Context of Rural Development in Bosnia and Herzegovina, FP6 Project Agro economic policy analysis of the new member states, the candidate states and the countries of the Western Balkans. 16) Ognjenović, Dragana, Krilić, Alejna, Bajramović, S. (2007): Situation and Perspective for the Meat Sector in Bosnia and Herzegovina, FP6 Project Agro economic policy analysis of the new member states, the candidate states and the countries of the Western Balkans. 17) Selak, V., Bogućanin, H., Bajramović, S., Šoljić, K., Dragana Ognjenović, Ljubić, D., Sadžida Kasapović, Aleksandra Nikolić, Falan, V. (2005): Agrarna struktura BiH i prijedlozi za njene promjene, Radovi poljoprivrednog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Godina L, Broj 55/2, Sarajevo.



Ime i prezime Hamid Bogućanin Nastavno zvanje Redovni profesor Ustanova Poljoprivredno-prehrambeni fakultet Sarajevo

Kontakt e-mail: [email protected] Tel. 061 157 495

Kratka biografija

Zadnji izbor u nastavno zvanje 2004. Naučno područje, polje, grana Ekonomika poljoprivrede i prehrambene industrije Specijalnosti Troškovi, kalkulacije i računovodstvo Strani jezici Engleski i ruski

Važnije publikacije i radovi u zadnjih pet godina Naučni i stručni radovi: 1. Bogućanin Hamid, Mirsada Suljagić, Edin Salihbašić, Dragana Ognjenović, Vedad Falan:

„Računovodstvo troškova kvaliteta proizvoda u prehrambenoj industriji“, XVIII Naučno–stručni skup poljoprivrede i prehrambene industrije, Neum, BiH, 2005.

2. Vjekoslav Selak, Bogućanin Hamid, Sabahudin Bajramović, Kemal Šoljić, Dragana Ognjenović, Damir Ljubić, Sadžida Kasapović, Aleksandra Nikolić, Vedad Falan: „Agrarna struktura Bosne i Hercegovine i prijedlozi za njenu promjenu“, Radovi poljoprivrednog fakulteta, Univerziteta u Sarajevu, Br. 55/2, Sarajevo, 2005.

3. Vjekoslav Selak, Bogućanin Hamid, Mirsad Kurtović, Sadžida Kasapović, Vedad Falan, Alejna Krilić: „Voćarstvo kao činitelj unapređenja tržišnosti poljoprivrede u FBiH”, XVII privredna manifestacija „Dani jagodastog voća BiH“, Čelić, 2006.

4. Vjekoslav Selak, Bogućanin Hamid, Sabahudin Bajramović, Sadžida Kasapović, Dragana Ognjenović, Aleksandra Nikolić, Alejna Krilić, Vedad Falan: „Tržište kao činitelj razvoja poljoprivrede u budućnosti Bosne i Hercegovine”, XIX naučno-stručni skup poljoprivrede i prehrambene industrije, Neum, 2006.

5. Dragana Ognjenović, Sabahudin Bajramović, Bogućanin Hamid, Vjekoslav Selak, Aleksandra Nikolić, Vedad Falan, Alejna Krilić: „Stanje i perspektive ruralnog finansiranja u Bosni i Hercegovini”, XIX naučno-stručni skup poljoprivrede i prehrambene industrije, Neum, 2006.

6. Aleksandra Nikolić, Bogućanin Hamid, Vjekoslav Selak, Sabahudin Bajramović, Vedad Falan, Dragana Ognjenović, Alejna Krilić, Merima Makaš, Mirza Uzunović, Davor Lalić: „Uticaj javnih politika na konkurentnost poljoprivrede u Bosni i Hercegovini“: XX Naučno–stručna konferencija poljoprivrede i prehrambene industrije, Neum, 2009.



Ime i prezime Aleksandra Nikolić Nastavno zvanje Docent Ustanova Poljoprivredno-prehrambeni fakultet sarajevo Kontakt [email protected]

Kratka biografija

Zadnji izbor u nastavno zvanje 2009 Naučno područje, polje, grana Agroekonomija Specijalnosti Upravljanje u prehrambenoj industriji, Upravljanje kvalitetom,

Upravljanje javnim politikama i Međunarodna trgovina Strani jezici ENGLESKI, RUSKI

Važnije publikacije i radovi u zadnjih pet godina • Nikolić, Aleksandra, Dragana Ognjenović: Assessment of the competition and competitiveness of the dairy

food chain in 2008, EUFP7, AgriPolicy Enlargement Network for Agripolicy Analysis, Report for EU Commision, 2008.

• Bajramović, S., Nikolić, Aleksandra, Ognjenović, Dragana, Kurtović, M.: Agricultural statistics database – survey on data and methodology in Bosnia and Herzegovina, FP7 Project Enlargement network Agri-Economic Policy Analysis of the Accession and the Candidate States and the Western Balkan countries, 2008.

• Bajramović, S., Aleksandra Nikolić, Dragana Ognjenović: "Situation and development perspectives oft he dairy sector in BH", The VI symposium of agriculture, veterinary, forestry and biotechnology, Goražde, BiH, 2008.

• Nikolić, Aleksandra: Konkurentska sposobnost industrije mlijeka u Bosni i Hercegovini, Doktorska disertacija, Sarajevo, B&H, 2008.

• Bajramović, S., Dragana Ognjenović, Aleksandra Nikolić: Challenges faced by the Agro-Food Sector in Bosnia and Herzegovina as regards its integration in EU Agriculture in Western Balkans and EU Integration, DAES, Ljubljana, Slovenia.

• Nikolić, Aleksandra, Esma Velagić Habul A model to select suitable policy options “best practice” – example of “best practice” selection for organic sector regulatory framework in Bosnia and Herzegovina, 16th IFOAM Organic World Congress “Cultivate the Future”, Modena, Italy, 2008.

• Nikolić, Aleksandra: Policy Impacts On Agribusiness Performance Case Study B&H Milk Industry, EPPU, http://www.ecorys.com/news-items-press-releases/eu-support-to-the-economic-policy-planning-unit-bosnia-herzego.html, 2007.

• Nikolić, Aleksandra: Regulatorna struktura sektora organske poljoprivrede u BiH Fond Otvoreno društvo BiH, Sarajevo, 2007.

• David Vanzetti, Aleksandra Nikolić.: Potential Impacts of WTO Accession on the Agricultural Sector in Bosnia Herzegovina, UNCTAD, Geneva, 2007

• Nikolić, Aleksandra, Enida Stroil, Jasmina Bešlagić: Characteristics of BH organic market and its reflection to organic wild plants' products marketing, First IFOAM Conference on Wild Production, 2006

• Nikolić, Aleksandra, Dragana Ognjenović: Structure And Competitiveness Of The Milk And Dairy Supply Chain In Bosnia And Herzegovina, FP 6 - CEEC Agri Policy Report for EU Commision, 2006

• Nikolić, Aleksandra: Sugar market report for B&H, Monitoring of Agricultural Policy, Market and Trade Development in Bosnia and Herzegovina, FP6 Project Agro economic policy analysis of the new member states, the candidate states and the countries of the Western Balkans, 2005. (http://www.euroqualityfiles.net/cecap/Report%201/Section%201%20country%20report/CEECAP%20report%201%20section%201%20BOSNIA%20HERZEGOVINA.pdf).

• Selak, V., Bogućanin, H., Bajramović, S., Šoljić, K., Ognjenović, Dragana, Ljubić, D., Kasapović, Sadžida, Nikolić, Aleksandra, Falan, V.: Agrarna struktura BiH i prijedlozi za njene promjene, Radovi Poljoprivrednog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Godina L, Broj 55/2, Sarajevo, 2005.



Ime i prezime Dragana Ognjenović Nastavno zvanje Docent Ustanova Poljoprivredno-prehrambeni fakultet Univerziteta u Sarajevu

Kontakt e-mail: [email protected] Tel. ++387-61-390-913 Faks ++387-33-667-429

Kratka biografija Zadnji izbor u nastavno zvanje 2010. Nučno područje, polje, grana Mikroekonomika poljoprivrede Specijalnosti Investicije, podutzetništvo, ekonomsko projektovanje Strani jezici Engleski - tečno

Važnije publikacije i radovi u zadnjih pet godina MONOGRAFIJE

1) Bajramović, S., Čustović, H., Ognjenović, D. (2007): Razvoj ruralnih područja Sarajevske makroregije, SERDA – Sarajevska regionalna razvojna agencija i Poljoprivredni fakultet Sarajevo, Bilcdruk, Sarajevo.

2) Bajramović, S., Ognjenović, Dragana, Nikolić, Aleksandra (2008): Challenges faced by the agro-food sector in Bosnia and Herzegovina as regards its integration with the EU, Zbirka DAES (Društvo agrarnih ekonomista Slovenije): Agriculture in Western Balkans and EU integration, Potens d.o.o., Ljubljana, Slovenija.

3) Grupa autora, (2008): Poljoprivreda Zapadnog Balkana i evropske integracije, Fakultet za zemljodelski nauki i hrana, Skoplje, Makedonija.

NAUČNI RADOVI: 4) Ognjenović, Dragana, (2009): Ekonomika prerade mlijeka u Federaciji Bosne i Hercegovine u zavisnosti od

proizvodnog programa mljekare, doktorska disertacija, odbranjena 25.09.2009. godine. 5) Bajramović, S., Nikolić, Aleksandra, Ognjenović, Dragana (2008): "Stanje i perspektive razvoja mljekarskog

sektora u BiH", Šesti simpozij poljoprivrede, veterinarstva, šumarstva i biotehnologije, Goražde, 2008. 6) Bajramović, S., Nikolić, Aleksandra, Ognjenović, Dragana (2008): Assessment of the competition and

competitiveness of the dairy food chain in Bosnia and Herzegovina, FP7 Project Enlargement network Agri-Economic Policy Analysis of the Accession and the Candidate States and the Western Balkan countries.

7) Bajramović, S., Nikolić, Aleksandra, Ognjenović, Dragana, Kurtović, M. (2008): Agricultural statistics database – survey on data and methodology in Bosnia and Herzegovina, FP7 Project Enlargement network Agri-Eco Ognjenović, Dragana, Bajramović, S., Bogućanin, H., Selak, V. (2007): Stanje i perspektive ruralnog finansiranja u Bosni i Hercegovini, Radovi Poljoprivredno-prehrambenog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Godina LII, Broj 58/2, Sarajevo.nomic Policy Analysis of the Accession and the Candidate States and the Western Balkan countries.

8) Ognjenović, Dragana, Krilić, Alejna, Bajramović, S. (2007): Situation and Perspective for the Meat Sector in Bosnia and Herzegovina, FP6 Project Agro economic policy analysis of the new member states, the candidate states and the countries of the Western Balkans.

9) Bajramović, S., Davidova Sophia, Gorton, M., Ognjenovic Dragana, Pettersson Mallin, Rabinovicz Ewa (2006): Competitiveness in the Agricultural Sector of Bosnia and Herzegovina, Study, Report 2006:5, SIDA, SLI, Lund, Švedska.

10) Ognjenović, Dragana, Bajramović, S. (2007): Current Situation of Rural Finance in Bosnia and Herzegovina, International Scientific Conference: Influence of EU Support Structural Changes in Agricultural and Food Sector, Vilnius, Lithuania.

11) Selak, V., Bajramović, S., Ognjenović, Dragana, Bogućanin, H. (2006): Market Integration on the Cereal Sector in Bosnia and Herzegovina,, FP6 Project Agro economic policy analysis of the new member states, the candidate states and the countries of the Western Balkans.

12) Ognjenović, Dragana, Bajramović, S., Čustović, H. (2006): Rural Credit in Bosnia and Herzegovina, FP6 Project Agro economic policy analysis of the new member states, the candidate states and the countries of the Western Balkans.

13) Ognjenović Dragana, V. Selak, H., Bogućanin, S. Bajramović, Aleksandra Nikolić, V. Falan (2005): Izvori i uslovi kreditiranja investicija u proizvodnji jagodastog voća, Dani jagodastog voća, Čelić.

14) Selak, V., Bogućanin, H., Bajramović, S., Šoljić, K., Ognjenović, Dragana, Ljubić, D., Kasapović, Sadžida, Nikolić, Aleksandra, Falan, V. (2005): Agrarna struktura BiH i prijedlozi za njene promjene, Radovi Poljoprivrednog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, Godina L, Broj 55/2, Sarajevo



Ime i prezime Vjekoslav Selak Nastavno zvanje Redovni profesor Ustanova Poljoprivredno – prehrambeni fakultet Sarajevo

Kontakt e-mail: [email protected] Tel. ++387-33-653-033 Faks ++387-33-667-429

Kratka biografija Zadnji izbor u nastavno zvanje 1986. godina.

Naučno područje, polje, grana Makroekonomika poljoprivrede Specijalnosti Tržište poljoprivredno – prehrambenih proizvoda, Agrarna politika Strani jezici Njemački, Engleski, Francuski

Važnije publikacije i radovi u zadnjih pet godina Selak V., Bogućanin H.,Džubur A., Kasapović Sadžida, Krilić Alejna, Makaš Merima (2009): Agrarna politika i odnos države prema vinogradarsko- vinarskom sektoru u BiH. Savjetovanje. Položaj vinogradarstva i vinarstva u BiH. Turistička zajednica ŽZH. Ljubuški Selak V., Ljubić D., Janjić P., Krilić Alejna, Brković N.,Vasilj D., Kasapović Sadžida, Makaš Merima, (2009): Poljoprivreda i izlaz iz gospodarske krize. Savjetovanje. Saopšten rad. Sveučilište Apeiron. Vlašić Selak V., Pavličević J., Ljubić D., Janjić P., Kasapović Sadžida, Krilić Alejna, Makaš Merima (2009): Tržišna poljoprivreda i njene mogućnosti u podržavanju lokalnog gospodarskog razvitka- Primjer Općine Prozor – Rama. Zbornik radova sa međunarodnog znanstvenog i stručnog skupa „ Rama nekoć i danas“. Matica Hrvatska Selak, V., Bajramović, S., Ognjenović, Dragana, Bogućanin, H. (2006): Market Integration on the Cereal Sector in Bosnia and Herzegovina,, FP6 Project Agro economic policy analysis of the new member states, the candidate states and the countries of the Western Balkans. Ivanković M., Bojnec Š., Kolega A., Selak V. (2006); Ekonomska i društvena uloga poljoprivrede u Federaciji Bosne i Hercegovine, Društvena istraživanja, Br. 4-5 (84-85), Institut društvenih znanosti Ivo Pilar, Zagreb Ognjenović, Dragana, Selak, V., Bogućanin, H., Bajramović, S., Nikolić Aleksandra, Falan V. (2005): Izvori i uslovi kreditiranja investicija u proizvodnji jagodastog voća. XVI dani jagodastog voća, Ćelić. Bogućanin H., Selak V., Falan V., Šoljić K. (2005): Ekonomika proizvodnje jagodastog voća, Radovi Poljoprivrednog fakulteta u Sarajevu, Br. 55/1, Sarajevo. Selak V., Bogućanin H., Šoljić K., Ognjenović Dragana, Ljubić D., Kasapović Sadžida, Nikolić Aleksandra, Falan V. (2005): Agrarna struktura i prijedlozi mjera za njene promjene, Radovi Poljoprivrednog fakulteta u Sarajevu, Br. 55/2, Sarajevo.

master ea.pdf

Documents