T--· --.-- -----.--..-----..-.---

o Senin 0 Selasa 0 Rabu----"(!)-=---3--4--5---6-7 817 18 19 20 21 22 23---c=----=-----;::c-----::;:---. --.----.-OJan .Peb o Mar OApr OMei OJun

• Kamis 0 Jumat9 10 1124 25 26OJul 0 Ags

o Minggu14 15

29 30 31

o Sabtu12 1327 28

OSep OOkt ONov ODes

•Mastodon & Burung Kondor Relcvan Kcneh

Pidangan Bale Rumawat Pajajaran-Unpad di awal taun 2012 dibukaku tongtonan istimewamangrupa

pagelaran teater "Mastodon dan .BurungKondor(MDBK)" karya dramawan rno-yanWS Rendra (Almj.Pagelaran BaleRumawat anu ka-ag-na ieu lumangsungdi Aula Unpad Graha Sanusi Hardja-dinata Jl.Dipatiukur 35 Bandungtrz-rgJanuari zorz l.Pagelaran anu disutra-daraan langsung ku garwana Rendra,Ken Zuraida, dina poe kahiji diluuhanku para tamu jeung ondangan ti kalan-gan seniman, budayawan, rengrenganguru besar Unpad, dekan, jeung sakum-na civitas akademika Unpad. Anu rawuhharita diantarana:Rektor Unpad ProfGanjar Kurnia, Prof Himendra Warga-hadibrata, Dr.Tyas Nugrahadi, ProfDede Mariana, Tjetje Hidajat Padmadinata,Prof Deddy Mulyana,Prof.Dadang Suganda, Drs.Aceng Abdullah, Iman SolehCCL, Yesmil Anwar, Dodi Eka,jeung rea-rea deui, sadayanasaregep ngabandungan lalakon teater anu dina mangsaOrdeu Baru "ha ram" dipage-larkeun.Padahal pagelaranharita ngakan waktu meh 2

jam leuwih, tabuh 12 peutingkakara lekasan.Poe kaduanadilalajoan ku mahasiswa. Jejercarita "Mastodon .ban BurungKondor" teh nyaritakeun riceuw-na sosial politik di Amerika Latinanu keur diharudum kontrarevolusi. Pamarentahan tentara,anu ambisius dina pangwangunan keur manjangkeunkakawasaanana, sabalikna rayat mah tarn-bah salangsara, hirupna teu tengtrem kalisdisingsieunan, sakalieun aya nu wani dipo-congok tibatan jadi cucuk rungga pikeunanu kumawasa.Antukna jadi pamarenta-han anu sabalangbentor, awuntah, nya ieuanu disebut amarah para mastodon (gajahpurba).Tah rayat anu katalangsara jaditumbal parnarentah mastodon nu ngatas-namakeun pangwangunan, dimaknaansalaku burung-burung kondor (heulangbangke/rnanuk najar). Kamiskinan akibatgawena pamarentahan diktator jeungotoriter, geus ngahuru dada para revolu-sioner anu diluluguan ku urangkam-pus.Laju mupakat pikeun narekahan revo-lusi.Tapi tawaran revolusi teh dihulag kuJose Karosta, sang penyair.Manehna jalmaanu nyakola jeung asak jeujeuhan teu

kabawa ku sakaba-kaba, leuwih nguta-makeun prinsip-prinsip kabudayaan.Sabab, cek pikiran sang penyair, sabanrevolusi din a pamustunganana barismedalkeun sikep panatik/ekstrim.Sikepanu bakal megarkeun para mastodon/penindas.Unggal revolusi anu dimeu-nangkeun ku kaom radikal fanatis, bakalngalahirkeun para mastodon! IstimewanaMDBK, nyaetasabulan ti satutasna mage-laran di Istora Senayan (15 Desernber1973), dina media citak disebutkeun yenkarya drama "masterpiece" Rendra anuditulis antara taun 1971-1973 teh geusngahuru kasadaran para aktivis Malari(Perisrtiwa/Malapetaka 14-15 Januari1974). Dina awal pagelaranan di Yogya(Sport Hall Kridosono tanggal 24Nopernber) MDBKge dicekal teu meunangmentas sabab dianggap kontroversial,

nyigeung kakuasaan parnarentahan. SiBurung Merak ge dina taun 1970 kungsiunggah bale watangan sabab dianggap kri-tis teuing jeung geus ngahuru suhu politikmangsa haritajeung dianggap sakongkoljeung aktivis Arif Budiman, sarta kabauddina "Perkemahan Kaum Urban" di basisirParangtritis i6-18 Oktober 1971 anubabarengan jeung para mahasiswa, seni-man jeung cendikia anu sacara militanberproses ku kasadaran nyedot enerji tialam di luar jeung alam di jero, pikeunngaberontak kana saniskara rupa-rupa"penindasan intelektual".LengkepnaMDBK mimiti dipagelarkeun ku BengkelTeater taun 1973 di Yogyakarta, 7Desember di Gedong Merdeka oge di ITBjeung di Istora Senayan.Satutasna ampir40 taun, MDBK magelaran deui di

Bandung. Anu cek Ken Zuraida dayeuhtempat digedekeunana MDBK.Bandungtemp at sajarah penting.Sabab ku gawerancage mahasiswa !TBmangsa harita anudiluluguan ku pupuhu Dewan MahasiswaKemal Taruc, Rendra jeung BengkelTeaterna bisa magelaran di lapang basketITB.

Naskah MDBK ceuk pamanggih parapengamat, ngandung makna anu jero anubisa dijadikeun bahan "perenungan" pi-keun sakabeh warga nagara anu miharepbangsana maju sarta dianggap relevanjeung kaayaan Indonesia dina mangsakiwari, "Eta mah nyanggakeun nafsi-nafsi,sakabeh jalma kagungan hal interpretasisareng imajinasi, anu utami pikeun Unpadmah "berapresiasi" boh apresiasi ka pa-nulisna, sutradara, para pamaen, atawakana jeier caritana," ceuk Ganjar.

Ganjar ge boga anggapanMDBK mah peristiwa kaseniantapi lain ngan ukur kasenian tapikasenian anu bisa mere "penger-tian", laju mere "kakuatan" anupamustunganana kakara mere"hiburan".Lalajo MDBK dinamangsa kiwari jeung bihari soksanajan jejer caritana relevankeneh, tangtu pikeun anu lalajomah aya bedana. Ceuk PerupaHerry Dhim mah "kapicu adrena-Iin" cenah gee.Kawantu mangsaharita mah jaman "cekal" jeung"disubversifkeun" atuh lalajo gebari pungak-pinguk barijeung risiku bisi rempan ku kaayaan.

Eta hal ge kaalaman ku HarrisSamudra,almnus Sastra RusiaUnpad entragan taun So.Harita

keur sakola di SMP, cenah, manehna lalajoMDBK di ITB jeung Gedong Merdekateh.Gregetna tangtu nalika Jose Karostadiperankeun ku Rendra.Tapi Harrys gemuji ekting Mariam Supraba (putranaRendra) jeung Edi Haryono anu ti baheula(taun 75) satia nunutur Rendra kama-mana.Yesmil Anwar,kriminolog Unpadjeung pamaen teater ga ngaapresiasi, ek-ting para parnaen lancar, ngan stokpamaen kurang cenah. Parnaen sentraljeung tokoh antagonis kawilang alus. Tapirevolusina "manis" kurang greget. Tahpesen anu ditepikeunana mah relevankeneh, hal ieu hade dipagelarkeun diUnpad pikeun revitalisasi kahirupan kam-pus anu dipalar urang kampus teu "butapolitik", tangtu politik pikeun kamajuannagara.***Asep GP.

Mangle No. 2359-------------------------------------- 41

-----------------_. Kliplng.Humas Unpad 201,).