meca bouwtechnieken

Upload: arisan47

Post on 31-Oct-2015

227 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

bouwtechnieken

TRANSCRIPT

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    1/80

    Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid

    BOUWTECHNOLOGIE

    BOUWTECHNIEKEN

    BOUWLTmCHINITEN

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    2/80

    2

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    3/80

    3

    Situering

    Er bestaan al verschillende uitgaven over bouwplaatsmachines, maar de meeste zijn verouderd. Daarom is devraag naar een modern handboek, waarin ook de nieuwe technieken aan bod komen, enorm groot.

    Het Modulair handboek Bouwplaatsmachinisten werd geschreven in opdracht van fvb-c Constructiv (Fondsvoor Vakopleiding in de Bouwnijverheid). De dienst Gemechaniseerde beroepen (MECA) van het fvb vormde hetredactieteam. De verschillende boekdelen werden in samenwerking met de opleidingsinstellingen uitgewerkt.

    Dit handboek werd opgebouwd uit verschillende boekdelen en verder opgesplitst in modules. De structuur eninhoud werden aangepast aan de nieuwe technieken in de bouw- en machinewereld.

    In het naslagwerk werd tekst zoveel mogelijk afgewisseld met afbeeldingen. Hierdoor krijgt de lezer hetleermateriaal meer visueel aangeboden.

    Om goed aan te sluiten bij de realiteit en de principes van competentieleren, is een praktijkgerichtebeschrijving het uitgangspunt van elk onderwerp. De boekdelen bevatten ook praktijkoefeningen.

    Opleidingsonahankelijk

    Het handboek werd zo ontwikkeld dat het voor verschillende doelgroepen toegankelijk is.

    We streven naar een doorlopende opleiding: zo kan zowel een leerling bouwplaatsmachinist als eenwerkzoekende in de bouw of een werknemer van een bouwbedrijf dit handboek gebruiken.

    Een gentegreerde aanpak

    Vlgd, gzdd ml zijn themas die de redactie hoog in het vaandel draagt. Het is vooreen bouwplaatsmachinist uitermate belangrijk dat hij daar de nodige aandacht aan besteedt. Om de

    toepasbaarheid te optimaliseren werden deze themas zoveel mogelijk gentegreerd in het handboek.

    Robert VertenueilVoorzitter vb-fc Constructiv

    VOORWOORD

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    4/80

    4

    vbf cv, Bl, 2012

    Alle rechten van reproductie, vertalingen aanpassing onder eender welke vorm,voorbehouden voor alle landen.031BM - versie augustus 2012.

    D/2011/1698/45

    Contact

    Voor opmerkingen, vragen en suggesties kun je terecht bij:

    vbfc ConstructivKoningsstraat 132/51000 Brusselel.: +32 2 210 03 33Fax: +32 2 210 03 99

    website : fvb.constructiv.be

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    5/80

    IHODSAFE

    5

    1. KUNTTOF (HUI-)IOLEINGEN ...71.1. Algemene samenstelling...........................................7

    1.2. Ontvangtoestellen...................................................... 781.2.1. Functies van ontvangtoestellen.................... 781.2.2. Soorten ontvangtoestellen .............................79

    1.3. Kunststof rioleringsbuizen (leidingen)...........121.3.1. Algemene eigenschappen .............................. 121.3.2. Soorten kunststoen voor rioleringsbuizen.131.3.3. Pvc (polyvinylchloride) ...................................... 141.3.4. PP (polypropyleen).............................................. 141.3.5. PE (polyethyleen) .................................................14

    1.4. Hulpstukken.................................................................... 15

    1.5. Plaatsing ............................................................................ 161.5.1. Basisprincipe .......................................................... 161.5.2. Bepalen van de helling...................................... 171.5.3. Plaatsingsregels voor de buizen.................... 181.5.4. Graven van de sleuven ...................................... 181.5.5. eggen van de buizen .......................................19

    1.6. Verbinden van de buizen met

    een steekverbinding.................................................. 201.7. oezichtsputten / sifonputten.............................21

    1.7.1. Kunststofputten.................................................... 211.7.2. Waar moet een toezichtsput / sifonput

    geplaatst worden?...............................................21

    1.8. ozingsplaatsen............................................................ 221.8.1. Soorten rioolwater .............................................. 221.8.2.Verplichte hemelwaterputten en

    inltratievoorziening...........................................231.8.3. Gescheiden rioleringsstelsel ...........................241.8.4. Gemengd rioleringsstelsel...............................251.8.5. Riolering in Vlaanderen .....................................25

    1.9. Hemelwaterputten.....................................................271.9.1. Algemeen................................................................ 271.9.2. Systeem.................................................................... 281.9.3. Voorlters voor regenwater.............................29

    1.9.3.1. iet-zelfreinigende lter.................... 291.9.3.2. Zelfreinigende lter .............................30

    1.9.4. Betonnen hemelwaterputten ........................ 311.9.5. Ondergrondse plaatsing van

    een betonnen hemelwaterput...................... 32

    1.10. itwerken voorbeeld huisrioleringsplanin pvc ................................................................................ 33

    2. BETON ...................................................................................352.1. Algemeen en denities............................................ 35

    2.2. Cement .............................................................................. 36

    2.3. Water.................................................................................... 41

    2.4. Hulpstoen...................................................................... 42

    2.5. Vervaardiging .................................................................43

    2.6. Ontvangst.........................................................................44

    2.6. Water/cementfactor...................................................45

    2.6. Betonwapeningen...................................................... 462.6. Verdichten van beton................................................ 48

    3. FUNEINGEN .......................................................... 493.1. Kenmerken ...................................................................... 49

    3.2. Voorbereidingen .......................................................... 50

    3.3. Soorten funderingen.................................................523.3.1. Fundering op staal .............................................. 52

    3.3.1.1. Funderingszolen ...................................533.3.1.2. Funderingsplaten .................................57

    3.3.2. Funderingen op putten .................................... 59

    3.3.3. Paalfunderingen...................................................60

    4. KELE.............................................................................634.1. raditionele kelder.......................................................63

    4.1.1. Wat is een kelder? ................................................ 634.1.2. itvoering van een kelder in metselwerk.64

    4.1.2.1. Brugjes.......................................................644.1.2.2. Bouwplanken .........................................65

    4.1.3. itvoering van een kelder in metselwerkin volle stenen .......................................................68

    4.1.4. itvoering van een kelder

    in gewapend beton ............................................ 694.1.5. itvoering van een kelder

    in stepoc-blokken................................................ 72

    4.2. Prefabkelders.................................................................. 74

    4.3. Waterdichtheid van een kelder ...........................75

    4.4. Verlichting en verluchting...................................... 764.4.1. Verlichting ...............................................................764.4.2. Verluchting .............................................................76

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    6/80

    6

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    7/80

    7

    1. KUNTTOF (HUI-)IOLEINGEN

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    In dit hoofdstuk hebben we het over kunststofbuitenrioleringen voor gebouwen, omgevingswerken,parkings,

    1.1. Algemene samenstelling

    Een riolering is het geheel van ontvangtoestellen,leidingen, toezichtputten en lozingsplaatsen diebedoeld zijn voor de waterdichte en reukloze afvoervan afvalwater en regenwater.

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    8/80

    8

    1.2.1. Functies van ontvangtoestellen

    Ontvangtoestellen worden gebruikt om huishoudelijkafvalwater en hemelwater op te vangen. Enkele voorbeeldenvan ontvangtoestellen zijn de afvoer voor de wasmachine, dewastafel, het terrasputje, de dakgoot, Het afvalwater moet zo weinig mogelijk vaste stoen en

    vetten bevatten, want anders slibt de riolering snellerdicht. Vaste stoen zijn zwaarder dan afvalwater en

    kunnen dus snel bezinken. Vetten, die gewoonlijk inwarm water zijn opgelost (bijvoorbeeld de vetten vaneen afgewassen sauspan), kunnen zich op de wandenvastzetten tijdens het afkoelen. Vloeibare vetten of olinzijn lichter dan afvalwater en drijven dus boven.

    Het ontvangtoestel kan het best voorzien worden van eenstankslot (ook reukafsnijder, sifon of waterslot genoemd),dat ervoor zorgt dat de rioolgeur niet naar buiten komt.Wat is het werkingsprincipe van een stankslot?

    Enkele voorbeelden van vaste stoen zijn: haar (in dedouche / het bad), etensresten (in de gootsteen van dekeuken), aarde of zand (wanneer voetbalkledij in de wastafelgewassen wordt). Mogelijke oplossingen om deze vastestoen uit het afvalwater te weren, zijn roostertjes, reinigbaresifons, bezinkputten,

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken 1. kunststo (huis-)rioerinen

    1.2. Ontvangtoestellen

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    9/80

    9

    1.2.2. Soorten ontvangtoestellen

    Alle sanitaire toestellen (wastafel, bad, wasbak, ) zijn ontvangtoestellen. Schrij de juiste benaming bij de onderdelen op de otos hieronder.

    Kloksifon of klokrooster: dient om schrobwater of regenwater in een garage, een terras, reukloos af tevoeren. Sifons bestaan in aluminium, kunststof, roestvrij staal en gietijzer.Wat moet je doen als de kloksion toch een geur verspreidt?

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    10/80

    10

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken 1. kunststo (huis-)rioerinen

    Vloergoten (straatgoten) met roosters: worden meestal ingewerkt in opritten of terrassen en voerenregenwater en schrobwater af naar de riolering. Ze zijn doorgaans gemaakt uit kunststof of glasvezelbeton.

    1. rooster uit verzinkt staal2. roosterbevestiging en uitsparing3. eindplaat4. stankafsluiter / bladvanger5. aansluitbuis, bv. 1106. oneenheid voor de verankering in mortel

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    11/80

    11

    Vetvangputjes of vetvangscheiders: worden zo dichtmogelijk bij de plaatsen waar veel vetten of olin komen,bijvoorbeeld aan keukens en restaurants, geplaatst.Ze dienen om het vet van het afvalwater te scheiden.Vet is lichter dan water en drijft er dus op, zodat heteraf geschept kan worden. Er mogen nooit toiletten ofhemelwaterafvoeren op een vetafscheider aangeslotenworden.Waarom?

    Duid de volgende elementen aan op de guur hiernaast.

    ingang voor het keukenafvalwater bezinkgedeelte (waar zwaardere stoen naar de bodem

    zakken) overloop vetvanggedeelte (dit gedeelte moet veel groter zijn, zodat

    het afvalwater tot rust kan komen en het vet de tijd krijgtom naar de oppervlakte te komen)

    deksel voor het afscheppen van het vet deksel voor het uitscheppen van het bezinksel vet bezinksel

    afvalwater eken ook de stroom van het afvalwater zonder vet.

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    12/80

    12

    1.3. Kunststof rioleringsbuizen (leidingen)

    Bij BEOR-gekeurde buizen kan je zeker zijn dat detechnische kwaliteit zeer goed is en dat de productengegarandeerd voldoen aan de norm. Het BEOR-merk moetonuitwisbaar op de buizen en hulpstukken vermeld staan.

    1.3.1. Algemene eigenschappen

    De meest gebruikte kunststof rioleringsbuizen bestaan

    uit pvc, PE of PP. Over het algemeen hebben kunststofrioleringsbuizen de volgende eigenschappen:

    Glad en niet poreus: hierdoor worden alle bestanddelenuit het afvalwater optimaal getransporteerd. Ook bij eengering verval (kleine helling) wordt het afvalwater noggoed afgevoerd.

    Flexibel (vervormbaar): kunststof rioleringsbuizen wordengezien als exibele buizen, die onder een belasting(binnen bepaalde grenzen) kunnen vervormen zonderte breken. Het kunststof leidingsysteem kan eventuele

    grondverzettingen volgen zonder dat het breekt of lekt.Betonbuizen zijn star.

    Waterdicht: het afvalwater wordt afgevoerd, maar er kangeen grondwater insijpelen. Een rubberen dichtingsringzorgt voor een waterdichte verbinding tussen de buizen ofde hulpstukken.

    Gering gewicht: hierdoor verlopen de plaatsing en hettransport vlot.

    Slagvast Goede chemische weerstand: de buizen zijn bestand

    tegen alle stoen die in huishoudelijk afvalwater

    voorkomen. Pvc is niet zo goed bestand tegen stoen alsaceton of chloroform, maar deze stoen komen normaalniet voor in huishoudelijk afvalwater.

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    13/80

    13

    iet temperatuurgevoelig: de buizen moeten bestand zijntegen heet water, maar ook bij koude omstandighedenmogen de eigenschappen (bijvoorbeeld stijfheid enslagvastheid) niet sterk veranderen. De buizen liggenimmers buiten, ook bij vorst.

    Ecologisch: de materialen kunnen tegenwoordig bijvoorkeur gerecycleerd worden.

    1.3.2. Soorten kunststoen voor rioleringsbuizen

    Een kunststof buitenriolering bestaat uit buizen enhulpstukken. In overeenstemming met het gescheidenstelsel en de gescheiden huisaansluiting hebben ingegravenleidingen de volgende kleuren: roodbruin voor de afvoer van afvalwater (DWA); grijs voor de afvoer van hemelwater (RWA).

    In dit geval zijn de roodbruine buizen niet de gekende,goedkopere pvc-buizen (zonder BEOR-label), die vaak

    vroeger werden gelegd.

    Amg:

    De diameter () ligt meestal tussen 110 en ca. 600 mm. De lengtes zijn veelal 5 m of 6 m. De buizen kunnen het best minstens 3,2 mm dik zijn. Hoe

    dikker de buis, hoe hoger de stijfheid en hoe minder snelde buis vervormt.

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    14/80

    14

    1. kunststo (huis-)rioerinen

    1.3.3. Pvc (polyvinylchloride)

    Warm water mag maar voortdurend afgekoeld wordentot 60C. Sporadische pieken van warm water tot 95C zijnniet schadelijk. Pvc-buizen worden het meest gebruikt alshuisriolering.

    1.3.4. PP (polypropyleen)

    Buizen in polypropyleen kunnen zwaarder belast wordenen hebben een betere chemische weerstand dan pvc-buizen. Ze zijn wel duurder. PP-buizen worden steeds meervoorgeschreven voor de aansluiting van een huis aan deopenbare riolering.

    1.3.5. PE (polyethyleen)

    PE-buizen zijn meestal zwart. Ze worden vooral gebruikt

    als drukleidingen, zoals voor gas- en watertransport. Deverbindingsmethode is smeltlassen (bij een temperatuurvan ca. 230C). itzonderlijk worden ze ook als gewonerioleringen gebruikt. PE is exibel, slagvast en heeft een hogechemische en thermische weerstand. PE-buizen wordenhierna niet meer verder besproken.

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    15/80

    15

    1.4. Hulpstukken

    1. kunststo (huis-)rioerinen

    Voor alle buizen bestaat een zeer uitgebreid gamma aan hulpstukken.Benoem de volgende hulpstukken.

    Steekmof - bocht 45 - bocht 90 - Y-stuk 45

    -stuk 90 - verloopring - afsluitkap/einddop

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    16/80

    16

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    1.5. Plaatsing

    1.5.1. Basisprincipe

    Bij de plaatsing kan het best rekening gehouden worden met het onderstaande basisprincipe.De plaatsing start op het laagste punt, tegen de stromingsrichting in. De buizen worden zo geplaatst dat hetwater van de mof naar de spie vloeit, dus met de mof omhoog.Waarom?

    Bij het in elkaar schuiven wordt met een hefboom (bijvoorbeeld een breekijzer) tegen de mof geduwd en niettegen de spie. Hierbij wordt altijd een houten blok gebruikt.De stromingsrichting is dus tegengesteld aan de plaatsingsrichting.

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    17/80

    17

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    1.5.2. Bepalen van de helling

    Een riolering moet in een lichte helling gelegd worden, zodat het water vlot afgevoerd wordt. De hellingmoet echter regelmatig zijn om stroomversnellingen waarbij vaste stoen achterblijven en zich ophopen, tevermijden.

    Bij kunststof buizen wordt gezorgd voor een voortdurende helling van 1% 2% (= 1 cm 2 cm per meter).

    Het is belangrijk dat de buis niet te diep uitkomt aan de straatriolering. Om de helling te bepalen moet je de

    volgende gegevens kennen: de afstand tussen het verst gelegen ontvangtoestel en het lozingspunt (waarbij je rekening houdt met het

    hoogst gelegen ontvangtoestel);

    het vloerpas (wordt aangegeven door de architect en een ambtenaar van de technische dienst van degemeente of stad en wordt aangeduid op een piket);

    de diepte van de buisbovenkant van de gemeenteriolering (wordt opgemeten in een nabije controleput vande straatriolering).

    og:

    Gegeven: een bestaand stuk bouwterrein dat aan een weg ligt en waar een woning op gebouwd zal worden.In een controleput aan de straatgoot meten we de diepte tot de bovenkant van de straatriolering. Deze dieptebedraagt 80 cm onder de straatgoot. De architect bepaalt samen met een ambtenaar van de gemeente dat hettoekomstige vloerpas voor de woning 45 cm hoger zal zijn dan de straatgoot. De afstand van de straatgoot tothet verste ontvangtoestel (RWA) is 22 m. De afvoerbuis moet minstens 50 cm onder de grond zitten.

    Gevraagd: de helling voor de riolering.

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    18/80

    18

    1. kunststo (huis-)rioerinen

    1.5.3. Plaatsingsregels voor de buizen

    Het is goed om bij het begin van de DWA-riolering een kleine aanvoer van regenwater aan te sluiten, zodatde leiding bij een regenbui doorspoeld wordt.

    Het trac moet zo recht mogelijk zijn en de hoofdleiding moet buiten het gebouw liggen. eidingen moeten de muren zo veel mogelijk haaks kruisen. ussen de muur en de buis wordt een elastische

    voeg voorzien (voor zettingen van het gebouw). Als deze muur waterdicht moet blijven, kan een elastischemuurdoorvoer gebruikt worden.

    Horizontale bochten van 90 worden zo veel mogelijk vermeden en vervangen door twee bochten van 45.Hetzelfde geldt voor -stukken.Waarom?

    Op belangrijke plaatsen moet een riool genspecteerd kunnen worden via inspectieputten. ot aansluiting van de putjes moeten alle geplaatste leidingen degelijk worden afgesloten tegen vuil (met

    afschermdoppen).

    1.5.4. Graven van de sleuven

    De sleuven op de bodem zijn minstens 20 cm breder dan de buis. De ingraafdiepte moet voldoende zijn omde buizen te kunnen bedekken met ongeveer 50 cm grond (vorstvrij). Deze diepte moet groter zijn als ervoertuigen over de riolering zullen rijden. De onderkant van de sleuf mag geen stenen of keien bevatten die debuis kunnen beschadigen.

    In principe kunnen rioleringen niet goed geplaatst worden in natte sleuven.

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    19/80

    19

    1. kunststo (huis-)rioerinen

    1.5.5. eggen van de buizen

    De buizen worden in sleuven gelegd, bij voorkeur niet in zandcement, maar wel in zand.

    In de sleufbodem wordt een zandlaagje van ongeveer 10 cm gelegd. De buizen worden zo gelegd dat zeover de hele lengte op deze laag rusten. Vlakbij een buis mogen geen puntbelastingen (bv. steenbrokjes) ofharde materialen aanwezig zijn.

    Vervolgens worden de zijkanten met zand aangevuld en verdicht, liefst in lagen van maximaal 30 cm. ot eenhoogte van 30 cm boven de buis wordt enkel naast de buis verdicht.Waarom?

    Boven deze 30 cm kan de sleuf verder aangevuld worden met gewone aarde en over de volledigesleufbreedte verdicht worden.

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    20/80

    1.6. Verbinden van de buizen met een steekverbinding

    20

    1. kunststo (huis-)rioerinen

    Een steekverbinding is een verbinding door middel van een mof en spie. In de mof bevindt zich een voorafvastgemaakte rubberen ring.

    Duid aan op de bovenstaande guur: mof- en spie-einde, rubberdichting, bocht 45, stootrand.

    Buitenrioleringen worden altijd met een steekverbinding geplaatst. Aan n zijde heeft de fabrikant eenmofeinde gemaakt met daarin een voorgemonteerde rubberen afdichtingsring. Aparte afdichtingsringen die jezelf moet plaatsen, mogen niet meer gebruikt worden!Waarom niet?

    De soepele afdichtingsring waarborgt een water- en luchtdichte verbinding tussen de buis en het hulpstuk. Hijmaakt ook een lichte hoekverdraaiing mogelijk (soms zelf tot 12), zonder dat er problemen ontstaan met dedichtheid. Dit is belangrijk om weerstand te kunnen bieden aan grond- en verkeerslasten.

    Binnenrioleringen hebben meestal een diameter van 40 mm of kleiner. Ze worden niet geplaatst metsteekverbindingen, maar gelijmd.

    e vbdg d al vlg gvd:

    1. Zaag de buis haaks af met een jngetande zaag.2. eem de bramen weg met een stalen sponsje.3. Breng glijmiddel aan op de rubbermanchet. Bij buizen van 200 mm en groter moet je ook glijmiddel

    aanbrengen op het spie-einde van de buis.4. Zet op het spie-einde een potloodlijntje tot waar de buis ingeschoven zal worden.5. Breng de buis schuivend of licht draaiend tot aan de stootrand in het hulpstuk. Indien nodig kan kan je

    hiervoor een koevoet of een breekijzer met een houten blok gebruiken.

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    21/80

    1.7. oezichtsputten / sifonputten

    21

    1. kunststo (huis-)rioerinen

    1.7.1. Kunststofputten

    Deze putten worden tegenwoordig op een standaardhoogte gemaakt uit kunststof. Ze worden bovenaanvoorzien van een mof. Zo kan de put tot het maaiveld opgehoogd worden met een stuk buis van dezelfdediameter.

    Putten met een verval van 15 cm of meer, die dienen om vet, zand of bladeren op te vangen, moeten zekerregelmatig gereinigd worden (twee maal per jaar).

    1.7.2. Waar moet een toezichtsput / sifonput geplaatst worden?

    Op plaatsen waar verstoppingen te vrezen zijn; op plaatsen waar meerdere buizen samenkomen; op het einde van de riolering, net voor de aansluiting met de openbare riolering. De aansluitingskant naar de

    openbare riolering is voorzien van een mof met een diameter van minstens 160 mm.

    Plaag De geprefabriceerde putten worden geplaatst naarmate de plaatsing van het rioleringssysteem vordert. Zeworden geplaatst op een fundering van ongeveer 15 cm zandcement of mager beton.

    Als de rioleringen aan de put zijn aangesloten, wordt de put tot een hoogte van 2/3 aangevuld metzandcement. Daarna wordt hij gelijkmatig en laagsgewijs verder aangevuld met zand. Hij moet na elke laaggoed verdicht worden.

    Om de toezichtput onbelast te houden kan er rond de put een betonnen rand met een metalen dekselgeplaatst worden. Het deksel moet geurdicht zijn.

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    22/80

    22

    1. kunststo (huis-)rioerinen

    1.8. ozingsplaatsen

    1.8.1. Soorten rioolwater

    hmla rwA = gaav:

    al het water dat afkomstig is van neerslag (regen, sneeuw,hagel, dooiwater) en dat van de gebouwen en de omgevingafvloeit.

    Avala DwA = dgav:

    alleen het huishoudelijke afvalwater, zonder het (niet-

    verontreinigde) hemelwater.

    Huishoudelijk afvalwater bevat zowel fecalin als keuken-en badkamerwater.

    Industrieel afvalwater is het water dat door de industrilebedrijven wordt geloosd. Het kan erg sterk verschillenvan samenstelling en allerhande stoen bevatten (zuren,chemische resten, ). De milieunormen (VAREM II)verplichten bedrijven om zelf voor de zuivering van hunafvalwater te zorgen, zodat het water dat in het rioolstelselgeloosd wordt, betrekkelijk zuiver is. a deze zuivering

    door het bedrijf moet het industrieel afvalwater ongeveereven zuiver zijn als huishoudelijk afvalwater.

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    23/80

    23

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    1.8.2. Verplichte hemelwaterputten eninltratievoorziening

    Vooral in Vlaanderen is de laatste 50 jaar zeer veel terreinoverbouwd (gebouwen) of verhard (opritten, parkings, ).Dit levert meer en meer problemen op: Het grondwaterpeil zakt. Het water van deze gebouwen en de verhardingen wordt

    afgevoerd naar de riolering. Bij hevige stortbuien kunnen

    de rioleringen het water niet meer slikken, met vaakplaatselijke overstromingen tot gevolg.

    De Vlaamse regering heeft enkele maatregelen genomenom het hemelwater dat niet hergebruikt kan worden,uit de riolering te houden, o.a. het besluit van 1 oktober2004 houdende vaststelling van een gewestelijkestedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten,inltratie-voorzieningen, buervoorzieningen en gescheidenlozing van afvalwater en hemelwater, dat op 1 februari 2005in werking getreden is.

    Dit besluit geldt voor: het bouwen of herbouwen van gebouwen of constructies

    met een horizontaal dakoppervlak van meer dan 75 m.Wanneer minder dan 60% van de buitenmuren wordtbehouden, spreken we van herbouwen.

    het uitbreiden van gebouwen of constructies met eenhorizontaal dakoppervlak van meer dan 50 m.

    het aanleggen of heraanleggen van verhardegrondoppervlakken van meer dan 200 m (bv. asfalt,beton, gevoegde betegeling, ).

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    24/80

    24

    In deze gevallen moet: een hemelwaterput geplaatst worden:

    Hemelwaterputten zijn vaak gemaakt uit machinaal getrildgewapend beton. De overloop van de hemelwaterputwordt aangesloten op een gracht, de RWA-riolering of eeninltratiesysteem. De overloop van het inltratiesysteemwordt aangesloten op de RWA-riolering met een sifonputertussen.

    In ieder geval moet een deel van het ongebruiktehemelwater terug in de grond genltreerd worden. Enkelemogelijkheden:

    steenslag- of dolomietverharding (geotextiel + 7 tot 10cm materiaal)

    bestrating met open voegen (kasseien, straatstenen, ) grastegels, een inltratiesysteem: bij hevige regenval moet het

    systeem het water opnemen, een tijdje vasthouden endaarna geleidelijk in de grond afgeven. Hieronder zie jemet geotextiel omwikkelde kunststofmodules.

    1.8.3. Gescheiden rioleringsstelsel

    Een gescheiden rioleringsstelsel bestaat uit een dbbl

    lg: hemelwater (RWA) en afvalwater (DWA) wordengescheiden afgevoerd. Hierbij wordt het regenwaterafgevoerd naar de oppervlaktewateren (grachten, beken,rivieren). Het afvalwater wordt via de DWA naar eenzuiveringsinstallatie gebracht.

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    hzaal

    dappvla

    Mmmd

    mlap

    100 m 3.000 liter

    tussen 100 m en 150 m 5.000 liter

    tussen 150 m en 200 m 7.500 liter

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    25/80

    25

    1.8.4. Gemengd rioleringsstelsel

    In een gemengd stelsel is er slechts n rioolleiding waarinal het water terechtkomt dat afgevoerd moet worden,zowel het regenwater als het huishoudelijk en industrieelafvalwater. In Vlaanderen moet het gemengd rioleringsstelsellangzaamaan verdwijnen.

    1.8.5. Riolering in Vlaanderen

    In Vlaanderen onderscheiden we de volgendezuiveringszones:

    1. Z A :

    er ligt een riolering die aangesloten is op een RWZI(rioolwaterzuiveringsinstallatie). In deze zone ben je verplichtje huis aan te sluiten op de riolering. In Vlaanderen is 82% vande gezinnen aangesloten op het rioleringsnet. Dit vormt danook de grootste groep.

    Als er een gescheiden rioleringsstelsel aanwezig is, moetje ook gescheiden aansluiten. De septische put moetkortgesloten worden (tenzij het gemeentebestuur dit andersvoorschrijft).

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    26/80

    2. Z B :

    er ligt een riolering, maar ze is nog niet aangesloten ophet RWZI. Voorlopig wordt het afvalwater nog geloosd ineen beek of rivier, maar de aansluiting op het RWZI is welvoorzien in de toekomst. In deze zone heb je dezelfdeverplichtingen als in zone A: je bent verplicht om je huis aante sluiten op de riolering en de septische put kort te sluiten.

    3. Z c :

    er ligt een riolering, maar ze zal niet aangesloten worden opeen RWZI. Je moet zelf zorgen voor waterzuivering: Als de woning voor 1995 gebouwd is, volstaat een

    septische put. Voor woningen die gebouwd zijn na 1995 moet je een IBA

    (individuele behandeling van afvalwater) bouwen.

    4. Waar nog geen riolering ligt, gelden dezelfdevoorwaarden als in zone C.

    Om te weten in welke zone je woning ligt, kan je terecht bijde technische dienst van je gemeente. Gemeentes kunneno.a. gratis gebruiken maken van AquaGIS, de voortdurendgeactualiseerde rioleringsdatabank van Aquan.

    26

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    27/80

    27

    Meestal worden deze putten regenwaterputten genoemd.

    1.9.1. Algemeen

    Het is verspilling om (kostbaar en drinkbaar) leidingwaterte gebruiken in wcs, wasmachines, om de tuin te sproeien,de auto te wassen, schoon te maken, enz. Bovendien isregenwater zacht (het bevat geen kalk of chloor) en zorgt het

    voor een langere levensduur van toestellen en leidingen.

    Er bestaan geprefabriceerde hemelwaterputten in kunststofen in gewapend beton. Een betonnen put is goedkoper,bestaat in grotere afmetingen en helpt de zuren uit hetregenwater te neutraliseren. Grote betonnen putten zijnechter zwaar en kunnen alleen geplaatst worden met eenhydraulische graafmachine die meer dan 10 ton kan hijsenop een afstand van een viertal meter.

    1.9. Hemelwaterputten

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    28/80

    28

    1.9.2. Systeem

    Het water van hellende daken wordt afgeleid naar eenlterput (voorlter) (3) en van daar naar een hemelwaterput(1). Het komt onderaan in de put aan. Omdat het heteventuele slib niet mag laten opdwarrelen, wordt hierbijvoorbeeld een bocht van 180 gemaakt.

    Als de hemelwaterput vol is, moet het bijkomende watervia een overloop (2) afgevoerd kunnen worden. Deoverloop moet zich zo hoog mogelijk bevinden en startmet een overloopsifon, die de geur van de riolering uit de

    hemelwaterput houdt en een schuine bovenkant heeft omdrijvende deeltjes af te voeren. et op dat er via de overloopgeen rioleringswater kan terugstromen of ongedierte kanbinnenkomen: plaats een terugslagklep.

    Er kan ook een bijvulsysteem (6-7) voorzien worden omdroge periodes te overbruggen. Een pomp (4) haalt hetregenwater uit de put en stuurt het naar de aftappunten inen om het huis.

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    29/80

    29

    1. kunststo (huis-)rioerinen

    1.9.3. Voorlters voor regenwater

    De stoen die van op het dak met het regenwatermeegevoerd worden (bladeren, zand, takjes, uitwerpselenvan vogels, ), moeten tegengehouden worden, zodat zeniet in de regenwaterput terechtkomen. Dit gebeurt met eenregenwaterlter. Er bestaan verschillende soorten voorlters:

    1.9.3.1. iet-zelfreinigende lter

    Deze lter is een kleine, ondiepe betonnen put, netonder de grond. Hij wordt mee geplaatst met debetonnen hemelwaterput. Het regenwater moet doordrie compartimenten lopen voor het de lter verlaat. Hetmiddelste vak bevat grind of cokes, waardoor al het grovemateriaal tegengehouden wordt.

    De lter moet regelmatig schoongemaakt worden.Vandaar dat bovenaan een deksel voorzien is. Vul het

    werkingsprincipe op de tekening hieronder aan.

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    30/80

    1.9.3.2. Zelfreinigende lter

    Zelfs met een uitstekende lter zullen er altijd nogvuildeeltjes in het regenwater achterblijven en op debodem van de put bezinken. Dit bezonken slib mag niettelkens opgewoeld worden wanneer er regenwater in deput stroomt. Daarom moet de inkomende leiding verlengdworden tot op 10 cm van de bodem van de put, met eenbocht van 90 naar boven, zodat het water er vertraagd

    inloopt.

    Zelfreinigende voorlters bestaan in vele maten, soorten engewichten. De gekendste soorten zijn de cycloonlter en devalpijplter. Deze lters hebben een verlies van 10% tot 20%.Deze hoeveelheid water gaat verloren en wordt samen metde verontreinigingen afgevoerd.

    De werking van de cycloonlter steunt op het principevan de cycloonwerveling: zwaardere deeltjes blijvenin het midden zweven. Bij een cycloonlter is er dus

    een vrij groot hoogteverschil tussen de aanvoer- en deafvoerleiding. Het vuil moet dieper afgevoerd kunnenworden, wat niet altijd mogelijk is.

    Een valpijplter is een verticale lter in een regenpijp.Deze lter moet bovengronds genstalleerd worden inelke regenpijp en heeft geen invloed op de diepte van deleiding naar de put. Bij zware regenval blijkt echter nogalwat water verloren te gaan.

    30

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    31/80

    1.9.4. Betonnen hemelwaterputten

    Hoe groot een hemelwaterput moet zijn, hangt vooral af vande hoeveelheid regenwater die aangevoerd wordt en dieop haar beurt bepaald wordt door de dakoppervlakte. Hoegroter de dakoppervlakte is, hoe groter de put kan zijn (om

    droogvallen te voorkomen).

    Per horizontale dakoppervlakte van 50 60 m wordt eenvolume van minstens 3.000 liter aanbevolen.

    Er zijn putten te koop met een inhoud van 2.500 liter tot20.000 liter. De kleinere putten zijn rond, de grotere puttenovaalvormig, zodat ze op een dieplader vervoerd kunnenworden. Een put van 15.000 of 20.000 liter is zo groot dater langs de binnenkant n of meerdere beton kolommenworden voorzien als versteviging.

    Hemelwaterputten zijn meestal gemaakt uit machinaalgetrild gewapend beton met conische wanden. In debovenplaat is een vierkante uitsparing gelaten van 58 cm x58 cm, met een betonnen deksel van 65 cm x 65 cm. adienwordt boven deze opening een mangat gemetseld waaropeen (metalen) deksel komt van 60 cm x 60 cm of 65 cm x 65cm op het niveau van het maaiveld. Er wordt een wachtbuisvoorzien waarin de aanzuiging naar de opzuigpomp zalkomen.

    De bovenplaat van de put biedt weerstand aan een statische

    druk van 16 k/m (dit stemt overeen met 80 cm aarde). Voorhogere en/of dynamische belastingen moet een plaat ingewapend beton voorzien worden.

    31

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    32/80

    1.9.5. Ondergrondse plaatsing van een betonnen

    hemelwaterput

    Bij de ondergrondse plaatsing van hemelwaterputtenspeelt de grondwaterstand een belangrijke rol. De put kanhet best geplaatst worden in de periode met de laagstegrondwaterstand, bijvoorbeeld augustus-september. Hijmoet voorzien zijn van een mangat van minstens 60 cm x 60cm om onderhoud te kunnen uitvoeren. Dat mangat wordtdoorgaans opgemetseld en langs boven voorzien van eenwaterdicht deksel.

    De put moet bestand zijn tegen bovenbelastingen(bijvoorbeeld op een oprit). Hij wordt plat geplaatst opeen zandbed. Onmiddellijk na de plaatsing wordt deuitgraafruimte rond de put aangevuld en verdicht met grond.De put moet gedeeltelijk met water gevuld worden omopdrijven te voorkomen.

    32

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    33/80

    Oefening op 20 punten: vul het rioleringsplan hieronder verder aan. Hou hierbij rekening met de volgenderichtlijnen:

    1. t all pld! ha v va d lg d gl va gd

    p, .a.:

    Rioleringsleidingen binnenshuis worden zo snel mogelijk naar buiten geleid met zo weinig mogelijkbuizen, niet schuin door muren,

    Gebruik geen scherpe bochten: beter twee bochten van 45 dan n bocht van 90, enz. eken de bochten van 45 zo juist mogelijk.

    Zie cursus!2. Dd d mmal bamg va va maga aa.

    3. rwAldg:

    eken alle RWA-leidingen (in werkelijkheid zijn dit bij openbare werken grijze pvc-buizen) in het donker(blauwe of zwarte balpen). Overteken ook de reeds bestaande stukken buis.

    Vul de ontbrekende RWA-leidingen verder aan: de buizen en de hulpstukken! Al het hemelwater gaat eerst naar de regenwaterput. De overloop van de regenwaterput gaat via een

    reinigbare zandlter naar een inltratiesysteem. eken deze zandlter als toezichtsput. De overloop vanhet inltratiesysteem gaat via een toezichtsput in pvc naar de gemeentelijke RWA-leiding.

    4. DwAldg:

    eken alle DWA-leidingen (in werkelijkheid zijn dit bij openbare werken roodbruine pvc-buizen) in hetrood (rode balpen). Overteken ook de reeds bestaande stukken buis. Vul alle DWA-leidingen verder aan: de buizen en de hulpstukken!

    5. Pvzp:

    Bepaal zelf waar het aangeraden is om toezichtsputten te plaatsen. Plaats er de diameter bij. Duid aan met welke diameter van mof wordt aangekomen en vertrokken bij de

    toezichtsput. Schrijf er ook eventuele overgansstukken bij, bv. overgang 160 naar 110.

    6. Algm aaddg:

    Vermeld overal de diameter van de buizen (bijvoorbeeld 110). Duid overal de afvoerrichting aan met pijltjes. De buizen hebben langs n kant een mof. Duid per buis de kant van de mof aan.

    7. s: d amllg va d dd all dg ddl aa d val

    dd.

    33

    1. kunststo (huis-)rioerinen

    1.10. itwerken voorbeeld huisrioleringsplan in pvc

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    34/80

    34

    1. kunststo (huis-)rioerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    1.10. itwerken voorbeeld huisrioleringsplan in pvc

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    35/80

    35

    2.1 Algemeen en denities

    2. BETON

    2. BetonBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    Beton is samengesteld uit granulaten (grove granulaten enzand), cement en water. Het mengsel van cement met waterzorgt ervoor dat de andere bestanddelen aan elkaar klevenen verhardt tot cementsteen.

    Cementpasta en zand vormen mortel die de granulaatkorrelstot een vast geheel bindt. Hulpstoen en toevoegsels dienenom bepaalde eigenschappen van het verse of verhardebeton te verbeteren.

    Gewapend beton is een constructiemateriaal datsamengesteld is uit twee materialen: beton en staal. Doordatbeton en staal goed samenwerken, krijgen we een goed endegelijk bouwmateriaal, waarbij het beton de drukkracht enhet staal de trekkracht opneemt. De wapening wordt dusaltijd ergens geplaatst waar trekkrachten voorkomen.

    ceMent rAnuAten hydraulisch bindmiddel zorgt voor de binding tussen de

    verschillende delen

    Zand, steenslag en grind zorgen voor het skelet in het

    beton

    wAter huPstoen

    zuiver water juiste hoeveelheid

    niet noodzakelijk aanwezig verbeteren de eigenschappen

    van beton in verse of verhardetoestand

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    36/80

    2.2.1 Soorten en afkortingen

    Afhankelijk van de samenstelling van het soort cementis de benaming verschillend. De gewone cementsoortenworden volgens de norm B B12-001 onderverdeeld in vierhoofdtypes:

    CEM I: portlandcement

    CEM II: portlandcomposietcement, portlandvliegascement,

    portlandkalksteencement CEM III: hoogovencement

    CEM V: samengesteld cement

    De benaming en de samenstelling vind je in de tabelhieronder.

    36

    2.2 Cement

    2. BetonBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    37/80

    2.2.2 ormale druksterkte

    De normale druksterkte van cement is de genormaliseerdedruksterkte na 28 dagen. De drie sterkteklassen zijngenormaliseerd:

    Klasse 32,5: een druksterkte van 32,5 /mm

    Klasse 42,5: een druksterkte van 42,5 /mm

    Klasse 52,5: een druksterkte van 52,5 /mm

    mald bamg

    De benaming van de cementsoorten wordt aangevuldmet een getal dat de druksterkte aangeeft. De letter Rgeeft aan dat het cement al op jonge leeftijd een hogeredruksterkte heeft, met andere woorden dat het een hogeaanvangssterkte heeft (zie guur hieronder).

    Vbld:

    In de guur hieronder wordt de druksterkte aangeduid infunctie van de tijd.

    37

    2. BetonBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    38/80

    2.2.2.1 Bijzondere eigenschappen

    Voor speciale eigenschappen bestaan er ook specialecementsoorten:

    Cement met een hoge weerstand tegen sulaten

    HSR-cementHSR-cement wordt gebruikt wanneer het beton weerstandmoet bieden aan sulfaten (wanneer het in contact komt metafvalwater, sulfaathoudende grond, zeewater, ).

    Cement met een begrensd alkaligehalte

    LA-cementA-cement wordt gebruikt wanneer aan drie voorwaardengelijktijdig wordt voldaan: De omgeving is vochtig. Het beton heeft een hoog alkaligehalte. Het beton bevat granulaten die gevoelig zijn voor alkalin.

    Cement met een geringe hydratatiewarmte

    LH-cementH-cement wordt gebruikt voor grote, massievebetonelementen.

    Wit cementWit cement wordt gebruikt voor de plaatsing vannatuursteen en voor architectonisch beton.

    Cement met een hoge aanvangssterkte

    HES-cementHES-cement wordt gebruikt om heel vroeg na storten tekunnen ontkisten.

    Vbld:

    CEM III/B 42,5 HSR A: hoogovencement uit klasse B,met een druksterkte van 42,5 /mm, een hoge weerstandtegen sulfaten en een laag alkaligehalte.

    CEM II/A-M 32,5 R: portlandcomposietcement met eendruksterkte van 32,5 /mm en een hoge aanvangssterkte.

    38

    2. BetonBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    39/80

    2.2.3. Granulaten

    2.2.3.1. erminologie

    Granulaten zijn steenachtige bouwmaterialen die gebruiktworden als inert materiaal in een betonmengsel. Ze vormenhet skelet en worden door het cement aaneengekit. Dekorrelmaat of het kaliber van een granulaat wordt bepaalddoor de afmetingen van de kleinste en de grootste korrel

    en aangeduid door twee getallen d/D, waarbij d de kleinstekorreldiameter aanduidt en D de grootste korreldiameter. Erwordt een afwijking van 15% toegestaan.

    2.2.3.2. Classicatie

    Er bestaan verschillende soorten granulaten

    a d lag:

    de korrelgrootte van het grind of de steenslag wordt

    aangeduid met d (voor de kleinste korrel) en D (voor degrootste korrel).

    Het soort steenslag wordt ingedeeld volgens de herkomst:porersteenslag, steenslag van kalkzandsteen,

    De korrelverdeling in het beton moet goed zijn, want als erhet beton te weinig jne granulaten bevat, kunnen gatenin het beton ontstaan. Het beton moet evenveel grovesteenslag als jne steenslag bevatten.

    39

    2. BetonBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    40/80

    b zad

    Zand zwelt wanneer we er water aan toevoegen. We moetendus goed opletten wanneer we doseren in volumedelen.Ook de korrelgrootte van zand wordt aangeduid met d (voorde kleinste korrel) en D (voor de grootste korrel).

    40

    2. BetonBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    41/80

    Het aanmaakwater mag geen schadelijke stoen bevattenin hoeveelheden die nadelig zijn voor de binding, deverharding en de duurzaamheid van het beton, of diecorrosie van de wapening kunnen veroorzaken. Soms is hetdus nodig om proeven uit te voeren om te weten of hetwater al dan niet geschikt is. Drinkwater van het openbaarleidingnet is meestal geschikt als aanmaakwater.

    Gerecycleerd water dat al gediend heeft om de kuipen

    van de mixervoertuigen of van de productie-installatiete spoelen, mag gebruikt worden als aanmaakwater opvoorwaarde dat dit geen schadelijke invloed heeft op dekwaliteit van het beton.

    Zoals eerder vermeld, moet de hoeveelheid water in hetbeton verminderd worden als het zand al een deel waterbevat.

    Voor architectonisch beton dat er overal hetzelfde moetuitzien en een constante kwaliteit moet hebben, moeten

    bijzondere maatregelen genomen worden.

    41

    2. Beton

    2.3 Water

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    42/80

    Hulpstoen zijn stoen die aan het beton toegevoegdkunnen worden om het beter verwerkbaar te maken. Het iserg belangrijk dat ze in de juiste hoeveelheid aan het betontoegevoegd worden. Ze mogen hoogstens enkele procentenvan de totale hoeveelheid uitmaken en er moet altijd opgeletworden voor eventuele neveneecten.

    Er bestaan vele soorten hulpstoen. De meeste hebben nvan de volgende resultaten:

    de verwerkbaarheid van het vers beton verhogen zonderwater toe te voegen;

    het watergehalte verminderen zonder de verwerkbaarheidvan het vers beton te verminderen;

    tegelijk het watergehalte verlagen en de verwerkbaarheidverhogen.

    42

    2.4 Hulpstoen

    2. BetonBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    43/80

    Het soort beton wordt voorgeschreven volgens denormen B E 206-1 en B B 15-001. De belangrijkstevoorschriften vind je hieronder. Een betonsoort kanvoorgeschreven worden:

    2.5.1. Op basis van de samenstelling

    Per kubieke meter beton moeten we over de volgende

    gegevens beschikken: de hoeveelheid grind of steenslag (inkg), de hoeveelheid zand (in kg), de hoeveelheid cement(in kg), de hoeveelheid water (in l) en de hoeveelheidplasticeerders of andere hulpmiddelen (in ml).

    2.5.2. Op basis van prestaties

    43

    2. Beton

    2.5 Vervaardiging

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    44/80

    De klant is verantwoordelijk voor de ontvangst van hetbeton. Hij moet een afgevaardigde aanstellen die voor vanhet beton gebetonneerd of gelost wordt, controleert of hetgeleverde beton overeenkomt met de bestelling.

    Elke toevoeging op vraag van de klant, voor of tijdens hetstorten, ontslaat de leverancier van zijn verantwoordelijkheiden zorgt ervoor dat het geleverde beton het Benor-keurmerkverliest.

    Er mogen hulpstoen toegevoegd worden, maar dedosering moet juist zijn en ze moeten goed onder hetbetonmengsel gemengd worden voor het storten.

    44

    2.6 Ontvangst

    2. BetonBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    45/80

    Om beton te maken is water nodig. Elke liter water die we teveel toevoegen aan het beton, komt overeen met een verliesvan ongeveer 2 kg cement. Als we dus n emmer water teveel toevoegen, verliezen we ongeveer 25 kg cement!

    Voor de sterkte van het beton is de verhouding tussen dehoeveelheid water en de hoeveelheid cement voor 1 mbeton erg belangrijk: de water/cementfactor of W/C-factor.Deze factor bepaalt de consistentie, de samenstelling van het

    beton.

    Om het cement te laten binden en verharden, is een W/C-factor van 0,25 of meer nodig. Beton met een W/C-factorvan 0,25 is echter droog en moeilijk verwerkbaar. Voor eengoede verwerkbaarheid moeten we de W/C-factor met 0,10verhogen. De minimale W/C-factor wordt zo 0,35.

    Als het beton echter te veel water bevat, wordt het poreus,met alle nadelige gevolgen vandien. Daarom mag de W/C-factor niet meer bedragen dan 0,80. Meestal heeft het beton

    een W/C-factor van 0,5.

    45

    2. Beton

    2.7 Water/cementfactor

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    46/80

    Beton kan grote drukkrachten opvangen en heeft eengoede drukweerstand. Het kan echter weinig trekkrachtenopvangen. Staal(ijzer) kan wel trekkrachten opvangen.Gewapend beton, dat druk- en trekkrachten kan opvangen,is dus een samenstelling van beton en staal: het beton vangtde drukkrachten op en de stalen wapening de trekkrachten.

    2.8.1. Verschillende soorten staal

    Rond staal (aanduiding: BE 220 g)Rond staal is glad en wordt vooral gebruikt om beugels teplooien of als hulpwapening. Aan de uiteinden van rond staalwordt een haak geplooid om verschuivingen in het beton tevoorkomen.

    Staal met verbeterde hechting

    (aanduiding: BE 500 g)Deze staalsoort herken je aan de deuken of ribben. Op deuiteinden hoeven geen haken geplooid te worden.

    Gelaste nettenDe standaardgrootte van gelaste netten is 5 m x 2 m. Degrootte van de maasopeningen en de diameter van destaven kunnen wel veranderd worden.

    VezelsDe vezels worden gelijkmatig verdeeld op de transportbandof toegevoegd in de menger op de werf toegevoegd. Omroestvlekken te voorkomen kan het nodig zijn de vloer meteen toplaag af te werken.

    46

    2.8 Betonwapeningen

    2. BetonBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    BEOSAAL

    dam. nBn g./m1 Vest g./m1

    6 0,222 0,226

    8 0,395 0,402

    10 0,617 0,62812 0,888 0,905

    14 1,208 1,232

    16 1,578 1,610

    20 2,466 2,510

    25 3,853 3,930

    32 6,313 6,430

    40 9,865 10,100

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    47/80

    2.8.2. Betondekking

    Om te voorkomen dat de wapening in het beton gaatroesten, moet de wapening voldoende diep in het betonzitten en moet het betonoppervlak voldoende dicht zijn.Hiervoor gebruiken we afstandshouders: in pvc, in beton,

    47

    2. BetonBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    48/80

    48

    2.9.1 rilnaalden

    De trilbeweging ontstaat doordat een massa (excentrisch)ronddraait ten opzichte van een as. Daarbij ontstaan krachtendie zorgen voor het verdichten van het beton.Eerst zakt het beton in en daarna wordt het ontlucht. Erbestaan verschillende types trilnaald. De meest gebruiktenaalden worden aangedreven door een elektrische motor.

    Deze naalden zijn bedrijfszeker, goedkoop in onderhoud enhebben een lange levensduur. De diameter van de trilnaaldspeelt een grote rol bij het verdichten van het beton.

    2.9.2 Kisttrillers

    Kisttrillers worden aan de buitenkant van de bekistingaangebracht. Ze trillen dus eerst de bekisting en daarna hetbeton. Doordat ze een klein bereik hebben, zijn ze vooralgeschikt voor het verdichten van smalle en dunwandige

    constructies die anders moeilijk verdicht kunnen worden.

    2.9.3 riltafels

    Een triltafel wordt het meest toegepast in de prefabindustrie.De mallen worden bevestigd aan een triltafel (een stijvehorizontale plaat), die aangedreven wordt door een motorin trilling wordt gebracht. Op deze manier kan een drogebetonspecie goed verwerkt worden.

    2.9.4 Oppervlaktetrillers

    Deze trillers zijn interessant voor het verdichten van dunnehorizontale constructies, zoals vloerplaten, beton voorrijvakken, enz. Hierbij zjin het vermogen van de motor en delengte van de balk belangrijk.

    2.9 Verdichten van beton

    2. BetonBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    49/80

    49

    3.1. Kenmerken

    3. FUNEINGEN

    Om te weten welke soort fundering nodig is en om deafmetingen te kunnen bepalen, moeten we eerst weten watde grondsoort is. Meestal wordt gekozen voor de minst dureoplossing.

    Belangrijke elementen zijn: het draagvermogen van de grond: goede of slechte grond; de stand van het grondwater: geen, weinig of veel

    grondwater;

    de grootte van de belasting: n of meerdereverdiepingen;

    het al dan niet aanwezig zijn van een kelder: anderefundering;

    de manier van bouwen: skeletbouw of massiefbouw.

    Een fundering moet zonder beschadiging kunnen weerstaanaan: blijvende en toevallige krachten die erop inwerken; bepaalde uitwendige factoren.

    De meeste zettingen brengen de stabiliteit van het gebouwniet in gevaar, maar grote of ongelijke zettingen kunnenad veroorzaken.

    Wanneer grote delen van het gebouw een verschillendgewicht hebben, moet er een zettingsvoeg voorzien wordentussen deze delen (over de volledige hoogte van hetgebouw). De zettingsvoeg hoeft niet door te lopen tot in defundering.

    Ze wordt als volgt uitgevoerd:

    De afstand tussen de beide delen is vast. Er zijn geen verbindingen tussen de delen. De voeg wordt opgespoten met een elastische voegband.

    De bd van de fundering bedraagt meestal 0,60 m vooreen muur van 0,30 m breed.

    De dgd is afhankelijk van de belasting en despreidingshoek (= 60).

    e dg gdl va

    gb da d blag va

    gb vdaag p d va gd

    gd gd.

    Een fundering kan de zetting van eengebouw niet altijd verhinderen, maarmoet wel voor een gelijkmatige zettingzorgen (minder scheurvorming).

    3. unDerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    50/80

    Vooraleer de fundering van een gebouw gestort kan worden,moeten soms nog een aantal werken uitgevoerd worden:

    bestaande gebouwen slopen;

    bomen, struiken en hagen verwijderen;

    de gebouwen uitzetten (met brugjes of bouwplanken);

    teelaarde afgraven;

    indien nodig een bemaling plaatsen;

    het bouwterrein afsluiten;

    een aardingslus plaatsen.

    Deze lus is nodig voor een goede aarding van deelektrische installatie. Ze is gemaakt uit een blanke ofbeklede koperen geleider (35 mm) en moet de omtrekvan het gebouw volgen. Ze wordt op de grond van defundering gelegd en daarna overdekt met aarde. Ze mag g gval in contact komen met de funderingen.Op de plaats waar de lus door de fundering komt, moet zebeschermd worden door middel van een isolerende koker.

    In doorsnede wordt dat:

    50

    3.2. Voorbereidingen

    3. unDerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    51/80

    Voor we beton kunnen storten, moeten we er ook voorzorgen dat alle nutsleidingen voor het gebouw aangeslotenzijn. Voor een eengezinswoning gebeurt dat door een pvc-aansluitbocht te plaatsen op de plaats waar de leidingen inhet gebouw aangesloten zullen worden.

    Deze aansluitbocht kunnen we kopen bij de maatschappijvoor nutsleidingen. Er is een aansluiting in voorzien voorwater, elektriciteit, aardgas, telefoon en distributie. Op iedere

    leiding staat vermeld voor welke toevoer ze gebruikt moetworden. angs de kant van de straat is de bocht voorzien vaneen kartonnen doos.

    51

    3. unDerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    52/80

    3.3.1. Fundering op staal

    De grond wordt draagkrachtig gemaakt door middel van eenopen of beschoeide put of sleuf, die meestal niet zo diep is.

    Voorbeelden: funderingen met zolen, met stroken, metfunderingsplaten, ...

    Vorst in de grond doet het water uitzetten en kan veelschade berokkenen aan een gebouw. We moeten er dus voorzorgen dat de fundering zeker niet opvriest. In ons land moetde diepte ten opzichte van het maaiveld minstens 80 cmbedragen.

    52

    3.3. Soorten funderingen

    3. unDerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    Een dg p aal is een funderingdie de belasting rechtstreeks op deonaangeroerde grond overbrengt (zonderbalken).

    De funderingsaanzet gebeurt altijd HORIZOAA op eenVORSVRIJE diepte.

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    53/80

    3.3.1.1 Funderingszolen

    Een funderingszool is altijd breder dan het opgaande werk.In het ideale geval is de belasting centrisch: dan wordt zeprecies in het midden van de zool uitgeoefend.

    De belasting kan ook excentrisch zijn, maar dat moet zo veelmogelijk vermeden worden.

    De verbreding met funderingszolen zorgt voor een groterdraagoppervlak en een betere spreiding van de belasting.

    Als de berekende afmetingen te groot worden, kunnenwe kiezen voor een gewapende zool of een anderfunderingssysteem.

    53

    3. unDerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    54/80

    Er bestaan verschillende soorten funderingszolen:

    3.3.1.1.1. Kolomfunderingszolen

    Kolomfunderingszolen worden gebruikt om de belastingvan pijlers (palen, kolommen) over te brengen. Om dezebelasting goed over te brengen, moet de pijler, die meestalvierkant is, in het midden van de zool worden geplaatst.Kolomfunderingszolen zijn altijd gewapend, waardoor de

    belasting gelijkmatig verdeeld wordt en de pijler niet door defundering wordt gedrukt.

    De zool is meestal gewapend met een dubbel wapeningsnet.Als hij ter plaatse wordt gegoten, moet de bovenkant zoeen mogelijk zijn. Als er geprefabriceerde funderingszolengebruikt worden, zijn deze meestal afgeschuind.

    54

    3. unDerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    55/80

    3.3.1.1.2 Doorgaande stroken of balken

    Strokenfunderingen worden meestal gebruikt om debelastingen over te dragen die uitgeoefend worden doormuren (gevels, tussenmuren, afsluitingen). De muur wordt inhet midden van de doorgaande funderingszool geplaatst.

    55

    3. unDerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    56/80

    56

    3. unDerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    De fundering en de vloerplaat kunnen natuurlijk ook samen gestort worden. Dat ziet er zo uit:

    Als de oppervlakte van een aparte zool te groot wordt of als een zool te dicht bij de volgende zool zou komen,gebruiken we altijd een doorgaande funderingsstrook voor pijlers.

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    57/80

    3.3.1.2. Funderingsplaten

    Wanneer de funderingsstroken erg breed moeten zijn (infunctie van de toegelaten gronddruk en de belasting diehet gebouw uitoefent), zouden de stroken aarde tussende verschillende zolen wel erg klein worden en zou erook veel wapening geplaatst moeten worden bij diefunderingsstroken. Daarom kunnen we in zulke gevallenbeter opteren voor een doorgaande funderingsplaat:

    een vloerplaat van gewapend beton, waarbij eenablba de dikte, de wapening, enz. berekent.

    Een funderingsplaat wordt ook gebruikt als de druk van degrond zeer onregelmatig is en er dus veel ongelijke zettingenkunnen voorkomen. Hetzelfde geldt voor kleine gebouwenmet weinig belaste muren, waarbij een individuele funderingduurder zou zijn dan een algemene funderingsplaat.

    Het gebouw wordt opgericht op een plaat uit gewapendbeton. Deze plaat beweegt op dezelfde manier als een vlot:

    als er zettingen zijn, beweegt ze als n geheel, waardoorer minder dierentile zettingen zijn. Ook hier moet aan debuitenkant een vorstrand voorzien worden tot op een dieptevan 80 cm.

    57

    3. unDerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    58/80

    De vg gebeurt op de volgende manier: De aarde wordt uitgegraven op de plaats waar het

    gebouw moet komen. Als er te veel slechte grond is, kan deze vervangen worden

    door betere grond, die verdicht kan worden. Aan de buitenkant wordt een vorstrand voorzien op een

    minimumdiepte van 80 cm. Alle sleuven voor de aanwezige leidingen worden

    gemaakt.

    Onder de vloerplaat wordt een pvc-folie geplaatst, zodathet water uit het beton niet rechtstreeks in de gronddoordringt.

    Afstandhouders, beschoeiingen, doorvoerbuizen, worden aangebracht.

    Het beton wordt gestort. De betonplaat wordt afgewerkt (geend en eventueel

    gepolierd waar nodig). Vergeet de wachtstaven niet waar nodig.

    58

    3. unDerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    59/80

    3.3.2. Funderingen op putten

    Wanneer de goede draagkrachtige grond dieper gelegen isen de grond geen homogene structuur heeft, moeten weeen putfundering aanleggen.

    De putten komen: op de hoeken van het gebouw; op de kruisingen van de muren; onder de balken.

    it de putten steken wachtstaven, die verankerd worden aande funderingsbalken waarop het gebouw zal rusten.Er kunnen betonnen ringen in de grond geplaatst worden,waarna de aarde binnen in de ring uitgegraven wordt meteen grijper. Vervolgens wordt meestal een metalen buis op

    de grond geplaatst en wordt de grond binnen in de buisuitgegraven. Op dat moment kan de buis ook in de grondgeduwd worden en kunnen de putten gevuld worden metbeton.

    En van de grootste nadelen van een fundering op putten ishet grote gewicht ervan (zie foto):

    In guur wordt dat:

    De doorsnede ziet er zo uit:

    59

    3. unDerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    Een put is een zware (gewapende) kolom, die doorde slechte grond heen een drukvlak vindt op de lagergelegen vaste grond.

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    60/80

    3.3.3. Paalfunderingen

    Deze fundering wordt gebruikt wanneer de draagkrachtigegrond zeer diep gelegen is. Het draagvermogen van een paalwordt verkregen door: de puntweerstand van de paal; de mantelwrijving of de kleef.

    In de meeste gevallen wordt enkel gerekend op de

    puntweerstand van de paal. Er bestaan verschillende soortenpalen: Prefabpalen; In de grond gevormde palen:

    a) grondverdringende palen (schroefpalen);b) in de grond gevormde palen met een gerecupereerde

    voerbuis;c) palen uit geprefabriceerde elementen.

    60

    3. unDerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    61/80

    1. We zetten de boor klaar op de juiste plaats. Onderaan op de boor wordt een punt gezet om de boorgemakkelijker in de grond te krijgen. Deze punt blijft achter in de grond.

    2. We zijn aan het boren. Hierbij wordt een neerwaartse drukkracht uitgeoefend. We boren op de plaats waarde boorpunt in het grondwater dringt.

    3. We zijn op diepte aan het boren. We veranderen de draairichting van de boor om beton beginnen te storten.

    4. We storten beton in tegenwijzerzin. Hoe vlugger we naar boven draaien, hoe vlugger er beton gestort wordt.

    5. We plaatsen de wapening in het verse beton. adien schieten we de paal op de juiste hoogte af. Dewapening wordt omgeplooid in de funderingsbalken.

    61

    3. unDerinenBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    62/80

    62

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    63/80

    63

    4.1. raditionele kelder

    4. KELE

    4.1.1. Wat is een kelder?

    Een kelder is een ondergrondse ruimte die zich onder eengebouw of onder een deel van een gebouw bevindt.

    Hij wordt gebruikt als: opslagruimte voor minder belangrijke goederen; bewaarplaats voor levensmiddelen (omwille van de lage

    temperatuur);

    ondergrondse garage, werkplaats, hobbyplaats, enz.; plaats voor de centrale verwarming.

    wl d aa ld gld?

    Als er levensmiddelen in opgeslagen worden, moet de kelderin de eerste plaats droog zijn. Daarnaast moet er voldoendeventilatie zijn, zodat er altijd verse lucht aangevoerd wordt.Anders krijgen we schimmelvorming en condensatie opde muren. De kelder moet ook voldoende sterk zijn omweerstand te bieden aan de druk van de omliggende grond.

    De kostprijs van een kelder hangt van vele factoren af,waardoor het moeilijk is om er een vaste prijs op te plakken.

    4. keDersBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    64/80

    4.1.2 itvoering van een kelder in metselwerk

    Bij de uitvoering van een kelder in metselwerk wordthoofdzakelijk n van deze twee soorten stenen gebruikt: kalkzandstenen; holle betonblokken.

    Voor we kunnen beginnen te metselen, moeten we eerst dekelder uitzetten en hem daarna uitgraven.

    Een kelder kan uitgezet worden met:

    4.1.2.1. Brugjes

    In guur wordt dat:

    De brugjes worden geslagen op de hoekpunten van hetgebouw en op plaatsen waar belangrijke muren van hetgebouw voorkomen. Bovenaan worden meestal tweeafmetingen aangegeven met nagels: de afmetingen van demuren en die van de funderingen. Op deze nagels kunnendan draden gespannen worden om te starten met deuitgravingen.

    64

    4. keDersBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    65/80

    4.1.2.2 Bouwplanken

    Bij deze methode wordt de volledige bouwput afgezet metbouwplanken. De afmetingen worden ook hier aangegevendoor nagels op de bovenkant van de planken. Er moetn plank zijn die we kunnen wegnemen, om bv. met degraafmachine op het terrein te kunnen werken.

    In guur wordt dat:

    Als de kelder is uitgezet, kunnen we de teelaarde beginnenaf te graven. Dat afgraven is nodig, want teelaarde issamendrukbaar en kan dus best niet onder de vloerplaatblijven liggen. Bovendien kan de teelaarde nog gebruikt

    worden voor latere aanvullingen rond het gebouw.

    65

    4. keDersBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    Afgraven van teelaarde (ongeveer 30 cm)

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    66/80

    De zijwanden van de kelderput kunnen onder taluduitgegraven worden. Als er te veel water in de grondaanwezig is, moeten we een bemaling gebruiken omhet grondwater op te zuigen. Daarbij wordt een pompaangesloten op een systeem van lterbuizen. Die pompkunnen we het best een aantal dagen voor de start van deuitgraving plaatsen.

    Onder de vloerplaat van de kelder wordt meestal een

    drainagebuis gelegd, zodat de druk van het grondwateronder de vloerplaat voor het grootste deel weggenomen is.

    adien wordt een pvc-folie op de grond gelegd. Daaropkomen dan de afstandhouders en de wapeningsnetten voorde keldervloer. De afstandhouders moeten zorgen voorde vereiste betondekking, zodat de wapening op de juisteplaats zit. Er bestaan verschillende soorten afstandhouders:betonnen tegels, betonnen klinkers, pvc-afstandhouders,

    66

    4. keDersBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    Graafmachine met een speciale uitrusting voor

    het plaatsen van bemalingen

    Controle van de diepte van de put met behulpvan een laser

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    67/80

    Meestal wordt een dubbel wapeningsnet voorzien voor dekeldervloer. Het onderste net dient om de bovenwaartsedruk van het grondwater op te vangen, het bovenste net omde neerwaartse druk vanuit de kelder op te vangen.

    Meestal wordt dus een doorlopende vloerplaat in gewapendbeton gegoten en wordt er geen aparte fundering voorzienvoor iedere muur.

    In doorsnede getekend ziet de doorlopende vloerplaat er zouit:

    Als de vloerplaat gegoten is en voldoende verhard is, kunnenwe starten met het metselwerk.

    De stenen worden vermetseld met goede mortel ende muren worden proper afgeveegd met een borstel.Daarna moeten ze beraapt worden met een mortel met

    een waterdichtingsmiddel. Meestal zijn hier twee lagenvan nodig. Als de mortel volledig uitgedroogd is, moet debuitenkant van de kelder nog beteerd worden.

    De kelder kan het best langs de binnenkant waterdichtgemaakt worden wanneer de rest van het gebouw wordtafgewerkt. Verluchtingsopeningen in de keldermurenmoeten we al voorzien bij het metselen. Anders moeten weachteraf openingen maken in een keldermuur van 30 cm dik.

    67

    4. keDersBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    68/80

    4.1.3. itvoering van een kelder in metselwerkin volle stenen

    De kelder kan op dezelfde manier uitgezet en uitgegravenworden als een kelder in metselwerk in holle stenen.De stenen voor de keldermuren zijn in dit gevalvolle betonstenen: ze wegen dus heel wat meer dankalkzandstenen of holle betonblokken.

    Hier gelden dezelfde opmerkingen voor de opbouw, dewaterdichtheid en de afwerking van de kelder als hierbovenbeschreven.

    68

    4. keDersBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    De vloerplaat kan het best met een betonpompgestort worden.

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    69/80

    4.1.4. itvoering van een kelder in gewapend beton

    De keldervloer wordt op dezelfde manier opgebouwd alseen gemetselde kelder: met een vloerplaat met een dubbelwapeningsnet. We moeten wachtstaven voorzien om deverbinding met de keldermuren in beton te maken. Dezewachtstaven worden in de vloerplaat gestort op het momentdat we deze plaat gieten.

    Omdat we de muur pas later zullen storten, blijft er een voegtussen de vloerplaat en de betonmuur. Er bestaan tweemanieren om die voeg waterdicht te maken, zodat er geenwater in de kelder binnendringt.

    1. Een mplaa instorten wanneer we de vloerplaat storten.Deze kimplaat wordt tussen de wachtstaven voor dekeldermuur geplaatst.

    2. Een vgbad (zwelband) op de vloerplaat bevestigen:

    tussen de wapeningsstaven van de keldermuren. Dezevoegband zwelt wanneer hij in contact komt met water,namelijk wanneer we beton storten voor de keldermuren.

    In guur wordt dat:

    69

    4. keDersBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    70/80

    Daarna gaan we als volgt te werk:

    We plaatsen de bekisting aan de buitenkant van de kelder.

    We plaatsen de wapeningsnetten aan de buitenkant en debinnenkant.

    We plaatsen de bekisting aan de binnenkant van de kelder.

    We plaatsen alles waterpas en verticaal en zetten alles vast.

    Daarna kunnen we de wanden volstorten met beton. Het

    beton mag niet van te hoog naar benenden vallen, omdat eranders kans op ontmenging bestaat. Wanneer we het betonstorten, mogen we niet vergeten om het ook te trillen. Zokrijgen we de luchtbellen eruit en wordt het volledig dicht.

    Openingen in de muur worden gemaakt met blokkenpolystyreen, die na het ontkisten verwijderd kunnen worden.

    70

    4. keDersBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    Binnenaanzicht van de bekisting en de wapeningvan de kelderwand

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    71/80

    Verluchtingsbuizen voor ventilatie kunnen het bestingegoten worden. Ook andere buizen die door de muurheen moeten komen, kunnen het best in het betoningegoten worden, zodat ze achteraf met de nodigeverbindingsstukken aangesloten kunnen worden.

    Als de kelder voldoende uitgehard is, kunnen we de zijkantenbeginnen aan te vullen. Om de druk van het grondwaterweg te nemen kunnen we ook onderaan een draineerbuisvoorzien.

    Indien nodig kunnen we aan de buitenkant een verticalenoppendrainage voorzien voor we de zijkanten aanvullen.Zo wordt het water aan de buitenkant van de kelder naarbeneden afgevoerd, waar het met de horizontale drainagenaar de riolering afgevoerd wordt.

    71

    4. keDersBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    72/80

    4.1.5. itvoering van een kelder in stepoc-blokken

    Ook bij deze werkwijze gieten we eerst een vloerplaat ingewapend beton en wordt een dubbel wapeningsnetvoorzien. Wanneer we de vloerplaat storten, moeten wewachtstaven ingieten op de plaats waar de stepoc-muur zalkomen. We zorgen ervoor dat de wachtstaven ongeveer inhet midden van de muur gegoten worden.

    In guur wordt dat:

    72

    4. keDersBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    73/80

    De eerste blokkenlaag wordt in de mortel geplaatst. Op diemanier kunnen we eventuele oneenheden in de vloerplaatopvangen. De blokken moeten ook in de dwarsrichtingperfect waterpas liggen, want achteraf kunnen we ze nietmeer bijregelen.

    Als de eerste laag blokken geplaatst is, moeten we er eenwapeningsstaaf horizontaal bovenop plaatsen, zodat deblokken met elkaar verbonden zijn. Zodra dat gebeurd is,

    kunnen we de tweede laag plaatsen. Ook op deze laagplaatsen we een wapeningsstaaf. Zo stapelen we de blokkentot op de juiste hoogte, met de nodige passtukken in dehoeken. De wachtstaven moeten ook verlengd worden totop de hoogte van de muur.

    Daarna moet alles gestut worden, zodat de losse stukken nietuit de muur komen bij het storten. Als alles gestut is, kunnenwe de muur horizontaal beginnen vol te storten met beton.We moeten laag per laag te werk gaan en het beton niet tesnel storten.

    Wanneer de volledige muur volgestort en uitgehard is,kunnen we de muur afwerken met cementmortel (zowel aande binnenkant als aan de buitenkant).

    73

    4. keDersBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    74/80

    aast de bovenstaande uitvoeringen is het ook mogelijk omde kelder als n geheel uit te voeren, met andere woordenom een prefabkelder te plaatsen.

    Daarbij gaan we als volgt te werk:

    Indien nodig plaatsen we lters.

    We graven de kelder uit en plaatsen eventueel eenzandbed.

    We plaatsen de kelder, waarbij we de hoogte, de plaats ende positie van het mangat controleren.

    We vullen de kelder aan en plaatsen eventueel eendrainage.

    We verdichten de grond.

    We vullen de kelder op met water voor de opwaartsedrukkracht.

    a de afwerking van het gebouw kan de kelder volledigopgeruimd en afgewerkt worden. Ook het schilderen langsde binnenkant kan dan nog gebeuren.

    74

    4.2. Prefabkelders

    4. keDersBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    75/80

    We kunnen een kelder op verschillende manieren waterdichtmaken. Een aantal manieren zijn al vermeld in dit handboek,maar we zetten ze nog eens op een rijtje:

    Bij metselwerk berapen en beteren we de keldermuren.Vergeet echter niet dat er bijzondere aandacht besteedmoet worden aan de voeg van de muur en de vloerplaat.De voeg moet zeer goed uitgevoerd worden om dewaterdichtheid te verzekeren. Vooral de buitenkant moetzorgvuldig afgewerkt worden.

    Bij gewapend beton dichten we kleine openingen af, maarals het beton op een goede manier gestort en getrild is, isde kelder sowieso waterdicht.

    Een prefabkelder is altijd waterdicht.

    Een andere mogelijkheid bestaat erin om een grote plasticzak (vijverfolie) te gebruiken, die op maat wordt gemaakt.We plaatsen deze zak in de grond voor de bouwwerkenvan start gaat. adien plooien we hem tegen de muuren kunnen we hem aanvullen. We moeten er goed opletten dat er tijdens de bouwwerken geen gaten in de

    zak gemaakt worden, want anders zal de kelder nietwaterdicht zijn.

    75

    4. keDers

    4.3. Waterdichtheid van een kelder

    BOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    76/80

    4.4.1. Verlichting

    Omdat er in de kelder onvoldoende licht is, wordtkunstmatige verlichting gebruikt.

    4.4.2. Verluchting

    De verluchting van de kelder kan op verschillende manieren

    gebeuren:

    4.2.1 Met een -stuk in pvc

    4.2.2 Met een bocht van 90 in pvc

    4.2.3 Met kelderkoekoek

    Als we de kelder in bovenaanzicht bekijken, komen deverluchtingsbuizen op deze plaatsen:

    76

    4.4. Verlichting en verluchting

    4. keDersBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    77/80

    77

    notitiesBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    OIIES

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    78/80

    78

    notitiesBOWECHOOGIE

    Bouwtechnieken

    OIIES

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    79/80

    79

    fvbc Constructiv

    Koningsstraat 132/5, 1000 Brusselt +32 2 210 03 33 f +32 2 210 03 99

    fvb.constructiv.be [email protected]

    fvbc Constructiv, Brussel, 2012.Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen

  • 7/16/2019 MECA Bouwtechnieken

    80/80

    Modulaire handboeken

    bouwplaatsMachinisten

    meten en uitzetten Grondtechnieken basis Grondtechnieken

    vervolaking

    ndere boekdelen:

    Paj bplaama

    Bplaama

    Ml

    tgpa

    Blg

    Fds vr Vakpidii dBijvrid

    Bouwtechnologe

    METEN & UiTzETTEN

    Bouwltmchnten

    Fds vr Vakpidii dBijvrid

    Bouwtechnologe

    bouwTECHNIEKEN

    Bouwltmchnten

    Fds vr Vakpidii dBijvrid

    Bouwtechnologe

    Grondtechnieken -

    VerVolmakinG

    Bouwltmchnten

    Fds vr Vakpidii d Bijvrid

    Bouwtechnologe

    GRONDTECHNIEKEN -

    BasIs

    Bouwltmchnten

    Fds vr Vakpidii d Bijvrid

    Bouwtechnologe

    wegenbouwTeCHnIeKen

    Bouwltmchnten

    Bouwtechnieken Wegenbouwtechnieken