T.C.MLL ETM BAKANLII

MEGEP(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN

GLENDRLMES PROJES)

OCUK GELM VE ETM

STN ZEK VE ZEL YETENEKLOCUKLAR

ANKARA, 2007

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller;

Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ileonaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarakyaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarndaamalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retimmateryalleridir (Ders Notlardr).

Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeyerehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek vegelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarndauygulanmaya balanmtr.

Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterliikazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmasnerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir.

rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlikkazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler.

Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr.

Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlndasatlamaz.

i

GR .......................................................................................................................................1RENME FAALYET 1 .....................................................................................................31. STN ZEK VE zelYETENEKLLER .........................................................................3

1.1 Zek ve Yetenek............................................................................................................31.1.1 Temel Kavramlar ...................................................................................................3

Zek, stn zek, zel yetenek............................................................................................. 31.1.2 Zek ve zellikleri ................................................................................................ 31.1.3 Yetenek ve zellikleri ......................................................................................... 12

1. 2. stn Zekl ve zel Yetenekliler.............................................................................131.2.1.Temel Kavramlar ..................................................................................................131.2.2Tanm ve Snflandrma ......................................................................................... 131.2.3. Tanlama ve Deerlendirme ...............................................................................151.2.4. Yaygnlk .............................................................................................................181.2.5. Nedenler...............................................................................................................191.2.6. stn Zekl ocuun zellikleri .......................................................................191.2.7. Eitimleri .............................................................................................................28

UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 42DEERLENDRME LTLER .................................................................................. 44LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 45

RENME FAALYET 2 ...................................................................................................472. STN ZEKLI VE ZEL YETENEKLLERE UYGUN ETKNLKLER .................. 47

2.1. stn Zekl ve zel Yeteneklilere Uygun Etkinlikler ..............................................472.2 . stn Zekl ve zel Yeteneklilere Uygun Ara Gereler........................................572.3. stn Zekl ve zel Yetenekli ocuklara Ynelik Etkinlik Planlama ..................... 58UYGULAMA FAALYETLER ....................................................................................... 61DEERLENDRME LTLER .................................................................................. 62LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 63

MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 64CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................67NERLEN KAYNAKLAR..................................................................................................69KAYNAKA......................................................................................................................... 70

NDEKLER

ii

AIKLAMALAR

KOD 141EO0015

ALAN ocuk Geliimi ve Eitimi

DAL/MESLEKErken ocuklukta retmen Yardmcl-zel Eitimderetmen Yardmcl

MODLN ADI stn Zek ve zel Yetenekliler

MODLNTANIMI

stn zek ve zel yeteneklileri tantan ve onlarn zelliklerineuygun etkinlik hazrlamay ieren renme materyalidir.

SRE 40/16

N KOUL Bu modln n koulu yoktur.

YETERLKstn zek ve zel yeteneklilerin eitiminde yardmc olmak

MODLN AMACI

Genel Ama: Uygun ortam salandnda, stn zek ve zelyeteneklilere yardmc olabileceksiniz.Amalar:

1. Uygun ortam salandnda stn zek ve zelyeteneklileri tanyabileceksiniz.

2. Uygun ortam salandnda stn zek ve zelyeteneklilerin zelliklerine uygun ara gerehazrlayabileceksiniz.

ETM RETMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Ortam: Snf, erken ocukluk eitim kurumlar, zel eitimkurumlar, rehberlik aratrma merkezleri, zel ve kamu kurumve kurulularnda bulunan eitim odalarDonanm: Kaynak kitaplar, bilgisayar, projeksiyon, fotoraflar,afi, bror, dergiler, uyarc pano tepegz, asetat, fotoraflar,CD, VCD, bilgisayar donanmlar, VCD, DVD, televizyon,projeksiyonLegolar, yap bozlar, eitli kavram gelitirici eitici oyuncaklar,eitici kitaplar, zek gelitiren oyunlar

LME VEDEERLENDRME

Modlde yer alan her bir renme faaliyetinden sonra,verilen lme aralaryla kazandnz bilgileri lerekkendinizi deerlendirebileceksiniz.

retmen tarafndan modl sonunda kazandnz bilgive becerileri deerlendirmek amacyla eitli lmearalar uygulanacaktr.

AIKLAMALAR

1

GR

Sevgili renci,

stn zek ve zel yetenekli ocuun geliiminde ve eitiminde zel eitim nemli

bir yer tutmaktadr. stn zek ve zel yetenekli ocuun varl insanlk tarihi kadar eski

olduu halde onlara ynelik eitim ve retim almalar daha yenidir. Bu almalar

kapsamnda stn zek ve zel yetenekli ocuk iin eitim programlar gelitirilmi, zel

eitimli personel yetitirilmi, eitim ortamlar hazrlanm, zel okullar alm ve zel ara

gereler gelitirilmitir. stn zek ve zel yetenekli ocua ynelik bu ve buna benzer

almalar bilim ve teknolojideki gelimelerin paralelinde yenilenmekte ve gelitirilmektedir.

stn zek ve zel yetenekli ocuklarn geliimi, ileride topluma daha yararl

olabilmesi ve var olan kapasitesini tam anlamyla ortaya karabilmek iin zelliklerinin iyi

bilinmesi gerekmektedir. ocuun eitimiyle ilgilenenler tarafndan, stn zek ve zel

yetenekli ocuklarn tannmas, onlarn salkl bir geliim gstererek baarya ulamalar ve

nitelikli olarak daha st dzeylere kabilmeleri iin ok nemlidir. ocua sunacamz

bilinli seilmi uyarclar, ara gereler, bilinli dzenlenmi eitim ortamlar ve

etkinliklerle stn zek ve zel yetenekli ocuklar salkl ekilde destekler ve geliim

kapasitelerini en st dzeyde kullanmalarn salar. ocuklara etkinlik hazrlarken

ocuklarn bireysel farkllklar gz nnde bulundurulmaldr

Bu modlde, ocuklarn stn zek ve zel yeteneklerinin zelliklerini renerek,

ocuklarn bu alandaki geliimlerine etkili olarak yardm edebileceksiniz. stn zek ve zel

yetenekle ilgili verilen rnek etkinlik ve ara gere rehberliinde, siz de uygun etkinlik seip

yaratclnz kullanarak, zgn ara gere hazrlayabilmek iin yeni bilgi ve beceriler

kazanacaksnz.

GR

2

3

RENME FAALYET 1

renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortamsalandnda stn zek ve zel yeteneklilerin zelliklerine uygun etkinlik seebileceksiniz.

ARATIRMA

evrenizde bulunan merkezlerden, her trl kaynaktan stn zek ve zel yetenekliocuklarn tanlamay, snflandrmay, nedenlerini, yaygnlklarn, zelliklerini,eitimlerini aratrnz ve gzlemleyiniz. Gzlemlerinizi bilgisayar ortamnda sunuoluturacak ekilde bir rapor haline getiriniz. Edindiiniz deneyimleri arkadalarnzasunarak paylanz.

1. STN ZEK VE ZELYETENEKLLER

1.1 Zek ve Yetenek

1.1.1 Temel Kavramlar

Zek, stn zek, zel yetenek

1.1.2 Zek ve zellikleri

Zek, bireyin gerek sorunlar zerken gerek evreye uyum salarken var olantm yetenek ve becerilerini kullanmas ile ortaya kan dzeydir.

nsann dnme, akl yrtme, objektif gerekleri alglama, yarglama ve sonukarma yeteneklerinin tamamna zek denir.

AMA

ARATIRMA

RENME FAALYET 1

4

Resim 1.1: stn zekl ocuun geliiminde kavram gelitirici oyuncaklarn byknemi vardr.

1.1.2.1 Zeknn Snflandrlmas

Gnlk yaamda zek, genelde tek bir yetenek veya becerinin sivrilmesi biimindeanlalr. Bu hatal bir dncedir. nk zek alglama, mantk,hafza, renme, dnmegibi pek ok yetenek ve becerinin birlikte kullanm ile kendini gsterir.

Zek genel hatlaryla Thorndike tarafndan ana farkllk erevesindesnflandrlmtr;

a) Soyut Zek

Sembol kullanarak dnme yeteneidir. ocuklukta pek kendini gstermeyen buzek,12 ya ve sonrasnda arlkl olarak kendini gsterir. Soyut zek gerekte var olmayanancak var olanlar arasndaki ilikilerden, zihnin soyutlama ve genelleme gcyle elde ettiisembollerle urar.

rnein pi says, trev, limit, saylar tabiatta somut olarak yoktur. Matematikkavramlarn kullanmak, m