Mehanizam za kretanje krana (ili mosne dizalice), izbor prečnika točkaSastavni delovi mehanizma za kretanje mosne dizalice su isti kao kod kretanja kolica-

mačke. Pritisak na točkove dizalice je promenljiv i zavisi od položaja kolica sa teretom na rasponu mosta. Kod dizalice sa 4 točka najveći pritisak na točkove javlja se kada su kolica u krajnjem levom položaju na rastojanju e od ose točka. Slika 21.

Merodavno opterećenje za izbor točka dobija se iz izraza:

Točkovi su standardizovani, a nosivost točka za ravnu šinu određuje se na osnovu izraza:

Fn=pdoz∙k2∙k3∙Dt∙b∙k1 gde je:pdoz-dozvoljeni pritisak točka na ravnu šinu,k1-faktor materijalak2-faktor broja obrtajak3-faktor koji zavisi od pogonske klaseDt-nazivni prečnik točka (spoljašnji prečnik točka)b=b0-2r

Prečnik točka određuje se na osnovu izraza:

[cm]

k-koeficijent opterećenjar-poluprečnik zaobljenja šine (uvek zadato,standard)

15

Mosni kran (šema i glavni delovi Slika 22)

gde je: 1.glavni nosač mosta2.kolica3.elektromotor-pogon za kretanje krana4.upravljačka kabina5.čeoni nosači (ima ih dva) koji povezuju glavne nosače mostaL-raspon dizaliceH-visina glavnog nosačaLT-rastojanje između točkova

Mehanizmi kretanja konzolne dizalice (Slika 23.)

16

Najveći pritisak je na vertikalnim točkovima (dole). Pored otpora kretanju vertikalnih točkova javlja se i otpor kretanju kod horizontalnih točkova. Prečnici točkova, snaga motora, prenosni odnos i broj okretanja vogećih točkova isti je i izračunava se kao kod mosnih kranova.

Mehanizam za okretanje dizaliceSlika 24.

Mehanizam se sastoji iz pogona i oslonačke konstrukcije koja se uglanvom izrađuje kao platforma sa točkovima-valjcima-kugli, kao i stub koji može biti okretan ili neokretan. Točkovi se kreću po kružnoj šini. -nepokretni zupčanik

Mehanizam za promenu dohvata streleOvi mehanizmi mogu se podeliti u dve grupe:

1.Mehanizmi koji menjaju dohvat strele dizanjem i spuštanjem strele,2.Mehanizmi koji menjaju dohvat strele pomoću kolica koja nose teret.

Dizalice sa krivolinijskim premeštanjem teretaSlika 25.

Na slici je prikazana šema konstrukcije dizalice sa strelom čiji se vrh kreće po luku A-A’, a teret se krivolinijski premešta iz tačke A0 u tačku A0’.

17

Dizalice sa horizontalnim premeštanjem teretaSlika 26.

Kod vozila sa strelom kod kojih se teret horizontalno kreće kada se menja dohvat ne troši se rad pri podizanju tereta, što omogućava izradu lakših mehanizama i rad sa uvećanim brzinama. Dizalica se sastoji od strele OB, klackalice ABC i zatege O1C.

Pri premeštanju strele tačka A opisuje horizontalni put. Strela OB se drži u određenom položaju silom Fp koja deluje u tački E, a potiče od pogona za promenu dohvata strele.

Pregled okretnih dizalicaDelimo ih na:1.Zidne okretne dizalice, Slika 27.

Ova dizalica predstavlja jednu od najjednostavnijih dizalica u familiji okretnih dizalica. Mehanizam za dizanje tereta postavljen je na čeličnoj konstrukciji, a nosivost im je vrlo mala, od 1 do 5 tona.

18

2.Dizalice bez donjeg oslonca Slika 28.

Ove dizalice mogu se okretati oko svoje ose za 360°, a izrađuju se sa ili bez protiv tega. Koriste se za terete do 10 tona.

19