MERKEZİ MERKEZİ STERİLİZASYON STERİLİZASYON

ÜNİTESİNDE POTANSİYEL ÜNİTESİNDE POTANSİYEL RİSK FAKTÖRLERİRİSK FAKTÖRLERİ

Gelişmiş ülkelerde sadece sterilizasyon ve dezenfeksiyon işlemlerinde değil tüm hastane çalışanları için “ çalışan sağlığı” ya da başka isimler altında çeşitli merkezler oluşturulmuştur.

Bu merkezler, tüm hastane çalışanları için işe başlama kriterlerini belirler ve çalışanların periyodik sağlık kontrollerini yaparak olası kazalarda yapılması gerekenleri gerçekleştirir. Ancak böyle bir oluşum ülkemizde mevcut değildir.

Merkezi Sterilizasyon çalışanları sadece biyolojik tehlikelerle değil, bunun dışında çeşitli risklerle de karşı karşıyadırlar. Bu riskler; fiziksel tehlikeler, kimyasal tehlikeler, dermatolojik tehlikeler ve strestir.

Kimyasal maddelerin çalışanlar üzerinde akut ve kronik etkileri mevcuttur. Bu etkiler maruz kalmanın büyüklüğüne (konsantrasyon ve süre), maruziyet (alım) yoluna ve kimyasal maddenin yapısına bağlıdır.

Klinik olarak ortaya çıkan belirtiler hastanın daha önceki

sağlık durumuna (KOAH, İKY) , beraberinde fiziksel hasarın bulunup bulunmamasına ya da sigara, alkol ve ilaç alışkanlığı bulunup bulunmamasına göre değişiklik gösterebilir.

• Merkezi Sterilizasyon Ünitesindeki potansiyel riskler üç önemli grup altında incelenir.

• 1-Fiziksel riskler

• 2-Biyolojik riskler

• 3-Kimyasal riskler

FİZİKSEL RİSKLER• ÇALIŞAN YARALANMALARI

• Buhar otoklavı yükleme ve boşaltma sırasında oluşan yanıklar

• Atıkların yanlış atılıp yanlış toplanmasıpersonel yaralanmaları

• Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde personelin enfekte yada enfekte olmayan materyallerle yaralanması sonucunda yaralanmalara bağlı olarak kan yoluyla enfeksiyonlar bulaşabilir.Özellikle yıkama ünitesinde cerrahi aletlerin temizlenmesi işlemi yapılırken yada kontrol ve ayrıştırma bölümünde yaralanma olasılığı daha yüksektir.

• Enfekte materyalle yaralanma sonucunda kaynak kişide HEPATİT B,HEPATİT C,HIV araştırması yapılır.Kaynak kişide bu enfeksiyonlar saptanmazsa personele herhangi bir ilaç uygulaması yada laboratuvar tetkiki yapmaya gerek yoktur.Yaralanmaya maruz kalan alanın yıkanması ve povidon iyotla pansumanı yapılarak kapatılması yeterlidir.

• Kaynak kişide HIV virüsü saptanması durumunda ilk müdahalesi yapılarak Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği olan bir kuruma sevk edilir.Maruzdan hemen sonra,6.haftada,3.ayda,6.ayda ANTİ-HIV testleri yapılarak kontrol edilir.

• Çalışan yaralanmaları durumunda Olay Bildirim Formu doldurulur.Olay Bildirim Formuna ,ASG.NET üzerinde solda yer alan Olay Bildirim Formları başlığına tıklanarak ve sisteme giriş için cerebral sisteme giriş için kullanılan kullanıcı kodu ve şifreyi yazmak yeterlidir.Olay Bildirim Formu doldurulduktan sonra HGK ‘ya gönderilir.Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi bilgilendirilir.

BİYOLOJİK RİSKLERBİYOLOJİK İNDİKATÖR Sterilizatör içinde bakteri sporlarının ölümü hakkında bilgi

veren tek indikatördür.Merkezi Sterilizasyon ünitesinde haftada iki kez biyolojik test uygulanır.Strip (Streptothermophılus) koruyucu paketinden eldiven kullanılarak helix sisteme yerleştirilir.Helix sistem 1,5 mt uzunluğunda ve 2mm çapında biyolojik indikatör takılan bir cihazdır.

• Merkezi sterilizasyon ünitesinde biyolojik test için kullanılan mikroorganizma B.stearothermophilus’dur.Bu mikroorganizma test için helix sisteme yerleştirilirken dikkatli davranılmalıdır.Mikrooranizmanın bulaşmasını önlemek için Eldiven Kullanma Talimatına kesinlikle uyulmalıdır.

• İlk 12-24-48 saatlik ve 7 günlük izlem sonucunda testin negatif çıkması beklenir.Pozitif ise Ameliyathane Sorumlu Hemşiresi,Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi,HHM,firmadan bakım istenmesi için Biyomedikal Hizmetleri Departmanına haber verilir.

• Cihaz kapatılarak kullanılmaz ve sadece test tekrarı için kullanılır.Cihazın üzerine ARIZALIDIR etiketi yapıştırılır.Rapor sonuçları Ameliyathane Sorumlu Hemşiresine HHM’ne ve Olay Bildirim Formu ile HGK ‘ ya iletilir.Testin (+) durumda cihazda steril edilen kullanılmamış malzemeler uygun olamayan üründür ve kullanılamaz.

• Testin (+) çıktığı durumlarda testin yapıldığı tarihten itibaren steril edilip ilgili birimlere teslim edilen malzemeler geri alınıp süreç baştan tekrarlanır.Kullanılmış malzemeler EKH tarafından hangi hastada kullanıldığı saptanır.Biyolojik testin pozitif çıkma nedeni araştırılır.Kullanıcıdan ise MSÜ Biyolojik Test Uygulama ve İzlem Talimatı tekrar anlatılarak eksik yönler giderilir.Cihazdan ise bakım zamanlarının aksatılmadan yapılması sağlanır.

• Biyolojik testler tekrarlanıp negatif sonuç alındığında sterilizatör tekrar kullanılmaya başlanır.

KİMYASAL RİSKLER• MERKEZİ STERİLİZASYON ÜNİTESİNDE

KULLANILAN KİMYASAL MADDELER• Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde bazı kimyasal maddeler

kullanılmaktadır.Kullanılan bu kimyasal maddeler çalışan personel üzerinde birtakım riskler oluşturur.Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde kullanılan solüsyonlar kimyasal maddeler içermektedir.

• Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde kullanılan solüsyonlardan bazıları şunlardır:

• 1-Secumatik Fr(Yıkama makinelerinde kullanılır.Sıvı alkali temizleyicidir.)

• 2-Secumatik Fd(Yıkama makinelerinde kullanılır.Likit bir dezenfektandır.)

• 3-Secumatik Fnz(Yıkama makinelerinde kullanılır.Nötr enzim içeren temizleyicidir.)

• 4-Oxıvarıo(Tıbbi amaçlı temizleme ve dezenfeksiyon cihazlarında kullanılır.)

• Cıdex Opa(Dezenfeksiyon amacıyla kullanılır.)

• Formoldehid (Gaz sterilizatöründe malzemelerin sterilizasyonu için kullanılır.)

• Bütün bu solüsyonlar çalışanlar için dikkatli kullanılmadıklarında riskler oluştururlar.Bu riskler şunlardır:

• 1-Gözleri ve cildi tahriş eder.• 2- Kanserojen etkiye sahiptirler• 3-Deriyle temas halinde allerjik reaksiyonlara neden

olurlar.• 4-Yutma durumunda boğazda yanma,öksürük,nefes

darlığı,solunum güçlüğüne neden olurlar.

• Dikkat edilmesi gerekenler:

• Gözle ve cilde teması durumunda hemen su ile iyice yıkanmalıdır.

• Islanmış giysiler hemen çıkarılmalıdır.

• Solunma durumunda temiz havaya çıkılmalıdır.

• Yutma durumunda ağız içi bol su ile yıkanmalıdır.

• Formoldehid dökülme ve saçılması durumunda yapılması gerekenler;

• 1-Alan 6 saat kullanıma kapatılır.• 2-Yakıcı madde uzak tutulur.• 3-Eldiven,gözlük ve önlük gibi koruyucu kıyafet giymiş

temizlik görevlisi tarafından alan temizlenmelidir.• 4-Formoldehidin üzerine emilimin sağlanması için talaş

dökülerek bir süre beklendikten sonra faraş yardımıyla temizlenir.

• Temizlenen bölge kuru bir bezle silinir.Alan kapı ve pencereler açılarak havalandırılır.Atık konteynıra konularak gerekli bilgiler doldurularak etiket yapıştırılır.Tehlikeli Malzeme ve Atıkların Kullanımı,Kontrolü,Taşınması ve Depolanması Prosedürüne uygun davranılarak atık deposuna gönderilir.

• Olay Bildirim Formu doldurularak HGK ‘ya gönderilir.Bölüm Sorumlusu,EKH,temizlik hizmetlerinden sorumlu tedarikçi firmaya haber verilir.

• İşte bu yüzden kimyasal madde içeren bu solüsyonlar kullanılırken dikkatli davranılmalıdır.Çalışırken uygun koruma giysileri,koruma eldivenleri ve koruma gözlüğü kullanılmalıdır.

Bu 3 ana başlık altında topladığımız risklerin haricinde birtakım nedenlere bağlı olarak bazı risklerde oluşabilir.Bu nedenler;

1-Steril edilecek aletlerin uygun temizlenmemiş olması2-Aşırı yükleme3-Uygun olmayan paketleme4-Malzemelerin uygun olmayan bir programda steril

edilmesi

• 5-Dezenfeksiyon işlemin doğru yapılmaması

• 6-Cihazın bozuk olması

• 7-Çalışanların dikkatli davranmaması

• Sonuç olarak;Merkezi Sterilizasyon Ünitesi hasta güvenliğini sağlamada önemli bir birim olup enfeksiyonlarında kaynağıdır.Bu yüzden oluşabilecek riskleri en aza indirmek gerekir.Personele gerekli eğitimler verilerek bu riskler azaltılmaya çalışılmalıdır.

•TEŞEKKÜRLER…