metaal & techniek juli-augustus 2014

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%jun-14

sept-11

mrt-12

sept-12

mrt-13

sept-13

jun-11

dec-11

jun-12

dec-12

jun-13

dec-13

20%

mrt-14

25%

VAKBLAD VOOR HET MKB IN DE METAAL

BAROMETER Q2: MKB-METAAL BLIJFT GROEIEN

TIPS EN ALTERNATIEVE VORMEN VAN FINANCIERING

STAP VOORUIT MET VEILIGE INSTALLATIES

Fried Kaanen:

‘Prominente rol MKB-metaal’

7/8

maandblad • 59e jaargang • juli/augustus 2014

MT0708_Cover.indd 1 14-08-14 12:55

T H E U L T I M A T E S T E E L C O M P A N Y

Inductieharden machinefabriek

aandrijftechniekhydrauliekoffshorepapierindustrieagri industrierecycling

T +31 411 673 031www.saboboxtel.nl

advertentie Metaal en Techniek 230x280.indd 1 05-01-12 15:16MT0708_Cover.indd 2 14-08-14 12:56

T H E U L T I M A T E S T E E L C O M P A N Y

Inductieharden machinefabriek

aandrijftechniekhydrauliekoffshorepapierindustrieagri industrierecycling

T +31 411 673 031www.saboboxtel.nl

advertentie Metaal en Techniek 230x280.indd 1 05-01-12 15:16

De economie leeft op, maar is dit ook in het betalingsgedrag van uw

afnemers te zien? De gemiddelde betalingstermijn in de metaalsector is nog

steeds rond de 45 dagen en veel ondernemers hebben te maken met wanbetaling

of zelfs faillissement van hun klanten. Een fi nanciële strop is het gevolg.


afnemers te zien? De gemiddelde betalingstermijn in de metaalsector is nog


www.mevas.nl

Wanbetalers?

Assurantiën voor de metaal

Een kredietverzekering is meer dan een verzekering. Van bedrijfsinformatie over uw klant vooraf, tot incasso bij wanbetaling: Zijn uw afnemers kredietwaardig?Met een kredietverzekering checkt u eenvoudig online de kredietwaardigheid van uw afnemers. Incassokosten meeverzekerd!Ontstaat alsnog een situatie waarbij uw afnemer er slecht voor staat? Bij wanbetaling onderneemt de incasso-unit de stappen om betaling alsnog te realiseren. De kosten hiervoor zijn volledig gedekt door de kredietverzekering. KredietverzekeringWanneer uw afnemer failliet gaat, wordt tot wel 90% van de openstaande factuur uitgekeerd. Hierdoor blijft uw schade bij wanbetaling beperkt en kunt u onbezorgd blijven ondernemen. Via MEVAS krijgt uw, omdat u werkzaam bent in de metaal, de volgende voordelen op een kredietverzekering bij Atradius:

• Korting op uw kredietverzekering

• Incassokosten volledig gedekt

• Mogelijkheid tot zelfbeoordeling

• Buitenlandse afnemers meeverzekerd

De economie leeft op, maar is dit ook in het betalingsgedrag van uw De economie leeft op, maar is dit ook in het betalingsgedrag van uw

Wanbetalers?

14_422027 210x297 ADV fc_C.indd 1 07-08-14 11:40

MT0708_Cover.indd 3 14-08-14 12:56

Lange termijn belangrijk

Thema � nanciering

8

12

Hij voelt zich een typische metaalondernemer. ‘Het gaat mij niet om het korte termijn gewin en niet om de winst over drie maanden, maar juist voor een langere periode’, zegt Fried Kaanen. Hij is vanaf 1 september de nieuwe voorzitter van Koninklijke Metaalunie.

De economie trekt aan en het vertrouwen klimt omhoog. Maar voor groei en investeringen is geld nodig. Hoe krijg je de � nanciering van je product of dienst tegenwoordig het beste voor elkaar? Ook in dit geval geldt: er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden.

‘ We moeten het hebben van onze Hollandse koopmansgeest’

Fried Kaanen, nieuwe voorzitter Koninklijke Metaalunie

Colofon

Metaal & Techniek is een vakblad voor het midden- en kleinbedrijf in de metaal en tevens het o� ciële orgaan van Koninklijke Metaalunie. Het verschijnt 11 keer per jaar. De leden van Metaalunie ontvangen Metaal & Techniek uit hoofde van hun lidmaatschap.

Uitgave

AdresEssebaan 63c, 2908 LJ Capelle aan den IJsselPostbus 8632, 3009 AP RotterdamTel.nr. +31 (0)10 289 40 78Faxnr. +31 (0)10 289 40 76

UitgeverMarjan Leenders

RedactieJan Kloeze (hoofdredacteur)[email protected] Pelgrim (eindredacteur)Tel.nr. +31 (0)10 289 40 29E-mail: [email protected]

Redactie MetaalunieTony van der MeerBasisontwerpVormbreker Nieuw-Vennep

MedewerkersRonald Buitenhuis, Hans Koopmans, Loek Kusiak, Ewald Lohmann, Frank Senteur, Erik Steenkist, Leon van Velzen

AdvertentieverkoopMargarita Robertson [email protected] op aanvraag+31 (0)10 289 40 69

AbonnementenAbonnementsprijs NL 11 nummers € 116,95. Los nummer € 15,11 (incl. btw). Proefabonnement 3 nummers € 19,-. Buitenland € 132,- (prijzen excl. 6% btw en € 3,95 administratiekosten).

Opgave abonnementenTel.nr. +31 (0)10 289 40 08(tussen 09.00 en 12.00 uur)Faxnr. +31 (0)10 289 40 76E-mail:[email protected] abonnement schri� elijk en uitsluitend drie maanden voor afloop van de abonnementsperiode.Het abonnementsgeld dient bij vooruitbetaling te worden voldaan. Voor de algemene voorwaarden, zie www.mybusinessmedia.nl/algemenevoorwaardenBank: 1421.46.439.

Voor informatie over Koninklijke MetaalunieKoninklijke MetaalunieEinsteinbaan 1Postbus 26003430 GA NieuwegeinTel.nr. +31 (0)30 605 33 44Faxnr. +31 (0)30 605 31 22www.metaalunie.nl

Opmaak De Opmaakredactie, Wehl

DrukDrukkerij Roelofs, Enschede

©2014MYbusinessmediaISSN: 0026-0479Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Hoewel dit tijdschri� zorgvuldig en naar beste weten wordt samengesteld, kan de uitgever niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de in dit tijdschri� gegeven informatie. Gebruikers van het tijdschri� wordt nadrukkelijk aangeraden de vaktechnische informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar altijd mede af te gaan op hun professionele kennis en ervaring, en de te gebruiken informatie te controleren.

Koninklijke Metaalunie in feiten en cijfersKoninklijke Metaalunie is met ruim

13.000 leden de grootste onderne-

mersorganisatie voor het midden-

en kleinbedrijf in de metaal. De aan-

gesloten leden verte gen woordigen

zo’n 150.000 werk nemers met een

gezamenlijke omzet van 22 miljard

euro.

Koninklijke Metaalunie richt zich op

metaal bedrijven tot ongeveer

100 werk nemers in uiteenlopende

sectoren als machine- en apparaten-

bouw, metaalwaren, instrumenten,

elektronica, engineering, construc-

tie, gereedschappen, gietwerk,

jachtbouw, verspaning, plaatbe-

werking, landbouw mechanisatie,

revisie, onderhoud en handel.

Elk lid is ingedeeld in een van de

tien districten die Metaalunie telt en

hee� via zijn district directe invloed

op het beleid.

Omdat Metaalunie gericht is

op ondernemers in het mkb in de

metaal staat een concrete, resul-

taatgerichte aanpak voorop.

Voor meer informatie:

Koninklijke Metaalunie

Tel.nr. +31 (0)30 605 33 44

www.metaalunie.nl

4 • juli/augustus 2014 • METAAL & TECHNIEK

Lange termijn belangrijk 8Colofon

MT0708_Inhoud.indd 4 14-08-14 13:46

De laatste keer

Als u dit leest, ben ik bezig met mijn laatste dagen als voorzitter van Koninklijke Metaalunie. Vanaf

1 september 2014 is Fried Kaanen o� cieel uw voorzitter. Iets dat op 18 september tijdens

het Metaalunie New Business event o� -cieel gestalte krijgt. U bent hiervoor van harte uitgenodigd! Ruim zeven jaar was ik met veel plezier, inzet en enthousiasme uw voorzitter. Je zou, gezien de economische situatie die kort na mijn aantreden ontstond, kunnen spreken van voor mij en het mkb-metaal lastige jaren. Ik zie ze toch meer als jaren met veel uitdagingen, die ik samen met u ben aangegaan. Om samen te kijken naar kansen en oplossingen te vinden voor de vraagstukken die op ons af kwamen.

In mijn allereerste column sprak ik de ambitie uit om ervoor te zorgen dat wij

ons ondernemerschap ten volle kunnen ontplooien. Dat de gelaagdheid van deze ambitie door de economische situatie er anders uit kwam te zien, nam niet weg dat ik het belang van het mkb-metaal altijd voorop heb gezet. Want of je nu praat over de crisismaatregelen, het gebrek aan � nanciering, het bezuinigen op export en innovatiestimulerende maatregelen, ontslagrecht of het Topsectorenbeleid: het belang van het mkb-metaal – als aanjager van de Nederlandse maakindustrie – moet leidend zijn.Inmiddels zijn we de diepe crisisjaren

voorbij. Uitdagingen die ik al voor de reces-sie signaleerde, zijn helaas nog actueel, al zijn

er zaken verbeterd. Er dreigt nog steeds een tekort aan goedopgeleide vakmensen, maar gelukkig is de belangstelling voor technische opleidingen wel flink vergroot. Nieuwe regelgeving is beter afge-stemd op het mkb, maar nog niet altijd. Ook de in 2008 ontstane � nancieringsproblematiek is nog niet opgelost, al is de aard ervan anders. Het is nu een groeigerelateerd probleem geworden. Maar het bedreigt nog steeds het voortbestaan van kansrijke mkb-metaalbedrijven. Werk aan de winkel!Tot slot wil ik u allen bedanken voor uw steun en warme contacten. En voor de boeiende en interes-sante bijdragen die u allen hee� geleverd aan mijn voorzitterschap!

Michaël van StraalenVoorzitter Koninklijke Metaalunie

Kritisch op reparatiekosten

Focus op veiligheid

24

34

Het kostenplaatje dat de fabrikant neerlegde voor een spindel-reparatie aan een 5-assig bewerkingscentrum viel enorm tegen. Daarop besloot Vetter BV uit Amsterdam eens verder te kijken naar andere opties en kwam bij ‘Der Spindeldoctor’ terecht.

De levering van veilige installaties staat voorop bij Tubro uit Enschede. Deze specialist op het gebied van � lter-, lucht- en verbrandingstechniek kwam onlangs samen met de andere leden van branchevereniging FLS tot een eigen keurmerk.

Verder in dit nummer

Nieuws 6New Business event 11Vakkanjers 23Metaaltechniek 27Octrooi aanvragen 28Campagneweek 5xbeter 29Leertraject 3D4MEtal 30Jeugd en werkomgeving 31

Teqnow 33Blik op Branches 34Product 38Rechtgezet 39Kompas 40Agenda 41Tot slot 42

METAAL & TECHNIEK • juli/augustus 2014 • 5

Kritisch op reparatiekosten24

MT0708_Inhoud.indd 5 14-08-14 13:46

Toeleveranciersbeurs FMB bestaat tien jaar FMB, de toeleveranciersbeurs voor de machinebouw, opent op 5 november 2014 weer de deuren in het Bad Salzuflen Exhibition Centre, Duitsland. Beursorga-nisator Clarion Events Deutschland viert tegelijkertijd een jubileum: het wordt de tiende FMB op een rij.

De beurs is vanaf het begin continu gegroeid. Vorig jaar presenteerden zo’n 400 exposanten hun bedrijf en daarbij toonden ze een breed scala van componenten en diensten voor de machine-bouw. Dit jaar zal dit aantal nog groter zijn.Christian Enßle, Show Manager FMB bij Clarion Events: “De focus van de beurs is niet presenta-tie, maar eerder discussie. Specialisten uit een

brede range sectoren komen hier samen voor een gerichte uitwisseling van ideeën over gezamen-lijke projecten. Deze betre� en alle mogelijke aspecten van de aan de machinebouw toeleve-rende industrie.”FMB omvat het complete spectrum van de toele-vering van componenten voor de machine- en installatiebouw. Aandrijf- en besturingstechniek zijn even sterk vertegenwoordigd als handling- en montagetechniek, metaalbewerking en kunststof-verwerkende bedrijven, naast gekwali� ceerde dienstverlenende bedrijven, bijvoorbeeld op het gebied van de productontwikkeling.

Meer informatie: www.fmb-messe.de.

Het aantal inschrijvingen en reserveringen voor FMB is groter dan vorig jaar. Zo’n 42 nieuwe exposanten zullen zich in november presenteren.

Nieuwe voorzitter Metaalunie opent TIV en Metavak De nieuwe Metaalunievoorzitter Fried Kaanen opent op 2 september 2014 de vakbeurzen TIV en Metavak in Evenementenhal Hardenberg. Voor makend Nederland vormen deze beurzen de start van het najaarsseizoen.

Koninklijke Metaalunie is op de TIV (Technische Industriële Vakbeurs) aanwezig met een stand en organiseert de traditionele lunchbijeenkomst, die in het teken staat van het thema ‘New Business’. De bijeenkomst vindt plaats op woensdag 3 sep-tember (aanvang 11.30 uur).

Dan zullen Raymond Witvoet, André van der Leest en Rob van Vollenhoven een korte inleiding hou-den over new business. Raymond Witvoet, advi-seur Ondernemersondersteuning KvK en specia-list in ontwikkelingen, zal vertellen wat smart industry is en wat je ermee moet, maar ook wat het niet is en wat je er vooral niet mee kan. Aan bod komen mythes en waarheden. André van der Leest, beleidssecretaris Koninklijke Metaalunie, licht in sneltreinvaart toe welke antwoorden lid-bedrijven van Metaalunie kunnen verwachten. Tot slot gaat Rob van Vollenhoven, senior project-

manager Regional Development & Innovation van Oost nv, in op de � nanciële aspecten. Hij licht bestaande en nieuwe regionale en Europese sub-sidie en � nancieringsregelingen toe. De bijeen-komst wordt besloten met een lunchbu� et om te netwerken. Daarna kan de beurs worden bezocht. Aanmelden: www.metaalunie.nl > agenda.

TIV vindt plaats op 2,3 en 4 september 2014 in de Evenementenhal te Hardenberg en is dagelijks geopend van 13.00 tot 21.00 uur.


MT0708_Nieuws.indd 6 14-08-14 13:09

De Inspectie SZW bezoekt tot en met 31 oktober 2014 honderd metaalgieterijen. Inspecteurs kijken onder meer naar het veilig werken met machines, veilige inrichting van de arbeidsplaats en blootstelling aan gevaarlijke sto� en.

Er is bovendien speciale aandacht voor het gedrag van werknemers en struikel-, uitglijd- en valgevaar. Uit eerdere inspecties van de Inspectie SZW is gebleken dat werknemers in metaalgieterijen te maken hebben met hoge veiligheids- en gezond-heidsrisico’s. Zij werken met machines, hijsen

hefmiddelen, he� rucks, vloeibaar metaal en wor-den blootgesteld aan lawaai en gevaarlijke sto� en. In Nederland is het de verantwoordelijkheid van de werkgever dat iedere werknemer veilig en gezond kan werken. Werkgevers moeten weten welke risi-co’s hun werknemers lopen en maatregelen tre� en om de risico’s te verkleinen of te voorkomen. Als de inspecteur gebreken constateert, kan hij de gieterij een sanctie opleggen. Ook tegen werkne-mers kan een boeterapport worden opgemaakt. Op www.zel� nspectie.nl kunnen bedrijven zelf nagaan of zij hun arbobeleid op orde hebben. De brancheorganisaties en de vakbonden in de

metaalsector hebben met hun programma ‘5xbeter’ praktische hulpmiddelen ontwikkeld. Zo zijn er arbocatalogi (verbeterchecks) voor machineveiligheid, lasrook, geluid en fysieke belasting. Ook kunnen bedrijven gratis een Verbetercoach inschakelen. Deze coach helpt het bedrijf met het implementeren van de arbo-catalogi.

Meer informatie: www.5xbeter.nl. Informatie over de belangrijkste arbeidsrisico’s in de metaal en de aanpak van de Inspectie SZW: www.inspectieszw.nl/metaal.

Inspectie SZW inspecteert metaalgieterijen

Wijzigingen stagebijdrage OOMWerkgevers die een stageplaats bieden aan een stagiair uit het vmbo, mbo (BOL) of hoger onderwijs, kunnen een bijdrage aan-vragen voor de begeleiding van stagiairs. Met ingang van het nieuwe schooljaar voert OOM een aantal wijzigingen door in de stagebijdrage. Zo maakt OOM sinds 1 juli geen onderscheid meer tussen technische en niet-technische stages. Dat betekent dat stagiairs van technische en niet-technische opleidingen voortaan dezelfde vergoeding krijgen. De stagebijdrage wordt per vijfdaagse werk-week berekend. Het wordt zo eenvoudiger om te bepalen wat de bijdrage is waarop de werkgever recht hee� . De stagebijdrage is a� ankelijk van het aantal dagen dat de stagiair stage loopt. De maximale vergoeding is 45 euro per week bij een fulltime stage. OOM vergoedt maximaal twintig stageweken. Het aantal stagiairs waarvoor een bijdrage is aan te vragen, is maximaal vijf per niveau (vmbo, mbo, ho). In uitzonderlijke gevallen keert OOM meer stagevergoedingen uit. In dat geval moet een goed onderbouwd ver-zoek worden ingediend. Ook voor deze rege-ling geldt: op=op. De stagebijdrage is eenvoudig aan te vragen via mijnoom.nl. Daar kunt u ook de gratis praktijkopdrachten downloaden, waarmee u de stagiair snel en gemakkelijk aan het werk helpt.

Er is een enorm perspectief voor vrouwen in de techniek (foto: Oscar Seykens/TechniekTalent.nu).

Juryvoorzitter Femme Tech Award bekend

Voorzitter van werkgeversorganisatie UNETO-VNI, Titia Siertsema, is benoemd tot juryvoorzitter van de Femme Tech Bedrijven Award 2014. Zij neemt het stokje over van Ineke Dezentjé (FME-CWM). De uitreiking van de awards is op 11 november 2014 tijdens de Femme Tech Dag.

“Vrouwen in technische beroepen zijn nog steeds een bijzonderheid. Ik heb de ambitie om daarin verandering te brengen”, aldus Siertsema. De Femme Tech Bedrijven Award wordt uitgereikt aan technische bedrijven die zich op een bijzon-dere manier inspannen om meer technische vak-vrouwen voor hun bedrijf te werven en te behou-den. De andere juryleden zijn Ellen Dekkers (FNV Bondgenoten), Ronald Udo (AP Services), Herm Hendrikx (DSM Nederland) en Sjiera de Vries (lector Sociale innovatie en Verscheidenheid).

Siertsema: “Vrouwen kunnen het verschil maken, omdat zij kennis van technologie koppelen aan een groot gevoel voor dienstverlening en marke-ting. Daaraan hebben technische bedrijfstakken steeds meer behoe� e. Er is dus een enorm per-spectief voor vrouwen in de techniek. Die bood-schap wordt met de Femme Tech Award stevig neergezet.”Het thema van de award is ‘Vanzelfsprekend M/V’. Er is in drie categorieën één award te win-nen: één voor bedrijven tot vij� ig medewerkers, één voor middelgrote bedrijven (tot 250 mede-werkers) en één voor grote bedrijven (meer dan 250 medewerkers). De winnaars van 2013 waren Croon Electrotechniek, DSM Nederland, Fokker Landing Gear en Argowil.

Aanmelden? Ga naar www.techniektalent.nu/femmetechaward. Dit kan t/m 5 september 2014.


MT0708_Nieuws.indd 7 14-08-14 13:09

nieuwe voorzitter fried kaanen TEKST: TONY VAN DER MEER.

FOTOGRAFIE: SANDER VAN DER

TORREN.


Interview

MT0708_Interview.indd 8 14-08-14 13:10

‘ Toekomst waarborgen met innovatie’

Fried Kaanen mocht tijdens de Bondsraadvergadering waarin hij werd gekozen tot nieuwe Metaalunievoorzitter, de voorzitters-hamer al even vasthouden. Zijn o� ciële voorzitterschap start op 1 september 2014. Op 18 september wordt hij o� cieel voor-gesteld tijdens het New Business event, deze maand stelt hij zich alvast voor aan de lezers van Metaal & Techniek.

U bent getypeerd als ‘een echte MKB-metaalondernemer’.“Dat klopt, ik voel me een typische metaalondernemer. Dat ben ik nu, als direc-teur-eigenaar van een metaalbedrĳ f, en zo heb ik mezelf ook altĳ d gezien. Ik ben begonnen bĳ grotere bedrĳ ven, maar daarna vond ik de kleinere schaal beter bĳ mĳ passen. Bĳ een klein bedrĳ f ben je zelfstandig en heb je veel meer visie nodig. Een visie over in welke richting het bedrĳ f zich moet ontwikkelen. Als onderdeel van een beursgenoteerd bedrĳ f kĳ k je veel meer naar de waan van de dag. Het gaat mĳ niet om het korte termĳ n gewin en niet om de winst over drie maanden, maar juist voor een langere periode.”

Wat hee u gemotiveerd Metaalunievoorzitter te worden?“Ik ben geruime tĳ d actief Bondsraadlid geweest. Je weet daardoor exact wat het lidmaatschap inhoudt. Wat het betekent voor bedrĳ ven, zowel individueel als col-lectief. Vervolgens besefte ik dat Metaalunie veel meer doet in een groter geheel. Want als lid betaal je ook mee aan het lobbyen in Den Haag. Toen de vacature van voorzitter ontstond, vond ik direct dat dit een goede invulling was van mĳ n kĳ k op waar het MKB-metaal naartoe moet.”

Wat voor een voorzitter wilt u zijn?“Een voorzitter die dicht bĳ de leden staat. Ik ga in de regio’s met de regiosecreta-rissen en de buitendienstledenadviseurs het contact met de basis – de leden – nog meer intensiveren en zo de meerwaarde van een Metaalunielidmaatschap voor ze etaleren. Samen met de bedrĳ ven wil ik fi losoferen over hoe ons economisch per-spectief er voor de komende tien jaar uitziet. Hoe wĳ een verbreding moeten zoe-ken zonder afstand te doen van onze roots.”

Wat ziet u op dit moment als de grootste uitdaging voor de leden? “De fi nancieringsproblematiek. De overheid heeft een aantal initiatieven geno-



men, maar er gebeurt te weinig om gezonde fi nanciering daad-werkelĳ k bĳ het mkb terecht te laten komen. De bankensector praat mooi weer, maar doet maar één ding: aan Bazel III denken. Vooral aan zichzelf dus. Ze zĳ n niet in staat mkb-bedrĳ ven van geld te voorzien. De afgelopen jaren leidde dat tot schrĳ nende gevallen. Bedrĳ ven die in de kern gezond zĳ n, hebben het loodje gelegd, omdat de fi nanciering stokte toen het even niet meezat. Nu het weer beter gaat, hapert de fi nanciering nog steeds. Dat bedreigt het mkb, de werkgelegenheid en dus de hele economie. Minister Kamp van Economische Zaken heeft begin juli zĳ n plan-nen op dit terrein bekend gemaakt. Ik hoop oprecht dat deze plannen leiden tot meer fi nanciering voor mkb-bedrĳ ven tegen gezonde voorwaarden en tarieven. Dat gaat van de banken zelf niet komen. Die steken een paraplu op als het mooi weer is, in plaats van met slecht weer.”

Wat vindt u van de geluiden dat een cao helemaal niet meer van deze tijd is? “Dat klinkt misschien modern, maar het is een kortzichtige gedachte. Een mkb-ondernemer is er niet mee gebaat. Die moet elke dag zĳ n bedrĳ f kunnen runnen en zich gesteund voelen, doordat veel zaken collectief geregeld zĳ n. Als je cao’s en afspra-ken over pensioenen loslaat en iedereen dat individueel laat rege-len, blĳ kt over twintig jaar dat mensen geen pensioen, maar wel slechte arbeidsvoorwaarden hebben. Vandaar dat de metaal nog steeds streeft naar één sterke cao en één pensioenregeling. Een cao moet wel fl exibele elementen bezitten. Keuzes moeten moge-lĳ k zĳ n, omdat je anders een veel te strak stramien krĳ gt.”

De nieuwe Omgevingswet lijkt veelbelovend; veel regels worden versimpeld. Kan deze nieuwe wet u bekoren?“Op zich is het een goede wet, maar het heeft wel het gevaar in zich dat in de uitvoering de gemeenten een te belangrĳ ke rol krĳ gen toebedeeld. Kleine bedrĳ ven zĳ n dan overgeleverd aan de grillen van gemeenten. Ik zie graag dat dingen decentraal gere-geld worden. Het staat dan het dichtst bĳ de praktĳ k. Maar als het tot de valkuil van versnippering leidt, ben ik daar pertinent op tegen. Je krĳ gt dan interpretatieverschillen en dat leidt tot willekeur. Zeker als dat door gebrek aan kennis onvoldoende gestoeld wordt of zonder weerspraak plaatsvindt. Bĳ decentralise-ren hoort eenvoudige en eenduidige wetgeving, die ruimte biedt in de breedste zin van het woord, maar niet een eenzĳ dige inter-pretatie. Ruimte voor de beoordelaar én voor de indiener. Maar bovenal: de regels in Zeeuws-Vlaanderen moeten hetzelfde zĳ n als in Oost-Groningen.”

Hoe ziet volgens u de toekomst van het MKB-metaal eruit?“Een groot deel van onze achterban is toeleverancier. Als je het hebt over de toekomst, dan heb je het voor een belangrĳ k deel dus over de toeleverancier van de toekomst. We waarborgen onze toe-komst door te innoveren, anders worden we ergens in de wereld ingehaald. Ik denk dat wĳ de vertaalslag moeten maken naar slimme toepassingen, die wĳ halen uit iets groots, waar dan ook ter wereld. Dat is de Hollandse koopmansgeest die al eeuwenlang zo werkt. Metaalunie doet overigens samen met ABN AMRO en Deloitte onderzoek naar hoe die toekomst er uit zou kunnen zien. In september hopen we daar meer over te kunnen melden.” •

verbreding zoeken zonder afstand te doen van onze roots



Steeds meer details worden bekend over het New Business event dat Koninklijke Metaalunie op 18 september 2014 organiseert. In de vorige editie van Metaal & Techniek werd de locatie bekend en uit welke zeven geselecteerde bedrijven drie genomineerde bedrijven en uiteindelijk een winnaar gekozen gaat worden. Inmiddels is een dagvoorzitter gevonden en wordt de invulling van het programma concreter.

Dagvoorzitter Charles Groenhuijsen.

NEW BUSINESS EVENTnew business Award en hamer

wisselen van eigenaar

Vast staat dat 18 september een onvergetelĳ ke dag wordt. Natuurlĳ k, het uitreiken van de award is elk jaar een spannende en inspire-rende gebeurtenis, maar op het programma staat dit jaar ook de voorzitterswissel. Een op zichzelf al bĳ zondere happening. Elders in dit blad kunt u in een interview alvast kennisma-ken met de nieuwe voorzitter Fried Kaanen en richt Michaël van Straalen zich nog eenmaal tot u in zĳ n column. Tĳ dens de bĳ eenkomst is er uitgebreid aandacht voor deze ‘hamerover-dracht’. U kunt afscheid nemen van Michaël en kennismaken met Fried. Inmiddels hebben alle Metaalunieleden een persoonlĳ ke uitnodiging ontvangen waarin de verschillende programma-onderdelen van een tĳ d zĳ n voorzien. De dag start

om 14.00 uur en zal na uitreiking van de award om 17.00 uur eindigen met een borrel.

D A G V O O R Z I T T E RBĳ een bĳ zondere dag hoort een bĳ zondere dagvoorzitter. En dat predicaat kun je Charles Groenhuĳ sen wel geven. Deze journalist, presentator en programmamaker begon zĳ n carrière als redacteur bĳ het ANP en de Volks-

krant. In 1983 stapte hĳ over naar de NOS. Daar was hĳ algemeen verslaggever. In 1986 vertrok hĳ naar de Verenigde Sta-ten waar hĳ Amerika-correspondent werd voor het NOS Journaal. In 1989 kwam hĳ terug en werkte als presenta-tor en programmamaker voor NOS-Laat en NOVA. In 1996 werd hĳ opnieuw Amerika-correspondent voor het NOS Journaal en ook voor NOVA, Vrĳ Nederland en Intermediair. Bĳ WNL presenteert Charles om de week ‘WNL Op Zondag’, samen met Janneke Willemse. •

AanmeldenKom ook op 18 september naar het bijzondere en inspirerende New Business event. Aanmel-den voor deze dag kan op de volgende manie-ren:• Stuur een mail met uw gegevens naar: [email protected];• Telefonisch, via 030 - 605 33 44;• Ga naar www.metaalunieaward.nl voor het aanmeldformulier. Hier is ook de route-beschrijving te vinden naar Studio A12 (Schoudermantel 52, Bunnik).

NEW BUSINESS EVENT


MT0708_Award_Event.indd 11 14-08-14 11:43

QREDITS VOOR ALS DE BANK ‘NEE’ ZEGT

‘Missie is ondernemers verder te helpen’TEKST: RONALD BUITENHUIS.

FOTOGRAFIE: QREDITS.

“Banken pikken kredietwaardige klanten eruit, maar � nancieren daarmee geen ondernemerschap. Qredits kijkt juist naar ondernemerschap en we coachen ook.” Sinds vijf jaar is algemeen directeur Elwin Groenevelt van Qredits bezig met microkrediet� nanciering en sinds kort ook met mkb-� nanciering. Tot 2018 denken ze 300 miljoen euro in de Nederlandse economie te investeren. Ook het MKB-metaal kan meepro� teren.

Al voordat de economische crisis uitbrak, expe-rimenteerde Elwin Groenevelt bĳ Fortis met fi nanciering voor kleine ondernemingen. In 2009 begon hĳ vanuit Almelo zĳ n ‘eigen bankje’ te bouwen met vier collega’s. Vĳ f jaar later wer-ken er vĳ ftig mensen bĳ Qredits en is er negen-tig miljoen euro aan (micro)kredieten aan zo’n 5.000 ondernemingen verstrekt. Gemiddeld 20.000 euro per onderneming, in sommige gevallen tot maximaal 150.000

euro. Per week komen er zo’n 180 aanvragen voor kredieten bĳ Qredits binnen. Het gros is start-up, maar ook is er geld voor groeiende mkb-bedrĳ ven. Qredits is zeer welkom voor het bedrĳ fsleven in een tĳ d dat ondernemers steeds vaker ‘nee’ van de bank te horen krĳ gen. Groenevelt kent de verhalen. “Banken hebben

weinig zin om kleine bedrĳ ven en start-

ups te fi nancie-ren. Ze vin-

den het te risicovol. Als potentiële klant kom je vaak niet verder dan de scripts van callcen-ter-medewerkers. Als die horen dat er een BKR-registratie is of dat er de laatste jaren ver-lies is gedraaid, kom je bĳ de traditionele groot-banken niet eens toe aan het indienen van een businessplan. Banken pikken alleen nog de kre-dietwaardige klanten eruit, maar zĳ n geen fi nancier van ondernemerschap. Daarin ver-schilt Qredits van klassieke banken.” Deels snapt Groenevelt die banken. Door hun omvang en kostenniveau moeten ze feitelĳ k rentes van vĳ ftien tot achttien procent rekenen om kleine kredieten rendabel te verstrekken. “Niet realis-tisch.” Ook moeten ze door de crisis grotere buf-fers aanhouden. “We merken dat banken ook steeds vaker doorverwĳ zen naar ons als het om kleinere bedragen gaat”, zegt Groenevelt. Iemand moet wel een aantoonbaar onderne-mend karakter hebben.”

G E E N W I N S T O O G M E R KHeel wonderlĳ k is dat niet. De organisatie is deels gefi nancierd door de grootbanken. Econo-mische Zaken leende het bedrĳ f 45 miljoen euro en banken en verzekeraars leenden ook

nog eens 75 miljoen. In totaal is er nu dus 120 miljoen euro beschikbaar voor kredieten, waarvan 90 miljoen is uitgezet. Binnen vier jaar wil Qredits naar 300 miljoen. Bedrĳ ven

blĳ ven overigens gewoon bankklant, Qredits verstrekt alleen krediet. Betaal-

rekeningen en rekening-courantrekeningen verstrekt de organisatie niet, al is dat wel de ultieme droom van Groenevelt. “Met eigen reke-ningen én kredieten kunnen we onze doelgroep nog beter bedienen.” De klant betaalt tussen de 8,75 en 10,75 procent rente op een krediet. Dat kan lager worden, als Qredits winst gaat maken. Het is namelĳ k een stichting zonder winstoog-merk. Maar rentedalingen liggen nog niet in het verschiet. Over 2013 maakte Qredits nog een klein verlies. 144 bedrĳ ven waaraan een (micro)fi nanciering werd verstrekt, redden het uitein-delĳ k niet. “Dat aantal valt overigens erg mee”,

In veel gevallen lukt de Qredits-aanpak; 85 procent van de ge� nancierde bedrijven is na drie jaar nog steeds actief.

financiering


QREDITS VOOR ALS DE BANK ‘NEE’ ZEGT

MT0708_Qredits.indd 12 14-08-14 13:23

schetst Groenevelt. “Dat is drie procent van onze portefeuille. We moeten de kredietverlie-zen zelf fi nancieren. Het operationele resultaat is echter positief.”

O N D E R N E M I N G S P L A NVoordat Qredits investeert in een bedrĳ f, gaat een bedrĳ fsadviseur naar de ondernemer toe. Aan de keukentafel wordt het ondernemings-plan besproken. Bĳ voorkeur is daar ook de partner bĳ . Groenevelt: “Gebleken is dat schei-dingen het grootste risico zĳ n voor de fi nanciële basis van een (klein) bedrĳ f. We letten dus scherp op het draagvlak van de partner, maar ook of iemand wel echt ondernemer is. Je ziet nogal eens dat mensen noodgedwongen onder-nemer worden, omdat ze bĳ voorbeeld ontslagen zĳ n. Iemand moet wel een aantoonbaar onder-nemend karakter hebben.” Los van kredieten verstrekken, verkoopt Qredits ook e-learning programma’s waarin je wordt geholpen om een goed ondernemingsplan te

maken. Coaching wordt gedaan door inmiddels 600 vrĳ willigers verspreid over het land. Dat zĳ n mensen die ondernemer zĳ n, onderne-mer zĳ n geweest of mensen in loondienst, die bĳ voorbeeld vanuit een MVO-gedachte iets voor de maatschappĳ willen doen. Maar kredieten

‘Flexibiliteit biedenwanneer het kan’

verstrekken is de basis van het bestaan voor Qredits. Geld voor de bedrĳ fsauto, voor de inrichting, een machine... Als een echte bank, dus geen crowdfunding, venture capital of geld van business angels. Groenevelt: “Innovatie fi nancieren doen we nog niet, omdat ons leen-product daar niet geschikt voor is. Zeventig pro-cent van de fi nanciering is voor start-ups, dertig procent voor groeiende bedrĳ ven.”

Ook bedrĳ ven uit het MKB-metaal kunnen bĳ Qredits aankloppen. “Ik kan me voorstellen dat een bestaand metaalbedrĳ f een nieuwe machine nodig heeft, maar de laatste drie jaar een klein verlies heeft gedraaid. Banken zeggen dan vaak snel nee, terwĳ l wĳ specifi eker kĳ ken of het bedrĳ f een rendabel businessmodel heeft. Voor-deel bĳ ons is ook dat je pas na drie of zes maanden hoeft te beginnen met afl ossen, terwĳ l dat bĳ banken vaak direct moet”, legt hĳ uit. “Daarnaast bieden we fl exibiliteit wanneer het kan. Een periode uitstel afl ossing is bĳ ons bespreekbaar. Onze missie is om de ondernemer en dus ook de bv Nederland verder te helpen.”In veel gevallen lukt de Qredits-aanpak; 85 pro-cent van de gefi nancierde bedrĳ ven is na drie jaar nog steeds actief. En 25 procent van de kre-dietaanvragers die zĳ n doorverwezen door banken, krĳ gen alsnog een kredietfaciliteit via Qredits. Klanten hebben gemiddeld 2,5 fte in dienst, wat staat voor een kleine 10.000 banen. Iets waar Groenevelt ook nog wel van droomt, is werkkapitaal aan ondernemers verscha� en. Kort geld dus. “Daar is sterk behoefte aan.” Qredits is in een breed pallet van de Neder-landse economie te vinden, waarbĳ detailhan-del, bouw & vastgoed, zorg & verzorging (zoals kappers) en zakelĳ ke dienstverlening (zoals autorĳ scholen) licht domineren.

G O E D S I G N A A LAl iets te merken van de economische opleving waarvan sprake lĳ kt te zĳ n? Groenevelt: “Dat is lastig om te zeggen. We zien wel dat de beta-lingsachterstanden teruglopen. An sich is dat een goed signaal. Wat ook opvalt, is dat we veel e-learning modules verkopen aan hbo’s en uni-versitaire opleidingen. Je ziet dat de helft van de studenten tegenwoordig serieus overweegt om ondernemer te worden.” •

www.qredits.nl

Elwin Groenevelt, directeur Qredits: ‘Wij kijken speci� eker of het bedrijf een rendabel businessmodel hee� .’


MT0708_Qredits.indd 13 14-08-14 13:23

CROWDFUNDING: ANDERE MANIER VAN FINANCIEREN

‘Geld lenen van bekende én onbekende mensen’TEKST EN FOTOGRAFIE:

SANDRA PUT.

Geld lenen van een bank om een product te lanceren of om een onderneming te starten, is alles behalve makkelijk. Banken houden de geldkraan vaak dicht. Er is een alternatieve weg: crowdfunding, o� ewel geld lenen van de mensen uit je netwerk én daarbuiten die je bereikt via internet. Advies-bureau Douw&Koren adviseert ondernemers bij deze � nancieringsvorm.

Crowdfunding is volgens Gĳ sbert Koren (29) niet nieuw. “Er zĳ n voorbeelden van projecten die honderd jaar geleden al werden gefi nancierd door een groep mensen, omdat ze het een goed idee vonden, of omdat ze hoopten te delen in de winst. Met internet en online communiceren via sociale netwerken zoals Twitter, Facebook en Linkedin heeft het de naam crowdfunding gekregen. Ik zou het netwerkfi nanciering willen noemen, omdat je vooral gebruikmaakt van de groep mensen om je heen die je ook persoonlĳ k kent. Via hen en via de presentatie van je idee op een speciale internetsite, bereik je uiteinde-lĳ k ook investeerders die je niet kent. Zĳ willen jou wel helpen, omdat ze jouw plannen waarde-ren of er iets voor terug kunnen krĳ gen.”Samen met Simon Douw (29) runt Gĳ sbert Koren het Rotterdamse adviesbureau Douw&Koren. “We zĳ n vĳ f jaar geleden begon-nen met een van de eerste crowdfunding-web-sites. Hierop kunnen mensen hun plannen presenteren, aangeven hoeveel geld ze nodig hebben en vragen om investeerders. Steeds vaker kregen we te maken met ondernemers die wilden weten wat crowdfunding is en aangaven niet te weten hoe ze moeten beginnen. Je moet ook echt zicht hebben op de mogelĳ kheden en hoe het in de basis werkt. Daarom zĳ n we ons crowdfunding-adviesbureau begonnen.” Het duo noemt zichzelf crowdfunding-gidsen. “We hel-pen ondernemers op weg en we adviseren ban-ken, die steeds vaker aangeven geen krediet te kunnen verstrekken, maar dat soms wel willen zodra met crowdfunding het bestaansrecht wordt bewezen. Als er dus genoeg mensen zĳ n gevonden die geld willen investeren.”

E I G E N N E T W E R KVolgens Koren bestaat er geen socialer vorm van fi nanciering dan crowdfunding – het fi nancie-ren van je product of onderneming door indivi-duele mensen die met elkaar een groot bedrag bĳ elkaar brengen. “De mensen die jou al ken-nen en weten waar jouw onderneming of idee voor staat, zullen sneller te overtuigen zĳ n.

Simon Douw (rechts) en Gijsbert Koren op de Rotterdamse luchtbrug. Wie investeerde in de brug, kreeg daar iets voor terug: hun naam vereeuwigd op een brugplankje.

financiering


CROWDFUNDING: ANDERE MANIER VAN FINANCIEREN

MT0708_Crowdfunding.indd 14 14-08-14 13:27

Via hen en via internet worden uiteindelĳ k weer andere mensen bereikt die jouw idee mis-schien ook willen helpen fi nancieren.” Koren legt uit dat je product, onderneming of idee het beste iets tastbaars kan zĳ n. “Hoe zichtbaarder jouw idee is, hoe beter. Mensen willen wel weten waar ze geld voor lenen.”

G R O T E R P U B L I E KEen mooi voorbeeld is een gele brug die door een deel van Rotterdam loopt. Die is er dankzĳ fi nanciering door een grote groep mensen geko-men. Architectenbureau ZUS wilde ‘de betonnen jungle’ rondom het centraal station in Rotter-dam laten ‘herleven’ met een luchtbrug. “Een studie naar de brug had niet gewerkt”, stelt Koren. “Geen bank die een lening had verstrekt, maar het publiek was geïnteresseerd. Door crowdfunding in te zetten, werden eerst de mensen bereikt die de architecten zelf kenden. Die wilden wel investeren. Door de aandacht die het idee vervolgens kreeg op de crowdfunding-website en via de social media, werd een steeds groter publiek bereikt en daarmee nieuwe geld-schieters. De brug was ook echt tastbaar: als investeerder werd jouw naam vereeuwigd op een brugplankje, dat je voor 25 euro kocht.” Daarmee haalt Koren een belangrĳ k aspect van crowdfunding aan: het bieden van een tegen-prestatie. “Mensen willen voor hun fi nanciering wat terugzien. In het geval van de brug was het een emotionele binding die overtuigde, maar als je iets minder tastbaars hebt, kun je een goed rendement bieden. Dan wordt het zakelĳ k inte-

ressant om te investeren, ook voor vreemden.”Beginnen met crowdfunding lĳ kt niet moeilĳ k. “Dat is het ook niet, zolang je een duidelĳ k doel hebt. Op een van de websites voor crowdfun-ding presenteer je jouw plannen en maak je duidelĳ k hoeveel geld je nodig hebt. Je benadert daarna de mensen uit jouw netwerk – familie, vrienden, kennissen, iedereen met wie je ooit contact hebt gehad – en leidt ze naar de website toe. Je moet aan promotie doen, zodat je ook dat onbekende netwerk bereikt.”

‘Bijkomend voordeel is de reclame die het oplevert’

Koren weet dat sommige ondernemers dit zien als bedelen. “Maar ja, of je nu geld leent bĳ een bank of bĳ een grote groep mensen. Mĳ n erva-ring is dat je je als ondernemer bĳ crowdfun-ding heel verantwoordelĳ k voelt. Je wilt nie-mand teleurstellen. Met alle investeerders maak je afspraken. Je kunt het geld lenen tegen een bepaald rentepercentage, vaak lager dan bĳ de bank. Of je biedt een onderpand of spreekt af dat als het mislukt mensen hun geld kwĳ t zĳ n. Alle varianten zĳ n mogelĳ k. Hoe beter de tegen-prestatie, hoe meer mensen inleggen. Een fi nan-cieringsvraag staat meestal zo’n twee maanden uit. Als de fi nanciering binnen die periode is opgehaald, wordt het geld naar de ondernemer overgemaakt.”

Een van de grote projecten die Douw&Koren heeft begeleid, is de op zonne-energie werkende WakaWaka-lamp. Via een Nederlands platform vroegen de bedenkers 25.000 euro, ze kregen 200.000 euro. En op een Amerikaans platform vroegen ze 50.000 dollar, ze kregen 400.000 dol-lar. Eerder hadden alle banken nee gezegd. Gemiddeld wordt in Nederland via crowdfun-ding 75.000 euro binnengehaald. “Bĳ komend voordeel is de reclame die het oplevert. Dat biedt een bank niet, daar begin je in anonimi-teit. Bĳ crowdfunding zĳ n je investeerders ook je kopers, want reken maar dat al die geldschie-ters ook een WakaWaka hebben gekocht.”

Z A K E L I J K E G E L D S C H I E T E R SSoms bevinden zich onder de investeerders zake-lĳ ke geldschieters. Zoals bĳ NatureSX, een biolo-gisch afbreekbaar golfballetje. De bedenker kreeg te maken met een fi nancierder die partner wilde worden én leverancier van een productieonder-deel. Ampex Power kwam met het idee van een zweefvliegtuig dat energie opwekt. Ze haalden 350.000 euro op en toen ze bĳ investeerdersclubs langsgingen, kregen ze nog eens twee miljoen. Douw&Koren hoeft er als bureau niet tussen te zitten. “Er zĳ n inmiddels tachtig websites waarop je terechtkunt voor crowdfunding. Op onze eigen site hebben we ze gecategoriseerd. Veel ondernemers beginnen gewoon, maar som-migen willen weten hoe ze kiezen voor de juiste crowdfunding-website en hoe ze campagne moeten voeren. We geven diverse workshops die we bewust laagdrempelig houden. Soms is meer begeleiding nodig, want vergis je niet, het is een heel communicatietraject dat je moet doorlopen. Hoe presenteer je jezelf ? Wie zit er in je netwerk? Wat bied je terug? Welke afspraken maak je? Wĳ maken altĳ d een pas-sende prĳ safspraak, want onze klanten zĳ n tenslotte op zoek naar geld. En niet naar een manier om het kwĳ t te raken.” •

www.douwenkoren.nl

Dankzij crowdfunding kon ‘de luchtsingel’ gerealiseerd worden, een houten voetgangersbrug van 390 meter die Rotterdam Centrum verbindt met Noord.


Dankzij crowdfunding kon ‘de luchtsingel’ gerealiseerd worden,

MT0708_Crowdfunding.indd 15 14-08-14 13:27

BEDRIJFSOPVOLGING ZONDER FINANCIERING VAN DE BANK

‘Proces met de bank duurde eindeloos’TEKST EN FOTOGRAFIE:

LEON VAN VELZEN.

Na wikken en wegen, besluit je als ervaren ondernemer het bedrijf van je vader over te nemen. Wat komt daar bij kijken? Ga je naar de bank? Of � nan-ciert de holding van pa? Arjan Dijkshoorn beantwoordde al die vragen toen hij Digo in Woubrugge van zijn vader Jan overnam. “Ik wilde � nancieren via de bank. Wat heb ik dat proces onderschat.”

Jan Dĳ kshoorn begint in 1960 als monteur bĳ Digo in Schipluiden. Het bedrĳ � e van oprichters Diteweg en Gooswilligen verkoopt auto’s en tractoren. Het blĳ kt het lanceerplatform voor een indrukwekkende ondernemersloopbaan. In 1965 verhuist Dĳ kshoorn naar Woubrugge.

Een perfecte plek waar de vele melkboeren hun paardentractie massaal inruilen voor de tracto-ren van bĳ voorbeeld Deutz. De kachelsmederĳ , waar hĳ onderdak vindt, wordt in 1976 inge-ruild voor de huidige vestiging waar voorheen een kwekerĳ gevestigd was.

“Een prachtige tĳ d”, zegt zĳ n zoon Arjan. “Ik was toen acht jaar. Je mocht helpen slopen, fi k-kie stoken, graven, alles wat je in een jongens-boek vindt.” Toch ging hĳ niet bĳ Digo aan de slag nadat hĳ uit militaire dienst kwam. “Ik wilde verder kĳ ken dan de landbouwmechanisa-tie en kwam terecht bĳ een bedrĳ f dat buiten-boordmotoren importeerde. Tot het moment dat mĳ n vader zei: “Ik heb je nodig.” Hĳ had Boer in Vlist gekocht. Een bedrĳ f dat veel op Digo leek, alleen wat kleinschaliger. Na tweeënhalf jaar als bedrĳ fsleider kocht ik in 1995 de aandelen van Boer van mĳ n vader. We hebben een nieuwe bedrĳ fshal neergezet en gingen aan de slag.”

financiering

Sinds Jan Dijkshoorn in 1965 in Woubrugge ging wonen, noemde men hem daar Jan Digo. Bij zijn afscheid in december 2013 werd op het eigen bedrijfsterrein het Jan Digo plein onthuld.


BEDRIJFSOPVOLGING ZONDER FINANCIERING VAN DE BANK

MT0708_Digo_Wouwbrugge.indd 16 14-08-14 13:31

De twee ondernemingen Digo en Boer werken intensief samen op het gebied van inkoop en administratie en voeren dezelfde machines, maar zĳ n zelfstandige bv’s met twee eigenaren.“Mĳ n vader heeft altĳ d gezegd dat hĳ met zes-tig jaar wilde stoppen, maar dat deed hĳ niet. Medio 2012, hĳ was toen 68, zei hĳ tĳ dens een kop ko� e: “Ik stop ermee”. Op dat moment ga je alle plussen en minnen afwegen. Ik was 44 jaar, had een prima bedrĳ f in Vlist en vroeg me af of ik de rest van mĳ n leven wel in de landbouwmechanisatie moest doorgaan. Andere branches, vooral als je er niet werkt, lĳ ken soms interessanter. Het klinkt wel goed: twee bedrĳ -ven, maar per saldo krĳ g je het alleen maar veel drukker. Twĳ fel dus. Er meldde zich een extern bureau met interesse voor Digo, maar dat bleef nogal vaag. Ik praatte met mĳ n accountant en mĳ n boekhouder, die overigens ook voor mĳ n vader werken. Ook haalden we er een adviseur bĳ van Metaalunie, Foort Jan Wisse, die vaker met dit bĳ ltje hakt. Het voordeel van zo’n over-

name is uiteraard dat je het bedrĳ f voor 99 pro-cent kent. Vragen die je dan stelt: hoe komt de prĳ s tot stand? Wat zĳ n de risico’s? Wat vindt de fi scus en uiteraard: hoe fi nancier je de over-name? Midden december 2012 startten we de gesprekken en half februari hadden we een concept in ons hoofd.”

‘Alles wat ik had opgebouwd, moest ik als onderpand inbrengen’

Arjan Dĳ kshoorn heeft een broer en een zus. Zĳ n zus Jeanette is meer dan tien jaar mede-directeur van beide ondernemingen. Zĳ n broer is actief in letselschade. Hoe doe je allen recht bĳ een overname? “Dat lĳ ken ingewikkelde kwesties, maar we waren er redelĳ k snel uit. Het onroerend goed van Digo blĳ ft in de hol-

ding van mĳ n vader. Ik betaal huur voor de opstallen aan zĳ n bv. Dat heeft twee voordelen. De overname is fi nancieel te behappen en mĳ n zus en broer profi teren te zĳ ner tĳ d mee van de huurpenningen. Goodwill hebben we er hele-maal buiten gehouden. We hebben de werkvoor-raden en onderdelen gewaardeerd, de machines tegen inkoopwaarde. Dat was niet al te lastig.”

B E W E Z E N O N D E R N E M E R S C H A PHet bedrag dat Arjan en zĳ n vader overeenkwa-men, lag vast. Bleef de vraag hoe de fi nanciering vorm te geven? “Ik was van plan tien procent eigen geld in te brengen, 45 procent van de bank te lenen en 45 procent van mĳ n vader, om de risico’s te spreiden. Bovendien ben ik nietiemand die al zĳ n eieren graag in één mandje legt. Voor mĳ n vader maakte het niet uit; ‘Je moet zelf weten hoe je het doet’. Het leek mĳ geen enkel probleem de fi nanciering bĳ de bank rond te krĳ gen. Allereerst hadden ze de zeker-heid van de voorraden. Ikzelf ben al ruim twee

Arjan Dijkshoorn (vooraan) met vader Jan en zus Jeanette.



decennia bewezen succesvol aan het onderne-men. We hebben een rekening-courant plus alle verzekeringen bĳ deze bank lopen en nog nooit hebben we een termĳ n gemist. Ook de branche kent weinig problemen. In de melkveehouderĳ is het ene jaar beter dan het andere, maar over een wat langere periode is die markt stabiel. In beide ondernemingen hebben we bewust gewerkt aan een evenwichtige opbouw van de medewerkers. Een jonge, enthousiaste ploeg, met een kleiner aantal ervaren rotten in het vak. Kortom: ik dacht er na een paar gesprekken wel uit te zĳ n.”

‘Plan b betekende winstvoor ons allemaal’

Dat viel dus bitter tegen. “Ik ken de bank al van jongs af aan. Mĳ n vader is in Woubrugge nog bestuurder geweest. Maar het lokale kantoor is al lang opgeheven. Ik kreeg ook te maken met een nieuwe accountmanager. Het proces sleepte zich eindeloos voort. Telkens moest ik nieuwe vragen beantwoorden. Over de prognoses bĳ -voorbeeld. Vind ik lastig, want wie kan er in de toekomst kĳ ken? Ook lag er een lange tĳ d tus-sen onze afspraken. Ik kreeg de indruk dat mĳ n dossier telkens door medewerkers op het hoofd-kantoor bekeken moest worden.” De dagen wer-den weken, de weken maanden. Arjan kreeg het idee aan het lĳ ntje te worden gehouden.

W A A G S C H A A L“Eind november lag er eindelĳ k een overeen-komst op tafel ter ondertekening. Voordat ik mĳ n handtekening zette, kwam er een nieuw document uit de map. Een borgtochtakte, waar-mee ik alles wat ik heb opgebouwd als onder-pand moest inbrengen. Mĳ n andere bedrĳ f, mĳ n huis, mĳ n beheer bv, zelfs de eigendom-men van mĳ n vrouw werden genoemd. Zĳ

moest ook tekenen. Dat was de druppel. Ik was 45 jaar en ga op zo’n moment niet alles in de waagschaal stellen. Ik heb die accountmanager eens diep in de ogen gekeken en ben opgestapt.”

R E G I E B E P A L E N“De volgende ochtend heb ik hem gebeld met de mededeling dat ik de hele zaak afblies. ‘Of hĳ bĳ me langs kon komen’. Al die maanden moest ik naar dat kantoor rĳ den, maar nu brak kennelĳ k paniek uit. Hĳ was welkom om wat zaken te regelen over de lopende rekeningcou-rant, maar ik meldde tegelĳ kertĳ d dat de fi nan-ciering van de baan was. “Ga jĳ nu de regie bepalen?”, vroeg hĳ . Reken maar! De fi nancie-ring loopt nu via de holding van mĳ n vader. Bĳ bankfi nanciering zou deze lening achtergesteld zĳ n, nu heeft hĳ de zekerheden als onderpand. Nog een voordeel is dat ik de rente niet naar de bank breng, maar net als de huur naar zĳ n hol-ding. Winst voor ons allemaal.”Arjan Dĳ kshoorn realiseert zich dat hĳ zich in de gelukkige omstandigheid bevond dat hĳ een plan b achter de hand had. “Ik ken ondernemers die eenzelfde proces doorliepen en op het laat-ste moment met zo’n persoonlĳ ke borgstelling werden geconfronteerd. Het lĳ kt een patroon te zĳ n. Een van hen was al zover dat hĳ niet meer terug wilde of terug kon en tekende. Die werkt nu elke dag onder een enorme druk.”

T E R U G K O O P V E R K L A R I N GDigo in Woubrugge en Boer in Vlist zĳ n met eigenaar Arjan Dĳ kshoorn aan het roer een half jaar verder. “Mĳ n vader heeft tot onze grote ver-bazing de zaak gemakkelĳ k losgelaten. Hĳ kan nu eindelĳ k zĳ n eigen tĳ d indelen en komt ’s ochtends langs voor een kop ko� e. Met de lei-ding bemoeit hĳ zich totaal niet. We groeien enhebben dertien mensen in Woubrugge in dienst en zeven in Vlist. Na bĳ na een jaar lang praten met de bank, kom ik nu weer toe aan onderne-men. Ik heb dat proces enorm onderschat. Het is niet bĳ me opgekomen om naar een andere bank te stappen. We verkopen machines aan

zonen van boeren die bĳ mĳ n vader in Schiplui-den al klant waren. We ondersteunen loonwer-kers – vaak boerenzoons die niet in het bedrĳ f van hun vader terecht kunnen – met een terug-koopverklaring, mocht het mis gaan met hun onderneming.

‘De volgende keer zal ik zeker gaan shoppen’

Gaat het goed dan blĳ ven ze klant voor het leven. Maar niet de hele wereld zit zo in elkaar. Mocht zich opnieuw een fi nancieringsvraagstuk voordoen, dan zou ik zeker gaan shoppen. Maar in mĳ n hart kies ik voor vertrouwen, voor de menselĳ ke maat, voor relaties. Uiteindelĳ k is het allemaal goed gekomen. Voor de twee bedrĳ ven, voor de familie en voor mĳ . Mis-schien alleen niet voor de bank.” •

www.digowoubrugge.nl

Arjan Dijkshoorn: ‘Gelukkig loopt de � nanciering nu via de holding van mijn vader.’



PROCOOL®

WWW.PROCOOL.NL

watermengbare koelsmeermiddelen

Kwalitatief hoogwaardige koelsmeermiddelen met een langdurig constante kwaliteit.

Rolith Chemicals Larserpoortweg 20, 8218 NK Lelystad

Tel: (+31) (0)320 28 53 58, Fax: (+31) (0)320 28 53 50, E-mail: [email protected]

Rolith Chemicals is een onderdeel van


VIJF TIPS

Werkkapitaal managenTEKST: EWALD LOHMANN.

FOTOGRAFIE: METAALUNIE.

De economie trekt aan. Indicatoren in het MKB-metaal staan op lichtgroen, het vertrouwen klimt omhoog. Voor groei en investeringen is geld nodig, onder meer in de vorm van werkkapitaal. Na vijf, zes jaar laagconjunctuur is echter veel vet van de botten, terwijl de banken strenger zijn. Voldoende werkkapitaal is een kritische factor. Foort Jan Wisse, registeraccountant en teamleider Bedrijfseconomisch en Fiscaal Advies bij Koninklijke Metaalunie, gee� metaalondernemers vijf tips om hun werkkapitaal e� ectief te managen.

Ondernemers in de maakindustrie weten als geen ander wat schommelingen in de economie met zich meebrengen. Het kapitaalintensieve karakter van de bedrĳ fstak, snelle ontwikkelin-gen in technologie en techniek en de afhanke-lĳ kheid van vakspecialisten vergroten kleine rimpelingen in de conjunctuur uit. Nu de econo-mie voorzichtig aantrekt en het mkb de op-

waartse lĳ n te pakken krĳ gt, is fi nanciering een belangrĳ k punt van aandacht.Foort Jan Wisse van Metaalunie geeft tips waar-mee ondernemers zoveel mogelĳ k ruimte kun-nen creëren binnen het uiterst belangrĳ ke werkkapitaal. Praktische en herkenbare tips, die substantieel werkkapitaal kunnen vrĳ spelen en ook andere succesfactoren een zetje in de rug geven.

1. V O O R R A A D H O U D E N D E L E V E R A N C I E R‘Service boven alles’ redeneert de solide onder-nemer op goede gronden. Maar dat is niet meer onlosmakelĳ k verbonden met ‘geen betere raad dan voorraad’. Want hoe kleiner de voorraad, des te minder werkkapitaal in het magazĳ n ligt opgesloten. Voorraad kost altĳ d geld. Het is ook gevoelig voor diefstal of veroudering en blĳ ft niet per defi nitie courant. Vooral serviceverle-nende bedrĳ ven zoals de landbouwmechanisa-tiesector en bĳ voorbeeld staalconstructiebedrĳ -ven winnen veel in e� ciënt voorraadbeheer en voorraadreductie. Lastig, maar fi nancieel e� ec-tief. Het hoeft de bedrĳ fsvoering niet in de weg te staan. Veel leveranciers opereren e� ciënt: ‘vandaag besteld, morgen in huis’. Voorwaarde: u moet kunnen bouwen op uw voorraadhou-dende leverancier.

2. M I N D E R K A P I T A A L ‘ I N B E H A N D E L I N G ’Rendement begint bĳ ‘werk in uitvoering’. Dat is zo vanzelfsprekend dat lopende projecten – de orderportefeuille ‘in bewerking’ – gemakke-

lĳ k beslag leggen op werkkapitaal. Optimalisa-tie en dus verkorting van de doorlooptĳ d reduceert recht evenredig de bĳ behorende kredietbehoefte: een ton kredietruimte in een lopend project moet immers zo snel mogelĳ k tot een factuur promoveren. Een uitgekiende planning beperkt de doorlooptĳ den van projec-ten tot een minimum. Geregeld valt winst te boeken door projecten zo veel mogelĳ k in serie te plannen, zodat minder orders gelĳ ktĳ dig kapitaal vragen.

3. G E E N K R E D I E T W E G G E V E N I N F A C T U R A T I EEen klassieker in e� ciënt beheer van werkkapi-taal. En niet voor niets: opleveren en aanslui-tend factureren. De factuur van vandaag wordt een dag eerder betaald dan de factuur van mor-gen. De ondernemer die maandelĳ ks factureert in plaats van wekelĳ ks of zelfs dagelĳ ks, geeft gemiddeld een halve maand kredietruimte weg die het bedrĳ f zelf zo goed kan benutten. Bekĳ k ook of al een deelfactuur kan worden gestuurd zodra het project in de eindfase komt. Hoe gaat de concurrentie er mee om? Ga er maar vanuit dat uw klant prompte facturatie normaal vindt. Doet hĳ als goed ondernemer zelf immers ook.

4. W E G M E T I T A L I A A N S E T O E S T A N D E N

De betalingsmoraal laat te wensen over, maar het is zó belangrĳ k dat er op tĳ d wordt afgere-kend. De gemiddelde termĳ n is opgelopen tot 45 dagen in plaats van de bedoelde 14 of 28 dagen. Leveranciers die hun inkoopmacht laten gelden vragen zelfs 60 of 90 dagen, waarmee de maakindustrie te maken heeft met Italiaanse toestanden. De betalingstermĳ nen moeten terug naar redelĳ ker proporties: ook zeer gezonde bedrĳ ven ervaren de grenzen én de spanningen. Beschaafde betaaltermĳ nen als onderdeel van maatschappelĳ k verantwoord ondernemen. Een strak debiteurenbeleid is noodzakelĳ k. Dat wil zeggen: op tĳ d manen. Actief debiteurenbeheer helpt. Het beperkt de schade en versnelt de beta-

financiering

Foort Jan Wisse: ‘Betalingstermijnen moeten terug naar redelijker proporties: ook zeer gezonde bedrijven ervaren de grenzen én de spanningen.’


VIJF TIPS

MT0708_Vijf_Tips.indd 20 14-08-14 13:25

ling volgens het principe dat wie het hardst aan de bel trekt, het eerst aan de beurt is. Blĳ f bĳ uw leest: ga als ondernemer niet zelf manen, maar schakel een in- of externe professional in ‘met haar op de tanden’ die wél streng kan zĳ n. Dat is niet gênant, zeker niet als u meedenkt met de klant om binnen strakke kaders problemen op te lossen.

5. K R E D I E T R U I M T E B I J D E O P D R A C H T G E V E R

De behoefte aan werkkapitaal en de fi nanciering daarvan is mogelĳ k te vinden in de toeleverings-keten, in de vorm van ‘supply chain fi nance’. Dit breidt het technisch partnerschap uit met con-crete fi nancieel-economische samenwerking. Garanties van de beproefde (eind)afnemer dek-ken de voorfi nanciering door de bank. Dit keten-geïntegreerde fi nanciële proces vereist een krachtige en loyale opdrachtgever, die zelf mee-profi teert in slim kasstroombeheer en fi nancie-ring van eigen werkkapitaal. Nadeel: ook keten-krediet kost geld en dat betaalt de toeleverancier natuurlĳ k.

T A N T E A G A A T H T E R U GDeze tips concentreren zich op de directe eigen mogelĳ kheden van de ondernemer om zĳ n werkkapitaal e� ciënt te managen. Natuurlĳ k lost dit niet alle fi nancieringsvragen op, bena-drukt Foort Jan Wisse. Of banken en andere kre-dietverleners streng zĳ n of niet, iedere fi nancier verlangt zĳ n geld terug. Dit veronderstelt dat bedrĳ ven in de kern gezond zĳ n, perspectief-volle activiteiten ontplooien en ook in fi nancieel opzicht een zekere zelfredzaamheid aan de dag leggen. Het Nederlandse mkb vult het eigen ver-mogen doorgaans aan met bankenkrediet, ter-wĳ l in andere landen onderhandse leningen van zakenrelaties, particuliere investeerders en fami-lieleden meer zĳ n ingeburgerd. De vroegere ‘Tante Agaath-lening’ faciliteerde onderhandse risicodragende leningen via fi scale verrekening van onverhoopte verliezen. Uit het oogpunt van risicospreiding is dit te vergelĳ ken met het hui-

dige, nog terughoudend verleende borgstellings-krediet (BMKB). Metaalunie ziet graag Tante Agaath terugkeren, als stimulans voor de ver-dere ontsluiting van de particuliere kapitaal-markt.

N I E U W E I N I T I A T I E V E NSolvabiliteit en rentabiliteit blĳ ken de belang-rĳ kste rem te zĳ n op institutionele kredietverle-ning aan het MKB-metaal, in combinatie met wettelĳ ke eisen. Geavanceerde risicomodel-len die de banken (moeten) gebrui-ken leiden tot hogere eisen aan het bedrĳ fsleven. Dit vraagt om uiteenlopende alternatieven voor alternatieve fi nanciering. En die komen er gelukkig ook. Het populaire crowd-funding bĳ voor-beeld, dat echter voor de metaalsec-tor (B2B) slechts inci-denteel inzetbaar is. Een juridisch nog lastige en aar-zelend opko-mende fi nancie-ringsbron is de kredietunie, een ‘minibank’ in beslo-ten kring. Dit vertoont ken-merken van de basale coöperatieve gedachte, die vroeger populair was in de afgebakende kring van eigen dorp of eigen sector. Ook leasing en factoring zĳ n momenteel in trek als fi nanciële smeerolie, signaleert Wisse. “Begin in elk geval met zo slim mogelĳ k om te gaan met het beschikbare werkkapitaal”, adviseert hĳ . De genoemde tips helpen daarbĳ . •

Schakel een in- of externe professional in ‘met haar op de tanden’ die wél streng kan zijn.


MT0708_Vijf_Tips.indd 21 14-08-14 13:25

VACUÜMHEFAPPARATUUR ! Een verbetering voor de

arbeidsomstandigheden !

De zwaargewicht kampioen 10-20.000 kg

Toepasbaar in o.a.: de metaal-, hout-, kunststof-. glas-, beton- en natuursteenindustrie. Zowel voor gladde, geprofileerde en ruwe oppervlakken. - zeer sterk in vacuümheffers t.b.v. dak-en gevelplaten - eigen ontwerpafdeling. Klantgerichte adviezen.

- Levering CE conform !

Vacu Stone Lift B.V.

Zuiderkoggeweg 8 1607 MV, Hem

Tel.:++ 31- (0) 228-545200 Fax.:++ 31-(0) 228-545209 Email: [email protected]

Website: www.vacustonelift.nl

Evenementen

HALHARDENBERG

GORINCHEM VENRAY

EVENEMENTENHAL HARDENBERG - 2, 3 en 4 september 2014

Vraag uw e-tickets aan via onderstaande gegevens:

WWW.EVENEMENTENHAL.NL/TMV-HB CODE 6140172453

Dé vakbeurs voor de technische industriële branche

Dé vakbeurs voor de verspanende en niet-verspanende industrie

Dé vakbeurs die alle logistieke processen met elkaar verbindt

MT0708_Vijf_Tips.indd 22 14-08-14 13:25

Twee jaar geleden had hij nog amper een lasapparaat aangeraakt. Eind okto-ber gaat de Vakkanjer voor de Europese titel. Vincent de Wol� (Heerema Vlissingen BV), Nederlands kampioen lassen BMBE/MIGMAG, gaat in snel-treinvaart op weg naar de top.

vakkanjers In sneltreinvaart naar de top

Lassen? Het was nooit als serieuze keuze opgeko-men bĳ Vincent toen hĳ twee jaar geleden in vier vmbo zat (handel en verkoop). “Ik wist eigenlĳ k nog helemaal niet wat ik wilde worden. Tot ik tĳ -dens een open dag in een lascabine belandde. De docent zei dat ik er talent voor had. Toen heb ik de stoute schoenen aangetrokken en me aange-meld voor een BBL-opleiding basislasser.” Vader De Wol� had aanvankelĳ k zĳ n twĳ fels bĳ de keuze van zĳ n zoon. “Maar inmiddels is hĳ hartstikke trots op wat ik heb bereikt”, zegt Vincent. Aangestoken door praktĳ kopleider André van Willigen (Heerema Vlissingen BV) en docente Maria van der Vliet (Scalda, Vlissingen)

schreven Vincent en collega Anthony Loohuis zich eind vorig jaar in voor de VakkanjerWed-strĳ den. “Het ging fl ink wat tĳ d kosten, maar het leek ons een mooie ervaring om onszelf eens goed te testen.”

S T E E D S F A N A T I E K E RHet duo kwam, zag en overwon: in de fi nale van de VakkanjerWedstrĳ den ging zowel goud als zilver mee terug naar Vlissingen. Niet dat het vanzelf ging, zegt Vincent. “We hebben er heel veel voor getraind. Heerema gaf ons gelukkig alle ruimte. En we werden steeds fanatieker. In de voorronde werden we nog vĳ fde en zesde,

nu één en twee. Dat zegt genoeg over hoeveel we hebben geleerd in korte tĳ d.”Vincent sleepte met zĳ n Nederlandse titel ook een ticket naar EuroSkills 2014 in de wacht. Tĳ d om te genieten? Amper. “Ik ben meteen doorge-gaan met de voorbereiding op het Europees kampioenschap. In Lille moet ik straks ook rvs en aluminium lassen. Ik moet dus vol aan de bak om ook TIG onder de knie te krĳ gen.”

E C H T T E A MHeerema houdt Vincent op weg naar EuroSkills vrĳ om te trainen. Dat doet de Vakkanjer dus fulltime. “Af en toe draai ik nog een werkweek om de focus te behouden. Je moet ook niet alleen maar met trainen bezig zĳ n. Een beetje afwisseling is goed. Dan blĳ f je scherp.” Naast de technische trainingen volgt Vincent ook nog teambuilding- en mentale trainingen, samen met de andere Vakkanjers die straks voor Europees goud gaan. “De druk zal straks groot zĳ n, maar door al die trainingen ga ik met veel vertrouwen naar Lille. Elke Vakkanjer is heel serieus bezig met EuroSkills, we gaan er als een echt team naartoe. Van mĳ mag het morgen beginnen. Ik wil het vertrouwen van Heerema graag terugbetalen met een gouden medaille.” •

VAKKANJERS OP WEG NAAR EUROSKILLS 2014

Vakkanjers strijden om WK-ticketEuroSkills (2 tot 4 oktober in Lille) moet nog beginnen, maar de voorbereidingen op WorldSkills 2015 (Sao Paulo, Brazilië) zijn ook al in volle gang. 27 Vakkanjers strijden in november om een plek in de de� nitieve selec-tie voor de wereldkampioenschappen. Volg de Vakkanjers via www.facebook.com/vakkanjers. Kijk voor alle namen en bedrijven of voor inschrijving van uw eigen Vakkanjer(s) op www.devakkanjers.nl.

Links Anthony Loohuis, rechts Vincent de Wol� (foto: TechniekTalent.nu/Olivier Huisman).


VAKKANJERS OP WEG NAAR EUROSKILLS 2014

MT0708_Vakkanjers.indd 23 14-08-14 13:17

Toeleverancier kritisch op reparatiekostenTEKST EN FOTOGRAFIE:

ERIK STEENKIST.

Net zoals de meeste ondernemers in de metaalindustrie is Vetter BV uit Amsterdam sinds de crisis veel sterker op de kosten gaan letten. De specia-list in het slijpen en bewerken van gehard materiaal hee� het daarom niet zo op de kosten die machineleveranciers doorberekenen bij een servicebezoek. Voor een spindelreparatie aan een 5-assig bewerkingscentrum van tien jaar oud besloot directeur-eigenaar Michiel Vetter daarom eens verder te kijken dan wat de fabrikant daarvoor berekende.

Vetter is gespecialiseerd in het bewerken en slĳ -pen van geharde staalsoorten, zoals machine-onderdelen, machinemessen, stempels en gereedschappen voor onder meer de kunststof-, metaal-, recycling- en voedingsmiddelenindus-trie. Daarvoor beschikt het bedrĳ f over een CNC-gestuurd machinepark voor vlakslĳ p-, frees- en draaibewerkingen. Daarmee kan Vetter delen tot drie meter lang voor- en vlakslĳ pen en geheel frezen. “Door ook in eigen huis te har-den, houden wĳ het gehele proces in eigen beheer. Dit resulteert in korte levertĳ den en optimale service. Dat doen we al meer dan hon-derd jaar en daar zĳ n we goed in”, vertelt Michiel Vetter.In die periode bouwde het bedrĳ f een bekende naam op als leverancier van industriële messen. De business is in de loop der tĳ d uitgebreid door de overname van twee bedrĳ ven. Sinds 2006 is instrumentmaker Lifa onderdeel van Vetter. “Toch wordt het steeds moeilĳ ker om in deze tak van sport te groeien. Daarom hebben we gekozen voor een specialisme. Het bewerken en slĳ pen van geharde staalsoorten, dat we nu voor een brede doelgroep doen, geeft het bedrĳ f een stabiele basis. Onze klanten zĳ n echter ook min-der gaan verkopen en besteden daarom ook minder uit. We werken nu met minder mensen dan voor de crisis.”

5 - A S S I G B E W E R K E NMet de investering in een 5-assig bewerkingscen-trum behoorde het bedrĳ f tien jaar geleden tot de early adapters in de toeleverindustrie. “Naast de bestaande 3-assige bewerkingen konden we

daarmee complexere werkstukken in één opspanning in een hoge nauwkeurigheid com-pleet bewerken. Zo konden we vooral onze vaste klanten beter bedienen. Die strategische keuze was voor het bedrĳ f van groot belang, al is de machine niet altĳ d volbezet”, licht Vetter toe.

K R I T I S C H O N D E R D E E L“Wat betreft onderhoud of preventief vervangen van de spindel houden we ons niet aan de maxi-male gebruiksuren die de fabrikant opgeeft”, vervolgt hĳ . “Dat hangt meer af van welke materiaalsoorten je bewerkt en hoe zwaar je verspaant. Na tien jaar waren we nog lang niet toe aan spindelrevisie of vervanging, maar door een aantal crashes functioneerde de spindel niet meer naar behoren en werden de afwĳ kingen in nauwkeurigheid te groot. De spindel blĳ ft toch een kritisch onderdeel van de hele machine. Wil je je klanten dezelfde hoge nauwkeurigheid kunnen blĳ ven leveren, moet je wel actie onder-nemen. We schrokken echter nogal van het kos-tenplaatje dat de fabrikant had neergelegd voor een nieuwe spindel.

‘Stilstand bij de klant zoveel mogelijk beperken’

Daarom zĳ n we verder gaan zoeken op internet en kwamen we bĳ ‘Der Spindeldoctor’ terecht. Dat Landré de vertegenwoordiging in de Bene-lux verzorgt, was voor ons een positieve verras-sing. Dat zo’n gerenommeerd bedrĳ f er achter staat en alles regelt, gaf ons vertrouwen. Der Spindeldoctor bleek de spindel voor een interes-sante prĳ s te kunnen vervangen en regelde de machine opnieuw af. We kunnen weer com-plexe werkstukken maken in een hoge precisie, zonder dat we daarvoor de hoofdprĳ s hebben betaald.”Of een spindel nog gerepareerd kan worden of gelĳ k moet worden vervangen, hangt af van de Rechts directeur-eigenaar Michiel Vetter.

techniek


MT0708_Spindelreperatie_VetterBV.indd 24 14-08-14 13:22

omvang van de schade. Herman van den Ham, salesmanager bĳ Landré Service BV: “De spin-del van Vetter bleek dermate beschadigd dat reparatie lang zou duren. De voordeligste oplossing was een ruilspindel die door een monteur van ‘Der Spindeldoctor’ wordt inge-bouwd. Bĳ revisie en reparatie bouwen de mon-teurs lagers in die tenminste even goed en vaak zelfs beter zĳ n dan de originele. Bovendien wor-den lagerzittingen, spansysteem, coaxialiteit van de spindelas, de interface, de zitting van het spansysteem en de draaidoorvoer nauwkeurig gemeten en wordt de interface ook nog gesle-pen.”

K O R T E O N D E R B R E K I N GIn het geval van Vetter was er geen sprake van spoed. Van den Ham: “Voor veel bedrĳ ven is het echter wel van groot belang de stilstand zoveel

mogelĳ k te beperken, zeker wanneer een pro-ductie daardoor onnodig lang wordt onderbro-ken. Zorgen dat we de stilstand bĳ de klant zo veel mogelĳ k kunnen beperken, is dan ook een belangrĳ k klantenvoordeel van de samenwer-king die we met Der Spindeldoctor zĳ n aange-gaan. In uitzonderlĳ ke gevallen kunnen we de klant zelfs met spoed binnen vĳ f werkdagen uit de brand helpen.” •

www.vetterbv.comwww.spindeldoctor.dewww.landre.nl

Een beschadigde opnameconus van een spindel.

Vroegtijdige uitval: drie belangrijke oorzakenVeel spindels zijn ontworpen voor minimaal 8.000 spindeluren. Dit is gebaseerd op gebruik met maximaal toerental en belasting. Toch gaan ze vaak langer mee, omdat ze niet altijd maximaal belast worden. Net als het onder-houdsschema van een auto is het noodzakelijk de lagers en de draaidoorvoer bij een draaima-chine volgens schema tijdig te vervangen. Een draaidoorvoer moet vaak meerdere keren ver-vangen worden tijdens de levensduur van de spindel. Als dit niet gebeurt, kan er lekkage ontstaan waardoor er koelwater in de spindel, lagers of in het spansysteem komt. Veel spin-dels vallen om deze reden vroegtijdig uit.Ook de interne koeling van spindels vraagt om regelmatige reiniging. Door vervuiling en kalk- en vuilaanslag daalt het koelvermogen en wor-den vet en lagers warm. Dit gaat weer ten koste van de levensduur van de lagers. Veel spindel-lagers zijn levensduur gesmeerd, een constante temperatuur is daarom wenselijk. Naarmate het vet warmer wordt, vermindert de levensduur van het vet en daarmee van de lagers en dus de gehele spindel. Een temperatuurverhoging van twintig graden kan de levensduur van het vet met vij� ig procent verminderen. Daarnaast kunnen ook opnameconussen door afnemende spankracht of door het grote aantal automatische gereedschapwisselingen sneller slijten dan is voorzien.

Controle van de rondloopnauw-keurigheid met behulp van een

meetklokje op een meetdoorn van dertig centimeter lang, op de

plaats waar normaal het gereed-schap in de opnameconus zit.


Controle van de rondloopnauw-keurigheid met behulp van een


DIEPTREKKENALMELO B.V. www.befo.nl

>

DIEPTREKKENALMELO B.V. www.befo.nl

>DIEPTREKKEN

ALMELO B.V. www.befo.nl>

www.disselhorstmetaal.nl

Altijd in

bedrijf!

Overkampsweg 26 | 8102 PH Raalte | Tel.: 0572-36 26 00 | Fax: 0572-36 22 98

Dag en nacht in touw

voor uw plaatwerk op maat!

DISSELHORST METAAL

MESSING bestellen?

bellen!

073 - 521 9125 www.hemimex.nl

brons aluminium brons messing koper gietijzer kunststoffen


Roestvast staal is een ijzer-koolstoflegering met chroom en veelal ook met nikkel en molybdeen. Het geniet een zekere vastheid tegen corrosie mits aan de voorwaarden wordt voldaan. Daarom mag men het niet ‘roestvrij’ noemen, want dat is alleen voorbehouden aan edele metalen zoals goud en platina. Roestvast staal is geen edelmetaal zoals de Duitse uitdrukking ‘Edelstahl’ doet vermoeden. Sterker nog, het basismateriaal is nagenoeg net zo onedel als gewoon koolstofstaal.

TEKST: KO BUIJS.

metaal-techniek Is roestvast staal

onderhoudsvrij?

Dat het materiaal zich zo edel gedraagt, komt door een uiterst dunne passieve chroomoxide-huid die zich edel opstelt in een waterig milieu. Is deze huid niet aanwezig dan zal het materiaal onherroepelĳ k gaan corroderen. Daarom dient men deze oxidehuid goed te verzorgen en dan kan roestvast staal zelfs een mensenleven mee. Met andere woorden: roestvast staal is geen onderhoudsvrĳ materiaal, maar het mag wel onderhoudsarm genoemd worden. Een roestvast staal onderdeel kun je enigszins vergelĳ ken met een appel die goed blĳ ft dankzĳ

een dunne schil. Er treden geen sto� en uit en er kunnen geen sto� en binnendringen ondanks dat deze huid zo dun is. Als je de appel doormidden snĳ dt, zal het vruchtvlees snel gaan oxideren. Roestvast staal heeft ook een huid, maar die is meer dan honderdduizend keer dunner dan een appelschil. Toch geldt ook hier ‘dicht is dicht’ en daardoor kunnen er normaal gesproken geen metaalionen uittreden en geen vreemde sto� en binnendringen. Wordt deze huid te zwaar mecha-nisch en/of chemisch belast dan bezwĳ kt deze en is corrosie het gevolg. Gebruik van staalborstels

en dergelĳ ke is niet toegestaan, omdat er dan ĳ zerdeeltjes in het oppervlak achterblĳ ven. Toch is het grote verschil met een appel dat roestvast staal het vermogen heeft om zĳ n eigen oxide-huid te repareren. Dit is bĳ voorbeeld van toepas-sing als de huid mechanisch wordt beschadigd en de chroomoxidehuid plaatselĳ k verdwĳ nt. Dank-zĳ zuurstof uit de lucht zal het materiaal zich op die plaats repassiveren door de vorming van een nieuwe chroomoxidehuid. Dit noemt men ook wel het ‘self healing e� ect’. Dit mechanisme kan echter verstoord worden als er teveel chloriden of metaaldeeltjes aanwezig zĳ n. Is dat het geval dan zullen metaalzouten ontstaan en dat zĳ n weer corrosieproducten die putcorrosie veroorza-ken.

O N D E R H O U D S P L A N Het is nauwelĳ ks bekend hoe ondermĳ nend vuilafzettingen op roestvast staal kunnen uit-werken. Roestvast staal moet kunnen ‘ademen’, omdat het bestaat bĳ gratie van zuurstof. Zuur-stof dient de oxidehuid op dikte te houden, maar dan moet dit relatief grote molecuul er wel bĳ kunnen. Het spreekt vanzelf dat dit geen probleem is als het oppervlak schoon is. Is het roestvast staal vuil dan is het gevoelig voor ‘under deposit corrosion’. Chloriden banen zich dan een weg onder de vuilafzetting en daar tas-ten ze het materiaal aan.Er zĳ n diverse reinigingstechnieken ontwikkeld om het oppervlak van roestvast staal te reini-gen. Dat kan onder meer met anorganische en organische middelen zoals Innosoft B570. De uitdrukking ‘voorkomen is beter dan genezen’ geldt zeker voor roestvast staal, want met het ver-wĳ deren van roestige plekken heb je eigenlĳ k onverhoopt al een bepaald station gepasseerd. Men kan het weliswaar toejuichen dat de vlieg-roest weer verwĳ derd kan worden, maar het had eigenlĳ k nooit zo ver mogen komen. Dat is moge-lĳ k met een afdoende onderhoudsplan. •

www.innomet.nlDe roestvast staal gevel van een gemeentehuis begon na dik een jaar al te roesten en vooral op die plekken waar de regen niet bij kon. Dit had met een goed onderhoudsplan voorkomen kunnen worden.


MT0708_Metaaltechniek.indd 27 14-08-14 13:19


De Molares verkleint biomassa en ontsluit de vezel. Daarmee reduceert deze biomassaverkleiner van de Belo Groep uit Linschoten de verblij� ijd in bio-vergisters én genereert het een hoger rendement. Een bijzondere machine waarvoor het bedrijf met hulp van Octrooicentrum Nederland octrooi hee� aangevraagd.

De Molares: je stopt er aan één kant mest, maïs, aardappelen of ander bioafval in en aan de andere kant komt er � jngeslagen grondstof uit.

octrooi Octrooi aanvragen niet altijd zinvol

De Molares is volgens directeur Arie Belo ont-daan van alle franje. “Het is een tunneltje met ronddraaiende slagelementen. Je stopt er aan één kant mest, maïs, aardappelen, bieten, gras of ander bioafval in en aan de andere kant komt er fĳ ngeslagen grondstof uit. De machine kan tegen een stootje. Stenen, gereedschappen of andere harde materialen die per ongeluk in de biogrondstof zĳ n achtergebleven, worden kapot geslagen.”Alle reden om via een octrooiaanvraag bescher-ming te regelen. “Dat is best ingewikkelde mate-rie. Wĳ hebben ons daarom laten adviseren door Octrooicentrum Nederland”, vertelt Belo. Het Octrooicentrum, onderdeel van de Rĳ ks-dienst voor Ondernemend Nederland, gaf hem

als eerste advies: vraag alleen octrooi aan als je denkt dat je er geld mee kunt verdienen. Een ander punt was de fi nanciële gevolgen van een octrooiaanvraag. “Je kunt wel wereldwĳ d patent aanvragen, maar je betaalt daar per land voor. Als er ergens helemaal geen biogasindustrie is, heb ik daar weinig aan een octrooi”, aldus Belo.Inmiddels is op de Molares octrooi gevestigd voor Nederland en loopt de aanvraag voor een Europees patent. In een licentieovereenkomst met een Duitse machinefabrikant gaat Belo de Benelux en Duitsland bewerken. Bĳ de Ooster-buren zĳ n achtduizend biogasinstallaties in bedrĳ f, dus het potentieel is daar zeer interes-sant. “Als we aan tien procent van die markt een Molares kunnen verkopen, praat je al over een

miljoenenomzet. Dat zou een mooie manier zĳ n om onze octrooikosten terug te verdienen.”

E E R L I J K A D V I E SDe voorlichting van Octrooicentrum Nederland is gratis, maar het vervolgtraject met een octrooige-machtigde is dat niet. Belo gaf daar tienduizen-den euro’s aan uit, voornamelĳ k voor het neutra-liseren van gelĳ kenissen met eerdere, gelĳ kende ontwerpen. “Je hebt veel tĳ d geïnvesteerd in je ontwerp, dus dan wil je dat ook beschermen. Gelukkig loopt die bescherming al direct vanaf de octrooiaanvraag. De kosten per land komen pas als de aanvraag is afgehandeld. Dat geeft je de gelegenheid om alvast de markt te bewerken en inkomsten te genereren.” Belo raadt colle-ga-ondernemers het Octrooicentrum dan ook aan: “Zelfs als zĳ oordelen dat jouw idee niet bĳ -zonder genoeg is om octrooi op aan te vragen, zullen ze dat vertellen. Het is een onafhankelĳ ke partĳ , zonder commercieel belang. Als onderne-mer krĳ g je dus eerlĳ ke voorlichting.” •

Octrooicentrum NederlandOctrooicentrum en Metaalunie hebben afspra-ken gemaakt over het adviseren en ondersteu-nen van ondernemers bij de bescherming van octrooien. Voor informatie en advies over de verschillende soorten bescherming kunt u in eerste instantie kosteloos terecht bij bedrijfs-juridisch ledenadvies van Metaalunie (meer informatie: [email protected]).Concrete vragen over het beschermen van een vinding of over octrooiliteratuur kunnen wor-den voorgelegd aan Octrooicentrum. Voordat u een octrooi aanvraagt, kunt u door Octrooi-centrum een ‘lightversie’ van het bij een octrooiaanvraag gebruikelijke ‘nieuwheid-onderzoek’ laten verrichten.

MT0708_Octrooicentrum.indd 28 14-08-14 13:13

De vijfde Week van Veilig en Gezond Werken stond in het teken van ‘Samen sterk voor veilig en gezond werk’. Elk jaar gaan meer werkgevers en werkne-mers aan de slag om de metaal nog veiliger en gezonder te maken. Ruim 10.000 werknemers en bedrijven in de metaal vierden de speciale week van 5xbeter dit jaar met workshops, toolboxen, bijeenkomsten op de eigen werk-plek en een vijfdaagse roadshow door het land. De week werd afgesloten met een congres in Hart van Holland te Nijkerk.

CAMPAGNEWEEK 5XBETER

arbo Samen sterk voor veilig en gezond werk

De Week van Veilig en Gezond Werken startte dit jaar met een roadshow in Makkum. In vĳ f dagen werden met een speciaal uitgeruste truck vĳ f bedrĳ ven aangedaan, dwars door Nederland. Allemaal bedrĳ ven die inspiratie en best practi-ces boden op het gebied van veilig en gezond werken. Tĳ dens de roadshow stopte de speciale 5xbeter-truck bĳ De Vries Makkum (Makkum), Swedish Match Lighters (Assen), Rĳ nDĳ k Construction (Schagen), NTS Group (Bergeĳ k) en VDL Steelweld (Breda). De bezochte bedrĳ ven

werden op inhoudelĳ ke en feestelĳ ke wĳ ze in het zonnetje gezet.

C O M M U N I C A T I ETraditiegetrouw werd de week afgesloten met een congres. Dit jaar stond dat in het teken van het voorkomen van ongevallen door gedragsver-andering en communicatie. De keuze voor dit onderwerp is niet uit de lucht gegrepen. Meer dan de helft van de 300 congresgangers heeft wel eens een ernstig ongeval in het eigen bedrĳ f

meegemaakt. Om ongevallen te voorkomen, is het zaak aan de basis te beginnen: in de praktĳ k worden onveilige situaties en bĳ na-ongevallen onvoldoende aangewend om structurele verbe-teringen door te voeren en daadwerkelĳ ke ongelukken te voorkomen. De verbetercoaches van 5xbeter putten uit hun eigen ervaringen in metaalbedrĳ ven en lieten zien hoe klein het hoekje is waarin ongevallen zitten en hoe enorm de impact van een ernstig ongeluk is.

N I E U W E F I L M5xbeter presenteerde op het congres een nieuwe fi lm die de noodzaak om gevaarlĳ ke situaties te herkennen, te erkennen en op te pakken op een aangrĳ pende manier in beeld brengt. Ook werd traditiegetrouw de Preventiemedewerker van het Jaar gekozen. Robin Koopman van Esch Group bv is verkozen tot Preventiemedewerker 2014. Hans van Breukelen, voormalig keeper van Oranje en Europees kampioen in 1988, sloot het programma af met een inspirerend verhaal over succes boeken. Hoe coach je mensen om veilig en gezond te werken? “We vertellen altĳ d eerst wat fout is. Ga eerst maar eens zeggen wat goed gaat! Niet op het negatieve coachen.” Waarom niet coachen op het gewenste? “Ook dit werkt misschien niet altĳ d, maar dan is de sfeer in elk geval een stuk beter”, aldus Van Breukelen. •

www.5xbeter.nl

Over 5xbeter5xbeter, ijzersterk voor veilig werk, is een gezamenlijke campagne van Koninklijke Metaalunie, FME-CWM, FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en De Unie. Het biedt kosteloos ona� ankelijk advies en hulpmiddelen op het gebied van onder meer lasrook, machineveiligheid, fysieke belasting, schadelijk geluid en gevaarlijke sto� en.

Hans van Breukelen sloot het programma van het congres af met een inspirerend verhaal over succes boeken (foto: 5xbeter).

CAMPAGNEWEEK 5XBETER


MT0708_Congresweek_Veiligheid.indd 29 14-08-14 13:17


Ondernemers en medewerkers in de metaalsector die willen leren 3D-prin-ten, kunnen terecht bij het leertraject 3D4MEtal. Dit wordt verzorgd door Koninklijke Metaalunie, Berenschot en LayerWise. De laatste is een spin-o� van de KU Leuven en hee� zich ontpopt tot een wereldspeler in 3D-metaal-printen.

techniek ‘Kennis opdoen over 3D-printen essentieel’

Volgens ir. Thomas Bossuyt, Technical Sales Engineer bĳ LayerWise, is 3D4MEtal een goed-kope manier om kennis te maken met 3D-prin-ten. “Je hebt nu eenmaal specifi eke kennis nodig. Het is niet zo dat je na aanschaf van een 3D-printmachine er direct een werkstuk mee kunt maken. Dat vergt een ander kennisniveau en een andere manier van denken.” De enginee-ringkant van additive manufacturing is daarom een belangrĳ ke, zegt hĳ . “Het is niet een kwes-tie van op een knop drukken. Zo werkt het niet. Door gericht voor het laagopbouwproces te ont-

werpen, kun je tot een hogere productkwaliteit komen. Ook de mate waarin een werkstuk nog moet worden nabewerkt, hangt hiervan af. Als engineers dat eenmaal beter in de vingers krĳ -gen, zal dit de nieuwe productietechnologie een enorme boost geven.” De digitale Additive Manufacturing (AM) techno-logie van LayerWise vervaardigt complexe meta-len onderdelen in één stap, in een metaal naar keuze. 3D-printing van series en prototypes gebeurt bĳ LayerWise nagenoeg zonder afval. Het bedrĳ f spitst zich toe op selective laser mel-

ting (SLM) dat met een krachtige laserstraal metaalpoeder laag per laag versmelt tot bĳ na elke denkbare vorm. Deze methode is geschikt om bĳ voorbeeld complexe metalen doorstroom-stukken met optimale functionele vormgeving in één stap te vervaardigen. Enerzĳ ds leveren de geproduceerde stukken fundamenteel betere prestaties en zĳ n ze ook bedrĳ fszekerder dan een ingewikkelde samenbouw. Anderzĳ ds is de SLM-techniek breed inzetbaar voor kleine meta-len producten, waarvan er duizenden stuks tegelĳ k gefabriceerd kunnen worden. Naast talloze industriële toepassingen realiseert het bedrĳ f revolutionaire orthopedische, maxillo-faciale en dentale implantaten.

G E E N V E R V A N G I N GLayerWise heeft niet alleen ervaring met 3D-printen, het bouwt ook zelf de machines – vraaggestuurd. “Klanten komen soms bĳ ons met opdrachten die we niet kunnen uitvoeren zonder dat we onze machines aanpassen. We zĳ n uitermate fl exibel”, vertelt Bossuyt. Hĳ denkt niet dat het 3D-metaalprinten bestaande technieken zoals frezen en gieten, gaat vervan-gen. “Ik geloof niet dat we in vĳ f jaar tĳ d zover zĳ n als dat nu de freestechnologie is. Het is een aanvullende technologie. Producten die je heel goed vĳ fassig kunt frezen, moet je vooral zo blĳ ven maken. Je moet de mogelĳ kheden van de technologie benutten in het ontwerp van het product.” En dat kan de ene keer geometrische vrĳ heid zĳ n, de andere keer het verminderen van het aantal onderdelen dat geassembleerd moet worden. Kennis over 3D-printing is erg belangrĳ k. “En die kennis heeft een gemiddeld mkb-metaalbe-drĳ f op dit moment niet”, zegt Bossuyt. “Je moet leren hoe je met de technologie moet omgaan. Met een op de praktĳ k gerichte opleiding zoals 3D4MEtal verken je de mogelĳ k- en onmogelĳ k-heden voor je eigen bedrĳ f.” •

Meer informatie over en aanmelden voor 3D4MEtal: www.berenschot.nl/thema’/3d-printing.

MT0708_Layerwise.indd 30 14-08-14 13:16

Wie de jeugd hee� , hee� de toekomst. Dit gezegde kan in het MKB-metaal niet meer zonder de toegevoegde vraag: ‘Maar hoe krijg en behoud je die jeugd?’. Bij Verspaning Sas van Gent bv weten ze het antwoord. “Jongeren zoeken een uitdagende werkomgeving waarin ze kunnen werken met de nieuwste technieken”, zegt directeur-eigenaar Peter Hoornaert.

UITDAGENDE WERKOMGEVING BELANGRIJK

onderwijs Investeren in machines om jeugd te behouden

Het bedrĳ f investeerde in twee grote bedfrees-machines voor het bewerken van zeer grote werkstukken, bĳ voorbeeld voor scheepsrepara-tie en -onderhoud, de grote apparatenbouw en de olie- en gasindustrie. De aanschaf is goed nieuws voor de vele leerlingen en stagiaires uit Nederland en Vlaanderen die jaarlĳ ks bĳ Verspaning Sas van Gent worden opgeleid. Het bedrĳ f telt, samen met de zusterbedrĳ ven Machinefabriek Sas van Gent bv en Montage Sas

van Gent bv, circa vĳ ftig medewerkers. Deze bedrĳ ven zĳ n aantrekkelĳ ke leerbedrĳ ven voor jongeren die in de metaaltechniek aan de slag willen. Hier leren ze alle ins en outs van het vak. Volgens directeur Annita Hoornaert besteedt Sas van Gent van oudsher veel aan-dacht aan het opleiden van jongeren: “We beschouwen dat als een belangrĳ ke taak. De techniek is een prachtig vak dat jongeren een geweldige toekomst biedt. Hoeveel kinderen

leren niet veel liever met hun handen? Wĳ bie-den die mogelĳ kheid binnen alle drie de bedrĳ -ven. We hebben ervaren praktĳ kbegeleiders in huis en stimuleren jongeren om verder te gaan in het vak. Niet voor niets hebben wĳ al diverse keren de beste jaarlĳ kse Nederlandse Vakkanjer opgeleid en begeleid.”

G R O O T V E R S P A N E R SVerspaning Sas van Gent ligt op een gunstige locatie. De havens van Terneuzen en Gent zĳ n vlakbĳ , die van Antwerpen, Zeebrugge en Vlis-singen liggen op een steenworp afstand. Boven-dien huisvest de Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone tal van grote productieplants. Peter en Annita Hoornaert vertellen dat het familiebedrĳ f al in het begin van de vorige eeuw reclame maakte met de leus ‘De meest moderne machinefabriek van Zeeuws-Vlaanderen’. “Het is geweldig dat we dat nu nog steeds waarmaken. Dat doen we met een team uiterst professionele technici”, zegt Peter Hoornaert. “In de loop der jaren heb-ben wĳ ons gespecialiseerd in reparatie, nieuw-bouw en vervanging, met name binnen de scheepvaart en de industrie.” Dat het bedrĳ f niet van halve maatregelen houdt, blĳ kt ook uit de keuze om – met de komst van de twee nieuwe bedfreesmachines – de productiehal te verdubbelen.

O P E N D A GDe a� niteit met scholen en leerlingen opleiden blĳ kt ook uit het thema van de open dag op 6 september 2014; Kinderen en Techniek. Annita Hoornaert: “We organiseren een techniekplein met allerlei proefopstellingen waarmee kinde-ren zelf aan de slag kunnen, zoals lassen en met een plasmabrander snĳ den. Maar ook andere technische richtingen komen aan bod. We to-nen de techniek in de volle breedte. Goed opge-leide technici blĳ ven noodzakelĳ k. Nu en in de toekomst. Het vak van metaalbewerking en ver-spaning is zo mooi. We overtuigen graag de jeugd, want in ons vak maak je geweldige, grote producten die er daadwerkelĳ k toe doen.” •Eén van de twee grote bedfreesmachines, type Bimatec Soraluce FP12000, bij Verspaning Sas van Gent.

UITDAGENDE WERKOMGEVING BELANGRIJK


Investeren in machines

MT0708_Sas_van_Gent.indd 31 14-08-14 13:15

Centrifugaal gegoten bronzen bussen en kraagbussen

WEST-FRIESLAND METAGISbrons & non ferro gieterij

TM

www.wfmbrons.nl

APPROVEDMANUFACTURER

Powerplustools Nederland B.V.Mars 26

8448 CP Heerenveen

CNC GereedsChaPswaGeN � Incl. 6 Gereedschapsdragers met houders naar keuze

� Afm.: 1165 (1250) x 555 x 1085 mm

€ 399,- incl. btw.

T. +31 513 646366 • F. +31 513 648732 [email protected]

www.powerplustools.nl

Professioneel en betaalbaarstraalmachines

straalmiddelen

ontbraammachines

bandschuurmachines

polijstmachines

richtmachineswww.hevami.nl

Tel.: +31 (0)413 376602

Eigen servicedienst

Uw media-adviseur: Margarita Robertson | (010) 289 40 69 | [email protected]

METAAL & TECHNIEK Verschijningsdata 2014

Editie Thema Verschijning

9 Oppervlaktetechniek 23 september

10 CNC 28 oktober

11 Arbo 25 november

12 Plaatbewerking 16 december

MT0708_Sas_van_Gent.indd 32 14-08-14 13:15

De o� ciële presentatie van platform teqnow staat gepland tijdens het New Business event op 18 september 2014. Een logisch moment, want de combinatie van nieuwe, innovatieve technologieën zoals additive manu-facturing (3D-printen), robotics, sensoring en nieuwe materialen gee� met de ontwikkeling van nieuwe business modellen en nieuwe markten een krachtige impuls aan new business.

teqnow Toptechnologie in de praktijk

In dit artikel enkele aansprekende voorbeelden van de ontwikkeling en toepassing van innova-tieve toptechnologieën in de praktĳ k van dit moment. F A C T O R Y I N A D A YProcessen zoals het polĳ sten van staalvormen en het vullen van een verfspuitmachine hebben één ding gemeen: ze worden meestal handmatig uitgevoerd. Er is namelĳ k geen robot of geauto-matiseerd proces dat deze taken net zo e� ciënt kan uitvoeren als de mens. Het installeren van een roboticasysteem duurt tegenwoordig weken tot maanden en is erg duur. Bovendien bieden hypermoderne systemen niet de fl exibiliteit die ze nodig hebben om concurrerend te blĳ ven op de wereldmarkt. Allemaal redenen waardoor het Europese mkb nauwelĳ ks gebruikmaakt van geavanceerde robottechnologie. Het EU-project ‘Factory in a Day’ probeert daar verandering in te brengen door het ontwikkelen van een fl exi-bel, te leasen en goedkoop roboticasysteem dat binnen 24 uur operationeel is. Mkb-bedrĳ ven gebruiken de robot voor een bepaalde taak en het personeel leert hoe het moet samenwerken

met de robot om de productie te optimaliseren. ‘Factory in a Day’ maakt deel uit van het onder-zoeksthema ‘Robots that Work’, een van de drie hoofdthema’s van het TU Delft Robotics Insti-tute. “Met behulp van de technologische en organisatorische innovaties van het Factory in a Day-project willen we de manieren waarop robots worden gebruikt in de productie funda-menteel veranderen”, zegt projectcoördinator Martĳ n Wisse, universitair hoofddocent aan de TU Delft over het project.

3 D - M E T A A L P R I N T E NIn het in Eindhoven gevestigde Additive Industries investeerde een aantal hightech toe-leveranciers gezamenlĳ k 1,8 miljoen euro. Hier-mee zĳ n twee 3D-metaalprinters aangeschaft om ervaring met deze nieuwe technologie op te doen. De toeleveranciers zien de mogelĳ kheden van additive manufacturing en zĳ n er al mee bezig. Door binnen het zogeheten AddLab ken-nis te delen, wordt een versnelling bereikt in de ontwikkeling en toepassing van 3D-metaalprin-ten. De partners kopen met hun bĳ drage capaci-teit en ondersteuning in. Dat laatste is van groot belang; zonder kennis heb je niet veel aan de hardware die men gezamenlĳ k koopt. De ver-snelling ontstaat dan ook vooral doordat deze toeleveranciers kennis met elkaar delen en van-uit Additive Industries ondersteund worden in het leren toepassen van de nieuwe technologie. Hiertoe is topdeskundigheid aangetrokken om het design- en engineeringteam te leiden.Uit deze voorbeelden blĳ kt de actualiteit van teqnow. De praktĳ k wĳ st het uit: de eerste toepassingen zĳ n aanwĳ sbaar.

Voor het MKB-metaal de hoogste tĳ d na te gaan wat dit gaat betekenen voor hun producten, productiewĳ ze, deskundigheid van het perso-neel en het complete business model van het bedrĳ f. Teqnow is daarbĳ als platform hét hulpmiddel bĳ uitstek. •

Meer weten? • www.teqnow.nl • www.additiveindustries.com• Factory in a Day: Martijn Wisse, M.Wisse@tudel� .nl, tel. 06 - 270 454 53 of 015 - 278 68 34.


MT0708_Teqnow.indd 33 14-08-14 11:19

Installaties worden niet alleen op papier veilig ontworpen, maar daadwerkelijk in de praktijk getest.

FLS-LID TUBRO:

Flexibel bedrijf met focus op veiligheidTEKST EN FOTOGRAFIE:

LEON VAN VELZEN.

Bij Tubro, specialist op het gebied van � lter-, lucht- en verbrandings-techniek, staat de levering van veilige installaties voorop. Ruim veertig jaar geleden startte Bert Nijboer met de import van afzuig- en � ltersystemen van het Duitse bedrijf Schuko. Tegenwoordig is de leiding van de onderneming in handen van de broers René en Joost Nijboer.

Een vaste kern van zeven medewerkers zorgt voor de verkoop, engineering, bouw en het onderhoud van de installaties. Daaromheen cir-kelt een fl exibele schil van circa vĳ ftien mensen voor het montagewerk. Tubro levert de verbran-dings- en afzuiginstallaties voor het overgrote deel aan industriële bedrĳ ven. Een klein deel van de productie is bestemd voor de Belgische markt. “We onderscheiden ons onder andere met onze ruime ervaring en een sterke focus op veiligheid”, zegt René Nĳ boer. “Neem onze stof-afzuiginstallaties. Door onze intensieve samen-

werking met Schuko zĳ n we in staat onze installaties niet alleen op papier veilig te ont-werpen, maar testen we ze daadwerkelĳ k in de praktĳ k. De apparatuur is aan de binnenzĳ de geheel glad afgewerkt – naar buiten gekant – waardoor er geen materiaalafzetting in het fi lter mogelĳ k is. Een ander belangrĳ k detail is de optimaal berekende drukontlasting. Mocht zich onverhoopt een stofexplosie voordoen, dan zal de vlam gecontroleerd kunnen ontsnappen. We produceren volgens de gecertifi ceerde Atex-normen.”

De Fabrikanten van Luchtzuiveringssystemen (FLS) van Koninklĳ ke Metaalunie – met Bert Nĳ boer als een van de bestuursleden – zĳ n al jaren bezig om tot een SKH-certifi cering te komen. Inmiddels is dat gelukt (zie kader). Nĳ boer: “De ondertekening betekent een belangrĳ ke stap vooruit voor ons bedrĳ f en voor de bedrĳ fstak. We zĳ n daardoor beter in

‘Onze markt kan zich positief blijven

ontwikkelen’

staat om de concurrentie aan te gaan met bedrĳ -ven die veel minder tĳ d en geld stoppen in het daadwerkelĳ k testen op veiligheid. Eén van de zaken die we voortvarend ter hand nemen, zĳ n de gesprekken met verzekeraars en de brand-weer. Wanneer de premies voor de verzekerin-gen omlaag kunnen als bedrĳ ven investeren in

blik opbranches

De SKH-certi� cering betekent een belangrijke stap vooruit voor de bedrijfstak.


FLS-LID TUBRO:

MT0708_BOB_fls_Turbo.indd 34 14-08-14 13:21

een installatie die door een van de FLS-leden wordt geleverd, is dat uiteraard een prima zaak.”

I N Z E T B I O M A S S AEen tweede belangrĳ ke activiteit van Tubro is de bouw van biomassaverbrandingsinstallaties voor het leveren van duurzame warmte, inclusief aanverwante machines. “We leveren bĳ voor-beeld houtbrekers, briketpersen en installaties waarmee je pellets produceert. Afval wordt brandstof en vertegenwoordigt dus waarde. Dat gaan bedrĳ ven zich steeds meer realiseren”, vertelt Nĳ boer. “Daarbĳ ben je voor het rende-ment van je installatie wel voor een belangrĳ k deel afhankelĳ k van de energieprĳ zen en van nieuwe weten regelgeving op het gebied van emissienormen. Dat hebben we als bedrĳ f uiter-aard niet zelf in de hand. Wat we constateren, is dat de doelen om tot het opwekken van duur-zame energie te komen zonder de inzet van biomassa waarschĳ nlĳ k niet haalbaar zĳ n. Dat betekent dat onze markt zich positief kan blĳ ven ontwikkelen.”

Tubro is de lastige jaren tĳ dens de crisis redelĳ k goed doorgekomen. “Investeringen in grote installaties zĳ n een tĳ dje op vrĳ wel nul gezet. Doordat we nog wel veel kleinere installaties konden leveren en bovendien de activiteiten in België redelĳ k doorliepen, hoefden we onze organisatie niet aan te passen. Wat wel veran-derde, was dat onze opdrachtgevers serieuzer kĳ ken naar de mogelĳ kheden van het reviseren en opnieuw gebruiken van machines. Daar was in de jaren voor 2008 geen sprake van. Iedereen let toch net iets beter op.”Nĳ boer en zĳ n team zitten van tĳ d tot tĳ d met de ingenieurs van Schuko rond de tafel om te

bespreken hoe de installaties nog verder verbe-terd kunnen worden. “We zĳ n te klein om zelf aan technische innovatie te doen, daar hebben we de mensen niet voor in huis. Uiteraard heb-ben we wel een hoop ideeën over hoe iets beter, slimmer of handiger kan. We zĳ n een fl exibel bedrĳ f, met veel specialistische kennis aan boord, zonder een zware overhead. Voor de installaties zoals wĳ die bouwen, is altĳ d een markt. Zeker als je in staat bent te voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen tegen een redelĳ ke prĳ s.” •

www.tubro.nl

Directeur Tubro René Nijboer (links): ‘Voor de installaties

zoals wij die bouwen, is altijd een markt.’

Rechts FLS-branchemanager Miko Wijnands.

SKH-keurmerk belangrijk instrument8 mei 2014 was een bijzondere en een feeste-lijke dag voor de Fabrikanten van Luchtzuive-ringssystemen (FLS) van Koninklijke Metaalunie. Alle leden ondertekenden toen de certi� catie-overeenkomsten waarmee het SKH-keurmerk een feit was. Op initiatief van deze branche-groep is, in samenwerking met de Stichting Keuringsbureau Hout (SKH), het KH-keurmerk opgezet. Deze kwaliteitskeur staat voor ‘Keur-merk Houtstofafzuiginstallaties’. Het waarborgt dat een installatie aantoonbaar voldoet aan de Atex-richtlijnen, de Europese richtlijn op het gebied van explosiegevaar voor onder meer houtstofafzuiginstallaties. Branchemanager Miko Wijnands: “Dit project, waar ook mijn

voorgangers hard aan getrokken hebben, zat al jaren in de pijplijn. Het is nu honderd procent afgetikt.”

GarantieAtex bestaat uit twee delen: een werkgeversdeel en een fabrikantendeel. Binnen het werkgevers-deel moet de ondernemer ervoor zorgen dat de risico’s van explosiegevaar in beeld zijn ge-bracht en moet worden aangegeven hoe men deze risico’s reduceert. Binnen het fabrikanten-deel moet de fabrikant een machine leveren die in een explosie-risicovolle omgeving kan werken en moet de machine of installatie ook aan alle eisen voldoen van Atex. Juist die garantie wordt

verkregen wanneer een machine met het KH-keurmerk wordt afgegeven. Het keurmerk valt onder beheer van het College van Deskundi-gen waarin experts uit de bedrijfstak zijn verte-genwoordigd, maar ook verzekeringsmaat-schappijen, politie en brandweer.Miko Wijnands: “Nu alle handtekeningen zijn gezet, gaan we ons inzetten om de bekendheid van het keurmerk verder te vergroten. Denk aan extra publiciteit en de bouw van een website. De afspraken zijn zeker geen papieren tijger, maar voor de aangesloten leden een belangrijk instrument om aan te tonen dat de installaties die zij leveren aan alle wettelijke veiligheids-eisen voldoen.”


Directeur Tubro René Nijboer (links): ‘Voor de installaties

MT0708_BOB_fls_Turbo.indd 35 14-08-14 13:21

NVVM-LID MODELMAKERIJ OOSTERVELD:

‘Kwaliteit en snelle levertijd onmisbaar’TEKST: ESTHER PELGRIM.

FOTOGRAFIE: GER THIJSSEN.

Modelmakers vormen een onmisbare beroepsgroep binnen de bv Nederland. Bij vrijwel elk door de industrie voortgebracht product is wel een modelma-ker betrokken. Modelmakerij Oosterveld in Enschede produceert aluminium matrijzen en gieterijmodellen in metaal, kunststof en hout. De economische crisis ging volledig aan hen voorbij. Wat is het geheim van hun succes?

Modelmakerĳ Oosterveld heeft vier vaste mede-werkers op de werkvloer en daarnaast is Berts vrouw verantwoordelĳ k voor de administratie. Een van die vaste medewerkers is zoon Mikkel Oosterveld, die drie jaar geleden in het bedrĳ f startte. Hĳ wilde in eerste instantie een heel andere richting op. Maar na een dierverzorging- en sportopleiding besloot Mikkel toch naar een mbo-vakschool voor metaal, mechatronica en elektrotechniek te gaan. “Dat werd SMEOT in Hengelo. Iets met sport of dieren bleek toch niks voor mĳ . Tĳ dens mĳ n opleiding allround CNC-verspaner en CAD-tekenaar leerde ik het vak en daarna heb ik hier in het bedrĳ f veel in de praktĳ k geleerd. Ik werk met drie zestigplus-sers en dat is heel leerzaam. Dit werk bevalt me prima.” Het ziet er naar uit dat de geschiedenis zich zal herhalen, want net als Bert Oosterveld zal ook Mikkel in de toekomst het bedrĳ f van zĳ n vader overnemen.

C O R E B U S I N E S S De corebusiness van de modelmakerĳ is het pro-duceren van matrĳ zen in aluminium en gieterĳ -modellen in metaal, kunststof en hout. Daar-voor beschikt het bedrĳ f over drie CNC-bewer-kingscentra en een aantal conventionele draai- en freesbanken. “Wĳ maken vooral seriestuks modellen voor gieterĳ en. Ook zĳ n we gespecia-liseerd in matrĳ zen voor de rotomoulding industrie, beter bekend als rotatiegieten”, zegt Bert Oosterveld. “Klanten zorgen veelal zelf voor een kant-en-klare CAD-tekening in 3D. Onze kracht is dat we een kwaliteitsproduct bieden in combinatie met een snelle levertĳ d. Dat vinden klanten tegenwoordig belangrĳ ker dan de prĳ s. Daarnaast zĳ n we fl exibel: als de klant dat wil, hebben we snel een nieuw pro-duct op de markt. Doordat we veel specialisti-sche kennis in huis hebben, beantwoorden we ook regelmatig technische vragen. Op vragen als ‘hoe kunnen we het beter doen’ geven we graag een goed advies. We willen niet alleen uitvoe-rend werk doen, maar ook echt meedenken met de klant en hem zoveel mogelĳ k ontzorgen.”Directeur Bert Oosterveld (links) en metaalbewerker Mikkel Oosterveld.

blik opbranches

De oorsprong van Modelmakerĳ Oosterveld gaat terug naar 1911. Hoewel het bedrĳ f altĳ d een modelmakerĳ is geweest, ontstond de huidige bedrĳ fsnaam in 1948. Destĳ ds nam de vader van directeur Bert Oosterveld het bedrĳ f van twee modelmakers over. Sinds 1978 staat Bert zelf aan het roer. “Enschede en omgeving kent van ouds-her veel modelmakerĳ en”, vertelt hĳ . “Vroeger

was hier de textielindustrie gevestigd, wat een hoop werk opleverde. De modelmakers maak-ten bĳ voorbeeld tandwielen, aandrĳ fwielen en V-snaren voor de textielmachines. Er waren toen vier grote gieterĳ en in Enschede. De laat-ste is vorig jaar vertrokken. Tegenwoordig is nog altĳ d zo’n veertig procent van de modelma-kerĳ en in Nederland in onze regio gevestigd.”


NVVM-LID MODELMAKERIJ OOSTERVELD:

MT0708_BOB_nvvm_Oosterveld.indd 36 14-08-14 13:26

Het bedrĳ f kan rekenen op een vaste kern klan-ten, waarmee inmiddels een jarenlange relatie is opgebouwd. Tot die klantenkring behoren bedrĳ ven zoals Nefi t Industrial, toeleverancier van seriegietwerk in wit smeedbaar gietĳ zer voor onder meer de automobiel- en bouwindus-trie, Pentas Moulding, rotatiegietspecialist in kunststof producten, Rademakers Gieterĳ en een aantal kleinere aluminium gieterĳ en. Een bekend en succesvol product waarvoor de Enschedese modelmakerĳ de matrĳ zen leverde, is bĳ voorbeeld het vierpersoons ‘plaskruis’. Deze mobiele urinoirzuil zie je regelmatig terug bĳ festivals en andere evenementen. Iets heel anders is een ‘Hello Kitty’ lamp van 46 centime-

ter hoog, die we bĳ een kĳ kje op de werkvloer tegenkomen. Ook hiervoor levert Oosterveld de matrĳ s. Deze is CNC gefreesd uit aluminium blokken. Hiermee kan de opdrachtgever een kunststof product afl everen die over een punt-gave oppervlaktestructuur en afwerkkwaliteit beschikt. De ‘Kitty White’ designlamp is bedoeld voor de kinderkamer en geeft een di� uus licht.

T O P J A A RIn tegenstelling tot veel andere bedrĳ ven had Modelmakerĳ Oosterveld het tĳ dens de econo-mische crisis behoorlĳ k druk. “Onze klanten investeren juist bĳ een crisis”, verklaart Bert

Oosterveld. “Ze zoeken nieuwe markten op of willen bĳ voorbeeld gietstukjes van een ander, lichter materiaal. Hiervoor zĳ n dan nieuwe modellen of matrĳ zen nodig. Vooral 2012 was voor ons een topjaar. Dankzĳ een goede plan-ning wisten we een uitstekende winstmarge te behalen.”

I N V E S T E R I N G E NMet het oplopende tekort aan technisch geschoolde vakmensen en met drie zestigplus-sers in dienst heeft Oosterveld een uitdaging voor de toekomst. Of valt dat wel mee? “We zĳ n ons aan het oriënteren wat we straks kunnen automatiseren. Investeringen in een vierde bewerkingscentrum en in een CNC-draaibank staan op het programma voor 2015.” •

www.modelmakerijoosterveld.nlwww.modelmakerijen.org

De Nederlandse Vereniging van Modelmakerijen (NVvM) is een van de oudste beroepsverenigin-gen van Nederland. Ruim 61 jaar geleden was de toenmalige directeur van Modelmakerij Oosterveld een van de oprichters. De branche-vereniging telt op dit moment 37 modelmake-rijen met ruim 300 vakspecialisten. Zij vervaar-digen allerlei soorten modellen, vormen en prototypes in metaal, kunststof en hout. Ook matrijzen, pas- en controlemallen of soms maquettes maken deel uit van het vakgebied van de modelmaker.Volgens branchemanager Frans van der Brugh beschikken modelmakers over een hoog adap-tief vermogen: “Ze kunnen zich moeiteloos aan-passen aan technische ontwikkelingen in de markt. Steeds slimmer en e� ciënter werken, nieuwe materialen toepassen, automatiseren…

Er zijn weinig andere branches die dat zo goed oppikken. Ook de komende jaren staat de modelmakerswereld niet stil. De automatisering zet door en daarnaast staat veel te gebeuren op materiaalgebied. Neem een motorblok: die is nu nog van aluminium, maar straks misschien wel van kunststof.”Per 1 januari 2015 gaat NVvM samen verder met gereedschapmakersvereniging Moulds & Dies Industry (MDI). Het totale aantal leden groeit hiermee naar 65. “Beide vakgebieden sluiten goed op elkaar aan, waardoor we toegevoegde waarde kunnen bieden”, zegt van der Brugh. “Op dit moment zijn we bezig de statuten aan te passen en een plan voor de komende vijf jaar te ontwikkelen, met een nieuwe naam, website en een nieuw logo.” Hoog op de agenda staat het gebrek aan nieuwe instroom van beroepskrach-

ten. “De modelmakerij is aangemeld bij SOS Vakmanschap, een samenwerkingsverband dat zich inzet om het specialistisch vakmanschap in Nederland voor de toekomst veilig te stellen. We gaan ons sterk maken voor behoud en ver-sterking van ons beroepsonderwijs.”

Branchemanager Frans van der Brugh.

Modelmakers staan niet stil

Modelmakerij Oosterveld levert onder meer een aluminium matrijs voor de ‘Hello Kitty’ lamp.


Modelmakerij Oosterveld levert onder meer een aluminium

MT0708_BOB_nvvm_Oosterveld.indd 37 14-08-14 13:26

SERIE KLEINE SCHROEFDRAADFREZEN

Bij het bewerken van complexe onderdelen die zijn gemaakt van kost-bare materialen is een betrouwbaar resultaat essentieel. Met dit in het achterhoofd ontwikkelde Sandvik Coromant, specialist op het gebied van snijgereedschap, een serie kleine CoroMill Plura-schroefdraadfrezen. Hiermee is het risico op gereedschapbreuk en componentschade, dat bestaat met conventionele tappen, te minimaliseren. De voordelen van het frezen van draad vergeleken met het tappen zijn goed gedocumenteerd. Een schroefdraadfrees is bijvoorbeeld geschikt voor een reeks gatdiameters, in plaats van voor slechts één gatmaat. De schroefdraadfrees kan de schroefdraad ook dichter bij de bodem van een blind gat aanbrengen, terwijl er meer ruimte beschikbaar is voor het wegvallen van de spanen. Hierdoor is de machine langer productief doordat er geen spanen rondom het gereedschap verwijderd moeten worden. Maar het grootste voordeel is het ontbreken van afgekeurde onderdelen. De nieuwe serie kleine schroefdraadfrezen is speciaal ont-wikkeld voor types componenten die vereist zijn in de medische sector.

Sandvik Coromant, tel. 010 - 208 02 08, [email protected], www.sandvik.coromant.com/nl.

COMFORTABELE HANDSCHOEN MET ADEMENDE TECHNOLOGIE

HexArmor bracht deze zomer een nieuw type hand-

schoen op de markt, voorzien van de HexVent-nylontechno-

logie. Dit is een ademend en hitte-afvoerend sys-teem. Er zijn drie model-

len ontwikkeld: de Chrome Series Oasis 4030, Chrome

Core Oasis 4035 en Rig Lizard Oasis 2022. Alle drie modellen houden de han-

den op temperatuur om transpiratie te voorkomen, zelfs bij de meest extreme werkomstandigheden. De handschoenen zijn volgens de fabrikant veilig én comfortabel. De Chrome Core Oasis 4035 biedt optimale snijbestendigheid, grip in zowel natte als droge omstandigheden, een duurzame palmcoating en een lange levensduur. Met de Chrome Series Oasis 4030 kan aan deze eigenschappen een goede impact-bescherming worden toegevoegd. Daarnaast biedt deze werk-handschoen ook goede grip bij olieachtige omstandigheden. De Rig Lizard Oasis 2022 gaat nog een stap verder. Met duur-zame TP-X handpalmen biedt de handschoen hoge schuurbe-stendigheid. Ideaal voor extreme werkzaamheden met olie, gas, mijnbouwactiviteiten en installatiewerkzaamheden.

Prestop, tel. 0413 - 24 44 88, [email protected], www.prestopbv.nl.

product


MT0708_Techpress.indd 38 14-08-14 13:30

Metaalunie Rechtsbijstand behandelt in deze rubriek interessante juridische kwesties op een luchtige manier. De namen en plaatsen zijn verzonnen, gelijkenissen met personen of bedrijven zijn louter toevallig.

Juridische professionals tegen gunstige tarievenMetaalunie Rechtsbijstand is een zelfstandige dienst. Door de relatie met deze organisatie, weet zij als geen ander waar u als ondernemer in de metaalsector behoe� e aan hee� . Zij biedt u een zorgvuldig geselecteerd netwerk van deskundige advocaten en een speciaal voor leden ontwikkelde advocatenpolis.

U kunt bij Metaalunie Rechtsbijstand terecht voor:AdvocatenOctrooigemachtigdenJuridische bedrijfsanalyseIncassoMaatcontractenAlgemene voorwaarden

Meer weten? 030-605.33.44 of www.metaalunierechtsbijstand.nl.

rechtgezet

Moet u daadwerkelijk incassokosten hebben gemaakt om buitengerechte-lijke kosten aan een consument, die te laat is met betalen, in rekening te mogen brengen? Of mag u deze al in rekening brengen als u hem of haar uitsluitend een aanmaning hee� gestuurd?

TEKST: MR. MIRJAM BOS.

ILLUSTRATIE: LUUK POORTHUIS.

Vakantie valt duurder uit

Firma Balustrade verricht vlak voor de bouwvak in opdracht van de heer en mevrouw Smid onderhoud aan hun balkonhek. De Smids ver-trekken hierna naar Italië. Hun dochter woont daar. Zĳ passen tĳ dens de Italiaanse schoolva-kantie op hun kleinkinderen. Tĳ dens hun afwe-

zigheid valt de rekening van 600 euro van Balus-trade op hun deurmat. Als de fi rma weken na de factuurdatum het geld nog niet heeft ontvan-gen, stuurt Balustrade een aanmaning met het verzoek alsnog binnen veertien dagen te beta-len. Bovendien waarschuwt het bedrĳ f voor het

verschuldigd worden van tachtig euro aan bui-tengerechtelĳ ke kosten voor het geval Smid weer niet op tĳ d mocht zĳ n. Het echtpaar is zich van geen aanmaning bewust en de termĳ n van veertien dagen verstrĳ kt.

G E E N E X C U U SPas bĳ het lezen van de post bĳ thuiskomst, bekruipt hen een bezwaard gevoel richting Balustrade. Niettemin zĳ n zĳ het niet eens met de tachtig euro. Meneer Smid herinnert zich uit de tĳ d dat hĳ boekhouder was, dat incassokos-ten alleen verschuldigd zĳ n als deze in redelĳ k-heid zĳ n gemaakt. Het enkel versturen van een standaard aanmaning levert niet het recht op tachtig euro op, meent hĳ . Omdat de principes zwaar wegen, leggen ze hun twist over de incas-sokosten voor aan de rechter. Deze veroordeelt de Smids wel degelĳ k tot het betalen van tach-tig euro aan Balustrade. Dat zĳ op vakantie waren toen de aanmaning kwam, is geen excuus. Dat risico komt in zĳ n geheel voor reke-ning van de familie Smid. De vakantie viel zo iets duurder uit… •

Sinds 2012 gelden regels voor het vorderen van buitengerechtelijke kosten aan consumenten. Deze kosten zijn genormeerd op een forfaitair bedrag, volgens een wettelijk vastgestelde staf-fel. Volgens deze sta� el mogen schuldeisers bij facturen met een bedrag onder de 2500 euro, vij� ien procent over de hoofdsom in rekening brengen met een maximum van 375 euro en een minimum van 40 euro. Wel moet de schuld-eiser: a) een aanmaning hebben verstuurd met

daarin een termijn van veertien dagen om als-nog te betalen en b) in de aanmaning hebben gezet wat de gevolgen zijn als niet tijdig wordt betaald; het aanvullend betalen van een x-be-drag aan buitengerechtelijke incassokosten. Dit bedrag moet conform de genoemde regels uit 2012 zijn. Alleen bij het zakendoen met bedrijven mag u afwijken van de regels, bij-voorbeeld in uw algemene voorwaarden, zoals ook in de Metaalunievoorwaarden.

Regels voor vorderen van buitengerechtelijke kosten


MT0708_Rechtgezet.indd 39 14-08-14 13:14

ALUMINIUM

Comhan Holland BVJoh. Enschedeweg 111422 DR UITHOORNt +31 297 513636f +31 297 513639e [email protected] www.comhan.com

AUTOMATISERING

Komdex ERP So� wareMeer en Duin 3352163 HE Lisset 0252 68 29 18e [email protected] www.komdex.nl• ERP, CRM, Boekhouding en

Urenregistratie voor Metaalunieleden

MKG ERP so� wareLintelerweg 15, 7556 PD Hengelot 074-2423654f 074-2914934e [email protected] www.mkg.nl• ERP so� ware voor MKB metaalbedrijven

Ridder ERP so� wareLorentzstraat 36-38, 3846 AX Harderwijkt 0341-412984, f 0341-412980e [email protected] www.ridder.nl / i www.erp.nl

CAD/CAM

Pimpel Benelux B.V.Keplerlaan 166716 BS EDEt 0318 – 582 508 f 0318 – 582 501e [email protected] www.pimpel-benelux.eu• ESPRIT – CHECKitB4 – WinTool

TEC / CAD CollegeKerkenbos 1018 B6546 BA Nijmegent 024-3565677e [email protected], i www.cadcollege.nl

DIENSTVERLENENDE GROOTHANDEL

Staalmarkt Nederland B.V.Postbus 1234100 AC Culemborgt 0345 54 77 33e [email protected] staalmarkt.nl • Uw partner in metalen en kunststo� en.• Vestigingen in: Alkmaar, Almelo, Almere,

Beuningen, Breda, Culemborg, Den Bosch, Doetinchem, Hapert en Nederweert.

DRAADBEWERKING

C&E Draad Bewerking BVJan van de Laarweg 302678 LH De Liert 0174-512419, F 0174-515893e [email protected]

GEREEDSCHAPPEN, VERSPANEND

Technisch Bureau Den HeukerPostbus 177490 AA Deldent 074-3765050, f 074-3764646e [email protected] www.denheuker.nl

GIETEN

Brabantse Non Ferro Gieterij BVPostbus 92, 4870 AB Etten-Leurt 076-5012950, f 076-5020975e [email protected], i www.bnfgieterij.nl• Aluminium en brons: zand- en coquille-

gieten

INDUSTRIEEL REINIGEN

Previ Service b.v.Bijlmermeerstraat 20a 2131 HG Hoofddorpt 023-5621313e o� [email protected] www.droogijsstralen.nl• reiniging machines / parken• reiniging zonder water• verwijderen spouwmuurisolatie

LASERSNIJDEN

Richter Staalservice BVPostbus 2087500 AE Enschedet 053-2030680f 053-2030681e [email protected] i www.richter.nl• Lasersnijden max. 12000x3000mm, 3D!• Waterstraalsnijden max. 6.000 x

3.000mm, 3D!• Autogeensnijden max. 12.000 x 3.000mm

MECHANISATIE EN AUTOMATISERING

AWL-Techniek B.V.Nobelstraat 37, 3846 CE HarderwijkPostbus 245, 3840 AE Harderwijkt 0341-411811f 0341-411822e [email protected] www.awl.nl• Geautomatiseerde lasinstallaties voor

alle vormen van verbindingstechniek. Automatisering met en zonder robots.

OPPERVLAKTEBEHANDELING

LOA Lak B.V.Siriusstraat 115015 BT Tilburgt: 013-5427627f: 013-5427607e: [email protected] www.loa.nli www.loa-sp.nl• Voor stralen, kataforese lakken,

poedercoaten en natlakken• Wij verzorgen ook transport,

assemblage en warehousing• Van enkele stuks tot grote series

PVD COATING

Dekracoat BVHoppenkuil 29b5626 DD EINDHOVENt 040 262 80 70e [email protected] www.dekracoat.nl• PVD coating verbetert de levensduur

van uw gereedschappen;• 24 uurservice;• Ook plasmanitreren icm coaten.

Oerlikon Balzers Coating BeneluxPostbus 6180, 4000 HD Tielt +31 344 655 490 / f +31 344 655 287e [email protected] www.oerlikon.com/balzers/be• BALINIT® coatings zijn harder dan staal

en verminderen wrijving en slijtage.

ROBOTS

AWL-Techniek B.V.Nobelstraat 37, 3846 CE HarderwijkPostbus 245, 3840 AE Harderwijkt 0341-411811f 0341-411822e [email protected] www.awl.nl• Geautomatiseerde lasinstallaties voor

alle vormen van verbindingstechniek. Automatisering met en zonder robots.

Valk Welding B.V. Postbus 60 2950 AB AlblasserdamT 31 (0)78 69 170 11e [email protected] I www.valkwelding.com

SLIJPEN

Van Geenen BV Metaal� nishingIndustrieweg 137461 AA Rijssent 0548-543793f 0548-519565e [email protected] www.vangeenen.nl• Slijpen en polijsten• Reinigen en CLEANROOM verpakken• Meer info zie website

TECHNISCHE KERAMIEK

Ceratec Technical Ceramics BVPoppenbouwing 354191 NZ GELDERMALSENt 0345 58 0101e [email protected] www.ceratec.nl”• Ontwikkeling, bewerking en samenstelling

van keramische componenten.• Ceramic on the right spot!

kompas

Brancheregister_Kompas.indd 22 14-08-14 11:09MT0708_Rechtgezet.indd 40 14-08-14 13:14

= door Metaalunie geïnitieerde activiteiten

agenda

Koninklijke Metaalunie verzorgt diverse (branche)bijeenkomsten en essentiële evenementen. De meest actuele agenda vindt u op www.metaalunie.nl.

Data en locaties van evenementen zijn aan verandering onderhevig. Neem daarom eerst contact op met de betre� ende organisatie. De redactie van Metaal & Techniek neemt geen verantwoording voor gemaakte (reis)kosten.

HANDELSREIZEN

8 - 12 SEPTEMBER 2014Handelsmissie Midwest Verenigde Staten, met beursbezoek IMTS. Maak gebruik van infostand van Consulaat Chicago i.s.m. Metaalunie (brochures en klein materiaal tentoonspreiden, uitvalsbasis, ondersteuning).

LOCATIE: Chicago, Verenigde StatenINFO: www.metaalunie.nl [email protected]

28 - 30 SEPTEMBER 2014Oriëntatiereis Tsjechië, met beursbezoek MSV

LOCATIE: Brno, TsjechiëINFO: www.metaalunie.nl [email protected]

2 - 4 OKTOBER 2014 3-daagse studiereis Praag ‘Gouden Stad’, district Noord en Midden

LOCATIE: Praag, TsjechiëKOSTEN: € 825,- per persoonINFO: www.metaalunie.nl > Actueel > Agenda

4 - 10 OKTOBER 2014Handelsmissie Vietnam, met beursbezoek Metalex

LOCATIE: Ho Chi Minh, VietnamINFO: www.metaalunie.nl [email protected]

18 NOVEMBER 2014Meet & Match Metaal en Techniek België (matchmaking)

LOCATIE: Brussel, BelgiëINFO: www.metaalunie.nl > Actueel > Agenda

18 - 21 NOVEMBER 2014Swisstech, Holland stand, gratis deelname aan Holland Lounge

LOCATIE: Bazel, ZwitserlandINFO: www.metaalunie.nl > Actueel > Agenda

CURSUSSEN/WORKSHOPS

4 SEPTEMBER 2014Cursus Succesvol zakendoen met je website

LOCATIE: Koninklijke Metaalunie, NieuwegeinTIJD: 9.00 tot 17.00 uurKOSTEN: € 375,- (excl. btw) per deelnemerINFO: www.metaalunieacademie.nl [email protected]

8 SEPTEMBER 2014Cursus Werkgeversaansprakelijkheid


11 SEPTEMBER 2014Cursus Leidinggeven in Metaalbedrijven


15 SEPTEMBER 2014Cursus Het overnemen van een bedrijf


17 SEPTEMBER 2014Cursus Sturen op de kostprijs


26 SEPTEMBER 2014Cursus Functionerings-/beoordelings-gesprekken


26 SEPTEMBER 2014Cursus De regelingen van de cao voor het Metaalbewerkingsbedrijf


29 SEPTEMBER 2014Tweedaagse Cursus Leer je werk te verkopen (dag 2 op 7 oktober)


JAARVERGADERINGEN

5 SEPTEMBER 2014 Jaarvergadering district Zuid-Oost

LOCATIE: Vliegveld De Kempen, BudelTIJD: vanaf 17.00 uurINFO: www.metaalunie.nl > Actueel > Agenda

10 SEPTEMBER 2014 Jaarvergadering district Oost

LOCATIE: Hotel De Uitkijk, HellendoornTIJD: vanaf 13.00 uurINFO: www.metaalunie.nl > Actueel > Agenda

11 SEPTEMBER 2014 Jaarvergadering district Noord

LOCATIE: De Postwagen, TolbertTIJD: vanaf 13.00 uurINFO: www.metaalunie.nl > Actueel > Agenda

VAKBEURZEN

2 - 4 SEPTEMBER 2014Technische Industriële Vakbeurs Hardenberg

LOCATIE: HardenbergINFO: www.metaalunie.nl > Actueel > Agenda

5 - 7 NOVEMBER 2014Zakendoen in Duitsland tijdens de FMB Beurs

LOCATIE: Bad Salzuflen, DuitslandINFO: www.metaalunie.nl > Actueel > Agenda

18 - 20 NOVEMBER 2014Technische Industriële Vakbeurs Venray

LOCATIE: Evenementenhal VenrayINFO: www.metaalunie.nl > Actueel > Agenda

18 - 21 NOVEMBER 2014Swisstech; Holland stand

LOCATIE: Bazel, ZwitserlandINFO: www.metaalunie.nl > Actueel > Agenda

13 - 17 APRIL 2015Hannover Messe; Holland stand

LOCATIE: Hannover, DuitslandINFO: www.metaalunie.nl > Actueel > Agenda


MT0708_Agenda.indd 41 14-08-14 11:02

Gas geven! Dat is het eerste wat ik deed toen ik mijn Subaru ophaalde. De versnelling die de auto levert als de turbo aanslaat, is ongekend. Laag in 2 op het gas en je hebt spontaan een brede lach op je gezicht. Het vergt wel wat oefening. Als je met 350 pk met een slippende koppeling wegrijdt, hangt er vrijwel direct een dikke mist in de cabine.

Rijden: moeilijker dan je denkt!tot slot

‘Ik ruik een koppeling’, heet dat. Eén pk levert 736 watt. Het gas intrappen, is dus een dikke 250.000 watt. Daar sloop je alles mee, zoals in eerdere columns beschreven. Het probleem met gas geven, is dat je ver-volgens moet remmen. Toen ik de Subaru een jaar bezat en dacht dat ik al aardig wat geleerd had, stond ik in Italië bĳ het Comomeer met remschrĳ ven van 350 graden. Dat kunnen ze hebben,

maar de Nissan Skyline waarmee ik opreed, kwam niet boven de 200 graden. Daar begon mĳ n tweede hoofdstuk: leren remmen.

T R U CHet credo? Remmen is angst, gang is alles. De truc is dat je jezelf moet aanleren om niet te remmen. Ga eerst eens van het gas af en laat de auto doorrollen. Meestal is

een reactie helemaal niet nodig. Pas als het echt nodig is, dan kort en krachtig op het pedaal. Jezelf afl eren om slepend te rem-men. Je hebt namelĳ k tĳ d zat. Na wat aan-passingen remt de ‘big brake set’ onder de Subaru heel goed.

‘Het gaat om de lijn, je apex en je remmoment’

Nu zat ik een stuk rustiger in de auto. Langzaam kreeg ik meer tĳ d om de weg te lezen. Geholpen door de nodige circuit-dagen op Assen en Zandvoort, krĳ g je door dat de lĳ n die je rĳ dt veel meer winst levert dan je pk’s. Je kunt een auto die niet de ideale lĳ n rĳ dt met pk’s de bocht door dwingen, maar snelle tĳ den ga je daar niet mee rĳ den. Het gaat om de lĳ n, je apex en je remmoment. De snelheid bocht-uit is bepalend. Goed aanremmen, zorgen dat je helemaal klaar bent voor de bocht. In de bocht vroeg op je gas, rust in de auto en bĳ de chau� eur. Daar moet je naartoe. Dat is nog moeilĳ ker dan je denkt! •

Wordt vervolgd.

DAAN QUAKERNAAT

PROFESSIONEEL SPREKER


MT0708_Tot_slot.indd 42 14-08-14 13:12

Kunststoffen 2014Komt u ook?

Van metaal naar kunststof � Nieuwe materialen, duurzaamheid en innovatie

� Grensverleggende technieken

� Expositie van 275 specialistische bedrijven en kennisinstellingen

� Deelname congresprogramma inbegrepen

www.kunststoffenbeurs.nl

Met ondersteuning van:

Vakbeurs & CongresWoensdag 24 en donderdag 25 september 2014

NH Conference Centre Koningshof, Veldhoven

16e editie

gratis toegang

MT0708_Tot_slot.indd 43 14-08-14 13:12

Demag Performance KranenVerdien meer met Demag

NederlandTel 0031 (0)70 40 20 100 [email protected]

BelgiëTel 0032 (0)3- 213 [email protected]

van den Berg TransporttechniekSinds 1946 de Demag importeur voor Nederland en België

Ga naar www.bekijkuwvoordeel.nl

en reken zelf uit hoeveel u bespaart

www.demag.nl www.demag.be

Kernpunten Performance kranen:• X, Y, Z, bewegingen traploos • Supersnel hijsen met vollast • 50% sneller hijsen bij een lege haak • Traploos kraanrijden tot 60 m/min • Traploos katrijden tot 30 m/min

Performance kranenBij slechts 2 transporten per uur bespaart u met een performance kraan al snel meer dan € 5.000,- per jaar ten opzichte van een normale kraan. Dankzij het snelle frequentie geregelde hijsen en rijden bespaart u jaarlijks meer dan 150 manuren. Ook het positioneren gaat dankzij de traploze bediening gemakkelijker dan met een kraan met maar 2 snelheden.

Ook Performance kettingtakelsDemag kettingtakels met ingebouwde frequentieregeling zijn supersnel en positioneren uiterst precies. Bij een lege haak is er 90% extra hijssnel-heid beschikbaar, waardoor bij twee hijsbewegingen per uur, u al snel € 1.500,- per jaar ten opzichte van uw bestaande takel bespaart.

MT0708_Tot_slot.indd 44 14-08-14 13:12

metaal & techniek juli-augustus 2014

Documents