metafrash mantitheos
TRANSCRIPT
7/23/2019 Metafrash Mantitheos
http://slidepdf.com/reader/full/metafrash-mantitheos 1/4
Μτφρ. Γ.Α. Ράπτης. 2002. Λυσίας. Ι, Υπερασπιστικοί Λόγοι.
Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Πρόλογος . !σολά"ης.
#εσσαλο$%"η& 'ήτρος.
1.Κύριοι βουλευτές, αν δε γνώριζα καλά ότι οι κατήγοροι θέλουν να μεβλάψουν με κάθε τρόπο, θα τους χρ!τού!α μεγάλ" ευγνμο!ύν" γι#
αυτή τ"ν κατ"γορ$α. %ιατ$ νομ$ζ ότι, για ό!ους έχουν !υκο&αντ"θε$
άδικα, αυτο$ ε$ναι α$τιοι πολύ μεγάλν αγαθών, που θα τους ανάγκαζαν
να λογοδοτή!ουν για τις πρά'εις τ"ς ζής τους. (.%ιατ$, εγώ έχ τό!ο
μεγάλ" εμπι!το!ύν" !τον εαυτό μου, ώ!τε έχ τ"ν ελπ$δα, και αν
κάποιος τυχα$νει να !υμπερι&έρεται ά!χ"μα και εχθρικά !ε μένα, όταν με
ακού!ει να μιλά για ό!α έχ κάνει, ότι θα αλλά'ει γνώμ" και θα με
θερή!ει πολύ καλύτερο !το μέλλον. ).*χ λοιπόν τ"ν α'$!", κύριοι
βουλευτές, να μ"ν &ελ"θώ !ε τ$ποτα περι!!ότερο, αν !ας αποδε$'
μόνο αυτό, ότι δ"λαδή διάκειμαι ευνο+κά προς το τρινό δ"μοκρατικό-πολ$τευμα και ότι έχ αναγκα!τε$ να !υμμετέχ !τους $διους κινδύνους
με !ας. ν, όμς, &α$νομαι να έχ ζή!ει και!χετικά με τα υπόλοιπα με
μέτρο και πολύ δια&ορετικά από τ" &ήμ" που επικρατε$- και αντ$θετα
από τις διαδό!εις τν αντιπάλν μου-, !ας παρακαλώ εμένα να
εγκρ$νετε για βουλευτή, ενώ αυτούς να τους θερε$τε ότι ε$ναι &αύλοι.
ρχικά, λοιπόν, θα αποδε$' ότι δεν ανήκα !τ"ν τά'" τν ιππέν ούτε
ζού!α !τ"ν πατρ$δα κατά τ"ν περ$οδο τν τριάντα τυράννν ούτε
!υμμετε$χα ενεργά !το πολ$τευμα που $!χυε- τότε.
/.0 πατέρας, δ"λαδή, πριν από τ" !υμ&ορά !τον λλή!ποντο, μας έ!τειλε!το 2άτυρο, που ήταν βα!ιλιάς του 3όντου, για να ζή!ουμε εκε$- με
ορι!μένο τρόπο και ούτε ζού!αμε εδώ- !τ"ν πατρ$δα, όταν γκρεμ$ζονταν
τα τε$χ" ούτε όταν άλλαζε το πολ$τευμα, αλλά επι!τρέψαμε πέντε μέρες
νρ$τερα, προτού ό!οι βρ$!κονταν !τ" 4υλή να επανέλθουν από τ"ν
ε'ορ$α !τον 3ειραιά. 5.Και, πράγματι, ούτε ήταν &υ!ικό να θέλουμε να
μετέχουμε !ε 'ένους κινδύνους, επειδή ε$χαμε &τά!ει !ε τέτοια κρ$!ιμ"
!τιγμή, ούτε εκε$νοι &α$νεται να ε$χαν τέτοια γνώμ", ώ!τε να παρέχουν
α'ιώματα !τ" διο$κ"!" τ"ς πολιτε$ας και !# εκε$νους που ήταν μακριά
από τ"ν πατρ$δα τους και !# αυτούς που δε διέπρα'αν κανένα αδ$κ"μα,
αλλά περι!!ότερο !τερού!αν τα πολιτικά δικαιώματα από εκε$νους πουμαζ$ τους κατέλυ!αν τ" δ"μοκρατ$α. 6.Και έπειτα, βέβαια, ε$ναι ανό"το
να ε'ετάζει κανε$ς- αυτούς που υπ"ρέτ"!αν !τ"ν τά'" τν ιππέν από
τ"ν 'ύλιν"- πινακ$δα. %ιατ$, !# αυτήν τ"ν πινακ$δα- δεν ε$ναι γραμμένοι
βέβαια πολλο$ απ# αυτούς που παραδέχονται ότι ήταν ιππε$ς ενώ ε$ναι
καταγραμμένοι μερικο$ από εκε$νους που ε$χαν &ύγει από τ"ν πατρ$δα.
λλά εκε$νος ο κατάλογος τ"ς πινακ$δας- ε$ναι πολύ μεγάλ" απόδει'".
7ταν, δ"λαδή, 'αναγυρ$!ατε !τ"ν πατρ$δα, απο&α!$!ατε με ψ"&ο&ορ$α
να !ας παραδώ!ουν οι &ύλαρχοι κατάλογο τν ιππέν, για να ει!πρά'ετε
π$! το επ$δομα απ# αυτούς. 8.Κανε$ς, λοιπόν, δε θα μπορού!ε να
αποδε$'ει ούτε ότι εγώ ανα&έρθ"κα από τους &υλάρχους ούτε ότιπαραδόθ"κα !τους !υν"γόρους του δ"μο!$ου ούτε ότι επέ!τρεψα τ"
7/23/2019 Metafrash Mantitheos
http://slidepdf.com/reader/full/metafrash-mantitheos 2/4
χρ"ματική προκαταβολή. Και όμς ε$ναι εύκολο !# όλους να καταλάβουν
αυτό, ότι δ"λαδή ήταν υποχρετικό !τους &υλάρχους να τιμρούνται οι
$διοι, αν δεν αποκάλυπταν αυτούς που ε$χαν λάβει τ" χρ"ματική
προκαταβολή. πομένς, θα μπορού!ατε να πι!τεύετε !# εκε$νους τους
καταλόγους τν &υλάρχν- πολύ πιο δ$καια παρά !# αυτές τις 'ύλινες
πινακ$δες-. %ιατ$, απ# αυτές τις 'ύλινες πινακ$δες- ήταν εύκολο, !# όποιονήθελε, να !β"!τε$ το όνομά του ενώ !# εκε$νους !τους καταλόγους τν
&υλάρχν- ήταν υποχρετικό να ανα&ερθούν από τους &υλάρχους εκε$νοι
που υπ"ρέτ"!αν ς ιππε$ς. 9. Και ακόμ", κύριοι βουλευτές, αν βέβαια
υπ"ρέτ"!α ς ιππέας, δε θα το αρνιόμουν με επιμονή !α να ε$χα κάνει
κάτι &οβερό αλλά θα ε$χα τ"ν α'$!" να εγκριθώ ς βουλευτής ύ!τερα
από δοκιμα!$α, αν θα αποδε$κνυα ότι κανένας από τους !υμπολ$τες μου
δεν έχει κακοποι"θε$ από μένα. Και βλέπ ότι και ε!ε$ς έχετε αυτή τ"
γνώμ" και ότι πολλο$, βέβαια, από εκε$νους που τότε υπ"ρέτ"!αν ς
ιππε$ς ε$ναι τώρα- βουλευτές και ότι πολλο$ απ# αυτούς έχουν εκλεγε$
τώρα- !τρατ"γο$ και $ππαρχοι. πομένς, να θερε$τε ότι δεν κάναυτή τ"ν απολογ$α για τ$ποτε άλλο παρά γιατ$ τόλμ"!αν οι κατήγοροι-
να πουν ψεύδ" εναντ$ον μου ολο&άνερα. μπρός-, λοιπόν, ανέβα !το
βήμα- και κατάθε!ε τ" μαρτυρ$α !ου για μένα.
:;<=;>
?.%ι# αυτή, λοιπόν, τ"ν κατ"γορ$α δε γνρ$ζ γιατ$ πρέπει να π
περι!!ότερα. :ου &α$νεται, όμς, κύριοι βουλευτές, ότι αρμόζει να
απολογε$ται κάποιος- !τους άλλους δικα!τικούς αγώνες για αυτές μόνες
τις κατ"γορ$ες, !τις δοκιμα!$ες όμς μου &α$νεται ότι- ε$ναι δ$καιο ναλογοδοτε$ για όλ" του τ" ζή. 2ας παρακαλώ, λοιπόν, να με ακού!ετε με
εύνοια. Και θα απολογ"θώ ό!ο μπορώ πιο !ύντομα.
1@.γώ δ"λαδή κατ# αρχάς, αν και δε μου απέμεινε μεγάλ" περιου!$α
ε'αιτ$ας τν !υμ&ορών και του πατέρα μου και τ"ς πόλ"ς, πάντρεψα δύο
αδελ&ές, δ$νοντας !τ"ν καθεμιά ς προ$κα τριάντα μνες, και μοιρά!τ"κα
τ"ν πατρική περιου!$α- με τον αδελ&ό μου, έτ!ι ώ!τε να παραδέχεται
εκε$νος ότι έχει περι!!ότερα από μένα από τ"ν πατρική περιου!$α, και !ε
!χέ!" με όλους τους άλλους έχ ζή!ει έτ!ι, ώ!τε να μ" δώ! καμιά
α&ορμή για παράπονο ποτέ μέχρι τώρα ούτε !ε έναν από τους!υμπολ$τες μου-.
11.Και τις ιδιτικές μου, λοιπόν, υποθέ!εις έτ!ι τις έχ διευθετή!ει.
2χετικά, όμς, με το δ"μό!ιο β$ο νομ$ζ ότι ε$ναι για μένα πολύ μεγάλ"
απόδει'" τ"ς δικής μου τιμιότ"τας ότι, ό!οι από τους νεότερους τυχα$νει
να χάνουν τον καιρό τους !τα ζάρια ή !τα ποτά ή !ε τέτοιες ακολα!$ες,
θα δε$τε όλους αυτούς να ε$ναι αντ$παλο$ μου και να διαδ$δουν πάρα
πολλές ψευδε$ς &ήμες για μένα και να λένε πάρα πολλά- ψέματα. Και
όμς ε$ναι &ανερό ότι, αν επιθυμού!αμε τα $δια πράγματα-, δε θα ε$χαν
για μένα τέτοια γνώμ". 1(.Και ακόμα, κύριοι βουλευτές, κανε$ς δε θαμπορού!ε να αποδε$'ει ότι έχει γ$νει !ε βάρος μου ούτε αι!χρή ιδιτική
7/23/2019 Metafrash Mantitheos
http://slidepdf.com/reader/full/metafrash-mantitheos 3/4
δ$κ" ούτε έγγρα&" καταγγελ$α για δ"μό!ιο αδ$κ"μα ούτε μήνυ!" για
δ"μό!ιο αδ$κ"μα. Και όμς, βλέπετε ότι άλλοι έχουν μπλεχτε$ πολλές
&ορές !ε τέτοιους δικα!τικούς αγώνες.
2χετικά, λοιπόν, με τις εκ!τρατε$ες και τους κινδύνους απέναντι !τους
εχθρούς ε'ετά!τε πώς !υμπερι&έρομαι !τ"ν πόλ". 1). 3ρώτα δ"λαδή,όταν !υνάψατε !υμμαχ$α με τους Aοιτούς και έπρεπε να τους βο"θή!ετε
!τ"ν λ$αρτο, αν και ε$χα γρα&τε$ !τον κατάλογο από τον 0ρθόβουλο να
υπ"ρετή! !τους ιππε$ς, επειδή έβλεπα ότι για τους ιππε$ς όλοι νόμιζαν
ότι έπρεπε να υπάρχει α!&άλεια, ενώ αντ$θετα- για τους οπλ$τες επειδή
έβλεπα ότι- θερού!αν ότι θα μπορού!ε να υπάρ'ει- κ$νδυνος, μολονότι
άλλοι κατατάχθ"καν !το ιππικό χρ$ς να υποβλ"θούν !ε δοκιμα!$α κατά
παράβα!" του νόμου, εγώ, α&ού παρου!ιά!τ"κα !τον 0ρθόβουλο, του
ε$πα να με διαγράψει από τον κατάλογο τν ιππέν-, επειδή νόμιζα ότι
ε$ναι αι!χρό να εκ!τρατεύ, α&ού προετοιμά! για τον εαυτό μου
α!&άλεια, ενώ ο λαός επρόκειτο να διατρέχει κινδύνους. 2ε παρακαλώ,λοιπόν,- για μένα ανέβα !το βήμα, 0ρθόβουλε.
:;<=;>
1/. 7ταν, λοιπόν, !υγκεντρώθ"καν οι !υνδ"μότες μου- πριν από τ"ν
εκ!τρατε$α, επειδή γνώριζα ότι μερικο$ από αυτούς ήταν βέβαια τ$μιοι
πολ$τες και πρόθυμοι αλλά ότι ε$χαν έλλειψ" από προμήθειες, ε$πα ότι
πρέπει οι πλού!ιοι να χορ"γούν τα απαρα$τ"τα !τους &τχούς. Και δε
!υμβούλευ!α !τους άλλους μόνο αυτό αλλά και ο $διος έδ!α τριάντα
δραχμές !ε καθέναν από δύο άντρες, όχι επειδή ε$χα πολλά χρήματα-αλλά για να αποτελέ!ει αυτό παράδειγμα !τους άλλους. νεβε$τε για
χάρ" μου !το βήμα να το επιβεβαιώ!ετε-.
:;<=;2
15.:ετά από όλα αυτά λοιπόν, κύριοι βουλευτές, όταν έγινε " εκ!τρατε$α
!τ"ν Κόρινθο και όλοι γνώριζαν από πριν ότι θα χρεια!τε$ να
κινδυνεύ!ουν, ενώ κάποιοι απέ&ευγαν τ" μάχ", εγώ τόλμ"!α να πολεμώ
τους εχθρούς παραταγμένος !τ"ν πρώτ" γραμμή και μάλι!τα, παρόλο
που " δική μας &υλή νικήθ"κε και !κοτώθ"καν πάρα πολλο$, αποχώρ"!ααπό τ" μάχ" μετά τον αλαζόνα 2τειριέα, ο οπο$ος έχει κατ"γορή!ει όλους
τους ανθρώπους για δειλ$α. 16.B$γες μέρες μετά από αυτά, ενώ ε$χαν
καταλ"&θε$ οχυρές θέ!εις !τ"ν Κόρινθο, με αποτέλε!μα οι εχθρο$ να μ"
μπορούν να περά!ουν, κι ενώ ο γ"!$λαος ει!έβαλε !τ" Aοιτ$α κι ενώ οι
άρχοντες απο&ά!ι!αν να απο!πά!ουν παρατά'εις !τρατού- για να τους
βο"θή!ουν, αν και όλοι γενικά &οβούνταν εύλογα, κύριοι βουλευτέςC
γιατ$ ήταν &οβερό να βαδ$ζουμε για νέο κ$νδυνο, ενώ λ$γο πρτύτερα
ε$χαμε !θε$ μόλις και μετά β$ας-, εγώ, α&ού παρου!ιά!τ"κα, πρότρεπα
τον τα'$αρχο να απο!τε$λει το δικό μου τάγμα χρ$ς κλήρ!".
7/23/2019 Metafrash Mantitheos
http://slidepdf.com/reader/full/metafrash-mantitheos 4/4
18. πομένς, αν κάποιοι από !ας οργ$ζονται εναντ$ον εκε$νν που έχουν
τ"ν α'$!" να α!χολούνται με τα δ"μό!ια πράγματα αλλά δραπετεύουν
από τ" μάχ", δε θα ε$χαν δ$καια για μένα αυτή τ" γνώμ". %ιατ$, δεν
εκτελού!α πρόθυμα μόνο τις διαταγές τν αρχόντν-, αλλά τολμού!α
και να διακινδυνεύ τ" ζή μου. Και αυτά τα έκανα, όχι διότι π$!τευα ότι
δεν ε$ναι επικ$νδυνο να πολεμά κανε$ς με τους Bακεδαιμον$ους αλλά γιανα κερδ$ζ όλα τα δ$καιά μου, α&ού ε!ε$ς ε'αιτ$ας αυτών θα με
θερού!ατε καλύτερο, αν κάποτε εμπλεκόμουν άδικα !ε δικα!τικό
αγώνα. Και, παρακαλώ, ανεβε$τε για χάρ" μου ς μάρτυρες !το βήμα- γι#
αυτά.
:;<=;2
19.Bοιπόν, ποτέ ς τώρα δεν απου!$α!α από καμιά από τις υπόλοιπες
εκ!τρατε$ες και &υλά'εις &ρουρ$ν αλλά πάντα εκ!τράτευα με τους
πρώτους και αποχρού!α με τους τελευτα$ους. 3ρέπει, λοιπόν, ναε'ετάζετε με τέτοια κριτήρια αυτούς που αναμιγνύονται !τα πολιτικά με
&ιλοτιμ$α και με ευπρέπεια και όχι, αν κάποιος ε$ναι μακρυμάλλ"ς, να τον
μι!ε$τε γι# αυτό το λόγο. %ιατ$, αυτού του ε$δους οι !υνήθειες δε
βλάπτουν ούτε τους απλούς πολ$τες ούτε τις αρχές τ"ς πόλ"ς, όμς από
εκε$νους τους πολ$τες, που ε$ναι απο&α!ι!μένοι να κινδυνεύουν απέναντι
!τους εχθρούς, όλοι !ας γενικά &ελε$!τε. 1?.πομένς δεν α'$ζει,
κύριοι βουλευτές, ούτε να αγαπάμε ούτε να μι!ούμε κανέναν από τ"ν
ε'τερική του εμ&άνι!", αλλά να τον- κρ$νουμε από τις πρά'εις του-.
%ιατ$ πολλο$, ενώ μιλούν χαμ"λό&να και ντύνονται καθ!πρέπει, έχουν
γ$νει α$τιοι μεγάλν !υμ&ορών ενώ άλλοι, παρόλο που παραμελούν αυτά,έχουν κάνει !ε !ας πολλά καλά.
(@. *χ αντιλ"&θε$ όμς τώρα, κύριοι βουλευτές, ότι μερικο$ οργ$ζονται
εναντ$ον μου γι# αυτό, διότι δ"λαδή, αν και νεότερος, προ!πάθ"!α να
μιλή! δ"μό!ια !τ"ν εκκλ"!$α του δήμου. γώ, βέβαια, αρχικά
αναγκά!τ"κα να εκ&νή! λόγους για προ!πικές μου υποθέ!εις, έπειτα
όμς &α$νεται ότι έδει'α μεγαλύτερ" από ό,τι έπρεπε &ιλοδο'$α, από τ"
μια αναλογιζόμενος ότι οι πρόγονο$ μας- δεν ε$χαν !ταματή!ει καθόλου
να α!χολούνται με τα κοινά τ"ς πόλ"ς (1. και από τ"ν άλλ" επειδή
έβλεπα ε!άς γιατ$ πρέπει να λέ τ"ν αλήθεια- να θερε$τε ότι μόνοτέτοιοι άνθρποι ε$ναι α'ιόλογοι για κάτιC ώ!τε ποιος πολ$τ"ς-,
βλέποντας ε!άς να έχετε αυτή τ" γνώμ", δε θα !εμνυνόταν να ενεργε$
και να μιλά για τ"ν πόλ"D κόμ", γιατ$ δυ!ανα!χετού!ατε ε!ε$ς με
τέτοιους ανθρώπους-D %ιατ$, γι# αυτούς δεν ε$ναι άλλοι οι κριτές αλλά
ε!ε$ς.E