metodat e fomimit të Çmimeve viii-pjesa ii

Metodat e formimit të çmimeve

Donjeta Rashani, asistente.

IV. Metodat e formimit të çmimeve

Metodat e formimit të çmimeve

IV.1. Formimi i çmimeve

në bazë të shpenzimevetë prodhimit

+fitimi i palnifikuar


në bazë të shpenzimevetë prodhimit

dhe fitimit duke marrë paraqysh

kërkesën e tregut


në bazë të kushteve të

tregut

IV.1. Formimi i çmimeve në bazë të shpenzimeve të prodhimit + fitimi i planifikuar

Ndërmarrja është e interesuar të punoj vetëm nëse çmimi i shitjes do t’i mbulojë shpenzimet dhe do t’i sjellë ndërmarrjes një sasi të fitimit të nevojshëm për t’i paguar të ardhurat e punëtorëve, si dhe për të pasur mundësi për ta zgjeruar bazën materiale.

Qëllimi i afarizmit është max. i fitimit, prandaj ndërmarja është e interesuar që dallimi ndërmjet çmimit dhe shpenzimeve të jetë sa më i madh.

Forma më e thjeshë e formimit të çmimeve është ajo e shpenzimeve afariste plus fitimit, që përdoret nga ndërmarrjet tregëtare, të cilat çmimit furnizues ( i cili formohet në bazë të çmimit të faturuar dhe shpenzimeve të furnizimit ) ia shtojmë fitimin dhe në këtë mënyrë formojmë ÇMIMET.

Fillimisht duhet të sqarohen konceptet e shpenzimeve:

Fikse, variabile, totale, mesatare fikse, mesatare variabile, dhe mesatare totale.

Siç po shihet nga tabela, varësisht nga lëvizja e tyre në raport me vëllimin e shitjes, dallojmë këto lloje të shpenzimeve:

*Shpenzimet FIKSE – janë kategori e shpenzimeve të cilat mbeten të pandryshuara për çdo nivel të vëllimit të prodhimit.

Do të thotë janë shpenzime që janë të pavarura nga niveli i prodhimit. P.sh. shp. e amortizimit.

*Shpenzimet VARIABILE – janë shpenzime që varren nga niveli i prodhimit. Ndahen në:

-proporcionale - rriten në të njëjtën tëmpo më nivelin e prodhimit,

-degresive - rriten në nje tempo më të vogël në krahasim me prodhimin,

-progresive - rriten në një tempo më të shpejt se sa niveli i prodhimit.

*Shpenzimet TOTALE – mbledhja e shpenzimeve fikse dhe variabile na jep shpenzimet totale

Sasia

Shpenzimet

SHF

SHV

SHT

Fig.1. Lëvizja e shpenzimeve të totale në ndërmarrje

300

*Shpenzimet mesatare FIKSE – janë shpenzime fikse për një produkt. Aro varren nga niveli i shpenzimeve totle fikse dhe vëllimi i prodhimit. Me rritjen e vëllimit të prodhimit SHMF zvogëlohen sepse SHTF barten nga një numër i madh produktesh. SHMF = SHF/Q

*Shpenzimet mesatare VARIABILE – janë shpenzime variabile për një produkt. SHMV = SHV/Q

*Shpenzimet mesatare TOTALE – mbledhja e shpenzimeve mesatare fikse dhe mesatare variabile na jep shpenzimet mesatare totale. SHMF + SHMV = SHMT

*Shpenzimet marxhinale janë shpenzime të cilat i shkakton prodhimi dhe shitja e një produkti në vazhdim, do të thotë shpenzimet që vijnë si rezultat i prodhimit të njësisë së fundit.

Sasia e prodhimit

SHF SHV SHT SHMF SHMV SHMT

0 100

1 30

2 170

3 90

4 100

5 120

Detyra:

Sasia e prodhimit

SHV SHT SHMF SHMV SHMT

0 100

1 100 30

2 100 170

3 100 90

4 100 100

5 100 120

Detyra:

SHF

Sasia e prodhimit

SHF SHT SHMF SHMV SHMT

0 100 0

1 100 30

2 100 70 170

3 100 90

4 100 100

5 100 120

Detyra:

SHV

Sasia e prodhimit

SHF SHV SHMF SHMV SHMT

0 100 0 100

1 100 30 130

2 100 70 170

3 100 90 190

4 100 100 200

5 100 120 220

Detyra:

SHT

Sasia e prodhimit

SHF SHV SHT SHMV SHMT

0 100 0 100 Pakufi

1 100 30 130 100

2 100 70 170 50

3 100 90 190 33.3

4 100 100 200 25

5 100 120 220 20

Detyra:

SHMF

Sasia e prodhimit

SHF SHV SHT SHMF SHMT

0 100 0 100 Pakufi 0

1 100 30 130 100 30

2 100 70 170 50 35

3 100 90 190 33.3 30

4 100 100 200 25 25

5 100 120 220 20 24

Detyra:

SHMV

Sasia e prodhimit

SHF SHV SHT SHMF SHMV

0 100 0 100 Pakufi 0 Pakufi

1 100 30 130 100 30 130

2 100 70 170 50 35 85

3 100 90 190 33.3 30 63.3

4 100 100 200 25 25 50

5 100 120 220 20 24 44

Detyra:

SHMT

Sasia eprodh.im

it

SHF SHV SHT SHM SHMF SHMV SHMT

0 300 0 -

1 300 55 55

2 300 80 25

3 300 100 20

4 300 114 14

5 300 125 11

6 300 142 17

7 300 165 23

8 300 220 55

9 300 306 86

Sasia eprodh.im

it

SHF SHV SHTSHF+SH

V

SHM SHMFSHF/Q

SHMVSHV/Q

SHMTSHT/Q

0 300 0 300 - pakufi

0 pakufi

1 300 55 355 55 300 55 355

2 300 80 380 25 150 40 190

3 300 100 400 20 100 33.33 133.33

4 300 114 414 14 75 28.5 103.5

5 300 125 425 11 60 25 85

6 300 142 442 17 50 23.67 73.67

7 300 165 465 23 42.86 23.57 66.43

8 300 220 520 55 37.50 27.5 65

9 300 306 606 86 33.33 34 67.33

Pas gjetjes së shpenzimeve në tabelën e dhënë duhet të gjejmë çmimin e produkteve.

Sa është çmimi i produktit kur ndërmarrja:-rasti 1: prodhon 2 produkte dhe norma e

fitimit është 20%?-rasti 2: prodhon 5 produkte dhe norma e



fitimit është 80%?

-rasti 1: Ndërmarrja prodhon 2 produkte dhe norma e fitimit është 20%, sa është çmimi i produktit.

SHMT=190Є (prej tabelës)

190 * 20% (norma e fitimit) = 38

190 + 38 = 228 Є është çmimi i produktit kur ndërmarrja prodhon dhe shet dy produkte dhe norma e fitimit është 20%.

IV.2. Formimi i çmimeve në bazë të shpenzimeve të prodhimit + fitimi i planifikuar dhe duke marrë parasysh kërkesën e tregut

Metoda e formimit të çmimeve në bazë të shpenzimeve+fitimit bëhet më frytdhënëse nëse në çmimin e fituar fusim dhe kërkesën e tregut.

Qasja e tillë e formimit të çmimit niset nga supozimi se ndërmarrja si objektiv themelor të politikës së çmimeve e ka sigurimin e rentabilitetit sa më të mirë të afarizmit.

Prandaj Pika Kritike e Rentabilitetit (PKR) paraqet pikën ku prehen vijat e shpenzimeve dhe të hyrës.

SHF

SHT

HT

PKR

6 Sasia

Shpenz.dhe të hyrat

FITIMI

HUMBJA

Fig.2 Prezantimi grafik i PKR

Mënyrën e llogaritjes së PKR po e paraqesim në bazë të detyrës në vijim:

Po supozojmë që ndërmarrja “X” për një periudhë të caktuar kohore ka pasur këto shpenzime,

SHF=300Є DHE SHmv=50ЄGjithashtu na janë dhënë dhe çmimet për 1 produkt.Tani në bazë të tabelës do të gjejmë PKR dhe do të

shohim se në cilën pikë ndërmarrja do të arrijë pikketë fitim:

Çmimi për 1 produkt SHmv SHF PKR

80 50 300 ?

100 50 300 ?

150 50 300 ?

200 50 300 ?

Formula e PKR është:

PKR =

SHF

Çmimi shitës - Shmv


80 50 300 10

100 50 300 6

150 50 300 3

200 50 300 2

PKR1 =300

80-50= 10

PKR2 =300

100-50= 6

PKR3 =300

100-50= 3

PKR4 =300

200-50= 2

RASTI i çmimit i 80ЄNëse ndërmarrja i shet produktet 80Є për njësi atëherë do të

arrijë PKR kur prodhon dhe shet 10 produkte, sepse e hyra nga shitja e 10 produkteve do të jetë 800Є.

E hyra=çmimi*sasia,E hyra=80*10 →800Є

Ndërsa shpenzimet do të jenë 800Є.SHF=300, Shmv=50, 50*10 produkte = 500Є,

500Є janë SHV

SHT=SHF+SHV 300+500=800 SHT = 800Є

SHT=HT – PKR, 800 = 800





300Є janë SHV

SHT=SHF+SHV 300+300=600 SHT = 600Є

SHT=HT – PKR, 800 = 800





150Є janë SHV

SHT=SHF+SHV 300+150=450 SHT = 450Є

SHT=HT – PKR, 450 = 450





200Є janë SHV

SHT=SHF+SHV 300+200=400 SHT = 400Є

SHT=HT – PKR, 400 = 400


80 50 300 10

100 50 300 6

150 50 300 3

200 50 300 2

Tani në bazë të katër çmimeve gjetëm katër pikat kritike të rentabilitetit dhe paraqitja grafike e katër pikave të rentabilitetit.

100

300

500

200

400

600

700

800

1000

900

Shpenz.dhe të hyrat

Sasia

1 6542 3 10987

SHT

SHF

SHV

Fig.3 Prezantimi grafik i PKR për katër çmime 80,100,150 dhe 200 euro

Çmimi 80ЄÇmimi 100ЄÇmimi 150ЄÇmimi 200Є

Pyetja: cili do të jetë çmimi më i mirë për ndërmarrjen?

Metoda e formimit të çmimeve në bazë të SHT+F, nuk ofron përgjegjje në këtë pyetje, sepse ajo gjatë formimit të çmimit nuk e merr parasysh KËRKESËN E TREGUT.

Për këtë arsye kjo metodë ka përdorim të kufizuar në praktikë.

PKR tregon vetëm sasinë e prodhimit që duhet prodhuar dhe që duhet shitur me çmim të caktuar në mënyrë që t’i mbulojnë shpenzimet totale.

Kjo e metë e PKR për formimin e çmimeve mund të evitohet nëse parashikojmë shitjen që ekziston në treg kur produktet shiten me disa çmime alternative.

Detyra: po vazhdojmë detyrën nga shembulli i kaluar. Na janë dhënë çmimi për një produkt dhe kërkesa sipas çmimit pë një njësi, ndërsa SHF=300 dhe SHmv=50 na janë dhënë.

PKR e kemi gjetur në detyrën e kaluar. Tani duhet t’i gjejmë SHT?

Çmimi për 1 produkt

Kërkesa sipas çmimit për njësi

E hyra PKR SHT për produktet e shitura

Rezultati afarist

80 8 640 10

100 7 700 6

150 5 750 3

200 2 400 2

SHF=300, Shmv=50, SHT=300+Shmv, Shmv=SHV/QSHT=SHF+SHV (Shmv*q)

SHV=Shmv*q

SHT1=300+SHV (Shmv*q)SHT1=300+50*8SHT1=300+400SHT1=700




Tani duhet të gjejmë rezultatin financiar Rf = HT – SHT

Rf1 = HT1 – SHT1 = 640 - 700 = -60Rf2 = HT2 – SHT2 = 700 - 650 = 50Rf3 = HT3 – SHT3 = 750 - 550 = 200Rf4 = HT4 – SHT4 = 400 - 400 = 0

Çmimi për 1 produkt

Kërkesa sipas çmimit për njësi

E hyra PKR SHT për produktet e shitura

Rezultati afarist

80 8 640 10 700 -60

100 7 700 6 650 50

150 5 750 3 550 200

200 2 400 2 400 0

Prej kësaj mund të shohim se çmimi më i mirë për produktet tona është 150Є për arsye se ndërmarrja po ka fitim më të madh prej 200Є.

Përkundrazi çmimi prej 200Є nuk do t’I sillte ndërmarrjes as humbje as fitim.

1. Formimi i çmimeve i bazuar në barazpeshën mes ofertës dhe kërkesësFormimi i çmimeve në bazë të barazpeshës midis ofertës

dhe kërkesës mbështetet në lëvizjen e të hyrës margjinale dhe mesatare në raport me shpenzimet mesatare, totale dhe marxhinale.

Shpenzimet marxhinale janë shpenzime të cilat i shkakton prodhimi dhe shitja e një produkti në vazhdim, do të thotë shpenzimet që vijnë si rezultat i prodhimit të njësisë së fundit.

E hyra marxhinale parqet të hyrën të cilën e sjell shitja e njësisë së fundit të prodhimit – njësia marxhinale.

E hyra mesatare llogaritet duke pjestuar të hyrën e gjitëmbarshme me njësitë e produkteve të prodhuara dhe të shitura, d.m.th. ajo paraqet çmimin mesatar të shitjes.

Sasia e

shitur

Cmiminjesi

E hyra Totale

E hyraMargj.

Shpen.Margj.

Shpen.mesat/totale

Rezultati Financiar

Çm-SHMT

1 100 100 - 55 355,0 -255,0

2 95 190 90 25 190,0 -95,0

3 90 270 80 20 133,3 -43,3

4 85 340 70 14 103,5 -18,5

5 80 400 60 11 85,0 -5,0

6 75 450 50 17 73,6 1,3

7 70 490 40 23 66,4 3,6

8 60 480 -10 55 65,0 -5,0

9 50 450 -30 86 67,3 -17,3

10 40 400 -50 114 72,0 -32,0

1 6542 3 10987

10

30

50

20

40

60

70

80

100

90

-30

-10

-20

0

-40

-50

E hyra margjinale

E

D

Ç

C

Shpenz. margjinale

E hyra mesatare

Çmimi (e hyra mesatare) dhe shpenzimet

0

+

--

E hyra

E hyra margjinale

E hyra mesatare

Sasia

Formula e elasticitetit:

EQP - koeficienti i elasticitetit të një sasie të shitur në lidhje me çmimin.Q - ndryshimi i sasisë së shitur për një njësi kohe pas modifikimit të çmimit.Q - sasia e shitur për njësi kohe para modifikimit të çmimit.P - ndryshimi i çmimit.P - çmimi i mëparshëm.

Elasticiteti i kërkesës në lidhje me çmimin

=Ndryshimi relativ i kërkesësNdryshimi relativ i çmimit

Matematikisht kemi: EQP

=

ΛQ/Q

ΛP/P

Shihemi javën tjetër !

metodat e fomimit të Çmimeve viii-pjesa ii

Documents