1.Vremenska vrijednost novca1. vreme utie na ocenjivanje nekog investicionog projekta

2. Mo zaraivanja novca tokom vremena

3. vremenska vrijednost novca

4. cena novca utvrena kamatnom stopom

5. kamata je cena posedovanja novca koji stoji naraspolaganju za korienje

u analizama ekonomije uzima se u obzirvremenska vrednost novca i kamatne operacije kako bi bilo mogue poreenje razliitih novanih iznosa urazliitim trenucima vremena

6.na vrednost novca tokom vremena utie i inflacija(razliite analitike tehnike)

2.Osnovni elementi transakcije koja obuhvata kamatu1) GLAVNICA(S)- poetni iznos novca ili sadanja vrijednost novca

2) KAMATNA STOPA(k)- meri troak ili cenu novca(kao procenat za neki period vremena)

3) KAMATNI PERIOD (uestalost raunanja kamate)

4) BROJ KAMATNIH PERIODA(n)- trajanje transakcije

5) PLAN UPLATA

6) BUDUI IZNOS NOVCA(B)

7) POJEDINANI IZNOSI NA KRAJU NEKOGKAMATNOG PERIODA(Ai)

3.Investiciona funkcija u bankarstvu1. odobravanje kredita je osnovna, ali ne i dovoljna us

2. (viak sredstava) plasiraju u kupovinu investicionih instrumenata.

3. Osim to time osiguravaju svoju rentabilnost, banke investiranjem odravaju i dovoljan stepen likvidnosti, jer se mnogi zajmovi ne mogu prodati prije isteka roka dospijea.

4.Investicioni instrumentiInvesticioni instrumenti koji bankama stoje na raspolaganju mogu se svrstati u dvije osnovne skupine:

1. instrumenti trita novca,

2. insrumenti trita kapitala.

5.Instrumenti trzista novca1.blagajnikizapisi (treasury bills),

Imaju visok stepen sigurnosti i mogu se koristiti kao kolateral. Kolateral je vlasnitvo koje se zalae u korist kreditora u svrhu garancije naplate, doe li dunik u situaciju nemogunosti vraanja duga.

Na blagajnike zapise se ne isplauje kamata. Kupac ovog instrumenta plaa manji iznos od iznosa njegove vrijednosti po dospijeu

2. kratkorone dravne mjenice i obveznice (treasury notes and bonds),

imaju rok dospijea od 1 do 10, odnosno 20 godina

U poslednjoj godini su instrumenti trita novca

osjetljiviji na rizik kamatne stope od blagajnikih zapisa i tee ih je unoviti, ali upravo zbog rizika kamatnih stopa

3.vrijednosni papiri federalnih agencija,

Drava ne daje garanciju na obveznice tih agencija

4.certifikati o depozitu (CD),

Certifikat o depozitu je vrijednosni papir koji izdaje banka i koji donosi kamatu

male, potroaki orijentisane CD-e (500 100 000 dolara),

velike, poslovno orijentisane CD-e jumbo (preko 100 000 dolara).

5.deponovana sredstva

6.meunarodni eurovalutni

Eurovalutni depoziti su depoziti denominirani u jednoj valuti, a smjeteni u zemlji u kojoj ta valuta nije domaa

7.depoziti,

8.bankarski akcepti,

Praktino posmatrano, bankarski akcept je mjenica trasirana na poslovnu banku koja je akceptirana, sa tim ona preuzima na sebe neopozivu obavezu da novani iznos naznaen na mjenici isplati njenom donosiocu na dan dospijea obaveze.

9.komercijalni zapisi

Komercijalni zapisi su neosigurane mjenice koje izdaju kompanije

Izdaje se uz diskont u odnosu na njhovu nominalnu vrijednost

10.kratkorocne municipalne obaveze

koje se odnosi na gradsku samoupravu;samoupravni; mjesni,optinski, gradski

6. Blagajnicki zapisi Imaju visok stepen sigurnosti i mogu se koristiti kao kolateral. Kolateral je vlasnitvo koje se zalae u korist kreditora u svrhu garancije naplate, doe li dunik u situaciju nemogunosti vraanja duga.

Na blagajnike zapise se ne isplauje kamata. Kupac ovog instrumenta plaa manji iznos od iznosa njegove vrijednosti po dospijeu

7. Kratkorone dravne mjenice i obveznice (treasury notes and bonds), imaju rok dospijea od 1 do 10, odnosno 20 godina

U poslednjoj godini su instrumenti trita novca

osjetljiviji na rizik kamatne stope od blagajnikih zapisa i tee ih je unoviti, ali upravo zbog rizika kamatnih stopa

8. Certifikati o depozitu (CD), Certifikat o depozitu je vrijednosni papir koji izdaje banka i koji donosi kamatu

male, potroaki orijentisane CD-e (500 100 000 dolara),

velike, poslovno orijentisane CD-e jumbo (preko 100 000 dolara).

9. Meunarodni eurovalutni Eurovalutni depoziti su depoziti denominirani u jednoj valuti, a smjeteni u zemlji u kojoj ta valuta nije domaa

10. Bankarski akcepti, Praktino posmatrano, bankarski akcept je mjenica trasirana na poslovnu banku koja je akceptirana, sa tim ona preuzima na sebe neopozivu obavezu da novani iznos naznaen na mjenici isplati njenom donosiocu na dan dospijea obaveze.

11.Komercijalni zapisi Komercijalni zapisi su neosigurane mjenice koje izdaju kompanije

Izdaje se uz diskont u odnosu na njhovu nominalnu vrijednost

12.Instrumenti trzista kapitala1.dugorone dravne mjenice i obveznice (treasury notes and bonds),

razlika izmeu dravnih mjenica i dravnih obveznica je u njihovom dospijeu

Izdaju se u denominacijama od 1000, 5000, 10 000, 100 000 i 1 milion dolara

2.municipalne mjenice i obveznice,

obveznice s uobiajenim obavezama (GO) imaju podrku vlade

prihodne obveznice mogu biti koritene u svrhu finansiranja dugoronih projekata koji e u budunosti nositi prihode

3.korporativne mjenice i obveznice

13. Dugorone dravne mjenice i obveznice (treasury notes and bonds), razlika izmeu dravnih mjenica i dravnih obveznica je u njihovom dospijeu

Izdaju se u denominacijama od 1000, 5000, 10 000, 100 000 i 1 milion dolara

14.Municipalne mjenice i obveznice obveznice s uobiajenim obavezama (GO) imaju podrku vlade

prihodne obveznice mogu biti koritene u svrhu finansiranja dugoronih projekata koji e u budunosti nositi prihode

15.Struktuirane mjeniceslue bankama da bi se zatitile od promjenljivih kamatnih stopa

16.Podijeljeni vrijednosni papirirazvijaju dileri, tako to razdvajaju glavnicu i kamatu od originalnog dunikog vrijednosnog papira

17.Faktori koji uticu na izbor investicionih vrijed papira1. oekivana stopa povrata,

2. izloenost oporezivanju,

3. rizik kamatne stope,

4. kreditni rizik,

5. poslovni rizik,

6. rizik likvidnosti,

7. rizik opoziva,

8. rizik prerane otplate,

9. inflatorni rizik,

10. zahtjevi za jamstvom.

18.Univerzijalizacija banakaU nekim zemljama je poetkom 80-tih godina zapoeo process univerzijalizacije banaka(SAD), dok u evropskim bankarskim sistemima ovaj proces je ubrzan. Dolo je do preorjentacije sa specijalizovane na univerzalnu banku.

univerzalno koncipirana savremena poslovna banka vri kratkorono i dugorono kreditiranje, kofinansiranje, potroako kreditiranje, finansiranje i promovisanje izvoznih aktivnosti, projektno finansiraje, nauno-strune ekspertize, tehnoloko-informativne funkcije, sve u cilju podizanja nivoa efikasnosti, uz mogunost disperzije rizika i poveanja likvidnosti i sigurnosti.

19.Koncentracija banakaNajprije je uoen dugoroni trend koncetracija poslovnih banaka, koji je praen sve veom difersivikacijom poslovnih jedinica i ostalih organizacionih dijelova u okviru sloenih poslovnih bankarskih sistema

integrisano jedinstveno svijetsko trite roba, usluga i kaptala sa jedinstvenim svijetskim novcem, monetarnim institucijama i kordiniranom monetarnom politikom.

20.Deregulacija nacionalnih bankarskih sistemaRegulacija je politika koja treba da ispravi propuste trita donoenjem i sprovoenjem pravila koja ograniavaju ponaanje svih ili nekih uesnika na tritu

odluka da se iz odreenih razloga intervenie na tritu

Formalna deregulacija u amerikom bankarstvu zapoinje marta 1980. godine

Dolo je do homogenizacije finansijske uslune industrije i do opte konkurencije bankarskih i nebankarskih finansijskih institucija.

21.Bankarstvo na maloBankarstvo na malo se odlikuje mnotvom transakcija male pojedinane vrijednosti, kako na strani aktive, tako na strani pasive

Ekonomija u obimu u bankarstvu na malo se postie preko razliitih organizacionih formi. Na primjer, ekonomija obima u bankarstvu na malo u evropskim zemaljma ostvaruju se preko manjeg broja veih banaka koje imaju mnotvo filijala,to im omoguuje dominaciju u platnom prometu

22.Bankarstvo na velikoU okviru bankarstva na veliko banke imaju veliki broj komitenata, kao to su multinacionalne kompanije,vlada i dravna preduzea

banke na veliko stvaraju likvidnost time to veina ulagaa obezbjeuju sigurnost da se ulozi mogu povui uz najavu na kratak rok, uprkos tome to dre sredstva koje dospjevaju mnogo kasnije

Banke na veliko se obezbjeuju od rizika nelikvidnosti primjenom principa usklaivanja

23.Medjunarodno bankarstvoI kod meunarodnih banaka postoji princip da se veliki rizici mogu pokriti lake i jeftinije kada ih snose mnogo nezavisnih nosilaca rizika

Meunarodno bankarstvo teilo je grupisanju rizika na bazi procjene rizika od strane centralnih banaka i specijalizovanih agencija.

24.Vrste medjunarodnih monetarnih sistemaMeunarodni monetarni sistem obuhvata, pravila, propise i konvencije koji reguliu finansijske odnose meu zemljama

Dva kriterija za klasifikaciju meunarodnog monetarnog sistema:

Uloga deviznih kurseva

Priroda rezervnih sredstava

Monetarni sistem se moe podijeliti u tri kategorije:

isti robni sandard

isti nezamjenjljivi standard

Mjeani standard

25.Rezimi deviznih kursevaMeunarodne finansije se bave tekoama meunarodnog monetarnog konvertovanja

Meunarodne sisteme dijelimo prema stepenu fleksibilnosti (rigidnosti) deviznih kurseva

Dvije krajnosti: permanentno fiksni i Potpuno fleksibilni

26.Karakteristike dobrog medju monetarnog sistema1. On nije sam po sebi cilj

2. Omoguava promet roba, usluga, proizvodnju, distribuciju, ekonomsko blagostanje

3. Adam Smit ga je nazvao Velikim tokom

4. Slobodan tok roba i kapitala pa ak i ideja meu narodima

5. Direktne kontrole nemaju svoje mjesto u dobro organizovanom monetarnom sistemu

27.Zlatni standard Centralna banka svake zemlje spremna je da kupuje i prodaje zlato po fiksnim cijenama

izraenim u domaoj valuti dok su stanovnici slobodni da uvoze i izvoze zlato

Devizni kursevi su fiksni.

28.Tekuci racunPlatni bilans zemlje sastoji se iz dva rauna: tekueg rauna i rauna kapitala

Raun kapitali ili finansijski raun prikazuje

1.tokove kapitala,

2.kupovinu i prodaju kapitala izmeu zemalja

Tekui raun sastoji se iz etiri dijela:

1. robnog naloga,

2. rauna usluga,

3. rauna dohotka i

4. jednostranih transfera

29.Jednostrani transferi Jednostrani transferi, koji se esto nazivaju neto transferi, su plaanja koja su izvrila privatna lica i vlade jedne zemlje drugoj

Ako SAD poalju odreenu koliinu dolara u Somaliju kao pomo za smanjenje gladi u toj zemlji, to se u amerikom platnom bilansu oznaava kao zvanini jednostrani transfer

30.Zvanicni transferi Zvanini transferi predstavljaju plaanje kamate na zvanine dugove i davanja ili primanja od meunarodnih organizacija. uju dio svojih zarada nazad u zemlju.

31.Strane direktne investicijeStrane direktne investicije obuhvataju izgradnju fabrike u inostranstvu ili kupovinu onoga to se smatra kontrolnimili vanim interesom u nekoj firmi koja je osnovana u inostranstvu.

Portfolio investicije su kupovina akcija strane firme.

Dugoroni tokovi kapitala definisani su kao strane direktne investicije

32. Devizni bilanspredstavlja pregled o svim meunarodrnim plaanjima i naplaivanjima jedne zemlje sa inostranstvom u odreenom periodu

33.Obraunski bilansObraunski bilans sadri sve vaee obaveze i potraivanja kao i sve zajmove i kredite (u korienom, a jo ne otplaenom iznosu), bez obzira kada je obaveza nastala

34.Trgovinski bilans Sistematski pregled odnosa izmeu vrjednosti ukupnog uvoza i izvoza dobara jedne zemlje u toku jedne godine naziva se trgovinskim bilansom

Trgovinski bilans moe da bude uravnoteen, deficitaran i suficitaran, u zavisnosti od stepena pokrivenosti uvoza izvozom

Trgovinski bilans je deficitaran kada je vrijednost uvezenih dobara vea od vrijednosti izvezenih, dobara

Trgovinski bilans je suficitaran kada je vrijednost uvezenih dobara manja od vrijednosti izvezenih dobara

35.Metodologija platnog bilansa u BiH Centralna banka BiH odgovorna je za izradu platnog bilanca

Statistiko sakupljanje i obrada podataka o transakcijama izmeu rezidenata i nerezidenata zasnovano je na izvjetajima banaka o platnom prometu sa inostranstvom (ITRS) koji se dekadno, u elektronskoj formi, dostavljaju Centralnom prijemnom odeljenju CBBIH, koje ih prosljeduje Odeljenju za platni bilans na provjeru i obradu International Transactions Reporting System

36.Platni bilans i strukturaPlatni bilans predstavlja sistematski popis svih ekonomskih transakcija izvrenih izmedju jedne zemlje i inostranstva, obicno u toku jedne godine. Platni bilans ima dve osnovne funkcije: prvo, on treba da na sistematizovan nacin prikae sve ekonomske odnose sa inostranstvom, drugo, treba da pokae i finansijsku likvidaciju tih odnosa. Struktura platnog bilansa ukazuje na njegova dva osnovna dela: 1) tekuci racun platnog bilansa, 2) racun kapitala37.Tekuci racun platnog bilansaTekuci racun platnog bilansa uglavnom pokazuje promet roba i usluga (vidljivi uvoz i izvoz) dok racun kapitala i kapitalski podbilans, pokazuje finansijski obracun sa inostransrvom. U ovaj deo podbilansa platnog bilansa spadaju i transferna placanja. Promene i transakcije iz prvog dela platnog bilansa, koji se cesto naziva bilans iznad crte predstavljaju uzroke kretanja u drugom delu platnog bilansa podbilansu kapitala.

Tekuci racun platnog bilansa moe biti iskazan deficitom ili suficitom, to se izravnava suprotnim kretanje u racunu kapitala. Kretanje u racunu kapitala izravnaju transakcije u tekucem racunu, tako da je platni bilans obicno uravnoteen. Placanja za kupovinu robe i usluga u trgovinskom delu platnog bilansa moraju biti pokriveni primanjima od prodaje roba i usluga, kreditima ili drugim oblicima kretanja kapitala.

38.Portfolio investiranjaPortfolio investiranja nije povezano sa interesom efektivne kontrole nadpreduzeem u inostranstvu. Ulaganje je obino u razliite oblike hartija od vrednosti uinostranstvu, koje investitoru donose dividendu, odnosno kamatu (obveznice). U portfolioinvestiranje ukljuuje se i dugoroni kredit za finansiranje spoljnotrgovinskih transakcija.

39.Kratkorocni kapitalKratkoroni kapital

se moe kretati autonomno ili kompenzatorno. Autonomno kretanjekapitala motivisano je odredjenim prihodom. Ovde uglavnom spadaju: spoljnotrgovinskikrediti, poslovi arbitrae i spekulativno kretanje kapitala. Spoljnotrgovinski krediti suvezani za izvoz robe.

40.Monetarne rezerveMonetarne rezerve

su uglavnom posledica kretanja u bilansu tekuih i kapitalnihtransakcija (poveanje ili smanjenje deviznih rezervi, odnosno poveanje ili smanjenjekreditnih obaveza prema inostranstvu).Monetarne rezerve, videli smo, predstavljaju izvor medjunarodne likvidnostinacionalne privrede. Medjunarodna likvidnost privrede predstavlja njenu sposobnost dafinansira dospele kratkorone obaveze prema inostranstvu, odnosno da se finansiranastali deficit platnog bilansa i podrava devizni kurs nacionalne valute.

41.AutarkijaJe gospodarsko stanje zemlje koja provodi politiku izolacije tako da izbjegava uvoz stranih proizvoda te vlastitomproizvodnjom nastoji zadovoljiti sve potrebe svoga stanovnitva. Potpuna autarkija, koja se dugotrajno i strogo provodi,susree se jojedino kod krajnjesiromanih i ekonomski zaostalih zemalja. Autarkijsko gospodarstvo odralo se ponajvie u prometno nepristupanim iizdvojenim prostorima, ponajprije upraumama, polupustinjama i planinama. to se drava vie razvijapostaje sve ovisnija o uvozu i izvozu, pa je manja mogunost autarkije njezina gospodarstva.

42.Institcuije finansijskih trzistaGlavne institucije finansijskih trita su:

finansijska berza

- je institucija finansijskog trita namenjena prometu akcija listovanihkorporacija. Promet se odvija na dnevnoj osnovi a trgovina se vri po metodu aukcijskeprodaje. Na finansijskoj berzi trini materijal predstavljaju akcije kotiranih korporacija otvorenih korporacija.

10)OTC trite- (trite iza altera) obavlja se prodaja HOV nekotiranih korporacija izatvorenih korporacija. Na OTC tritu trgovina se obavlja na osnovu prihvatanja ponude.Elektronsko trite HOV tako da se uesnici nalaze u mrei.

11)trite novca - uesnici na tritu novca su komercijalne banke i brokeri. Finansijskiinstrumenti sa trita novca su komercijalni zapisi i bankarski zapisi. Trita novca su bitna zaodravanje odreedjenog stepena likvidnosti nacionalne ekonomije.

12)trite kapitala

vri se promet HOV visoke likvidnosti HOV sa malim rizikomnemogunosti naplate potraivanja i privilegovanim poreskim tretmanom

43.Finansijsko okruzenjeKrvotok preduzea je novani tok, dok krvotok privrede predstavljaju tokovi sredstava.

Finansijska sredstva se kreu iz sektora sa suficitom tednje u sektore sa deficitom tednje.- Projekti omoguavaju da se sagleda potreba za ulaganjem sredstava, struktura sredstava kaoi nain njihovog prikupljanja.- U modelu zatvorene privrede glavne sektore predstavljaju:stanovnitvo, preduzea ( realni sektor), drava, finansijski sektor i finansijski posrednici.- Sektor stanovnitva je dominantni vlasnik realnog i finansijskog sektora poto suficit tednjeplasira u ove sektore.

44. Klasifikacija finansijskih trzistaPrema rokovima dospijeca:novano trite (Money Market),trite kapitala(Stock Market)

Prema organizaciji trita:primarno trite isekundarno trite

Prema tipu finansijskih instrumenata:duniki i vlasniki instrumenti

Devizno trite (FX Market) i Trite derivativa

45.Finansijska trzistaFinansijska trita se mogu posmatrati u irem i uem smislu. U irem smislu, finansijska trita postoje svuda gde se obavljaju finansijske transakcije. U uem smislu, mogu se definisati kao organizovana mesta na kojima se susreu ponuda i tranja za razliitim oblicima finansijskih instrumenata (ili aktive).

Preko finansijskih trita privredni subjekti dolaze do sredstava neophodnih za finansiranje svog poslovanja. Ona olakavaju povezivanje subjekata koji raspolau vikovima finansijskih sredstava i subjekata kojima nedostaju finansijska sredstva, odnosno povezuju dve znaajne makroekonomske kategorije tednju i investicije.

Finansijska trita predstavljaju najznaajniji faktor ukupnog ekonomskog i privrednog sistema u zemljama sa razvijenom trinom privredom. Ona omoguava normalno odvijanje privrednih odnosa.

Preko finansijskih trita vri se alokacija akumulacije sa ciljem da se ona najefikasnije upotrebi u proizvodnji. Subjekti koji raspolau vikovima sredstava, putem kredita ili vlasnikih udela stavljaju ih na raspolaganje subjektima koji se bave proizvodnjom.

46. Znaaj finansijskih trita Finansijska trita predstavljaju najznaajniji i najosetljiviji deo ukupnog ekonomskog i finansijskog sistema svake zemlje. Ona omoguavaju normalno i nesmetano funkcionisanje nacionalne ekonomije. Na njima se odraavaju sva zbivanja u realnim tokovima drutvene reprodukcije. Ona predstavljaju jedan od osnovnih postulata trine privrede.

Finansijska trita su deo ekonomskog sistema. Na njih vre uticaj promene na tritu proizvoda i promene faktora proizvodnje. Takoe, finansijska trita vre povratni uticaj na trite proizvoda i faktore proizvodnje. Razvojem finansijskih trita poveava se ponuda finansijskih instrumenata, ime i drugi oblici aktive postaju predmet trinog valorizovanja.

Finansijska trita imaju veliki znaaj za razvoj proizvodnje, poveanje drutvenog proizvoda i ostvarivanje akumulacije.

47.Emitenti i investitoriPrema Zakonu o tritu vrijednosnih papira Federacije BIH emitent se definie kao pravno lice koje na osnovu zakona moe emitirati vrijednosne papire u cilju prikupljanja sredstava i koje prema vlasnicima vrijednosnih papira ima obaveze naznaene u vrijednosnom papiru.

Emitenti se meusobno razlikuju prema bonitetu (kreditna sposobnost, kreditni ugled, finansijska snaga, goodwill, pozicija na tritu itd.). Vrijednosni papiri koje izdaju emitenti koji imaju visok bonitet nose nii rizik, ali i nii prinos, i obratno.

Kao emitenti na finansijskom tritu pojavljuju se: kompanije, drava, dravni organi, organi lokalne samouprave, finansijske institucije itd. Kompanije mogu emitovati dionice (ako su organizovana kao dioniarska drutva ili kao komanditna drutva na dionice), obveznice, komercijalne zapise, fjuerse, opcije itd.

Investitori na finansijskom tritu su: domainstva, kompanije, drava i dravne agencije, finansijske institucije i uopte, institucije svih vrsta.

Dakle, investitori su uesnici na finansijskom tritu koji imaju viak sredstava koja im nisu potrebna u odreenom trenutku i za odreeni vremenski period i koji su spremni da ustupe uz odgovarajui prinos.

Oni ulau sredstva u kupovinu vrijednosnih papira koji su izdali emitenti. Ovdje govorimo o investitorima koji svoju tednju pretvaraju u finansijske investicije (investicije u vrijednosne papire).

48.Homogenizacija bankarskoh institucijaBankarska usluna industrijska revolucija postala deo ire finansijske uslune industrije. Tradicionalne podele izmedju finansijskih institucija u pogledu vrste poslova i odvojenih trita relativiziraju se pod uticajem napred navedenih tendecija. Veliki lanci robnih kua velike industrijske korporacije i njihove finansijske kompanije i osiguravajua drutva preobrazili su se u kompleksne finansijske institucije s pretenzijom da obuhvate celokupno finansijsko poslovanje svojih klijenata.

49.Sekjuritizacija u bankarstvuPovezano sa homogenizacijom moze se razmatrati i sekjuritizacija u bankarstvu. Radi se o tome da su i pre zvanine deregulacije konverzijalne banke poele sa emitovanjem vrednosnih papira i pretvaranjem svojih zajmova u trine oblike , a to je u osnovi sekjuritizacije (securitzation).Smanjuje se priliv finansijske tednje preko banaka i sve vea masa novanog kapitala je izvan bankarske intermedijacije, a poveava se intermedijacija nebankarskih finansijskih institucija.

50. Prodor finansijskih konglomerataKao odgovor na dezintrmedijaciju banaka su izvrile protivudar, najpre u periodu regulacije irenjem vanbiilansnih stavki to im omuguava ponovni prodor u oblast direktnog finansiranja, a nakon deregulacije poveanim ueem na tritu hartija od vrednosti. Time se bankarstvo ponovo penje na lestvicu intermedijacije, ime se zapravo, odvija proces reintermedijacije u bankarstvu. U osnovi stvaranja konglomerata su velike prisilne ili dobrovojne integracije ili akvizicije. Organizaciona struktura je razliita i moze obuhvatiti komercijalne banke itd.

51. Tehnologizacija bankarstvaU bankarstvu razvijenih trinih privreda tehnika opremljenost je neophodan faktor svih finansijskih inovacija. Najznaajinija inovacija je otvaranje novih trita, to je omogueno deregulacijom finansijskog poslovanja, tj. oslobadjanjem finansijskih trita od prevelike zakonske u dravne kontrole. Postoji udna veza izmedju finansija i tehnologije. Ima se utisak da finansijske ustanove trguju vremanom, odnosno trokovima i dobicima koje ono donosi. Moglo bi se rei da se sve vie trguje buducnou, jer finansijski posrednici pospeuju tednju, obezbedjuju od nezavisnosti, smanjuju rizik. Razvoj tehnologije i njena praktina primena, naroito telekomunikacijskih sistema, u znatnoj meri menja ambijent u kome posluju finansijske institucije, kao i oblike njihove aktivnosti , prostor za aktivnost nacionalnih i medjunarodnih trita kapitala. Opti zahtev prema informacionoj tehnologiji je integralna obrada mnotva informacija i sve bre i jeftinije obavljanje finansijskih transakcija.U buduem periodu banke oekuju od informacione tehnologije da rei neke ve ispoljene probleme.

52. Nacionalni i medjunarodni oblici elektronskog bankarstvaPrimena savremene tennologije u bankama motivisana je potrebom vrenja sve veeg broja operacija, za to krae vreme, uz to manje trokova, uz smanjenje uea ivog rada i sa visokim stepenom tanosti. Elektronsko bankarstvo prestavlja najznaajniju finansijsku inovaciju, koja je omoguila informaciona kompjuterska tehnologija .Elektronsko bankarstvo predstavlja sistem elektronskog prenosa sredstava i automatizaciju bankarskog poslovanja. Dominanatan oblik elektronskog novca je elektronski transfer sredstava na taki prodaje (electonik funds transfer at point of sale, EFT\POS, pomou instaliranih kompijuterskih terminala u velikim robnim kuama. Drugi oblik korienja elektronskog novca mogu je zahvaljujui instaliranim bankomatima (Automated Teller Machines- ATM).Za integracioni uticaj elektronskog bankarstva na unutranjem planu karakteristian je sluaj SAD. Naime, sve vea upotreba ATM je ubrzavala inovacione procese u bankarstvu. Jedan vid elektronskog bankarstva svetskih razmera, koji je nastalo na tlu Evrope, s tendencijom irenja na ostale kontinente, jeste Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication SWIFT. SWIFT komunikaciona mrea sastoji se od dva operativna centra (Holandija i SAD ). Krajem 80-tih godina mreza SWIFT-a je poela da zastareva, a krajem 90-tih godina zapoeo je proces planske obnove sistema, ije je konani cilj prelazak na tehnoloki i funkcionalno efikasniji sistem SWIFT II. Danas SWIFT I i SWIFT II rade paralelno tako da banke uesnice nee primetiti konani prelazak sa jednog na drugi sistem.

53. Medjunarodna regulacija bankarskih aktivnostiMedjunarodna regulacija bankarskih aktivnosti imala je za cilj harmonizaciju odnosa izmedju zemlje osnivaa banaka i zemljama gde je osnovana banka, u pravcu izjednaavanja statusa inostranih banaka sa domaim bankama, a time i ukidanja ranije diskriminacije inostranih banaka. Radi se o svojevrsnom procesu internacionalizacije kontrole u odnosu na medjunarodne banane aktivnosti. Pri tome, finansijsku regulaciju u internacionalnim okvirima treba shvatiti u smislu otklanjanja elemenata konflikta koji mogu proizii iz razliitog stepena deregulacije unutar pojedinih finansijskih sistema, to bi na svetskom nivou dovodilo do konflikta nacionalnih interesa.Trino orjentisani autori , osetljivi na kvalifikaciju, umesto medjunarodne regulacije koriste izraze kordinacija i konvergencija.Cilj je da se na svetskom planu institucionalizuje standardno harmonino i stabilno funkcionisanja banaka u medjunarodnom finansijskom sistemu, minimizuje rizik i stvore jedinstveni uslovi kompetitivnosti.

54. Globalizacija finansijskih tritaSutina globalizacije finansijskog trita jeste denacionalizacija finansijskih transakcija, koje ne poznaju vremenske i prostorne barijere, jer se medjunarodne finansijske transakcije javljaju u vidu elektrinskog implusa, to znai da je brzina njihovog odvijanja jedino ograniena propusnom moi kompjutera.S obzirom na ovu polaznu premisu, mogue je uoiti etiri perioda relevantnih za analizu globalizacije finansijskih trita. Prva faza zapoinje sredinom 6o-tih godina XX veka kad su nastale sledee promene : 1. Formirane su ekonomske integracije izmedju homogenih grupacija zemalja ;2.Ekspanzivno su se razvijali madjunarodni trgovinski odnosi;3.U razvijenim trzisnim privredama krupne korporacije internacionalizaciju svoje poslovanje;4.Relativiziraju se ogranienja u funkcionisanju medjunarodnog finansijskog sistema uz veu katalizatorsku ulogu medjunarodnih finansijskih organizacija.Druga faza globalizacije se vezuje za 70- te godine tokom kojih su intenzivirani finansijski odnosi, naroito preko medjunarodnog bankarstva. Dok se trea vaza odvija 80-tih godinama. Prvo, eskalirao je problem prezaduenosti zemalja u razvoju (ZUR), drugo tada se intenziviraju procesi ka izgradnji evropskog monetarnog i finansijskog sistema (EMS). Tree formiraju se novi finansijski centri sveta(azijski tigrovi). etvrta vaza globalizacije finansijskih trita zapoinje pocetkom 90-tih godina i moe se reci da se i danas odvija. Nekadanja EEZ je prerasla u Evropsku uniju s osnovnim ciljem da zemlje lanice ostvare potpunu integraciju ekonomskih i finansijskih odnosa od 1999.godine na osnovu jedinstvene valute euro.2.2.2. Karakteristike globalnog finansijskog tritaDo saznanja o osnovnim karakteristikama globalnog finansijskog trita moe se doi analizom: 1.obima i strukture finansijskih resursa, 2.strukture uea osnovnih grupacija zamalja na tritu, 3.institucionalne i sektorske strukture 4.stepen povezanosti domaih sa medjunarodnim trzistem (osmoza), 5. pozitivnih efekta rizika i kontrole.Pod sektorskom strukturom globalnog finansijskog trita podrazumevaju se privredni sektori koji dominantno formiraju finansijske vikove, s jedne strane i sektori koji dominantno povlae sredstva sa globalnog trita, s druge strane. Medjunarodno finansijsko trite je jedan od najvanijih delova globalnog finansijskog sistema i funkcionie na bazi kompleksnih relacija trinih snaga i mehanizama, regulativnih sistema drava, monetarnih i finansijskih aranmana nadnacionalnih institucija i aktivne uloge banaka i ostalih finansijskih subjekata.Znaajna karakteristika globalnog finansijskog trita jeste njegova povezanost sa domaim finansijskim tritima. Stepen njihove povezanosti je poznat kao osmoza, pri emu se pod ovim pojmom podrazumeva fleksibilno i fluidno povezivanje sloene i slojevite strukture trita.

55. Indikatori ekspanzije medjunarodnog bankarstvaZa procenu stepena ekspanzije medjunarodnog bankarstva postoje dva pristupa: institucionalni i funkcionalni. Institucionalni pristup podrazumeva analizu institucionalne strukture i mree banaka na svetskom finansijskom tritu. Funkcionalni pristup se zasniva na analizi bilansnih pokazatelja obima i strukture prelivanja finansijskih resursa na medjunarodnom trzistu.

56.Inflatorni riziciInflatorni rizici obuhvaaju vie cijene nafte i poljoprivrednih proizvoda, rast kontroliranih cijena i neizravnih poreza, ogranienje kapaciteta i snaan rast plaa uslijed pozitivnih trendova na tritu rada

57 Bankarska garancija

nema vrsto oformljeno znaenje. Nastala je od francuske ili staronjemake rijei a mogla bi se prevesti kao jemstvo, sigurnost, obezbjeenje, obeanje zatite, preuzimanje odgovornosti. Bankarska garancija spada u neutralne bankarske poslove gdje banka nije niti dunik niti povjerilac. Definicija bankarska garancija glasi: Bankarskom garancijom se obavezuje banka prema povjeriocu garancije (korisniku) da e mu za sluaj da mu tree lice ne ispuni obavezu o dospjelosti izmiriti obavezu ako budu ispunjeni uslovi navedeni u garanciji (str. 238. Nacrt Zakona o obligacijama i ugovorima) ili Bankarska garancija je, prema tome, pismena obaveza banke da e na nain i uslovima predvienim u samom tekstu garancije isplatiti odreeni iznos o roku.U dananjim uslovima meunarodnog platnog i robnog prometa ne moe se obaviti ni jedan znaajniji posao koji nije pokriven ovim instrumentom obezbjeenja. Bankovna garancija, iako to dobrim dijelom jeste, u sutini, ne spada u grupu instrumenata meunarodnog platnog prometa, ve se tretira kao instrument obezbjeenja. U ovom kontekstu, osnovna funkcija ovog instrumenta je zatita jedne ili obje ugovorne strane od rizika neizvrenja ugovornih obaveza, bilo da se radi o isporuci robe/usluga ili plaanju.

58.Podjela bankarskih garancijaNOSTRO garancija je kada banka daje garanciju po nalogu svoga klijenta.- LORO garancija je kada banka prima garanciju od neke druge banke u korist svoga klijenta.- BEZUSLOVNA garancija je ona kojom se banka obavezuje da e o roku dospjelosti izvriti obavezu na prvi poziv korisnika, bez prethodnog dokazivanja opravdanosti zahtjeva.- USLOVNE garancije su uslovljene prethodnim ispunjenjem, odnosno neispunjenjem neke radnje koja u garanciji mora biti nedvosmisleno precizirana (napr. otvaranje akreditiva, prezentacija odreenih dokumenata i dr.).- DIREKTNA garancija je kada banka garant po nalogu dunika preuzima direktnu obavezu u odnosu na korisnika.- INDIREKTNA garancija je kada se izmeu povjerioca i dunika pored banke garanta pojavljuje jo jedna ili vie banaka. Ona moe biti:a) NOTIFICIRANA (NEPOTVRENA) je ona garancija kojom banka korisnika garancije, bez preuzimanja sopstvene obaveze, saoptava korisniku tekst garancije koju je izdala dunikova banka, b) KONFIRMIRANA (POTVRENA) garancija je sopstvena garancija korisnikove banke na bazi kontragarancije dunikove banke, ic) SUPERGARANCIJA je garancija na garanciju. Izdaje se na zahtjev korisnika garancije kada on eli da pored dunikove banke dobije i garanciju neke druge banke sa veim renomeom.- POKRIVENA garancija je kada je dunikova banka obavezna da unaprijed poloi pokrie svom korespondentu. Banke rijetko izdaju ovakve garancije, jer to predstavlja plaanje unaprijed u ime dunika.- NEPOKRIVENA garancija je u stvari garancija koja se u pravilu izdaje korisniku.- INIDBENA garancija je kada banka garantuje da e, ukoliko nalogodavac ne izvri neku radnju inidbu (napr. izgradnja fabrike) ona korisniku platiti odreenu obavezu u novcu umjesto u radnji koju nije izvrio dunik. indbene garancije mogu biti:a)garancija za uee na licitaciji (tenderska, Bid Bond).59.Vrste berziU prvom sluaju dijelimo ih na:

1. novane i devizne burze (trgovina novcem i devizama)

2. efektne burze (trgovina vrijednosnim papirima)

3. burze usluga (trgovina raznim uslugama)

4. robne burze (trgovina raznim vrstama dobara)

1. NOVANE I DEVIZNE BURZE- Na njima se obavlja kupo-prodaja stranog novca i deviza.

- Rijeje o kupnji ili prodaji novca za domau valutu ili za druge devize izmeu banaka i drugih osoba jedne zemlje, ali i o kupnji i prodaji izmeu banaka drugih zemalja.

- Najee nisu prostorno koncentrirane.

- Kupci i prodavai diljem cijelog svijeta povezani su suvremenim telekomunikaciskim sustavima.

- Predstavnici burze i narodne (centralne) banke u pojedinim zemljama utvruju valutni teaj temeljem ponude i potranje za devizama.

- Na deviznom tritu skapaju se promptni i terminski poslovi

Promptni poslovi - oni kada se kupoprodaja mora realizirati u roku od dva dana

Terminski poslovi kada se kupoprodaja mora realizirati u duem roku od dva dana

- Najee se primjenjuju kad se radi o osiguranju deviznog rizika koji moe dovesti u neugodnu ekonomsku poziciju ukoliko je ugovoren posao uz kreditiranje.

- Poslovi u kojima se nastoji ostvariti osiguranje od ove vrste rizika nazivaju se "devizni hedging"

2. EFEKTNE BURZE- Na njima se trguju vrijednosnim papirima.

- Vrijednosni papiri su dokumenti koji vlasniku, vjerovniku ili korisniku daju stanovita imovinska prava.

- Vrijednosni papiri mogu biti:

a) dravni (ako ih izdaje drava, npr. obveznice)

b) privatni (dionice, mjenice, ekovi)

- Prema sadraju dijele se na:

a) stvrarne - daju pravo njihovom vlasniku na konkretna dobra

b) novane - njihov vlasnik ima nad njima naznaeno pravo na potranje novca (novac, ek, mjenica, lutrija, dionica)

- Vrijednosni papiri mogu se kupoprodajom prenositi na drugog vlasnika te mogu glasiti na odreeno ime, po naredbi ili na donositelja.

- Ukoliko glase na odreeno ime, mogu se prenositi cesijom (ustupanjem) ili nasljedstvom.

Na temelju indosamenta, tj. naredbe koja stoji na poleini vrijednosnog papira, moe se prenijeti na novog vlasnika.

- Ako glasi na donositelja, svaki njegov vlasnik ima pravo s njim raspolagati kako eli, te je njegov prijenos na novog vlasnika jednostavan. On se predaje na koritenje drugoj osobi.

- I s vrijednosnim papirima je mogue zakljuivati promptne ili terminske poslove

- Terminski poslovi su idealni za " burzovne pekulacije"

- Burzovni meetari kupuju vrijednosne papire po nioj sadanjoj cijeni, a prodaju ih prije dana likvidacije po vioj cijeni te tako ostvaruju spekulativnu dobit

- U sluaju da se nastoji ostvariti spekulativna dobit u uvjetima zarade po osnovi porasta cijena, govorimo o report poslovima, a obrnuto o deport poslovima.

- Terminski poslovi na odreeni rok omoguuju da se od raspoloivih termina odabere jedan najpovoljniji za " dan likvidacije".

- Postoje dvije vrsta operacija:

a) operacije na premiju - dan likvidaje po volji kupca unutar 3 mjeseca

b) operacije na opciju dan likvidacije unutar 9 mjeseci

- Kotiranje (utvrivanje teaja) vrijednosnih papira na efektnim burzama obavlja se na sljedee naine:

a) posredstvom pretinca

b) izvikivanjem teaja

c) suprostavljanjem

a) Svaki burzovni agent ima odreeni broj pretinaca od kojih se svaki odnosi na pojedi vrijednosni papir. Pritom svaki papir ima svoju kotaciju. Nadleno osoblje prazni pretince i za svaki vrijednosni papir pismeno utvruje teaj shodno zakonu ponude i potranje.

- Primjenjuje se kod manjih i neafirmiranih poduzea ije dionice nisu osobito poznate na tritu.

b) Kotiranje pomou izvikivanja teaja svodi se na utvrivanje redoslijeda vrijednosnih papira na posebno odreenoj ploi.

- Profesionalna osoba pritom predlae teaj za odreeni vrijednosni papir.

- Povicima ili pokretima ruke burzovni agenti iskazuju namjeru koliko i koje vrijednosne papire ele kupiti, odnosno prodati. Profesionalna osoba pritom izvikuje teajeve sve dok se prisutna ponuda ne izjednai s prisutnom potranjom.

- Takav se postupak vri za svaki vrijednosni papir posebno.

c) Kotiranje suprostavljanjem svodi se na upis podataka o svakom vrijednosnom papiru u poseban registar burze.

- Odgovorna osoba na burzi potom objavljuje podatke, nakon ega nazoni burzovni agenti samostalno utvruju dnevni teaj za svaki vrijednosni papir koji se dotinog dana nudio na kupnju odnosno prodaju.

- U RH djeluju dvije burze i to Zagrebaka i Varadinska

- Najpoznatije svjetske burze su Royal Stock Exchange of London i New York Stock Exchange

3. BURZE USLUGA- Rijeje o burzama na kojima su predmet kupoprodaje razliite usluge

- Nude se ili potrauju usluge posrednitva u raznoraznim poslovima, usluge osiguranja, usluge pedicije, kooperantske usluge i sl.

- esto su vrlo specijalizirane

- Najpoznatije svjetske burze usluga su u Milanu, Parizu, Londonu, Hamburgu, Amsterdamu, New Yorku i dr.

- Svaka od njih je specijalizirana za pojedinu vrstu usluga

4. ROBNE BURZE

- Na njima se obavlja kupoprodaja raznovrsnih dobara a da ona nisu stvarno prisutna (osim uzorka).

- Radi se o ponudi ili potranji velikih koliina dobara

- Ta dobra su standardizirana i zamjenjiva

- Nude se i trae npr. krumpir, kukuruz, cement, zlato, plemeniti metali, dijamanti, eer, i dr.

- Takvo trite imaju zemlje tradicionalnih trinih ekonomija

- Poznate robne burze su u Chicagu, Montrealu, Buinos Ariesu, Liverpulu, Singapuru, Sao Paolu, Bremenu itd.

- Svaka od njih specijalizirana je za pojedinu grupaciju dobara, npr. samo za grupaciju itarice, kave, vune, i sl.

- Cijene na njima prosjene su svjetske cijene

- Cijene na ovoj vrsti burze mogu biti:

a) domicilne (za prodaju unutar zemlje)

b) eksportne (za inozemstvo)

c) kotacijske (za dobra koja kotiraju na nekoj burzi)

d) fiksne ili varijabilne (nepromjenjive ili promjenjive)

- I na ovim burzama sklapaju se promptni ili terminski poslovi.

- Kod promptnih poslova cilj nije zarada na razlici u cijeni.

- Kod terminskih poslova nastoji se ostvariti dobit po osnovi razlike u cijeni.

- I kupac i prodavatelj oekuju promjenu cijene od dana sklapanja posla do njegove realizacije.

- Najpoznatiji terminski poslovi su premiski poslovi pri emu burzovni pekulant kupuje dobra za odreeni rok i pritom sklapa ugovor.

Taj ugovor potom preprodaje drugom partneru za isti prethodno dogovoreni termin.

U obadva sluaja ugovara premiju, a nju gubi ukoliko raskine ugovor, u protivnom ona se isplauje.

- Hedging poslovi znae sigurnost za kupca ili prodavaa, jer su osigurani od rizika promjene cijene.

- Arbitrani burzovni poslovi temelje se na zaradi koja nastaje po osnovi razlike u cijenama dobara ili vrijednosnih papira.

- Karakteristini su za poslovne banke jer na jednom tritu kupuju jeftiniju robu, a prodaju je skuplje na drugom tritu.

- Radi se o pekulacijama dobrima, novcem ili vrijednosnim papirima koji imaju svjetsku reputaciju

- Burze kao trite dionicama znaajno utjeu na donoenje odluka o investiranju :

1) trite dionicama je opi pokazatelj stanja neke ekonomije

2) ukoliko je ovo trite vitalno i dinamino, nepisano je pravilo da se isplati investirati

3) dionice se lako izdaju te one slue kao izvor za financiranje novih investicija

60.Nacin odredjivanja deviznog kursaVrijednost uvoza zavisi od cijene uvoza izraenog u

stranoj valuti iz zemlje iz koje se uvozi i deviznog

kursa

Vrijednost jedne jedinice uvoza izraene u

nacionalnoj valuti zemlje uvoznice jednaka jeproizvodu cijene uvezenog proizvoda izraenog uvaluti zemlje iz koje se uvozi i visine deviznog kursanacionalne valute u odnosu na valutu te zemlje

Koliina nacionalne valute za plaanje uvoza (M)

zavisi od koliine uvoza (Qm) cijene jedne jediniceuvoza u valuti zemlje iz koje se uvozi (Pm) ideviznog kursa (T)

M= (Qm x Pm) x T

61.Fiksni devizni kursFiksni kursevi su oni u kojima je vrijednost valute vezana za neku referentnu mjeru vrijednosti. To moe biti zlato (u prolosti, a manje se koristi u zadnjih tridesetak godina), korpa valuta, ili neka druga rasprostranjena valuta, koja se moe mijenjati na svjetskom deviznom tritu. Te valute su promjenjive (konvertibilne) sa valutom koja je odreena kao mjera vrijednosti, i obino centralna banka zemlje stvara podlogu u stranoj valuti, gdje je svaka jedinica domae valute pokrivena odgovarajuim iznosom strane valute (obino se bira Euro ili Ameriki dolar).

Taj sistem se naziva Currency board aranman i trenutno je na snazi i u Bosni i Hercegovini. U naoj zemlji podloga za Konvertibilnu marku je bila Njemaka marka, a kasnije je to postao Euro. Svaka marka izdata od Centralne banke ima podlogu u Eurima pohranjenu u trezoru banke.

Zemlje sa nadziranim kursevima sa malim dozvoljenim opsegom promjene vrijednosti valute (ispod 1%), kao i zemlje koje su priznale valutu neke druge zemlje za svoju (kao Crna gora i Kosovo koji su usvojili Euro), takoer spadaju u zemlje sa fiksnim kursom.

62.Devizno trzisteOrganizirano kao OTC trite na kojem su dileri u stalnoj vezi i ekaju najpovoljniju priliku za kupnju/ prodaju

Veina trgovine na deviznom tritu podrazumijeva kupnju i prodaju bankovnih depozita denominiranih u razliitim valutama

Nije ogranieno zemljopisno praktino radi 25 sati dnevno, svaki radni dan

63.SvopSvop (swap) aranman se definie kao ugovorna transakcija u kojoj dve ili vie ugovornih strana (transaktora) razmenjuju instrumente u istoj ili nekoliko razliitih valuta za unapred definisan vremenski period i po unapred definisanoj kamatnoj stopi. Swap je finansijski ugovor koji obavezuje jednu stranu da zamjeni (swap na Engleskom znai zamjena) skup isplata koje posjeduje za drugi skup isplata koje posjeduje druga strana. Veina swap-ova se trguje na OTC tritu, mada se odreeni tipovi swap-ova mogu nai i na trgovanju na tritima futures-a.

Ovim finansijskim instrumentom transaktori se obezbjeuju od rizika promjene deviznog kursa (valutni swap) i kamatne stope (kamatni swap).

Osnovna struktura swap aranmana je relativno jednostavna. Najjednostavniji swap posao naziva se generiki ili vanilla swap (ili plain vanilla). U ovom aranmanu dvije strane se obavezuju da e vriti periodina plaanja jedna drugoj na bazi neke podloge ili osnovnog iznosa koji se obino ne razmjenjuje. Ovaj iznos se esto naziva notionals da bi se razlikovao od fizikih razmjena novca na tritu, koje se nazivaju stvarne (actuals). U swap aranmanu ugovor predvia jednu realnu ili hipotetiku razmjenu na poetku i zavrnu razmjenu na kraju swap aranmana. Swap aranman poinje od efektivnog datuma, a zavrava se na dan prekida ili dospjea. Period izmeu ova dva datuma zove se tenior swap aranmana ili zrelost (maturity).

Iako jednostavni u svom osnovnom obliku, swap poslovi se mogu uspjeno koristiti u stvaranju sloenih struktura u cilju smanjivanja finansijskih trokova ali i otklanjanju razliitih vrsta rizika i nestabilnosti finansijskih trita. S obzirom da predstavljaju vanberzanske finansijske instrumente swap ugovori najee predstavljaju bilateralne ugovore u kojima se strane obavezuju da e razmjeniti svoje obaveze plaanja kamata na isti nominalni iznos osnovice.

Osnovni oblici swap aranmana su:

valutni swap,

kamatni swap, i

konverzija spoljnog duga.

Valutni swap (currency swap) predstavlja poslovni aranman zatite transaktora od rizika promjene deviznih kurseva.

Valutni swap-ovi se djele na:

1. valutni swap sa fiksnom kamatnom stopom (Fiksed Rate Currency Swap),

2. varijabilni swap sa varijabilnom kamatnom stopom (Floating Rate Swap), i

3. valutni swap fiksne prema varijabilnoj kamatnoj stopi (Fixed-to-Floating Swap).1

64.FORWARDTerminske transakcije (Forward Rate Agreement - FRA) su finansijski inovativni instrumenti za zatitu od rizika promene kamatnih stopa.

Forward ugovor je prosta izvedena hartija od vrednosti, odnosno ugovor o kupoprodaji odredene finansijske aktive po unaprijed definisanoj cjeni, gde e se isporuka aktive i konano plaanje izvriti odreenog dana u budunosti.

Ovi ugovori uglavnom nisu standardizovani, odnosno, uslovi realizacije transakcije se individualno ugovaraju izmeu kupca i prodavca, bez posrednika (ili klirinke kuce), to ih razlikuje od futures-a. Ugovor se uglavnom sklapa izmeu dve finansijske institucije ili izmedu finansijske institucije i jednog od njenih klijenata preduzea.

Ovim ugovorom obino se ne trguje na berzi. Terminski ugovor je OTC instrument i oni se uglavnom izvravaju. Ovaj aranman podrazumjeva ugovor u kome dva partnera daju ili uzimaju odreeni iznos sredstava po unapjred utvrenoj kamatnoj stopi.

Prednost forward-a je u tome to oni mogu biti fleksibilni onoliko koliko to ele ugovorne strane. To znai da ugovorna strana moe u potpunosti eliminisati kamatni rizik odredene hartije od vrednosti koju ima u svom portfoliu.

65. Futuresje likvidan, kupoprodajni, terminski ugovor izmeu dva partnera da kupe odnosno prodaju odreenu koliinu trinog materijala, tano odreenog dana, po cjeni koja je ugovorena u vrijeme sklapanja ugovora. Oni su izrazito standardizovani ugovori.

66. Options predstavljaju ugovore na osnovu kojih kupac ima opciju, odnosno pravo da kupi ili proda odreeni finansijski instrument po utvrdenoj cjeni, koja se naziva strike cjenom, odnosno cjenom izvrenja prava iz ugovora i na utvreni dan ili do isteka utvrenog roka. Vlasnik option-a nije obavezan da preduzme bilo kakvu akciju, vesamo ima pravo na izvrenje ugovora ukoliko se na to odlui. Za razliku od njega prodavac option-a nema izbor. On mora da kupi ili proda finansijski instrument ukoliko se vlasnik odlui na njeno izvrenje.