mhima mental illness viet

8/17/2019 MHIMA Mental Illness Viet

1/6

Bệnh tâm thần là gì?(What is mental illness?)

Vietnamese


2/6

Bệnh tâm thần là gì? Cứ trong 5 người dân Úc-đại-lợi thì sẽ có một người bị một căn bệnh tâmthần, và hầu hết trong chúng ta sẽ bị một vấn đề về tâm thần trong cuộcsống của mình.

2/6

Bệnh tâm thần là một thuật ngữ tổngquát ám chỉ một nhóm bệnh tật, cũnggiống như cách nói bệnh tim thì ám chỉ một nhóm bệnh tật và r ối loạn ảnhhưởng đến trái tim.

Một căn bệnh tâm thần là một vấn đề về sức khỏe, ảnh hưởng đáng kể đếntâm tr ạng cách suy ngh ĩ , cư xử và giaotiếp của ai đó với những người khác.Bác s ĩ chẩn bệnh tâm thần dựa vàonhững tiêu chí đã được chuẩn hóa.Thuật ngữ r ối loạn tâm thần cũngđược sử dụng để ám chỉ những vấn đề về sức khỏe này.

Một vấn đề về sức khỏe tâm thần

cũng can dự đến cách suy ngh ĩ , tâmtr ạng và cư xử của một ai đó, nhưng ở mức độ nhẹ hơn so với một căn bệnhtâm thần. Những vấn đề về sức khỏetâm thần thường gặp hơn và bao gồmcả bệnh tâm thần mà ta có thể bị thoáng qua tựa như là một phản ứngtr ước những căng thẳng trong cuộcsống.

Những vấn đề về sức khỏe tâm thần ítnghiêm tr ọng hơn các bệnh tâm thần,nhưng có thể phát triển thành một cănbệnh tâm thần nếu chúng không đượcxử lý thích đáng.

Những căn bệnh tâm thần gây nhiềukhổ sở cho người mắc bệnh, cũng như cho gia đình và bạn bè của họ. Hơn

nữa, những căn bệnh này đang giatăng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới(World Health Organization), bệnh ưu

sầu hay tr ầm cảm sẽ là một trongnhững vấn đề về sức khỏe lớn nhấttrên thế giới tính tới năm 2020.

Các loại bệnh tâm thần

Các căn bệnh tâm thần có những loạivà mức độ tr ầm tr ọng khác nhau. Mộttrong số những loại chính yếu là bệnhtr ầm cảm, chứng lo âu, tâm thần phânliệt, chứng loạn tâm thần hưng-tr ầmcảm, chứng r ối loạn nhân cách vàchứng r ối loạn ăn uống.

Các căn bệnh tâm thần thường gặp làchứng lo âu và bệnh tr ầm cảm. Trong

khi mỗi người thỉ nh thoảng đều tr ải quacác cảm giác căng thẳng, sợ hãi, haybuồn r ầu mạnh mẽ, căn bệnh tâm thầnhình thành một khi các cảm giác nàytr ở nên quá xáo tr ộn và mãnh liệt đếnnỗi những người này gặp nhiều khókhăn đối phó với những sinh hoạt hàngngày, như công việc làm, vui hưởnggiây phút giải trí và duy trì những mối

quan hệ. Khi lên đến cực độ, những người mắcchứng bệnh tr ầm cảm có thể khôngcòn khả năng thức dậy ra khỏi giườnghoặc chăm sóc cho bản thân họ nữa.Những người mắc một vài loại chứnglo âu có thể không còn khả năng r ờikhỏi nhà, hoặc có thể có những thói

quen bắt buộc nhằm giúp họ giảm bớtnỗi sợ hãi.

Các căn bệnh tâm thần ít gặp hơn cóthể gắn liền với chứng loạn tâm thần.Các chứng này bao gồm bệnh tâmthần phân liệt và chứng loạn tâm thầnhưng tr ầm cảm. Những người tr ải quamột cơn loạn tâm thần cấp tính thườngmất liên hệ với thực tại và cảm nhận về

thế giới của họ khác hẳn với bìnhthường.


3/6

Khả năng của họ để hiểu được nhữngsuy ngh ĩ , tâm tr ạng và thể giới xungquanh họ bị ảnh hưởng tr ầm tr ọng.

3/6

Một cơn loạn tâm thần có thể gắn liềnvới ảo tưởng, như những niềm tin sai

lầm bị ám hại, có tội lỗi hoặc phóngđại. Cơn này có thể gắn liền với ảogiác, khi người ấy nhìn thấy, sờ móhay ngửi được những thứ không hiệnhữu ở đó.

Các cơn loạn tâm thần có thể đe dọavà làm cho những người khác bối r ối. Đối với những người nào không quenthuộc với hành vi như vậy, họ thấy khómà hiểu được.

Chữa tr ị bệnh tâm thần

Hầu hết các căn bệnh tâm thần đều cóthể được chữa tr ị hiệu quả. Nhận biếtcác dấu hiệu và các triệu chứng sớmban đầu và kiếm cách chữa tr ị sớm vàhiệu quả là điều quan tr ọng. Việc chữa

tr ị càng bắt đầu sớm chừng nào thì kếtquả mới càng tốt đẹp chừng nấy

Các cơn bệnh tâm thần có thể đến r ồiqua đi trong các thời kỳ khác nhautrong quãng đời con người. Một số người chỉ bị một cơn bệnh và bìnhphục hoàn toàn. Đối với những ngườikhác, bệnh có thể tái diễn trong suốtquãng đời của họ.

Các chữa tr ị hiệu quả có thể bao gồmthuốc men, các liệu pháp tâm lý về hành vi và nhận thức, hỗ tr ợ về mặttâm lý và xã hội, phục hồi thiểu năngtâm thần, tránh những yếu tố r ủi ro như dùng r ượu và các chất ma túy khácđộc hại và học hỏi các kỹ năng tự loliệu cho bản thân.

Rất hiếm khi mà ai đó mắc bệnh tâmthần có thể chỉ dùng sức mạnh của ýchí thôi để làm tan biến đi triệu chứng

của căn bệnh. Đề nghị làm chuyệnnày chẳng giúp ích được tí nào.

Những người mắc bệnh tâm thần cầnsự thông cảm và hỗ tr ợ giống như những người mắc chứng bệnh thể lý

vậy. Bệnh tâm thần cũng không khácgì – không ai đáng bị quy lỗi vì cănbệnh này.

Người mắc bệnh tâm thần có thể cónguy cơ dùng r ượu và chất ma túykhác độc hại. Điều này khiến cho việcchữa tr ị thêm phần phức tạp, vì thế điều quan tr ọng là phải xử trí hiệu quả việc dùng r ượu và chất ma túy khác.

Rủi ro tự tử tăng cao đối với nhữngngười mắc một số bệnh tâm thần, đặcbiệt là ngay sau khi có chẩn đoán hayđược xuất viện.

Các điều ngộ nhận, hiểulầm và sự thực về bệnh

tâm thần Các điều ngộ nhận, hiểu lầm, thànhkiến và thái độ xấu vây quanh bệnhtâm thần. Những điều này gây ra nỗi ônhục, kỳ thị và cô lập cho những ngườibệnh tâm thần, cũng như gia đình vàngười chăm sóc cho họ. Các câu hỏi thường gặp về bệnh tâmthần là:

Các bệnh tâm thần có phải là mộtdạng của thiểu năng trí tuệ hoặc hư hại não bộ không?

Không phải. Chúng cũng là các cănbệnh như bao căn bệnh khác, như bệnh tim, tiểu đường và hen suyễnvậy. Tuy nhiên người mắc bệnh tâmthần thường không được cái tập tục

đối xử cảm thông, hỗ tr ợ và tặng hoanhư đối với những người mắc cácchứng bệnh thể lý.


4/6

Đúng vậy. Thật ra, cứ trong 5 ngườidân Úc-đại-lợi thì có tới một người cóthể bị một căn bệnh tâm thần. Ngườinào cũng dễ bị những vấn đề về sứckhỏe tâm thần. Nhiều người cảm thấy

dễ chịu hơn với ý niệm bị ‘suy sụp thầnkinh’ hơn là bị một căn bệnh tâm thần.Tuy nhiên, điều quan tr ọng là nên tròchuyện cởi mở về bệnh tâm thần, bớivì làm như thế sẽ giảm bớt được nỗi ônhục và giúp cho người bệnh sớmkiếm cách chữa tr ị.

Các bệnh tâm thần có phải là khôngchữa lành được và kéo dài suốt đờikhông?

Không phải. Khi được chữa tr ị sớmvà thích hợp, nhiều người bình phục

hoàn toàn và không còn bị thêm cáccơn bệnh nữa. Đối với những ngườikhác, bệnh tâm thần có thể tái diễntrong suốt cuộc đời của họ và cầnchữa tr ị tr ường kỳ. Chuyện này cũnggiống như những căn bệnh thể lý khác,như bệnh tiểu đường hoặc bệnh timvậy. Giống như các căn bệnh lâu dàikhác, bệnh tâm thần có thể được chữa

tr ị để mỗi cá nhân có thể sống cuộc đờiviên mãn nhất.

Những người mắc bệnh tâm thần cóthường nguy hiểm không?

Không. Ý thức sai lầm này ẩn tàngtrong một số những thành kiến tai hạinhất. Những người mắc bệnh tâmthần hiếm khi nào nguy hiểm. Thậmchí những người bị bệnh tâm thần tr ầmtr ọng nhất hiếm khi nào nguy hiểm mộtkhi đã được chữa tr ị và hỗ tr ợ thíchhợp.

Mặc dù một số người tr ở nên khiếm tậtdo hậu quả của căn bệnh tâm thầntr ường kỳ, nhiều người thậm chí bị cáccơn bệnh r ất nặng nhưng vẫn sốngcuộc đời tr ọn vẹn và hữu ích.

Người ta có bị mắc bệnh tâm thần

bẩm sinh không? Người mắc bệnh tâm thần có nênđược cách ly khỏi cộng đồngkhông?

Không. Khuynh hướng dễ mắc bệnhđối với một số bệnh tâm thần, như chứng loạn tâm thần hưng tr ầm cảm,có thể lưu truyền trong gia đình.Nhưng có những người khác mắcbệnh tâm thần mà không có tiền sử bệnh trong gia đình.

Không. Hầu hết người mắc bệnh tâmthần đều bình phục nhanh chóng vàthậm chí không cần được bệnh việnchăm sóc . Những người khác đượcnhập viện trong thời gian ngắn để chữatr ị. Các tiến bộ trong việc chữa tr ị qua

những thập niên gần đây giúp cho hầuhết người bệnh sinh sống trong cộngđồng của họ, và không cần phài bị nhốthoặc bị cách ly như vẫn thường làmtr ước đây. Một số r ất nhỏ những ngườimắc bệnh tâm thần cần được bệnhviện chăm sóc, đôi khi trái với ý muốncủa họ. Các tiến bộ trong việc chữa tr ị đã khiến cho chuyện này ngày càng ít

thấy hơn, và cứ trong 1000 người bệnhmới có chưa tới một người phải bị chữa tr ị theo cách này.

Nhiều yếu tố đóng góp vào thời kỳ khởiphát của căn bệnh tâm thần. Các yếutố này bao gồm căng thẳng tinh thần,nỗi buồn tang chế, đổ vỡ trong mốiquan hệ, bị hành hạ thể xác và hãmhiếp làm nhục, thất nghiệp, cô lập trongxã hội và bệnh thể lý và khuyết tậtnặng. Hiểu biết của chúng ta về nguyên nhân gây bệnh tâm thần đangmở r ộng thêm.

Bất cứ ai cũng có thể mắc một cănbệnh tâm thần sao?

4/6


5/6

Có phải nỗi ô nhục là một trongnhững tr ở ngại lớn nhất cho ngườimắc bệnh tâm thần không?

5/6

Phải. Một trong số những tr ở ngại lớnnhất cho những người hồi phục sau

căn bệnh tâm thần là phải đương đầuvới các thái độ tiêu cực của nhữngngười khác. Điều này có ngh ĩ a lànhững người mắc bệnh tâm thần phảiđối diện với sự cô lập và kỳ thị chỉ vìmình mắc bệnh.

Thái độ tích cực và đầy hy vọng củagia đình, bạn bè, cơ quan phục vụ, chủ nhân và những người khác trong cộng

đồng đối với người mắc bệnh tâm thầnlà điều cốt yếu nhằm đảm bảo chocuộc sống an vui của người bệnh tâmthần và yểm tr ợ cho việc bình phụcbệnh.

Có thể làm được điều gìvể nỗi ô nhục của bệnh

tâm thần? • Hãy ngh ĩ tới các căn bệnh tâm thần

như bất kỳ các căn bệnh và các tìnhtr ạng sức khỏe khác và đưa chuyệnnày ra công khai.

• Hãy nói chuyện cởi mở về bệnh tâmthần với mọi người mà ta gặp gỡ --thật là ngạc nhiên khi thấy biết bao

nhiêu người bị ảnh hưởng bởi cănbệnh tâm thần, đặc biệt là chứng r ốiloạn có tần xuất cao như bệnh tr ầmcảm và chứng lo âu.

• Giáo dục cho cộng đồng nhằm vượtqua các thành kiến xấu do dựa vàonhững quan niệm sai lầm.

• Quảng bá y tế tâm thần và thái độ lành mạnh trong suốt cuộc sống

tráng niên và thời thơ ấu. • Hỗ tr ợ việc phát triển tính kiên nghị:

học hỏi những cách thức xử trí

những căng thẳng giữa các mốiquan hệ, trong các tình huống vàbiến cố.

• Tr ợ giúp cho bạn bè và gia đìnhngười mắc bệnh nhằm nhận được

sự chăm sóc và chữa tr ị càng sớmcàng tốt.

• Bảo đảm cho người mắc bệnh tâmthần được phục vụ chữa tr ị và hỗ tr ợ toàn hảo nhằm thúc đẩy việc bìnhphục bệnh.

• Hỗ tr ợ tích cực cho những gia đìnhvà người chăm sóc cho người mắcbệnh tâm thần, là những người cũngthấm thía nỗi bối r ối, đau khổ và nỗiô nhục có thể gắn liền với bệnh tâmthần.

• Nêu ra vấn đề kỳ thị trong mọi lãnhvực của cuộc sống, bao gồm côngviệc làm, giáo dục và cung cấp hànghóa, dịch vụ và các phương tiện.

• Khuyến khích công cuộc nghiên cứu

bệnh tâm thần nhằm giúp hiểu biếtcác căn bệnh này ảnh hưởng đếncon người như thế nàovà làm thế nào để có thể phòng ngừa và/hoặcchữa tr ị hiệu nghiệm các căn bệnhnày.


6/6

• Bác s ĩ gia đình của quý vị

Tìm nơi nào để tr ợ giúp

• Trung tâm y tế cộng đồng của quý vị

• Trung tâm y tế cộng đồng về tâm thần củaquý vị

Muốn biết thêm chi tiết về các dịch vụ, xin hỏiDịch vụ Phúc lợi và Tr ợ giúp Cộng đồng(Community Help and Welfare Services) vàcác số điện thoại khẩn tr ực 24 tiếng có trongcuốn điện thoại niên giám địa phương của quývị.

Nếu quý vị cần thông dịch viên, xin liên lạc

Sở Thông dịch qua Điện thoại (TIS) số 13 14 50

Muốn được tr ợ giúp tham vấn tức thì, xin liênlạc Đường dây điện thoại Mạch sống (Lifeline)qua số 13 11 14. Đường dây Mạch sốngnày có thể cũng cung cấp cho ta những mốiliên lạc, thêm thông tin và tr ợ giúp.

Thông tin hướng dẫn thêm hiện có tại:www.healthinsite.gov.au

www.auseinet.com.

www.mmha.org.au

www.mifa.org.au

www.ranzcp.org

www.sane.org

Đôi điều về tập tài liệu này Tập tài liệu này là một phần trong một bộ tàiliệu về bệnh tâm thần do Chính phủ Úc-đại-lợitài tr ợ thông qua Sách lược Quốc gia về Y tế Tâm thần (National Mental Health Strategy).

Các tập tài liệu khác trong bộ này bao gồm:

• Bệnh tâm thần là gì?

• Chứ ng lo âu quá độ là gì?

• Chứ ng loạn tâm thần hư ng-tr ầm cảm là gì?

• Chứ ng tr ầm cảm là gì?

• Chứ ng r ối loạn về ăn uống là gì?

• Chứ ng r ối loạn nhân cách là gì?

Tất cả các bản tài liệu miễn phí này đều hiệncó qua Y tế Tâm thần và Lực lượng Lao độngPhân ban của Chính Phủ Úc-đại-lợi Bộ Y tế vàCao niên (Mental Health and WorkforceDivision of the Australian GovernmentDepartment of Health and Ageing)

GPO Box 9848CANBERRA ACT 2601 Điện thoại 1800 066 247 Điện thư 1800 634 400

www.health.gov.au/mentalhealth

Muốn có các bản tài liệu bằng những ngônngữ khác xin liên lạc Cơ quan Y tế Tâm thần Đa Văn hóa Úc Đại Lợi (Multicultural MentalHealth Australia)Số điện thoại (02) 9840 3333 MMHA Website: www.mmha.org.au

Insert your local details here

6/6Version 1 November 2007

mhima mental illness viet

Documents