microsoft word - Çek senet _etawin_+++.doc

T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP(MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ

PROJESİ)

MUHASEBE FİNANSMAN

ÇEK-SENET (ETAWIN)

ANKARA 2008

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ileonaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarakyaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarındaamaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretimmateryalleridir (Ders Notlarıdır).

Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeyerehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek vegeliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarındauygulanmaya başlanmıştır.

Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliğikazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılmasıönerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlikkazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilirler.

Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığındasatılamaz.

i

AÇIKLAMALAR ...............................................................................................................iiGİRİŞ .......................................................................................................................................1ÖĞRENME FAALİYETİ–1 ....................................................................................................31. ÇEK VE SENETLER...........................................................................................................3

1.1. Çek ................................................................................................................................ 31.1.1. Ticari Hayatta Çek Kullanımı................................................................................41.1.2. Muhasebe Açısından Çekler .................................................................................. 61.1.3. Çek İşlemlerine Ait Belgeler ................................................................................. 7

1.2. Bono (Senet) ................................................................................................................. 71.2.1 Senedin Şekil Şartları ............................................................................................. 71.2.2. Senet İşlemleri .......................................................................................................81.2.3. Senet İşlemlerine Ait Belgeler...............................................................................9

UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 10ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 11

ÖĞRENME FAALİYETİ–2 ..................................................................................................142. ÇEK SENET PROGRAMI ................................................................................................ 14

2.1 Çek senet programlarının ortak özellikleri...................................................................142.2. Çek Senet Paket Programı........................................................................................... 14

2.2.1. Çek-Senet Modülünde Muhasebe Kaydı ............................................................. 172.2.2.Müşteri Senedi Kaydı ........................................................................................... 222.2.3.Müşteri Çeki Giriş Kaydı...................................................................................... 242.2.4. Müşteri Senedinin Satıcıya Cirosu ......................................................................252.2.5. Müşteri Senedinin Tahsili.................................................................................... 262.2.6. Müşteri Çek Cirosu.............................................................................................. 272.2.7. Firma Çek Çıkışı..................................................................................................282.2.8. Firma Senet Çıkışı ............................................................................................... 282.2.9. Verilen Çeklerin Bankadan Tahsili......................................................................292.2.10. Firma Senedi Tahsili.......................................................................................... 302.2.11. Çek Senet Raporları ........................................................................................... 30

UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 35ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 37

MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 40CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................43KAYNAKÇA......................................................................................................................... 44

İÇİNDEKİLER

ii

AÇIKLAMALARKOD 344MV0030

ALAN Muhasebe Finansman

DAL/MESLEK Bilgisayarlı Muhasebe Elemanı

MODÜLÜN ADI Çek-Senet (Etawin)

MODÜLÜN TANIMI Çek ve senet kayıtlarının, giriş çıkışlarının, ilgili raporlarınpaket program kullanarak alınabildiği öğrenmemateryalidir.

SÜRE 40/24

ÖN KOŞUL Program Yükleme ModülüCari Hesap Modülü

YETERLİK Çek Senet Takibi Yapmak

MODÜLÜN AMACI

Genel Amaç: Çek-senet paket programını çalıştırıpkullanabileceksiniz.

Amaçlar:1) Çek ve senetlere ilişkin belgeleri tanıyabileceksiniz.2) Çek ve senetlerin giriş ve çıkışlarını yaparak ilgili

raporları düzenleyebileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Bilgisayar laboratuarı, Muhasebe paket programları,İnternet. Projeksiyon, Tepegöz, Paket program demo cd,

ÖLÇME VEDEĞERLENDİRME

Her öğrenme faaliyeti sonunda modülde verilen ölçmearaçları ile ulaştığınız bilgi düzeyinizi kendi kendinizedeğerlendirebileceksiniz.Modül sonunda ise, kazandığınız bilgi ve becerileribelirlemek amacıyla öğretmeniniz tarafından hazırlanacakbir ölçme aracıyla değerlendirileceksiniz.

İRİŞ

AÇIKLAMALAR

1

GİRİŞ

Sevgili Öğrenciler

Ticari hayatta kullanılan ödeme şekilleri arasında çek veya senet önemli bir yer tutar.Kıymetli evrak sayılan çek, senet mevzuata göre düzenlenir, kullanılır.

Firmalarda çek ve senet servisleri ayrı bir birim olarak görülmektedir. Sadece bubölümde çalışan elemanlara ihtiyaç duyulmaktadır.

Verilen yeterlikleri kazandığınızda, muhasebe paket programları ile stok takibi, carihesap takibi, çek senet takibini bilgisayarla yapabilirsiniz. Uygulama çalışmalarını bilgisayarbaşında ne kadar çok tekrarlarsanız, program kullanma beceriniz o ölçüde artacaktır.

GİRİŞ

3

ÖĞRENME FAALİYETİ–1

Bu öğrenme faaliyeti ile; çek ve senetlere ilişkin belgeleri tanıyabileceksiniz.

Sevgili öğrenciler, bu öğrenme faaliyeti öncesinde yapmanız gereken öncelikliaraştırmalar şunlardır:

1- Çek nedir, nasıl düzenlenir, kimler çek kullanır, araştırınız.2- Senet nedir, nasıl düzenlenir, kimler senet kullanır, araştırınız.

1. ÇEK VE SENETLER

Ticari hayatta çeşitli ödeme araçları kullanılır. Alıcıların her zaman aldıkları mal veyahizmetlerin bedelini nakit olarak ödeme güçleri yoktur. Ticari faaliyetin devam etmesi için,alıcı ve satıcıya uygun ödeme araçları geliştirilmiştir.

1.1. Çek

Çek, hukuki mahiyeti itibariyle birödeme aracıdır. Türk Ticaret Kanunu’nun692. maddesinde çekin şekle ait yasalunsurları aşağıdaki gibi belirtilmiştir.

“Çek” kelimesini ve eğer senet Türkçedenbaşka bir dille yazılmış ise o dilde “Çek”karşılığı olarak kullanılan kelime,

kayıtsız ve şartsız muayyen bir bedelinödenmesi için havale,

ödeyecek kimsenin “muhatabın” ad vesoyadı,

ödeme yeri, keşide gününü ve yeri, çeki veren kimsenin (keşidecinin) imzası ihtiva eder.

Keşide yeri gösterilmemiş olan çek, keşidecinin ad ve soyadı yanında yazılı olan yerdeçekilmiş sayılır.


AMAÇ

ARAŞTIRMA

4

Çekte saydığımız şekil şartları aşağıda gösterilmiştir.

İŞBANKASI Keşide yeri, tarihi: Ist, 20 Şubat 200_

TÜRK ANONİM ŞİRKETİ

5411 –BAKIRKÖY /İSTANBUL = = 500 == TL168-573343 62575

Bu çek karşılığında KELAYNAK GIDA emrine yalnız _ beşyüz YTL ödeyiniz.

Hesap No: 62356Çek No: 022232

TAT GIDA DAĞITIM A.Ş

“62356” 023”0714: 02232.778”

Çeklerin kullanım amacına göre çeşitleri değişiklik göstermektedir. Ticari hayattabunlar zaman zaman değişik şekilde isimlendirilmektedir. Çekler taşıyan açısından ikişekilde gruplandırılır. Çekte alacaklının ismi yazıyorsa “nama yazılı çek”, yazmıyorsa“hamiline yazılı çek” olarak ifade edilir.

1.1.1. Ticari Hayatta Çek Kullanımı

Çeklerde özellik gösteren bazı kavramlar ve işlemler vardır. Bunlar;

Nama yazılı çek

Çek yasa gereği emre yazılı senetlerden sayıldığından bir çekin nama düzenlenmesiiçin sadece lehdarın belirtilmesi (adı, soyadı, tüzel kişi ise ticaret unvanı) yeterli değildir.Belirli bir kimse lehine olan çekin “emre” olmadığının da ayrıca belirtilmesi gerekir.

Bloke çekler

Lehdarlar arasında çeklerin güvenle tedavülünün (dolaşım) sağlanması için çekialacak kişi ya da kuruluş, çekin üzerinde yazan banka şubesinden bu çek karşılığının ilgilihesapta hazır bulunup, bulunmadığı öğrenir. Yani teyit eder.

Teyit, “teyit edilmiştir”, “görülmüştür”, “karşılığı mevcuttur”. “işbu çekmuhteviyatı olan yalnız …….TL. bloke edilmiştir” gibi muhatap banka tarafındançekin ön yüzüne veya arkasına bir meşruhat yazılmak suretiyle yapılmaktadır.

Bankanın teyidi zorunlu unsurları kapsayan çekin ibraz süresinde geçerlidir. İbraz süresi geçtikten sonra bloke edilen para üzerinde rehin, haciz veya tedbir

gibi herhangi bir kısıtlama yoksa para hesaba veya keşideciye iade edilir.

Alacaklı

Vade

BorçluTutar

5

Ciro

Ciro, çeki elinde bulunduran tarafından bir başkasına teslimedilmesi anlamına gelir. Ciro, emre yazılı senetlerde devirkolaylığı sağlar, çekin ön veya arka yüzüne yapılabilir.

Çekin arkasında yer kalmaması halinde ciro alonj (çekin arkasında ciro edilecek yerkalmaması durumunda çekin ciro edilmesi için eklenen kağıt) üzerine de yapılabilir.

Vade

Çek görüldüğünde ödenir. Buna aykırı herhangi bir kayıt (vade) yazılmamışhükmündedir, dolayısıyla geçersizdir. Keşide günü olarak gösterilen günden önce ödenmekiçin ibraz olunan bir çek ibraz günü ödenir. Karşılığı yok ise arkası yazılır.

Ödeme için ibraz süreleri

Çek, keşide edildiği yerde ödenecekse (çekin üzerinde yazılı muhatap banka şubesi ilekeşide yeri aynı ise) on gün, keşide edildiği yerden başka bir yerde ödenecekse (çeküzerindeki muhatap banka şubesi ile keşide yeri farklı ise) bir ay içinde muhataba ibrazedilmelidir.

Ödeneceği memleketten başka bir memlekette keşide edilen çek, keşide yeri ileödeme yeri aynı kıtada ise bir ay, keşide yeri ile ödeme yeri ayrı kıtalarda ise üç ay içindemuhataba ibraz edilmelidir.

Keşide yeri ile ödeme yeri ayrı kıtalarda bulunsa dahi her iki yer ülkesinin Akdeniz'dekıyılarının olması halinde ibraz süresi üç ay değil, bir ay olarak kabul edilir.

Yukarıda yazılı süreler, çekte keşide günü olarakgösterilen tarihten (keşide günü hariç) itibaren başlar.Sürenin son günü tatile rastladığı takdirde, süre takip edenilk işgününe kadar uzar. Aradaki tatil günleri süre hesabınadahildir.

Çekte Zaman Aşımı

Hamilin, cirantalara, keşideci ve diğer çek borçlularına karşı haiz olduğu müracaathakkı ibraz müddetinin bitiminden itibaren altı ay geçince zamanaşımına uğrar.

Çek borçlularından birinin diğerine karşı haiz olduğu müracaat hakları bu çekborçlusunun çeki ödediği veya çekin dava yolu ile kendisine karşı dermeyan (ortayakonulduğu) edildiği tarihten itibaren altı ay geçmekle zamanaşımına uğrar.

Çek Karnesinin Bankalardan Alınması

Çek karnesi bankada hesabı bulunan firmalar tarafından istenir. Bankaların kendilerineher başvuran kişiye çek karnesi vermeyebilir. Çek karneleri, bankalar tarafından basılır.Bankalar, çek karnesi verdikleri müşterilerinin açık kimlik ve adresleri ile vergi kimliknumaralarını isterler.

6

Çekte ibraz ve ödeme

Çekin tahsil edilebilmesi için muhatap bankanın ilgili şubesine ibraz (sunmak)edilebilir. İbrazın gerçekleşmesi için, çekin fiilen muhatap bankaya verilmesi gerekir.Muhatap banka ibraz edilen çekin karşılığı olduğu sürece çek bedelini ödemek zorundadır.

Türk Lirası hesabına bağlı olarak alınmış olan çek karnelerine yabancı para yazılarakçek keşide edilmesi halinde, çekin karşılığının olması halinde ödenmesi gerekir, karşılığınınhesapta bulunmaması halinde ise arkasına karşılığı olmadığı yazılır.

1.1.2. Muhasebe Açısından Çekler

Muhasebe açısından çekler ikiye ayrılır.

Müşteri Çekleri

Müşteri çekleri, alıcılardan olan alacağımıza karşılık aldığımız çeklerdir. Bu çeklere“Alınan Çekler”, “Alacak Çekleri”, “Müşteri Çekleri” gibi isimler verilir.

Karşılaştığımız bir çekin müşteri çeki olduğunu anlamak için, borçlusuna bakarız,borçlusu bizim firmamız değilse müşteri çekidir.

Alıcılardan alacağımıza karşılık çeşitli miktarlarda çek alabiliriz. Yasal olarak çektevade olmadığı halde, piyasada taraflar karşılıklı olarak anlaşıp, çeke vade yazmakta ve buvadeye uymaktadır. Alınan çekler, kimlerden hangi tarihte alındığı, hangi bankalara aitolduğu, vadeleri, değerleri ile kayıt edilmelidir.

Alınan çeklerin işlemi çeklerin işletmemize girişi ile başlar. Müşteri çekleri vadelerinekadar işletmede bekletilebilir. İşletmede bekleyen çekler çek cüzdanımızı yani portföyümüzümeydana getirir.

Vadesi gelen çek tahsil edilir. İşletmeden çıkar. Vadesi yaklaşan çeklerin ayrılması,bankaya tahsile verilmesi gerekebilir.

Müşteri çekleri vadesinin gelmesini beklemeden, borçlu olduğumuz kişi veyakuruluşlara ciro edilebilir. Ciro edilen çek de işletmeden çıkar. Çek portföyünde alacaklınınisteğine uygun çek aranması gerekebilir.

Ciro ettiğimiz çek, çeki verdiğimiz kişi tarafından tahsil edilemezse, bize geri verilir.Biz de bu çeki aldığımız kişiye geri veririz. Bütün bu giriş, çıkış hareketleri müşteriçeklerine ait işlemlerdir.

Firma çekleri

Çalıştığımız firmanın hangi bankalarda hesabı varsa, bu hesaplar üzerine düzenlenmiş(keşide) çekler firma çekidir. Çekin borçlusuna bakarız, bizim firmamız ise bu tür çeklerfirma çekidir.

Çek işlemleri çeklerin giriş ve çıkış hareketlerinden meydana gelir. Çeklerin durumunagöre iki bölümde incelenebilir. Firma çeki bizim ödeyeceğimiz çeklerdir.

7

Firma çeki işlemi bizim çeki yazmamız ile başlar. Firma çekinin ilk işlemi çekindüzenlenip, alacaklıya verilmesidir. Bu bir çek çıkış işlemidir. Müşteri çeklerinden farklıolarak firma çeklerinde giriş işlemi yoktur. Firma çeklerinde ikinci işlem, çekin bankadakihesabımızdan çekilmesidir.

1.1.3. Çek İşlemlerine Ait Belgeler

Küçük işletmelerde müşteri çekleri muhasebe elemanı tarafından paket programagirilir. Her çeke bir numara verilir. Numara çekin arkasına yazılır. Giriş işlemi tamamlanançekler işletme sahibine teslim edilir. İşletmeden çıkan, ciro edilen, tahsil edilen çekleri deişletme sahibi muhasebe elemanına bildirir, bilgisayardan çıkışı yapılır.

Büyük işletmelerde çek hareketleri özel olarak düzenlenmiş belgelerle izlenir. Şekletabi olmayan bu belgeler değişiklik gösterebilir. Bunun için paket programda çek giriş veyaçıkışına ait bordro düzenlenebilir.

1.2. Bono (Senet)

Vade Vade Tarihi _Türk Lirası _Kuruş No................................................................................................................................................

İşbu emre muharrer senedimiz mukabilinde _ _ __ _ _ ___ tarihindeBay, _ _ _ _ __ _ _ __ _ _ veyahut emruhavalesine yukarıda yazılı yalnız =====_____ Kr======== ödeyeceği.... Bedeli ahzolunmuştur.

İşbu bono vadesinde ödenmediği takdirde müteakip bonoların da muacceliyetkesbedeceğinden, ihtilaf vukuunda İstanbul mahkemelerinin selahiyetini şimdiden kabuleyleri...

ÖDEYECEK: ......................................................................................................................................................................

KEFİL : ----

Bono; borçlunun alacaklısına hitaben düzenlediği borç ödeme vaadini belgeleyenkambiyo senetlerindendir.

1.2.1 Senedin Şekil Şartları

TTK'nın 688'inci maddesine göre bono veya emre yazılı senedin üzerinde aşağıdakiunsurların bulunması gerekir:

Senet metninde ''bono'' veya ''emre yazılı senet'' kelimesini veya senedin yazıldığıdilde “bono”nun karşılığı olarak kullanılan kelime,

Kayıtsız ve şartsız belirli meblağı ödemek vaadi, Vade

8

Ödeme yeri Kime ve kimin emrine ödenecek ise onun adı ve soyadı Senedin düzenlendiği gün ve yer Senedi düzenleyenin imzasıBulunmalıdır.

1.2.2. Senet İşlemleri

Senet işlemleri senetlerin giriş ve çıkış hareketlerinden meydana gelir. Senetlerindurumuna göre iki bölümde incelenebilir.

Müşteri Senetleri

Müşteri senetleri, alıcılardan olan alacağımıza karşılık aldığımız senetlerdir. Busenetlere “Alınan Senetler”, “Alacak Senetleri”, “Müşteri Senetleri” gibi isimler verilir.Senedin borçlusu bizim firmamız değilse müşteri senedi sayılır.

Alıcılardan alacağımıza karşılık çeşitli miktarlarda senet alabiliriz. Alınan senetler,kimlerden hangi tarihte alındığı, vadeleri, değerleri ile kayıt edilmelidir. Alınan senetlerinişlemi senetlerin işletmemize girişi ile başlar.

Müşteri senetleri vadelerine kadar işletmede bekletilebilir. İşletmede bekleyen senetlerde senet cüzdanımızı yani portföyümüzü meydana getirir. Vadesi gelen senetlerinayrılması, bankaya tahsile verilmesi gerekebilir.

Müşteri senetleri vadesinin gelmesini beklemeden, borçlu olduğumuz kişi veyakuruluşlara ciro edilebilir. Ciro edilen senet de işletmeden çıkar. Senet portföyündealacaklının isteğine uygun senet aranması gerekebilir.

Ciro ettiğimiz senet, senedi verdiğimiz kişi tarafından tahsil edilemezse, bize geriverilir. Biz de bu senedi aldığımız kişiye geri veririz. Bütün bu giriş, çıkış hareketleri müşterisenetlerine ait işlemlerdir.

Firma Senetleri

Senedin borçlusu, bizim firmamız ise bu tür senetler firma senedidir. Firma senedibizim ödeyeceğimiz senetlerdir.

Firma senedi işlemi bizim senedi yazmamız ile başlar. Firma senedinin ilk işlemidüzenlenip, alacaklıya verilmesidir. Bu bir senet çıkış işlemidir. Müşteri senetlerinden farklıolarak firma senetlerinde giriş işlemi yoktur.

Firma senetlerinde ikinci işlem, senedin bankadaki hesabımızdan çekilmesidir.

9

23 Aralık 200_ SENET GİRİŞ BORDROSU 333Sayın: KELAYNAK GIDA TİCARET LTD. ŞTİ.

İstanbul Caddesi No: 99 BAKIRKÖY İSTANBUL B.KÖY VD/666 000 66 00

Senet No BORÇLU ŞEHİR VADE TUTAR

1 Taşkın Turşucu İstanbul 31/12/2007 900..

Cari hesabına mahsuben KELAYNAK LTD. den Dokuz yüz _TL lik 1 senet alınmıştır.

1.2.3. Senet İşlemlerine Ait Belgeler

Küçük işletmelerde müşteri senetleri muhasebe elemanı tarafından paket programagirilir. Her senede ayrı bir numara verilir. Numara çekin arkasına yazılır. Giriş işlemitamamlanan senetler işletme sahibine teslim edilir. İşletmeden çıkan, ciro edilen, tahsiledilen senetleri de işletme sahibi muhasebe elemanına bildirir, bilgisayardan çıkışı yapılır.

Büyük işletmelerde senet hareketleri bu iş için özel olarak düzenlenmiş belgelerleyapılır. Şekle tabi olmayan bu belgeler değişik isimlerle, değişik biçimlerde olabilir.

Kullanılan bilgisayar programı da senet giriş veya çıkışına ait belge düzenleyebilir.

Senet Giriş Bordosu

Tarih08/08/ 2008

SENET İstanbul Caddesi no: 99 Bakırköy İstanbulBakırköy Vd. 666 000 66 00

No: 88

= 888 =Sayın, Ova Gıda işletmesinden cari hesabına mahsuben

Yalnız Sekiz yüz seksen sekiz _TL lik 2 adet senet alınmıştır..Banka Hesap No Senet No Vade Tutar

Yapı Kredi-B.Köy 412-4 301450 15/11/2008 500

Yapı Kredi-B.Köy 412-4 301451 15/12/2008 388

Millet Caddesi no: 125 Aksaray İstanbulAksaray Vd. 015 001 00 22

Tlf: 554 222 17 (5 hat) Fax: 666 665 66Otomoto.com.tr/[email protected]

10

UYGULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları Öneriler

Çekleri sınıflandırınız. Çeki ödeyecek olanın kim olduğuna bakınız. Çek bizim firmamızın hesabından ödenecek ise

firma çeki, verilen çek, borç çekidir. Çekin borçlusu firmamız değilse müşteri çekidir.

Senetleri sınıflandırınız

Senedin borçlusuna bakınız. Senedin borçlusu bizim firmamız değilse müşteri

senedidir. Senedin borçlusu bizim firmamız ise senet

firmamızın senedi, borç senedi, verilen senettir.

Çek belgelerini kaydediniz

Müşteri çek giriş belgelerini müşterini hesabınaalacak kaydediniz.

Müşteri çek çıkış belgelerini, çekleri verdiğimizfirmanın hesabına borç kaydediniz.

Senet belgelerini kaydediniz.

Müşteri senet giriş belgelerini müşteri hesabınaalacak kaydediniz.

Müşteri senet çıkış belgelerini karşı firmanınhesabına borç yazınız.


11

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız. Soruların sadece bir doğru cevabıvardır?

1. Hangi çekin borçlusu bizim firmamız değildir?

A) Müşteri ÇekleriB) Firma ÇekleriC) Verilen ÇeklerD) Borç Çekleri

2. Hangi çekin borçlusu bizim firmamızdır?

A) Müşteri ÇekleriB) Firma ÇekleriC) Alınan ÇeklerD) Alacak Çekleri

3. Hangisi alıcılardan aldığımız çek değildir?

A) Müşteri ÇekleriB) Firma ÇekleriC) Alınan ÇeklerD) Alacak Çekleri

4. Hangisi firmamızın çekidir?

A) Verilen ÇeklerB) Firma ÇekleriC) Borç ÇeklerimizD) Hepsi

5. Hangisi ticari belge ödendikten sonra bizim elimize geçer?

A) Müşteri ÇekleriB) Müşteri SenetleriC) Firma SenetleriD) Hiçbiri

6. Ön muhasebe işlemleri için kullanılan program modülleri hangileridir?

A) SİPARİŞ ve STOK C)İRSALİYE ve FATURAB) ÇEK SENET ve CARİ D)HEPSİ


12

7. Alonj nedir?

A) Çek veya senede eklenen kağıt parçasıB) Belirli bir kimse adına yazılmış, emre olmayan çekC) Çek veya senedin bir başkasına devredilmesiD) Çekin ibraz süresinden itibaren altı ay geçmesi

8. İbraz nedir?

A) Çek bedelinin banka hesabında bulunmamasıB) Çekin tahsil edilmek üzere bankaya sunulmasıC) Çek veya senedin bir başkasına devredilmesiD) Çek veya senede eklenen kağıt parçası

9. İşletmenin banka hesabına yatırdığı paranın sebebi, aşağıdakilerden hangisi olamaz?

A) Bugün hesaptan çekilecek bir çek var, bankada yeterli para yokB) Satıcının hesabına bankadan havale yapılacakC) Müşteri çeki tahsil edilip, banka hesabımıza işlenecekD) Bu ayın SSK primleri bloke çek ile ödenecek

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı modülün sonundaki cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevapsayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirkentereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz

Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz.

13

UYGULAMALI TEST

Yapılan değerlendirme sonucunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözdengeçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.

Gözlenecek Davranışlar Evet Hayır

1. Çekleri sınıflandırabilir misiniz?

2. Senetleri sınıflandırabilir misiniz?

3. Çek işlem belgelerindeki çekleri müşteri çeki, firma çeki olarakayırabilir misiniz?

4. Senet işlem belgelerindeki senetleri müşteri senedi, firmasenedi olarak ayırabilir misiniz?5. Çek ve senet işlemlerini açıklayabilir misiniz?

DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet”lerkazandığınız becerileri ortaya koyuyor. ”Hayır”larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.Hepsi “Evet” ise bir sonraki öğrenim faaliyetine geçiniz.

14


Bu öğrenme faaliyeti ile çek ve senetlerin giriş ve çıkışlarını bir paket programkullanarak yapmayı, cari hesaplara işlemeyi, çek senet raporları düzenlemeyi öğreneceksiniz.

Çevrenizde kullanılan çek ve senet programlarının özelliklerini öğreniniz.

Hangi paket programlar niçin daha çok tercih edilmektedir, araştırınız.

2. ÇEK SENET PROGRAMI

Çek ve senet işlemleri günümüzde bilgisayar yardımı ile yapılmaktadır. Yazılımfirmaları tarafından çok sayıda çek senet programı geliştirilmiştir. Ortak özellikler taşıyançek senet programları muhasebe elemanlarının işlemlerini büyük ölçüde kolaylaştırmaktadır.

Kullanıcı çek ve senet ayırımını iyi yapabilmelidir.

Eline aldığı bir çekin, müşteri çeki mi, firma çeki mi olduğunu bilemezse programakayıt etmesi güçleşecektir.

2.1 Çek senet programlarının ortak özellikleri

Müşteri çek ve senetleri için iki türlü işlem söz konusudur. Müşteri çek ve senetlerialındığında giriş kaydı yapılır. Giriş kaydında her çek veya senet için bir kart programtarafından düzenlenir.

Çek senet programı cari programı ile birlikte kullanılır. Alınan çek veya senetlerverenin cari hesabına program tarafından işlenir.

Bilgisayarda kayıtlı olan müşteri çek veya senetleri tahsil edildiğinde, ciro edildiğinde,listelerden seçilir, çıkış kaydı yapılır. Girişte yazılan bilgiler tekrar yazılmaz.

Firma çek ve senetleri firma tarafından düzenlendiği için, giriş kaydı söz konusudeğildir. Çıkış kaydı yapılır. Çıkış kaydı yapılan çek veya senet ödendiğinde, listelerdenseçilerek ödeme kaydı yapılır.

2.2. Çek Senet Paket Programı

Çek- Senet işlemleri paket program ile kolayca yapılabilir. Çek-Senet modülününyapısı, çalışması daha önce gördüğümüz, STOK ve CARİ modüllerine benzer.


ARAŞTIRMA

AMAÇ

15

Fonksiyon tuşları aynıdır.

İşletmenin çek ve senetleri paket programın Çek/Senet modülünden yapılır.

Program çalıştırıldığında aşağıdaki menülerden oluşan pencere karşımıza gelecektir.

Çek/senet programının ana bölümleri şunlardır;

Kart, çek/senet kayıtlarının tanımlanması ve bu kayıtlar üzerindeki işlemler,

Hareket, çek/senetlerle ilgili giriş/çıkış işlemlerinin işlenmesi, hareket listelerininalınması,

Raporlar, çek/senet takip sisteminizle ilgili rapor ve analizler,

Servis, çek/senet takip sisteminizle ilgili bakım işlemleri.

16

Bunların dışında menüde yer alan BİLGİ GİRİŞ İŞLEMLERİ, PENCERELER veYARDIMCI İŞLEMLER bölümleri programın çalışması sırasında kolaylık sağlayan birtakım yardımcı fonksiyonlar ihtiva ederler.

Programın çalışmaya başlamadan önce SERVİS bölümünden temel parametrelergirilerek çalışmaya başlanmalıdır.

Servis bölümünde yer alan Müşteri Çek/Senet Parametreleri aşağıdaki şekilde

doldurularak butonuna basılarak kaydedilir. Bu bölümdeki alanlarla ilgilibilgiler aşağıdaki gibidir.

Vade Farkı Oranı

Bu haneye yazılan orana göre çek ve senet kayıtlarında aşağıdaki parametrelere bağlıolarak program içinde aylık veya yıllık vade değerlendirmeleri tanımlanır.

Vade Farkı Süresi

Çek ve senet işlemlerinde vade farkı oranının aylık veya yıllık çalışmasını sağlamakamacıyla bu parametre kullanılır. Bu parametreye “ay” verilirse program vadedeğerlendirmesini aylık, “yıl” seçilirse yıllık işleme alır.

17

Vade Farkı Tipi

Bu parametrede verilen vade farkı tipine göre faiz tutarı hesaplanır. Vade tipleriaşağıda olduğu gibi hesaplanır.

B - Basit Faiz : y=x*c*nL - Bileşik Faiz : y=x*(1+c)**n-xO - Karma Faiz : y=x/(1-n*c)-xG - Geri Faiz : y=x-x/(1+n*c)

x:anapara, c:aylık faiz oranı, n:ay sayısı, y:faiz tutarı, x:çarpma /:bölme, +:toplama, -:çıkarma, **:üst alma Öncelik: 1:üst alma, 2:çarpma-bölme, 3:toplama-çıkarma

Vade Farkı Tarzı

Bu parametreye 1 verilirse çek/senet giriş bordrolarında bulunan evrakların her birisiiçin ayrı ayrı vade farkı hesaplanıp toplanarak toplam vade farkı bulunur, 2 verilirse bütünçeklerin ağırlıklı ortalama vadesi kullanılarak vade farkı hesaplanır.

Yıllık Gün Sayısı

Vade farkı hesaplarında dikkate alınacak yıllık gün sayısı bu haneye yazılır. Buhaneye 360 ve 365 arasında gün bazında rakam girilir, boş bırakılırsa 360 kabul edilir.

2.2.1. Çek-Senet Modülünde Muhasebe Kaydı

Bu parametreye ÇEK/SENET programından Muhasebe entegrasyonu sağlanırken"MUHASEBE BAĞLANTISI YAPMAK İSTİYOR MUSUNUZ?" sorusunun çıkması için "sor",sormadan muhasebe entegrasyonu yapması için "evet", entegrasyonu yapmaması için "hayır"verilir.

Portföy No Kontrol: Bu haneye “evet” denirse çek/senet hareketlerinde herhangibir portföy numarasının tekrar kullanılması önlenir.

Fatura Kapama: Çek/senet hareketlerinde istenilen faturayı kapatmak için buhaneye “evet” verilir.

Entegre Dosya Seçimi: MENÜ programında tanımlanan birden fazla entegredosyasının Muhasebeye kayıt sırasında seçilmesini sağlar. Bu parametreye “evet”verilirse kayıt öncesinde bir çerçeve içinden kullanılacak entegrasyon dosyasıseçilebilir, “hayır” verilirse daha önceden olduğu gibi "entegre.dat" dosyasıkullanılır.

Dizayn Seçimi: Bu parametreye “evet” verilirse hareket girişi sırasında bordrobasımı yapılırken ilgili dizayn dosyaları arasından seçim yapılabilir, “hayır”verilirse program tarafından belirlenmiş olan dosyalar kullanılır.

Portföy No: Çek ve senet fişi girişinde başlangıç portföy no girilir. Giriş Bordro No: Çek ve senet fişi girişinde başlangıç giriş bordro no girilir. Çıkış Bordro No: Çek ve senet fişi girişinde başlangıç çıkış bordro no girilir.

18

Diğer Bordro No: Çek ve senet fişi girişinde başlangıç diğer bordro no girilir. Eksik Pul: Sadece senet fişlerinde gerekli olan eksik pul oranı bu haneye girilir. Onay Tarihi: Bu sahaya kambiyo defterinden onaylı defterin alındığı tarih

program tarafından otomatik olarak yazılır, istenirse kullanıcı tarafındandeğiştirilebilir.

Döviz Sahası: Bu sahaya “evet” verilirse müşteri senet bordrolarında bulunanŞEHİR sahasının tipi DÖVİZ olarak değiştirilir. Böylelikle senetlerin tutarı YTLyanında döviz olarak ta girilebilir. Bordro yazıcıdan alınırken istenirse en altadöviz toplamı bastırılabilir.

Banka transfer bağlantıları tanımı yapmak için servis bölümünden Banka TransferTanımları ayarları yapılır. Bu bölümde yapılacak işlem genellikle çalışılan bankaların vealınan/verilen çeklerle ilgili bankaların bilgilerini kaydedeceğimiz bölümdür.

Banka No/Banka Adı: Bu sahalara banka no ve adı yazılır. Her iki banka içintoplam 10 şube kaydı yapılabilir.

Banka Kodu: Çekte kodlanmış olan bankaya ait kod bu sahaya yazılır. Şube Kodu: Çekte kodlanmış olan banka şubesine ait kod bu sahaya yazılır. Hesap No: Çek sahibine ait banka şubesince verilen hesap no bu sahaya yazılır. Çek No: Çekin üzerindeki hesap no bu sahaya yazılır. Sorumlu: Firmada çeklerin transferinden sorumlu olan kişi bu sahada belirtilir. Açıklamalar: Bu sahalara muhtelif açıklamalar girilir. Transfer İşleminde Kullanılacak Giden/Gelen Dosya Adları ve Liste

Kıstasları: Bu sahalara bankaya dosya yollama(giden) veya bankadan gelendosyayı okuma(gelen) işlemleri sırasında kullanılacak dosya adları ve DOSYALİSTESİ tuşuna basıldığında ekrana gelen listeye esas teşkil edecek olan listekıstasları yazılır. Kullanıcı isterse bu sahalarda $Y, $y, $M ve $D ibarelerinikullanabilir. İşlem sırasında bu ibareler aşağıdaki şekilde değiştirilerek dosyaadı/liste kıstası belirlenir.

$Y: 4 haneli yıl YYYY Örnek:1999$y: 2 haneli yıl YY Örnek:99$M: 2 haneli ay AA Örnek:08$D: 2 haneli gün GG Örnek:26

Örnek: Dosya Adı olarak “MN$y$M$D.txt” verilirse program bunu “MN990826.txt”olarak alır. Program bu çevrimi yaparken sistem tarihini kullanır.

En Son Transfer İşleminin Yapıldığı Tarih/No:

Bu sahalara en son transferişleminin yapıldığı tarih ve no programtarafından otomatik olarak gelir. Güniçinde en fazla 9 kez transferyapılabilir.

KAYDET tuşu ile ekrandabelirtilen bilgiler kaydedilir. BANKALİSTESİ tuşu ile bilgileri tanımlanacak

banka listesi ekrana gelir. ÖNCEKİ/SONRAKİ tuşlarıyla diğer sayfalara geçilir.

20

Bu menüye girildiğinde, MÜŞTERİ ÇEK KARTI, FİRMAÇEK KARTI, MÜŞTERİ SENET KARTI, FİRMA SENET KARTIseçenekleri gelir. En altta bulunan programdan çıkış seçeneğiçek/senet programını kapatmaya yarar.

Müşterilerimizin çek hareketlerini izlemek için her müşteri için bir kart oluşturularakbilgilerin girilmesi sağlanmalıdır. Bu bölümde aşağıdaki ekrandaki bilgiler bulunur.

Müşteri Çek Kartı

Sisteme her çek, bir kart şeklinde kaydedilmektedir. Sistemde müşteri çek giriş veyaçıkış işlemleri normal şartlar altında Çek/Senet Hareketi/Müşteri Çek Hareketi bölümündentopluca yapılmaktadır. İstenirse sisteme daha önce girişi yapılmış olan çeklere Müşteri ÇekKartı/Eski Kart bölümünden ulaşılabilmektedir.

Yeni Kart

Bu bölüme girildiğinde karşınıza gelen ekranda ilgili haneler uygun tarzdadoldurularak çekin sisteme detaylı kaydı sağlanır. Tekrar edilmesi gereken husus sistemdeçek kayıtlarının ÇEK/SENET HAREKETİ bölümünden yapılacağı, ancak düzeltme vebenzeri işlemler için ÇEK KARTI bölümünden işlem yapılacağıdır.

21

Çek Portföy No: Sisteme her yeni kart tanıtımında otomatik olarak birPORTFÖY NO'su elde edilir. Bu değer arzu edilirse değiştirilebilmekte ancak butavsiye edilmemektedir. istenirse PORTFÖY NO'su 1'den değil de başka birnumaradan başlatılabilir(SERVİS bölümüne bakınız).

Verenin Kodu, Ünvanı: Bu sahalara çekin hangi müşteriden alındığı yazılır.Müşterinin kaydına ilgili CARİ HESAP KODU veya ÜNVANI verilerekulaşılabilmekte veya KART LİSTESİ penceresinden cari hesap seçimiyapılabilmektedir.

Kendi/Ciro: Bu sahada çekin kendi çekiniz mi yoksa cirolu mu olduğu belirtilir. Borçlusu: Bu sahaya çekin borçlusu yazılır. Vergi Dairesi-No: Bu sahalara çekin borçlusuna ait vergi dairesi ve vergi

numarası yazılır. Tanzim Tarihi: Çekin tanzim edildiği tarih yazılır. Banka, Şube: Çekin ait olduğu banka adı ve şubesi yazılır. Hesap No, Çek No: Çekin üzerinde bulunan çek no ve hesap no yazılır. Giriş Tarihi: Bu haneye çekin giriş tarihi yazılır. Buraya sistem tarihi otomatik

olarak gelir. İstenirse değiştirilebilir. Giriş Bordro No: Bu sahaya çekin ait olduğu bordro nosu yazılır. Aylık Faiz Oranı: Programın Servis/Sabit tanımlar/Parametreler bölümünde

tanımlanan vade farkı oranı bu sahaya otomatik olarak gelir. Bu orana göre çektutarına faiz oranı uygulanır.

Vadesi: Çekin üzerinde bulunan vade tarihi yazılır. Valör: Çekin vadesinden sonra ödenmesi gereken en yakın tarih bu sahada

belirtilir. Tutar: Bu haneye çek tutarı yazılır. İtibari Değer: Hesaplanan vade farkı alındıktan sonraki kalan değerdir. Vade Farkı: Programın Servis/Sabit tanımlar/Parametreler bölümünde belirtilen

aylık veya yıllık faiz oranı üzerinden tutarın vade farkı hesaplanır. Verilen Satıcı Kodu, Ünvanı, Banka: Bu hanelere, verilen satıcı kod ve ünvanı,

bankaya veriliyorsa banka kodu yazılır. Yine bu bölümler çek/senethareketlerinden giriş veya çıkış yapıldığında program tarafından kendiliğindendoldurulur.

Çıkış Tarihi, Çıkış Bordro No: Bu sahalara çekin bankaya veya satıcıya çıkıştarihi ve çıkış bordro no’su yazılır.

Müşteri Senet Kartı

Sistemde senet kayıtları ÇEK/SENET HAREKETİ bölümünden yapılır, ancakdüzeltme ve benzeri işlemler için SENET KARTI bölümünden işlem yapılır.

Senet Portföy No: Sisteme her yeni kart tanımında otomatik olarak birPORTFÖY NO'su elde edilir. Bu değer arzu edilirse değiştirilebilmekte ancak butavsiye edilmemektedir.

Verenin Kodu, Ünvanı: Bu sahalara senedin hangi müşteriden alındığı belirtilir.Müşterinin kaydına ilgili CARİ HESAP KODU veya ÜNVANI verilerekulaşılabilmekte veya CARİ KART LİSTESİ penceresinden cari hesap seçimiyapılabilmektedir.

22

Borçlusu:Bu sahaya senedin borçlusu yazılır. Vergi Dairesi-No: Bu sahalara senedin borçlusuna ait vergi dairesi ve vergi

numarası yazılır. Tanzim Tarihi: Senedin tanzim edildiği tarih yazılır. Adres1-2, Şehir: Senedin, borçlusuna ait adres ve şehir bu sahalarda belirtilir. Banka Senet No: Senedin üzerindeki numara yazılır. Giriş Tarihi: Bu haneye senedin giriş tarihi yazılır. Buraya sistem tarihi otomatik

olarak gelir. İstenirse değiştirilebilir. Giriş Bordro No: Bu sahaya senedin ait olduğu bordro nosu yazılır. Aylık Faiz Oranı: Bu sahaya senet tutarına uygulanacak aylık faiz oranı yazılır.

Eğer oran SERVİS bölümünde tanımlanmışsa kendiliğinden ekrana gelir. Vadesi: Senedin üzerinde bulunan vade tarihi bu sahaya yazılır. Valör: Senedin vadesinden sonra ödenmesi gereken en yakın tarih bu sahada

belirtilir. Tutar:Bu haneye senet tutarı yazılır. İtibari Değer: Hesaplanan vade farkı alındıktan sonraki kalan değeri hesaplar. Vade Farkı: Faiz oranında belirtilen oran üzerinden tutarın vade farkını hesaplar. Pul: Senet üzerine yapıştırılan pul tutarı bu haneye yazılır. Eksik Pul: Senedin üzerine yapıştırılan pul, olması gereken tutardan az ise

aradaki fark bu haneye program tarafından otomatik olarak yazılır. Verilen Satıcı Kodu, Ünvanı, Banka: Bu hanelere, verilen satıcı kod ve ünvanı,

bankaya veriliyorsa banka kodu yazılır. Yine bu bölümler çek/senethareketlerinden giriş veya çıkış yapıldığında program tarafından kendiliğindendoldurulur.

Çıkış Tarihi, Çıkış Bordro No: Bu sahalara senedin çıkış tarihi ve çıkış bordronosu yazılır.

Açıklama, Özel Kod: Bu haneler isteğe bağlı olarak doldurulur. Pozisyon: Bu sahalara çeşitli pozisyon kodları işlenerek senedin gördüğü işlemler

takip edilmektedir. Söz konusu pozisyonlar çek/senet hareketi yapıldığındakendiliğinden işlenmekte veya kullanıcı arzu ederse senet kartı üzerinden istediğipozisyon kodunu karta ilave edebilmektedir.

2.2.2.Müşteri Senedi Kaydı

Müşterilerin Senet takibini yapmak için, hermüşteri adına bir kart açılmalı ve işlemler buradantakip edilmelidir. Yeni Kart açmak için Kart—Müşteri Senet Kartı—Yeni Kart komutu ile bilgilerin

girileceği ekrandaki bilgiler doldurulup komutuile kaydedilir.

23

Uygulama1. 11/01/2008 tarihindemüşterimiz Gönül Kahveciye senet karşılığında25/01/2008 vadeli 3000YTL’lik mal satılmıştır. Sözkonusu işlemin kayıtlara işlenmesi aşağıdaki gibi olacaktır. Önemli not çek veya senet girişekranında Portföy No kesinlikle yazılmayacaktır.

24

Ekrandaki bilgi komutu ile kaydedildikten sonra Portföy No otomatik olarakoluşacaktır.

2.2.3.Müşteri Çeki Giriş Kaydı

Müşterilerin çek hareketlerinin takip edilmesiiçin her müşteri için bir kart açılmalıdır.

Müşteri Berkcan Dağdelen’in sahibi olduğuIlgın Market adına aşağıdaki işlem için bir kartaçılır.

11/01/2008 tarihinde İş Bankası (şube:6601, hesap no:4560328, çek no: 021,vade:25/01/2008) çeki ile 2000 YTL’lik mal çek karşılığı satılmıştır. Çek işletme portföyünegirmiştir.

25

Bilgiler girildikten sonra kaydet komutu ile veriler kaydedilir.

2.2.4. Müşteri Senedinin Satıcıya Cirosu

Daha önce müşterimizden almışolduğumuz Portföy no 1 olan25/01/2008 vadeli senedimizi satınalmış olduğumuz 3000 YTL’lik malkarşılığında satıcı Nermin Yıldız’a ciroettik.İşlemi hareketler menüsündenmüşteri senet hareketi, müşteri senetçıkışı olarak yeni bir bordroyakaydederiz.

26

Satıcı için daha önce kart açılmış ise satıcı kodunu girdiğimizde ona ait bilgilerekranda görüntülenir. Cari karı yoksa uyarı mesajından sonra devam ederiz bu bölümdedikkat edeceğimiz daha doğrusu işimizi kolaylaştıracak olan bilgi ciro edilen senedin portföynumarasıdır. Portföy numarasını girip enter tuşuna bastığımızda senet bilgileri ekranagelecektir.

2.2.5. Müşteri Senedinin Tahsili

Müşterinin vermiş olduğu senedinvadesinin gelmesi veya erken ödemenedeniyle yatılan tahsil işlemleri müşterisenet hareketi—diğer işlemler bölümündenyapılır.

Yeni bordro açıldığında aşağıdakiekranda işlem kodu bölümünde F6 tuşuna bastığımızda yapılacak işlemin türünü gösteren

ekran gelecektir buradan Elden tahsil seçeneği işaretlendikten sonra komutunatıklanır.

Uygulama 1: Kocakaya Market sahibine yapmış olduğumuz senetli satıştan aldığımızve 3 nolu portföyde tutulan senet tahsil edilmiştir.

27

Müşteri Senet Diğer İşlemler ekranında işlem kodu satırında F6 komutu ile İşlemListesi görüntülenir buradan elden tahsil seçilir. İşlem tarihi girildikten sonra Portföt nokısmına senedin portföy deki no girilir eğer hatırlanmıyorsa F6 komutu ile portföydekisenetleri görüntüleyip seçebiliriz. İşlemleri bitirdikten sonra kaydederiz.

2.2.6. Müşteri Çek Cirosu

Müşterilerimizden almış olduğumuz çeklersatıcılara olan borcumuza karşılık olarakveya satıcılardan aldığımız mal ve hizmetlerkarşılığında ciro edilebilir. Bu durumdaportföyümüzdeki çekin çıkışı aşağıdakişekilde olacaktır.

Uygulama 1: 18/01/2005 tarihinde portföyümüze giren Gaye Bulut tarafından verilen 1500YTL’lik Akbank Mersin Merkez şubesi çeki 20/01/2008 tarihinde satıcı Serpil Çetin e ciroedilmiştir.

28

2.2.7. Firma Çek Çıkışı

Firmamızın satıcılardan almışolduğu mal ve hizmetler karşısındaverdiği çeklerin takip edildiğibölümdür.

Uygulamamıza başlamadan önce 3 adet satıcı cari kartını işletmenin cari modülündenoluşturunuz.

Uygulama 2 için 3 adet cari kart açınız.1. SAT01 Hasan Gündoğdu Belemedik Toptan Perakende2. SAT02 Ulaş Konyalı Şekerpınarı Toptan Perakende3. SAT03 Musa Tekşan Gözne Toptan Perakende

Diğer müşteri bilgilerini kendiniz doldurunuz. Cari kartları Hesap bakiyeleri Sıfır (0)olarak açınız.

Uygulama 2: Satıcı Hasan Gündoğdu dan satın alınan 2300 YTL lim mal içinişletmemiz çek düzenlemiştir. (İş Bankası , Uray Şubesi, 456789, çek no 1 vadesi27/01/2008 düzenleme tarihi 18/01/2008)

2.2.8. Firma Senet Çıkışı

Firmamızın satıcılardan almış olduğumal ve hizmetler karşısında verdiği senetlerintakip edildiği bölümdür. Uygulamamızadaha önce oluşturulmuş üç adet cari kartı iledevam edeceğiz. Firma Senet Hareketi FirmaSenet çıkışı bölümünden yeni bordroseçeneği ile yapılacaktır.

29

Uygulama 2: Satıcı Musa Tekşan dan satın alınan 1300 YTL lim mal için işletmemizsenet düzenlemiştir. (02/02/2008 vadeli)

2.2.9. Verilen Çeklerin Bankadan Tahsili

Firmamızın mal ve hizmet alımlarından dolaysatıcılara düzenleyip verdiği çeklerin muhataplarıtarafından ilgili bankadan tahsil edilmesi durumunda,Frima Çek Hareketi—Diğer işlemler—Yeni Bordroseçeneği ile işleme başlanır, işlem kodu F6 komutu ileseçilip tamam komutu ile yapılacak işlem olan Çek Tahsilseçilir.

Uygulama 2: Satıcı Hasan Gündoğdu ya verdiğimiz 2300 YTL lim çek bankadanmuhatabı tarafından tahsil edilmiştir. (İş Bankası , Uray Şubesi, 456789, çek no 1 vadesi27/01/2008 düzenleme tarihi 18/01/2008)

30

Portföy numarası direk girilirse bilgiler otomatik olarak gelecektir. Bilgileri kontroledip gerekli bölümler doldurulduktan sonra kaydedilir.

2.2.10. Firma Senedi Tahsili

Firmamızın satıcılardan almış olduğumal ve hizmetler içn düzenleyip verdiğisenetlerin satıcıya ödenmesidurumunda, Firma Senet Hareketikomutu ile yeni bordro ya aşağıdakiişlemi kaydedelim.

Uygulama 2: Satıcı Musa Tekşan a verilen 1300 YTL lik senet muhatabı tarafındanişletmemizden tahsil edilmiştir.

Bilgiler girildikten sonra kaydedilir.

2.2.11. Çek Senet Raporları

Firmamızın almış ve vermiş olduğuçekler ile almış ve vermiş olduğu senetlerindökümlerini alarak çek ve sent bilgilerimizi,tahsil edilme ve ödeme vadelerini görebilir.Alacakların borçları karşılama durumlarınırapor şeklinde alabiliriz. Raporlarmenüsünden Bordro Listelerine tıklanarak altbölümleri seçip aşağıdaki raporlara ulaşırız.

35


İşlem Basamakları Öneriler

Çek senet programınıçalıştırınız

Kısa yol oluşturunuz. Çek senet programına giriniz.

Çek senet programı ile cariprogramı bağlantı veayarlarını yapınız

Entegrasyon bağlantı ayarlarını dikkatlice yapınız. Çek senet programında yapılan işlemlerin cari

programına program tarafından işlenip işlenmediğinikontrol ediniz.

Müşteri senet girişlerikaydediniz.

Senedi verenin kodunu yazarak cari hesap kartınıekrana getiriniz.

Senet bilgilerini doğru olarak yazıp kaydediniz. Kullanılan programın girdiğiniz senet için verdiği

giriş numarasını senet üzerine yazınız.

Müşteri çek girişlerinikaydediniz.

Çeki verenin kodunu yazarak, cari kartını ekranagetiriniz.

Çek bilgilerini doğru olarak yazıp kaydediniz. Kullanılan programın girdiğiniz çek için verdiği

portföy numarasını çek üzerine not ediniz.

Müşteri senet cirolarınıkaydediniz.

Senedi ciro ettiğiniz karşı firmanın cari hesap kartınıekrana getiriniz.

Önceden kaydettiğiniz senet bilgisini ekranagetiriniz.

Senedi seçip kaydediniz. Müşteri senedi elden tahsil

işlemini yapınız. Müşteri senedine ait kayıtlı bilgiyi ekrana getiriniz. Tahsilat bilgilerini girip kaydediniz.

Müşteri çekleri ciro işleminiyapınız.

Çekin verileceği karşı firma hesap kartını ekranagetiriniz.

Müşteri çekine ait kayıtlı bilgiyi ekrana getiriniz. Çek ciro işlemini kaydediniz.

Firma çek çıkış işleminiyapınız.

Firma çeklerine ait banka tanımlarını yapınız. Firma çekinin çıkılacağı cari hesap bilgisini ekrana

getiriniz. Firma çek bilgilerini yazıp çeki kaydediniz.

Çek bedeli için bankaya parayatırma işlemini yapınız.

Banka hesabına bakınız. Çek tutarı ile banka hesabını karşılaştırınız. Yatırılan parayı kaydediniz.

Verdiğimiz çekin bankahesabından çekilmesiişlemini yapınız.

Firma çeki bilgisini ekrana getiriniz. Çıkış kaydını yapınız.


36

Firma senedi tahsil işleminiyapınız.

Firma senedi bilgisini ekrana getiriniz. Tahsil kaydını yapınız.

Cari hesap bakiye listesinidüzenleyiniz.

Cari hesap programına giriniz. Bakiye listesini ekrana çıkartınız. Borç bakiyesi, alacak bakiyesi, bakiye vermeyen

hesapları ayrı ayrı listeleyiniz.

Cari hesap ekstresidüzenleyiniz.

Cari hesap programına giriniz. Alıcı firmaların cari hesap ekstrelerini ekrana

çıkartınız. Satıcı firmaların cari hesap ekstrelerini ekrana

çıkartınız.

37


Aşağıdaki çoktan seçmeli sorular ile kendinizi değerlendiriniz.

1. Çek verenlerin hesap durumunu görmek için hangi program kullanılır?

A) Stok ProgramıB) Cari ProgramıC) Fatura ProgramıD) Çek-Senet Programı

2. Çek-Senet programında bankalar neden tanımlanır?

A) Müşteri çeklerini kaydetmek içinB) Müşteri senetlerini kaydetmek içinC) Firma çeklerini kaydetmek içinD) Firma senetlerini kaydetmek için

3. Müşteri çeki hangi yoldan işlenir?

A) Çek Senet Hareketi /Müşteri Senet Hareketi / Yeni BordroB) Çek Senet Hareketi / Müşteri Çek Hareketi / Yeni BordroC) Çek Senet Hareketi / Firma Senet Hareketi / Yeni BordroD) Çek Senet Hareketi / Firma Çek Hareketi / Eski Bordro

4. Firma çeki satıcıya veriliyor.

1. Yeni Bordro2. Firma Çek Hareketi3. Firma Çek Çıkışı4. Çek-Senet Hareketi5. Çek Senet Programına girilir.

İşlemlerin doğru sıralanışı hangisidir?

A) 5,4,1,3,2B) 5,3,4,2,1C) 5,2,3,4,1D) 5,4,2,3,1

5. Çek-Senet Programında firma çekleri ile firma senetleri bölümlerinde ortak olanhangisidir?

A) Girişleri aynıdır.B) Kayıtları aynıdır.C) Sadece çıkış bölümleri vardır.D) Sadece giriş bölümleri vardır.


38

6. Yanlış cümleyi bulunuz?

A) Çek-senet programındaki banka kodu, cari programındaki banka kodu ile aynıolmalıdır.

B) Çek-senet programındaki banka kodu ile cari programındaki banka kodu farklıolabilir.

C) Portföyümüzdeki çekleri ciro ederken çek seç bölümünü değişik kriterlere görekullanabiliriz.

D) Aldığımız senetlerin ortalama vadesini görmek için Shift F8 tuşlarına basarız.

7. Verdiğimiz çek bankadan çekildiğinde eta çek senet programında hangi yol izlenir?

A) Çek Senet Hareketi / Müşteri Çek Hareketi / Yeni BordroB) Firma Çek Hareketi / Firma Çek Çıkışı / Yeni BordroC) Müşteri Çek Hareketi / Müşteri Çek Girişi / Yeni BordroD) Firma Çek Hareketi / Diğer İşlemleri / Yeni Bordro

8. Müşteri çekini Çek-Senet Programına girdikten sonra, cari hesaba niçin işlemiyoruz?

A) Çek senet programı ile cari programı entegre olduğu içinB) Cari hesaba daha önceden işlediğimiz içinC) Müşteri çeki cari hesaplara işlenmediğindenD) Müşteri çekini cari hesaba işlediğimizde sonuç değişmediği için.

9. Müşteri çeklerini işlerken yazdığımız K harfinin anlamı ne olabilir?

A) Bu müşteri Kara listeye aldığımız bir müşteridir.B) Müşteri Kendi çekini bize vermiştir.C) Müşteri borcuna sadık, Kaya gibi müşteridir.D) Müşteri başkasından aldığı çeki ciro etmiştir.

10. Listeden seçtiğimiz çekler, çıkış bordosunda neden görünmez?

A) Seçilen çekler daha önce ciro edilmişlerdir.B) Seçilen çekler üzerinde entere basılmamıştır.C) Vadesi gelmeyen çekler seçilmiştir.D) Vadesi geçmiş çekler seçilmiştir.

DEĞERLENDİRME

Sorulara verdiğiniz yanıtları modül sonundaki cevap anahtarıyla karşılaştırınız.

Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı belirleyiniz.

Yanlış cevaplandırdığınız sorularla ilgili konuları tekrar inceleyip öğrenmeyeçalışınız.

39

UYGULAMALI TEST

.

Değerlendirme ölçütleri Evet Hayır

1. Şirket – firma açabiliyor musunuz?

2. Şirket – firma seçmesini biliyor musunuz?

3. Cari hesap kartı açabiliyor musunuz?

4. Müşteri çeklerini kayıt edebiliyor musunuz?

5. Müşteri senetlerini kayıt edebiliyor musunuz?

6. Firma çeklerini kayıt edebilir misiniz?

7. Firma senetlerini kayıt edebilir misiniz?

8. Müşteri çekleri ciro işlemlerini yapabilir misiniz?

9. Müşteri senetleri ciro işlemlerini yapabilir misiniz?

10. Müşteri çekleri tahsil işlemlerini yapabilir misiniz?

11. Müşteri senetleri tahsil işlemlerini yapabilir misiniz?

12. Firma çeki tahsil işlemi yapabilir misiniz?

13. Firma senedi tahsil işlemi yapabilir misiniz?

14. Cari hesap bakiye listesi alabilir misiniz?

15. Çek senet listesi alabilir misiniz?

DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet”lerkazandığınız becerileri ortaya koyuyor. ”Hayır”larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.Hepsi “Evet” ise bir sonraki modüle geçiniz.

Yapılan değerlendirme sonucunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözdengeçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.

Cevaplarınızın tamamı evet ise bir sonraki faaliyete geçiniz

40

MODÜL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1. Çek senet hareketlerini takip etmek için hangi programlar kullanılır?

A) Sipariş ve stok programıB) İrsaliye ve fatura programıC) Çek senet ve cari programıD) Personel bordro programı

2. Hangisi alıcılardan aldığımız çek değildir?

A) Firma ÇekleriB) Müşteri ÇekleriC) Alınan ÇeklerD) Alacak Çekleri

3. Hangisi firmamızın düzenlediği bir çektir?

A) Verilen ÇeklerB) Firma ÇekleriC) Borç ÇeklerimizD) Hepsi

4. Hangi çekin borçlusu bizim firmamız değildir?

A) Verilen ÇeklerB) Alınan ÇeklerC) Firma ÇekleriD) Borç Çekleri

5. İşletmemiz banka hesabına para yatırdı, hangisi bu işlemin sebebi olabilir?

A) Müşterimiz hesabımıza para yatıracak.B) Müşteri senedi tahsil edilip, banka hesabımıza işlenecekC) Müşteri çek tahsil edilip, banka hesabımıza işlenecek.D) Bugün hesaptan çekilecek bir çek var, bankada yeterli para yok.

6. Müşteri senedini Çek ve Senet programına işledikten sonra, cari hesap programınaniçin işlemiyoruz?

A) Cari hesap programına daha önceden işlediğimiz içinB) Müşteri çekinin, müşterinin cari hesabıyla ilgisi yoktur.C) Çek bedelini cari hesaba program işlediği içinD) Müşteri çekinin vadesi gelmediği için

MODÜL DEĞERLENDİRME

41

7. Senet girişleri ile ilgili olarak hangi cümle yanlıştır?

A) Banka ve hesap bilgileri yazılmalıdır.B) Senet tutarı yazılmalıdır.C) Senedin vadesi yazılmalıdır.D) Senedi verenin kodu yazılmalıdır.

8. Hangisi müşteri çeklerinin çıkışına ait bir işlem değildir?

A) Müşteri çeklerinin satıcılara cirosuB) Çek bedelinin bankadaki hesabımızdan ödenmesiC) Müşteri çeklerinin bankaya tahsile verilmesiD) Müşteri çeklerinin elden tahsili

9. Müşteri çeklerinin listesini almak için X programının hangi menüsüne gidersiniz?

A) Müşteri çekleri girişiB) Müşteri çekleri çıkışıC) Müşteri çek raporlarıD) Müşteri hesap ekstresi

10. Müşteri senedini kaydetmek için X programının hangi menüsünü seçersiniz?

A) Çek Senet / Çek Senet Girişi / Müşteri SenediB) Çek Senet / Çek Senet Çıkışı / Müşteri SenediC) Çek Senet / Dökümler / Müşteri SenetleriD) Çek Senet / Raporlar / Müşteri Senet Giriş Raporları

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere hangi kelimeler gelmelidir.

11. Portföyümüzdeki …………. ciro ederken, daha önce yaptığımız ……. kayıtlarınıekrana getiririz. ………… edeceğimiz çekleri ………, programın yapısına göreişaretler, kaydederiz.

A) Senetleri, senet, tahsil, kullanılanB) Çekleri, giriş, ciro, kullanılanC) Senetleri, giriş, ciro, kullanılanD) Çekleri, çıkış, ciro, kullanılan

12. Müşteri ………. giriş kaydı yaparken, müşterinin cari hesap ………., senedin……………, tutarı mutlaka ……………… gereken bilgilerdendir.

A) Çeki, kodu, çeşidi, yazılmasıB) Senedi, adı, vadesi, yazılmamasıC) Senedi, kodu, pulu, yazılmasıD) Senedi, kodu, vadesi, yazılması

DEĞERLENDİRME

Sorulara verdiğiniz yanıtları modül sonundaki cevap anahtarıyla karşılaştırınız.

Yanlış cevaplandırdığınız sorularla ilgili konuları tekrar inceleyiniz.

42

UYGULAMALI TEST

Aşağıda belirtilen ölçütlere göre kendinizi değerlendiriniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

1. Çek senet ve cari programlarını birlikte kullanabiliyor musunuz?

2. Paket programda çek senet ve cari programları bulunan bir şirket(firma) tanımlayabilir misiniz?

3. Çek senet ve cari hesaplarla ilgili ayarlamaları yapabiliyormusunuz?

4. Müşteri çeklerinin giriş kaydını yapabiliyor musunuz?

5. Müşteri senetlerinin giriş kayıtlarını yapabiliyor musunuz?

6. Firma çeklerinin çıkış kayıtlarını yapabiliyor musunuz?

7. Müşteri çeklerinin çıkış kayıtlarını yapabiliyor musunuz?

8. Firma senetlerinin çıkış kayıtlarını yapabiliyor musunuz?

9. Firma çeklerinin ödenmesi işlemlerini yapabilir misiniz?

10. Firma senetlerinin ödenmesi işlemlerini yapabilir misiniz?

11. Elimizdeki çeklerin listesini düzenleyebiliyor musunuz?

12. Müşteri çeklerinin durumunu listeleyebilirim.

13. Müşteri senetlerinin listesini düzenleyebilir misiniz?

14. Müşteri senetlerinin durumunu gösterebilir misiniz?

15. Çek senet portföyünden satıcıya ciro edilecek en uygun çek veyasenedi bulabiliyor musunuz?

43

CEVAP ANAHTARLARI

ÖĞRENME FAALİYETİ 1 CEVAP ANAHTARI

Soru Cevap1 A2 B3 B4 D5 C6 D7 A8 B9 C

ÖĞRENME FAALİYETİ 2 CEVAP ANAHTARI

Soru Cevap1 D2 C3 B4 D5 C6 B7 D8 A9 B

10 B

MODÜL DEĞERLENDİRME CEVAP ANAHTARI

Soru Cevap1 C2 A3 D4 B5 D6 C7 A8 B9 C

10 A11 B12 D

CEVAP ANAHTARLARI

44

KAYNAKÇA

LAZOL İbrahim Prof. Dr., Gürsoy Yaser Öğr. Gör., Bilgisayarlı Muhasebe I-II

GENÇ Hakkı, Muhasebe Programları, Gözen Yayınevi, İstanbul,2006

ETA 7.7 program Kılavuzları

www.eta.com.tr

www.eta.hizmetleri.com/

KAYNAKÇA

microsoft word - Çek senet _etawin_+++.doc

Documents