midterm review cwp 2014-2018
TRANSCRIPT
1
Twee jaar geleden zijn wij gestart met de uitvoering van ons
Collegewerkprogramma (CWP) 2014-2018. Onder het motto ‘Nieuwe
realiteit, Westlandse oplossingen; samen werken aan een economisch
sterk, sociaal krachtig en aantrekkelijk Westland’ is in deze periode samen
met de gemeenteraad, inwoners, het bedrijfsleven en maatschappelijke
organisaties veel werk verzet.
We zitten nu halverwege de bestuursperiode, tijd om de balans op te
maken. Waar staan wij met de uitvoering van het CWP? In hoeverre zijn
onze ambities waargemaakt en wat moet er nog gebeuren om over twee
jaar de beloofde doelen te hebben bereikt? Wat is er nog niet gelukt? De
Midterm review, die ook een preview biedt, geeft antwoord op deze
vragen.
Met de Midterm review legt het college verantwoording af over het
gevoerde beleid.
De Midterm review is tevens de opmaat naar de nieuwe begroting. Wij
geven hierin aan welke extra uitgaven wij de komende jaren willen doen
om verder vorm en inhoud te geven aan onze speerpunten en hoe wij
deze extra uitgaven bekostigen.
2
Duidelijk is dat ook in Westland sprake is van herstel van de economie.
Het vertrouwen van ondernemers groeit, wat tot uitdrukking komt in de
bereidheid te investeren, zowel binnen het bedrijf als in uitbreiding.
Er is sprake van een positieve ontwikkeling van de algemene uitkering van
het Rijk.
Wij constateren tevens dat de schuldpositie van de gemeente in 2015 licht
is gedaald.
Het lijkt er op dat de magere jaren voorbij zijn en dat er mede dankzij het
voorzichtige financiële beleid dat de gemeente de afgelopen jaren heeft
gevoerd weer ruimte is voor extra investeringen en woonlastendaling voor
onze inwoners.
3
Binnen de geschetste context werken wij aan uitvoering van het
collegewerkprogramma 2014-2018. Er zijn in de eerste helft van deze
collegeperiode al flinken stappen gezet. Bij veel accenten liggen wij op
koers en zijn resultaten al voor 50 % of meer gerealiseerd. Op een aantal
accenten moet extra inzet worden gepleegd om deze gerealiseerd te
krijgen.
Een greep uit de bereikte resultaten binnen het thema Sterke economie.
Het bestemmingsplan van de Greenport Horti Campus is vastgesteld.
De bouw start na de zomer.
We hebben verschillende aardwarmte-initiatieven ondersteund via
energiestudies, businesscases en geologische studies. De boringen van
Nature’s Heat en Vogelaer starten nog dit jaar en in het eerste kwartaal
start de boring van Trias Westland, waarvoor we ons als gemeente
garant hebben gesteld.
We hebben deelgenomen aan tuinbouwmissies naar Japan en China en vele buitenlandse delegaties ontvangen, met als doel deuren te
openen voor onze ondernemers. Er is inmiddels in Japan een groot
tuinbouwproject van Westlandse bedrijven opgeleverd.
4
Dankzij actieve acquisitie en accountmanagement hebben drie nieuwe buitenlandse bedrijven zich in Westland gevestigd.
Vanuit het MKB Investeringsfonds zijn verschillende projecten ondersteund.
En ten slotte zijn er vele infrastructurele verbeteringen gerealiseerd. Zo zijn het
3-in-1 project en de herinrichting van de N223 afgerond, is de Verlengde Van
Luijklaan inclusief een nieuwe fietstunnel opgeleverd en is er een fietstunnel
aangelegd tussen het duingebied in Monster en de Poelzone, onder de N211 door.
4
Als we kijken naar het sociaal domein, dan zien we dat de invoering van de nieuwe taken in Westland rustig is verlopen, mede dankzij de keuze
om jeugdigen en Wmo-cliënten in 2015 en 2016 dezelfde zorg en hulp te
bieden als het jaar daarvoor.
Ook is het aantal voorzieningen met een preventief effect uitgebreid.
Voorbeelden zijn het respijthuis in Ter Heijde, de Vereeniging, de
Buurtinformatiepunten en buurtrestaurants.
Het sociaal kernteam van de gemeente is in alle kernen actief en biedt
een integrale aanpak bij jeugdzorgvragen en complexe zorgvragen bij
volwassenen.
De toegang tot het minimabeleid is fors verruimd en het KindpakketWestland is ingevoerd.
Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt worden via MVO Westland aan het werk geholpen op basis van het Westlands Actieplan
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2020 (lokaal sociaal akkoord).
Verder investeert de gemeente volop in de vervanging en nieuwbouw
5
van scholen, zoals de Pieter van der Plasschool, de Zeester en het ISW.
Daarnaast wordt geld vrijgemaakt voor ondersteuning van de topsport in Westland en willen we de 25 %-regeling voor sportverenigingen continueren.
5
Kijkend naar het thema Aantrekkelijk Westland, dan kunnen wij
constateren dat het veiligheidsniveau in onze gemeente hoger is dan in de
meeste omliggende gemeenten. Met name het aantal woninginbraken is
de afgelopen jaren flink gedaald.
In de eerste helft van deze bestuursperiode kwamen de centrumplannenin de verschillende dorpskernen tot uitvoering. In ’s-Gravenzande zal het
winkelcentrum in 2017 worden opgeleverd. De supermarkt in Kwintsheul
wordt op dit moment gebouwd en zal het eerste kwartaal van 2017 klaar
zijn. In Monster is men bezig met de tweede fase Kerkzicht. Verder wordt
brede school De Zeester medio 2016 opgeleverd. Voor de gebiedsvisie
Monster wordt een interactief proces doorlopen met de gemeenteraad en
de omgeving/belanghebbenden. En in De Lier, waar het centrum de
afgelopen jaren een metamorfose heeft ondergaan, is de ontwikkeling van
de gemeentehuislocatie in volle gang.
Om de dorpscentra te verlevendigen zijn we verder bezig met
participatietrajecten om van het Wilhelminaplein en het Marktpleinmultifunctionele pleinen te maken. Hierbij zijn bewoners, ondernemers en
marktlieden betrokken. Streven is om de pleinen in de tweede helft van
september 2017 gereed te hebben. Met vertegenwoordigers van Poeldijk
is overeenstemming bereikt over een kwalitatieve verbetering van de
Voorstraat. Dit zal naar naar verwachting in 2016 vóór het ‘Rondje
6
Poeldijk’ zijn afgerond.
De woonvisie is unaniem vastgesteld: bouwen naar Westlandse behoefte met
1.500 huurwoningen. Ook is de 750e starterslening verstrekt.
De kans op wateroverlast is verkleind door maatregelen van de gemeente en het
Hoogheemraadschap van Delfland en hebben ondernemers zich verenigd in de
stichting Bezoek Westland om het imago van Westland als toeristisch gebied te
versterken.
De ecologische zone Poelzone/De Groene Schakel is voor een groot deel klaar,
inclusief de fietstunnel onder de N211 en het verbindingsfietspad langs woonwijk
Duingeest naar het fietspad langs de duinen.
Ten slotte nemen steeds meer verenigingen en bedrijven
duurzaamheidsmaatregelen dankzij de Subsidieregeling Duurzame Energie Westland.
6
Ten slotte is onze dienstverlening de afgelopen jaren steeds meer
eigentijds geworden.
De gemeentelijke informatievoorziening en dienstverlening zijn verder gedigitaliseerd. Inmiddels kunnen 76 producten en diensten digitaal worden aangevraagd via de vernieuwde, vraaggerichte gemeentelijke website.
Ook is de gemeente aangesloten bij MijnOverheid, waar inwoners hun
persoonlijke gegevens en WOZ-waarde kunnen raadplegen en
kennisgevingen over het verlopen van bijvoorbeeld een reisdocument en
aanslagen gemeentelijke belastingen kunnen ontvangen.
De balie en telefonie zijn geïntegreerd. Medewerkers aan de balie
beantwoorden niet alleen vragen over burgerzaken, maar ook vragen over
belastingen en meldingen over de leefomgeving.
Het KCC is nu ook de frontoffice voor de dienstverlening in het sociaal domein.
En ten slotte zijn de ruimtelijke procedures flink ingekort.
7
Maar….niet alles loopt op koers. Op een aantal accenten zijn extra
inspanningen nodig om de beloofde ambities te realiseren. Dat geldt
bijvoorbeeld voor:
Modernisering teeltareaal
Wij hebben de overeenkomst Herstructurering en Ontwikkeling
Tuinbouwsector (HOT) ondertekend. Deze unieke combinatie moet
modernisering van het teelteareaal mogelijk maken op een schaal die
ertoe doet. Feit is echter dat ondernemers op dit moment weinig
investeringsruimte hebben en als zij dit wel hebben, vaak kiezen voor
aankoop van bestaande bedrijven of voor vestiging in gebieden elders die
qua grondprijs en energiemogelijkheden gunstiger zijn. Wij zetten ons met
de nu ter beschikking staande mix van instrumenten in om de
herstructurering te faciliteren en bouwrijpe kavels te realiseren. We
realiseren ons echter dat er - gezien de ambities en de urgentie - in veel
situaties meer nodig is om tot sluitende business cases voor gebieden te
komen en modernisering en herstructurering te doen slagen. Wij zullen in
samenwerking met de provincie Zuid-Holland en het ontwikkelingsbedrijf
HOT analyses maken van knelpunten bij het uitvoeren van de publieke
taken en daar oplossingen in voorstellen.
Free economic zone
8
Wij hebben onderzocht wat een free economic zone zou kunnen inhouden.
Hiertoe zijn gesprekken gevoerd met externe partijen, zoals ondernemers, het
ministerie van Infrastructuur en Milieu, de provincie Zuid-Holland en Platform 31.
Duidelijk is dat een free economic zone zoals in het collegewerkprogramma is
bedoeld, een gebied zonder belemmeringen, niet mogelijk is. Er zullen in een
dergelijke zone altijd landelijke wettelijke regels gelden. Om die reden laten wij
ons streven om in Westland een free economic zone te introduceren vallen. Wel
willen we start-ups gaan ondersteunen vanuit het op te richten
Duurzaamheidsfonds. Later meer hierover.
Accommodatiebeleid
Bedoeling van het CWP was een breed accommodatiebeleid op te stellen voor de
dorpen in aansluiting op de ontwikkelingen in het sociaal domein. Kijken welke
functies nodig zijn per dorp en hoe deze functies moeten worden gehuisvest.
Deze brede aanpak laten we los. Het accommodatiebeleid krijgt praktijkgericht
vorm. Gekeken wordt naar het feitelijk gebruik van gebouwen, de kosten en de
mogelijkheden voor multifunctioneel gebruik.
Sociale Westland Agenda
In 2014 is gestart met het Sociaal Innovatiefonds, wat een eerste impuls is
geweest om burgers en maatschappelijke instellingen te stimuleren in de omslag
binnen het sociaal domein. Er zijn 19 initiatieven ondersteund. Bedoeling is om de
echte Sociale Westland Agenda, die vergelijkbaar is met de economische
Westland Agenda, na vaststelling van het sociaal beleidskader vorm te gaan
geven.
8
Alles overziend kunnen we concluderen dat ondanks het feit dat een paar
activiteiten nog achterblijven, wij op koers liggen met de uitvoering van het
collegewerkprogramma. De meeste doelen zijn al voor 50 % of meer
gerealiseerd. Natuurlijk ligt er nog een stevige uitdaging om alle ambities
uit het CWP voor het einde van deze collegeperiode gerealiseerd te
hebben. Wij gaan een extra impuls geven aan de leefomgeving en
duurzaamheid door fondsen te vormen. Wethouder Ouwendijk zal daar
straks op terug komen.
9
1010
Dan nu het financiële deel van deze presentatie. Als eerste licht ik
daarvoor kort de financiële startpositie toe. Deze financiële startpositie
wordt allereerst gevormd door het saldo van de huidige begroting, dat wil
zeggen de door de raad vastgestelde begroting 2016-2019. Inclusief het
amendement om te sturen op een begrotingsoverschot, laat de huidige
begroting een voordelig saldo zien dat varieert van € 1,1 tot € 1,6 miljoen.
Tweede onderdeel in de financiële startpositie is het Financieel
Meerjarenperspectief 2017-2020 (FMP). Het Financieel Meerjaren
Perspectief is de financieel-technische doorrekening van de huidige
begroting op basis van actuele informatie en parameters. Hierin zijn nog
geen nieuwe (beleids)keuzes opgenomen. Zoals u op deze sheet ziet,
heeft ook het FMP een positief effect dat varieert van € 0,7 tot € 1,7
miljoen. Belangrijke oorzaak hierin is een hogere algemene uitkering uit
het gemeentefonds. Het voordelig effect neemt in 2020 af, dit wordt
veroorzaakt door de geplande oplevering van de Oostelijke Randweg in
De Lier in 2019 en de daarmee samenhangende zogenaamde
kapitaallasten die met ingang van 2020 in de begroting zijn opgenomen.
1111
U kent nu de financiële startpositie. In de Midterm-review hebben wij
daarnaast diverse activiteiten opgenomen waarop we in de komende
bestuursperiode extra gaan inzetten. Ook is er een aantal exogene en
onontkoombare ontwikkelingen die een financieel effect hebben. Deze
financiële mutaties per thema zijn in de tabel op deze sheet opgenomen.
Per thema licht ik de grootste financiële mutaties toe:
Sterke Economie
Wij willen in de begroting 2017-2020 een budget voor incentives
voor bedrijven opnemen om het voor hen aantrekkelijker te maken
zich in Westland te vestigen (€ 0,5 miljoen in 2017 en € 0,5 miljoen
in 2018). Daarnaast nemen wij ramingen op voor de aanpassing
van de marktpleinen in ’s-Gravenzande en Naaldwijk, extra budget
voor Greenport Westland-Oostland en voor diverse investeringen in
de infrastructuur, zoals de verbreding van de N211 / Wippolderlaan
en de aanleg van de fietsverbinding Tuinveld / De Groene Schakel.
Sociale Kracht
Investeringen in onderwijshuisvesting. Voorbeelden daarvan zijn de
uitbreiding van de Montessorischool in Monster, huisvesting Herman
Broerenschool op het terrein van het Westerhonk en nieuwbouw Pieter van
der Plasschool, Eben-Haëzerschool en ISW. Ook stellen wij voor om
structureel een extra budget voor topsport op te nemen, het budget voor de
25% regeling te verlengen en de bereikbaarheid van het Julianasportpark
te verbeteren. Verder willen we extra investeren in de koppeling naar
techniek-onderwijs en een budget voor kleine initiatieven cultuur opnemen.
Tot slot investeren we ook fors extra in het sociale domein, € 1,6 miljoen
structureel en € 8 miljoen incidenteel. We zetten hierbij met name in op
preventie en innovatie van de zorg en op participatie en werkgelegenheid.
Aantrekkelijk Westland:
In de jaarschijven 2017 en 2020 zijn incidentele bedragen van
respectievelijk € 1,9 en € 1,2 miljoen opgenomen voor uitvoering van de
gebiedsvisie Monster. Daarnaast varieert de structurele mutatie van € 0,3
tot € 0,5 miljoen. Dit betreft o.a. de aanleg van de rotonde Patijnenburg,
herinrichting van de buitenruimte bij kluswoningen, de ondersteuning bij de
start van het platform Toerisme en recreatie (Stichting Bezoek Westland) en
de aanleg van speelvoorzieningen in Wateringen (Juliahof). Ook nemen we
een extra budget op voor stimulering van recreatief gebruik van de kust
(o.a. parkeren en toezicht) en investeren we in duurzaamheid door de
aanleg van E-laadpalen en acties in het kader van “Westland woont
duurzaam”.
Eigentijdse Dienstverlening
De belangrijke financiële mutaties betreffen hier de vrijgave van de 2e en
laatste tranche voor de Digitalisering (€ 2 miljoen in totaal). Ook is er
sprake van een verhoogde premie voor de aansprakelijkheidsverzekering
en vindt een negatieve bijstelling van een aantal leges plaats.
Financiën
In 2017 is een incidenteel bedrag van € 1,1 miljoen opgenomen voor de
uitvoering van toekomstscenario’s voor gemeentelijke accommodaties in
Poeldijk, de verbouwing van de Hofboerderij en de kosten van de
taakstelling op het gebied van garantiebanen. Verder is er sprake van een
verlaging van de ozb met 1% en worden de tarieven voor riool- en
afvalstoffenheffing in tegenstelling tot vorige jaren niet met het
inflatiepercentage verhoogd. Daardoor dalen de woonlasten met ongeveer
11
0,5 %.
11
Instellen van fondsen
Wij willen ambities op diverse beleidsvelden stimuleren en
onderzoeken of daarvoor het instellen van fondsen een goed middel
is. Ons voornemen is om twee fondsen te vormen met elk een
omvang van € 3,75 miljoen: een leefomgevingsfonds, dat wordt
ingezet voor groen en levendige dorpskernen, en een
duurzaamheidsfonds, waarmee de energietransitie, herstructurering
en maatschappelijke duurzaamheid kunnen worden ondersteund.
Dit laatste fonds is overwegend revolverend. Bovendien wordt voor
zover mogelijk het principe van cofinanciering toegepast.
Bij de begroting 2017-2020 presenteren wij een concreet voorstel
voor de inzet van de fondsen.
12
Vpb-plicht overheden
Lokale overheden worden op grond van Europese regelgeving
vennootschapsbelasting (Vpb) verschuldigd over economische
activiteiten. Hierop kreeg u in diverse raadsinformatie-avonden een
toelichting. Volgens eerste inzichten en berekeningen wordt
Westland over geprognosticeerde winsten van grondexploitaties in
2019 en 2020 een belasting verschuldigd van respectievelijk
€ 1,2 en € 0,6 miljoen.
13
De voorgaande mutaties leiden tot het op de sheet gepresenteerde
financiële totaalbeeld. In alle jaarschijven staan tekorten die variëren van
€ 1,2 tot € 9,1 miljoen. De tekorten kennen grotendeels een incidenteel
karakter.
14
Verhogen inkomsten
Betreft verhoging diverse inkomsten door uitbreiding van areaal
(weer meer vergunningaanvrage voor ver- en nieuwbouw) zoals
nader toegelicht in de 1e Actualisatie 2016.
Sociaal Domein
Zoals gemeld in de jaarrekening 2015 hebben we in 2015 de
activiteiten voor het Sociaal Domein ruim binnen budget kunnen
uitvoeren. Ook meerjarig is dat de verwachting. De reserve groeit de
komende jaren daardoor naar € 25 miljoen. Vanuit deze reserve
bekostigen we vervolgens de intensivering van de preventie en
innovatieve projecten om de zorg te versterken. Oorzaak voor de
positieve saldi met name het gunstige effect van het zogenaamde
historische verdeelmodel dat thans nog door het Rijk gehanteerd
wordt voor de verdeling van de rijksbijdrage. De komende jaren
wordt dat omgezet in een objectief verdeelmodel wat een dalende
bijdrage voor Westland betekend. Dit zorgde vorig jaar voor het
beeld dat er structureel financiële tekorten op het sociaal domein
zouden ontstaan. Door een innovatieve aanpak en maatregelen
zoals opgenomen in het Sociaal Beleidskader is dat naar huidige
inzichten niet meer het geval en is er sprake van een positief saldo.
15
Hierdoor is een deel van de dekking vanuit de algemene middelen waartoe
bij de begroting 2016-2019 besloten is, niet noodzakelijk.
Investeringen
Bij de jaarrekening 2015 is de stelpost achterblijvende kapitaallasten
grotendeels ingevuld. Gelet op de ervaringen maakt dit het mogelijk om de
resterende stelpost met € 0,6 miljoen te verhogen tot uiteindelijk € 1,9
miljoen in 2020. Daarmee is het bedrag van deze stelpost nog altijd lager
dan de stelpost zoals die in de begroting 2016-2019 is opgenomen.
Incidentele dekking
In de Midterm review is een specificatie van deze inzet opgenomen.
Belangrijkste mutatie betreft de vrijval uit de reserve Sociaal Domein. De
hoogte van deze reserve is bij onderdeel b. toegelicht. Vanuit deze reserve
investeren wij de komende jaren € 8 miljoen in preventieve taken, om op
basis hiervan op langere termijn de kosten beheersbaar te houden. De
reserve is daarnaast ook bedoeld voor de opvang van tegenvallers, hoewel
er op dit moment sprake is van een sluitende meerjarenbegroting. Hiervoor
houden wij in de reserve een risico bedrag van € 8 miljoen aan. Het
bovenstaande maakt het mogelijk om € 7,5 miljoen uit de reserve in te
zetten voor dekking van andere intensiveringen in de Westlandse
samenleving.
Daarnaast zetten wij o.a. € 3,0 miljoen in uit de egalisatiereserve Vastgoed
en kan 50% van het eerder beschikbaar gestelde frictiebudget voor
personele kosten vrijvallen.
15
In het financiële overzicht houden wij ook rekening met het
amendement zoals vastgesteld bij de begroting 2016-2019 om te
sturen op een begrotingsoverschot van € 1,2 miljoen om daarmee
de vermogenspositie te versterken. Dit betekent dat de
vermogenspositie in de komende begrotingsperiode 2017-2020 op
begrotingsbasis met € 4,8 miljoen (4 * € 1,2 miljoen) versterkt moet
worden. Vanwege het belang dat wij daaraan hechten, hebben wij
ons ingespannen om het volledige bedrag al in 2017 te realiseren.
Het verheugt ons dat dat ook is gelukt. Bij de begroting 2017-2020
zullen wij voorstellen om dit bedrag te storten in de reserve
Financiële Soliditeit die daardoor weer op het niveau van het begin
van de huidige bestuursperiode wordt teruggebracht.
16
De burgemeester zei het al: na een aantal jaren waarin het financieel en
economisch wat minder is gegaan, is er nu ruimte voor leuke dingen:
stevige extra intensiveringen, verlaging van de woonlasten en een extra
impuls in leefbaarheid en duurzaamheid.
Wij liggen op koers met de uitvoering van het Collegewerkprogramma
2014-2018 en blijven ons ook de komende twee jaar inspannen om
samen met de gemeenteraad, inwoners, maatschappelijke organisaties en
ondernemers Westlandse oplossingen te realiseren.
17
18