mielczanin - 26 marca 2001 r
DESCRIPTION
Mieleckie pomniki przyrody na zdjęciach. Przyrodnicza charakterystyka miasta Mielca. Wykaz pomników przyrody na terenie Mielca. Krok po kroku - działania proekologiczne Mielca w końcu XX wieku. Program i kluby "Czysty biznes". Oczyszczalnia ścieków. Elektrociepłownia Mielec wobec oczekiwań ekologii. Zagrożenia ekologiczne. Referat uczniów I L.O. na konferencję "Przemysł podkarpackiego a stan środowiska w regionie". Realizacja programu operacyjnego Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Mielec na lata 2000-2006 w 2000 roku. Kalendarium ważniejszych wydarzeń w Mielcu od 1 czerwca 1999 r. do 31 grudnia 2000 r.TRANSCRIPT
Zawartość wydania:
PRZYRODNICZA CHARAKTERYSTYKA MIASTA MIELCA
(Marzanna Madejska-Patyk) .. ...... .. ..... .. ... ..... .. ..... .. 3
WYKAZ POMNIKÓW PRZYRODY NA TERENIE MIELCA .. 8
KROK PO KROKU - DZIAŁANIA PROEKOLOGICZNE
MIELCA W KOŃCU XX WIEKU (Edward Michocki) .. .... .. 9
PROGRAM I KLUBY "CZYSTY BIZNES"
(Edward Michocki) .... .. .. .. .. .... .. .. .... .. .... ........ .. ..... 14
OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW
(Marzanna Madejska-Patyk) .. .... ..... .... .. ..... .. ... .... .. 16
ELEKTROCIEPŁOWNIA MIELEC WOBEC OCZEKIWAŃ
EKOLOGII (Jacek Krzysztofik, Edward Warchoł) ........... 17
ZAGROŻENIA EKOLOGICZNE (Edward Michocki) ....... 20
REFERAT UCZNIÓW I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO
NA KONFERENCJĘ "PRZEMYSŁ PODKARPACKI EGO
A STAN ŚRODOWISKA W REGIONIE"
(Monika Go/ba, Agnieszka Sowizdrzał, Ewe/ina Wałek) .. 25
REALIZACJA PROGRAMU OPERACYJNEGO STRATEGII
ROZWOJU GMINY MI EJ SKI EJ MIELEC NA LATA
2000-2006 W 2000 ROKU (Józef Witek) .......... .. 27
KALENDARIUM WAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W MIELCU
OD 1 CZERWCA 1999 R. DO 31 GRUDNIA 2000 R.
(Józef Witek) ......... ... ... .... .... ............................. 35
MIELECKIE POMNIKI PRZYRODY NA ZDJĘCIACH
.............. .. .......... .. .... .. .. .. 2 ORAZ 3 STRONA OKŁADKI
WYDANIE SPECJALNE
WYDAWCA: URZĄD MIEJSKI W MIELCU
REDAKCJA: BIURO PROMOCJI I INFORMACJ I UM
39-300 MIELEC, UL. ŻEROMSKIEGO 26
TEL. 0 - 17 58332 81, FAX: 0 - 17 58535 11
E- MAIL: [email protected] WWW.MIELEC .PL
ZDJĘCIA: STANISŁAW BRYG , MAREK STANISŁAW GRA
NICZKOWSKI , JERZY JAROSZ, WI ESŁAW MADEJ,
EDWARD MICHOCKI , WITOLD KRUŻEL , PRACOWNIA
SOZOLOGICZNA BUliGL W PRZEMYŚLU
PROJEKT GRAFICZNY, SKŁAD I ŁAMANIE , SKANOWANIE,
NAŚWIETLANIE, MONTAŻ I DRUK:
AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO " MARR" S.A.
ZAKŁAD POLIGRAFICZNY "GRAFMARR"
39-300 MIELEC, UL. CHOPINA 18
TEL. 0 - 1758377 9 2 , FAX: 0 - 177887464
Przyrodnicza charakterystyka miasta Mielca I. Położenie i dane ogólne
Miasto Mielec położone jest w półno
cno-zachodniej części województwa podkarpackiego, w rejonie administracyjnym Mielec. Od północy i wschodu graniczy z gminą wiejską Mielec, na niewielkim odcinku granicy północnej także z gminą Thszów Narodowy, zaś od zachodu i południa z gminą Przecław. Powierzchnia miasta wynosi 4736 ha. Ludność miasta liczy 64500 osób. Daje to gęstość zaludnienia ok. 1363 osoby/km' . Według podziału fizyczno- geograficznego (Kondracki 1977) teren gminy położony jest w obrębie Prowincji Karpat i Podkarpacia; Podprowincji Północnego Podkarpacia, Makroregionu Kotliny Sandomierskiej, Mezoregionów: Równiny Tarnobrzeskiej, Doliny Dolnej Wisłoki i Płaskowyżu Kolbuszowskiego.
Według regionalizacji przyrodniczo-leśnej teren miasta położony
jest w VI Krainie Małopolskiej, Dzielnicy Sandomierskiej, mezoregionach: Niziny Nadwiślańskiej i Puszczy Sandomierskiej oraz w Dzielnicy Wysoczyzn Sandomierskich, mezoregionie Płaskowyżu Kolbuszowskiego. Lasy zajmują 731 ha, co stanowi ok. 15,5% ogólnej powierzchni miasta. Są to głównie lasy państwowe, zarządzane przez Nadleśnictwo Mielec.
Użytki rolne stanowią ok. 45,6% ogólnej powierzchni miasta, w tym pastwiska i łąki 15% użytków rolnych, zaś grunty orne 84%. Tereny zajęte przez przemysł(296 ha) i budownictwo (561 ha) stanowią 18,1 % ogólnej powierzchni miasta. Zgodnie z ustaleniami aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Mielec wiodącą funkcją jest przemysł ze specjalizacją produkcji o znaczeniu krajowym.
II. Budowa geologiczna i ukształtowanie terenu
Miasto Mielec położone jest wobrębie Zapadliska Przedkarpackiego, które ukształtowało się
w okresie fałdowań alpejskich (przełom kredy i trzeciorzędu).
Z budową geologiczną ściśle zwią
zana jest rzeźba terenu. Według podziału geomorfologicznego Polski (Klimaszewski 1972) na terenie miasta Mielec wyróżniono następu
jące jednostki geomorfologiczne: Strefa: Alpejska Prowincja: Kotliny Podkarpackie Podprowincja: Kotliny Podkarpackie Zachodnia Makroregion: Kotlina Sandomierska Mezoregion: Dolina Wisły Region: Odcinek Wschodni Region : Równina Rozwadowska Mezoregion: Wysoczyzny Centralne
Region : Dolina Wisłoki Region : Wysoczyzna Kolbuszowska
Jak wynika z powyższego podziału teren miasta położony jest w obrębie dwóch mezoregionów i pięciu regionów. W granicach Równiny Rozwa dowskiej położona jest północna
część dzielnicy Cyraf.lka. Rzeźba terenu jest stosunkowo monotonna i równina, urozmaicona jedynie niewielkimi laskami, zadrzewieniami i zakrzewieniami. W skład Wisło
czyzny Kolbuszowskiej wchodzi niewielka enklawa miasta położona
przy granicy z gminą Niwiska. Obszar enklawy jest raczej płaski, jedynie w otaczających ją lasach zaznaczają się większe pofałdowania
terenu związane z występowaniem zwałów wydmowych .
Południowa część miasta (osiedla Woj sław i Rzochów) to Region Doliny Wisłoki. Ma ona formę niecki o płaskim dnie, ograniczona wałami przeciwpowodziowymi. Pozostały
obszar miasta wchodzi w skład
~UlJclal/;e pecia(lIl! - 26.03 .200 l
Regionu Odcinka Wschodniego. Jest to płasko równinny teren, charakteryzujący się niewielkimi deniwelacjami i nieznacznym nachyleniem. Rzeźbę terenu modyfikuje także
człowiek poprzez tworzenie różnego rodzaju nasypów, wykopów, wyrobisk, budowę kanałów melioracyjnych, wałów przeciwpowodziowych itp.
III. Surowce mineralne
Na terenie miasta Mielec zalegają
osady ilaste miocenu, do których zalicza się m. in. gliny, iły i iłołupki, Są to złoża nie udokumentowane i nie eksploatowane na skalę przemysłową. Jedynym zakładem eksploatującym surowce mineralne jest żwirownia w Rzochowie. We wschodniej części miasta znajdują piaski wydmowe, które są eksploatowane w niewielkim stopniu przez mIeJscową ludność .
IV. Charakterystyka warunków wodnych
1. Wody powierzchniowe
Przeważająca część obszaru miasta Mielec należy do zlewni rzeki Wisłoki . Jedynie północno-wschodni
kraniec miasta odwadniany jest przez cieki należące do zlewni Babu-
lówki. Obie rzeki są prawobrzeżnymi dopływami Wisły.
Charakterystyczną cechą reżimu
wodnego Wisłoki są znaczne wahania poziomu wód w ciągu roku. Rzeka często po okresie długotrwałych opadów lub po roztopach wiosennych występuje z koryta i zalewa najniżej położone tereny, dlatego też została otoczona wałami przeciwpowodziowymi. Zachodnia częsc
miasta odwadniana jest przez szereg drobnych, bezimiennych dopływów Wisłoki oraz przez kanały. np. Rów Złotnicko-Berdechowski, Rów Ługi
i inne. Północno-wschodnią część miasta (dzielnice Cyranka i Smoczka) odwadniają niewielkie cieki będące dopływami kanałów (np. Rów Potok), które należą do zlewni rzeki Babulówka. Ponadto na omawianym terenie znajdują się zbiorniki wód stojących. Największym jest zespół
stawów rybnych zwanych Stawami Cyranowskimi. Na pozostałym obszarze miasta zlokalizowane są
drobne oczka wodne.
2. Wody gruntowe
Zasadniczym poziomem wodonośnym na terenie miasta Mielec jest poziom związany z utworami czwartorzędowymi (piaski i żwiry). Jest to poziom o charakterze swo-
bodnym, stabilizujący się na głębokości 1-;-5 m ppt. Miasto jest obecnie zaopatrywane w wodę z rzeki Wisłoki poprzez dwa ujęcia powierzchniowe: zasadnicze i awaryjne. Drugim dodatkowym systemem zaopatrywania miasta w wodę są ujęcia wód podziemnych w Szydłowcu (12 studni głębinowych o wydajności 680 m '/h). Pozwalają one zaopatrzyć dodatkowo w wodę 13,5 tys. mieszkańców i teren Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
V. Szata roślinna
Szata roślinna jest jednym z najważniejszych elementów przyrodniczych określonych terenu oraz istotnym składnikiem krajobrazu. Kształtuje
ona oblicze krajobrazu, jest również pewnym wyrazem wzajemnych związków i zależności pomiędzy
komponentami środowiska. Na podstawie fizjonomii, struktury, zmienności w czasie i przestrzeni szaty roślinnej możemy wnioskować
o właściwościach i zachowaniu zarówno jej samej, jak i innych komponentów, zwłaszcza gleb, świata zwierzęcego, stosunków wodnych i klimatu. Według podziału geobotanicznego Szafera (1972) teren miasta Mielec położony jest w obrębie Prowincji Niżowo-wyżynnej Środkowej Europy, Działu Bałtyckiego; Poddziału Pasa Kotlin Podgórskich, w Krainie Kotliny Sandomierskiej, w obrębie okręgu Puszczy Sandomierskiej. Najnowsze badania geobotaniczne (Dubiel E., Loster S., Zając E. u., Zając A. 1983) pozwoliły na wydzielenie w ramach Okręgu Puszczy Sandomierskiej dwóch podokręgów: Niżańskiego i Kolbuszowskiego, w obrębie którego leży miasto Mielec. Omawiany obszar odznacza się przewagą nieleśnych zbiorowisk, CZęSCIOWO
użytkowanych przez człowieka, jak łąki czy pastwiska. W zależności od sposobów wykorzystania przestrzeni w obrębie miasta można wydzielić następujące kompleksy: 1. leśno - łąkowy we wschodniej części oraz wzdłuż Wisłoki w części zachodniej - występują zbiorowiska
najbardziej zbliżone do naturalnych -lasy, łąki, pastwiska, murawy; 2. rolniczy - obejmuje występujące wobrębie miasta obszary z dominacją użytków rolnych i charakteryzujące się rozproszoną, niską zabudową typu wiejskiego; 3. ogrodowo-willowy - z charakterystycznym niskim systemem zabudowy typu willowego. Dominują tu zbiorowiska chwastów ogrodowych oraz roślinność ruderalna; 4. luźnej (blokowej) zabudowy - jest to najbardziej dynamicznie rozwijająca się jednostka przestrzenną obejmująca partie miasta położone na wschód od linii kolejowej. Zaznacza się tu wyraźna przewaga zbiorowisk ruderalnych; 5. kamienicznej (zwartej) zabudowyobejmuje stare miasto zabudową
przedwojenną. Nieliczne na tym obszarze siedliska dostępne dla roślin
zajęte są przez zubożałe zazwyczaj postacie zbiorowisk ruderalnych; 6. przemysłowo-transportowy - jest to specyficzny typ z przewagą zabudowy przemysłowej oraz dużym nasyceniem terenu urządzeniami transportowo-komunikacyjmmi (drogi, tory kolejowe wraz z bocznicami, itp.). Dominuje tu zdecydowanie roślinność ruderalna, zajmująca
skrajnie zmienione siedliska . Zaliczono tu tereny WSK i Specjalnej Strefy Ekonomicznej w północnej części miasta oraz tereny zajęte
przez inne, mniejsze zakłady przemysłowe, węzły komunikacyjne, tereny kolejowe, lotnisko, itp.
Opierając się na kryterium roli człowieka w genezie typu zbiorowiska można wyróżnić na terenie miasta Mielec kilka podstawowych kategorii roślinności (wg Chojnackiego 1990): 1. roślinność naturalną czyli zbiorowiska zbudowane z gatunków rodzimych, wchodzących ze sobą w utrwalone ewolucyjnie kombinacje; 2. roślinność półnaturalną - zbiorowiska tworzone przez gatunki rodzime, uformowane w nowe historycznie kombinacje pod wpływem, prostych, bezpośrednich oddziaływań antropogenicznych (wypas, koszenie, itp); 3. roślinność synantropijną - zbiorowiska oparte na kombinacjach gatunków miejscowych i zawleczonych przez człowieka (antropofitów), wykształcające się na siedliskach poddanych silnym działaniom ludzkim. Oprócz wyżej wymienionych w skład krajobrazu miejskiego wchodzą elementy pokrywy roślinnej nie tworzące zbiorowisk, sztuczne układy roślinności kultywowanej - zieleń
urządzona: parki, zieleń osiedlowa.
Zbiorowiska leśne i zaroślowe
Lasy zasługują na szczególną uwagę w krajobrazie miejskim. Grupują się one na wschodnim obrzeżu miasta Mielec, stanowiąc część rozległego
kompleksu leśnego ciągnącego się
po okolice Cmolasu na wschodzie, Sędziszów Młp. na południe oraz
rejon Tarnobrzega na północy.
Mniejsze powierzchnie leśne występują w obrębie doliny Wisłoki, budowane przez zespoły i zarośla łęgowe. Dominującym siedliskiem leśnym
w kompleksie wschodnim jest bór mieszany świeży z wykształcającym się w jego obrębie zespołem kontynentalnego boru mieszanego. Mniejsze powierzchnie zajmuje bór świeży, bór mieszany wilgotny z niewielkimi płatami boru wilgotnego i las mieszany świeży. Sporadycznie, w postaci niewielkich płatów spotykany jest las mieszany wilgotny i olsz. Drzewostan dominującego kontynentalnego boru mieszanego buduje sosna zwyczajna oraz dąb szypułkowy z domieszką brzozy brodawkowatej, osiki, buka. Warstwę krzewów tworzy głównie kruszyna, dąb szypułkowy i leszczyna. Runo budują najczęściej borówka czarna, orlica pospolita, siódmaczek leśny, jak i rośliny takie jak zawilec gajowy, jeżyna gruczołowata, prosownica rozpierzchła.
Zespoły suboceanicznego i subkontynentalnego boru świeżego występują na rozpatrywanym terenie przemiennie, tworząc mozaikę
w kompleksie przestrzennym boru świeżego. Wykorzystują one drobne lokalne różnice stosunków wodnych i topoklimatycznych. W drzewostanie panuje sosna, a w podroście często wprowadzany jest dąb i buk. W runie występuje borówka czarna i brusznica, gorysz pagórkowy, wrzos, konwalia majowa. Licznie rosną mchy, głównie rokietnik pospolity. Zespół porasta zwykle tereny
5
Wydanie Specialne - 26.03 .200 1
równinne i nieznacznie nachylone. Zespół śródlądowego boru wilgotnego spotykany jest na terenach nisko położonych, płaskich lub lekko zagłębionych, z dość wysokim, zmiennym w ciągu roku poziomem wód gruntowych. W drzewostanie panuje sosna zwyczajna z udziałem świerka, brzozy omszonej, dębu szypułkowego. Warstwę krzewów tworzy zwykle kruszyna, a w runie najczęś
ciej występuje trzęślica modra, borówka czama, orlica pospolita. Niewielkie powierzchnie w kompleksie przestrzennym boru mieszanego zajmują płaty znacznie zubożałe pod względem florystycznym. Jego drzewostan buduje dąb szypułkowy z udziałem graba, brzozy brodawkowatej, osiki. W warstwie krzewów rośnie leszczyna, kruszyna i jarzębina. Runo tworzą głównie zawilec gajowy, gajowiec żółty, jeżyna
gruczołowata, podagrycznik pospolity. Wzdłuż cieków wodnych - dopływów Wisłoki - występują smugi łęgu jesionowo-olszowego, często znacznie zubożałego i zniekształconego. Warstwę drzew tworzy w nim olsza czarna niekiedy z domieszką lub znacznym udziałem jesionu. W warstwie krzewów rośnie dereń
świdwa, kruszyna i dziki bez czarny, a w runie ziarnopłon wiosenny, pokrzywa zwyczajna, czartawa pospolita, knieć błotna, rzeżucha gorzka, sitowie leśne, wiązówka błotna. Wzdłuż brzegów Wisłoki zachowały się fragmenty łęgu wierzbowo-topolowego. Drzewostan tworzy topola biała i czarna oraz wierzby biała
i krucha. W runie występuje licznie jeżyna popielica oraz pnącza: kielisznik zaroślowy, chmiel, wyżpin jagodowy, psianka słodkogórz. Obecnie zbiorowisko to jest w znacznej mierze wyniszczone a w nielicznie zachowanych płatach często wypasa się bydło. Jako stadium sukcesyjne w miejscach wyciętych łęgów rozwija się zbiorowisko wiklin nadrzecznych z wierzbą wiciową i w. purpurową W bezodpływowych zagłębieniach terenu spotykany jest zespół olszu o charakterystycznej, kępkowej
strukturze runa. Niekiedy jako zbiorowisko zastępcze tego ostatniego pojawiają się zarośla łozowe.
6
Pewien udział w powierzchni leśnej mają sztuczne monokultury sosnowe. Są to zwykle młode, 20-40-letnie drzewostany sadzone na nieużytkach i zrębach .
Zbiorowiska łąkowe, pastwiskowe i murawy piaszczyskowe
W grupie tej największe powierzchnie zajmują zbiorowiska użytków łąkowych, związane przede wszystkim z doliną Wisłoki i dolinami większych jej dopływów. Spotyka się tu płaty wilgotnej łąki ostrożeniowej, okresowo wilgotnej łąki kaczeńco
wej, łąki trzęślicowej oraz zespołu sitowia leśnego, porastające tereny najbardziej uwilgotnione. Na glebach świeżych wykształca się zespół żyznej łąki rajgrasowej . Niewielkie powierzchnie w sąsiedztwie zabudowań zajmuje zespół pastwiskowy. Występują tu również
fragmenty łąk o trudnej do ustalenia przynależności fitosocjologicznej, których skład gatunkowy uwarunkowany jest w znacznej mierze przez podsiewane tu mieszanki traw, niepodzielnie panujących w tych zbiorowiskach. Niewielkie powierzchnie na terenie miasta zajmują zbiorowiska muraw piaszczyskowych. Na glebach piaszczystych lub gliniasto piaszczystych na ugorach , suchych, rzadko wypasanych pastwiskach, poboczach dróg wykształcają się niskie murawy Na skrajnie ubogich siedliskach na ugorach, zrębach, poboczach dróg gruntowych w obrębie piaskowni oraz na odlesionych wydmach spotykane są murawy szczotlichowe.
Zbiorowiska wodne, bagienne i szuwarowe
Zbiorowiska roślin wodnych reprezentowane są głównie przez dwie grupy Pierwsza - rośliny tworzące
skupienia na powierzchniach wód stojących. Do drugiej grupy należą rośliny zakorzenione na dnie naturalnych lub sztucznych zbiorników wodnych . Zespoły roślinności szuwarowej zajmują niewielkie powierzchnie. Najczęściej w dolinie Wisłoki i potoków
oraz na obrzeżach zbiorników wód stojących wykształcają się płaty szuwaru trzcinowego, mozgowego, pał
kowego, mannowego, kosaćcowego, jeżogłówkowego, tatarakowego oraz szuwarów turzycowych.
Zieleń urządzona
Na zieleń urządzoną składają się
sztucznie kompozycje kultywowanych gatunków drzew, krzewów i roślin zielnych miejscowego i obcego pochodzenia, ukształtowane
i utrzymywane w wyniku stałych za biegów pielęgnacyjnych. Do najczęś
ciej spotykanych drzewiastych ga tunków rodzimych należą: topola biała i czarna, lipa drobnolistna, jesion wyniosły, klon zwyczajny W odniesieniu do krzewów zaznacza się duża różnorodność gatunkowa. Najczęściej spotykany jest ligustr pospolity, forsycja, jaśminowiec ,
śnieguliczka biała.
Roślinność zielną kształtuje zwykle wysiewanie mieszanek kilku gatunków traw w celu osiągnięcia
zwartych płaszczyzn tr~.wników. Dodatkiem są różne gatunki ozdobnych bylin dwuliściennych ..
VI. Świat zwierzęcy.
Według podziału na krainy zoogeograficzne Uaczewski 1973 w Narodowym Atlasie Polski) miasto Mielec znajduje się w krainie Niziny Sandomierskiej. Teren miasta wykaZUje duże urozmaicenie pod względem
środowisk. Są tu, oprócz mniej lub bardziej zwartej zabudowy, również
lasy i tereny otwarte (łąki, pola orne, pastwiska) zajmujące blisko połowę ogólnej powierzchni oraz kompleks stawów rybnych. To wszystko wpływa na bogactwo i urozmaicenie świata
zwierzęcego miasta Mielca. Tereny o zwartej zabudowie są stosunkowo ubogie gatunkowo. Żyją tu te zwierzęta, które uległy synantropizacji Należą do nich krukowate - gawron, kawka oraz sroka, wróbel domowy, sierpówka, szczury i myszy Tereny otwarte są biotopem życia dla drobnej zwierzyny łownej, licznych gryzoni - szkodników pól uprawnych, ptaków preferujących przestrzenie otwarte. Tereny leśne dają schronienie większym ssakom, wielu gatunkom ptaków w tym również rzadkim i drapieżnikom, takim jak bocian czarny i jastrząb.
Jest to rejon dominacji gatunków nizinnych, środkowoeuropejskich. Gatunki górskie występują tu jedynie sporadycznie. Większość żyjących tu ptaków to bocian biały, czajka, śmieszka, dzięcioł duży, skowronek. Dużo jest gatunków żyjących
w chłodnych, umiarkowanych i subtropikalnych rejonach półkuli półno
cnej, np. krzyżówka, rybitwa zwyczajna, pełzacz leśny, kruk. A także gatunki o typie europejskim - dzię
cioł zielony, rudzik, zięba, europejsko-turkiestańskim - kuropatwa, grzywacz, szpak oraz Starego Świata, np. pustułka, dudek. Mniej liczne są typy faunistyczne: syberyjski - kwiczoł turkiestańsko-śródziemno
morski -pójdźka, indoafrykański -sierpówka, śródziemnomorski - kulczyk, chińsko-mandżurski - bażant
i palearktyczno-podgórski - kopciuszek. Większość występujących tu zwierząt jest objęta ochroną gatunkową· Wśród gatunków żyjących w granicach miasta stwierdzono jeden gatunek z czerwonej księgi zwierząt -dzierzbę czamoczelną r.
VII. Walory krajobrazowe
o walorach krajobrazowych danego terenu w znacznym stopniu decyduje budowa geomorfologiczna w połączeniu z szatą roślinną oraz zabytkami kultury materialnej. Mielec położony jest w dolinie Wisłoki na obszarze o stosunkowo mało urozmaiconej rzeźbie terenu. W granicach miasta można wyróżnić kilka zasadniczych układów architektoniczno - krajobrazowych. Pierwszym jest mielecka "starówka" skupiona wokół rynku z zabudową o charakterze małomiasteczkowym, pochodząca z początków xx w. Znajdują się tutaj ocalałe z wielkiego pożaru w 1902 r. zabytki. Do naj ciekawszych należy dawna oficyna dworska zwana "dworkiem Oborskich" z 1820r. otoczona pozostałością parku. Uwagę zwraca także interesujący
układ urbanistyczny rynku. Estetykę starówki poprawiają liczne tereny zieleni (trawniki, skwery, parki). Od zachodu stare miasto ogranicza rzeka Wisłoka z wysoką skarpą oraz zadrzewieniami nadrzecznymi. Stanowi ona cenny element krajobrazu miejskiego, jest także miejscem wypoczynku dla mieszkańców. Następnym układem architektonicz-
no-krajobrazowym są sąsiadujące ze starówką od północy i północnego-wschodu osiedla mieszkaniowe. Pierwsze z nich powstało w okresie przedwojennym, następne już po II wojnie światowej. Są to typowe osiedla złożone z bloków z małą ilością terenów zieleni, wśród których dominują trawniki i pojedyncze drzewa. Osiedla zdobią oryginalne nowoczesne rzeźby. Tereny osiedlowe otacza od wschodu Park wypoczynku i kultury oraz zabudowa jednorodzinna, tworząc miły akcent w krajobrazie miasta. Północna część miasta charakteryzuje się silnie zniekształconym krajobrazem. Znajdują się tutaj tereny przemysłowe oraz lotnisko. Obrzeża miasta to tereny o luźniejszej zabudowie, głównie jednorodzinnej. Przeważają tu grunty użytkowane rolniczo. Smugi pól przeplatane łąkami i pastwiskami oraz liczne cieki wodne w znacznej mierze przyczyniają się do urozmaicenia krajobrazu. Najbardziej naturalny charakter posiadają wschodnie tereny miasta zajęte przez lasy. Są to przeważnie
drzewostany sosnowe z domieszką dębu, urozmaicone wydmami oraz zespołem stawów hodowlanych (Stawy Cyranowskie). Kompleks leśny, którego częścią są lasy na terenie miasta, stanowi bazę rekreacyjną i wypoczynkową dla ludności Mielca.
Ocean przyrodnicza terenu miasta Mielca
Na mocy Rozporządzenia Wojewody Rzeszowskiego nr 35 z dnia 14 lipca 1992 r. następujące obszary chronionego krajobrazu: - Brzóźniański OChK; - Hyżnieńsko-Gwoźnicki OChK; - Kuryłowski OChK; - Mielecko - Kolbuszowsko - Gło-
gowski OChK; - Sokołowsko-Wilczowolski
OChK; - Strzyżowsko-Sędziszowski
OChK. - Zmysłowski OChK; Generalnie teren miasta Mielec jest wyłączony z obszarów chronionych, jedynie jego niewielka enklawa położona przy granicy z gminą Niwiska znalazła się
w granicach Mielecko-Koluszowsko-Głogowskiego Obszaru Chro-
nionego Krajobrazu. Mielecko-Kolbuszowsko-Głogowski
Obszar Chronionego Krajobrazu zajmuje powierzchnię 50512 ha, z czego w granicach miasta Mielec znajduje się ok. 132 ha. M-K-GOChK chroni jeden z najbardziej wartościowych przyrodniczo fragmentów tego regionu Pokrywają go w większości zwarte i rozległe kompleksy leśne, które są pozostałością dawnej Puszczy Sandomierskiej. Do najcenniejszych elementów f10ry należą rośliny objęte ochroną gatunkową. Wśród nich na uwagę zasługuje rzadka paproć - długosz królewski, którego stanowiska zaproponowano do ochrony w formie pomnika przyrody.
Na podstawie "Oceny przyrodniczej obszaru miasta Mielec" wykonanej przez Pracownię Sozologiczną Biura Urzą
dzania Lasu i Geodezji Leśnej O/Przemyśl, opracowała
Marzanna Madejska - Patyk
7
, WYKAZ POMNIKOW PRZYRODY NA TERENIE MIELCA
lp. Nr Położenie Gatunek chroniony Obwód na wys. Stan Wiek Utworzone przez zdrowo 1 ,3 m[cml wysokość [m l
1. 100. UL. SĘKOWSKIEGO 11 DĄB SZYPUŁKOWY 377/ 10 2 110 WOJEWODĘ 12/77 2. 104· UL. JĘDRUSIÓW DĄB SZYPUŁKOWY 435/23 2 170 WOJEWODĘ 10/ 77
rL- PARK OBORSKICH 1. OLSZA CZARNA 3 20/25 1 120 WOJEWODĘ 3/ 79
4 · 115·
2 . WIERZBA BIAŁA 380/ 20 3 120 WOJEWODĘ 3/ 79
5· 118 NA WALE WISŁOKI TOPOLA KANADYJSKA 500/ 23 4 120 WOJEWODĘ 7/ 79 6 . 158 UL. CvRANOWSKA 80 DĄB SZYPUŁKOWY 280/20 1 100 WOJEWODĘ 2/ 81
7· 159 UL.lAMOYSKIEGO 1 LIPA DROBNOLISTNA 284/ 19 1 70 WOJEWODĘ 1/ 81 8 . 160 UL. CvRANOWSKA 2 DĄB SZYPUŁKOWY 347/ 20 1 150 WOJEWOÓĘ3/81
9 · UL. SIENKIEWICZA 50 DĄB SZYPUŁKOWY 390/20 1 80 WOJEWODĘ 2/ 79 10. 1 UL. RUDNIK (PRZYST. PKS) JESION WYNIOSŁY 275/18 1 90 11. 4 TEREN KOŚCIOŁA LIPA DROBNOLISTNA 408/ 17 3 150
ŚW. MATEUSZA (STARÓWKA)
12. 5 PARK OBORSKICH
1. KLON SREBRZYSTY 325/18 2 100
13· 7 2 . KLON JAWOR 243/18 1 80
14- 8 UL. SIENKIEWICZA PRYW. DĄB SZYPUŁKOWY 300/16 1 100
~ 1. TOPOLA BIAŁA 493/26 3 150 16. 2. TOPOLA BIAŁA 520/27 1 160
~ 3 . TOPOLA KANADYJSKA 480/27 1 150 ~ 4 . TOPOLA BIAŁA 403/25 1 120 I---
505/26 160 ~ 5 . TOPOLA BIAŁA 3
~ 6 . TOPOLA BIAŁA 784/36 1 300
~ 7. TOPOLA KANADYJSKA 694/ 26 1 230 22. 8 . TOPOLA SZARA 474/32 3 150
I---"BŁONIA RZOCHOWSKIE 9. TOPOLA SZARA 476/32 150 ~ 9 2
~ NAD WISŁOKĄ" 10. TOPOLA BIAŁA 475/32 2 150
~ 11. TOPOLA BIAŁA 650/ 30 1 250
~ 12. TOPOLA BIAŁA 579/ 30 1 200
~ 13. TOPOLA BIAŁA 392/ 27 1 100 28. 14. TOPOLA BIAŁA 420/27 1 130
I---400/29 ~ 15. TOPOLA BIAŁA 1 120
~ 16. TOPOLA BIAŁA 496/ 30 1 160 UCHWAŁĄ RADY MIEJSKIEJ W MIELCU
~ 17. TOPOLA BIAŁA 510/ 28 1 160 NR XXXVII/ 237/ 97 Z DNIA
rŁ 18. OLSZA CZARNA 312/22 1 100 6 SIERPNIA 1997 R.
~ 19. OLSZA CZARNA 266/18 2 80
34· 20. OLSZA CZARNA 313/ 22 2 100
35· 10 UL. KOLEJOWA 23 (POD LASEM) LIPA SZEROKOLISTNA 360/ 22 3 100
~ 1. ŻYWOTNIK ZACHODNI 177/14 1 100
~ 2 . ŻYWOTNIK ZACHODNI 120/14 1 100
~ 3 . LIPA DROBNOLISTNA 409/21 2 130
3L 4. KASZTANOWIEC ZWYCZAJNY 360/23 1 100
~ 5. DĄB SZYPUŁKOWY 413/26 2 160
~ 6 . LIPA DROBNOLISTNA 430/23 2 140
~ 7. LIPA DROBNOLISTNA 325/26 2 100
~ 8. GRAB ZWYCZAJNY 190/22 2 80
...1Ł 9. GRAB ZWYCZAJNY 199/21 2 80
~ 13 PARK PODWORSKI W WOJSŁAWIU 10. GRAB ZWYCZAJNY 213/21 2 90
~ 11. GRAB ZWYCZAJNY 217/21 2 90
~ 12. GRAB ZWYCZAJNY 231/22 2 100
~ 13. JESION WYNIOSŁY 352/24 2 100
~ 14. GRAB ZWYCZAJNY 295/24 3 120
~ 15. LIPA DROBNOLISTNA 419/24 3 130
~ 16. LIPA DROBNOLISTNA 386/20 3 110
~ 17. LIPA DROBNOLISTNA 435/22 3 140
~ 18. KLON POLNY 260/20 3 80
54· 19. LIPA DROBNOLISTNA 466/22 2 150
55· UL. JĘDRUSIÓW 1. DĄB SZYPUŁKOWY 310/20 1 100 UCHWAŁĄ RADY MIEJSKIEJ
56. UL. ZWIRKII WIGURY 2. JESION WYNIOSŁY 250/15 2 70 W MIELCU NR XX11j206/ 2000
57- UL. ZEROMSKIEGO (PRYW) 3 . BLUSZCZ POSPOLITY 10SRED/8 OKAZ KWITNĄCY Z DNIA 9 LISTOPADA 2000 R.
8
KROK PO KROKU działania proekologiczne Mielca w końcu xx wieku
Organizacje ekologiczne nieustannie apelują do wszystkich mieszkańców Ziemi o zaniechanie rabunkowej gospodarki zasobami naszej planety. Ponieważ na ogół zgadzamy się z głównymi postulatami "zielonych" a ponadto chcemy świadomie żyć
i rozwijać się w harmonii z naturą, więc uczymy się jak szanować naturę i szukamy sposobów mądrego użytkowania bogactw naturalnych . Lokalne wspólnoty mieszkańców
miast i gmin powiatu mieleckiego są wrażliwe na stan otoczenia naturalnego i szybko aktywizują się w działaniach na rzecz środowiska, czego doświadczył niejeden samorząd czy zarząd gminy w powiecie mieleckim. Wszelkie sprawy związane z ochroną środowiska i apele o tworzenie zdrowych warunków życia trafiają u nas na podatny grunt.
Czy przyroda może mieć wartość ekonomiczną?
Czy w XXI wieku jest możliwa symbioza Człowieka i Natury?
Mieleccy radni i społecznicy z rad osiedli nie pozostawiają żadnych
sygnałów własnemu losowi, kiedy pojawia się alert ekologiczny. Wsłuchani w krytyczne głosy i alarmy mieszkańców dyskutują i szukają praktycznych sposobów na mądre użytkowanie bogactw geologicznych, skuteczną ochronę środowiska oraz rozsądne korzystanie z atrakcji przyrodniczych w celach rekreacyjnych . Wymaga to przemyślanych decyzji i solidarnego współdziałania.
JEST WODA
Takim dobrym przykładem jest zlikwidowanie notorycznych problemów z dostarczeniem wody pitnej do tysięcy mieszkań położonych na najwyższych kondygnacjach domów wielorodzinnych, które pobudowano szybciej i wyżej niż do nowej sytuacji można było dostosować możliwości
stacji pomp w zakładzie wodociągów miejskich. Jeszcze 10-15 lat temu nie było dyskusji, aby nie pojawiły się żelazne tematy o wodzie: a to mówiło się o nocnym .,łapaniu" wody na kąpiel , pranie i gotowanie, a media informacyjne nieustannie donosiły
o długich kolejkach po wodę dowożoną awaryjnie do Mielca, nawet
.t. • lIIi:. .t.... .t. ,: .t. W! ... ... ...
przez kilka kolejnych dni, kiedy kilkudziesięciotysięczne miasto było
pozbawione wody w wyniku bardzo częstych zatruć rzeki Wisłoki przez zakłady chemiczne w Pustkowie i Dębicy czy rafinerie w Jaśle .
Dziś ten problem nie istnieje. Kilka lat temu wybudowano w Mielcu wysoko wydajny zakład uzdatniania i dostarczania wody pitnej. Oprócz tego wiele się zmieniło także w miejscowościach i zakładach leżących
wzdłuż rzeki Wisłoki, toteż już nie pojawiają się alarmistyczne sygnały o skażeniu ujęć wody dla Mielca. Ponadto we wschodniej części miasta funkcjonuje ujęcie wody ze zbiornika podziemnego, więc w razie czego wody nie powinno jej zabraknąć.
Wydanie Specjat'te - 26.03 .200 l
IELCZANIN Tak więc na przestrzeni ostatnich 10 lat mieleckim samorządom pod kierunkiem Andrzeja Osnowskiego i Zdzisława Nowakowskiego oraz zarządom kierowanym przez Lucjana Surowca, Władysława Bieńka i Janusza Chodorowskiego udało się zadbać o to, aby mieszkańcy Mielca mieli wodę pitną nie tylko czystą, ale i ozonowaną, dostarczaną codziennie przez miejskie wodociągi.
Stacja uzdatniania wody eksploatowana przez Miejskie Przedsiębior
stwo Gospodarki Komunalnej jest nowoczesna i posiada europejski standard technologiczny. Przypomnijmy, że została wybudowana ze środków własnych miasta Mielca i darowizny pieniężnej rządu Japonii, udzielonej dla mieleckiej Agencji Rozwoju Regionalnego "MARR" S. A., która część japońskiego daru pożyczyła miastu na modernizację Zakładu Wodociągów MPGK w Mielcu.
JEST SKŁADOWISKO ŚMIECI
Tak samo dobrze jest z gospodarką śmieciową i wiemy, iż przez najbliższe 20 lat możemy być spokojni o to, że nie zostaniemy przysypani własnymi śmieciami. W tym celu miasto wybudowało duże składo
wisko odpadów komunalnych, które posiada wszelkie zabezpieczenia zapewniające europejski poziom ochrony środowiska naturalnego. Do użytku zostało uroczyście oddane 6 marca 1997 roku. Mieleckie składowisko leży w granicach miasta, ale jest bezpiecznie oddalone od obszarów zamieszkanych, otacza je las i ma korzystne położenie względem róży wiatrów Składowisko posiada monitorowanie stanu uszczelnienia wg systemu DDS 0est uszczelnione podwójnie) i pod wieloma wzglę
dami technicznymi należy do najnowocześniejszych w Polsce. Tę inwestycję przygotowano i wykonano w ciągu niespełna dwóch lat. Zarząd miasta pod kierunkiem Janusza Chodorowskiego uzyskał
zgodę ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa oraz przychylność dyrekcji regionalnej Lasów Państwowych w Krośnie, a także wystarał się o korzystny
10
kredyt na sfinansowanie budowy składowiska odpadów komunalnych. Roboty zakończono w grudniu 1996 roku, a oficjalne otwarcie i pierwszy zrzut
CZAS NA NOWĄ , , OCZYSZCZALNIĘ SCIEKOW
Obecnie najtrudniejsze pod względem finansowym komunalne zadania inwestycyjne czekające na realizację to: - budowa miejsko-gminnej oczyszczalni ścieków o przepustowości 18000 m3/dobę (we wstępnym kosztorysie założono, że na oczyszczalnię ścieków wraz z kolektorami potrzeba będzie ponad 60 milionów złotych, a ewentualnie z obsługą kredytu koszty sięgną poziomu 80 mln złotych), - rekultywacja starego składowiska odpadów komunalnych (na rekultywację starego wysypiska trzeba wydawać rocznie około 225 tysięcy złotych), - wdrażanie procesu utylizacji odpadów komunalnych.
18 stycznia 2001 r. minister środowiska Antoni Tokarczuk przedstawił listę 22 wniosków dotyczących inwestycji, . które zostaną zaproponowane Unii Europejskiej do dofinansowania z funduszu ISPA. Na wykazie obejmującym inwestycje zmierzające do poprawy ochrony wody i gospodarki odpadami, prowadzone przez polskie miasta i gminy, wymieniono inwestycję z Mielca -budowę oczyszczalni ścieków Zaj-
mujący się sprawami programu ISPA w Polsce wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Cezary Starczewski ma nadzieję, że komitet sterujący wyborem wniosków wybierze do finansowania również te trudniejsze. Na dodatkowej liście wniosków przesuniętych na kolejne lata znalazło się 10 inwestycji. O grant Komisji Europejskiej na dofinansowanie inwestycji ubiegało się ogółem 381 inwestorów, ale wnioski stu z nich nie odpowiadały kryteriom formalnym. Wnioski zostaną rozpatrzone w Brukseli. Przypomnijmy, że w 2000 roku Polska uzyskała akceptację dla 10 wniosków na kwotę 180 mln euro.
Lata 1994-1998 POŁOWA INWESTYCJI MIEJSKICH TO EKOLOGIA
Na 13 głównych zadań inwestycyjnych podjętych i realizowanych przez samorząd miasta Mielca w kadencji 1994-1998 aż 6 tematów dotyczyło ochrony środowiska. Wankiecie zleconej przez Zarząd
Miasta Mielca i przeprowadzonej wiosną 1998 roku przez Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji w Krakowie - wśród
15 priorytetowych tematów inwestycyjnych wyszczególnionych przez mieszkańców Mielca na 4 miejscu znalazły się sprawy ładu przestrzennego, gospodarka terenami i ochrona
środowiska, na 7 pozycji wodociągi, zaopatrzenie w wodę, kanalizacja i gospodarka ściekami, a na 10 miejscu pojawił się postulat, aby lepiej zadbać o zieleń komunalną·
W poprzedniej kadencji mieleccy radni podjęli bardzo istotne decyzje dotyczące miejskiego środowiska naturalnego. Oto one:
• w kwietniu 1995 r. przyjęto uchwałę o przystąpieniu do zmiany w "Miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego miasta Mielca" dla potrzeb lokalizacji składowiska odpadów komunalnych.
• w październiku 1995 r. powstała uchwała
o przeprowadzeniu referendum gminnego w sprawie opłat za wywóz i utylizację nieczystości stałych
• w lipcu 1996 r podjęto decyzję o zaciągmęclU wieloletniego kredytu z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na budowę nowego składowiska odpadów komunalnych oraz na wymianę filtrów węglo
wych w miejskiej stacji ozonowania i uzdatniania wody pitnej. Składowisko w Mielcu wybudowano za 4,8 mln złotych, a ozonatory i filtry węglowe kosztowały 3,8 mln zł. Miasto nadal spłaca należności związane z tymi inwestycjami.
• w grudniu 1996 r. przyjęto uchwałę o zaciągnięciu kredytu na II etap kompleksowego programu uporządkowania
gospodarki odpadami komunalnymi w Mielcu, w tym zakup kompaktora i wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów dla miasta Mielca.
• także w grudniu 1996 r. podjęto próbę
wprowadzenia na terenie miasta Mielca podatku na sfinansowanie wywozu i utylizacji odpadów komunalnych z posesji.
• w marcu 1997 r. przyjęto uchwałę o zaciągnięciu pożyczki na zadanie inwestycyjne pod nazwą "II etap kompleksowego programu uporządkowania gospodarki odpadami komunalnymi w Mielcu i wprowadzenia selektywnej zbiórki odpadów dla miasta Mielca" ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. • w listopadzie 1997 r. uchwalono
szczegółowe zasady utrzymywania czystości i porządku na terenie miasta Mielca. Na realizację kompleksowego programu selektywnej zbiórki odpadów miasto wydało kilkaset tysięcy złotych. Program został wzbogacony przez systematyczne edukowanie ekologiczne dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym.
• we wrześniu 1998 r. rozpoczął działalność Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Mielcu (zob. tekst obok).
W rezultacie tych decyzji obok głównych przedsięwzięcia, jakim było wybudowanie nowego składowiska odpadów komunalnych, zmodernizowano znaczną część sieci wodociągowej, zastosowano ozonowanie wody pitnej i wymieniono filtry węglowe, wybudowano kolejne kilometry kanalizacji sanitarnej na osiedlu Dziubków i Borek oraz wzdłuż trzech ulic, opracowano studium oczyszczalni ścieków i wykonano jej projekt, zmodernizowano miejską magistralę centralnego ogrzewania, docieplono dwa bloki mieszkalne w zasobach komunalnych, zmodernizowano jeden z głównych miejskich rowów melioracyjnych oraz rozpoczęto w 1996 roku rekultywację nieczynnego wysypiska śmieci.
ZAKŁAD UTYLIZACJI ODPADÓW KOMUNALNYCH W MIELCU
ZUOK to komunalna spółka prawa handlowego ze 100-procentowym udziałem Gminy Miejskiej Mielec. Została utworzona 28 sierpnia 1998 r. przez Zarząd Miasta. Jej celem jest gromadzenie, zagospodarowanie i utylizacja stałych odpadów komunalnych pochodzących z liczącego 47 km2 terenu miasta Mielca, podzielonego na 18 osiedli. Na mocy porozumień ZUOK przyjmuje odpady komunalne także z gminy podmiejskiej Mielec i ze Specjalnej Strefy Ekonomicznej "Euro-Park Mielec".
Składowiska odpadów komunalnych
w zasobach ZUOK znajduje się nowoczesne, 4-hektarowe składowisko
odpadów komunalnych z technicznymi i ekologicznymi zabezpieczeniami eksploatacji oraz systemem monitorowania . Po powierzchni jeździ potężny kompaktor służący do układania i ugniatania kolejnych warstw składowanych odpadów. Budowa składowiska w Mielcu trwała
kilka miesięcy Do użytku zostało
uroczyście oddane & marca 1997 r. Równocześnie od kilku lat przywraca się naturze nieczynne, prawie 2-hektarowe wysypisko śmieci. Po zakończeniu rekultywacji teren zostanie zagospodarowany na potrzeby rekreacyjne. Czynne składowisko leży w granicach Gminy Miejskiej Mielec, ale wśród lasów we wschodniej części
miasta i z dala od zabudowań mieszkalnych. Do ZUOK i składowiska jest bardzo dogodny dojazd z ul. WolnosCl, drogi wojewódzkiej Mielec-Rzeszów
Poletka ekologiczne i utylizacja odpadów
Z uwagi na istniejące w polskich gminach problemy z lokalizacją składowisk i koszty ich budowy oraz ze względu na konieczność ochrony środowiska naturalnego, na przełomie lat 1996/1997 Zarząd Miasta Mielca w pierwszym rzędzie położył nacisk na oświatę ekologiczną wśród dzieci i młodzieży Równocześnie
z prowadzeniem edukacji uczniów szkół podstawowych, gimnazjum i samorządowej średniej szkoły utworzono miejski system selektywnej zbiórki odpadów, które można przeznaczyć do przeróbki. W tym celu
11
IELCZANIN w latach 1997-2000 w większości osiedli mieleckich oraz w okolicy instytucji i małych firm wybudowano w Mielcu tzw poletka ekologiczne. Są to miejsca niewątpliwie poży
teczne, dostępne, z dużymi 1100-litrowymi pojemnikami na szkło, makulaturę, złom i tworzywa sztuczne (to najczęściej te odpady trafiają na mieleckie składowisko). Obecnie weksploatacji znajduje się ponad 250 pojemników ustawionych na ok. 70 poletkach ekologicznych. Opróżnianie pojemników odbywa się
w cyklu tygodniowym lub dwutygodniowym, po czym na terenie ZUOK odpady są magazynowane, segregowane i kierowane do przerobu u odbiorców Eksperymentalnie na osiedlu Rzochów zastosowano nowe rozwiązanie selektywnej zbiórki odpadów - zainstalowano 4 budki ekologiczne. ZUOK dokonuje odpłatnego wywozu odpadów segregowanych także z zakładów produkcyjnych. Pojemniki dostarczane są na życzenie zainteresowanej firmy
Recykling odpadów
Obecnie na polskim rynku gospodarowania odpadami jest bardzo trudno o zbycie specyficznego, odpadowego surowca. Z tych powodów na przełomie lat 1998/1999 Zarząd Miasta Mielca nawiązywał wiele kontaktów z wyspecjalizowanymi ośrodkami, w tym z Polską Unią Gospodarki Odpadami i Agencją Rozwoju Komunalnego w Warszawie. Od początku swego istnienia Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych stara się poprzez recykling wpłynąć na minimalizowanie kosztów magazynowania i wydłużenie eksploatacji nowo wybudowanego składowiska
vego fabrycznie planowane użytkowanie ma wynosić 25-30 lat). Mielec pozyskał partnerów do współpracy w zakresie recyklingu. Należy do nich znana w Polsce firma "Recykling Centrum" z Jarosławia - odbiorca opakowań i stłuczki szklanej dla Huty Szkła ,,Jarosław" Z kolei firma "Kama" z Krakowa jest stałym odbiorcą makulatury, złomu i tworzyw sztucznych, w tym plastyko-
12
wych butelek PET ZUOK zajmuje się także sprowadzaniem surowców nadających się do recyklingu (takie odpady są przyjmowane nieodpłatnie). Ich przygotowanie w bele po 400 kg lub 50 kg odbywa się w prasach o nacisku 80T i 4T Spółka przyjmuje też osady z oczyszczalni ścieków i odpady pochodzenia roślinnego, które są składowane i przerabiane w kompostowni.
Co dalej z gospodarką odpadami stałymi
W przyszłości spółka ZUOK ma zamiar intensywnie rozwinąć gospodarkę odpadami. Poszukiwane są
źródła finansowania trudniejszych przedsięwzięć i rozwiązań technologicznych, rozważany jest zakup maszyn i urządzeń do wytwarzania z odpadów różnych produktów i półproduktów. Na początek planuje się zakupienie sortowni odpadów i linii przemysłowej do ich obróbki wstępnej.
ZAKŁAD UTYLIZACJI ODPADÓW KOMUNALNYCH Sp. z 0 .0 . w Mielcu Adres do korespondencji: uL Żeromskiego 26 39-300 Mielec Telefony: teL (+ 48 17) 583 1141 teL kom. O 603787456 e- mail: um@um. mielec.pl
Lata 1998-2001 MIEJSCE DLA EKOLOGII W PIERWSZEJ MIEJSKIEJ STRATEGII MIELCA
W kadencji 1998-2002 w budżetach na lata 1999 i 2000 oraz w strategii Mielca przyjętej na okres 2000-2006 Gmina Miejska Mielec zaplanowała realizację wielu istotnych przedsięwzięć, które mają przynieść zdecydowaną poprawę w sferze ochrony środowiska naturalnego. W roku 1999 z budżetu miasta Mielca wynoszącego ok. 60 milionów złotych wydano ok. 3 mln na inwestycje proekologiczne oraz dodatkowo
przeznaczono środki na Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Dzięki nim było możliwe kontynuowanie przygotowań do budowy oczyszczalni ścieków oraz zbudowano kanalizację sanitarną
wzdłuż dwóch kolejnych ulic. Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej miasta Mielca jest w ostatnich latach sukcesywnie powiększany i wynosił
Rok Wielkość funduszu (zł) 1999 238.452 2000 335.104 2001 648.109,-
STARANIA MIASTA O FUNDUSZE NA EKOLOGIĘ
W roku 1999 prezydent miasta utworzył samodzielne stanowisko ds. kontaktów z jednostkami przyznającymi środki na dofinansowanie inwestycji komunalnych. Do tej pory złożono ok. 10 aplikacji o fundusze, z czego pozytywnie został załat
wiony wniosek o dofinansowanie rekultywacji nieczynnego składowiska odpadów komunalnych na osiedlu
Smoczka. Pomocy miastu udzielił
Fundusz Ochrony Środowiska Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie. Dotacja wyniosła 230 tysięcy
złotych, a pożyczka 700 tysięcy złotych.
MIEJSKIE AKCJE EKOLOGICZNE
Sprawami ochrony środowiska naturalnego mielecki samorząd zajmuje się nad wyraz często, ale na taką formę jak Mielecki 'TYdzień Ekologiczny "Batalia o czysty Mielec" (19-23 kwietnia 1999 r.) zarząd miasta zdecydował się po raz pierwszy Zadanie powierzono Biuru Promocji i Informacji Urzędu Miejskiego. Na forum został
zaprezentowany raport Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Rzeszowie, który rzetelnie i bez emocji oddał obraz rzeczywistości ekologicznej w Mielcu i powiecie. Przedstawiając wszelkie zagrożenia istotne dla środowiska
naturalnego Mielca i regionu szefowa podkarpackiego inspektoratu Maria Suchy równocześnie dementowała mity i nieuzasadnione pogłoski o złym stanie środowiska naturalnego w naszym mieście, wywołujące psychozę niepokoju. Z kolei goście
z Warszawy, Jarosławia i Krakowa przedstawili własne rozwiązania
problemów ochrony środowiska.
Mocny atut tego forum stanowiły
szkoły średnie z Mielca i powiatu, które doskonale przygotowaly się do przeprowadzenia Młodzieżowego
Forum Ekologicznego i wzięły udział w forum ogólnomiejskim. Aby ekologiczne forum dyskusyjne było jak najbardziej rzetelne i naturalne, a głosy w dyskusji autentyczne, organizatorzy zdecydowali, że wszelkie materiały, opracowania i podsumowania będą opublikowane w kilka tygodni po zakończeniu forum. W ślad za tym 25 czerwca 1999 r. ukazało się specjalne, ekologiczne wydanie "Mielczanina", zredagowane przez Biuro Promocji i Informacji oraz dziennikarzy z mieleckiego tygodnika "Korso", który wygrał publiczny przetarg na to przedsięwzięcie czasopiśmiennicze.
Kolejnym efektem tego spotkania było m. in. utworzenie młodzieżowej grupy ekologicznej, która działa do dziś i swe badania prezentuje w niniejszym wydaniu "Mielczanina". Wkrótce, także w odpowiedzi na sygnały zaprezentowane podczas wiosennego forum ekologicznego i wnioski grup mieszkańców Mielca, specjaliści z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Rzeszowie i kontrolerzy-ornitolodzy z ochrony przyrody przeprowadzili kontrole i badania wybranych rejonów miasta, w tym terenów leś
nych i przemysłowego obszaru Specjalnej Strefy Ekonomicznej ,,Euro-Park Mielec". Badano stan powietrza atmosferycznego i poziom hałasu. Podczas trzech etapów całodobowego monitoringu nie zanotowano alarmującego wpływu firm działających w strefie ekonomicznej, aczkolwiek zdarzyły się pojedyncze przypadki niewielkich przekroczeń
dopuszczalnych norm i za to nałożono kary. Zaobserwowano, że na wielkość stężeń imisyjnych watmosferze duży wpływ ma wzmożony ruch drogowy. W konsekwencji tego spostrzeżenia władze miejskie coraz częściej zwracają uwagę, aby inwestorzy oraz producenci i dostawcy rozważyli możliwości transportu towarów koleją. 17 sierpnia 1999 roku między zarządami miasta Mielca, powiatu mieleckiego i Agencji Rozwoju Przemysłu SA zostało podpisane porozumienie w sprawie prowadzenia monitoringu w rejonie Specjalnej Strefy Ekonomicznej "Euro-Park Mielec" . Badania powietrza i hałasu prowadził Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Województwa Podkarpackiego. Koszt tych badań, które odbyły się w trzech etapach na przełomie lat 1999/2000, wyniósł 71.000 zł, w tym 20.000 zł pochodziło z budżetu miasta. Mając na względzie stosunek władz miejskich wspierający rozwiązy
wanie kwestie ekologiczne, organizatorzy VIII Konferencji Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska "Warunki ekorozwoju w województwie podkarpackim" zorganizowali ją w Mielcu. Spotkanie z udziałem ok. 200 uczestników odbyło się 12 kwietnia 2000 roku w Centrum Wystawienniczo-Promocyjnym. Omawiano stan środowiska w województwie podkarpackim, przedstawiono zagrożenia wynikające z funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych w naszym województwie, zaprezentowano zało
żenia obszaru funkcjonalnego "Zielone Karpaty", wymieniono poglądy na temat problemów związanych
z gospodarka odpadami zawierają
cymi azbest, a także oceniono - również pod względem ekologicznym - 5 lat działalności Specjalnej Strefy Ekonomicznej "Euro-Park Mielec". Podczas konferencji podano informację, że na krajowej liście 80 miejsc zagrażających środowisku nie ma już Mielca . Okazało się przy tym, że pod względem ekologicznym obszar mieleckiej strefy przemysłowej jest najbardziej rozpoznaną częścią województwa podkarpackiego. Do działań na rzecz środowiska
przyrodniczego zaangażowane są
również instytucje oświatowe. Szkoły wraz z Urzędem Miejskim w Mielcu, Miejskim Przedsiębiorstwem Gospo-
darki Komunalnej i Zakładem Utylizacji Odpadów Komunalnych biorą udział w każdej akcji pod nazwą
"Sprzątanie Świata". Uczniowie uczestniczą we wszelkiego rodzaju konkursach ekologicznych. W szkole średniej prowadzonej przez samorząd miejski, tj . V Liceum Ogólnokształcącym, realizowany jest program nauki w dziedzinie turystyki. Ten kierunek kształcenia - dokładnie
turystykę i gospodarkę regionalną -zapewnia również Wyższa Szkoła
Gospodarki i Zarządzania, pierwsza uczelnia w Mielcu, działająca od roku akademickiego 1999/2000.
GAZ ZAMIAST WĘGLA
Jednym z naj nowszych przykładów proekologicznej działalności mieleckiego samorządu i rad osiedli było oddanie w lutym br. nowoczesnej, oszczędnej i automatycznej, gazowej kotłowni w Szkole Podstawowej nr 12 na osiedlu Rzochów. Wartość wykonanych robót wyniosła 75.400 złotych . Obliczono, że szkoła zaoszczędzi rocznie ok. 35.000 złotych. Po pierwszych dniach eksploatacji zaobserwowano, że pomieszczenia klasowe są ogrzewane równomiernie i w odpowiednim czasie, kiedy zachodzi potrzeba. Obecnie wszystkie szkoły będące
w zarządzie Gminy Miejskiej Mielec dysponują kotłowniami, w których już nie używa się opału węglowego.
Edward Michocki
13
Czy technika może mieć wartość ekologiczną?
PROGRAM I KLUBY "CZYSTY BIZNES"
Dostrzegając potrzebę włączenia
sektora biznesu w działania proekologiczne działająca w Polsce międzynarodowa Fundacja "Partnerstwo dla Środowiska" uruchomiła w 1998 r. program "Czysty Biznes". Zamiarem fundacji było zachęcenie małych firm do działania na rzecz ochrony środowiska i społeczności lokalnych.
Fundacja "Partnerstwo dla Środowiska" przygotowała program "Czysty Biznes" we współpracy z fundacją Groundwork Blackburn z Wielkiej Brytanii, która od lat angażuje małe firmy w działania ekologiczne i społeczne. W przedsięwzięciu wziął udział międzynarodowy koncern BP Amoco, który traktuje troskę o środowisko naturalne jako integralną część wszystkich swoich działań gospodarczych.
Przedsiębiorstwa, które zdecydowały się działać na rzecz ochrony środowiska, przystępują do lokalnych klubów "Czysty Biznes". Koordynatorem tych poczynań w Mielcu jest Barbara Ćwiok , która prowadzi biuro przy Inkubatorze Przedsiębiorczości "IN-MARR" ..
Mielecka grupa "Czysty Biznes" skupia 27 firm i jednostek gospodarczych z województwa podkarpackiego i świętokrzyskiego.
Z Mielca:
Biuro Analiz Energetycznych, Firma Konsultingowo-Usługowa "System Q" S. C, Zakład Pokryć Galwanicznych "GALWEX" S. C, "COVER" UPH, Agencja Rozwoju Regionalnego "MARR" SA, "EKOPROMAL" Firma Produkcyj-no-Handlowa, PPHU "POL- BUTTON" S. C, NP "Konstrukcje" Sp. z o. o., "R POL- Zakład", "MOTRONIK" S. C, ZPHU "SEG-BET", Info Market Service,
14
Przedsiębiors two "ELDOMEX" S. C,
Wielobranżowe
Agencja Rozwoju Przemysłu SA w Warszawie - Oddział ARP Mielec, TECHMIX Sp. z o. o., Wytwórnia Aparatury Wtryskowej "PZL-Mielec" Sp. z. o. o., Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska, FP "OLVIKE" S. C, "Melnox" Sp. z o. o., "Krono-Wood" Sp. z o. o., Inkubator Przedsiębiorczości "IN-MARR".
Z Nowej Deby: Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Zakład Produkcji Wody.
Z Ostrowca Świetokrzyskiego: "Ekopak", "Ekoprofit", Zakład Oczyszczania Miasta , "Interspeed".
(em)
Agencja Rozwoju Przemysłu SA - Oddział Miełec
Wytwórnia Aparatury Wtryskowej "PIL - Mielec" Sp. z o. o.
MIELECCY LAUREACI CZYSTEGO BIZNESU 2000
27 października 2000 r. na zamku
w Niepołomicach k. Krakowa odbyło się uroczyste spotkanie klubów "Czysty Biznes". Program pod tą
nazwą obsługuje Fundacja "Partnerstwo dla Środowiska". Na zamkowym spotkaniu wręczono nagrody i wyróżnienia przyznawane firmom, które współpracując ze społecznościami lokalnymi prowadziły działania ograniczające swój ujemny wpływ na środowisko naturalne.
W roku 2000 zostały dostrzeżone
osiągnięcia dwóch mieleckich podmiotów gospodarczych. W kategorii
WIZERUNEK nagrodę otrzymał oddział Agencji Rozwoju Przemysłu SA za ładny i nowoczesny budynek siedziby Specjalnej Strefy Ekonomicznej "Euro-Park Mielec" i jej zielone otoczenie: W kategorii ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM kapituła przyznała wyróżnienie dla Wytwórni Aparatury Wtryskowej "PZL-MIELEC" za wdrożenie systemu zarządzania jakością wg normy PN-ISO 9001 oraz systemu zarzą
dzania środowiskiem wg PN-ISO 14001. Nagrody i wyróżnienia za czysty biznes przyznano także
w trzech innych kategoriach: za dbałość o środowisko naturalne oraz działalność na rzecz społeczności lokalnej, zarządzanie energią, wodą
i odpadami, transfer technologii i innowacji w ochronie środowiska i zielone parki przedsiębiorczości.
W uroczystości wręczenia nagród nasze miasto reprezentował inspektor ochrony środowiska Lucjan Niziołek, który przekazał laureatom z Mielca dodatkowe nagrody prezydenta miasta Janusza Chodorowskiego za ponoszenie kosztów związanych z gospodarowaniem zgodnie z wymogami ochrony środowiska.
(em)
MELNOX LIDEREM POLSKIEJ
EKOLOGII 2000
Po dwóch latach istnienia Klubu
"Czysty Biznes" należąca do niego
mielecka spółka "Melnox" została
laureatem nagrody ministra środowiska w konkursie "Lider Polskiej Ekologii 2000". Ten prestiżowy
w kraju tytuł w dziedzinie ochrony środowiska minister przyznał za proekologiczną technologię produkcji paneli podłogowych zapewniającą
racjonalne wykorzystanie zasobów.
Wytwórca-laureat działa w Specjalnej Strefie Ekonomicznej "Euro- Park Mielec", posiada certyfikat ISO 9001 i wraz z firmą "Kronowood" jest największym inwestorem w mieleckiej strefie. Obie firmy należą do austriackiej grupy kapitałowej KRONOSPAN, która działalność gospodarczą prowadzi w wielu krajach Europy i należy do europejskiej elity tzw. zielonych zakładów produkcyjnych . Na ogólnopolski konkurs "LPE 2000" wpłynęło 46 zgłoszeń. Oprócz firmy "Melnox" z Mielca tytuł Lidera Polskiej Ekologii otrzymało Przedsię
biorstwo Usług Chłodniczych "GZ" Sp. z o. o. w Bełku za utylizację i recykling urządzeń chłodniczych
i sprzętu AGO, Elektrownia "Opole" SA w Brzeziu za system ochrony środowiska w procesie wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej . Potrzebę powołania takiego konkursu dostrzegł w 1996 r. ówczesny minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnych Stanisław Żelichowski . , który był przekonany, że wymogiem i wyznacznikiem naszych czasów stała się
konieczność naprawy szkód ekologicznych oraz propagowanie innego, niż konsumpcyjny, modelu życia
oraz gospodarowania zasobami przyrody. Uznał, że aby przyspieszyć zaangażowanie ludzi w rozwiązy
wanie problemów występu
jących w środowisku należy promować przedsięwzięcia nowoczesne technologicznie i organizacyjnie, korzystne ekologicznie i ekonomicznie,
a także akceptowane społecznie .
Zdaniem byłego ministra ma to kapitalne znaczenie dla środowiska życia nowoczesnego człowieka i pozwala na szybszą realizację trwałego
i zrównoważonego rozwoju w Polsce.
Z tych powodów cele konkursu "LPE" obejmują:
• promowanie najbardziej przyjaznych środowisku i efektywnych działań na rzecz jego ochrony,
• promowanie polskiej myśłi technicznej i naukowej, innowacyjności, oryginalności, wysokiej jakości usług, rzetel ności i etyki ekologicznej w działaniach na rzecz środowiska,
• ukazanie różnorodności działań podejmowanych na rzecz ochrony środo
wiska w Polsce oraz prezentację istniejących w naszym kraju możliwości
w tej dziedzinie.
Przedmiotem konkursu są zastosowane w praktyce przedsięwzięcia służące ochronie środowiska, w szczególności zaś nowatorskie oraz wysoce efektywne ekologicznie i ekonomicznie rozwiązania techniczne, technologiczne i organizacyjne.
Samorząd miejski w Mielcu od dawna działa aktywnie na rzecz ochrony środowiska, toteż jedną z pierwszych osób, które przesłały gratulacje Liderowi Polskiej Ekologii 2000 był prezydent miasta Janusz Chodorowski. W piśmie wysłanym do Tomasza Jańczaka czytamy:
Dostrzeżenie przez Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Natural nych i Leśnictwa ekologicznego produktu z Mielca i przyznanie za niego tak prestiżowego tytułu z pewnością służy dobremu imieniu firmy i poprawia wizerunek naszego miasta.
Mieszkańcom Mielca zawsze zależało na nienaruszaniu dobrego stanu miejscowego środowiska natural nego, dlatego nasza koncentracja wokół problematyki ekologicznej jest niezwykle wyostrzona . W konsolidacji ze społecznością władze samorządowe uczestniczą w ustawicznym ulepszaniu warunków życia we wszystkich dziedzinach, a każdy przejaw poprawy jest przyjmowany z zadowoleniem. Dla dobra i zdrowia mieszkańców oraz w interesie wizerunku mieleckiego przemysłu czekamy oczywiście na więcej.
Na podstawie biuletynu Fundacji "Partnerstwo dla Środowiska"
i materiałów własnych redakcji opracował Edward Michocki
15
I' '
OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW
Budowa oczyszczalni ścieków dla miasta jest priorytetowym zamierzeniem Inwestycyjnym zarządu miasta. Inwestycja ta umożliwi uporządkowanie kanalizacji na terenie miasta i wykonanie kanalizacji dla graniczących z miastem wsi.
Obecnie do istniejącego systemu kanalizacyjnego w mieście odprowadzane jest około 8000 m3 ścieków na dobę. Z tego jedynie 30% poddawane jest podczyszczaniu w istniejącej oczyszczalni. Pozostałe 70%, poprzez wyloty kanalizacyjne i rowy melioracyjne, jest odprowadzane bez oczyszczenia do rzeki Wisłoki, która jest głównym źródłem zaopatrzenia Mielca w wodę pitną·
Budowa oczyszczalni i kolektorów kanalizacyjnych umożliwi skanalizowanie miasta w 98% oraz terenów wiejskich w 80%. Oznacza to, że wszystkie ścieki z terenu miasta zostaną zebrane do systemu kanalizacyjnego i skierowane na oczyszczalnię. Dodatkowo systemem kanalizacyjnym zostanie objętych 15 000 mieszkańców okolicznych gmin, nie posiadających obecnie takiej infrastruktury. Realizacja inwestycji pozwoli na ograniczenie zanieczyszczenia środowiska wodnego na skutek zmniejszenia zanieczyszczeń zrzucanych do Wisłoki i niesionych z jej wodami do Wisły. Zahamowane zostanę procesy degradacji wód podziemnych i powierzchniowych. Poprawi się jakość wody dostarczanej do Stacji Uzdatniania Wody w Mielcu, poprzez znaczne wyeliminowanie ścieków trafiających do gruntu i rowów melioracyjnych, a za ich pośrednictwem do rzeki powyżej ujęcia wody. Zwiększy się ilość wody powierzchniowej, nadającej się do celów przemysłowych. Nowe kolektory to także wzrost atrakcyjności terenu dla przyszłych inwestorów.
Poprawa jakości wody w Wisłoce przysporzy dodatkowych możliwości rozwojowych regionu w postaci tworzenia baz dla turystyki, sportów wodnych, wędkarstwa i rekreacji. Uruchomienie sprawnego systemu odprowadzania i oczyszczalni ścieków pozwoli także uniknąć zagrożeń epidemiologicznych, związanych ze skażeniem ujęć wody pitnej.
16
P rzez wiele lat, aż do drugiej połowy lat dziewięćdziesiątych, Elektrociepłownia w Mielcu kojarzyła się mieszkańcom i przybyszom z wysokimi i górującymi nad miastem kominami. Powstała ona na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na ciepło w rozbudowywanej wtedy z rozmachem miej scowej fabryce lotniczej. Od 1962 roku rozpoczęto stałe dostawy ciepła i następnie energii elektrycznej produkowanej woparciu o funkcjonu jące początkowo dwa kotły parowe, a od 1969 roku trzeci oraz dwa turbozespoły AP-6 i AR-4 o łącznej mocy elektrycznej 10 MW Początkowo
głównym odbiorcą ciepła była Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego w Mielcu, ale z czasem m. in względy ochrony środowiska spowodowały, że na terenie Osiedla zlikwidowano międzyblokowe kotłownie
węglowe, a mieszkania zaczęto
ogrzewać ciepłem dostarczanym rurociągami przez fabryczną elektrociepłownię·
Były to jednak czasy, zwłaszcza dekada lat siedemdziesiątych, dyna micznej rozbudowy fabryki jak i bu dowy na terenie miasta nowych osiedli mieszkaniowych. Zarówno nowe hale i obiekty fabryczne jak i bloki mieszkaniowe potrzebowały coraz większych ilości ciepła. Aby więc przeciwdziałać rosnącemu deficytowi ciepła, w latach siedemdziesiątych rozpoczęto, a na początku lat osiemdziesiątych zakończono budowę obiektu ciepłowni, dysponującej czterema kotłami wodnymi WR-25. Razem obydwa obiekty produkcyjne Elektrociepłowni mogły
wytwarzać 234 MWt mocy cieplnej.
Elektrownie i elektrociepłownie w procesach wytwarzania energii elektrycznej i ciepła - stosownie do wielkości produkcji, wywierają odpowiedni wpływ na otaczające je śro
dowisko naturalne. Wpływają na jakość powietrza atmosferycznego, poprzez emisję naturalnych produktów pochodzących z procesów spalania paliw, oddziaływają na środowisko wodne poprzez odprowadzanie ścieków i wód chłodniczych,
ELEKTROCIEPŁOWNIA MIELEC wobec oczekiwań ekologii
a pośrednio i na glebę, m. in. poprzez gospodarkę odpadami poprodukcyjnymi i opadanie na powierzchnię
ziemi produktów spalania paliw, głównie pyłów. Do powyższych
uciążliwości dla środowiska dodać
jeszcze należy hałas pochodzący
z procesów technologicznych i pracy niektórych urządzeń oraz oddziaływanie na otoczenie różnego rodzaju pól elektromagnetycznych.
Powoduje więc to w sumie wiele obaw i różnych refleksji. Ale zadajmy sobie pytanie: czy w świetle tego mamy się cofać w rozwoju gospodarczym, albo rezygnować z wygód codziennego naszego życia, jakimi są niewątpliwie dostarczane do naszych mieszkań ciepło i energia elektryczna' Na pewno zdecydowanie nie. Ale to "nie" wiąże się z określonymi warunkami, z których jednym z nich jest ustawowe zobowiązanie władz oraz kierownictw podmiotów gospodarczych do takiego prowadzenia działalności, aby maksymalnie ograniczać negatywne oddziaływanie na środowisko. Mielecka Elektrociepłownia od począ tku swojej działalności proces produkcji nośników energii oparła
o paliwo węglowe i dlatego głów
nymi zanieczyszczeniami emitowa-
nymi do atmosfery są: dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek węgla,
pyły, a także główny naturalny produkt spalania - dwutlenek węgla, istotny ze względu na zjawisko efektu cieplarnianego. W przeszłości wielkość emisji zanieczyszczeń zależna była głównie od ilości produkowanej energii, a także różnych innych uwarunkowań. Ale jak mogło być inaczej, skoro Elektro-
ciepłownia będąc jednym z podrzędnych wydziałów pomocniczych WSK, cierpiała na brak środków potrzebnych na remonty i unowocześnianie osprzętu' Brakowało drogich urządzeń pomiarowych, a od tego przecież zależała prawidłowa i bezpieczna praca kotłów i turbozespołów Najstarsi stażem pracy pracownicy, wspominając lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte, mówią, że w sezonach grzewczych na "pełnych obrotach" pracowały nieraz wszystkie kotły Elektrociepłowni i mimo to odbiorcy żądali
jeszcze większych dostaw ciepła. Ale jak można było spełniać te żądania, gdy do ograniczeń powodowanych możliwościami urządzeń, dochodziła jeszcze dodatkowo bardzo zła jakość otrzymywanego paliwa węglowego' W tamtych czasach trzeba
było nieraz do niejednych "drzwi" pukać aby udało się na czas zgromadzić niezbędne na dany sezon grzewczy zapasy węgla. Kopalnie bowiem swój najlepszy węgiel kierowały w pierwszej kolejności na eksport, nie przejmując się zbytnio problemami takich Elektrociepłowni jak mielecka. Był on więc często
o niskiej wartości energetycznej i wysokiej zawartości popiołów oraz siarki, trafiał się też i w postaci mułów
Stąd też w okresie dynamicznego funkcjonowania wspólnego kompleksu przemysłowego jakim była
WSK "PZL Mielec", w ramach którego działała Elektrociepłownia, wobec bardzo dużych wówczas potrzeb energetycznych oraz bardziej liberalnych wymogów ochrony środowiska, przy złej jakości paliwa węglowego, skutkowało to znaczną emisją do atmosfery zanieczyszczeń typowych dla energetyki, zwłaszcza dwutlenku siarki. Konsekwencją nadmiernej w stosunku do wartości dopuszczalnej emisji dwutlenku siarki były kary naliczane przez ówczesny Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska w Rzeszowie i uznawanie mieleckiej Elektrociepłowni jako szczególnie uciążliwej dla środowiska.
Po wyodrębnieniu się w 1993 roku Elektrociepłowni ze struktur organizacyjnych Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego "PZL Mielec" w Mielcu i powstaniu Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jej Zarząd w składzie: Stanisław SOL TYS - Prezes Zarządu. Dyrektor Elektrociepłowni,
Andrzej SAJ - Wiceprezes Zarządu. Dyrektor ds. Eksploatacji, Waldemar PAJĄK - Wiceprezes Zarządu. Dyrektor ds. Remontów, Helena ROKOSZAK - Główna Księgowa, a po jej odejściu z Elektrociepłowni Bożena DZIKI - Członek Zarządu. Główny
Księgowy, musiał podjąć zdecydowane działania mające na celu zmniejszenie negatywnego
17
oddziaływania urządzeń Elektrociepłowni zarówno na środowisko jak i na zatrudnionych w niej pracowników. Siłą rzeczy wymagało to systematycznego łożenia dużych środków finansowych na zadania modernizacyjne, remontowe i inwestycyjne oraz organizacyjne, a celem tego działania Zarządu było doprowadzenie do zatrzymania naliczania kar za zanieczyszczanie środowiska, gdyż mogłoby to prowadzić
w krótkim czasie do nieodwracalnych skutków ekonomicznych. W nowej strukturze organizacyjnej Elektrociepłowni utworzono szereg stanowisk i komórek organizacyjnych' których jednym z istotnych zadań było obniżenie oddziaływania
eksploatowanych urządzeń na środowisko. Utworzono stanowisko Specjalisty ds. Ochrony Środowiska, BHP i Ppoż., działy: Zaopatrzenia, Planowania i Zbytu, odrębne stanowiska Mistrzów ds. Kotłowni i Ciepłowni, stanowisko Mistrza ds. Zmiękczalni, Pompowni i Maszynowni TUrbin, stanowiska związane z komputeryzacją i automatyzacją Spółki. Decyzją Zarządu, jednym z pierwszych zadań jakie wówczas podjęto, było nawiązanie bezpośrednich rozmów z dyrekcjami kopalń węgla kamiennego i podpisanie umów na dostawy paliwa węglowego o ściśle określonych parametrach, tzn. wysokiej wartości opałowej, małej zawartości popiołu
i jak najmniejszej ilości siarki, potwierdzanych atestami przez kopalniane laboratoria i sprawdzanych po dostawie przez laboratorium Elektrociepłowni. Choć było to bardzo kosztowne przedsięwzięcie, niemniej dało ono wymierne efekty w postaci o wiele niższej emisji dwutlenku siarki i pyłów do atmosfery, zmniejszyła się znacznie ilość pozostałych zanieczyszczeń energetycznych, a w rezultacie, również i po innych poczynaniach (głównie remontowych i inwestycyjnych), znacząco
wpłynęło to też na obniżenie oddziaływania na środowisko (poniżej
norm ustalonych odpowiednimi decyzjami). Działania pro ekologiczne Zarządu Spółki spowodowały także
przeprowadzenie wielu szkoleń dla pracowników bezpośrednio obsługujących urządzenia jak i dla nadzoru, co zmierzało do utrzymywania właściwych parametrów eksploatacyjnych. Powstanie Spółki jako samodziel-
18
nego podmiotu gospodarczego zmusiło Zarząd do podjęcia wysiłków
zmierzających do uporządkowania
i uzyskania własnych, oddzielnych dla Elektrociepłowni regulacji prawnych, pozwoleń i uzgodnień oraz podpisania stosownych umów w zakresie różnych dziedzin funkcjonowania Spółki, a związanych z ochroną środowiska. Wymagało to opracowania odpowiedniej dokumentacji, przeprowadzenia analiz i pomiarów potrzebnych do uzyskania decyzji organów administracji państwowej. Zakupiono także aparaturę do pomiaru emisji zanieczyszczeń gazowych, celem systematycznego monitorowania emitowanych zanieczyszczeń. Ponadto Spółka
zleca przeprowadzanie okresowych pomiarów (m. in. po remontach kotłów) emisji niezależnym firmom, na przykład EKOPOMIAR Rzeszów i Towarzystwo Energetyki Przemysłowej Katowice. Niezależnie od własnych pomiarów i zlecanych innym firmom, Elektrociepłownia jest systematycznie kontrolowana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie - Delegatura w Tarnobrzegu. Ostatnio taka kompleksowa kontrola została przeprowadzona w styczniu 2001 roku. Stosownie do obowiązujących ustaw i przepisów wykonawczych, Elektrociepłownia w Mielcu na bieżąco realizuje obowiązki wynikające z różnych aktów prawnych w zakresie ochrony i korzystania ze środowiska naturalnego. Obecnie Spółka posiada: - Decyzję o dopuszczalnej emisji zanieczyszczeń,
- Decyzję na prowadzenie działal
ności w wyniku której powstają odpady,
- Decyzję uzgadniającą miejsca i sposób czasowego gromadzenia odpadów,
- Pozwolenie wodno-prawne na odprowadzanie ścieków sanitarnych, przemysłowych i opadowych (dokument EURO-EKO, wspólny dla wszystkich podmiotów gospodarczych działających na terenie byłej WSK "PZL Mielec" ze względu na wspólny system kanalizacyjny).
Aktualnie posiadana decyzja Wojewody Rzeszowskiego o emisji zanieczyszczeń obowiązuje od 1 stycznia 1998 do 31 grudnia 2005 roku. Określa ona dopuszczalne emisje substancji w kglh dla poszczegól-
nych kotłów oraz łączną roczną wielkość emisji dla urządzeń grzewczych Spółki, która nie może przekraczać: - emisja pyłu ogółem -1026 Mg/rok - w tym pyłu zawieszoneg0-497 Mg/rok - dwutlenku siarki (S02) - 1730 Mg/rok - dwutlenku azotu (N02) - 330 Mg/rok - tlenku węgla (CO) - 574 Mg/rok. Po realizacji różnych przedsięwzięć organizacyjnych i modernizacyjnych, obecna roczna wielkość emisji sięga około 50% rocznych wartości dopuszczonych decyzją, a w przypadku tlenku węgla nawet poniżej 20%. Dodać należy, że powyższa decyzja nakłada obowiązek spalania paliwa węglowego o parametrach umożliwiających dotrzymanie określonych warunków: - wartość opałowa minimum 22
M]/kg, - zawartość popiołu do 21%, - zawartość siarki: dla Elektrociep-łowni do 0,75%, dla Ciepłowni do 0,8%
oraz eksploatacji instalacji odsiarczania spalin (metoda suchych addytywów) przy kotle nr 1 podczas jego pracy, prowadzenia prawidłowej eksploatacji posiadanych urządzeń odpylających (multicyklony Elektrociepłowni i baterie cyklonów Ciepłowni), a także prowadzenia pomiarów samokontrolnych z określoną częstotliwością. Zastosowane rozwiązania techniczne w Elektrociepłowni pozwalają produkować ciepło i energię elektryczną w skojarzeniu, a dzięki temu bardzo dobrze wykorzystuje się
energię zawartą w spalanym paliwie węglowym.
Gospodarka odpadami to kolejny temat mający niebagatelne znaczenie w oddziaływaniu Spółki na środowisko. Zgodnie z wymogami ustawy o odpadach, Elektrociepłownia Mielec posiada decyzję Wojewody Podkarpackiego zezwalającą
na prowadzenie działalności w wyniku której powstają odpady oraz decyzję Prezydenta miasta Mielca uzgadniającą sposób i mle)SCe gromadzenia odpadów. Dodać należy, że głównym odpadem poprodukcyjnym jest żużel, dopuszczony do stosowania w budownictwie przeznaczonym na pobyt ludzi (badania promieniotwórczości naturalnej wykonała Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie). Przeważająca
większość odpadów jest wykorzystywana gospodarczo, a składowaniu
podlegają tylko odpady podobne do komunalnych (zawartość kontenerów na śmieci) oraz odpady zawierające azbest (pozostałości z lat ubiegłych, obecnie nie kupuje się
i nie stosuje szczeliw azbestowych). Elektrociepłownia ma zawarte umowy na odbiór odpadów z odbiorcami posiadającymi odpowiednie zezwolenia (również na odbiór i transport odpadów niebezpiecznych) wymagane przez ustawę o odpadach. Z listy odpadów niebezpiecznych Elektrociepłownia posiada zużyte świetlówki , przepracowane oleje, zużyte akumulatory oraz pozostałości szczeliw zawierających
azbest, a w przyszłości wystąpią też
zużyte kondensatory zawierające
peB. Już obecnie Elektrociepłownia uzyskała decyzję Głównego Inspektora Ochrony Środowiska zezwalającą firmie POFRABAT Warszawa na odbiór tych odpadów i transport do Francji celem ich utylizacji. Jeżeli chodzi o problematykę wodno - ściekową, to w tej dziedzinie Spółka podjęła szereg przedsięwzięć mają
cych na celu przede wszystkim oszczędne gospodarowanie wodą. Elektrociepłownia posiada rozdzielczy system kanalizacji dla ścieków sanitarnych, przemysłowych i opadowych. Odprowadzanie ścieków odbywa się w ramach pozwolenia wodno-prawnego, stosownie do umów zawartych ze Spółką EDRO-EKO, która w ramach Specjalnej Strefy Ekonomicznej "E DR O-PARK" Mielec administruje sieciami kanalizacyjnymi i oczyszczalniami ście
ków. Dodać tu należy, że w zakresie ochrony wód od kilku lat wprowadzono recyrkulację oczyszczonych ścieków przemysłowych (oczyszczone ścieki zawracane są do cyklu technologicznego po wstępnym ich oczyszczeniu w osadnikach), co daje efekty w postaci mniejszej ilości zużytej wody surowej, zmniejszenia ilości odprowadzanych ścieków,
a także niższego zużycia chemikali ów potrzebnych do uzdatniania wody. Ilość odprowadzanych ścieków sanitarnych i przemysłowych jest opomiarowana, natomiast ilość
ścieków opadowych ustalana jest wskaźnikowo, z uwzględnieniem średniej ilości opadów oraz wielkości i charakteru terenów Spółki. Za gospodarcze korzystanie ze środowiska Elektrociepłownia Mielec co kwartał uiszcza odpowiednie opłaty.
W sumie za rok 2000 za emisję
Spółka zapłaciła 489 tys. zł. Nie sposób tu wymienić wszystkich działań technicznych . (w tym głównie unowocześnień, inwestycji, automatyzacji i prac remontowych), które w sumie przyczyniły się do zmniejszenia w latach 1994 - 2000 oddziaływania na środowisko.
W pierwszej kolejności wykonano instalację suchego odsiarczania spalin na kotle nr l, dokonano modernizacji i przeprowadzono remont generalny urządzeń odpylających,
wykonano remont systemu odprowadzania żużla, systemu kanałów odprowadzających spaliny, obok Elektrociepłowni na trzech kominach wymieniono na nowe zużyte ich fragmenty, zakładając odpowiednie zwężki na końcach kominów. Wprowadzono pełny monitoring pracy urządzeń
Elektrociepłowni w oparciu o ich opomiarowanie odpowiednim osprzętem. W ramach prowadzonych
od ubiegłego roku remontów generalnych poszczególnych kotłów
zwraca się uwagę nie tylko na zwiększenie ich sprawności energetycznej i automatyzację obsługi, ale też na uzyskanie jeszcze korzystniejszych wyników w zakresie zmniejszania emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Zwrócono też uwagę na zmniejszanie emisji hałasu . Zainstalowano tłumiki hałasu na króćcach wydmuchowych pary, emitujących hałas
w trakcie rozruchu urządzeń oraz obudowano materiałami dźwiękochłonnymi pompy i wzbudnice obydwu generatorów turbin. Czy te obecne działania Zarządu
w zakresie poprawy sprawności oraz unowoczesmania urządzeń
i obiektów za kilka lat wystarczą wobec przepisów i wymagań ekologicznych, jakie towarzyszyć będą
wejściu Polski do Dnii Europejskiej? To się dopiero okaże ...
Jacek Krzysztofik, Edward Warchol
19
Retrospekcja sozologiczna '93 z terenu Mielca
• ZAGROZENIA EKOLOGICZNE kierunki zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym
Działalność gospodarcza człowieka
zmierzająca do zaspokojenia wszelkich potrzeb oraz zabezpieczenia swych interesów jest głównym czynnikiem zniekształcającym środo
wisko. Zmiany te są w większości przypadków niekorzystne i nieodwracalne dla środowiska przyrodniczego. Dotyczy to głównie ubocznych efektów działalności przemysłowej.
Oczywiście, nie można jednak degradacji środowiska przypisywać tylko przemysłowi, ponieważ udział w puli zanieczyszczeń ma także rolnictwo i przemysł żywnościowy (ok. 30-40 proc.) oraz komunikacja i bytowa dzia~§!)ność człowieka.
WojJ~Ództwó.-podkarpackie nie należy do regionów o najwyższym stopniu uprzemysłowienia, jednakże działalność przemysłu zarówno miejscowego jak i z terenów ościennych (Elektrownia "Połaniec", "Siarkopol" w Tarnobrzegu i Zakłady Azotowe w Tarnowie) spowodowało
zaliczenie północno-zachodnich terenów województwa (w tym miasto Mielec)/do obszaru ekologicznego zagrożenia (21 tarnobrzeskiego).
EFEKTY ODDZIAŁYWANIA CZŁOWIEKA NA ŚRODOWISKO
Zanieczyszczenie powietrza
Powietrze atmosferyczne jest jednym z najważniejszych ele-mentów środowiska przyrodniczego. Problem zachowania jego czystości, obok ochrony wód powierzchniowych, jest obecnie najważniejszy
w grupie związanych z ochroną środowiska. Najogólniej można powiedzieć, że
negatywne zmiany zachodzące w atmosferze dotyczą zmiany składu
chemicznego. Polegają one na wprowadzeniu do atmosfery nowych ilościowo i jakościowo składników stałych. / Ustawodawstwo polskie określa dopuszczalne ilości substancji zanieczyszczających powietrze i odrębne dopuszczalne normy stężeń aJa tzw. obszarów specjalnie
20
chronionych (parków narodowych, rezerwatów, parków krajobrazowych, terenów uzdrowisk i ochrony uzdrowiskowej) oraz pozostałych terenów (z wyłączeniem rejonów zajętych przez jednostki organizacyjne prowadzące działalność gospodarczą
powodująca zanieczyszczenie powietrza). W granicach miasta Mielca nie ma terenów, które spełniałyby
kryteria obszarów specjalnie chronionych.! Głównymi składnikami zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego są pyły, dwutlenek siarki, tlenek węgla (czad), węglowodory i związki ołowiu. O stanie czystości powietrza decydują tutaj zarówno źródła lokalne jak też imisja z zewnątrz. Według ustaleń pracowni sozologicznej w Przemyślu pochodzących z połowy lat 90. emitorami na terenie Mielca były zakłady przemysłowe,
elektrociepłownia, cegielnia, wytwórnia prefabrykatów, wytwórnia bitumu, piekarnie, szereg małych
kotłowni i paleniska domowe. Istotnym źródłem zanieczyszczeń
atmosfery są pojazdy mechaniczne. Emitują one ok. 25% ogólnego poziomu tlenków azotu i tlenku węgla oraz ok. 60% węglowodorów. Motoryzacja jest obok przemysłu głównym źródłem emisji ołowiu i azbestu. Emisja pochodząca z tego źródła ma charakter pasmowy i jest szczególnie uciążliwa w miastach o zwartej zabudowie wzdłuż ulic o dużej częstotliwości ruchu pojazdów mechanicznych. Badania nad stopniem zanieczyszczenia powietrza prowadzą ośrodki badań i kontroli środowiska. Obserwowane są podstawowe zanieczyszczenia powietrza takie jak stężenie S02 i opad pyłu . Najgroźniejszym zjąwiskiem jest skażenie atmosfery związkami
siarki, a szczególnie dwutlenkiem siarki z uwagi na powszechność jego występowania i właściwości toksyczne. Wyemitowany dwutlenek
I I
I I
I I I I I
I " I I I I
I I I
I I ,
I I I I
I
I I I I I I I I I
I " I
I I I I I " I
siarki może utrzymywać się watmosferze przez wiele dni i przemieszczać na znaczn~ odległości, utleniając do bezwodnika kwasu siarkowego, który w połączeniu z parą wodna tworzy kwas siarkowy. Opadając w postaci gazu lub kwasu powoduje zakwaszenie gleby i wody oraz uszkadza aparat asymilacyjny roślin , co pociąga za sobą spadek asymilacji substancji organicznej. Zakwaszenie gleby sprzyja uwalnianiu się z kompleksu sorpcyjnego związków szkodliwych dla roślin
i ludzi. W roku 1993 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie przeprowadził 136 kontroli i wykonał 40 kontrolnych pomiarów emisji w 32 zakładach. Stan atmosfery nie był alarmujący w byłym woj. rzeszowskim, niemniej jednak niektóre miasta (w tym Mielec) zakwalifikowano do miejscowości o dużej skali zagrożenia emisją zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych, tj. WSK "PZL- Mielec" Elektrociepłownia
"PZL-Mielec". Pomiary zanieczyszczenia powietrza w 1993 r. były wykonywane w siedmiu miejscowościach, także
w Mielcu. Średnie dobowe stężenia dwutlenków siarki i tlenków azotu nie wykazały przekroczeń norm (0,200 mg/m' dla SOl i 0,150 mg/m' dla NO,). Nieco powyżej normy (0,120 mg/m') kształtowało się
średnie dobowe stężenie pyłu zawieszonego, które wynosiło 0,124 mg/m' . Wyniki badań przeprowadzonych przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska wykazały stosunkowo duże zagrożenia środowiska ze strony przemysłowych zanieczyszczeń śro
dowiska. Najszybciej na wzrost zanieczyszczeń reagują lasy poprzez pogorszenie stanu zdrowotnego i osłabienie odporności biologicznej drzew. Lasy na terenie Mielca znaj dowały się w I i II strefie uszkodzeń przemysłowych .
O wysokim stopniu zanieczyszczenia powietrza świadczyło zaliczenie terenu Mielca do Obszaru 21 Tarnobrzeskiego ekologicznego zagrożenia.
Zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych
Źródłem zanieczyszczenia wód zarówno powierzchniowych jak i wgłębnych są odprowadzane do wód substancje pochodzenia naturalnego i powstałe w wyniku działalności gospodarczej człowieka. Zanieczyszczenia pochodzenia naturalnego wpływają głównie na skład chemiczny wody. Dostają się do wód w wyniku wymywania podłoża
i spływów powierzchniowych. Zanieczyszczenia będące efektem działalności człowieka przenikają do wód ze źródeł o charakterze punktowym bądź obszarowym. Najstarszym i najbardziej obfitym źródłem zanieczyszczeń są ścieki bytowo-komunalne, które - najczęściej nie oczyszczone - są odprowadzane bezpośrednio do cieków wodnych, bądź przedostają się do wód podziemnych z nieszczelnych sieci kanalizacyj nych. Poza z ściekami komunalnymi i przemysłowymi zrzucanymi do cieków wodnych do zanieczyszczania wód powierzchniowych i podziemnych przyczynia się gospodarka rolna. Intensyfikacja produkcji roślinnej i upraw ogrodniczych wymaga stosowania nawozów mineralnych i środków ochrony roślin, które jednak stanowią największe zagrożenie, ponieważ zawierają znaczne ilości metali ciężkich. Groźne jest również wykorzystywanie ścieków
komunalnych bądź odpadów przemysłowych do nawożenia gleby. Nadmierne stosowanie nawozów sztucznych powoduje gromadzenie się w glebie metali ciężkich i substancji toksycznych - azotanów i fosforanów, które są następnie wymywane do cieków wodnych. Znaczącym czynnikiem zanieczyszczającym wody są ścieki organiczne pochodzące z wielkotowarowej hodowli zwierząt. Szkodliwe jest również nawożenie gleb surową, nie przefermentowaną gnojowicą .
W miastach istotnym źródłem zanieczyszczeń środowiska są bazy samochodowe i stacje paliw, a także komunikacja drogowa i kolejowa. Duże zagrożenie stanowią też "dzi-
kie" wysypiska śmieci, lokalizowane często w bezpośrednim sąsiedztwie rzek, stawów, kanałów czy miejsc po eksploatacji piasku, gliny, żwiru itp. Teren Mielca należy w głównej
mierze do zlewni rzeki Wisłoki , która na tym terenie wg badań z 1993 r. prowadziła wody nie odpowiadające normom dla wód powierzchniowych. Było to spowodowane głównie dużym zanieczyszczeniem bakteriologicznym (coli typu kałowe
go). Również ze względu na przekroczenie dopuszczalnych norm przez niektóre wskaźniki fizyko-chemiczne (azotyny, fosforany, fosfor ogólny, BZT, formaldehyd i miedź)
wody rzeki Wisłoki nie odpowiadały normom. W 1988 roku Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska przeprowadził badania wód podziemnych w rejonie Mielca. Wyodrębniono 4 klasy: I kI. - wody najwyższej jakości
(czyste, nie wymagające uzdatniania)
II kI. - wody dobrej jakości (można je używać do picia bez uzdatniania lub po ewentualnej dezynfekcji),
III kI. - wody słabej jakości o ponadnormatywnej barwie, mineralizacji, twardości oraz stężeniu
siarczanów żelaza i manganu (ich wykorzystanie wymaga uzdatniania i dezynfekcji) ,
IV kI. - wody o niskiej jakości wykazujące ponadnormatywne wartości cech fizycznych i chemicznych (w zasadzie nie nadają się do wykorzystania).
Istniejące w przyrodzie wody pozaklasowe, a więc złej jakości,
21
Wt;j danie Specjat,,,,e - 26.03.200 l
IELCZANIN posiadają wysokie stężenia skład
ników toksycznych.,
W Mielcu funkcjonuje miejska oczyszczalnia ścieków, ale jest przestarzała i posiada za niską wydajność (ok. 8.000 m3/dobę). toteż moż
liwe jest oczyszczenie tylko kilkunastu procent ścieków. Od 1999 r. samorząd miejski posiada zatwierdzony projekt techniczny oczyszczalni o wydajności 18.000 m3 na dobę, dysponuje w pełni wykupionym terenem pod inwestycję,
a w roku 2000 otrzymał pozwolenie na budowę obiektu. Zarząd miasta stara się o dotację na oczyszczalnię ścieków, którą szacuje się na wartość ok. 60 mln zł. Ponieważ miasto nie jest w stanie samodzielnie sfinansować budowy tego obiektu, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska poparł projekt inwestycyjny do europejskiego programu dotacji ISPA i wiadomo już, że Mielec znajduje się na krajowej liście 8 kandydatów ubiegających się o dotację.
Skażenie i degradacja gleby
Głównym źródłem skażenia idegradacji gleb są zanieczyszczenia emitowane do atmosfery (pyły, gazy), składowanie odpadów oraz komunikacja. Istotny wpływ na zanieczyszczenie gleb odgrywa duże natężenie ruchu kołowego. Rozlokowana na obrzeżach miasta gospodarka rolna w znaczący sposób przyczynia się do skażenia gleby, zwłaszcza przez nadmierne stosowanie nawozów mineralnych i środków ochrony roślin, które powoduje gromadzenie się w glebie substancji szkodliwych dla zdrowia. Źródłami zanieczyszczeń gleby w Mielcu są stacje paliw, bazy transportu samochodowego i "dzikie" wysypiska śmieci, a także przemysł materiałów budowlanych. Na terenie miasta czynne są wyrobiska, które w przyszłości powinny zostać zrekultywowane Degradacja gleby na terenach miejskich stanowi jeden z poważniejszych problemów wochronie środowiska, ponieważ na znacznej powierzchni miasta, silnie zurbanizowanej, nastąpiło w zasa-
22
dzie zupełne przekształcenie powierzchni ziemi.
Prognoza zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym
zagrożeń
Największe zagrożenie stanowiły zanieczyszczenia atmosfery, gdyż
szkodliwe substancje emitowane przez przemysł są przenoszone na znaczne odległości i miejscowy opad
niekoniecznie musi pochodzić ze źródeł lokalnych. Najbardziej widoczne efekty szkodli-wego wpływu zanieczyszczeń
można było zaobserwować
zwłaszcza w lasach na obszarze administracyjnym Mielca, które zaliczono do I i II strefy uszkodzeń przemysłowych. Jak wiadomo, duże
znaczenie mają tutaj zachodnie i południowo-zachodnie wiatry przeno-
szące zanieczyszczenia z rejonów uprzemysłowionych (aglomeracja śląsko-krakowska, Tarnów, Elektrociepłownia "Połaniec", Siarkopol). Bezpośredni wpływ na zanieczyszczenia atmosfery na terenie Mielca miała tzw. emisja niska pochodząca z reguły z niewielkich zakładów
przemysłowych, małych kotłowni
i palenisk domowych. Natomiast tzw. emisja wysoka z zakładów przemysłu kluczowego miała stosunkowo niewielki wpływ na czystość atmosfery w samym mieście, była
jednak uciążliwa dla terenów sąsiednich znajdujących się na kierunku dominujących wiatrów.
Specjaliści prognozowali w 1993 roku, że przyszłe lata prawdopodobnie nie przyniosą znaczącego
zmniejszenia imisji przemysłowych, które będą się utrzymywać na ówczesnym poziomie ze względu na stagnację gospodarki" jednakże nie spowoduje to znaczącej poprawy środowiska. Podkreślano, że nawet w przypadku spadku poziomu imisji nie nastąpi natychmiastowa po
prawa stanu środowiska naturalnego ze względu na znaczną kumulację w nim substancji trujących
(szkodliwych). Istotnym czynnikiem niekorzystnie wpływającym na środowisko przyrodnicze jest niekontrolowany wzrost natężenia ruchu kołowego, opartego z reguły o tabor samochodowy produkowany według przestarzałych technologii , które powodują nadmierną emisję szkodliwych substancji jak związki ołowiu i azbest Na szczególnie niebezpieczne zagrożenia narażone są obszary zwartej zabudowy miejskiej. Wynikiem ograniczonej ilości
oczyszczalni oraz z reguły przestarzałej technologii jest ogólne zanieczyszczenie wód ściekami przemysłowymi i komunalnymi. Budowa odpowiedniej ilości oczyszczalni wpłynęłaby znacząco na poprawę jakości wód. Uważano, że na zahamowanie niekorzystnych zmian zachodzących
w środowisku przyrodniczym Mielca wpłynie realizacja programu ochrony środowiska zawartego w planie przestrzennego zagospodarowania miasta. Uznając za możliwą powolną poprawę w tej kwestii uważano, że podobne programy powinny być realizowane także w sąsiednich gminach.
Propozycje działań zmierzających do zahamowania
niekorzystnych zjawisk
Na początku lat 90. Uważano, że stan niekorzystnego przekształcenia środowiska doszedł w niektórych rejonach kraju do poziomu klęski ekologicznej (np. Obszar 21 Tarnobrzeski). Apelowano więc o szybkie i kompleksowe działania zmierzające do zahamowania destrukcyjnych procesów. Główne działy gospodarki narodowej, tj. przemysł i rolnictwo powinny przejść na nowe technologie nie powodujące szkód dla środowiska
przyrodniczego, które jednocześnie wykorzystałyby maksymalnie produkty uboczne i odpadowe. Za idealne było uznawane rozwiązanie
o charakterze układów zamkniętych pobierających ze środowiska jedynie surowce, a wydalające tylko produkty finalne bez ubocznych, szkodliwych substancji. Wspomniano o pracach nad opracowaniem tech-
nologii przetwarzających najtańsze paliwa stałe (np. węgiel brunatny i kamienny) na gazowe bądź umożliwiające ich odsiarczanie.. Badania wykazały, że odzyskanie tylko połowy ilości siarki wyzwalanej w ciągu roku w procesach spalania zaspokoiłoby roczne zapotrzebowanie na ten pierwiastek, a tym samym zostałaby zlikwidowana emisja siarki. Poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia ludzi jest przestarzały technologicznie tabor samochodowy, powodujący zanieczyszczenie gleby i powietrza tlenkami węgla, azotu, ołowiu i azbestem, a więc substancjami bardzo toksycznymi. Zastosowanie nowoczesnych technologii w przemyśle samochodowym a także upowszechnienie stosowania paliw bezołowiowych w znaczący sposób wpłynęłoby na zahamowanie niekorzystnych przemian w środowisku. Jednakże sama technika motoryzacyjna nie wystarczy, bowiem wzrost liczby samochodów przyczynia się nie tylko do zrównania je osiągnięć ekologicznych, ale powoduje dalszy wzrost emisji. Należy
przy tym dążyć do ograniczenia masowej motoryzacji jako sprzecznej z ekorozwojem. Efektywną ochronę drugiego komponentu środowiska, jakim są zasoby wodne, mogą przynieść tylko nowe technologie pozwalające na znaczne zmniejszenie poboru wody lub stosowanie obiegu zamkniętego. Nie bez znaczenia pozostaje również budowa indywidualnych i zbiorowych oczyszczalni ścieków. Należy dążyć do zapobiegania powstawaniu skażeń, a nie likwidować skażenia już zaistniałe. Ochrona zasobów wodnych to nie tylko zachowanie czystości wody, ale także jej zasobów ogólnych. Konieczna jest ochrona obszarów wodonośnych, naturalnych zbiorników retencyjnych, a także tworzenie nowych poprzez tzw. małą retencję. W celu ochrony lasu jako czynnika glebo- wodochronnego oraz klimatotwórczego gospodarka leśna powinna dążyć do stanu, w którym zbiorowiska leśne w jak najwięk
szym stopniu będą wypełniać funkcje ekologiczne.
Za istotne przedsięwzięcia mające
na celu ochronę środowiska na terenie Mielca w 1993 r. uznano:
- wykonanie w niezbędnym zakresie instalacji kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków,
- uporządkowanie gosp~arki odpadami, w tym li~idacja
i uprzątnięcie "dzikich" wysypisk śmieci,
- zaopatrzenie istniejących emitorów zanieczyszczeń w urzą
dzenia odpylające i odsiarczające o dużej sprawności, zachowanie pełnej sprawności urządzeń istniejących,
- przechodzenie w miarę możli
wości na ogrzewanie gazowe, - nie dopuszczanie do powstawania zakładów przemysłowych i usług uciążliwych dla środowiska,
- bezwzględne egzekwowanie przestrzegania przepisów o ochronie środowiska w gospodarce wodno-ściekowej, szczególnie w zakładach przemysłowych
- prowadzenie systematycznych badań jakości wód i powietrza w wybranych punktach kontrolnych,
- poprzedzanie każdej inwestycji analizą jej przyszłego wpływu na środowisko,
- właściwe kształtowanie stref ochrony wokół obiektów uciążliwych dla otoczenia,
- rekultywacja terenów po eksploatacji piasku, żwiru i gliny oraz zniszczonych w wyniku działań
inwestycyjnych, - zachowanie i ochrona istniejących
terenów zieleni i tworzenie nowych.
23
Wydanie Specjalne - 26.03.200 l
IELCZANIN Określenie możliwości rekultywacji terenów
zniszczonych przez przemysł i urbanizację
Rekultywacja gruntów polega na przywróceniu lub nadaniu im wartości użytkowych, a w szczególności na takim odtworzeniu warunków biologicznych, w których wymiana między glebą a szata roślinną zapewnia pozytywny przebieg sukcesji roślinnej i zapewnia intensywny rozwój procesów bioekologicznych. Do rekultywacji nieużytków zobowiązane są osoby prawne lub fizyczne, których działalność stała się przyczyną utraty wartości użytkowej gruntów. W zależności od stopnia przekształcenia terenu stosowane są różne
kombinacje metod rekultywacji. Pierwszy obejmuje tzw. rekultywację rolną lub leśną, zmierzającą do przysposobienia terenów pod zagospodarowanie rolne lub leśno-zadrzewieniowe. Drugi kierunek dotyczy przygotowania nieprzydatnych do użytkowania rolnego lub leśnego terenów poeksploatacyjnych, które nadają się do zagospodarowania specjalnego, np. przez zalanie wodą,
urządzenie terenów rekreacyjnych itp. Specjaliści w tej dziedzinie uważali w 1993 r., że praktyczne znaczenie na terenie Mielca ma rekultywacja leśno-zadrzewieniowa. Rekultywacji wymagają te fragmenty obszaru miasta, w których eksploatowany był piasek i żwir. Sugerowano, aby teren wyrównać i zadrzewić lub zakrzewić.
ZAKRES ZAGADNIEŃ PRZYRODNICZYCH NIEZBĘDNYCH DO UWZGLĘDNIENIA
W NOWEJ WERSJI PLANU ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO MIASTA MIELCA
Ochrona środowiska przyrodniczego jest ściśle powiązana z innymi działami gospodarki, często pozostając w kolizji z ich interesami. Pogodzenie racji obu stron
24
jest bardzo ważnym i trudnym problemem. Jednym ze sposobów jego rozwiązania jest racjonalne rozplanowanie przestrzenne poszczególnych elementów gospodarki, tak aby nie zagrażały środowisku przyrodniczemu oraz takie kształtowanie krajobrazu naturalnego, by w sposób nieszkodliwy wykorzystać zasoby przyrody dla celów gospodarczych. Prowadzenie działalności gospodarczej w środowisku musi być podporządkowane prawom przyrodniczym, a jego intensywność nie może naruszać zdolności ekosystemów do samoregulacji. Ważnym czynnikiem, który decyduje o zachowaniu równowagi ekologicznej jest ochrona zachowanych systemów naturalnych posiadających istotne znaczenie dla stabilności układów i procesów ekologicznych. Duże znaczenie ma również ochrona wykształconych historycznie harmonijnych krajobrazów kulturowych, gdzie czło
wiek bezkolizyjnie funkcjonuje w środowisku naturalnym. Powyższe postulaty spełnia
system obszarów chronionych, znany od 14 lipca 1992 r. jako Mie-lecko-Kolbuszowsko-Głogowski
Obszar Chronionego Krajobrazu (50512 ha). Obejmuje on także
132-hektarową enklawę pośród 648 ha lasów znajdujących się w części wschodniej Mielca. Obszar chronionego krajobrazu może być wszechstronnie użytkowany pod względem gospodarczym i turystycznym, z wyłączeniem form uciążliwych dla środowiska . Poza wspomniana przestrzenną formą ochrony na terenie miasta Mielca zastosowano jeszcze ochronę pomnikową
drzew rzadkich okazów miejskiego drzewostanu.
Zdaniem autorów opracowania sozologicznego (zaznaczmy, że wyrażonym do 1995 roku) nowa wersja planu zagospodarowania przestrzennego powinna uwzględnić: - utworzenie Mielecko-Kolbuszowsko-Głogowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu,
-lokalizację istniejących i projektowanych pomników przyrody żywej,
- właściwe gospodarowanie w lasach znajdujących się w obrębie miasta, zmiana funkcji gospodarczych na ochronne i rekreacyjne,
- ochrona i odpowiednie zagospodarowanie cieków wodnych oraz małych zbiorników wód stojących, bę
dących istotnym elementem klimato- i krajobrazotwórczym,
- właściwa lokalizacja i użytkowanie ogrodów działkowych, będących
także terenami rekreacyjnymi, - prawidłowe kształtowanie zieleni
miejskiej, - kształtowanie agrokrajobrazu na obrzeżach miasta mające na celu ograniczenie skutków ujemnego oddziaływania intensyfikacji produkcji rolnej,
- rekultywację terenów poeksploatacyjnych i zniszczonyć:h w wyniku działań inwestycyjnych,
- uporządkowanie gospodarki odpadami i ściekami,
- ograniczenie w miarę możliwości
ruchu kołowego na terenach o naj bardziej zagęszczonej zabudowie.
(Materiał opracował Edward Michocki wykorzystując specjałne wydawnictwo z 1995 roku, zatytułowane "Ocena przyrodnicza obszaru miasta Mielec, województwo rzeszowskie". Zawierało ono wyniki badań przeprowadzonych do pierwszej połowy lat 90., a zostało sporządzone w Pracowni Sozologicznej Biura Urzqdzania Lasu i Geodezji Leśnej Od· dział w Przemyślu)
Referat uczniów I Liceum Ogólnokształcącego na woJewódzkć\ konferencję "Przemysł podkarpackiego a stan środowiska w regionie"
Na wstępie chcieliśmy podziękować władzom miasta za zaproszenie nas, tj. uczniów I Liceum Ogólnokształcącego im. St. Konarskiego, do uczestnictwa w forum ekologicznym. Korzystając z okazji chcieliśmy zaprezentować krótko naszą działal
ność na rzecz zrównoważonego rozwoju. Jesteśmy uczniami klasy o profilu ekologicznym. Dlaczego ten profil wybraliśmy?
Po pierwsze: skupia on młodzież
wrażliwą na piękno przyrody. Po drugie: wskazuje jedną z wielu ścieżek edukacyjnych prowadzących do zdobycia atrakcyjnego zawodu, np. związanego z ochroną przyrody, czy kształtowaniem krajobrazu. Po trzecie: zdobywana wiedza np.: z historii, czy z geografii lub języka obcego, zawiera elementy związane z ekologią, co - jak się okazuje - jest zgodne z "Deklaracją z Rio" podpisaną przez władze naszego państwa. Z deklaracji wynika, że cywilizacja powinna rozwijać się w sposób zrównoważony, czyli adekwatny do potencjalnych możliwości środowiska, a taki rozwój może być kierowany tylko przez ludzi wykształconych
w duchu ekologicznym bez względu na profesję jaką reprezentują. Współczesny człowiek, dla którego przyszłość naszej planety coś znaczy, powinien wybierać właśnie taki model edukacji. Skromna baza materialna naszej szkoły nie pozwala wszystkim uczniom na uczestnictwo w najciekawszych formach zdobywania wiedzy tj. w wyjazdowych sesjach naukowych, czy w monitoringu stanu wody w Wisłoce. Te formy zdobywania wiedzy realizowane są dzięki finansowemu i merytorycznemu wsparciu władz naszego miasta oraz Centrum Edukacji Ekologicznej Wsi z siedzibą w Krośnie, za co dzisiaj
w imieniu dyrekcji naszej szkoły, nauczycieli nas uczących i naszym serdecznie dziękujemy. Po tym wstępie chcemy zaprezentować państwu afekty badań czystości wody w rzece Wisłoce, przeprowadzonych w roku szkolnym 2000/2001 metodami chemicznymi i wnioski, jakie według nas wypływają z analizy wyników. Zdajemy sobie sprawę, że środki jakimi dysponujemy pozwalają tylko na bardzo wybiórcze badania. Nie daje to pełnego obrazu stanu czystości wody. Badamy pięć parametrów jakości wody tj.: -odczyn pH, - tlen rozpuszczony w wodzie, - azot azotanowy, - fosforany rozpuszczone, - przewodnictwo elektrolityczne.
Odczyn wody (pH) jest bardzo istotny dla rozwoju fauny wodnej np. pstrąg potokowy ginie, gdy pH spada poniżej 6,5, również larwy jętek giną także przy odczynie o tej wartości.
Bardzo niebezpiecznym zjawiskiem są reakcje chemiczne metali ciężkich w wodzie o obniżonym pH, które w tych warunkach zmieniają formę z nierozpuszczalnych tlenków i wodorotlenków na rozpuszczalną
formę jonową, która może być przyswajalna przez szereg organizmów wodnych, stanowiąc zagrożenie dla ich życia. Z naszych badań wynika, że pH wody w Wisłoce zbliżone jest do wartości obojętnych lub lekko zasadowych, tj . 7-8, czyli pod tym względem woda mieści się na pograniczu I i II klasy czystości (wykres I).
8 .. · • • • 1 .... . 0.0.
6 .. 0.0 ••••• o.
S .... 0.0. •• •
4 • 0.0 •••
J • • • 'l ; ~:_.: _:.:_.:~ ... _:._: .. _ .. ~ .. _. _. ~--_ .. ~ ... ~ .. _ .. _ ... -.. ~::_: :_::_:::~::_:::_::~:::
łXOO xoo XII 00 101 1101 11101
Drugim ważnym wskaźnikiem jest tlen rozpuszczony w wodzie. Jest on bardzo istotny w życiu organizmów wodnych i utrzymaniu właściwego
stanu sanitarnego wód powierzchniowych. Według naszych badań, co widać na wykresie II, wartości są zawsze wyższe od 6 mg/dm3
, co w tym przypadku jest wynikiem mieszczącym się w I klasie czystości wody.
22 .. , ..• ~ ....... ........ .. " ....... . ............................. . 16 .•.. "" •.. ,,","-__ ,-:-c, • •• • • • • • • • • • • • • • •• •••••••• , ••
14 o •• o ••
12 ....... . ............................... .
: 1······· ................................ .
,. ł----__ --__ --__ --__ --__ --__ ~
'Trzecim wskaźnikiem jest azot azotanowy. Większa ilość azotanów w wodzie świadczy o możliwości zanieczyszczenia wody ściekami bytowymi lub ściekami z zakładów mleczarskich bądź mięsnych. Według
naszych badań wartości stężeń oscylują w pobliżu 5 mg N/dm3 co daje I lub II klasę czystości wody(wykres III).
Azot azotanowy w mg NJdm3
.
:::', 1 :::. .... .:: .:::::: ::::::::::::::::::::::.: .. : ....
::~:~:: ............. _ ..•........ •.. :::::::::::::::::::::::::::,::::::::::::::::::::::.: .: ... .. GO
Czwarty wskaźnik dotyczy fosfora nów. Zawartość tego związku chemicznego w ilości większej niż naturalnej, zakłócają proces eutrofizacji. Przyczyną są zrzuty dużych ilości
fosforanów zawartych w środkach piorących i ściekach bytowych. Według naszych badań i ten parametr
25
umleJscawIa naszą rzekę
w I lub II klasie czystości wód powierzchniowych(wykres IV).
,.25 . 02 •
, >5
Fo.lor1ln~ w mwdm3
........ . ...... ... . . ... .. . .............. .
"I ~~:_" --~--~--~" -" -"'~" -" -"'-" ~--~~ )( 00 )!l 00 XII 00
Na koniec przewodnictwo elektrolityczne. Wskazuje ono, że
woda jest słabo zanieczyszczona chemicznie, ponieważ
jego wartość mIesCl się
w I klasie czystości czyli około 500 pS/cm Reasumując wyniki badań
stwierdzamy, że woda w naszej rzece, biorąc pod uwagę te 5 parametrów mieści się w II klasie czystości I Oczywiście, wiemy z literatury, że inne parametry np. azot azotynowy czy miano Coli dyskwalifikuje Wisłokę i stawia ją
w szeregu rzek pozaklasowych. Badania, które prowadzimy chociaż niepełne dają nam dużą satysfakcję· Pozwalają
chociaż w wąskim zakresie śledzić stan czystości Wisłoki i - co ciekawe -pozwoliły nam wykryć pewne różnice w poziomie zanieczyszczenia rzeki przed Mielcem (tj. w górę rzeki, gdzie mamy stały punkt pomiaru czystości wody) i za Mielcem (tj. w dół rzeki, czyli tu gdzie odprowadzane są ścieki
komunalne z naszego miasta, stanowisko II) W tabeli prezentujemy zmierzone przez nas parametry czystości wody w dniu 2 marca 2001 r.
Z prezentowanych danych wynika jednoznacznie, że ścieki
miejskie zmiemaJą stan czystości
wody, biorąc pod uwagę tylko tych kilka parametrów zmierzonych przez nas z I i II klasy czystości do II i III klasy czystości. Wniosek nasuwa się sam. Naszemu miastu potrzebna jest nowoczesna oczyszczalnia ścieków. Na koniec naszego wystąpienia
zwracamy się do wszystkich decy-
Badany parametr Stanowisko I Stanowisko II 1 Odczyn pH 8 8 2 Tlen rozpuszczony mg/dm) 23,4 17,7 3 Azot azotanowy mg N/dm) 5 7 4 Fosforany mg/dm) 0,14 0,24 5 Przewodnictwo pS/cm 525 542
26 ---
dentów o to, aby wspierali edukację ekologiczną, ponieważ
jest to jedyna droga do zrównoważonego rozwoju jednostki społeczeństwa i całej gospodarki państwa.
Opracowały:
Monika Golba, Agnieszka Sowizdrzał,
Ewelina Wałek z kI. 1lI I LO w Mielcu
eal zacJa z d "Programu operacyjnego Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Mielec na lata 2000 - 2006" w 2000 roku
I. Zadania realizujące cel strategiczny "Rozwój zasobów ludzkich"
Zmniejszanie stopy bezrobocia poprzez tworzenie warunków dla zwiększenia miejsc pracy. 1. Samorządowe władze miasta
wspierały nowe inicjatywy gospodarcze i społeczne mające na celu tworzenie nowych miejsc pracy. współpracując w tym zakresie z Agencją Rozwoju Przemysłu Oddział w Mielcu. Agencją Rozwoju Regionalnego MARR S. A.. urzę
dami. instytucjami i stowarzyszeniami.
2. 1\.vorzono sprzyjające warunki dla pozyskiwania inwestorów zewnę
trznych. przygotowując tereny do celów inwestycyjnych i deklarując wolę współpracy.
3. Współdziałano z Agencją Rozwoju Przemysłu S. A. Oddział Mielec w zakresie pozyskiwania nowych inwestorów w SSE "EURO-PARK Mielec". 1) przewodniczący Zarządu Miasta
- prezydent Janusz Chodorowski uczestniczył w pracach Komisji ds. Rokowań oceniającej projekty zgłoszone przez inwestorów w celu uzyskania zezwolenia na działalność w SSE "Europark-Mielec" .
2) przewodniczący Zarządu Miasta uczestniczył w spotkaniach z inwestorami.
3) prowadzono wspólne działania promujące "Europark Mielec".
4) współpracowano przy podejmowaniu licznych ważnych osobistości z kraju i zagranicy oraz towarzyszących im reporterów.
W 2000 r. wydano 30 kolejnych zezwoleń na działalność w mieleckiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej. Otrzymały je następujące firmy: "Henryk Bury - Mielec" Sp. z o. o. (branża telekomunikacyjna). Przedsiębiorstwo Produkcyjno -Handlowo - Usługowe "P&S" Sp. z o. o." (produkcja metalowa).
"Kirkham Motorsports" Sp. z o. o. (branża metalowa). "Wire Bind Spiral" Sp. z o. o. (branża metalowa). "SANGLASS" S. A. (tworzywa sztuczne). "EURO-ENERGETYKA" Sp. z o. o. (dystrybucja energii elektrycznej). "Leopard Automobile Mielec Sp. z o. o." (prod. pojazdów mechanicznych. przycze i naczep). Zakład Produkcyjno - Remontowy "PRODREM" Sp. z o. o. (prod. metalowych wyrobów gotowych). Huta "Mikołaj" Sp. z o. o." (prod. wyrobów metalowych). Elektrociepłownia Mielec Sp. z o. o. (wytwarzanie energii). Zakład Narzędziowy . .pZL-Mielec" Sp. z o. o. (prod. metalowych gotowych). Firma Produkcyjno - Usługowo
-Handlowa"MECHANIKA" Leśniak
Danuta & Adam (prod . wyrobów metalowych gotowych. "KAMAX - Mielec" - zezwolenie drugie. rozszerzone - prod. metalowa. Polsko - Koreańskie Przedsiębior
stwo Produkcyjno - Handlowe .JOONGPOL" Sp. z o. o. (prod. tworzyw sztucznych). "AG MAR - TELEKOM" Sp. z o. o. - zezwolenie drugie. rozszerzone -(prod. metalowych wyrobów gotowych). "R&G STREFA" Sp. z o. o. (prod. wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych). "VILLA GLASS STUDIO" Sp. z o. o. (prod. wyrobów chemicznych).
"STAMET - Zakład Mechaniczny Stachura Stanisław" (prod. wyrobów metalowych gotowych). "Alukon" Sp. z o. o. (prod. wyrobów metalowych gotowych). "PRESS MEDIA" S. A. (działalność wydawnicza. poligrafia). "THERMOCOMFORT" S. A. (prod. wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych). "HELlO. COM." S. A. (prod. wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych). Oficyna Wydawnicza "PRESS-MEDlA" Roman Oraczewski - zezwolenie drugie. rozszerzone (prod. wyrobów z papieru i tektury). "PETRO - PAK" S. A. (prod. wyrobów z papieru i tektury). "FIRMA TARAPATA" Sp. z o. o. (prod. wyrobów metalowych gotowych). Systemy Lokalizacji Obiektów "LOKALIZATOR" Sp. z o. o. (prod. urządzeń elektrycznych i optycznych). "KORONET - POLSKA" Sp. z o. o. (prod. wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych). "Euro - Eco" Sp. z o. o. (prowadzenie gospodarki wodno - ściekowej na terenie SSE "EURO-PARK Mielec"). "Melex - Tłocznia" Sp. z o. o. (prod. wyrobów metalowych gotowych).
Rezultatem dynamicznego rozwoju SSE w 2000 r. było utworzenie 1 548 nowych miejsc pracy. Łączna ilość zatrudnionych wzrosła do 5629. 5. Współdziałano z Agencją Rozwoju Regionalnego "MARR" S. A. w zakresie rozwijania małych i średnich przedsiębiorstw: 1) zorganizowano II Forum Gospo
darcze nt. "Oferta eksportowa dla małych i średnich przedsię
biorstw" z udziałem przedstawicieli Instytutu Handlu Zagranicznego w Warszawie.
2) zorganizowano Targi Budownictwa i Wyposażenia Wnętrz
Wydanie Specjalne - 26. 03 .2001
połączone z Imprezą Informacyjną nt. budownictwa indywidualnego (luty).
3) "MARR" S. A., po wygraniu dwóch przetargów, zrealizowała dwa projekty w ramach programu "Leonardo da Vinci": I. "Wykorzystanie nowoczesnych technologii w kształceniu zawodowym" - wyjazd szkoleniowy dla 15 osób do Clermont we Francji oraz II. "System Cad/Cam" - wyjazd szkoleniowy dla 15 osób do Anglii.
6. Współpracowano z Powiatowym Urzędem Pracy w Mielcu (PUP) w zakresie realizacji jego zadań na terenie miasta. 1) w pracach Rady Zatrudnienia
uczestniczył zastępca prezydenta m. Mielca Mieczysław
Wdowiarz, 2) w sesjach Rady Miejskiej doty
czących rynku pracy oraz w róż
nych formach konsultacji w tym przedmiocie uczestniczył kierownik PUP.
1\vorzenie warunków dla budownictwa indywidualnego i wielorodzinnego.
1.1. Przeprowadzono przetargi na zbycie terenów pod budownictwo mieszkaniowe wielorodzinne na osiedlu Smoczka i Miasteczku Młodego Robotnika oraz jednorodzinne przy ul. Witosa i ul. Władysława Jagiełły ..
1.2. Dokonano zamiany gruntów z Spółdzielnią Mieszkaniową
Lokatorsko-Własnościową
w celu budowy "szeregówek" przy ul. Wspólnej.
2. Mielecka Spółdzielnia Mieszkaniowa zbudowała 3 budynki mieszkalne przy ul. ks. Kard. S. Wyszyńskiego 1 i 8 na osiedlu Smoczka (łącznie 80 mieszkań, 20 garaży i 1 lokal usługo
wo-handlowy). Przy budynkach wykonano infrastrukturę i uzbrojenie zewnętrzne : drogi i chodniki osiedlowe. Wartość robót: ok. 6 434000 zł.
28
3. MSM wykonała 16 "stanów zerowych" budynków jednorodzinnych w zabudowie szeregowej, łącznie z drogą dojazdową osiedlową, kanalizacją sanitarną
i deszczową, siecią gazową, elektryczną i wodociągową na osiedlu Smoczka II. Wartość: 491 976 zl.
4. MZBM i Urząd Miejski zakończyły remont kapitalny z modernizacją budynku MZBM przy ul. Kochanowskiego, uzyskując dodatkowo 15 pełnostandardowych mieszkań. Wartość : 852 770 zł.
5. MZBM i Urząd Miejski rozpoczęły remont kapitalny z modernizacją budynku MZBM przy ul. Kochanowskiego 2.
6. Firma" Spector Dom" S. C. zbudowała 2 budynki wielorodzinne o łącznej liczbie 30 mieszkań
przy ul. Chopina. 7. Spółdzielnia Mieszkaniowa Loka
torsko-Własnościowa zbudowała
zespół budynków jednorodzinnych w zabudowie szeregowej przy ul. Jaworowej.
[Zgodnie z planem punkty 8, 9, 10 realizowane będą w latach następ
nych.]
11. Sprzedano 9 działek budowlanych na cele budownictwa indywidualnego.
12.1. Przeprowadzono analizę celowości przebudowy części bloku rotacyjnego obok Góry Cyranowskiej na mieszkania socjalne - realizacja nastąpi w kolejnych latach.
12.2. Przeprowadzono analizę celowości powołania Towarzystwa Budownictwa Społecznego w Mielcu. Ze względu na trudności z pozyskaniem środków z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego - temat przełożono na lata następne.
13. Zgodnie z programem zadanie to realizowane będzie w póź
niejszym terminie.
Upowszechnianie modelu społe
czeństwa uczącego się, uwzględnia
jącego potrzeby zmieniającego się
rynku pracy. 1.1. Dofinansowano nauczycieli przy
sposabiających się do nowego przedmiotu "Wychowanie do życia w rodzinie", nauczycieli języków obcych oraz nauczycieli, którzy mają stanowić trzon dydaktyczny tworzonej szkoły integracyjnej (Nr 11) na osiedlu Smoczka. Wartość dofinansowania: 16 100 zł.
1.2. Centrum Kształcenia Praktycznego zorganizowało w ramach akcji "Internet w gimnazjum" 8 edycji tygodniowych kursów informatycznych dla 116 nauczycieli oraz 32 kursy modułowe dla 476 nauczycieli .
2.1. Wspólnie z dyrekcjami gim-nazjów pozyskano 4 pracownie komputerowe z Ministerstwa Edukacji Narodowej (wartość: 143 074 zł).
2.2. Doposażono gimnazja ze środków w wysokości 100 000 zł pozyskanych z budżetu wojewody podkarpackiego
2.3. Pozyskano środki finansowe (44 300 zł) na ochronę przeciwpożarową w Szkole Podstawowej Nr 1.
3. Dostosowywano, na miarę możliwości kadrowych i organizacyjnych, specjalności i profile kształcenia zawodowego do potrzeb zmieniającego się rynku pracy.
4.1. Wyższa Szkoła Gospodarki i Zarządzania zawarła porozumienie o współpracy z dwiema uczelniami francuskimi: Wyższą
Szkołą Zarządzania i Handlu w Avignonie oraz Wyższa Szkołą Zarządzania i Handlu w Angouleme, a także porozumienie o współpracy z Wydziałem Ekonomiki i Marketingu Politechniki Lwowskiej.
4.2. II Liceum Ogólnokształcące kontynuowało współpracę z Liceum Muzycznym w Erlangen (Niemcy).
4.3. Chór I Liceum Ogólnokształcą
cego nawią zał kon takt z Chórem Żeńskim Gimnazjum w Rottweil (Niemcy).
4.4. Szkoła Podstawowa Nr 13 podjęła działania w kierunku nawiązania współpracy ze Szkołą Podstawową w Tiszafoldvar na Węgrzech.
Punkt 5 dotyczący rozpoczęcia działalności Centrum Edukacji Katolickiej "KANK nie został zrealizowany z po
REALIZACJA ZADAŃ
wodu niewystarczających środków finansowych - realizacja została przesunięta na kolejne lata.
6.1. Na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej i Instytutu Informatyki Uniwersytetu Wrocław
skiego - Centrum Kształcenia
Praktycznego, MARR S. A. i Samorządowe Centrum Kultury (we współpracy z kilkoma dalszymi instytucjami i firmami) zorganizowały XVI Ogólnopolską Konferencję "Informatyka w Szkole" z udziałem blisko 400 nauczycieli z całego kraju. (Konferencja została wysoko oceniona przez zleceniodawców i uczestników, którzy wyrazili wolę ponownego przyjazdu do Mielca na kolejną edycję Konferencji.
6.2. CKP przeprowadziło 227 egzaminów na Europejskie Komputerowe Prawo Jazdy (ECDL).
6.3. CKP, na zlecenie zakładów pracy, prowadziło szkolenia z zakresu: informatyki i zarządzania przez jakość oraz kursy na uprawnienia.
6.4. MARR S. A. przeprowadziła 4 seminaria powiatowe dla pracowników samorządów z 4 powiatów (mieleckiego, dębickiego, ropczycko-sędziszowskiego i kolbuszowskiego).
6.5. MARR S. A. zorganizowała dwukrotnie Forum Regionalne dla pracowników 4 w/w powiatów.
Punkt 7 zrealizowano w zakresie podanym w dziale "Rynek pracy". Zgodnie z programem punkt 8 będzie realizowany w kolejnych latach.
9. WSGiZ podjęła działania w kierunku uruchomienia nowej specjalności studiów: "Informatyka w gospodarce" oraz uzyskania prawa do prowadzenia kierunku studiów: "Ekonomia".
Ponadto: CKP, w ramach własnej struktury, utworzyło Regionalny Ośrodek Narodowej Agencji Programu "Młodzież" .
Dzięki uzyskanym środkom finansowym zrealizowano następujące
projekty: "Młodzież- Integracja- Europa", "Program Młodzież-1Woją szansą", "CDN- Europejski Kącik Pracy" i "Biblioteczka multimedialna".
Dostosowanie i wyposażenie
bazy do potrzeb szkolnictwa
1. Zakończono budowę części dydaktycznej Szkoły Podstawowej Nr 11 na osiedlu Smoczka. Oddano do użytku 15 kolejnych pracowni przedmiotowych, zespół pomieszczeń kulturalno-socjalnych, szatnie i wc.
Zgodnie z programem punkt 2 będzie realizowany w dalszych latach. 3. Nie rozpoczęto rozbudowy bu
dynku głównego WSGiZ. 4. WSGiZ przeprowadziła adaptację
części poddasza budynku przy ul. Sękowskiego 1 uzyskując 4 sale dydaktyczne, pomieszczenia socjalne, hotelowe i administracyjne, a także przeprowadziła prace modernizacyjne w otrzymanym od samorządu miasta budynku przy ul. Wojsławskiej 278 (dawniej Szkoła Podstawowa Nr 10) i prowadziła w nim działalność dydaktyczną .
5. Miejska Biblioteka Publiczna SCK i WSGiZ sukcesywnie powiększały księgozbiór naukowy w filii MBP SCK pełniącej funkcję biblioteki uczelnianej.
Zapewnienie bieżącego kontaktu z wartościowymi dziełami i wytworami kultury, ze szczególnym uwzględnieniem kultury polskiej i innych krajów europejskich. 1.1. Samorządowe Centrum Kultury
zorganizowało, przy współpracy
z innymi instytucjami i stowarzyszeniami, szereg imprez o wysokich walorach artystycznych, m. in.: widowisko baletowe "Dziadek do orzechów" p. Czajkowskiego w wykonaniu Teatru Opery i Baletu we Lwowie, koncerty: Chóru "Harmonia" z Mukaczewa, Zespołu Pieśni i Tańca Uniwersytetu Jagiellońskiego "Słowianki",
zespołów: "Przylądek Starej Pieśni" i "Trebunie 'llitki" oraz występy ta kich artystów jak Anna Dymna, Tadeusz Huk, Marek Bałata, Michele Hendricks (USA), Judy Niemack (Belgia) i Jan van Mol (Belgia).
1.2. Światowy poziom prezentowali wybitni artyści polscy i zagra-
niczni w czasie koncertów III Mię
dzynarodowego Festiwalu Organowego "Mielec-2000": Teresa Żylis-Gara, Elżbieta Towarnicka, Konstanty Andrzej Kulka, Robert Grudzień i "Capella Cracoviensis" oraz Alessandro Bianchi (Włochy), Susan Landale (Francja), Catherine Dagois (Francja), Edgar Teufel (Niemcy), Rodrigo Valencia (Kolumbia) i Georgij Agratina (Ukraina).
2. Kino "Metalowiec" SCK zapewniało bieżący kontakt z repertuarem filmowym polskim i światowym. Odbyło się 848 seansów filmowych dla 39 040 widzów. Wydarzeniami artystycznymi były:
film produkcji USA "Gladiator" (30 seansów - 3826 widzów) i film prod. polskiej "Prymas - trzy lata z tysiąclecia" (40 seansów - 4902 widzów).
3. Miejska Biblioteka Publiczna SCK udostępniała literaturę polską
i światowa. Zakupiono 3656 nowych pozycji . Z księgozbioru , liczącego 340 283 woluminy, skorzystało 19 921 czytelników (wzrost o 573 osoby w stosunku do 1999 r.). Wypożyczono 352 992 książki (wzrost o 21 589).
4. SCK, we współpracy z innymi instytucjami i stowarzyszeniami, zorganizowało szereg wystaw artystycznych, historycznych i oś
wiatowych, m. in. "Międzynarodową Wystawę Grafiki Triennale 100 Miast - Mielec", "Cztery strony świa tła" (twórczość profesjonalna z Dębicy, Stalowej Woli, Tarnobrzega i Mielca), "Orzeł Biały -Godło Polaków" i "Misteria -obrzędy i tradycje wielkanocne" (pokłosie konkursu dla dzieci i młodzieży).
5. SCK, we współpracy z Urzędem Miejskim, instytucjami i stowarzyszeniami kulturalnymi, współ
pracowało z ośrodkami kultu-
29
ralnym za granicą, m. in. Zespół Muzyki Dawnej "Hortus Musikus" koncertował na Światowej Wystawie "EXPO-2000" w Hannowerze w czasie prezentacji województwa podkarpackiego, ZPiT "Rzeszowiacy" występował w Reims (Francja), Chór Mieszany I LO koncertował w Schwarzwaldzie (Niemcy), a Młodzieżowa Orkiestra Dęta w zaprzyjaźnionym z Mielcem węgierskim mieście 11-szafoldvar. W Mielcu goszczona natomiast Chór "Harmonia" z Mukaczewa i Chór Akademii Umiejętności "Canzona Neosolinum" z Bańskiej Bystrzycy. Współpracowano także z Włoskim Instytutem Kultury w Warszawie (wystawa fotografii artystycznej) i Instytutem Goethego w Krakowie ("Dni Kultury Niemieckiej w Mielcu").
6. SCK, Państwowa Szkoła Muzyczna I i " stopnia, Spółdzielczy Dom Kultury MSM Towarzystwo Śpiewacze "Melodia" oraz inne stowarzyszenia prezentowały dorobek kulturalny mieleckiego społeczeństwa w ramach "Dni Mielca", ,Juweniliów - Dni Młodości", "Światowego Zjazdu Mielczan", "Lata z Radiem" i szeregu innych imprez w Mielcu i powiecie mieleckim.
7. Wyżej wymienione instytucje i stowarzyszenia prowadziły
własne zespoły i grupy artystyczne oraz prezentowały je zarówno w kraju jak i za granicą .
Oprócz wymienionych w punkcie 5 swój dorobek artystyczny prezentowały : Orkiestra Symfoniczna PSM I i II st., Orkiestra Kameralna Mieleckiego Towarzystwa Muzycznego, Chór Męski i Chór Mieszany Towarzystwa Śpiewaczego "Melodia", Miejska Orkiestra Dęta SCK, Chór i Orkiestra Kameralna "Pro Musica" SCK, Zespoły Dziecięce SCK, Chór Mieszany "Akord" przy Klubie Nauczycielskim im. E. Kahla, Klub Tańca Towarzyskiego "Żaczek" przy SDK, Teatr Lalkowy "Alboco" SCK, Zespół
Tańca Nowoczesnego "Ancora" SP Nr 9, Klub Środowisk 1\vórczych
30
Towarzystwa Miłośników Ziemi Mieleckiej i Stowarzyszenie 1\vórców Kultury Plastycznej im. J Stanisławskiego przy SCK
8. SCK nie utworzyło zintegrowanego Centrum Artystycznego Młodzieży
• Dostosowanie bazy i wyposażenia do wymogów i potrzeb współczesnych twórców i odbiorców kultury.
1. W Domu Kultury SCK przeprowadzono modernizację holu na parterze i pomieszczeń socjalnych. Wartość 125 000 zł.
3. Wzbogacono wyposażenie SCK o sprzęt nagłaśniający i oświetleniowy, komputery oraz przenośną estradę plenerową. Wartość: 103 000 zł.
4. Wykonano prace remontowo-konserwatorskie Pałacu Oborskich dla Muzeum Regionalnego SCK i rozpoczęto wyposażanie jego wnętrz. Wartość 270 000 zł.
5. Wykonano projekt adaptacji zespołu pałacowo-parkowego przy ul. Legionów. Wartość: 16 000 zł.
Zgodnie z programem punkty 5 i 6 realizowane będą w następnych latach.
Popularyzowanie aktywnych form spędzania czasu wolnego. 1. Miejski Ośrodek Sportu i Rekrea
cji, przy współpracy zainteresowanych instytucji i firm, zorganizował szereg amatorskich turniejów w różnych dyscyplinach sportu, m. in. kolejne edycje Mieleckiej Halowej Ligi Piłki
Nożnej i Amatorskiej Ligi Piłki
Siatkowej, Mistrzostwa Polski Lekarzy w piłce nożnej, turnieje piłki nożnej prawników i studentów oraz cykl turniejów tenisa stołowego .
2. Szkolny Związek Sportowy i Uczniowskie Kluby Sportowe oraz MOSiR zorganizowały szereg rozgrywek sportowych z udziałem dzieci i młodzieży z mieleckich szkół podstawowych i gimnazjów.
3.1. MOSiR prowadził akcję po-
wszechnej obowiązkowej nauki pływania dzieci klas" i odpłatną naukę pływania dla dzieci klas I i III.
3.2. We współpracy z innymi instytucjami i klubami sportowymi organizował imprezy sportowo-rekreacyjne, w tym cykl imprez w ramach "Światowego Zjazdu Mielczan" oraz festyny sportowo-rekreacyjne dla rodzin.
4. W okresie ferii i wakacji MOSiR, Rady Osiedli, kluby sportowe i szkoły organizowały zajęcia
sportowo-rekreacyjne dla dzieci i młodzieży.
• Dostosowanie bazy do potrzeb sportu i rekreacji.
1. Wykonano dokumentację tech-niczną ściany szczytowej wschodniej hali MOSiR.
Zgodnie z programem punkt 2 będzie realizowany w latach następnych. 3. Wykonano dokumentację tech
niczną zmiany technologii wody w basenach MOSiR.
4. Wykonano modernizację 3 węzłów cieplnych do przygotowania ciepłej wody użytkowej
pod prysznicami i wody basenowej w basenach MOSiR.
5. Podpisano porozumienie z RZE Rzeszów na wspólne realizowanie wymiany transformatorów na terenie obiektów MOSiR oraz ogłoszono przetarg na projekt techniczny.
6. Wykonano I etap zagospodarowania terenów MOSiR pomiędzy Hotelem "Polskim" i ogrodzeniem pływalni krytych a torami.
7. Wykonano I etap budowy zespołu obiektów sportowo-rekreacyjnych dla osiedla Smoczka - plac zabaw i chodniki.
Zgodnie z programem punkty 8, 9 i 10 realizowane będą w latach następnych .
Stworzenie stabilnego i sprawnego systemu kompleksowej opieki zdrowotnej . 1. W ramach budowy Szpitala Powia
towego oddano do eksploatacji pawilony C (parter- zespół poradni specjalistycznych, I piętro - Oddział
Dziecięcy, " i III piętro- Oddział Chi
REALIZACJA ZADAŃ
rurgiczny) i D (tymczasowa lokalizacja laboratoriów szpitalnych), wykonano w stanie surowym pawilon F (z przeznaczeniem na pracownie RTG, rehabilitację i laboratorium mikrobiologiczne). Wartość zadania: 14 000 000 zł. Zakupiono nowoczesną aparaturę medyczną
na wartość 3 000 000 zł. 2. Zbilansowano środki finansowe
i ogłoszono przetarg na wykonanie modernizacji kotłowni szpitalnej.
3. W rezultacie zmian wprowadzonych przez reformę ochrony zdrowia nie utworzono Zakładu Pielęgnacyjno-Opiekuńczego.
4. W ramach budowy Szpitala Powiatowego przygotowano pawilon D z docelowym przeznaczeniem na Oddział Sztucznej Nerki . W dalszych latach nastąpi jego organizowanie i wyposażanie .
5. ZOZ wdrożył i realizował 2 programy zdrowotne: przeciwdziałanie chorobom nowotworowym u kobiet - nowotwory piersi (przebadano 500 kobiet) i przeciwdziałan ie chorobom nowotworowym u mężczyzn - nowotwory prostaty (przebadano 279 mężczyzn). Kobiety, u których wykryto nowotwór, skierowano na leczenie. Ponadto w Poradniach dla Kobiet prowadzona była edukacja kobiet w zakresie nauki samobadania piersi.
Zapewnienie niezbędnej pomocy naj uboższym i niepełnosprawnym.
1. Zakończono I etap budowy Domu Pomocy Społecznej i oddano go do użytku. Wartość zadania: 4000000 zł.
2. Zgodnie z programem realizacja II etapu budowy DPS przewidziana jest na następne lata.
3. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie opracowało "Powiatowy samorządowy program na rzecz osób niepełnosprawnych "Domino" i w ramach jego realizacji wystąpiło o środki finansowe na modernizację obiektu dla Powiatowego Ośrodka Interwencji Kryzysowej.
4. Zgodnie z programem realizacja zadania przewidziana jest na następne lata.
5. Utworzono Ośrodek Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Uzależnień w budynku przy ul. Chopina 8.
6. Zgodnie z programem realizacja zadania nastąpi w następnych latach .
Ponadto Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej rozbudował i zmodernizował Środowiskowy Dom Samopomocy przy ul. Biernackiego 4 a.
Wspieranie instytucji i działań zapewniających bezpieczeństwo i porządek publiczny. 1. Prezydent M. Mielca i Komendant
Powiatowy Policji zawarli porozumienie w sprawie współpracy KPP Mielec i Strażą Miejską M. Mielca, dotyczące m. in.: stałej wymiany informacji, zorganizowania systemu łączności, koordynowania rozmieszczenia służb policyjnych i straży, wspólnego prowadzenia działań porządkowych oraz organizowania wspólnych szkoleń i ćwiczeń . Ponadto Prezydent Miasta Mielca uczestniczył dwukrotnie w naradach podsumowujących
stan bezpieczeństwa i porządku publicznego.
2. Nie wprowadzono monitoringu w miejscach największego zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego. Dwa przetargi w sprawie wykonania urządzeń
monitorujących uniewazmono z powodu zbyt wysokich kosztów. Realizację zadania przesunięto na kolejne lata.
3. Współpracowano na bieżąco z Komendą Powiatową Państwowej
Straży Pożarnej i Ochotniczymi Strażami Pożarnymi z terenu miasta w zakresie bezpieczeństwa przeciwpożarowego.
II. Zadania realizujące cel strategiczny "Rozbudowa infrastruktury, och rona środowiska naturalnego i zagospodarowanie przestrzenne".
! '. :) l ',,' '1
Dostosowanie układu drogowego do potrzeb komunikacji z głównymi miastami w kraju i trasami między
narodowymi. Rozbudowa infrastruktury dla obsługi przemysłu. 1. W ramach rozbudowy i moderni
zacji centralnego układu komunikacyjnego powiatu mieleckiego połączonego z in frastrukturą drogową
dla Cen trum Logistycznego w Mielcu - wykonano następujące zadania : 1) opracowano projekt na
I
I
przedłużenie ulicy Kazimierza Jagiellończyka do ul. Sienkiewicza, 2) uzyskano pozwolenie na budowę przedłużenia ul. Staszica do mostu na odcinku od skrzyżowania z ul. Wiejską do ul. Legionów przy obiektach Reg-Benzu, wykupiono grunty na odcinku od skrzyżowania z ul. Sobieskiego do skrzyżowania z ul. Limanowskiego, 3) opracowano dokumentację techniczną na przebudowę ulic: Wojska Polskiego, Partyzantów, Rondo Partyzantów i Wolności oraz Witosa i złożono w tej sprawie wniosek o dofinansowanie z Funduszu PHARE 2000 (wniosek został przyjęty, przewidywana realizacja w latach 2001 -2003), 4) wykonano I etap budowy ronda przy skrzyżowaniu ul. Wolności z ul. Powstańców Warszawy (wartość zadania: ok. 900 000 zł), 5) zmodernizowano skrzyżowanie ul. Wolności z ul. Kazimierza Wielkiego i wykonano sygnalizację świetlną
(wartość: około 250 000 zł). 2. Opracowano koncepcję budowy ob
wodnicy wschodniej biegnącej od ul. Dębickiej (droga 985), wzdłuż
wschodniej granicy miasta, do ponownego połączenia z drogą 985 w rejonie wsi Malinie.
3. Modernizowano inne układy komunikacyjne związane z rozwojem miasta : położono nowy dywanik asfaltowy na ul. Kazimierza Jagiellończyka (na odcinku od wiaduktu do skrzyżowania z ul. Żeromskiego) -wartość zadania : ok. 80 000 zł oraz nowy dywanik asfaltowy na ul. Żeromskiego (0,5 km)
31
- wartość zadania: ok. 253 500 zł. 4. Zgodnie z programem zadanie bę
dzie realizowane w następnych latach.
5. Zgodnie z programem zadanie będzie realizowane w następnych latach.
6. Wykupiono grunty pod układ drogowy łączący ul. Kilińskiego z mostem, układ drogowy ul. Kazimierza Jagiellończyka i ul. Cyranowskiej oraz rozpoczęto wykup gruntów pod układ drogowy łączący ul. Powstańców Warszawy z ul. Witosa.
7. Zgodnie z programem zadanie będzie realizowane w następnych latach.
• Wykorzystanie lotniska jako atutu komunikacyjnego miasta.
1. Zgodnie z programem zadanie będzie realizowane w następnych latach.
2. Zadanie będzie realizowane w terminie późniejszym.
• Podniesienie standardu wewnętrznego ulic miejskich i osiedlowych.
1. Wykonano nawierzchnie ulic: Norwida, Poniatowskiego, Jagodowej, Plater, Zacisze, Laskowej, Zygmuntowskiej i Pasiecznej.
2. Wybudowano parking przy ul. ks. Arczewskiego oraz zmodernizowano skrzyżowanie tej ulicy z ul. Chopina.
• Podnoszenie poziomu i zwiększanie zakresu usług komunikacyjnych.
1. Miejska Komunikacja Samochodowa Sp. z o. o. zakupiła i zabudowała dwie wiaty przystankowe, zmodernizowała jeden autobus i ogłosiła przetarg na zakup dwóch autobusów niskopodłogowych .
Wartość inwestycji: 50000 zł. 3. MKS i firma "Reg- Benz" utworzyły
spółkę "Reg Benz - MKS" w celu budowy i eksploatacji nowoczesnej publicznej stacji paliw zlokalizowanej na terenie bazy MKS.
3. Przedsiębiorstwo PKS rozpoczęło
modernizację stacji paliw Wartość: 20000 zł.
4. PPKS przesunęło termin moderni-
32
zacji sieci sprzężonego powietrza na terenie zajezdni na 2001 r.
5. PPKS zakupiło dwa nowe autobusy. Wartość: 612 000 zł.
• Rozwijanie nowoczesnych technologii informacji i telekomunikacji. Upowszechnienie idei społeczeństwa informacyjnego.
1. P. T. "Centrala" rozbudowała infrastrukturę teleinforma tyczną w Mielcu poprzez wybudowanie następujących elementów SleCl PTCMAN Ethernet 100 Mbps (sieć szkieletowa): światłowodowe
przęsło 100Mbps relacji P T. "Centrala" - węzeł Osiedle Smoczka oraz przęsło 10Mbps relacji P T. "Centrala" - ul. Chopina 20. Wyposażono węzły sieci PTCMAN w nowoczesne urządzenia: routery i przełączniki sieci. Wybudowano także następujące elementy sieci PTCMAN Ethernet 100Mbps (sieć dostępowa)
sieć osiedlową przy ul. Dąbrówki, sieć osiedlową przy ul. Zygmuntowskiej, sieć lokalną w Inkubatorze Przedsiębiorczości i sieć lokalna przy ul. Chopina. Wartość łączna wykonanych zadań - ok. 240 000 zł.
2. Urzędy, instytucje, firmy, stowarzyszenia i osoby prywatne we współpracy z firmami zastosowań informatyki i firmami telekomunikacyjnymi włączały się do sieci in ternetowej.
3. Uruchomiono serwis internetowy miasta Mielca pod adresem www. mielec. pl., systematycznie rozbudowywano go i uzupełniano nowościami.
4. Wprowadzono monitoring rozwoju miasta Mielca. Dane z wielu dziedzin są umieszczane w serwisie internetowym miasta. Elementem monitoringu jest także niniejsze opracowanie dotyczące realizacji "Programu operacyjnego Gminy Miejskiej Mielec na lata 2000-2006".
ADMINISTRACJA
1. Zgodnie z programem zadania realizowane będą w latach następnych.
Rozbudowa infrastruktury gazowej, energetycznej, wodnej, cieplnej i kanalizacyj nej . 1. Polskie Górnictwo Naftowe i Ga
zownictwo S. A. (Rozdzielnia Mielec) wykonało sieć gazową na osiedlu Cyranka (ul. Lachnita) oraz zleciło projekt techniczny sieci gazowej przy ul. Witosa.
2. PGNiG U. w.) rozpoczęło modernizację sieci gazowej na osiedlu Lotników.
3. Rzeszowski Zakład Energetyczny S. A. Rejon Energetyczny Mielec wystąpił o wydanie decyzji o warunkach zabudowy dotyczącej re-alizacji linii 110 kV Mie-lec-Smoczka (brakujące
stanowiska nr 36-40 i 89-93). 4. RZE U w) dokonał przeizolowanie
sieci miejskiej z napięcia 6 kV na napięcie 15 kV, z wyjątkiem stacji transformatorowej Hali Sportowej wraz ze stacjami transformatorowymi pod trybunami stadionu MOSiR.
5. RZE U. w) dokonał wymiany awaryjnych linii kablowych 15 kV
6. RZE U. w.) przebudował stację
transformatorową na Górce Wojsławskiej 1. Rozpoczęto projektowanie stacji transformatorowych na osiedlach Woj sław i Cyranka (ul. Nowa).
7. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o. o. wykonało modernizację sieci wodociągowych ul. Kordeckiego, ul. Piastowska, ul. Matejki, ul. Zacisze, ul. Jagiellońska, ul. Wąska
z przyłączami, ul. Pasieczna -przyłącza, ul. Wiejska, ul. Plater i ul. Żeromskiego z przyłączami oraz wybudowało sieć spinającą
wodociąg miejski z wodociągiem w Chorzelowie. Wartość zadania: 267645 zł.
8. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o. o. wymieniło trzy węzły hydroelewatorowe (w blokach mieszkalnych przy ul. Dworcowej 3, Kossaka 4 i Kossaka 6) na węzły wymiennikowe kompaktowe z pełną automatyką·
Wartość: 62 700 zł. 9. Zgodnie z programem zadanie bę
dzie wykonane w latach następnych.
10. Zgodnie z programem zadanie będzie wykonane w latach następnych.
REALIZACJA ZADAŃ
11. MPEC 0. w.) zmodernizowało kotłownię w budynku wielofunkcyjnym na osiedlu Rzochów (zmieniono kotłownię węglowej na kotłownię gazową zautomatyzowaną). Wartość : 39 500 zł.
12. Zgodnie z programem zadanie będzie wykonane w latach następnych.
13. Zgodnie z programem zadanie będzie wykonane w latach następnych .
14. Zgodnie z programem zadanie będzie wykonane w latach następnych.
15. Zgodnie z programem zadanie będzie wykonane w latach następnych.
16. Opracowano kompletne projekty budowlane regionalnej oczyszczalni ścieków i kolektorów zbiorczych E i B. Uzyskano pozwolenie na ich budowę. Wystąpiono o dofinansowanie budowy oczyszczalni z Funduszu ISPA. Wniosek został pozytywnie zaopiniowany przez Komitet Sterujący ds. ISPA i uzyskał akceptację Ministra Ochrony Środowiska, co jest równoznaczne z przejściem do II etapu.
17. MPGK 0. w.) zbudowała kanalizację: ul. Długiej, ul. Żeromskiego z przyłączami, budynków 14b i 14c przy ul. Kard. Wyszyńskiego i kanalizację sanitarną ul. Kasztanowej i Traugutta Wartość zadań: 338120 zł. Wykonano także kanalizację sanitarną ul. Gołębiej, odcinka ul. Sienkiewicza oraz kontynuowano budowę kanalizacji sanitarnej ul. Cyranowskiej (ciągi boczne).
18. Nie rozpoczęto budowy kompleksowej kanalizacj i sanitarnej i deszczowej Osiedla Smoczka.
19. MPGK 0. w.) przeprowadziła modernizację sieci kanalizacyjnych: ul. Staszica, ul. Lwowskiej (+ Bank Spółdzielczy), Hali Sportowo-Widowiskowej (kolektor) i ul. Solskiego (zamiana na ul. Ossoliń
skich). Wartość: 405 130 zł. 20. Zarząd Miasta Mielca zawarł poro
zumienie międzygminne z gminami: Mielec, Thszów Narodowy i Przecław w sprawie budowy systemu kanalizacji połączonego
z nową oczyszczalnią ścieków.
Minimalizowanie zagrożeń zanieczyszczenia środowiska naturalnego.
1. Zgodnie z programem zadanie będzie realizowane w latach następnych.
2. Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych Sp. z o. o. rozwijał różne
formy selektywnej zbiórki odpadów: zwiększył sieć poletek ekologicznych do 70 punktów (minimum trzy kolorowe pojemniki) regularnie monitorowanych pod względem
czystości i sprawności technicznej, wprowadził (doświadczalnie) przy ul. Rzochowskiej nowy rodzaj poletek ekologicznych z pojemnikami COMBO w zadaszonych wiatach, odbierał wyselekcjonowane odpady z zakładów, marketów, hurtowni i sklepów (po wyposażeniu ich w pojemniki do selektywnej zbiórki), zakupił nową prasę do belowania makulatury, folii, butelek PET i innych tworzyw (uzyskano 4 razy więcej surowców niż w roku ~999).
3. Prowadzono rekultywację nieeksploatowanego składowiska odpadów komunalnych na osiedlu Smoczka.
4. Nie zmniejszono w odczuwalnym stopniu emisji spalin samochodowych w centrum miasta.
5. Zakład Zieleni Miejskiej MPGK Sp. z o. o. urządził nowe zieleńce przy ul. Powstańców Warszawy i ul. Kard. Wyszyńskiego, założono nowe kwietniki w parku przy SCK i w parku obok WSGiZ, wysadził
1714 nowych krzewów oraz prowadził prace pielęgnacyjno-konserwacyjne Parku Miejskiego przy ul. Kazimierza Wielkiego i lasku obok Hali Targowej.
Podniesienie jakości i zwiększenie funkcjonalności małej architektury miejskiej . 1. Wymieniano nawierzchnie cięgów
pieszych na kostkę brukową
(osiedle Niepodległości, osiedle Lotników).
2. Ujednolicono słupy ogłoszeniowe
na terenie całego miasta i powierzono je SCK w zarządzanie i utrzymanie. Sukcesywnie wymieniano ławki i kosze na śmiecie.
3. Zgodnie z programem pozostałe zadania (pkt. 4, 5, 6) będą realizowane w latach następnych .
IIL Zadania realizujące cel strategiczny "Rozwój gospodarczy i podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej".
Wspieranie restrukturyzacji dużych przedsiębiorstw.
1. Organy właścicielskie i zarządy przedsiębiorstw powstałych w wyniku restrukturyzacji WSK "PZLMielec" przeprowadzały restruktu-, ryzację wewnętrzną w celu dosto-sowania się do warunków współ
czesnej gospodarki.
• Współdziałanie w umacnianiu przemysłu lotniczego w Mielcu. 1. Zadanie realizowane będzie w na
stępnych latach, po zawarciu oddzielnego porozumienia.
2. Współpracowano w zakresie promowania wyrobów Polskich Zakładów Lotniczych w Mielcu na terenie kraju i za granicami poprzez materiały promocyjne oraz imprezy lotnicze.
• Wspieranie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz instytucji otoczenia biznesu. 1. Mieleckie instytucje szkoleniowe
(CKP, MARR, Fundacja MCKiRG, ODR) prowadziły szkolenia grupowe i indywidualne dla właścicieli firm, osób zagrożonych l:Iezrobociem i bezrobotnych.
2. MARR S. A. wygrała przetarg ogłoszony przez Polską Fundację MŚP na prowadzenie Punktu Konsultacyjno-Doradczego dla MŚP na terenie powiatu mieleckiego i udzieliła porad z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej, finansów, kredytowania i prawa dla około 160 firm. MARR S. A.
33
realizowała także projekt Urzędu Marszałkowskiego dla woj. podkarpackiego "Doradztwo dla samorządów powiatowych" oraz była
podwykonawcą w realizacji projektów ,,Jednorazowe dotacje dla osób fizycznych podejmujących
działalność gospodarczą" i "Doradztwo w zakresie pozarolniczej działalności gospodarczej". W ramach tych projektów (dla 4 powiatów: mieleckiego, dębickiego, ropczycko- sędziszowskiego i kolbuszo wskiego): udzielono 264 dotacji dla MŚP (po 3 600 zł), udzielono porad ogólnych 92 firmom, wykonano zadania z zakresu doradztwa specjalistycznego dla 43 firm, przeprowadzono 4 seminaria powiatowe dla pracowników samorządów oraz zorganizowano dwukrotnie Forum Regionalne dla pracowników 4 starostw powiatowych.
3. W ramach projektów specjalnych MARR uruchomiła funkcjonowanie Inkubatora Nowych Technologii. Przygotowano warunki do uruchomienia od stycznia 2001 r. programu PEGAZ. Wyłoniono potencjalne produkty innowacyjne możliwe do wprowadzenia na rynek - trzy produkty z trzema firmami. Promowano Program TECHNE - wieloletni program wspierający finansowo prowadzone w instytucjach naukowych prace przedkomercyjne nad zastosowa-
34
niem nowych technologii, produktów i usług.
4. Realizację zadań przeniesiono na lata następne.
5. Zadanie będzie realizowane w latach następnych.
6. Zadanie będzie realizowane w latach następnych.
• Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Mielca w kraju i za granicą.
1. Przedstawiciele Mielca uczestniczyli w pracach zespołu przygotowującego udział woj. podkarpackiego w Wystawie EXPO 2000 w Hannowerze. Na Wystawie Mielec był reprezentowany przez eksponaty Polskich Zakładów Lotniczych i Zespół Muzyki Dawnej "Hortus Musicus". W innych targach inwestycyjnych oferty inwestycyjne Mielca prezentowane były w katalogach ogólnopolskich i innych materiałach promocyjnych.
2. Promowano Mielec i subregion mielecki na targach krajowych i zagranicznych poprzez informatory: miejski i powiatowy oraz inne materiały promocyjne.
3. W Centrum Wystawienniczo-Promocyjnym zorganizowano szereg imprez o charakterze promocyjnym, w tym dwie edycje Mieleckich Targów: Budownictwa i Wyposażenia Wnętrz oraz Wielobranżo
wych połączonych z uroczystoś-
REALIZACJA ZADAŃ
ciami S-lecia SSE "EURO-PARK Mielec", w których uczestniczyli premier Jerzy Buzek i wicemarszałek Sejmu Jan Król.
4. Mieleckie oferty inwestycyjne zostały zgłoszone do ogólnopolskich katalogów inwestycyjnych. Wydano "Informator Miejski - Mielec", w którym jeden z rozdziałów przedstawia oferty inwestycyjne. Wydano specjalne materiały z ofertami inwestycyjnymi i przekazywano je firmom i osobom prywa tnym z kraju i zagranicy, zgłaszającym
chęć inwestowania w Mielcu. Wiele takich materiałów promocyjnych rozprowadzono w czasie Światowego Zjazdu Mielczan.
5. Walory miasta Mielca, jego oferty inwestycyjne i atrakcyjność inwestycyjną prezentowano w serwisie internetowym miasta pod adresem www.mielec.pl.
Wyraźny wzrost atrakcyjności inwestycyjnej Mielca wostatnich latach (awans z grupy D do grupy B miast średniej wielkości) stał się przedmiotem specjalnych badań Instytutu Badań nad Gospo~arką Rynkową w Warszawie, a ich wyniki zostały
opublikowane w wydawnictwie "Restrukturyzacja ośrodków monokulturowych na przykładzie Mielca".
• Pozyskiwanie potrzebnych miastu inwestorów zewnętrznych i wytwarzanie pozytywnego klimatu wokół nowych inwestycji.
1. Zezwolenia na działalność w SSE "EURO-PARK Mielec" otrzymało 30 nowych firm., a na terenie Mielca rozpoczęło działalność kilka dalszych firm, w tym stacja paliw "Ara!" i salon samochodowy "Peugeota".
2. MARR S. A prowadziła i uaktualniała bazę danych firm z Mielca i subregionu mieleckiego. Z okazji organizowanych Targów Budownictwa i Targów Wielobranżowych
wydała katalogi targowe z firmami - uczestnikami targów. Opracowała także i wydała kilkanaście folderów i materiałów promujących mieleckie firmy i ich produkty.
Na podstawie sprawozdań realizatorów zadań ujętych w "Programie operacyjnym Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Mielec na lata 2000 -2006"
opracowal. józef Witek
KALENDARIUM WAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W MIELCU
W OKRESIE OD 1 CZERWCA 1999 R. DO 31 GRUDNIA 2000 R (Wydarzenia do 31 maja 1999 r. przedstawiono w poprzedniej edycji "Mielczanina".)
Rok 1999, Czerwiec
(1) Licznymi imprezami kulturalnymi i rekreacyjnymi uczczono Międzynarodowy Dzień Dziecka. (3-14) Grupa młodzieży z mieleckiego II LO przebywała z wizytą w zaprzyjaźnionym Liceum Muzycznym w Erlangen (Niemcy). (12) Kilkanaście tysięcy mielczan uczestniczyło w Mszy Św i spotkaniu z Ojcem Świętym Janem Pawłem II w Sandomierzu. (15) W budynku MPB przy ul. Żeromskiego otwarto Oddział Powszechnego Banku Kredytowego w Warszawie. (19) Uczennica Il LO Alicja Omyłka zdobyła I nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Recytatorskim we Włocławku. (26) W koncercie inaugurującym II Międzynarodowy
Festiwal Organowy "Mielec - 99" w kościele Matki Bożej Nieustającej Pomocy wystąpił Chór Chłopięcy
i Męski Państwowej Filharmonii Poznańskiej "Poznańskie Słowiki" pod dyrekcją Stefana Stuligrosza.
Ponadto: • oddano do użytku nowy pawilon Szpitala Powiatowego, • zakończyła działalność Mielecka Izba Gospodarcza, • zawodniczka LKS Mielec Dorota Dydo zdobyła brązowy medal w sztafetowym biegu 4x100 m na I Lekkoatletycznych Mistrzostwach Świata Juniorów w Bydgoszczy.
Lipiec
(1) Nowym komendantem powiatowym Policji został Zbigniew Głowacki, a nowym komendantem Straży Miejskiej Arkadiusz Misiak. (5) Zmarł Kazimierz Paluch - wiceprze-
wodniczący Rady Miejskiej i przewodniczący Rady Osiedla Lotników. (8) W drugim koncercie Il MFO Mielec - 99 w kościele MBNP wystąpiły artystki niemieckie: śpiewaczka (mezzosopran) Dora Brockman i organistka Ellen Beinert. (9) Zakoń
czyło działalność mieleckie Radio "HIT FM". (18-25) Na mieleckim lotnisku odbyły się IX Mistrzostwa Polski w Akrobacji Szybowcowej. (20) W SCK wystąpiły zespoły polonijne: ZPiT "Piast" z Winthertur (Szwajcaria) i "Kwiaty Polskie" ze Szwecji. (22) W bloku przy ul. Drzewieckiego otwarto Oddział Spółdzielczej Kasy
Oszczędnościowo-Kredytowej
w Gdyni (była Kasa Stefczyka). (23) W Baranowie Sandomierskim podpisano kontrakt na wykonanie 4 samolotów M-28 "Bryza" przez Polskie Zakłady Lotnicze dla Marynarki Wojennej RP.
Sierpień
(3) W trzecim koncercie II MFO Mielec - 99 w kościele MBNP wystąpiły: flecistka Vicky Melin (USA) i organistka Elżbieta Włosek. (15) Z okazji Święta Wojska Polskiego złożono kwiaty pod Tablicami WP przy Szkole Podstawowej Nr 3. (18 - 22) W ramach współpracy z Abano (Włochy) goszczono ekipę młodych piłkarzy z tego miasta. Wzięli oni udział w turnieju piłkarskim zorganizowanym przez MKP "Stal". (21) Uroczyście otwarto Polski Sklep ..Jedynka" przy ul. Kazimierza Jagiellończyka.
Wrzesień
(1) Odbyły się uroczystości związane z 60. rocznicą wybuchu Il wojny światowej. (18) Zainaugurowano "Dni Mielca". (19) W hali sportowo-widowiskowej wystąpiła Beata Kozidrak z zespołem BEJM. (20) W finałowym koncercie II MFO Mielec -99 w kościele MBNP wystąpił światowej sławy tenor Wiesław Ochman. Za całokształt dotychczasowych ser-
decznych spotkań z mielecka publicznością otrzymał od prezydenta Mielca Medal "Przyjaciel Miasta Mielca". (22) W Samorządowym Centrum Kultury otwarto nowoczesne Centrum Wystawienniczo-Promocyjne. (24 - 26) W CWP odbyły się IX Mieleckie Targi Wielobranżowe. (24) Na Alei Niepodległości przeprowadzono tradycyjne masowe biegi uliczne. (25) W I LO uroczyście obchodzono 20 - lecie Chóru Mieszanego. W SCK wystąpił lwowski Teatr Opery i Baletu im. I. Franko ze spektaklem baletowym ..Jezioro łabędzie" P. Czajkowskiego. (25) Na osiedlu Lotników zorganizowano "Wielki Festyn Rodzinny". Ponadto: • w kościele św. Mateusza odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęceria "Tablicy ku czci Zołnierzy - Górników", • w filii ..Jadernówka" Muzeum Regionalnego SCK eksponowano wystawę "Koleją przez Galicję".
Październik
(2) Pierwsza mielecka samodzielna uczelnia - Wyższa Szkoła Gospodarki i Zarządzania zainaugurowała swą
działalność konferencją naukową
"Strategiczne kierunki rozwoju regionalnego Mielca" w CWP. (11) W budynku WSGiZ przy ul. Sękowskiego (dawniej kino "Bajka") odbyła się uroczysta inauguracja pierwszego roku akademickiego. (16) Z okazji XXX - lecia Chóru Nauczycielskiego "Akord" w sali widowiskowej SCK odbył się koncert chórów. (20) Nowym wiceprzewodniczącym Rady Miejskiej został Zbigniew Buczek. (27) W SSE "Euro-Park Mielec" otwarto fabrykę "Kirchhoff Polska"
35
Sp. z o. o. Ponadto: • przy ul. Wolności rozpoczął działalność salon samochodowy "HYUNDAI" .
Listopad
(1) W dniu Wszystkich Świętych (Święto Zmarłych) odprawiano nabożeństwa żałobne i masowo odwiedzano cmentarze. (5) W Centrum Kształcenia Praktycznego odbyło się spotkanie starostów zachodniej CZęSCl województwa podkarpackiego. (9) W filii .Jadernówka" Muzeum Regionalnego SCK otwarto wystawę "W kręgu Biblii" z eksponatami Muzeum Narodowego i Biblioteki Czartoryskich w Krakowie. (10 - 16) Odbył się XV 'TYdzień Kultury Katolickiej pod hasłem "Przesłanie VII Pielgrzymki Ojca Św. do Ojczyzny - Ewangelia Ośmiu Błogosławieństw". (11) Mszą Św. w intencji Ojczyzny oraz tradycyjnym pochodem i złożeniem kwiatów przed Pomnikiem Wolności uczczono Narodowe Święto Niepodległości. W SCK koncertowała Orkiestra Włościańska im. K. Namysłowskiego. (19) W kinie "Metalowiec" rozpoczęto wyświetlanie polskiego filmu "Pan Tadeusz" w reż. A. Wajdy. (21) W SP Nr 13 odbyła się uroczystość nadania mieleckiemu Hufcowi ZHP imienia dh Antoniny Gębicowej (z domu Woźniak) i nowego sztandaru. (23) Na osiedlu Lotników otwarto supermarket "Szalony Max". (25) W SCK odbyło się spotkanie lidera UPR janusza Korwina - Mikkego z mieszkańcami Mielca .
Grudzień
(4) Na Placu AK Grupa Młodziezowa "Mała Laponia" zorganizowała tradycyjny heppening mikołajkowy. (5) W hali sportowo - widowiskowej MOSiR koncertowała piosenkarka KAYAH. (6) W restauracji "Odyseja" zorganizowano zabawę mikołajkową dla dzieci z domów dziecka i dzieci niepełnosprawnych. (24) W Kościele Katolickim, także we wszystkich mieleckich świątyniach, rozpoczęto
Rok jubileuszowy. (24) Uruchomiono oficjalną stronę internetową miasta Mielca - www.mielec.pl. (25 - 26) Święta Bożego Narodzenia przeżywano w gronie rodzinnym i z przyjaciółmi. (28) W CWP odbyło się tradycyjne Spotkanie Świąteczno - Noworoczne władz miasta i po-
36
wiatu z przedstawicielami urzędów, instytucji i firm. (31) Na balach, na Placu AK i na prywatkach powitali mielczanie Nowy Rok 2000.
Rok 2000
Styczeń
(8) W imprezach Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy na terenie Mielca i powiatu mieleckiego zebrano około 75 tysięcy zł .. (12) W kościele MBNP odbył się Koncert Noworoczny z udziałem Roberta Grudnia (organy) i Georgija Agratiny (fletnia Pana). (22) W budynku przy ul. Mickiewicza 19 otwarto Klub "Papillon". (23) W kościele MBNP kolędowały
mieleckie chóry. Ponadto: • w mieleckich kościołach koncertował Chór "Harmonia" z zaprzyjaźnionego Mukaczewa.
Luty
(8) Zezwolenie na działalność w SSE "EURO-PARK Mielec" otrzymała
firma "Henryk Bury Mielec Sp. z o. o.". (10) Rada Miejska przyjęła "Strategię
Rozwoju Gminy Miejskiej Mielec na lata 2000 - 2006". W mieleckiej SSE gościł b. premier józef Oleksy, który w 1995 r. uroczyście ją otwierał. (12) W hali sportowo - widowiskowej MOSiR koncertował zespół "DŻEM". (25 - 27) W CWP odbyły się Targi Budownictwa i Wyposażenia Wnętrz
połączone z imprezą informacyjno -konsultacyjną "Wszystko o budownictwie. Nieruchomości - mieszkania - ulgi." (25) Hotel "Jubilat" otrzymał prestiżową kategorię "Trzy gwiazdki".
Marzec
(2) W SCK wystapiła z recitalem piosenkarka Violetta Villas. (9) W prze-
cławskim zamku Zakład Narzę
dziowy "PZL Mielec" i brytyjska firma BAE Systems podpisały umowę
o współpracy. (25) W SCK odbył się spektakl baletowy "Dziadek do orzechów" P Czajkowskiego w wykonaniu Państwowego Teatru Opery i Baletu we Lwowie.
Kwiecień
(4) W SCK wystąpiła wybitna aktorka Hanka Bielicka. (5) WSGiZ zorganizowała konferencje naukową nt. konkurencyjności polskich firm w warunkach globalizacji gospodarki światowej. (6 - 7) Na zamku w Baranowie odbyło się Forum Polsko -Ukraińskie na temat współpracy
przedsiębiorstw działających w SSE w Mielcu i Tarnobrzegu z przedsiębiorstwami ukraińskimi. (7) Wylała rzeka Wisłoka. (9) Na mieleckim lotnisku otwarto "Sezon Lotny 2000".
(12) W CWP odbyła się wojewódzka konferencja nt. ochrony środowiska. (13) W kościele św. Mateusza odbyły się uroczystości z okazji 60 rocznicy "Zbrodni Katyńskiej". (15) Zespół siatkarek "Melnox- Autopart-Lobo" Mielec wywalczył tytuł
wicemistrza Polski w sezonie 199912000. (18) W sali konferencyjnej CWP odbyło się II Forum Gospodarcze "Oferta eksportowa dla małych i średnich przedsiębiorstw" ,
a w sali ekspozycyjnej otwarto wystawę "Cztery strony światła", prezentującą profesjonalną twórczość
plastyczną artystów z Dębicy,
Mielca, Tarnobrzega i Stalowej Woli.
(23 - 24) Radośnie przeżywano Wielkanoc. (27 - 28) W SCK zorganizowano "Dni Kultury Niemieckiej w Mielcu". (30) Na lotnisku odbył się "Wielki Piknik Motoryzacyjno - Lotniczy".
Maj
(1 - 3) Z okazji Święta Pracy i Narodowego Święta 3 Maja zorganizowano szereg imprez kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych. (4) W związku z wizyta w Dębicy na mieleckim lotnisku przebywał prezydent RP Aleksander Kwaśniewski
i spotkał się z przedstawicielami lokalnych władz. (6) W kościele św.
Mateusza odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia "Tablicy upamiętniającej ofiary przymusowych prac w Niemczech w czasie II wojny świa towej". (8) W SCK odbyła się wieczornica z okazji zakończenia II wojny światowej w Europie. (12) W plebiscycie 'TYgodnika Regionalnego "Korso" "Człowiekiem Roku 1999 w Mielcu" wybrany został Bogusław Kamuda, długoletni działacz siatkówki kobiecej w Mielcu i były kierownik kobiecej drużyny reprezentacji Polski. (15) Przy Alei Niepodległości 11 otwarto salon samochodowy 'PEUGEOTA". (19 21) Delegacja władz Mielca uczestniczyła w uroczystościach millenijnych w zaprzyjaźnionym Mukaczewie na Ukrainie. (21) W hali sportowo - widowiskowej MOSiR wystąpił z recitalem piosenkarz Stachursky. (26 - 28) W Mielcu gościły delegacje zaprzyjaźnionych miast: Douchy - les - Mines (Francja) i ViI a Nova de Poiares (Portugalia). (26 -2.06.) Zorganizowano kolejną edycję .Juweniliów" - "Dni Młodości" dla i z udziałem dzieci i młodzieży. M. in. koncertowali młodzi rockmeni "TWo TWenty" (USA), odbyły się spektakl muzyczno - wizyjny "Totenfresser" z Krakowa, występy mieleckich zespołów dziecięcych i młodzieżowych, wystawa Klubu Młodego Plastyka SCK oraz liczne imprezy sportowo - rekreacyjne. (27 - 28) W SCK i na Placu AK odbyły się III Ogólnopolskie Prezentacje Folkloru i Rzemiosła Ludowego, m. in. wystąpił zespół ,,1rebunie TUtki". (28) W parafiach Ducha Świętego i św. Mateusza odbyły się uroczystości ku czci Błogosławionego ks. Romana Sitki.
Czerwiec
(1) Z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka na Placu AK wystąpiły dziecięce i młodzieżowe zespoły artystyczne z Nowego Sącza, Łańcuta
i Mielca. Szkoła Podstawowa Nr 13 uroczyście obchodziła 10 -lecie działalności dydaktyczno - wychowawczej. (10) W Mielcu zakończył się III etap 44 Międzynarodowego Wyścigu Kolarskiego Przyjaźni Polsko - Ukraińskiej (Ostrowiec Świętokrzyski -Mielec). (13) Na składowisku obok firmy "Melnox" wybuchł pożar. (22) W święto Bożego Ciała w mieleckich parafiach odbyły się uroczyste nabożeństwa i procesje ulicami miasta (23 - 27) Na terenie miasta odbywały się imprezy Światowego Zjazdu Miel-
czan. Rozpoczęto Mszą Świętą w intencji Mielca i mielczan, której przewodniczył biskup Wojciech Ziemba -ordynariusz ełcki, a następnie odbyły się: sesja "Nasza Mała Ojczyzna -Mielec", spotkanie towarzyskie, "Handlowanie po mielecku" (impreza handlowo kulturalna", "mecz wspommen, koncerty zespołów
mieleckich i z innych miast, "Piknik na lotnisku" połączony z koncertem "Radio Biwak" (wystąpili m . in. "Skaldowie" i "Myslovitz"), koncert ZPiT UJ "Słowianki", spotkanie biznesowe i sadzenie pamiątkowych drzewek na terenach MOSiR. (26) W inauguracyjnym koncercie III Międzynarodowego Festiwalu Organowego w kościele MBNP wystąpili: Elżbieta
Towarnicka (sopran). Robert Grudzień (organy) i "Capella Cracoviensis" . (27) Rozpoczęła funkcjonowanie zmodernizowana Stacja Paliw CPN przy ul. Sienkiewicza.
Lipiec
(4) W drugim koncercie III MFO w kościele MBNP wystąpili: świa
towej sławy: skrzypek Konstanty Andrzej Kulka, Władysław Kłosiewicz (klawesyn) Jerzy Dybał (kontrabas
i kwartet "Prima Vista" oraz organistka Ludmiła Laruk z Ukrainy. (10 - 12) W Abano (Włochy) przebywała delegacja władz m. Mielca w sprawie rozwinięcia współpracy obu miast. (13) W ramach III MFO wystąpił znakomity włoski organista Alessandro Bianchi. (22) W pawilonie "Zenit" na osiedlu Lotników uroczyście otwarto "Euro- Market - duży sklep ze sprzętem AGO i RTV. (27) Na obiektach MOSiR odbyła się wielka impreza promocyjno - koncertowa "Lato z Radiem". Wystąpili m. in.
"Eleni", "Norbi" i "Czerwone Gitary". Równocześnie odbyła się uroczystość otwarcia w Mielcu fabryki lodów "Zielona Budka" 0ednego ze sponsorów "Lata z Radiem"). (30) W ramach III MFO w ~ościele MBNP wystąpiła światowej sławy organistka Susan Landale (Francja).
Sierpień
(15) Z okazji Święta Wojska Polskiego pod Tablicami WP przy SP Nr 3 zło
żono kwiaty. (16) Z prywatnymi wizytami przebywali w Mielcu była
premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher i wicepremier Leszek Balcerowicz. W ramach kampanii wyborczej na Placu AK z mieleckim społeczeństwem spotkał się kandydat na prezydenta RP Marian Krzaklewski. (17) W kolejnym koncercie III MFO w kościele MBNP wystąpili: światowej sławy śpiewaczka
Catherine Dagois (Francja) - kontralt i Edgar Teufel (Niemcy) - organy. (19 - 20) Delegacja Mielca i Młodzieżowa Orkiestra Dęta SCK uczestniczyły
w uroczystościach Roku Millenijnego w zaprzyjaźnionym Tiszafoldvar na Węgrzech . (22) W ramach III MFO wystąpił znakomity organista kolumbijski Rodrigo Valencia. (27) Z udziałem prezydenta RP Aleksandra Kwaśniew
skiego na mieleckim lotnisku odbył się Wielki Festyn "Aeroplany i Automobile". (31 - 5.09.) ZPiT "Rzeszowiacy" wystąpił w Reims (Francja).
37
Wrzesień
(1) Odbyły się uroczystości z okazji Dnia Kombatanta i Weterana .. Rozpoczęto rok szkolny 2000/2001. (2) Z mielczanami spotkał się kandydat na prezydenta RP Andrzej Olechowski. (4) W koncercie III MFO w kościele MBNP wystąpili: światowej
sławy śpiewaczka Teresa Żylis - Gara (sopran) i organista. Robert Grudzień (dyrektor MFO). (6 - 10) Zespół Muzyki Dawnej "Hortus Musicus" z SCK wystąpił na Światowej Wystawie EXPO 2000 w Hannowerze. (8 - 30) Odbyły się tradycyjne "Dni Mielca",
a w ich ramach m. in. koncertował zespół "Wieczorny Dzwon" (Rosja), rozegrano TUrniej Siatkówki Kobiet o Puchar Prezydenta Mielca i przeprowadzono liczne imprezy kulturalne, sportowe i rekreacyjne, o czym poniżej . (17) W SP Nr 1 gościła żona prezydenta RP Jolanta Kwaśniewska. Samorząd szkolny udekorował ją
Szkolnym Orderem Uśmiechu. (19 -22) W salach SCK odbyła się XVI Ogólnopolska Konferencja Nauczycieli "Informatyka w Szkole". Wzięło w niej udział około 400 osób z całej Polski. (21) W ostatnim koncercie III MFO w kościele MBNP wystąpili: Georgij Agratina (Ukraina) - fletnia Pana i cymbały, Robert Grudzień - organy i Kameralna Orkiestra Festiwalowa . (24) Na terenach MOSiR odbyła się Biesiada "Korso" z licznymi atrakcjami, m. in. ciekawymi prezentacjami artystycznymi gmin powiatu mieleckiego. (28) W mieleckich Polskich Zakładach Lotniczych przebywał wicepremier Longin Komo-
38
łowski. (29 - 1.10.) W CWP odbyły się Mieleckie Targi Wielobranżowe połączone z uroczystością 5 - lecia SSE "EURO-PARK Mielec", w której uczestniczyli: premier Jerzy Buzek i wicemarszałek Sejmu RP Jan Król.
Październik
(4 - 12) Chór Mieszany I LO koncertował w Schwarzwaldzie (Niemcy). (5) W wyborach prezydenta RP najwięcej głosów w Mielcu otrzymał
Aleksander Kwaśniewski, a na następnych miejscach znaleźli się: Marian Krzaklewski. Andrzej Olechowski i Jarosław Kalinowski. (12) Uroczyście obchodzono 10 - lecie działalności mieleckiej Fundacji S. o. S. "Życie". (23) Specjalną uroczystością rozpoczęto trzecią fazę
produkcji drzwi do samolotów pasażerskich Boeing 757. (27) ARP O/Mielec i Wytwórnia Aparatury Wtryskowej "PZL-Mielec" zostały
laureatami konkursu "Czysty Biznes". (28) Rozpoczęła funkcjonowanie Stacja Paliw "Aral" przy ul. Sienkiewicza. (29) W Urzędzie Miejskim prezydent Janusz Chodorowski wręczył nagrody laureatom Międzynarodowego Konkursu Fotograficznego "Moje miasto w obiektywie".
Listopad
(1) Uroczystości Wszystkich Świętych skupiły na cmentarzach tysiące mielczan. (9) Firma "Melnox" została laureatem Nagrody Ministra Ochrony Środowiska w konkursie "Lider Polskiej Ekologii 2000". (11) Mszą
Świętą i złożeniem kwiatów pod Pomnikiem Wolności uczczono Narodowe Święto Niepodległości. (11 - 12) Z okazji uroczystości 82. rocznicy zakończenia
I wojny światowej i 10 -lecia współpracy partnerskiej w Douchy - les -Mines przebywała delegacja samorządowych władz Mielca. (21) Przed budynkiem starostwa powiatowego odbyła się pikieta pielęgniarek
w sprawie podwyżek uposażeń. (24) W Mielcu gościła księżna Irina Zu Sayn Wittgenstein. (25) W kościele św. Mateusza odbyła się uroczystość odsłonięcia i poswlęcema Tablicy Związku Sybiraków.
Grudzień
(3) W hali sportowo - widowiskowej zorganizowano II Halowe Mistrzostwa Szkół Wyższych z woj. podkarpackiego. (7) W mieleckim staros-twie goszczono przedstawicieli Banku Światowego w związku z udziałem powiatu mieleckiego w pilotażowym programie usuwania skutków powodzi. (8) Z inicjatywy Polskich Zakładów Lotniczych w Mielcu na lotnisku Bemowo w Warszawie odbyła się promocja samolotów M - 28 "Skytruck" i M - 28 "Bryza". (17) W kościele gimnazjalnym św. Stanisława Kostki i wyremontowanym pawilonie sportowym przy ul. Warszawskiej odbyła się uroczystość poświęcenia i wręczenia sztandaru Towarzystwu Gimnastycznemu "Sokół". (20) Na Placu AK, SCK, Alei Niepodległości, ul. Mickiewicza i Rynku Starego Miasta zabłysła specjalna świąteczna deko-
racja świetlna. (25 - 26) Rodzinnie przeżywano Święta Bożego Narodzenia. (27) Otwarto Dom Pomocy Społecznej na Osiedlu Smoczka (28) W CWP odbyło się tradycyjne Spotkanie Świąteczno - Noworoczne. (31) Tradycyjnie na Placu AK, na prywatkach i na balach (było ich znacznie mniej niż w latach poprzednich) witali mielczanie Nowy Rok 2001, XXI wiek i III TYsiąclecie n. e.
Opracował józef Witek
jawor przy wejściu do parku Oborskich
Najokazalsze i najstarsze (300 lat) drzewo na terenie Mielca - topola biała na osiedlu
Rzochów
jedyny w Mielcu klon srebrzysty rosnący w parku Oborskich
Najbardziej okazały dąb szypułkowy przy ul. jędrusiów
Grab zwyczajny przy ul. Wojsławskiej w dzielnicy Rzochów
jedyna w Mielcu lipa szerokolistna rosnąca w dziefnicy Rzochów