mieszanka betonowa - praktyczny poradnik sika · z potrzeb krajowej praktyki budowlanej, np. na...

B

eton

Praktyczny poradnik wedug firmy Sika

Skadniki betonu Beton stwardniay Norma EN 206-1:2000 Beton natryskowy Beton Preparaty antyadhezyjne Mieszanka betonowa Pielgnacja

Sika firma z tradycj i dowiadczeniemSika rozpocza rozwj produkcji pierwszych domieszek do materiaw o spoiwie cementowym w roku 1910, w tym roku, kiedy firma zostaa zaoona. W owym cza-sie podstawowe cele modyfikacji byy nastpujce: skrcenie czasu wizania za-praw cementowych, zwikszenie ich wodoszczelnoci lub wytrzymaoci. Niektre z tych najwczeniejszych materiaw s stosowane z powodzeniem a do dzisiaj. Woda jest niezbdnym skadnikiem betonu, gdy zapewnia urabialno mieszan-ki betonowej i hydratacj cementu, ale z drugiej strony, nadmiar wody w betonie stwardniaym niekorzystnie wpywa na jego waciwoci. Z tego powodu Sika opra-cowaa wiele produktw, ktre pozwalaj na zmniejszenie iloci wody zarobowej przy jednoczesnym zachowaniu lub nawet poprawieniu konsystencji mieszanki betonowej, jej urabialnoci.

Data Baza chemiczna Typowy wyrb Sika Gwne dziaanie

1930 Lignosulfonian Plastocret Zmniejszenie wody do 10%

1940 Glukonian Plastiment Zmniejszenie wody do 10% oraz opnienie wizania

1960 Sika Retarder, Fro-V Opnienie i napowietrzenie

1970 Naftalen Sikament-NN Zmniejszenie wody do 20%

1980 Melamina Sikament-300/-320 Zmniejszenie wody do 20%, zmniejszona zawarto powietrza

1990 Kopolimery winylowe

Sikament-10/-12 Zmniejszenie wody do 25%

Ju od pocztku istnienia Sika zawsze bya obecna wszdzie tam, gdzie cement, piasek, kruszywo grube i woda suyy do wyprodukowania zaprawy lub betonu Sika jest godnym zaufania partnerem przy wznoszeniu konstrukcji ekonomicznych i trwaych.

Sika obecna na caym wiecieSika AG z siedzib w Baar w Szwajcarii jest obecn na caym wiecie firm wyspe-cjalizowan w dziedzinie chemii budowlanej. Sika jest liderem w technologii i pro-dukcji materiaw do uszczelniania, klejenia, izolowania, wzmacniania i ochrony konstrukcji w budownictwie i przemyle. Oferta firmy Sika zawiera wydajne domieszki do betonu, specjalistyczne zaprawy, uszczelniacze i kleje, materiay do izolacji i wzmacniania, systemy wzmacniania konstrukcji, posadzki i membrany wodoszczelne.

Zesp redakcyjny Siki: T. Hirschi, H. Knauber, M. Lanz, J. Schlumpf, J. Schrabback, C. Spirig, U. Waeber

Spis treci

1. Skadniki betonu 7 1.1 Definicje 7 1.2 Spoiwa 8 1.3 Kruszywo do betonu 10 1.4 Domieszki do betonu 14 1.5 Dodatki do betonu 15 1.6 Najdrobniejsze frakcje 17 1.7 Woda zarobowa 18 1.8 Obliczanie objtoci materiau 20

2. Norma EN 206-1 22 2.1 Definicje podane w normie 22 2.2 Klasy ekspozycji zwizane z oddziaywaniem rodowiska 24 2.3 Klasyfikacja wedug konsystencji 27 2.4 Klasy wytrzymaoci na ciskanie 28 2.5 Pojcie wspczynnika k (wycig z EN 206-1) 29 2.6 Zawarto chlorkw (wycig z EN 206-1) 31 2.7 Specyfikacja betonu 33 2.8 Kontrola zgodnoci 33 2.9 Kontrola waciwoci innych ni wytrzymao 34

3. Beton 35 3.1 Gwne zastosowania betonu 35 3.1.1 Beton konstrukcji wykonywanych na mokro 36 3.1.2 Beton do elementw prefabrykowanych 38 3.2 Betony specjalne 39 3.2.1 Beton pompowy 39 3.2.2 Beton do nawierzchni 42 3.2.3 Beton samozagszczalny (SCC) 43 3.2.4 Beton mrozoodporny 45 3.2.5 Beton wysokiej wytrzymaoci 48 3.2.6 Beton w deskowaniu lizgowym 49 3.2.7 Beton odporny na dziaanie wody 51 3.2.8 Beton architektoniczny 52 3.2.9 Beton konstrukcji masywnych 54 3.2.10 Beton zbrojony wknami 56 3.2.11 Beton ciki 57

3

3.2.12 Beton ukadany pod wod3.2.13 Beton lekki3.2.14 Beton zagszczany walcem (RCC)3.2.15 Beton barwiony3.2.16 Beton o konsystencji wilgotnej do prefabrykacji3.2.17 Beton o zwikszonej odpornoci na ogie3.2.18 Beton do segmentw tuneli3.2.19 Beton monolityczny3.2.20 Beton ziarnisty

4. Mieszanka betonowa4.1 Waciwoci mieszanki betonowej

4.1.1 Urabialno4.1.2 Opnienie wizania/Beton w podwyszonej temperaturze

4.1.3 Przyspieszanie wizania/Beton w obnionej temperaturze4.1.4 Konsystencja

4.1.6 Wykoczenie4.1.7 Gsto mieszanki betonowej4.1.8 Zawarto powietrza4.1.9 Pompowalno4.1.10 Kohezja4.1.11 Temperatura mieszanki betonowej4.1.12 Wspczynnik w/c4.2 Badania mieszanki betonowej

4.2.1 Urabialno4.2.2 Pobieranie prbek4.2.3 Badanie konsystencji metod opadu stoka4.2.4 Badanie konsystencji metod stopnia zagszczalnoci

4.2.5 Badanie konsystencji metod stolika rozpywowego4.2.6 Okrelanie gstoci mieszanki betonowej4.2.7 Okrelanie zawartoci powietrza4.2.8 Inne metody badania konsystencji mieszanki betonowej

58 59 61 61 62 69 70 72 73

74 74

74 75 79 81

4.1.5 Wystpowanie wody lub mleczka cementowego

na powierzchni (bleeding) 82

82 83 83 84 84 84 85

85 85 86 86 87 88 90 90 91

5. Beton stwardniay 935.1 Waciwoci betonu stwardniaego 935.1.1 Wytrzymao na ciskanie 935.1.2 Beton o wysokiej wytrzymaoci wczesnej 955.1.3 Wodoszczelno 975.1.4 Mrozoodporno 100

4

5.1.5 Powierzchnia betonu 1005.1.6 Skurcz 1015.1.7 Odporno na siarczany 1025.1.8 Odporno chemiczna 1035.1.9 Odporno na cieranie 1035.1.10 Wytrzymao na zginanie 1045.1.11 Wydzielanie ciepa hydratacji 1055.1.12 Reakcja alkalia-kruszywo 1065.2

5.2.1

5.2.2

5.2.3

5.2.4

5.2.5

5.2.6

5.2.7

5.2.8

5.2.9

6.

6.16.2

6.3

6.4

6.5

6.6

6.7

6.8

6.9

7.

7.1

7.2

7.3

7.3.1

7.3.2

7.4

7.4.1

7.4.2

7.4.3

Badania betonu stwardniaego 107 Wymagania dotyczce prbek i form 107 Wykonywanie i pielgnacja prbek 108 Wytrzymao prbek na ciskanie 109 Wymagania dotyczce maszyn wytrzymaociowych 111 Wytrzymao prbek na zginanie 111 Wytrzymao prbek na rozciganie przy rozupywaniu 113 Gsto betonu stwardniaego 113 Gboko penetracji wody pod cinieniem 114 Mrozoodporno 115

Beton natryskowy 116 Definicja 116 Wymagania jakoci betonu natryskowego 117 Przyrost wytrzymaoci wczesnej 118 Wykonywanie natrysku 119 Metody bada i pomiarw 125 Mokry system Sika 127 Beton natryskowy z wknami stalowymi 128 Beton natryskowy odporny na siarczany 129 Beton natryskowy o podwyszonej ognioodpornoci 129

Preparaty antyadhezyjne 130 Dziaanie preparatw antyadhezyjnych 130 Wymagania stawiane preparatom antyadhezyjnym 131 Wybr odpowiedniego preparatu antyadhezyjnego 131 Preparaty antyadhezyjne do deskowa nasikliwych 131 Preparaty antyadhezyjne do deskowa nienasikliwych 132 Wskazwki uycia 133 Stosowanie preparatw antyadhezyjnych 133 Czas oczekiwania przed betonowaniem 135 Betonowanie 135

5

8. Pielgnacja 136 1. Skadniki betonu 8.1 Wstp 136 8.2 Metody pielgnacji 138 8.3 Sposoby pielgnacji betonu 140 8.4 Okres pielgnacji 141

Domieszki do betonu a rodowisko 143

Wstp do wydania polskiego Niniejsza broszura jest tumaczeniem z jzyka angielskiego broszury wydanej w grudniu 2005. Starano si moliwie wiernie zachowa tre i form oryginau. Przykadowo, cytowane w ory- 1.1 Definicje ginale normy maj oznaczenia EN i numer normy, bez roku wprowadzenia i nazwy normy. Tak sam form utrzymano na og w tumaczeniu. Jeeli w tekcie jest numer normy EN 206-1, Trzy gwne skadniki wystarczaj aby to polskim odpowiednikiem jest PN-EN 206-1:2003 Beton. Cz 1: Wymagania, waciwoci, wyprodukowa beton: produkcja i zgodno. Znajc numer normy europejskiej mona bez trudu znale polski aktu- Spoiwo (cement) alny odpowiednik. W kilku miejscach podano przykady norm PN-EN z numerami, gwnie po Kruszywo to, eby wykaza, e znajc numer normy EN bez trudu mona znale aktualny odpowiednik Woda normy PN-EN.

Ze wzgldu na cigle rosnce wymagania co do jakoci betonu, gw-Z drugiej strony w polskiej praktyce s stosowane rwnie normy o statusie PN, co wynika nie jego trwaoci, oraz wielkiemu postpowi w dziedzinie domieszek z potrzeb krajowej praktyki budowlanej, np. na cementy specjalne lub rodzaje betonu, ktre do betonu i oglnie technologii betonu, moliwe jest obecnie otrzyma-nie s ujte w normach europejskich. Normy te maj oznaczenia PN-B-xxxxx i zostay w miar nie wielu rnych rodzajw betonu. zwizku z tematem uwzgldnione w tumaczeniu.

Beton Beton o uziarnieniu kruszywa > 8mm o gstoci zwyky w stanie suchym

> 2000 kg/m3, ale nie przekraczajcej 2600 kg/m3

Beton Beton o gstoci w stanie suchym wikszej ni ciki 2600 kg/m3

Beton Beton o gstoci w stanie suchym wikszej ni 800 lekki kg/m3 , ale nie wikszej ni 2000 kg/m3

Mieszanka Beton o gstoci w stanie suchym wikszej ni 800 betonowa kg/m3 , ale nie wikszej ni 2000 kg/m3

Beton Beton, ktry jest w stanie staym i ktry osign stwardniay pewien poziom wytrzymaoci

Beton Beton wbudowany i zagszczony, utrzymujcy wiey nadany ksztat, ale ktry nie osign jeszcze

mierzalnego wizania (beton zielony, okrelenie stosowane gwnie w prefabrykacji)

6 1. Skadniki betonu 7

1.2 Spoiwa

Odmienne definicje mog by stosowane w przypadku betonu natry-skowego, betonu podawanego pomp, podawanego pojemnikami itd. Okrelaj one wbudowywanie mieszanki betonowej do deskowa, po-stpowanie przy podawaniu w miejsce wbudowania (patrz nastpny rozdzia).

Cement (spoiwo hydrauliczne) jest to drobno zmielony materia nie-organiczny, ktry po zmieszaniu z wod daje zaczyn, wicy i tward-niejcy w wyniku hydratacji oraz innych procesw, zachowujcy po stwardnieniu wytrzymao i trwao take pod wod. Gwnymi surowcami stosowanymi do produkcji cementu portlandzkie-go s wapie, margiel i glina, ktre s mieszane w okrelonych propor-cjach. Ta mieszanka po wypaleniu w temperaturze okoo 1450oC two-rzy klinkier, ktry po zmieleniu z ewentualnymi dodatkami daje dobrze znany materia budowlany. Oprcz cementw powszechnego uytku produkowane s cementy specjalne (oparte na klinkierze portlandzkim, glinowym i bezklinkierowe), stosowane w szczeglnych przypadkach wynikajcych z warunkw wykonawczych lub eksploatacyjnych beto-nw.

Klasyfikacja cementw powszechnego uytku W Europie jest stosowana norma EN-197-1 Skad, wymagania i kryteria zgodnoci dotyczce cementw powszechnego uytku. Norma dzieli cementy powszechnego uytku na nastpujce rodzaje:

CEM I Cement portlandzki

CEM II Cement portlandzki wieloskadnikowy

CEM III Cement hutniczy

Cement pucolanowyCEM IV

Cement wieloskadnikowyCEM V

Zgodnie z norm w cemencie mog wystpowa inne gwne skadniki ni klinkier cementu portlandzkiego (K) onastpujcych oznaczeniach:

Granulowany uel wielkopiecowy (S)

Popi lotny krzemionkowy (V)

Popi lotny wapienny (W)

Pucolana naturalna (P) Pucolana przemysowa (Q)

upek palony (T)

Wapie (kamie wapienny) (L)

Py krzemionkowy (D)

Kady rodzaj cementu moe rwnie zawiera skadniki drugorzdne w iloci do 5% masy cementu. Skadnikami drugorzdnymi mog by mineralne materiay nieorganiczne lub skadniki gwne cementu wy-mienione w normie EN 197-1, o ile nie wystpuj ju w cemencie jako skadniki zasadnicze. W zalenoci od iloci dodatkw mineralnych w skadzie cementu wyrnia si jego rodzaje przedstawiono na nastpnej stronie.

8 1. Skadniki betonu

Rodzaje cementw i ich skad wg EN 197-1

G

wne

rodz

aje

Nazwa Oznaczenie

Skad (udzia w procentach masy1)

Skadniki gwne

Sk

adni

ki d

rugo

rzd

ne

Klin

kier

ue

lw

ielk

opie

cow

y

Py

krze

mio

nkow

y Pucolana Popi lotny

upe

k pa

lony

Wap

ie

Nat

ura-

lna Wyp

a-la

na Krz

e-m

ion-

kow

y

Wap

ie-

nny

K S D2 P Q V W T L4 LL5

CEM I

Cement port-landzki

CEM I 96-100 - - - - - - - - - 0 - 5

CEM II

Cement port-landzki ulowy

CEM II/A-S 80-94 6-20 - - - - - - - - 0 - 5

CEM II/B-S 65-79 21-35 - - - - - - - - 0 - 5

Cement portlandzki krze-mionkowy

CEM II A-D 90-94 6-10 - - - - - - - 0 - 5

Cement portlandzki pucolanowy

CEM II/A-P 80-94 - - 6-20 - - - - - - 0 - 5

CEM II/B-P 65-79 - - 21-35 - - - - - - 0 - 5

CEM II/A-Q 80-94 - - - 6-20 - - - - - 0 - 5

CEM II/B-Q 65-79 - - - 21-35 - - - - - 0 - 5

Cement portlandzki popioowy

CEM II/A-V 80-94 - - - - 6-20 - - - - 0 - 5

CEM II/B-V-V 65-79 - - - - 21-35 - - - - 0 - 5

CEM II/A-W 80-94 - - - - - 6-20 - - - 0 - 5

CEM II/B-W 65-79 - - - - - 21-35 - - - 0 - 5

Cement portlandzki upkowy

CEM II/A-T 80-94 - - - - - - 6-20 - - 0 - 5

CEM II/B-T 65-79 - - - - - - 21-35 - - 0 - 5

Cement portlandzki wapienny

CEM II/A-L 80-94 - - - - - - - 6-20 - 0 - 5

CEM II/B-L 65-79 - - - - - - - 21-35 - 0 - 5

CEM II/A-LL 80-94 - - - - - - - - 6-20 0 - 5

CEM II/B-LL 65-79 - - - - - - - - 21-35 0 - 5

Cement port-landzki wieloskadniko-wy3)

CEM II/A-M 6-20 0 - 5

CEM II/B-M 21-35 0 - 5

CEM III

Cement hutniczy

CEM III/A 35-64 36-65 - - - - - - - - 0 - 5

CEM III/B 20-34 66-80 - - - - - - - - 0 - 5

CEM III/C 5-19 81-95 - - - - - - - - 0 - 5

CEM IV

Cement pucola-nowy3)

CEM IV/A 65-89 - 11-35 - - - 0 - 5

CEM IV/B 45-64 - 36-55 - - - 0 - 5

CEM V

Cement wielo-skladnikowy3)

CEM V/A 40-64 18-30 - 18-30 - - - - 0 - 5

CEM V/B 20-39 31-50 - 31-50 - - - - 0 - 5

1 Wartoci w tablicy odnosz si do sumy skadnikw gwnych i skadnikw drugorzdnych 2 Udzia pyu krzemionkowego jest ograniczony do 10% 3 W cementach portlandzkich wieloskadnikowych CEM II/A-M, w cementach pucolanowych CEM IV/A i CEM IV/B oraz w cementach wieloskad-nikowych CEM V/A i CEM V/B gwne skadniki inne ni klinkier naley deklarowa poprzez oznaczenie cementu 4 Cakowita ilo wgla organicznego (TOC) nie moe przekracza 0,2% wagowo 5 Cakowita ilo wgla organicznego (TOC) nie moe przekracza 0,5% wagowo

1. Skadniki betonu 9

Wytrzymao Cementy s podzielone na trzy klasy wytrzymaoci w zalenoci od wytrzymaoci zaprawy normowej po 28 dniach. Minimalne, wymagane wytrzymaoci w poszczeglnych klasach wynosz 32,5, 42,5 i 52,5 N/ mm2. Cementy o normalnej wytrzymaoci wczesnej maj za symbolem klasy oznaczenie N a o duej wytrzymaoci dwudniowej maj dodatkowe oznaczenie R.

Pene informacje o poszczeglnych skadnikach podane s w normie PN-EN 197-1:2002 Rozdzia 5: Skadniki 5.1 Wstp 5.2 Skadniki gwne 5.2 Skadniki drugorzdne

1.3 Kruszywo do betonu

Piasek i wir tworz ziarnist, przestrzenn struktur, ktrej pusta prze-strze powinna by tak szczelnie wypeniona zaczynem cementowym jak to moliwe. Kruszywo stanowi okoo 80% masy betonu i 70 75% jego objtoci. Optymalne uycie kruszywa co do jego rozmiaru i jakoci podnosi jako betonu. Do betonu zwykego stosowane s kru-szywa pochodzenia skalnego (naturalne, amane), ktre w wytwrniach s uzdatniane przez kruszenie, przesiewanie, mieszanie i pukanie.

Kruszywo do betonu jest odpowiednie, jeeli nie ma wpywu na tward-nienie cementu, ma wystarczajco dobr przyczepno do stwardnia-ego zaczynu cementowego i nie wystawia trwaoci betonu na ryzyko. Kruszywa zwyke i specjalne

Kruszywo zwyke

Gsto 2,2 3,0 kg/dm3

Z zasobw naturalnych, np. koryta rzek, wir z moren polodowcowych i inne. Materia niekruszony lub kruszony, np. urobek skalny przy budowie tunelu.

Kruszywo cikie

Gsto > 3,0 kg/dm3

Takie jak baryty, ruda elaza, gra-nulat stalowy. Do produkcji be-tonu cikiego ograniczajcego przenikanie promieniowania radio-aktywnego.

Kruszywo lekkie

Gsto < 2,0 kg/dm3

Takie jak ekspandowane gliny, pu-meks, polistyren. Do betonu lekkie-go, betonw izolacyjnych.

Kruszywo twarde

Gsto > 2,0 kg/dm3

Takie jak kwarc, karborund. Sto-sowanie przewanie do warstwo-wych posadzek betonowych.

Kruszywo z recyklingu

Gsto okoo 2,4 kg/dm3

Powstae w wyniku przerbki nie-organicznego materiau stosowa-nego uprzednio w budownictwie, zwykle betonu.


Kruszywa normowe W Europie kruszywa s okrelone s norm EN 12620, czyli w Pol-sce norma ta ma numer PN-EN 12620. Norma ta jest bardzo obszerna i podawanie wikszej iloci szczegw ni zamieszczone poniej nie jest przedmiotem tej publikacji. Dalsze odniesienia do normy podane s w Rozdziale 2.

Wybrane definicje zamieszczone w normie (wraz z dodatkowymi uwagami): Kruszywo naturalne

Kruszywo pochodzenia mineralnego, poddane tylko obrbce mecha-nicznej i/lub pukaniu. Mieszanka kruszyw

Kruszywo skadajce si z ziaren grubych i drobnych (piasek). Mie--szanka kruszyw moe by wytwarzana bez wczeniejszego oddzie-lania kruszywa grubego od drobnego lub przez wymieszanie kruszywa grubego z drobnym (piasek). Kruszywo zrecyklingu

Kruszywo wytworzone przez mechaniczna obrbk nieorganicznego materiau uprzednio uytego jako materia budowlany, np. beton. Wypeniacz (py skalny)

Kruszywo w wikszoci przechodzce przez sito 0,063 mm, ktre jest dodawane w celu uzyskania specjalnych waciwoci. Kategoria uziarnienia

Okrelenie kruszywa przez dolny (d) i grny (D) rozmiar sita, wyraone w postaci uamka d/D. Kruszywo drobne (piasek)

O wymiarach ziaren D rwnych 4 mm lub mniejszych. Kruszywo drobne moe by produkowane przez naturalne oddzielenie od ska lub wiru i/lub kruszenie ska lub wiru lub przez obrbk materiaw produkowa-nych przemysowo. Kruszywo grube

Okrelenie frakcji o wikszych rozmiarach o D rwnych 4 mm lub wik-szych oraz d nie mniejszych ni 2 mm. Kruszywo pochodzenia naturalnego 0/8 mm

Kruszywo pochodzenia lodowcowego lub/i rzecznego, o D nie wik-szym ni 8 mm. Kruszywo takie moe by wytworzone rwnie przez wymieszanie kruszywa przetworzonego. Pyy

Frakcja kruszywa o wymiarze ziaren przechodzcych przez sito 0,063 mm. Uziarnienie kruszywa

Rozkad wymiarw ziaren wyraony w procentach masy przechodzcej przez okrelony zestaw sit.

Frakcje przechodzce, krzywe uziarnienia Rozmiar czstek jest wyraany rozmiarem otworu sit przez ktre prze-chodz badane czstki.


Zgodnie z norm EN 933-2 stosowane sita musz mie otwory kwadratowe.

Rodzaje stosowanych sit Otwr < 4 mm Siatka z metalowego drutu

Otwr < 4 mm Otwory wycite w blasze

Norma PN-EN 12620:2004 ogem ustala 26 wymaga i przypisuje im ujte odpowiednimi normami odpowiednie oznaczenia. Odrbnie sformuowano wymagania dotyczce granic i tolerancji uziarnienia dla kruszywa grubego, kruszywa drobnego i naturalnego. Okrelenie skadu ziarnowego metod przesiewania okrelona jest norm PN-EN 933-1:2000. Do szczeglnych zastosowa dopuszczone s kruszywa o uziarnieniu specjalnym, naley wwczas okreli specjalne granice uziarnienia, stosujc sita serii R20 wedug ISO 565:1990, z wczeniem odpowiednich sit spord

0,063, 0,125, ,500, 1, 4, 8, 16, 31,5 i 63 mm.

Uziarnienie badanego kruszywa i pole zalecanego uziarnienia wedug EN 480-1

Grna granica

Krzywa uziarnienia badanego

kruszywa

Dolna granica

Wymiar otworw w mm

Prz

echo

dzi p

rzez

sito

w %

wag

owo

Skadnik Rozmiar czstek w mm Zawarto w mieszance w %

Py wapienny 0 0,25 2,5

Piasek okrgy 0 1 18,0

Piasek okrgy 1 4 27,5

wir otoczakowy 4 8 12,0

wir otoczakowy 8 16 20,0

wir otoczakowy 16 32 20,0 W tym przypadku zarwno piasek jak wir byy pukane a dla poprawie-nia konsystencji dodano drobnego wypeniacza.


Informacje praktyczne Optymalny ksztat ziarna, naturalne/amane

Szecienne/kuliste ziarna s sprawdzone jako lepsze ni ziarna wy-duone, ktre mog wpywa niekorzystnie na konsystencj. Ziarna amane maj troch wiksz wododno ze wzgldu na wiksz po-wierzchni, ale beton ma wiksz wytrzymao, zwaszcza na rozci-ganie. Przewaga kruszywa amanego

Powierzchnia kruszywa amanego pochodzcego ze ska, duych blo-kw itd. skada si tylko z powierzchni amanych, podczas gdy kru-szy-wo amane z otoczakw ma rwnie powierzchnie naturalne. Kruszywo amane jest obecnie stosowane przy budowie tuneli zgodnie z motto Miejsce wydobycia = miejsce wbudowania. Piaski zkamienioomu

Mog by krpe ale rwnie wyduone lub paskie, zalenie od skay. Nie prowadz one do dobrej konsystencji a ich wododno jest ogl-nie wysza. Szkodliwe zanieczyszczenia

I, humus, margiel, glina, gips i kruszywo zawierajce siarczany, chlorki i alkalia s potencjalnie szkodliwe a ich obecno i moliwe zagroenia musza by wyjanione.

Fizyczne wymagania w stosunku do kruszyw Norma PN-EN 12620:2004 Kruszywa do betonu, Zacznik ZA1 (infor-macyjny) podaje zestawienie podstawowych waciwoci kruszyw ze wzgldu na zamierzone zastosowanie do przygotowania betonu do zastosowania w budynkach, do drg i innych obiektw budowlanych. Zestawienie to obejmuje:

ksztat, wymiar i gsto ziaren, obecno zanieczyszcze, odporno na rozdrabnianie/kruszenie, odporno na polerowanie/cieranie, skad/zawarto, stao objtoci, nasikliwo, stancje niebezpieczne (w tym promieniowanie radioaktywne), trwao (zamraanie/rozmraanie, reaktywno alkaliczno-krzemionkowa).

Trwao Waciwo ta zaley gwnie od odpornoci na zamraanie/rozmraa-nie kruszywa grubego, ktra musi by odpowiednia do przewidywanych warunkw eksploatacji i sprawdzona gdy niezbdne.

Alternatywne rda kruszywa Zoa kruszywa zarwno grubego jak i drobnego s nieodnawialne i bar-dzo czsto na wyczerpaniu. W ostatnich latach ronie zarwno zaintere-sowanie jak i stosowanie kruszyw odpadowych i z recyklingu.

Najczciej zagospodarowywane s: Beton z rozbirki, ktry po przekruszeniu moe zastpi (z ograni-czeniami) kruszywo grube, Odzyskiwanie kruszywa drobnego z instalacji puczcych kruszywo w wirowniach.

Przydatno kruszywa z recyklingu powinna by sprawdzona w kadym przypadku.


1.4 Domieszki do betonu Stale rosnce wymagania ze strony uytkownikw narzucaj koniecz-no modyfikacji mieszanki betonowej i samego betonu. Powszechnym sposobem modyfikacji tych waciwoci jest stosowanie domieszek. W przedmowie do PN-EN 206:2003 wrd norm powoanych wymienia si PN-EN 934-2, ktra daje precyzyjna definicje domieszki do beto-nu: domieszka materia dodawany podczas wykonywania mieszanki betonowej w iloci nie przekraczajcej 5 % masy cementu w betonie, w celu zmodyfikowania waciwoci mieszanki betonowej lub stwardnia-ego betonu. W tej samej normie znajduje si klasyfikacja najbardziej popularnych domieszek.

Domieszki redukujce ilo wody uplastyczniajce Pozwalaj na zmniejszenie iloci wody w danej mieszance betonowej bez wpywu na konsystencj lub na popraw urabialnoci bez zwiksze-nia iloci wody lub na jednoczesne osignicie obydwu efektw. Domieszki znacznie redukujce ilo wody upynniajce

Pozwalaj na znaczne zmniejszenie iloci wody w danej mieszance betonowej bez wpywu na konsystencj lub na znaczn popraw ura-bialnoci bez zwikszenia iloci wody lub na jednoczesne osignicie obydwu efektw. Domieszki zwikszajce wiliwo wody

Zmniejszaj tendencj do wypywania wody na powierzchni za-gszczonej mieszanki betonowej. Domieszki napowietrzajce

Wprowadzaj w czasie procesu mieszania okrelon ilo maych, rwnomiernie rozmieszczonych pcherzykw powietrza, ktre pozosta-j w betonie po jego stwardnieniu. Napowietrzenie powoduje m.in. istot-ne zwikszenie mrozoodpornoci betonu stwardniaego. Domieszki przypieszajce wizanie

Przyspieszaj pocztek wizania i wzrost wytrzymaoci pocztko-wej. Domieszki przypieszajce twardnienie

Przyspieszaj pocztkowe twardnienie baz wpywu lub z wpywem na czas wizania. Domieszki opniajce wizanie

Opniaj pocztek wizania i utrzymuj konsystencj. Domieszki zwikszajce wodoodporno

Zmniejszaj kapilarn nasikliwo wod betonu stwardniaego. Domieszki opniajce/uplastyczniajce

Poczony efekt uplastyczniajcy (efekt zasadniczy) i opniacza wi-zania (efekt drugorzdny). Domieszki opniajce/upynniajce

Poczony silny efekt uplastyczniajcy (efekt zasadniczy) i opniacza wizania (efekt drugorzdny). Domieszki przyspieszajce/uplastyczniajce

Poczony efekt uplastyczniajcy (efekt zasadniczy) i przyspieszacza wizania (efekt drugorzdny).

Inne rodzaje domieszek, ktre s dostpne na rynku, np. zmniejszajce skurcz, inhibitory korozji stali, nie s jeszcze wymienione w normie PN--EN 934-2.


Dozowanie domieszek wedug PN-EN 206-1:

Dozwolone dozowanie Do 5 % masy cementu (Efekt wikszego dozowania na zachowa-nie i trwao musi by sprawdzony)

Mae dozowanie Domieszki dozowane poniej 0,2 % masy cementu s dozwolone jeli rozcieczone z czci wody zarobowej

Jeli cakowita ilo stosowanych domieszek przekracza 3 l/m3 beto-nu, ilo wody ktr zawieraj musi by uwzgldniona przy obliczaniu wspczynnika woda/cement. Jeeli stosowana jest wicej ni jedna domieszka, ich wzajemna zgodno musi by wczeniej sprawdzona. Efekty i stosowanie domieszek opisanych powyej (i innych) s opisane szczegowo w nastpnych rozdziaach.

1.5 Dodatki do betonu Dodatki do betonu s drobnoziarnistymi materiaami ktre s na og dodawane do betonu w znaczcej iloci (5% - 20%). S stosowane w celu uzyskania lub poprawienia okrelonych waciwoci mieszanki betonowej lub/i betonu stwardniaego. Norma EN 206-1- i polski odpowiednik PN-EN wymienia dwa typy nie-organicznych dodatkw do betonu.

Typ I Zasadniczo nieaktywne materiay takie jak wypeniacze wapienne, py kwarcowy i kolorowe pigmenty. Pigmenty

W celu zabarwienia betonu s stosowane tlenki metali, gownie tlenki elaza. Dodawane s w iloci 0,5 - 5% masy cementu. Musz zachowa kolor i by stabilne w alkalicznym rodowisku cementu. W przypadku niektrych pigmentw ronie wododno mieszanki, na co ma rw-nie wpyw ilo pigmentu. Mczki skalne (py kwarcowy, mielony wapie)

Mieszanki o maej iloci frakcji pylastych mog by modyfikowane przez wprowadzenie maczek skalnych. Te nieaktywne skadniki su do po-prawienia krzywej uziarnienia kruszywa. Ronie wododno, zwasz-cza przy mczkach wapiennych.


Waciwoci mczek skalnych wg DIN 4226-1

Waciwo

Materia Mczki skalne Py kwarcowy Py wapienny Jednostka

Gsto (ciar waciwy)1

2650 2600 - 2700 kg/m3

Powierzchnia waciwa

1000 3500 cm2/kg

Ciar nasypowy* 1

1300 1500 1000 - 1300 kg/m3

Ciar nasypowy* 1

0,2 ok. 40 %

*Ta waciwo powinna by uwzgldniona przy obliczaniu pojemnoci silosw i innych obliczeniach 1Dowiadczenie obecne

Typ II Pucolanowe lub inne materiay o ukrytych waciwociach hydraulicz-nych takie jak naturalne pucolany (tras) popi lotny i py krzemionkowy.

Popi lotny jest drobnym popioem z elektrowni opalanych wglem, kt-ry moe by uyty jako dodatek zarwno przy produkcji cementu jak i betonu. Jego skad zaley od gwnie od rodzaju wgla, jego pocho-dzenia i warunkw spalania. Py krzemionkowy (mikrokrzemionka) skada si gwnie ze sferycznych czsteczek amorficznego tlenku krzemu pochodzcego z produkcji si-likonu i zwizkw silikonowych. Ma powierzchni waciw 18 25 m2 na gram i jest bardzo aktywna pucolan. Dozowanie pyu krzemionko-wego wynosi od 5 % do maksimum 10 % wagi cementu.

Tabela porwnawcza cement/pucolany

1.6 Najdrobniejsze frakcje

Najdrobniejsze skadniki mieszanki betonowej i betonu to: cement frakcje kruszywa o uziarnieniu od 0 do 0,125 mm ewentualnie dodatek lub dodatki

Najdrobniejsze skadniki dziaaj jak smar w mieszance betonowej i poprawiaj urabialno oraz retencj wody. Powoduj zmniejszenie tendencji do segregacji mieszanki betonowej i czyni jej zagszczanie atwiejszym. Z drugiej strony zbyt dua zawarto najdrobniejszych skadnikw w mie--szance czyni j zbyt lepk. Mona rwnie spodziewa si zwikszo-nego skurczu i pezania betonu, co wynika z wikszej zawartoci wody. Podane niej iloci s sprawdzone jako najlepsze:

Kruszywo naturalne Kruszywo amane

Beton o uziarnieniu kruszywa do 32 mm

Skadnikw najdrobniejszych pomidzy 350 a 400 kg/m3


Beton o uziarnieniu kruszywa do 16 mm



Wysza ilo skadnikw najdrobniejszych jest przyjmowana zwykle dla betonu samozagszczalnego (SCC).

Waciwo

Materia Cementy Pucolany przemysowe CEM I 42,5*

CEM II A-LL 32,5 R*

Popioy lotne

Py krzemionkowy

Jednostka

Gsto (ciar waciwy)1

ok. 3100 ok. 3000 2200-2600 ok. 2200 kg/m3

Powierzchnia waciwa

ok. 3000 ok. 4000 3000-5500 180 000-250 000

cm2/kg

Ciar nasypowy* 1

ok. 1200 ok. 1000 100-1100 300-600 kg/m3

Ciar nasypowy* 1

2,4 6.9 5 3 %

Ciar nasypowy* 1

40-55 do 98 %

* Dane dla przypadkowo wybranych cementw powszechnego uytku ** Ta waciwo powinna by uwzgldniona przy obliczaniu pojemnoci silosw i innych obliczeniach 1 Wedug aktualnej wiedzy na temat pucolanw

16 1. Skadniki betonu 1. Skadniki betonu 17

1.7 Woda zarobowa

Przydatno wody do produkcji betonu zaley od jej pochodzenia. Norma EN 1008 podaje nastpujce rodzaje: Woda pitna Odpowiednia do betonu. Nie ma potrzeby sprawdzania. Woda odzyskana zprocesw przemysowych, np. woda po myciu Na og przydatna do betonu, ale naley speni wymagania podane w Zaczniku A powyszej normy, np. dodatkowa ilo czstek staych w betonie, wtedy kiedy woda pochodzi z mycia w przemyle betonw nie moe przekracza 1 % cakowitej iloci kruszywa zawartej w be-tonie. Woda gruntowa Moe by przydatna, ale musi by zbadana. Woda morska izasolona Moe by uywana do betonu niezbrojonego lecz nie betonu zbrojo-nego lub spronego. W przypadku betonu zbrojonego lub z wbudo-wanymi elementami metalowymi nie mona przekroczy dopuszczal-nej iloci chlorkw w betonie. Woda ze ciekw Nie moe by stosowana do betonu.

Woda mieszana moe pochodzi ze zmieszania wody odzyskanej z pro-cesw w przemyle betonw i wody z innego rda. Naley speni warunki odnoszce si do wody mieszanej.

Badania wstpne (EN 1008, Tablica 1) Najpierw wod naley zbada na lady olejw i tuszczu, rodkw spie-niajcych (detergenty!), zawiesin, zapach (np. bez zapachu siarkowodoru po dodaniu kwasu solnego), odczyn pH ma by powyej 4 i obecno humusu. Woda, ktra nie spenia jednego lub kilku wymaga podanych w Tablicy 1, moe by stosowana tylko wtedy kiedy spenia podane niej wymaga-nia co do skadu chemicznego a jej uycie nie ma negatywnego wpywu na czas wizania i przyrost wytrzymaoci (norma EN 1008 podaje me-todyk bada).


Waciwoci chemiczne Chlorki

Zawarto chlorkw w wodzie nie moe przekracza wartoci podanych poniej:

Zastosowanie Najwysza zawarto chlorkw w mg/l

Beton sprony lub zaprawa iniekcyjna 500

Beton zbrojony lub z wbudowanymi ele- 1000 mentami metalowymi

Beton bez zbrojenia lub metalowych ele- 4500 mentw wbudowanych

Siarka Zawarto siarki w wodzie zarobowej nie moe przekracza 2000 mg/l. Alkalia

Jeeli do betonu jest stosowane kruszywo wraliwe na alkalia, musi by sprawdzona zawarto alkaliw w wodzie zarobowej. Zawarto alka--liw (ekwiwalent Na2O) nie powinna by zwykle wysza ni 1500 mg/l. Jeeli warto ta jest przekroczona, woda taka moe by uyta pod wa-runkiem upewnienia si, e nie dojdzie do szkodliwych reakcji wszelkich alkaliw w betonie z krzemianami. Szkodliwe zanieczyszczenia

Naley wykona badania przede wszystkim na obecno cukrw, fosfo-ranw, azotanw, oowiu i cynku. O ile wyniki s pozytywne, naley okre-li ich iloci i porwna do dopuszczalnych limitw lub wykona badania czasu wizania mieszanki oraz wytrzymaoci betonu na ciskanie.

Granice analiz chemicznych:

Skadnik Najwysza zawarto w mg/l Cukry 100

Fosforany, wyraone jako P2O5 100 -Azotany, wyraone jako NO3 500

Ow, wyraony jako Pb2+ 100

Cynk, wyraony jako Zn2+ 100

Czas wizania iwytrzymao Pocztek wizania, na prbkach z badan wod, nie moe by krt--szy ni 1 godzina i nie moe rni wicej ni 25% od czasu wizania na prbkach wykonanych przy uyciu wody destylowanej lub dejonizo-wanej. Koniec wizania nie moe by duszy ni 12 godzin i nie moe rni wicej ni 25% od czasu wizania na prbkach wykonanych przy uyciu wody destylowanej lub dejonizowanej. rednia wytrzymao na ciskanie po 7 dniach na prbach z badan wod musi wynosi co najmniej 90% wytrzymaoci na ciskanie na prbkach wykonanych przy uyciu wody destylowanej lub dejonizowa-nej. Granice analiz chemicznych:


1.8 Obliczanie objtoci materiau Celem tego obliczenia jest okrelenie objtoci betonu z iloci materia-w przyjtych do obliczenia. Objto materiau naley rozumie jako

objto poszczeglnych skadnikw betonu. Zaoenie obliczenia jest

takie, e przyjte iloci cementu, wody, kruszywa, domieszek i dodatkwwymieszane w celu uzyskania 1 m3 betonu oraz pory po zagszczeniuzsumuj si do objtoci 1 m3.

Obliczone objtoci imasy na 1 m3 betonu

Surowiec uyty do Dozowanie Potrzebna ilo Gsto Wydajno projektowanego w % w kg na 1m3 waciwaw w l na betonu (zgodnie

z receptur) kg/l 1 m3

Cement Rodzaj:

Dodatkowe spoiwo Rodzaj:

kg

kg

3,15 (sprawdzi)

Dodatek pyu krzemionkowego (dodatkowe spoiwo) kg

3,15 (sprawdzi)

Domieszka 1 Rodzaj: kg Domieszka 2 Rodzaj: kg Spodziewana lub planowana zawarto powietrza 1 % = 10 l na 1 m3 % _

Woda zarobowa w/c lub w/s = (uwzgldni wod zawart w kruszywie) kg 1,0

Cakowita objto w litrach bez kruszywa grubego i piasku 297 Kruszywo (w stanie suchym)

kg

2,65 (sprawdzi)

(= dla 1000 l)

Cay beton kg

na 1 m3)

kg/l (gsto waciwa wieego betonu))

1000 l (= 1 m3)

Surowiec uyty do Dozowanie Potrzebna ilo G s t o Wydajno projektowanego w % w kg na 1m3 waciwaw w l na betonu ( z g o d n i e

z receptur) kg/l 1 m3

Cement Rodzaj: CEM I

Dodatkowe spoiwo Rodzaj:

kg 325

kg

3,15 (sprawdzi)

103

Dodatek pyu krzemionkowego (dodatkowe spoiwo) kg 19,5

3,15 (sprawdzi)

9

Domieszka 1 Rodzaj: ViscoCrete (obliczona do sumy cementu i krzemionki) kg 4,13

wraz z zawart wod

Domieszka 2 Rodzaj: kg Spodziewana lub planowana zawarto powietrza 1 % = 10 l na 1 m3 % 3,0 _

30

Woda zarobowa w/c lub w/s = (uwzgldni wod zawart

155*

w kruszywie) kg 155 1,0 Cakowita objto w litrach bez kruszywa grubego i piasku 297 Kruszywo (w stanie suchym)

kg 1863

2,65 (sprawdzi)

(= dla 1000 l)

Cay beton kg 2362

na 1 m3)

kg/l (gsto waciwa wieego betonu))

1000 l (= 1 m3)

* teoretycznie okoo 1 litr wody powinien by dodany w zastpstwie suchej masy uytej domieszki

= kierunek oblicze Uwaga! Jeeli cakowita ilo domieszki (domieszek) przekracza 3 l/m3 betonu, ilo wody w do-mieszce (domieszkach) musi by uwzgldniona przy obliczaniu wspczynnika wodno-cementowego.

20 1. Skadniki betonu 1. Skadniki betonu 21

2. Norma EN 206-1:2000Europejska norma betonowa EN-206-1:2000 bya wprowadzona w Eu-ropie z okresami przejciowymi o rnej dugoci, zalenie od kraju. W Polsce norma na beton bya wprowadzona w czerwcu 2003 roku i ma oznaczenie PN-EN 206-1:2003.

Norma EN 206-1 odnosi si do konstrukcji wykonywanych na mokro, elementw i konstrukcji prefabrykowanych i wyrobw prefabryko-wanych konstrukcyjnych stosowanych w budynkach i budownictwie inynieryjnym.

Ma zastosowanie do: betonu zwykego betonu cikiego betonu lekkiego betonu spronego

W przygotowaniu s europejskie normy dla nastpujcych rodzajw be-tonu:

betonu natryskowego betonu do budowy drg i innych powierzchnia naraonych na ruch

Norma EN 206-1 ikrajowe odpowiedniki nie odnosz si do: betonu komrkowego betonu spienionego betonu o otwartej strukturze (beton jamisty) zaprawy o maksymalnej rednicy ziaren 4 mm betonu o gstoci mniejszej ni 800 kg/m3 betonu aroodpornego

W normie EN 206-1: wyranie rozdzielono funkcje przypisywane dwm niezalenie dziaajcym podmiotom, jakimi s producent mie-szanki i wykonawca (zamawiajcy mieszank betonow. Definicje betonu projektowanego i beton recepturowego podano niej.

2.1 Definicje podane w normie

Waciwoci betonu, warunki uytkowania

Beton projektowany Beton, ktrego wymagane waciwoci i dodatkowe cechy s podane producentowi odpowiedzialnemu za dostarczenie betonu zgodnego z wymaganymi waciwociami i dodatkowymi cechami.

Beton recepturowy Beton, ktrego skad i skadniki, jakie powinny by uyte s po-dane producentowi odpowiedzialnemu za dostarczenie betonu o tak okrelonym skadzie.

22 2. Norma EN 206-1:2000

Oddziaywanie rodowiska Takie oddziaywania chemiczne i fizyczne na beton, ktre wpywaj na niego lub na zbrojenie lub inne znajdujce si w nim elementy metalowe, a ktre nie zostay uwzgldnione jako obcienia w projekcie konstruk-cyjnym

Specyfikacja Kocowe zestawienie udokumentowanych wymaga technicznych dotyczcych wykonania lub skladu betonu podane producentowi

Normowy beton recepturowy Beton recepturowy, ktrego skad jest podany w normie przyjtej w kraju stosowania betonu

Specyfikujcy Osoba lub jednostka ustalajca specyfikacj mieszanki betonowej i stwardniaego betonu.

Producent Osoba lub jednostka produkujca mieszank betonow.

Wykonawca Osoba lub jednostka stosujca mieszank betonow do wykonywania konstrukcji lub elementu.

Zawarto wody w betonie

Cakowita zawarto wody Woda dodana oraz woda ju zawarta w kruszywie i znajdujca si na jego powierzchni, a take woda w domieszkach i dodatkach zastosowa-nych w postaci zawiesin jak rwnie woda wynikajca z dodania lodu lub naparzania.

Efektywna zawarto wody Rnica midzy cakowit iloci wody w mieszance betonowej a iloci wody zaabsorbowan przez kruszywo.

Wspczynnik woda/cement Stosunek efektywnej iloci wody do zawartoci masy cementu w mie-szance betonowej.

adunek, dostarczanie, miejsce uycia

Beton wytworzony na budowie Beton wyprodukowany na placu budowy przez wykonawc na jego wasny uytek.

Beton towarowy Beton dostarczany jako mieszanka betonowa przez osob lub jednostk nie bdc wykonawc. W znaczeniu niniejszej normy betonem towa-rowym jest rwnie: - beton produkowany przez wykonawc poza miejscem budowy, - beton produkowany na placu budowy, ale nie przez wykonawc.

2. Norma EN 206-1:2000 23

adunek Ilo mieszanki betonowej transportowana pojazdem, skadajca si z je-dnego lub wikszej iloci zarobw.

Zarb Ilo mieszanki betonowej wyprodukowana w jednym cyklu operacyjnym betoniarki lub ilo rozadowana w cigu 1 min z betoniarki o pracy cigej.

2.2 Klasy ekspozycji zwizane z oddziaywaniem rodowiska

Oddziaywania rodowiska s sklasyfikowane jako klasy ekspozycji. Wybr klas ekspozycji zaley od warunkw wystpujcych w miejscu uycia betonu. Ta klasyfikacja oddziaywania nie wyklucza rozwaenia warunkw specjalnych wystpujcych w miejscu uycia betonu lub zasto-sowania rodkw ochrony takich jak uycie stali nierdzewnej lub innego odpornego na korozje metalu i wykonanie powok ochronnych na beton lub na zbrojenie.

Beton moe by przedmiotem wicej ni jednej opisanych akcji. Oddziaywania rodowiska na jakie jest on naraony mog std wymaga ich wyraenia jako kombinacja klas ekspozycji.

Tablica 2.2.1

Oznaczenie Klasy

Opis rodowiska Przykady wystpowania klas ekspozycji

Brak zagroenia agresj rodowiska lub zagroenia korozj XO Dotyczy betonw niezbrojonych

i nie zawierajcych innych ele-mentw metalowych: wszystkie rodowiska z wyjtkiem przypad-kw wystpowania zamraania/ rozmraania, cierania lub agres-ji chemicznej

Beton wewntrz budynkw o bardzo niskiej wilgotnoci powietrza

Dotyczy betonw zbrojonych lub zawierajcych inne elementy metalowe: bardzo suche

Korozja spowodowana karbonatyzacj XC1 Mokre, sporadycznie suche Beton wewntrz budynkw o niskiej

wilgotnoci powietrza Beton stale zanurzony w wodzie

XC2 Mokre, sporadycznie suche Powierzchnie betonu naraone na dugotrway kontakt z wod Najczciej fundamenty

XC3 Umiarkowanie wilgotne Beton wewntrz budynkw o umiarko-wanej lub wysokiej wilgotnoci powietrza Beton na zewntrz osonity przed deszczem

24 2. Norma EN 206-1:2000

Oznacze-nie Klasy

Opis rodowiska Przykady wystpowania klas ekspozycji

XC4 Cyklicznie mokre i suche Powierzchnie betonu naraone na kontakt z wod, ale nie jak w klasie ekspozycji XC2

Korozja spowodowana chlorkami nie pochodzcymi z wody morskiej

XD1 Umiarkowanie wilgotne Powierzchnie betonu naraone na dziaanie chlorkw z powietrza

XD2 Mokre, sporadycznie Baseny suche Beton naraony na dziaanie wody przemysowej zawierajcej

chlorki

XD3 Cyklicznie mokre i suche Elementy mostw naraone na dziaanie rozpylonych cieczy zawierajcych chlorki Nawierzchnie drg Pyty parkingw

Korozja spowodowana chlorkami z wody morskiej

XS1 Naraenie na dziaanie Konstrukcje zlokalizowane na wybrzeu lub w jego pobliu soli zawartych w po-wietrzu, ale nie na bezporedni kontakt z woda morsk

XS2 Stae zanurzenie Elementy budowli morskich

XS3 Strefy pyww, rozbryz- Elementy budowli morskich gw i aerozoli

Agresywne oddziaywanie zamraania/rozmraania bez rodkw odladzajcych albo ze rodkami odladzajcymi

XF1 Umiarkowanie nasyco- Pionowe powierzchnie betonowe naraone na deszcz i zamarza-ne wod bez rodkw nie odladzajcych

XF2 Umiarkowanie nasyco- Pionowe powierzchnie betonowe konstrukcji drogowych naraone ne wod ze rodkami na zamarzanie i dziaanie rodkw odladzajcych z powietrza odladzajcymi

XF3 Silnie nasycone Poziome powierzchnie betonowe naraone na deszcz i zamarza-wod bez rodkw nie odladzajcych

XF4 Silne nasycenie wod ze Jezdnie drg i mostw naraone na dziaanie rodkw rodkami odladzajcymi odladzajcych lub wod morsk Powierzchnie betonowe naraone bezporednio na dziaanie

aerozoli zawierajcych rodki odladzajce i zamarzanie Strefy rozbryzgu w budowlach morskich naraone na zamarzanie

Agresja chemiczna

XA1 rodowisko chemiczne Beton w oczyszczalniach ciekw, zbiorniki na zawiesiny mao agresywne zgodnie z tablic 2.2.2

XA2 rodowisko chemiczne Elementy betonowe stykajce si z woda morsk; elementy rednio agresywne zgod- w gruncie korodujcym beton nie z tablic 2.2.2

XA3 rodowisko chemiczne Zakady przemysowe o wyziewach agresywnych w stosunku do silnie agresywne zgodnie betonu, zbiorniki na pasze, konstrukcje betonowe do odprowa-z tablic 2.2.2 dzania spalin

2. Norma EN 206-1:2000 25

Wartoci graniczne klas ekspozycji dotyczcych agresji chemicznej gruntw naturalnych i wody gruntowej

Tablica 2.2.2

Zwizek Charakte-rystyka chemiczna

Jednostka XA1 XA2 XA3

Woda gruntowa Siarczan SO4

2- mg/l 200 i 600

> 600 i 3000

> 3000 i 6000

pH mg/l 6,5 i 5,5

< 5,5 i 4,5

< 4,5 i 4,0

Dwut-lenek wgla

CO2 agresywne

mg/l 15 i 40

> 40 i 100

> 100 a do nasy -cenia

Amoniak NH4 + mg/l 15

i 30 > 30 i 60

> 60 i 100

Magnez MG2+ mg/l 300 i 1000

> 1000 i 3000

> 3000 a do nasy -cenia

Grunt Siarczany SO4

2- mg/l 2000 i 3000

> 3000 i 12000

> 12000 i 24000

Lista klas ekspozycji iodpowiadajca najmniejsza zawarto cementu podana jest przy kocu rozdziau 2.

2.3 Klasyfikacja wedug konsystencji

Klasy konsystencji podane niej nie odpowiadaj sobie bezporednio. Dla betonu wilgotnego, to jest betonu o malej zawartoci wody, konsy-stencja nie jest klasyfikowana.

Stopie zagszczalnoci Oznaczenie klasy Stopie zagszczalnoci

CO1 1,46

C1 1,45 do 1,26

C2 1,25 do 1,11

C3 1,10 do 1,04

rednica rozpywu Oznaczenie klasy Stopie zagszczalnoci

F11 340

F2 350 do 410

F3 420 do 480

F4 490 do 550

F5 560 do 620

F6 630

Opad stoka Oznaczenie klasy Stopie zagszczalnoci

S1 10 do 40

S2 50 do 90

S3 100 do 150

S4 160 do 210

S51 220

Ve-Be Oznaczenie klasy Stopie zagszczalnoci

V01 31

V1 30 do 21

V2 20 do 11

V3 10 do 6

V4 do 3

1 Nie zaleca si stosowania w tym zakresie 2 Nie zaleca si stosowania w tym zakresie, ale stosuje si powszechnie dla betonu samozagszczalnego

2. Norma EN 206-1:2000 2726 2. Norma EN 206-1:2000

2.4 Klasy wytrzymaoci na ciskanie

Wytrzymao charakterystyczn mona okrela na walcach o rednicy 150 mm i wysokoci 300 mm lub na prbkach szeciennych 150 mm.

Klasy wytrzymaoci na ciskanie betonu zwykego i betonu cikiego

Klasa wytrzymaoci

Wytrzymao charakterystyczna prbki walcowej fck.cylMPa

Wytrzymao charakterystyczna prbki szeciennej fck. cubeMPa

C 8/10 8 10

C 12/15 12 15

C 16/20 16 20

C 20/25 20 25

C 25/30 25 30

C 35/37 35 37

C 35/45 35 45

C 40/50 40 50

C 45/55 45 55

C 50/60 50 60

C 55/67 55 67

C60/75 60 75

C 70/85 70 85

C80/95 80 95

C 90/105 90 105

C 100/115 100 115

Klasy wytrzymaoci na ciskanie betonu lekkiego

Klasa wytrzymaoci



LC 8/9 8 9

LC 12/13 12 13

LC 16/18 16 18

LC 20/22 20 22

LC 25/28 25 28

LC 30/33 30 33

28 2. Norma EN 206-1:2000

Klasa wytrzymaoci



LC 35/38 35 38

LC 40/44 40 44

LC 45/50 45 50

LC 50/55 50 55

LC 55/60 55 60

LC 60/66 60 66

LC 70/77 70 77

LC 80/88 80 88

Klasy gstoci betonu lekkiego

Klasa gstoci

D1.0 D1.2 D1.4 D1.6 D1.8 D2.0

800 800 > 1000 > 1200 > 1400 > 1600 > 1800 i 1000 i i i i i

1200 1400 1600 1800 2000

2.5 Pojcie wspczynnika k (wycig z EN 206-1)

Pojcie wspczynnika k umoliwia uwzgldnienie dodatkw typu II (popi lotny, py krzemionkowy)

- przez zastpienie terminu wspczynnik woda/cement terminem wspczynnik woda/(cement + k x dodatek - przez ustalenie minimalnej zawartoci cementu.

Warto k zaley od okrelonego dodatku.

Pojcie wspczynnika k dla popiou lotnego zgodnego EN 450

Maksymalna ilo popiou lotnego, uwzgldniana w wartoci wspczynnika k, powinna spenia warunek:

popi lotny/cement 0,33 masowo.

W przypadku zastosowania wikszych iloci popiou lotnego, jego nad-miaru nie naley uwzgldnia przy obliczaniu wspczynnika woda/(ce-ment + k x popi lotny) oraz w minimalnej iloci cementu.

2. Norma EN 206-1:2000 29

Dla betonw zawierajcych cement CEM I zgodny z EN 197-1 dopusz-cza si nastpujce wartoci wspczynnika k:

CEM I 32,5 k = 0,2

CEM I 42,5 i klasy wysze k = 0,4

Minimaln ilo cementu wymagana w odpowiedniej klasie ekspozycji (patrz punkt 2.6) mona zmniejszy maksymalnie o ilo rwn k x (mi-nimalna zawarto cementu 200) kg/m3 , a dodatkowo ilo (cement + popi lotny) nie powinna by mniejsza ni minimalna zalecana ilo cementu.

Pojcie wspczynnika k nie jest zalecane w przypadku betonw zawierajcych jednoczenie popioy lotne i cement CEM I odporny na siarczany w przypadku klas ekspozycji XA2 i XA3, jeeli substancja agresywn jest siarczan.

Pojcie wspczynnika k dla pyu krzemionkowego zgodnego z PN-EN 13263+A1:2009.

Maksymalna ilo pyu krzemionkowego, uwzgldniana we wspczynniku woda/cement oraz w zawartoci cementu, powinna spenia warunek:

py krzemionkowy/cement 0,11 masowo.

W przypadku uycia wikszych iloci pyu krzemionkowego, jego nad-miaru nie naley uwzgldnia w obliczaniu wartoci wspczynnika k.

W przypadku betonw zawierajcych cement CEM I zgodny z EN 197-1 dopuszcza si stosowanie nastpujcych wartoci wspczynnika k:

wspczynnik w/c

0,45 k = 2,0

> 0,45 k = 2,0 z wyjtkiem klas ekspozycji XC i XF, dla ktrych k = 1,0.

Minimalna ilo cementu w zalenoci od klasy ekspozycji podana jest na str. 30.

Ilo ta nie moe by zmniejszona o wicej ni 30 kg/m3 w betonie uytkowanym w klasach ekspozycji dla ktrych minimalna zawarto cementu wynosi 300 kg/m3.

Dodatkowo, ilo (cement + k x py krzemionkowy) nie moe by mniej-sza ni minimalna ilo cementu wymagana dla odpowiedniej klasy ekspozycji.

30 2. Norma EN 206-1:2000

Jednoczesne uycie popiou lotnego zgodnego z EN 450 i pyu krze-mionkowego zgodnego z PN-EN 13263+A1:2009.

Dla zapewnienia wystarczajcej alkalicznoci betonu zbrojonego i spronego, naley speni nastpujce warunki maksymalnej iloci popiou lotnego i pyu krzemionkowego:

popi lotny (0,66 x cement 3 x py krzemionkowy) wagowo py krzemionkowy/cement 0,11 wagowo

2.6 Zawarto chlorkw (wycig z EN 206-1)

Zawarto chlorkw betonie, okrelana jako procentowa zawarto jonw chloru do masy cementu, nie powinna przekracza wartoci prze-widzianej w wybranej klasie podanej w poniszej tablicy.

Maksymalna zawarto chlorkw w betonie

Zastosowanie betonu Klasa zawartoci chlorkw a

Maksymalna zawarto Cl-odniesiona do masy cemen-tu b

Bez zbrojenia stalowego lub innych elementw metalowych, z wyjtkiem uchwytw odpornych na korozj

Cl 1,0 1,0%

Ze zbrojeniem stalowym lub z in-nymi elementami metalowymi

Cl 0,20

Cl 0,40

0,20%

0,40%

Ze stalowym zbrojeniem sprajcym

Cl 0,10

Cl 0,20

0,10%

0,20%

a Klasa zawartoci chlorkw odpowiednia dla betonu o specjalnym zasto-sowaniu, zaley od postanowie przyjtych w kraju stosowania betonu. b W przypadku stosowania dodatkw typu II oraz ich uwzgldniania w ma-sie cementu, zawarto chlorkw wyraa si jako procentow zawarto jonw chloru w odniesieniu do masy cementu wraz z cakowita mas uwzgldnianych dodatkw.

2. Norma EN 206-1:2000 31

Kla

sy e

kspo

zycj

i

Bra

k za

-gr

oen

iaag

resj

r

odow

i-sk

a lu

bza

gro

e-ni

a ko

ro-

zjt

Kor

ozja

spo

wod

owan

aka

rbon

atyz

acj

K

oroz

ja w

ywo

ana

chlo

rkam

i Za

mra

ani

e/R

ozm

naa

nie

ro

dki c

hem

iczn

eag

resy

wne

Wod

a m

orsk

a C

hlor

ki n

iepo

cho-

dzc

e z

wod

y m

or-

skie

j

XO

XC1

XC2

XC3

XC4

XS1

XS2

XS3

XD1

XD2

XD3

XF1

XF2

XF3

XF4

XA1

XA2

XA3

Max

imum

-

0.65

0.

65

0.65

0.

65

0.65

0.

65

0.65

0.

65

0.65

0.

65

0.65

0.

65

0.65

0.

65

0.65

0.

65

0.65

w

/c

Min

imal

na

C12

/15

C20

/C

25/

C30

/C

30/

C30

/C

35/

C35

/C

30/

C30

/C

35/

C30

/C

25/

C30

/C

30/

C30

/C

30/

C35

/kl

asa

2530

3737

3745

4537

3745

3730

3737

3737

45

wyt

rzy-

ma

oci

Min

imal

na

-26

0 28

0 28

0 30

0 30

0 32

0 34

0 30

0 30

0 32

0 30

0 30

0 32

0 34

0 30

0 32

0 36

0 za

war

to

cem

entu

kg/m

2

Min

imal

na

--

--

--

--

--

--

4.0a

4.0a

4.0a

--

-za

war

to

pow

ietrz

a(%

)

Inne

wy-

--

--

--

--

--

--

Kru

szyw

o zg

od-

Pro

dukt

odp

orny

na

mag

ania

ne

z E

N 1

2620

si

arcz

anyb

o od

pow

iedn

iej

mro

zood

porn

oci

a Gdy

bet

on n

ie je

st n

apow

ietrz

ony,

zal

eca

si

bada

nie

jego

wa

ciw

oci

uy

tkow

ych

odpo

wie

dni

met

od,

por

wnu

jc

z be

tone

m, k

tre

go

odpo

rno

na

zam

raa

nie/

rozm

ra

nie

w d

anej

kla

sie

ekso

pzyc

ji je

st p

otw

ierd

zona

b w p

rzyp

adku

gdy

SO

2 4 w

skaz

uje

na k

lasy

eks

pozy

cji X

A2

oraz

XA

3 je

st n

iezm

ienn

ie w

ane

, aby

sto

sow

a c

emen

t odp

orny

na

siar

czan

y je

st s

klas

yfiko

wan

y po

d w

zgl

dem

odp

orno

ci n

a si

arcz

any,

zal

eca

sie

stos

owan

ie c

emen

tu o

re

dnie

j lub

wys

okie

j odp

orno

ci n

a si

arcz

any

dla

klas

y ek

spoz

ycji

XA

2 (o

raz

dla

klas

y ek

spoz

ycji

XA

!, je

eli

wys

tpu

je) o

raz

cem

entu

o w

ysok

iej o

dpor

noc

i na

siar

czan

y dl

a kl

asy

eksp

ozyc

ji X

A3.

2.7 Specyfikacja betonuWprowadzenie normy EN 206-1 rozszerzyo ilo wymaga podawanych przy zamawianiu betonu lub przy przetargach. Niej podano przykad specyfikacji betonu projektowanego, do podawania pomp, z przezna-czeniem wykonania pyty dennej na gruncie w warunkach wystpowania wody gruntowej.

Wymaganie zgodnoci z EN -206-1

Wymaganie zgodnoci z EN -206-1 Klasa wytrzymaoci na ciskanie: C 30/37 Klasa ekspozycji: XC 4 Klasa zawartoci chlorkw: Cl 0,20 Maksymalny nominalny rozmiar ziarn kruszywa: 32 mm Klasa konsystencji: C3 Pompowalny

2.8 Kontrola zgodnoci Kontrola zgodnoci obejmuje og dziaa i decyzji podejmowanych wedug zasad zgodnoci, przyjtych przed sprawdzeniem zgodnoci be-tonu ze specyfikacj.

Kontrola zgodnoci rozrnia dziaania dla betonu projektowane-go i betonu recepturowego. Pobieranie i badanie prbek betonu zwykego i betonu cikiego naley przeprowadza albo na beto-nach o indywidualnych skadach albo na rodzinach betonw o usta-lonej adekwatnoci.

Minimalna czstotliwo pobierania prbek do oceny zgodnoci wg EN 206-1(beton projektowany)

Produkcja Minimalna czstotliwo pobierania prbek

Pierwsze 50 m3 produkcji

Po pierwszych 50 m3 produkcji a

Beton z certyfikatem kontroli produkcji

Beton bez certyfikatu kontroli produkcji

Pocztkowa (do 3 prbki 1/200 m3 lub 1/150 m3 lub momentu uzyska- 2/tydzie produkcji 1/dzie produkcji nia co najmniej 35 wynikw bada)

Ciga b (po uzyska- 1/400 m3 lub niu co najmniej 35 1/tydzie produkcji wynikw bada)

a Pobieranie prbek powinno by rozoone w czasie produkcji i nie zaleca si pobierania wicej ni 1 prbki z kadych 25 m3 mieszanki. b Gdy odchylenie standardowe ostatnich 15 wynikw przekracza 1,37 , czstotliwo pobiera-nia prbek naley zwikszy do czstotliwoci wymaganej dla produkcji pocztkowej, do uzys-kania nastpnych 35 wynikw bada.

Kryteria zgodnoci wytrzymaoci na ciskanie patrz EN 206-1.

32 2. Norma EN 206-1:2000 2. Norma EN 206-1:2000 33

http:4.0a4.0a4.0a

2.9 Kontrola waciwoci innych ni wytrzymao 3. Beton Zgodnie z EN 206-1 naley wykonywa badania waciwoci mieszanki betonowej i betonu inne ni wytrzymao na ciskanie.

Plan pobierania prbek i bada oraz kryteria zgodnoci podane s dla konsystencji mieszanki betonowej (urabialnoci), wytrzymaoci przy rozupywaniu, gstoci, zawartoci cementu, zawartoci powietrza, zawartoci chlorkw i wspczynnika w/c. Szczegy w normie.

Szczegy poszczeglnych metod badania podane s w rozdziale 4 i rozdziale 5.

3.1 Gwne zastosowania betonu Poytecznym jest sklasyfikowa zastosowania betonu na podstawie ob-serwacji gdzie i jak jest wytwarzany oraz do czego ma zastosowanie, gdy od tych czynnikw zale bardzo rne wymagania i waciwoci. Struktura zuycia cementu w dwch bliskich europejskich krajach w 2002 roku jest przykadem jak mog rni si sposoby wykorzystania cementu:

Szwajcaria Niemcy Okoo 72% do produkcji Okoo 55% do produkcji betonu towarowego betonu towarowego

Okoo 17% do firm Okoo 20% do producentw handlowych zaopatrujcych wyrobw betonowych

budownictwo

Okoo 7% do produkcji Okoo 11% do produkcji prefabrykatw prefabrykatw

Okoo 4% do innych Okoo 14% do innych zastosowa zastosowa

34 2. Norma EN 206-1:2000 3. Beton 35

3.1.1 Beton konstrukcji wykonywanych na mokro

Beton do konstrukcji na mokro mieszany na budowie lub dowoony z wytwrni pozostaje na stae jako element konstrukcji w miejscu jego uoenia i zagszczenia w deskowaniu. Wytwornie betonu towarowego, ktre dostarczaj beton, s obecnie tak powszechne na wielu rynkach, e wykonawca robt moe by zaopa-trzony w beton, a waciwie mieszank betonow w sposb szybki i od-powiedzialny. Betoniarnia na placu budowy w dalszym cigu jest rozwizaniem eko-nomicznym i dogodnym logistycznie w przypadkach duych konstrukcji, kiedy beton jest potrzebny w sposb cigy. Beton do konstrukcji na mokro moe by produkowany w wielu od-mianach i musi by zgodny z wielu wymaganiami zawartymi w specy-fikacjach technicznych. Jego zastosowanie moe by podzielone na nastpujce etapy:

Opracowanie skadu betonu Przed opracowaniem skadu (receptury) betonu jego waciwoci musz by okrelone w wymaganiach dotyczcych konkretnego obiektu. Po-winny by zdefiniowane nastpujce parametry: - Wymagania wytrzymaoci - Wymagania trwaoci - Wymagania estetyczne - Maksymalny nominalny rozmiar kruszywa - Metoda ukadania - Szybko ukadania - Konsystencja mieszanki - Oglne warunki brzegowe (temperatura i inne) - Metoda i czas dostarczania - Okres pielgnacji/dojrzewania - Okrelenie wymaga do bada - Skad mieszanki i specyfikacja - Badania wstpne - Korekta skadu, jeeli konieczna

Betony otrzymane z tych parametrw s wyszczeglnione w rozdzi-ale 3.2. Waciwoci mieszanki betonowej i jej badanie s omwione szczegowo w rozdziale 4 a waciwoci betonu i jego badanie w ro-zdziale 5.

Produkcja Produkcja jest czynnikiem krytycznym dla otrzymywanego beto-nu a skada si zasadniczo z dozowania i mieszania skadnikw. Na waciwoci betonu podczas mieszania mog mie wpyw nastpujce czynniki:

- Rodzaj mieszalnika - Podawanie skadnikw - Wielko mieszalnika - Kontrola jakoci wytwrni - Intensywno mieszania - Operator betoniarki - Czas mieszania - Czyszczenie/konserwacja mieszalnika

36 3. Beton

Superplastyfikatory powinny by na og mieszane z wod zarobow lub dodawane do mieszanki razem z wod (nie wczeniej). Dalsze infor-macje na ten temat s podane w kartach technicznych wyrobw Sika.

Przygotowanie na budowie Przygotowanie na budowie skada si z: - Uruchomienia systemw dostarczania/ukadania betonu - Przygotowania deskowania z uwzgldnieniem stosowania rodkw zmniejszania przyczepnoci - Sprawdzenie zbrojenia - Sprawdzenie deskowania (mocowanie, szczelno, dopuszczalne cinienie) - Dostarczenie narzdzi do zagszczania (wibratory itd.) oraz do wykoczenia (belki , zacieraczki)

Dostarczanie Jeeli beton jest dostarczany samochodami, naley uwzgldni nastpujce dodatkowe czynniki: - Czas dostarczania (warunki ruchu drogowego, moliwe korki itd.) - Okrelenie niezbdnych obrotw mieszalnika na betonowozie w czasie transportu - Nie pozostawia betonowozu wystawionego na dziaanie soca w czasie postoju/oczekiwania - Dla betonu samozagszczalnego (SCC) okreli maksymaln ilo be-tonu w betonowozie - Nie dodawa wody lub dodatkowej porcji domieszki, jeeli nie jest to okrelone - Wymiesza starannie przed rozadunkiem ( 1 minuta na m3 betonu)

Ukadanie Beton jest na og ukadany w ograniczonym i okrelonym okresie. Nastpujce czynniki maj wpyw na t operacj, ktra jest krytyczna dla jakoci betonu w konstrukcji: - Sprawdzenie dokumentu dostawy - Uycie waciwego sprztu (wibratory itd.) - Unikanie nadmiernego okresu do czasu wbudowania - Cige ukadanie i zagszczanie - Powtrne zagszczenie przy duych objtociach - Podj odpowiednie rodki w przypadku przerw w ukadaniu - Wykona konieczne prace wykoczeniowe (kontrola kocowa)

Pielgnacja Odpowiednia i prawidowo wykonana pielgnacja ma podstawowe znaczenie dla uzyskania staej i odpowiedniej jakoci betonu. Na jej skuteczno maja wpyw nastpujce czynniki: - Chroni od skrajnych warunkw pogodowych (dziaanie soca, wiatru, deszczu, mrozu itd.) - Po zakoczeniu ukadania chroni przed wstrzsami i wibracj - Stosowa firmowe rodki pielgnacji - Przykrywa foli lub matami przeciwmrozowymi - Utrzymywa w stanie wilgotnym i nawila gdy niezbdne - Stosowa okres pielgnacji odpowiedni do temperatury Dalsze szczegy pielgnacji podane s w rozdziale 8.

3. Beton 37

3.1.2 Beton do elementw prefabrykowanych

Beton do prefabrykatw jest stosowany do produkcji elementw ktre s dostarczane na budow po ich stwardnieniu. Znika zatem praktyka dugiej podry mieszanki betonowej, co zmienia ca technologi wykonania. Beton stosowany do produkcji elementw prefabrykowanych wymaga uprzemysowionej praktyki produkcji a dobry skad mieszanki betonowej i jej staa optymalizacja s podstawowe dla jakoci. Nastpujce punkty s wane na rnych etapach produkcji:

Opracowanie skadu betonu Przed opracowaniem skadu (receptury) betonu jego waciwoci musza by okrelone w wymaganiach dotyczcych konkretnego rodzaju ele-mentu, zamierzonego zastosowania i warunkw eksploatacji . Zwykle powinny by zdefiniowane nastpujce parametry: - Wymagania wytrzymaoci - Wymagania trwaoci - Wymagania estetyczne - Maksymalny nominalny rozmiar kruszywa - Metoda ukadania - Szybko ukadania - Konsystencja mieszanki - Oglne warunki brzegowe (temperatura i inne) - Dostarczanie betonu i jego ukadanie - Okres pielgnacji/dojrzewania - Okrelenie wymaga do bada - Uwzgldnienie wymaga specyficznych dla danego rodzaju elementu - Okrelenie pielgnacji - Skad mieszanki i specyfikacja - Badania wstpne - Korekta skadu, jeeli konieczna

Betony otrzymane z tych parametrw s wyszczeglnione w rozdziale 3.2. Waciwoci mieszanki betonowej s omwione szczegowo w ro-zdziale 4 a jej badanie w rozdziale 4.2. Waciwoci betonu s podane w rozdziale 4 a jego badanie w rozdziale 5.2.

Produkcja Produkcja jest czynnikiem krytycznym dla otrzymywanego beto-nu a skada si zasadniczo z dozowania i mieszania skadnikw. Na waciwoci betonu podczas mieszania mog mie wpyw nastpujce czynniki: - Rodzaj mieszalnika - Wielko mieszalnika - Intensywno mieszania - Czas mieszania - Podawanie skadnikw - Kontrola jakoci wytwrni - Operator betoniarki - Czyszczenie/konserwacja mieszalnika

38 3. Beton

Superplastyfikatory powinny by na og mieszane z wod zarobow lub dodawane do mieszanki razem z wod (nie wczeniej). Dalsze infor-macje na ten temat s podane w kartach technicznych wyrobw Sika.

Przygotowanie Przygotowanie w wytwrni prefabrykatw skada si z: - Dostarczenia form i sprztu do transportu/podawania - Przygotowania form z uwzgldnieniem stosowania rodkw zmniejsza-nia przyczepnoci - Sprawdzenie zbrojenia - Sprawdzenia form (mocowanie, szczelno) - Dostarczenie narzdzi do zagszczania oraz do wykoczenia

Ukadanie Beton jest na og ukadany w okrelonym, krtkim czasie. Nastpujce czynniki maj wpyw na pozytywne wykonanie tej operacji, ktra jest kry-tyczna dla jakoci betonu w elemencie: - Sprawdzenie betonu przeznaczonego do ukadania - Uycie waciwego sprztu (wibratory) - Unikanie nadmiernego okresu do czasu wbudowania - Cige ukadanie i zagszczanie - Bardzo staranne wykoczenie - Kontrola kocowa

Pielgnacja Ze wzgldu na zwykle cig produkcj elementw prefabrykowanych, wymagane s krtkie czasy wykonania poszczeglnych etapw, std rwnie pielgnacja musi by wykonana w ograniczonym czasie a na jej skuteczno maja wpyw nastpujce czynniki: - Uwzgldni pielgnacje przy projektowaniu skadu betonu - Stosowa naparzanie, jeeli konieczne - Po zakoczeniu ukadania chroni przed wibracj - Stosowa firmowe rodki pielgnacji - Przykrywa foli lub matami przeciwmrozowymi - Utrzymywa w stanie wilgotnym i nawila gdy niezbdne - Stosowa okres pielgnacji odpowiedni do temperatury Dalsze szczegy pielgnacji podane s w rozdziale 8.

3.2 Betony specjalne

3.2.1 Beton pompowy

Obecnie beton pompowy ma wiele zastosowa spenia wiele rnorodnych wymaga. Podstawowym warunkiem jest odpowiedni skad mieszanki betonowej, aby moga by pompowana bez segregacji i zatykania przewodw.

Skad Kruszywo

- Maksymalna rednica: < 1/3 rednicy przewodw - Skad zaprawy w betonie pompowanym musi zapewnia dobr spjno mieszanki dla uniknicia jej segregacji w czasie podawania.

3. Beton 39

Rozmiar sita w mm

Grna granica wg EN 480-1

Pole dobrego uziarnienia kruszywa betonu pompowego

Dolna granica wg EN 480-1

Normowe wartoci zawartoci najdrobniejszych frakcji ( 0,125 mm) wg EN 206-1

Kruszywo do 8 Kruszywo do 16 Kruszywo do 32 mm mm mm 450 kg/m3 400 kg/m3 350 kg/m3

Zalecenia Sika

Max. kruszywa Kruszywo Kruszywo amane naturalne

8 mm 500 kg/m3 525 kg/m3

16 mm 425 kg/m3 450 kg/m3

32 mm 375 kg/m3 400 kg/m3

Krzywa uziarnienia kruszywa. Beton pompowy powinien mie, jeeli moliwe, uziarnienie kruszywa skomponowane z kilku oddzielnych frakcji handlowych. Wane jest uzyskanie cigoci krzywej uziarni-enia. Zawarto frakcji 4 8 mm powinna by maa, ale z zachowa-niem cigoci krzywej uziarnienia.

Kruszywo amane

Prz

echo

dzi p

rzez

sito

w %

wag

owo

Cement Zalecana najnisza zawarto cementu

Max. kruszywa Kruszywo

naturalne

8 mm 380 kg/m3 420 kg/m3

16 mm 330 kg/m3 360 kg/m3

32 mm 300 kg/m3 330 kg/m3

40 3. Beton

Wspczynnik woda/spoiwo Jeeli ilo wody jest za dua w czasie pompowania ma miejsce se-gregacja i oddzielanie si zaczynu cementowego co moe prowadzi do czopowania przewodw. Naley zawsze dy do zmniejszania iloci wody przez stosowanie plastyfikatorw.

Urabialno Mieszanka betonowa powinna mie plastyczn konsystencj i dobr spjno. Najlepsza metod sprawdzenia konsystencji betonu pompo-wego jest metoda badania stopnia zagszczalnoci.

Konsystencja mieszanki betonowej

Metoda badania Klasa konsystencji Pomiar Stopie C2 C3 1,04 1,25 zagszczalnoci

rednica rozpywu F3 F4 42 55 cm

Preparaty zmniejszajce tarcie Nieodpowiednie kruszywo, zmienna jako skadnikw betonu, dua odlego podawania lub duy wymagany wydatek wymagaj stosowa-nia preparatw poprawiajcych pompowalno mieszanek betonowych. Zmniejszaj one tarcie mieszanki o cianki przewodw, zmniejszaj zuywanie si przewodw oraz zwikszaj wydajno pompowania.

Przewody - rednica od 80 mm do 200 mm, zwykle 100 mm, 125 mm - Im mniejsza rednica tym trudniejsze pompowanie (wskanik powie-

rzchnia wewntrzna/przekrj) - Zcza odcinkw rur musza by szczelne aby nie nastpowa spadek cinienia i wyciekanie zaczynu - Pierwsze kilka metrw powinno by moliwie poziome i bez kolanek.

Szczeglnie wane przed odcinkami pionowymi - W lecie chroni przewody przed dziaaniem soca

Warstwa polizgowa Przed rozpoczciem podawania betonu, najpierw przepycha si zaczyn cementowy lub zapraw cementowa w celu wytworzenia na ciankach przewodw warstwy polizgowej. - Przykadowy skad: zaprawa 0 4 mm, ilo cementu jak dla

nastpujcego betonu lub troch wiksza. Zuycie zalene jest od dugoci i rednicy przewodw.

Wpyw powietrza w mieszance betonowej Beton mrozoodporny, napowietrzony moe by podawany pomp, jeeli zawarto powietrza wynosi > 5%, gdy wiksza ilo powietrza wywouje sprysto mieszanki betonowej.

3. Beton 41

Zastosowanie wyrobw Sika

Nazwa wyrobu Rodzaj wyrobu Zastosowanie Sikament Sika ViscoCrete

Superplastyfikator Zmniejszenie iloci wody. Zwikszona wytrzymao i wodoszczelno przy zagwa-rantowanej konsystencji (urabialnoci) i pompowalnoci

SikaFume Py krzemionkowy Wysza wytrzymao, poprawiona wodoszczelno, lepsza pompowalno

Sika Pump-Start-1 Preparat smarujcy Poprawia pompowalno mieszanki przy trudnym kruszywie i chroni sprzt przed nadmiernym zuyciem

Sika Stabilizer Stabilizator Utrzymuje kohezj wewntrzn. Poprawia pompowalno mieszanki przy trudnym kruszywie i chroni sprzt przed nadmiernym zuyciem

3.2.2 Beton do nawierzchni Beton do nawierzchni ma wiele rnych zastosowa i czsto wykony-wany jest jako alternatywa nawierzchni asfaltowych, co wynika z jego trwaoci i innych zalet.

Zastosowanie betonu do wykonywania nawierzchni: Budowa drg tradycyjnych Ronda betonowe Pasy startowe Posadzki przemysowe

Kiedy beton jest uywany do takich zastosowa, warstwa betonu spenia zarwno funkcj przenoszenia obcie jak i warstwy cieralnej. Dla spenienia tych dwch wymaga, beton musi mie nastpujce waciwoci:

Du wytrzymao na zginanie Mrozoodporno Przeciwpolizgowo Odporno na cieranie

Skad betonu jest decydujcym czynnikiem decydujcym o uzyskaniu tych waciwoci. Kryteria wyboru skadnikw betonu s nastpujce:

Kruszywo - Stosowa mieszanki o maej zawartoci frakcji drobnych - Stosowa wyrwnan krzyw uziarnienia - Kruszywo amane lub czciowo amane zwiksza odporno na polizg i wytrzymao na zginanie

Cement - Dozowanie 300 350 kg/m3, zwykle CEM I 42,5

42 3. Beton

Dodatki - Py krzemionkowy do nawierzchni o duym obcieniu ruchem lub

dla oglnego podniesienia trwaoci - Podniesienie odpornoci na polizg przez posypanie powierzchni

wglikiem krzemu lub grysem

Beton nawierzchniowy jest betonem specjalnym i naley zwrci specjaln uwag na nastpujce punkty: - Na duych powierzchniach stosowany jest specjalistyczny sprzt.

Konsystencja mieszanki musi by odpowiednia do stosowanego sprztu.

- Zwikszenie odpornoci na polizg mona uzyska obrbk mecha-niczna lub szczotkowanie powierzchni.

- Bardzo wana jest prawidowa pielgnacja.


Nazwa wyrobu Rodzaj wyrobu Zastosowanie Sikament Sika ViscoCrete

Superplastyfikator Zmniejszenie iloci wody. Poprawa wytrzymaoci na ciskanie i zginanie. Poprawa konsystencji.

SikaFume Py krzemionkowy Dua wytrzymao, zwikszona wodoszczelno

SikaAer Domieszka napowietrzajca

Zwikszenie mrozoodpornoci

SikaRapid Przyspieszacz tward-nienia

Szybszy przyrost wytrzymaoci

Sika Retarder Opniacz wizania Opniony pocztek wizania Sika Antisol-E20 Preparat do

pielgnacji Ochrona przed przedwczesnym wysychaniem

W Polsce istnieje krajowa norma PN-B-06265:2005 w ktrej m.in. sklasy-fikowano agresj wywoan cieraniem oraz podano zalecane wartoci graniczne dla skadu oraz waciwoci betonu naraonego na cieranie.

3.2.3 Beton samozagszczalny Beton samozagszczalny (SCC) ma wiksz ni beton konwencjonalny zawarto czstek drobnych ze wzgldu na wiksz ilo spoiwa i inny ksztat krzywej uziarnienia kruszywa. Te zmiany, w poczeniu ze specjal-nymi superplastyfikatorami, pozwalaj na wyprodukowanie mieszanek be-tonowych o szczeglnie dobrej pynnoci przy zachowaniu ich spoistoci. Beton samozagszczalny otwiera nowe potencjalne moliwoci w porw-naniu do betonu tradycyjnego:

Stosowanie gstego zbrojenia Do skomplikowanych geometrycznie ksztatw Do smukych elementw Oglnie, tam gdzie waciwe zagszczenie betonu jest utrudnione Gdy specyfikacje wymagaj elementw z betonu o duej jednorodnoci Do betonowa o wymaganym duym postpie prac Do obnienia haasu (wyeliminowanie lub ograniczenie wibracji) Do poprawienia warunkw pracy (operatorzy wibratorw)

3. Beton 43

Skad Ukadanie SCC

Kruszywo Zalecany maksymalny nominalny rozmiar kruszywa w granicach 12 20 mm, ale w zasadzie wszystkie kruszywa mog by stosowane.

Przykad uziarnienia kruszywa Frakcja SCC 0/8 SCC 0/16 SCC 0/32

Metoda ukadania Beton samozagszczalny jest wbudowywany w taki sam sposb jak be-ton konwencjonalny. Nie moe by on swobodnie zrzucany z duej wy-sokoci. Najlepsze wykorzystanie ciekoci mieszanki i najlepszy wygld powierzchni uzyskuje si przy napeniania deskowaniu od dou. Osiga si to przez wbudowywanie przewodw tocznych w opierzenie deskowa-nia i podobnymi sposobami.

0/4 mm 60% 53%

8/16 mm - -

16/32 mm - -

Zawarto czstek drobnych 0,125 mm (cement, dodatki, pyy) SCC 0/4 mm 650 kg/m3

15%

15%

30%

Deskowania Deskowanie do betonu samozagszczalnego musi by czyste i szczelne. Cinienie na deskowanie moe by wiksze ni dla normalnego betonu zagszczanego przez wibrowanie. Cinienie to zalene jest od lepkoci mieszanki betonowej, tempa betonowania oraz wysokoci warstwy mie-szanki. Przy projektowaniu deskowania naley na og przyjmowa pene parcie hydrostatyczne z uwzgldnieniem gstoci betonu.


SCC 0/8 mm 550 kg/m3 Nazwa wyrobu Rodzaj wyrobu Zastosowanie

Zawarto spoiwa Biorc pod uwag zawarto czstek drobnych, mog by okrelone nastpujce iloci cementu i kruszywa, ktre s zalene od wymaganej jakoci betonu i rodzaju uytego piasku:

SCC 0/16 mm 500 kg/m3

SCC 0/32 mm 475 kg/m3

Cakowita ilo cementu i dodatkw

Sika Viscocrete-1

Sika ViscoCrete-2

Sika Pump-Start-1

SikaFume

Superplastyfikator SCC (letni)

Superplastyfikator SCC (zimowy)

Superplastyfikator SCC (prefabrykacja)

Py krzemionkowy

Zwikszona wytrzymao i wodoszczelno Dua redukcja wody

Wspomaga waciwo samozagszczania Znacznie poprawia kohezj mieszanki

Dua wytrzymao, zwikszona wodoszczelno

SCC 0/4 mm

SCC 0/8 mm

SCC 0/16 mm

SCC 0/32 mm

550 - 600 kg/m3

450 - 500 kg/m3

400 - 450 kg/m3

375 - 425 kg/m3

Sika Stabilizer

SikaAer

Stabilizator

Napowietrzacz

Poprawia stabilno wprowadzonego powie-trza

Znacznie poprawia kohezj Zastpuje najdrobniejsze czstki

Ilo wody Ilo wody w betonie samozagszczalny zaley od wymaganej jakoci betonu i moe by okreslona jako:

SikaRapid

Sika Retarder

Przyspieszacz twardnienia

Opniacz wizania

Do kontroli procesw wizania i twardnienia betonu samozagszczalnego

Ilo wody >200 l/m3

180 - 200 l/m3

SCC 0/16 mm

Niska jako betonu

Standardowa jako betonu

Wysoka jako betonu

3.2.4 Beton mrozoodporny Kiedy mokra powierzchnia betonu jest wystawiona na dziaanie czynni-kw atmosferycznych a temperatura moe spa poniej zera zawsze naley stosowa beton mrozoodporny.

Domieszki do betonu W celu uzyskania optymalnego dozowania wody, zapewnienia jedno-rodnoci mieszanki betonowej i jej zwizoci stosowane s sperpla-styfikatory trzeciej generacji Sika ViscoCrete.

Elewacje z betonu architektonicznego Konstrukcje mostw Wloty do tuneli Nawierzchnie ciany oporowe

44 3. Beton 3. Beton 45

Przed dodanie domieszki napowietrzajcej, w czasie przygotowywania Transport mieszanki betonowej tworz si w najdrobniejszej zaprawie (cement, Naley spodziewa si zmiany iloci powietrza w czasie transportu. Za-najdrobniejsze frakcje kruszywa, woda) mae, zamknite, kuliste pche- lenie od sposobu dostarczania mieszanki oraz wstrzsw zwizanych rzyki powietrza. Celem jest zapewnienie, e beton stwardniay bdzie z transportem, w betonie zachodzi proces poprawy lub pogorszenia stop-mrozoodporny, co jest uzyskiwane przez stwo-rzenie pustek, do ktrych nia wymieszania mieszanki. Beton napowietrzony musi by wymieszany moe rozpra si ld w czasie temperatur ujemnych. ponownie przed wbudowaniem a pomiar iloci powietrza w tym czasie

jest najbardziej istotny. Rodzaj, wielko i rozkad pcherzykw powietrza Pcherzyki powietrza w zwykym betonie s na og zbyt due Zagszczanie betonu napowietrzonego (> 0,3 mm), aby podnie jego mrozoodporno. Dziaajce pcherzyki Prawidowa wibracja usuwa z betonu gownie powietrze zapane pod-powietrza s wprowadzane przy uyciu specjalnych domieszek napo- -czas ukadania, wliczajc due pustki powietrza. Przeduona ponad wietrzajcych. Pcherzyki tworz si w mieszance betonowej podczas potrzeb wibracja moe zmniejszy ilo dobrego powietrza o 10 do jej mieszania. Dla uzyskania penego efektu, nie mog one by od siebie 30%. Beton o tendencji do segregacji moe utraci prawie cae powietrze w zbyt duych odlegociach. Rozstaw efektywny pcherzykw jest i wykazuje spienienie na powierzchni. nazywany wskanikiem dyspersji powietrza L.

Zastpowanie najdrobniejszych czstek Produkcja/czas mieszania 1% wprowadzonego powietrza zastpuje okoo 10 kg najdrobniejszych W celu zapewnienia mrozoodpornoci betonu czas mieszania mieszanki czstek (< 0,2 mm) na3 betonu. Pcherzyki powietrza mog poprawi betonowej musi by duszy ni dla betonu zwykego i kontynuowany po urabialno sztywnych mieszanek o malej zawartoci drobnych frakcji. dodaniu domieszki. Zwikszenie czasu mieszania z 60 do 90 sekund zwiksza zawarto powietrza do 100%. Projektowanie betonu napowietrzonego

Musz by podane szczegy dotyczce wytrzymaoci, zawartoci po-Wymagana ilo pcherzykw powietrza wietrza i metodyki bada. Przy duych inwestycjach naley przeprowa-Dla uzyskania wysokiej mrozoodpornoci matryca cementowa musi za- dzi badania wstpne w rzeczywistych warunkach. W czasie prac beto-wiera okoo 15% odpowiednich pcherzykw powietrza. Dugoletnie nowych sprawdza naley napowietrzenie mieszanki w wytwrni betonu dowiadczenie wykazao, e jeeli ilo powietrza w betonie mierzona i w miej-scu jego wbudowania. metoda cinieniowa wynosi: - Beton z kruszywem do 32 mm od 3% do 5%- Beton z kruszywem do 16 mm od 4% do 6%Mieszanka betonowa o zawartoci powietrza 7% lub wikszej moe by

wbudowywana tylko po wczeniejszych badaniach i prbach.

Czynniki wpywajce na napowietrzenie Uziarnienie kruszywa

Pcherzyki tworz si gwnie we frakcji 0,25 0,5 mm stosowanego piasku. Frakcje grubsze nie maj wpywu na efekt napowietrzenia. Najdrobniej czstki kruszywa i cement w przypadku niektrych domie--szek mog powstrzymywa napowietrzenie.

Konsystencja

Charakterystyka pcherzykw powietrza

Ksztat: kulisty, zamknity Rozmiar: 0,02 do 0,3 mm Wskaniki dyspersji 0,20 mm mrozoodporny 0,15 mm odporny na zamraanie/ rozmraanie

Pozytywne efekty drugorzdne Poprawa urabialnoci Zamykanie kapilar (odporno na wod) Lepsza spjno mieszanki betonowej

Efekty negatywne Zmniejszenie wytrzymaoci Beton napowietrzony stosuje si na og przy konsystencji mieszanki plastycznej i pciekej. Mieszanka upynniona przez zwikszenie iloci Zastosowanie wyrobw Sikawody moe nie utrzymywa powietrza co do iloci lub czasu jak orygi-

Nazwa wyrobu Rodzaj wyrobu Zastosowanie wyrobunalny beton. Sikament Sika Superplastyfikator W celu zmniejszenia porowatoci kapilarnej

Temperatura ViscoCrete i std zmniejszenia iloci wody Zdolno napowietrzenia spada przy wzrocie temperatury mieszanki

SikaAer Napowietrzacz Wprowadzenie powietrza dla zapewnieniabetonowej i na odwrt. mrozoodpornoci

SikaFume Py krzemionkowy Dla pniejszego zagszczenia Sikacrete stwardniaego zaczynu cementowego i dla

poprawy przyczepnoci pomidzy kruszywem a stwardniaym zaczynem cementowym

46 3. Beton 3. Beton 47

3.2.5 Beton o wysokiej wytrzymaoci Wysoka wytrzymao Betony o wysokiej wytrzymaoci na ciskanie ( > 60 MPa) s klasy-fikowane do grupy betonw wysokowartociowych i s stosowane do wykonywania wielu rnych konstrukcji. Czsto s stosowane do wyko-nywania supw o duej nonoci i wielu elementw prefabrykowanych.

Tradycyjne mieszanki betonowe o wysokiej wytrzymaoci Przy produkcji tradycyjnych betonw o wysokiej wytrzymaoci zarwno skad mieszanki jak i jej skadniki wymagaj szczeglnej uwagi, podo--bnie jak ukadanie.

Kruszywo o duej wytrzymaoci z odpowiednim kanciastym, kszta-tem i uziarnieniem < 32 mm Bardzo szczelna i std o duej wytrzymaoci matryca cementowa uzyskana przez znaczc redukcje iloci wody Specjalne spoiwa o duym przyrocie wytrzymaoci i dobrej przy-czepnoci do kruszywa (py krzemionkowy) Stosowanie rzadkich konsystencji mieszanki dziki stosowaniu do-mieszek aby zapewni dobre odpowietrzenie przy zagszczaniu

Przykad skadu

CEM I 52,5 450 kg/m3

Py krzemionkowy 45 kg/m3

Kruszywo amany wapie krzemionkowy

Przeliczony wspczynnik w/c 0,28

Wytrzymao po 7 dniach 95 MPa



Nowoczesne skady betonu wysokiej wytrzymaoci Wiele rnych skadw betonu i zapraw wysokiej wytrzymaoci zostao opracowanych w tym samym czasie co skady betonu o niskiej i redniej wytrzymaoci. W przypadku opracowywania skadu BWW badania i prace maja wsplne poszukiwanie skadnikw o duej wytrzymaoci oraz zmniejszenie iloci wody. Uzyskuje si to przez stosowanie spe-cjalnie dobranych kruszyw i ich uziarnienia oraz superplastyfikatorw. Zwikszenie wytrzymaoci mona rwnie uzyska przez nowe techniki wysychania i twardnienia, np. twardnienie cinieniowe. Beton wytwarza-ny w ten sposb, a czciej zaprawy, moe osign wytrzymao 150 MPa do ponad 200 MPa.

Naley zwrci uwag e: Beton wysokiej wytrzymaoci jest bardzo szczelny Std pielgnacja betonu wysokiej wytrzymaoci jest nawet waniej-sza ni zwykle, gdy ograniczona jest migracja wilgoci z wntrza betonu

48 3. Beton

Beton wysokiej wytrzymaoci jest kruchy ze wzgldu na jego wytrzymao i wiksz sztywno (wpyw na waciwoci przy ci-naniu) Przy zmniejszeniu iloci wody poniej 0,38 cz czstek cementu spenia rol drobnego kruszywa, gdy nie wszystek cement moe by uwodniony Oprcz cementu portlandzkiego zwykle stosowane s w duej iloci dodatki o ukrytych waciwociach hydraulicznych i materiay pucola-nowe, ktre maj doskonae waciwoci zwikszania wytrzymaoci po dugim upywie czasu

Zastosowanie wyrobw Sika Nazwa wyrobu Rodzaj wyrobu Zastosowanie wyrobu Sika Visco-Crete

Superplastyfikator W celu zmniejszenia porowatoci kapilarnej i std zmniejszenia iloci wody

SikaFume Sikacrete

Py krzemionkowy Dla lepszego zagszczenia i zwikszenia wytrzymaoci stwardniaego zaczynu cementowego i do zwikszenia przyczepnoci midzy kruszywem a stwardniaym zaczynem cementowym

3.2.6 Beton w deskowaniu lizgowym Przy metodzie tej deskowanie jest przesuwane rwnomiernie, w sposb cigy a ukadanie betonu realizowane jest przez 24 godziny. Deskowa-nie, wliczajc grny pomost roboczy i pomost dolny zawieszony od stro-ny wewntrznej lub po obydwu stronach, jest mocowane do podnoni-kw hydraulicznych opierajcych si na prtach nonych usytuowanych w rodku ciany. Podnonik przesuwa ku grze deskowanie i pomosty z szybkoci 15 do 30 cm na godzin, zalenie od temperatury. Prty no-ne w grnej czci s osonite rurami a zakotwione s w dolnej czci w betonie, ktry ju stwardnia. Prty none i rury osonowe s podwy-szane w miar postpu. Tego typu roboty s zwykle wykonywane przez wyspecjalizowane firmy.

Betonowanie w lizgu jest szybkie i wydajne. Metoda jest szczeglnie przydatna przy betonowaniu prostych, wysokich konstrukcji o staych przekrojach w rzucie pionowym, takich jak:

Wysokie magazyny ze cianami nonymi, silosy Wiee i kominy Szyby

Poniewa wysoko pionowego opierzenia deskowania wynosi zwykle okoo 1,2 m a szybko podnoszenia 20 30 cm na godzin, beton po-niej deskowania ma 4 6 godzin i musi by na tyle sztywny, aby prze-nis swj wasny ciar (beton stwardniay, zielony). Z drugiej strony, nie moe by na tyle przyczepnoci, aby przylepia si do deskowania . Zasadniczym wymaganiem przy bezproblemowym betonowaniu lizgo-wym jest utrzymanie tego samego poziomu warstwy w tym samym czasie, dziki czemu uzyskuje si jednakowy postp wizania betonu. Oczywi-cie, jednym z czynnikw majcych istotny wpyw jest temperatura oraz wymg utrzymania staego wspczynnika w/c.

3. Beton 49

Skad Kruszywo

- 0/32 mm lub 0/16 mm przy gstym zbrojeniu - Pomimo, e beton do lizgu podawany jest na og pojemnikami,

zawarto czstek drobnych powinna by jak dla betonu pompowego Cement

- Min. 300 kg/m3 - CEM I 42,5 dla gstego zbrojenia i duych wymiarw, CEM I 52,5 dla

mniejszych wymiarw (wiee, kominy)

Urabialno Najlepsza, sprawdzona urabialno odpowiada klasie F2 wedug meto-dy rozpywu, to jest 35 41 cm przy malej zawartoci wody.

Zwrci uwag e: - Grubo cianki mniejsza ni 14 cm moe stwarza problemy: ubytki

na powierzchni przy lizgu, kotwienie prtw nonych - Odsonite, nowe powierzchnie powinny by chronione w moliwie

najlepszy sposb przed oddziaywaniem wiatru, soca itd.


Nazwa wyrobu Rodzaj wyrobu Zastosowanie wyrobu Sikament

Sika ViscoCrete-20HE

Superplastyfikator wysze temperatury) Superplastyfikator (dua zdolno poprawy rozpywu)

Zwikszona wytrzymao i wodoszczelno Znaczne zmniejszenie iloci wody Dobry przyrost wytrzymaoci wczesnej

SikaFume Py krzemionkowy Wysoka wytrzymao, poprawiona wodoszczelno Zwikszenie czstek drobnych

Sika Stabilizer Stabilizator Znaczna poprawa kohezji mieszanki Zastpuje czstki drobne

SikaAer Napowietrzacz Wprowadza pcherzyki powietrza Produkcja mrozoodpornego betonu do me-tody lizgu

SikaRapid

Sika Retarder

Przyspieszacz tward-nienia Opniacz wizania

Kontroluj wizanie i twardnienie betonu ukadanego metod lizgu

50 3. Beton

3.2.7 Beton odporny na dziaanie wody Beton odporny na dziaanie wody jest zwykle betonem o duej wodosz-czelnoci. Aby otrzyma beton nieprzepuszczalny musi by opracowana odpowiednia krzywa uziarnienia kruszywa oraz naley zmniejszy poro-wato kapilarn betonu. Badanie wodoodpornoci jest omwione w roz-dziale 5.1.3.

Sposoby zmniejszenia porowatoci kapilarnej s nastpujce: Zmniejszenie wspczynnika w/c Dodatkowe uszczelnienie porw aktywnym materiaem pucolanowy Pielgnacja betonu jest rwnie czynnikiem wpywajcym na wodo-

odporno betonu.

Skad Kruszywo

- Dobrze dobrana krzywa uziarnienia - Maa zawarto drobnych frakcji - Zwykle konieczne jest dobranie iloci spoiwa dla zapewnienia

waciwej iloci drobnych frakcji Cement Zgodno z minimalna iloci cementu wedug EN 206-1 Dodatki Zastosowa pucolany lub dodatki o ukrytych waciwociach hydraulicznych Wspczynnik w/c Niski, dla zmniejszenia porowatoci kapilarnej

Ukadanie zalecana jest konsystencja plastyczna do pciekej

Pielgnacja Wana jest pielgnacja natychmiastowa i skuteczna; patrz rozdzia 8


Nazwa wyrobu Rodzaj wyrobu Zastosowanie wyrobu Sikament Sika ViscoCrete

Superplastyfikator Zwiksza wytrzymao i wodoszczelno Zna-czne zmniejszenie wody Zmniejszenie porowatoci kapilarnej

SikaFume Py krzemionkowy Wysoka wytrzymao, zwikszona wodoszczelno

Sika-1 Uszczelniacz porw Zmniejszenie porowatoci kapilarnej SikaAer Napowietrzacz Wprowadzenie powietrza

Przerwanie cigoci kapilar Zmniejszenie nasikliwoci

3. Beton 51

3.2.8 Beton architektoniczny

W nowoczesnej architekturze beton jest wykorzystywany nie tylko jako materia konstrukcyjny ale rwnie ze wzgldw dekoracyjnych. Ozna-cza to wysze wymagania stawiane widocznym powierzchniom. Istnieje wiele sposobw tworzenia efektw specjalnych wyeksponowanych po-wierzchni:

Wybierz odpowiednia mieszank betonow Okrel typ i materia opierzenia deskowania, ktre musi by absolut-nie nienasikliwe Uyj waciwej iloci odpowiedniego rodka przeciwprzyczepnociowego Wybierz waciwy sposb ukadania Uyj wykadziny deskowania, jeeli niezbdne Rozwa potrzeb niezbdnego retuszowania Dodaj pigmentami kolor Wykonaj prawidowo (ukadanie, zagszczanie) Dokadnie pielgnuj

W uzupenieniu powyszych czynnoci, wane s rwnie waciwoci mieszanki betonowej:

Kruszywo - Stosuj mieszanki z dua iloci drobnych frakcji - Minimalna ilo frakcji drobnych jak dla betonu pompowego - Wybierz wywaon krzyw uziarnienia - Jeeli moliwe, stosuj kruszywo naturalne niekruszone - Uwzgldnij moliwe rnice w kolorze

Cement - Kada klasa moe by uyta - Uwzgldnij wpyw cementu na kolor eksponowanej powierzchni - Na og > 300 kg/m3

Dodatki - Jeli wymagane, zastosuj waciwe dodatki do systematycznego

poprawiania waciwoci betonu

Woda - Ilo wody w betonie architektonicznym wymaga szczeglnej troski

i utrzymywania staego dozowania, unika zmian - Zapobiega wyciekaniu zaczynu

52 3. Beton

Nazwa wyrobu Sikament Sika ViscoCrete

Ukadanie

Ukada beton rwnymi warstwami o wysokoci 30 50 cm. Przy

zagszczaniu wibrator zanurzy do warstwy poprzedniej (zrobi znak

na przewodzie wibratora)Stosowa odpowiedni rozmiar wibratora:

mieszanka betonowa - praktyczny poradnik sika · z potrzeb krajowej praktyki budowlanej, np. na...

Documents