mihailo dinić - slovenska služba na teritoriji dubrovačke republike

Upload: vladimir-maksimovic-vladimir-maks

Post on 24-Feb-2018

298 views

Category:

Documents


8 download

TRANSCRIPT

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    1/16

    I

    .

    XIV " presbyteri sclavic i. . 1882

    1. -

    . 2.

    "

    , , , , . (1385) ,

    (

    1387),

    1 Slovinac V . 30. . Sr

    V (1906) 741 .- Rad jugosl . akad. 220 (1919)

    30 . 1905-

    *

    , , -

    . Prava CrvenaHrvatska br . 15, 17Josip -

    szk iewicz je presbyteri schlavici -

    , D ubrovnik br. 27,28 . . K olendi -

    .

    ie senatdobavljao sveenike sa strane

    ( Dopminus Radovan de Zara'%

    ne da glagoljaju" nego da u

    nestaici domaijeh slovjensk ijehsveenika narodupo selima itajui tumae jevanelje, dre pro-

    povj edi i obavljaju njeke sakra-menteunarodnomjeziku

    " .-

    . . . -

    -

    .

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    2/16

    5 1

    (1390). 1392-

    " -

    inveniendipresbi teros sclavichos et ipsosponendi

    per districtum Ragusi i etpunctam Stagni , ubi eis videbi tur. , 31 1391

    " -

    . 5 1392 -

    , , .

    " -

    ",

    1.

    -

    " 14 .

    15 . 12 1417

    " : Primapars est de firmando ad salari um nostri communis pres-

    biterum Georgium Sclauum in presbiterium riperie Slanipro uno anno proxime futuro cum salario . sexagintain anno et in ratione anni , cum illis pact is, modis etconditionibus, quibus alias firmatus fuit presbiter Jaco-

    bus.2 je , , " . ,

    . , 7 1417 , - .3

    1 Rad 220, 44 . Angelus deLiutica ad nornen Sancte MarieAnunciate per aliquem pr esbiter umde popul o. C. Jireek, Archiv furslavische Philologie XIX (1897)

    76, . 2. (14 1873). Taj "

    ."

    2 Acta Minoris Consi l i i 1 (1415- 1418) fol. 164

    '.3 1b. fol. 169' : Prima pars est

    de portando adMaius Consil ium

    quodpresbiterJacobus deriperia

    4 *

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    3/16

    52

    .1

    , 19 1423 , , propter inhabilitatemsue presbiter ie.

    2

    " , ,

    ' ,: : 20 1417 > ,3 . : Captumfuit de acce

    ptando

    presbiterum

    Jura

    gh Sclauum in

    presbiterum

    B renn i .4

    1424 , 1387

    sotius .5

    -

    ,

    -

    : Captum fuit de dando l ibertatem rusticis deZuncheto et de Umbla quod possint acc ipere pro eorumsacerdote et presbitero pro cura animarum eorum pres-

    biterum Blasium in lingua sclava, qui se offert nutrireet tenere presbiterum Clementem, patruum suum, qui fuithactenus presbiter in dictis vi lis, et cum ipsaconditione

    quod sic facere debeat , ut promisit, usque quo vixeritidem don Clemens.6 -

    1431 - in l ingua sclava .

    7

    Slanipossit essesalariatusnostr icommunis in Slano, prout eratante, non obstante quod fueritcassus et secu n dum or dines Ra-

    gusii non possit isto anno eligiin of ficio, undecassus et deiectusfu i t .

    1 Acta Maioris Consi lii 2 (1416- 1419) f ol . 129.

    2 Acta M inoris Consilii 3 (1422- 1426) fol . 42.

    3 A ct a M i n or i s Co nsi l i i 1 fo l .

    171': Captum fuit quod dominus

    M atheus Borci ch de Segna sit

    presbiter riperie Slani pr o unoano proxi me futuro etc.

    4 Acta Minoris Consil i i 2 (1418- 1422) fol. 17.

    s Rad 220, 56.6 A c t a M i n o ri s Co n s i l i i 3 fo l .

    140; 2 maj 1424.7 Tes t am enta N o tarie 12 fo l .

    35 : A n c o r a l asso l o m i o m i ssa l o

    che in man de don Biagio de

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    4/16

    53

    , 13

    1424

    .

    . , ., . . .1

    , 1438 ,2 , 1453,

    , ,3 1464 .

    68 presbi ter Bernardus in l ingua slovina .3 -

    1476 .6 /

    " 1497 ."

    15

    " .

    I I

    -

    " . .

    O m bl a ch e rne s ia t enu do d i r t r e

    psalteri. -, qui nuper mortuus est, je 12 1431. Cp.. 2 . 57.

    3 Cp. . 572 A c ta M i n or i s C o ns i l i i 7

    (1435 - 1438) fol. 243': Presbiter

    Michouil Dalmatinus fuit acceptuset approbatus in Minori Consilio

    pro presbitero contrate Canalise t D ubrav e i n P u nc t a c u m sa la-

    r io, modis et condi ti onibus con-

    suet is. 8 1438.3 A c ta M a i o r i s C o n s i l i i 10

    (1453- 1456) fol. 24. Bernar-

    dus de Segna je pro

    presbiter o in T ersteno cum no-

    vem vil l is, cum sal ario. XL ina n n o .

    * Cp. fol. Ib.. 182; 11 fol. 122' .

    177; ActaCons.Rogat. 18 fol . 60' .

    5 L a m e nta de fo ri s 40 f o l . 53' .

    - . . -

    .. .6 . . 59.7 . . 58. . 58.

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    5/16

    5 4

    . . 1 . . .2

    - :

    Potkraj XIV .stoljea bilo glagoljaa i u oko-

    l ici dubrovakoj : god.13911392 namjest i dubrovako Vijee nekogglagoljaa Radovana iz Zadra za upnika u Zupi i poslie godinudana u Gruu, a na njegovo mjesto dodj e nek i Petar isto glagolj a.Spomena je vrijedno, dasu sami seljaci upljani molili dubrovakoVijee, da im da Radovana za upnika, a i za Gru kae se naro-

    ito, da j

    e i ondj

    e p

    rij

    e no t o bude onamo p

    remj

    eten Radovanobavljao slubu pop glagolja (presbyter schlavichus). I u St onu naotoku Peljecu spominje dubrovako Vijee ,,presbyteros schlavi-

    chos." Ipak glagoljat vo ne uhvati u blizini bogatoga grada Dubrov-

    nika dubljega korijena; sa sela ne mogaeprodr ij et i u grad, u komse vlasti ozbilj no zauzee zapropoved Iatinskog humanizma, povjerivuz to iz sasvim praktinih razloga jednomu svojem kancelaru, da

    prema potrebi trgovakih odnosa dopisuje sa srpskim i bosanskimzemljama na srpsko-hrvatskomjeziku irilicom. Kad se podut icajemrenesanse stao pomaljati narodnijezik, nije vie bilo niKakve potrebe

    glagolskog pisma ni crkvene sloventine u t im j unim krajevima.;i

    1 je .

    4 .

    5

    ,

    " -

    : presbyter schlavicus"

    ne znai drugo ve sveenika, koj i je poznavao narodni

    hrvatski jezik a ne glagoljaa, koj i se je sluio u liturgij iglagolskim jezikom

    " .6

    " . . Die akavtinaund deren einstige und jetzige Grenzen

    7 je presbyteri sclavici -

    .

    i Slovinac V (1882) 302 Rad 220, 30.3 . Vodnik, Povij est hrvatske

    knj ievnosti I (1913) 234 Narodna Encik lopedij a 1727.

    5 . IV 181; cp. II 223.6 Narodna Svijest

    8 1931.7 A r c h i v f ii r s l av i sche Ph i lo i o -

    gie X III (1891) 369 .

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    6/16

    55

    ,

    .

    . , ,

    . -

    " , -

    "1.

    . -

    , .

    2

    presbyteri sclavici , .

    in lingua sclava,

    in l ingua slovina. 1407 nescit l itter aml atinam. 15 .

    -

    presbyterisclavici

    . , 15 , . , .

    . 14

    "

    " ,

    ", ,

    1 - 1520 (1933) 18. (1933) 2 66 (1926) 119.5. .

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    7/16

    5 6 3

    .1 , c amo ,

    ,2

    " .3 .

    , , .

    presbyteri sclavici . - 1407 .4 ad ecclesiam Sanc-

    torum Nerei et Archilei atque Pancranci i (sic), je presbiter Juan, capellanus parochiarum Grauossi etMalfo. je ,

    . , quod ipse non habet quid agerein dicta ecclesia, eo quod in Ragusium administrat sacra-

    menta ecclesiastica, cum prope est civitate et quando il lide Grauossa vel de aliis locis sibi di cunt celebrare missas,ipse vadit cum ipsis ad certas ecclesias. je : Et ibi prefatus presbiter Juan examinatus, quinescit l i tter am latinam, sed i llam que vocatur chiuril iza.

    Cui dictum fuit quod veniat die dominica cum suo misaliad palacium archiepiscopale et i bi se presentet coram pre-

    fatis vicar i is.5 je je , ,

    ". -

    , 13 1424 -

    :

    1 Rad. 220, 45 . .2 Acta Cons. Rog. 16 fol. 148 3 , -

    (8 apri l 1465) unum 5.scriptum manus ipsius olim ser J Sign. 23/XIV.Marini (deRestis) i n litterasclaua. 5 l b. fol . 6

    '

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    8/16

    57

    Don Blasius Jachetich, presbiter chiuri l i za, promisit et se etomnia opera sua obl igavit infrascript is vi l lis et hominibus pro

    ipsis vil l is recipientibus habere ad annos decem proxime venturoscelebrare divinum offi cium et de die et de nocte semper esse adeorum etcuiusl ibet ipsorum serviti a, prout erit necessarium etopor-

    tunum secundum usum et necessi latem presbi terorum i llarum con-

    tratarum. Et officia in ipsis quinque infrascr ipt is frati i is celebrareet adtendere bene et di l i genter in di ct i s frat i l is, ut consuetum est . Etab eis non recedere nec fugam accipere in dict is decem annis. Sedcont inue i bi stare et celebrareet offic ia diceresecundum usum pres-

    biterorum. Et quolibet anno promisit et se et omnia sua bona obl i-

    gavit expendere in possessionem,quam habet inRosato,. quinque.

    Et promisit habitare in ecclesia Sancte Marie de Rosato in Umbla.Et infrascripti homines infrascript is nominibus promiserunt dictodon Blasiodarequicquid consuetum est dareper infrascriptas fratilas

    presbiteris illius ioci et illum bene tratare et vi dere, ut consuet umesL Ratchus Pr ipcich, Radovan Daboeuich, castaldi fratigle SancteMarie de Roxato. Vi tchus Maroeuich, (sic), castaldiSanct i Firmi de Z uncheto. Giubissa Cheruat i nic h, St o issauus Meti-

    glauich, castaldi Sanctorum Cosimi etDamiani de Zuncheto. Branc'nus

    Radossalich, Pribius Stoichouich, castaldi Sanci iMar tini de Zuncheto.Pr i bcus T o l oeu ich e t Pouersi chus Pr ibi l o u ich casta ld i Sanct e V ener e

    de Vergato.1

    je , ,

    " .2

    ",

    . 1474

    de mittendo tres nobiles ad vicari um dominiarchiepiscopi ad declarandum sibi, quod omnino volumusi llum presbiterum chiur i l izam poni debere in TerrisNovis. Per XXVIII cont ra VIII.3 .

    1493(?) , , :

    1 D i versa Ca nceIl ari e 43 fo l . 8 1'.2

    " : 29 -

    1432 distributiot est am ent i do m Clement is Chiu-

    r i l i ze Scl a ui . D i st ri b ut io T est a-

    mentorum 9 fol . 203. Clem entis Chi ur i l i ze Scl au i .

    Cons. Rogat. 22 fol . 124'.

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    9/16

    5 8

    .... , .1

    30 1476 : est testamentum Jurchi Dabisiuouich de Breno, scriptumin l i tteris chi uruluzi is et interpretatum de chiuruluzia inlat inum perpresbyterum Georgium de Georgio, capelanumi n B r eno .2

    j

    e

    , : Dictum autem testamentum scriptum erat li tter ischiuri l icis et de mandato ipsorum dominorum consulis etiudicum translatum in l itteras et linguam lat inas sive italas

    presbvtero (sic), capellano Breni ,quiscr ipseratdictum testamentum, legente et interpretante. presbyter NicolausGeor

    gi i chiuriliza de Breno,

    j

    e ca

    , quod volebat ordinare testamentum suum et nonhabens facultatemscr iptoris, quia dictuspresby terNicolausnesci t scri bere nisi l i tteras in chiur i i iza, ordinavi t oretenusassignandopredictos omnes in testes sic dicens....

    3W-

    in idiomate dicto chiuril iza, manu

    presb

    yteri Nicolai de

    Breno. Kao presbyter Nicolaus etGivan Pribissalich in dicto idiomate chiuri l iza, a

    Georgius Gregorovich et Nixa Jurcovich cein lingua latina. je de manu suascriptum in dicta linguachiuriliza

    ",

    ponens manum ad pectus .4

    pres-byteri sclavici, presbyteri chiuri l ize, -

    1 A rch i v f i i r s l av. P h i l . X X I 530.2 T es tam en t a N o t a rie 21 fo l .

    169'.

    3 Ib.27 fol. 178;19 1498.* Ib. fol. 137 : 26 1496.

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    10/16

    59

    "

    .

    "

    ,

    , -

    . , .

    . .

    1

    , -

    : est t estamen tum V ladne Radochnine de

    - (sic) scriptum in chiuruliza et transiatum del i tter is chiuruluzi is in latinum per presbyterum Bemardumde Segna, capellanum in Ombla2.

    , ,

    " .3 , .'

    " . >

    , , , , ] .

    , , , . .

    5

    1 Sr V (1906) 741.2T est am enta No tar ie 23 f o l . 2

    ' .

    1 1476.s , -

    (1928) 159 .1 urmin, Hrvatski spome-

    nici 136, 138, 156, 164 . 5 -

    , -

    ,

    . 17

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    11/16

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    12/16

    6 1

    . - -

    1407 19 presbyter Theodorus de Polato. Ha , respondit quod omnes ordinesrecepit in Zenta ab episcopo Polatensi. in latino et etiam in sch.lauon.icho.1 To

    .2

    -

    . .

    , , ,, , , , .

    ",

    ? ,

    . , , , ,

    -

    " , . 1423 , don Vlatchus Vogchouich de Zupana.

    3 je

    j e " , , . .

    1 F o l . 7.2

    , XI ,

    , monasteria tam Latinorum quamG raeco r um s iv e Sclav o r u m .

    ce, cboj' , -

    -

    " . , . I 129. -

    . . . --

    , XXX IX 117 .; . , 1904,349 . ; Rad 206, 182 .

    3 Cons. Minus 3 fol. 42. .Cons. Rogat. 3 fol . 236

    ' . Ha Jl o-

    ie 1407 . presbyter

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    13/16

    62

    .

    , , , . .

    , , . 1407 presbyter Radoslauus vocatus Duymechiuri l iza, ce -

    , 1. .

    , , .

    .

    1392 " -,2 -

    22 1474, , omnino volumus

    " .3 , .

    . , , .

    -

    . , -

    , . .

    Petrus de Pago. Fragm. 23/XIV 3 Rad 220, 47.fol .5 3 Cp. . 57.

    i Fr agm. 23/X IV fol . 9.

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    14/16

    63

    . , ,

    , - . - .

    IV

    "

    .

    , presbyteri Sclavici presbyteri Sclavici fidei Grece

    papates Greci. o . .

    1334 -

    ,

    - nont> >' s

    ' s s P't s" .1

    " . . 1339 . , , .2

    , - 1334 12 1347 .3 1 , .4

    1 I 1, 54.2 . Jireek, Jagi- Fest-

    s c h r ift 530 .3. Rag. I 216 : ... concessa

    fuit l icentiapresbitero BratoslavoSlauo posse redire ad Stagnum.

    4 I b. 270 : I tem in di cto cons il io

    rogatorum captum fuit et firmatum

    per XXVII ipsorum consil iari-orum, quod Bratoslavuspresbiterslavonescus de Stagno possit re-

    verti et stare i n Stagno sicud

    promitt it non eundo ad al iquas

    partes ext ra Stagnum sinel icent iaexpressa comitis Stagniqui nuncest vel per tempora fuerit .

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    15/16

    6 4

    ,

    ,

    .1 . , -

    .

    -

    . .

    ,

    " .

    . , -

    , .

    2 Radin, pres-byter Sclauus, je

    .3

    1428 I429.4

    , - , presbyter Nixa fide Greca. de Marchia 1435 , .5

    ,- 28 1438

    1 lb. 216. cno-

    -

    1329. D iv. .9 fol .92(8 -

    1329): Thoma et El ia fra-

    tres et fil i i presbi ter i Radoste de

    Ia Punta, ha

    bitato

    res

    in Dubrauae t c .

    2 CnoMemiK 66, U 6: quodomnes

    personequein dictaparte habitantet habi tare volent, cuiusvis Iegiset fidei ex ist ant , eorum fidem

    tenere possint et servandameorum legem, vivere absque ali-

    quo nostre dominationis impe-di m en t o .

    3 Cp.Jireek, . IV174.4 Acta Cons. Rogatorum4 fol.

    81: Primapars est de induciandosuper petiti one f i li orum don Ra-dini presbi teri Canalis mortui.13 I 1429.

    5 Jireek 1. c.

  • 7/25/2019 Mihailo Dini - Slovenska Sluba Na Teritoriji Dubrovake Republike

    16/16

    55

    ,

    .1

    15

    " .

    .2

    -

    1 Acta Consil i i Rogatorum 6fol. 238 : Prima pars est de pra-

    t icando cum dom Nixapresbiterofidei Grece in Canali pro bapti-zando lpsum infide nostra catho-

    li ca. . Secunda pars

    est denonprat icando. Per bal l . 22contra 11. Ca : Contrado m N ixam de Cana l i .

    2 ca - -

    " - . 1372,

    X I V

    XIII 71 1329,

    ". Div. Canc.9 fo l . 26 : D i e m ar t i s V I I f ebru -

    arii (1329) : Dobroslauus, preco

    co munis, retul i tse de mandato d.comitis ad petitionem Franchede Chersell o presentasse Boliem erc at a nt e u na m c o rt i n a m e t

    u nu m l i b r um scl auonescum et

    u n u m t a b l a r u m b l a u u m et e i d e m

    precepisse, quod infra VIII diesdebeat predictas res exigere adi cta pro signo, alias vendentur .

    5