MIJNEN

IN

NEDERLAND

2

De algemene problematiek van landmijnen

Landmijnen blijven nog lang slachtoffers maken onder de burgerbevolking nadat het oor-

logsgeweld is beeumlindigd

In het begin van het gebruik van landmijnen waren vooral militairen het slachtoffer nu zijn

dat voornamelijk burgers

Zelfs mijnen uit de Tweede Wereldoorlog doden en verwonden nog steeds burgers

Er zijn 82 landen in de wereld waar landmijnen liggen

In 2010 zijn in 60 landen slachtoffers gevallen Afghanistan voert de lijst aan

UNICEF schat dat 30 - 40 van alle landmijnslachtoffers kinderen zijn onder de 15 jaar

Landmijnen maken slachtoffers zowel onder mannen als vrouwen maar vrouwen worden

vaker getroffen Uit gegevens over kunstledematen blijkt dat 43 gaat naar vrouwen en 29 naar mannen

In 2010 is het aantal slachtoffers voor het eerst in jaren weer gestegen van 4010 naar 4191 slachtoffers 5 meer dan het jaar ervoor

Landmijnen veroorzaken ook milieuvervuiling de toegepaste chemicalieumln vervuilen drink-water

Gebieden waar landmijnen liggen worden door de burgers gemeden Daardoor

keren vluchtelingen niet terug naar hun dorpen

worden landbouw- en veeteeltgebieden niet meer gebruikt

De schatting is dat ruim 5 miljoen mensen daarom niet teruggekeerd zijn naar hun dorpen en dat ruim 3 miljoen teruggekeerde mensen risico lopen

Het betere nieuws

Internationaal is het mijnen-probleem erkend en ook de enorme humanitaire schade die mijnen veroorzaken

In 2004 zijn de volgende landen mijn-vrij verklaard Costa Rica El Salvador Kosovo

In 2010 is wereldwijd meer geld besteed aan het opruimen van mijnen meer dan 470 miljoen euro

In 2010 werd meer grond dan in voorgaande jaren schoongemaakt Ruim 12 miljoen explosieven zijn onschadelijk gemaakt

In 2011 is Abchazieuml mijnvrij verklaard

In 2011 heeft ook Zuid-Soedan het anti-mijnenverdrag ondertekend Finland is van plan het te gaan doen

Het aantal mijnen in de wereld neemt af De stand van februari 2004 toont aan dat er tot dan toe

305 miljoen mijnen zijn vernietigd In 55 landen zijn nu de voorraden vernietigd

De handel in anti-persoonsmijnen is bijna gestopt en vindt alleen nog illegaal plaats Steeds meer

landen ratificeren het anti-mijnenverdrag van Ottawa uit 1997

Feiten amp Cijfers

VN-Arena

Deze les is er eacuteeacuten uit een reeks van zes lsquoLandmijnen in Nederlandrsquo lsquoLandmijnen ruimenrsquo lsquoIk en mijn kunstbeenrsquo lsquoDe kosten van landmijnenrsquo lsquoMijnen en millenniumdoelenrsquo en lsquoGeld

voor clusterbommenrsquo

De lessen maken deel uit van de leeromgevingen VN-Arena (basisonderwijs) en VN-Arena-VO (onderbouw voortgezet onder-wijs) Daar zijn ze multimediaal beschikbaar

De adressen httpwwwcmonlvnarena en httpwwwcmonlvnarena-vo

Deze les is mogelijk gemaakt door NCDO - Monshouwer - VEO - ARMAEX - AVG - Heuvelman Ibis - ECG - Leemans - Bodac

Met dank aan

3

Mijnen in Nederland

Elk jaar worden er mijnen in Nederland gevonden Niet heel

veel maar toch Anders dan in sommige andere landen

(zoals Congo) is de kans dat je op een landmijn stapt in Ne-

derland vrijwel nihil

Toch worden er jaarlijks duizenden explosieven in Neder-

land gevonden Deze niet-ontplofte explosieven bestaan uit

vliegtuigbommen granaten en soms ook nog landmijnen

Ze liggen er sinds de Tweede Wereldoorlog Tussen 1940 en

1945 zijn 18 miljoen mijnen door de Duitsers verstopt in

meer dan 5500 verschillende mijnenvelden

Na de Tweede Wereldoorlog zijn de mijnenvelden opge-

ruimd maar nog niet alle mijnen zijn teruggevonden Als

ergens voor het eerst in de grond moet worden gewerkt

(bijvoorbeeld als een nieuwe wijk wordt gebouwd) wordt

eerst onderzocht of er mijnen liggen

In Nijmegen bijvoorbeeld is in september 1944 de opmars

van de bevrijding van Nederland tot stilstand gekomen

Nijmegen was bevrijd Arnhem niet Bijna dagelijks werden er granaten door de Duitsers vanuit de Arnhemse kant naar Nijmegen

geschoten Veel explosieven zijn niet afgegaan maar kwamen in de grond terecht Dat noemen we blindgangers

Opdracht Jullie gaan op onderzoek uit In kleine groepjes kijk je of je eigen omgeving wel veilig is Je gaat natuurlijk niet zelf op zoek

naar mijnen of andere explosieven Daar zijn in Nederland specialisten voor

1 Zoek eerst uit wie die specialisten zijn en van wie ze hun opdracht krijgen Als je de bronnen goed leest kom je erachter

2 Dan ga je op zoek naar mensen die er mogelijk meer van weten De oorlog in Nederland was in 1945 afgelopen dus men-

sen die het allemaal zelf hebben meegemaakt zijn niet heel jong meer Maar ook mensen die na het einde van de oorlog

zijn geboren hebben vast nog wel verhalen Als in de familie of in de nabije omgeving iemand het slachtoffer werd van

een landmijn dan blijft je dat een leven lang bij Dus vraag in je omgeving aan familieleden opas omas ooms en tantes

buren enz of ze kunnen vertellen over de landmijnen van de Tweede Wereldoorlog Of over bommen en granaten die

niet direct zijn ontploft en pas later werden gevonden

3 Probeer de verhalen een plaats te geven op een kaart van de omgeving Daarvoor heb je wel een computer nodig

en internet httpmapsgooglenl In Google Maps tik je de naam van je woonplaats in zoom in of uit tot de om-

geving goed in beeld is en klik dan op het printicoontje Op die kaart kun je de plekken aangeven die in de verha-

len voorkomen Plekken waar na de oorlog nog mijnen of blindgangers zijn ontploft Of waar volgens de verhalen mis-

schien nog wel onontplofte munitie ligt

Doe het zo

Werk in kleine groepjes van twee of drie

Lees de bronnen

Bedenk wie je zou willen interviewen (kijk in het Arsenaal naar de interviewinstructie)

Gebruik Google Maps om een kaart van de omgeving te printen (lukt het niet vraag dan aan de juf of meester of zij of hij het

even voordoet)

Verwerk de informatie uit de interviews in je kaart

2

De algemene problematiek van landmijnen

Landmijnen blijven nog lang slachtoffers maken onder de burgerbevolking nadat het oor-

logsgeweld is beeumlindigd

In het begin van het gebruik van landmijnen waren vooral militairen het slachtoffer nu zijn

dat voornamelijk burgers

Zelfs mijnen uit de Tweede Wereldoorlog doden en verwonden nog steeds burgers

Er zijn 82 landen in de wereld waar landmijnen liggen

In 2010 zijn in 60 landen slachtoffers gevallen Afghanistan voert de lijst aan

UNICEF schat dat 30 - 40 van alle landmijnslachtoffers kinderen zijn onder de 15 jaar

Landmijnen maken slachtoffers zowel onder mannen als vrouwen maar vrouwen worden

vaker getroffen Uit gegevens over kunstledematen blijkt dat 43 gaat naar vrouwen en 29 naar mannen

In 2010 is het aantal slachtoffers voor het eerst in jaren weer gestegen van 4010 naar 4191 slachtoffers 5 meer dan het jaar ervoor

Landmijnen veroorzaken ook milieuvervuiling de toegepaste chemicalieumln vervuilen drink-water

Gebieden waar landmijnen liggen worden door de burgers gemeden Daardoor

keren vluchtelingen niet terug naar hun dorpen

worden landbouw- en veeteeltgebieden niet meer gebruikt

De schatting is dat ruim 5 miljoen mensen daarom niet teruggekeerd zijn naar hun dorpen en dat ruim 3 miljoen teruggekeerde mensen risico lopen

Het betere nieuws

Internationaal is het mijnen-probleem erkend en ook de enorme humanitaire schade die mijnen veroorzaken

In 2004 zijn de volgende landen mijn-vrij verklaard Costa Rica El Salvador Kosovo

In 2010 is wereldwijd meer geld besteed aan het opruimen van mijnen meer dan 470 miljoen euro

In 2010 werd meer grond dan in voorgaande jaren schoongemaakt Ruim 12 miljoen explosieven zijn onschadelijk gemaakt

In 2011 is Abchazieuml mijnvrij verklaard

In 2011 heeft ook Zuid-Soedan het anti-mijnenverdrag ondertekend Finland is van plan het te gaan doen

Het aantal mijnen in de wereld neemt af De stand van februari 2004 toont aan dat er tot dan toe

305 miljoen mijnen zijn vernietigd In 55 landen zijn nu de voorraden vernietigd

De handel in anti-persoonsmijnen is bijna gestopt en vindt alleen nog illegaal plaats Steeds meer

landen ratificeren het anti-mijnenverdrag van Ottawa uit 1997

Feiten amp Cijfers

VN-Arena

Deze les is er eacuteeacuten uit een reeks van zes lsquoLandmijnen in Nederlandrsquo lsquoLandmijnen ruimenrsquo lsquoIk en mijn kunstbeenrsquo lsquoDe kosten van landmijnenrsquo lsquoMijnen en millenniumdoelenrsquo en lsquoGeld

voor clusterbommenrsquo

De lessen maken deel uit van de leeromgevingen VN-Arena (basisonderwijs) en VN-Arena-VO (onderbouw voortgezet onder-wijs) Daar zijn ze multimediaal beschikbaar

De adressen httpwwwcmonlvnarena en httpwwwcmonlvnarena-vo

Deze les is mogelijk gemaakt door NCDO - Monshouwer - VEO - ARMAEX - AVG - Heuvelman Ibis - ECG - Leemans - Bodac

Met dank aan

3

Mijnen in Nederland

Elk jaar worden er mijnen in Nederland gevonden Niet heel

veel maar toch Anders dan in sommige andere landen

(zoals Congo) is de kans dat je op een landmijn stapt in Ne-

derland vrijwel nihil

Toch worden er jaarlijks duizenden explosieven in Neder-

land gevonden Deze niet-ontplofte explosieven bestaan uit

vliegtuigbommen granaten en soms ook nog landmijnen

Ze liggen er sinds de Tweede Wereldoorlog Tussen 1940 en

1945 zijn 18 miljoen mijnen door de Duitsers verstopt in

meer dan 5500 verschillende mijnenvelden

Na de Tweede Wereldoorlog zijn de mijnenvelden opge-

ruimd maar nog niet alle mijnen zijn teruggevonden Als

ergens voor het eerst in de grond moet worden gewerkt

(bijvoorbeeld als een nieuwe wijk wordt gebouwd) wordt

eerst onderzocht of er mijnen liggen

In Nijmegen bijvoorbeeld is in september 1944 de opmars

van de bevrijding van Nederland tot stilstand gekomen

Nijmegen was bevrijd Arnhem niet Bijna dagelijks werden er granaten door de Duitsers vanuit de Arnhemse kant naar Nijmegen

geschoten Veel explosieven zijn niet afgegaan maar kwamen in de grond terecht Dat noemen we blindgangers

Opdracht Jullie gaan op onderzoek uit In kleine groepjes kijk je of je eigen omgeving wel veilig is Je gaat natuurlijk niet zelf op zoek

naar mijnen of andere explosieven Daar zijn in Nederland specialisten voor

1 Zoek eerst uit wie die specialisten zijn en van wie ze hun opdracht krijgen Als je de bronnen goed leest kom je erachter

2 Dan ga je op zoek naar mensen die er mogelijk meer van weten De oorlog in Nederland was in 1945 afgelopen dus men-

sen die het allemaal zelf hebben meegemaakt zijn niet heel jong meer Maar ook mensen die na het einde van de oorlog

zijn geboren hebben vast nog wel verhalen Als in de familie of in de nabije omgeving iemand het slachtoffer werd van

een landmijn dan blijft je dat een leven lang bij Dus vraag in je omgeving aan familieleden opas omas ooms en tantes

buren enz of ze kunnen vertellen over de landmijnen van de Tweede Wereldoorlog Of over bommen en granaten die

niet direct zijn ontploft en pas later werden gevonden

3 Probeer de verhalen een plaats te geven op een kaart van de omgeving Daarvoor heb je wel een computer nodig

en internet httpmapsgooglenl In Google Maps tik je de naam van je woonplaats in zoom in of uit tot de om-

geving goed in beeld is en klik dan op het printicoontje Op die kaart kun je de plekken aangeven die in de verha-

len voorkomen Plekken waar na de oorlog nog mijnen of blindgangers zijn ontploft Of waar volgens de verhalen mis-

schien nog wel onontplofte munitie ligt

Doe het zo

Werk in kleine groepjes van twee of drie

Lees de bronnen

Bedenk wie je zou willen interviewen (kijk in het Arsenaal naar de interviewinstructie)

Gebruik Google Maps om een kaart van de omgeving te printen (lukt het niet vraag dan aan de juf of meester of zij of hij het

even voordoet)

Verwerk de informatie uit de interviews in je kaart

3

Mijnen in Nederland

Elk jaar worden er mijnen in Nederland gevonden Niet heel

veel maar toch Anders dan in sommige andere landen

(zoals Congo) is de kans dat je op een landmijn stapt in Ne-

derland vrijwel nihil

Toch worden er jaarlijks duizenden explosieven in Neder-

land gevonden Deze niet-ontplofte explosieven bestaan uit

vliegtuigbommen granaten en soms ook nog landmijnen

Ze liggen er sinds de Tweede Wereldoorlog Tussen 1940 en

1945 zijn 18 miljoen mijnen door de Duitsers verstopt in

meer dan 5500 verschillende mijnenvelden

Na de Tweede Wereldoorlog zijn de mijnenvelden opge-

ruimd maar nog niet alle mijnen zijn teruggevonden Als

ergens voor het eerst in de grond moet worden gewerkt

(bijvoorbeeld als een nieuwe wijk wordt gebouwd) wordt

eerst onderzocht of er mijnen liggen

In Nijmegen bijvoorbeeld is in september 1944 de opmars

van de bevrijding van Nederland tot stilstand gekomen

Nijmegen was bevrijd Arnhem niet Bijna dagelijks werden er granaten door de Duitsers vanuit de Arnhemse kant naar Nijmegen

geschoten Veel explosieven zijn niet afgegaan maar kwamen in de grond terecht Dat noemen we blindgangers

Opdracht Jullie gaan op onderzoek uit In kleine groepjes kijk je of je eigen omgeving wel veilig is Je gaat natuurlijk niet zelf op zoek

naar mijnen of andere explosieven Daar zijn in Nederland specialisten voor

1 Zoek eerst uit wie die specialisten zijn en van wie ze hun opdracht krijgen Als je de bronnen goed leest kom je erachter

2 Dan ga je op zoek naar mensen die er mogelijk meer van weten De oorlog in Nederland was in 1945 afgelopen dus men-

sen die het allemaal zelf hebben meegemaakt zijn niet heel jong meer Maar ook mensen die na het einde van de oorlog

zijn geboren hebben vast nog wel verhalen Als in de familie of in de nabije omgeving iemand het slachtoffer werd van

een landmijn dan blijft je dat een leven lang bij Dus vraag in je omgeving aan familieleden opas omas ooms en tantes

buren enz of ze kunnen vertellen over de landmijnen van de Tweede Wereldoorlog Of over bommen en granaten die

niet direct zijn ontploft en pas later werden gevonden

3 Probeer de verhalen een plaats te geven op een kaart van de omgeving Daarvoor heb je wel een computer nodig

en internet httpmapsgooglenl In Google Maps tik je de naam van je woonplaats in zoom in of uit tot de om-

geving goed in beeld is en klik dan op het printicoontje Op die kaart kun je de plekken aangeven die in de verha-

len voorkomen Plekken waar na de oorlog nog mijnen of blindgangers zijn ontploft Of waar volgens de verhalen mis-

schien nog wel onontplofte munitie ligt

Doe het zo

Werk in kleine groepjes van twee of drie

Lees de bronnen

Bedenk wie je zou willen interviewen (kijk in het Arsenaal naar de interviewinstructie)

Gebruik Google Maps om een kaart van de omgeving te printen (lukt het niet vraag dan aan de juf of meester of zij of hij het

even voordoet)

Verwerk de informatie uit de interviews in je kaart

4

Lees dit eigen schuld dikke bult

Nederland was na de Tweede Wereldoorlog be-

zaaid met mijnen Direct na de oorlog werden

Duitse krijgsgevangenen gedwongen om de mijnen

op te ruimen Dat was eigenlijk tegen de regels

maar de meeste Nederlanders vonden eigen

schuld dikke bult Zij hadden die mijnen immers

gelegd dan moesten zij ze ook maar opruimen

Naast de Duitse krijgsgevangenen waren er ook

enkele Nederlandse vrijwilligers die bij het ruimen

van mijnen hielpen Later vanaf augustus 46

werd het werk gedaan door Nederlanders die

daarbij zijn geholpen door Engelsen en Canadezen

De 17-jarige Manfred Sobiella uit Wolfenbuumlttel

was een van die krijgsgevangenen Hij en zijn col-

legas kregen een korte opleiding van drie weken

veel te kort om het mijnenruimen goed te leren Zij

kregen ook niet de beste spullen Zij moesten een

gevonden mijn meestal met de hand uitgraven

een levensgevaarlijke klus Er waren maar enkele

mijndetectors en die waren van slechte kwaliteit Manfred heeft verschillende krijgsgevangenen voor zijn ogen zien doodgaan als

het mijnenruimen misging In totaal zijn tweehonderd Duitse soldaten bij het mijnenruimen omgekomen

Na de capitulatie werden de mijnenveldenkaarten

overgedragen aan de mijnenopruimingsdienst

(bestaand uit Engelse en Nederlandse militairen

die de Duitse gevangenen bewaakten) Een geluk

bij een ongeluk was dat de Duitsers de mijnenvel-

den goed in kaart hadden gebracht Maar ondanks

de voortreffelijke kaarten kwamen er toch

veel mijnenopruimers om het leven Hoe dat kon

De vaak nog jonge krijgsgevangenen waren niet

erg gemotiveerd om een mijnenveld goed te door-

zoeken Ze wilden allemaal graag naar huis De

oorlog was voorbij en de meesten mochten naar

huis dus waarom zij niet Hoe sneller zij klaar

waren hoe eerder zij weer naar huis konden gaan

Door de combinatie van onvoldoende opleiding

ondeugdelijk materiaal en ongemotiveerde krijgs-

gevangenen werden verschillende mijnen over het

hoofd gezien met alle gevolgen van dien

Op de foto links

krijgsgevangenemijnenruimer

Manfred Sobiella

65 jaar later

Tot op de dag van vandaag komen er jaarlijks tweeduizend meldingen binnen over

explosieven uit de Tweede Wereldoorlg Tussen de vijftig en vijfenzeventig van die

explosieven zijn landmijnen Complete mijnenvelden zijn er niet meer

Zie ook

httpwwwschooltvnlbeeldbankclippopup20091214_nadeoorlog04 (voor een kort verslag)

httpwwwgeschiedenis24nlandere-tijdenafleveringen2006-2007Mijnen-ruimenhtml (voor als je meer tijd hebt)

5

Lees dit de EOD

Meteen na de Tweede Wereldoorlog werd de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (de EOD) verantwoordelijk voor de opspo-

ring en het opruimen van explosieven Bommen en landmijnen uit de Tweede Wereldoorlog worden op zee of op het land tot

ontploffing gebracht Maar wel zo dat de ontploffing geen kwaad kan

Lees bijvoorbeeld dit artikel uit BN De Stem

Bommen uit WOII tot ontploffing gebracht in bos Dorst

Donderdag 10 juni 2010 | 1534

DORST - De Explosieven Opruimingsdienst (EOD) heeft donderdagochtend drie bommen uit de Tweede Wereldoorlog laten ont-

ploffen in de Boswachterij Dorst De bommen waarschijnlijk van Duitse makelij waren eerder door wandelaars aangetroffen in

een kuil

Eeacuten van de wandelaars belde de politie en die schakelde de EOD in Doordat er boven op de bommen een boom stond was het moeilijk om ze weg te halen Er is besloten in overleg met Staatsbosbeheer om de bommen ter plaatse tot ontploffing te brengen Het bos werd afgezet waarna de bommen een voor een tot ontploffing werden gebracht Dat leverde flink wat rook herrie en een krater op

Dit filmpje op de website (httpwwwcmonlvnarenamijnen-in-nederlandlees-dit-de-eod) laat zien hoe veel er komt kijken bij het opruimen van explosieven

6

Sinds 1998 is in Nederland het opsporen van explosieven geen taak meer die alleen door de Explosieven Opruimingsdienst Defen-

sie (EOD) wordt uitgevoerd Door de start van heel grote bouwprojecten (denk aan de Hogesnelheidslijn de Betuwelijn en de

bouw van enorme woonwijken) werd het teveel werk voor de EOD alleen Sindsdien mogen ook enkele gespecialiseerde bedrijven

deze taak uitvoeren Het daadwerkelijk laten ontploffen van de gevonden springstof blijft het werk van de EOD

Enkele bedrijven die zich bezighouden met het opsporen van explosieven zijn ARMAEX (Rijssen) AVG MilieutechniekGeoconsult

(Heijen) BODAC (Schijndel) Explosive Clearance Group (Wijchen) Heuvelman Ibis (Delfzijl) KWS Bijzondere Opdrachten (Zwolle)

Leeman (Vriezenveen) Monshouwer Saricon (Heerjansdam) Oskam (Utrecht) REASeuro (Riel) TampA Survey (Amsterdam) en Van

den Herik (Sliedrecht)

Zie ook het onderstaande artikel uit De Gelderlander

GROESBEEK - Het Wijchense bedrijf Explosive Clearance Group (ECG) heeft sinds vorige week letterlijk de handen vol om de ran-

den van het Groesbeekse natuurgebied De Bruuk uit te kammen op bommen en granaten De bommenjagers van ECG hebben in

een tijdsbestek van amper een week al 2400 verdachte objecten in De Bruuk ontdekt De Bruuk was vooral in de nadagen van de

Tweede Wereldoorlog een plek waar zwaar gevochten werd Dat blijkt wel uit de erfenis die de oorlog hier heeft achtergelaten

Medewerkers van ECG uit Wijchen aan het werk ECG gebruikt een magnetometer satellietnavigatie en een digitale bodemscanner op wieltjes De munitie-experts van de ECG beschikken over de modernste high-techsnufjes om oorlogstuig boven de grond te krijgen Hun onderzoek is nodig omdat negen weilanden die grenzen aan de Bruuk binnenkort bij het natuurgebied getrokken worden Het gaat om weilanden waarvan de pacht verlopen is Staatsbosbeheer wil het grasland teruggeven aan de natuur De boven-grond moet voor dat doel afgeplagd worden en dat kan alleen veilig gebeuren als het gebied vrij is van oorlogstuig

Lees dit bedrijven ruimen op

7

Het gemeentebestuur (burgemeester en wethouders) is verantwoordelijk voor het opsporen en ruimen van onontplofte explosie-

ven binnen de grenzen van de gemeente Dat doet het natuurlijk niet zelf De burgemeester en de wethouders gaan niet met een

metaaldetector het weiland in Ze geven een opdracht aan een bedrijf dat zich bezighoudt met het opsporen van explosieven

De gemeenten krijgen 70 van de kosten vergoed van de regering de andere

30 moeten ze zelf betalen Voor gemeenten die veel onontplofte explosieven

binnen hun grenzen hebben is er een speciale regeling

De bedrijven hebben de kennis hoe ze onontplofte explosieven kunnen opspo-

ren Om de gevaarlijke plaatsen te kunnen vinden is informatie uit het gemeen-

tearchief van groot belang Elke gemeente weet waar in de Tweede Wereldoor-

log gevochten is Soms is dat te vinden op de website van de gemeente Anders

is dat zeker in het gemeentearchief te vinden

In Venlo stond vroeger een kazerne Daar werd in de Tweede Wereldoorlog ge-

vochten Men vermoedt dat daar nog onontplofte explosieven te vinden zijn

Het bedrijf gaat met de informatie van de gemeente aan de slag Vaak gebruiken ze ook luchtfotorsquos uit de Tweede Wereldoorlog

Als ze dan werkelijk gevaarlijk materiaal vinden komt de EOD om het oorlogstuig onschadelijk te maken

Een ander voorbeeld is te vinden op de website van de gemeente Nijmegen

Niet gesprongen explosieven in de bodem Boem is ho Nijmegen behoort tot de zwaarst

getroffen regios uit de tweede wereldoorlog Bij werkzaamheden in de bodem zijn niet ge-

sprongen explosieven een belangrijk thema waarmee we rekening moeten houden

Hiervoor hebben we de handleiding Omgaan met niet gesprongen explosieven uit de WOII bij

gemeentelijke projecten ontwikkeld De handleiding bevat een kaart waarin de hele gemeen-

te Nijmegen op basis van historisch onderzoek bebouwingsjaartal en explosievenonderzoek

onderverdeeld is in locaties met een hoge verhoogde verlaagde en lage kans van aantreffen

van niet gesprongen explosieven

Het is een beetje moeilijk te zien maar de rode stip is een gebied met explosieven in de rivier de Waal Het grotere rode gebied grenst aan de Waalbrug (rechts) en het spoor (zwarte lijn

van bovenaf met een knik naar beneden)

Lees dit de taak van de gemeente

Wat doen de VN

Het probleem van landmijnen is belangrijk voor de Verenigde Naties De VN doen er van alles aan om de landmijnen die er nog

liggen over de hele wereld op te ruimen En ze doen van alles om te voorkomen dat er nieuwe bijkomen Denk aan campagnes

tegen landmijnen of aan de Internationale Dag van Aandacht voor Landmijnen op 4 april Denk ook aan verdragen die door de

leden van de VN worden ondertekend Zo is er in 1997 een verdrag tegen het gebruik van landmijnen gesloten

Ook Nederland heeft dit ondertekend Dat betekent dat we alle mijnen in de grond moeten opruimen Ons leger mag ook geen

mijnen gebruiken die bedoeld zijn tegen mensen maar nog wel mijnen bedoeld tegen tanks Het is een begin

De onderstaande foto hangt in de gangen van het VN-Hoofdkantoor in New York Het laat slachtoffers zien van landmijnen Er-naast hangt een informatiebord waarop staat dat landmijnen vooral slachtoffers maken onder burgers nadat de oorlog is afgelo-pen En landmijnen maken geen onderscheid Ze doden net zo makkelijk een kind als een soldaat

8

Handleiding

De leerlingen kunnen de opdrachten het best in kleine groepjes

uitvoeren groepjes van twee of drie

Voor de eerste opdracht hebben ze genoeg aan de bronnen (Lees

dit) Als het goed is hebben ze op een rij gezet dat de EOD particu-

liere bedrijven en de overheid (gemeente en rijk) een taak hebben

in de opsporing van explosieven De EOD is de enige die explosieven

tot ontploffing mag brengen De gemeente heeft verder informatie

over de plekken waar tijdens de Tweede Wereldoorlog gevochten

is

Voor het tweede deel van de opdracht hebben de leerlingen een computer en internet nodig Met behulp van Google Maps ma-

ken ze een kaart Het lijkt zinvol om dat klassikaal te behandelen of voor te doen zodat iedereen weet hoe hij dat aan moet pak-

ken Mocht dat niet gaan of mocht er niet voor iedereen een pc met internet beschikbaar zijn dan kunt u natuurlijk ook een aan-

tal kaarten zelf afdrukken en uitdelen

Op de kaart tekenen de groepjes de plaatsen in die ze hebben achterhaald in de interviews Plaatsen waar na de oorlog een land-mijn of munitie is gevonden waar ongelukken zijn gebeurd waar bij bouwactiviteiten bommen zijn gevonden verdachte plekken enz

Leerdoelen

De leerling weet wat onontplofte explosieven zijn

De leerling weet waarom er nog altijd zo veel onontplofte ex-plosieven in Nederland te vinden zijn

De leerling weet wie opdraait voor de kosten van het opruimen van onontplofte explosieven

De leerling kan een kaart of tekening maken van (nog) niet-ontplofte explosieven in de eigen gemeente

De leerling weet welke rol de VN speelt bij het opruimen van landmijnen

Is het goed

Het werk van de leerlingen wordt beoordeeld op de volgende pun-

ten

De leerling laat zien welke stappen er gezet moeten worden om ergens een onontploft explosief onschadelijk te laten ma-ken

De leerlingen laten zien dat ze goed hebben samengewerkt

De leerlingen hebben een duidelijke kaart gemaakt van de omgeving met daarop de gegevens uit de interviews

7

Het gemeentebestuur (burgemeester en wethouders) is verantwoordelijk voor het opsporen en ruimen van onontplofte explosie-

ven binnen de grenzen van de gemeente Dat doet het natuurlijk niet zelf De burgemeester en de wethouders gaan niet met een

metaaldetector het weiland in Ze geven een opdracht aan een bedrijf dat zich bezighoudt met het opsporen van explosieven

De gemeenten krijgen 70 van de kosten vergoed van de regering de andere

30 moeten ze zelf betalen Voor gemeenten die veel onontplofte explosieven

binnen hun grenzen hebben is er een speciale regeling

De bedrijven hebben de kennis hoe ze onontplofte explosieven kunnen opspo-

ren Om de gevaarlijke plaatsen te kunnen vinden is informatie uit het gemeen-

tearchief van groot belang Elke gemeente weet waar in de Tweede Wereldoor-

log gevochten is Soms is dat te vinden op de website van de gemeente Anders

is dat zeker in het gemeentearchief te vinden

In Venlo stond vroeger een kazerne Daar werd in de Tweede Wereldoorlog ge-

vochten Men vermoedt dat daar nog onontplofte explosieven te vinden zijn

Het bedrijf gaat met de informatie van de gemeente aan de slag Vaak gebruiken ze ook luchtfotorsquos uit de Tweede Wereldoorlog

Als ze dan werkelijk gevaarlijk materiaal vinden komt de EOD om het oorlogstuig onschadelijk te maken

Een ander voorbeeld is te vinden op de website van de gemeente Nijmegen

Niet gesprongen explosieven in de bodem Boem is ho Nijmegen behoort tot de zwaarst

getroffen regios uit de tweede wereldoorlog Bij werkzaamheden in de bodem zijn niet ge-

sprongen explosieven een belangrijk thema waarmee we rekening moeten houden

Hiervoor hebben we de handleiding Omgaan met niet gesprongen explosieven uit de WOII bij

gemeentelijke projecten ontwikkeld De handleiding bevat een kaart waarin de hele gemeen-

te Nijmegen op basis van historisch onderzoek bebouwingsjaartal en explosievenonderzoek

onderverdeeld is in locaties met een hoge verhoogde verlaagde en lage kans van aantreffen

van niet gesprongen explosieven

Het is een beetje moeilijk te zien maar de rode stip is een gebied met explosieven in de rivier de Waal Het grotere rode gebied grenst aan de Waalbrug (rechts) en het spoor (zwarte lijn

van bovenaf met een knik naar beneden)

Lees dit de taak van de gemeente

Wat doen de VN

Het probleem van landmijnen is belangrijk voor de Verenigde Naties De VN doen er van alles aan om de landmijnen die er nog

liggen over de hele wereld op te ruimen En ze doen van alles om te voorkomen dat er nieuwe bijkomen Denk aan campagnes

tegen landmijnen of aan de Internationale Dag van Aandacht voor Landmijnen op 4 april Denk ook aan verdragen die door de

leden van de VN worden ondertekend Zo is er in 1997 een verdrag tegen het gebruik van landmijnen gesloten

Ook Nederland heeft dit ondertekend Dat betekent dat we alle mijnen in de grond moeten opruimen Ons leger mag ook geen

mijnen gebruiken die bedoeld zijn tegen mensen maar nog wel mijnen bedoeld tegen tanks Het is een begin

De onderstaande foto hangt in de gangen van het VN-Hoofdkantoor in New York Het laat slachtoffers zien van landmijnen Er-naast hangt een informatiebord waarop staat dat landmijnen vooral slachtoffers maken onder burgers nadat de oorlog is afgelo-pen En landmijnen maken geen onderscheid Ze doden net zo makkelijk een kind als een soldaat

8

Handleiding

De leerlingen kunnen de opdrachten het best in kleine groepjes

uitvoeren groepjes van twee of drie

Voor de eerste opdracht hebben ze genoeg aan de bronnen (Lees

dit) Als het goed is hebben ze op een rij gezet dat de EOD particu-

liere bedrijven en de overheid (gemeente en rijk) een taak hebben

in de opsporing van explosieven De EOD is de enige die explosieven

tot ontploffing mag brengen De gemeente heeft verder informatie

over de plekken waar tijdens de Tweede Wereldoorlog gevochten

is

Voor het tweede deel van de opdracht hebben de leerlingen een computer en internet nodig Met behulp van Google Maps ma-

ken ze een kaart Het lijkt zinvol om dat klassikaal te behandelen of voor te doen zodat iedereen weet hoe hij dat aan moet pak-

ken Mocht dat niet gaan of mocht er niet voor iedereen een pc met internet beschikbaar zijn dan kunt u natuurlijk ook een aan-

tal kaarten zelf afdrukken en uitdelen

Op de kaart tekenen de groepjes de plaatsen in die ze hebben achterhaald in de interviews Plaatsen waar na de oorlog een land-mijn of munitie is gevonden waar ongelukken zijn gebeurd waar bij bouwactiviteiten bommen zijn gevonden verdachte plekken enz

Leerdoelen

De leerling weet wat onontplofte explosieven zijn

De leerling weet waarom er nog altijd zo veel onontplofte ex-plosieven in Nederland te vinden zijn

De leerling weet wie opdraait voor de kosten van het opruimen van onontplofte explosieven

De leerling kan een kaart of tekening maken van (nog) niet-ontplofte explosieven in de eigen gemeente

De leerling weet welke rol de VN speelt bij het opruimen van landmijnen

Is het goed

Het werk van de leerlingen wordt beoordeeld op de volgende pun-

ten

De leerling laat zien welke stappen er gezet moeten worden om ergens een onontploft explosief onschadelijk te laten ma-ken

De leerlingen laten zien dat ze goed hebben samengewerkt

De leerlingen hebben een duidelijke kaart gemaakt van de omgeving met daarop de gegevens uit de interviews

8

Handleiding

De leerlingen kunnen de opdrachten het best in kleine groepjes

uitvoeren groepjes van twee of drie

Voor de eerste opdracht hebben ze genoeg aan de bronnen (Lees

dit) Als het goed is hebben ze op een rij gezet dat de EOD particu-

liere bedrijven en de overheid (gemeente en rijk) een taak hebben

in de opsporing van explosieven De EOD is de enige die explosieven

tot ontploffing mag brengen De gemeente heeft verder informatie

over de plekken waar tijdens de Tweede Wereldoorlog gevochten

is

Voor het tweede deel van de opdracht hebben de leerlingen een computer en internet nodig Met behulp van Google Maps ma-

ken ze een kaart Het lijkt zinvol om dat klassikaal te behandelen of voor te doen zodat iedereen weet hoe hij dat aan moet pak-

ken Mocht dat niet gaan of mocht er niet voor iedereen een pc met internet beschikbaar zijn dan kunt u natuurlijk ook een aan-

tal kaarten zelf afdrukken en uitdelen

Op de kaart tekenen de groepjes de plaatsen in die ze hebben achterhaald in de interviews Plaatsen waar na de oorlog een land-mijn of munitie is gevonden waar ongelukken zijn gebeurd waar bij bouwactiviteiten bommen zijn gevonden verdachte plekken enz

Leerdoelen

De leerling weet wat onontplofte explosieven zijn

De leerling weet waarom er nog altijd zo veel onontplofte ex-plosieven in Nederland te vinden zijn

De leerling weet wie opdraait voor de kosten van het opruimen van onontplofte explosieven

De leerling kan een kaart of tekening maken van (nog) niet-ontplofte explosieven in de eigen gemeente

De leerling weet welke rol de VN speelt bij het opruimen van landmijnen

Is het goed

Het werk van de leerlingen wordt beoordeeld op de volgende pun-

ten

De leerling laat zien welke stappen er gezet moeten worden om ergens een onontploft explosief onschadelijk te laten ma-ken

De leerlingen laten zien dat ze goed hebben samengewerkt

De leerlingen hebben een duidelijke kaart gemaakt van de omgeving met daarop de gegevens uit de interviews