G KAVRAMI VE MLL G

MLL GVENLK SSTEM MLL GVENLK SYASETNN TESPT VE VASITALARI Do. Dr. Atilla SANDIKLI

1Milli gvenlik SistemiDevletin temel ama ve grevleri, Trk milletinin bamszln ve btnln, lkenin blnmezliini, Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, kiilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluunu salamak; kiinin temel hak ve hrriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle badamayacak surette snrlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldrmaya, insann madd ve manev varlnn gelimesi iin gerekli artlar hazrlamaya almaktr.

2Milli gvenlik SistemiYrtme yetkisi ve grevi, Cumhurbakan ve Bakanlar Kurulu tarafndan, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanlr ve yerine getirilir.Milletleraras hukukun mer sayd hallerde sava hali ilnna ve Trkiyenin taraf olduu milletleraras andlamalarn veya milletleraras nezaket kurallarnn gerektirdii haller dnda, Trk Silahl Kuvvetlerinin yabanc lkelere gnderilmesine veya yabanc silahl kuvvetlerin Trkiyede bulunmasna izin verme yetkisi Trkiye Byk Millet Meclisinindir.

3Milli gvenlik SistemiTrkiye Byk Millet Meclisi tatilde veya ara vermede iken lkenin ani bir silahl saldrya uramas ve bu sebeple silahl kuvvet kullanlmasna derhal karar verilmesinin kanlmaz olmas halinde Cumhurbakan da, Trk Silahl Kuvvetlerinin kullanlmasna karar verebilir.

4Milli gvenlik SistemiCumhurbakannn Yrtme Alanna likin Grev ve yetkileri Trkiye Byk Millet Meclisi adna Trk Silahl Kuvvetlerinin Bakomutanln temsil etmek,Trk Silahl Kuvvetlerinin kullanlmasna karar vermek, Genelkurmay Bakann atamak, Mill Gvenlik Kurulunu toplantya armak,Mill Gvenlik Kuruluna Bakanlk etmek,Bakanlnda toplanan Bakanlar Kurulu kararyla skynetim veya olaanst hal iln etmek ve kanun hkmnde kararname karmak,

5Milli gvenlik SistemiBakomutanlk, Trkiye Byk Millet Meclisinin manev varlndan ayrlamaz ve Cumhurbakan tarafndan temsil olunur.Mill gvenliin salanmasndan ve Silahl Kuvvetlerin yurt savunmasna hazrlanmasndan, Trkiye Byk Millet Meclisine kar, Bakanlar Kurulu sorumludur.Genelkurmay Bakan; Silahl Kuvvetlerin komutan olup, savata Bakomutanlk grevlerini Cumhurbakanl namna yerine getirir.Genelkurmay Bakan, Bakanlar Kurulunun teklifi zerine, Cumhurbakannca atanr; grev ve yetkileri kanunla dzenlenir. Genelkurmay Bakan, bu grev ve yetkilerinden dolay Babakana kar sorumludur.

6Milli gvenlik SistemiMill Gvenlik Kurulu; Cumhurbakannn bakanlnda, Babakan, Genelkurmay Bakan, Babakan yardmclar, Adalet, Mill Savunma, ileri, Dileri Bakanlar, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlar ve Jandarma Genel Komutanndan kurulur.Gndemin zelliine gre Kurul toplantlarna ilgili bakan ve kiiler arlp grleri alnabilir.

7Milli gvenlik SistemiMill Gvenlik Kurulu; Devletin mill gvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanmas ile ilgili alnan tavsiye kararlar ve gerekli koordinasyonun salanmas konusundaki grlerini Bakanlar Kuruluna bildirir. Kurulun, Devletin varl ve bamszl, lkenin btnl ve blnmezlii, toplumun huzur ve gvenliinin korunmas hususunda alnmasn zorunlu grd tedbirlere ait kararlar Bakanlar Kurulunca deerlendirilir.Kurul, kararlarn ounlukla alr. Eitlik halinde Kurul Bakannn bulunduu taraf ounluu salam saylr.Milli Gvenlik Kurulu kararlar, Babakan tarafndan Bakanlar Kurulu gndemine ncelikle alnmak suretiyle grlr ve gerekli kararlar alnr.

8Milli gvenlik SistemiBabakan, Mill Gvenlik Kurulunun tavsiye kararlarnn ve grlerinin deerlendirilmek zere Bakanlar Kuruluna sunulmas ve Bakanlar Kurulunda kabul halinde bu tavsiye kararlarnn uygulanmasnn koordinasyonu ve izlenmesi iin bir Babakan yardmcsn grevlendirebilir.Kurul, iki ayda bir toplanr. Gerektiinde Kurul, Babakann teklifi zerine veya dorudan Cumhurbakannn ars ile de toplanr.Cumhurbakan katlamad zamanlar Mill Gvenlik Kurulu Babakann bakanlnda toplanr.

9Milli gvenlik SistemiMill Gvenlik Kurulunun gndemi; Babakan ve Genelkurmay Bakannn nerileri dikkate alnarak Cumhurbakannca dzenlenir.Kurul yesi bakanlar ile dier bakanlarn gndeme girmesini istedikleri konular, Babakann da grn alarak Milli Gvenlik Kurulu Genel Sekreteri vastasyla Cumhurbakanna iletilir.Kurul kararlar, Cumhurbakanna ve Bakanlar Kurulunda grlmek zere Babakanla, Milli Gvenlik Kurulu Genel Sekreterlii tarafndan gnderilir.Milli Gvenlik Kurulu toplantlarnda yaplan grmeler, Milli Gvenlik Kurulu Genel Sekreterlii grevlileri tarafndan usulne uygun ekilde tutanakla tespit edilir.Kararlarn asllar ve grme tutanaklar Genel Sekreterlikte saklanr.

10Milli gvenlik SistemiOlaanst hal ilnAnayasa ile kurulan hr demokrasi dzenini veya temel hak ve hrriyetleri ortadan kaldrmaya ynelik yaygn iddet hareketlerine ait cidd belirtilerin ortaya kmas veya iddet olaylar sebebiyle kamu dzeninin cidd ekilde bozulmas hallerinde, Cumhurbakan bakanlnda toplanan Bakanlar Kurulu, Milli Gvenlik Kurulunun da grn aldktan sonra yurdun bir veya birden fazla blgesinde veya btnnde, sresi alt ay gememek zere olaanst hal iln edebilir.

11Milli gvenlik SistemiOlaanst hal ilnKarar Resm Gazetede yaymlanr ve hemen Trkiye Byk Millet Meclisinin onayna sunulur. Trkiye Byk Millet Meclisi tatilde ise derhal toplantya arlr. Meclis, olaanst hal sresini deitirebilir, Bakanlar Kurulunun istemi zerine, her defasnda drt ay gememek zere, sreyi uzatabilir veya olaanst hali kaldrabilir.

12Milli gvenlik SistemiSkynetim, seferberlik ve sava haliAnayasann tand hr demokrasi dzenini veya temel hak ve hrriyetleri ortadan kaldrmaya ynelen ve olaanst hal ilnn gerektiren hallerden daha vahim iddet hareketlerinin yaygnlamas veya sava hali, sava gerektirecek bir durumun ba gstermesi, ayaklanma olmas veya vatan veya Cumhuriyete kar kuvvetli ve eylemli bir kalkmann veya lkenin ve milletin blnmezliini iten veya dtan tehlikeye dren iddet hareketlerinin yaygnlamas sebepleriyle, Cumhurbakan bakanlnda toplanan Bakanlar Kurulu, Mill Gvenlik Kurulunun da grn aldktan sonra, sresi alt ay amamak zere yurdun bir veya birden fazla blgesinde veya btnnde skynetim iln edebilir.

13Milli gvenlik SistemiKarar, derhal Resm Gazetede yaymlanr ve ayn gn Trkiye Byk Millet Meclisinin onayna sunulur. Trkiye Byk Millet Meclisi toplant halinde deilse hemen toplantya arlr. Trkiye Byk Millet Meclisi gerekli grd takdirde skynetim sresini ksaltabilir, uzatabilir veya skynetimi kaldrabilir.Skynetimin her defasnda drt ay amamak zere uzatlmas, Trkiye Byk Millet Meclisinin kararna baldr. Sava hallerinde bu drt aylk sre aranmaz. Skynetim komutanlar Genelkurmay Bakanlna bal olarak grev yaparlar.Skynetimde yetki askeri makamlarda, olaanst halde ise mlki makamlardadr.

14Milli gvenlik SistemiKarar, derhal Resm Gazetede yaymlanr ve ayn gn Trkiye Byk Millet Meclisinin onayna sunulur. Trkiye Byk Millet Meclisi toplant halinde deilse hemen toplantya arlr. Trkiye Byk Millet Meclisi gerekli grd takdirde skynetim sresini ksaltabilir, uzatabilir veya skynetimi kaldrabilir.Skynetimin her defasnda drt ay amamak zere uzatlmas, Trkiye Byk Millet Meclisinin kararna baldr. Sava hallerinde bu drt aylk sre aranmaz. Skynetim komutanlar Genelkurmay Bakanlna bal olarak grev yaparlar.Skynetimde yetki askeri makamlarda, olaanst halde ise mlki makamlardadr.

15Gvenlik Kavram Varln, btnln, deerlerin ve karlarn korunmas, srdrlmesi ve gelitirilmesine ynelik tehdit, risk ve belirsizliklerden uzak olma haline gvenlik denir. Kopenhag okuluna gre gvenliin boyutlar unlardr: Askeri Gvenlik Siyasal Gvenlik Ekonomik Gvenlik Toplumsal Gvenlik evresel Gvenlik

16Gvenlik Kavram Tehdit: Gvenlie ynelik her eit faaliyet ve giriimlerdir. Risk: Gereklemesi olas bir durumun ortaya karaca tehlikeler ve gvensizliklerdir. Tehdit ve Riskler varla, btnle, deerlere ve karlara ynelik olabilir. karlara ynelik tehdit ve riskler siyasi, askeri, ekonomik, sosyolojik ve kltrel alanlarda olabilir.

17Gvenlik Kavram Tehdit genel olarak biimde ortaya kar:Birincisi, eldekini yitirme riskidir. kincisi, baka bir aktrn/aktrlerin elinde ya da etkisinde olan ele geirememe ve/veya nc bir gce kaptrma riskidir. ncs, hibir aktrn tek bana neden olamad, bir tek aktrden bamsz ve kresel tehditlerdir.

18Gvenlik Kavram Gvenlik Deerlendirmeleri; Uluslararas sistemin gvenlii, Corafi ya da ilevsel alt sistemlerin, blgelerin gvenlii, Devletin gvenlii, Toplumun gvenlii, Toplumsal alt gruplarn gvenlii,Bireylerin gvenlii eklinde gruplandrlabilir.

19Gvenlik Kavram Gvenlik stratejileriBarl gvenlik stratejileriatmac gvenlik stratejileriSava Stratejileri

20Gvenlik Kavram Barl gvenlik stratejileri, aktrlerin atmaya varmayan yntemlerle gvenliklerini ve karlarn gerekletirme yolundaki uygulamalarn ifade eder. inde iddet kullanma ve caydrc olma hatrlatmalarn barndrsa da bunlar zerine bir eylem biimi gelitirilmeyecei alglanmasna dayanr.Bu tr stratejilerde, bir aktrn kendi gvenlii iin, dorudan karsndaki aktr zarara uratmayacana ilikin bir uzlaya dayanr, ancak kendi gvenliini dorudan kardakine balad anlamna gelmez.

21Gvenlik Kavram Barl gvenlik stratejileri Diplomatik yntemler MzakereYeni bir neri gelitirmeUzlatrclk ve arabuluculuk yi niyet gsterileriHaber alma ve karar alclar ynlendirmeEkonomik yntemler Ekonomik dllendirmeD yardmbirlii ve ortaklk kurmaEvrensel dzeydeBlgesel dzeyde

22Gvenlik Kavram atmac gvenlik stratejileri

Diplomatik alandaTek yanl karar almaOldu bittiye getirmeMzakereye ngrlmemi taraflarn katlmas Ekonomik yntemler BoykotAmbargoAblukaSavaa varmayan scak yntemlerTahrik etme, tedhi, sabotaj ve iddet olaylar yaratmaDarbe yaplmasn tevik etmekAskeri yntemlerSouk sava ortam yaratmakTek tarafl ve ift tarafl tatbikatlar yapmak

23Milli gvenlik SiyasetiMilli Gvenlik; Devletin anayasal dzeninin, milli varlnn, btnlnn, milletleraras alanda siyasi, sosyal, kltrel ve ekonomik dahil btn menfaatlerinin ve ahdi hukukunun her trl d ve i tehditlere kar korunmas ve kollanmasn ifade eder.Devletin Milli Gvenlik Siyaseti; milli gvenliin salanmas ve milli hedeflere ulalmas amac ile Milli Gvenlik Kurulunun belirledii grler dahilinde, Bakanlar Kurulu tarafndan tespit edilen i, d ve savunma hareket tarzlarna ait esaslar kapsayan siyaseti ifade eder.

24Milli StratejiStrateji takip edilen yol, usul, tarz, yntem eklinde aklanmaktadr.Bir milletin varln ve refahn salamak, ayn zamanda korumak iin uluslararas hukuka uygun olarak devletin kabul ettii genel siyasete, Milli Strateji denir. Milli menfaatleri gerekletirecek milli hedeflere ulamak maksadyla, gcn oluturulmas ve kullanlmasna ynelik olarak takip edilen yol, usul tarz ve ynteme Milli Strateji denir.

25Milli Stratejinin UnsurlarMilli MenfaatMilli HedefMilli G

26Milli MenfaatlerimizBir milletin kendi gvenlii, refah ve mutluluu iin uluslararas hukuka uygun olmak artyla zaruri olduuna inand her eye Milli Menfaat denir.

Milli MenfaatlerHakimiyetin kaytsz artsz millete ait olmas/d tehdit ve tehlikelere kar milletin ve vatann korunmasDevletin ve milletin blnmez btnlVatandan can ve mal gvenliinin salanmasYurtta bar, dnyada bar prensibine uyulmasToplumda insan haklar ve temel zgrlkler kavram ve artlarnn yerletirilmesiMilli gelirin sosyal adalet ilkelerine uygun olarak datlmasMilletimizin salk, eitim ve dier hizmetleri tam ve zamannda almas

27Milli HedefMilli Hedef; bir toplumun Milli menfaatlerini gerekletirmek amacyla ulalmas gereken ve ulaldktan sonra da korunup devam ettirilecek somut ve belirli amalardr.Bir dier aklamaya gre de, Milli Hedef, elde edilmesi halinde, Milli menfaatlerin gerekletirilmesini salayan sonulardr.

28Milli Hedef NitelikleriMilli nitelik tamaldrSadece bir siyasi gruba, doktrine, ideolojik veya oligarik snfa ait olmamaldrDevletin var olu nedenine uygun olarak, Milli karn salayacak biim ve nitelikte olmaldrHayallere, ar heyecanlara kaplmakszn gereki ve aklc olmaldrMillete ramen deil, milletinde benimseyecei bir nitelik tamaldr; millet ikna edilmelidirUluslararas hukuka ve anlamalara uygun olmaldr

29Milli GMilli g kavram ierisinde milletin sahip olduu tm olanaklar bulunmaktadr.Milli g; Bir ulusun, Milli hedeflerine ulaabilmek amacyla kullanabilecei maddi ve manevi kaynaklarnn toplamdr. Milli g: Bir devletin, dier devletler karsnda istedii sonular elde etmesini salayan imkan ve kabiliyetlerin toplamdr. eklinde tanmlanabilir.

30Milli G Unsurlar Milli G Unsurlar:

31Siyasi GSiyasi G:Bir devletin milli hedeflerine erimek,Eriilenleri koruyup gelitirmek,Milli menfaat salamak amacyla kulland siyasi kuvvetlerin toplam verimidir.

32Siyasi Gcn Yksek Olabilmesi in Gerekenler:

acl devlet yapsnn ve uygulamalarDevletin her aamadaki kanunlarnn yeterli ve uygulamalarnn eksiksiz olmasKanunlarn, toplumun sosyal hayatna ve kltr yapsna uygun yaplmasDevlet i politikasnn milletle btnlemi gl bir yapya sahip olmasYeniliklerin, an ve teknolojinin gereklerine uygun, milletin zelliklerine paralel yaplmas

33Siyasi Gcn Yksek Olabilmesi in Gerekenler

Devletin uluslararas itibarnn yksek olmasDevletin, dier devletlerle siyasi ilikilerinde ve anlamalarnda, menfaatlerini koruma kabiliyetine sahip olmasUluslararas ittifak ve kurulularda etkin rol almas, ayn zamanda diplomatik alanda hareket serbestlii apnn geni olmasDevleti ynetenlerin karakteri, siyasi ve diplomatik bilgi ve tecrbeleri

34Askeri GAskeri g, Milli politikann uygulanmasnda ve milli hedeflerin elde edilmesinde kullanlan devletin fiziki gcdr.

Trkiye Cumhuriyeti gibi, konumu asndan stratejik neme sahip topraklarda bulunan bir devlette, askeri gcn caydrc nitelikte olmas ok nemlidir.

lkemizin, uzun yllardr bir saldrya uramam olmasnn en nemli nedenlerinden biri de askeri gcmzn yeterli olmasndan kaynaklanmaktadr.

35Askeri GAskeri g, toplumsal yaantnn ve devlet olmann bir gereidir.Ynetim biimleri ne olursa olsun bu kural tm devletler iin geerlidir. Silahl kuvvetler, snrlarda ve nemli merkezlerde yerlemi olan kuvvetleriyle bir milletin d tehditlere kar rahat ve huzur ierisinde yaamasn salar.Ordumuz, Trk Birliinin, Trk kudret ve kabiliyetinin, Trk vatanseverliinin eliklemi bir ifadesidir.

36Ekonomik GDevlet, millete kar olan grevlerini yerine getirebilmek iin ekonomik gce sahip olmak zorundadr.

Ekonomik Gcn Yksek Olabilmesi in Gerekenler ve d kaynaklarnn devaml ve yeterli olmasKaynaklarn ilenmesini salayan endstriyel kapasite, sanayi alt yaps ve nitelikli insan gcnn bulunmasthalat ve ihracat dengesini salamasHer trl ulam (karayolu, denizyolu, demiryolu ve havayolu) ve haberleme (uydu, nternet, televizyon vb. yaynlar) alt yapsn yeterli dzeye getirmesi

37Ekonomik Gcn Yksek Olabilmesi in Gerekenler

ada ekonomik sistemlere (finans yasalar, merkez bankasnn gll, vergi yasalar ve istisnasz uygulanmas) sahip olmasYer alt ve yer st zenginliklerini en verimli ekilde kullanmas ve turizm gelirlerini artrmasTeknoloji ve biliimde dnya standartlarna ulamasDnyadaki pazar payn artrmas gerekir.

38Demografik GBir lkede yaayan insanlarn says, demografik gcn balca etkenlerinden biridir.Nfusun nitelikleri de en az nicelik kadar nemlidir. Nfusun nitelii planl ve programl bir ekilde gelitirildiinde nfus da ona paralel ekilde aktif hale gelir ve gerek bir g esine dnr.

39Demografik G Nfusun saysal deiimi ve deiim hz, baz etkenlere baldr

Refah ve geliim dzeyiSalk artlarDoum, lm oranlarOrtalama yaam sresiEvlenme ya ve yaygnl

klim ve evre Koullarlkenin corafi konumu ve yapsKltrel yapCinsel yaklamSavalarG

40Demografik GNfus younluu ve dalmAr ve eksik nfuslarDemografik yapy oluturan alt yaplar ve etkenlerEtnik YapGenel Nitelikler

41Demografik GDemografik yapy oluturan alt yaplar ve etkenlerEtnik Yap: Etnik yap nemli bozukluklar gsteren bir durumda ise, devletin demografik yaps, bir baka deyimle, can ve ruh tayan bnyesi, baz organlar birbiriyle uyum salayamayan, hasta ve sakat bir vcuda benzeyecektir. Yeterli ve etkin nlemler alnmad takdirde, bu gidi devleti blnmeye ve nihayet ykma gtrr. Bu sakncaya kar en byk nlem, etnik mesafelerin ksaltlmas ve etkisiz klnmasdr. Bu amala uygulanacak yntemler, evrensel hukuk ve insanlk ltlerine uygun olmaldr.

42Demografik GDemografik yapy oluturan alt yaplar ve etkenlerGenel Nitelikler: Her milletin kendine zg ve fertlerin ounluunda yaygnlam olarak grlen, bir takm genel nitelikler mevcuttur. Bunlara bir bakma genel karakter veya milli uur da denilebilir. Genel niteliklerin balca etkenleri; deer yarglar, gelenekler, grenekler, corafi konum, doal yap, evre koullar, ekonomik yap, komu lkelerle ilikiler, dini inanlar, bilim, kltr ve teknolojik dzey, eitim sistemi, halk ynetim ilikileri, yasalar, yaayan veya fikir ve ilkeleriyle ncln srdren liderler, aile yaps ve ahlaki ltler gibi etkenlerdir.

43Corafi GBir devletin corafyasna ait canl - cansz, doal - yapay, tm deerleri, onun milli gcnn corafi unsurlarn oluturur. lkenin jeopolitik ve jeostratejik konumu,lkenin bykl, Doal yaps, iklimi ve bitki rts ,Yer alt ve yer st zenginliiTopraklarnn verimlilii ve su kaynaklar,evresindeki enerji kaynaklar ve doal ticaret yollar zerinde olmas.

44Corafi Glkenin tarma elverililii, Topraklarnn askeri adan deeri, Corafyasnn zerindeki kritik noktalar (stanbul ve anakkale Boazlar Svey Kanal gibi vb.), Bitki rts ve iklim,lkenin tarihi ve turistik deeri de corafi gcn zelliklerindendir. Bu zellikler, deerleri orannda milli gce katkda bulunur.

45Bilimsel ve Teknolojik GMilli g unsurlarnn hemen hemen hepsi, bilimsel ve teknolojik dzeyinden dorudan veya dolayl biimde etkilendii ve bu etkinin giderek oald grlmektedir. Gnmzde, devletlerin, adalk dzeyleri, bilimsel ve teknolojik alandaki gelimelerine baldr.

46Bilimsel ve Teknolojik GBir lkenin corafi gcn etkileyen unsurlar Bilimsel ve teknolojik ynde ilerlemeyi salayan aratrma ve gelitirme (AR-GE) faaliyetlerine nem vermesiBilgi ve teknoloji reten personel yetitirmesiHzl haberlemenin alt yapsn salamas (uydu haberleme sistemi)Bireylere teknik gelimeye uyum salayacak eitimleri vermesi

47Bilimsel ve Teknolojik GBilim ve teknoloji alanlarnda an gelimelerine ayak uyduramayarak etkin ve yeterli bir dzeye ulaamayan bir devletin milli gcnn dnya zerinde etkin olmas beklenemez. Bu durum evrensel ller bakmndan onu geri kalm devletler snfna sokar. Bu devletler byk topraklara, ok sayda nfusa ve zengin doal kaynaklara sahip olsalar hatta bu doal kaynaklarndan byk gelirler elde ederek sayl zenginler arasna girseler dahi, byk ve gl devlet olamazlar.

48Psiko-Sosyal ve Kltrel GToplumu millet yapan birlik ve btnlk duygusu ile, bunlar salayan milletin tarihi birikimi, eitim ve kltr dzeyi, gelenek, hukuk, dil, din, fikir vb. alanlardaki durumu ve bunlarla ilgili uygulamalarn milli gce etkilerini kapsar.Tekniin ortaya kard olaanst ara ve silahlara karn, bunlar kullanacak olan insan esi, yine de milli gc ynlendirme zelliini korumaktadr. Tarihsel gelimede, eitli aamalardan geerek millet olma dzeyine ulaan toplumun, psiko-sosyal ve kltrel deerlerle donanmas, milli varln vazgeilmez koullarndandr.

49Pisiko-sosyal ve Kltrel GBir lkenin psiko-sosyal ve kltrel gcnn Milli gce katk salamas iin;Sivil toplum kurulularnn Milli gc artrmaya ynelik almas,Toplum fertlerinin, siyasal ve ideolojik grlerinde Milli menfaatleri n planda tutmalar,Toplumun sosyal yap btnl ve etnik btnlnn olmas (kltrel deerlerde ortak dnmek ve hissetmek),Devletin resmi dilinin etkin ve kurallara uygun olarak kullanlmas,Toplumun eitiminde etkili olan basn-yaynn doru, eksiksiz, tarafsz ve objektif yayn yaparak milli menfaatleri n planda tutmas,

50Pisiko-sosyal ve Kltrel GBir lkenin psiko-sosyal ve kltrel gcnn Milli gce katk salamas iin:Toplumun sosyal ve ahlaki inanlarnda bir btnln salanmas,Toplum fertlerinin tarihi birikiminin, eitim ve kltr dzeyinin yksek olmas,Fertlerin birbirinden habersiz ortak menfaatlerini doru deerlendirip, devleti tehdit edebilecek faaliyetlere kar ayn anda tepki gsterebilmesi (Milli refleks), Kltr savalarnn en youn yaand ortamda kltrel yapsn savunacak bilgi dzeyine ulam olmas gerekir.

51Bu gcn deerlendirilmesinde, Milli kurumlar etnik yap, basn, halkn ideolojik ve dinsel nitelikleri ile sosyal ve ahlaki inanlar, milli birlik ve beraberlik anlay, moral ve kltr dzeyi belirleyici faktrlerdir. G kavramnda, dnce, inan ve davranlar etkilidir. O halde psiko-sosyal ve kltrel gc toplumun sahip olduu ve tarihten gelen maddi ve manevi deerlerin o topluma salad g olarak ta tanmlayabiliriz.

Pisiko-sosyal ve Kltrel G52Milli gvenlik Planlama SreciMilli Gvenlik Siyaset Belgesi 5 ylda bir yenilenmektedirSre Milli Gvenlik Kurulu Genel sekreterlii koordinasyon sorumluluunda yrtlr.Halihazr durumla ilgili deerlendirme ve analizlerYeni Milli Gvenlik Siyaset Belgesi hazrlklarna bir nceki dnemde yaplan stratejik deerlendirme ve ngrlerin gerekleme durumu, uygulanan stratejiler ile belirlenen milli hedeflere ulama durumu, hedeflere ulalamamasnn nedenleri ve muhtemel gelimeler belirlenir.Deerlendirme ve analizler; siyasi, askeri, ekonomik, toplumsal ve evre konularnda kresel, blgesel, lkesel, toplumsal, alt gruplar ve birey dzeyinde yaplr.

53Milli gvenlik Planlama SreciHalihazr durumla ilgili deerlendirme ve analizler Milli Gvenlik Kuruluna sunulur.Milli Gvenlik Kurulu yeni hazrlanacak Milli Gvenlik Siyaset Belgesi ile ilgili dikkate alnmasn istedii ana fikrin esaslarn belirler.Babakanlk ana fikrin esaslarn ve yaplacak almalarla ilgili direktifleri Genelkumay Bakanl, Bakanlklar, Kamu kurum ve kurulularna gnderilir. Stratejik ngrlerin hazrlanmas (bahsedilen konular ve dzeylerde)Stratejik ngr, gemiteki ve gnmzdeki mevcut gelimeleri ve verileri dikkate alnarak, bilimsel esaslara uygun olarak 20-30 yllk gelecee ynelik tahminler yapmak ve senaryolar hazrlamaktr.

54Milli gvenlik Planlama SreciMilli Gvenlik Durum Deerlendirmesi (MGDD)Milli Menfaatler ve Milli Hedeflerin tespit edilmesiTehditler, riskler ve belirsizliklerin belirlenmesiMilli hedeflere nasl ulalacana, milli gcn nasl gelitirip kullanlacana dair esaslarn aklanmasGenelkumay Bakanl, bakanlklar, kamu kurum ve kurulularna verilecek grevlerin ortaya konmas

55Milli gvenlik Planlama SreciMilli Gvenlik Siyaset Belgesi hazrlanmasMilli Gvenlik Kurulunda Milli Gvenlik Siyaset Belgesinin grlmesi ve uygun bulunmasMilli Gvenlik Siyaset Belgesinin Bakanlar Kurulunda kabul edilmesi ve imzalanmasMilli Gvenlik Siyaset Belgesinin bir Babakanlk Uygulama Direktifi ile yrrle konmasGenelkurmay Bakanlnca Trkiyenin Milli Askeri Stratejisi (TMAS) ve Bakanlk/Kamu Kurum ve Kurulular tarafndan strateji dokmanlarnn hazrlanmas

56Milli gvenlik Planlama SreciMilli Gvenlik Siyaset Belgesinde yer alan esaslar; Gnkur.Bk.l, Bakanlklar, Kamu Kurum ve Kurulular tarafndan kendi grev alanlarna ilikin Strateji Dokmanlarnn hazrlanmas ile her trl alma ve uygulamalarda gz nnde bulundurulur. Milli Gvenlik Siyaset Belgesi esaslar, ayrca Bakanlklarn ve Devlet Planlama Tekilatnn yllk planlar ve btelerin hazrlanmasnda da nazar dikkate alnr. Kalknma Planlar ve Hkmet Programlar hazrlanrken de Milli Gvenlik Siyaset Belgesi esaslar gzetilir

57Milli gvenlik Planlama SreciTrkiyenin Milli Askeri Stratejisi (TMAS); 20-30 yllk gelecek vizyonu kapsamnda milli askeri hedefleri tespit etmek, bu hedeflerin elde edilmesinde takip edilecek stratejiyi tanmlamak,dier milli g unsurlar ile koordineli olarak askeri gcn hazrlanmas, ynlendirilmesi, gelitirilmesi ve kullanlmasna ait esaslar belirler. Kuvvetlerin gelitirilmesi maksadyla yaplacak modernizasyon; Planlama, Programlama ve Bteleme Sistemi esaslar dorultusunda ve Milli Savunma Planlama Faaliyetleri kapsamnda gerekletirilir. htiya duyulan silah, ara ve gerecin tedariki, Konsepte Dayal htiyalar Sistemi esaslarna gre yaplr.

58Milli gvenlik Planlama SreciTrkiyenin Milli Askeri Stratejisi (TMAS)Genel/Mterek Harekat Konsepti (Genkur.)Kuvvet Harekat ve Dier Konseptler(Genkur. ve kuvvetler)Kuvvet ihtiya bildirimleri (kuvvetler)Planlama ve Programlama Direktifi (Genkur.)Kuvvet Teklifleri, Plan Yetenek HedefleriStratejik Hedef Plan (SHP)On yllk Tedarik Program (OYTEP)

59

SonuMilli Gvenlik Planlama Srecinde etkin sonular alabilmek iin;Stratejik ngr kabiliyeti gelimi ve uzun sreler ayn konularda alm uzmanlara,Stratejik ngr, strateji ve planlama konusunda bilimsel almalara,Farkl konularda alan uzmanlar arasnda etkin bir koordinasyona ve uyuma,Muhalefet partileri, niversiteler, aratrma merkezleri ve sivil toplum rgtleri ile etkin ibirliine,Hazrlanan belgelerin gereki ve bilimsel olmasna,Brokrasi ve toplum tarafndan kabullenilmesine baldr.

62 MLL GVENLK SSTEM MLL GVENLK SYASETNN TESPT VE VASITALARI Do. Dr. Atilla SANDIKLI

63