P8.00

NOW OPENMarket City, Agora

P2

Mindanao

Inadlaw’ng kasayuran ug kalingawan

BalitaVol. I No. 45 Cagayan de Oro City Biyernes, Hulyo 8, 2011

Panglawas moampingan ko

DORWIN LAJOT

Ni JHO PANTOJA

HukomDemokrasya

Isyo Dokyumentado

SONNY DAVID

ANG PANAHON KARONPadayon nga makatagamtam og maayong panahon ang Mindanao apan dili gihapon kakumpyansahan ang duha ka low pressure area nga nakit-an sa PAG-ASA kay kini makahatag og katag-katag nga ulan ug pagdalogdog.

P5

P5

P4

P4

Kalipay ngaMolahutay

gIRLIe guALbeRTO-SuAN

“DILI makadaut sa korte sa lawas sa kababayen-an ang ‘breastfeeding’,” tubag ni Nutrition Program Coordinator Zenaida Tondares sa pangutana ni BWM/MDB Publisher Dante Sudaria (wala) atol sa Talakayan sa PIA 10 kagahapong adlawa. Ang forum kabahin sa ika-37 nga National Nutrition Month celebration nga nagdala sa temang ‘Isulong ang Breastfeeding – Tama, Sapat at EKsklusibo’. Sa too, si Ms. Jorie Valcorsa sa PIA 10. Ang selebrasyon gipangunahan sa National Nutrition Council. kuha ni rolando sudaria

RETiREd PULiSPaTaY Sa BaHa

P2

Balita Biyernes, Hulyo 8, 20112 Mindanao

Balita

basallajesCOCO LUMBER & STICK DEALERJ.R. Borja, Cagayan de Oro Citytel. no.: 856-1671

Owner : MR. RENIE BASALLAJES

For your VEGETABLES Needscontact:

b-b saNCHeZFARM PRODUCTS DEALER

GUSA EAST BOUND PUBLIC MARKETGUSA, CAGAYAN DE ORO CITY

Cell. #: 0908-1067819 0917-3047221

NONOY LECHON SERVICESOFFERED OUT OF TOWN ORDER

Wedding • Anniversary • Birthday • PartyLocated at 31-22 brgy. Nazareth, CDO & Westfield Subdivi-

sion, brgy. Iponan, entrance brgy. balulangFor more details, contact Tel. No.: 309-5276

Manager: HERMILINO VILLALON“ORDER NA OG LECHON”

MPM PORK & BEEF RETAILER

Dealer of fresh pork & beef anD balbacua

Located at:Ground floor Cogon Market, Capt. Vicente

Roa-JR Borja, CDOMr. & Mrs.

Mando/Perlita Maghinay - owner

Sinulat ni RUEL PELONE

WANTEDMaSSaGE THERaPiST

Female, 20-35 yrs. old, single or married, experience not

necessary, willing to be trained.Apply asap at:

Blessies Facial CenterTiano-Yacapin Sts., Cagayan de Oro City

Contact No.: 09228844281

SI Nutrition Program Coordinator Zenaida Tondares mipasabot sa kamahi-nungdanon sa ‘breastfeeding’ diha sa pagpanalipod sa anak gikan sa lainlaing balati-an. Kini atol sa Talakayan sa PIA 10 atol sa ika-37 nga National Nutri-tion Month celebration subay sa tema nga Isulong ang Breastfeeding – Tama, Sapat at EKsklusibo. Sa iyahang wala si Forum Moderator Jorie Valcorsa sa PIA 10. Ang selebrasyon gipangunahan sa National Nutrition Council.

kuha ni rolando sudaria

Kolektor gitulis; mga suspetsado gawasnonMINgHOY nga mipauli sa dakbayan sa Cagayan de Oro ang branch manager ug ang iyang kolektor hu-man sila gi hold-up sa tulo nga mga suspetsado diha sa lungsod sa baungon sa probinsiya sa bukidnon niadtong Hulyo 6 sa mga 12:45 sa kahapon.

gipaila ni PO3 Michael S. Vinson sa baungon Municipal Police Station ang mga biktima nga sila si Kiddie bongabong, 44-anyos, ug anaa na-nimuyo sa Zone 1, ba-rangay bulua, Cagayan de Oro; ug ang 20-anyos nga si Ron gumanad, ulitawo ug lumulopyo sa Turno, Dipolog City.

Matod sa police blotter nga nadawatan sa Mind-anao Daily balita pinaagi sa electronic mail o “e-mail” gikan sa kasaligan nga tinubdan, ang duha mouli na unta dinhi sa Cagayan de Oro City hu-man sila makakolekta sa dihang duha ka tawo nga nag sul-ob og bon-net ang mipara sa ilang motorsiklong gisakyan.

Dihadiha sa paghu-mong sa motorsiklong gisakyan sa mga biktima, ang duha ka suspetsado mideklarar og hold-up.

Matod sa duha nga armado ang maong mga tulisan busa wala gayud silay nahimo kon dili ang

pagtunol sa ilang nakole-kta nga kwarta nga mo-balor og P8,000.

Wala pa gayud ma-kontento ang mga tulisan mikuha pa gayud sa ilang mga cellular phones day-ong ikyas sakay sa usa ka motorsiklo diin ang usa pa ka kauban sa mga suspetsado ang naghulat na diay’ng daan.

Wala makuha sa mga biktima ang plate number sa motorsiklo nga gisaky-an sa mga suspetsado.

Ang maong pang-hitabo natigayon diha gayud sa Lina-ac area, P-4 Maasin, Nicdao, baungon bukidnon.

Sa pagsulat niining balita ang mga suspet-sadao ang gawasnon pa.

ANG mga rescuers gikan sa regional ug provincial risk reduction management team ang misulay sa pagluwas sa gika-report nga nangatabonan sa pagdahili sa yuta didto sa Sitio Hangaron Lumbayao sa dakbayan sa Valencia City. Tulo ka tawo ang nakit-an sa maong gipahigayong rescue operaton.Kuha ni Sammy Te.

LANDSLIDE SA VALENCIA Retiradong pulis patay tungod sa baha ANg National Disaster Risk Reduction and Management Council (NDRRMC) mi-report nga usa ka retiradong pulis ang naanod sa baha tungod sa makusog nga pag-ulan didto sa lungsod sa Jimenez sa Misamis Occidental.

Sa ilang report, sila mi-ingon nga si Supt. Timoteo Conol ang naanod sa baha diha sa awasanan sa suba sa Pallilan sa barangay Mialim niadtong Domingo.

Ang lawas ni Conol na-kit-an pagka-ugma sa mga personahe sa Coast guard ug ang mga opisyales sa

lokal disaster management didto sa barangay Sinara bajo ning maong lungsod.

Ang NDRRMC executive director nga si benito Ramos miingon nga ang pagbaha resulta sa padayon nga pag ulan-ulan niadtong Domingo sa gabii.

Samtang sa laing bahin, nawad-an na sa paglaum ang mga opisyal sa Valencia City nga may buhi pang tawo nga marekober sa mga rescuer sa barangay Lumbayao, bukidnon.

Kini bisan nga ipadayon sa rescue groups ang ilang pagpangita niini sa laing mga biktima ning adlawa.

Matud ni City Mayor Leandro Jose Catarata nga

nanawagan siya sa mga tawong nawad-an sa mga sakop sa pamilya nga makig-koordinar kanila aron mahi-mong basehan nga ilusad pa ang search, rescue ug retrieval operation sa lugar nga nahitabo ang landslide.

Siya miingon nga natin-gala kini kon tinood ba ang gibutyag sa mga eye witness nga may mga tawong natabu-nang buhi atol sa pagdahili sa yuta bisan nga tulo ka adlaw na kining gipangita sa mga rescue group.

Dugang ni Catarata nga dili igo ang mga nakitang internal organs sa tawo aron gahinan pa sa dugang panahon ang pagtutok sa landslide site.

una niini, personal mida-likyat si NDRRMC executive dir. benito Ramos sa landslide area ug mihatag sa cash assistance sa pamilya nga namatyan ug nasamdan.

Sinulat ni Ruel Pelone uban sa report sa bombo-radyo.com

KasikasBiyernes, Hulyo 8, 2011 3Mindanao

Balita

Sinulat ni FIL DEONAWAD-AN na sa paglaum ang mga opisyal sa Valencia City nga may buhi pang tawo nga marekober sa mga rescuer sa brgy. Lumbayao, bukidnon.

Kini bisan nga ipadayon sa rescue groups ang ilang pagpangita niini sa laing mga biktima ning adlawa.

Matud ni City Mayor Leandro Jose Catarata nga nanawagan siya sa mga tawong nawad-an sa mga sakop sa pamilya nga makig-koordinar kanila aron mahimong basehan nga ilusad pa ang search, rescue ug retrieval operation sa lugar nga nahitabo ang landslide.

bomboradyo.com

CAGAYAN de Oro City––Gi-alerto sa 4th Infantry “Diamond” Divi-sion (4ID), Philippine Army ang tanang tropa niini alang sa bisan unsang katalagman.

Karong bag-o, gimugna sa 4ID ang

MGA rescuer sa Butuan City Police Office (BCPO) naningkamot pagluwas sa usa sa mga biktima sa pagpamomba kaniadtong Miyerkoles. Kini atol sa ‘bomb blast drill’ nga gipahigayon sa Butuan City Hall, isip kabahin sa selebrasyon sa National Disaster Consciousness Month. (Kuha ni Jerome Garcia)

Kagaw sa TB mosukol naISOg na kaayo ug mosukol na sa naandang tambal ang kagaw sa tuberculosis (Tb), matud ni Assistant Director Jose Llacuna Jr. sa Department of Health – Center for Health Devel-opment, Region 10.

“Mao kini hinungdan nga ang grabing mga kaso sa Tb atong ihatag sa Community of german Doctors kay ang ilahang tambal diha dili ordinaryo,” miingon si Dr. Llacuna.

Nasayran nga labihan kamahal ang mga anti-Tb nga tambal… lisod

kaayo sa bulsa sa mga kabos nga pasyente, apan ginahatag nga libre sa german Doctors.

I s i p p a a t b a n g o counterpart sa tambal sa german Doctors, ang DOH maoy nagatubag sa board and lodging sa mga pasyente sa Tb nga ma-confine diha sa ger-man Doctors Hospital sa Cagayan de Oro, sumala ni Dr. Llacuna.

Subay sa lagda, ang pasyente sa Tb dili pas-agdan sa balay lamang ug kinahanglang i-confine

gayod sa hospital aron mamonitor og maayo ang iyahang kaso.

Sa pagkakaron, ang DOH nagapangita og mga tawo o grupo sa mga tawo nga makatabang sa pinansiyal nga aspeto sa pagsumpo sa Tb.

gibutyag ni Dr. Llacuna nga “dunay non-govern-ment organizations (NgOs) nga mitabang, sama sa Philippine business for Social Progress (PbSP), apan subo kaayo kay sa pagkakaron naglisod ang PbSP ug nagpakitabang na sab aron molahutay.” (Fil Deo, Correspondent)

4ID sa amihanang Mindanao nakaalertoDisaster Rescue and Re-lief Operations (DRRO) Teams sa matag brigade ug batalyon aron mopas-pas ang pagresponde atol sa katalagman.

Ang matag DRRO Team makig-coordinate sa local Disaster Risk

Reduction and Man-agement Councils (LDRRCs), local govern-ment units (LGUs), non-government agencies (NGOs) ug ubang lu-milihok aron usa lamang ang ilahang tonada pag-abot sa panahon.

Matud ni Maj. Gen. Victor A. Felix, kumandante sa 4ID, kinahanglan gayod nga kanunay’ng andam ang mga tropa alang sa di-saster rescue ug relief operations.”

Sinular ni FIL DEO

‘Wala na’y survivor’

Opinyon Biyernes, Hulyo 8, 20114 Mindanao

Balita

Ang night café angay ba diha sa divisoriaANg night café sa da-kbayan sa Cagayan de Oro maoy gihupan sa kadaghanan dili lamang sa mga molopyo ning atung dapit apan lakip na ang dumoduong gikan sa lagyo nga mga dapit. Matag adlawng bey-irnes ug Sabado gikan sa alas kwatro sa hapon paingon na sa kadla-won mao kana ang pa-nahon nga ang katawhan makatagamtam sa ka-anindot sa night cafe diin anaa ang nagkadaiyang mga baligya niini sama sa mga sinina nga okay-okay o brand new, Sapatos nga okay-okay o brand new, ug daghan pang uban. Anaa usab ang nagka-lailain nga mga pagkaon ilabi na ang bbQ ug sinug-bang karni o isda ug uban pang mga potahi, apil na ang pang-merienda. gawas niana, adunay daghan nga mga kalin-gawan sama sa combo, kanta ug uban pang mga pakulo aron makahatag lamang sa dugang kasa-

dya. Ang maong Night Café nga kasamtangan anaa gipahimutang sa Divi-soria ang matod maoy pinakanindot nga dapit niini gumikan kay dali ra o duol ra dalikyatan ilabi na kadtong walay kaugalingon nga mga sakyanan. Sagad sa mga tawo ang moanha sa maong lugar, sila mga yanong lungsoranon lamang, sa ato pa kung adunay kwartahan nga mobisita niini maihap lamang sa tudlo tungod kay ang mga adunahan didto man

mopaingon sa mga dapit nga para kanila. Adunay nakasaway niini nga dili angayan diha ipahimutang ang maong night café tungod kay nakabalda sa dagan sa trapico diin sagad sa misaway niini kadtong mga motorista ra usab. Apan kung ang mga yanong katawhan maoy pangutan-on, sila moin-gon nga mas nindot gayud ang Divisoria nga maoy pahimutangan. Sa ato pa, nabahin ang mga hunahuna sa katawhan, ang katunga supak samtang ang ka-tunga uyon niini. Kadtong mga tawo kinsa dili hilig sa suroy-suroy, sila no comment. Ang kagamhanan sa syudad, adunay plano niini nga ibalhin kini sa dapit nga angayan alang niini apan hangtod karon wala pay tukma nga dapit para ipahimutang kini. gani, adunay panahon nga ipahimutang temporaryo ang maong NIgHT CAFÉ

diha sa may Square gar-den sa bag-ong tulay nga nagdugtong sa Carmen ug Macasandig, apan nama-tikdan nga gamay ra ang mga tawo nga moanha, halos kadto lamang ang adunay mga sakyanan nga makadalikyat niini. Apan kadtong magabak-lay lamang, wala mag-balibali sa pagdalikyat gumikan kay taxe man ang ilang pagasakyan aron lamang makaabot sa maong lugar. Adunay hangyo sa mga katawhan kung ib-alhin man ugaling kini sa dapit nga maoy angayan niini, kadtong lugar ga-yud nga dili halayo aron dili lisod abton sa mga kabus nga lungsoranon. Midugang sila sa pag-ingon nga pinaagi ni Mayor Dongkoy emano kay siya maayo man gayud sa serbisyo sa katawhan, sila nagtuo nga mapahamutang kini ni emano sa dapit nga mauyonan ug mahimut-an sa tanan.

The Mindanao Daily balita is published daily at Door 3 geleng bldg., Lapasan Highway, Cagayan de Oro City. It is registered with the Department of Trade and Industry (DTI), Region 10 with Certififcate No. 01349532, and with business Permit No. 2011-1516, TIN No. 946-396-807-001

Telefax Nos: (088) 856-3344, (08822) 72-33-44, (088) 857-1390, 74-53-80, cell no.: 0923-432-0687

Website: www//businessweekmindanao.come-mail: mindanaodailynews@gmail.com

ATTY. MARIO T. JUNIatty. roberto a. cantago jr.

Legal Counsels

DANTE M. SUDARIAPublisher

ROSE MARY D. SUDARIAManager

NELSON V. CONSTANTINOURIEL C. QUILINgUINg Editorial Consultants

RIZA O. ARESLIEZL A. DELOSOJOE PALABAO

RENE MIChAEL BAÑOSMarketing Consultants

JOE PANTOJASONNY DAVIDNews Editors

ROLANDO SUDARIAgERRY L. gORIT

Photo Journalists

RUEL V. PELONEeditor-in-Chief

gUILLERMO ADE, Jr. Production

JONAThANCATALANAdvertising

FELIX SANTILLAN Layout Artist

MARLON DOMINgOCirCulation

For subscriptions and advertise-ments please contact our bureaus and agents in your areas.

Cebu City- RAUL CARDONA - 0927-2251300Davao City - JESSIE PALABAO - 0910-6681733Butuan City - ARJAY FELICILDA - 0949-328-4099Butuan City - OBET SAMONTE - 0905-7495220Bukidnon - MARY ANN NOBLE - 0923-616-5083Valencia City, Buk.- ED BAUL - 0920-9019294

Ozamis City - ATTY. ROBERTO CANTAGOOroquieta - MARISA MANLAPIg - 0928-9538828

Gingoog City - WILLIE RAMOS - 0926-1691016West Mis. Or. - JUN FELICILDA - 0906-7389130East Mis. Or. - JESSIE DAhAY - 0935-9058038

ARMM Region - SONY SUDARIA - 0917-3247258Iligan City/cdo - JOE PANTOJA - 0906-7469233

Iligan City - RIC CLET - 0926-9036503Marawi City - ASA MADALE - 0916-1590131

Lanao del Sur - SAhRIA MARUhOMBacolod, LDN - NONO TARIO-0916-2310903

Maranding - ELEANOR TAPITAN - 0926-1888871 Zambo City - CAMCER I. ORDOÑEZ - 0908-7804348

Pagadian City - ROMY FRANCISCO - 0906-7258021Ipil, Zamboanga Sibugay - ALBERTO ALCORIZA

Puerto,CDO -LUCRESIA JERUSALEMCagayan de Oro - SONNY DAVID - 0935-9727899Cagayan de Oro - JOE PALABAO - 0905-1569709Puerto, CDO - VICTOR ALCOVER - 0926-9778513

Claveria - DAVID SUDARIA - 0926-1096831Manolo Fortich, Buk. - OSCAR LEDESMA

Mangagoy, Bislig City - DIONESIO DATWIN

Mindanao

Balita

M I N D A N A OBusinessWeek

Your local online business paper

Call us now! Tel nos:856-33-44, 74-53-80Geleng Bldg., Lapasan Hi-way

Cagayan de Oro Cityadvertising BusinessWeek makes your advertisements read worldwide!!!

www.businessweekmindanao.com

Gusto ka ba nga mabasa sa mga businessman ug mga manager ang imong advertisements?

Isyo Dokyumentado

Ni SONNY DAVID

NAHIMONg hisgutanan karon sa atong nasud sa Pilipinas, kining kabahin sa gituhoang anomaliya sa kanhing nagdumala sa Philippine Charity Sweepstakes Office kun PCSO, panahon sa administrasyon ni kanhi Presidente ug karon Kongresista glroia Macapagal Arroyo. Ang Philippine Char-ity Seepstakes Office, mipagawas ug P325 milyones ka pesos para sa iyang public relations fund ni kanhi Presidente ug karon usa na ka kon-gresista gloria Arroyo alang sa iyang intelli-gence funds sa tuig 2008 hangtud sa tuig 2010, ug ang mahinungdanon niini, diin ang kantidad nga P150 milyones ka pesos nga ilang gipagawas, panahon sa kagabhi-on sa 2010 Presidential elections. Ang kanhi PCSO

Gloria nabuking vs. Pnoy

Ni JHO PANTOJA

HukomDemokrasya

board of directors, mihimo ug usa ka resolusyon aron sa paghatag ug katungod nga mag-disburse sa President’s intillegence funds, bugtong nga gi-kuha gikan sa Agency’s public relations funds. Human nga gi-aproba-han sa PCSO board of directors ang katungod ni uriarte isip special disbursing officer, sa diin ang mga tseke sa iyaha nakapangalan. gawas pa ni-ana, si kanhi Presidente ug karon usa na ka kon-

gresista Arroyo, mihatag pa ug mga nindot nga mga sakyanan ngadto sa pipila ka mga Obispo sa simbahang katoliko diin ang gigamit nga salapi sa pag palit sa mga sakyanan niini gi-kan sa PCSO. Sa ato pa, si gloria Macapagal Arroyo maoy pangulo sa pagpahimu-los sa kinita-ang salapi nga gikan sa legal nga sugal uban sa iyang mga alipores, sama sa mga pipila ka pare o Obispo nga gikan sa simbahang katoliko nga nagdawat ug mga sab-ornong “LuXuRY CARS ” ug ang PCSO general Manager uriarte apil usab ang mga board of Directors sa PCSO. Kining tanang pan-ghitabo sa pagbutyag sa mga anomaliya diha sa PCSO, maayo kini aron masumpo kining kinawata sa salapi sa

atong gobyerno. Maayo kana nga nabutyag ang tanang mga kaboang dinha sa PCSO. Apan dili baha kini usa ka balos lamang ni Presi-dente benigno Aquino III ? sanglit ang iyang Reproductive Health bill natanggong paman hangtud karon diha sa kongreso, tungod sa pagbabag kanunay sa mga Obispo… Possible usab di ba? Karon, ang akong ikasugyot kang Pnoy nga dili gyud niya un-dangan sa paggukod si gloria hangtud nga ma-sakpan ang iyang mga anomaliya panahon sa iyang administrasyon. ug hikalimtan nalang ang mga gimbuhaton aron masulbad kining problema sa imong “ bOSS” mao ang ka-tawhang Pilipino nga nag-antos sa kalisud ug kagutom.

KasikasBiyernes, Hulyo 8, 2011 5Mindanao

Balita

Kalipay ngamolahutay

gIRLIe guALbeRTO-SuAN

Panglawas moampingan ko

DORWIN LAJOT

ANg akong tuyo pagsulat dinhi sa Mindanao Daily balita mao ang pagpa ambit ug nindot nga pag-tulun-an sa mga magba-basa, dala ang panghinaot nga makakutli kamo ug kasinati-an nga maka-hatag ug kalipay. Mao man kana ang gipangita nato tanan. Ang rason sa atong paglihok, pagtra-baho, pagpaningkamot kay aron maangkon nato ang kalipay.

Nasayod ba kamo nga ang liso sa kalipay naa na sa sulod sa inyong kaugalingon? Nag kapa-kapa kita pagpangita sa kalipay, wala hibaw-i nga gi dala-dala ra diay nato kini sulod sa atong huna-huna ug kabubot-on. Ang kalipay dili emosyon. usa kini ka desisyon nga atong pagapili-on kada oras sa kada adlaw.

Kung nakahukom ka nga kalinaw, kahusay ug katagbaw ang imong

KADAgHANAN sa mga inahan o amahan nanagko ug nitaas ang timbang uban ang ilang mga anak. Aron nga mubalik ang pagkaslim, pagkahimsog ug dili bug-at ang lawas, kinahanglan makabasa ka niini. Dili panghadlok, kun dili mahimo ka nga maalamon ug makacontrol sa imong panglawas.

benepisyo kung mag-paubos sa timbang or insaktohon ang timbang.

Malikayan nimo ang pagkabaton sa arthritis, malikayan nga maka-baton ikaw sa posibleng cancer, malikayan ang heart problem, diabetes, ug hypertension.

Mao kini ang dako nga rason nga kinahanglan e correct nato ang timbang sa mga inahan pwedeng moapil ang mga dili inahan ilabina niadtong gusto magbaton sa maayong panglawas.

Ang posibilidad ug labing dako nga porsento sa pagdako sa lawas sa tawo

Kinahanglang ma-sabtan nato kini. Ang maayong pagkaexplain alang sa obesity mao ang makatabang sa pagpakun-hod sa maong problema sa panimalay ilabina sa society.

Matud pa ni TANeLI Pirskanen uSA KA THAI-LANDeR nga usa sa akong classmate SA IYANg litera-ture study, “ang genetic ug environmental factor ang dako nga factor nga nagapatubo sa problema. unsa man kuno nga klase sa environmental factor ang mablamed nato alang sa kataas sa obesity prob-lem bisan pa sa mga bata ug mga hamtong? Ang obesity nagsugod kung ang nakaon nga energy mulapas sa kinahanglan. Kini nakit-an gumikan sa usa ka pagtuon niadtong 1970 ug 1994 didto sa uSA tungod didto man gayud ang daghan obese, pana-hon sa pagsaka sa energy sa 15% nga mao kini ang makapasaka sa obesity rates. buot pasabot, ang pagkaon sa mubo nga car-bohydrates apan taas sa energy-dense foods ang

Pagpugong sa timbang usa ka priority

may possibility sa dako nga impact sa obesity rates.

Ang uban niini, lack of exercise, ug sa klase sa trabaho, klase sa sakyanan ayong uban, talagsa nalang mulakaw, gasakay nalang permi ug walay exercise apan kusog ayo mokaon sa high energy-dense foods sam-tang kulang sa exercise nagapromote sa risk aron mahimong overweight ug obese.

Ang uso karonTungod niini, sumala

sa WHO report, moabot sa bilyones ka tawo ang naa sa obesity problem. ug mao ni ang hinungdan nganong ang sakit sa kasing kasing mao ang nag unang hinungdan sa kamatay ug nagasaka ang diabetes ug hypertension nga kaso.

Sulaye ang DL8 COM-PLeTe SeSSION NgA LIbRe ANg CONSuLTATION ug FRee THeRAPY ug guIDe SA PANgLAWAS. Ang DL8 atbang ra sa JeTTI gASO-LINe STATION SA LuMI-NARIAS ST, CAMAMAN-AN CAgAYAN De ORO CITY.

Kinahanglang ma-hibal-an nimo kung unsay ginakaon nimo. Kusog ka ba mokaon sa maka-palagsik nga pagkaon o ilimnon apan wala kaayoy trabaho o wala kaayo makapasingot. bisan pa ug kulang o mubo pa ang carbohydrates nga naa sa imong pagkaon apan taas nga klase sa pagkaon nga mao ang gitawag ug high energy-dense food ang imong favorito, mudako gihapon ikaw.

APAN AYAW KAbALA-KA, KAY hatagan nato kini ug pagtagad. Atangi ang maong sumpay.

Ang liso sa kalipay

ipasulod sa pultahan sa imong kasingkasing, makatagamtam ka ug kalipay. Wala kitay gahom pagbuot sa mga pang-hitabo nga moabot kanato, apan naa sa atong mga ka-mot ang pagdesisyon kung unsa ang atong reaksyon. Nganong pili-on ta man nga kita magmasulob-on nga pwede man ta magmalipayon?

Aduna kay katakos paghatag ug kalipay sa imong kaugalingon. Kay butang kini nga naa sa sulod sa imong kasing-

kasing, ug wala nag-agad sa mga panghitabo sa imong palibot. Ikaw mismo makahatag ug kalipay sa imong kaugalingon pinaagi sa pagbuhat sa maayong desisyon. Kay ang kalipay diha nagluklok sa imong huna-huna ug kabubut-on.

Sukwahi sa atong pagtuo, ang kapobrehon dili babag sa pag-angkon sa kalipay. Dili na kinah-anglan nga kita kwartahan o hitsura-an aron kita magmalipayon.

usahay naay mo istorya kanako nga si Talpolano o si Kulasa ni asenso na. Ang akong un-ang ipangutana: Malipayon ba siya? Kasagara sa tubag, dili. Dili segurado nga kung asenso ang tawo, malipayon siya. Ang asenso ug kalipay duha ka magkalahi nga butang.

Makapangutana ka: unsaon nato pagsungkit

sa kalipay nga molahutay? Ang tinuod nga kalipay diha makaplagan inig piko nato sa atong tuhod pagluhod atubangan sa atong ginoo nga si Je-sukristo.

Kung mahisgotan na gani ang ginoo, daghan ang mangyam-id. Nag-tuo sila nga ang kwarta, dungog, kasikatan mao ang nagdala ug kalipay.

Walay laing tubig nga makatagbaw sa atong kauhaw kundili ang gi-noo. Kung motuo ka sa Iyang mga pulong, sama ra nga imong gibisbisan ang liso sa kalipay nga imong gihawiran. Kung motuman ka sa Iyang mga sugo, ang gamut sa maong liso mo-ulbo.

Wala pay niinom sa buhing tubig nga ang na-higop suka sa kaguol. Inig surrender nato sa ginoo, ang kanhi liso sa kalipay mahimong hingkud ug kusgan nga puno-an!

FoR REnTResidentiAl House

at #226, Consolacion Village, Cagayan de oro City

P15,000.00/mo., semi-furnished, 300 sq.m., corner with carport.

Contact: Tes Padla, Tel. #: 858-28-86

BOC koleksyon sa Hunyo misaka taliwala sa mga batikosSinulat ni MANUEL ALEMAN

MISAKA ang koleksyon sa bureau of Customs (bOC) sa amihanang Mindanao sa unom ka bulan niining operasyon, kini ang na-sayran gikan ni Atty. Anjo Castigador, ang customs collector.

Matod ni Castigador nga ang mga pagbatikos sa media ngadto sa ilang buhatan wala kini maka-pamenos sa ilang kaikag aron ayuhon ang ilang

mga trabaho.Sa pakighinabi sa

Mindanao Daily balita, si Castigador magarbo-hon nga mibalita nga ang ilang koleksyon sa unom ka bulan misaka kung ikumparar ang koleksyon sa miaging tuig.

Dugang pa niya nga ang bag-ong nahitabong paglahugay sa mga kawa-ni tungod sa nahitabong anomaliya matod pa didto

sa Mindanao Container Port Terminal (MCPT) sa Tagoloan, Misamis Orien-tal maoy usa sa hinungdan nganong misaka ang ilang koleksyon.

Ang MCPT nga anaa nahimutang sa lungsod sa Tagoloan maoy pinaka-dako nga koleksyon-gen-erating sub ports, ingin pa ni Castigador.

Ingon pa ni Castigador nga ang ilang koleksyon-naglangkob sa ilang cash koleksyon performance

sa bulan sa Hunyo nga nakuha sa upat ka mga pantalan.

Asoy pa ni Castiga-dor nga mokabat sa P61, 483,324 ka pesos ang nakolekta sa bOC gikan sa pantalan sa Cagayan de Oro, ang MCPT nakaku-ha og P408,546,468.50 samtang ang Iligan City adunay koleksyon nga 11,639,640.

Sa kinatibuk-an, du-gang pa ni Castigador nga ang bOC koleksyon mokabat sa P481,869,432 ka pesos.

“Mi total kini nga gi basi sa ilang koleksyon versus target ni la sa Hunyo nga f inal ac-tual collection mao ang P481,869,432.60 ang col-lection target mao ang P459,000,000 og mi over kini sa P22,869,432.60 nga gibasi sa percentage nga 4.98 percent diin sa miaging tuig mikuha la-mang og P274,326,058.80 ang total increase mao ang P274,326,058.80 kon 75 percent,” matod pa ni Collector Castigador.

Kasinatian Biyernes, Hulyo 8, 20116 Mindanao

Balita

“True to Life Story” Tulo ka adlaw ako Kuya Sonny nga na-admit sa hospital og nakagawas ako dayon. Nangligid pa ang dugang panahon…pag-abot sa ika-tulong bulan, tungod kay nag-text2x nalang kami ni Beverly mao nagkasabot kami nga magkita didto sa dakbayan sa Cagayan de Oro aron dili kami makit-an sa iyang amahan. Me-check in kami sa usa sa mga lodg-ing house sa may Bulua area ug didto among gitagbaw ang tagsa-tagsa namong lawasnong kalipay…dili namo matukib ang among pagbinatiay kung diin daw sama kami sa halas nga nag-ikis-ikis sa ibabaw sa kama. Human niana, nanuroy kami sa may Night Café sa Divisoria aron manihapon. Dayon, mibalhin kami ngadto sa usa ka beach resort sa may Opol aron usab magpahangin-hangin ug samtang atua na kami sa maong lugar, kalit adunay upat ka tawo ang mi-signit kana-mong duha ni Beverly ug pugsanon nga gipasakay kami sa usa ka sakyanan. Gitaptapan ang among mga mata kuya ug pag-abot namo sa dapit diin didto kami gidala…atol gayud pagpulas sa taptap sa among mga mata, amo nalang nakita ang amahan ni Beverly kinsa simag kaayo ang mga mata ug suko kaayo nga mituktok kanamo. Gipalayo kanako si Beverly gani misinggit pa siya nga “Daddy ayaw pasakiti si Peter kay mahal kaayo nako siya”. Apan wala paminawa sa iyang amahan ang pakilu-oy ni Beverly, ug dayon gibastrok ako niya samtang ang iyang mga bodyguards igo na lamang mitan-aw sa gibuhat sa ilang amo. Gibiyaan ako nila sa maong lugar, maayo na lang nga adunay tawo ang naluoy kanako ug iya akong gidala sa tambalanan kuya. Samtang si Beverly, gidala sa iyang amahan lulan sa ilang sakyanan. Gipahibalo nako ang akong inahan pinaagi sa akong text aron masayod siya kalabot sa akong sitwasyon. Mao midali gilayon siya pagduaw kanako sa hospital. Samtang si Beverly, wala maka-reply niadtong higayuna tungod kay anaa paman siya atubangan sa iyang amahan diin dili niya mapagawas ang iyang cellphone gikan sa iyang bulsa. (May sumpay pa ugma,atangi mga igsoon ang dugang pa nga mga kulbahinam).

GUGMA’NG BUTA 5

TEXT2x, EyEbAll2x Dear Kuya Sonny. Tagua lamang ako sa pangalan nga Lynlyn, 19 years old, dalaga, maanyag usab, 5’7 ang height, ug ania mag-puyo sa Iligan City. If you could remember kuya, ako kadtong nagpa WANTED TEXTMATE sa imo. Adunay nag-text sa akong cell number, tingali siya usa na ka minyo kay lagi ang mga lalaki, magpaka-ulitawo man gihapon bisan og minyo na, Klaro man sab sa iyang edad nga 39 na. Actually nag-uyab na mi. Ako siyang gisugot kay maayo man gud siya, kada adlaw tagaan ko niya og load worth P100.00 pesos mao mabahinan sab og load ang akong mga sisters. Dayon, padad-an pa ako niya og allowance nga P4,000.00 per week, mag shopping dayon mi sa akong mga sisters, mao malipayon kaayo usab sila kuya. After three weeks sa among relasyon nga wala pa gayud kami sukad nagkita, nagkasabot kami nga mag eyeball2x, pagkita gyud namo kuya, bisan og 39 na siya apan morag 28 years old lang tan-awon tungod kay gwapo siya tapos hamis ug kutis plus the fact nga ulitawo pa man diay. Siya si Paul, 5’10 ang height ug ang iyang work usa ka department head sa dako nga kompanya diri sa Iligan. Gawas niana, aduna siyay duha ka Lotto Outlets usab. Salamat kaayo kuya sa imong WANTED TEXTMATE kay nagka-ila gayud kami ni Paul pinaagi sa imo. Kanimo Paul, I love you very much. Thanks Kuya Son. (Lynlyn)

Sa inyong entry, ayaw kabalaka kung dili ako maka-reply kaninyo tungod kana sa akong ka busy sa sinulatay. Kanang inyong gi-text ma-mantala ugma o sa sunod adlaw gikan pagkadawat niini…first come first serve basis.

Maayong adlaw Sir Sonny. Ang akong suliran mao ang kabahin sa akong ngalan nga grabi ka ngil-ad kaayo. Mao pa nga dili ako maayo og hitsura, du-gangan pa gayud sa akong ngalan isip akong real name nga “PANERO. ” Di ba pangit kaayo nga ngalan kana? Ambot nganong kana pa man nga ngalan ang gibunyag sa akong mga ginikanan nga unta ang uban nakong mga igsoon, nindot man og mga pangalan. Palihog Sir Sonny tambagi ako kung unsay pamaagi nga ma-ilisan ang akong real name. Please don’t publish my number to avoid more criticism from my end. (Panero)

tuBAG: Alang kanako, angayan nga ilisan kanang imong pangalan kay laksot usab kaayo nga real name. Aduna nay balaod kalabot niana nga kadtong mga tawo kinsa wala malipay o gi-ngil-aran sa ilang mga pangalan ang pwede na ilisan pinaagi sa buhatan sa Registry of Deeds. Kini nga balaod namugna sa milabay’ng LIMA ka tuig na. Dili na kinahanglan nga ipaagi pa sa korte kini, kundili deritso na ngadto sa naasoy’ng buhatan, wala nay kuskos balungos pa, ug wala nay gastuhon usab. Bueno, ang akong itawag kanimo mentras wala pa ma-ilisi, mao una ang name nga (Pan). Pan, adto-e na karon ang inyong buhatan sa Registry of Deeds anaa kana mahimutang sa City Hall. Kung ana ka nagpuyo sa lungsod, anaa kana diha sa inyong munisipyo. Daghan salamat.

ALANg SA IMONg KAAgI SA gugMA, TAMbAg SuLIRAN, gReeTINgS, WANTeD TeXTMATe ug HubAD SA IMONg DAMgO. ISuLAT, eXTeXT O e-MAIL.TM/GLOBE: 09359727899 uG TNT/SMART: 09462202141 l E-mail: sonnydavid2011@gmail.com

MAbASA SA INTERNET - http://www.businessweekmindanao.com

TAMBAG SULIRAN(Bisan unsa)

Ang kapitan sa barangay, klaro man nga usa ra gayud. Apan dinhi sa among barangay, ang asawa sa among kapitan, morag kapitan sab kay manginlabot man sa katungdanan sa iyang bana. Unsay pamaagi niini Panyero Sonny nga maputol na kining maong style sa iyang asawa kay napuno na ang among gantangan sa kaulit. Tudlo-e ko kay iya akong kauban nga kaga-wad sa amoa. Ayaw lang e-print akong number para walay samok ug mangalyas lang usab ako para walay magmahay. (Garry)

tuBAG: Mora’g dili ka kagawad sa inyo kay mangalyas ka pa man, panyero. Kagawad gani ta, isog ta. Unsaon nalang paglaban sa imong katawhan kung magtinalawan ikaw. Bueno, kamong mga kagawad sa inyong barangay, magsabot mo nga panahon sa inyong session, inyong e bring-out kini ngadto sa inyong kapitan kay siya man ang presiding officer aron masayod siya nga wala na kamo makauyon pa sa pagpanginlabot sa iyang asawa mahitungod sa gimbuhaton diha sa konseho. Sa ingon niana, iyang sultihan na dayon ang iyang asawa. Pwede unta magpa-pasar kamo og resolusyon kalabot niini apan ayaw lang una, hatagan lang ninyo og humani-tarian consideration tungod kay siya baya ang inyong presiding officer. Sigurado, badlongon gayud niya ang iyang asawa kay mo-apektar man kini kaniya. Salamat.

E-TEXT IMONG OPINYON UG PROBLEMA SA BARANGAY

Partisipasyon sa katawhan

worldwide ni!

MENSAHI NI KUYA SONNY DAVID: Ang inyong Kaagi sa Gugma, Text2x Eyeball2x ug Tambag Suliran mahimo kana ninyo e-text. Imong buhaton, bahinbahinon ug sumpaysumpayon ang messages sa imong sugilanon dayon e-send ka-lima o kaha labaw pa niana dependi kung asa taman kataas. Matag send ayaw palabihi og taas para dili ma “some texts missing.”

KapalaranBiyernes, Hulyo 8, 2011 7Mindanao

Balita

DAMGO: Gipaak daw ko sa iring (cat) unsay ni Kuya Son./09161319705.

KAHULOGAN: Adunay dili maayo nga sangpu-tanan. Dili maayo ang dagan sa kinabuhi.

000DAMGO: Akong damgo kuya son nadamgohan nako ang balay sa akong lola sa una/09352944943.

KAHULOGAN: Adunay pagkahugno niana sa negosyo. Dili mapadayon ang plano.

000DAMGO: Nagdamgo ko nga nagsakay ko og single motor samtang nag-ulan dayon nanga-on me og tam-is nga cake diin daghan me nagtabang sa pagpananga-on niini. Unsa ni Kuya/09262952582.

KAHULOGAN: Adunay kalampusan nga imong mapaabot. Sa negosyo, mabungahon. Sa gugma, nagkadugay-nagkalami.

000DAMGO: Sir Sonny, nagdamgo ko nga nangaligo mi og dagat dayon midako ang balod atua kami sa ilalom apan wala ko malumos ug nakatunga ako sa ibabaw/09265292783. KAHULOGAN: Aduna kay giplano nga dili madayon. Apan sa material nga bagay adunay imong mapaabot.

000DAMGO: Kuya Son nagdamgo ko nga nagninang ko ug bata sa bunyag sa among silingan, pag-abot namo sa simbahan ang akong anak mao man ang gibuyagan/09265292783.

KAHULOGAN: Kinahang ka og igong pasensya sa imong kinabuhi aron dili ka masugamak sa usa ka lalis ngadto sa imong isig katawo. Imong lig-onon ang kaugalingon nimo nga dili ka makapasakit sa pulong kay adunay umalabot nga masakitan sa imong estorya hayan kini mosangko sa panag-away.( Magkalma ka karong panahuna kay dali ka ra makakita og bingkil)

000DAMGO: Kuya son nagdamgo ko nga naibot akong ngipon ako ra usab ang nag-ibot niini, tapos walay dugo nga migawas/09167874032.

KAHULOGAN: Aduna kay kakulang o kaluya sa pagkab-ot sa imong giplano nga sa ato pa dili maayo ang dagan sa imong gihunahuna kay kini mapalpak.

KAHUlOGAN SA DAMGO

Tungod sa kadaghan sa atong texters sa greetings, Kahulogan sa Damgo ug Sinyales sa Kapalaran, hulata lang ninyo sulod ning semanahuna kay mamantala gayud inyong gi-texts.

GREETINGSWANTED TEXTMATE Kuya pki hanap mo aqo txm8 ung mahilig sa sexy, slim at maputi, I’m Trisha pala. Kanang16-20 lang. Greet daun ko sa NSLC Clan og kay YaTZ j.r. Tnx and more power!/09061943450.

000 Kuya greet kosa nagwork sa RTMI COM-POUND. Regardz q nemu gle love you. Dn gret sb nko kuya ang mga classmatez naku CPSC, Mambajao , Camiguin. We miss u girls see u soon. Kuya ned ko txm8 ho truly love me jst call ASSEL from Camiguin, kanang boy ha 20 above, kana buotan/09265856393.

000 Hai Kuya pwede ngau txm8 23 above boy kanang naay work dn mnghatag og load. I’m Sheng/09066440521.

000 Haig d morning kua son, grt lng q ni Norman Fernandez nga ngpuyo sa Villa Verde. Mai2x ni taga Butuan City/09352944943. Tnxxxxxxx.

000 Gdamwnt 2 togreet ol Cagadas Family, Pagaran Family, Acut Family and my Lola Ro-sario Alaba ug akng e grt silang kul 2gs, Kag-gingjr, robot, ug c akie, also 2 ol metal hordes specially ol BLACKDEATH METAL fans and vikingmet aldi. M. From Mr. Batimetal c do. Tnx kuya. JAHBLS!

000 hAi kuya son ngau ko txm8 30 pata-as/09352944943.

000 Good morning Kuya Sonny grt lng ko to all taga Elsalvador City, Mis. Or. especially to my bf KIM LAB’S then 2 my family au2 moh always from cutiechat.

000 Hllow kuya ngayu ko txm8 boy age 16-18 knang buotan, hitsuraan maldito pero jam-ming/09061048532. Hai kuya son ngau ko txm8 kanang 50 yrs young nga balo ug negosyanti/09066568113.

000 Hai kuya son, my name is Joyce looking 4 a guy dat willing to have relationship with me.. tnx kuya, just txt me 09161167685.

000 Helo kuya gd pm po, ako posi Jamaica hanappo aq ng txm8 28 above . Thank u po/09991762151.

000 Hi kuya son hnap me txm8 knang boy. I’m 26 yrs old and a single mom of Misamis Ori-entaL. Ds s my # 09066353230.

000 Gd pm Kuya son, akong e greet tanan tga Kinawe, Libona, Bukidnon ilabi na sa Obliosca Family, sial Tatay Opong, Mama Neneng, bb Wen2x, blen, cheng2x, ariel, Chrlyn, and joeni magdugo, Frm Susan Obliosca Caya-nong of Balulang cdo. Tnx and more power MDB/09051737669.

TM/GLOBE: 09359727899 • TNT/SMART: 09462202141

12,000 KA MGA DAMGO ANG MAHUBAD

SINyAlES SA KAPAlARAN

E-text ang imong birthday {bulan, pitsa ug tuig}. unsa imong gender {lalaki ka o babaye}. Asa ka gipanganak {balay ba o sa hospital}. Asa ikaw

karon nagpuyo {lungsod ba o sa syudad}

BIRTHDAY: March 24,1963, girl, house, nagpuyo ko sa syudad sa Ozamis.Thanks Kuya Son/09103681708.

KAPALARAN: Ang imong element mao ang FIRE. Imong lucky color mao ang RED. Ang imong kinaiya nga dili ka hilig mag-plano kay ang imong gusto deritso dayon buhaton tungod kay kanunay ka magdali. Gusto ka ensakto ka permi nianang orasa. Gusto nimo kanunay ka positibo sa imong pagabuhaton.Kung masayop ka andam usab ikaw moangkon sa kasaypanan. Tun-god kay dili ka hilig sa konkretong plano magka-anam ka wala imong plano.Kung ikaw mo-estorya, paminawon ka. Strong ka og baruganan apan naay panahon nga maging-ulawon ka pero mas daghan nga makig-atubang ka. Ang imong kahimtang, dali mosaka ug dali ra usab mokanaug...matingala ka imbis naarang-arang kana dayon ma-wala na sab. (Pahinumdom: Sugdi na nga usbon ang imong estilo nga dili ka hilig sa konkretong plano kay molambo ka)

000BIRTHDAY: September 13,1986, lalaki, balay, sa syudad nagpuyo. Mao na akong birthday Kuya Son/09462815392.

KAPALARAN: Ang imong element mao ang EARTH. Imong lucky color mao ang WHITE. Ang imong kahimtang mao ang kasangaran, sensetibo ka, ug kung mo-plano ka pulos klaro gayud. Matinud-anon ka, Moangkon usab ikaw sa imong limi-tasyon. Maayo ka mohunahuna sa mga plano. Naay kay batasan nga ang buhat maoy pasultihon-dili ang estorya maoy pabuhaton. Dili ka hilig nga mo-adventure. Tungod kay hilig ka og todo kayud, kini maoy makapalambo kanimo.

000 BIRTHDAY: Feruary 17,1978, babaye, balay, lungsod. Salamat Kuya/09994992209.

KAPALARAN: Ang imong element mao ang AIR. Imong lucky color mao ang PURPLE. Ang imong kinaiya makita ga-yud sa tanang panahon nga hilomon ka, apan lawom ka og dulot, gumikan niana ang mga tawo makaingon nga lisod ka sabton ug tugkaron. Matinabangon ka. Kung modesisyon ka magduhaduha ka mao nga mosipyat ka. Mahigugmaon ug maluloy-on ka. (Pahinumdom: Ayaw pagduhaduha kay aron mo-asenso ka).

SONNY DAVID

Kasayoran Biyernes, Hulyo 8, 20118 Mindanao

Balita

PLANTSADoc : Oy, nganong nasunog man ning imong dalunggan?Juan : Nag-ring man gud ang telephone samtang namalantsa ko. Ang plantsa maoy akong nahimong telephone.Doc: Nganong duha man lagi ka dalung-gan ang mikaging?Juan : Nanawag man gud og usab ang tawo, Doc!

NANGUHITKing : Pre, kada gabii kong gakuhiton sa akong misis!Kong : Ah, katsada ra ana, Bai!King : Unsay tsada nga tulo na man siya katuig nga namatay?

LOBOTKong : Attorney, tabangi ko kay mag-puli ko’g apelyido.Atty : No, probs pero dako kag gasto ana. Baliha na lang ang imohang apeliydo.Kong: Samot og kamaut Attorney kung akong balihon!Atty : Kay unsa man diay imong apilyedo?Kong : Lobot, Attorney.Atty. : Dili diay ka gusto og Tobol nga apilyedo?

Nasayod ka ba?Nasayod ka ba nga ang pagtambal sa COLON CANCER magade-pende sa diagnoses? Nasayod ka ba usab nga kung gamay o localize ang maong sakit, kini matangtang pa sa doctor pinaagi sa colonoscopy? (Gi-research ni Jay F. nacasaboG pinaaGi sa row-Joe s. Felicilda MeMorial cancer inForMation proJect)

NAG-INGON si LTO Regional Director Esteban Baltazar nga anaay mga ambu-lansiyang magakargahan og illegal nga mga druga. Mao ba Direct? Dawbe, unsa man dayon!

oOoIN fairness sa LTO, kaya kaayo nilang ha-rangon kana nga mga ambulansiya. Kung sa unsang paagi, depende na kana kanila?

oOoUSAHAY, ang pagpatuman sa balaod, de-pende lang kung kinsa kursonada. Dunay mga tigpatuman sa balaod nga molugkoy dayon ilabi na kung dili sila makaharong sa hitsura ug posisyon sa ilahang dakpunon.

oOoSA interview sa radyo, miingon si Director Baltazar nga iyang ipa-surveillance kanang mga taga-Wao LTO nga nag-operate diha sa nataran sa LTO regional office sa Bulua. Good idea Direc, apan nganong gisibya mo mang daan nga surveillance man kaha?

oOoTUNGOD kay gipahibalo mo man silang daan sa imong giplanong surveillance, posibleng sayawan ka lang nila og WAO-WAO-WAO KAMI to the tune of Wowowi. Hehehe!

oOoDSWD Region 10, nagahinan og kapin sa P270 million subsidy para sa small-time farmers and fisherfolk. Ang maong sapi nga alang sa Mayo ug Hunyo ning tuiga, nahurot na. Daw gikutkot sa piranha!

oOoDUNAY bag-ong tourist attraction karon dinhi sa Cagayan de Oro, kung kusog ang buhos sa ulan. Kanang parte sa national highway sa barangay Kauswagan, gawas gayod sa Rural Transit Mindanao compound. Diha ka makakita og mga sakyanan nga mag-iyahay og langoy. Dunay freestyle, no-style ug pina-utnga style.

Puntoni Fil Deo

Unsay kala-inan?

KatawatsiNi KHRISTHA RIVA ARFENE

Hong Kong ug China(Katapusan sa duha ka bahin)

Gi-research ni JANJAN S. FELICILDA

Unsay Ipasabot

LPA - Low Pressure Area

balaanong Pulong:Angay mahalon ug pasalamatan ang mga anak kay kung wala sila, wala usay mga inahan dinhi sa kalibotan.

Palihog basaha ang Col. 3:14-25)

Linog....!!!(Ikaduha sa upat ka bahin)

SUMPAY kini sa Phivolcs Earthquake Intensity Scale (PEIS) nga atong gisugdan paghisgot kagahapong adlawa. IV. Dili kaayo kusog, o MODERATELY STRONG Mabati kini sa daghang mga tawo sulod sa balay o building ug sa ubang mga tawo nga anaa sa gawas. Makapukaw sa mga tawo nga dili pa kaayo tulog. Ang virabration sama sa nagaaging dako nga truck. Medyo kusog ang pagtay-og sa mga butang nga nagbitay ug ang mga plato, baso, mga bin-tana ug mga pultahan motay-og. Ang mga salog ug bongbong nga kahoy mo’krekkkk’. Ang mga sakyanan nga nagpundo, hinay nga motay-og. Ang tubig sa containers kusog nga mobaludbalud. V. Kusog, o STRONG Mamatikdan sa daghang mga tawo sa sulod ug gawas sa balay o building. Makapukaw sa daghang mga tawo’ng natulog. Ang uban malisang ug modagan pagawas. Mamatikdan ang kusog nga pagtay-og sa kinabok-ang balay o building. Ang mga butang nga nagbitay kusog kaay-ong motay-og. Ang mga kubyertos sa pagka-on magkatag, magpingki ug ang uban mangabo-ak. Ang gagmay ug dili plastadang mga butang, mangahulog ug mangaligid. Ang mga liquid n ma-usik o moawas sa containers nga abyerto. Maklaro kaayo ang pagtuya sa mga sakyanang nakapundo. VI. Kusog Kaayo, o VERY STRONG Daghan kaayong mga tawo ang malisang; ang uban mangdagan sa gawas. Ang ubang tawo mawad-an og balanse sa lawas. Ang mga motor-ista daw naga-drive nga daw flat ang mga ligid sa ilahang sakyanan. Ang bug-at nga mga butang ug muwebles o furniture manglihok o kaha mabalhin sa laing pwesto. Ang gagmay nga mga kampana sa sim-bahan mobagting. Mo-crack ang wall plasters. Ang mga karaan o dili maayo pagkatukod nga balay ug ubang mga ginama sa tawo nga mga estraktura mangadaut. Dili kaayo apektado ang maayo pagkatukod nga mga estraktura. Mangahulog og mangaligid ang pipila ka mga bato gikan sa bakilid nga mga dapit. Klaro kaayo ang pagtay-og sa kakayohan. (Ipadayon ugma)

KUKANG(Kinsa unsa Kanus-a Asa ngano Gi-unsa)

ANG mga taga-Hongkong masdako og ac-cess sa kulturang western komparar sa mga taga-China. Ang mga taga-Hongkong adunay tanang kagawasan paghimo sa gusto nilang buhaton komparar sa mga taga-China. Ang Hongkong adunay free economy. Kung salapi ang pagahisgotan, ang Hongkong nagagamit sa Hongkong dollar samtang Yuan ang sa China. Sa pinulongan o language, gamay lamang sila og diperensiya. English ug Chinese ang official languages sa Hongkong, apan Can-tonese nga ininsik. Daghan sab ang nagapamulong og Canton-ese sa Chinese, apan labing popular language sa China mao ang Mandarin nga mao sa ang ilahang national language. Ang Hongkong anaa sa South Coast sa China . Ang mga utlanan sa China ug Hon-gkong mao ang Shenzhen City ug Guandong City. Ang China adunay utlanan sa 14 ka mga kanasuran. (Gi-research ni Janjan S. Feli-cilda gikan sa www.differencebetween.net)

PAMISAHelper : Padre, gi texan ko sa akong amo nga atoa ron sa abroad nga pamisahan kuno ang ilahang iro nga namatay.Pari: Inday, tawo ra intawon ang misa-han, Dili pwede ang iro.Helper : Na, unsaon man ani ron? Alang-alang og ibalik pa nako ning $10,000 nga gipadala nila para sa misa?Pari : Aw! Wala man ka mo-ingon dayon nga relihiyuso pud ning ilahang iro. Sige, dalha na dinhi!

KalamboanBiyernes, Hulyo 8, 2011 9Mindanao

Balita

VAW-CSAN FRANCISCO, Agusan del Sur – Ang 58 anyos nga si Mr. Vicente Claros Supino gisikop sa kapulisan sa kasong violence against women and children. Si Judge Dante Luz Viacrusis, kinsa maoy mimando pagsikop kang Mr. Supino, mirekomendar sa piyansang P24 mil alang sa maong kaso. Ang pagsikop gipahigayon sa Tropical Heights Subdivi-sion, Purok 1, Bayugan 2 ning lungsod sa San Francisco.

nAnGHAsiSURIGAO City – Gisikop sa kapulisan ang 24 nga si Josel Tandok Tugay, usa ka machine operator nga taga-Brgy Canlanipa ning dak-bayan. Nasayran nga samtang lango sa alak, milanit og 12 pulgadas nga kutsilyo si Mr. Tugay ug gihasi ang katawhan sa nasangpit nga barangay. Nakaagi ang patrolya sa kapulisan ug siya gisignit.

MotoRsiKloBAYUGAN City – Na-recover sa kapulisan ang abandonadong motorsiklong kinawat diha sa Purok 2A, Brgy Taglatawan ning dakbayan. Ang tag-iya nga si Lucena Obquia misugilon sa kapulisan nga ang maong motorsiklo gi-kawat gikan sa iyahang balay sa Purok 4, Brgy Taglatawan kaniadtong buntag sa petsa-5 ning bulana.

illeGAl CAMBlinGBUTUAN City – Kilid sa Garin Store, Purok 13A, Brgy San Vicente ning dakbayan, gisikop sa kapulisan ang 56 anyos nga swertres usher nga si Elecelia L Guibijar. Nakuha gikan kang Ms. Guibijar ang P210, 19 ka swertres ticket stubs, swertres tip, ballpen ug carbon paper. Siya gisikop nila ni Police inpector Jerome Villegas sa Regional Special Operation Task Group ug SPO4 Demetrio Castolo sa Butuan City Vice Control Section.

(Ang DateLine Caraga gisuportahan sa opisina nim P/Supt. Martin Mercado

Gamba, regional information officer sa Caraga PNP)

SMS PIA CARAGARegional Director Abner M. Caga, PIA 13

Dateline Caraga Hinipos nga ARJAY S. FELICILDA, Caraga bureau Chief

ARON matabangan ang LGUs pagmugna sa tag-sa-tagsa ka Human Re-source Management and Development (HRMD) Plan, ang DILG mipa-higayon og orientation mahitungod sa maong plano dinhi sa dakbayan sa butuan. Miabag sa kalihokan ang Agencia Española Para El De-sarrollo (AECID), ubos sa Strengthening Local Governments in the Phil-ippines (SLGP) Project.

oOoANG orientat ion on the Human Resource Management and De-ve lopment (HRMD)

Plan gitambongan sa mga tinugyanan sa 45 ka mga dakbayan ug kalungsoran sa Re-gion 13. Gipahigayon ubos sa Strengthening Local Governments in the Philippines (SLGP) Project, ang orientation gidumala sa Department of the Interior and Local Government, inabagan sa Agencia Española Para El Desarrollo (AE-CID). Tumong sa orien-tation ang pagpasabot sa kamahinungdanon sa HRMD Plan sa pag-padako sa productivity sa LGUs, ilabi na sa paghatud sa mga serbi-

syo nganha sa kaawhan.oOo

DPWH mipahimutang og vertical height con-trol structure sa Wawa bridge, bayugan City. Dugtong niini, gipahi-mangno-an ang mga tag-iya ug driver sa log haulers ug ubang dag-kong mga truck nga ang limitasyon sa height sa ilahang mga sakyanan ug kargamento 4.36 meters lamang. Kini nga limitasyon gisetar aron safe ang tanang mogami t sa Wawa bridge, ilabi na kay kin-ing maong tulay bag-o pang gitul-id. Tinguha usab sa DPWb nga ang nahisgutang estraktura dili madaut og dali.

AGUSAN del Norte – Mag-100 years na ang Nuestra Señora del Rosario diha sa lungsod sa Magallanes ning lalawigan sa Agusan del Norte.

Magallanes centennial suportado sa DOTSinulat ni ARJAY S. FELICILDA Caraga bureau Chief

Nag su go d n a ang Department of Tourism (DOT-13) pag-promote niini nga selebrasyon aron hugopan sa mga torista. Gipasabot ni DOT Caraga Director Leticia Tan nga pangtorismo la-

mang nga bahin sa cen-tennial celebration ang ilang atimanon tungod kay ang pangsimbahan na kalihokan, dumalahon man sa local government unit ug sa parokya. (uban sa report sa pia-caraga)

Maayong kadalanan, maayongkita sa katindahananSinulat ni ARJAY S. FELICILDA Caraga bureau Chief

Incorporated (BCCCIFI), misaad si Mayor Amante nga iyang pasugdan kini nga proyekto sa labing daling panahon aron dili mahasol ang mga mag-papatigayon, ilabi kung magdaut ang panahon nga sagad mosangpot sa paglunop sa kadalanan. Kini nga pamaagi, gi-toohan usab sa mayor nga makahagit sa bag-ong

BUTUAN City - Pag-ayo sa kadalanan, maoy usa sa mga pamaaging sagupon ni Butuan City Mayor Ferdinand Amante aron molambo ang pamati-gayon sa dakbayan. Atol sa tigom uban sa ginsakpan sa Butuan City Chamber of Commerce and Industry Foundation

mga imbestor pagbutang og negosyo dinhi sa da-kbayan. Sa maong okasyon, gipadayag sa ginsakpan sa BCCCIFI ang ilang ka-lipay tungod sa paspas nga paglambo sa ekonomiya sa dakbayan sa Butuan ubos sa pamuno-an ni Mayor Amante. (uban sa report sa butuan city pio/piacaraga)

MOSCAT nahuwasan sa problema sa school buildingMISAMIS Oriental – Gigamit na karon sa mga estudyante sa Misamis Oriental State College of Agriculture and Tech-nology (MOSCAT) ang bag-ong school building niini. Ang maong building gitukod sa kantidad nga usa ka milyon ka pesos gi-kan sa congressional fund

ni Representante Yevgeny Vicente B. Emano. Matud ni MOSCAT P r e s i d e n t R o s a l i t o Quirino nga kini nga kalamboan nakakibhang kaayo sa dugay na nilang problema sa kakulangon sa school buildings. Ang MOSCAT nagsu-god isip Claveria Munici-pal High School (CMHS)

kaniadtong 1963, uban sa 165 lamang ka mga estudyante ug lima ka mga magtutudlo. Pagka-1967, nahimo kining Claveria Nation-al Rural High School (CNRHS), pinasikad sa Republic Act No. 3781 ug na-state college sa 1983. (fil deo uban sa report sa moscat/pia-10)

Kalingawan Biyernes, Hulyo 8, 201110 Mindanao

Balita

SUDOKU

CROSSWORD puzzle

CIRCLE A WORDaBanteCaRlOCaBChikkadlsuglOBegmanewsinquiReR

istORyaJOBstReetpBapCsOpeppinOyakOpinOymug

selaplanaseOsymBianizetimOgwikipilinasyehey

ACROSS 2. Common people 9. _ hoc committee 11. Of old age 13. Side 15. Astral 17. 1992 PbA MVP 19. Self-esteem 20. African river 21. Knot of hair 22. Wrinkle 23. Infrequent 25. Pouch 26. Turner of music 28. boxing great 29. Woman’s name 31. Whim 33. Plaything 34. Region III province 36. Nay 37. Agreeable

DOWN 1. Gem weight 3 .Osmium symbol 4. Pounding device 5. Disentangle 6. Legal right 7. Everybody 8. Officiating priest 10. Unearth 12. Metallic element 14. Administrative 16. Malarial fever 18. Moral offense 22. Tra_ 23. Ariel or Jamie 24. black cuckoo 25. Rice bag 26 .Fried tortillas 27. Swamp 29. Old Italian currency 30. Charged atom 32. Regret 35. One

How to play the game?Fill in completely every rows, columns and diagonals of each puzzle without repitition of the same digit. Ang

miagi

Ang tubag sa miagi

CHESS PuZZLEChess puzzle No. 23

White to move mate in 2

Solution to Puzzle No. 22

1. Ne5 Ke3; 2. c3 Kd2; 3. Nc4+ Kxd3; 4. b4 Kxc4; 5. be2+ checkmate!

Giresearch ni Sonny G. David

AQUARIUS(Enero 20-Pebrero 18)Karong adlawa nindot ang imong pamahonpahon tungod kay makawat ka og kalipay.

PISCES(Pebrero 19-Marso 20)Ipakita ang imong kata-kos karon kay daghan ka og mabuhat tungod sa imong mga plano sa miaging adlaw. Mao kini ang imong panahon.

ARIES(Marso 21-ABRIL 19) Si mama nimo adunay iyang epamarayig tungod kay na-kadawat ka og kalipayan.

TAURUS(Abril 20-Mayo 20) Ang imong nahibaw-an ma-hitungod sa pangluto mao ang angayan para sa negosyo nimo.

GEMINI(Mayo 21-Hunyo 20) Adunay moduol nimo og mo-tanyag sa kaayuhan.

CANCER(Hunyo 21-Hulyo 22) Maayo kanimo karon ang pagsuroy sa sentro kay adunay motunol kanimo.

LEO(Hulyo 23-Agusto 22) Ayaw kabalaka kay ila pa karon. Sa sunod ikaw na sab.

VIRGO(Agusto23-Septiyem-bre 22) Ang negosyo dili maayo nga magsugod ka karon. Paabuta sa sunod adlaw.

LIBRA(Septiyembre 23-Ok-tobre 22) Adunay mohatod kanimo og maayong balita uban ang kalipayan.

SCORPIO(Octobre 23-Nobiy-embre 21) Romantiko ang imong kapikas karon tungod kay nadasig siya sa umaabot niyang kaayuhan.

SAGITTARIUS(Nobiyembre 22-Disyembre 21) Ugma imo na sab mao nga ayaw kaguol.

CAPRICORN (D isyembre 22-Enero 19) Adunay moabot nga bisita, areglaha sila kay adunay itunol kanimo.

Inadlaw'ng Horoscope

WIn & help: supporT GoVernMenT’s charITY proJecTs, supporT pcso

MAGIC ANGlE

MGA PANGINDAHAY NI MR. SUPERTRES

Maayo nga itumoy ang 0-1-2-3-4 unya take 2 sa 1-3-5-7-9 ug take 1 sa 0-2-4-6-8.Grabe nga doble nagsunod ang unom pero karong adlawa basin og makabawi na ta.Congrats!

Mr. Supertres

417: Pasakay

yESTERDAy’S MAGIC ANGlE

PCSO DRAW RESULTS (JULy 7, 2011)

10-45-41-02-06-55Jackpot Prize:Php30,000,000.00

01-02-48-13-18-46Jackpot Prize:Php53,556,944.40

30-34-07-03-04-29Jackpot Prize:Php14,490,316.80

33-05-27-30-31-10Jackpot Prize:Php6,550,248.60

11 a.m. - 2-2-64 p.m. - 3-2-99 p.m. - 5-6-8

11a.m. - 12-174p.m. - 08-229p.m. - 31-30

DRAW DATe: JuLY 7, 2011

6 55 84 3

June30- 816 - 624 - 430July 1 - 160 - 852 - 021July 2 - 836 - 661 - 190July 3 - 730 - 840 - 831July 4 - 924 - 803 - 270July 5 - 542 - 660 - 393July6 - 667 - 565 - 202

DATE 11 am 4 pm 9 pmSUERTRES RESUlTS

4-D - 9-9-7-4

aYaW kaLiMTi

SURE BaSTa RaMBLE

168

4

9

570

2-3

168

4

9

570

PLAYINGNuMBERS

2-3

147

08 09

698

7

9

KalipayanBiyernes, Hulyo 8, 2011 11Mindanao

Balita

Grabe ang double busa karong adlawa angayan lang nga makabawi na ta mao nga malipayon si Tom ug Jerry nga nakakita sa 7 ug 6 apan maldito kay gitaguan ang 5 ug 8 ug 4. Aha kaha ang 1 noh?

781 • 784

710 • 740712 • 742731 • 743

GREEN light is on for organ-ic fertilizer production

in Northern Mind-anao as the Depart-ment of Agriculture Regional Field Office – 10 through the Bu-reau of Soils and Water Management (BSWM) continue to establish community-based com-posting facilities in the different municipalities in the provinces. As of May this year, 119 community-based composting facilities were established in the region. Of which 47 sites were located in the province of Bukidnon; 22 in Misamis Oriental, 27 in Lanao del Norte; 20 in Misamis Occiden-tal and 3 in Camiguin. These facilities include 6.5 horse power por-table shredder; 15 kilos African Night Crawler; 2 units compost tea brewer; 3 units vermi bed with a dimension of 1M X 3 M and trichoderma compost fungus activator. The recipient’s counterpart includes the 500 square meter area for the build-ing of the shelter of the vermin. Engr. Ernesto Brampio, SWAC for Region 10 explained that based on the project monitoring conducted by BSWM together with DA’s Regional Soils Test-ing Laboratory (RSTL), 80 % of the existing composting facilities are producing organic fertilizer for distribution to farmers in their local-ity. However, 20% or 4 composting facilities are subject for retrieval and transfer to other qualified beneficiaries. In order to hasten the implementation of the project, a consul-tation was conducted and participated by the implementing Lo-

Aggie News Biyernes, Hulyo 8, 201112 Mindanao

Balita

Photo shows Engr. Ernesto Brampio (left photo) explaining to the participants (right photo) that 80% of the community-based composting facilities established in region 10 are now operational and producing organic fertilizers for the locality. photo by mgbs

Go Organic Fertilizer

cal Government Units (LGUs) from the prov-inces of Bukidnon, Misamis Occidental, Lanao del Norte and Misamis Occidental. The event enabled the participants to review the accomplishment and address issues encoun-tered during the imple-mentation of the project. This also identifies and strategizes mechanism that will fast tract the operation and adopt the new system for effective project implementation and monitoring. The daylong activity also allowed the partici-pants to further discuss the development of the project that will provide livelihood opportunities and can generate jobs for local and seasonal farmers. Likewise, it also empowers the farmers to produce their own organic fertilizer and opens chances as organic fertilizer producers. The campaign for use of or-ganic fertilizer restores the natural fertility of degraded soils through sustainable approach and will eventually sus-tain food production.# (mgbsta. elena)

DA-10 to conduct Skills Enhancement Training cum Info Officers’ Meeting

CAGAYAN de Oro City – The Re-gional Agriculture and Fisheries Information Division (RAFID) of the Department of Agriculture Regional Field Office 10 (DA-10) through the sponsorship of the National Meat Inspection Services (NMIS) will hold a Skills Enhancement Training cum Meeting this coming July 8, 2011 at Pearlmont Inn this city. As communication is one of the essential keys in the effective and efficient delivery of services to agricultural clienteles, the gather-ing particularly intends to serve as a venue for a refresher course on photography as well as a discussion on the strategies to be employed for the conduct of the Information Cara-van, which is tentatively scheduled October of this year in the island-province of Camiguin and an update on the various lined-up activities or events among the department’s at-tached bureaus and agencies, and also the provincial local government units. In doing so, DA-10 along with its

partners can collectively aid for the further advancement of information-dissemination initiatives that would capably notify its targeted benefi-ciaries of the different programs, projects or interventions that they can possibly avail. Expected attendees who will grace the event are the provincial informa-tion officers from the five provinces of the region at the same time the information officers or representa-tives from the following: Fertilizer and Pesticide Authority (FPA), Philippine Center for Post-Harvest Develop-ment and Mechanization (PHilMech), Quedan and Rural Credit Guarantee Corporation (QuedanCor), National Dairy Authority (NDA), Agricultural Training Institute (ATI), Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR), Philippine Coconut Authority (PCA), Fiber Development Authority (FiDA), National Irrigation Administra-tion (NIA), National Food Authority (NFA), Philippine Crop Insurance Corporation (PCIC), NMIS and DA. # (joanne l. olson, da-10)