minder stress door meer bevlogenheid - humancapitalcare · tien tips voor bevlogenheid 1. benut...
TRANSCRIPT
Minder stress door meer bevlogenheid
Prof. dr. Wilmar Schaufeli
2
Animal laborans
• Moeite
• Inspanning
• Opoffering
• ‘In het zweet uws aan-schijns zult gij werken voor uw brood’ (Genesis III: 19)
De Januskop van werk
Homo faber• Creativiteit
• Uitdaging
• Ontwikkeling
• ‘In en door de arbeid wordt demens tot mens’ (Karl Marx)
3
Ons werk verandert
Van Naar
• Fysieke arbeid
• Extern toezicht en controle
• Scheiding werk-privé
• Verticale structuur
• Individuele prestatie
• Monocultuur
• Gedetailleerde taakomschrijving
• Stabiliteit
• Ervaring
• Afhankelijk van organisatie
• Mentale en emotionele arbeid
• Zelfcontrole
• Werk en privé lopen in elkaar over
• Horizontale structuur (netwerk)
• Teamwork
• Diversiteit
• Vrije opdracht
• Continue verandering, flexibiliteit
• Innovatie, creativiteit
• Zelf verantwoordelijk
4
5
Het mentale kapitaal wordt steeds belangrijker.
Daarom hebben moderne arbeidsorganisaties niet
langer gezonde, maar “mentaal vitale” werknemers
nodig.
Psychologisering
De positieve psychologie legt zich toe op het
onderzoeken en bevorderen van het optimaal
functioneren van mensen (in organisaties).
De wetenschap verandert
6
Van burnout naar bevlogenheidEen persoonlijke noot
• Is that all there is?
• Hoe zit het met andere medewerkers?
1993 19981990
7
20112009
Employee engagement is big business
8
9
“Bevlogenheid is een toestand van opperste
voldoening bij werknemers, die gekenmerkt
wordt door vitaliteit, toewijding en absorptie”
Schaufeli et al. (2001)
Utrechtse Bevlogenheidschaal
• Vitaliteit
• “Op mijn werk bruis ik van energie”
• Toewijding
• “Ik ben enthousiast over mijn baan”
• Absorptie
• “Mijn werkt brengt mij in vervoering”
• Beschikbaar in 28 talen; zie www.wilmarschaufeli.nl
• Sinds 2013 in de NEA
• Vanaf 2015 in de EUROFOUND
Schaufeli et al. (2002, 2006)
11
Relatie met biografische kenmerken(Representatieve NL steekproef TNO, N = 4.000)
• Géén geslachtsverschil
• Verschil tussen beroepenHoog:
• ondernemers
• managers
• boeren
• artiesten
• leerkrachten
Smulders (2006)
Laag:
• productiemedewerkers
• politieagenten
• ICT-werkers
• verpleeghuismedewerkers
• winkelpersoneel
12
ACTIVATIE
DEACTIVATIE
PLEZIERIGONPLEZIERIG
Naar Russell (2003)
TEVREDEN
WERK-
VERSLAAFD
OPGEBRAND
BEVLOGEN
13
Salanova, del Libano, Llorens & Schaufeli. (2013)
14
Bevlogenheid is goed voor werknemers
Lichamelijk
• Stress-reactiviteit (Langelaan et al. 2006)
• Hartactiviteit (Seppälä et al., 2012)
• C-reactief proteïne (Ugucji et al., 2015)
Mentaal
• Depressie (Hakanen & Schaufeli, 2012)
• Psychosomatische klachten (Schaufeli, Taris, van Rhenen,
2008)
• Slaapkwaliteit (Kubota et al., 20l1)
Gedragsmatig
• Werkvermogen (Airila et al. 2012)
• Initiatief nemen (Salanova & Schaufeli, 2008)
• Innovatief gedrag (Hakanen et al., 2007)
15
Bevlogenheid is goed voor organisaties
Arbeidsuitval
• Ziekteverzuim (Schaufeli et al 2009)
• Personeelsverloop (Schaufeli et al., 2006)
Prestatie
• Klanttevredenheid (Salanova et al. 2005)
•Fouten- en ongevallen (Prins et al., 2009; Nahrgang, 2011)
• Arbeidsprestatie (Halbesleben & Wheeler, 2008)
Bedrijfsresultaat
• Financiële opbrengst (Xanthopoulou et al., 2008)
• Productiviteit (Harter et al, 2006)
• Winst (Harter et al, 2006)
16
Bevlogen vs. niet-bevlogen
152 organisaties; 32.394 afdelingen; 955.905 werknemers
Gallup (2010)
Ziekteverzuim Bedrijfsongevallen Kwaliteit (defecten)
Klanttevredenheid Produktiviteit Winst
- 37%
- 49%
- 60%
+12%+18% +16%
17
-
+
Persoonlijke
hulpbronnen
-
Schaufeli, et al. (2004, 2009); Hakanen et.al. (2006, 2008); Korunka et al. (2009); Llorens et al (2006); Salanova et al. (2009)
Energiebronnen
Individuele- en
organisatie
uitkomsten
Bevlogenheid
+
+
StressorenBurnout
+
-
-
18
Het JD-R model
Stressoren
Burnout hangt samen met …
• … werkdruk
• … emotionele belasting
• … verstoorde werk-privé balans
• … conflicten op de werkvloer
• … rolproblemen
• … toekomstonzekerheid
• … reorganisaties
• … onduidelijke takenSchaufeli, & Taris (2014)
Kwantitatief
Kwalitatief
Organisatie
19
Energiebronnen
Bevlogenheid hangt samen met …
• … regelruimte of autonomie
• … afwisselend en verantwoordelijk werk
• … waardering
• … sociale steun en coaching
• … feedback over prestaties
• … leer- en ontwikkelingsmogelijkheden
• … participatie in de besluitvorming
• … rechtvaardigheid
Schaufeli, & Taris (2014)
Werk
Groei
Organisatie
Sociaal
20
Persoonlijke hulpbronnen
Bevlogenheid en burnout hangen samen met…
• … emotionele stabiliteit
• … extraversie
• … optimisme en zelfvertrouwen
• … eigen effectiviteit (self-efficacy)
• … flexibiliteit en aanpassingsvermogen
• … prestatiemotivatie
21
Xanthopoulou (2011)
Bevlogen leiderschap
Leiderschapsstijl “Inspireren”
- Stimuleert talentontwikkeling
- Enthousiasmeert voor plannen
- Benadrukt de zin van het werk
Leiderschapsstijl “Versterken”
- Geeft vrijheid en verantwoordelijkheid
- Moedigt geven eigen mening aan
- Delegeert effectief/ stuurt op resultaat
Leiderschapsstijl “Verbinden”
- Moedigt samenwerking aan
- Zorgt voor gezamenlijke doelen
- Vermindert frictie in het team
Groei
Verbondenheid
Autonomie
22
Energiebronnen Bevlogenheid
+
StressorenBurnout
+
Individuele- en
organisatie
uitkomsten
+
-
Bevlogen
leiderschap
Schaufeli (2015)
Persoonlijke
hulpbronnen
23
Leiderschap in het JDR-model
--
-
+ +
+
+
+
Interventies
Curatie Preventie ‘Amplitie’
24
Organisatie-gerichte aanpak
• Goede communicatie & informatievoorziening
• Groei- en ontwikkelingscultuur
• Management Development
• Loopbaanontwikkeling
• Heldere functieomschrijving
• Taakherontwerp
• Vergroten van energiebronnen
• Regelmatig medewerkersonderzoek Schaufeli & Salanova (2007, 2008)
25
Cultuur&
communicatie
Strategie &
structuur
Taak-&
functieontwerp
Team-gerichte aanpak
• Participatie in besluitvorming
• Taakverrijking
• Vergroten van de autonomie
• Constructieve conflictoplossing
• Verbeteren van het teamklimaat
• Steun van collega’s
• Coaching door leidinggevende
Schaufeli & Salanova (2007, 2008); De Geus e.a. (2004)
26
Samenwerking
&
teamklimaat
Individu-gerichte aanpak
• Self-monitoring
• Doelen stellen
• Cognitieve technieken
• Positieve emoties
• Persoonlijke effectiviteit
• Prosociaal gedrag
• Life-style en gezondheid
• Goede werk-privé balans
27
Tien tips voor bevlogenheid
1. Benut zoveel mogelijk je eigen talenten en volg je dromen en passies
2. Zorg voor een goede balans tussen werk en privé
3. Focus niet alleen op resultaat maar ook op je persoonlijke ontwikkeling
4. Wees optimistisch; denk in mogelijkheden in plaats van problemen
5. Help en steun anderen op het werk, wees coöperatief
6. Vraag regelmatig feedback van anderen; blijf in gesprek met je baas
7. Zorg goed voor je lijf; bewegen, slapen en ontspannen
8. Stel jezelf uitdagende, maar wel realistische doelen
9. Neem initiatief, benut de mogelijkheden die het werk biedt
10.Hou het werk uitdagend, ook voor de toekomst
28
Contact
Academisch: www.wilmarschaufeli.com
Consultancy: www.3ihc.nl
Self-help tool: www.gripwerkt.nl
29