mining blog

ЭРГЭЛТЭТ ӨРӨМДЛӨГИЙН МАШИНЫ АЖЛЫН ХЭСЭГ,

ЭД АНГИУД, ТЕХНИКИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ

1. Огтлогч хошуутай эргэлтэт өрөмдлөгийн машины өрмийн хэрэгсэл

Энэ хошуу нь чулуулгийг бутлахын зэрэгцээ өрмийн нунтгийг шнек рүү эрчим хүчний бага зарцуулалттайгаар дамжуулж түүний гаргалтыг эрчимжүүлэх үүрэгтэй.Огтлогч хошуугаар f<7 бат бэхтэй чулуулагт өрөмдөхөд өрөмдлөгийн техник эдийн засгийн үзүүлэлт өндөр хэмжээнд хангагддаг (2 дугаар хүснэгт, 3, 4, 5 дугаар зураг).Огтлогч хошууг огтлогч ирмэгийн хэлбэр, хутганы байрлал, далавчны тоо, хатуу хайлшийг бэхлэх аргаар нь тус тус ангилдаг.

Огтлогч ирний хэлбэр болон байрлалаас хамаарч өрмийн хошуу нь тууш иртэй (мөрөгцөг шатлалгүй хэлбэртэй), тасалдсан иртэй (мөрөгцөг нь шаталсан), олон шаталсан иртэй (мөрөгцөг нь мөн шаталсан) гэж ангилна.

Далавчны тоогоор нь хоѐр далавчтай, гурав ба дөрвөн далавчтай, хутганууд нь тойрч байрласан гэж ангилагдана.Хоѐр далавчтай хошуу ихэвчлэн үргэлж бэхлэгдсэн иртэй байх бөгөөд шнекэн цэвэрлэгээтэй тохиолдолд цооног бүрхэлтийн коэффициент хамгийн бага байдаг.Ан цавтай чулуулагт гурван далавчтай хошуу хэрэглэх нь илүү тохиромжтой.Дөрвөн далавчтай болон тойрон байрласан иртэй хошуунууд нь цооног бүрхэлтийн коэффициент өндөртэй бөгөөд хийн үлээлттэй өрөмдлөгт тохиромжтой.

Хатуу хайлшин ирийг бэхлэх аргаар нь хана буюу хөвөөгөөр суулгасан иртэй, сольдоггүй шүдтэй, сольдог шүдтэй гэж ангилна.ВК маягийн туузан болон ТЗ маягийн савхан–ширхэгт хайлшаар ирийг хийдэг.

Зөөлөн чулуулагт зориулсан хошуу.Зөөлөн чулуулагт өрөмдлөг хийх үндсэн зарчим нь мөргөцөгт өндөр хурдтайгаар өрмийн хошууг өгөхөд оршино.Энэ тохиолдолд өрөмдлөгийн хурд чулуулгийг бутлах боломжоор бус өрмийн нунтаг гаргах ажиллагааны эрчимжилтээр хязгаарлагдана.Иймд өрмийн нунтгийг цооногоос гаргах ажиллагаа нь эхний асуудал болох бөгөөд мөргөцөг – өрмийн хошууны харьцах шугамыг багасгах нь удаах асуудал болдог.Иймээс хутга нь 10мм болон түүнээс илүү гүнээр зоргодсыг томоор хуулдаг тул хошууны их бие болон хутгыг элэгдэлтээс дээд зэргээр хамгаалах шаардлага гардаг.

2 дугаар хүснэгт

www.zaluu.comwww.zaluu.com

Огтлогч өрмийн хошууны параметрүүд

Үзүүлэлтүүд

Өрмийн хошууны төрөл

РДМ-160Ш

1РД-190

1РД-215.9

3РД-215.9

РД-243

1РД-244.5

2РД-244.5

3РД-244.5

4РД-244.5

5РД-244.5

РД-244.5И

РД-269.9Э

РД-269.9

1РД-269.9

РД-280

Цооногийн диаметр, мм

160 190 216 216 243 245 245 245 245 245 245 270 270 270 280

Шүднүүдийн байрлал

2 да-лавчит

4 да-лавчит

4 да-лавчит

4 да-лавчит

4 да-лавчит

4 да-лавчит

2 да-лавчит

4 да-лавчит

3 да-лавчит

4 да-лавчит

4 да-лавчит

3 да-лавчит

3 да-лавчит

4 да-лавчит

4 да-лавчит

Шүдний төрөл

ШБМ-1С

И-902 РК-8Б РК-8Б РК-8Б РК-8Б ШБМ-2С

РК-8Б ШБМ-2С

РК-8Б И-90В ШБМ-2С

ШБМ-2С

ШБМ-2С

РБ-1Э

Огтлолын шугамын тоо

4 8 8 8 8 8 8 8 7 8 8 7 7 8 9

Өрөмдлөгийн

хурд, м/мин:

-механикийн

-техникийн

<2.2

<0.9

<1.2

<0.7

<1.2

<0.7

<2.5

<1.5

<1.5

<0.6

<1.2

<0.7

<1.5

<0.9

<1.5

<0.9

<2.0

<1.2

<2.0

<1.0

<2.0

<1.2

<1.05

<0.47

<1.5

<0.9

<1.5

<0.9

<1.5

<0.9

Чулуулгийн бат бэх

<7 <7 <7 <7 <7 <7 <4 <7 <7 <7 <7 <7 <7 <7 <7

Их биений эдэлгээ, м

<2000 <3000 <3000 <3000 <2000 <3000 <2000 <3000 <2000 <2500 <3000 <3000 <2000 <3000 <3000

Шүдний зарцуулалт, шир./м

0.012 0.02 0.02 0.03 0.03 0.03 0.03 0.03 0.03 0.03 0.03 0.035 0.032 0.035 0.03

Масс, кг 4 18 22 15 25 29 18 21 19

28

21 25 30


Дундаас бага бат бэхтэй чулуулагт зориулсан хошуу.Үндсэндээ хатуу хайлшин тууш иртэй байдаг.Гол дутагдал нь огтлогч хэсгийн урт бага тул тэнхлэгийн дарах хүч бага болдог, мөн жигд бус элэгддэгт оршино.

3 дугаар зураг. РДМ–160Ш төрлийн огтлогч өрмийн

хошуу: 1–их бие; 2–шүд; 3–тууш ир

Цооногийн мөргөцөгт чулуулаг бутлахад зарцуулах эрчим хүчийг бага байлгах зорилгоор шаталсан ирийг (РК–4М өрмийн хошуу) хэрэглэх бөгөөд энэ нь хошууны тогтворжилтыг нэмэгдүүлж, нягт мөргөцгийг амархан эвддэг. Энэ өрмийн хошуу нь ОХУ–ын ЭТУИС–д СВБ2–23–03М2 хошууны өрөмдлөгийн ажлын үр дүн, туршилтанд үндэслэгдэн зохион бүтээгдэн хэрэглэгдэж байгаа хошуу юм.

Тус хошууны онцлог шинжүүдийг доор авч үзье.

Их биеийг сүүлнээс салгаж болдог нь түүний ашиглалтын хугацааг уртасгахад чухал нөлөөтэй. Их бие дэхь огтлогч ирний элэгдлийн хэмжээ хязгаарын утгандаа хүрсэн үед зөвхөн их биеийг сольдог ба ингэснээр сүүл нь 5–6 их биенд ашиглагдах боломжтой;

Огтлогч ирний шаталсан хэлбэр нь түүний ажиллагааны тогтвортой байдлыг нэмэгдүүлж, мөргөцгийг үргэлж маягаар ухдаг зарчмыг шатлан ухах зарчимд шилжүүлсэн;


Далавчнуудын үзүүр хоорондын зайг 30мм хүртэл нэмэгдүүлсэн нь мөрөгцөгтэй харьцах шугамыг багасгаж мөргөцөгт өгөх хувийн даралтыг нэмэгдүүлсэн;

Хийц энгийн.Тухайн нөхцөлд бэлтгэх боломжтой тул өргөн нэвтэрсэн.СВБ2–23–0ЗМ2 (НПИ–2) хошуутай харьцуулбал өрөмдлөгийн механик хурд 1.2 дахин илүү байдаг байна.

Огтлогч ир нь хатуу хайлш бөгөөд элэгдэхээр нь түүнийг ирлэж байх ѐстой.

Харьцангуй бат бэх өндөртэй чулуулагт зориулагдсан хошуу.Хамгийн өргөн тархсан энэ төрлийн сольдог шүдтэй хошуу бол НПИ–6 юм.Энэ хошуу нь Новочеркасскийн Политехникийн дээд сургуулийн бүтээл бөгөөд СБР–160 өрмийн машины хамт үйлдвэрлэгддэг.f6 бат бэхтэй чулуулагт 160мм диаметртэй цооног өрөмдөх зориулалттай. Конус хэлбэртэй, гурван далавчтай их биенд тусгай хийцийн солих боломжтой огтлогч шүднүүдийг суулгана. Үзүүр хэсгийн 60, хажуугийн 45, уг хэсгийн 90 шүд бүхий иж бүрдэл хошуугаар 5000 уртааш метр цооног өрөмдөн туршсан байна. Гурван далавчтай хийц нь ан цавархаг массивт цооног өрөмдөхөд зориу–лагдсан болно.Тус хошууны үндсэн дутагдалтай тал нь үнэ өндөр, мөргө–цөгтэй харьцах шугам урт байдаг нь чулуулгийг эвд–лэх ажиллагаанд нөлөөлдгийн зэрэг–цээ цооног бүрхэл–тийн коэффициент өндөр байдгаас хамааран өрмийн нунтгийн хөдөл–гөөний эсэргүүцэл их байна.


4 дүгээр зураг. ЭТИУС–ийн огтлогч өрмийн хошуу:

а–РК–4М; б–7РД–160Ш; в–8РД–160Ш; 1 – сүүл; 2 – сольдог их бие; 3–чагт;

4–РК–8Б төрлийн шүд

Энэ өрмийн хошуу нь Сибирийн болон Монголын ил уур–хайнуудад хэрэг–лэгдэх боломжтой.

Зарим хошуунд харилцан адилгүй хийцтэй сольдог шүд хэрэглэдэг.Эдгээр нь РК–8Б шүдтэй 8РД–160Ш ба 10РД–160Ш өрмийн хошуу, ШБМ–1–103А шүдтэй КБЛ–160Е өрмийн хошуу байна.

Огтлогч хошуу РДМ–160Ш (3 дугаар зураг) өрмийн хошуу нь профессор М.М.Протодъяконовын ангиллаар f=5–7 хүртэл бат бэхтэй конгломератын бүтэцтэй массив, цемент бүхий хайрга, аргиллит, алевролит чулуулагтай массив, нэг төрлийн элээх чанартай болон элсэн чулуулагт цооног өрөмдөхөд хэрэглэгдэнэ.

РДМ–160ш огтлогч өрмийн хошууны их биеийг сайжруулсан гангаар цутгаж

хийсэн бөгөөд их биенд нь огтлогч ир бүхий ШБМ2с–1–1–04 төрлийн 4 ширхэг шүдийг суулгасан байдаг.Мөн их биений элэгдлийг бууруулах, өрөмдлөгийн ажлын үр дүнг дээшлүүлэх зорилгоор их биений хоѐр хажууд хатуу хайлшин тууш ир суулгана.Шүднүүд их биендээ үрэлтийн хүчний үйлчлэлээр суусан байдаг ба ир нь элэгдэхэд хялбархан сольж болно.Шүднүүдийг их биенд суулгахдаа цооногийг шатлаж ухах зарчмыг мөрдлөг болгож өрмийн хошууны диаметрийн хэмжээнд тодорхой дараалалтайгаар байрлуулдаг.Шүднүүдийн чулуулагтай үүсгэх үрэлтийг бууруулах, тогтворжилтийг нэмэгдүүлэх зорилгоор тэдгээрийг эргэлтийн радиусад нь тодорхой өнцгөөр налуу суулгана.

Энэхүү өрмийн хошууны хийц дараах онцлогтой.

Мөргөцөгтэй харьцах шугамыг багасгахын тулд шүдний тоог дөрвөөр хязгаарласан;

Огтлолын тор нь 3 шугамаас бүрдэнэ;

Цооногийн диаметрийг найдвартай хадгалахын тулд дотор талд байрлах 2 шүдийг хослуулдаг.

Шүднүүдийг их биений диаметрийн хэмжээнд дараах өнцгөөр налуу суулгана.

энд: огтлогч шүдний ирний цухуйлт, мм;


огтлогч шүдний ирний урт, мм;

огтлолын радиус, мм.

Ийм шүдийг бөмбөлөгт өрөмдлөгийн машинд зориулсан хошуунд ч тавьж болно.1РД–244.5 өрмийн хошууг f≤7 бат бэхтэй чулуулагт хэрэглэдэг.Энэ нь угсардаг цутгамал их бие, РК–8Б маягийн найман шүд, чагтаар холбогддог сүүлнээс бүрдэнэ.3РД–215.9 ба 3РД–244.5 өрмийн хошуунууд нь чийг ихтэй чулуулагт шнек–хийн цэвэрлэгээтэй цооног өрөмдөх, олон жилийн цэвдэгтэй чулуулагт хийн цэвэрлэгээтэй өрөмдөх, мөн f≤7 бат бэхтэй чулуулагт тэсэлгээний цооног өрөмдөхөд тус тус хэрэглэгдэнэ (5 дугаар зураг).

Шнекэн өрмийн бүрэлдэхүүн нь (6 дугаар зураг) өрмийн хошуунд эргүүлэх момент дамжуулах болон цооног цэвэрлэх үүрэгтэй.Энэ нь шнекүүдээс тогтоно.Шнек нь туузан ганг гадуур нь ороож гагнасан ороомог дэл бүхий төмөр хоолой, толгой, сүүлнээс бүрдэнэ.Шнекүүд нь хоорондоо толгой, сүүлний хөндлөн нэвт нүхэнд орох чагтаар холбогдоно.

Мөн ийм аргаар бүрэлдэхүүний сүүл нь дээд эргүүлэгчийн холбогчтой, толгой нь доод өрмийн хошуутай холбогдоно.Шнек–хийн цэвэрлэгээний зориулалттай штанг нь хоорондоо эрээсэн холбоостой байдаг ба ороомог дэл нь янз бүрийн алхамтай байна.

Шнекэн өрөмдлөгийн машинд үндсэндээ гурван төрлийн штанг хэрэглэдэг бөгөөд тэдгээрийн дэлний гадаад тойргийн диаметр 107…155мм, урт нь 1800…8190мм, масс нь 20…270кг байдаг.

Чулуулгийн элээх чанар, бат бэхээс хамаарч штанг 3…4 мянган метр тэсэлгээний цооног өрөмдсөний дараа ашиглалтын хугацаа нь дуусдаг.


5 дугаар зураг. Үлээлттэйгээр цооног өрөмдөх огтлогч өрмийн хошуу:

а–3РД 215.9; б–1РД244.5; в–3РД244.5; 1–сүүл; 2–сольдог их бие; 3–ШБМ2С төрлийн сольдог шүд; 4–холбох сүмбэ; 5– хошууны их бие


6 дугаар зураг. Эргэлтэт өрөмдлөгийн машины шнек: а –тууш хэлбэрийн дэлтэй;

б– тэгш өнцөгт ирмэг бүхий дэлтэй; в–догол хэлбэрийн ирмэг бүхий дэлтэй; г–туузан; д–хоолойдоо нүхтэй; е–хэсгүүдээс бүрдэх

дэлтэй; 1, 4–сүүл;

2–хоолой; 3–спираль

Эдгээр өрмийн хошуу, штангуудыг Карпины машины үйлдвэрт болон хэд хэдэн судалгааны хүрээлэнгийн дэргэдэх туршилтын үйлдвэрт үйлдвэрлэдэг.

2. Кинематик схем, араан дамжуулга, гол, өнхрөх холхивч

СВБ–2М өрөмдлөгийн машины хувьд өрмийн бүрэлдэхүүний эргэлтийг

цахилгаан хөдөлгүүр 2–ээс холбох муфт 3 ба хоѐр шаталсан редуктор 4–оор дамжуулан өгнө.Харин өрмийн бүрэлдэхүүнийг мөргөцөгт өгөх өгөлт нь фрикцион салах үед өөрөө буух эргүүлэгчийн массын үйлчлэл болон нэмэлт хоѐр гидроплунжер 1–ийн үүсгэх хүчээр хийгдэнэ (7 дугаар зураг).

СБР–160А–24 өрөмдлөгийн машинд цахилгаан хөдөлгүүр 1–ээс эргүүлэгч 3–ийн редуктор 2–оор дамжуулан өрмийн бүрэлдэхүүн 5–д эргэлтийг өгнө.Цахилгаан хөдөлгүүрийн хос туйлуудын холболтыг солих замаар эргэлтийн хурдыг өөрчлөн хэд хэдэн хурдаар ажиллуулах боломжтой.Эргүүлэгч 3 нь өрмийн бүрэлдэхүүн 5–тэй патрон 4–оор холбогдоно.Өрмийн хэрэгслийг мөргөцөгт өгөх болон угсралтын үед дээш доош шилжүүлэх ажиллагаа өгөлтийн канатан механизм 6–ын тусламжтайгаар гүйцэтгэгдэнэ (6 дугаар зураг).

9, 10 дугаар зурагт СБР–160А–24 өрөмдлөгийн машины эргүүлэгчийн хоѐр шаталсан редукторын болон гинжин явах ангийн хөтлүүрийн схемийг үзүүлэв.


7 дугаар зураг. СВБ–2М өрөмдлөгийн

машины эргэлт–өгөлтийн

механизмын кинематик схем


8 дугаар зураг. СБР–160А–24 өрөмдлөгийн машины эргэлт–өгөлтийн механизмын

кинематик схем


9 дүгээр зураг. СБР–160А–24 өрөмдлөгийн машины эргүүлэгчийн 2 шаталсан редукторын кинематик схем

10 дугаар зураг. СБР–160А–24 өрөмдлөгийн машины гинжин явах ангийн хөтлүүрийн кинематик схем



СБР–160А–24 өрмийн машины гол ба араат голууд

Зураг дээрх тэмдэглэгээ

Эд анги Нэг

машинд байх тоо

Гангийн марк

Нэг эд ангийн

масс, кг

Диаметр, мм

Урт, мм

22

дугаар

зураг

7

Араат гол

Z=22; m=5

1 40Х 20.5 121.24 383

23 дугаар зураг

17 Z=13; m=4

2 12ХН3А 14.2 63.3 582

16 Z=14; m=6

2 12ХН3А 10.9 100.5 314

5 Z=13; m=10

2 40ХН 20.9 75 326

12 Гол 2 40ХН 26.5 120 422 8 Гол 2 40ХН 82.3 140 710

4 дүгээр хүснэгт

СБР–160А–24 өрмийн машины араанууд


Эд анги

Нэг машинд орох тоо



масс, кг

Шүдний

тоо

z

Модуль

m, мм

22

дугаар

зураг

9

Араа

1 40Х 6.5 26 4 8 1 45 14.8 54 4

3 1 45 25 76 5


9 2 40ХН 13.2 65 4 13 2 12ХН3А 17.8 61 6 4 2 40ХН 59.8 39 10 2 2 12ХН3А 18.7 16 12

18 2 12ХН3А 67.3 30 12


СБР–160А–24 өрмийн машины өнхрөх холхивчууд


Холхив–чийн

дугаар

Нэг машинд байх тоо

Нэг холхивчийн

масс, кг

Хэмжээс, мм

d D B T

22 дугаар

6, 10 7612 2 3.0 60 130 46 48.5 1, 5 8318 2 3.9 90 135 Н-50 –


зураг 2, 4 218 2 2.2 90 160 30 –


7, 10, 11

312 8 1.7 60 130 31 –

3, 6, 14 42 315 8 3.8 75 160 37 – 1, 15 42 224 4 6.6 120 215 40 –


СВБ–2М өрмийн машины цахилгаан хөдөлгүүрүүд

Үзүүлэлт Эргүүлэгчийн Гидросистемийн

насосны

Явахын буюу эргүүлэгчийн

лебедкийн Төрөл АО2–81–4М302 АО2–41–4 АО2–62–4 Чадал, кВт 40 4 17 Эргэлтийн давтамж, с-1

23.3 25 24.7

Тоо 1 1 1


СБР–160А–24 өрмийн цахилгаан хөдөлгүүрүүд

Үзүүлэлт Эргүүлэг–

чийн Тосны

станцын Компрес–

сорын

Гинжит явах

ангийн

Өгөлтийн механиз–

мын

Вентиля–торын

Төрөл АО2–92–8/6/4У3

4А100L–4У3

АО2–72–4У3

4АС200L–6У3

АОС2–72–4У3

АОЛ11–4У3

Чадал, кВт

55 41 30 28 30 0.6

Эргэлтийн давтамж, с-

1 12.5/17/25 24 25 15.3 25 25

Тоо 1 2 1 2 1 1 Масс, кг 640 42 236 270 236 11


Огтлогч хошуутай эргэлтэт өрөмдлөгийн машины

техникийн тодорхойлолт

Үзүүлэлтүүд СБР– 160А–

24

СБР–160Б–32

2СБР–160–24

СБР–200–32(48)

Цооногийн диаметр, мм 160 160 160 160(200)

Цооногийн гүн, м 24 32 24 48


Өрөмдлөгийн налуу, град. 0; 15; 30 0; 15; 30 0; 15; 30 0; 15; 30

Өрмийн хошууны эргэлтийн хурд, эрг./с

1.7; 2.2; 3.3

1.7; 2.2; 3.3 0.7; 1.4; 2.1;

3.0 2.8

Суурилагдсан чадал, кВт 184 184 112 150

Эргүүлэгчийн чадал, кВт 36/40/50 36/40/50 – –

Мушгих момент, кН*м 12 12 – –

Тэнхлэгийн дарах хүч, кН 80 80 70 120

Өрмийн хэрэгслийн хурд, м/с:

- өгөлтийн 0…0.05 0…0.05 0…0.09 0…0.09

- өргөхийн 0.5 0.5 0.37…0.53 0.37…0.53

Явах анги:

- хөтлүүрийн чадал, кВт 15 х 2 18 х 2 15 х 2 –

- хөрсөн дээрхи даралт, МПа

0.01 0.01 0.008 0.01

- туулах налуу, град. 15 15 18 15

- шилжих хурд, км/ц 0.9 0.9 1.0 1.0

Оворын хэмжээ, мм (багаүй):

- ажлын үеийн 7495 х 4900 х 12980

8100 х 4900 х 12980

7670 х 3840 х 9240

–

- шилжих үеийн

- урт 12640 12640 9180 –

- өндөр 4800 5100 3980 –

Масс, т 25 35 18 33

Share Share

1 сэтгэгдэл

Уулын машиныг сонгох, зохион бүтээх үндэслэл

2009 оны 10-р сарын 16, Нийтэлсэн d-a

УУЛЫН МАШИНЫГ СОНГОХ, ЗОХИОН БҮТЭЭХ ҮНДЭСЛЭЛ

1 дүгээр зураг. Уулын машиныг сонгох үндэслэл


http://www.facebook.com/sharer.php?u=http%3A%2F%2Ftds_ua3.blog.gogo.mn%2Fread%2Fentry44605&t=%D0%91%D0%90%D0%93%D0%90%20%D0%93%D0%AD%D0%96%20%D0%91%D0%90%D0%99%D0%A5%D0%93%D2%AE%D0%99%D0%93%D0%AD%D0%AD%D0%A1%20%D0%98%D0%A5%20.%20.%20.&src=sp

http://www.addtoany.com/share_save#url=http%3A%2F%2Ftds_ua3.blog.gogo.mn%2Fread%2Fentry44605&title=%D0%91%D0%90%D0%93%D0%90%20%D0%93%D0%AD%D0%96%20%D0%91%D0%90%D0%99%D0%A5%D0%93%D2%AE%D0%99%D0%93%D0%AD%D0%AD%D0%A1%20%D0%98%D0%A5%20.%20.%20.&description=

http://tds_ua3.blog.gogo.mn/read/entry44603

Уурхайн технологийн үндсэн процессуудыг гүйцэтгэдэг машинуудыг сонгоход хэд хэдэн үндэслэлийг баримтална. Үүнд:

1. Үйлдвэрлэлийн процессийн тасралтгүй ажиллагааг хангахын тулд дамжуулан ачих

цэгийн тоо хамгийн бага байх;

2. Технологийн процессуудыг гүйцэтгэж буй машинууд ажиллагаа ба хүчин чадлын хувьд нягт уялдсан, зохицсон байхын зэрэгцээ (1, 2 дугаар хүснэгт) технологийн процессийг хөтлөгч буй машин – экскаваторын бүтээлийг хамгийн өндөр хэмжээнд хангахуйц хүчин чадалтай байх;

3. Ээлжийн бүтээлтэй ажиллах цагийг хамгийн үр ашигтай ашиглахын тулд аливаа сул

зогсолт гаргахгүйгээр уулын үйлдвэрийн хүнд нөхцөлд найдвартай ажилладаг байх.

Аливаа машиныг сонгоход тавигддаг дээрх үндсэн шаардлагуудын зэрэгцээ технологийн машин тус бүрт тодорхой шаардлага, үндэслэл тавигдана. Тухайлбал, экскаваторыг сонгоход уурхайн жилийн хүчин чадлыг үндэслэл болгодог бол өрмийн машиныг сонгоход уурхайн хөрсний чулуулаг ба ашигт малтмалын физик – механикийн

шинж чанар, тэдгээрийн дотроос юуны өмнө бат бэхийн коэффициентийг харгалзана.


Экскаваторын шанаганы багтаамж, цооногийн голчийн хамаарал

Шанаганы багтаамж, м3 6 15 30 45 70 150

Цооногийн голч, мм 150 175 270 300 340 400 Цооногийн тор, м 4.5 5.3 8 9 10.5 13


Автосамосвалын даац


Уурхайн хүчин чадал, сая т/жил 5...8 10...30 30...50 50...70 Шанаганы багтаамж, м

3 4.6...5 8...10 12...16 20 Автосамосвалын даац, т 30...40 75...80 110...120 180...200

Уурхайд хэрэглэгдэх технологийн машин тус бүрийг сонгож авахдаа хэд хэдэн төрлийн хувилбар сонгож эцсийн сонголтыг хийхдээ машины төрөл тус бүрээр эдийн засгийн

тооцоо хийж шилжмэл зардлаар харьцуулан хамгийн ашигтай хувилбарыг сонгоно.

Тухайн жилийн шилжмэл зардал

(1)

хувилбарын дугаар;

i дүгээр хувилбарын тухайн жилийн ашиглалтын зардал, сая төг.;

хөрөнгө оруулалтын үр ашгийн нормативт коэффициент;

i дүгээр хувилбарын машины ашиглагдах хугацаа;

i дүгээр хувилбарын нийт үндсэн зардал.

Уурхайд сонгохоор санал болгон дэвшүүлж буй i дүгээр хувилбарын нийт үндсэн

зардал

(2)

тухайн хувилбарын машины нэгжийн үнэ, сая төг.,

тухайн хувилбарын машины нийт тоо;

засварын газрын өртөг;

Тухайн жилийн ашиглалтын зардлыг бодохдоо дараах зардлуудыг тооцоолж

нийлбэрийг нь авна.


Хөрөнгө оруулалтын зардал

д/д Машины төрөл (марк) тоо нэгжийн үнэ, сая төг.

нийт үнэ

1 ЭКГ–8И ... ... n ...



Машины элэгдэл хорогдлын шимтгэл

д/д Машины төрөл (марк)

Хөрөнгө оруулалтын

зардал

Элэгдэл хорогдлын шимтгэлийн жилийн фонд

Бүгд

сэргээн босголт

их засвар

1 ЭКГ–8И ... n


Машинч нарын цалингийн фонд


Орон тоо

Цалингийн тариф,

төг./цаг

Үндсэн цалин,

төг./сар

Шагнал ба бусад

нэмэгдэл, төг.

Сарын цалин, төг.

Жилийн цалингийн

фонд, төг./жил

1 ЭКГ–8И ... n


Нийгмийн болон ЭМД, ашиг орлогын татвар

д/д Машины төрөл (марк) Жилийн цалингийн

фонд, төг./жил

Даатгал боон татвар,

сая төг.

Цалингийн ерөнхий фонд, сая төг.

1 ЭКГ–8И ... n


Цахилгаан эрчим хүчний (түлш) зарцуулалтын тооцоо

д/д Машины төрөл (марк) Жилд ажилласан цаг

Эрчим хүчний (түлш)

зарцуулалт

Нийт зардал, сая төг.

1 ЭКГ–8И ... n


Хөдөлмөр хамгааллын зардал


д/д Машины төрөл (марк) Орон тоо ХХ-ын хэрэгслийн үнэ,

сая төг

Бүгд үнэ, сая төг.

1 ЭКГ–8И ... n


Засвар үйлчилгээний ажлын зардлын тооцоо


Урсгал засварын зардал, сая төг.

Бусад ажлын зардал, сая төг.

Нийт зардал, сая төг.

1 ЭКГ–8И ... n

Шороон ордын гарал ҮҮсэл


ШОРООНОРДЫНГАРАЛҮҮСЭЛ

Дэлхийнчулуулагбүрхүүлийгбүрдүүлэгчтөрөлбүрийнчулуулагньолонтөрлийнэрдсүү

дээстогтоно.Чулуулгийнэрдсийнбүрэлдэхүүн,

тогтоцоршихэлбэрньтүүнийгаралүүслийнонцлогийгтодорхойлжөгнө.Бүхчулуулагга

ралүүслийнонцлогоороомагмын, тунамал, хувирмалгэсэн 3 бүлэгболгонангилдаг.

Магмачулуулаг:

Дэлхийнгүндбийболсонмагмчулуулагбүрхүүлийн ямарнэгэнгүндбуюугадаргадээрбя

лхангарчцарцахдаамагмынгаралтайчулуулагүүсгэнэ.

Магмачулуулагбүрхүүлийндоторихгүндөндөрдаралт,

температуртаажимхөрчцарцвалгүнийинтрузив (абиссаль),

газрынгадаргадойролцоогүндцарцвалбагагүний (гипабиссаль)

чулуулаггэжнэрлэдэг.Газрынгадаргадээрбялхангарчцарцсаныгэффузивчулуулагг

энэ.

Магмынчулуулгийгерөнхийдньүүсчтогтсонорчиннөхцөлбайдлаарньинтрузив,

гипабиссал, эффузивгэж хуваана.



Магмынпроцессгэждэлхийнчулуулагбүрхүүлийнянзбүрийнгүнд, машнийлмэл,

физикхимийнпроцессийнүрдүндүүссэнхалуунхайлмагхайлшийнүйлажиллагаагхэлн

э.Магмыннайрлагандхүчилтөрөгч, цахиур, хөнгөнцагаан, төмөр, кальц, магни,

натри, кали,устөрөгч, нүүрстөрөгчзэрэгхимийнэлементүүдголлонорсонбайдаг.

Энэмагмгүндбайхдааихтемператур,

даралттайнөхцөлдоршино.Ямаргеологийнпроцессыннөлөөгөөргазрынгадаргуудой

ртондээшлэхэдтүүнийтемператур,

даралтбуурчтүүнийнайрлагандбайгааолонтөрлийнхимийнэлементүүдөөрсдийндар

алт,

температурынболомжтойорчиндмагмаасялгаранцарцажталсжихадэрдсүүдүүсдэг.Г

идротермальпроцессньмагмынгаралтайхалуунусануусмалагуулжбагаачулуулгий

нанцаваарорж, хүйтэнчулуулагхалуунусануусмал 2 –

ынхоорондхимийнниймэлурвалявагдаж олонтооныэрдэсүүсдэг.

Тунамалчулуулаг.Дэлхийнгадаргадээрявагдажбайдаггеологийнтөрөлбүрийнпроц

ессуудынүрдүндлитосферийнхамгийнөнгөнхэсэгтдалай, тэнгис, нуур,

голмөрнийѐроолдтунамалчулуулагүүсчтогтоно.Тунамалчулуулагньөөрямарнэгэнчу

луулагийнөгөршил, эвдрэл, хэмхрэлийнбүтээгдэхүүн,

организмынамьдралынпроцессоосүүссэнзүйлүүд,

салхи,усныүйлчилгээгээрзөөгдөнтунаж хуримтлагдахадүүснэ.Химийнөгөршилньуст

айхарилцанүйлчилснээсурвалявагдаж тунажэрдэсүүсгэдэг.

Метаморфбуюухуирмалчулуулагчулуулагбүрхүүлийнгүндмагмынбатунамалчулу

улгуудындахинталсжижөөрчлөгдөхөдүүсдэг.Эндоген,

экзогенпроцессындүндүүссэнчулуулаггеологийнянзбүрийнхөдөлгөөний үрдүндихте

мператур, даралттайорчиндорж хувирчөөрчлөгдөхөдшинээрэрдэсүүсдэг.

Энэхүүхувирахпроцессявагдахадчулуулагбүрхүүлийндоторихдаралт,

өндөртемпературболонхалуунхийуусмалмашхүчтэйнөлөөлдөг.Хувирахпроцессынү

рдүнданхдагччулуулгийнэрдсийннайрлага, химийннайрлага, структур,

текстурньөөрчлөгддөг.


Дэлхийнчулуулагбүрхүүл /70гаруй %-гцахиурынисэлэзэлдэг SiO2/

үүсэжхөгжихтүүхийнявцадгеологийнтөрөлбүрийнпроцессявагдажямарнэгхэмжээгэ

эрулмөрөөүлдээдэг.Дэлхийдээрявагдажбуйгеологийнпроцессуудыгүүсгэнявуулжба

йгааголхүчиндээрньүндэслэн 2

томбүлэгболгоннэгтгэсэнбайна.Геологийнзарим процесууддэлхийндотоодхүчнийүй

лчилгээгээрявагдажэндогенпроцессуудынбүлэгтбагтажбайхаднөгөөхэсэгньдэлхий

нгадныхүчинзүйлүүдээсшалтгаалангазрынгадаргадээр,

эсвэлчулуулагбүрхүүлийнбүрөнгөнхэсэгтүйлажиллагаагааявууланэкзоген процесс

уудгэжнэрлэгдэнэ.

Эндогенпроцессдэлхийндотоододявагдажмагматизм,

метаморфизмболонбусадпроцессуудыгүүсгэдэгбөгөөдэдгээрньгазрынгадаргадээ

ргалтуулдэлбэрэх, газархөдлөх,

уулүүсэхзэрэгбайдлаарилэрчдэлхийнгадаргын хотгоргүдгэрийгүүсгэнбүтээгчшинж

чанартайбайдаг.

Экзогенпроцессньмашолонпроцессыннэгдэлболдогбөгөөдтэдгээрийнхөдөлгөгчхү

чнүүдньнар, хүндийнхүч,

организмынүйлажиллагаазэрэгзүйлүүдбайдаг.Мөнгазрынгадаргыновонтовонгүүсгэ

гччулуулгуудыгэвдлэнбуталжүүсчбуйхэмхдэсбүтээгдэхүүнийгзөөвөрлөнхонхорхотг

оргазартхуримтлууландүүргэхзамаарявагдана.

Чулуулгуудынэвдэрчбутран,

үүссэнбүтээгдэхүүнийзөөгдөнзайлуулагдажбуйэнэнийлмэлпроцессыгденудацигэж

нэрлэнэ.Геологийнхөгжилньхоорондоосалшгүйхолбоотойэндогенэкзогенгэдэгэсрэг

тэсрэг 2 томпроцессынүйлажиллагаагаартасралтгүйявагдажбайна.

Гадаадхүчнийпроцессуудынтомтөлөөлөгчньөгөршил.Өгөршлийнпроцессгэдгийндо

ртемпературынхэлбэлзэл, усболонхимийнидэвхтэйагентууд,

ургамаламьтныамьдралынпроцессынүедялгарахорганикбодисуудынүйлчилгээгээр

төрөлбүрийнчулуулгуудхэмхэрчбутарахыгавчүздэг.Өгөршлийнпроцессуудявагдаха

дямархүчинзүйлнөлөөлжүйлчилж байгаагаасфизик, химийнөгөршилгэж 2


ерөнхийтөрөлболгонангилна.

Гадныолонхүчнийүйлчилгээгээрчулуулагүүсгэгчхэсгүүдмеханикхөдөлгөөндоржфиз

икийнөгөршилявагдана.Заримтохиолдолдорчнытемпературийнхэлбэлзэлихбайсн

аасчулуулагүүсгэгчэрдсүүдийнэзэлхүүнөөрчлөгдөж,

температурынөгөршилявагдажбайхадөөртохиолдолдусхөлдөх,

давсныкристаллжихөгөршилявагддаг.Температурынөгөршилявагдахаднарголүүрэг

гүйцэтгэнэ.Чулуулгуудынтэлэлт,

агшилтудаанхугацаанытуршявагдахадэрдсүүдийнхоорондынхолбоосуларчхөвсгөр

бутрамтгайболдог.Энэньфизикийнөгөршлийнбүтээгдэхүүнүүсчбайгаажишээ.Өгөрш

лийнбүтээгдэхүүнболоххэмхдэсматериалуудынзузаанаажмаарнэмэгдсээрзөөгдөж

шилжилгүйгээранхүүссэнбайрандаахадгалагдажэлювийнхурдсыгүүсгэнэ.Элювин

ьбайрандээрээоршихтултүүнийбодисынбүрэлдэхүүнэхчулуулагтайгааадил,

гүнруугаааажмаарэхчулуулагтайшилжинэ.Хүйтнийөгөршлийнүрдүндүүсэжбийболс

онтөрөлбүрийнширхэгтэй хэмхдэсматериалуудуулынхажууг даганөөрийнхүндийнх

үчээр доошшилжиж, коллювихурдасүүсгэнэ.

Атмосферийнурсгалхөдөлгөөнийгсалхигэдэг.Салхиньфизикийнөгөршилийннэгхэл

бэрбөгөөдсалхиныүйлажиллагаагаарүүссэнхурдсыгЭол-/салхиныбурхан/

хурдасүүсгэнэ.Салхиныгеологийнүйлажиллагаанькоррозизөөх,

хуримтуулахзэрэгпроцессявуулна.Салхиарзөөгдөжявсантөрөлбүрийнширхэгтэйма

териалуудсалхиныхурдсаарчэхэлмэгцширхэгээрээялгарандооштунаж,

хуримтлагдаж эхэлдэг.

Усдэлхийнэхгазрынгадаргадээратмосферийнхуртунадасборооцасболонбуухадтод

орхойхэсэгньхөрсөндшингэх, агаартуурших, газрынгадаргуудээгүүрурсажгол,

горхи,

голмөрнийусанднийлдэг.Ихустайборообуюуүербуусныдараагазрынөнгөнхэсгийнхө

рсөндоторхжижигнарийнширхэгтэйхэмхдэсүүдбүхталбайнхэмжээндзөөгдөнуул,

дов, толгодынхажуубэл, хормой,

намдоргазарточижтунажхуримтлагдсаарделювийн/угаах/

хурдсыгүүсгэнэ.Тогтмолусныүйлажиллагааньэрэгбийболгохэргэээвдэхзэрэгпроцес


сүүсгэдэг. Энэньмашиххөрсидэгдэжсүйтгэгдээдделювийнхурдсыгүүсгэдэг.Түрзуур

ынурсгалусны үйлажиллагааньжалгаүүсэхпролювийн хурдасконусүүсгэнэ.

Нийтгадаргыгбүрхэнурсахусаажимдаагадаргынхонхор,

ховилыгдаганхуримтлагдсаарнэгэнгольдролдцугларчцаашнаашжижиггорхиболону

рсахдааурсгалынхүчаажмаарнэмэгдэж урсажбайгааховилынхооѐроолыгугаажцэвэ

рлээдзогсохгүйгүнзгийрэхявдалчбайдаг. Иймзамааргольдролынурсгалын /эрози–

угааж ухах,идэх / эрозынпроцессынэхийгтавьжөгдөг.

Эрозийнпроцессидэвхжижирэхэджижигховил,

ухагдсааржалгаболжхувирна.Жалгаболонуулынхуурайсайраарурсахүерийнусиххэ

мжээнийхэмхдэсматериалыгжалгынадаг,

уулынхормойдавчирэнконусхэлбэртэйталбайгүүсгэнзөөнавчиржхуримтлуулна.Түү

нийгхошуурсантуугдасгэжнэрлэхбуюупролювиийнхурдасгэжнэрлэнэ.

Голынусныэрози,

зөөхпроцессынхамтхуримтлагдахпроцессбасявагдана.Усныурсгалынүйлажиллага

агаарголынхөндийдхуримтлагдаххурдсыгаллювибуюуаллювийнхурдасгэнэ.Т.е-

тогтмол усныүйлажилгаагаарүүсэж буйтунамалхурдсыгаллювигэнэ.

Голтөрөлбүрийнчулуулгуудындундуурурсанөнгөрөхдөөтэдгээрийг,

тэдгээрийндоторххүдэрагуулсанчулуулгуудыгугааж,

хэмхдэсүүдийгньзөөжявна.Урсгалаарзөөгдөххэмхдэсүүдэлэгдэнбутарч,

доторньагуулагдажбайсаналт, платин, алмаз,

вольфрамиткасситеритзэрэгашигтмалтмалынэрдэс,

хүдрүүдчөлөөлөгдөнсалж хүндийнжингээрээялгаранхуримтлагдаж,

үйлдвэрлэлийначхолбогдолтойболтлооагуулганьихсэжшороонордыгүүсгэдэг.

Голынусныэрои,

хуримтлуулахүйлажиллагаатайхолбогдожаллювийншороонордгэгдэх ашигтмалт

малынордынонцгойтөрөлүүсэж бийболно.

Голынурсгалэрозийнпроцессынзэрэгцээхэмхдэсматериалыггольдролынѐроолоорч

ирч, өнхрүүлэх, өргөгдмөлбайдлаар,

уусмалбайдлаар харилцанадилгүйхэмжээнийхэмхдэсматериалыгзөөдөг.


Голынхөгжлийнэхнийүешатандгүнийэрозиявагдахадголынхөндий,гүнхавцлуудүүсгэ

дэг.Хажуугийнэрозиидэвхжижголынхөндийөргөсхөдхөндийгольдрол 2

салжголынхөвөөүүснэ.

Мөнэнэүеэсхөндийндэнжнүүдүүсэжбийболно.Голынхөгжилдуусаж,

ямарнэгшалтгаанаардоошлоходгүнийэрозисэргэнэ.Энэсэргэлтээрголынгольдролх

өвөөнийхурдсыгзүсэнорж, байрлалньдоошлоходхуучинхөвөөньхөндийн 2

эргээрдэнжболонүлдэнэ.Дэнжгэдэгньголүеэрлэхэдусаарбүрхэгдэхгүйболсонхуучи

нхөвөөнийүлдэгдлийгхэлнэ.Голындэнж хэд чбайжболно.

Суффозиньдоорхусныүйлажиллагаатайхамтүүснэ.Суффозимеханик,

химийнгэжангилагдана.Тодорхойнөхцөлдшүүрчбуйуснынөлөөгөөрчулуулагсийрэгж

инэлсгалька,

гравизөөгдөнө.Үүнийгмеханиксуффозигэнэ.Шүүрчбуйусандчулуулагүүсчүүндуусам

тгайдавсуудзөөгдөхийгхэлнэ.Суффозигэдэгньуулынчулуулагийнанцавыгдүүргэсэн

материалболонхэмхдэсчулуулагшүүрэлтийнэвдрэлдорохнэгхэлбэр.Суффозимашу

даанявагдана.Голынусүерлэлтийндараауснытүвшиндоошилоходгидродинамикдар

алтүүсчзөөхпроцесс буюусуффозиүүсэхнөхцөлбүрдэнэ.

Плывунгрунтусаархахажхөдөлгөөндорохэсвэлурсамтгайтөлөвторохыгхэлнэ.Сугли

нок,

шаварлагэлсньплывундорохньамарханбайдаг.Плывунуснынөлөөгөөрэзэлхүүнээ 3-

5

дахинихболгожгазаршорооныажлыгихболгожхүндрүүлдэг.Сэвсгэрчулуулагньөндөр

молекулынорганикнэгдэлдисперсийнэрдэсоролцсанучраасбарьцалдаабагатай,

усдамжуулахдаамуу, сдвигийнэсэргүүцэлмуу, сдвигийначаалалдааххязгаар

50кг/см3 –ддефермацидордог, урсамтгайнаалдамхайшиннжчанартай,

байгалийнчийгшилтийнүедбатбэхшинжчанарньөөрчлөгддөгөөсболжплывундорно.

СУУРИЛСАН ТРАКТОР, ЗҮТГҮҮР, ӨӨРӨӨ ЯВАГЧ ШАССИ


СУУРИЛСАН ТРАКТОР, ЗҮТГҮҮР, ӨӨРӨӨ ЯВАГЧ ШАССИ



Ухаж тээвэрлэдэг машины суурилсан машин нь гинжит ба дугуйт трактор,

зүтгүүр болон хийн дугуйт тусгай шасси (автомашин) байдаг.

Трактор нь гинжин болон хийн дугуйт явах ангитай, ашиглалтын хугацааныхаа

70…80%-ийг зүтгэх хүчний горимд өнгөрүүлдэг өөрөө явагч машин юм. Зориулалтаар нь

ХАА–н (зөвхөн ХАА–н ажлын зориулалттай), ерөнхий зориулалтын, үйлдвэрлэлийн (их

хэмжээний барилгын ажил, уулын ажил) гэж ангилна.

Гинжит ба дугуйт тракторууд нь суурилсан трактор буюу машины (ажлын

тоноглолгүй) крюк дээрхи хамгийн их чөлөөт зүтгэх хүчээр болон нэгдүгээр араагаар

явах хурдаараа дараах байдлаар ангилагдана.

үйлдвэрлэлийн: 2.5...3.0, 3.0...3.5 км/ц;

ХАА-н: 5.5...7.0, 8.0...12.0 км/ц.

ХАА-н ба үйлдвэрлэлийн зориулалттай гинжит явах анги бүхий тракторууд нь 30;

40 (60); 60 (100); 90 (150); 50 (250); 350; 750 кН хэмжээтэй зүтгэх ангилалдхуваагдана.

Тракторуудын техникийн үзүүлэлтүүдийг 1-р хүснэгтэд үзүүлэв.

1-р хүснэгт

Тракторуудын техникийн үзүүлэлтүүд

Үзүүлэлтүүд Т-4А Т-130

1Г-1

Т-

180Г

ДЭТ-

250М Т-200 Т-330 Т-500

Т-

80U

Зүтгэх хүч, кН 40 (100) (150) (250) (250) (250) (350) (750)

Хөдөлгүүрийн чадал, кВт

99.3 121.3 132 242.6 147 242.6 367.6 603-662

Хөдөлгүүрийн марк

А0.1А Д-160 Д-180 В-31 8ДВ-220

8ДВ-330

Д12АМ 6ДМ-21А

Цилиндрийн тоо

6 4 6 12 8 8 12 12

Хурдны зайц, м/с:

давших 0.62-2.59

1.03-3.39

0.79-3.33

0.32-5.32

1.36-5.14

1.3-5.14 1.44-5.14 3.4-12.5

ухрах 0.94-1.69

0.99-2.75

0.82-2.05

0.32-5.32

1.14-4.33

0.83-4.33

1.19-4.33 3.4-15

Дизель хөдөлгүүртэй гинжит тракторын хөдөлгүүр нь урдаа байрлана. Дизель–цахилгаан хөтлүүртэй зүтгүүрийн хувьд хүчний төхөөрөмж нь машины урд байрлах дизель хөдөлгүүр, ард байрлах генератораас бүрдэнэ. Ийм хөтлүүрийг хувьсах гүйдлийн

зөөврийн болон сууринх цахилгаан станц болгон ашиглаж болдог.


ХАА–н болон үйлдвэрлэлийн зориулалттай дугуйт трактоууд нь 9 (20); 14; 30 (40); 50 (100)кН зүтгэх хүчний ангиллаар үйлдвэрлэгддэг. Дугуйт тракторын техникийн үзүүлэлтийг 2 дугаар хүснэгтэд үзүүлэв.


Дугуйт тракторын техникийн үзүүлэлт

Үзүүлэлтүүд ТМЗ–80

МТЗ–80Л

ЮМЗ – 6А

ЮМЗ–6АЛ Т–158 Т–702

Зүтгэх хүчний ангилал, кН 14 14 30 (40) 60 (100) Хөдөлгүүрийн чадал, кВт 55.2 44.1 121.5 198.5 Хөдөлгүүрийн марк

Д–240 Д–65 СДМ–68Д ЯМЗ–238Н6

Цилиндрийн тоо 4 4 6 12 Эргэлтийн хамгийн бага радиус, м 4.1 5.6 6.7 7.2 Газраас машины хамгийн доод цэг хүртэлх зай, мм

465 450 400 550

Дугуйн бааз, мм 2370 2450 2860 3200 Нэг тэнхлэгийн хоѐр дугуйн хоорондох зай, м

2100 1860 1860 2115

Арын тэнхлэг дэх массын хуваарилалт, % 65 74 40 32

Ашиглалтын масс, кг 3370 3500 7900 12450

Зүтгүүр нь ихэвчлэн хийн дугуйт явах ангитай, ашиглалтын ерөнхий хугацааныхаа 70...90%-ийг тээвэрлэлтийн ажлын горимд өнгөрүүлдэг өөрөө явагч машин

юм.

Өөрөө явагч шасси нь (ихэвчлэн хийн дугуйт явах ангитай) арал дээр тусгай ажлын хэсгийг (кран, нэг шанагат ачигч, зарим тохиолдолд бульдозер) суурилуулах зориулалттай, автомашин, трактор, зүтгүүрээр (хөдөлгүүр, мост, удирдлагын систем гэх мэт) бүрдэл болсон, зүтгүүр болон тракторын горимд ажилладаг машин юм.

Зүтгүүр ба өөрөө явагч шасси нь хүчний төхөөрөмж (хөдөлгүүр)–ийн

чадлаараа дараах байдлаар ангилагдана.

Бага чадлын (120кВт хүртэл);

Дунд зэрэг чадлын (120...250кВт);

Өндөр чадлын (220кВт–с дээш).

Зүтгүүрийн техникийн үзүүлэлтийг 3 дугаар хүснэгтэд үзүүлэв.


Үзүүлэлтүүд Нэг тэнхлэгт зүтгүүр Хоѐр тэнхлэгт зүтгүүр Тусгай


шасси

МоАЗ 546П

БелАЗ 531Б

ОТ МоАЗ 542

Заура-лец 2-

400 ОТ СШО СШБ

Хөдөлгүүрийн чадал, кВт 158 265 405 177 265 405 59 99

Хөдөлгүүрийн марк ЯМЗ-238

ЯМЗ-240

У520-В

ЯМЗ-238А

ЯМЗ-240А

У520-В

СМД-14НГ

А-О1М

Хөтлөх мостны тоо 1 1 1 2 2 2 2 2 Хурдны тоо (давших/ухрах)

8/2 6/2 6/3 4/4 4/2 6/3 4/2 4/2

Хөдөлгүүрийн хамгийн их зүтгэх хүч, кН - -

450...

550 126 351

550...

700 35 75

Хурдны диапазон, км/ц: - давших 4...40 0...50 0...50 0...50 0...47 0...50 0...35 0...44 - ухрах 4...5 0...23 0...6 0...13 0...27 0...27 0...20 0...25 Колея, мм 2300 2490 2825 2400 2360 2825 1840 1840 Клийранс, мм 475 670 650 300 520 530 475 400 Масс, кг 9000 14000 34000 12500 21000 56000 4800 7100

Дугуйт зүтгүүр, трактор нь стандартын нийцлэг элементүүд, зангилгаа,

агрегатуудаар нэг схемээр холбогдоно (1 дүгээр зураг).


1 дүгээр зураг. Дугуйт зүтгүүрийг угсарч ажиллуулах схем:

а-нэг тэнхлэгт зүтгүүр; б-хоёр тэнхлэгтэй, тэнхлэг хоорондын зай нь богино зүтгүүр; в-хоёр тэнхлэгтэй, тэнхлэг хоорондын зай нь их зүтгүүр; г-хоёр тэнхлэгтэй, нугасаар холбогддог зүтгүүр; д-нугасан аралтай нэг тэнхлэгт суурилсан зүтгүүр; е-нугасаар

холбогддог аралтай, хоёр тэнхлэг, хоёр хөдөлгүүртэй зүтгүүр;

1-хөдөлгүүр; 2-гидротрансформатор; 3-кардан гол; 4-хурдны хайрцаг; 5-хөтлөх

тэнхлэг; 6-хагас чиргүүлийг бэхлэх босоо нугасны корпус


Зүтгүүрийн үндсэн зангилгаанд хүчний төхөөрөмж, хүч дамжуулах анги, тавцан, арал,

удирдлагын систем хамаарна.

Зүтгүүрийг дараах байдлаар ангилна.

1. Жолооны удирдлагаар нь:

- арын дугуй нь удирдагддаг (эргэдэг);

- арын дугуй нь удирдагддаг (эргэдэг);

- урд ба арын дугуй нь удирдагддаг (эргэдэг);

- нугасан аралтай.

2. Явах ангийн тэнхлэгийг удирдах аргаар нь:

- арын дугуй нь хөтөлдөг (хойд тэнхлэг нь хөтөлдөг);

- урд дугуй нь хөтөлдөг (урд тэнхлэг нь хөтөлдөг);

- бүх дугуй нь хөтөлдөг.

Зүтгүүрийн явах ангийг дараах тэмдэглэгээгээр тэмдэглэнэ.

а – эргэх дугуй бүхий тэнхлэгийн (мост) тоо;

б – эргэдэг буюу эргэдэггүй хөтлөх дугуй бүхий тэнхлэгийн тоо;

в – тэнхлэгүүдийн ерөнхий тоо.

3. Суурилсан машины хөдөлгүүрийн байрлалаар нь:

- хөдөлгүүр ардаа байрласан;

- хөдөлгүүр урдаа байрласан.

4. Тэнхлэгийн тоогоор нь:

- нэг тэнхлэгтэй;

- хоѐр тэнхлэгтэй.

5. Шассийн тоогоор нь:

- хоѐр тэнхлэг дээр суурилсан;

- гурван тэнхлэг дээр суурилсан


Ухаж тээвэрлэдэг машины ангилал, зориулалт,


УХАЖ ТЭЭВЭРЛЭДЭГ МАШИНЫ АНГИЛАЛ, ЗОРИУЛАЛТ,

ХЭРЭГЛЭГДЭХ МУЖ

Уулын чулуулгийг массиваас өөрийн хөдөлгөөнөөр ажлын хэсгээрээ утган авч буулгах цэг хүртэл өөрөө тээвэрлэдэг машиныг ухаж тээвэрлэдэг машин гэнэ. Утгалтыг

зүтгүүр болон түлхэгчийн зүтгэх хүчээр гүйцэтгэнэ.

Ухаж тээвэрлэдэг машин-бульдозер, сийрэгжүүлэгч, бульдозер–сийрэгжүүлэгч, нэг шанагат ачигч, скрепер, автогрейдер, грейдер–элеваторууд нь ашигт малтмал олборлох ил уурхайд хөрс хуулах, олборлох ба туслах ажиллагааг гүйцэтгэхийн зэрэгцээ авто болон төмөр зам байгуулах ажил, гидротехникийн байгууламж, үйлдвэрлэлийн ба иргэний барилгын ажилд өргөн хэрэглэгдэнэ. УТМ–аар чулуулгийг ухахдаа хэдэн сантиметрээс (бульдозер, скрепер, грейдер, ачигч гэх мэт) 1.5…2.0 метр хүртэл (сийрэгжүүлэгч) гүн бүхий үе үүсгэдэг.

Ухаж тээвэрлэдэг машиныг дараах байдлаар ангилна.

1. Ажлын хэсгийн төрлөөр нь:


Ажлын хэсгийн төрөл

Зураг Зориулалт

Хутгат

Гинжит явах ангитай бульдозер

Бульдозер нь урьдчилан сийрэгжүүлээгүй I…IY категорийн чулуулгийг үеэр ухаж 150м хүртэл зайд шилжүүлэх үүрэгтэй. Ажлын хэсгийг нь хусуур (отвал, blade) гэнэ. Гүйцэтгэх ажлын



Дугуйт явах

ангитай

бульдозер

зориулалтаас (газар шорооны ажил, хадан чулуулаг, нүүрс, цас шилжүүлэх г.м) хамаарч хусуур нь төрөл бүрийн хийц, хэмжээстэй байна.

Сийрэг-жүүлэгч

Хатуу нүүрс, 90МПа хүртэл бат бэхийн хязгаартай IY…YIII категорийн хөлдүү болон хадан чулуулгийг үечлэн сийрэг–жүүлэх зориулалттай. Ажлын хэсэг нь шүд болно. Нэг буюу ижил бус түвшинд зэрэгцээ байрлуулсан шүднүүдийг 100кН, түүнээс дээш зүтгэх хүчний ангилалд багтах тракторт суурилуулна.

Бульдозер – сийрэгжүүлэгч (агрегат) нь ӨТА хийлгүйгээр хөлдүү буюу хадан чулуулгийг түрж шилжүүлэх зориулалттай. Бульдозер ба сийрэгжүүлэгчийн ажлын хэсгээр тоноглогдоно.

Грейдер

Авто зам болон бусад байгууламжийг байгуулах, автозамыг цас, чулуулгийн нурал, хаягдлаас цэвэрлэнэ.

Грейдер–элеватор нь I…IY категорийн чулуулгийг үелэн ухаж 10...25м зайд түрж шилжүүлэхийн зэрэгцээ тээврийн хэрэгсэлд ачна.

Шанагат Скрепер

I…IY категорийн чулуулгийг үелэн ухаж тээвэрлэн 2...6км хүртэл зайд тээвэрлэн овоолго байгуулах зориулалттай.


Нэг шанагат ачигч

Бутлагдсан хөрсний чулуулаг болон нүүрс, хүдрийг тээврийн хэрэгсэлд ачих, 500м хүртэл зайд тээвэрлэж буулгах зориулалттай. Ажлын хэсэг нь гинжит ба дугуйт трактор, өөрөө явагч шассид суурилна.

2. Суурилсан машинтай холбогдох байдлаар нь:

Навесный (бульдозер, нэг шанагат ачигч, трактор бүхий сийрэгжүүлэгч);

Чиргүүлт (тулгуур 2 тэнхлэг бүхий скреперийн шанага);

Өөрөө явагч (нэг ба олон тэнхлэгтэй зүтгүүр, нэг тулгуур тэнхлэгт холбогдсон скрепер,

автогрейдер, грейдер-элеватор гэх мэт);

Ухаж тээвэрлэдэг машины бүлгүүдэд дараах үндсэн тэмдэглэгээг хэрэглэнэ. Үүнд:

ДЗ-бульдозер, скрепер, автогрейдер, грейдер–элеватор (тээвэрлэх функц бүхий газар

шорооны ажил гүйцэтгэж буй машинууд) - для земляных работ;

ДП-сийрэгжүүлэгч (бэлтгэл ажлын машин) - для подготовительных работ;

ТО-ачигч (технологийн машин) - технологическое оборудование.

ЭКСКАВАТОРЫН ХӨГЖЛИЙН ТҮҮХЭЭС… Гуравдугаар хэсэг


Гуравдугаар үе, бүрэн эргэлттэй экскаваторыг 1910 оноос үйлдвэрлэж эхэлснээр

орчин үеийн экскаваторын хөгжлийн үе эхэлжээ.

Энэ үед экскаваторын түрэх механизмд уурын цилиндрийг ашиглаж дугуйтай явах

ангийг хэрэглэж эхэлсэн нь дэвшилтэй боловч хөдөлгөөн хийхэд ажлын цагийн 50%–ийг

зарцуулдаг сул талтай байжээ. 1910 оноос гинжин явах ангийг хэрэглэж эхдэв.

1908 онд Англид А.Гроссмитын төслөөр анхны канатан түрэлт бүхий бүрэн эргэлттэй

экскаватор үйлдвэрлэжээ.

Энэ зууны эхний 10 жилд экскаваторын удирдлагад цахилгаан хөтлүүр хэрэглэж

гинжин явах ангийг өргөн хэрэглэж эхэлсэн давуу талтай ажээ.



Эдгээр ажлуудын үр дүнд дизель хөдөлгүүр, турбомуфт, турботрансформаторыг

хэрэглэж эхэлснээр өнөөгийн бидний мэдэх экскаваторын хөгжлийн шинэ шат эхэлсэн

байна.

10 дугаар зураг. III үед хамаарах гинжин явах ангитай драглайн

11 дүгээр зураг.Ангрены нүүрсний ил уурхай.1950 он


10 дугаар зураг. III үед хамаарах гинжин явах ангитай драглайн

ЭКСКАВАТОРЫН ХӨГЖЛИЙН ТҮҮХЭЭС… Хоѐрдугаар хэсэг


Хоёрдугаар үе (1833–1910–аад оны үе). Хойд Америкад төмөр зам тавих ажил

эрчимжсэнээр төмөр замын явах ангитай, бүрэн бус эргэлттэй нэг шанагат экскаватор

зохион бүтээж хэрэглэх үе эхэлжээ. 1833 онд Америкийн механик Вильям Отис (W.S.Ottis)

―Кран‖ зохиосны төлөө патент авч 1836 онд өөрийн төслөөр нэг шанагат уурын экскаватор

үйлдвэрлэжээ (7 дугаар зураг).



7 дугаар зураг.В.Отисын экскаватор: 1–шанага; 2–иш; 3–өргөх гинж; 4–өргөхийн

дамар; 5–ишийг түрэх, буцаах дамар 6–ны гинж; 7–сум; 8–түрэх дамар 6–ыг эргүүлэх

гол 9–ын хөтлүүрийн одон араа; 10–сум өргөх татуурга; 11–сумыг бэхэлсэн эргэлдэх

тулгуур багана; 13–сумыг эргүүлэх гинж; 14–явах анги

Энэ экскаваторын шанаганы багтаамж 1.15м3 бөгөөд 15 морины хүч бүхий чадалтай

уурын машин, 5ат даралттай ус буцалгах тоготой, 8 хүн удирдаж ажиллуулдаг байжээ.

Өргөх – буулгах, сумыг эргүүлэх, ишийг түрэх – буцаах үндсэн 3 механизмтай байснаараа

орчин үеийн экскаваторуудтай төстэй юм. Экскаваторын бүтээл 30...80м3/ц байсан нь

орчин үеийн экскаваторуудтай харьцуулбал олон дахин бага бөгөөд массаараа илүү

байсан байна. Энэ экскаваторыг Балтимор – Огайогийн төмөр замыг байгуулахад

ашиглаж байв.

Энэ үед хамаарах анхны 7 экскаватор АНУ, Англи, Оросод ажиллаж байсны 4 нь

Петербург – Москвагийн төмөр замыг байгуулахад ашиглагшдаж байжээ. Тухайн үед

ажиллах хүч хямд байсны зэрэгцээ экскаваторын хийцийг сайжруулах асуудал удаан

байсан нь түүний тархалтанд сөрөг нөлөө үзүүлж байв. Харин 1870–аад оноос усан зам,


төмөр зам байгуулах ажил эочимтэй өрнөснөөр экскаваторын экскаваторын хөгжлийн

хурдсалтад маш их эерэгээр нөлөөлж 1887–1893 оны үед ―Barnhart‖ (Марион), ―Thompson‖

(Бьюсайрус), ―Osgood‖, ―Ruston‖ зэрэг пүүс, Путиловын завод, Ижорийн заводад

үйлдвэрлэсэн 100 шахам экскаватор ажиллаж байв.

8 дугаар зураг.Панамын суваг ухаж буй төмөр замын явах ангитай

олон шанагат гинжит экскаватор

9 дүгээр зураг. The Osgood mammoth excavator


mining

Экскаваторын хӨгжлийн тҮҮхээс… Нэгдүгээр хэсэг


ЭКСКАВАТОРЫН ХӨГЖЛИЙН ТҮҮХЭЭС…

Хүн төрөлхтөн үүсч бий болсон цагаасаа эхлэн байгаль ертөнцийн аливаа нууцыг

танин мэдэх хүсэл эрмэлзэл нь тасралтгүй хөгжсөөр ирсэн ажээ. Аливаа нууцлаг зүйлийн

учрыг танин мэдэхийн хэрээр шинжлэх ухаанч сэтгэлгээ нь баяжсанаар газар шорооны

хүнд хүчир ажлыг түргэн шуурхай гүйцэтгэх зорилгоор өнөөгийн машин техникийн өвийг

бүтээж бий болгон хөгжүүлсээр ирсэн түүхтэй ажгуу…

Экскаваторын хөгжлийн түүхийг 3 үед хуваан үзэж болох юм. Экскаватор гэдэг нь ―ex–

havio‖ буюу ―шороо утгах‖ гэсэн утгатай грек үг ажээ.

Нэгдүгээр үе (XYI – XYIII зууны үе).Энэ үед газар шорооны ажлыг гүцэтгэхдээ хүн

(20 ба түүнээс дээш), амьтны (4...6 морь) биеийн хүчийг машины хөтлүүрт ашигладаг

байв. Нэг хүний бүтээл дунджаар 0.7...2 (4...5)м3/ц байсан ба шанаганы багтаамж

0.2…0.3м3, зарим тохиолдолд 0.4...0. 7м3 хүрдэг байжээ (1 дүгээр зураг).



1 дүгээр зураг. Морины хүчээр ажиллуулдаг олон шанагат экскаватор

(олон шанагат гинжит экскаватор, драгийн өвөг)

Экскаваторын анхны загваруудын нэг болох хүний гарын хүчээр удирдаж ажиллуулдаг

―шороо утгуур‖ (землечерпалка)–ын схемийг 2 дугаар зурагт үзүүлэв.

2 дугаар зураг.Анхны нэг шанагат экскаваторуудын нэг (Франц, 1745 он)


Леонардо да Винчи (3 дугаар зураг), Я.Бессон, Б.Белидор нарын зэрэг техник

сэтгэлгээтэй хүмүүсийн гаргасан экскаваторын төсөл тэдний зохиол бүтээлд бичигдэн

үлджээ. Энэхүү төслөөр хийгдсэн экскаватор анх Баруун Европ, Оросод нэвтэрч түүний

дараа XYIII зууны сүүлээр Америкад нэвтэрсэн байна. Леонардо да Винчигийн 1500 онд

гаргасан грейфер–экскаваторын төсөл даруй 225 жилийн дараа хэрэгжсэн бол (4 дүгээр

зураг) Джованни Фонтанын хөвдөг экскаваторын төсөл Б.Белидорын нэг шанагат

экскаваторыг үйлдвэрлэх хүртэл 300 гаруй жилийг ардаа үджээ.

3 дугаар зураг. Леонардо да Винчигийн драглайн

4 дүгээр зураг. Грейфер (1724)


5 дугаар зураг. Д.Фонтанын хөвдөг нэг шанагат экскаваторын загвар (1420 он):

1–татуурга; 2–шанаганы иш; 3–ажлын хэсгийг татах канат; 4–түрэх механизмын канат

Оросод 1812 онд Петебургийн Замын байгууламжийн хүрээлэнгийн захирал, инженер

А.Бетанкурын төслөөр олон шанагат экскаваторыг зохион бүтээж Ижорийн заводад

үйлдвэрлэжээ (6 дугаар зураг).

6 дугаар зураг. Дэлхийн хамгийн анхны уурын экскаватор (Ижорийн завод)


Түүнээс хойш жил хүрэхгүй хугацаанд дахин ийм хоѐр экскаваторыг үйлдвэрлэж

ашиглаж байсан түүхтэй. Эдгээрийн бүтээл нь хүн, морины биеийн хүчээр удирдаж

ажиллуулдаг экскаватортай харьцуулбал бүтээл нь даруй 14 дахин илүү байв.

XYIII зууны сүүл үе гэхэд олон шанагат экскаваторын хөтлүүрт уурын хөдөлгүүрийг

түгээмэл хэрэглэсээр ирсэн ба үндсэн эд ангиудыг металлаар хийдэг болсон зэрэг нь

хөгжлийн том алхам болсон төдийгүй орчин үеийн экскаваторын загварын суурь тавигдсан

ач холбогдолтой.

Шороон ордыг драгаар ашиглах арга Драгийн схем


Шороон ордыг драгаар ашиглах арга Драгийн схем



1-шанаганы рам, 2-шанаганы гинж, 3-шанаганы доод

барабан, 4-шанаганы рамны татлага, 5-понтон, 7-эргийн гүүр,

8-шанаганы рам өргөсөн байрлалд, 9-урд цамхаг, 10-

суперхийц(холбоос), 11-гүүрэн кран, 12-шанаганы хөтлүүр,

13-стаккер өргөгч лебедка, 14-шат, 15 ба 16-гол конвейерийн

татлага ба хөтлүүр, 17-гол хөтлүүр, 18-хөл

mining


Бульдозероор хөрс хуулах, чулуулгийг ухах арга


Бульдозероорхөрсхуулах, чулуулгийгухахарга

Бульдозер, скреперашигланолборлолтхийхээсгадна,

нөхцөлбайдлаасхамаарчхөрсхуулалтанд бульдозер, скрекер,экскаваторашиглана.

Бульдозерашигланхөрсхуулалтынажилхийхдээ чулуулагухахянзбүрийнаргуудыгхэ

рэглэнэ.

1. Хөрсхуулжотвалүүсгэх

2. Хөрсхуулахсистембуюухөрсхуулалтынтехнологиашиглана.

Хөрсхуулахтехнологийгсонгожавсантохиолдолдхөрсхуулахмашиныашиглалтыгүрб

үтээлтэйашиглахадэрмэлзэхбөгөөд

1м3хөрсийгхуулахзардалхамгийнбагабайхаархангагдсанбайхѐстой.

Бульдозертүрэхүедхусагдажбайгаахөрсньбульдозерынурдхуралдажвалүүсгэдэг.бу

льдозероорухажтүрэхчулуулгийнширхэгшлийнхэмжээ 100 -120см–

ээсхэтрэхгүйбайвалзохино.Түрэлтийнявцадчулуулагхаягдажүрэгдсэнэсбульдозер

ынбодитбүтээлэрсбуурдаг.

Хутганыурдбөөгнөрөххөрснийхэмжээ (валынхэмжээ):

1. Хутганыхэмжээ, хэлбэрээс

2. Чулуулгийнбайгалийннурлынөнцөг

3. Гадаргуугийнналуугийнхэмжээ

4. Ухажбайгааарга



5. Бульдозерийнхүчинчадалзэргээсхамаарна.

Түрэлтийнявцадчулуулагхаягдажүрэгдсэнэсбульдозерынбодитбүтээлэрсбуурдаг.Х

аягдалүрэгдлийгбагасгахзаримаргыгтухайннөхцөлдньтохируулжхэрэглэжболно.

Бульдозерашигланхөрсхуулахдаахуулахажиллагааггүйцэтгэдэгдараахүндсэнаргуу

дыгхэрэглэнэ.

1. Нэгмөрөөролонудаагийнтүрэлтхийхарга

2. Траншейгаарухах /ховилоор/

3. Хөндлөндаланашиглахарга /Хамжцуглуулах /

4. Механикаргаарсийрэгжүүлэх

5. Налуугньашиглажхусах (зоргодосүүсгэж)

6. Хосолсонбульдозероортүрэлтхийхарга

7. Тэсэлгээнийаргаарсийрэгжүүлэх

1-

рарга.Түрэлтийнявцадбульдозерийнхусуурынхоѐрзахаархаягдажүрэгдсэнчулуулги

йнмөрлөсөн асгацүүсчхашилтындалангийнүүрэггүйцэтгэнэ.

Хашилтындалагуудньтүрэгдэжбуйчулуулгийгхоѐрталаасньхашижхаягдлыгбууруул

дагУхалтыгальболохмөргөцөгийнхамгийнхолынзахаасэхэлнэ.

Хутганы 2

талаархаягдаххөрснийхэмжээхолтүрэгдэхтусамхаягдал болжихсэхбөгөөдтухайнар

гыгбогино

40м зайдтүрэхньтохиромжтой.Хаягдлыгбагасгахынтулдтүрэхүедэхнийтүрэлтээсхая

гдсанхаягдлыгдараагийнтүрэлтээравчтүрэхбульдозероортүржбайгаавалынхэмжээ

байнгабагасажбайдагтүүнтэйуялдажшилжүүлэхкоэффициентбасбагасна.


Шилжилтийнкоэф = 1- L

Эндээс - алдагдалыгтооцсонкоэффициент (элсэнхөрсөнд = 0.006 0.01

шавархөрсөнд = 0.004-0.0006)

- гадаргуудээртүрэхэдалдаглыгтооцсонтүүнийгзасварлахкоэффициент =1

L- түрэлтийнзай, м

Захнийлүүлжтүрэхэнэаргыгхавархөлдүүхөрсийгхолбийшзайдтүрэхэдхэрэглэнэ.Үрб

үтээлтэйажиллахынтулдгэссэнүеийгбуьчулуубайхгүймөсбагатайчулуулагт 7см,

булчулууныхэмжээ 20смхүртэл 20-30сммөстэй 15

смгүнхутгаазөөжтүрнэ.Гэссэнүеийнзузааныгнэмэгдүүлэхийнтулдзунхөрсхуулалтын

ажлыгудаашруулжхийнэ.Намаргэссэнхөрсийгзузааныгихэсгэхньтохиромжтой.Хөрс

хуулахүедхамгаалалтынүеийг 20

смзузаантайгаарүлдээххэрэгтэй.Хөлдүүхөрснийхайлаххонгийнхурдцагагаараастөд

ийгүйхэрзэрэгхуулжбайгаагаасшалтгаална.(хоногтхуулаххөрснийхэмжээнээсхамаа

рна

).Сүүлийнүедхөрснийгэсэлтийгхурдасгахынтулдполиэтлинбүрхүүлээрбүрхдэгтурш

илтбийболсон. Пленкныхэмжээзузааннь 0.07 ммөргөннь 1.5 м–

тэйүйлдвэрлэдэг.1кгпленкнь 10-

12м2талбайтай.Плѐнкийгнаажэсвэлцахилгааниндүүашиглаж, наадагламп

(гагнуурынламп) ашиглаж 3-6мөргөнтэй

20мурттайүеболгоодгэсгээххөрсийгнамарньургамлынүеболончулуулгуудыггэссэнм

өснийусыгурсгахналууүүсгэжөгнө. (бульдозероор).

Хаварэртэнэталбайгаасцасыгньзайлуулна.Полиэтилэнбүрхүүлийгшуудгазардээрта

вина.Хэрвээашиглахталбайньусгорхитойбайвалдээрхбүрхүүлийггазаршуудтавина.

Бүрхүүлийнгадарирмэгийгшороогоордараадголхэсгтчулуугаардаржтогтооно.Бүрхү

үлийг 3*3 смугольникийгашиглажполиэтлинэнбүрхүүлхийжболно.Рамынхэмжээ 4-

4.5мурттай 0.6м-нөндөртэйдугуйхэлбэртэйхиийнэ.Бэлдсэнрамуудыг 2м-

нзайтайгаарнэгийгньнөгөөтэйнь холбожхөрсөндээрбэхэлжтавина.


Нарныгэрлийнүйлчлэлпленкондорбайгаахөрсагаарыннөлөөгөөрмэдэгдэхүүйцхурд

анхалжгэснэ.Яагаадгэвэлнарныэлчийгшууднэвтрүүлнэ.Энэпленкдулааныгхадгалах

чадвараарсайн, дулааналдалтэрсбагасдаг,

ууршилтбасбагасдаг.Рамандээрсуулгасанпленкнь нарныгэрэлхүлээжавчхалснаас

хөлдүүхөрсхурдангэсэхшөнөньболудаанхөрнө.

Хоногийндундажтемпературньпленкондор 7-

120байна.Хөлдүүхөрстэйгазарпленкийг 4-рсараасэхэлжхэрэглэнэ.5

сарынсүүлчгэхэдпленкондоорхчулуулаг 2-4мхүртэлгэссэнбайна.6

сарынэхээрплѐнкхэрэглэхийгзогсооно.Сүүлийнүедпленкхэрэглэхаргыг 3

сараасэхэлжхэрэглэдэгболсон.Пленкхэрэглэхарганьхөрсхуулалтынажлыгэртэхлүү

лэхболомжтойболгодог. Плѐнкоогамтайхэрэглэжбохирболгохгүйбайххэрэгтэй.Плен

ктойажиллахадхамгийнхэцүүньнаах,

дэлгэжтавиххэрэвболгоомжтойзөвхарьцажчадвал 2

хаварашиглажболно.Хаварцасанбүрхүүлньхөлдүүхөрснийгэсэлтийг 15-40%

хүртэлудаашруулдаг.Хөлдүүхөрснийгэсэлтийгхурдасгах,

хөрсхуулалтынулирлыгуртасгахынтулдцасанбүрхүүлийг 3, 4

сарынэхээрзайлуулаххэрэгтэй.Хөлдүүхөрснийгэсэлтийгхурдасгахынтулдхөрсийгха

рлуулахажилхийдэг.Үүнднүүрснийнунтаг, үнс, шлагийгцацажхаяна. 0.05мм-

нширхэгтэйүнс, шланг, нүүрснийнунтагийг 10-400кг—г 1 га-дцацажорхино.

Цацахажиллагааньнилээнхүндрэлтэйбайдагвертолѐтоорцацдаг.Хөрсөндээрхургам

лынбүрхүүлньгазардоорххөлдүүхөрснийгэсэлтийгудаашруулдагиймучрааснамарнь

авчхаяххэрэгтэйбайдаг.Хөлдүүгухахдаагэсэлтийндараахтундасныхэмжээгээртооц

оолжбайххээргтэй.

2.Зориудбэлтгэсэнтраншейгээртүрэлтхийхарга.

0.5-0.7 Гүнтэйзориудбэлтгэсэнтраншйегаар

/ховил/түрэлтхийнэ.Траншейнхоѐрхажуутүрэгдэжбуйчулуулагтхашлагаболжөгнө.Э

нэхашлагыгцелик /далан/гэжнэрлэдэг .далангдараань 2

талаастүржбөөгнүүлээднэгмөсөнтүрнэ.Хэрэвусгарахнөхцөлдуснысувагтатна.


3. Хөндлөндаланашиглахарга /Хамжцуглуулах /

Холзайдчулуулгийгтүржзөөхтохиолдолдтүрэхчиглэлдхөндлөнбайрлалтайөөрхооро

ндоо 20 -30 мзайдбайрлуулсандалангуудыгашиглажхаягдлыгбууруулна.

Хөндлөндалангуудньтүрэхчулуулгийндундралыгнөхөхүүрэгтэйбайдаг.

6.Хосолсонбульдозероортүрэлтхийхаргазөөлөнчулуулагтхосбульдозерхэрэглэнзэр

эгтүрэлтхийхэдхаягдалбагасна.

Чулуулгийгбульдозероорухажтүрэхажиллагаамөчлөгөөрявагдана.Бульдозерынажл

ын tбм (мин) мөчлөгтчулуулгийнухажцуглуулах tуц (мин)

түрэлтхийхбуюуачаатайявах tая (мин), буцажирэхбуюухоосонявах tхя (мин)

чулуулгийгтараажтэгшлэх tта (мин) хугацаануудбагтана.

tбм = tуц + tая + tхя + tта (мин)

мөчлөгторолцожбуйачаатайбахоосонявахчиглэлүүддавхцдагэргэжбуцахсхем,

давхцдаггүйбитүүгогцоохөдөлгөөнбүхийсхемүүдбайжболно.

Бульдозерынажиллахнөхцөлийнхязгаарлалтандтуулахзамынөгсүүруруудамынхэм

жээбахөндлөнналуугийнхэмжээгхамааруулдаг.

Эргэлтэт өрөмдлөгийн машины ажлын хэсэг, эд ангиуд, техникийн тодорхойлолт


ЭРГЭЛТЭТ ӨРӨМДЛӨГИЙН МАШИНЫ АЖЛЫН ХЭСЭГ,

ЭД АНГИУД, ТЕХНИКИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ

1. Огтлогч хошуутай эргэлтэт өрөмдлөгийн машины өрмийн хэрэгсэл

Энэ хошуу нь чулуулгийг бутлахын зэрэгцээ өрмийн нунтгийг шнек рүү эрчим хүчний бага зарцуулалттайгаар дамжуулж түүний гаргалтыг эрчимжүүлэх үүрэгтэй.Огтлогч хошуугаар f<7 бат бэхтэй чулуулагт өрөмдөхөд өрөмдлөгийн




техник эдийн засгийн үзүүлэлт өндөр хэмжээнд хангагддаг (2 дугаар хүснэгт, 3, 4, 5 дугаар зураг).Огтлогч хошууг огтлогч ирмэгийн хэлбэр, хутганы байрлал, далавчны тоо, хатуу хайлшийг бэхлэх аргаар нь тус тус ангилдаг.

Огтлогч ирний хэлбэр болон байрлалаас хамаарч өрмийн хошуу нь тууш иртэй (мөрөгцөг шатлалгүй хэлбэртэй), тасалдсан иртэй (мөрөгцөг нь шаталсан), олон шаталсан иртэй (мөрөгцөг нь мөн шаталсан) гэж ангилна.

Далавчны тоогоор нь хоѐр далавчтай, гурав ба дөрвөн далавчтай, хутганууд нь тойрч байрласан гэж ангилагдана.Хоѐр далавчтай хошуу ихэвчлэн үргэлж бэхлэгдсэн иртэй байх бөгөөд шнекэн цэвэрлэгээтэй тохиолдолд цооног бүрхэлтийн коэффициент хамгийн бага байдаг.Ан цавтай чулуулагт гурван далавчтай хошуу хэрэглэх нь илүү тохиромжтой.Дөрвөн далавчтай болон тойрон байрласан иртэй хошуунууд нь цооног бүрхэлтийн коэффициент өндөртэй бөгөөд хийн үлээлттэй өрөмдлөгт тохиромжтой.

Хатуу хайлшин ирийг бэхлэх аргаар нь хана буюу хөвөөгөөр суулгасан иртэй, сольдоггүй шүдтэй, сольдог шүдтэй гэж ангилна.ВК маягийн туузан болон ТЗ маягийн савхан–ширхэгт хайлшаар ирийг хийдэг.

Зөөлөн чулуулагт зориулсан хошуу.Зөөлөн чулуулагт өрөмдлөг хийх үндсэн зарчим нь мөргөцөгт өндөр хурдтайгаар өрмийн хошууг өгөхөд оршино.Энэ тохиолдолд өрөмдлөгийн хурд чулуулгийг бутлах боломжоор бус өрмийн нунтаг гаргах ажиллагааны эрчимжилтээр хязгаарлагдана.Иймд өрмийн нунтгийг цооногоос гаргах ажиллагаа нь эхний асуудал болох бөгөөд мөргөцөг – өрмийн хошууны харьцах шугамыг багасгах нь удаах асуудал болдог.Иймээс хутга нь 10мм болон түүнээс илүү гүнээр зоргодсыг томоор хуулдаг тул хошууны их бие болон хутгыг элэгдэлтээс дээд зэргээр хамгаалах шаардлага гардаг.


Огтлогч өрмийн хошууны параметрүүд

Үзүүлэлтүүд

Өрмийн хошууны төрөл

РДМ-160Ш

1РД-190

1РД-215.9

3РД-215.9

РД-243

1РД-244.5

2РД-244.5

3РД-244.5

4РД-244.5

5РД-244.5

РД-244.5И

РД-269.9Э

РД-269.9

1РД-269.9

РД-280

Цооногийн диаметр, мм

160 190 216 216 243 245 245 245 245 245 245 270 270 270 280

Шүднүүдийн байрлал

2 да-лавчит

4 да-лавчит

4 да-лавчит

4 да-лавчит

4 да-лавчит

4 да-лавчит

2 да-лавчит

4 да-лавчит

3 да-лавчит

4 да-лавчит

4 да-лавчит

3 да-лавчит

3 да-лавчит

4 да-лавчит

4 да-лавчит

Шүдний төрөл

ШБМ-1С

И-902 РК-8Б РК-8Б РК-8Б РК-8Б ШБМ-2С

РК-8Б ШБМ-2С

РК-8Б И-90В ШБМ-2С

ШБМ-2С

ШБМ-2С

РБ-1Э

Огтлолын 4 8 8 8 8 8 8 8 7 8 8 7 7 8 9


шугамын тоо

Өрөмдлөгийн

хурд, м/мин:

-механикийн

-техникийн

<2.2

<0.9

<1.2

<0.7

<1.2

<0.7

<2.5

<1.5

<1.5

<0.6

<1.2

<0.7

<1.5

<0.9

<1.5

<0.9

<2.0

<1.2

<2.0

<1.0

<2.0

<1.2

<1.05

<0.47

<1.5

<0.9

<1.5

<0.9

<1.5

<0.9

Чулуулгийн бат бэх

<7 <7 <7 <7 <7 <7 <4 <7 <7 <7 <7 <7 <7 <7 <7

Их биений эдэлгээ, м

<2000 <3000 <3000 <3000 <2000 <3000 <2000 <3000 <2000 <2500 <3000 <3000 <2000 <3000 <3000

Шүдний зарцуулалт, шир./м

0.012 0.02 0.02 0.03 0.03 0.03 0.03 0.03 0.03 0.03 0.03 0.035 0.032 0.035 0.03

Масс, кг 4 18 22 15 25 29 18 21 19

28

21 25 30
