ministry of education junior primary phase · pdf filebegrip te ontwikkel vir die dinamiese...

ENVIRONMENTAL STUDIES SYLLABUS

GRADES 1 - 3

AFRIKAANS VERSION

Republic of Namibia

MINISTRY OF EDUCATION

JUNIOR PRIMARY PHASE

FOR IMPLEMENTATION 2015

NIED Syllabus: Environmental Studies Junior Primary Phase 2015

Die Ministerie van Onderwys National Institute for Educational Development Privaatsak 2034 Okahandja Namibië © Kopiereg NIED, Ministerie van Onderwys, 2014 Omgewingsleersillabus Grade 1 – 3 ISBN 978-99945-2-051-0 Gedruk deur NIED Webtuiste: http://www.nied.edu.na Publikasiedatum: 2014

http://www.nied.edu.na/


INHOUD

1. Inleiding ............................................................................................................................ 1

2. Beredenering .................................................................................................................... 1

3. Doelstellings ..................................................................................................................... 1

4. Insluitende onderwys ........................................................................................................ 2

5. Skakels met ander vakke en interkurrikulêre kwessies ..................................................... 3

6. Benadering tot onderrig en leer ......................................................................................... 3

7. Vaardighede aan die einde van die fasE ........................................................................... 4

8. Omvang en volgorde – pre-primêr tot graad 3................................................................... 6

9. Leerinhoud .......................................................................................................................15

10. Evaluering ......................................................................................................................39

10.1 Doel van evaluering ..............................................................................................39

10.2 Soorte evaluering .................................................................................................39

10.3 Graadbeskrywings ................................................................................................40

10.4 Omskrywing van riglyne vir Deurlopende Evaluering (Besonderhede is beskikbaar

in die Junior Primary National Policy Guide) .........................................................40

10.4.1 Informele Deurlopende Evaluering .................................................................40 10.4.2 Formele Deurlopende Evaluering ..................................................................41

11. Woordelys ......................................................................................................................42

1 JP Omgewingsleersillabus, NIED 2014

1. Inleiding

Hierdie sillabus sit die voorgenome leer en evaluering vir Omgewingsleer (Afrikaanse weergawe) vir grade 1 tot 3 van die Junior Primêre fase uiteen. Temas rakende sosiale en ekonomiese sake, gesondheid, veiligheid en voeding en natuurlike wetenskap word hierin byeengebring. Dit val dus binne die "sosiale en ekonomiese", "fisiese" en "natuurwetenskaplike" terreine van leer, maar het tematiese skakels met ander vakke binne die sillabus. Die doelstellings, leerdoelwitte en vaardighede wat mekaar tussen vakke oorvleuel, is deel van noodsaaklike leer binne die totale sillabus. In ideale omstandighede sal 3 (in graad 1 en 2) en 5 (in graad 3) periodes per week vir die vak nodig wees.

2. Beredenering

Leerervarings op die sosiale terrein help leerders om die verhoudings tussen mense en tussen mense en hulle omgewings waar te neem en te verstaan. Dit het te doen met die wisselwerking binne die sosiale, burgerlike, politieke, ekonomiese, kulturele en natuurlike omgewings. Dit help leerders om verantwoordelike landsburgers te word omdat noodsaaklike kennis, begrip, vaardighede en houdings ontwikkel word en ’n grondslag gelê word vir meer ingewikkelde temas van aardrykskunde, geskiedenis, lewensvaardighede, landbou en entrepreneurskap waaraan leerders in die hoër grade blootgestel gaan word.

Dit is veral belangrik vir leerders in die Junior Primêre fase om positiewe waardes en houdings te ontwikkel teenoor geskiedenis, veiligheid en voeding. Dit is in hierdie fase wat leerders lewenslange vaardighede, kennis en houdings aanleer oor hoe om gesond te lewe, vriende te maak, gevoelens te beheer, siekte te hanteer, selfversekerd te wees in moontlik gevaarlike situasies, veranderings in hulle liggame te hanteer en te weet hoe om hulleself te beveilig. Baie van hierdie aanvanklike temas lê die grondslag vir die lewensvaardigheidsprogramme wat in Senior Primêr en daarna aangebied word.

Die doel van leerervarings op die natuurwetenskaplike terrein is om leerders se kennis en begrip van die fisiese en biologiese wêreld waarin hulle leef, te verbeter. Dit sluit in om te verstaan hoe mense die natuurlike omgewing gebruik om menslike behoeftes te bevredig, hoe om vir die omgewing te sorg, en hoe die omgewing op ekologies volhoubare maniere verander kan word. Kritiese denke, ondersoekende benaderings, die vertolking van data en die toepassing van eksperimentele vaardighede is noodsaaklik om die waarde en beperkings van natuurwetenskaplike kennis en metodes, sowel as die toepassing daarvan in die alledaagse lewe, te verstaan. Weer eens, die verwerf van vaardighede, begrip en houdings in hierdie vroeë stadium is baie belangrik vir leer in ’n later stadium.

3. Doelstellings

Die doelstellings van Omgewingsleer is om:

’n lewendige, ondersoekende, waarderende en skeppende denkvermoë te ontwikkel wat leerders in staat sal stel om dinge selfstandig te bespreek, noukeurige waarnemings en ontledings te maak, te eksperimenteer, wetenskaplik te dink, probleme op te los en met oorgawe te werk;

leerders te help om selfvertroue, selfkennis, selfstandigheid en begrip binne die wêreld waarin hulle leef te ontwikkel;

leerders toe te rus met die kennis en begrip, bevoegdhede en vaardighede, asook houdings en waardes wat nodig is vir hulle persoonlike ontwikkeling met betrekking


tot die veranderings in die Namibiese gemeenskap;

houdings en gebruike te ontwikkel en kennis en aktiwiteite te bevorder wat fisieke en geestelike gesondheid sal verbeter;

demokratiese beginsels op skoolvlak in die onderwysstelsel en in die burgerlike lewe te bevorder;

die leerders se sosiale verantwoordelikhede teenoor ander mense, familielewe, die gemeenskap en die volk as geheel te ontwikkel;

gelyke geleenthede vir die twee geslagte te bevorder, en hulle daardeur in staat te stel om op gelyke vlak en ten volle deel te neem binne die gemeenskap sowel as op alle terreine in die werkomgewing;

positiewe benaderings tot die uitdagings wat deur samewerking, werk en entrepreneurskap gestel word, te bevorder;

begrip te ontwikkel vir die dinamiese interafhanklikheid van lewende en nie-lewende dinge en die omgewing;

die leerder se betrokkenheid by praktiese aktiwiteite vir die bewaring en instandhouding van die natuurlike omgewing te bevorder.

4. Insluitende Onderwys

Insluitende Onderwys is elke leerder se reg. Dit bevorder deelname aan of toegang tot die volle spektrum van opvoedkundige programme en dienste wat deur die opvoedkundige stelsel in hoofstroomskole beskikbaar gestel word. Die gedagte is om steun en erkenning te gee aan die uiteenlopendheid wat onder ALLE leerders aangetref word en om ALLE struikelblokke tot leer uit die weg te ruim.

Basiese Onderwys skep ’n parate gemeenskap, soos in die vooruitsig gestel in Visie 2030, deur insluiting te bevorder. Leerders met leerstruikelblokke en ander eiesoortige behoeftes sal ingesluit word in ’n hoofstroomskool, en hulle behoeftes sal aandag kry deur verskillende onderrigmetodes te gebruik en waar nodig, spesifieke leermateriaal te verskaf. Voorsiening sal gemaak word vir leerders wat so ernstig gestrem is dat hulle geen voordeel sal trek uit bywoning van insluitende skole nie. Dit sal volgens hulle behoeftes geskied met behulp van leer-ondersteuningseenhede, hulpeenhede of hulpskole totdat hulle ’n punt bereik waarop hulle in ’n insluitende skool opgeneem kan word, indien moontlik. Die sillabus, onderrigmetodes en materiaal word aangepas vir leerders in hierdie skole.

Die leerdergerigte benadering tot onderwys is by uitstek geskik vir leerders met spesiale leerbehoeftes, omdat dit bou op wat leerders reeds weet en kan doen, en hulle dan help om nuwe kennis en vaardighede aan te leer. Die sillabusraamwerk vir Insluitende Onderwys spesifiseer die vaardighede wat leerders met spesiale leerbehoeftes behoort te kan bemeester. Individuele Leerondersteuningsplanne (ILOP) moet daargestel word om die individuele leerproses vir leerders met spesiale leerbehoeftes te rig en te evalueer.

Meer riglyne oor hoe om vir leer en onderrig in ’n insluitende klaskamer te beplan, is saamgevat in die sillabusraamwerk vir Insluitende Onderwys (2012). Hierdie riglyne sal help om ALLE leerders toe te rus met die kennis, vaardighede en benaderings wat tot sukses sal lei in ’n wêreld wat toenemend ingewikkeld raak, vinnig verander en oor ’n magdom van inligting en kommunikasietegnologie beskik.

Die Junior Primêre fase bied gelyke geleenthede vir seuns en meisies en maak dit vir almal moontlik om op gelyke vlak deel te neem. Onderwysers moet leerders eenders sien en behandel, en alle leermateriaal moet op albei geslagte van toepassing wees.

Dit is belangrik om geslagsperspektiewe by alle sosiale temas in te sluit ten einde leerders bewus te maak van geslagstereotipering, van hoe beperkings geplaas word op geslagsgelykheid, en maniere waarop geslagsgelykheid op alle terreine van die lewe bevorder kan word. Dit is veral belangrik dat seuns en meisies in wetenskapaktiwiteite wat te doen het met die studie van die natuurlike omgewing van die begin af vrymoedig sal voel en


dus motivering sal kry om voort te gaan met natuurlike wetenskap deur hulle skoolloopbaan en daarna.

5. Skakels met ander vakke en interkurrikulêre kwessies

Interkurrikulêre kwessies sluit in Omgewingsleer, MIV en Vigs, Bevolkingsopleiding, Opleiding vir Mensregte en Demokrasie, Inligting en Kommunikasietegnologie (IKT) en Padveiligheid. Hierdie vakke is bygevoeg by die formele sillabus omdat dit alles gekoppel is aan bepaalde risiko's en uitdagings binne ons Namibiese gemeenskap. Al ons leerders moet verstaan:

wat die aard van hierdie risiko's en uitdagings is

wat die uitwerking daarvan op ons gemeenskap is

hoe dit in die plaaslike opset hanteer kan word

Die grootste risiko's en uitdagings is uitgewys as:

omgee vir en die bestuur van ons natuurlike hulpbronne

die gevolge van MIV en Vigs

gesondheidsprobleme wat verband hou met besoedeling, swak sanitasie en afval

sosiale onsekerheid as gevolg van ongelykheid en bestuur wat regte en verantwoordelikhede ignoreer

swak nakoming van padveiligheidsmaatreëls

sake rakend globalisering Die meeste van die interkurrikulêre kwessies wat genoem is, is reeds as onderwerpe of temas in die Omgewingsleer-sillabus opgeneem. Hierdie sillabus bevat meer voorbeelde van ander skakels met interkurrikulêre kwessies; hieronder word net een voorbeeld van elke interkurrikulêre kwessie gegee:

Bevolkingsopleiding Menseregte en

Demokrasie Inligting en Kommu-

nikasietegnologie MIV en Vigs

Graad 3 Infrastruktuur: Vergelyk tradisionele wonings en skuilings met moderne geboue (en waar hulle geleë is)

Grade 1-3 Om jouself te beveilig in gevaarlike situasies: Beskryf ja/nee vorms van kontak en die reg om "nee" te sê

Graad 2 Kommunikasie: Beskryf kommunikasiemetodes binne die gemeenskap

Grade1-3 Beskryf gedrag teenoor mense met MIV en Vigs

6. Benadering tot onderrig en leer

Die benadering tot onderrig en leer is gebaseer op die paradigma van leerdergerigte onderrig (LGO) soos uiteengesit in ministeriële beleidsdokumente en die LGO se konsepraamwerk. Hierdie benadering verseker optimale leerkwaliteit as die beginsels toegepas word. Daarbenewens bly die tematiese/geïntegreerde benadering die fokuspunt van Junior Primêre onderrig en leer.

Die doel is om leer met begrip te ontwikkel, en daarmee saam die kennis, bevoegdhede en benaderingswyses wat kan bydra tot die ontwikkeling van die gemeenskap. Elke leerder bring ’n magdom van kennis en sosiale ervarings saam skool toe, dinge waartoe die familie, die gemeenskap en wisselwerking met die omgewing bygedra het. Leer in die skool moet die leerder se vooraf kennis en ervarings insluit, daarop voortbou, dit uitbrei en uitdagings daaraan stel.

Leerders leer op hulle beste wanneer hulle aktief betrokke is by die leerproses deur intensiewe deelname, bydraes en skeppende werk. Elke leerder is ’n individu met sy/haar eie


behoeftes, leertempo, ervarings en vaardighede. Die onderwyser moet vir hierdie behoeftes van die leerder voorsiening kan maak en leerervarings daarvolgens kan aanpas. Leerstrategieë moet mekaar afwissel, maar buigsaam wees binne goed gestruktureerde lesaanbiedings.

Met betrekking tot die leerdoelstellings en vaardighede wat bereik moet word, moet die onderwyser besluit wanneer dit die beste is om Omgewingsleer-inhoud breedvoerig te onderrig, wanneer dit gepas is om leerders inligting vir hulleself te laat ontdek of na te vors, wanneer hulle verruiming of verryking nodig het, wanneer bepaalde vordering in vaardighede of inligting nodig is, of wanneer die leerders aangemoedig moet word om hulle eie pad deur ’n bepaalde studieveldte vind.

Om in Omgewingsleer in groepe, in pare, alleen of as ’n klas te werk moet die aanbieding georganiseer en doelgerig wees. Spanwerk moet waar moontlik aangemoedig word. Namate die leerders se sosiale vaardighede ontwikkel, kan daar dikwels van projekwerk in groepe gebruik gemaak word. Soos die leerders se persoonlike, sosiale en kommunikatiewe vaardighede ontwikkel, kan hulle stadigaan meer verantwoordelikheid kry om self hulle werk onder die onderwyser se leiding te beplan en te evalueer. Daar is baie geleenthede om vakterreine by mekaar te laat uitkom. Byvoorbeeld, leerders kan hulle skryf-, wiskunde- en kunsvaardighede gebruik om hulle begrip van die Omgewingsleer-vaardighede te illustreer.

Die afdeling oor die natuurlike omgewing in die sillabus laat sterk klem val op die opdoen van kennis, vaardighede en gesindhede deur middel van ’n ondersoekende benadering. Kinders is van nature nuuskierig oor hulle wêreld, en moet ruim geleentheid kry om vrae te vra, voorspellings te waag, waarnemings te maak en ook hulle teorieë oor die lewende en nie-lewende wêreld te toets. Sulke aktiwiteite het geen gespesialiseerde toerusting nodig nie: alledaagse voorwerpe en materiaal uit die onmiddellike omgewing is baie gepas vir onderrig in die Junior Primêre fase. Praktiese aktiwiteite stimuleer ondersoekende gesprekke tussen die leerders. Dit dra ook by tot die ontwikkeling en gebruik van die taal wat nodig is vir begrip. Gesondheid, veiligheid en voeding, en ook elemente uit die sosiale omgewing vereis meer logiese taal, daarom moet tyd ingeruim word om leerders te help om uitdrukking te gee aan hulle gedagtes.

Om lesse interessant en geloofwaardig te maak kan plaaslike gesaghebbendes en deskundiges na die klaskamer genooi word. Besoeke aan plekke in die omgewing soos waterbronne, diere en plante, en aan plaaslike industrieë, verskaf ’n ryk leeragtergrond wat nie in die klaskamer nagemaak kan word nie. Onderwysers word aangemoedig om hulle plaaslike omgewing as ’n waardevolle leerbron in te span.

7. Vaardighede aan die einde van die fase

Wanneer hulle met graad 1 in die Junior Primêre fase begin, behoort alle leerders sosiaal, emosioneel, kognitief en fisiek gereed te wees om formele onderrig te ontvang. Die eerste vyf weke in graad 1 behoort gewy te word aan skoolgereedheidsaktiwiteite.

Wanneer hulle graad 3 Omgewingsleer in die Junior Primêre fase voltooi het, moet leerders oor die volgende vaardighede beskik: Die natuurlike omgewing Leerders beskryf basiese strukture, funksies en lewensiklusse van plante en diere in hulle onmiddellike omgewing. Hulle verduidelik die belangrikheid van skoon waterbronne, en beskryf die uitwerking van waterbesoedeling en hoe om dit te voorkom. Hulle beskryf en demonstreer hoe om hulle omgewing op te pas. Hulle beskryf die eienskappe van vaste stowwe, vloeistowwe en gasse. Hulle doen waarnemings van weeromstandighede en bespreek hoe die weer hulle lewens, hulle welsyn


en hulle sosiale en natuurlike omgewing beïnvloed. Hulle beskryf verskillende soorte energie, die gebruik daarvan in alledaagse situasies en maklike maniere om energie te spaar. Hulle verduidelik waarom die son belangrik is, en beskryf kenmerke in die lug, in die dag en in die nag, in verskillende seisoene. Hulle dink maklike vrae uit en maak voorspellings wanneer hulle dinge ondersoek, en beplan en werk saam aan ’n eenvoudige ondersoek. Hulle gebruik standaard eenhede van meting en teken data aan met behulp van eenvoudige grafieke en tabelle. Hulle vertel ander van ondersoeke en verskaf redelike verduidelikings. Gesondheid, veiligheid en voeding Leerders verduidelik hoe belangrik dit is om ’n gesonde leefstyl te handhaaf, hoe om kos op die regte manier te bêre en voor te berei en beskryf ’n gesonde dieet. Hulle pas persoonlike higiëne toe en beskryf die emosies en veranderings in hulle liggame. Hulle beskryf hoe om hulleself en ander te versorg, en wys hoe om ’n goeie maat te wees. Hulle weet hoe om hulleself in moontlik gevaarlike situasies te beveilig, en hoe om selfversekerd te wees. Hulle beskryf die veilige toepassing van padreëls vir voetgangers, passasiers en fietsryers. Die sosiale omgewing Leerders reageer positief binne hulle sosiale en kulturele omgewing. Hulle beskryf die maatskaplike dienste in hulle gemeenskap, die kenmerke van die Namibiese vlag en wapen, en verduidelik die betekenis van belangrike nasionale, kulturele en godsdienstige feeste. Hulle verduidelik die verskil tussen tradisionele en politieke leiers. Hulle beskryf verskillende soorte behuising, kommunikasie en vervoer, sowel as ’n paar beroepe en industrieë binne hulle streke. Hulle identifiseer sommige van Namibië se natuurlike hulpbronne en neem deel aan ondernemersaktiwiteite. Die temas van Sosiale Omgewing, Gesondheid, Veiligheid en Voeding en die Natuurlike Omgewing moenie as afsonderlike komponente gesien word nie en onderrig moet al drie gelykwaardig insluit. Daarbenewens moet onderwysers ook kennis neem dat sekere aspekte wel as afsonderlike entiteite en op vasgestelde tye deur die skooljaar onderrig moet word. Hierdie aspekte kan gegroepeer word onder die opskrif "Bykomend" soos in die volgende diagram uitgebeeld, en moet op gepaste tye van die jaar onderrig word of wanneer belangstelling daarin spontaan na vore kom.


8. Omvang en volgorde – Pre-primêr tot graad 3

Toename van vaardighede, kennis en gesindhede deur die Junior Primêre fase word saamgevat in die onderstaande tabel. Die leerinhoud vir Pre-primêr is egter nie ingesluit in hierdie dokument nie en kan in die Pre-primêre sillabus nageslaan word.

Omgewingsleer omsluit leerterreine wat afsonderlike vakke word in die Senior Primêre fase (bv. Natuurlike Wetenskap en Gesondheidsopvoeding, Sosiale Studies, Lewensvaardighede, ens.). Vakke vir graad 4 is ingesluit om die rigting ná graad 3 aan te dui.

DIE SOSIALE OMGEWING

PRE-PRIMÊR GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3 GRAAD 4

FAMILIES EN GEMEENSKAPPE

Identifiseer en benoem familielede en identifiseer die regte en verantwoordelik-hede van familielede

Onderskei tussen goeie en swak familieverhou-dings

Verduidelik waarom dit belangrik is om ’n lid van ’n familie te wees

Beskryf hoe die rolle van familielede mekaar aanvul/onder-steun

Lewensvaardig-hede Holistiese bewustheid – familiewaardes

Gee belangrike inligting oor hulle skool



BYKOMEND

Projekte Persoonlik

Ondersoeke en

opnames

Waarnemings en

invloed van die weer

Besoekers aan die

skool

Algemene kennis

Velduitstappies en

ekskursies

Belangstellings

Eksperimente

Sake van die dag

en ontwikkelings

Natuur

Verjaardae en ander

familiegeleenthede



Noem verskillende soorte dienste en beroepe en die rol wat elke lid in die gemeenskap speel

Noem basiese gesondheidsorg-verskaffers in die huis en gemeenskap en verduidelik hulle rolle

Beskryf die belangrikste sosiale aktiwiteite in die gemeen-skap en die maatskaplike dienste wat voorsien word

Verduidelik wat verskillende sosiale groepe in hulle gemeen-skappe doen en beskryf ’n paar openbare dienste wat voorsien word

Sosiale Studies Vestigings-aardrykskunde

FAMILIEKULTUUR, NASIONALE KULTUUR, GESKIEDKUNDIGE GEBEURTENISSE EN MENSE

Identifiseer en noem beginsels uit hulle eie kultuur

Beskryf eie familiegewoontes en seremonies

Beskryf gebruike en kulturele uitings in die plaaslike gemeenskap

Beskryf tradisies van verskillende kulture in Namibië

Sosiale Studies

Beskryf die ontwerp en kleure van die Namibiese vlag

Verduidelik die betekenis van die kleure en beelde van die nasionale vlag

Verduidelik die betekenis van die simbole op Namibiese wapen

Neem deel aan die viering van nasionale feesdae by die skool

Verduidelik waarom Onaf-hanklikheidsdag ’n belangrike dag in Namibië se geskiedenis is

Verduidelik waarom Onafhanklikheids-dag, Cassingadag en Afrikadag belangrike dae in Namibië se geskiedenis is

Onderskei tussen godsdienstige en nie-godsdienstige vakansiedae

Gee die naam van Namibië se president

Verduidelik waarom en hoe plaaslike en nasionale leiers vereer word

Verduidelik die belangrikste funksies van tradisionele leiers

INFRASTRUKTUUR EN MANIERE VAN KOMMUNIKASIE BINNE DIE GEMEENSKAP EN DIE STREEK

Sê waar hulle woon, noem verskillende soorte boumateriaal wat vir hulle huise gebruik is en onderskei tussen soorte huise volgens tradisionele soort, kleur, grootte en vorm

Beskryf hulle huise en meubels

Beskryf en noem boumateriaal wat in die plaaslike omgewing gebruik word.

Vergelyk tradisionele huise en skuilings met moderne geboue

Sosiale Studies Vestigings-aardrykskunde

Noem die vervoermiddels wat in die gemeenskap gebruik word

Beskryf hulle familie se vervoermiddels

Beskryf die rol van openbare vervoer in die gemeenskap

Beskryf vervoer in die streek

Sosiale Studies Ekonomiese aardrykskunde



Beskryf hulle familie se kommunikasie-middels

Beskryf kommunikasie-middels in die gemeenskap

Beskryf kommunikasie-middels in die streek

HANDEL, INKOMSTE, BESTEDING EN SPAAR

Beskryf die beroepe van hulle familielede, en verduidelik waarom ’n familie geld en spaargeld nodig het

Beskryf die beroepe van handelaars in die plaaslike gemeenskap

Beskryf die belangrikste beroepe in die streek en sê waarom dit nodig is

Sosiale Studies Ekonomiese aardrykskunde

Entrepreneurskap-bewustheid in voor-beroepsvakke

Neem deel aan handeldryf, koop- en verkoopaktiwiteite



GESONDHEID, VEILIGHEID EN VOEDING

’N GESONDE EN VEILIGE LEEFSTYL

Verduidelik waarom ’n skoon omgewing, persoonlike higiëne, liggaamsoefe-ning en rus belangrik is

Verduidelik waarom persoonlike higiëne, oefening en rus belangrik is

Verduidelik waarom persoonlike sindelikheid belangrik is

Beskryf die tekens en simptome van gewone infeksies en verduidelik hoe om dit te voorkom

Lewensvaardig-hede Holistiese bewustheid – persoonlike higiëne

Beskryf hoe MIV en Vigs oorgedra kan word/nie oorgedra kan word nie

Beskryf watter soort kontak met MIV- en Vigs-lyers veilig is en wat vermy moet word

Beskryf watter soort kontak met MIV- en Vigs-lyers veilig is, wat vermy moet word, en hoe om teenoor hulle op te tree

Beskryf die gedrag wat teenoor mense met MIV en Vigs gehandhaaf moet word

Lewensvaardig-hede Holistiese bewustheid – feite en mites oor HIV en Vigs Sosiale Studies Bevolkings-aardrykskunde

LIGGAAMSDELE, VERANDERINGS IN DIE LIGGAAM, GEVOELENS EN SINTUIE

Onderskei tussen liggaamsdele en hulle funksies

Onderskei tussen liggaams-dele en hulle funksies

Noem faktore wat groei en ontwikkeling beïnvloed

Onderskei tussen inwendige en uitwendige liggaamsdele en tussen "private" en "nie-private" liggaamsdele

Lewensvaardig-hede Holistiese bewustheid – Seksuele ontwikkeling

Identifiseer en noem die vyf sintuiglike funksies

Identifiseer en noem die vyf sintuie en hulle funksies

Identifiseer die sintuie en verduidelik hoe om die neus, ore, oë en mond te versorg

Identifiseer die inwendige organe van die liggaam en hulle funksies

Lewensvaardig-hede



Neem waar hoe gevoelens en buie kan verander

Beskryf verskillende emosies/gevoelens en hoe hulle kan verander

Identifiseer "goeie" en "slegte" gevoelens

Beskryf hoe om gevoelens te beheer

Lewensvaardig-hede Holistiese bewustheid – gevoelens/emosies – sukses en teleurstelling

VRIENDSKAP

Wys omgee en besorgdheid vir ander

Wys omgee en besorgdheid vir maats

Beskryf hoe om maats te maak

Beskryf die eienskappe van ’n goeie maat en hoe om ’n maat vir ander te wees

Lewensvaardig-hede Vriendskap

WEES VERSIGTIG IN MOONTLIK GEVAARLIKE SITUASIES

Identifiseer en beskryf gevaarlike situasies en veiligheidsmaat-reëls in die huis, skool en die onmiddellike omgewing en hoe om gevaar te vermy

Identifiseer en beskryf gevaarlike situasies en veiigheidsmaat-reëls in die huis, skool en die onmiddellike omgewing en hoe om gevaar te vermy



Lewensvaardig-hede

Wys hoe om "nee" te sê in ’n ongemaklike, moontlik gevaarlike situasie, beskryf ja/nee vorms van kontak en verduidelik waar om hulp te kry



Verduidelik in watter situasies hulle moet en kan "nee” sê en wys hoe om "nee" te sê vir onaanvaarbare gedrag

Lewensvaardig-hede Holistiese bewustheid – ja sê, nee sê; respek

GESONDE KOS EN EETGEWOONTES

Onderskei tussen gesonde en ongesonde kos

Beskryf gesonde kos wat gereeld geëet moet word, en gesonde eetgewoontes

Verduidelik hoe om kos higiënies te hanteer en waarom higiëne belangrik is

Verduidelik die regte metodes vir bewaring en voorbereiding van kos en die belangrikheid daarvan

Lewensvaardig-hede Holistiese bewustheid – gesonde kos



VERKEERSVEILIGHEID

Beskryf goeie passasiers- en voetganger-gedrag

Identifiseer padtekens in die plaaslike omgewing, verduidelik gevare op die pad, wys hoe om ’n pad veilig oor te steek en wys op moontlike gevare op pad skool toe

Verduidelik hoe mense hulle in die verkeer moet gedra – as voetgangers en as passasiers in ’n voertuig

Verduidelik padveiligheid en verkeersreëls vir fietsryers

Lewensvaardig-hede Burgerlike sake – voetgangers; vryheid

DIE NATUURLIKE OMGEWING


PLANTE – LEWENDE DINGE MET ’N LEWENSIKLUS (OORERFLIKHEID EN EVOLUSIE)

Beskryf eenvoudige verskille tussen lewende en nie-lewende dinge

Beskryf plante as lewende dinge wat lug, water en sonlig nodig het om te oorleef

Wys hoe die wortels van plante water opneem en wys die uitwerking van sonlig op die blare

Beskryf die uitwerking van lig en water op die groei van plante

Natuurlike Wetenskap en Gesondheidsop-voeding Omgewing – lewende dinge

Beskryf hoe om plante goed te versorg

Beskryf/maak ’n skets van hoe sade ontkiem

Beskryf/maak ’n skets van hoe sade ontkiem

Beskryf die lewensiklus van blomplante

Natuurlike Wetenskap en Gesondheidsop-voeding Hoe om plante te versorg

Identifiseer plante in hulle onmiddellike omgewing en vergelyk die vorms, groottes en kleure van verskillende plante, blare en sade

Identifiseer, noem en gee die belangrikste dele van bome, bosse en gras uit die eie omgewing

Identifiseer plaaslike plante volgens hulle blare en sade

Identifiseer verskillende soorte bome in die omgewing deur waarneembare kenmerke te gebruik

Natuurlike Wetenskap en Gesondheidsop-voeding Die groei van plante

Identifiseer eetbare, oneetbare en giftige plante/vrugte

Identifiseer en noem giftige plante in hulle omgewing

Identifiseer verskillende dele van plante wat as kos gebruik word

Identifiseer plante wat as medisyne gebruik kan word

Natuurlike Wetenskap en Gesondheidsop-voeding Plante



DIERE – LEWENDE DINGE MET VERSKILLENDE KARAKTEREIENSKAPPE, WOONPLEKKE EN EETGEWOONTES (OORERFLIKHEID EN EVOLUSIE)

Beskryf eenvoudige verskille tussen lewende en nie-lewende dinge

Beskryf diere (insluitend mense) as lewende dinge wat kos, water en skuiling nodig het om te oorleef

Beskryf die verskillende maniere waarop diere (insluitend mense) kos en water in die hande kry

Beskryf die strukture wat diere (insluitend mense) gebruik om rond te beweeg


Identifiseer en sorteer huis- en plaasdiere en wilde diere en beskryf hoe om vir plaas- en huisdiere te sorg

Identifiseer fisieke kenmerke en eetgewoontes van huis- en plaasdiere

Identifiseer kos en ander produkte wat afkomstig is van plaasdiere

Onderskei tussen fisieke eienskappe, woonplekke en eetgewoontes van wilde diere en hulle plek in die voedselketting

Sosiale Studies Klimaat – plantegroei en diere in die streke

Sê hoe en waarom wilde diere in Namibië beskerm word

Natuurlike Wetenskap en Gesondheidsop-voeding

Beskryf eenvoudige ooreenkomste en verskille tussen die voorkoms en gedrag van volwassenes en hulle nageslag

Beskryf die lewensiklus van diere wat groei maar nie van vorm verander nie (metamorfoseer)

Beskryf die veranderings in diere terwyl hulle groot fisieke veranderings ondergaan (metamorfose)


WATER – GEBRUIKE, BEWARING EN BESOEDELING (WETENSKAP EN TEGNOLOGIE IN DIE GEMEENSKAP)

Beskryf die belangrikheid van water, noem die gebruike van skoon water en verduidelik hoe om dit te spaar

Verduidelik waarom ons water nodig het en beklemtoon die belangrikheid van skoon water

Verduidelik hoe en waarom water gespaar en gebêre moet word

Verduidelik moderne en tradisionele metodes van watersuiwering

SosialeStudies Ekonomiese aardrykskunde – hernubare natuurlike hulpbronne Natuurlike Wetenskap en Gesondheidsop-voeding Omgewing – plaaslike hulpbronnne wat in die alledaagse lewe gebruik word

Identifiseer en noem plaaslike waterbronne

Noem plaaslike waterbronne en beskryf die gebruike van skoon water

Noem plaaslike waterbronne en beskryf die gebruike van skoon water

Stel vas waar water in die omgewing gevind word

Natuurlike Weten-skap en Gesond-heidsopvoeding Bewaring van natuurlike hulpbronne



Identifiseer eenvoudige ma-niere waarop water besoedel raak, die gevare van die drink van besoedelde wa-ter en eenvoudi-ge maniere om waterbesoede-ling te voorkom

Identifiseer basiese oorsake van waterbesoedeling en eenvoudige maniere om dit te voorkom

Identifiseer hoe afval waterbronne besoedel en beskryf hoe dit voorkom kan word

Beskryf hoe die nywerhede bronne besoedel en sê hoe dit voorkom kan word

Sosiale Studies Ekologie

OMGEE VIR DIE OMGEWING EN HOE OM DIT SKOON TE HOU (WETENSKAP EN TEGNOLOGIE IN DIE GEMEENSKAP)

Verduidelik hoe belangrik dit is om die omgewing skoon te hou en demonstreer eenvoudige maniere om dit skoon te hou en daarvoor om te gee

Verduidelik en demonstreer hoe belangrik dit is om die omgewing skoon te maak en daarvoor om te gee



Natuurlike Wetenskap en Gesondheidsop-voeding Omgewing – gee om vir plekke/skool of by die huis Sosiale Studies Ekologie

MATERIE – EIENSKAPPE EN GEBRUIKE (EIENSKAPPE VAN MATERIE)

Sorteer voorwerpe wat kan sink en op water kan dryf

Identifiseer en beskryf voorwerpe wat kan sink en op water kan dryf

Beskryf eenvoudige verskille tussen die fisiese eienskappe van vaste stowwe en vloeistowwe

Beskryf eenvoudige verskille tussen die fisiese eienskappe van vaste stowwe, vloeistowwe en gasse

Natuurlike Wetenskap en Gesondheidsop-voeding

WEER, SEISOENE EN DIE OMGEWING (ENERGIE EN DIE AARDE SE SISTEME)

Beskryf seisoenale veranderings en daaglikse weertoestande

Beskryf seisoenale veranderings en daaglikse weertoestande

Verduidelik waarom weertoestande verander

Verduidelik waarom weertoestande verander

Sosiale Studies Klimatologie – studies rakende die weer Natuurlike Wetenskap en Gesondheidsop-voeding Weer in die natuurlike omgewing

Noem klere en kos wat by sekere weertoestande pas

Noem klere en kos wat by sekere weertoestande pas

Beskryf die uitwerking van die vier seisoene op mense en die omgewing

Beskryf die uitwerking van die seisoene op plante en diere

Sosiale Studies Klimaat

DIE AARDE, DIE MAAN, ONS SONNESTELSEL EN DIE HEELAL

Beskryf dinge in die lug wat maklik sigbaar is

Beskryf hoe die lug in die nag en die dag verander

Beskryf die eienskappe van die lug en van seisoene

Sosiale Studies Astronomie/ Klimatologie


KRAGTE, BEWEGING EN ENERGIE (ENERGIE IN DIE AARDE SE SISTEME)

Identifiseer eenvoudige energiebronne, veral die son

Identifiseer die alledaagse gebruik van energiebronne, veral die son

Beskryf energiebesparen-de maatreëls en die voordele daarvan

Natuurlike Wetenskap en Gesondheidsop- voeding

Demonstreer dat voorwerpe kan beweeg

Identifiseer die uitwerking van energie en kyk na wat dinge laat werk, groei en beweeg

Identifiseer hoe energie beweeg

Identifiseer hoe energie van vorm kan verander

Beskryf die uitwerking van swaartekrag


Die volgende basiese vaardighede moet ingebou word in die tema Natuurlike Omgewing, en moet geëvalueer word. Let daarop dat veral wetenskaplike geletterdheid en gesyferdheid natuurlik by tale en wiskunde geïntegreer word. Afhangend van die aard van die take kan onderwysers self besluit in watter vakgebiede hierdie vaardighede geëvalueer moet word.


ONDERSOEKMETODES OM NATUURLIKE GEBEURTENISSE TE ONTLEED, TE BESKRYF, TE VERDUIDELIK EN TE VOORSPEL

Gebruik praktiese ervarings en sintuie om vrae te vra as die wêreld daarbuite ondersoek word. Gebruik sintuie om data te versamel

Waag raaiskote oor wat tydens ’n ondersoek kan gebeur

Maak eenvoudige voorspellings oor wat tydens ’n ondersoek kan gebeur

Maak eenvoudige voorspellings gegrond op vooraf kennis


Die onderwyser demonstreer wanneer ondersoeke gedoen word

Beskryf eenvoudige stappe om ’n ondersoek te beplan en uit te voer

Beskryf stappe in meer besonderhede vir die beplanning en uitvoering van ’n ondersoek


WETENSKAPLIKE GELETTERDHEID Deel inligting met ander deur te praat, te luister en te teken

Deel inligting met ander deur te praat, te luister, te teken, te lees en te skryf

Lig ander in oor ondersoeke en stel redelike verduidelikings voor

Lig ander in oor ondersoeke en stel redelike verduidelikings voor


Soek inligting in

boeke, tydskrifte en ander bronne

Soek inligting in boeke, tydskrifte en ander bronne

WETENSKAPLIKE GESYFERDHEID Sorteer en rangskik voorwerpe volgens hulle kenmerke, bv. hard/sag; dryf/sink

Orden inligting deur sortering, groepering, lyste en sketse te gebruik

Orden en klassifiseer voorwerpe of gebeurtenisse volgens hulle gemeenskaplike kenmerke

Sorteer en rangskik gebeurtenisse, feite en gedagtes in volgorde


PRE-PRIMÊR GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3 GRAAD 4 Neem waar,

vergelyk, klassifiseer en beskryf met behulp van eenvoudige nie-standaard meetinstrumente om data te versamel

Neem waar, vergelyk, klassifiseer en beskryf met behulp van nie-standaard meetinstrumente om data te versamel

Neem waar, vergelyk, klassifiseer en beskryf met behulp van standaard meetinstrumente om data te versamel

Stel ’n eenvoudige tabel op om waarnemings aan te teken

Stel ’n eenvoudige tabel op om waarnemings aan te teken

Stel eenvoudige staafgrafieke op om bevindings aan te teken


9. Leerinhoud

Graad 1-leerders moet in die eerste termyn vir minstens vyf weke blootgestel word aan gereedheidsaktiwiteite voordat formele leer begin. Sien die dokument A School Readiness/Preparatory Programme 5 weeks (NIED 2011) en die Integrated Planning Manual Grade 1 (NIED 2010).

TEMA: DIE SOSIALE OMGEWING

ONDERWERPE GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3

Families en gemeenskappe

Leerdoelwit Leerders verstaan die belangrikheid daarvan om deel te wees van families en gemeenskappe

Vaardighede Leerders moet die volgende kan doen:



beskryf goeie familieverhoudings, bv. - teken familielede, dramatiseer

goeie familieverhoudings, bespreek wat ’n goeie familielewe laat werk

- identifiseer hulle regte en verantwoordelikhede, bv. hulle reg tot liefde en opleiding, hulle verantwoordelikhede om skool by te woon en na die beste van hulle vermoë te leer

- bespreek die regte en verantwoordelikhede van hulle familielede

gee toepaslike inligting oor die skool, bv. - die naam van die skool, die

skoolhoof, die klasonderwyser en klasmaats

beskryf lede van die familie en sê waarom dit belangrik is om ’n lid van ’n famiie te wees, bv. - teken en beskryf famlielede en

skryf hulle name - bespreek die verskil tussen

gesinne en uitgebreide families in verskillende Namiese kulture

- teken ’n stamboom en dui hulle eie plek daarop aan, asook dié van ander familielede binne die gewone en uitgebreide familie

- bespreek waarom dit belangrik is om deel van ’n familie te wees, bv. ’n gevoel dat jy êrens hoort

gee toepaslike inligting oor die skool, bv. - die naam van die skool, die

skoolhoof, die klasonderwyser en klasmaats

beskryf hoe die rolle van familielede mekaar aanvul/ondersteun, bv. - beskryf die rolle van familielede - dramatiseer en bespreek wat elke

persoon in die huis doen, hoe werk verdeel kan word, wat elkeen kan bydra

- bespreek pleegsorg en aanneming as maniere om weeskinders by ’n familigroep in te sluit

gee toepaslike inligting oor die skool, bv. - die naam van die skool en waarom

dit die naam het, die naam van die skoolhoof, die klasonderwyser en ander personeellede, klasmaats, en die voorsitter van die raad



noem voorsieners van gesondheidsorg by die huis en in die gemeenskap en verduidelik hulle rol, bv.

- identifiseer wie gesondheidsorg in die huis gee, bv. ma, pa, suster, oppasser

- beskryf die tipe versorging, bv. meet temperatuur, gee medisyne, ens.

- identifiseer wie gesondheidsorg in die gemeenskap gee, bv. dokters/verpleegsters/klinieke, hospitale

- dramatiseer besoeke aan gesondheidsinstellings

beskryf die belangrikste sosiale aktiwiteite in die gemeenskap, bv.

- bespreek en teken webdiagramme van formele en informele groepe waaraan leerders behoort, bv. vriende en klasmaats, kerkgroepe, groepe of klubs waaraan ouers en ouer broers en susters behoort

- dramatiseer ’n paar sosiale aktiwiteite

beskryf verskillende openbare dienste wat gelewer word, bv.

- besoek die plaaslike munisipaliteit (of nooi ’n stadsraadlid uit) en vind uit watter dienste gelewer word, (bv. polisie, klinieke, hospitale, veiligheid, water, krag, bedienings) en vind uit watter dienste hulle bied

- skryf en gee ’n kort verslag oor die besoek

- skryf ’n eenvoudige, vriendskaplike brief aan iemand binne die plaaslike dienste en bedank hom vir sy tyd

- teken ’n eenvoudige kaart van die gemeenskap en merk die plekke waar die dienste gelewer word

- besoek plaaslike ondersteuningsgroepe (MIV/Vigs) en vind uit watter soort ondersteuning hulle gee

Familiekultuur, nasionale kultuur en historiese gebeurtenisse en mense

Leerdoelwit Leerders verstaan hoe familiekultuur, nasionale kultuur en historiese gebeurtenisse asook mense Namibiërs beïnvloed




beskryf eie familiegewoontes en vieringe, bv.

- bespreek gewoontes en vierings waaraan die familie deelneem

- bespreek wat om aan te trek (kleredrag) na spesiale seremonies

- vra genooide gaste (bv. ouers) uit oor verskillende soorte kleredrag

beskryf gewoontes en die uitleef van kultuur in die plaaslike gemeenskap, bv.

- beskryf spesiale dae, gebeurtenisse en seremonies wat gevier word en hoe dit gevier word (kleredrag, musiek en gedrag)

- skep kunswerke en dramatiseer hierdie gebeurtenisse

beskryf tradisies van verskillende kulture in Namibië, bv.

- deel inligting oor kulturele tradisies wat in die klas verteenwoordig word

- vra gemeenskapslede uit oor tradisies en kry inligting oor kulturele tradisies in Namibië

- leer liedjies uit ander kulture aan en neem deel aan 'n drama/dans-dag, geklee in tradisionele drag



beskryf die ontwerp en kleure van die Namibiese vlag, bv.

- teken en kleur die vlag in, en bespreek waar die vlag in die plaaslike gemeenskap gebruik word

- beskryf die kleure en simbole - neem deel aan geleenthede waar

die vlag gehys word

- skep ’n drama/dans met verskillende soorte tradisionele kleredrag

verduidelik die betekenis van die kleure en beelde op die nasionale vlag, bv.

- vind uit wat die gedagte agter die betekenis van die kleure en beelde is; maak ’n collage en skryf die woord vir elke simbool neer

- bespreek wat gebeur as ’n hoogwaardigheidsbekleër die land besoek; wie op TV verskyn; oor wie op die radio gepraat word of wat in die koerante verskyn by amptelike openings; opening van die parlement; Onafhanklikheidsdag en ander nasionale seremonies

- neem deel aan geleenthede waar die vlag gehys word

beskryf die betekenis van die simbole op die Namibiese wapen, bv.

- bespreek die visarend, gemsbok en welwitschia; maak stories daaroor op en mimiek dit met eenvoudige maskers

- bespreek waarom hulle op die wapen is en wat hulle verteenwoordig

- neem deel aan geleenthede waar die vlag gehys word

verduidelik waarom Onafhanklikheidsdag ’n belangrike dag in Namibië se geskiedenis is, bv.

- bespreek waarom die dag ’n belangrike dag in Namibië se geskiedenis is en hoe ons dit vier

- sing die nasionale volkslied saam met ander, lê klem op die regte houding en uitspraak van woorde, bespreek wanneer en waar dit gesing word

identifiseer die naam van die president, bv.

verduidelik waarom Onafhanklikheidsdag, Cassingadag en Afrikadag belangrike dae in Namibië se geskiedenis is, bv.

- bespreek elke dag wanneer dit voorkom en wys op die betekenis daarvan

- sing die nasionale volkslied saam met ander, lê klem op die regte houding en uitspraak van woorde

identifiseer plaaslike, tradisionele en nasionale leiers, en beskryf hoe en waarom hulle geëer word, bv.

onderskei tussen godsdienstige en nie-godsdienstige vakansiesdae, bv.

- bespreek wat openbare vakansiedae is, vir wie hulle belangrik is, en wat mense op openbare vakansiedae doen

- maak ’n lys van godsdienstige en nie-godsdienstige vakansiedae

- sing die nasionale volkslied saam met ander, met die klem op respek, regte houding en die regte uitspraak van woorde

verduidelik die funksies van



- beskryf/dramatiseer hoe dit sal

wees om die president te wees en die land te lei

- vind uit wat die name van die

leiers is en watter posisies hulle beklee, bv. die president en plaaslike leiers

- bespreek hoe om respek en beleefde gedrag te betoon teenoor leiers

- bespreek watter bydraes hierdie leiers gemaak het om so vereer te word

plaaslike, tradisionele en nasionale leiers, bv.

- bespreek die verskille tussen tradisionele en nasionale leiers, bv. hoe hulle gekies word en die rol wat hulle vervul

- nooi plaaslike leiers uit om te kom verduidelik wat hulle doen, bv. raadslede, hoofmanne, ens.

Infrastruktuur en maniere van kommunikasie

Leerdoelwit Leerders identifiseer verskillende soorte infrastruktuur en maniere van kommunikasie binne die gemeenskap en streek



Vaardighede Leerders moet die volgende kan doen:`

beskryf hulle huis en meubels, bv.

- bespreek hoe die huise lyk, bou-materiaal wat gebruik is, teken hulle huise

- identifiseer ooreenkomste en verskille tussen verskillende huise

- bespreek die verskillende vertrekke in die huis

- bespreek en noem boumateriaal wat in die plaaslike omgewing gebruik word, bv.

- versamel en maak groepuitstallings met naamkaartjies by voorbeelde van materiaal wat gebruik is om huise en ander geboue te bou

- bespreek hoe dieselfde materiaal gebruik kan word om verskillende vorms en strukture te skep

- bespreek soorte meubels in verskillende vertrekke

vergelyk tradisionele huise en skuilings met moderne geboue, bv.

- maak modelle/teken/skep voorbeelde van tradisionele huise en skuilings, en van moderne huise

- vergelyk deur die ooreenkomste en verskille tussen tradisionele en moderne huise te bespreek

- bespreek waarvoor verskillende vertrekke in verskillende huise gebruik word



beskryf die famiie se manier van vervoer, bv.

- bespreek en teken eie manier van vervoer skool toe en terug

- bespreek en teken alle soorte vervoer wat in die plaaslike omgewing gesien word

beskryf die familie se manier van kommunikasie, bv.

- bespreek die verskillende maniere waarop nuus versprei word en van kommunikasie, bv. selfoon, telefoon, radio, televisie en koerante (plaaslike media)

- oefen en wys die regte manier om ’n telefoon en selfoon te gebruik

beskryf die soorte openbare vervoer in die gemeenskap, bv.

- bespreek die behoefte aan en belangrikheid van openbare vervoer

- maak ’n piktogram en dui getalle en soorte vervoer daarop aan

beskryf maniere van kommunikasie in die gemeenskap, bv.

- bespreek en teken alle vorms van kommunikasie wat in die plaaslike gemeenskap gebruik word, bv. telefone, selfone, koerante, advertensieborde, advertensies, e-pos, ens.

- bespreek maniere van kommunikasie uit die verlede, bv. briewe skryf, boodskappers, rookseine, te voet, posduiwe of te perd

- dramatiseer die lees van ’n nuusbulletin op TV

beskryf vervoer in die streek, bv. - bespreek verskillende soorte

vervoer, bv. op land, op water, in die lug

- ondersoek soorte vervoer wat in die streek gebruik word

- bespreek die rol van openbare vervoer

bespreek maniere van kommunikasie in die streek, bv.

- bespreek die doel van verskillende soorte kommunikasie: snelheidsgrense in die streek, afstandbordjies, waarskuwingstekens op die pad oor diere, internet, e-pos, selfone, nasionale koerante, padblokkades, advertensieborde, ens.

- bespreek die belangrikheid van noodnommers, bv. die brandweer, polisie, hospitaal, nooddienste, ens.

Handel, inkomste, besteding en spaar

Leerdoelwit Leerders verstaan die belangrikheid van handel, en van inkomste, besteding en geld spaar




beskryf die beroepe van hulle familielede en verduidelik waarom ’n familie geld en spaargeld nodig het, bv.

- maak ’n klaslys van familielede se beroepe (insluitend huishulpe, tuiniers, ens.)

beskryf die beroepe van handelaars in die plaaslike gemeenskap, bv. winkeleienaars, handwerkers, straatverkopers

- bespreek tradisionele en moderne maniere van handel dryf en verkoop, en die rol van die

bespreek die belangrikste beroepe in die streek en sê waarom hulle nodig is, bv.

- maak ’n lys en vergelyk beroepe in stedelike en plattelandse gebiede (bv. handwerk-produkte, inkomste-genererende aktiwiteite)


- bespreek waarom daar ’n inkomste vir die familie moet wees

winkeleienaar/klant, bv. - bespreek waarom mense winkels

toe of mark toe gaan

- besoek ’n fabriek en vind uit watter produkte gemaak word en waarom



neem deel aan handeldryf en aan koop- en verkoop-aktiwiteite bv.

- beskryf items wat ingeruil kan word om geld te maak, (bv. bottels, metaal) en goed wat hulle kan maak om te verkoop

- oefen hoe om te koop deur dramatisering, bv. speel "winkel-winkel" met regte/plastiekgeld of klippies/tellers, ens.

- verduidelik dat ons geld spaar om goed te koop wat ons nodig het of wil hê

- oefen om te spaar, bv. spaar geld/klippies/bottelproppe in ’n bottel

- besoek ’n plaaslike winkel of mark en vergelyk hoe koop/verkoop plaasvind of handel gedryf word, en vra uit oor wat hulle doen, wat hulle verkoop, wie hulle ware koop en waarom hulle werk vir hulle belangrik is

- dramatiseer koop en verkoop - beplan ’n geldinsamelings-

geleentheid vir die klas

neem deel aan handeldryf en aan koop- en verkoop-aktiwiteite bv.

- maak ’n lys van goed wat ons "nodig het" en goed wat ons "wil hê", en identifiseer die verskil tussen "nodig hê" en "wil hê"

- identifiseer goed wat ons "moet" koop en goed wat ons "wil" koop

- bespreek dat ons moet keuses maak oor wat ons koop; ons kan nie altyd koop wat ons "wil hê" nie

- oefen hoe om te koop deur dramatisering, bv. speel "winkel-winkel" met regte/plastiekgeld of klippies/tellers, ens.

- bespreek dat dit nodig is om te spaar sodat ons die goed kan koop wat ons nodig het en wil hê

- oefen om geld te spaar

- besoek ’n handwerk-sentrum en maak ’n lys van handwerk wat in die gebied gemaak word, beskryf die produkte en sê waarom hulle gemaak word

- bespreek hoe verskillende beroepe mekaar aanvul

neem deel aan handeldryf en aan koop- en verkoop-aktiwiteite, bv.

- beskryf goed wat ons "moet" koop en goed wat ons "wil" koop

- wys hoe om keuses te maak oor wat ons koop, bv. Ek het N$10. Gaan ek koek koop of ’n speelding? Waarom?

- samel geld in met klasprojekte - organiseer en neem deel aan ’n

"markdag" by die skool - bespreek dat dit nodig is om te

spaar sodat ons die goed kan koop wat ons nodig het en wil hê

- bespreek hoe om geld te spaar deur van banke gebruik te maak


TEMA: GESONDHEID, VEILIGHEID EN VOEDING


’n Gesonde en veilige leefstyl

Leerdoelwit Leerders verstaan die belangrikheid van ’n gesonde en veilige leefstyl




verduidelik waarom persoonlike higiëne, oefening en rus belangrik is, bv.

- verduidelik die belangrikheid van gereelde oefening en rus/slaap vir goeie gesondheid

- bespreek en oefen daaglikse roetines om hare, vel, naels, ore, neus, oë, hande, tande en voete skoon te hou

- bespreek hoe noodsaaklik dit is om hande te was voor en ná behandeling van kleiner velwonde

- oefen om wonde te behandel - bespreek hoe en waar om hulp te

kry as daar onsekerheid is oor die erns van die wond

beskryf watter kontak met mense met MIV en Vigs veilig is en watter konak vermy moet word, bv.

- bespreek vrees vir kontak en hoe om dit te oorkom; die belangrikheid van omgee en veilige fisieke kontak

verduidelik waarom persoonlike higiëne, oefening en rus belangrik is, bv.

- maak ’n lys van oefeninge wat elke week gedoen word, en beklemtoon die belangrikheid van gereelde oefening

- bespreek dat dit nodig is om elke nag ten minste agt (8) ure te slaap

- bespreek waarom ons gereeld moet was/bad, waar ons mag bad en waar nie en waarom; skryf ’n eenvoudige mening neer

- beskryf en skryf ’n gediggie oor hoe belangrik dit is om skoon klere te dra

beskryf watter kontak met mense met MIV en Vigs veilig is en watter kontak vermy moet word, asook hoe om teenoor mense met MIV en Vigs op te tree, bv.

- bespreek vrees vir kontak en hoe om dit te oorkom; die belangrikheid van omgee en veilige fisieke kontak

beskryf die tekens en simptome van die algemeenste aansteeklike siektes in die omgewing en praat oor hoe om dit te voorkom, bv.

- bespreek en maak ’n klasopname van watter siektes die leerders al gehad het

- identifiseer en maak ’n lys van die algemeenste aansteeklike siektes, die simptome en hoe die siektes versprei

- maak ’n plakkaat; dramatiseer hoe om te keer dat siektes versprei, bv. nies of hoes in 'n sakdoek, bly by die huis in geval van siekte, ens.

beskryf hoe om op te tree teenoor mense met MIV en Vigs, bv.

- bespreek die behoefte aan ekstra omgee en liefde vir mense met MIV en Vigs

- bespreek hoe ons nou met hulle kan saamwerk sonder om self die siekte te kry

- bespreek in watter opsig MIV en Vigs verskil van enige ander aansteeklike siekte, bv. dit breek die immuunsisteem af sodat die persoon makliker siek word



- gebruik inligtingstekste, internet, ens. om inligting te kry oor die immuunstelsel, en gee ’n eenvoudige verduideliking, bv. dat goeie kieme in ons liggaam die slegte kieme beveg sodat ons nie ernstig siek word nie

- vra ’n besoekende gesondheidswerker vrae oor MIV en Vigs

Liggaamsdele, veranderings in die liggaam en gevoelens, en sintuie

Leerdoelwit Leerders identifiseer liggaamsdele, veranderingas in die liggaam, gevoelens en sintuie




onderskei tussen liggaamsdele en hulle funksies, bv.

- noem en beskryf die verskillende liggaamsdele en die aktiwiteite wat die liggaam kan uitvoer, bv. loop, sit, strek, balanseer, ens.

identifiseer en benoem die vyf sintuie en hulle funksies, bv.

- bespreek die vyf sintuie en pas elke sintuig by sy funksie

- identifiseer verskillende kossoorte volgens smaak, aanraking en reuk terwyl ’n blinddoek gedra word

identifiseer faktore wat groei en ontwikkeling beïnvloed, bv.

- bespreek die behoefte aan gesonde kos, oefening, rus

- bespreek veranderings in voorkoms sedert geboorte

- beskryf verskille en ooreenkomste in mense se liggame en eienskappe wat kan verander (lengte) en nie kan verander nie (vel-/oogkleur)

identifiseer die sintuie en beskryf hoe om vir die neus, ore, oë, mond en vel te sorg, bv.

- speel speletjies om die belangrikheid van sien, hoor, aanraak, ruik en proe te beklemtoon

onderskei tussen "private" en "nie-private" liggaamsdele, bv.

- bespreek liggaamsvoorkoms - bespreek liggaamsdele en hoe

belangrik dit is om party dele "privaat" te hou

identifiseer die inwendige organe van die liggaam en hulle funksies, bv.

- gebruiik prente/plakkate en ondersoek die skelet, die plasing van die hart, longe en ander organe



beskryf verskillende gevoelens en emosies en gesels oor hoe hulle kan verander, bv.

- identifiseer gevoelsuitdrukkings in hulleself en in ander mense

- gee redes vir hoe/hoekom emosies/buie verander

- bespreek hoe om die sintuie te beskerm, bv. maak ore skoon, gebruik sonskerm

identifiseer "goeie" emosies en "slegte" emosies, bv.

- dink na oor hoe om emosies te identifiseer, stop en dink voor jy optree

beskryf hoe om emosies te beheer, bv.

- identifiseer emosies en stop en dink voor ’n besluit geneem word

- identifiseer persone wat hulp kan gee - bespreek planne oor hoe om hartseer

of woede te hanteer

Vriendskap

Leerdoelwit Leerders verstaan die belangrikheid van vriendskap




wys hoe om ’n goeie maat te wees, bv.

- bespreek wie hulle maats is en waarom maats belangrik is

- bespreek en teken hoe om vir maats te sorg, hulle op te pas en te help

- bespreek wat boelie is en wat jy daaromtrent kan doen

beskryf hoe om maats te maak, bv.

- dramatiseer hoe om vriendskappe te begin en te behou

- bespreek maniere om kommer en omgee te wys, op angs en benoudheid te reageer, en te besluit of iemand hulp nodig het

- bespreek en dramatiseer boelie-gedrag en wat jy kan doen as jou maat geboelie word

beskryf die eienskappe van ’n goeie maat en hoe om vir ander ’n goeie maat te wees, bv.

- onderneem ’n ondersoek: "Wat maak van iemand ’n goeie maat?" en teken ’n piktogram

- bespreek hoe om maats te help - bespreek "goeie" en "slegte" geheime - identifiseer verskillende soorte boelie-

gedrag en die uitwerking daarvan - identifiseer mense wat jou kan help

as jy of jou maat geboelie word

- beskryf hoe jy voel as jy geboelie word


Wees versigtig in moontlik gevaarlike situasies

Leerdoelwit Leerders verstaan hoe om hulleself te beskerm in moontlik gevaarlike situasies




ONDERWERPE GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD3 GRAAD 3

identifiseer en beskryf hoe om jouself te beveilig in die huis, by die skool en in die onmiddellike omgewing, bv.

- bespreek hoe om veilig te speel in die son, en om seerkry en ongelukke op die speelgrond so ver moontlik te beperk

- identifiseer voorwerpe in die huis wat gevaarlik kan wees, bv. messe, medisyne, ens.

wys hoe om "nee" te sê in ’n ongemaklike, moontlik gevaarlike situasie, bv.

- beskryf ja/nee-vorms van kontak en bespreek watter vorms van "aanraking" aanvaarbaar en onaanvaarbaar is

- dramatiseer situasies en oefen om hard en duidelik "nee" te sê

- identifiseer mense in die familie en gemeenskap wat kan help

identifiseer en beskryf veiligheidsmaatreëls in die huis, by die skool en in die onmiddellike omgewing, bv.

- bespreek hoe om veilig in water en in die son te speel en hoe om te help as ander in gevaar verkeer

- identifiseer mense wat kan help as iemand in gevaar is





identifiseer en beskryf veiligheidsmaatreëls in die huis, by die skool en in die onmiddellike omgewing, bv.

- bespreek hoe om veilig in water en in die son te speel en hoe om te help as ander in gevaar verkeer

- identifiseer mense wat kan help as iemand in gevaar is






Gesonde kos en eetgewoontes

Leerdoelwit Leerders verstaan dat gesonde kos en eetgewoontes noodsaaklik is vir groei en gesondheid




beskryf gesonde kos wat gereeld geëet moet word, en gesonde eetgewoontes, bv.

verduidelik hoe om kos higiënies te hanteer asook waarom higiëne noodsaaklik is, bv.

verduidelik die regte bergings- en voorgereidingsmetodes en sê waarom dit belangrik is, bv.


GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD3 GRAAD 3

- bespreek en teken gesonde kos en ’n gebalanseerde dieet, en ongesonde kos

- bespreek die feit dat gesonde kos en goeie eetgewoontes nodig is om groei en goeie gesondheid te verseker

- identifiseer kos wat plaaslik verkrygbaar is

- identifiseer plaaslike kos en waar dit vandaan kom

- vind uit watter kos natuurlik beskikbaar is of plaaslik geproduseer word, en sorteer dit volgens bron

- bring vrugte, groente en eetbare wortels (indien beskikbaar) en wys hoe om dit te was en te skil

- identifiseer watter soorte rou geëet kan word as dit gewas en/of geskil is, en watter soorte gekook moet word

- bespreek hoe en waarom seuns en meisies kan help om kos in die huis voor te berei

- maak uitstallings met sketse, verpakkingsetikette en monsters van verskillende soorte kos

- vind uit, teken en sit etikette op kos wat versamel en/of in verskillende dele van Namibië geproduseer word

- bespreek hoe verskillende streke kos aan ander streke voorsien

- dink aan verskillende maniere waarop kos in die huis en in die plaaslike omgewing (huise, plase, winkels) gebêre word


Verkeersveiligheid Leerdoelwit

Leerders verstaan die belangrikheid van verkeersveiligheid




identifiseer verkeerstekens in die plaaslike omgewing, verduidelik gevare op die pad, wys hoe om veilig oor ’n pad te stap en identifiseer moontlike gevare op pad skool toe, bv.

- teken en beskryf verkeerstekens - bespreek hoe voetgangers/fietsryers

hulle in die verkeer moet gedra identifiseer gevaarlike plekke in die plaaslike omgewing

- oefen goeie voetganger/fietsryer- gedrag

beskryf hoe ’n mens jou as ’n voetganger en as ’n passasier in ’n voertuig in verkeer moet gedra, bv.

- let op na goeie en swak gedrag in verkeer in die gemeenskap en gesels daaroor

- dramatiseer veilige gedrag in verkeer

- skep handwerk van goeie gedrag in verkeer

verduidelik padveiligheids- en verkeersreëls vir fietsryers, bv.

- teken en sit etikette op die belangrikste padtekens vir fietsryers

- oefen handtekens wat fietsryers moet gebruik, handtekens wat verkeersbeamptes gee en die regte reaksie daarop

- lewer ’n praatjie/skryf ’n paragraaf oor basiese verkeersreëls vir fietsryers

- beskryf die pad skool toe en

identifiseer moontlike verkeersgevare

- nooi ’n verkeersbeampte uit, vra en beantwoord vrae oor padveiligheid en fietsryers


TEMA: DIE NATUURLIKE OMGEWING


Plante as lewende dinge

Leerdoelwit Leerders verstaan dat die plante in hulle omgewing lewende dinge is en ’n lewensiklus het (oorerflikheid en evolusie)




beskryf plante as lewende dinge wat lug, water en sonlig nodig het om te oorleef, bv.

- plant saailinge in verskillende toestande: sommige sonder water, sommige sonder sonlig en neem die groei van die plante waar

- kyk na bome, bosse en grasse in die plaaslike omgewing en bespreek hulle behoefte aan lug, water en sonlig

beskryf/teken hoe saad ontkiem, bv.

- plant verskillende soorte saad in flesse en kyk hoe hulle uitloop

- beskryf ’n eenvoudige prosedure wat wys hoe om ’n saadjie te plant

identifiseer, noem en gee die hoofdele van bome, bosse en gras uit die eie omgewing, bv.

- versamel blare, bas, saad en wortels, vergelyk hulle en voorsien van etilkette

wys hoe die wortels van plante water absorbeer en ook die uitwerking van sonlig op blare, bv.

- plaas plantlote in houers met verskillende kleure water en kyk wat gebeur

- plaas saailinge in verskillende soorte sonligtoestande (bv. in ’n kas, in helder lig) en kyk na die verandering in die kleur van die blare

beskryf/teken hoe saad ontkiem, bv.

- saai saad, neem die ontkieming waar en teken dit, en bespreek ooreenkomste en verskille

identifiseer plaaslike plante volgens hulle blare en sade, bv.

- versamel en vergelyk blare en sade, en sorteer hulle volgens grootte, vorm en kleur

beskryf die uitwerking van lig en water op die groei van plante, bv.

- voer eenvoudige eksperimente uit om te wys hoe lig en water plantgroei beïnvloed

beskryf die lewensiklus van blomplante soos hulle groei van saad tot rypwording tot die voortbring van nuwe sade, bv.

- beskryf hoe plante van stiggies groei deur ’n stiggie te plant en die groei dop te hou deur weekliks rekord daarvan op ’n grafiek aan te teken

identifiseer verskillende soorte bome in die omgewing volgens waarneembare eienskappe, bv.

- versamel voorbeelde van blare, sade en bas van ’n verskeidenheid plante en bome



- skryf ’n gediggie oor bome, blare en saad

benoem en identifiseer giftige plante in die plaaslike omgewing

- soek voorbeelde van giftige en nie-giftige plante

- bespreek waarom giftige plante vermy moet word

- pas plante by hulle sade en blare - gebruik sade of blare en maak ’n

collage

identifiseer verskillende dele van plante wat gebruik word vir kos, bv.

- sorteer plante volgens eetbare plante, bv. wortels, blare, vrugte, stingels

- identifiseer en gee voorbeelde van dele van plante of plante wat as kos gebruik word

- teken plante en bome, en monteer en benoem die voorbeelde

identifiseer Namibië se nasionale plant, die Welwitschia mirabilis, en verduidelik waarom dit so besonders is

identifiseer plante wat as medisyne gebruik kan word, bv.

- maak ’n lys van plante en hulle gebruike, bv. aloe vera – antioksidant, genees wonde

- maak kuns vryfafdrukke van dele van plante wat as medisyne gebruik word

- sorteer giftige en nie-giftige plante

identifiseer hoe sade van spesifieke Namibiese plante versprei word, bv.

- versamel sade/peule en bespreek hoe hulle versprei word, bv. grasse, kameeldoringboom

- gebruik sade/peule vir versierings; maak ’n prentjie met werklike sade en wys hoe hulle versprei word (Graad 4?)


Diere as lewende dinge

Leerdoelwit Leerders verstaan dat diere lewende dinge is, almal met verskillende eienskappe, woonplekke en eetgewoontes (Oorerflikheid en evolusie)




beskryf diere (insluitend mense) as lewende dinge wat kos, water en skuiling nodig het om te oorleef, bv.

beskryf die verskillende maniere waarop diere (insluitend mense) water en kos kry, bv.

beskryf die strukture wat diere (insluitend mense) gebruik om rond te beweeg, bv.


- bespreek basiese behoeftes en sê wat gebeur as daar nie daaraan voldoen word nie

identifiseer fisieke kenmerke en eetgewoontes van plaas- en huisdiere, bv.

- neem plaas- en huisdiere waar en vind uit wat hulle eet en drink, en waar hulle slaap/rus

- beskryf verskille tussen plaas- en huisdiere en wilde diere

- bespreek/vertel stories en skep kuns/drama wat plaas- en huisdiere en wilde diere insluit

- bespreek maniere om kos en water in die hande te kry

- sorteer diere en mense volgens die maniere waarop hulle kos en water kry

identifiseer kos en ander produkte wat van plaasdiere afkomstig is soos varke, bokke, skape en beeste, bv.

- besoek ’n plaaslike slaghuis en identifiseer verskillende soorte vleis afkomstig van plaasdiere

- vra die eienaar van die slaghuis vrae en skryf ’n eenvoudige verslag oor kos en kosprodukte

- vind meer uit oor die eetgewoontes van plaas- en huisdiere

- identifiseer verskillende bewegfings, bv. loop, vlieg, kruip, swem, ens.

onderskei tussen die basiese fisieke kenmerke, woonplekke en eetgewoontes van ’n verskeidenheid wilde diere en hulle plek in die voedselketting, bv.

- kyk na, teken en beskryf insekte en voëls: voorkoms, woonplek, eetgewoontes en vyande

- teken of plak prentjies van die voedselketting wat die verband wys tussen wilde diere, hulle vyande en hulle prooi

- gebruik visuele materiaal, ander tekste en inligting uit onderhoude met gesaghebbendes om feite te versamel oor wilde diere soos reptiele, gevaarlike slange, watervoëls, see- en varswatervis, die visarend en die gemsbok

identifiseer hoe en waar wilde diere in Namibië beskerm word,


bv. - vind uit watter diere beskerm moet

word en waarom


beskryf die lewensiklus van diere wat groei maar nie van vorm verander nie (metamorfoseer), bv. soogdiere soos mense, huis-, plaas- en wilde diere

- versamel prentjies van babas, kinders, volwassenes en bejaarde mense

- bespreek verskille in grootte, gewig en vorm/lengte van ledemate/hande/voete en gelaatstrekke

- gebruik babafoto'svan leerders om te sien hoe hulle verander het

(NB: Leerders hoef nie die term "metamorfoseer" te leer nie)

beskryf die veranderings in diere namate hulle groot fisieke veranderings ondergaan (metamorfose), bv.

- versamel inligting met prentjies of foto's van hoe ’n skoelapper verander van ’n larwe tot ’n insek

- skryf ’n paar sinne oor hierdie veranderings

- maak ’n plakkaat met prentjies

(NB:Leerders hoef nie die term "metamorfose" te leer nie)

Water – gebruike, bewaring en besoedeling

Leerdoelwit Leerders verstaan die belangrikheid van water, gebruike, bewaring en voorkoming van waterbesoedeling (Wetenskap en tegnologie in die gemeenskap)




verduidelik waarom ons water nodig het en die belangrikheid van skoon water, bv.

- bespreek waarom ons water nodig het en waarom ons net skoon water moet drink

verduidelik hoe en waarom water in die omgewing en die huis gespaar en gebêre moet word, bv.

- vra ouers hoe water in die huis gebêre word en beskryf ’n eenvoudige prosedure

- identifiseer verskillende maniere om water in die omgewing te bêre, bv. ’n dam of ’n tenk

identifiseer en verduidelik moderne en tradisionele metodes van watersuiwering, bv.

- nooi ’n beampte van Namwater om prosesse van watersuiwering te kom verduidelik of, indien moontlik, besoek ’n suiweringsaanleg


- skryf ’n tekenkompetisie uit


identifiseer plaaslike waterbronne en verwys na die gebruike van skoon water, bv.

- besoek plaaslike waterbronne en vra die persoon in beheer of die water skoon is of nie; skryf ’n verslag oor die besoek, gee eenvoudige stellings om ’n opinie uit te spreek oor hoe skoon die water is

- beskryf en skep ’n voorstelling om te wys hoe skoon water gebruik word

identifiseer ’n paar basiese oorsake van waterbesoedeling en eenvoudige voorkoming, bv.

- besoek ’n waterbron en identifiseer oorsake van besoedeling

- maak ’n eenvoudige piktogram en dui die soorte besoedeling wat gevind is, daarop aan

- bespreek maklike maniere om besoedeling te voorkom (bv. was by die huis, nie in ’n rivier nie) en stel ’n klas-plakkaat saam

- dramatiseer hoe om mense te keer om water te besoedel

- (individu.groep) om te wys hoe om water te spaar

- bespreek waarom water al skaarser word en sê waarom ons dit nie moet mors nie

identifiseer plaaslike waterbronne en die gebruike van skoon water, bv.

- besoek ’n paar plaaslike waterbronne en bespreek hoe hulle gebruik word, bv. e.g. oshanas is bronne wat natuurlik voorkom en word gebruik om vis te vang of mee te was; water word in damme geberg vir drinkwater; riviere is natuurlike bronne en word gebruik vir drinkwater en om te was

identifiseer hoe afval waterbronne besoedel en hoe ons dit kan voorkom, bv.

- vind uit hoe afval by die huis verwyder word

- besoek ’n plaaslike waterbron en vind uit of dit besoedel word deur huishoudelike afval of nie

- maak ’n lys van maniere om van huishoudelike afval ontslae te raak, eerder as om dit in riviere te stort

vind uit waar water in die omgewing gevind word, bv.

- ondersoek waar water in die omgewing gevind word, bv. boorgate, damme, riviere, putte, fonteine, ens.

beskryf hoe besoedeling deur nywerhede veroorsaak word en verduidelik hoe dit voorkom kan word, bv.

- bespreek hoe fabrieke van hulle chemikalieë en afval ontslae behoort te raak

- maak "verhoed besoedeling" plakkate en sit dit op

- skryf ’n brief aan ’n plaaslike fabriek en vra hulle hoe hulle van hulle afval ontslae raak


Omgee vir die omgewing

Leerdoelwit Leerders verstaan die belangrikheid daarvan om vir die omgewing om te gee en dit skoon te hou (Wetenskap en tegnologie in die gemeenskap)





verduidelik en wys hoe belangrik dit is om die omgewing skoon te maak en daarvoor te sorg, bv.

- neem deel aan skoonmaak-aksies by die skool en in die omgewing

- bespreek waarom ’n skoon en netjiese skool noodsaaklik is; maak beurte om die klaskamer skoon te maak


- neem deel aan skoonmaak-aksies in die gemeenskap, by die skool en in die omgewing

- skryf ’n gediggie oor omgee vir die omgewing


- neem deel aan skoonmaak-aksies in die gemeenskap, by die skool en in die omgewing

- skryf ’n kort verslag oor ’n skoonmaak-aksie by die skool

Eienskappe en gebruike van materiale

Leerdoelwit Leerders verstaan dat materiale verskillende eienskappe en gebruike het (Eienskappe van materie)




identifiseer en beskryf voorwerpe wat kan sink in water of daarop kan dryf, bv.

- eksperimenteer met voorwerpe om uit te vind of hulle sink of dryf

- sorteer voorwerpe wat kan sink of dryf

beskryf eenvoudige verskille in die fisiese eienskappe van vaste stowwe en vloeistowwe, bv.

- giet vloeistowwe in verskillende houers om te wys hoe hulle die vorm van die houer aanneem; vaste stowwe soos boublokkies, potlode, ens. behou hulle vorm

- demonstreer hoe party vaste stowwe (klei) gevorm kan word om in ’n houer met ’n bepaalde vorm te pas, maar hulle kan nie gegiet word nie en is nie vloeistowwe nie

beskryf eenvoudige verskille in die fisiese eienskappe van vaste stowwe, vloeistowwe en gasse, bv.

- eksperimenteer met water deur dit af te koel en te verhit sodat dit in ’n vaste stof (ys) en ’n gas (stoom) verander

- skryf die proses neer wat wys hoe om water te vries of te verhit


- demonstreer hoe party vaste stowwe (rys) gegiet kan word, maar nie vloeistowwe is nie

Weer, seisoene en die omgewing

Leerdoelwit Leerders verstaan hoe die weer ons omgewing beïnvloed (Energie en die aarde se stelsels)





beskryf seisoenale veranderings en daaglikse weerstoestande, bv.

- kyk gereeld na die weer en maak ’n eenvoudige tabel (sonnig, bewolk, reënerig, winderig, koud, warm, baie warm, bloedig warm)

noem klere en kos wat pas by bepaalde weersomstandighede, bv.

- pas prentjies van klere by weersomstandighede

verduidelik waarom weerstoestande verander, bv.

- neem die weer van tyd tot tyd waar en teken dit aan op ’n tabel; kyk na die verband tussen veranderings in temperatuur en die aanwesigheid van reën, wind en wolke

beskryf die uitwerking van die vier seisoene op mense en die omgewing, bv.

- identifiseer seisoenale veranderings

- bespreek sportsoorte waaraan mense in verskillende seisoene deelneem

- beskryf gepaste klere vir sekere geleenthede of weerstoestande; doen ‘n kunsprojek wat gepaste klere illustreer

- teken en maak etikette vir verskillende soorte klere

- skryf ’n oorspronklike storie oor toe die nedersetting oorstroom is, ’n brand die skool verwoes het, ens.

verduidelik waarom weerstoestande verander, bv.

- teken gereeld weerwaarnemings aan en kyk na die verband tussen veranderings in temperatuur en die aanwesigheid van reën, wind en wolke

beskryf die uitwerking van die seisoene op plante en diere, bv.

- vra ’n lid van die plaaslike owerheid uit oor plante en diere wat in reënval- en droë gebiede in Namibië oorleef

- besoek plaaslike gebiede in verskillende seisoene en maak ’n lys van plante en diere wat daar voorkom


Die aarde, die maan, ons sonnestelsel en die heelal

Leerdoelwit Leerders verstaan die verhouding tussen die aarde, die maan, ons sonnestelsel en die heelal




beskryf dinge in die lug wat maklik sigbaar is, bv.

- neem waar, bespreek en teken dinge in die lug, bv. die son, maan, sterre, ’n paar van die planete

beskryf hoe die lug in die dag en in die nag verander, bv.

- kyk na en bespreek die kleure met sonsondergang

- kyk hoe die maan in die nag en partykeer in die dag sigbaar is

beskryf die kenmerke van die lug en seisoene, bv.

- let op en bespreek dat dit in die winter vroeg en in die somer laat donker word



- bespreek hoe gevaarlik dit is om direk in die son te kyk

- kyk na die lengte van skaduwees in die dag

Kragte, beweging en energie

Leerdoelwit Leerders verstaan dat kragte, beweging en energie in ons alledaagse lewens gebruik word (Energie en die aarde se stelsels)




identifiseer eenvoudige bronne van energie, bv.

- teken prentjies van die son, wind en brandstof (bv. om petrol in ’n motor te tap)

- identifiseer die son as die grootste bron van energie

identifiseer die uitwerking van energie en kyk na goed wat dinge laat werk, groei en beweeg, bv.

- let op en bespreek hoe die wind dinge laat beweeg, hoe die son warmte en lig gee om plante te laat groei, hoe voorwerpe beweeg as ’n mens hulle stoot of trek

identifiseer hoe bronne van energie elke dag gebruik word, bv.

- dramatiseer hoe ’n mens petrol in ’n motor tap, krag in die huis aanskakel, kerse gebruik, ’n vuur aansteek om vleis te braai, ens.

- beskryf hoe ons die son se energie gebruik, bv. om in die dag te sien, om warm te bly, vir plante om te groei, vir kos, vir ons gesondheid

bespreek hoe energie beweeg, bv.

- kyk hoe die hitte van ’n vuur die pot laat kook; hoe ’n veer beweeg as ’n mens dit blaas

bespreek energie-besparende maatreëls en voordele, bv.

- maak plakkate om te wys dat ons deure moet toemaak om hitte binne te hou

- loop eerder as ry, skakel ligte af wat nie gebruik word nie

- vind meer uit oor sonpanele en waarom dit in Namibië gebruik word

identifiseer hoe energie vorm kan verander, bv.

- kyk en wys dat daar ’n geluid is as ’n mens ’n bal skop, deur ’n pyp blaas of op ’n drom slaan

beskryf die uitwerking van swaartekrag

- kyk en wys hoe voorwerpe op die grond val of daar bly lê

- vind uit waarom swaar voorwerpe die grond gouer tref as ligte voorwerpe


Die volgende basiese vaardighede moet ingebou word in die tema Natuurlike Omgewing, en moet geëvalueer word. Let daarop dat spesifieke wetenskaplike geletterdheid en gesyferdheid natuurlik by tale en wiskunde geïntegreer word. Afhangend van die aard van die take kan onderwysers self besluit in watter vakgebiede hierdie vaardighede geëvalueer moet word.


Ondersoekmetodes Leerdoelwit Leerders gebruik ondersoekmetodes om natuurlike gebeurtenisse te ontleed, te beskryf, te verduidelik en te voorspel




maak voorspellings oor wat in ’n ondersoek kan gebeur, bv.

- wat sal gebeur as ek water byvoeg? - wat gebeur as jy ’n veer voor jou

neus hou?

die onderwyser neem leiding wanneer ondersoeke gedoen word, bv.

- wat het ons gedoen? - wat het ons uitgevind?

maak eenvoudige voorspellings oor wat in ’n ondersoek kan gebeur, bv.

- Ek dink ’n plant wat in die donker staan, sal doodgaan

beskryf eenvoudige stappe vir die beplanning en uitvoer van ’n ondersoek, bv.

- Eers het ek die water gereed gekry, toe het ek my kleibootjie op die water gesit, toe het ek ...

maak eenvoudige voorspellings gegrond op vooraf kennis

- Toe ons dit vantevore gedoen het, het ek gesien dat die stuk klei in die water gesink het

beskryf stappe in meer besonderhede vir die beplanning en uitvoering van ’n ondersoek, bv.

- skryf ’n eenvoudige prosedure neer, en wys die materiaal wat gebruik is, wat ons gedoen het, wat ons uitgevind het

Wetenskaplike geletterdheid

Leerdoelwit Leerders demonstreer wetenskaplike geletterdheid




deel inligting met ander leerders deur te praat, te luister, te teken, te lees en te skryf

lig ander in oor ondersoeke en stel redelike verduidelikings voor

lig ander in oor ondersoeke en stel redelike verduidelikings voor

soek inligting in boeke, tydskrifte en ander bronne

soek inligting in boeke, tydskrifte en ander bronne


Wetenskaplike syfervaardigheid

Leerdoelwit Leerders demonstreer wetenskaplike gesyferdheid





organiseer inligting met behulp van sortering, groepering, lyste, sketse

neem waar, vergelyk, sorteer en beskryf met behulp van eenvoudige nie-standaard meetinstrumente hoe om data te versamel, bv.

- gebruik handwydte, ens.

stel ’n eenvoudige tabel saam om waarnememings op aan te teken

rangskik en sorteer voorwerpe of gebeurtenisse volgens hulle gemeenskaplike eienskappe

neem waar, vergelyk, sorteer en beskryf met behulp van eenvoudige nie-standaard meetinstrumente hoe om data te versamel, bv.

- gebruik handwydte, vingerlengte, ens.

stel ’n eenvoudige tabel saam om waarnemeings op aan te teken

sorteer en rangskik gebeurtenisse, feite en gedagtes in volgorde

neem waar, vergelyk, sorteer en beskryf met behulp van eenvoudige standaard meetinstrumente hoe om data te versamel, bv.

- gebruik liniale, weegskale, termometers

stel eenvoudige staafdiagramme saam om bevindings op aan te teken


10. Evaluering

Ten einde die volle omvang en vlakke van vaardighede te bepaal is ’n verskeidenheid deurlopende evalueringsituasies in die Junior Primêre fase nodig om ’n geheelbeeld van die leerder se vordering en bemeestering te gee. Deurlopende Evaluering (DE) moet duidelik, eenvoudig en hanteerbaar wees, en stewig geanker in leerder-gesentreerde beginsels en praktyke. Die vaardighede in die sillabus lê die begrip en bekwaamhede neer wat ’n leerder moet bereik en wat geëvalueer moet word. Die doelwit is egter dat die sillabus leergedrewe moet wees, eerder as evaluering-gedrewe. 10.1 Doel van evaluering

Die doel van DE is om betroubare en toepaslike inligting oor die leerder se bemeestering van die vaardighede te bekom. Hierdie inligting moet gebruik word om terugvoering aan leerders te gee oor hulle sterk en swak punte, waar hulle goed doen en waar en hoe hulle behoort te verbeter. Ouers moet gereeld deur middel van ’n formele skoolrapport op hoogte gebring word van hulle kinders se vordering. Hulle moet aangemoedig word om hulle kinders se prestasies te beloon en hulle onderrig te ondersteun. Deurlopende evaluering help onderwysers ook om hulle onderrig te verbeter en vir die leerders ’n beter leerervaring te gee. Die fokus moet wees op evaluering vir leer eerder as evaluering van leer. Ons evalueer om ’n betroubare beeld tre kry van elke leerder se bemeestering van die vaardighede ten einde verder onderrig/leer te verbeter, leerondersteuning te gee en onderrigstelsels te evalueer. 10.2 Soorte evaluering Informele evalueringsmetodes: Die onderwyser moet vasstel hoe goed elke leerder die vaardighede bemeester het wat in die Wiskundesillabus uiteengesit word, en die leerder se vordering daarvolgens bepaal. In ’n groot mate kan dit op ’n informele wyse geskied deur waarneming van elke leerder se vordering in leer- en praktiese situasies terwyl hulle ondersoek, verskynsels en data interpreteer, kennis toepas, kommunikeer en standpunt inneem, sowel as in hulle deelname in die algemeen. Dit beteken dat ’n leerder vir evalueringdoeleindes waargeneem moet word terwyl die onderwyser onderrig gee. Die waarnemings moet deurentyd aangeteken word. Onderwysers neem alle leerders waar tydens die Wiskundelesse. Hulle sien wie aandag gee en wie nie, wie onafhanklik kan werk en wie sukkel om op hulle eie aan te gaan. Deur vrae te vra kan hulle bepaal wie die begrippe verstaan het en wie nie. Deur aktiwiteite fyn dop te hou kan hulle vasstel wie ’n taak kan voltooi deur kennis en vaardighede toe te pas, en wie nie. Die leerders se deelname, betrokkenheid en bydraes tot groepwerk word ook waargeneem. Formele evalueringsmetodes: Dit behels evalueringsmetodes soos vasvra, kort toetse, mondelinge toetse en werkblaaie. Werkblaaie is baie nuttig en kan óf op die skryfbord óf op papier aangebied word. Dit is baie belangrik dat onderwysers hulle werk organiseer en beplan om leerders te evalueer en punte toe ken en dit dan te verwerk uit tien (10). Die gebruik van formele geskrewe en mondelinge toetse kan net ’n beperkte omvang van vaardighede toets, en moet dus nie baie tyd in beslag neem nie. Kort toetse kan gedurende ’n Wiskundeperiode afgehandel word en moet beskou word as ’n gewone Wiskunde-aktiwiteit.


10.3 Graadbeskrywings Die leerder se vlak van bemeestering in verhouding tot die vaardighede in die Wiskunde-sillabus word in letterwaardes aangedui. Dit is noodsaaklik dat die letterwaardes wat toegeken word, die leerder se werklike vlak van bemeestering weerspieël in verhouding tot die vaardighede. In grade 1 tot 3 hou letterwaardes verband met ‘n persentasie. Die verhouding tussen die waardes wat toegeken word en die vaardighede word hieronder aangedui.

Graad % Vaardigheidsbeskrywings

A 80%+ Bemeester vaardighede uitstekend.Die leerder vaar uitmuntend op al die vlakke van vaardigheid.

B 70-79% Bemeester vaardighede baie goed. Die leerder se prestasie lê beduidend bo die gemiddelde vereistes en die leerder is baie knap op die meeste vlakke van vaardigheid.

C 60-69% Bemeester vaardighede goed. Die leerder het die vaardighede bevredigend bemeester in vreemde situasies en kontekste.

D 50-59%

Bemeester vaardighede bevredigend. Die leerder se vaardighede stem ooreen met die gemiddelde vereistes. Die leerder kan dalk in sommige afdelings ondersteuning nodig hê.

E 40-49%

Bemeester die minimum aantal vaardighede om as vaardig beskou te word. Die leerder het dalk nie al die vaardighede bemeester nie, maar sy/haar bemeestering is genoeg om bo die vaardigheidsvlak te wees. Die leerder het op feitlik alle vlakke leerondersteuning nodig

U 0-39%

Ongegradeer. Die leerder was nie in staat om ’n minimum vlak van vaardigheid te bereik nie, selfs met aansienlike hulp van die onderwyser. Die leerder het leerondersteuning baie nodig.

10.4 Omskrywing van riglyne vir Deurlopende Evaluering (Besonderhede is beskikbaar in die Junior Primary National Policy Guide) Evaluering moet deel uitmaak van die lesbeplanning, en daar moet duidelike evalueringstandaarde wees. Tydens lesse en terwyl leerders besig is met normale klasaktiwititeite is die onderwyser besig met formele en informele deurlopende evaluering vir al die verskillende vaardighede in al die vakke. In die Junior Primêre fase staan evaluering in noue verband met die kriteria. Dit beteken dat, as punte of letterwaardes toegeken word, dit noodsaaklik is dat hulle die leerder se bemeesteringsvlak in verhouding tot die vaardighede moet weerspieël.

10.4.1 Informele Deurlopende Evaluering

Informele Deurlopende Evaluering word gedoen deur noukeurige en geskrewe aantekeninge (sien voorbeeld 10.4.3). Dit beteken dat die onderwyser waarnemings oor bemeestering of probleme op die klaslys aanteken, terwyl die leerders met lesaktiwiteite besig is. Hierdie aantekeninge of opmerkings help dan weer met toekomstige lesbeplanning, vereistes vir leerondersteuning en die toekenning van punte vir Formele Deurlopende Evaluering. Dit is


nie nodig om ’n opmerking of nota vir elke vaardigheid te maak nie – ’n merkie is al wat nodig is om te wys dat ’n leerder die bepaalde vaardigheid bemeester het. ’n Geskrewe bewys is egter nodig as ’n leerder sukkel en meer hulp nodig het.

10.4.2 Formele Deurlopende Evaluering

Formele Deurlopende Evaluering word gewoonlik gedoen ná afhandeling van ’n tema of as ’n bepaalde begrip geëvalueer moet word voordat ’n nuwe begrip aangepak word. Hiervoor kan verskeie kort skriftelike of mondelinge toetse of vasvrageleenthede oor die termyn versprei word waarvoor die onderwyser dan punte toeken. Gedurende die termyn moet onderwysers rekord hou van die punte wat toegeken is vir Deurlopende evaluering op die Formele Deurlopende Evaluering klaslys. Hierdie evaluering vind plaas gedurende normale klasaktiwiteite. Dit beteken dat daar GEEN “toetsweek” of “toetsrooster” in die Junior Primêre fase (Gr. 1-3) is waar leerlinge moet leer vir toetse nie. Aan die einde van die termyn word die punte vir elke vak bymekaar getel in die “Totaal” kolom. Die “gemiddeld” word bereken deur die “Totaal” te deel deur die hoeveelheid evaluerings wat gedoen is. Die desimale breuke word afgerond volgens die wiskundige reël, bv. 3.2 = 3. Die gemiddelde punt word oorgedra na die Formele Deurlopende Evaluering Rekordvorm in onderskeie kolomme. Die onderwyser tel die kolomme bymekaar om die Totaal te kry en bereken dan die persentasie. Die persentasie word verwerk na letterwaardes soos aangedui in 10.3.

(Besonderhede oor rekordhouding is beskikbaar in die Junior Primêre Deurlopende Evaluering Rekordvorms)


11. Woordelys

NB Die betekenisse wat hier gegee word, is van toepassing op die woord binne die konteks van hierdie sillabus en nie noodwendig op enige ander konteks nie. Beredeneerde taal - taal wat nodig is om ’n wye verskeidenheid onderwerpe te dek Deurlopende evaluering - meting van leerders se vordering, gebaseer op hulle werk in die klaskamer of toetse/vasvra regdeur die termyn of die jaar eerder as op net een eksamen Ekologies volhoubaar - ’n omgewing wat oor ’n lang tyd op dieselfde vlak sonder skade kan voortbestaan Energie-besparende gebruike - handelinge wat help om die hoeveelheid energie wat ons gebruik, te verminder, bv. om ligte af te skakel as hulle nie gebruik word nie, te loop in plaas van te ry Entrepreneur - ’n persoon wat ’n besigheid organiseer, bestuur en verantwoordelikheid daarvoor aanvaar Entrepreneurskap - posisie van entrepreneur wees, die organiseer of bestuur van ’n besigheid Globalisering - die gedagte dat die wêreld besig is om tot ’n enkele ekonomie te onwikkel as gevolg van verbeterde tegnologie en kommunikasie Higiëne - die gebruik om jouself en alles rondom jou skoon te hou om ongesteldheid en siekte te voorkom Holisties - die gedagte van die versorging van jou hele liggaam en gees Hoofstroomskole - skole wat hoofsaaklk bedoel is vir leerders wat nie spesiale opvoedingsbehoeftes het nie. Enige skool wat nie ’n spesiale skool is nie. Infrastruktuur - mensgemaakte strukture soos paaie, geboue en kommunikasie Insluiting - om alle partye in te sluit Integrering - ’n kombinasie van dele of voorwerpe wat goed saamwerk Kenmerke - eienskappe van ’n voorwerp Kilometer-bordjies - tekens langs die pad wat aandui hoeveel verder die volgende dorp is Kulturele uitings - oordrag van kultuur deur kuns, stories, kleredrag, ens. Leerstandaarde - geskrewe voorskrifte van wat leerders moet weet en moet kan doen, op grond van hulle onderrig ná ’n bepaalde tyd, bv. aan die einde van Junior Primêr. Dit word ook "inhoudstandaarde" genoem. Leerstandaarde beskryf wat onderwysers vir leerders moet leer en wat leerders moet leer.


Metamorfose - ’n belangrike verandering in die fisieke vorm van ’n insek of ander dier namate dit ontwikkel, bv. die metamorfose van ’n ruspe na ’n skoelapper Nie-standaard meeteenhede - meeteenhede wat nie akkuraat is nie en net ’n ruwe skatting gee, bv. handwydte Ondersoek - die proses waardeur iemand probeer uitvind wat iets veroorsaak het en hoe dit gebeur het Ondersoekmetodes - maniere waarop leerders antwoorde ontdek op vrae oor die natuurlike omgewing Ontkiem - om te ontwikkel van ’n saad tot ’n plant Oorerflikheid - die genetiese proses waardeur bepaalde eienskappe oorgedra word Simbool - ’n voorwerp of beeld wat ’n dieper betekenis het Skoolgereedheid-/Voorbereidingsprogram - ’n program ontwerp vir graad 1 Namibiese leerders omdat baie leerders nie skoolgereedheid bereik voordat hulle skool toe gaan nie. Dit is ontwerp om leerders te help om die begrippe en bekwaamhede baas te raak wat nodig is vir meer formele leer Soogdier - ’n dier wat uit sy ma se liggaam gebore word (nie uit ’n eier nie), en moedersmelk drink as hy nog ’n baba is, bv. mense, honde, beeste Standaard meetinstrumente - instrumente wat akkuraat meet met behulp van alledaagse eenhede, bv. ’n liniaal Tematiese skakels - verbindings met soorgelyke idees of onderwerpe in ander vakgebiede Uiteenlopendheid - etniese verskeidenheid, asook sosio-ekonomiese en geslagsverskeidenheid binne ’n groep, gemeenskap of instelling Vaardighede - meetbare bekwaamhede wat as noodsaaklik beskou word om ’n taak uit te voer of ’n standaard te bereik Voeding - inneem van kos wat beskou word as gesond; die studie van kosinname en die invloed daarvan op gesondheid en groei Voorafkennis - kennis wat reeds bestaan Wetenskaplike geletterdheid - geskrewe werk en leesstof wat verband hou met wetenskap (die natuurlike omgewing) Wetenskaplike gesyferdheid - wiskundige bekwaamhede wat verband hou met wetenskap (die natuurlike omgewing)


The National Institute for Educational Development Privaatsak 2034 Okahandja NAMIBIË Telefoon: +264 62 509000 Faks: +264 62 509033 E-pos: [email protected] Webtuiste: http://www.nied.edu.na © NIED 2014

ministry of education junior primary phase · pdf filebegrip te ontwikkel vir die dinamiese...

Documents