minor dyslexie 2016-2017 cursus 1: inleiding dyslexie …€¦ · woordenschat: tekstdekking bij...
TRANSCRIPT
Minor Dyslexie2016-2017
Cursus 1: Inleiding Dyslexie
Bijeenkomst 2
Programma
• Terugblik bijeenkomst 1
• Definitie dyslexie, brochure SDN
• Fonologisch coherentiemodel
• leesmethode bestuderen
Mededeling: startsituatie (zie studiewijzer)
Minor Dyslexie 1-2 2
Terugblik
• Vragen n.a.v. de introductie?
• Vragen bij de literatuur?
Minor Dyslexie 1-2 3
Definitie van dyslexie
Dyslexie is een stoornis
die gekenmerkt wordt door een
hardnekkig probleem met het aanleren en/of
vlot toepassen van het lezen en/of spellen op
woordniveau.
(Stichting Dyslexie Nederland, 2008)
www.stichtingdyslexienederland.nl (onder constructie)
Kenmerken van dyslexie
Welke problemen bij lezen en spellen zijn kenmerken voor dyslexie?
Van der Leij beschrijft in H1 voorbeelden van problemen die zijn gerelateerd aan dyslexie.
Bespreek in tweetallen welke kenmerken je herkent in de brief van een dyslectische leerling.
Minor Dyslexie 1-2 5
Brief van een 11-jarige dyslectische leerling:
haalo tante kaarin en oome jan!
hoe gaat het daar bij julli.
en hoe gaat het met mopie.
met mij gaat ales goet.
moge ik en theo bij julLi kome lozire.
In de hemels vart vaakansie
ik hep een vraagje mag ons niewe konijntje mee.
de naam daar van is bobie.
en hij is ereg dik.
groetjes,
Bas!
Minor Dyslexie 1-2 6
Kenmerken van dyslexie
• Je kunt niet alle kenmerken die van der Leij noemt terugzien in deze brief.
• Wat betekent dat voor het signaleren van dyslexie?
Minor Dyslexie 1-2 7
Samengevat: kenmerken van dyslexie
Uitingsvorm verandert gedurende de levensloop.
Afhankelijk van schoolse taken: naast het lezen en schrijven kan dyslexie ook invloed hebben op het aanleren van vreemde talen, het organiseren van huiswerk etc.
Uitingsvorm is verschillend en niet gelijk voor iedereen met dyslexie.
Ruime oriëntering noodzakelijk.
Minor Dyslexie 1-2 8
Intermezzo 1
Zo moeilijk is lezen en spellen…
Opdracht 1:
Er wordt een zin fout geprojecteerd. Schrijf de zin op (inclusief
fouten) zoals deze wordt geprojecteerd.
Minor Dyslexie 1-2 9
Intermezzo 2
‘Zo moeilijk is lezen en spellen…
Opdracht 2:
Er wordt een zin voorgelezen. Schrijf de woorden in de
voorgelezen zinnen in spiegelbeeld. Dus alle letters, maar ook
leestekens.
Minor Dyslexie 1-2 10
SDN Brochure: definitie(s)
Brochure van de Stichting dyslexie Nederland Definitie, diagnostiek, behandeling (2008). Deze is te downloaden via de website: www.stichtingdyslexienederland.nl
vragen?
Minor Dyslexie 1-2 11
Classificatie
Stoornis: anatomische/functionele uitval
Beperking: belemmering in activiteiten
Handicap: bedreigde maatschappelijke
positie
Minor Dyslexie 1-2 12
Drie vormen van diagnose
Onderkennende diagnose
Verklarende diagnose
Indicerende diagnose
Onderkennende diagnose
Criterium van achterstand:
Het vaardigheidsniveau van lezen op woordniveau
en/of spelling ligt significant onder hetgeen van het
individu, gegeven diens leeftijd en omstandigheden,
gevraagd wordt.
Criterium van didactische resistentie:
Het probleem in het aanleren en toepassen van
het lezen en/of spellen op woordniveau blijft bestaan ook
wanneer voorzien wordt in adequate remediërende
instructie en oefening.
Verklarende diagnose
Komen tot een samenhangend beeld van de factoren
die ten grondslag liggen aan de stoornis. Kan het
gevolg zijn van diverse (combinaties) van stoornissen
in onderliggende cognitieve processen.
Wat is dyslexie
Bij onderzoek naar DE verklaring van dyslexie zijn er steeds
evenveel onderzoeken die de hypotheses ontkrachten als
onderzoeken die ze bevestigen.
Er is dus geen eensgezindheid
Wat voor verwarring in de praktijk zorgt (behandeling)
Wat geen goede basis is voor het verkrijgen van bijvoorbeeld faciliteiten in een school, financiële steun en voor diversiteit in behandeling (denk aan: )
Dus: Gezondheidsraad/ Stichting Dyslexie Nederland
(2008)
Indicerende diagnose
Drie vormen van belemmeringen in het onderwijs en de werksituatie:
1. Problemen met taken, vakken en situaties die een beroep doen op geletterdheid.
2. Frustratie van ontwikkelingsmogelijkheden door onvoldoende geletterdheid.
3. Problemen met het behalen van schoolse kwalificaties in overeenstemming met de ontwikkelingsmogelijkheden.
Vraag
Wat is nodig om een tekst te kunnen begrijpen?
1. de letters staan in de goede volgorde
2. 95% van de woorden is bekend
Minor Dyslexie 1-2 18
Het leesprocesKun je de volgende tekst lezen?
Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit in wlkee vrdlooge de lretets in een wrood saatn, het einge wat bergnijlak is is dat de eretse en de ltaatse ltteer op de jiutse patals saatn. De rset van de lrtetes mgoen wklirueilg gaspletat wdoren en je knut vneglvoers gwoeon lzeen wat er saatt. Dit kmot odmat we neit ekle ltteer op zcih lzeen maar het wrood als gheeel.
Minor Dyslexie 1-2 19
Minor Dyslexie 1-2 20
Probleem: bij een te lage dekking kun je geen nieuwe woorden raden en leren
In het kader van het onderwijsstaandebel heeft het kast extra middelen gereserveerd voor de tinger van schompklassen voor basisschool-leerlingen met een grote taalachterstand. Ze krijgenin een aparte klas fensitint taalonderwijs. Doel van een schompklas is de taalachterstand te vermiddelen, waardoor de kans op een succesvolle schoolcouplesse groter, en het risico van schoolkwamp kleiner wordt.
Minor Dyslexie 1-2 21
Woordenschat: tekstdekking
Bij (begrijpend) lezen is het begrip ‘tekstdekking’ van belang
< 85% nauwelijks begrip
85% - 90% globaal begrip
>90% redelijk begrip
Fonologisch coherentiemodel
Hoe heb je het lezen en begrijpen van het artikel van Bosman (2003) aangepakt?
Minor Dyslexie 1-2 22
Opdracht (= bijlage 1)
Onderstreep kernwoorden in iedere alinea.
Maak een samenvatting (ca. 300 woorden) van het artikel over het fonologisch coherentiemodel.
Zorg dat de samenvatting de kern van het artikel weergeeft en ook voor iemand die het artikel niet gelezen heeft te begrijpen is.
Minor Dyslexie 1-2 23
Orthografische
code
(letters)
passieve
woorden-
schatactieve
woorden-
schat
decoderen
coderen
context
lezen
context
schrijven
Semantische
code
(betekenis)
Fonologische
code
(klanken)
FONOLOGISCH
COHERENTIEMODEL
Minor Dyslexie 1-2 24
Orthografische
code
(letters)
Semantische
code
(betekenis)
Fonologische
code
(klanken)decoderen
coderen
Minor Dyslexie 1-2 25
Opdracht
• Bekijk met je leerteam het leesboekje en werkboekje groep 3 van de methode Veilig Leren Lezen.
• Wat zien jullie terug van het fonologisch coherentiemodel?
• Werktijd: 20 min
Minor Dyslexie 1-2 26
• http://members.home.nl/jdemmers/VLL%20filmpjes/index.htm
• Koek
Minor Dyslexie 1-2 27
Kennistoets
• Van der Leij: deel I, II en III (niet hst 10)
• Kindertaal in Beeld: alles
• SDN brochure:Stoornis/beperking/handicap
Definitie (criteria)
Drie vormen diagnose
• Behandeld in bijeenkomsten:Risicofactoren
Woordenschat
Referentieniveaus
Leeskilometers
Fasen/uitgangspunten HGWMinor Dyslexie 1-2 28
Volgende bijeenkomst
• Van der Leij: hst 4, 7
• Verrips: hst 5, 14, 17, 20-23
(zie studieplanner)
Minor Dyslexie 1-2 29
Portfolio opdrachten
Minor Dyslexie 1-2 30
Terugblik
Minor Dyslexie 1-2 31