"mirar las imágenes" tesis de francisco contreras
TRANSCRIPT
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
1/168
\IEWLVXE@O@ @L OVPLX, HELIHEOX U HAJ\IEHOHEØIGohucto` `l Ortl, @eslÿa y OrquetlhturoHorrlro `l Ortls Wesuocls y Gatadrogêo
JEVOV COX EJÏDLILXJlhoiesjas `l hoptoheøi `l cos ejïdlils li lc ortl y li co sahel`o`
y sus lglhtas li co haigeduroheøi `lc sunlta lsplhto`ar.
Rraylhta poro aptor oc Dro`a Oho`åjeha `l Cehliheo`a li OrtlsWesuocls y Gatadrogêo y oc Pêtuca Rraglseaioc `l Ortesto Wesuoc y
Gatødroga
Rraglsaro Duêo> Veto Glrrlr HoiheiaJlta`øcada> Muda J. Dorhêo Dorre`a
Lstu`eoitlGroihesha Flcorjeia Haitrlros Daizïclz
Eihcuyl Wlrseøi @edetoc, H@-VAJ
Xoiteoda `l Hmecl, Iaveljfrl `l 62?0
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
2/168
Jeror cos Ejïdlils 6
ODVO@LHEJELIPAX
O jes po`rls qul haigeorai li jê y li lstl praylhta `l ve`o.
O jes qulre`os jolstros Veto Glrrlr, Hcou`eo Orovlio, Dueslco Juieto
qul jl moi oclito`a o slduer o`lcoitl.
O ta`as jes ojedas qul moi hacofaro`a hai su plisojelita, hrêteho y
pasturo grlitl oc jui`a.
Groihesha
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
3/168
Jeror cos Ejïdlils 8
ÊI@EHL
Rïd.
?. VLX\JLI ...............................................................................................
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
4/168
Jeror cos Ejïdlils 0
0.6.? @l-ha`egehoheøi ......................................................................................... ?82
0.6.6 Hruhehrajo ............................................................................................... ?8
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
5/168
Jeror cos Ejïdlils <
?. VLX\JLI
Li lstl trofona sl lihaitrorï uio ojpceo`o rlhou`oheøi `l ocduias
oitlhl`litls safrl cos garjos `l jeror cos ejïdlils, toita li co mestareo
`lc slr mujoia, haja li co mestareo `lc ortl. Xl selitoi cos fosls poro co
haistetuer uio plrsplhtevo oiocêteho, qul afslrvo lc pa`lr `l cos ejïdlils
tåhiehos safrl co haistetuheøi `l cas sunltas lsplhto`arls, haja ui odlitl
qul telil co pasefece`o` `l ohtevor a `lsohtevor lc plisojelita hrêteha. Roro
lsta, sl lstu`eoi ocduios tlarêos `l co ejodli li rlcoheøi o co gatadrogêo y
oc ve`la, haja tojfeåi ocduios tlarêos `lc psehaoiïceses, y atras rlglrlitls
vesuocls, qul servli o`ljïs haja saståi tløreha `lc hulrpa `l afro
pra`uhe`a par lc outar `l lsto eivlstedoheøi.
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
6/168
Jeror cos Ejïdlils 7
6. JEVOV CO EJODLI
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
7/168
Jeror cos Ejïdlils 4
6.? Eitra`uhheøi
@ls`l co prejlros ejïdlils ioturocls pra`uhe`os par co huoce`o`
rlgclhtoitl `lc oduo, li cos qul lc slr mujoia prejeteva vl su rlgclna y cadro
jerorsl, oprlheor sus rosdas hai `ltliheøi y osê `eglrliheorsl `lc rlsta `l
cos lsplhels; posoi`a par cos ejïdlils gui`o`os li co rlprlslitoheøi `l
co oitedól`o` hcïseho, foso`os li co hapeo e`locezo`o `lc majfrl, co junlr
y co ioturoclzo, tojfeåi hruzoi`a par cos garjos `l rlprlslitoheøi `lc
ohaitlhejelita, `l co cuz, `l cas hajpailitls `l co veseøi y co plrsplhtevo,
co rlprlslitoheøi `l co ve`o y sus garjos `l jerorco y hopturorcos `uroitl
cos voiduor`eos, mosto cos ejïdlils li javejelita qul may ias ra`loi li
co tlclveseøi, li co eitlrilt y li co ajieprlslitl pufcehe`o`; sl pul`l
oiocezor, o trovås `l co mestareo, `eglrlitls lsto`as a jajlitas qul lc
haiahejelita y co rlgclxeøi mujoio cl moi `l`eho`a o co ejodli. Lstas moi
se`a ui opartl sustoiheoc poro co joilro li qul jutø lc ortl li dlilroc,
plra tojfeåi, o co mestareo `lc slr mujoia, su `lsorracca y, lsplhêgehojlitl
o co garjo `l rlcoheaiorsl hai lc litaria y haiseda jesja. Xafrl lsto
fosl, co seduelitl eivlstedoheøi fusho lstofclhlr cas sapartls tlørehas y
vesuocls ilhlsoreas, poro sustlitor co pra`uhheøi `l afro qul ml tlie`a
`uroitl jes lstu`eas y o co vlz hajprli`lr cos ejïdlils li huoita o susjlhoiesjas `l hoptoheøi y cas lglhtas li cas sunltas qul cos plrhefli.
@litra `l lstl oiïceses, poro ohator l eisester li helrtas osplhtas `l co
mestareo `l co ejodli, ia sl prltli`lrï lxpailr `l joilro slhuliheoc lc
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
8/168
Jeror cos Ejïdlils =
prafcljo `l lstu`ea, ie juhma jlias omai`or li cos prafcljïtehos
dcafocls `l co rlprlslitoheøi, seia qul `l lshadlrï `l lstl droi haccodl
`l ejïdlils otefarro`os `l mestareo, a `l mestareos otlsto`os `l ejïdlils,
ocduias metas, jetas, y/a tlarêos qul li hainuita lstofclzhoi ui rlcota
safrl cos ejïdlils y sus ejpohtas safrl quelils cos plrhefli. Roro lsta
jl fosorå li outarls qul pravelili `lc ïjfeta `lc psehaoiïceses, `l co
mestareo y co tlarêo hrêteho `lc ortl, `l co gatadrogêo, `l cas lstu`eas vesuocls y
`l co ejodli li dlilroc, qul ofar`li o åsto haja uio gohtar eihødieta
`litra `l co lhuoheøi qul ias `o haja rlsucto`a co setuoheøi `lc slr
mujoia li co ohtuoce`o` y sus garjos `l jeror lc jui`a. Culda, safrl
åsto fosl, sl lstofclhlrï ui hretlrea qul ardoiezorï cos rlglrliheos `l cos
ortls vesuocls hai lc gei `l oiocezor co prïhteho ortêsteho li cos afros
lshade`os o co cuz `l ca lstu`eo`a li lsto tlses. O`ljïs, sl rlocezorï ui
slclhheøi `l trofonas rlocezo`as `uroitl cas oÿas `l lstu`ea qul slrïi
oiocezo`as li sus osplhtas garjocls y haihlptuocls, li co plrsplhtevo `l
co tlarêo ljpclo`o, hai lc gei `l haislisuor y/a `eglrliheor e`los y ohlrhor
ocdþi tepa rlgclxeøi li rlcoheøi o cas ei`eve`uas y sus cos joilros `l jeror
cos ejïdlils.
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
9/168
Jeror cos Ejïdlils 5
6.6 Arêdlils jïdehas
@ls`l co eivliheøi `l co prejlro ejodli fe`ejliseaioc li cos
hovlrios `uroitl lc Roclacêteha mosto lc `êo `l may, iulstros rlcoheails hai
cos ejïdlils, se feli paslli atras cliduonls y sapartls, sai sei `u`o uio
lxtliseøi `l oqulcca qul, sldþi co haivliheøi litrl cas mujoias
prejetevas, lro jïdeha y voteheioitl. @litra `l cos tlarêos jïs papucorls
`lc ortl poreltoc, ls ̀ lher, `lc ortl `l cos ejïdlils rlocezo`os `litra `l cos
hovlrios par lc slr mujoia li co prlmestareo, åpaho `lc Roclacêteha, `uroitl
lc plrea`a huotlriorea, sl mohl rlglrliheo o co tlarêo `l co glhui`e`o` y co
jodeo prapeheotareo qul lcofaro Xocajøi Vleiohm li Opaca, Mestareo
dlilroc `l cos ortls pcïstehos (?5??). Lsto tlarêo sl foso li co hrlliheo `l
qul lc majfrl iohl hai co eitueheøi `l peitor, lshucper a `l slr ortesto,
–tli`rêo eiiota lc slitejelita ortêsteha, plra ia iohlrêo mlhma yo ui ortesto‚
(Vleiohm, ?5??, p. 7), yo qul ilhlsetorêo qul lc `lsorracca `l cos tåhiehos
`l hozo y suplrvevliheo sl plrglhheaioroi poro qul tojfeåi ca mehelroi osê
cos tåhiehos `lc `efuna y cos `ljïs ortls, lxpceho lc outar. Vleiohm
lstofclhl uio rlcoheøi `erlhto litrl ca qul sl hajl, sl hozo y sl `efuno.
Ls iatofcl, li lglhta, qul cas oiejocls rlprlslito`as par
lc ortl huotlriorea plrtlilzhoi ta`as o lsplhels
hajlstefcls, `l cos huocls cas socvonls peitofoi ø drofofoi
sus ejïdlils, haja poro otrolrcls par uio lsplhel `l
jïdeho sejpotêo. Cas hevecezo`as mofcoi hai grlhuliheo, y
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
10/168
Jeror cos Ejïdlils ?2
`l ui ja`a meplrføceha, `l co jodeo `lc ortl; cas prejetevas
hrlêoi li lcco. (Vleiohm, ?5??, p. 4)
Xldþi lsta, `litra `l cos guiheails `l co ejodli, lxestêo uio rlcoheøi
`l suplrvevliheo y pa`lr par co hordo jïdeho qul sl o`querêo oc rltrotor cas
oiejocls `l hozo li cos hulvos, haja li co `l Octojero li Lspoÿo. Li
lstl tepa `l rlprlslitoheøi, lc prahlsa `l hopturo `lc oiejoc `lpli`êo `l
co mofece`o` `l hopturorca tojfeåi haja uio ejodli. Lc afnlteva lro qul cas
hmojoils pu`elroi lstofclhlr hainuras `l ofui`oiheo y prasplre`o` li co
hozo `l oiejocls. Co ejodli peito`o o`querêo uio hoce`o` `l ei`ehea, ia `lc
poso`a, haja ls lxpulsta li Lc Ohta Gatadrïgeha `l Rmecepl @ufaes (?5=8),
seia qul `lc gutura, `l oqulcca qul vli`rï oc prlslitl, y qul sl haihrlto
droheos oc ohta `l rlprlslitoheøi.
Lc plisojelita `l Xocajai Vleiohm safrl lc majfrl prejeteva y suslitejelita ortêsteha eiiota a eitueheøi `l peitor a lshucper, pa`rêo
hulsteaiorsl, lsplheocjlitl, `ls`l co psehacadêo ja`lrio a `ls`l cos
tlarêos haistruhtevestos `l co haigarjoheøi `l co e`lite`o`, qul opuitoi o
qul cos horohtlrêstehos e`litetoreos lstorêoi `o`os par gohtarls
saheahucturocls li qul sl herhuishrefli cas sunltas `l lstu`ea y ia `ls`l
ocda eiiota. @l ta`os garjos, poro co åpaho li qul Xocajai Vleiohm
rlocezø lsto Mestareo dlilroc `l cos Ortls pcïstehos uio grosl haja lso
slrverêo poro opayor y `or sustlita o co pra`uhheøi `l uio tlarêo hamlrlitl
safrl høja cas majfrls y junlrls prejetevas sl rlcoheaiofoi hai cos
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
11/168
Jeror cos Ejïdlils ??
ejïdlils. Xei ljforda, ls @ove` Clwes-Tecceojs li Co jlitl li co
hovlrio, Co haisheliheo y cas arêdlils `lc ortl (622
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
12/168
Jeror cos Ejïdlils ?6
oitls, sei qul åstos moyoi lxeste`a `litra `l su ejodeiorea. Rlra, ±`øi`l
lstofoi lstos ejïdlils1 ±Li quå cudor pu`elrai moflr jero`a poro
lihaitrorcos1 Roro Clwes-Tecceojs co dåilses `l cos ejïdlils sl pra`una
droheos o co hainuiheøi `l ui vahofucorea `l hasos u oiejocls `l su
litaria, jïs co hopohe`o` `l tajor haiahejelita `l cos ejïdlils
jlitocls pra`uhe`os `uroitl lc sulÿa y/a cas lsto`as octlro`as `l
haiheliheo. Co rlcoheøi litrl ca iajfro`a (ca qul telil iajfrl) y ca
saÿo`a ls prejar`eoc poro hajprli`lr åsto tlarêo. Roro lc outar, lc Maja
Xopelis sl `eglrliheo `lc majfrl `l Iloi`lrtmoc , li qul åstl þcteja tliêo
co hopohe`o` `l rlhar`or y lxprlsor jl`eoitl lc mofco ca qul duor`ofo li
su jljareo. Osê, o trovås `l co hucturo aroc, tajoi haisheliheo `l sus
prapeas sulÿas a ejïdlils jlitocls y li ui eitlita `l joyar oprapeoheøi,
–…huctevoi co `esteiheøi `l lstos ejïdlils, jl`eoitl (li portl) co
joieglstoheøi `l sus veseails li garjo `l ejïdlils fe`ejliseaiocls y
tre`ejliseaiocls‚ (Clwes-Tecceojs, 622
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
13/168
Jeror cos Ejïdlils ?8
saheoc, safrl co fosl `l su haitlxta li prlslitl, poso`a y gutura. Pojfeåi
pa`rêo slr haishelitl `l qul ls haishelitl y `l troisjeter lstos e`los,
lxpceho Clwes-Tecceojs, hetoi`a o L`lcjoi. @l lsto joilro, co preihepoc
houso par co huoc cos plrsaios pa`rêoi lcofaror ejïdlils `uroitl lc
huotlriorea, sl lihaitrorêo li co hopohe`o` poro rlhar`or y haivlrsor,
haja uio ohteve`o` saheoc, safrl cos ejïdlils jlitocls qul sl
joiegelstoi `uroitl lc sulÿa y cas lsto`as octlro`as `l haiheliheo.
Ua sastlida qul li ui jajlita `o`a, y par rozails
saheocls, cos ejïdlils praylhto`os `l cas lsto`as
octlro`as gulrai eisugehelitls y qul co dlitl ilhlsetø «genor»
sus veseails. Ocordorai co joia moheo sus veseails
ljaheaiocjlitl hordo`os l eitlitorai tahorcos,
joitlilrcos li su setea, quezï safrl suplrgehels fcoi`os y
hai sus `l`as. Ia lstofoi eivlitoi`a cos ejïdlils,
sejpcljlitl lstofoi tahoi`a ca qul yo lstofo occê . (Clwes-
Tecceojs, 622 cos
ejïdlils poreltocls lstïi `lscedo`os `l huocquelr tepa `l litaria ioturoc‚
(Clwes-Tecceojs, 622
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
14/168
Jeror cos Ejïdlils ?0
lxpceho qul lstos ejïdlils paslli ui lsto`a `l gcatoheøi> ia haise`lroi
ie tojoÿa a paseheøi rlcotevo jutuo. –Xai ca qul Mocvlrsai ccojø
plrspehozjlitl su prapeo lxestliheo cefrl `l gcatoheøi‚ (Clwes-Tecceojs,
622 ls `lher, uio rlprlslitoheøi, ca qul ejpceho
prahlsas slclhtevas y `l sêitlses, oþi li cas dro`as jïs octas
`l rlocesja‚. (Wlro-Jledds, 62?2, p. 0?)
Co peituro `l cos hovlrios, litaihls paslêoi ui horïhtlr jïdeha
parqul søca sl peitofo oqulcca qul sl qulrêo eivahor y qul sl joieglstofo
aredeiocjlitl o trovås `l cas sulÿas a lsto`as octlro`as `l haisheliheo `l
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
15/168
Jeror cos Ejïdlils ?<
cas hmojoils, qul haja jodas, mohêoi vlr oqulcca qul ia lstofo omê. Cos
`lrevoheails li lc teljpa moheo lc reta y co rlcedeøi, lstuvelrai seljprl
ohajpoÿo`os `lc `lsorracca `lc ortl y ca jïdeha.
Oitls ml ei`eho`a lc horïhtlr jïdeha `l cos afros `l ortl,
lshucpe`os, drofo`os ø peito`os par lc majfrl prejeteva.
Ias julstroi cas prejlras posas `l co mujoie`o` li co
sli`o qul hai`uhl oc hucta `l cas oiejocls (Ldepta),
`lspuås ï co `l cas ê`acas li garjo mujoio (haja li
Drlheo), y, par þcteja, ï co `l co `eveie`o` haihlfe`o haja
ui pura lspêretu. Lc lstu`ea `l co rlcedeøi iohelitl sl
hajprli`l, li helrta ja`a, hai cas hajelizas `lc ortl.
Iohe`as li oprlto`a coza, lc ortl y co rlcedeøi seduli uie`as
lstrlhmojlitl `uroitl cordas sedcas; su ogeie`o` ls oþi
slisefcl poro oqulccas qul may `êo rlgclxeaioi safrl lso
jotlreo (Vleiohm, ?5??, p. =).
Co hainuiheøi `l ojfos tlarêos pa`rêo `orias cuhls safrl co
pragui`e`o` `l sus ejpcehoiheos. Xe lc slr mujoia prejeteva,
lsplhêgehojlitl lc hmojïi, `lspcozø sus ejïdlils jlitocls a sulÿas,
haja lxpceho Clwes-Tecceojs, o uio suplrgehel `l co hulvo, o trovås `lc usa
`lc cliduonl aroc, y haja lxpceho Vleiohm, o trovås tojfeåi `lc `lsorracca
`l cos tåhiehos `l hozo hai iulvos mlrrojelitos y par haislhuliheo hai
«iulvos tlhiacadêos a jl`eas», poro `lsorraccor co peituro poreltoc, sl
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
16/168
Jeror cos Ejïdlils ?7
pa`rêo lstofclhlr qul, poro cas hmojoils li lc jui`a `l cas sulÿas
lxesterêo ocda osê haja ca prljaietarea `l su qulmohlr hate`eoia y `l hozo
y, qul par ca toita, oc `efunorca li co hovlrio, trolrêo oc prlslitl oqulcca
qul gocto, qul lstï ouslitl, qul sl rlvlco li garjo aiêreho y qul par
haislhuliheo harrlspai`lrêo o ui eihrljlita `l co hozo a co plsho. Li
atros pocofros, lc trosposa `l lstos ejïdlils jlitocls o co hovlrio
sediegehorêo ui oczo `l cos prafofece`o`ls `l suplrvevliheo. Omê lc ohta
jïdeha ljpïteha `lc ortl, qul tli`rêo uio guiheøi saheoc `l suplrvevliheo,
`l hamlseøi l e`litegehoheøi y qul `lrevorêo li lc hucta y co rlcedeøi mosto
iulstras `êos. Lsta haicclvorêo troisgarjoheails saheahucturocls,
dlapacêtehos y tlhiacødehos, qul se feli drogehoi lc `lsorracca `l co peituro
ruplstrl moheo cas `evlrsas tepas `l rlprlslitoheøi li co åpaho hcïseho,
l`o` jl`eo, rliohejelita y voiduor`eos, ia pragui`ezoi, socva li ocduias
hosas qul vlrljas jïs o`lcoitl, co rlcoheøi `l co ejodli haja ui litl
`l `ajeioheøi, `litra `l co haistetuheøi `lc sunlta mujoia y su rlcoheøi
hai lc jui`a.
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
17/168
Jeror cos Ejïdlils ?4
6.8 @lc ohta jïdeha oc ohta gatadrïgeha
\io `l cos joilros `l ofar`or cas prafcljos `l cos ejïdlils li
rlcoheøi hai cas slrls mujoias, haja dlstarls, pra`uhtarls,
haisuje`arls a lsplhto`arls, ls o trovås `l cas lstu`eas vesuocls,
litli`e`as haja –ui praylhta eitlr`eshepceior y rlcotevesto qul surdl haja
octlriotevo oc horïhtlr ‘`eshepceior ‘ `l co fulio portl `l cos `eshepceios
oho`åjehos, litrl lccos, co mestareo `lc ortl‚ (Duoshm, 6228, p. ?). Cas
lstu`eas vesuocls slrêoi uio pra`uhheøi `l sediegeho`a hucturoc, foso`as li
ohtas vesuocls qul sai ejpasefcls `l ia haise`lror a `l joitlilrcas oc
jordli `l co pra`uhheøi `l slite`a a sediegehoheøi saheoc, jl`eoitl co
lcofaroheøi y `estrefuheøi `l ejodeioreas `l e`litegehoheøi, lxpceho lc tløreha
`l ortl y `erlhtar `l co rlvesto Lstu`eas Wesuocls, Naså Cues Frlo (6228, p,
?6). Li atros pocofros, cas lstu`eas vesuocls slrêoi uio eistoiheo
eitlr`eshepceior qul plrjeterêo rlhofor l eitlrprltor oqulcca qul `litra `l cos
heliheos saheocls, co psehacadêo, co tlarêo `l cos ortls ia pa`rêoi haihcuer
par sê sacos haja `eshepceios ohato`os o ui hojpa lsplhêgeha `l lstu`ea.
Oqulcca qul sl mohl pasefcl droheos o cas lstu`eas vesuocls, lstorêo `ato`a
`l sediegehoheøi hucturoc, saheoc, pacêteho, lth, voceasas poro co mestareo `lc slr
mujoia y su joilro `l jeror cos ejïdlils.
Xafrl lstl haitlxta, lc mestareo`ar y @ahtar li Gecasagêo, plrtlilhelitl
o lsto harrelitl `l lstu`eas vesuocls, lc lsto`auie`lisl Jortei Noy, li su
pufcehoheøi ccojo`o Anas Ofote`as, Co `liedroheøi `l co veseøi li lc
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
18/168
Jeror cos Ejïdlils ?=
plisojelita groihås `lc sedca ]] (6224), lstofclhl uio portehucor jero`o
safrl lc pratodaiesja `lc slite`a `l co veseøi (par safrl lc rlsta `l cas
slite`as haja lc ou`eteva, lc acgoteva, a tïhtec) `litra `l cas lstu`eas
hucturocls `l cos sahel`o`ls ahhe`litocls qul sl moi suhl`e`a `ls`l co
åpaho hcïseho mosto lc o`vliejelita `l co ja`lrie`o`. @l lsto joilro, ca
gui`ojlitoc `l co veseøi `lc plrea`a mlcåieha lstofo `o`a par co plrglhheøi
e`locezo`o `l cos garjos vesefcls li lc ortl, y qul lro haislhulitl hai co
poseøi par lc tlotra drelda. @l mlhma, lc tårjeia tlotra tli`rêo co jesjo
roêz qul co pocofro tlarêo, qul sediegehorêo jeror otlitojlitl, haitljpcor
(Noy, 6224). Mofêo li co ceidóêsteho `l co åpaho hcïseho, ui lsliheocesja
qul sl fosofo li co vesuoce`o`, a li cas ohtas `l jeror, lxpceho Noy. Rar
atra co`a, `uroitl lc jl`ealva, co veseøi tor`ø ui paha li tajor paseheøi,
yo qul lc slite`a ou`eteva y lc slite`a `lc tohta sl lihaitrofoi, li uio
lshoco `l preare`o`ls, li prejlr y sldui`a cudor rlsplhtevojlitl. Cas
prejlras po`rls `l co Edclseo, haja Arêdlils, Plrtuceoia y Hcljlitl `l
Oclnoi`rêo, `lshaigeofoi y tljêoi `l cas rlse`uas podoias prlslitls li
cos ejïdlils y `l co iaheøi lxhlsevojlitl oitrapajørgeho `l ca sodro`a.
Ls par lsa, qul o ca clê`a sl cl haigereø ta`o co gl `l co Edclseo. Co pocofro
mofco`o par cas sohlr`atls, lro co pocofro `l @eas, lxpceho Noy. –Xei
ljforda, sus suhlsarls rlhaiahelrai praita lc pa`lr `l co vesto poro
vacvlr ohhlsefcl co mestareo hresteoio o cos mar`os `l iulvas hrlylitls qul
ia tliêoi roêhls nu`êos‚ (Noy, 6224, p. 87). @l lsto joilro, co mlcliezoheøi
(lc outar ccojo mlcliezoheøi oc prahlsa `l vesuocezoheøi `l co `ahtreio o
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
19/168
Jeror cos Ejïdlils ?5
trovås `l pra`uhheøi `l ejïdlils) `l cos rlglrliheos fêfcehos oc aê`a `l co
`ahtreio hresteoio, sl troisgarjorêoi culda o slr rlglrliheos o co vesto.
Gul o hajelizas `lc Vliohejelita huoi`a sl slitorai cos fosls `l
ui iulva poro`edjo vesuoc ccojo`a Rlrsplhtevo, y qul trolrêo haiseda l
ejpucsorêo lc plisojelita pasetevesto `l co lro Ja`lrio. Lc ortl
roheaiocezo`a `l cas plrslplhtevestos sl `lsorraccø haja co prïhteho vesuoc
`ajeioitl, li droi jl`e`o par su rlcoheøi êitejo y sejføceho hai co iulvo
veseøi helitêgeho `l co åpaho y o`ljïs hai ui sestljo lhaiøjeha qul
clitojlitl ljlrdêo y qul may cclvo par iajfrl hopetocesja (Noy, 6224).
Xafrl lsta, lc outar lcofaro ui lisoya ccojo`a Vldejlils lshøpehas `l co
ja`lie`o` (?5==), pufceho`a li co l`eheøi `l Mocc Gastlr ccojo`o Weseai
oi` Wesuocety (?5==), dlilro`o porter `lc lihulitra qul tuva par iajfrl
@eshusseais ei Haitljparory Hucturl ??, hlclfro`os li lc @eo Orts
Gaui`oteai li ?5=4, li co heu`o` `l Iulvo Uark. Li lstl lisoya, Jortei
Noy ordujlito qul li co åpaho ja`lrio mufa trls droi`ls rldêjlils
lshøpehas. O plsor `l co hrlliheo qul ta`o co lro ja`lrio gul
mldljøiehojlitl ahucorhlitresto, Noy lxpceho qul mufa trls garjos `l
jeror y rlprlslitor lc jui`a, cos qul moi se`a oitlhl`litls poro lc
`lvlier `lc plisojelita pasja`lria qul sl `eshutl li iulstras `êos. Lcprejlra ls lc Rlrsplhtevesja Hortlseoia, qul slrêo co prïhteho `l
roheaiocezor y tre`ejliseaiocezor lc lspohea o rlprlslitor li uio suplrgehel
fe`ejliseaioc. Fïsehojlitl sl trotofo –`l co e`lo `l perïje`ls a haias
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
20/168
Jeror cos Ejïdlils 62
vesuocls sejåtrehas hai uia `l sus vårtehls `lsvoilheåi`asl `litra `lc
puita hlitroc `lc huo`ra y atra hai lc ana `lc peitar a lsplhto`ar ‚ (Noy,
?5==, p. 7).
Ls lc lspohea pcoia dlajltrezo`a qul rlprlslito uio jltïgaro
qul Ocflrte litli`êo haja uio vlitoio troisporlitl y qul Noy co trosco`o
haja ui lsplna pcoia qul rlprlslito uio lshlio dlajåtreho. \io lsplhel
`l jero`o jaiahucor, lstïteho, ia porpo`loitl rl`uhe`o o ui puita `l
vesto ltlria. Xldþi lc outar, uio jero`o qul afnltevezo, `lslratezo,
`lsiorrotevezo, `lstlxtuocezo, y qul guiheaiofo haja ui oceo`a `l co veseøi
helitêgeho qul lxojeiofo lc jui`a haja li ui ar`li lspohea-tljparoc
jotljïtehojlitl rlducor, mofeto`a par afnltas ioturocls qul søca sl
afslrvofoi `ls`l lc lxtlrear clnoia, par lc ana `lsoposeaio`a `lc
eivlstedo`ar ioturoc.
Lxesteø uio sldui`o tro`eheøi a rådejli lshøpeha qul sl dlstø li cas
Roêsls Fonas, y qul telil qul vlr hai co haitljpcoheøi `l ui jui`a li lc
huoc sus afnltas mofetofoi ei`lpli`elitls `l co paseheøi `lc peitar, y qul
`l ocduio joilro lxhl`êoi lc jorha `lc celiza. Xl trotofo sl
rlprlslitoheails `lshlitro`os, grodjlito`os, uio lsplhel `l
oitlhl`litl qul eitlitofo `lshrefer uio –lxplreliheo vesuoc juy sejecor o co
pra`uhe`o par co eivliheøi `l co gatadrogêo li lc sedca `elheiulvl‚,
arelito`o moheo ui ljperesja fohaieoia `l co afslrvoheøi, `lshrepteva
oitls qul lxpcehoteva; hai uio ei`eglrliheo moheo co nlrorquêo iorrotevo y co
praparheøi `lc plrsplhtevesja hortlseoia (Noy, ?5==). Xe feli lstl ar`li
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
21/168
Jeror cos Ejïdlils 6?
octlrioteva sl pra`una `uroitl co gulrtl tro`eheøi `ajeioitl `lc
plrsplhtevesja hortlseoia, lsta ia sediegehø qul uia eivoce`l oc atra, ie
vehlvlrso. @l mlhma poro Noy, tojfeåi o plsor `l lxester `eglrliheos,
ojfas ja`as `l co veseøi telili li hajþi lc plisojelita helitêgeha y
hopetocesto>
Xê pa`ljas `ltlhtor uio helrto harrlspai`liheo
hajpcljlitoreo litrl lc preihepea `lc eitlrhojfea `lc
hopetocesja y lc lspohea ofstrohta rlcoheaioc `l co
plrsplhtevo, pa`ljas `eshlrier uio harrlspai`liheo
hajpcljlitoreo litrl co vocarezoheøi `l cos suplrgehels
jotlreocls li lc ortl macoi`ås y co afslseøi ia jlias
horohtlrêstehos `l uio lhaiajêo `l jlrho`a (Noy, ?5==, p.
?
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
22/168
Jeror cos Ejïdlils 66
hortlseoia. Jortei Noy, lxpceho qul lc Forraha gul uio pasefece`o` vesuoc
rlpreje`o o ca corda `l ta`o co åpaho, nustojlitl parqul rlprlslitofo co
apaseheøi, li huoita o uio hamlrliheo `l cas lspoheas vesuocls, cos garjos
rlducorls y cos cldefece`o` `l co peituro. Li lglhta, sl –rlhaiaheø co
eilxtrehofece`o` `l co rltøreho y co `l co veseøi, ca qul sediegehø qul cos
ejïdlils lroi sedias y qul cas haihlptas haitliêoi ui errl`uhefcl
hajpailitl ejodeiorea‚ (Noy, ?5==, p. ?4). Ls par lsta qul `l ocduio
joilro sl eistoco co sufnlteve`o` li co vesuoce`o` Forraho, ca qul sl tro`una
tojfeåi li uio ojpceoheøi `l co haiheliheo moheo ia søca co peituro, seia
qul tojfeåi co orquetlhturo y co jþseho.
Moheo lc geioc `l su lisoya, Noy (?5==) eitlito lshcorlhlr li tårjeias
lsplhucotevas huoc slrêo lc lsto`a `l cas trls rådejlils lshøpehas, li lc
sedca ]]. Ohcoro qul o plsor qul plrsplhtevesja hortlseoia ia mo se`a
`lstlrro`a, mo se`a hajpcltojlitl y gulrtljlitl `lsioturocezo`a par cos
ortls vesuocls y co gecasagêo. –Lc oshlisa `l co mlrjliåu teho, lc rltaria `lc
prodjotesja, co praguseøi `l cos garjos `lc plisojelita `lc
lstruhturocesja y `lc pastlstruhturocesja arelito`as moheo co ceidóêsteho,
ta`as lccas moi pulsta o co tro`eheøi lpestljacødeho, `lrevo`o ojpceojlitl
`l @lshortls, juy o co `lglisevo‚ (Noy, ?5==, p. ?=). Li lsto cêilo, gultojfeåi hreteho`o co afslrvoheøi y `lshrepheøi fohaieoio `lc ortl `l cas
Roêsls Fonas, qul haja `ena oitlrearjlitl, `l ocduio joilro mofêo se`a
oitlhlsaro `l oqulcco lxplreliheo vesuoc `lshreptevo o co qul co gatadrogêo
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
23/168
Jeror cos Ejïdlils 68
sl cl o`nu`ehofo li sus eieheas, y qul li ui haitlxta jïs ovoizoi`a li lc
sedca ]], mofêo eitlito`a sohorsl `l lihejo. Xei ljforda, se moy ocdþi
rådejli qul mo pa`e`a safrlvever, a qul oþi lstï vedlitl, o cas anas `l Noy
ls lc Forraha. @l mlhma, lc outar lxpceho qul co gatadrogêo pa`rêo
seitaiezorsl `l jlnar joilro hai lstl ejpucsa vesuoc, qul par lc ortl
jlrojlitl `lshrepteva macoi`ås.
Poc y haja cas mestareo`arls Jorovocc moi o`vlrte`a
sajfrêojlitl, co goitosjodarêo `lc lsplhtïhuca forraha gul
utecezo`o gïhecjlitl poro joiepucor o oqulccas qul lstofoi
sunltas o lcco. Co veseøi ohtuoc `l –co ei`ustreo `l co hucturo‚,
utecezoi`a lc tårjeia qul Jorovocc tajor prlsto`a `l
Markmlejlr y `l O`aria li su lstu`ea `lc sedca `elheseltl, ia
porlhl lstor juy ojliozo`o par cas lxplrejlitas vesuocls
pasja`lrias li co gacel `u vae (co cahuro `l co vesto) (Noy,
?5==, p. 62).
Oqulc ohta jïdeha-sejpïteha `l pra`uher ejïdlils, qul mofrêo troê`a
hojfeas eitliheaiocjlitl oc prlslitl y oc gutura prøxeja `l cas majfrls y
junlrls `lc Roclacêteha, qul sl `lsorraccø li hainuita hai lc iohejelita `l
cos rlcedeails y qul jutø y sl `esgrozø `l co e`locezoheøi dreldo hcïseho, qul
sl ahuctø y sl patliheø tros cos rlprlslitoheails `l cas jestlreas `l co gl
`uroitl lc jl`ealva y qul pastlrearjlitl sl hlitrø li co plrsplhtevo,
haja uia `l cas hulsteaiojelitas preihepocls `lc Vliohejelita y haja lnl
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
24/168
Jeror cos Ejïdlils 60
oiducor poro lc `lsorracca `lc plisojelita pasetevesto `l co lro ja`lrio,
mo se`a rliajfro`a, y li su cudor lstï paseheaio`o co hordo sejføceho `l
pa`lr y `ajeioheøi qul telil y mo paslê`a seljprl co ejodli y sus
jlhoiesjas `l hoptoheøi, oc lstor prlslitl li lc ohtuoc qulmohlr mujoia,
li co ei`ustreo hucturoc; ia søca haja vacïtecls ejïdlils qul herhucoi l
eivo`li (co cahuro `l co vesto), seia qul tojfeåi haja lstu`eo`os y
oho`åjehos gørjucos pufcehetoreos y prapodoi`êstehos, opceho`os o trovås
`l cas `eglrlitls jl`eas `l hajuiehoheøi.
Xe co veseøi sl vea oceveo`o `l su guiheøi sodro`o y pu`a
slduer su prapea `lsorracca, cos clhheails safrl sus
hopohe`o`ls `l plrsuoseøi iuiho sl acve`orai. @l mlhma,
sl opcehorai rïpe`ojlitl hai prapøsetas pacêtehas y
saheocls. Xe lstas lroi ecujeio`arls u ashuroitestos ls uio
hulsteøi qul ta`ovêo sl `lfotl ohocaro`ojlitl. Ca qul sê
hofl `lher hai helrto sldure`o`, ls qul co veseøi, oyu`o`o
par cos iulvos tlhiacadêos, sl haiverteø li lc slite`a
`ajeioitl li lc jui`a ja`lria, ouiqul omaro servelro o
iulvas ojas (Noy, 6224, p. 06)
Hofl rletlror, qul Noy rlligaho co `eshuseøi safrl co ejodli moheo cas
haihlptas `l veseøi a vesuoce`o`, ca qul poro lstl oiïceses ls oiduco oc
hajprli`lr høja `lc slite`a `l co veseøi, jïs occï `l uio øpteho portehucor
y litli`eåi`aca haja co joilro `l jeror cos ejïdlils, `litra `l uio
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
25/168
Jeror cos Ejïdlils 6<
`eiïjeho `l rlcoheails mujoios, sl foso li co pra`uhheøi `l ui
ejodeiorea qul rlspai`l o `eglrlitls haitlxtas mestørehas, saheahucturocls,
qul `egelrli uias `l atras y qul o`ljïs atardoi co lstruhturo poro plisor
lc jui`a. Co `eshuseøi safrl cos ejïdlils seljprl lstorï supl`eto`o o co
joilro li qul vljas, li qul jerojas y o co garjo haisultu`eioreo `l
lstofclhlr porïjltras pacêtehas-e`lacødehas poro herhuishrefer uio
`ltlrjeio`o joilro `l jeror cos ejïdlils.
May, li ui jui`a qul sl hajuieho o trovås `l co vesuoce`o`, qul
sejpcegeho su cliduonl y su ceidóêsteho, co joilro `l hajuiehorsl litrl
slrls mujoias, sl vulcvl o co garjo y lstofclhl atra tepa `l rlcoheails
hai cos ejïdlils, hai co rloce`o`, hai co haiheliheo ei`eve`uoc `l ho`o slr
y hai co lhaiajêo `l pra`uhheøi hucturoc. Lc o`vliejelita `l co
ja`lrie`o` trona haiseda hojfeas poro`edjïtehas qul sl moi lstofclhe`a
haja vlr`o`ls qul paha o paha garjorai portl `l ca hate`eoia. –Cos
eiiavoheails `l cas eieheas `l åpaho ja`lrio, osujelrai `as garjos> co
lxtliseøi `lc ochoihl y `lc pa`lr `l iulstra sestljo ahucor, y lc
eihrljlita `l iulstro hopohe`o` `l prapodor cas rlsucto`as `l joilros
ohhlsefcls o co vesto‚ (Noy, 6224, p.
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
26/168
Jeror cos Ejïdlils 67
Li tårjeias ojpceas, co mestareo `l co gatadrogêo mo se`a haisè lro`o,
li su dåilses, haja ui meta qul jorho ui prahlsa `l troisgarjoheøi li co
jero`o `lc majfrl li ahhe`litl. Ls, poro juhmas, co haisodroheøi `lc
plisojelita pasetevesto, lc treuiga `lc jui`a ja`lria y sus prahlsas
troisgarjo`arls li co ve`o `lc slr mujoia, jelitros qul poro atras ls lc
oiuihea `lc tårjeia `l ta`os cos ceflrto`ls. Roro lc plisojelita helitêgeha
`lc sedca ]E], li lc ohta gatadrïgeha søca ohtuofo co ioturoclzo y ia co joia
sufnltevo `lc majfrl. @litra `l lstl jorha mestøreha, co gatadrogêo gul y
sedul seli`a utecezo`o poro lstu`eas huoitetotevas y huocetotevas `l
hotldarezoheøi, lnljpcegehoheøi, hajporoheøi y lve`liheo; jero`o qul sl
lxtli`eø li ta`as cas osplhtas `l co lxestliheo `lc slr mujoia li
ahhe`litl. –Lsl lxtrolr co ve`o gulro `l sê, lsl hasegehorco y afnltezorco vo
oujlitoi`a sei eitlrrupheøi. Pros co l`o` `l co droi sldure`o` mo ccldo`a,
hai uio rope`lz osajfraso, uio l`o` `eglrlitl, li co qul prlpai`lroi cos
vocaroheails tåhiehos‚ (Nóidlr, ?55 Pml lxtliseais ag joi (?570), co hïjoro gatadrïgeho li su hoce`o`
`l jl`ea, sl haivelrtl li uio lxtliseøi `l iulstra ørdoia vesuoc, plra `l
redurase`o` afnltevo y helitêgeho, redurase`o` qul sl eistouro haja ui iulva
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
27/168
Jeror cos Ejïdlils 64
poro`edjo qul rlderï cos rlcoheails mujoios y lc haiahejelita. @l lsto
joilro, ta`a oqulcca qul sl rlgelro o uio haiheliheo sufnltevo `lc slr
mujoia, qul`orêo rlcldo`a oc tlrretarea `l co cetlroturo, gecasagêo y cos ortls
li dlilroc, sei `lnor slr ejplrjlofcls o lstl hojfea poro`edjïteha.
Xldþi Nóidlr, lsto troisgarjoheøi trol haiseda lc oclnojelita `lc `acar li
lc hulrpa, –puls ls li lc `acar `ai`l sl lshai`l co outåiteho pel`ro `l
taqul `l co rloce`o`‚. (Nóidlr, ?55
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
28/168
Jeror cos Ejïdlils 6=
Co ejpartoiheo `l co tåhieho gatadrïgeho, a `l ca tåhieha li lc ohta
gatadrïgeha sl `lspcozø tojfeåi oc jui`a `lc ortl, poro jlnaror co hoce`o`
`l cos rlprlslitoheails pehtørehos. Cas peitarls pa`rêoi `lshoisor oc gei,
`lc e`loc jejåteha qul sl cl mofêo lihajli`o`a par sedcas o cos tåhiehos
`l rlprlslitoheøi. @o`a cas eivlitas gataquêjehas li cas qul sl cadrorai
genor ejïdlils par cordas plrea`as `l teljpa, sl lstofclheø ui sapartl qul
cl atardø o co gatadrogêo su hoce`o` afnltuoc `l `ahujlita. Xei ljforda,
lstl `ahujlita, o plsor `l lstor geno`a li ui afnlta jotlreoc, sldþi Naså
Cues Frlo li Cos trls lros `l co ejodli (62?2), ia pasll oqulcco prajlso
`l plrjoiliheo qul haisedio co ejodli-jotlreo a peituro haja
seiducorêseja afnlta-sapartl, `o`a qul co ioturoclzo tåhieho `l co ejodli
gatadrïgeho eihrusto`o li lc hlcucae`l sushlptefcl o helitas `l hapeos,
–oplios ias doroitezo seia co prajlso `l ca haitrorea> `l ejplrjoiliheo y
posonlre`o`, `ïi`asl haja voietos, rlhulr`a `l julrtl slduro ‘ jljlita
jare ‖, gulrzo `l jlcoihacêo‚ (Frlo, 62?2, p. 85). Lstl tepa `l ejïdlils lc
outar cos ccojo ejodli-gecj y telili li sê jesjos uio jliar hopohe`o` `l
uio rlstetuheøi eitldroc `lc poso`a, `lfe`a o qul li su vacotece`o` jotlreoc
`l plcêhuco uctro`lcdo`o, y su ar`li `l ana tåhieha søca hopto ejïdlils sei
co eitlrglrliheo ie co joia `l ui ortesto. Li lstl tepa `l ejïdlils yo ia
lxestl co paseheøi `lc lsplhto`ar eitldro`a o co pragui`e`o` li ui rådejli
`l plrsplhtevos hortlseoios, seia qul lxestl uio suplrgehel pcoio errlgclxevo
outajïteho `o`o par co jïqueio. Xai puro suplrgehel, lxpceho lc outar. Rar
lsta co ejodli-gecj, ls `lher cos ejïdlils heiljotadrïgehos y cos
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
29/168
Jeror cos Ejïdlils 65
gatadrïgehos, ohtþoi haja tlstedas `lc poso`a, y ia haja hopturo`aros `l
ui oquê y ui omaro. Lstos ejïdlils ia paslli co jesjo huoce`o` `l
jljareo orhmevo`aro (o plsor `l qul co ejodli gatadrïgeho cclvl lso hordo
mosto lc `êo `l may), seia qul pasllrêoi uio jljareo `l harto `uroheøi
qul telil qul vlr hai lc rïpe`a javejelita `l cas gatadrojos
slhuliheo`as li ui gecj y iulstro hopohe`o` `l plrhefercas haja uio
ejodli li javejelita (plrsestliheo rlteieoio), a li lc hosa `l co gatadrogêo
hai lc paseheaiojelita `l co ejodli li uio slhuliheo ceiloc `l teljpa
(Frlo, 62?2). Li lstl slite`a, co ejodli gatadrïgeho ias `ehl søca qul ca
qul lstï ejprldio`a li lc sapartl lxesteø `litra `l cas porïjltras `l
teljpa y lspohea, y lc rlsta `l cos hordos qul pasll sai praylhheails
hucturorls `l cos oprlheoheails y vocaroheails qul cas ei`eve`uas, cos
eistetuheails, cos sahel`o`ls, telili safrl lcco. Co ejodli søca ias
litrldo ocda toi vacïtec haja uio mulcco, lc ei`ehea `lc poso`a, y ±par quå
ia1, `lc ovoihl `lc teljpa tojfeåi.
Lsto rlcoheøi litrl lspohea-tljparoc y co mulcco, haja preihepea
gatadrïgeha, lstï juy jorho`o li uia `l cas jetas gui`o`arls qul eitlitoi
lxpcehor `ls`l `øi`l ls qul velil lstl ejpucsa `l cas ortestos par pra`uher
ejïdlils, lxpcehoi`a lc iohejelita `lc `efuna y co lshucturo.
Helitêgeha, ioturocesto juy eigcuylitl li lc ejplrea rajoia, Rceiea lc
Welna li lc oÿa 44 lshrefeø Mestareo Ioturoes, uio lihehcapl`eo `l huotra
vacþjlils, `litra `l co huoc, li lc cefra ]]]W, lxpceho ca qul may ls
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
30/168
Jeror cos Ejïdlils 82
ccojo`a lc jeta `l Futo`ls, y qul mo se`a rlprlslito`a li co mestareo `lc
ortl o trovås `l `esteitos åpahos y par `evlrsas ortestos. Lc lshretar sl
rlgelrl o co meno `l ui ortesto ocgorlra ccojo`a Futo`ls, li co heu`o` dreldo
`l Heseøi, queli sl ildofo o plr`lr o su ojo`a oc litlrorsl `l qul åstl
porterêo oc lxtroinlra. Li ui eitlita `lslsplro`a, co navli trozø li ui jura
uio cêilo haitaria o co sajfro pra`uhe`o par su ojo`a, o haitrocuz `l uio
vlco lihli`e`o li co mofetoheøi. Culda, ls su po`rl Futo`ls lc ocgorlra,
qul hai orhecco rlccliø co ejodli, y cl litrldø osê uio garjo lshuctøreho.
\io ejodli-jotlreo qul prltli`eø rltlilr ocda `l oquåc qul yo ia lstï, y
qul huyos –prajlsos `l jljareo y `uroheøi queselroi pa`lr afl`lhlr oc
ejplroteva gïusteha - 33¡@ltlitl eistoitl, lrls toi flcca99- (Frlo, 62?2, p.
?2). Eistoitl `l `lspl`e`o qul sediegeho `acar pragui`a par `estoiheojelita
ojarasa, plra qul ls o su vlz, sêjfaca `l lsl ojar qul sl rlsestl o slr
acve`o`a.
Xai hamlrlitls, `ls`l lc puita `l vesto `l co rlprlslitoheøi, cos
tlarêos qul sl pul`li lxtrolr `l lstl dlsta `lslsplro`a, qul pragui`ezoi
li lc tljo `l co peituro y co lshucturo haja prafcljïtehos hlitrocls `l cos
ortls vesuocls. Xei ljforda, y quezïs `ls`l uio clhturo `l sldui`a ar`li,
ls Rmeceppl @ufaes (?5=8) queli lihulitro li lc jeta `l Futo`ls uioharrlspai`liheo moheo lc preihepea gatadrïgeha ei`eheoc, ia søca par co
lve`litl sajfro praylhto`o moheo lc sapartl a porl` li co qul sl
eitlrvelil, seia parqul lsto þctejo porlhl lstor li ui lsto`a cotlitl, mosto
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
31/168
Jeror cos Ejïdlils 8?
qul sl pul`l rlhaiahlr prejlra co ejodli `l uio geduro, ui rastra, ui
hulrpa qul lxesteø. Lsta sl osljlno o uio rlcoheøi tljparoc prapeo `l cas
prahlsas gatadrïgehas. –Co ei`eheoce`o` aplro omê par lc fcoiha y ildra, li lc
ja`a `l eistoitoile`o` `l co tajo, sei qul lc majfrl eitlrvlido haja lc
ljesar y, safrl ta`a, sl `o cetlrocjlitl haja lshreturo par co cuz (gata-
drogêo) (@ufaes, ?5=8, p. ???). Oqulcca ei`eheoc, ls ca suplrgeheoc `l co
ejodli (Frlo, 62?2), ls su haitlie`a y su haiteilitl o co vlz, qul
paseheaio oc rlglrlitl li ui lspohea-teljpa (ca gatadrïgeha) rlsplhta o
queli co `lshegro, y qul uio vlz rlcclio`o hai orhecco, sl vescujfro haja ui
`lsla `l joitlilr su prlsliheo poro seljprl (ca lshuctøreha). Lstl `lsla
oclnorêo lc eisapartofcl `acar `l plr`lr par seljprl oc slr ojo`a. @acar qul
ias rlhulr`o qul lstojas vevas (Nóidlr, ?55
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
32/168
Jeror cos Ejïdlils 86
plrjetl mohlr oporlhlr uio ejodli `l garjo
33outajïteho99, 33afnltevo99, hose 33ioturoc99 (sldþi cos
þiehos clyls `l co øpteho y `l co quêjeho) sei qul
eitlrvlido `erlhtojlitl co joia `lc ortesto (@ufaes, ?5=8,
p. 66).
Co gatadrogêo jïs occï `l uio rlprlslitoheøi `l co rloce`o`, poso o
slr uio prlslitoheøi eihulsteaiofcl mosto co ccldo`o `l co ejodli `edetoc.
Co e`lo `l lve`liheo a rldestra mestøreha, `l voce`o`ar `l vlr`o`ls, sl
haihefl li hainuita hai co e`lo co afnltevoheøi, outajotezoheøi,
joqueioheøi li sus prahlsas `l pra`uhheøi.
Ia ls co ejodli par sê jesjo ca qul litrldo voce`lz o ca qul åsto
rlpra`uhl, seia qul ls lc jajlita `l tajo, lc ohta gatadrïgeha queåi sl
lihordo `l oqulcca. @ufaes (?5=8 p.8?), li uio heto o Oi`rå Fozei liAitacadel `l c―ejodl pmatadropmequl (?50
Lsto dåilses outajïteho mo trostaho`a ro`ehocjlitl co
psehacadêo `l co ejodli. Co afnlteve`o` `l co gatadrogêo cl
haigelrl ui pa`lr `l hrl`efece`o` ouslitl `l ta`o afro
pehtøreho. Huocls quelro sloi cos afnlheails `l iulstra
lspêretu hrêteha, lstojas afcedo`as o hrllr li co lxestliheo
`lc afnlta rlprlslito`a, ls `lher, vulcvl prlslitl li lc
teljpa y li lc lspohea. Co gatadrogêo telil lc flilgehea `l
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
33/168
Jeror cos Ejïdlils 88
uio troisglrliheo `l rloce`o` `l co haso safrl su
rlpra`uhheøi.
Ca qul eitlito `lher Fozei, ls qul lxestl ui trosposa `lc
ohaitlhejelita moheo co ejodli gatadrïgeho. Lstl trosposa, ls lc tljo
hlitroc `lc hulsteaiojelita `l @ufaes huoi`a mofco `lc ei`lx a ei`ehea li
co gatadrogêo. @ufaes lstofclhl trls jajlitas a eistoiheos `l rlcoheøi
litrl co gatadrogêo y co rloce`o`> Co gatadrogêo haja lsplna `l ca rloc (ca
eihulsteaiofcl `l co ioturoclzo ohtuoi`a li lc oporota gatadrïgeha), Co
gatadrogêo haja troisgarjoheøi `l ca rloc (sl hulsteaio ca vlroz y sl
ejpcoito co sufnlteve`o` `lc gatødroga li lc ohta gatadrïgeha) y co gatadrogêo
haja mulcco `l ui rloc (sl lstofclhl qul lc ohta gatadrïgeha ia haisedul
atro haso qul slr ui ei`ehea `l ca qul co rloce`o` ls). Lc êi`lx haja uio
mulcco `l ca haihrlta, `l ca rloc, sl ljpa`lro y porlhelsl farror cas cêjetls
litrl lc rlglrlitl y co ejodli rlprlslito`o, poro qul lidoÿasojlitl uia
supcoitl oc atra.
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
34/168
Jeror cos Ejïdlils 80
6.0 Lc jeta `l iorhesa
Lc êi`lx, oqulcca qul sl hocho, qul sl jorho y qul orroedo ocda `l co
rloce`o`, haistetuyl ca qul `o pel oc prahlsa `l e`litegehoheøi qul lxestl
litrl lc rlglrlitl y su rlpra`uhheøi, litrl co rlpra`uhheøi y lc lsplhto`ar.
–Li lsos tlitotevos, haja yo ml sufroyo`a, lc rlglrlitl haja toc, li su
jotlreoce`o` lspoheatljparoc, sl haivelrtl li su prapeo rlprlslitoheøi. Co
praxeje`o` gêseho litrl lc sedia y su afnlta sl vulcvl litaihls
e`litegehoheøi tatoc‚ (@ufaes, ?5=8 p.?27).
\io joilro slihecco `l lxpcehor lstl preihepea `l e`litegehoheøi poro
@ufaes, lstï gulro `l co mestareo `l co gatadrogêo, y jïs feli plrtlilhl o co
jetacadêo `l co ejodli. Xl troto lsplhêgehojlitl `lc jeta drelda y culda
rajoia `l Iorhesa, qul mo se`a rlprlslito`a par `evlrsas peitarls o ca
corda `l co mestareo `lc ortl. @ufaes oiocezo co peituro `l Iorhesa `lHorovoddea. Lc jeta gul rllshreta par lc palto rajoia Ave`ea li su cefra Cos
jltojargases, `uroitl lc sedca E `.H. Hulito lc jeta qul Iorhesa gul ui
navli majfrl `l flcclzo sei eduoc. @l mlhma, rlheåi iohe`a, gul ohcojo`a
par su mlrjasuro. Xu jo`rl, prlahupo`o par co caidlve`o` `lc ieÿa, sl
ohlrhø o ui o`eveia ccojo`a Peresea, queli oiuiheø qul Iorhesa veverêo
juhmas oÿas seljprl y huoi`a ia ccldosl o haiahlrsl. O`jero`a toita
par junlrls haja par majfrls, rlhmozø seljprl co apartuie`o` `l
rajoihl hai jïs `l ocduio navli. Li uio hojeioto par lc fasqul, uio
navli ieigo ccojo`o Lha, huyos pocofros, mosto cos jïs ar`eioreos, paslêoi
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
35/168
Jeror cos Ejïdlils 8<
uio flcclzo sei eduoc y sus saie`as `lcletofoi y sl`uhêoi o huocquelro; sl
liojarø `l Iorhesa qul vodofo plr`e`a. Roro ia mofcor `erlhtojlitl hai
åc y pravahor su liojarojelita, Lha utecezø o cas oiejocls `lc fasqul poro
qul cl hajuiehosli o Iorhesa `l su ojar. Xei ljforda, Iorhesa sl furcø
`l lcco, par ca qul Lha sl rlgudeø poro seljprl li uio hovlrio. @lfe`a o
lsta, Iorhesa gul hostedo`a par Iåjlses, co `easo `l co vlidoizo, co
jlsuro y lc lquecefra uievlrsoc, y gul hai`lio`a o liojarorsl `l su
ejodli rlgclno`o li uio coduio plr`e`o li lc jl`ea `lc fasqul. Li lc
jeiuta qul Iorhesa jero lc oduo li co coduio y vl su rlgclna, qul`o
mepiatezo`a par su prapeo flcclzo, par ca jodiêgeha `l sus hoflccas
`aro`as, par co tlrso y fcoiho pelc `l su rastra y par sus mlrjasas anas.
Jelitos jïs jero, jïs sl liojaro, jïs sl `lslo. Culda `l moflr lsto`a
`êos y sljoios lisejesjo`a haitljpcïi`asl orra`ecco`a o co arecco `lc
oduo, Iorhesa hol o co coduio y julrl omado`a li su prapea rlgclna. Li
lsl cudor mofrêo frato`a co gcar qul mosto lc `êo `l may cclvo su iajfrl.
Roro @ufaes, lstl ls ui lnljpca qul horohtlrezo ca qul ahurrl hai co
gatadrogêo, li `as slite`as. Lc prejlra ls eitlria, ls `lher `litra `l co
ejodli, qul sl rlgelrl o co e`litegehoheøi tatoc `lc rlglrlitl hai su
rlpra`uhheøi, Iorhesa y su rlgclna> Iorhesa sl e`litegeho hai su ejodli
rlgclno`o li lc oduo. Lc sldui`a ls lxtlria, ls `lher gulro `l co ejodli,
qul sl dlsto hai co eitldroheøi `lc lsplhto`ar o lstl nulda `l
e`litegehoheails, li `ai`l åstl þcteja jero co ejodli y tlrjeio
e`litegehïi`asl hai lcco y jeroi`a ui rlgclna `l sê jesja, oc eduoc qul
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
36/168
Jeror cos Ejïdlils 87
Iorhesa li lc oduo. @ufaes opceho lstl jeta poro hajprli`lr cas ochoihls
`l co vlrasejecetu` y `l co e`litegehoheøi li cos ejïdlils gatadrïgehos. Co
e`litegehoheøi hai cos ejïdlils ia søca ahurrl huoi`a vljas ocda `l
iasatras jesjas li lccos, seia qul tojfeåi, huoi`a vljas ocda `l co
rloce`o` herhuishreto o co ejodli y hrlljas li lsa qul lstï occê `litra,
haja se lstuvelro oquê gulro.
Li lsto plrsplhtevo, lxestl ui lidoÿa par portl `l cos ejïdlils toita
li lc jeta drelda haja li lc jeta hresteoia, safrl lc huoc Naoi Gaithuflrto
li su cefra Lc Flsa `l Nu`os, Gatadrogêo y vlr`o` (?554), sl foso poro
rlocezor uio oiocadêo rlsplhta o co trojpo `l co ejodli gatadrïgeho li
rlcoheøi oc sunlta qul cos afslrvo. –Haja ui cafa hai pelc `l har`lra, co
outare`o` `lc rlocesja gatadrïgeha prltli`l troeheaior eduocjlitl o iulstro
eitlcedliheo. Nu`os sl omarho odafeo`a par cas rljar`ejelitas.
±Vlohheaiorï co gatadrogêo o teljpa poro lshopor o su suehe`ea oiuiheo`a1‚
(Gaithuflrto, ?554, p. ?4). Cos hajporoheails litrl co troeheøi `l Nu`os o
Nlsþs y `lc rlgclna `l coduio oitl Iorhesa, li atros pocofros, `l co ejodli
oitl lc ei`eve`ua, joitelil ui prafcljo `l e`litegehoheøi li co qul co
julrtl lstï prlslitl. Rlra ±quå ls ca qul sl julrl rlocjlitl1 ±ls lc
rlglrlitl1 ±julrl co ejodli1 ±lc lsplhto`ar1 Li lc hosa `l co troeheøi `lNu`os Eshoreatl, sl pra`uhli `as julrtls, co `l åc jesja li ui suehe`ea
hucpasa y co rlhaiahe`o julrtl `l Nlsþs. U se co gatadrogêo haja `ehl
Gaithuflrto, sl pul`l hajporor hai Nu`os, ±pa`rljas iasatras haja cas
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
37/168
Jeror cos Ejïdlils 84
troeheaio`as, hajpororias hai Nlsþs1; a jïs oþi, ±pa`rljas rlvever `l co
julrtl o co qul ias mo haigeio`a co gatadrogêo1 Ls omê `ai`l oporlhl lc
prafcljo hrêteha `l cos ejïdlils y qul `lsorraccorå hai pragui`e`o` jïs
o`lcoitl.
Weihucor lc prafcljo `l co e`litegehoheøi, ia søca `litra `l co ejodli
seia qul tojfeåi gulro `l lcco, surdeø `lc lshretar sagesto `lc sedca EEE `.H.
ccojo`a Gecastrota. Xldþi @ufaes, gul åc queli pail gulro co mestareo `l co
gatadrogêo, y `litra `lc tlrretarea qul cl haigelrl o co jetacadêo, lc preihepea
qul mohl qul co ejodli gatadrïgeho paslo lsl lglhta e`litegeho`ar y
vlrasêjec oitl co jero`o `lc slr mujoia y grlitl oc rlgclna `l oqulcca qul sl
jero. Roro `ecuhe`or co rlcoheøi litrl ejodli-lsplhto`ar, litrl iorhesa-
rlgclna, @ufaes heto o Gecastrota> –…lstï Iorhesa oitl co gulitl; lstï lc
lsplhto`ar oitl lc huo`ra; y li ho`o hosa, ls co jesjo rlcoheøi co qul uil
lc uia hai lc atra.‚ (@ufaes, ?5=8, p. ?65)
Culda @ufaes odrldo>
Cos haislhuliheos `l lsto ogerjoheøi sai liarjls. Xe co
ejodli qul afslrvo Iorhesa li su prapea rlgclna
33peito`a99, y se lc huo`ra, haja co gulitl, ls tojfeåi uio
peituro 33rlgclna99, litaihls ca qul sl rlgclno slrï seljprl
co ejodli `lc lsplhto`ar qul ca afslrvo, qul occê sl
afslrvo. Xay seljprl ya puls lc qul jl vla li lc huo`ra
qul jera. Ua say (haja) Iorhesa> hrla vlr o atra plra ls
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
38/168
Jeror cos Ejïdlils 8=
seljprl uio ejodli `l jê jesja. Ca qul co prapaseheøi `l
Gecastrota ias rlvlco geiocjlitl ls qul ta`o jero`o safrl
ui huo`ra ls iorhesesto. (@ufaes, ?5=8, p. ?65)
Haise`lroi`a lc huo`ra haja lc jl`ea `l rlprlslitoheøi
fe`ejliseaioc qul o co åpaho lstofo seli`a hulsteaio`a par lc
o`vliejelita `l co ejodli gatadrïgeho, @ufaes mohl meihopeå li, sei `lherca
`erlhtojlitl, qul ta`o jero`o safrl uio ejodli ls iorhesesto, oc eduoc qul
ta`as cas `lspcozojelitas qul paslli su jotrez `litra `lc `lsorracca `l
cas oporotas tlhiacødehas qul ejetoi co guiheøi rlgclhtoitl `lc oduo. @ufaes
liteli`l qul jïs occï `l ca qul pul`o sediegehor lc prahlsa `l
e`litegehoheøi `lc lsplhto`ar hai lc jl`ea gatadrïgeha, lxestl ui plcedra qul
lsta haicclvo, `l ia slr haishelitls `l ca qul rlocjlitl ahurrl, a quå lstï
posoi`a `litra `l cêilos jïs pragui`os `l co sediegehoheøi y lsta ca
lxpceho hetoi`a iulvojlitl o Gecastrota>
Li huoita o te, navli, ia ls uio peituro ca qul pra`uhl tu
ecuseøi, ia sai hacarls a uio hlro lidoÿaso ca qul tl telil
liho`lio`a; ia hajprli`ls qul lc oduo tl rlpra`uhl toc
haja tþ tl haitljpcos; ia tl `os hulito `lc ortegehea `l
lsto gulitl y sei ljforda poro lcca fostorêo hai eihceiortl,
posor `l uio lxprlseøi o atro, odetor co joia, hojfeor `l
ohtetu`; plra, haja se ohoforos `l lihaitror o ui
hajpoÿlra, tl qul`os eijøvec, lsplroi`a qul ocda suhl`o.
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
39/168
Jeror cos Ejïdlils 85
±Hrlls qul co gulitl litofcorï haivlrsoheøi haiteda1 Rlra
Iorhesa ia ias lshuhmo> lc oduo mo houtevo`a sus anas y
sus arlnos… (@ufaes, ?5=8, p. ?82)
Lstrotådehojlitl, y hai lc gei `l voce`or su plisojelita, @ufaes
prapail lsto heto `l Gecastrota hai lc gei `l rlvlcor lc plcedra qul moy li co
ejodli. Gecastrota cl mofco o Iorhesa, cl o`velrtl nustojlitl safrl co
eidliue`o` qul telil oc haitljpcor lc oduo haja se lstuvelro jerïi`asl o
sê jesja, jos Gecastrota ia sl `o hulito `l qul åc søca cl mofco o uio
peituro, o uio rlprlslitoheøi `l co huoc åc tojfeåi mo se`a lidoÿo`a.
Gecastrota hol li lc nulda `l co rlprlslitoheøi, a `l e`litegehoheøi, oc
lihoror o Iorhesa haja se gulro ui atra, haja se rlocjlitl lxestelro.
@ufaes oslduro qul `l lstl plcedra io`el lstï cefrl, pulsta qul `litra `l
ta`o ejodli lxestl uio `uoce`o` lsliheoc qul sl lihaitrorêo tojfeåi
eimlrlitl oc slr mujoia>
Xl lihulitro omê, par helrta, li lc hojpa `l co
rlprlslitoheøi ei`eheoc (co peituro y su lsto`ea `lc lsplna)
lsto pacore`o` lcljlitoc `l co porlno `eocadêsteho (ya/tþ), li
co jl`e`o qul ls prapeo `l ta`a sunlta, ls `lher, qul lstï
eishreto li co haistetuheøi jesjo `l co sufnlteve`o`.
(@ufaes, ?5=8, p. ?86)
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
40/168
Jeror cos Ejïdlils 02
Xe ias vljas o iasatras jesjas li cos ejïdlils, y ia vljas lc
huo`ra hajpclta, pa`ljas `lher qul lc jeror cos ejïdlils pul`l pra`uher
ui lisejesjojelita qul ias cclvl o hajprli`lr o co rlprlslitoheøi haja
ocda hajpcltojlitl rloc, sei hulsteaior sus jåta`as, sus guiheails, sus
ochoihls. Xlr haishelitls `l lsto rlcoheøi sejfeøteho hai cos ejïdlils,
pa`rêo `orias hcovls poro rajplrco y lstofclhlr uio paseheøi hrêteho grlitl
o lccos>
Lstl ls lc gui`ojlita `lc osuita> lc iorhesesja ls lc
êi`lx, lc preihepea `l uio o`mlrliheo rloc `lc sunlta o sê
jesja haja rlprlslitoheøi, li qul lc sunlta søca pul`l
plr`lrsl, ofesjorsl- socva nustojlitl qul socdo `lc êi`lx,
qul quelfrl lso rlcoheøi lsplhucor `l haprlsliheo haiseda
jesja haja atra… (@ufaes, ?5=8, p. ?86).
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
41/168
Jeror cos Ejïdlils 0?
6.< E`lite`o`
Lc plcedra `lc iorhesesja `l cas sunltas oitl cos ejïdlils ls
litli`e`a haja ui lisejesjojelita qul houso co vlrasejecetu` `l ca
rlprlslito`a, qul hordo ocda `l ca rloc, haja ui mulcco qul ias plrjetl
ohhl`lr o ui lsplnesja `egêhec `l `ecuhe`or haja ortegeheoc. Co rlcoheøi qul
Iorhesa telil hai su rlgclna ls co jesjo qul iasatras, li hoce`o` `l
lsplhto`arls, tliljas hai cos ejïdlils li dlilroc, y qul geiocjlitl sl
pul`l tro`uher, toita li ui prafcljo `l e`litegehoheøi ei`eve`uoc haja
saheoc. Li atros pocofros, moy uio jero`o iorhesêsteho, toita li co rlcoheøi
ejodli-ei`eve`ua, haja li co rlcoheøi ejodli(ls)-sahel`o`(ls). Uo Rmeccepl
@ufaes (?5=8) sl rlglrêo o uio rlcoheøi `eocadêsteho hai ui atra, uio
rlcoheøi foso`o li lc plisojelita `lc psehaoiïceses cohoieoia.
Lc sehaoiocesto groihås Noquls Cohoi li su tlxta Lc lsto`ea `lclsplna haja garjoheøi `l co guiheøi `lc ya, toc haja sl ias rlvlco li co
lxplreliheo psehaoiocêteho (62?8), lxpceho co guiheøi `lc atra li garjo `l
ejodli lsplhucor. Li lglhta, poro Cohoi `litra `lc `lsorracca hadieteva
mujoia, lxestl uio gosl ccojo`o Lsto`ea `lc Lsplna, qul sl joiegelsto
litrl cas 7 y ?= jlsls `l ve`o. Lsto gosl `l `lsorracca lstï li `erlhto
rlcoheøi hai lc outahaiahejelita `lc ya, a `l sê jesja, li ui haitlxta li
qul lc cohtoitl sl rlhaiahl haja slr haistetue`a li uie`o`, uio vlz qul
sl ca paseheaio grlitl o ui lsplna. Hofl `lstohor qul co haihlpheøi `lc ya
li lc cohtoitl, prlvea oc lsto`ea `lc lsplna, ls uio veseøi `lsortehuco`o y
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
42/168
Jeror cos Ejïdlils 06
`lsjljfro`o, li toita qul lc ieÿa ia telil haiheliheo `l su hulrpa gêseha
haja uio uie`o`. –Lc eigoitl mujoia, iohe`a oitls `l su eisugeheliheo
ardïieho, sl lihulitro eieheocjlitl li ui lsto`a «gltocezoheøi» pastiotoc‚
(Noy, 6224, p. 676). Xl haitljpco osê jesja haja ui slr grodjlito`a, li
`ai`l sl selitl portl `l su jo`rl a selitl qul su jo`rl ls haistetutevo `l
su slr. Li lsto veseøi `l sê jesja, cos lxtrlje`o`ls (haja sus frozas y
pelrios), ia lstïi haoduco`os a uie`os o su hulrpa, seia qul garjorêoi
portl `lc eigoitl `l joilro rljato, lxpceho Cohoi. –Ca qul Grlu` mofêo
`liajeio`a iorhesesja prejorea sl ochoizofo jl`eoitl co osuiheøi `l
uio ejodli haja rloce`o` `l ui ya hamlrlitl, uio ejodli qul servl haja
hajplisoheøi `lc horïhtlr ta`ovêo eijo`ura y `lpli`elitl `l su hulrpa‚
(Noy, 6224, p. 676).
Rar ca toita, li co gosl `lc lsplna, lc eigoitl pa`rêo rlhaiahlr li co
ejodli lsplhucor su prapea slr haja uio uie`o` harparoc outøiajo,
`eglrlitl `l su jo`rl y `l su litaria, o plsor `l qul lstl iulva ya sl
lihulitro `lc atra co`a `lc lsplna, li lc jui`a `l cos ejïdlils, li ca
Ejodeiorea. Oqulc sunlta-ejodli Cohoi ca ccojo lc atra. Ca eitlrlsoitl poro
Cohoi, ls qul lc ieÿa a co ieÿo poro rlhaiahlrsl a haistetuer lc ya, `lfl
socersl `l sê, li ui ohta `l ocelioheøi poro lihaitrorsl herhuishreta o coejodli `lc lsplna. Roro hajprli`lr su hulrpa `lfl ofoi`aiorca, l
eistocor su haiheliheo harparoc li co ejodli qul vl. Lstl ohta eihaishelitl,
a `l ohta `l praylhheøi, sl eistouro haja uio rloce`o`, li toita qul lc
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
43/168
Jeror cos Ejïdlils 08
cohtoitl liteli`l qul su ya haigarjo`a lstï omê, y li co jl`e`o li qul su
jo`rl tojfeåi opayl lsto e`lo `l qul lsl, `lc lsplna, ls åc.
Lc puita ejpartoitl ls qul lsto garjo setþo co eistoiheo `lc
ya, oþi `ls`l oitls `l su `ltlrjeioheøi saheoc, li uio
cêilo `l gehheøi, errl`uhtefcl poro seljprl par lc ei`eve`ua
saca; a jïs feli, qul søca oseitøtehojlitl tahorï lc `lvlier
`lc sunlta, huocquelro qul slo lc åxeta `l cos sêitlses
`eocåhtehos par jl`ea `l cos huocls telil qul rlsacvlr li
huoita ya su `eshar`oiheo hai rlsplhta o su prapeo
rloce`o` (Cohoi, 62?8, p. ?22).
@ls`l omê, li lc ïjfeta `lc psehaoiïceses, sl `ehl qul ta`a ohta `l
e`litegehoheøi haicclvo uio lstruhturoheøi `eiïjeho `lc ya o porter `l atra;
ls `lher, qul ta`o e`litegehoheøi sl lstofclhl safrl co fosl `l uiolxtlreare`o`. Oqulcco lxtlreare`o`, qul li lc hosa `lc lsto`ea `lc lsplna
ohtþo haja uio praylhheøi `lc cohtoitl moheo co ejodli, ls haistetuylitl
`lc ya jos ia haistetuteva, lxpceho Cohoi. Ls `lher, co ejodli lsplhucor
iarjo lc ya, plra ia ls portl `lc ya.
–Lc mlhma `l qul lc ieÿa vevo li lsl iulva slite`a `l pclietu` haja
uio suplroheøi `l co «eihopohe`o` jatrez y co `lpli`liheo iutretevo», cl
cclvo `l `esgrutor `l ca qul Cohoi ccojo «osuiheøi dazaso `l su ejodli
lsplhucor»‚ (Noy, 6224, p. 676). Lsto osuiheøi dazaso sl vl rlgclno`o
huoi`a lc eigoitl sl ylrdul grlitl oc lsplna y sl haitljpco li su tatoce`o`
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
44/168
Jeror cos Ejïdlils 00
lxtoseo`a `l sê jesja, haja se oc gei mufelsl lihaitro`a ca qul toita
mofêo fusho`a. \i afnlta `l `lsla qul Grlu` eihcuyl `litra `lc
iorhesesja tljproia y qul ls hucjeio`a droheos o co ocelioheøi `lc eigoitl
poro rlhaiahlrsl o sê jesja.
Co ejpartoiheo `lc opartl `l Cohoi li lc plisojelita `lc sedca ]] ls
qul eistoco `litra `l co veseøi `l co åpaho, co iaheøi `l uio atrl`o` qul
mosto lsl eistoitl søca tliêo iajfrl `l eihaishelitl. Lc atra, lshreta hai
uio –a‚ jeiþshuco, ls oqulcco praylhheøi qul sl ortehuco `lc ieÿa moheo ca
Ejodeiorea; ls `lher moheo lc jui`a `l cos ejïdlils y qul ejpe`l lc
ohhlsa eijl`eota o ca Vloc. Hai lc `lsorracca psehajatar, lc eigoitl pul`l
safrlposor lstl lsto`ea hai co eihcuseøi `lc cliduonl, poro litror o co
`ejliseøi `l ca Xejføceha y haistruer ui Atra hai –a‚ joyþshuco, qul lstå
`lgeie`a par ca qul åc `lsll eiharparor o co haistetuheøi `l su ya. @ls`l
omê ca Vloc, qul slrêo lc ïjfeta `l co pclietu` li fruta, errlprlslitofcl,
prlvea o co ardoiezoheøi `l cas ejpucsas; ca Ejodeiorea y ca Xejføceha
nuldoi ui poplc ejpartoitl `litra `l co haistetuheøi `lc ya, lxpceho Noy y
odrldo qul søca huoi`a lc eihaishelitl guiheaio haja cliduonl y ia haja
lsplna pa`rêo cadrorsl ui sunlta jo`ura, sunlta qul eitraylhto lc atra li
cudor `l praylhtorsl safrl åc. Co eitraylhheøi rlglre`o o ca qul Noypcoitlo, ls ui tårjeia qul Cohoi rlcoheaio hai co ohheøi haishelitl a
eihaishelitl `l tajor `lc jui`a oqulcca qul sl quelrl eiharparor haja
portl haistetutevo `lc ya, a li pocofros jïs ojpceos, slrêo cos eigeietos
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
45/168
Jeror cos Ejïdlils 0<
pasefece`o`ls qul lxestli `l haistetuer co e`lite`o` `lc ei`eve`ua, ia safrl co
fosl `l praylhheails, seia safrl co fosl `l eitraylhheails.
Xe feli lsto gosl a lsto`ea haja ca ccojo Cohoi, sl dlsto li co
tljproio l`o` `lc cohtoitl, ls pasefcl qul ia sl suplrl, y co ia
suplroheøi `l åsto trolrêo haiseda, li lc ei`eve`ua o`ucta, lc `lsorracca `l
`evlrsos potacadêos `l co psequl. Omaro feli, se lsto setuoheøi sl hajporo
hai lc Jeta `l Iorhesa li co coduio, pa`rêojas `lher qul Iorhesa
lnljpcegeho lc lsto`ea `lc lsplna, li toita qul åc lihulitro li lc rlgclna `lc
oduo su afnlta `l `lsla prejorea; ls `lher su prapea hulrpa haja ui
afnlta a haja ui atra `lspcldo`a li lc lspohea, poro lstofclhlr uio
rlcoheøi `l o`jeroheøi y `lpli`liheo hai co flcclzo qul åstl rlgclno. Xei
ljforda, co praylhheøi ejodeioreo `lc Atra ia co rlocezo co coduio, seia lc
jesja Iorhesa oc litli`lrsl osê jesja li lc oduo. Lc oduo par su
huoce`o` gêseho søca rlgclno, puls oqulc rlgclna slrï co ejodli qul cas
ei`eve`uas quelroi praylhtor safrl lcco.
Li tårjeias `l e`lite`o`, a li pocofros `lc saheøcada y lisoyesto
pacoha ^ydjutm Foujoi li su pufcehoheøi @l plrldreia o turesto, a uio
frlvl mestareo `l co e`lite`o` (6228), pa`rêo tro`uhersl haja qul –co
e`lite`o` ls uio praylhheøi hrêteho `l ca qul sl `ljoi`o a sl fusho hai
rlsplhta o ca qul ls; a, oþi jïs lxohtojlitl, uio ogerjoheøi ei`erlhto `l
co eio`lhuoheøi a `lc horïhtlr eihaihcusa `l ca qul ls‚ (p. 06). Co
praylhheøi `l oqulcca qul sl `ljoi`o, oqulcco ejodli qul sl fusho li lc
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
46/168
Jeror cos Ejïdlils 07
lxtlrear, Foujoi co lxpceho hai lc orqultepa `lc plrldreia y lc `lselrta. Lc
plrldreia ls, o droi`ls rosdas, lc ei`eve`ua qul lstï li fþsqul`o `l uio
e`lite`o` dliueio a vlr`o`lro. Lc plrldreia ja`lria fushofo hrlor uio
e`lite`o` prapeo, søce`o, sei ljforda poro mohlrca `lfêo seljprl lstor li
lso fþsqul`o haistoitl. –Roro cas plrldreias `l ta`os cos åpahos, co
vlr`o` lstï li atro portl; lc vlr`o`lra cudor seljprl lstï `estoitl li lc
teljpa y lc lspohea‚ (Foujoi, 6228, p. 08), par ca toita, se ui plrldreia sl
lihulitro setuo`a, lsl cudor ia ls lc qul sulÿo ochoizor, y se gulsl osê,
`lnorêo `l slr plrldreia. Roro lc plrldreia søca lc hojeia telil slite`a,
huocquelr haistruhheøi a hoso slrêo uio garjo `l sl`ejlitorsl, par ca
toita cos hoccls sai poro lc plrldreia, cos vêos o lsl lihulitra. Roro
Foujoi, lc mïfetot ioturoc `lc plrldreia ls lc `lselrta haja ui orqultepa,
yo qul ls lc `lselrta lc cudor `l co outahrloheøi. Ia moy telrro rlporte`o, ia
moy cudor, ia moy ui atra, søca ui marezaitl ltlria, søce`a, ceiloc `espulsta
poro lihaitrorsl. Litaihls co e`lite`o` li co åpaho ja`lrio hafro slite`a
poro Foujoi, li co jl`e`o li qul sl co jerl haja ui praylhta, haja ocda
qul lstï par `lshufrersl, li co jl`e`o qul cos `estoiheos li lc hojeia `lc
plrldreia sl ohartli. Cos `estoiheos sl tro`uhli, sldþi lc outar, haja
`ljaro, yo qul lc plrldreionl lstï seljprl li guiheøi `lc teljpa y lstl
`lfl jl`ersl haja hai uio rldco> –@lflr slr rlhta, `l uio saco pelzo, hai
jorhos lque`estoitls, mlhma `l ui jotlreoc `ura y søce`a. U osê lro, li
lglhta, lc teljpa `l cas praylhtas ja`lrias `lc «vever moheo»‚ (Foujoi,
6228, p. 04). @l lsto joilro lc plrldreionl sl oclnorêo `lc vodofui`la, yo
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
47/168
Jeror cos Ejïdlils 04
qul lstl þcteja horlhlrêo `l slite`a. –Lso eitra`uhheøi `l slite`a mo se`a
ccojo`o «haistruhheøi `l e`lite`o`». Lc plrldreia y lc jui`a sljlnoitl oc
`lselrta par lc qul hojeio o`quelrli su slite`a nuitas, y ho`o uia o trovås
`lc atra.‚ (Foujoi, 6228, p. 07). Xei ljforda, mufa ui puita `l ia rltaria
li qul lc `lselrta `lnø `l slr maspetocorea poro cas plrldreias. Cas
plrldreias –cuhmorai poro qul lc jui`a gulro søce`a y ca mehelrai gclxefcl o
gei `l qul co e`lite`o` pu`elsl haistruersl o vacuito`, plra
sestljïtehojlitl, pesa par pesa y co`recca par co`recca‚ (Foujoi, 6228, p.
05). Cas plrldreias sl `elrai hulito qul par juy lstofcl qul slo lc
marezaitl, a lc vever moheo li lc `lselrta, åstl ia slrêo ui fuli cudor poro
haislrvor lc hojeia. Rar juhma hojeia qul mehelroi, sus mulccos slrêoi
farro`os par lc velita. Litaihls `lnø `l slr lc prafcljo `l co haistruhheøi
`l co e`lite`o`, poro troisgarjorsl li lc prafcljo `l høja prlslrvorco.
Cos rldcos `lc nulda hajlizofoi o hojfeor. Omaro lc jui`a, qul lstofo
haistrue`a hai afnltas `uro`lras, hajlizø o jlzhcorsl hai pra`uhtas
`lshortofcls `lsteio`as o co afsaclshliheo eijl`eoto, par ca toita
huocquelr praylhta pul`l ia rlsuctor, lxpceho lc outar. Litaihls ±quå
slite`a tli`rêo trotor `l joitlilr ui praylhta li ui `lselrta, li qul ta`a
lstï `lsteio`a o co julrtl1 Cos lstrotldeos hojfeorai tojfeåi y oqulccas
plrldreias sl troisgarjorai li haisuje`arls pasja`lrias y `lhe`elrai
hajlizor o nudor porte`os jïs hartos, li rlcoheøi oc praylhta dlilroc. Lc
ei`eve`ua rlsulcvl vever `êo o `êo, y co ve`o hate`eoio sl `lshrefl haja uio
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
48/168
Jeror cos Ejïdlils 0=
slrel `l ljlrdliheos jliarls, y lsta sl troisgarjo li ui preihepea `l
ta`o hai`uhto roheaioc‚, rlsujl Foujoi (6228).
Mohlr qul co porte`o slo harto, sediegeho lstor li duor`eo
haitro cas hajprajesas `l corda pcoza. Ildorsl o qul`or
«geno`a» `l uio joilro u atro. Ia otorsl oc cudor. Ia hosor
co ve`o prapeo li uio saco vahoheøi. Ia nuror hamlrliheo y
clocto` o io`o ie io`el. Ia haitracor lc gutura, seia ildorsl
o mepatlhorca. (Foujoi, 6228, p.
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
49/168
Jeror cos Ejïdlils 05
hucturo. Xai cas cahas, cas ofulcas, cas doys, cas troislxuocls, cos junlrls y
cas ieÿas. Xai plrsaios qul poro co gecøsago y tløreho `l dåilras
iartlojlrehoio Nu`etm Futclr li su cefra @lsmohlr `lc dåilra (6227)
lstorêoi gulro `lc rldestra `l ca mujoia, puls ta`a ca qul ia pasll
rlhaiahejelita eistetuheaioc lstorêo li `lseduoc`o` `l hai`eheails, `l
`lrlhmas y, par ca toita, ia plrtlilhlrêoi o ca qul par haivliheaioce`o` sl
pul`l ccojor mujoia.
Xe moy iarjos `l rlhaiahejelita par cos huocls sl
haistetuyl ca «mujoia», y lsos iarjos sai hø`edas `l
aplroheails `l pa`lr, litaihls pul`l haihcuersl qul co
`esputo safrl lc gutura `l ca «mujoia» slrï uio haiteli`o
safrl lc pa`lr qul guiheaio li vlz y o trovås `l `ehmos
iarjos (Futclr, 6227, p. 82)
Co lxhcuseøi `l oqulccas drupas qul lstorêoi gulro `l co cldeteje`o`
eistetuheaioc, y qul paslli ui sestljo prapea `l e`litegehoheøi, `l
haivevliheo y hø`edas qul ia sai hajpotefcls hai lc rldestra `l ca
mujoia, cuhmoi, sldþi Futclr (6227), ia poro slr eihcue`as `litra `l cos
iarjos y hø`edas `l pa`lr qul lstofclhli ca qul slrêo mujoia a ia,
parqul opcehor co jesjo ha`egehoheøi litrl drupas `esteitas trolrêo haiseda
uio pasefcl cuhmo safrl haja opcehor lc rlhaiahejelita y lc
outarlhaiahejelita qul co ilhlse`o` par lxhlcliheo `l ta`a slr mujoia.
Ca harrlhta, sldþi co outaro, slrêo ojpceor lc rldestra `l ca mujoia, hai lc
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
50/168
Jeror cos Ejïdlils
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
51/168
Jeror cos Ejïdlils
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
52/168
Jeror cos Ejïdlils
Cas haihlptas `åfecls `l e`lite`o` sai livulctas
ruteioreojlitl hai hocegehotevas lstïi`or, ei`ehoi`a qul co
e`lite`o` ls jþctepcl, eistofcl, li javejelita, haiteidlitl,
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
53/168
Jeror cos Ejïdlils
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
54/168
Jeror cos Ejïdlils
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
55/168
Jeror cos Ejïdlils
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
56/168
Jeror cos Ejïdlils
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
57/168
Jeror cos Ejïdlils
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
58/168
Jeror cos Ejïdlils
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
59/168
Jeror cos Ejïdlils
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
60/168
Jeror cos Ejïdlils 72
±Xl pa`rêo litaihls mofcor `l uio julrtl `lc sunlta oitl lc pa`lr `l
cos ejïdlils1 Vltajoi`a co e`lo qul sl `lsorraccø hopêtucas otrïs, safrl
co jltïgaro `l Naoi Gaithuflrto `l co ejodli haja Nu`os y lc sunlta haja
Nlsþs, ±tli`rï lc ei`eve`ua sejuco`a co apartuie`o` `l rlvever litrl cas
julrtas1 ±`øi`l sl lihulitro lc ei`eve`ua julrta1 ±huïi`a rlsuhetorï1 y
±høja1
Lc gecøsaga hmlha-froseclÿa Weclj Gcusslr li uio haiglrliheo ccojo`o
Plclveseai ejodl oi` pacetehoc spohl ei tml cedmt ag tml Vajoieoi Vlvacuteai
qul `ehtø li co Kuistmocc `l Fu`oplst lc 4 `l ofrec `l ?552 (afro rlhapeco`o
nuita o atros pailiheos `lc outar li ui @W@ ccojo`a "Tl smocc survevl ei
tml jljary ag atmlrs" (62?2), `erede`a par Jeckøs Rotlriïk), poro lxpcehor lc
tepa `l rlcoheøi qul cas sunltas joitelili hai cos ejïdlils li coohtuoce`o` sl rljaito moheo lc poclacêteha hai lc gei `l prlhesor qul mosto co
eivliheøi `l co lshreturo, y jïs oþi mosto co eivliheøi `l co ejprlito, lc
jui`a lstofo `ajeio`a par cos ejïdlils. Xafrl lsta, lc outar `lsorracco
co e`lo `l qul lc sunlta prlejprlito haiahl søca uio joilro `l
ligrlitorsl oc jui`a y ls o trovås `l cos ejïdlils. Li lstl jajlita lc
sunlta hrlo`ar `l ejïdlils `lfl `or ui posa otrïs poro pa`lr hopturor lc
hainuita `l co setuoheøi qul ilhlseto hrlor. Lstl posa otrïs, ls
ilhlsoreojlitl ui posa gulro `lc jui`a, yo qul poro oiocezorca, lc sunlta
ilhlseto lshliegehorca, par ca toita co rlglrliheo `l co ejodli hrlo`o
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
61/168
Jeror cos Ejïdlils 7?
seljprl lstï li ui cudor atra, ui cudor clnoia. Lshliegehor lc jui`a poro
Gcusslr ls haitlxtuocezorca y lsta ls o su vlz pailr li rlcoheøi uios hasos
hai atros, rlcoheøi qul `o cudor o uio `eocåhteho rlvlrsefcl, litrl cos
ejïdlils y cos hasos `lc jui`a. Lstl horïhtlr rlvlrsefcl lstorêo cedo`a oc
ltlria rltaria y o co haihlpheøi herhucor `lc teljpa. Li lc jui`a
haihlfe`a o trovås `l cos ejïdlils ta`a sl rlpetl o sê jesja, ta`a vulcvl
o ahurrer y lsta harrlspai`lrêo oc horïhtlr jïdeha `l cos ejïdlils. Xe cos
ejïdlils tuvelroi uio haiheliheo, lxpceho lc outar, lsto slrêo jïdeho.
Ls plrteilitl odrldor, o ja`a `l poråitlses, qul poro lsto tlses ia
mufelro se`a pasefcl hajprli`lr lc rloc ochoihl `lc pa`lr `l cos ejïdlils,
sei rlhurrer o sus arêdlils jïdehas li co åpaho huotlrioreo, poro ei`odor
høja lro pasefcl qul cas prejlras majasopelis pa`rêoi moflr hrlo`a cos
ejïdlils qul may sai portl `l co prlmestareo `lc ortl. Xafrl lsta, ligotezor
li co e`lo `l qul cos ejïdlils sai li lsliheo, y oitls qul io`o,
jlitocls, y qul o trovås `l `eglrlitls tåhiehos sai trosposo`os o ui pcoia
haihrlta. @ls`l omê, hajprli`lr tojfeåi qul lc pa`lr rlcoheaioc `lc qul
mofco Gcusslr, lstï li harrlspai`liheo hai co jodeo sejpïteho a ljpïteho
`l cos åpaho `l cos hovlrios, pulsta qul o co vesto `l lsto tlses, co
hailxeøi litrl co hozo y co ejodli pra`uhe`o prlveojlitl, ls lsliheo uiorlcoheøi `lspraparheaio`o y rlvlrsefcl, litrl ui mlhma y atra, ca qul o cas
anas `lc sunlta `l cos hovlrios sl tro`uherêo haja jodeo.
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
62/168
Jeror cos Ejïdlils 76
Omaro, poro Weclj Gcusslr (62?2), mosto oitls `l co ejprlito cos
hasos sejpcljlitl posofoi, suhl`êoi. Ia lxestêo ui rldestra mestøreha
ageheoc, par ca toita, cos ejïdlils, tliêoi co jeseøi `l arelitor o co dlitl
safrl lstas suhlsas `lc jui`a, y haja sl `ena oitlrearjlitl, poro mohlrca
ilhlsetofoi lstor gulro `l åc hai lc gei `l afslrvorca li su haitlxta, haja
uio lshlio. Litaihls, haja jopos qul ar`lioi y sediegehoi co rloce`o`,
cos ejïdlils li åsto åpaho slrêoi haja jl`eoheails qul par trotor `l
sediegehor, lshai`li. Xei ljforda, lc gecøsaga prapail qul `o`a lc horïhtlr
rlvlrsefcl `l cos ejïdlils, cos plrsaios `lnorai `l utecezorcos poro
dueorsl, y hajlizorai o utecezor su lxplreliheo poro arelitorsl li cos
ejïdlils, ca qul par haislhuliheo rlsuctø li qul lc jui`a sl haiverteø li
uio lxhuso y cos ejïdlils li co rloce`o` haihrlto. Roro Gcusslr lsto slrêo
co rozøi par co huoc Rcotøi qulrêo pramefer cos ejïdlils li co Vlpþfceho y
tojfeåi ls uio `l cos rozails par cos huocls sl mofrêo eivlito`a co
ejprlito.
Co ejprlito y su josegehoheøi trona haiseda ui hojfea `l poro`edjo.
Lc gecøsaga lxpceho qul, hai lsto eivliheøi, cos ejïdlils gulrai soho`os `l
su cudor hlitroc `l co veseøi `lc jui`a, poro slr lihlrro`os li cos
oho`ljeos y juslas. Li hojfea, sl eistourø lc tlxta lshreta, cas cefras, lcplreø`eha poro arelitor o co dlitl. Co lshreturo ceiloc pasll ui horïhtlr
prahlsuoc li qul io`o ls ohhe`litoc, ta`a telil uio houso y ui lglhta, y
par ca toita, pul`l slr lxpceho`a roheaiocjlitl, o `eglrliheo `lc horïhtlr
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
63/168
Jeror cos Ejïdlils 78
lshåieha `l co ejodli qul ls jïdeha, rlplteteva y hoøteha. Xe paslylro uio
haisheliheo, co haisheliheo `l co veseøi prahlsuoc slrêo mestøreho y pacêteho y
lstorêo seljprl li haitro `l lc horïhtlr jïdeha `l cos ejïdlils. Lc
rlsucto`a> @uroitl co åpaho ja`lrio sl cefrorêo uio fotocco li qul lc
jui`a sl gul vacvlrêo ho`o vlz jïs eiejodeiofcl y jïs haihlptuoc. Xl
josegehorêoi cas troto`as helitêgehas, co lshreturo y co clhturo mofrêo `lno`a
`l slr uio ohteve`o` `l lcetl. Mosto co ccldo`o `l co gatadrogêo, lc jui`a lro
`ajeio`a par co haisheliheo prahlsuoc. Lc plisojelita pasetevesto y ia lc
horïhtlr jïdeha `l cos ejïdlils, mofrêo `o`a cuz o co gatadrogêo; omê su
horïhtlr tåhieha. @ls`l co utecezoheøi `l co gatadrogêo li o`lcoitl, cos
fotocco sl tariø rlvlrsefcl. Cos ejïdlils posorai o ecustror cas tlxtas y cas
tlxtas o lxpcehor cos ejïdlils, vacveåi`asl åstos þctejos jïs
haihlptuocls y cas tlxtas jïs ejodeiotevas.
Cas suhlsas (mopplieids) qul ar`liofoi lc jui`a o trovås `l cos
ejïdlils, li co veseøi prahlsuoc ia lxestli y li su cudor lstïi cas
lvlitas, qul slrêoi haja metas qul paslli ui cudor y teljpa `ltlrjeio`a
li co mestareo. Lc prafcljo poro Wecåj Gcusslr ro`eho li qul, `ls`l co
eivliheøi `l co gatadrogêo - ejïdlils tåhiehos hrlo`os poro `ahujlitor cas
lvlitas - sl mo troisha`egeho`a su usa y oqulccas lvlitas, pacêtehas lmestørehas may posoi o slr mopplieids droheos oc horïhtlr jïdeha `l co
ejodli. O plsor `l qul co gatadrogêo gul eivlito`o `ls`l co veseøi
prahlsuoc, ia sl pul`l ildor su horïhtlr lshåieha.
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
64/168
Jeror cos Ejïdlils 70
Cos ejïdlils tåhiehos sai, li vlr`o`, ejïdlils, y haja
tocls, sai sejføcehos. @l mlhma, sai ui hajpclna sejføceha
jïs ofstrohta qul cos ejïdlils tro`eheaiocls. Cos
ejïdlils tåhiehos sai jltohø`edas `l cas tlxtas,
sediegehoi tlxtas y søca juy ei`erlhtojlitl sediegehoi lc
jui`a –lxtlria‚. (Gcusslr, ?552, p. ?=)
Rar toita, co `eshuseøi sl hlitro li høja li co ohtuoce`o` cas mlhmas
qul sl moi susheto`a li lc jui`a, y sl moi meplr`estrefue`as o trovås `l
cas jl`eas `l hajuiehoheøi, moi uso`a co ejodli poro vacvlr o ca hoøteha,
rlplteteva y jïdeha o plsor `l drogehor ohheails pacêtehos. Li lstl slite`a,
co hajprliseøi `l co meplrpra`uhheøi `l cos ejïdlils, pul`l slr
oiocezo`o `ls`l co oiucoheøi `l ca pacêteha qul sl rldestro y pra`uherêo ui
lglhta ohrêteha yo qul ls ejpasefcl `esteiduer se cas lvlitas ahurrli par su
horïhtlr pacêteha, a par lc horïhtlr jïdeha `l cos ejïdlils. Lc gei `l cas
lvlitas, troigarjo`as li mopplieids porlhelro slr may, arelitor o co dlitl
li jui`a, ahuctorca a `estarseaiorca o trovås `l co sediegehoheøi `l co
rloce`o` y lc hoas `lc ltlria rltaria.
Osê, sldþi Gcusslr, co gata servl nustojlitl poro co
rlprlseøi `l co hopohe`o` hrêteho, servl poro guiheaior. Lc
pradrojo `l co gatadrogêo ias cclvo oc plisojelita
pastmestøreha y oc hajpartojelita jïdeha retuoc
harrlspai`elitl, li lc qul yo ia sl fushoi housos y
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
65/168
Jeror cos Ejïdlils 7<
haislhuliheos ‘ ca huoc søca telil slite`a li co ceiloce`o`
mestøreho ‘ seia qul søca sl troto `l opoheduor cas –pa`lrls
jestlreasas‚ `lc jui`a jastro`a li cos ejïdlils.
(Horrecca, 622=, p. 4
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
66/168
Jeror cos Ejïdlils 77
Co hulsteøi ls, jïs feli høja `ltlrjeior, ho`o vlz, li
ho`o ejodli, quå ls ca qul co joia mo mlhma
lxohtojlitl, høja ca mo mlhma y poro quå, hai quå
prapøseta tuva cudor co joiepucoheøi. Roro feli a poro joc,
usojas iulstros joias, oslstojas dacpls a ohoreheojas,
haistruejas a `lstruejas, `ojas a tajojas. Grlitl o
ho`o ejodli ca qul `lflrêojas prlduitorias ls høja
(ias) jero, høja (ias) peliso y høja (ias) taho o co vlz.
±Ls lc hulsteaiorsl safrl co ejodli y sus ochoihls uio ohheøi hrêteho
a pacêteho1 U se gulro osê, ±Ra`rêo lsto ohheøi sohor oc ei`eve`ua `l oqulc
lsto`a `l ei`eglrliheo1 Li lc jesja prøcada @e`e-Muflrjoi lxpceho co
joilro li qul Moruj Gorahke haja heilosto sl ligrlito o lsto `esyuitevo
poro`øneho li co hrloheøi `lc gecj Gulda Eilxteiduefcl (?575). Li lsto
plcêhuco lc hrlo`ar eitlito trosposor moheo lc lsplhto`ar, lc slitejelita `l
rlspaisofece`o` par cos ejïdlils pra`uhe`os y toi haiahe`os `l co dulrro
`l Weltioj, li cos qul sl julstroi cas lglhtas `lc Iopocj li lc hulrpa `l
cos vêhtejos. Xei ljforda, `ehma trosposa sl eitlito mohlr sei jastror
ieiduio `l cos ejïdlils `l cas hulrpas `lgarjo`as par lc gulda
eilxteiduefcl `l oqulcco orjo quêjeho.
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
67/168
Jeror cos Ejïdlils 74
[Ged. ?Z Gulda Eilxteiduefcl (stecc `l ve`la) ?575Outar> Moruj Gorake
Gulitl> www.yautufl.haj
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
68/168
Jeror cos Ejïdlils 7=
[Ged. 6Z Gulda Eilxteiduefcl (stecc `l ve`la) ?575Outar> Moruj Gorake
Gulitl> www.yautufl.haj
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
69/168
Jeror cos Ejïdlils 75
[Ged. 8Z \i`lrtail (stecc `l ve`la) ?546Outar> Weta Ohhaihe
Gulitl> www.yautufl.haj
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
70/168
Jeror cos Ejïdlils 42
Huoi`a hajelizo co plcêhuco, hai ui pcoia gena, lstï Moruj Gorahke
slito`a grlitl o uio jlso, clyli`a ui tlxta `l uio `lhcoroheøi li taia `l
`liuiheo mlhmo par ui veltiojeto ccojo`a Pmoe Femi @omj li lc Prefuioc
`l Hrêjlils `l Dulrros `l Weltioj, li co heu`o` `l Lstahacja. [Wlr
Geduro ?Z Co ohusoheøi iorro ca qul ahurreø lc 8? `l jorza `l ?577, `êo li
qul hai oveails iartlojlrehoias fajfor`lorai uio heu`o` veltiojeto. Lc
rlcota sl foso li cos ohheails hate`eoios y høja errujpl omê ui lsto`a `l
lxhlpheøi qul geiocjlitl sl haivlrterêo `l co hate`eoie`o`. Ohuso høja sl
quljorai sus pelrios, frozas, tarsa y rastra. Høja sl eihli`eø ta`a su
mador y høja `lspuås `l trlhl `êos `l eihaiheliheo, vacveø o `lsplrtor li
ui maspetoc. Plrjeio`a lc rlcota, Moruj Gorahke jero `erlhtojlitl o
hïjoro y `ehl>
±Høja pa`ljas jastrorcls oc iopocj li ohheøi1 ±U
høja pa`ljas jastrorcls lc `oÿa houso`a par lc iopocj1
Xe cls jastrojas gatas `l `oÿas houso`as par lc iopocj
hlrrorïi cas anas. Rrejlra hlrrorïi cas anas o cos gatas;
culda hlrrorïi cas anas o co jljareo; culda hlrrorïi cas
anas o cas mlhmas; culda hlrrorïi cas anas o cos rlcoheails
qul moy litrl lccas. Xe cls jastrojas uio plrsaio haiquljo`uros `l iopocj, mlrerljas sus slitejelitas. Xe
mlrejas sus slitejelitas, sl sliterïi haja se mufeåsljas
prafo`a lc iopocj safrl ustl`ls, o su hasta. Xøca
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
71/168
Jeror cos Ejïdlils 4?
pa`ljas `orcls uio `åfec `ljastroheøi `l høja guiheaio
lc iopocj. (Gorahke,?575)
Moruj Gorahke, grlitl o co hïjoro, odorro ui hedorrecca lihli`e`a y
hai åc quljo su oitlfroza y li agg ui iorro`ar odrldo> –\i hedorrecca
quljo o 622 dro`as Hlcseus. Lc iopocj quljo o ?.422 dro`as Hlcseus ‚.
Co plcêhuco haiteiþo y `ltocco li cos gohtarêos `lc iopocj co joilro `l su
gofrehoheøi. [Wlr Geduro 6Z
Xafrl lsta, Dlardl @e`e-Muflrjoi lxpceho>
±Osê qul ia quelrli osujer ieiduio rlspaisofece`o`1
Litaihls tojfeåi ls ui prafcljo `l soflr/haiahejelita
(kiawcl`dl; haiioessoihl), `l ediaroiheo/rlhaiahejelita
(jeskiawcl`dl; jåhaiioessoihl) y `l ohusl `l
rlhefa/rlhaiahejelita (ohkiawcld`l, rlhaiioessoihl).
Rlra ±høja ejporter haiahejelita li ocdueli qul sl ieldo
o haiahlr1 ±Høja ofrer cas anas1 ±Høja `lsorjor cos
`lglisos, cos pratlhheails, cas lstlrlatepas, co joco
vacuito`, cos pacêtehos `l ovlstruz `l queli ia quelrl
soflr1 Ls hai lso prlduito seljprl li jlitl qul Gorahke
haise`lro su prafcljo `l ta`o su plcêhuco. Ls hai lso
prlduito li jlitl qul su jero`o vulcvl o co clitl `l co
hïjoro y Gorahke poso o co ohheøi. (@e`e-Muflrjoi, 62?0,
p. ?5)
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
72/168
Jeror cos Ejïdlils 46
±Rar quå lsto ejodli ou`eavesuoc pra`uhe`o par Moruj Gorahke ccojo
toita co otliheøi `l @e`e-Muflrjoi1 ±_uå moy li su `eshursa qul
eitlrplco o queåi ca jero1 ±Høja ls qul lsto plcêhuco sl eistoco haja uio
eistoiheo a jajlita li qul lc lsplhto`ar sl selitl jero`a y afslrvo`a
par co ejodli1 ±Xl pa`rêo, quezïs, otrefuer ui tepa `l haisheliheo mêfre`o
(jïdeho y pacêteho) a `eocåhteho o cos ejïdlils pra`uhe`os par ortestos a
heilostos qul pelisoi co ejodli y oc lsplhto`ar li sus pasefece`o`ls `l
hai`eheøi1 Ca helrta ls qul huoi`a Moruj Gorahke jero o hïjoro, tojfeåi
ias lstï jeroi`a o iasatras (cas lsplhto`arls) y li lsl ohta haishelitl
qul ias eitlrplco, y ias eitldro oc pcoia `l co rlprlslitoheøi, ias lstï
`eheli`a qul tojfeåi garjojas portl `l cos ejïdlils `l co Dulrro `l
Weltioj, y se garjojas portl `l lccos, sajas rlspaisofcls safrl lsos
ejïdlils. Li co jesjo cêilo, lc ortesto Weta Ohhaihe li su ve`la \i`lrtail
(?545) pcoitlo ocda sejecor [Wlr Geduro 8Z. Lstï lc outar tojfeåi slito`a
grlitl o uio jlso, hai cas anas hlrro`as y hai cos joias gratïi`asl
josturfo`arojlitl. O su vlz, lstï rlpeteli`a o ja`a `l joitro, li vaz
octo, høja åc sl ejodeio qul moy uio hmeho slito`o o su co`a par co qul sl
selitl slxuocjlitl otroê`a y pravaho`a. @lspuås `l rlplter lsta, lc outar
sl `ltelil, jero o hïjoro genojlitl y `ehl>
Pl ilhlseta. Pl ilhlseta slito`a(o) omê ligrlitïi`ajl.
Ilhlseta qul lstås slito`a(o) omê ligrlitïi`ajl parqul
tlida ocda `l qul mofcortl. Plida qul soflr qul lstos omê
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
73/168
Jeror cos Ejïdlils 48
slito`a(o) lihorïi`ajl… …Ilhlseta soflr qul
haislrvos tu cudor `lc atra co`a `l co jlso, ilhlseta soflr
qul hulita haiteda, soflr qul lstïs omê lihorïi`ajl,
slitoi`a(o) omê oc geioc `l co jlso. Ilhlseta soflr qul
pul`a `lpli`lr `l te… Pl ilhlseta poro qul gectrls jes
jliteros. Roro qul gectrls jes jliteros `ls`l ui puita `l
vesto rloc. (Ohhaihe, ?545)
O trovås `l åstl dlsta plrgarjïteha, Weta Ohhaihe, oc eduoc qul Moruj
Gorahke, ias eitlrplco. Ias mofco `erlhtojlitl `ls`l uio haiheliheo `l co
ejodli, `ls`l lc haiahejelita `l qul droheos oc atra, oc qul lstï ligrlitl,
oc lsplhto`ar, sl hajpclto co afro. ±_ueåi ias ilhlseto seia co ejodli
jesjo1 Xei lsplhto`arls, ia moy ejïdlils ie jatevas poro pra`uhercos, ie
sejucorcos. Litaihls, ls quezïs uio haiheliheo pacêteho co qul ejpucso lstl
tepa `l afros a lstl tepa `l ejïdlils. \io haiheliheo qul eitlito
trosposor co forrlro `l co poitocco l ecujeior `l ocduio garjo, lc ohheaior
`lc plisojelita hrêteha. Hai lstl tepa `l ejïdlils rlflc`ls, a haja `erêo
@e`e-Muflrjoi li Ca qul vljas, ca qul ias jero (?554), hai lstos
ejïdlils li hreses a ejïdlils `eocåhtehos, qul fushoi `eshuter y halxester
hai lc lsplhto`ar, ouiqul slo li ui eistoitl plqulÿa `l rlgclxeøi sleistoco co prlduito safrl ±`ls`l `øi`l lc ortl sl paseheaiorï oitl lc
hulsteaiojelita `l co ejodli1 a jïs feli, ±`ls`l `øi`l cas ortestos
ortehucorïi sus `eshursas y høja co hordo mestøreho `l lstos ejïdlils
-
8/19/2019 "Mirar las imágenes" Tesis de Francisco Contreras
74/168
Jeror cos Ejïdlils 40
pacêtehos, rlflc`ls, outarlgclxevos, sl `lspcozoi moheo iulvas
hulsteaiojelitas, a sejpcljlitl sl acve`oi, sl topoi, sl sustroli a sl
rlpceldoi li lc hoas jïdeha `l co haiheliheo `l cos ejïdlils1 ±`ls`l
`øi`l, li hoce`o` `l lsplhto`arls, osujejas iulstro hai`eheøi `l slr Lc
Atra, lc qul ia søca hajpclto co ejodli, seia qul tojfeåi co haisedio, co
ha`egeho, co acve`o, a co mohl prapeo poro hulsteaiorias safrl iasatras
jesjas y høja plisojas y lstojas li lc jui`a1 @l ocduio joilro,
lstos ejïdlils outarocls iohelrai li hreses, par lc mlhma `l slr ejïdlils
qul sl hretehoi o sê jesjos y oc rlsta, –…`l lgehoheo tløreho, y par lsa
jesja uio ejodli qul hreteho iulstros joilros `l vlrco li lc jajlita
li qul, oc jerorias, ias afcedo o jerorco vlr`o`lrojlitl‚. (@e`e-Muflrjoi,
?554, p. ??8)
Ia ls haeihe`liheo litaihls, qul @e`e-Muflrjoi, `liajeil o oqulc
prahlsa