mirË se vini nË linz

153
Zyra për integrim MIRË SE VINI NË LINZ Oferta, informacione dhe këshilla për qytetarët e rinj të Linzit

Upload: hanhan

Post on 15-Dec-2016

305 views

Category:

Documents


25 download

TRANSCRIPT

  • Zyra pr integrim

    MIR SE VINI N LINZOferta, informacione dhe kshilla pr qytetart e rinj t Linzit

  • 2 MIR SE VINI N LINZ

    Ne falemenderojme t gjith partnert pr sponsorimin, prkrahjen e tyre dhe bashkepunimin e mir, n krijimin e broshurs Mirs se vini n Linz!

  • MIR SE VINI N LINZ 3

    T dashur qytetare dhe qytetar t Linzit!

    Integrimi fillon me informacion. Duke e prcjellur kt parim Zyra pr integrim e qytetit t Linzit, pr her t par n vitin 2011 e publikoi n shum gjuh Broshurn Mir se vini n Linz, e cila i prfs-hin t gjitha informatat e rndsishme pr nj start t suksesshm n shtpin e re. Pas dy vjetsh , dhe shum ndryshimeve prmbajtsore n temat e prpunuara n t, sht koha q ky Udhzues informativ t aktualizohet dhe ribotohet.

    Azhurnimi u shfrytzua, q shumllojshmria e informatave t ofruara edhe m tej t zgjrohet. Kshtu, Broshura I shndosh n Linz, gjithashtu e krijuar nga Zyra pr integrim, u prfshi n kt botim. N kt form, pr her t par Qytetaret dhe Qytetart e rinj t linzit, mund ti marrin informatat e rndsishme dhe kompakte nga nj burim.

    Puna n informim, sht njri nga aktivitetet gjithprfshirrse pr nj bashkpunim m t mir t kulturave t ndryshme n Linz. Paketa e masave pr integrim (Das Manahmenpaket Integration) nga viti 2010 dhe Programi i ri social i Linzit (Neue Linzer Sozialprogramm) nga viti 2011, jan dy bazamente prmbajtsore mbi t cilat mbshteten tre shtyllat e Politiks integruese t qytetit: Dikasteri i Integrimit, Zyra pr integrim dhe Kshilli pr migrim.

    Njejt si n botimin e par, edhe ribotimi aktual i Mir se vini n Linz sht nj shenj pr Linzin si nj qytet i hapur, i cili imigrimin e kupton si sfid, por para s gjithash si shans pr nj ardhmri t prbashkt.

    Ne Ju dshirojm nj fillim t suksesshm n jetn tuaj n qytetin e Linzit!

    Stefan Giegler Kshilltar pr shtje sociale dhe Integrim

    Klaus Luger Kryetar

  • 4 MIR SE VINI N LINZ

    Shoqria e Linzit, e cila bhet gjithnj e m shumllojshme, e sjell Magistratin, si autoritet dhe ofrues t shrbimeve, para sfidave t reja. Me nj menaxhim t diversitetit, angazhohemi q Qytareve/ve t rinj t linzit tu ofrojm, nga njera an shrbim m t shpejt dhe nga ana tjetr pr prdorim m efikas t resurseve. Kjo sht strategjia jon n shrbimin e klientve t imigruar.

    Magistrati ofron nj varg masash pr plotsimin e nevojave t migranteve dhe migrantve. Kjo fillon q nga nnpunsit q flasin gjuh t huaja, dhe shtrihet deri te materiali special, si sht Broshura Mir se vini n Linz.

    Udhzuesi, pr dy vjet, pas botimit t par, u b si mjet i pashmangshm ndihms, n shfrytzimin dhe afrimin e shrbimeve t qytetit ndaj qytetarve t ri t linzit. Shum Kryeqytete t landeve tjera e kan marr iden ton pr nj Informim t zgjruar pr mirpritje, gj q e vrteton suksesin e ksaj rruge t zgjedhur.

    Pjesmarrja e migranteve dhe migrantve n jetn shoqrore, sociale, kulturore n Linz, paraqet edhe n t ardhmen nj detyr qendrore t politiks komunale t Kshillit t qytetit dhe t Zyrs pr integrim.

    Dr. Ernst InquartDrejtori i presidiumit

  • MIR SE VINI N LINZ 5

    Broshura Mir se vini n Linz sht nj histori suksesi. sht e projektuar si nj udhzues infor-mativ pr Kryeqytetin e landit, q u shrben, para s gjithash njerzve me prejardhje migrante. Q nga paraqitja e publikimit n vitin 2011, popullariteti i saj sht rritur vazhdimisht, edhe ate jo vetm nga Grupet e mdha migrante n Linz. Krkesa e madhe pr versionin gjerman t saj, tregon se edhe Austriaket/t si qytetar t rinj t Linzit, e marrin me dshir kte broshur kompakte dhe gjithprfshirse.

    Pr shfrytzimin e mediumeve n drejtim online, q nga dalja e botimit t par, Zyra pr integrim, prve formn analoge n letr e ofron edhe mundsin pr shkarrkim (Download). Numri i hapjes s faqes n internet, mbrenda dy viteve sht rritur rregullisht, kshtu q sot, mesatarisht 1.500 her n muaj hapet faqja e Broshurs Mir se vini n Linz.

    Udhzuesi informativ prmban dymbdhjet kapituj, t cilt mundsojn nj hyrje q kuptohet leht, n kto tema: Informata t prgjithshme pr Linzin, Puna dhe Profesioni, Banimi, Shkollimi, shtjet sociale, Shndeti, Femrat, Kultura, Sporti dhe koha e lir, Mobiliteti, Integrimi dhe informata pr shtjet ligjore pr t jashtm. Pr informata t mtejme pr t gjitha temat i kemi prmendur Ks-hillimoret m t rndsishme, si dhe adresat e internetit.

    Ne shpresojm se me kte, ju kemi dhn n dor nj mundsi q ju ofron prgjigjje n pyetjet e juaja m t rndsishme.

    Mir se vini n Linz!

    Mag. Belmir ZecKomisioneri pr Integrim

    Arzu BykkalKrytarja e Kshillit pr migrim

  • 6 MIR SE VINI N LINZ

    PRMbajTja

    Broshura pr informim Mir se vini n Linz i prmban, t gjitha informatat e rndsishme pr qytetart/et e rinj q kan imigruar n Linzparasegjithash pr ata q kan prejardhje migrante. Prmbajtja e saj, duhet t ndihmoj imi-grantve pr nj fillim t leht n vendbanimin e ri dhe ta prkrah integrimin e tyre..

    Broshurandahet n dymbdhjet kapituj dhe nga viti 2014 do t jet edhe n gjuht; Anglisht, Boshnjake Kroate Serbe (BKS), Gjermanisht, Frengjist, Rumanisht, Rusisht, Shqip dhe Turqisht.

    Nse keni pyetje drejtoheni, ju lutemi n:

    Integrationsbro der Stadt Linz (Zyra pr integrim e qytetit t Linzit)Hauptplatz 1-5, 2. Stock, 4041 LinzTel.: 0732 / [email protected]://integration.linz.atNe mundohemi q kt produkt vazhdimisht ta prmirsojm. Mendimi Juaj, si dhe propozimet e Juaja pr prmirsimin e tij, jan t mirseardhura!

    Impressum: Willkommen in Linz Info-Guide fr neue Linzerinnen und Linzer Botimi i dyt:2013Botuesi: Magistrat der Landeshauptstadt Linz, IntegrationsbroHauptplatz 15, 4041 LinzFoto n titull: Zyra pr komunikim e qytetit, Michael DworschakPamja: Zyra pr komunikim e qytetit, Edith DurstbergerGjendja: Tetor 2013

    Zyra pr integrim nuk mund t marr prgjegjsi pr prmbajtjet dhe prm-bajtjet e Website - ve.Ne mundohemi pr kualitet, aktualitet, dhe pr saktsi t informatave. Gabimet dhe lshimet, megjithate nuk mund t prjashtohen; Ndryshimet dhe gabimet e shtypit prjashtohen; Reagimet do t pranohen me knaqsi.Linket nfaqen e internetit jan zgjedhur me kujdes. N prmbajtjen e tyre, Zyra pr integrim nuk ka ndikim, prandaj nuk mund t marr prgjegjsi.Pr shkaqe gjuhsore emrtimet, ndonjher prdoren vetm n nj form. Por kjo, nuk ka pr qllim diskriminimin.

  • MIR SE VINI N LINZ 7

    1 Linzi prezentohet 11 Shrbimi i qytetarve dhe administrata 11

    Bashkiae Linzit 13

    Politika 13

    Historia e qytetit t linzit 16

    Vendet q vlejn t shihen 17

    Linzi- Qyteti i Paqes 17

    2 Puna dhe Profesioni n Linz 19 Qasja n tregun e puns 19

    Informata n lidhje me vendin e puns 20

    Krijimi i marrdhnjes s puns 22

    Ndrprerja e marrdhnjes s puns 23

    Shrbimet dhe qendrat pr kshilla 25

    3 banimi n Linz 27 Informatat e rndsishme pr krkimin e baness 27

    Marja me Qira dhe Pranimi i baness 29

    Rreziku nga humbja e baness / Dbimi 30

    Lajmrimi i Vendbanimit 31

    Informata t veanta pr qiramarrsit 32

    Shrbim special pr migrantt 34

    Shoqerit imobiliare n Linz 35

    4 Shkollimi n Linz 39 Sistemi Austriak i arsimit 39

    Shkollat e obligueshme n Linz 40

    Arsimi pas shkollimit obligativ 43

    Mnyra e dyt pr diplomim 45

    Arsimi pas maturs 47

    Nostrifikimi Pranimi i diplomave dhe shkollimit jasht vendit 50

    Arsimi i t rriturve 50

    Gjuha elsi i suksesit 55

    Faqe t dobishme n internet pr temn shkollimi/arsimi/gjuha 58

    PRMbajTja

  • 8 MIR SE VINI N LINZ

    PRMbajTja

    5 Linzi si qytet social 61 Prkujdesja pr fmijt 61

    Familja 64

    Fmijt dhe t rinjt 70

    Linzi pr t moshuarit (Seniort) 72

    Prkrahje dhe mbshtetje 74

    Lindja, Martesa, Vdekja 76

    6 I shndosh n Linz 81 Sigurimi social 81

    Vizita te mjeku 83

    Informata rreth spitalit 87

    Kshillim dhe shoqrim gjat krizave psiqike 90

    Shrimi 92

    Ruajtja e shndetit 94

    shtjet e grave 97

    Personat me procedur pr azil politik 100

    Rastet emergjente 101

    7 Grat n Linz 103 Institucione t rndsishme n Linz pr shrbimin e femrave 103

    Kshillimoret e Migrantve 103

    Lmia e puns dhe kualifikimit 104

    Shrbimet pr mbrojtje nga dhuna 104

    Kurset e vetmbrojtjes 106

    Kshillimoret pr femrat n prostitucion 106

    Institucionet pr nna - fmij 107

    Shndetsia 107

    8 Kultura n Linz 109 Linzi sht (krye-) qytet i kulturs 109

    Muzeumet / Shtpit pr ekspozita 110

    Vallzim dhe Teatr 113

    Muzika 114

    Festivalet / Shfaqjet 116

    Bibliotekat / Arkivet / Letrsia / Ofrimi i njohurive 119

    PRMbajTja

  • MIR SE VINI N LINZ 9

    Kultura e fmijve / t rinjve 121

    Art lir- dhe skena kulturore 122

    Migracioni dhe Kultura 123

    Vendorganizimete tjera n Linz 124

    9 Sporti dhe koha e lir n Linz 127 LIVA Partner i rndsishm pr sport 127

    Oferta pr fmijt dhe t rinjt 129

    Pishinat, liqenet pr tu lar, sporti mbi akull 129

    Propozime pr shfrytzimin e kohs s lir 130

    10 Qarkullimi n Linz 133 Transporti publik 133

    Quarkullimi me biiklet n Linz 134

    Informacione t prgjithshme pr automjetin 134

    Zonat e takimeve 137

    Kshillimi pr qarkullim n Linz 137

    11 Integrimi n Linz 139 Puna e integrimit n qytetitin e linzit 139

    Dy fundamentet e politiks integruese n Linz 139

    Tre shtyllat e politiks s integrimit n Linz 142

    Shoqatat e migrantve n Linz 143

    12 Informatat pr t huajt 144 Imigrimi n Linz 144

    N prgjithsi pr lejeqndrimin e shtetasve t vendeve t treta 144

    Llojet e lejeqndrimit 145

    Kohzgjatja e lejeve t qndrimit 146

    Parakushtet e prgjithshme pr dhnjen e lejeqndrimit 147

    Vazhdimi i lejeqndrimit 148

    Bashkimi i familjes 149

    Nnshtetsia 149

    Arratisje / Asyl 150

    Organizatat tjera pr kshilla dhe prkujdesje t migrantve dhe/ose t refugjatve

    n shtjet e ligjit pr t huaj ose shtjeve sociale 151

    Konsullatat / Ambasadat 152

    PRMbajTja

  • 10 WILLKOMMEN IN LINZ

    LINZI PREZENTOHETLINZI PREZENTOHET

  • MIR SE VINI N LINZ 11

    LINZI PREZENTOHET

    Linzi sht kryeqyteti i Austris s Eprme. Qyteti sht vend I hapur, modern, dinamik dhe trheqs, pr t jetuar. Vendimtar pr kte janparasgjithash kta faktor: Linzi sht njeri ndr vendet m t suksesshme t ndrrs ekonomike t Austris. Mbi 200.000 njerez jante punesuar, ndersa qyteti aktualish ka 193.000 banor.

    Edhe n aspektin e shfrytzimit t kohes s lir, qyteti ofron shum. N kt drejtim prve oferts s larmishme sportive, kultura luan nj rol shum t rndsishm kt e vrtetoi Linzi bindshm si Kryeqytet i Europs n Kultur, n vitin 2009.Sidomos duhet t theksohet fuqia sociale, e cila nuk mbetet aspak pas asaj ekonomike. Kshtu, Linzi me ofertn e tij unike pr prkujdesje dhe shrbime pr t gjitha grupet e moshave dhe shtresave t popullit me t drejt vlen si qytetshembull n aspektin social. Nj plus tjetr i Linzit sht se popujt tjer trajtohen hapur dhe me respekt.

    Shrbimi i qytetarve dhe administrata

    Shrbimi i qytetarve Pika e par e kontaktit pr krkesn tuajPika e par dhe m e rndesishme pr t gjitha krkesat tuaja n Magistrat sht qendra pr shrbimin e qytetarve (Brgerservice Center) n ndrtesn e re t Bashkis (Neues Rathaus). Ktu keni mundsi tkryeni shum pun administrative dhe ti shfrytezoni drejtperdrejti shum shrbime. shtjet t cilat nuk mund t prpunohen, ktu i dorzohen shrbimeve prkatse profesionale.

    Qendra pr shrbimin e qytetarve (Brgerservice Center) E hn E premte: ora 7 18Neues Rathaus, Hauptstrae 1-5, 4041 Linz/UrfahrTel.: 0732-7070, Fax.: 0732-7070 - 54 [email protected] www.linz.at/service

    Vendi multifunkcional pr shrbim, kshillim dhe informim sht i hapur 55 or n jav. Ofrohen rreth 20 shrbime prkatse. Ja shrbimet m t rndsishme:

    aktivpass

    Lajmrimi, lajmrimi dhe riregjistrimi i vendbanimit

    Vrtetimi i vendbanimit (Meldebesttigung)

    Informatat pr vendlajmrimin (Meldeauskunft)

    Kartat pr vendparkim t banorve (bewohnerparkkarte)

    Oferta e prgjithshme gjendet n internet nn adresn: www.linz.at/service. N qendrn pr shrbimine qytetarve munden t bhen edhe sugjerime, dshira dhe ankesa nga qytetart.

    Krkesat pr pasaport dhe leje personale

    Qendra pr pasaport Hauptstrae 1-5, Neues Rathaus, 1. Stock (Mbi Brgerservice Center), 4041 Linz Tel.: 0732-7070 [email protected]

    LINZI PREZENTOHET 11

    http://www.linz.at/servicehttp://mailto:[email protected]

  • 12 MIR SE VINI N LINZ

    Orari: E hn dhe e enjte ora 7:00-12:30dheora 13:30-18.00, E mart dhe e mrkur ora 7:00-13:30, E premte ora 7:00-14:00 Pa orar: e hn dhe e enjteora 7:0011:00 ngaora 13:3016:00 E mart, e mrkur dhe e premte nga ora 7:00-12:00

    Shrbimi i qytetarve n zonate e qytetitShrbime t ndryshme t qytetarve mundet q t bhen leht dhe afr n pjest e qytetit. Edhe ate n bibliotekat e qytetit, t cilatjan jan si t thuash deg t qendrs pr shrbimet e qytetarve:

    Biblioteka e qytetit n WissensturmKrntnerstrae 26, Tel.: 0732-7070-4371

    Biblioteka n spitalin e pergjithshm t qytetit (AKh)Krankenhausstrae 9, Tel.: 0732-7806-1226

    Biblioteka e qytetit n AuwiesenWstenrotplatz 3, Tel.: 0732-30 24 08

    Biblioteka e qytetit n Dornach/AuhofSombartstrae 1-5, Tel.: 0732-2560-661

    Biblioteka e qytetit n EbelsbergKremsmnstererstrae 1-3, Tel.: 0732-30 89 92

    Biblioteka e qytetit n Einsteinstrae Einsteinstrae 5 (Einkaufszentrum Muldenstrae), Tel.. 0732-33 02 15

    Biblioteka e qytetit n Keferfeld/OedLandwiedstrae 65, Tel.: 0732-67 69 34

    Biblioteka e qytetit n Neue HeimatLilienthalstrae 5, Tel.: 0732-38 28 44

    Biblioteka e qytetit n PichlingLunaplatz 4, Tel.: 0732-32 11 73

    Biblioteka e qytetit n Urfahr Neues Rathaus, Hauptstrae 1-5, Tel.: 0732-7070-2953

    (Orari i puns sht n internet n adresn: www.linz.at/bildung/stadtbibliothek_oeffnungszeiten.asp,si dhe mund t telefononi n numrin e Magistratit 0732 / 7070 si dhe n numrat e telefonit q jan t shnuara m lart.Shrbimet e qytetarve n pjest e qytetit kryesisht jan si vijon:

    aktivpass Lajmrimi, lajmrimi dhe riregjistrimi i vendbanimit Vrtetimi i vendbanimit (Meldebesttigung) Informatat pr vendlajmrimin (Meldeauskunft) Kartat pr vendparkim t banorve (bewohnerparkkarte)

    1LINZI PREZENTOHET LINZI PREZENTOHET1

    http://www.linz.at/bildung/stadtbibliothek_oeffnungszeiten.asp

  • MIR SE VINI N LINZ 13

    Shrbimi permes telefonit E hn E premte: ora 7 18Shrbim m i shpejtekziston edhe prmes numrave t telefonit n Magistrat Ktu ofrohen informata profesionale - si p.sh.: Nse keni pyetje prsa i prket Aktivpassit. Aty ku nuk jan t mundshme informatat e menjhershme ato ofrohen prmes thirrjes telefonike t m vonshme nga puntort e Bashkiat. Problem t ndryshme mund t sqrohen me ane te telefonit. N shrbimet direkte ndr t tjera jan edhe lajmrimi i VHS kurseve, rregullimi i dokumenteve, kopjimi dhe kartat e vendparkimit si dhe rezervimi i orareve pr martes.

    24-Or-Shrbim n www.linz.at24 or sht e hapur faqja e internetit t Magistratit. N adresn www.linz.at/service sht e mundshme t meren informatat pr sherbime t caktuara zyrtare. Nj rnditje sipas lmive t ndryshme jetsore e lehtsojn krkimin. Ktu gjenden edhe formular (Online) t shumt, me ndihmn e tyre mund t kryhen shum pun administrative prmes internetit. Bartja e t dhnave t ktyre shrbimeve online bhet prmes linjave t sigurta (SSL-T mbyllura). Kshtu mbrojtja e t dhnave personale, sht e sigurt.

    Magistrati i LinzitMe nj ofert t zgjruar shrbimesh Administrata e qytetit t Linzit garanton kualitet jetsor n lmit e ndryshme. Qllimi i 24 Departamenteve dhe dy Ndrmarjeve sht q punt ti zgjedhim shpejt dhe profesionel. Krkesat dhe nevojat e qytetarve kan prioritet.

    Orari iBashkise: E hn, e enjte: 7-12.30 dhe 13.30-18 E mart, e mrkur: 7-13.30 E premte: 7-14

    Politika

    Kryetari i Linzit Kryetari i Linzit sht Klaus Luger (SP).Kryetari kryeson edhe Kshillin e qytetit edhe Senatin e qytetit. Ai duhet t prkujdeset, q vendimet n bashkpunim me t tjert t zbatohen. Sikur antarve tjer t Senatit t qytetit edhe atij i sht nda nj lmi pune. Edhe n Administratn e qytetit kryetari ka nj funksion qendror. Ai e prezenton qytetin jasht, sht kryesues i Magistratit dhe pr udhheqjen e tij sht prgjegjs.

    LINZI PREZENTOHET 1

    http://www.linz.at/service

  • 14 MIR SE VINI N LINZ

    Kshilli i qytetit t LinzitKshilli i qytetit t Linzit zgjidhet n kohzgjatje prej 6 vjetsh, nga nnshtetasit Austriak dhe nga nnshtetasit e shteteve t Bashkimit Evropian q i kanmbushur16 vjet t cilt vendbanimim e kan n Linz. Kshilli prbhet nga 61 antar kshilltar(et) dhe sht organi m i lart. Kshillit t qytetit i japin prgjegjsi t gjitha organet e tjera t qytetit. Mbledhjet t cilat me rregull mbahen do muaj n salln e kshillit n Bashkin e Vjetr, jan publike.

    Prbrja aktuale e Kshillit t qytetit t Linzit sht rezultat i zgjedhjeve t 27 shtatorit 2009, me kte prbrje mandatesh:

    61 Kshilltar

    8 vende n Senatin e qytetit

    Informacione m detaje t politiks s qytetit gjenden n internet nn adresn www.linz.at/politik_verwaltung.

    Frakcionet n Kshillin e qytetit t Linzit: SP Partia Socialdemokrate e Austris Bezirksorganisation Linz-Stadt, Landstrae 36, 4020 Linz Tel.: 0732/77 26 20 [email protected], www.linzpartei.at

    VP Partia Popullore e Austris VP Linz Stadt, Obere Donaulnde 7, 4010 Linz Tel.: 0732/76 20 500 [email protected], www.oevp-linz.at

    LINZI PREZENTOHET LINZI PREZENTOHET1

    http://mailto:[email protected]://www.linzpartei.athttp://www.oevp-linz.at

  • MIR SE VINI N LINZ 15

    LINZI PREZENTOHET 1 FP Partia Austriake e Liris Bezirksgruppe Linz, Bltenstrae 21/1, 4040 Linz Tel.: 0732-73 64 26-26 [email protected], www.fpoe-linz.at

    T Gjelbrtit Altstadt 22a, 4020 Linz Tel.: 0732-73 94 44-0 [email protected], www.linz.gruene.at

    KP Partia Komuniste Landesorganisation Obersterreich, Melicharstrae 8, 4020 Linz Tel.: 0732-65 21 56 [email protected], http://ooe.kpoe.at/

    BZ Unioni pr Ardhmrin e Austris Kjo parti kishte deri m 13Dhjetor2011nje kshilltar. Prej ather kshilltari Reinhard Reimann sht kshilltar jopartiak, MBA sht edhe m tutje antar i Kshillit t qytetit t Linzit Promenade 29, 4020 Linz [email protected]

    Senati i qytetit t LinzitPerve Kryetarit t qytetit i cili kryeson Senatin e qytetit Nnkryetart dhe Kshilltart zgjidhen nga Kshilli i qytetit prmes frakcioneve. Prfshirja e partive politike n Senatin e qytetit (aktualisht: SP 4, VP 2, Grne 1 dhe FP 1 mandat), rregullohet sipas numrit t mandateve q kan fituar partit politike n Kshillin e qytetit. Senati i qytetit takohet sipas rregullit do 2 jav me dyer t mbyllu-ra. Vendimet e veta i merr me shumic votash t antarve t Senatit. Kto jann n rend t par pregatitjet e t gjtha eshtjeve pr t cilat nevoitet vendimi i Kshillit t qytetit, si dhe prezentimi i Buxhetit t qytetit Kshilltarve t qytetit.

    Prej Shtatorit 2013 Senati i qytetit t Linzit prbhet nga kto antar:

    Kryetari i qytetit Klaus Luger (SP)

    Nnkryetari Christian Forsterleitner (SP)

    Nnkryetari Mag. Bernhard Baier (VP)

    Nnkryetarja Karin Hrzing (SP)

    Kshilltari Stefan Giegler (SP)

    Kshilltarja Mag.a Eva Schobesberger (Die Grnen)

    Kshilltarja Kommerzialrtin Susanne Wegscheider (VP)

    Kshilltari Detlef Wimmer (FP)

    Antarve t Senatit t Qytetit u jan ndar detyra n fusha t ndryshme. Aty ata kan mundsi n shtje t ndryshme, t cilt gjenden n prcaktimin e detyrave, t vendosin vet dhe t pavarur.

    http://www.fpoe-linz.athttp://www.linz.gruene.athttp://ooe.kpoe.at/http://[email protected]

  • 16 MIR SE VINI N LINZ

    Historia e qytetit t Linzit

    Emri Linz udhhiqet nga emri Romak Lentia, i cili e ka prejardhjennga Keltishtja lentos = elastik, prirje. Linzi pra sht vendbanim n lakesn e lumit, q prputhet me shtrirjen e Lumit Danub.

    20 Q n pjesn e par t shekullit t par formohet vendbanimi i par Romak n Rmerberg. Pastaj krijohet kshtjella Romake Lentia n pjesn e sotme Spittelwiese. 799 Pr her t par prmendet emri Linz n nj dokument t Martinskirche. 1490 Linzi paraqitet pr her t par si kryeqyteti i Austris s Eprme. Dhe prej ketij viti Linzi ka nj Kryetar.1520 N Linz, Protestantizmi fiton gjithnj e m shum prkrahs1612 Fillon veprimi i Astronomit dhe Matematicientit Johannes Kepler n Linz, i cili disa vjet ka punuar si arsimtar n shkolln e gjeografis. Ktu krijohen disa ngapunimet m t rndsishme t tij.1645 Nn shtypje t madhe perfundon rikatolicizmi i qytetarve. Shum udhheqs fetar vendosen n qytet.1873 Fillon formimi i bashkive nga vendet prreth. Deri me 1940 zgjrohet Linzi n nivelin e sotshm.1919 Fitorja e Socialdemokratve n zgjedhjet e para pr Kshillin e qytetit pas t drejts pr zgjedhje t prgjithshme, t barabarta, direkte dhe t fshehta ndrmjet meshkujve dhe femrave. Josef Dametz bhet kryetari i par Socialdemokrat.1929 Ndrtohet pishina e mbuluar n parkun e qytetit (Parkbad) n Austrin e Eprme.1934 N Linz shprthen lufta qytetare ndrmjet unionit t mbrojtjes Socialdemokrate Republikane dhe forcave ekzekutive, ushtris dhe atdhembrojtsve (Heimwehren).1938 Bashkangjitja e Austris n Reichun Nacionalsocialist t Gjermanis behet n Linz. Mijrat internuar si dhe puntore dhe puntor me dhun nga 16 vende detyrohen me dhun t punojn n ndrmarrjet industriale si dhe n pune t tjera.1944 Fillon sulmi ajror i forcave aleate mbi Linzin, nga i cili deri n fund t lufts vriten 1679 njerz.1945 lirimi i qytetit t Linzit nga udhheqja nacionalsocialiste nga trupat Amerikane. Vetm n NS llogoret e Mauthausenit dhe Hartheim afr Linzit vriten mbi 100.000 njerz. Linzi mbetet 10 vjet qytet i ndar. Danubi ishte kufiri ndrmjet territorit t okupuar Rus n Urfahr dhe territorit t okupuar Amerikan. Socialdemokrati Ernst Koref mbetet deri m 1962 si kryetari i par i paslufts n kryesin e administrats s qytetit.1947 Fillojn investimet kulturore t qytetit t Linz-it me formimin e Shkolls s lart poullore (Volkschochschule) dhe Shkolls s artit ( Sot Universiteti i artit)1953 Hapja e LD-Stahlwerk (Metalurgjiku) n VOEST. Voest -Alpine mbetet edhe n ditt e sotme ndrmarrja m e rndsishme n qytetin industrial t Linzit.1955 Ribashkimi i dy pjesve t qytetit, i Linz-it dhe Urfahr-it me terhqjen e Trupave okupuese.1962 Linzi bhet qytet universitar me formimin e Universitetit Johannes Kepler. 1974 Hapja e Brucknerhaus si sall internacionale e koncerteve.1984 N afersin e limanit t qytetit adoptohet Posthof-i si Qendr kulturore alternative, i cili n vitin 1990 me ndrtimin e Posthof II, zgjrohet dukshm.1990 Kshilli i qytetit t Linzit aprovoi Programin social, i cili vendosi bazn pr zgjrimin e Objek- teve pr prkujdesje t fmijve dhe t moshuarve.1991 1Me iniciativen e qytetit t Linzit arihet ndrtimi i banesave t reja prmes nj programi t veant me udhheqjen e Austris s Eprme (Land Obersterreich). N kuadr t ktij Programi do t realizohen 21 Projekte banimi, ndr ata edhe Objektet e banimit n Auwiesen dhe Ennsfeld.

    LINZI PREZENTOHET LINZI PREZENTOHET1

  • MIR SE VINI N LINZ 17

    LINZI PREZENTOHET 11994 Hapet Design Center n Europaplatz, si qendr multifunksionale pr Ekspozita dhe qendr Kongresesh.1997 Franz Dobusch, pr her t par zgjidhet Kryetar i Linzit me votim t Drejtprdrejt nga qytetart.2003 Galeria e re e qytetit prmes Muzeut t artit Lentos fiton nj objekt reprezentativ dhe funksional pran Danubit. Ky dhe investime tjera t medha n infrastrukturn kulturore ndikojn bindshm n imazhin e Linzit si qytet kulture.2009 Linzi s bashku me kryeqytetin e Lituanis, Vilnius, shpallet Kryeqytet Europian i Kulturs. 220 Projekte me mbi 7.700 Shfaqje me 5.000 krijues kulturor nga 66 vende, i entuaziazmuan njerzit gjat tr vitit. Gjat vitit si kryeqytet i kulturs hapet edhe Ars Electronica Center, trakti jugor i keshjelles muze (Schlossmuzeum) si dhe Ateljeu Salzamt.2010 N Pichling hapet qendra e nnt e t moshuarve. 64 personave q kan nevoj pr prkujdesje vendbanim. N t njejtin vend jan edhe 25 banesa me prkujdesje.2011 Kshilli i qytetit vendos pr programin social t LinzitSoziale Sicherheit und Gerechtigkeit (Siguria dhe drejtsia sociale) dhe me t vendoset zhvillimi i mtejshm i Linzit si qytet shembullor social n shekullin 21.2012 N Prill u hap, zyrtarisht Termocentrali nga djegia e mbeturinave.Prej t cilit furnizohen 30.000 familje me rrym elektrike dhe 20.000 familje me ngrohje.2013 Teatri i ri muzikor Linzit i hapi dyert. Me planin pr zhvillim kulturor (KEP) u krijua nj dokument strategjik kulturor pr 10 deri 15vjett e ardhshm.

    Vendet historike dhe kulturore

    Nn adresn www.linz.at/tourist/stadtrundgang.asp arrijm ti shofim vendet e vlefshme n qytetin e vjetr t Linzit: Altes Rathaus (Bashkia e vjetr), Dreifaltigkeitssule (Shtylla e trefisht), Minoriten-kirche, Landhaus, Mozarthaus, Kremsmnstererhaus, Linzer Schloss, Martinskirche, Landestheater, Bischofshof, Neuer Dom, Karmelitenkirche, Ursulinenkirche, Seminarkirche, Nordico, Alter Dom, Stadtpfarrkirche, Stifterhaus und Keplerhaus.Vende dhe objekte t tjera q vlejn t shihen n Linz gjenden gjithashtu n ktadres interneti.

    Linzi Qyteti i Paqes

    Me vendimin unanim t Kshillit t Qytetit n vitin 1986, Kryeqyteti i Landit t Austris s Eprme u shpall Linzi, Qytet i Paqes. Qllimi: Prgjegjsia komunale pr kodifikimin dhe prkrahjen e masave pr nxitjen e paqes. Me deklarimin Qytet i Paqes n Tetor 1986, Qyteti i Linzit morri obligim q Vullnetin pr paqe dhe angazhimin pr paqe t qytearve, ta pranoj dhe ta bj principin themelor, t veprimit politik komunal n t ardhmen.

    Informatatat e hollsishme Linzi Qytet i paqs(Friedensstadt Linz) mund ti gjeni online n:www.linz.at/kultur/friedensstadtlinz.asp

    http://www.linz.at/kultur/friedensstadtlinz.asp

  • 18 WILLKOMMEN IN LINZ

    PUNA DHE PROFESIONI N LINZPUNA DHE PROFESIONI N LINZ

  • MIR SE VINI N LINZ 19

    PUNA DHE PROFESIONI N LINZ 2 PUNA DHE PROFESIONI N LINZ

    Pr t punuar n Austri duhet patjetr t plotsohen parakushtet e ndryshme ligjore. Kto duhet t sqarohen sakt, pr tu punsuar n menyr legale.

    Qasja n tregun e puns

    T huajt pr tu punsuar n parim ju duhet leje e puns sipas ligjit mbi punsimin e t huajve

    T prjashtuar nga kjo jan: Nnshtetasit e vendeve, t cilt para 1 Mai 2004 kan hyr n zonn ekonomike Evropiane, dhe antart e tyre t familjes. Nnshtetasit e Zvicres, Qipros (pjesa Greke), Malta si dhe antart e tyre t familjes. Antart e familjes t nnshtetasve Austriak. Si antar t familjes llogariten: Bashkshortt dhe fmijt (duke prfshir fmijt e bashks- hortit, t adaptuar si dhe nipat/mbesat) deri n mbarimin e moshes 18 vjecare, nse jan ligjerisht t vendosur n Austri. Sipas kushteve t caktuara munden edhe femijt m trritur, prindrit, prindrit e bashkshortes/it dhe gjyshrit e personave t lart prmundur, t jen t liruar nga leja pr punsim. Ata q e kan t drejtn e azilit dhe t mbrojtjes plotsuese Ata q e kan t drejtn e azilit dhe t mbrojtjes plotsuese T huajt n shrbimet diplomatike ose konsulare si dhe nnpunsit e tyre t huaj. Msimdhnsit dhe hulumtuesit si dhe bashkshortt dhe femijt e tyre.

    Enti i punsimit, sipas dshirs jep vrtetim (paguhet taks), qedhepa leje punekeni t mundesit punoni.

    Vendimtare, para s gjithash sht se nga cili vend vini, pra far nnshtetsie keni:Vendi Leja

    Ju jeni: Austriak/e, qytetar i nj shteti t BE se/ZEE s (shtetet e vjetra te BE/ZEE) ose Zvicra

    Ju keni liri qndrimi dhe t drejt punsimi. Ju mundeni pa ndonj leje qndrimi ose punsimi gjithkund n Austri t punoni.

    Ju jeni: Nnshtetas i nj shteti te ri te BE se, e kto jan; Kroacia, (pr Rumanin dhe Bullgarinvlen deri m 31 Dhjetor 2013)

    Juve ju duhet nj leje pune

    Ju jeni: Nnshtetas i shteteve t treta (keto jan t gjith nnshtetasit tjer) uve ju duhet lejeqndrimi dhe leje pune

    Ju jeni: Nnshtetas i Turqis N baz t nj marrveshje n mes te BE s dhe Turqis pr ju vlejn rregullat e posame

    2

    PUNA DHE PROFESIONI N LINZ

  • 20 MIR SE VINI N LINZ

    far mundsi punsimi keni n austri ?

    Ekzistojn disa lloje lejesh qndrimi me t cilat pa leje t posame pr pun keni t drejt pune n Austri: Daueraufenthalt EG, Niederlassungsbewilligung unbeschrnkt ose Niederlassungs-nachweis, Rot-Wei-Rot + . Me kto keni t drejt t punsoheni. Perjashtimet tjera nga ligji i punsimit pr t huaj gjendenn adresn www.linz.at Brgerservice Service A Z Zuwanderung Arbeitsberechtigung.

    Nse nuk i keni njrn nga kto leje ju duhet njra nga lejet e mposhtme pr t cilat duhet ta bni krkesn n Zyrn e Puns (Arbeitsmarktservice)

    - Leje pune 1 vjeare (Beschftigungsbewilligung)

    - Leje pune 2 vejare (Arbeitserlaubnis)

    - Leje pune 5 vejare (Befreiungsschein)

    - Rekomandimi

    Meqense n lidhje me Ligjin pr qndrim si dhe Ligjin pr punsimin e t huajve, ka rregullisht ndryshime, ju propozojm q para se t pranoni nj pun t caktuar, t informoheni n Zyrn e Puns (AMS), se a duhet dhe far leje duhet.

    Arbeitsmarktservice Linz (AMS) Bulgariplatz 17-19, 4021 Linz Tel.: 0732/6903 [email protected] www.ams.at/ooe

    Informata n lidhje me vendin e puns

    PunkrkuesitPrfundimi i shkollimit pr nj profesion t caktuar, t cilin dshironi ta beni n Austri, ka rndsi t madhe. Pasi vetm me nj shkollim gjithprfshirs (mesimi n pun, shkollimi ose studimi) sht e mundur q t gjeni nj vend t mir t puns. Nse dikush n vendlindje ka msuar nj profesion, ose ka filluar me msimin e profesionit t caktuar, duhet t informohet nn cilat kushte pranohet profesioni i tij n Austri.

    ka duhet t mendoni para se ta zgjidhni profesionin tuaj? Interesimi(pr ka jam i interesuar, prirrjet, dshirattuajaetj. Pritjet nga profesionale (ka m motivon, cilt pun, cilat vende pun m interesojn etj.) Ku jan prparsit e mia Llojet e profesioneve (njohja me llojet e ndryshme te profesioneve etj.)

    PUNA DHE PROFESIONI N LINZ PUNA DHE PROFESIONI N LINZ2

    http://www.linz.athttp://www.ams.at/ooe

  • MIR SE VINI N LINZ 21

    Vendosja e qllimit

    Gjetja e alternativave (mendimi pr profesione tjera)

    Marrja parasysh e konsekuencs (njohja e prparsive dhe dobsive)

    Vendimi (vendosja pr nj profesion q d.m.th.: pr shkollim ose studim)

    Zbatimi (krkoj nj vend msimi, lajmrohem n shkoll t mesme) M tej ekziston mundsia q t merrni pjes n ditt pr ushtrimin praktik t profesionit.

    Ditt e ushtrimit praktik t profesionit (Schnuppern)Ditt e ushtrimit praktik t profesionit ju mundsojn juve t keni nj pamje n prditshmrin pro-fesionale dhe ju ndihmon q profesionin tuaj t preferuar ta njihni.Ditt e ushtrimit praktik t profesionit jan pjes e rndsishme pr orientimin tuaj profesional n shkoll. Duke e par, pyetur, provuar pun t thjeshta dhe t parrezikshme, nxnsit e kan mundsin ta njohin profesionin dhe prditshmrin e ushtrimit t tij n ndermarrje, dhe kshtu ti krahasojn paramendimet e tyre dhe realitetin n lidhje me profesionin. Adresat e firmave ose firmave qe marrin nxns n profesion, mund ti gjeni n kshillimoren e Wirtschaftskammer O. (Oda ekonomike)

    Burim i rndsishm pr gjetjen e puns jan edhe gazetat e prditshme, njoftimet nga rrethi i miqve, t njohurve si dhe informatat n AMS.

    Berufsinformationszentrum des Arbeitsmarktservice Linz (AMS) Bulgariplatz 17-19, 4021 Linz Tel.: 0732-6903 [email protected] www.ams.at/ooe

    Krahas ndrmjetsimit t vendeve t lira t puns, AMS ofron edhe nj shrbim gjithprfshirs pr ata q krkojn pun, si sht: Ndihmn n orientimin profesional jep informata pr trendin e pro-fesioneve, shansat e punsimit etj. Ajo ndihmonn konkurrim pr pun, shkrimi i CV-se personale, biseda pr punsim, ndihmes pr rikthimin n profesion dhe mundsit e shkollimit t mtejshm.

    Detajet i gjeni n www.ams.at/sfaKush dshiron q t hap firmn e vet duhet t informohet n Odn ekonomike (Wirtschaftskammer). Ajo ofron prkrahje pr hapjen e firms dhe kshillim pr siprmarrsit:

    Wirtschaftskammer Obersterreich Hessenplatz 3, 4020 Linz Tel.: 05-90 909 [email protected] www.wko.at Obersterreich

    PUNA DHE PROFESIONI N LINZ 2

    http://www.ams.at/ooehttp://www.wko.at

  • 22 MIR SE VINI N LINZ

    Mardhenia si punemarres

    Nse dikush obligohet q t kryej nj shrbim ose pun pr dikend ather krijohet kontrata e puns. Kjo i rregullon t drejtat dhe obligimet n mes t pundhnsit dhe t punmarrsit, nse kjo nuk sht obligim i detyrueshm me ligj ose kontrat kolektive. Detyrimi kryesor i pundhnsit sht t bj pagesn pr punn ose shrbimin q e kryen punmarrsi. Kontrata e puns mund t bhet me shkrim, me goj ose ndonj veprim pozitiv si p.sh.: dikush bn nj shrbim ose pun dhe pala tjetr e akcepton kt. Meqensee drejta e puns parimisht gjen aplikim n kontratn e puns, pr gjykimin e fakteve, pr kt shkak njihen nga praktika disa lloje t kontratave t puns,

    Kontrata pr shrbime t lira (freier Dienstvertrag)

    Kontrata e puns

    Kontrata me autorizim

    Kontrata e korporats (Gesellschaftsvertrag)

    Sqarimet e mtutjeshme pr llojet e kontratave do ti gjeni n adresn:www.arbeiterkammer.com Arbeit & Recht Arbeitsvertrge

    Kontrata kolektive i rregullon krkesat t cilat nuk jan t parapame me ligj. Kto jan ndrr t tjera pagesa pr pushim (Urlaubsgeld) dhe pagesa pr krishtlindje (Weihnachtsgeld)*, si dhe rritjet vjetore t pagave. Marrveshja arrihet prmes sindikatave t nj dege dhe t pundhnsve t asaj dege. N kt menyr brenda vitit lidhen mbi 450 kontrata kolektive. Kontrata kolektive krijon standarde minimale pr pages si dhe kushte pune t njejta pr punmarrsit brenda nj dege. Ai duhet n do firm t merret n shqyrtim. Se cila kontrat kolektive do t merret parasysh pr punn ose shrbimin e caktuar mund ta shofim n kontratn e puns.*Pagesa pr pushim dhe shtesa pr pushim, ndihma pr pushim ose si thirret rroga e 14 dhe pagesa per krishtlindje, jan pagesa t veanta.

    Paga/RrogN Austri sht e rregulluar me kontrat kolektive, rroga minimale pr punmarrsit, ndonjher edhe me tarifa minimale t pagess. Nse kjo nuk sht e rregulluar as me kontrat kolektive dhe as me tarif minimale t pagess ather pr kt profesion bhet nj pag e zakonshme dhe e prshtatshme. N realitet kjo n praktik, sht vshtir t prcaktohet. Pr kt shkak sht me rndsi q t bhet marrveshje me shkrim me pundhnsin. Gjithashtu pagesa e pushimit dhe e krishtlindjeve duhet t jet e parapar n kontrat q t bhet pagesa e saj.Informata detaje pr kontratat e puns dhe pagesn gjenden n:www.arbeiterkammer.at/arbeitsrecht/arbeitsvertraege.htm

    Sigurimi socialdo njeri q n Austri sht i punsuar ose ka firmen e tij, automatikisht ka nj sigurim social (sigurim idetyrueshem). Ktu prfshihet sigurimi shndetsor, i aksidentit dhe pensional. Te punmarrsit pagesa pr sigurim social bhet automatikisht do muaj nga rroga (shuma e pagess varet nga shumae rrogs).

    PUNA DHE PROFESIONI N LINZ PUNA DHE PROFESIONI N LINZ2

    http://www.arbeiterkammer.at/arbeitsrecht/arbeitsvertraege.htm

  • MIR SE VINI N LINZ 23

    Ndrprerja e marrdhnies s puns

    Ekzistojn disa mundsi pr ndrprerjen e marredhnjes s puns. Zakonisht kontrata e puns ndr-pritet me anulim t kontrats (Kndigung). Kjo mund t bhet nga pundhnsi ose punmarrsi.

    Marrdhnja e puns mund t ndrpritet me:

    Shkputje gjat puns provuese;

    Kalimi i afatit t kontrats (te kontratat e afatizuara);

    Shkputje e kontrats me marrveshje (Auflsungsvertrag);

    Anulimi i marrveshjes (Kndigung)

    Lshimi nga puna i punmarrsit prej pundhnsit (ndrprerja e njanshme)

    Lshimi i puns nga punmarrsi (ndrprerja e njanshme)

    Vdekja e punmarrsit

    Shkaqet tjera dhe detajet i gjeni n adresn: www.arbeiterkammer.at/beratung/arbeitundrecht/beendigung

    Letrat e punsMe ndrprerjen e marrdhnjes s puns punmarrsit kan t drejt n letrat e puns.

    Konkretisht kto jan:

    Llogaria prfundimtare

    ertifikatn e punsimit (Arbeitsbescheinigung)

    Vrtetimi mbi lajmrimin nga Krankenkasse

    Vrtetimin e puns dhe pagess

    Fletpagesa e rrogs (Lohnzettel)

    Dftesa e puns

    Informacione m t sakta ne lidhje me kt n adresn www.help.gv.at Arbeit Beendigung Ar-beitsverhltnis Arbeitspapiere

    Rregullimi i kompensimit pr largim nga puna (abfertigungsregelung)Nn kushte t caktuara, pas ndrprerjes s marrdhnjes s puns, i takon punmarrsit kompensimi pr largim nga puna. Kemi dy rregulla pr kompensim. Ajo e vjetr dhe e re. E drejtae vjetr e kom-pensimit, vlen pr punmarrsit q jan punsuar para 1 Janarit 2003. Pas ndrprerjes s marrd-hnjes s puns juve ju takon nj pages. Te e drejta e re e kompensimit, kompensimi paguhet n t ashtuquajturn Betriebliche Vorsorgekasse. Rregullorja e re vlen pr punmarrsit q e kan filluar marrdhnien e puns pas 1 Janarit 2003. Pundhnsi nga muaji i 2 i punsimit duhet t paguaj 1,53 prqind nga rroga brutoe punmarrsit (gjithashtu nga pagesa e pushimeve dhe krishtlindjet) bashk me sigurimin social n Sigurimet Shoqerore (Krankenkasse). Sigurimet Shoqerore e kontrollojn pagesn dhe e drgojnn Institutin Finaciar t Pensioneve (Abfertigungskasse).

    PUNA DHE PROFESIONI N LINZ 2

    http://www.arbeiterkammer.at/beratung/arbeitundrecht/beendigunghttp://www.help.gv.at

  • 24 MIR SE VINI N LINZ

    Lartsia e kompensimit varet kryesisht nga shuma e kamatave t mparshme t investuara. Me ligj sht e garantuar shuma e mjeteve t paguara. Nse e ndrpresim vet marrdhnjen e puns, lshimi nga puna me fajin ton, lshimi i puns parakohe si dhe para se t mbushen tre vjet pune, kompen-simi nuk paguhet por mbetet n Institutin Finaciar t Pensioneve (Abfertigungskasse). E drejta n kompensim sipas rregullit t ri ekziston doher gjat mbarimit t marrdhnjes s puns, nse puna ka zgjat m tepr se tre vjet, largimi nga pundhnsi, largimi nga puna pa faj, lshimi i drejt i puns, ndrprerja e puns me marrveshje, kalimi i kontrats ose largimi nga puna pr shkak shtatzanis.Nse ju takon e drejta pr kompensim, athere mund ta zgjidhni njrn nga kto variante.

    Variantet e mundshme

    Pagesa e kompensimit

    Investimi n Abfertigungskassen, ekzistuese

    Bartja e mjeteve n Abfertigungskasse e pundhnsit t ri

    Transferimi n sigurim pensional plotsues

    Investimi n aksionet e fondit pensional

    Bartja n Pensionskassen ekzistuese t punmarrsit

    Gjat zgjedhjes keni kujdes! Brenda 6 muajve pas ndrprerjes s marrdhnjes s puns ta bni kt me shkrim. Nse nuk vendosni, t hollat do t paguhen mtutje n n Institutin Finaciar t Pensi-oneve (Abfertigungskasse).Informacione m t hollsishme ofron Oda e puntorve dhe nnpunsve (Arbeiterkammer fr Arbeiter und Angestellte) n Austri t Eprme si dhe sindikatat.

    Detajet dhe kushtet pr rregullimin e kompensimit gjenden n adresnwww.arbeiterkammer.at/beratung/arbeitundrecht/abfertigung abrufbar.

    Kompensimi i papunsis (arbeitslosengeld)Kush e humb vendin e puns duhet sa m shpejt t lajmrohet si i papun n Entin pr punsim (AMS) q sht prgjegjs pr vendbanimin e tij, n rastin e vendbanimit n Linz sht AMS Linz. Ktu do t merrni ndihm profesionale pr gjetje t puns si dhe informata pr kompensim gjat kohs s papunsis.Kompensimi i papunsis sht i parapar pr t siguruar ekzistencn, gjat kohs kur kerkoni pun. Parimisht t drejt n kompensim kan t gjith ata t cilt jan n disponim t Agjencis s Punsimit q d.m.th.: nse ofrohet nj pun q mundet t bhet nga personi,duhet ta pranoj at patjetr. Pra duhet t ekzistoj gatishmria t pranoj nj pun n nj shum fikse minimale. Gjithashtu duhet q t ekzistoj minimumi i kohs s parapar t punsimit dhe pagess s sigurimit pr kompensim t papunsis.

    Detajet: www.ams.at/sfa/14080.html

    PUNA DHE PROFESIONI N LINZ PUNA DHE PROFESIONI N LINZ2

    http://www.arbeiterkammer.at/beratung/arbeitundrecht/abfertigunghttp://www.ams.at/sfa/14080.html

  • MIR SE VINI N LINZ 25

    Shrbimet dhe qendrat pr kshilla

    Arbeitsmarktservice Linz (AMS) Bulgariplatz 17-19, 4021 Linz Tel.: 0732-6903 [email protected] www.ams.at/ooe

    AK Kammer fr Arbeiter und Angestellte fr Obersterreich E drejta e puns,Kshillim pr tatimetL Kshillim pr arsim dhe profesion, Vende pune pr msim n profesion etj. Volksgartenstrae 40, 4020 Linz Tel.: 050-6906-1 [email protected] www.ooe.arbeiterkammer.at

    Wirtschaftskammer Karriereberatung Bildungs- und Berufsberatung, Lehrlingsstelle etc. WIFI-Gebude, Wiener Strae 150, 4020 Linz Tel.: 05-90 909-4051 www.wko.at/ooe/karriere

    Bildungs- und Berufsberatungseinrichtungen der Wirtschaftsfrderungsinstitute (WIFI) und der Wirtschaftskammern sterreichs www.wifi.at/bildungsberatung

    sterreichischer Gewerkschaftsbund Weingartshofstrae 2, 4020 Linz Tel.: 0732-66 53 91 www.oegb.at

    Prkrahja gjat themelimit t firmaveKshilla pr biznes:

    Wirtschaftskammer Obersterreich Hessenplatz 3, 4020 Linz Tel.: 05-90 909 [email protected] www.wko.at Obersterreich

    PUNA DHE PROFESIONI N LINZ 2

    http://www.ams.at/ooehttp://www.ooe.arbeiterkammer.athttp://www.wko.at/ooe/karrierehttp://www.wifi.at/bildungsberatunghttp://www.oegb.athttp://www.wko.at

  • 26 WILLKOMMEN IN LINZ

    BANIMI N LINZBANIMI N LINZ

  • MIR SE VINI N LINZ 27

    BANIMI N LINZ 3 BANIMI N LINZ

    Linzi, si qendr inovative dhe impulsive e Austris s Eprme ofron shum. Kualiteti jetsor n t gjitha fushat si dhe shrbimet gjrsisht tofruara, e bjn Kryeqytetin e krahins (Land) s Austris s Eprme si vend i krkuar. Aktualisht jan n disponim m shum se 100.000 banesa Ofert e cila vazhdon t rritet. Ktu duhet theksuarse qyteti i Linzit i kushton mjaft rndsi banimit social. Qllimi parsor sht q sa m shum njerzve tu ofrohet mundsi banimi dhe standarte optimale jetsore me mime t pranueshme sociale.Informatat e hollsishme sa i prket tems s banimit gjenden n faqen e internetit t qytetit nn www.linz.at/wohnen. Pr shembull, informatat pr krkesa dhe ndihma, info mbi t gjitha ndrmarjet aktive t banimit n Linz si dhe Adresat e kontaktaktit me Qendrat e Kshillimit. Poashtu ktu sht nj list aktuale e projekteve t ndrtimit.

    Informatat e rndsishme pr krkimin e baness

    ka duhet t kemi parasysh, para se t nisim me krkimin e baness? - Sa kam mundsi t paguaj pr qira n muaj? Pa i haruar edhe shpenzimet plotsuese fikse, si jan pagesa e garazhdit, ngrohjes, rryma dhe uji i nxeht, telefoni, sigurimi i baness etj.

    - Sa jan shpenzimet fillestarre (Maklertarifa, Kaucioni, Pagesa pr sendet-Ablse etj.), dhe a mundem ti mbuloj kto shpenzime?

    - Sa duhet t jet e madhe banesa? A prputhet kjo deshir me mundsit financiare?

    - Ku duhet t jet banesa? Ktu duhet t merren parasysh a jan afr: transporti publik, erdhja pr fmij (kindergarten), shkolla dhe merkatet ushqimore.

    Me t cilat shpenzime t njhershme duhet t llogarisim? Kaucioni: sht pages sigurie, n rast se qiramarsi nuk e paguan qiran ose dmet e shkaktuara n banes. Kaucioni rregulisht sht dy ose tre qiraja bruto (maksimal e lejuar deri n gjasht qiraj bruto). Vetm ather kur qiramaresi ia kthen objektin e banimit n gjendjen sipas marveshjes (Mietvertrag) qiradhnsit, ky sht i detyruar q qiramarsit t`ia kthej kaucionin me kamat. Prandaj kur lidhet kontrata e banimit (Mietvertrag) duhet t bhet nj protokoll mbi gjendjen e baness gjat pranimit, si dhe gjendjen e baness kur dorzohet nga qiramarrsi.

    Kostoja e ndrtimit: Kostoja e ndrtimit duhet t paguhet nga qiramarsi nga mjetet vetanake, pr banesn e ndrtuar me kontribut. Ajo zvoglohet 1% n vit, dhe kur lshohet banesa kthehen kto mjete.

    Antarsimi: N bashksit e banimit Shoqrit e Shprndarjes s Banesave (Wohnungs- genossenschaften) ndonjher duhet t paguhet antarsim.

    3

    BANIMI N LINZ

  • 28 MIR SE VINI N LINZ

    Provisioni ndrmjetsues: Nse me krkimin e baness autorizohet nj ndermjets immo- biliar (Makler),duhet t paguhet provision ndrmjetsues n shum prej gati tre qirash bruto.

    Pagesa e taksave: Pagesa e taksave pr Kontratn e banimit (Mietvertrag) n Zyren financiar (Finanzamt) bhet gjithashtu nga qiramarrsi.

    Qiraja e par: Gjithashtu duhet t mos harrohet qiraja e par mujore! Para se t pranohet banesa duhet t sqarohet se si do t behet pagesa e shpenzimeve fillestare, prmes trheqjes nga llogaria rrjedhse ose librezs s kursimit. Me regull qira- marsi nuk sht i obliguar ti blej mobiljet dhe rregullimet e Qiradhnsit.

    Tipp: Blerja e mobiljeve dhe sendeve pr banes, gjithashtu kushton shum. N institucionet sociale shiten me mime shum t volitshme mobilje t dors s dyt!

    Sa kushton banesa n muaj?Pr do muaj duhet t`i parapaguhet qiraja kryesore plus Tatimqarkullimi, dhe Shpenzimet e punes-Betriebskosten ( uji, kanali, mbeturinat, tatimi mbi pron, mirmbajtja, energjia elektrikepr vendet publike etj.) Qiradhnsit pa marr parasysh se kur meret rroga. Ktyre u shtohen dhe energjia elektrikedhe shpenzimet pr ngrohje. Nuk duhet t harrohen shpenzimet pr sigurimin e baness, pr Radio, TV, dhe kshtu me radh.

    Tipp: Te shpenzimet pr energji mund t kurseni shum nse e prdorni me kujdes!

    Si mund t vijm deri te banesa?

    - Prmes Shoqrit e Shprndarjes s Banesave (Wohnungsgenossenschaft) ose

    Shoqatave t banesave (Wohnungsgesellschaft)

    - Prmes ndrtuesve privat t banesave.

    - Prmeszyrave immobiliare ose ndrmjetsve immobiliar.

    - Prmes tregut privat (Shpalljeve n gazeta)

    Shikuar n afat t gjat, propozohet q, krkimi i baness t bhet prmes lajmrimit n Shoqrit e Shprndarjes s Banesave(Wohnungsgenossenschaft) ose Shoqatave t banesave. Ktu me rregull, duhet llogaritur me pritje disavjeare. Gjithashtu sht e mundur q t paraqitemi n m tepr shoqeri immobiliarenjkohsisht. Shpenzimet e lajmrimit kthehen q me qiran e par ose kur trhiqet lajmrimi. Duhet t merret parasysh se madhsia e baness nuk mund t zgjidhet. Vendimtar sht numri i personave q do t banojn aty. Disa ndrmarje banimi kan kushte t veanta pr dhnjen e banesave Migrantve. Informacione n lidhje me kte n Bashksit konkrete t banesave Lista e Shoqatave dhe Bashksive t banesave sht n Shtojcn n fund t kapitullit. Si dhe n internet nn adresnwww.linz.at/wohnen.T gjith atyre q urgjent ju duhet banes, ka ofert edhe n tregun privat t banesave. Prvoja tregon se ktu m s shpeshti lidhen kontrata me afat t caktuar, dhe me mime mesatarisht t larta.

    BANIMI N LINZ BANIMI N LINZ3

    http://www.linz.at/wohnen

  • MIR SE VINI N LINZ 29

    Kshilla pr gjetjen e baness:

    - T lajmroheni sa m shpejt n njern prej shoqerive immobiliarepr banesa

    - Lexoni regullisht shpalljet n gazet

    - Caktoni shpejt nj orar pr shikimin e baness, pasi banesat e volitshme krkohen

    - Te zyrat immobiljare keni kujdes n provizionin ndrmjtsues

    - Shkruani shpallje n gazeta, online-n tregun e banesave, n Tabelat e shpalljeve n Supermarket, n Komun, n Universitet etj. ( Ky lloj i Shpalljeve sht gratis ose me mime shum t volitshme).

    Marrja me qira dhe pranimi i banessKontrata me shkrim pr banim (Mietvertrag) sht parakusht pr t drejtn n ndihm pr banim (Wohnbeihilfe). Me rndsi sht t lexohet n trsi para se t nnshkruhet. Pr `shtjet e hapura dhe t paqartat kompensimit t qeras,dhoma e t punsuarve (Arbeiterkammer) ofron kshilla juridike falas. Me pages mund t anetarsoheni edhe n bashksin e interesit t qiramarrsve dhe ti shfrytzoni kshillimet e tyre. Kto ju prfaqesojn edhe n procedurat gjyqsore ose n vendet e zgjedhjes s mosmarveshjeve jasht gjyqit.

    Arbeiterkammer Obersterreich Volksgartenstrae 40, 4020 Linz Tel.: 050-6906 [email protected] www.arbeiterkammer.com

    Mietervereinigung sterreichs Nobergerstrae 11, 4020 Linz Tel.: 0732-77 32 29 www.mietervereinigung.at

    Mieterschutzverband sterreichs Lederergasse 21, 4020 Linz Tel.: 0732-77 12 88 www.mieterschutzverband.at

    Mieter-, Siedler- und Wohnungseigentmerbund sterreichs Obere Donaulnde 7, 4020 Linz Tel.: 0732-77 03 72-0 www.mieterbund.at

    BANIMI N LINZ 3

    http://www.arbeiterkammer.comhttp://www.mietervereinigung.athttp://www.mieterschutzverband.athttp://www.mieterbund.at

  • 30 MIR SE VINI N LINZ

    BANIMI N LINZ BANIMI N LINZ3Lista e plot pr pranimin e baness Llogaria pr pagesn e shpenzimeve fillestare

    Kontrata e qiramarjes (Mietvertrag) e nnshkruar

    Dorzimi i t gjithelsave t baness

    Protokolli i dorzimit t banessduhet patjetr t prpilohet sbashku me qiradhnsin.

    e nevojshme, q gjendja e baness, prkatsisht, dmtimet ekzistuese dhe mangsit t fotografohen dhe t shkruhen n protokoll. Kshtu q kur t lshohet banesa t mos mbaj prgjegjsi qiramarsi.

    Te lexohet sahati i rryms dhe ngrohjes

    Menjher pas pranimit t baness Lajmrimi i vendbanimit t ri n qndrn pr shrbimin e qytetarve (Brgerservice), ose ne bibliotekat e qytetit

    Lajmrimi i Rryms dhe Gazit ( Pagesat mujore nuk duhet t caktohen shum t ulta q tu largohemi pagesave t larta, kur t bhet barazimi, n fund t vitit)

    Urdhres Posts q letrat q vijn n adres t vjetr ti drgoj n adres t re (Postnachsendeauftrag)

    Rilajmrimi n adres t re, i telefonit, TV-Kabel, internetit

    Me ndrimin e adress duhet t njoftohen (P.sh. pundhnsi, AMS - enti pr punsim, banka, sigurimi, krankenkassa, enti social, erdhja e fmijve, shkolla etj.

    Lidhja e kontrats pr sigurim t baness

    Riregjistrimi i Veturs (Mbrenda nj jave te sigurimi)

    Dorzimi i kerkess pr kompensim qeraje (Wohnbeihilfe te Land Obersterreich)

    Rreziku nga humbja e baness, dbimi

    Kshilla dhe ndihm, kur ekziston rreziku pr humbjen e baness, ofrojn kto katr Kshillimore sociale - Kompass t qytetit

    Sozialberatungsstelle (Kshillimore Sociale) Kompass Nord Neues Rathaus, Hauptstrae 1-5, 4041 Linz Tel.: 0732-7070-2766 bis -2770 [email protected]

    Sozialberatungsstelle Kompass Ost Seniorenzentrum Franckviertel, Ing.-Stern-Strae 15-17, 4020 Linz Tel.: 0732-66 62 72-20 bis -24 [email protected]

    http://mailto:[email protected]://mailto:[email protected]

  • MIR SE VINI N LINZ 31

    BANIMI N LINZ 3 Sozialberatungsstelle Kompass Sd Seniorenzentrum Neue Heimat, Fltzerweg 95-97, 4030 Linz Tel.: 0732-37 01 70-12, -15 oder -16 [email protected]

    Sozialberatungsstelle Kompass Auwiesen Stadtteilzentrum Auwiesen, Wstenrotplatz 3, 4030 Linz Tel.: 0732-30 27 31-19 oder -20 [email protected]

    Gjithashtu edhe Verein Wohnplattform (Shoqata Platforma e banimit) si dhe Qendra pr koordinim dhe prevencion pr debim nga banesamundohen q ti parandalojn dbimet. Shoqata ndihmon n zgjedhjen e konflikteve dhe u ofron klientve banesa t prkohshme me shoqrim social-pedagogjik.

    Verein Wohnplattform Harrachstrae 54, 4020 Linz Tel.: 0732-60 31 04 -0 [email protected]

    Lajmrimi i vendbanimitN Austri do ndrrim i vendbanimit duhet t lajmrohet me shkrimbrenda tre ditve t puns. Vend-banimi i ri mund t paraqitet si vendbanim kryesor (Hauptwohnsitz) ose plotsues (Nebenwohnsitz). Si vendbanim kryesor vlen ai vendbanim me t cilin ekziston marrdhnie m e ngusht. Kriteriet per kt jan, p.sh.:

    - Kohzgjatja, vendi i puns ose i shkollimit. Piknisja pr n pun ose vendshkollim.

    - Vendbanimi i t tjerve, parasegjithash antarve t mitur t familjes, dhe t vendit ku ata shkojn n erdhe ose ne shkoll, pra ku shkollohen ose punojn.

    - Funksionet n organet publike ose private

    Vendbanimi kryesor sht vendimtar, prve ksaj edhe pr regjistrim n listn e votuesve si dhe prmit tjera, si p.sh.: regjistrimin e veturs, ndihmn sociale. Gjithashtu sht vendimtar pr marrjene baness nga bashksit e banimit (Gemeinntzige Wohngemeinschaft).

    Lajmrimi i vendbanimit mund t bhet n qendrn pr sherbime publike (Brgerservice Center) ose ne 11 bibliotekat n pjest e qytetit. Me veti duhet t kemi nj dokument me fotografi ose pasa-porta ose patentn e makins bashk me ertifikatn e nnshtetsis. Po ashtu, n kto qendrat e shrbimit mund t bhet edhe lajmrimi, riregjistrimi i vendbanimit. Detajet pr shrbimet e lajmrimit mund ti gjeni edhe n internetin e qytetit, nn adresn: www.linz.at/meldeservice.

    Brgerservice Center Neues Rathaus, Hauptstrae 1-5, 4041 Linz Tel.: 0732-7070 [email protected] Montag-Freitag: 7-18 Uhr

    http://mailto:[email protected]://[email protected]://mailto:[email protected]://mailto:[email protected]

  • 32 MIR SE VINI N LINZ

    Informata t veanta pr qiramarrsit

    Ndihm pr banim (Wohnbeihilfe)Prmes ndihms pr banim ju ofrohetqytetarve me nnshtetsi Austriake,qytetarve t zons pr zhvillim ekonomik Europian (EWR), me t ardhurat ulta, familjeve me shum fmij, studentve, nxnsve, familjeve ku punon vetm nj person (Alleinverdiener) si dhe pensionistve, q t jen n gjendje t paguajn nj banes t prshtatshme pr ato.

    U takon atyre q nuk jan nnshtetas t EWR-shteteve, nse; - mbi 5 vjet pa ndrprerje e kan vendbanimin kryesor n Austri

    - kan t ardhura, prej t cilave jan t detyruart paguajn tatim

    - n baz t puns s tyre paguajn sigurim social n Austri dhe nga i cili kan t drejt t marrin ndihm si dhe n 5 vjett e fundit, ose 36 muajt e fundit kan pas t ardhura ose ndihma.

    Ndihma pr banim sht nj ndihm nga Landi q paguhet n muaj. Kryesisht ka dallim ndrmjet banesave me subvencion dhe banesave t pasubvencionuara t banimit. Qiramarrsi i nj banese me qira (edhe nga qirradhnsi privat), nse ekziston kontrata me shkrim e banimit e vrtetuar dhe e taksuar ne zyren e financave (Finanzamt), dhe plotsohen kushtet e parapara, ka t drejt n ndihm banimi.Kerkesat (Antrag) dhe informatat e hollsishme mund ti merrni n departamentin pr ndihm banimi (Abteilung Wohnbaufrderung) te Landit O. Formulari i kerkess pr ndihm gjendet edhe n www.linz.at/wohnen nn pikn Wohnbeihilfe.

    Enti i Landit Landesdienstleistungszentrum Bahnhofplatz 1, 4020 Linz Tel.: 0732-77 20-141 40 [email protected]

    www.land-oberoesterreich.gv.at Themen Bauen und Wohnen Frderungen Wohnbeihilfe

    Rregullorja e banimit (Hausordnung)N Linz pr do shtpi vlen nj e ashtuquajtur Rregullorja e banimit, cila e rregullon bashkjetesn. Ktu p.sh. sht e rregulluar koha e qetsis (Ruhezeiten), rregulli, pastrtia, siguria ose mbjajta e shtazve. Pr tjushmangur problemeve dhe pr arritjen e nj mirkuptimi, duhet patjetr t respek-tohet rregullorja e shtpis (Hausordnung). N prgjithsi, prej ors 22 n mbrmje deri n ora 7 t mngjesit vlen qetsia e nats (Nachtruhe). N kte koh sht e ndaluar t bhet muzik, t kndohet si dhe aktivitete ttjera q bjn zhurm. Por edhe gjat dits duhet t merret parasysh nevoja pr qetsin e fqinjve parasegjithash pr njerzit e moshuar dhe femijt e vegjl. Nse sht e paraparndonj fest, ather duhet t bisedo-hetme koh fqinjt.

    Tipp: Kur t vendoseni n banes sht mir t prezentoheni te fqinjt!

    Te problemet me fqinjt, propozohet gjithher, s pari, nj bised sqaruese.Mirkuptimi reciprok dhe kosiderata jan baz pr fqinjsi t mir!

    BANIMI N LINZ BANIMI N LINZ3

    http://www.land-oberoesterreich.gv.at

  • MIR SE VINI N LINZ 33

    Mbajtja e kafshve shtpiakeMbajtja e kafshve shtpiake sht e rregulluar nRregulloren e banimit (Hausordnung) ose/ edhe me kontratn pr qira(Mietvertrag). Pr mbajtjen e qenve vlen Ligji i Austris s Eprme pr mbajtjen e qenve. Para se ta bleni kafshn, duhet t bisedoni me qiradhnsin dhe t merni plqimin prej tij, pr mbajtjen e kafshs shtpiake. sht e mundur q ndonj rac e qenve mos t lejohet t mbahet si kafsh shtpiake n banes. Detajet pr kte tem mund ti lexoni n internet n www.linz.at/hund.

    Tipp: Mbajtja e reptilieve (p.sh. gjarprinj) dhekafshvet tjera t mbrojtura, duhet ti paraqitet menaxhimit t baness (Hausverwaltung) dhe autoriteteve (Behrde).

    Sigurimi i banessSigurimi i baness sht sigurimi i sendeve q i kemi n banes. do qiramarrs do t duhet q pr banesn e tij t ket sigurim. Se paku do t duhej sigurim kundr zgjarrit, dmeve nga uji, era, thyerrja e xhamave, vjedhja, vandalizmi dhe nga ndikimi indirekt i rrufes. Krahas sigurimit t baness sht edhe sigurimi i prgjegjsis. Ky mbron nga detyrimet e jets s prditshme, t cilate rrezikojn ekzistencn si p.sh.pr shkaktimin e nj aksidenti ku jeni fajtor.

    Prdorimi i TVShpesh ekziston nj lidhje pr TV kabllovike. Pr vendosjen e antens satelitore duhet pelqimi (Ge-nehmigung) i qiradhnsit. Pr shfrytzimin e TV duhet t paguhet taksa pr TV. Info m t hollsishme www.gis.at

    Hedhja e mbeutrinaveHedhjae drejt e mbeturinave fillon n banesn e vet. far mbetet nga ndarja e qelqit, letrave t vjetra, metalit, plastiks dhe mbeturinave bio, hidhen n kazanin e mbeturina t pergjithshme . Kto mbeturina si dhe letrat e vjetra dhe mbeturinat bio merren nga LINZ AG.

    Pr gjuajtjen e qelqit, metaleve t vjetra, stofet e lehta dhe tekstilet e vjetra ekzisojn 4 qendra per mbledhjen e materialeve t vjetra, si dhe 450 vende me kontejner t shnuar pr mbledhjen e mbe-turinave n qytet. Materijet problematike (p.sh.: ngjyra, llaku, baterit, gomat,...) dhe mbeturinat nga druri duhet patjetr t drgohen n qendrat pr mbledhjen e materialeve t vjetra. E njejta gj vlen edhe pr mbeturinat e mbyllura (Sperrmll). Pr kto ofron LINZ AG nj bartje falas. Caktimi i orarit bhet prmes telefonit 0732-3400-68 08.

    Pr pyetjet n lidhje me ndarrjen e drejt t mbeturinave ekziston telefoni 0732-2130 Ktu mundet t bhen edhe ankesa, sugjerime pr temn e mbeturinave si dhe lajmrimi pr kontejneret e strmbushura.

    Informata t hollsishme pr kt tem gjenden n internet, nn www.linzag.at n pjesn LINZ AG SERVICE, nn pikn Abfall, si dhe n faqen ekzistuese informative.

    Tipp: Ns mbeturinat nuk ndahen sipas kontonjerit ku duhet t hidhenrriten shpenzimet fikse t shtpis!

    BANIMI N LINZ 3

    http://www.linz.at/hundhttp://www.gis.athttp://www.linzag.at

  • 34 MIR SE VINI N LINZ

    Dmet n banesPr problemet ose dmet q i takojn qiradhnsit duhet t informohet kujdesta-r i i shtpis (Hausbesorger) , menaxhimi i baness, prkatsisht q i radhnsi . Tipp:Dmet q nuk riparohen (si p.sh.: uji q pikon etj.) mund t kushtojn shum!

    Informatat pr paqartsitInformatat pr t drejtat dhe detyrimet e qiramarrsve dhe qiradhnsve mund ti merrni te menaxh-menti i shtpis.

    Gjithashtu nj shrbim special i qytetit t Linzit ju ndihmon me kshilla dhe veprime pr shtjet e banimit dhe shtjet e qiramarrjes:

    Schlichtungsstelle im Bezirksverwaltungsamt Neues Rathaus, Hauptstrae 1-5, 4041 Linz Tel.: 0732-7070 [email protected]

    E hn dhe E enjteora 7-12.30 dhe ora 13.30-18 E mart dhe E mrkur ora 7-13.30 E premte ora 7-14

    Shrbim special pr migrantt

    Ndihm dhe perkrahje sa i prket banimit, special pr migrantt, ofrojn:

    Caritas Flchtlings- und MigrantInnenhilfe Hafnerstrae 28, 4020 Linz Tel.: 0732-7610-2361 www.caritas-linz.at

    Volkshilfe Obersterreich Flchtlings- und MigrantInnenbetreuung Stockhofstrae 40, 4020 Linz Tel.: 0732-60 30 99 [email protected] www.volkshilfe-ooe.at

    migrare Zentrum fr MigrantInnen Obersterreich sht i mundur kshillimi n gjuhn amtare n bashksin e qirramarsve Humboldtstrae 49, 4020 Linz Tel.: 0732-66 73 63 [email protected] www.migrare.at

    BANIMI N LINZ BANIMI N LINZ3

    http://www.caritas-linz.athttp://www.volkshilfe-ooe.athttp://www.migrare.at

  • MIR SE VINI N LINZ 35

    bashksit e banesave n Linz

    GWG Gemeinntzige Wohnungsgesellschaft der Stadt Linz Eisenhandstrae 30, 4021 Linz Tel.: 0732-76 13 [email protected] www.gwg-linz.at

    Orari: Qendra e klientve: E hn E enjte: ora 7.30-16, E premte: ora 7.30-12

    NEUE HEIMAT Obersterreich Gemeinntzige Wohnungs- und SiedlungsgesmbH Grtnerstrae 9, 4020 Linz Tel.: 0732-65 33 01 [email protected] www.neue-heimat-ooe.at

    Orari: E hn - E enjte: ora 8-12 dhe ora 13-15.30, E premte: ora 8.30-12

    Gemeinntzige Wohnungs- und Siedlungsgenossenschaft FAMILIE in Linz Hasnerstrae 31, 4020 Linz Tel.: 0732-65 34 51 [email protected] www.familie-linz.at

    Orari: E hn E enjte: ora 8-15, E premte: ora 8-12

    Gemeinntzige Wohnungs- und Siedlungsgenossenschaft BAUREFORM-WOHNSTTTE Dinghoferstrae 63, 4020 Linz Tel.: 0732-65 81 45 [email protected] www.brw.at

    Orari: E hn E premte: ora 8-11.30, E enjte: ora 13.30-15

    WAG Wohnungsanlagen Ges.m.b.H. Mrikeweg 6, 4025 Linz Tel.: 0732-33 38-0 [email protected] www.wag.at

    Orari: E hn E enjte: ora 7.30-16.30, E premte: ora 7.30-13

    Vereinigte Linzer Wohnungsgenossenschaften VLW Blumauerstrae 19, 4020 Linz Tel.: 0732-65 34 61-0 [email protected] www.vlw.at

    Orari: E hn E enjte: ora 7.30-12.00 dhe ora 13.30-15.30, E premte: ora 7.30-12

    BANIMI N LINZ 3

    http://www.gwg-linz.athttp://www.neue-heimat-ooe.athttp://www.familie-linz.athttp://www.brw.athttp://www.wag.athttp://www.vlw.at

  • 36 MIR SE VINI N LINZ

    Gemeinntzige Wohnungsgenossenschaft LEBENSRUME Handel-Mazzetti-Strae 1, 4021 Linz Tel.: 0732-69 400-0 [email protected] www.lebensraeume.at

    Orari: E hn E premte: ora 9:00-12:00, E hn - E enjte: ora 13:30-15:30

    Gemeinntzige Landeswohnungsgenossenschaft fr Obersterreich (LAWOG) Garnisonstrae 22, 4021 Linz Tel.: 0732-93 96-0 [email protected] www.lawog.at

    Orari: E hn E premte: ora 9-12,E enjte: ora 13-16

    Gesellschaft fr den Wohnungsbau (GWB) Blumauerstrae 46, 4020 Linz Tel.: 0732-70 08 68 - 0 [email protected] www.gwb.at

    Orari: E hn - E enjte: ora 7:30-12:00 dhe ora 13:00-16:00, E premte: ora 7:30-12:00

    EGW Erste gemeinntzige Wohnungsgesellschaft Heimsttte Gesellschaft m.b.H Grtnerstrae 9, 4020 Linz Tel.: 0732-65 33 01 [email protected] www.egw-linz.at

    Gemeinntzige Industrie-Wohnungs-AG (GIWOG) Welser Strae 41, 4060 Leonding Tel.: 050-88 88 - 199 [email protected] www.giwog.at

    Orari: E hn - E enjte: ora 8.00-12.00, E mrkur: ora 13:00-15:30

    BANIMI N LINZ BANIMI N LINZ3

    http://www.lebensraeume.athttp://www.lawog.athttp://www.gwb.athttp://www.egw-linz.athttp://www.giwog.at

  • MIR SE VINI N LINZ 37

    WOHNUNGSFREUNDE Gemeinntzige Bau- und Siedlungsgesellschaft m.b.H. Blumauerstrae 46, 4020 Linz Tel.: 0732-700 868-0 [email protected] www.wohnungsfreunde.at

    Orari: E hn - E enjte: ora 7:30-12:00 dhe ora 13.00-16.00, E premte: ora 7:30-12.00

    Gemeinntzige Obersterreichische Wohn- und Siedlergemeinschaft (WSG) Ederstrae 9, 4020 Linz Tel.: 0732-66 44 71 [email protected] www.wsg.at

    Orari: E hn E enjte ora 8:00-12:00 dhe ora13:00-15:00, E premte ora 8:00-12:00

    Gemeinntzige DONAULNDISCHE Wohnungsgenossenschaft Linz Stifterstrae 22, 4020 Linz Tel.: 0732-77 32 74 [email protected] www.dwg.at

    Orari: E hn E premte: ora 8:00-11:00

    Gemeinntzige Wohnbaugenossenschaft EIGENHEIM Linz Schrgenhubstrae 43, 4030 Linz Tel.: 0732-31 87 24 [email protected] www.eigenheim-linz.at

    Orari: E hn E enjte: ora 8:00-12:00 dhe ora 13:00-16:00 , E premte: ora 8:00-12:0

    Private Wohnungsgesellschaften onlinen faqen http://portal.linz.gv.at/Serviceguide/viewChapter.html?chapterid=122293

    BANIMI N LINZ 3

    http://www.wohnungsfreunde.athttp://www.wsg.athttp://www.dwg.athttp://www.eigenheim-linz.athttp://portal.linz.gv.at/Serviceguide/viewChapter.html?chapterid=122293

  • 38 WILLKOMMEN IN LINZ

    SHKOLLIMI N LINZSHKOLLIMI N LINZ

  • MIR SE VINI N LINZ 39

    SHKOLLIMI N LINZ 44

    SHKOLLIMI N LINZ SHKOLLIMI N LINZ

    Shkollimi n Linz ka nj vend me rndsi qendrore. Qyteti disponon nj ofert t gjr dhe t shuml-lojshme. Qyteti i Linzit i mirmban 57 shkollat e obligueshme, pra kujdeset pr ndrtesat e shkollave dhe pajisjen e tyre. Linzi ka 4 Universitete, 2 Shkolla t Larta Pedagogjike, dhe nj Kolegj. Poashtu n arsim dhe arsimim t mtutjeshm ekzistojn shum mundsi parasegjithash n institucionet e arsimit pr t rritur (Volkshochschule) n Wissensturm, Bfi ose Wifi.

    Informata pr shkollat me arsim t detyrueshm n Linz:

    Schule und Sport Linz Pfarrgasse 7, 4041 Linz Tel.: 0732-7070-0 [email protected] www.linz.at/schule

    N Hompage Schule und Sport Linz,mund ta gjeni broshurn Wir entdecken Linz (Ne e zbulojm Linz-in) n pdf.-format. Ai sht nj libr shkollor pr klasn e 3 dhe t 4 t shkolls fillore, i miratuar nga Ministria e Arsim, Art dhe Kultur (bm:ukk), dhe prmban informata interesante pr qytetin e Linz-it. Librit i sht bashkangjitur plani i qytetit t Linz-it. N faqen e pasme, pr nxnsit/et jan prmbledhur informatat m t rndsishme. Broshurn mund ta merrni n Drejtorin Arsimore dhe Sportit n Linz. n tel. nr.:0732 / 7070-1400 ose 1401.

    Informata t vlefshme pr shkollat n Linz gjenden n www.eduhi.at.

    Sistemi austriak i arsimitNse fmija i ka mbushur 6 vjet me 31.Gusht, ather fillon me arsimin e detyruar n shtator t atij viti. Shkollimi i detyruar n Austri sht 9 vjet. Nga mosha 3 vjeare duhet t filloj arsimi parash-kollor n kopshtin pr fmij, kurse 1 vit para fillimit t shkollimit kjo sht e obligueshme. N Linz sht n fuqi zgjedhja e lir e shkolls, n shkolln fillore dhe t mesme dhe ju mund ta lajmroni fmiun tuaj n shkolln q deshironi. Derisa t gjith femijt deri n klasen e 4 shkojn n t njejtn shkoll, nga klasa e 5 ekzistojn m shum mundsi pr zgjedhje. Kshillimi n lidhje me kte bhet n shkoll gjat vijimit t klass s 4.Rndsi e veant n Linz, i kushtohet bashkpunimit t shkolls me prindtb ato kan nj rol t rndsishm n perkrahjen e femijve gjat arsimimit.

    N adresn www.linz.at/bildung/schulen.asp mund ti gjeni t gjitha shkollat e Linz-it, meofertat dhe fokusimin e tyre. Nj pasqyr mbi t gjitha llojet e shkollave ka n www.eduhi.at

    http://www.linz.at/schulehttp://www.eduhi.athttp://www.linz.at/bildung/schulen.asphttp://www.eduhi.at

  • 40 MIR SE VINI N LINZ

    SHKOLLIMI N LINZ SHKOLLIMI N LINZ4Pasqyrimi i sistemit shkollor n austri

    Klasa e 1. 4. Shkolla fillore / Shkolla baz

    Klasa e 5. 8. Shkolla e mesmeShkolla e re e mesme Shkalla e ult e arsimit t lartt prgjithshm

    Klasa e 9 Shkolla Politeknike / Shkolla e mesme (PTS/FMS) Shkolla e mesme profesionale (BMS) Shkolla e lart profesionale (BHS) Shkolla e lart pr arsim t prgjithshm (AHS)

    Klasa e 10.- 12./13 Msimi i profesionit / Shkoll pr profesion Shkolla pr arsim t larte t prgjithshm (AHS-Gjimnazi i lart) Shkolla e mesme ose e lart pr profesion (BMS,BHS)

    Shkollat e detyrueshme n Linz

    arsimi parashkollorZgjat nga mosha 3 der 6 vjeare

    Prej moshs 1 deri 3 vjeare, prindrit q punojn, kan mundsi q fmijt ti vendosin n erdhe. erdhet jan vende ose grupe pr prkujdesjen e fmijve, d.m.th. prkujdesje pr fmij t vegjl. Prej moshs 3 vjeare, qyteti i Linz-it, i ofrondo fmije nj vend n nj kopsht pr fmij, si pregatitje e rndsishme pr shkoll.

    Informacion: Kinder- und Jugend-Services LinzTel.: 0732-7070-0

    Nse prcaktohet se fmiu nuk sht ende i prgatitur pr t hy n shkolln fillore, mund t vizitoj klasn parashkollore.

    Informata pr zgjedhjen e lir t shkolls fillore dhe t mesme(Shkolla e dshiruar)Me zgjedhjen e lir t shkolls fillore dhe t mesme (shkolla e dshiruar), t drejtat e prindve dhe t kujdestarve ligjor, forcohen n mnyr masive. Ata nuk jan m t mvarur prej shkolls s rrethit dhe administrats shkollore. Nse krkesat n nj shkoll jan m t mdha se sa ka vende qoft pr shkaqe personeli, vendi ose shkaqe organizative ather pr pranim vlejn kriterjet e qarta si jan: vendbanimin afrsi, vllezrit/motrat q jan duke e vizituarshkolln; ofertat pedagogjike, vendi i puns s prindve n afrsi t shkolls; prkujdesja familjare ose private n afrsi t shkolls; freku-entimi kopshtit pr fmij n afrsi t shkolls.

  • MIR SE VINI N LINZ 41

    SHKOLLIMI N LINZ 4Shkolla filloreZgjat 4 vjet, shpesh nga mosha 6 deri 10 vjeare

    N Linz ekziston zgjedhje e lir sa i prket shkolls fillore. Prindt e fmijve n arsimin fillor marrin nj letr nga Drejtoria Arsimore ku krkohet q fmija ta regjistroj n nj shkoll fillore. Perve ksaj n disa shkolla ka prkujdesje pas orarit shkollor, ose edhe nj strehim ditor pr fmij (Hort) n afrsi.Pasi ta kryejn shkolln fillore, fmijt kan n disponim dy drejtime shkollore:Shkolla e mesme (Hauptschule)/ Shkolla e re e mesme NMS ose shkolla e lart pr arsim t prg-jithshm (AHS).

    Shkolla e mesme/Shkolla e re e mesmeZgjat 4 vjet, shpesh nga mosha 10 deri 14 vjeare

    N Linz, pr shkolln e re t mesme (m hert shkolla e mesme), ekziston zgjidhje e lir e shkolls. Shkolla e re e mesme sht shkoll e prbashkt e obligueshme pr 10 deri 14 vjeart, e cila sht e hapur pr t gjith nxnsit, pas mbarrimit t klass s 4 t shkolls fillore.Msimi n shkollat e reja t mesme zhvillohet sipas planit msimor t gjimnazit, dhe mund t orga-nizohet si shkoll gjat tr dits. Numri mesatar i nxnsve n klas sillet rreth 25. N shkolln e re t mesme ka katr drejtime priotare:

    - Gjuht-humaniteti-shkencat shpirtrore

    - Shkencat natyrore-matematikore

    - Ekonomike-konsumi

    - Muzika-kreativiteti

    Format e veanta ofrohen me sportin ose muzikn si prioritet.

    N kuptimin e shmangies s ndarjes s hershme t fmijve n kriteriume t ndryshme t arsimit, sh-kolla e re e mesme ka pr qllim q t gjith fmijve tu ofroj arsim themelor dhe/ose t thellsishm. Msimi i thellsishm, sht i mundur n lndn e gjermanishtes, matematik dhe nj gjuh moderne (sipas rregullit anglisht). N dftes ose mesazhin shkollor, nga klasa e 7 t, evidentohet se msimi n lndn prkatse sht absolvu si themelor ose si i thellsishm, n t ciln lnd nxnsit msohen s bashku, e jo t ndar sipas rezultateve t prcaktuara (t arritura). Prve dftess, n fund t vitit shkollor do nxnsi/sje i jepet nj prshkrim i kompetencave, ku prshkruhen aftsit kryesore t nxnses/it. Nxnsit/et prkrahen individualisht prmes formimit t grupeve n afat kohor, formimit t kurseve pr prkrahje dhe msimit nga grupi i msuesve (Teamteaching).

    Prfundimi i suksesshm, ia mundson nxses/it - mvarsisht nga niveli i arritur n msim t vazhdoj shkollimin n nj shkoll t mesme. Mundsit e kalimit n shkoll t mesme mvaren nga rrezultatet e arritura. Nse nuk e arrin suksesin e nevojshm pr kalim n shkoll m t lart, nxnsi/ja mund t jap provim pranues.

  • 42 MIR SE VINI N LINZ

    SHKOLLIMI N LINZ SHKOLLIMI N LINZ4Me prfundimin e suksesshm t Shkolls s re t mesme, mund t vizitohen kto shkolla t mtutjeshme:

    - Shkolla e mesme pr arsim t prgjithshm

    - Shkolla e lart pr aftsim profesional

    - Shkolla e mesme profesionale

    - Shkolla e obligueshme profesionale (Shkolla profesionale)

    - Shkolla Politeknike

    Mundsit e prmbushjes s detyrimit shkollor pas klass s tetPas vitit t tet shkollor, duhet t gjeni nj shkoll tjetr pr ta plotsuararsimin e detyruar.Nga kjo varet se cilin drejtim do t zgjidhni. Me rndsi sht q pr shkollimin e mtejshm ta bni zgjidh-jen e drejt. Vendimi duhet t jet me koh, dhe i menduar mir. Gati se t gjitha shkollat organizojn Ditt e dyerve t hapura ose edhe Schnuppertage. Me kto organizime ju jepet mundsia juve dhe prindrve tuaj pr ofertat e mundshme, informatat pr kushtet e pranimit, planet msimore dhe mundsit e profesionit.

    Pr klasn e 9 mund t zgjidhni si vijon.

    Shkolla politeknike(PTS) zgjat 1 vjet. Me vijimin e ksaj shkolle n klasn e 9 plotsohet arsimi i detyruar.

    Klasa e pare e nj shkolle pr ngritje profesionale (Shkolla e mesme profesionaleBMSoseShkolla e lart profesionaleBHS)

    Klasa e pest e shkolls pr arsim t lart t prgjithshm AHS

    Shkolla pr arsim special (Sonderschule)Zgjat 8 ose 9 vjet

    Pr femijt me nevoja t veanta pedagogjike ka lloje t ndryshme t shkollave pr arsim special si dhe mundsit pr prkujdesje integruese.Sqarim: Mungesa n njohjen e gjuhs Gjermane nuk sht shkak pr prkrahje specialepedagogjike. Vetm ato nxns te t cilt ka nevoj pr masa speciale pedagogjike duhet t vizitojn shkolln pr arsim special (Sonderschhule).

  • MIR SE VINI N LINZ 43

    SHKOLLIMI N LINZ 4Informata pr shkollat i detyruar e: Schule und Sport Linz Pfarrgasse 7, 4041 Linz Tel.: 0732-7070-0 [email protected]

    Bezirksschulrat Linz Stadt Drejtoria Arsimore, p.sh. problemet n procesin e msimit Pfarrgasse 7, 4020 Linz Tel.: 0732-7070 [email protected]

    Schulpsychologische Beratungsstelle Linz-Stadt Psikologu i shkolls sht pergjegjs pr t gjitha shtjet n shkoll sa i prket kshillimit psikologjik, trajnimit dhe shoqrimit . sht vendi pr kontakt t par pr problemet shkollore dhe pyetjet q kan personat e prekur nga ktoshtje (p.sh. prindt, nxnsit/set, drejtort, arsimtart, inspektort shkollor). Psikologt shkollor jan ekspert pr kshillim psikologjik dhe kshilla pr krkuesit e kshillave. Kjo ofert sht pa pages dhe sekret.

    Schulpsychologische Beratungsstelle Linz-Stadt Sonnensteinstrae 20, 4040 Linz Duhet t caktoni orar n tel.: 0732-7071-2291 [email protected] www.lsr-ooe.gv.at/schulpsychologie

    http://www.lsr-ooe.gv.at/schulpsychologie

  • 44 MIR SE VINI N LINZ

    SHKOLLIMI N LINZ SHKOLLIMI N LINZ4arsimi pas shkollimit t detyruar

    Msimi i profesionit (Lehre)Zgjat 2 deri 4 vjet

    Msimi i profesionit sht nj msim praktik n profesion, pas prmbushjes s shkollimit t prg-jithshem t detyruar (kryerja e 9 klasave). Te modeli Lehre und Maturabhet pregatitja pr provimin e pjekuris profesionale (Matura) gjat msimit t profesionit.

    Informatat:Berufsinformationszentren n Wirtschaftskammer (Qendrat pr informim n Dhomn Ekonomike), Zyra e Puns (AMS), n internet n adresn www.bic.at, www.lehrvertrag.at, www.frag-jimmy.at ose http://ooe.arbeiterkammer.at/beratung/bildung/lehrausbildung/Lehre_mir_Matura.htmlEnti Austriak i Punsimit ka gjithashtu nj baz t gjr t dhnash pr ato q krkojn vende pune pr nxns www.ams.or.at/lehrstellenNj list t profesioneve q mund t msohen mund ta gjeni n adresn: www.berufslexikon.at/lehre

    Shkolla e lart pr arsim t prgjithshm (aHS)Zgjat 8 vjet

    Shkolla e lart pr arsim t prgjithshm (AHS) sht 8 vjet. Fmijt mund t regjistrohen menjher pas shkolls fillore, ose suksesit t mir shkollor gjat 4 viteve n shkoll t mesme / Neue Mittel-schule mund t kalojn n AHS. Pas mbarimit t klass s 4 mund t vijohet nj shkoll e mesme ose e lart profesionale. Kjo perfundon me provim t pjekuris (Matura), pastaj mund t vijohet msimi n Universitet, Kolegj ose Institut t Lart Profesional.

    Shkollat e mesme pr ngritje profesionale(bMHS)N shkollat e mesme pr ngritje profesionale (ose shkoll profesionale) ofrohet kualifikim n profesion dhe njohuri e prgjithshme. Ajo zgjat 3 ose 4 vjet dhe mbaron me provim prfundimtar. Kualifikimi i mtejshm mund t bht p.sh. prmes provimit pr pjekuri profesionale ose arsimim t mtejshm. Mtutje ekzistojn shkolla profesionale nj ose dy vjeare.N nj shkoll t lart profesionale ofrohet kualifikimi i lart n profesion dhe thellohen njohurit e prgjithshme. Ajo zgjat 5 vjet dhe mbaron me provim diplome t pjekuris. Me kte arrihet mundsia pr regjistrim n nj shkoll t prgjithshme t lart, si dhe mvarrsisht nga lloji i arsimimit ku-alifikim t caktuar n profesion (Kualifikim t dyfisht).

    N Austri ekzistojn kto drejtime t shkollimit:

    - Shkollat teknike, ekonomike dhe t artit

    - Shkolla tregtare

    - Shkollat pr profesione ekonomike

    - Shkollat pr mod dhe veshje

    - Shkollat pr turizm

    http://www.bic.athttp://www.lehrvertrag.athttp://www.frag-jimmy.athttp://ooe.arbeiterkammer.at/beratung/bildung/lehrausbildung/Lehre_mir_Matura.htmlhttp://www.ams.or.at/lehrstellenhttp://www.berufslexikon.at/lehre

  • MIR SE VINI N LINZ 45

    SHKOLLIMI N LINZ 4 - Shkollat pr profesione sociale

    - Shkollat pr bujqsi dhe pylltari

    - Instuticione pr pedagogjikn e msimdhnies

    - Instuticionet pr pedagogji sociale

    Informatat mund ti merni n: http://www.bmukk.gv.at/schulen/bw/bbs/bmhs_uebersicht.xml

    Ngitja e arsimit profesional Zgjat 3 vjet

    Me absolvimin, e s paku, nj shkolle t mesme trevjeare, prmes kurseve mund t arrihet n matur dhe diplomim. Pr absolventt/tet e disa shkollave katrvjeare ka edhe forma prkatse t kolegjeve speciale.

    Informatat e arsimit pas arsimit t detyruarInformatat e prgjithshme pr shkollim te Ministris s Arsimit , Artit dhe Kulturs (Bundesministerium fr Unterricht, Kunst und Kultur) sht vendi i par pr informata dhe kshillime pr shtjet dhe problemet n lidhje me temn shkolla si dhe n vijimin e shkolls dhe arsimit prmes [email protected] ose prmes telefonit 0810 / 20 52 20 (me tarif lokale n krejt Austrin). Informata t mtutjeshme gjenden n adresn www.berufsbildendeschulen.at ose n qendrat e shrbimitpr shkollim t Bordit t Krahins.(Landit) pr shkollim.Tel.: 0732-7071-1051, [email protected]

    Mnyra e dyt pr diplomim

    Kush nuk e mbaron shkolln ose aftsimin personal, ka mundsi q ta mbaroj si shkollimin e mesm ose arsiminprofesional por edhe maturn ta bj m von. Ofertat e shumta t shkollave t nats, sidomos pr t punsuarit ofrojn mundsi pr shkollim individual t mtejshm.Informatat: www.linz.at Brgerservice Service A-Z Bildung-Schule

    Kryerja e shkolls s mesme: N form t provimit ekstern ka mundsi ta kryeni shkolln e mesme. N do qark administrativ (Bezirk), ka nj shkoll q funksionon si vend pr provime. Zyra e puns (AMS) ofron gjithnj mundsi q n institutet e ndryshme, prmes kurseve t kryhet shkolla e mesme.

    http://www.bmukk.gv.at/schulen/bw/bbs/bmhs_uebersicht.xmlhttp://mailto:[email protected]://mailto:[email protected]://www.berufsbildendeschulen.athttp://portal.linz.gv.at/Serviceguide/viewChapter.html?chapterid=121383

  • 46 MIR SE VINI N LINZ

    SHKOLLIMI N LINZ SHKOLLIMI N LINZ4Mesimi i profesionit: Personat pa shkollim n profesion, mund ta kryejn shkollimin,

    nse i kan t mbushur 18 vjet, dhe i plotsojn kushtet n aftsi dhe dije pr shkollim n profesion dhe kt e kan arrijn n forma t tjera.

    nse s paku, gjysmn e kohs s nevojshme pr shkollim e kan prfunduar, por nuk kan mundsi t lidhin kontrat pr msim t mtejshm n profesion..

    Informata m t hollsishme mund t merrni n Zyrn e Stazhierve n Dhomn e Ekonomis Lehrlingsstelle der Wirtschaftskammer O.

    Provimi i aftsimit n profesion: Provimimi i aftsimit n profesion, sht krahas AHS- dhe BHS-me provim t pjekuris n Austri, sht mundsia e tret pr ta br maturn.

    Provimi pr t drejt studimi: Ky provim mundson studimin n nj drejtim t caktuar n Universitet, Kolegj ose Institut t lart profesional. Ky vlen vetm pr nj drejtim t caktuar studimi ose pr deg t prafrta, dhe nuk sht i njehsuarpr shkoll t lart t prgjithshme.Informatata n: www.erwachsenenbildung.at

    START -Burs studimi ( pr fillestar)Prej shtatori 2013 edhe n Austri t Eprme ekziston Burs pr fillestar (START-Stipendium). START ju jep Bursa nxnsve t angazhuar migrant, t cilt i kan kushtet e dobta financiare.Qllimi sht q ktyre t rinjve migrant t ju ofrohet mundsia pr t mbaruar shkollim t lart dhe kshtu tu ofrohet shansa pr nj Integrim t suksesshm. Bursistt kan nj funksion si shembull i mir dhe motivim pr t tjert.Ata tregojn me shembullin e vet, se n Austri , me pun dhe angazhim mund t arrijn qllimet e tyre. Nga ana tjetr edhe shoqria prfiton nga potenciali interkulturor i ktyre t rinjve.START-Obersterreich sht nj projekt q realizohet nga Raiffeisenlandesbank Obersterreich AG, e cila s bashku me Qeverin e Austris s Eprme(Land O) dhe partnerttjer.Sekretariati Shtetror pr Integrim e ka marr prkujdesjen dhe Bundesministeriumi pr pun t Brendshme e prkrah START-in n nivel Austriak.Bursat financohen prmes Sponzorimeve nga Firmat, personat privat, organizatat kreative, ose me ndihmat q vijn nga grupet e interesit. Nj her, gjat vitit shkollor (gjithmon n pranver) u drgohen dokumentet pr konkurs t gjith shkollave me matur n Austri t Eprme.Koha m optimale pr konkurs, tre vjet para maturs.Pr do vit n kt program pranohen rreth dhjet t rinj, oferta e rradhs sht n pranver 2014.

    http://www.erwachsenenbildung.at

  • MIR SE VINI N LINZ 47

    SHKOLLIMI N LINZ 4Financohen nxnsit pa marr parasyshnacionalitetindhe statusin e qndrimit t nxnsve, t cilt,

    Vizitojnshkallnelarttnjshkolltlarttprgjithshme,oseshkolltlart/tmesme pr ngritje profesionale, shkoll t nats ose Modelin arsimim me matur dhe e kan qllimin q t maturojn, Vetosenjeniprejprindvegjuhngjermanenukekagjuhamtare, Angazhohennaspektshoqrord.m.th.social, kanrezultatetmiranshkoll,dhe nukkanprkrahjetmjaftueshmefinanciareosepersonalengaprindritetyre.

    T rinjt, prmes burss START-Stipendium e fitojn kte prkrahje:

    100Euronmuaj,thollaprblerjedheaktiviteteshkollore (p.sh. material pr msim, msim plotsues t nevojshm, shpenzime pr kultur) derin700Eurothollaplotsueseprvitshkollor(p.sh.ekskurzionmeklasn,msim plotsues) njpajisjethemelorekompjuterike(Laptop,Printermultifunksional) njtakimvjetortbursistvennivelaustriak dyseminarearsimorenfundjav njprogramtzgjeruartWorkshop-eveekskurzione Seminaretposamedhekshillimeprmundsitestudimitdheorientimitprofesional Kshillimedheprkrahjendividuale

    T gjitha informatat pr bursnSTART-Stipendienprogramm mund ti gjeni n www.start-stipendium.at.

    arsimi pas maturs

    Pas maturs ekzistojn mundsi t shumta pr arsimim t mtejshm.

    KolegjetZgjat 2 ose me pun 3 vjet

    Kolegjet i kan gati se t gjitha drejtimet pr shkollim professional. Ato u mundsojn maturantve, n afat t shkurtr arsimin profesional. Arrihet i njejti prfundim sikurse me arsimin 5 vjear n shkoll t lart (Provimi i diploms).

    Informatat: www.bmukk.gv.at

    Shkolla e Lart PedagogjikeZgjat 3 vjet (6Semestra

    Shkollat e Larta Pedagogjike ofrojn nj arsimim t lart (Akademik) n fushat pedagogjike (Shkollimi pr msues/e)

    Informatat: www.abc.berufsbildendeschulen.at

    http://www.bmukk.gv.athttp://www.abc.berufsbildendeschulen.at

  • 48 MIR SE VINI N LINZ

    SHKOLLIMI N LINZ SHKOLLIMI N LINZ4N Linz ka 2 shkolla t larta pedagojike:

    Pdagogische Hochschule Obersterreich Kaplanhofstrae 40, 4020 Linz Tel.: 0732-7470-0 [email protected] www.ph-ooe.at

    Private Pdagogische Hochschule der Dizese Linz Salesianumweg 3, 4020 Linz Tel.: 0732-77 26 66 [email protected] www.phdl.at

    Studimi n kolegjStudime Bachelor: 6 semestra Diplomim: Bachelor / Studime Master: 2 deri 4 semestra, Diplomim Master

    Diplomimi ne studimin Master mundson studimin pr Doktoratur n nj universitet:Informata dhe detaje tjera mund t gjeni n: www.fhr.ac.at

    Fachhochschule Obersterreich, Campus LinzKolegji i Austris s Eprme n Linz ofron mundsi studimi n shndetsi dhe n lmit sociale. Studime-Bachelor jan teknika e mjeksis, pr Pun Sociale dhe Administrata dhe menaxhim Social. Studime-Master jan Teknika e Mjeksis, Services of General Interest dhe Puna Sociale dhe Management for Health Professionals drejtimi kryesor menaxhimi i spitaleve

    FH O Studienbetriebs GmbH Fakultt fr Gesundheit/Soziales Garnisonstrae 21, 4020 Linz Tel.: 0732-2008-0 [email protected] www.fh-ooe.at/campus-linz

    Kolegji pr profesionet n shndetsiKy kolegj ofron shtat drejtimet Bachelor dhe Master pr profesione n shndetsi n Austrin e Eprme n Linz, Steyr dhe Wels.Shkollimi pr profesionet n shndetsi jan t pranuara n nivel internacional.

    Studimet Bachelor:

    - Analitika e biomedicins - Dietologjia - Ergoterapia - Mamia - Logopedia - Fizioterapia - Teknologjia e Radiologjis

    http://www.ph-ooe.athttp://www.phdl.athttp://www.fhr.ac.athttp://www.fh-ooe.at/campus-linz

  • MIR SE VINI N LINZ 49

    SHKOLLIMI N LINZ 4Studimet Master:

    - Management for Health Professionals drejtimi kryesor menaxhimi i spitaleve Studimi Master

    - Didaktika e lart pr profesionet n shndetsi

    FH Gesundheitsberufe O GmbH Semmelweisstrae 34/D3, 4020 Linz Tel.: 050-344-20000 www.fh-gesundheitsberufe.at

    Universitetet n LinzN Linz mund t studjohet n 4 Universitete.N shkollat e larta sht i mundur studimi pr Bachelor, Master, Diplom dhe Doktoratur.

    Johannes Kepler Universitt (JKU) JKU disponon me nj Fakultet t Drejtsis, Ekonomis dhe ekonomis sociale si dhe Fakultetit teknik dhe i Shkencave Natyrore. Fakulteti i Mjeksis n Linz sht n plan.

    Altenberger Strae 69, 4040 Linz Tel.: 0732-2468-0 www.jku.at Ndhim pr studentt dhe kshillimi n: Tel.: 0732-2468-1381 ose -1311

    Universiteti pr Art dhe Dizajn Industrial (Universitt fr knstlerische und industrielle Gestaltung) Universiteti i Artit disponon kto institute: Bildende Kunst und Kulturwissenschaften, Kunst und Gestaltung, Medien, Raum und Design. Mbi nj baz t shklqyeshme profesionale n kto drejtime,Universiteti i Artit parasegjithash ofron nj ur lidhse n mes fushs s Arkitekturs, Dizajnit, planifikimit hapsinor n qytet , Ekologjis e t Mediave.

    Hauptplatz 8, 4010 Linz Tel.: 0732-7898-0 www.ufg.ac.at

    Anton Bruckner Privatuniversitt N UniversitetinBrukner studentt studjojn muzik, aktrim dhe vallzim.

    Wildbergstrae 18, 4040 Linz Tel.: 0732-70 10 00-0 www.bruckneruni.at

    Katholisch-Theologische Privatuniversitt Linz Univerziteti privat Katolik-Teologjik ka Fakultetin katolik-teologjik dhe Institutin pr shkencn e Artit dhe Filozofi.

    Bethlehemstrae 20, 4020 Linz Tel.: 0732-78 42 93 www.ktu-linz.ac.at

    http://www.fh-gesundheitsberufe.athttp://www.jku.athttp://www.ufg.ac.athttp://www.bruckneruni.athttp://www.ktu-linz.ac.at

  • 50 MIR SE VINI N LINZ

    SHKOLLIMI N LINZ SHKOLLIMI N LINZ4Institucione tjera

    LIMAK Austrian Business School LIMAK, si Business School, e Universitetit Johannes Kepler, sht i njohur n fushn e shkollimit t personaliteteve udhheqse.

    Bergschllgasse 1, 4020 Linz Tel.: 0732-66 99 44-0 [email protected] www.limak.at

    Qendra pr shkollim n medicin n AKhLinz Qendra pr shkollim medicinal ofron shkollime n degn e shndetsis dhe t prkujdesjes: Akademi t ndryshme, shkollim n shndetsi dhe prkujdesje ndaj t smurve, shkollimi special, ndihm n prkujdesje (Pflege), prkujdesja profesionale t pleqve dhe ndihm sanitare.

    Paula-Scherleitner-Weg 3, 4021 Linz Tel.: 0732-7806 [email protected] www.linz.at/akh/medaz.asp

    Nostrifikimi, pranimi i diplomave dhe shkollimi jasht vendit

    Nse ju, n vendlindjen tuaj keni filluar shkollimin ose e keni kryer ate, keni mundsi q t bni krkes pr njohjen ose nostrifikimin e shkollimit ose t diploms. Ju mund t vzhdoni shkollimin, t studjoni ose t punsoheni n profesion.

    Nostrifikimi:N baz t programeveaustriake t arsimit, diploma mundet (nse plotsohen parakushtet) t njehso-het edhe nga nj shtet tjetr. Me kte i fitoni ju t gjitha t drejtat si me diplomn austriake p.sh. e drejta pr studim. Nse ndonj lnd nuk keni dshmi t mjaftueshme, ather duhet t jepni provime plotsuese (provime t nostrifikimit). N disa raste krkohet q diploma t vrtetohet nga institucionet q e kan dhn diplomn jasht vendit. Instituti prgjegjs sht Minisria e Arsiit, Artit dhe Kulturs.

    Informatat: www.berufsanerkennung.atASTZyra pr personat q jan t kualifikuar jasht vendit (Austris) http://www.migrare.at/cms1/index.php/angbote-kompetenzzentrum/ast-anlaufstelle

    Ekuivalenca:Edhe shkollimet n profesion si p.sh. shkollimi n profesion ose provimet pr mjeshtr n nj profesion mund t pranohen n Austri. N kt rast flitet pr ekuivalence (caktimi i vlers s njejt). Instituti prgjegjs sht Ministriapr Ekonomin, Familjen dhe Rinin.Informatat: www.bmwfj.gv.at

    http://www.limak.athttp://www.linz.at/akh/medaz.asphttp://www.berufsanerkennung.athttp://www.migrare.at/cms1/index.php/angbote-kompetenzzentrum/ast-anlaufstelle

  • MIR SE VINI N LINZ 51

    SHKOLLIMI N LINZ 4Arsimi it rriturvePartner t rndsishm, n aftsim dhe ngritje t mtejme profesionale jan Volkschochschule VHS n Wissensturm, qendra pr arsim MED n AKh Linz, Wirtschaftsfrderungsinstitut (Instituti pr Zhvillim Ekonomik) WIFI dhe Berufsfrderungsinstitut (Instituti pr ngritje profesionale) bfi, BBRZ.

    Ndihma financiare pr arsimin e t rriturve Bonusi pr arsim i AK t Austris s Eperm N kuadr t AK-Plus-Bildungsprogram i ods s puntorve (AK) u ndihmon antarve t vet t kualifikohen n profesione kye si p.sh. EDV, gjuh t huaja, kontabilitet, etj. Kryerja e shkolls s mesme ose kurse integruese sht rruga e dyt e arsimimit. Pr kurse dhe organizime t institutit pr ngritje profesionale n Austri t Eprme (bfi) dhe shkolls pr t rritur t Austris s Eprme dhe t Linzit, anetart e Dhoms s Puntorv AK, me kartn e antarsis kannj ofert.Prve ksaj eku i kulifikimit tAK- (Bildungsbonus) vlen pr AK-Plus-Bildungsprogramm-in.

    Arbeiterkammer Volksgartenstrae 40, 4020 Linz Tel.: 050-6906 Informatat dhe n kurs n Hotline 050-6906-555 www.ooe.arbeiterkammer.at Informatapr kartn e antarsis mund t merrni n kt numr: Tel.: 050-6906, [email protected]

    Konto e arsimit e Austris s Eprme Masat e arsimit q i shrbejn aftsimit t mtejm profesional ose rikualifikimit, nn parakushte t caktuara, ndihmohen prmes Obersterreichische Bildungskonto

    Amt der Obersterreichischen Landesregierung Integrimi, shkollimi dhe shoqria Bahnhofplatz 1, 4021 Linz Tel.: 0732-7720-14 900 [email protected]

    Kushndihmohet? Puntoreve dhe puntorve, pra personave q jan n mardhnje pune Personave q kan pages pr prkujdesjen e fmijve, personave n karenz dhe n kompensim javor Atyre q rikthehen pas pushimit t prkujdesjes s