misja otwartość

Dostp do informacji i transparentno dziaa Sejmu RP na tle zaoe midzynarodowej Deklaracji w sprawie otwartoci parlamentu 1

2Dostp do informacji i transparentno dziaa Sejmu RP na tle zaoe

midzynarodowej Deklaracji w sprawie otwartoci parlamentu

Dostp do informacji i transparentno dziaa Sejmu RP na tle zaoe midzynarodowej Deklaracji w sprawie otwartoci parlamentu

Warszawa, 2013


Autorzy:Fundacja ePastwoMagdalena SiwanowiczJakub Grnicki

Stowarzyszenie 61 / MamPrawoWiedziec.plMaja RzepliskaAnna cisowska

Wsppraca: Elbieta Morawska, Ra Rzepliska, Dominika Ewertowska

Opracowanie graficzne:Fundacja ePastwoArkadiusz Sodon



Deklaracja w sprawie otwartoci parlamentu

Stowarzyszenie 61/ MamPrawoWiedzie.pl Fundacja ePastwo

Deklaracja w sprawie Otwartoci Parlamentu to 44 postulaty

dotyczce promowania kultury otwartoci, zapewnienia

przejrzystoci informacji parlamentarnych, uatwienia dostpu

do informacji parlamentarnych iumoliwienia ich elektronicznej

publikacji.

Stowarzyszenie 61 stawia sobie za cel budowanie oglnodostpnego systemu obiektywnej

informacji o politykach. Od 2005 roku tworzymy

serwis MamPrawoWiedziec.pl.

Fundacja ePastwo wykorzystuje nowe

technologie w celu otwierania nowych zbiorw

danych i budowania prostych oraz uytecznych

inicjatyw i serwisw obywatelskich.


Spis treci

Wstp

Czego dotyczy Deklaracja wsprawie otwartoci parlamentu?

Monitoring otwartoci Sejmu RP i polskiego systemu prawnego na tle wybranych postulatw Deklaracji

Wnioski

Dziaania na rzecz otwartoci Sejmu RP

Historia Deklaracji w sprawie otwartoci parlamentu

6

8

10

28

30

33



Postpujca informatyzacja wymusza otwieranie zasobw danych publicznych i udoskonalanie stron

internetowych instytucji. Tendencja jest charakterystyczna nie tylko dla Polski: idea open gov rozwija si od kilku lat na caym wiecie. Wpyw na zmiany maj: przeksztacajce si nawyki obywateli

w korzystaniu z informacji pochodzcych z administracji oraz wewntrzne instrukcje otwierajce

instytucje na zewntrz.

W 2012 roku organizacje z kilkunastu krajw, zajmujce si rzecznictwem dostpu do informacji

publicznej sformuoway Deklaracj w sprawie otwartoci parlamentu. Ze strony Polski nad

dokumentem pracoway Fundacja ePastwo oraz Stowarzyszenie 61/MamPrawoWiedziec.pl, tekst

konsultowao rwnie Obywatelskie Forum Legislacji. Z procesem pracy nad Deklaracj mona

zapozna si na stronie OpeningParliament.org.

Celem Deklaracji jest stworzenie podstawy do dialogu pomidzy parlamentami i organizacjami je

monitorujcymi, i w wyniku podjtych przez obie strony prac, zwikszenie otwartoci i przejrzystoci

poszczeglnych parlamentw narodowych. Dokument nie powsta wycznie po to, by za jego

porednictwem przekaza jaki apel, ale po to, by okreli pole na jakim parlamenty, organizacje

je monitorujce i obywatele mog rozpocz wspprac. Deklaracja w wyczerpujcy sposb zbiera

uwagi na temat otwartoci parlamentu i moe sta si punktem wyjcia do debaty publicznej. Jej

zapisy mog stanowi propozycje do zmian w przepisach prawnych.

Deklaracja w sprawie otwartoci parlamentu w polskim systemie prawnym nie stanowi rda

powszechnie obowizujcego prawa i ma charakter dokumentu nieformalnego. Oznacza to, e to, czy

polski parlament bdzie bra pod uwag postulaty Deklaracji bdzie zaleao od dobrej woli parlamentu.

Sygnatariusze Deklaracji okrelili cztery gwne obszary, w ramach ktrych chc pracowa: promowanie

kultury otwartoci, zapewnienie przejrzystoci informacji, uatwianie dostpu do informacji oraz

umoliwienie ich elektronicznej publikacji. W ramach obszarw wyrnili 44 postulaty otwartoci

parlamentu.

Ju po wstpnym zapoznaniu si z treci Deklaracji mona zauway, polski parlament, a zwaszcza

Sejm naley do wzgldnie otwartych oraz, e udostpnia wiele informacji na temat swojej pracy,

a przepisy prawne obowizujce w Polsce pozwalaj na realizacj wikszoci zaoe deklaracji i nie

potrzebuj zasadniczych zmian. W dokonaniu faktycznej weryfikacji otwartoci parlamentu pozwala

zestawienie postulatw zawartych w Deklaracji oraz porwnanie ich ze sposobem udostpniania

informacji przez parlament. Z zestawienia wynika konieczno wprowadzenia pozornie drobnych, ale

Wstp


istotnych z punktu obywatela poszukujcego informacji zmian w sposobie udostpniania informacji

na stronach Sejmu RP.

W niniejszym dokumencie przedstawiamy zaoenia czci Deklaracji oraz wyniki monitoringu

otwartoci niszej izby parlamentu, polskiego Sejmu RP przeprowadzone na jej podstawie. Pod uwag

wzilimy dwa z czterech obszarw Deklaracji, ktre naszym zdaniem jednoznacznie wskazuj cele

otwartoci parlamentu. Przeanalizowalimy 14 postulatw dotyczcych zapewniania przejrzystoci, ktre

wskazuj jakie dane parlamenty powinny udostpnia oraz 10 postulatw dotyczcych elektronicznej

publikacji, mwice o formie udostpniania danych. Dla kadego z wybranych 24 postulatw

przeprowadzilimy monitoring stron internetowych Sejmu RP oraz Kancelarii Sejmu RP, a take przegld

obowizujcych aktw prawnych. W opracowaniu korzystalimy rwnie z dowiadczenia zespow

serwisu MamPrawoWiedziec.pl oraz Fundacji ePastwo w zakresie pracy z danymi uzyskiwanymi

od administracji publicznej.



Czego dotyczy Deklaracja wsprawie otwartoci parlamentu?Promowanie kultury otwartoci

Dane gromadzone i wytwarzane przez parlament s informacjami publicznymi, a obywatele powinni

mie moliwo ich ponownego wykorzystania oraz udostpniania. Ewentualne wyjtki, w ktrych te

uprawnienia zostayby ograniczone naleaoby precyzyjnie wskaza w aktach powszechnie obowizujcego

prawa. Parlament powinien promowa kultur otwartoci poprzez umoliwianie monitorowania jego

dziaa oraz wyposay obywateli w mechanizmy prawne, ktre gwarantowayby realizacj prawa

dostpu do informacji publicznej. Powinien take sam zabiega o respektowanie uprawnie obywateli

urzeczywistniajcych kultur otwartoci i wykorzystywa w tym celu swoj funkcj kontroln.

Zapewnianie przejrzystoci informacji parlamentarnych

Parlament ma obowizek ustalenia zasad gwarantujcych publikacj gromadzonych i wytwarzanych

przez niego danych, a take ich systematyczn aktualizacj. W skad danych wchodz informacje o roli

i funkcji parlamentu oraz dane, ktre powstaj w toku procesu legislacyjnego: teksty projektw ustaw,

rejestr gosowa, kalendarz prac parlamentu, zapisy posiedze plenarnych i posiedze komisji, a take

informacje archiwalne. Naley zaznaczy, e zakres tych informacji powinien na zawsze pozosta

katalogiem otwartym.

Parlament, nie ograniczajc si jedynie do udzielania informacji zwizanych z procesem legislacyjnym,

powinien podawa do publicznej wiadomoci dane o sposobie zarzdzania i administrowania,

o pracownikach jego kancelarii i swoim budecie. Parlament powinien rwnie udostpnia obywatelom

informacje na temat parlamentarzystw, ich dowiadczeniu, aktywnoci, publikowa ich owiadczenia

majtkowe oraz dane kontaktowe do ich biur.

Wymienione informacje pozwalaj organizacjom na skuteczny monitoring sprawowania mandatw

przez parlamentarzystw, a obywatelom daj szans na wyrobienie opinii o posach i senatorach na

podstawie konkretnych, porwnywalnych danych.


Uatwianie dostpu do informacji parlamentarnych

Parlament ma obowizek zapewnienia obywatelom szerokiego dostpu do informacji o swojej pracy

poprzez bezporedni obserwacj, pras, radio oraz transmisje on-line. Ewentualne ograniczenia

dostpu mog zosta zastosowane ze wzgldw bezpieczestwa lub np. ograniczenia przestrzeni

(w przypadku obserwacji obrad). Dostp mediw i obserwatorw powinien by jasno uregulowany

i podany do publicznej wiadomoci. Dane dotyczce parlamentu powinny by bezpatnie udostpniane

w oficjalnych i roboczych jzykach danego pastwa. Istotne jest take publikowanie podsumowa

prac parlamentarnych, napisanych w sposb prosty i zrozumiay dla przecitnego czytelnika.

Elektroniczna publikacja informacji parlamentarnych

Informacje powinny by dostpne on-line w otwartych i ustrukturyzowanych formatach, co pozwala

obywatelom na analiz i ponowne wykorzystanie tych informacji przy uyciu narzdzi technologicznych.

Udostpniane dane powinny by powizane z informacjami pokrewnymi, atwo przeszukiwalne oraz

dostpne do pobierania w formie katalogw danych. Biura parlamentarne powinny stosowa otwarte

formaty wymiany danych i bezpatne oprogramowanie, z publicznie dostpnym kodem rdowym.

Do obowizkw parlamentu nale rwnie: zapewnienie technologicznej uytecznoci dostarczanych

informacji oraz zagwarantowanie prywatnoci osb z nich korzystajcych.



Monitoring otwartoci Sejmu RP i polskiego systemu prawnego na tle wybranych postulatw DeklaracjiPostulat nr 13

Przyjmowanie zasad regulujcych przejrzysto

Parlament powinien uchwali zasady zapewniajce dalsze rozpowszechnianie informacji

parlamentarnych. Zasady te powinny dotyczy te formatw, w ktrych informacje s upubliczniane.

Aby umoliwi korzystanie z postpu technologicznego i rozwijajcych si dobrych praktyk, zasady

regulujce przejrzysto parlamentu powinny by publicznie dostpne oraz powinny okrela

sposb ich aktualizowania. W przypadkach, gdy parlament nie dysponuje wystarczajcymi

zasobami, aby publikowa wyczerpujce dane parlamentarne, powinien rozwija wspprac ze

spoeczestwem obywatelskim, aby zapewni szeroki publiczny dostp do informacji.

Prawo do uzyskiwania informacji o dziaalnoci organw wadzy publicznej oraz osb penicych

funkcje publiczne gwarantuje tre art. 61 Konstytucji RP. Konkretyzacj tych przepisw jest Ustawa

o dostpie do informacji publicznej, ktra prawo dostpu do informacji zapewnia kademu obywatelowi.

Tryb udzielania informacji publicznej w odniesieniu do Sejmu, zgodnie z art. 61 ust. 4 konstytucji,

okrela jego regulamin.

Zgodnie z Regulaminem Sejmu i Zarzdzeniem w sprawie udostpniania informacji publicznej

w Kancelarii Sejmu, informacja publiczna, ktra dotyczy Sejmu i jego organw jest udostpniana

poprzez ogaszanie dokumentw i innych informacji w Systemie Informacyjnym Sejmu na stronie

internetowej www.sejm.gov.pl.

Zgodnie z regulaminem informacja publiczna jest rwnie udostpniana w Informatorium Biblioteki

Sejmowej.

Informacj publiczn, ktra nie zostaa opublikowana na stronie www.sejm.gov.pl lub w Informatorium,

Sejm udostpnia na pisemny wniosek. Wniosek moe by przesany w formie elektronicznej, przy

uyciu Systemu Informacyjnego Sejmu.


Postulat nr 14

Udostpnianie informacji o roli i funkcjach parlamentu

Parlament powinien udostpnia informacje o swojej konstytucyjnej roli, strukturze, funkcjach

oraz wewntrznych i administracyjnych procedurach i wewntrznym przepywie informacji.

Informacje takie powinny dotyczy rwnie komisji parlamentarnych.

Sejm w szerokim zakresie udostpnia dane odnoszce si do jego roli i funkcji. Na stronie sejm.gov.pl zostaa umieszczona zakadka Poznaj Sejm, ktra jest swego rodzaju zaproszeniem do zgbienia

wiedzy o niszej izbie parlamentu.

Na stronie mona znale opis funkcji Sejmu (http://opis.sejm.gov.pl/pl/funkcjesejmu.php), w kontekcie

konstytucyjnej zasady trjpodziau wadzy. Strona zawiera take informacje o strukturze Sejmu, na

ktr skadaj si Marszaek, Prezydium, Konwent Seniorw oraz komisje sejmowe (http://opis.sejm.

gov.pl/pl/organysejmu.php#s1). Witryna parlamentarna dostarcza take informacji o aktualnych skadach

wymienionych organw. Co istotne, wszystkie zagadnienia s opisane w przystpny sposb. Brakuje

powizania midzy stronami opisujcymi struktur i funkcje penione przez poszczeglne organy,

a ich aktualnymi skadami.

Najwaniejszym aspektem wewntrznego przepywu informacji sejmowej jest przebieg procesu tworzenia

prawa. Proces legislacyjny jest opisany w zakadce Poznaj Sejm (http://opis.sejm.gov.pl/pl/procesustawodawczy.php)

, natomiast w witrynie Sejmu mona ledzi stan prac nad wybranym projektem (http://www.sejm.gov.

pl/Sejm7.nsf/proces.xsp). Przy kadym projekcie mona znale informacje o aktualnym stanie prac,

odbytych posiedzeniach komisji i posiedzeniach plenarnych, na ktrych odbyway si dyskusje nad

projektem oraz gosowanie nad przyjciem caoci projektu. Brakuje natomiast bezporedniego

odnonika do gosowa nad poszczeglnymi poprawkami zgoszonymi do projektu oraz linkowania

z debatami nad projektem. Aby do nich dotrze, uytkownik musi skorzysta z innych czci serwisu,

wyszukujc odpowiednie treci po datach, tytule projektu bd numerach druku lub gosowania.



Postulat nr 15

Udostpnianie informacji o parlamentarzystach

Parlament powinien zapewni obywatelom wyczerpujce i regularnie aktualizowane informacje

potwierdzajce kwalifikacje parlamentarzystw, ich przynaleno partyjn, role w parlamencie,

frekwencj, tosamo pracownikw oraz wszystkie inne informacje, ktr parlamentarzyci chc

poda o sobie i swoich kompetencjach. Dane kontaktowe do biur parlamentarzystw wparlamencie

i okrgach wyborczych powinny by aktualne i publicznie dostpne.

Na stronie Sejmu w zakadce Posowie prezentowani s poszczeglni przedstawiciele niszej izby

parlamentu. Znajdziemy tam informacje na temat okrgu i listy z jakiej dany pose zosta wybrany,

liczby oddanych na niego gosw, stau parlamentarnego oraz klubu, do jakiego dany pose naley.

Strona Sejmu nie podaje informacji o przynalenoci posw do partii (mona by czonkiem klubu,

nie bdc czonkiem partii). Ponadto moemy zapozna si z podstawowymi danymi biograficznymi

na temat posa: dat i miejscem urodzenia, wyksztaceniem, ukoczonymi szkoami i deklarowanym

zawodem. Cz posw deklaruje zawd zgodny z wyksztaceniem (np. Beata Bublewicz z PO

i Tomasz Kamiski z SLD deklaruj zawd socjolog, zgodnie z ukoczonym kierunkiem studiw),

inni zgodny z ostatnim wykonywanym zawodem (np. Artur Bramora RP optyk), jeszcze inni

(np. Anna Bakowska z SLD) pisz o sobie parlamentarzysta, lub pose na Sejm RP. Takie dane,

bez szczegowej biografii niewiele mwi o dowiadczeniu, a co za tym idzie kompetencjach posa. Przykadem moe tu by Anna Grodzka (RP), wiceprzewodniczca Komisji Kultury i rodkw Przekazu,

ktra ukoczya studia na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, a w rubryce zawd

wpisaa przedsibiorca. Jako wyborcy moemy wic by zdziwieni, e psycholog przedsibiorca

zasiada w prezydium komisji zajmujcej si kultur. Dopiero curriculum vitae posanki pokazuje, e

od lat jest zwizana z przemysem filmowym, jako producentka. Ten przykad pokazuje, jak wane s

nie tylko podstawowe informacje biograficzne, ale pene yciorysy parlamentarzystw.

Na stronie posa znajdziemy rwnie informacje o jego aktywnoci parlamentarnej: wystpienia na

posiedzeniach Sejmu, interpelacje, zapytania, pytania w sprawach biecych, owiadczenia, gosowania,

przynaleno do staych delegacji parlamentarnych i grup bilateralnych, przynaleno do komisji

i podkomisji, przynaleno do zespow parlamentarnych. Wszystkie pogrupowane s wedug dat

i opisane nazw ustawy, do ktrej dane wystpienie si odnosi lub tematem jakiego dotyczy interpelacja,

ktry jest fragmentem tekstu danej interpelacji. Wszystkie dane s tu logicznie podczepione i atwe

do znalezienia.

Ponadto, na podstronie posa znajdziemy take wykaz biur poselskich oraz wsppracownikw

parlamentarzysty (imi, nazwisko oraz informacja o wczeniejszych rdach dochodw), owiadczenia

majtkowe, rejestr korzyci oraz adres email. Dane adresowe dotyczce biur s aktualizowane co dwa


tygodnie przez Kancelari Sejmu, na podstawie dostarczanych przez posw informacji o ewentualnych

zmianach. To od pracy biur poselskich zaley wic ich aktualno na stronie.

Postulat nr 16

Udostpnianie informacji o pracownikach i administracji parlamentu

Parlament powinien udostpnia informacje o jego strukturze administracyjnej oraz strukturze

organizacyjnej pracownikw zarzdzajcych lub administrujcych procesami parlamentarnymi.

Dane kontaktowe do pracownikw odpowiedzialnych za udzielanie informacji powinny by

publicznie dostpne.

Na stronie internetowej Sejmu za prb realizacji powyszego postulatu moemy uzna miejsce,

w ktrym podane s telefoniczne dane kontaktowe do poszczeglnych podmiotw funkcjonujcych

w ramach sejmowej struktury organizacyjnej (http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/page/kontakts). Nazwiska

pracownikw wraz z kontaktem do nich, wskazano wycznie w przypadku Kierownictwa Kancelarii

Sejmu. Przy poszczeglnych Biurach Kancelarii Sejmu nie s wskazane nazwiska osb odpowiedzialnych

za kontakt z danym Biurem. Ponadto, ograniczono si wycznie do podania numerw telefonw.

Brakuje kontaktu mailowego do poszczeglnych Biur Kancelarii Sejmu.

Na oficjalnej stronie internetowej Kancelarii Sejmu zostaa zamieszczona jej struktura (http://www.

sejm.gov.pl/kancelaria/podstrony/struktura.htm) wraz z imiennym wskazaniem osb odpowiedzialnych

za dan jednostk i kontaktem telefonicznym, np. Biura Analiz Sejmowych (http://www.sejm.gov.pl/

kancelaria/podstrony/bas.htm). Nazwiska s podane wycznie w odniesieniu do pracownikw na szczeblu

dyrektorskim. Niestety nie podano adresw e-mail do poszczeglnych osb.

Postulat nr 17

Informowanie obywateli o kalendarzu prac parlamentu

Dokumentacja dotyczca planu prac parlamentu powinna by udostpniana publicznie izawiera

kalendarz posiedze, planowane gosowania, porzdek obrad, kalendarz wysucha publicznych

iprac komisji. Poza rzadkimi przypadkami wymagajcymi szybkiej cieki legislacyjnej, parlament

powinien podawa informacje z wyprzedzeniem pozwalajcym obywatelom i spoeczestwu

obywatelskiemu wczy si do dyskusji parlamentarzystw na temat rozwaanych spraw.

Na stronie gwnej Sejmu pojawia si kalendarz informujcy o pracach parlamentarzystw. Pozwala on



na wyszukiwanie konkretnych wydarze poprzez zaznaczenie zdarzenia, ktrym jestemy zainteresowani.

Wydarzenia mona filtrowa wedug posiedze Sejmu, posiedze komisji, posiedze podkomisji oraz

innych wydarze. Kalendarz prezentowany na stronie Sejmu jest uytecznym narzdziem i zdecydowanie

uatwia dotarcie do informacji o terminach zwizanych z yciem parlamentu.

Terminarz posiedze Sejmu jest dostpny i przedstawia plan posiedze na cay rok (wskazuje dat

dzienn posiedzenia). Okoo tydzie przed posiedzeniem, pojawia si porzdek obrad wstpna lista

spraw, ktrymi ma si zaj Sejm. Utrudnieniem dla obywateli moe by procedura zgodnie z ktr

informacje o szczegowym harmonogramie obrad i kolejnoci gosowa s dostpne bezporednio

przed posiedzeniem, czsto tego samego dnia, jednak w tym zakresie brak precyzyjnych danych kiedy

dokadnie pojawiaj si te elementy.

Znaczc zmian w harmonogramie obrad, w stosunku do planowanego wczeniej porzdku, moe

spowodowa wczenie do porzdku informacji biecej oraz pyta w sprawach biecych. Te elementy

s wczane do porzdku dopiero w dniu posiedzenia rano (http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/agenda.

xsp?symbol=INFO_BIEZACA).

W witrynie sejmowej dostpne s take szczegowe informacje o planowanych posiedzeniach komisji

sejmowych. Podawane s one dosy wczenie, czasem z dwu-, trzytygodniowym wyprzedzeniem.

Niestety powszechne s zmiany kalendarza prac komisji w ostatniej chwili, szczeglnie dotyczy to

dni, w ktre odbywaj si posiedzenia sejmowe. Moe by to kopotliwe dla obywateli, ktrzy chcieliby

uczestniczy w obradach komisji.

Postulat nr 18

Angaowanie obywateli w robocze prace legislacyjne

Robocze wersje ustaw powinny by upubliczniane i publikowane w momencie ich przedstawiania.

Parlament powinien dy do zapewniania powszechnego dostpu do wstpnych analiz i informacji

rdowych aby uatwia obywatelom zrozumienie dyskusji parlamentarnych o proponowanych

rozwizaniach prawnych, realizowa potrzeb penego informowania obywateli oraz umoliwia

obywatelom angaowanie si w rozwaane kwestie.

Na stronie internetowej Sejmu s publikowane wniesione projekty ustaw - te, ktrym nie zosta jeszcze

nadany bieg, czyli nie zosta nadany numer druku. Jest to najwczeniejszy etap, w ktrym obywatele

mog zasign informacji o projekcie. Na tym etapie Marszaek Sejmu kieruje projekty ustaw do

zaopiniowania przez Biuro Legislacyjne oraz Biuro Analiz Sejmowych.


Zakadka przebieg procesu legislacyjnego (http://sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/proces.xsp) umoliwia dotarcie

do informacji o postpach prac parlamentarnych dotyczcych danego aktu prawnego i zrozumienie

poszczeglnych etapw procesu legislacji. Przy konkretnym projekcie moemy znale odnoniki do

ekspertyz i opinii Biura Analiz Sejmowych oraz do posiedze komisji i podkomisji, a take informacj

o tym, czy dany projekt jest rozpatrywany w trybie pilnym. Przykadem wizualizacji procesu legislacyjnego

mog by prace nad zmian ustawy o ewidencji ludnoci i dowodach osobistych (http://www.sejm.gov.

pl/Sejm7.nsf/PrzebiegProc.xsp?id=9FE6A11E8D764325C1257AA7002F6187).

Proces legislacyjny nie wykorzystuje funkcjonalnych narzdzi umoliwiajcych udzia obywateli

w konsultacjach na poszczeglnych etapach prac (http://www.senat.edu.pl/senat/proces-legislacyjny/).

Obywatele mog bra udzia w pracach otwartych posiedze komisji sejmowych, po uzyskaniu wstpu

na te posiedzenia.

Postulat nr 19

Publikowanie zapisw prac komisji parlamentarnych

Sprawozdania z prac komisji parlamentarnych, wczajc w to dokumenty przez nie wytworzone

lub zamwione, owiadczenia uczestnikw wysucha publicznych, stenogramy izapisy prac

komisji powinny by niezwocznie udostpniane.

Sejm swojej stronie internetowej prezentuje dane na temat komisji parlamentarnych. Wyszczeglnia

komisje stae, nadzwyczajne oraz komisje ledcze funkcjonujce w parlamencie. Moemy rwnie

znale podstaw prawn dziaania komisji.

Ponadto, Sejm udostpnia informacje na temat planowanych posiedze komisji sejmowych (http://www.

sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/PlanPosKom.xsp), pene zapisy przebiegu posiedze komisji w formie stenogramu

(http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/biuletyny.xsp) oraz nagrania (http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/transmisje_arch.xsp), skrcone informacje o pracach komisji (http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/prace_komisji.xsp), bdce

przystpnym opisem spraw jakimi zajmowaa si komisja na kadym posiedzeniu. Przebieg prac komisji

nad dan ustaw mona ledzi take na stronie komisji przykad Komisji Gospodarki (http://www.

sejm.gov.pl/SQL2.nsf/poskomprocla?OpenAgent&7&229&GOS). Na stronach komisji oraz w drukach sejmowych

dostpne s take dokumenty wytworzone przez komisje sprawozdania (http://www.sejm.gov.pl/sejm7.

nsf/druki.xsp), opinie (http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/agent.xsp?symbol=OPINIEST&NrKadencji=7&KodKom=GOS),

dezyderaty (http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/agent.xsp?symbol=DEZYDERST&NrKadencji=7&KodKom=GOS).

Podobne informacje s prezentowane na temat podkomisji. Planowane posiedzenia s podawane

w tym samym miejscu, co planowane posiedzenia komisji. Dostpne s take transmisje posiedze



podkomisji (http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/transmisje_arch.xsp), brakuje natomiast dostpu do stenogramw

posiedze podkomisji. Co wicej, do ubogie s strony poszczeglnych podkomisji. Zawieraj one

jedynie informacj o skadzie osobowym podkomisji, bez odniesienia do planowanych prac, odbytych

posiedze czy choby, zebranych w innym miejscu, transmisji z posiedze przykadem takiej strony jest

zakadka Podkomisji Staej ds. Energetyki (http://orka.sejm.gov.pl/SQL2.nsf/Skladpkom7?OpenAgent&GOS01S).

Postulat nr 20

Rejestrowanie gosowa w parlamencie

Aby umoliwi obywatelom rozliczanie parlamentarzystw z ich decyzji, podczas gosowa,

parlamenty powinny ogranicza stosowanie procedury gosowania werbalnego i jako zasad

stosowa gosowanie elektroniczne lub wywoywanie wg listy (roll-call) oraz prowadzi i upublicznia

rejestry gosowa poszczeglnych parlamentarzystw - zarwno podczas sesji plenarnych,

jak i prac wkomisjach. Parlamenty powinny ogranicza gosowania parlamentarzystw przez

penomocnikw oraz dy do tego, by takie gosowania nie umniejszay norm przejrzystoci

idemokratycznej odpowiedzialnoci.

W polskim Sejmie gosowanie jest jawne i odbywa si przez podniesienie rki przy rwnoczesnym

wykorzystaniu urzdzenia do liczenia gosw. Istnieje rwnie moliwo przeprowadzenia gosowania

imiennego - wwczas uywa si kart do gosowania podpisanych imieniem i nazwiskiem posa.

Gosowania poszczeglnych posw s rejestrowane. Na stronie internetowej Sejmu

moemy znale rejestr wszystkich gosowa (http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/agent.

xsp?symbol=posglos&NrKadencji=7), wynik pojedynczego gosowania (http://www.sejm.gov.pl/sejm7.

nsf/agent.xsp?symbol=glosowania&NrKadencji=7&NrPosiedzenia=34&NrGlosowania=7), informacje

o tym jak gosowa konkretny pose wg klubw (http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/agent.

xsp?symbol=klubdecglos&IdGlosowania=39062&KodKlubu=PiS&Decyzja=Za) oraz imienna lista posw (http://

orka.sejm.gov.pl/Glos7.nsf/nazwa/34_7/$file/glos_34_7.pdf). Z profilu posa na stronie sejmowej mona

dotrze do danych o frekwencji pojedynczego posa oraz wszystkich jego gosowa (http://www.sejm.

gov.pl/sejm7.nsf/agent.xsp?symbol=GLOPOSLA&NrKadencji=7&Nrl=102&IdDnia=1282).

Polskie prawo nie przewiduje moliwoci gosowania posa przez penomocnika.


Postulat nr 21

Publikowanie nagra z posiedze parlamentu

Parlament powinien tworzy, utrzymywa i upublicznia atwo dostpne zapisy posiedze, najlepiej

w formie audio i/lub video dostpnego on-line pod staym adresem elektronicznym, jak rwnie

w formie pisemnego stenogramu lub standardu Hansarda.

Pod staym adresem elektronicznym internetowej strony sejmowej dostpne s zapisy dokumentujce

prace posw. Dostpne s transmisje z posiedze Sejmu, posiedze komisji i podkomisji oraz konferencji

prasowych. Materiay wideo z posiedze Sejmu s zaopatrzone w tumaczenie na jzyk migowy.

Transmisje z posiedze plenarnych s take dostpne ze strony z list posiedze (http://www.sejm.gov.pl/

Sejm7.nsf/stenogramy.xsp), natomiast cyfrowe zapisy obrad komisji mona znale na podstronach komisji

sejmowych (http://orka.sejm.gov.pl/SQL2.nsf/Main7?OpenForm&GOS). Brakuje natomiast bezporedniego

odnonika ze strony podkomisji do transmisji ich obrad. Jedyn niedogodno moe stanowi fakt, e

nie ma moliwoci obejrzenia pojedynczego wystpienia posa, czy te pojedynczego punktu obrad -

nagranie zawsze dotyczy caoci obrad. Znaczcym uatwieniem jest fakt, e przy nagraniu z posiedzenia

plenarnego zawsze znajduje si podpis informujcy o punkcie obrad oraz imi i nazwisko aktualnie

wystpujcej osoby. Transmisje z posiedze komisji i podkomisji nie posiadaj takiej funkcjonalnoci.

Postulat nr 22

Publikowanie raportw przygotowanych przez lub dla parlamentu

Wszystkie raporty przygotowane, zamwione oraz zoone przed parlamentem, komisjami lub

w jego biurach, powinny by w caoci publicznie udostpniane, z wyjtkiem przypadkw cile

okrelonych w powszechnie obowizujcych przepisach prawa.

Strona internetowa Sejmu umoliwia dotarcie do materiaw przygotowanych dla parlamentu, czego

przykadem s opinie wytwarzane przez Biuro Analiz Sejmowych. Wtpliwoci budzi jednak kwestia

moliwoci dalszego rozpowszechniania caoci tekstw w/w opinii. Na stronie internetowej www.bas.

sejm.gov.pl zostaa zamieszczona informacja odnoszca si do moliwoci korzystania z udostpnionych

na stronie opinii. W zasadzie przybiera ona form zastrzeenia ograniczajcego dalsze upowszechnianie

przedmiotowych opinii sporzdzonych przez Biuro Analiz Sejmowych. Z treci zamieszczonych na

oficjalnej stronie internetowej BAS-u wynika, e bez uzyskania dodatkowego pozwolenia Kancelarii

Sejmu RP, zabronione jest rozpowszechnianie caoci tekstw w/w opinii (http://www.bas.sejm.gov.pl/

prawa_autorskie.php).



Wydaje si, e opinie wydawane przez komrk organizacyjn Kancelarii Sejmu mona byoby

zakwalifikowa jako materiay urzdowe te z kolei s wyczone spod prawa autorskiego. Zgodnie

bowiem z art. 4 pkt. 2 ustawy O prawie autorskim i prawach pokrewnych: Nie stanowi przedmiotu

prawa autorskiego urzdowe dokumenty, materiay, znaki i symbole.

Pojcie materiaw urzdowych nie zostao jak dotd zdefiniowane w adnym z aktw normatywnych,

jednak stanowio przedmiot orzecznictwa. Naczelny Sd Administracyjny w wyroku z 21 listopada

1996 r. (I SA Kr 829/96) stwierdzi, i Formua materiay urzdowe oznacza si stosunkowo du

pojemnoci. Jest ona bowiem zdolna pomieci wszystko, co nie bdc dokumentem, jest urzdowe.

Przy czym cech t materia moe uzyska, gdy pochodzi od urzdu lub innej instytucji pastwowej

bd dotyczy sprawy urzdowej, bd wreszcie dlatego, e powsta w rezultacie zastosowanej

procedury urzdowej.

Postulat wskazany w powyszym punkcie deklaracji jest realizowany, jednak naley zasygnalizowa,

e wtpliwoci budzi kwestia moliwoci dalszego rozpowszechniania w caoci opinii Biura Analiz

Sejmowych.

Postulat nr 23

Zapewnianie informacji o budecie i wydatkach

Parlament ma obowizek udostpnia publicznie wszechstronne, szczegowe i atwe do zrozumienia

informacje o krajowym budecie i wydatkach publicznych, wczajc przesze, biece i przewidywane

wpywy i wydatki. Podobnie, parlament ma obowizek publikowa informacje o realizacji swojego

wasnego budetu, ofertach i kontraktach. Te informacje powinny by upubliczniane w caoci,

przy uyciu spjnego katalogu i uzupeniane podsumowaniami pisanymi prostym jzykiem,

wyjanieniami lub raportami, ktre uatwiayby ich zrozumienie obywatelom.

Podstawowym rdem wiedzy o budecie pastwa jest ustawa budetowa, ktr zgodnie z art. 219

Konstytucji RP uchwala Sejm. Ustawa budetowa jest dostpna na stronie Sejmu, jednak nie mona

powiedzie, by bya przedstawiana w sposb atwy do zrozumienia.

Nisza izba parlamentu nie publikuje informacji o wasnym budecie, ofertach i kontraktach w przystpnej

formie na stronie. Informacje w tym zakresie mona jednak uzyska poprzez zoenie wniosku

o udostpnienie informacji publicznej na podstawie Ustawy o dostpie do informacji publicznej. Dane

na temat budetu Kancelarii Sejmu wystpuj w zbiorczej formie, jako element budetu pastwa.


Postulat nr 24

Jawno majtku i gwarantowanie uczciwoci parlamentarzystw

Parlament powinien udostpnia informacje o majtku parlamentarzystw, ich parlamentarnych

wydatkach i ich pozaparlamentarnych dochodach, w tym prowizjach, dywidendach i innych

korzyciach, aby umoliwi obywatelom dokonywanie oceny uczciwoci poszczeglnych

parlamentarzystw.

Zgodnie z art. 35 Ustawy o wykonywaniu mandatu posa i senatora1 , posowie i senatorowie s

zobowizani do skadania owiadcze o swoim stanie majtkowym wedug wzoru stanowicego

zacznik do ustawy. Nastpnie parlament udostpnia informacje o stanie majtkowym posw.

Wydatki posw ponoszone w ramach sprawowania mandatu nie s publikowane na stronie Sejmu,

jednak mona zwrci si z konkretnym zapytaniem w tym zakresie, w trybie dostpu do informacji

publicznej.

Postulat jawnoci majtku parlamentarzystw jest speniany: w owiadczeniach majtkowych polskich

posw znajdziemy informacje o stanie majtku i rdach dochodw posa. Problemem jest sposb

realizacji postulatu jawnoci majtku. Brak ustrukturyzowania publikacji owiadcze majtkowych

i rejestrw korzyci oraz forma zapisu informacji w owiadczeniach majtkowych nie pozwalaj na

efektywn analiz majtkw posw.

Przykadem s sytuacje, gdy pose np. deklaruje, e posiada 50% udziaw spki, a nastpnie podaje

jej warto. Nie jest jednak doprecyzowane czy podaje warto caej spki, czy tylko swoich udziaw.

Nie mona te jednoznacznie stwierdzi czy majtek posa wchodzi w skad maeskiej wsplnoty

majtkowej, czy te stanowi majtek odrbny. Co wicej, nie ma jasnych regu definiujcych, w jaki

sposb posowie szacuj warto majtku mieszkania czy samochodu, w zwizku z tym czsto podaj

warto mieszkania z dnia zakupu, ktra jest znacznie nisza ni szacowana obecnie warto rynkowa

nieruchomoci. I wreszcie, najbardziej trywialnym, a nieraz cakowicie uniemoliwiajcym analiz,

problemem jest nieczytelne wypenianie owiadcze majtkowych. Czsto jest to zwizane ze zbyt

ma iloci miejsca w formularzu. Rozwizaniem czci problemw zwizanych byoby wprowadzenie

elektronicznego formularza owiadczenia majtkowego, ktry automatycznie sumowaby warto

majtku posa.

1 Dz.U. z 2011 r. Nr 7, poz. 29 z pn. zm.



Postulat nr 25

Ujawnianie informacji o nieetycznym zachowaniu i potencjalnych konfliktach interesw

Parlament powinien uchwali jasno zdefiniowane reguy zapewniajce jawno informacji

niezbdnych do ochrony przed rzeczywistymi lub potencjalnymi konfliktami interesw i naruszeniami

etyki, w tym informacji o kontaktach parlamentarzystw z lobbystami i grupami nacisku. Parlament

powinien rwnie upublicznia informacje o wyrokach sdowych lub rezultatach parlamentarnych

dochodze w sprawach zarzutw o nieetyczne zachowanie, konflikt interesw lub korupcj.

W kontekcie powyszego punktu istotn rol odgrywa Komisja etyki poselskiej. Komisja odpowiada za

opracowanie Zasad etyki poselskiej, uzupenianie ich i upowszechnianie wrd posw. Zajmuje si

rwnie rozpatrywaniem spraw posw, ktrzy zachowuj si w sposb, ktry nie odpowiada godnoci

posa. Komisja Etyki Poselskiej rozpatruje te sprawy zwizane z Rejestrem Korzyci i majtkowymi

owiadczeniami poselskimi.

Na stronie Sejmu dostpne s uchway podjte przez Komisj Etyki Poselskiej, ktre dostarczaj

informacji o nieetycznym zachowaniu posw (http://orka.sejm.gov.pl/SQL2.nsf/uchwaly7?OpenAgent&EPS ).

Zagadnienie lobbingu w polskim systemie prawnym zostao uregulowane w ustawie o dziaalnoci

lobbingowej w procesie stanowienia prawa. Ustawa okrela zasady jawnoci dziaalnoci lobbingowej

w procesie stanowienia prawa, zasady jej wykonywania, formy kontroli oraz zasady prowadzenia

rejestru podmiotw wykonujcych zawodow dziaalno lobbingow.

Zgodnie z art. 18 w/w ustawy Sejm corocznie jest zobowizany do przedstawienia informacji o dziaaniach

podejmowanych na jego terenie przez podmioty wykonujce zawodow dziaalno lobbingow.

Informacja zawiera w szczeglnoci dane dotyczce liczby i rodzaju podmiotw w przedstawianym

okresie, deklarowane obszary zainteresowa osb zawodowo wykonujcych dziaalno lobbingow

w pracach legislacyjnych nad projektami ustaw, formy podjtej zawodowej dziaalnoci lobbingowej

oraz rodzaj aktywnoci poszczeglnych lobbystw i jej wpyw lub brak wpywu na proces stanowienia

prawa. Tego rodzaju informacja jest corocznie udostpniana na stronie internetowej Sejmu i w pewnym

stopniu wpisuje si ona w ramy powyszego postulatu deklaracji (http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/page/

lobbing). Nie wiadczy to jednak o przejrzystoci procesu lobbystycznego w Polsce. Przepisy paraliuj

jawny lobbing. Lobbyci uczestnicz wic oficjalnie w pracach komisji sejmowych jako pracownicy firm,

eksperci lub przedstawiciele organizacji, a ich interwencje w proces legislacyjny nie s rejestrowane

jako lobbing i nie s przedmiotem corocznej informacji Sejmu RP o dziaalnoci lobbingowej.


Postulat nr 26

Zapewnianie dostpu do informacji archiwalnych

Informacje parlamentarne o minionych posiedzeniach powinny by przetworzone na posta cyfrow

i bezterminowo udostpnione obywatelom w celu ich ponownego bezpatnego, nieograniczonego

wykorzystania. W przypadku, w ktrym parlament nie moe sam przetworzy na posta cyfrow

i udostpni swoich danych, powinien wsppracowa zorganizacjami, ktre mog uatwi

publiczne nieograniczone udostpnianie tych danych. Aby umoliwi obywatelom korzystanie

z historycznych danych parlamentarnych, parlament powinien zapewni publiczny dostp do

swojej biblioteki.

Sejm zapewnia obywatelom dostp do informacji archiwalnych. Na swojej stronie internetowej

umoliwia wgld do archiwum, gdzie mona znale informacje odnoszce si do minionych kadencji.

Starsze dokumenty dotyczce prac Sejmu s dostpne w Bibliotece Sejmowej (http://libr.sejm.gov.pl/bibl/).

Umoliwianie elektronicznej publikacji informacji parlamentarnych

Postulat nr 35

Dostarczanie informacji w otwartych i ustrukturyzowanych formatach

Aby umoliwi obywatelom, spoeczestwu obywatelskiemu, sektorowi prywatnemu i rzdowi

atwe, ponowne wykorzystanie i analiz informacji parlamentarnych, powinny one by zbierane

i udostpniane w otwartych i ustrukturyzowanych formatach, takich jak XML, ktre mog by

czytane i przetwarzane elektronicznie.

Otwarty format to format plikw komputerowych, ktre posiadaj jawn, oglnodostpn struktur.

Umoliwia peny dostp do dokumentu, a take jego odczyt, modyfikacj i zapis przy wykorzystaniu

oglnodostpnego i bezpatnego oprogramowania. Otwieranie dokumentw zapisanych w otwartym

formacie jest wic potencjalnie moliwe dla kadego. W przypadku przedstawiania danych w formacie

zamknitym dostp do nich jest uzaleniony od posiadania konkretnej licencji do uywania okrelonego

oprogramowania.



Postulat dostarczania informacji w otwartych formatach ma eliminowa sytuacje, w ktrych dostp

do danych parlamentu byby ograniczony. Obecnie na stronie internetowej Sejmu stosowane s

takie formaty otwarte jak DOC, HTML czy PDF. Dostp do informacji parlamentarnych nie jest wic

ograniczany za spraw stosowania zamknitych formatw plikw.

Niedogodno stanowi fakt, e na stronie internetowej Sejmu dane nie s przedstawiane

w ustrukturyzowanych formatach. Brakuje dostpu do ustrukturyzowanych danych, ktre mona

przetwarza, sortowa, grupowa i filtrowa. Takie prezentowanie informacji utrudnia ponowne

wykorzystanie i analiz informacji parlamentarnych zarwno obywatelom, jak i sektorowi prywatnemu,

czy administracji rzdowej.

Najgorsz praktyk jest umieszczanie danych w postaci skanw, z ktrych w aden sposb automatycznie

nie mona wycign informacji zawartych w przedstawianych dokumentach. Obecnie w takim

formacie publikowane s niektre druki. Skrajnym przypadkiem s owiadczenia majtkowe, rejestry

korzyci oraz wykazy wsppracownikw posw, ktre s skanem wypenianych rcznie formularzy.

Jedyn moliwoci przetworzenia tych danych jest ich uprzednie przepisanie, bd posikowanie si

oprogramowaniem typu OCR, ktre pozwala czciowo na rozpoznawanie tekstu w zeskanowanym

dokumencie. Publikacja danych sejmowych w ustrukturyzowanych formatach znacznie uatwiaby

przetwarzanie danych oraz ich analiz.

Postulat nr 36

Zapewnianie uytecznoci technologicznej

Parlament powinien zapewni uyteczno technologiczn informacji parlamentarnych poprzez

dostarczanie jasnych instrukcji nt. uywania baz danych i narzdzi, ktre umoliwiaj obywatelom

pozyskiwanie informacji parlamentarnych ze stron internetowych parlamentu. Parlament powinien

korzysta z dobrych praktyk, aby zwiksza uyteczno interfejsu uytkownika.

Parlament nie umoliwia bezporedniego dostpu do bazy danych. eby te dane pobiera naley

napisa niezbdne narzdzia programistyczne, za porednictwem ktrych moliwe bdzie wyuskanie

informacji ze stron HTML, dokumentw w formacie PDF czy DOC. Obywatel, ktry nie posiada

umiejtnoci programistycznych moe wycznie przejrze dane parlamentarne korzystajc z przegldarki.

Ewentualnie moe cign pojedyncze pliki na swj komputer. Wnioski o udostpnianie caych

zbiorw danych s kadorazowo rozpatrywane przez odpowiednie biura Kancelarii Sejmu.


Bazy danych parlamentu nie s dostpne, tym bardziej wic Sejm nie publikuje instrukcji korzystania

z nich. Jeli za chodzi o narzdzia, ktre umoliwiaj obywatelom pozyskiwanie informacji

parlamentarnych ze stron internetowych parlamentu, to naley zaznaczy, e strona internetowa

parlamentu jest wyposaona w mechanizm RSS (eng. Really Simple Syndication), uniwersalny

system powiadomie. RSS umoliwia subskrybcj rde oraz agregacj danych z okrelonych przez

uytkownika rde informacyjnych.

Na stronie Sejmu zamieszczono kana RSS, ktry umoliwia ledzenie aktualnych wydarze odbywajcych

si w Sejmie. Naley jednak wskaza, e nie dla kadego mechanizm dziaania RSS jest oczywisty,

co w konsekwencji sprawia, e cz uytkownikw nie jest wiadoma, e moe operowa tego typu

narzdziami udostpnianymi przez Sejm. Brakuje krtkiej instrukcji, ktra tumaczyaby czym jest

RSS i jak dziaa.

Postulat nr 37

Ochrona prywatnoci obywateli

Strony internetowe parlamentu powinny mie jasn i spjn polityk prywatnoci, aby obywatele

wiedzieli, w jaki sposb ich dane osobowe bd uywane. Parlament nie powinien wprowadza

wymogw rejestracji lub czonkostwa, ktre by ograniczay powszechny dostp do informacji na

stronach parlamentu. Parlament nie powinien dopuszcza ledzenia informacji umoliwiajcych

identyfikacj uytkownika bez jego wyranej zgody.

Sejm nie wprowadza wymogw rejestracji dla uytkownikw swoich stron i nie ogranicza tym samym

dostpu do informacji. Dostp do danych ma kady kto posiada dostp do Internetu.

Na stronie internetowej Sejmu znajduje si formularz pozwalajcy na udostpnianie informacji

publicznej za porednictwem maila oraz formularz do wysyania listw do Sejmu. Dyskusji moe

podlega zakres danych osobowych jakich Sejm wymaga przy skadaniu wniosku za pomoc formularza

elektronicznego. Eksperci wskazuj, e Sejm nie powinien da adresu zamieszkania obywatela

w przypadku wystpowania przez niego z wnioskiem o informacj publiczn poprzez formularz

elektroniczny.

Pod formularzami znajduje si informacja, zgodnie z ktr podane we wniosku oraz w korespondencji

dane osobowe s przetwarzane przez Kancelari Sejmu w Biurze Korespondencji i Informacji zgodnie

z Ustaw o ochronie danych osobowych2

2 j.t. Dz. U. z 2002 r., Nr 101, poz. 926 z pniejszymi zmianami



http://orka.sejm.gov.pl/ListydoS7.nsf/wniosek?OpenForm

http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/contact.xsp

Uytkownik korzystajcy z w/w formularzy jest poinformowany jakiemu podmiotowi powierza swoje

dane oraz jakie akty prawne reguluj przetwarzanie tych danych.

Postulat nr 38

Uywanie otwartych formatw i otwartego oprogramowania

Parlamenty powinny preferowa udostpnianie informacji cyfrowych w otwartych formatach

wymiany danych i przy uyciu bezpatnego oprogramowania o publicznie dostpnym kodzie

rdowym.

Sejm udostpnia informacje cyfrowe w otwartych formatach wymiany danych, uywa przy tym

bezpatnego oprogramowania o publicznie dostpnym kodzie rdowym. Niestety nie przedstawia

danych w ustrukturyzowanych formatach, co znacznie utrudnia proces analizy pobranych informacji.

Postulat nr 39

Umoliwianie pobierania danych w celu ponownego wykorzystania

Informacje parlamentarne powinny by atwe do pobierania w hurtowych ilociach oraz wdobrze

udokumentowanych formatach, aby umoliwi ich atwe ponowne wykorzystanie.

Sejm na swojej stronie internetowej umoliwia przegldanie danych, ich kopiowanie, ewentualnie

pobranie pojedynczego pliku. Jednak hurtowe pobieranie informacji parlamentarnych nie jest atwe.

Strona sejmowa nie zostaa wyposaona w jakikolwiek interfejs dla programistw, ktry umoliwiaby,

postulowane w powyszym punkcie Deklaracji, pobieranie danych w duych ilociach.

Postulat nr 40

Utrzymanie stron parlamentarnych

Utrzymanie i regularne aktualizowanie kompleksowych stron internetowych parlamentu jest

wanym aspektem otwartoci parlamentu w nowoczesnym, globalnym wiecie, nawet wkrajach,

w ktrych zastosowanie internetu jest ograniczone. Parlament powinien zapewni dostpno

informacji parlamentarnych w postaci elektronicznej i powinien postrzega upowszechnianie

informacji przez internet jako istotny sposb komunikacji.


Na stronie parlamentu znajduje si dua ilo informacji publicznych dotyczcych dziaalnoci

Sejmu i jego organw oraz Kancelarii Sejmu. Obserwujc zawarto strony internetowej Sejmu

mona stwierdzi, e jest stale rozwijana. Wprowadzane s nowe funkcjonalnoci (np. frekwencja

posw) oraz elementy dostosowania strony do osb niesyszcych (materia wideo z posiedzenia

Sejmu zaopatrzony w przekad na jzyk migowy). Naley uzna, e szeroka dostpno informacji

parlamentarnych jest zapewniona. Wydaje si, e Sejm postrzega upowszechnianie informacji przez

Internet za istotny sposb komunikacji.

Postulat nr 41

Uywanie atwych i stabilnych mechanizmw wyszukiwania

Parlament powinien zapewni obywatelom funkcjonalne wyszukiwanie informacji parlamentarnych.

W tym celu powinien tworzy bazy danych umoliwiajce zarwno proste, jak i zaawansowane

wyszukiwanie z wykorzystaniem metadanych. Informacje powinny by dostpne na przykad na

stronie internetowej ze staym adresem URL.

Wyszukiwarka umieszczona na stronie Sejmu pozwala wycznie na proste przeszukiwanie wybranych

treci. Wyszukiwarka nie przeszukuje treci projektw ustaw, ustaw obowizujcych czy innych

dokumentw. W rezultacie otrzymujemy mao wynikw wyszukiwania, a poszukiwane haso w aden

sposb nie jest wyrnione.

Utrudnieniem jest funkcjonowanie oddzielnych wyszukiwarek dla rnych typw dokumentw: procesu

legislacyjnego (http://sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/proces.xsp?view=S), wszystkich wypowiedzi podczas debat

plenarnych (http://sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/wypowiedzi.xsp?view=S), czy te interpelacji, owiadcze i zapyta

poselskich (http://sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/interpelacje.xsp?view=S). Wyszukiwarki pozwalaj na przeszukiwanie

po treci dokumentw, autorach, datach itp. Stanowi znaczne uatwienie w poruszaniu si po stronie,

wymagaj jednak od uytkownika wczeniejszej wiedzy jaki typ dokumentw go interesuje.

Informacje s dostpne na stronie internetowej Sejmu ze staym adresem URL, co oznacza, e kady

wynik wyszukiwania dla okrelonego hasa jest dostpny pod indywidualnym, odrbnym linkiem.

Taki link moemy nastpnie przesa komu innemu.



Postulat nr 42

Linkowanie powizanych informacji

Parlament powinien dy do uatwiania obywatelom wyszukiwania informacji parlamentarnych

poprzez linkowanie powizanych z nimi treci, np. wczeniejszych wersji ustaw, raportw ich

dotyczcych, wypowiedzi ekspertw, poprawek i ich autorw, fragmentw protokow z posiedze

parlamentarnych, na ktrych dana ustawa bya dyskutowana.

Linkowanie na stronie internetowej Sejmu wystpuje, jednak jego zakres jest ograniczony. Informacje

nie s czone systematycznie. Przykadem moe by brak powizania informacji oglnych o organach

sejmowych z zakadkami o ich aktualnych skadach i pracy, brak bezporedniego linkowania midzy

ciek legislacyjn danego projektu, a posiedzeniami plenarnymi, na ktrych debatowano na ten

temat, czy te midzy profilem posa, a jego wypowiedziami. Wszystkie wymienione treci s dostpne

i istnieje moliwo dotarcia do nich po datach, tytuach czy numerach drukw, jednak lepsze powizanie

informacji uatwioby docieranie do nich, a jednoczenie uwiadomiaoby uytkownikom wielko

zasobw parlamentarnych. Znaczcym uatwieniem, ktre czciowo zastpioby powizanie treci

linkami, byaby zintegrowana wyszukiwarka, uatwiajca dotarcie do wszystkich treci dotyczcych

danego tematu.

Postulat nr 43

Umoliwianie uycia powiadomie

W miar moliwoci, parlament powinien zapewni obywatelom dostp do usug powiadamiajcych

o okrelonych kategoriach dziaa parlamentu poprzez email, SMS lub inne technologie.

Jedynym systemem powiadomie dostpnym na stronie Sejmu jest kana RSS obejmujcy wycznie

komunikaty Kancelarii Sejmu. Brakuje jednak systemu powiadomie, ktry pozwoliby uytkownikowi

na otrzymywanie informacji, ktrymi jest zainteresowany.

Postulat nr 44

Wspieranie dwukierunkowej komunikacji

Aby umoliwia obywatelom udzia w procesie stanowienia prawa i dziaaniach parlamentu oraz

wspiera komunikacj obywateli z parlamentarzystami i pracownikami parlamentu, parlament

powinien stara si uywa elektronicznych narzdzi komunikacji.


Na stronie internetowej Sejmu, po wejciu w zakadk Posowie i wybraniu parlamentarzysty znajdujemy

szereg informacji na jego temat, w tym adres email do posa lub do biura poselskiego. Zdarza si

rwnie, e podany jest odnonik do indywidualnej strony posa. Brakuje kontaktu mailowego do

Elbiety Achinger (http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/posel.xsp?id=467&type=A), Jana Vincenta Rostowskiego

(http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/posel.xsp?id=410&type=A) oraz Waldemara Pawlaka (http://www.sejm.gov.

pl/Sejm7.nsf/posel.xsp?id=289&type=A).

Kancelaria Sejmu uatwia obywatelom proces komunikacji poprzez udostpnienie na swojej stronie

internetowej specjalnych formularzy elektronicznych. Pierwszy z nich dotyczy dostpu do informacji

publicznej, drugi przeznaczono do wysyania listw do kancelarii Sejmu.

http://orka.sejm.gov.pl/ListydoS7.nsf/wniosek?OpenForm (informacja publiczna)

http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/contact.xsp (listy do Sejmu)

Formularz wniosku o udostpnienie informacji publicznej pozwala w szybki sposb sporzdzi wniosek,

wypeniajc minimum danych. We wniosku umoliwiono wybr sposobu przekazania informacji:

obywatel zaznacza, czy chce otrzyma odpowied na wniosek w formie maila, czy te tradycyjn

poczt na adres korespondencyjny. Kliknicie wylij koczy cay proces. Udostpnienie tego rodzaju

wniosku stanowi inicjatyw, sprawiajc, e udostpnianie obywatelom informacji publicznych staje

si atwiejsze dla obu stron.

Formularz sucy do wysyania listw do Sejmu jest narzdziem do oglnych zapyta, za porednictwem

ktrego moemy kierowa wiadomoci, informacje czy pytania. W formularzu umoliwiono rwnie

dodawanie zacznikw.



Wnioski

Oglna ocena otwartoci Sejmu RP wynikajca z powyszej analizy jest pozytywna. Polski Sejm realizuje

wikszo postulatw sformuowanych przez midzynarodowe rodowisko organizacji dziaajcych na

rzecz otwartoci danych parlamentarnych. Rwnie polski system prawny mona scharakteryzowa jako

wychodzcy naprzeciw oczekiwaniu obywateli, by mie dostp do danych publicznych. Jednoczenie,

przed nisz izb parlamentu wci stoj wyzwania w zakresie otwierania swoich zasobw. Dotycz

one przede wszystkim sposobu udostpniania danych i wprowadzania uatwie w korzystaniu z nich,

nie za fundamentalnych zmian prawa czy ustalonych zasad.

Problemem jest przede wszystkim sposb prezentowania danych. Dokumenty i dane wytwarzane i zbierane przez Kancelari Sejmu to ogromny, skomplikowany zasb danych, co powoduje,

e nieobeznanemu ze stron Sejmu obywatelowi trudno z niego korzysta. Problemem jest sabe

linkowanie powizanych ze sob treci np. transmisji z posiedze z ich list, informacji oglnych

o procedurach i strukturach cia Sejmu z danymi o ich aktualnym przebiegu prac nad dan ustaw czy

skadach poszczeglnych komisji. Strona internetowa Sejmu nie jest intuicyjna. Wymaga nauczenia

si korzystania z niej i indywidualnego odkrywania, w ktrym miejscu odnale poszczeglne zasoby.

Wartoci byoby wprowadzenie do witryny sejmowej bardziej szczegowych informacji

na temat dowiadczenia posw. W obowizkowej ankiecie, parlamentarzyci odpowiadaj jedynie

na pytanie o poziom wyksztacenia, ukoczon uczelni i zawd. Jednak samo podanie deklarowanego

zawodu, rozumianego przez parlamentarzystw jako wyksztacenie, lub ostatnio wykonywany zawd

i ukoczonych szk, nie jest wystarczajc podstaw by zrozumie kompetencje posa do wykonywania

penionych funkcji. Dopiero szczegowy yciorys moe pokaza, czy dany parlamentarzysta posiada

odpowiednie dowiadczenie pozwalajce mu na tworzenie prawa w danym obszarze.

Uatwieniem, zarwno dla posw, jak i dla obywateli, byoby stworzenie elektronicznego

formularza owiadczenia majtkowego. Takie rozwizanie pozwolioby unikn czstych

niejasnoci wynikajcych z nieczytelnoci odrcznego pisma. Postulujemy take doprecyzowanie

zasad okrelania wartoci majtku. Obecny stan prawny, nie pozwala na efektywn analiz majtkw

posw i zostawia miejsce na potencjaln manipulacj informacjami przez parlamentarzystw.

Utrudnieniem jest fakt, i na stronie Sejmu dane nie s udostpniane w formie ustrukturyzowanej.

W ten sposb zmniejsza si potencja informacji prezentowanych przez Sejm. Nadanie danym struktury

pozwolioby obywatelom na szybsz ich analiz oraz uatwioby proces uzyskiwania wnioskw. Sejm

powinien reagowa na postp cywilizacyjny i rozwj techniczny odpowiadajc na potrzeby obywateli,

a co za tym idzie prezentowa dane w formie ustrukturyzowanej.


Wymienione postulaty s najwaniejszymi, z punktu widzenia autorw raportu - Fundacji ePastwo

oraz Stowarzyszenia 61 - wyzwaniami w zakresie otwartoci danych parlamentarnych. W swojej

pracy analizujmy dane publiczne, starajc si dostarcza obywatelom merytorycznych informacji na

temat prac wadzy ustawodawczej w Polsce. Zdajemy sobie spraw, e dla poszczeglnych rodowisk,

kluczowe mog okaza si inne aspekty informacji parlamentarnej i sposoby jej udostpnienia. Dla

grup interesu zainteresowanych poszczeglnymi rozwizaniami prawnymi wane bdzie udostpnianie

wszystkich dokumentw z nimi zwizanych w jasny i klarowny sposb, a dla organizacji straniczych,

walczcych z korupcj wany bdzie przejrzysty sposb procedowania. Nie moemy take zapomina

o osobach niedowidzcych i niesyszcych, dla ktrych wany bdzie sposb publikowania informacji

na stronie i transmisji z obrad Sejmu.



Dziaania na rzecz otwartoci Sejmu RP

W Polsce dziaania na rzecz otwartoci Sejmu s podejmowane midzy innymi przez Fundacj Pastwo

oraz serwis MamPrawoWiedziec.pl prowadzony przez Stowarzyszenie 61.

Fundacja ePastwo

Fundacja ePastwo powstaa w 2010 roku. Celem statutowym Fundacji jest wspomaganie rozwoju

demokracji poprzez upowszechnianie praw obywatela w zakresie dostpu do informacji publicznej.

Fundacja realizuje swoje cele statutowe poprzez budow oraz promowanie stron i portali internetowych.

Obecnie gwnym serwisem budowanym przez Fundacj jest serwis Sejmometr.pl, w ktrym docelowo

miay by publikowane informacje na temat procesu stanowienia prawa w Polsce na etapie prac

parlamentarnych. Z biegiem czasu, zawarto portalu powikszaa si jednak o kolejne zestawy danych

publicznych. W chwili obecnej Sejmometr to blisko 5TB danych, w tym:

Dokadne dane o pracach legislacyjnych, Akty prawne publikowane w Dzienniku Ustaw i Monitorze Polskim od 1918 r., Wersje ujednolicone aktw prawnych oraz powizania midzy nimi, Orzeczenia sdowe, Dane teleadresowe instytucji pastwowych w tym jednostek samorzdu terytorialnego, Dane geodezyjne granic gmin, powiatw, wojewdztw i okrgw wyborczych, Wyniki wyborw samorzdowych oraz parlamentarnych, Wskaniki ekonomiczne i socjalne (Bank Danych Lokalnych oraz inne bazy Gwnego Urzdu

Statystycznego).

Fundacja dy do stworzenia jednolitego serwisu, w ktrym prezentowane bd informacje publiczne

na temat dziaania pastwa w innych obszarach i pochodzce rwnie z innych ni Sejm rde.

Pozyskujc rnorodne informacje z oficjalnych rde Fundacja przedstawia je, strukturalizuje

i prezentuje w nowy sposb. Jako organizacja pozarzdowa koncentrujemy si na tym, by maksymalnie

uatwi obywatelom dostp do informacji na temat dziaania pastwa, a take by uchwyci i zaprezentowa

relacje pomidzy takimi informacjami. Serwisy tworzone przez Fundacje nie s jedynie sum

pozyskanych danych. Informacje z jednych rde publicznych wzbogacaj i uzupeniaj dane

z innych rde publicznych. W efekcie Fundacja zapenia luk informacyjn, ktra wynika z faktu,

e organizacja pastwowa nie prezentuje obywatelom danych w sposb caociowy, uporzdkowany

i ustrukturalizowany. Fundacja rozwija rwnie narzdzia techniczne suce do lepszego przetwarzania


i analizowania informacji publicznych, a take do dokonywania atwiejszych interakcji z administracj

publiczn. W ten sposb Fundacja wspiera i uatwia obywatelom moliwo korzystania przez nich

z przysugujcych im praw.

Sejmometr.pl to serwis, ktry w najkrtszy sposb mona scharakteryzowa jako poczenie danych

publicznych i narzdzi. Analizujemy publicznie dostpne dane parlamentarne i wycigamy z nich wnioski.

Sejmometr w zakresie w jakim odnosi si do danych parlamentarnych pozwala na monitorowanie

pracy poszczeglnych posw, ledzenie procesu legislacyjnego czy zapoznanie si ze wskanikami,

ktre nie s przedstawiane na sejmowej stronie internetowej (np. bunty, czyli sytuacje, w ktrych

pose gosuje odmiennie ni wikszo jego klubu).

Obecnie w serwisie Sejmometr posiadamy ok. 3400 zarejestrowanych uytkownikw. W lutym

2013 r. z Sejmometru skorzystao 118 025 unikalnych uytkownikw. Liczby te cigle rosn co dla

Fundacji jest sygnaem, e spoeczestwo w Polsce chce uczestniczy w yciu parlamentarnym oraz

ma potrzeb korzystania z narzdzi pozwalajcych na analiz danych. Sejmometr jest dostosowany do

rnego stopnia zaangaowania uytkownikw, dlatego nie kady musi si rejestrowa, by przeglda

dane prezentowane w naszym serwisie. Wymg rejestracji obowizuje dopiero przy korzystaniu

z personalizowanych usug Sejmometru.

Fakt poszukiwania przez obywateli nowych rde informacji parlamentarnych motywuje Fundacj

ePastwo do podejmowania kolejnych dziaa, zmierzajcych do zwikszania wiadomoci obywatelskiej

i wspierania idei otwartego parlamentu.

Serwis MamPrawoWiedziec.pl (Stowarzyszenie 61) na rzecz otwartoci Sejmu w Polsce

Stowarzyszenie 61 jest niezalen, apartyjn organizacj pozarzdow, ktra stawia sobie za cel

budowanie oglnodostpnego systemu informacji o osobach penicych wybieralne funkcje publiczne.

Od kliku lat prowadzi serwis MamPrawoWiedziec.pl zawierajcy kompleksowe informacje na

temat osb penicych wybieralne funkcje publiczne. Na MamPrawoWiedziec.pl znale mona

informacje dotyczce kariery politycznej i zawodowej, aktywnoci spoecznej, dane kontaktowe oraz

owiadczenia majtkowe i rejestry korzyci parlamentarzystw. Przedstawione s tam take pogldy

posw, senatorw, posw do Parlamentu Europejskiego i prezydenta RP w kwestiach dotyczcych

najwaniejszych obszarw polityki. Dodatkowo przed wyborami europejskimi, oglnokrajowymi

i lokalnymi Stowarzyszenie 61 przedstawia informacje o pogldach i dowiadczeniu kandydatw,

dostarczajc wyborcom obiektywnych i porwnywalnych informacji na ich temat. Pogldy kandydatw



i osb penicych wybieralne funkcje s ustalane za pomoc specjalnie opracowanych kwestionariuszy.

Ponadto serwis MamPrawoWiedziec.pl prezentuje dane o gosowaniach poszczeglnych posw,

jako informacj o ich faktycznych dziaaniach. Prezentowane dane s analizowane i przedstawiane

rwnie w formie raportw i analiz.

Serwis internetowy, zawierajcy informacje o osobach penicych wybieralne funkcje publiczne, ma

pomaga obywatelom w dokonywaniu wyboru reprezentantw, w ustaleniu kto i z jakim skutkiem

reprezentuje ich interesy oraz ocenie w jakim stopniu speniane s wyborcze obietnice.


Na dalszych stronach przedstawiamy histori rozwoju Deklaracji na wiecie.



Historia Deklaracji w sprawie otwartoci parlamentu http://www.openingparliament.org/

2 wrzenia 2011

NDI oraz Bank wiatowy, wydaj globalny raport oOrganizacjach Monitorujcych Parlament (PMO)

NDI i Bank wiatowy wydali raport Umocnienie Rzdowej Odpowiedzialnoci, Zaangaownia Obywateli oraz Dostpu do Informacji: Globalny Sonda Organizacji Monitorujcych Parlament. Raport wyszczeglnia ponad 200 takich organizacji.http://bit.ly/17oVyyu

30 kwietnia 2012

PMO Leaders Conference w Waszyngtonie

Organizacje Monitorujce Parlament (PMO) z 38 krajw przybyy do Waszyngtonu na pierwsz konferencj dotyczc monitorowania parlamentu,

prowadzon przez NDI, Sunlight Foundation oraz LALT Network. http://blog.openingparliament.org/page/24

27 czerwca 2012

Rozpocz si czas na publiczne komentarze dotyczce Deklaracji

Deklaracja jest dostpna na stronie PublicMarkUp.org, stworzonej przez Sunlight Foundation, gdzie organizacje monitorujce parlament mog komentowa tre dokumentu na drugim szkicu.http://publicmarkup.org/bill/opening-parliament-declaration/

7-8 lipca 2012

Deklaracja zaprezentowana podczas Open Legislative Data Conference w Paryu

NDI i Latin American Network for Legislative Transparency prezentuj i dyskutuj o Deklaracji podczas OLDC, prowadzonej przez French PMO

Regards Citoyens, Center for European Studies of Sciences Po oraz Medialab Sciences Po.

http://www.lafabriquedelaloi.fr/conference/


16 wrzenia 2012

Deklaracja ogoszona w woskiej Niszej Izbie

Podczas World e-Parliament Conference, w Midzynarodowy Dzie Demokracji, organizacje obywatelskie z caego wiata zwracay si do swoich

rzdw o ulepszenie otwartoci, przejrzystoci i zaangaowania obywatelskiego w procesie legislacyjnym.

http://www.ictparliament.org/node/5015

26 wrzenia 2012

Koalicja Chorwacji kadzie nacisk na przyjcie Deklaracji

W Chorwacji, GONG pracowa z Platform 112, koalicj ponad szedziesiciu CSO, by opublikowa owiadczenie prasowe zwracajce si do chorwackiego parlamentu, aby stosowa si do Deklaracji i poprawi zasady procedowania.

http://www.gong.hr/hr/?Page=default.aspx&PageID=2

30 sierpnia 2012

Webmaster z hiszpaskiego parlamentu wykorzystuje Deklaracj do ewaluacji wadz

ustawodawczych

Miguel Angel Gonzalo, webmaster Congreso.es, napisa na blogu, e wykorzysta Deklaracj do ewaluacji otwartoci parlamentu.

13 wrzenia 2012

Deklaracja zacytowana w World e-Parliament Report (wiatowym raporcie e-parlamentw)

Globalne Centrum ICT wiatowego Raportu e-Parlamentw 2012 rozgaszao przekaz Deklaracji, aby polepszy kultur otwartoci parlamentw.http://www.ictparliament.org/world-e-parliament-reports.

16 wrzenia 2012

Transparency International Bangladesz prezentuje Deklaracj

Na konferencji prasowej, nadawanej przez 20 stacji telewizyjnych, dyskutowano o przestrzeganiu Deklaracji przez parlament Bangladeszu.http://bit.ly/12z3bCH



27 padziernika 2012

Deklaracja prezentowana setkom posw podczas Zgromadzenia Unii Parlamentw

NDI, Sunlight Foundation, Latin American Network for Legislative Transparency prezentuj tre Deklaracji Komisji Zjednoczonych Parlamentw

ds. ONZ, ktra przyja j z entuzjazmem.http://bit.ly/Zv6zxI

15 listopada 2012

Deklaracja pomaga zbudowa sie organizacji monitorujcych parlamenty (PMO) w Afryce

PMO w Afryce, z Ghana Center for Democratic Development na czele, ale take grupami z Kenii, Benina, Ugandy, Malawi i innych krajw, spotykaj si aby stworzy sie PMO, za cel stawiajc sobie dostosowanie Deklaracji do odpowiednich kontekstw.http://bit.ly/Z3vg12

11 listopada 2012

Deklaracja zostaje przedstawiona mwcy Jogorku Kenesh, Kyrgyzstan

The Coalition for Democracy (Koalicja dla Demokracji) i Civil Society prezentoway Deklaracj Jeenbekovi Asilbekowi, prezesowi Jogorku Kenesh

(Sd Najwyszy w Kyrgyzstanie).http://kenesh.kg/RU/Articles/3996-Toraga_ZHK.aspx

9 listopada 2012

100 zwolennikw Deklaracji

Yemen Polling Center (Jemeskie Centrum Gosowa) staje si setnym zwolennikiem Deklaracji Otwartoci Parlamentw.http://bit.ly/12z4ly3

18 listopada 2012

Deklaracja zachca do wsppracy pomidzy organizacjami monitorujcymi parlamenty,

aczonkami libaskiego parlamentu

Przedstawiciele Nahwa Al-Muwatiniya (NGO w Libanie) badaj zwikszon wspprac z czonkami ICT, po wypuszczeniu Deklaracji podczas konferencji

wiatowych e-Parlamentw.http://na-am.org/a/


24 listopada 2012

Alonso, argentyski pose, skada petycje wspierajc Deklaracj

Pose Laura Alonso skada projekt rezolucji podczas Zgromadzenia Narodowego wzywajc do przestrzegania Deklaracji.http://bit.ly/Y8atq7

28-29 listopada 2012

Deklaracja przedstawiana peruwiaskim posom podczas seminarium midzynarodowej

przejrzystoci

Organizacje monitorujce parlamenty, prowadzone przez Fundacion Directorio Legislativo, dyskutuj o Deklaracji z latynoamerykaskimi posami podczas

Midzynarodowego Seminarium na temat Kongresu, Przedstawicielstwa i Przejrzystoci w Limie.

http://www.transparencia.org.pe/www/noticia/experiencias-y-practicas-parlamentarias-en-la-region-1

3 lutego 2013

Organizacje monitorujce parlamenty (PMO) ozaangaowaniu obywateli, podczas konferencji

PDF Polska

PMO biorce udzia w Personal Democracy Forum - Polska, wydarzeniu organizowanym przez Fundacj ePastwo, dyskutuj o monitorowaniu

Deklaracji i zaangaowaniu obywateli w prace parlamentu.http://bit.ly/ZcVHhZ

14 grudnia 2012

Marszaek parlamentu andaluzyjskiego czyta Deklaracj podczas posiedzenia

Marszaek czyta Deklaracj podczas posiedzenia i popiera j w imieniu wadzy ustawodawczej.http://bit.ly/ZcUqYj



26 marca 2013

Deklaracja ju w 14. jzykach

Niemieckie, ukraiskie i portugalskie tumaczenie Deklaracji powoduj, e jest ona ju dostpna w czternastu jzykach.

http://www.openingparliament.org/declaration

22 kwietnia 2013

Komisja Senatu Meksykaskiego popiera Deklaracj

Komisja Senacka ds. Przejrzystoci i Dostpu do Informacji popiera Deklaracj, nazywajc j narzdziem prezentujcym najlepsze midzynarodowe praktyki.

http://bit.ly/14M6MyG

6 kwietnia 2013

Deklaracj wspiera ju 121 organizacji monitorujcych parlamenty (PMO) w 74 krajach

Razem z Politnetz, pierwsz szwajcarsk organizacj, Deklaracj wspiera ju 121 PMO.

misja otwartość

Documents