młodzi 2011 - mielec - 21 września 2012
DESCRIPTION
Prezentacja z konferencjiTRANSCRIPT
MIELEC, 21 WRZEŚNIA 2012 R.
2
Raport Młodzi 2011.
PIOTR ARAK, PROGRAM ONZ DS. ROZWOJU (UNDP)
3
Nie można mówić o młodych bez mówienia o przyszłości i nie można mówić o przyszłości bez mówienia o młodych.
4
(…) Razem, młodzi przyjaciele!...W szczęściu wszystkiego są wszystkich cele;Jednością silni, rozumni szałem,Razem, młodzi przyjaciele!...I ten szczęśliwy, kto padł wśród zawodu,Jeżeli poległym ciałemDał innym szczebel do sławy grodu.Razem, młodzi przyjaciele!...Choć droga stroma i śliska,Gwałt i słabość bronią wchodu:Gwałt niech się gwałtem odciska,A ze słabością łamać uczmy się za młodu!(…)
(…)Dzieckiem w kolebce kto łeb urwał Hydrze,Ten młody zdusi Centaury,Piekłu ofiarę wydrze,Do nieba pójdzie po laury.Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga;Łam, czego rozum nie złamie:Młodości! orla twych lotów potęga,Jako piorun twoje ramię.Hej! ramię do ramienia! spólnymi łańcuchyOpaszmy ziemskie kolisko!Zestrzelmy myśli w jedno ogniskoI w jedno ognisko duchy!...Dalej, bryło, z posad świata!Nowymi cię pchniemy tory,Aż opleśniałej zbywszy się kory,Zielone przypomnisz lata.(…)
ADAM MICKIEWICZ “ODA DO MŁODOŚCI”
5
1. Jacy są młodzi Polacy?2. Pokolenie buntu czy świadomi obywatele?3. Pokolenie szansy czy stracone pokolenie?4. Czego chcą i co ich napędza?5. Jak tworzyć warunki dla efektywnego wejścia na rynek
pracy?6. Co można zrobić by wykorzystać energię młodego
pokolenia?
Podstawowe pytania
6
Pokryzysowe bariery rozwoju generowane przez problem wysokiego zadłużenia i deficytu, czyli niestabilność finansów publicznych w długiej perspektywie, co może być pogłębiane globalnymi napięciami walutowymi i powstaniem nowych barier w światowym handlu - przez brak jasnej polityki oszczędności i rozwoju (poprzez rozumną alokację zasobów w kierunkach najbardziej prorozwojowych),
Dryf rozwojowy opisany już w raporcie „POLSKA 2030”, który polegać miałby na „uśrednieniu” tempa wzrostu, nie rozwiązaniu problemów demograficznych oraz braku stymulacji dla wzrostu zatrudnienia, czyli obniżeniu w efekcie poziomu ambicji i aspiracji – poprzez politykę nie stawiającą trudnych wyzwań, skupioną na doraźnych celach i prymacie spokoju społecznego nad twórczym konfliktem w sprawach, gdzie bez konfliktu nie można się obejść,
Peryferyzacja Polski (Europy?) w globalnym układzie sił – przez brak podjęcia wyzwań i zaniechania modernizacyjne oraz wzrost sił rozwojowych krajów „wschodzących” w tym E7 (BRIC + Indonezja, Meksyk, Turcja), czy BRICS.
Zagrożenia dla polskiego rozwoju
7
Rosnąca rola klasy kreatywnejSiła robocza wg klas wydzielonych przez R. Floridę w USA 1800-2009
8
Klasa kreatywna w PolsceUdział klasy kreatywnej wśród pracujących (2011)
Singapur
Szwajca
ria
Szwecja
Dania
Norwegia
Wielka
Brytania
Izrael
Estonia
Francja
Irlandia
Austria
Łotw
a
Słowacja USA
Grecja
Ukraina
Tajwan
Bułgaria
Chorwacja
Mace
donia05
101520253035404550
43%
32%
9
“Drivery” zmiany na rynku pracy
Ekstremalna długowieczność:Wzrost globalnej długości życia zmienia
modele kariery i uczenia się
Rozwój inteligentnych maszyn i systemów:
Pracownicy będą odchodzić od automatycznych i powtarzalnych zadań
“Obliczalny” świat:Ogromny wzrost w możliwościach analizy i
przerabiania danych sprawią świat programowalnym systemem
Nowy ekosystem mediów:Nowe środki komunikacji wymagają
kompetencji cyfrowych wykraczających poza zwykły język
Super struktury organizacyjneTechnologie społecznościowe napędzają
nowe formy produkcji i tworzenia wartości
Globalnie połączony światZwiększona globalna łączność stawia
różnorodność i adaptacyjność w centrum organizacyjnym operacji
Źródło: Future work skills 2020, Institute for the Future for the University of Phoenix Research Institute, Palo Alto 2011.
10
Jakich kompetencji potrzebuje pracownik przyszłości?
1. WNIOSKOWANIE:Umiejętność określenia
głębszego sensu lub znaczenia tego co jest wyrażane
2. INTELIGENCJA EMOCJONALNA:
Umiejętność łączenia się z innymi w głęboki I
bezpośredni sposób do odczuwania i stymulowania
reakcji i pożadanych interakcji
3. SPRAWNOŚĆ ADAPTACYJNA
Biegłość w myśleniu i wymyślaniu rozwiązań oraz
odpowiedzi niekonwencjonalnych
4. KOMPETENCJE MIĘDZYKULTUROWE:
Umiejętność pracy w różnych umiejscowieniach
kulturowych
5. PRZETWARZANIE DANYCH:Umiejętność przetłumaczenia
dużej ilości danych na abstrakcyjne pojęcia oraz do rozumowania opartego na
wiedzy
6. KOMPETENCJE CYFROWE:Umiejętność krytycznej oceny i rozwijania treści opartych na
nowych formach i komunikowanie ich
7. MIĘDZYDYSCYPLINARNOŚĆ:Zdolność rozumienia pojęć i koncepcji z wielu dziedzin
8. MYŚLENIE PROJEKTOWE:Zdolność do rozwijania i doprowadzania zadań i
procesów do oczekiwanych wyników
9. PRACA W SZUMIE:Zdolność do rozróżniania i filtrowania informacji dla zmaksymaliwoania funkcji poznawczych przy użyciu różnych technik i narzędzi
10. WSPÓŁPRACA W WIRTUALU:
Zdolność do efektywnej, zaangażowanej pracy w
wirtualnym zespole
Źródło: Future work skills 2020, Institute for the Future for the University of Phoenix Research Institute, Palo Alto 2011.
11
Zmiany w popycie na umiejętności na rynku pracy w stronę nierutynowych interaktywnych i analitycznych
1960 1970 1980 1990 200240
45
50
55
60
65
Rytynowe manualne Nierutynowe manualneRytynowe myślowe Nierutynowe analityczneNierutynowe interaktywne
Źródło: Andreas Schleicher, „Strong performers and successful reformers – PISA 2009” 10 lutego 2011 r.
12
Role młodego człowieka u progu dorosłościKONSUMENT
UCZEŃ/ STUDENT
CZŁONEK WSPÓLNOTY
OBYWATEL
PODATNIK
PRACOWNIK
13
Młodzi: siła rozwojowa czy stracone pokolenie?
Wiosna arabska Zamieszki w
Londynie Pokolenie 1000 € Bezrobocie 40% Prekariat? ACTA ?
14
Polska i nowe wyzwania (wyjątkowy historycznie moment) Młodzi ważnym zasobem społecznym i szansą rozwoju
wyczerpujące się zasoby starszego pokolenia wyjątkowość młodego pokolenia psychologiczne cechy młodości
Przesłanki demograficzne presja demograficznego wyżu perspektywa demograficznego niżu
Dlaczego młodzi?
15
Młodzi: siła rozwojowa czy stracone pokolenie?
KrajUdział populacji poniżej 30 roku
życia
Udział osób w wieku 15-24 w zatrudnieniu
(2008)
PKB per capita wg parytetu siły
nabywczej w tys. dol., 2010
Algieria 56% 31% 7,1Arabia Saudyjska 61% 25% 23,7
Bahrajn 48% 30% 26,8Egipt 61% 23% 6,4Jemen 73% 22% 2,6Jordan 65% 20% 5,7Libia 61% 27% 14,9Maroko 56% 35% 4,8Oman 64% 29% 26,2Syria 67% 32% 5,1Tunezja 51% 22% 9,5
Młodzież w krajach arabskich
Źródło: Baza danych United Nations rev. 2010
Udział młodych (15-34) w całkowitej populacji w danej grupie krajów
2000
2005
2010
2015
2020
2025
2030
2035
2040
2045
2050
2055
2060
2065
2070
2075
2080
2085
2090
2095
2100
15.0%
20.0%
25.0%
30.0%
35.0%
40.0%
Świat Kraje rozwinięteKraje rozwijające się Kraje nierozwiniętePolska
Udział młodzieży (15-29) w krajach UE
Młodzi i starsi w stosunku do osób w wieku aktywności zawodowej – prognoza dla Polski
17
Z czego wynika historyczna wyjątkowość dzisiejszej młodzieży?
18
Rzeczywistość transformacyjna jako świat zastany Otwarcie systemu na wpływy zachodniego świata
Globalizacja gospodarki Ponowoczesność jako zastany porządek społeczny Konsumpcjonizm i ideologia sukcesu jako główne oferty kulturowe Rewolucja informatyczna (powszechny dostęp do Internetu poszerzający sferę wolności
młodzieży) Eksplozja oświatowa i nowa jakość kapitału ludzkiego Pozostawanie młodych ludzi poza rynkiem pracy (i w stanie przedłużonej młodości)
Elementy kryzysowe: Zawiłości i napięcia transformacji systemowej Niedobory państwa „na dorobku” Kryzys gospodarki światowej
Z wyjątkowości warunków, w jakich dorastali
19
Jacy są młodzi?
Szkic do portretu
Sprawy w życiu ważne – dawniej i teraz
Widoczna jest mentalna odrębność dzisiejszego młodego pokolenia
21
Orientacje życiowe młodych
• Minimaliści, którzy nie mają wysokich aspiracji, mierzą na spokojne i bezpieczne życie, stanowią margines (5% młodych dorosłych oraz 11,5% młodszej młodzieży)
• Marzyciele – o wysokich aspiracjach do dostatku, barwnego i wygodnego życia, ale ze słabymi przesłankami do sukcesu – stanowią 20% młodych
• Zorientowani na wzory mieszczańskie i przeciętne statusy (konwencjonalnie ambitni) stanowią główny strumień starszych roczników młodzieży (43,2%).
• Nieprzeciętnie ambitni: Młodszych częściej urzekają niekonwencjonalne wzory życia: barwne, niecodzienne, z dużą wagą przywiązywaną do nieprzeciętnych karier i wyrafinowanej konsumpcji (30,4%).
• Ambitni inaczej - połączenie wysokich dążeń konsumpcyjnych i statusowycch z dbałością o wartości niematerialne (8,3% młodzieży oraz 12,5% młodych dorosłych).
22
Pola (wyraźnej) odmienności młodych
To głównie młodzi ludzie mają udział w ekspansji Internetu na świecie. W Polsce 93% młodych w wieku 16-24 lata regularnie korzysta z Internetu.
Młodzi Polacy są nieustannie on-line. Spędzają w sieci od 17 do 20 godzin tygodniowo To, bez czego nie mogliby się obyć, to Internet i telefon komórkowy.
1. Internet i życie w sieci
Hierarchia ważności mediów a wiek użytkownikówUżytkownicy Internetu w świecie
Kreuje nowy typ kultury – jest to kultura uczestnictwa Pomaga realizować własne pasje (na które nie ma
instytucjonalnego odpowiednika w „realu”) Zaspokaja ważne społeczne potrzeby – buduje więzi i poczucie
przynależności (którego nie jest w stanie zaoferować realne społeczne otoczenie)
Jest miejscem intymnych schadzek Jest targowiskiem i Polityczną agorą
Internet – podejrzliwie traktowany przez dorosłych – spełnia ważne funkcje w życiu młodzieży:
25
Obieg kultury i dostęp do kulturyUczestnictwo w różnych obiegach treści ze względu na wiek
Internauci mający problem z dostępem do instytucji kultury
miasta pow. 100 tys.
miasta między 20-
100 tys.
miasta do 20 tys.
gminy wiejskie
0%5%
10%15%20%25%30%35%40%
4%
14%
28%
38%
13% Polaków kupuje książki, muzykę lub filmy. Aż 33% uzyskuje je w postaci cyfrowej, w sposób nieformalny lub za darmo. Jeżeli włączyć do tego pożyczanie to w nieformalnym obiegu uczestniczy 39% Polaków (3 razy więcej niż w rynkowym obiegu).
Osoby z mniejszych miejscowości i wsi mają problemy z dostępem do obiegu oficjalnego (sklepy, instytucje kultury).
26
Kreatywność w sieci
15-19 20-24 25-29 30-39 40-49 50-59 60+0
102030405060708090
umieszczanie postów i ko-mentarzy na forachumieszczanie zdjęć i obrazkówkomentowanie blogówwysyłanie muzyki/filmikówprowadzenie bloga
Aktywność w sieci w zależności od wieku
27
Polska pod względem biegłości w pracy z tekstem cyfrowym wypada gorzej na tle innych badanych państw OECD,
Mamy dużo wyższy odsetek młodych o najsłabszych kompetencjach,
Różnice między dziewczynkami (na ich korzyść) i chłopcami są znaczące.
Kompetencje cyfrowe 15-latków
Level 5 or above
Level 4
Level 3
Level 2
Below Level 2
Jak biegli są uczniowie w czytaniu cyfrowym?
28
W logice konsumpcjonizmu kupowanie rzeczy czy robienie z nich określonego użytku nie musi być oznaką orientacji materialistycznej, chociaż ma ważne pozycjonujące znaczenie (orientację na „mieć” zaczyna wypierać orientacja na „mieć-by-być”). Społeczeństwo konsumpcyjne dba o to, by wybory te dotyczyły przede wszystkim stylu życia i nie zamykały się na chęci posiadania i używania przedmiotów.
Z f i l o z o f i i m ł o d e g o k o n s u m e n t a: Liczy się nie tyle chęć posiadania rzeczy, co filozofia ich używania i związana z nimi ekspresja,
symbolika Znaczenie ma nie to, ile i jak się zarabia, ale to ile i jak się wydaje Ważne jest nie to jak się pracuje, ale to jak się korzysta z życia i odpoczywa Najważniejszy jest wybór, który jest wartością samą w sobie – sam wybór ma nawet większe
znaczenie niż to co się wybiera Możliwość wybierania swojego Ja, eksperymentowanie z nim (w czym ważne są również rzeczy) są
oznakami wolności Filozofia ta współokreśla wiele innych życiowych preferencji, dylematów i wyborów.
2. Nowa „filozofia” konsumowania
29
Młodzi – warunki dla skoku cywilizacyjnegoZmiany dochodu rozporządzalnego (w zł) dla młodych gospodarstw domowych w podziale na wielkość miejscowości
30
Młodzi więcej niż starsi wydają na „styl życia”
Młode gospodarstwa domowe lepiej są wyposażone w nowoczesny sprzęt, zwłaszcza ICT
Struktura wybranych wydatków gospodarstw domowych – młodzi i ogół społeczeństwa
Wyposażenie gospodarstw domowych
31
Miłość romantyczna a związki „dwubieżne” „chodzenie ze sobą” i „wyhaczanie” Marzenie o partnerze idealnym i lęki przed trwałym związkiem Postępująca liberalizacja obyczajowa – widoczna w zakresie norm zaliczanych do
moralności katolickiej Poszerzanie się zakresu erotycznych eksploracji Jednocześnie ujawnia się trend polegający na radykalizacji poglądów tradycyjnych:
Redukowanie definicji rodziny Wzrost dezaprobaty dla życia bez ślubu Spadek akceptacji rozwodów Wzrost poparcia dla prawa zakazującego aborcji
3. Intymność i nowy porządek sentymentalny
32
Aspiracje zawodowe, życiowe – wartość rodziny: jak pogodzić?
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180
Węgry
Estonia
Włochy
Rumunia
Słowenia
Austria
Holandia
Litwa
Czechy
Niemcy (Wsch.)
Flandria
Finlandia
Polska
Niemcy (Zach.)
Kobiety Nie chcą mieć dzieci Kobiety NiepewneMężczyźni Nie chcą mieć dzieci Mężczyźni Niepewni
6080 40 20 20 40 60 80
Udział deklarujących niepewność i niechęć posiadania dzieci (%)
Różnice w zatrudnieniu kobiet i mężczyzn (%)
Źródło: Baza danych Eurostat
Litwa
Estonia
Szwecja
Słowenia
USA
Irlandia
Portugalia
Austria
Holandia
Belgia
EU-27
Polska
Słowacja
Luksemburg
Włochy
-5 0 5 10 15 20 25 30
13.3
33
Są lepiej wykształcone Są bardziej zdeterminowane w utrzymaniu pozycji na rynku pracy Doświadczają trudnych dylematów
dylemat macierzyństwa (dzieci czy kariera zawodowa) dylemat ekonomiczny (praca czy dom) dylemat samorealizacji (czas dla domu czy czas dla siebie) dylemat wolności (wychodzić za mąż czy żyć jako singiel)
Młodzi mężczyźni, społeczna mentalność i rozwiązania instytucjonalne z trudem dostosowują się do tych okoliczności
4. Inne są młode kobiety
34
Potencjał ekonomiczny kobiet Lepsza umiejętność korzystania z
potencjału kobiet wpłynie pozytywnie na rozwój gospodarki.
Wymaga to dostosowania zarówno strategii prywatnych przedsiębiorstw (warunki zatrudniania, dostosowanie gam produktów i technik sprzedaży do potrzeb kobiet), jak i polityk wpływających na pozycję kobiet w społeczeństwie.
Polska plasuje się w rankingach równych szans między 26 a 43 pozycją, czyli raczej w końcówce krajów UE czy OECD. Największe braki występują w obszarze polityki oraz szans na rynku pracy.
Państwa rozwinięte wykorzystują potencjał kobiet, ale można też powiedzieć, że są rozwinięte dzięki wykorzystaniu tego potencjału.
Źródło: Richard Florida, What makes women rich, 2010 - http://www.creativeclass.com/creative_class/2010/10/08/women-and-the-wealth-nations/
35
Gender gap w czytaniu – PISA 2009
Źródło: PISA 2009, The Programme for International Student Assessment, OECD.
36
Dziewczynki w każdym badanym kraju osiągnęły lepsze wyniki od chłopców,
Średnio notują wynik o 39 pkt lepszy od chłopców co przelicza się na ok. jednego roku nauczania w szkole,
Zmiana postaw i zwiększenie zainteresowania chłopców czytaniem może w znacznym stopniu wpłynąć na ich wyniki,
Różnice pomiędzy krajami świadczą o wpływie socjalizacji na umiejętności i różnice w wynikach między płciami.
Gender gap w czytaniu – PISA 2009
37
Potecjał kobiet – świat nauki
Chemiczne
Farmace
utyczne
Fizyczn
e
Humanistyczn
eLe
śne
Matematyczne
Medyczne
Ekonomiczne
Prawne
Rolnicze
Technicz
ne
Teologiczne
Weterynaryjne
Kultury fizy
cznej
Wojsk
owe
Biologiczne
Nauki o Ziemi
Sztuki p
lastyczn
e
Muzyczn
e0%
20%
40%
60%
80%62%
73%64% 66%
51%
66% 70%60%
68%57%
74%
51%
MężczyźniKobiety
Udział studentów i studentek studiów doktoranckich w ogóle studentów trzeciego stopnia wg dziedziny nauki
38
Potecjał kobiet – świat naukiUdział absolwentów i absolwentek studiów doktoranckich w ogóle absolwentów studiów
trzeciego stopnia wg dziedziny nauki
Chemiczne
Farmace
utyczne
Fizyczn
e
Humanistyczn
eLe
śne
Matematyczne
Medyczne
Ekonomiczne
Prawne
Rolnicze
Technicz
ne
Teologiczne
Weterynaryjne
Kultury fizy
cznej
Wojsk
owe
Biologiczne
Nauki o Ziemi
Sztuki p
lastyczn
e
Muzyczn
e0%
20%
40%
60%
80%
100%
70%61% 65% 68%
52%67%
76%63% 67%
54%63%
71%
MężczyźniKobiety
39
Inwestycje w edukację stały się podstawowym elementem strategii życiowych młodzieży
W Polsce wskaźniki skolaryzacji są jednymi z najwyższych, a dynamika ich przyrostu największa
5. Inne traktowanie edukacjiZmiany liczby studentów w Polsce w latach 1990-2010
Udział osób z wyższym wykształceniem w populacji 25-64
0
5
10
15
20
25
30
9,7 %
21,2 %
1995 2009
Źródło: M. Federowicz, „Prezentacja raportu o stanie edukacji 2010 r.”, Kongres Edukacji 5 czerwca 2011 r.
40
Mimo „schłodzenia” (urealnienia?) aspiracji edukacyjnych ciągle są one wysokie. Wskaźniki skolaryzacji na poziomie wyższym nadal są bardzo wysokie.
Zmiany aspiracji edukacyjnych w latach 2003-2009
41
Młodzież dokonuje jednak ciągle jeszcze bardzo tradycyjnych wyborów i ma tradycyjne oczekiwania wobec edukacji (przygotowanie do zawodu)
Tymczasem coraz pewniejsza staje się perspektywa life-long-learning i edukacji nawrotowej (szkolenia i krótkie kursy podyplomowe)
Odsetek nowo przyjętych studentów według grup kierunków studiów w Polsce i krajach OECD
42
Przemiana kulturowa
1990/1991
1995/1996
2000/2001
2005/2006
2006/2007
2007/2008
2008/2009
2009/2010
2010/2011
0
10
20
30
40
50
60
12.922.3
40.748.9 49.9 51.1 52.7 53.7 53.8
9.817.2
30.638 38.8 39.7 40.6 40.9 40.8
BruttoNetto
Współczynnik skolaryzacji w szkolnictwie wyższym
43
Struktura absolwentów studiów wyższych
15.50%
8.10%
13.90%
25.70%2.20%
3.20%
6.80%
4.90%
3.90%2.30%
2.50%10.80%
PedagogicznaHumanistycznaSpołecznaEkonomiczna i administracyjnaBiologicznaInformatycznaMedycznaInżynieryjno-tecznicznaUsług dla ludnościArchitektury i budownictwaProdukcji i przetwórstwaPozostałe kierunki
Absolwenci szkół wyższych według grup kierunków studiów 2009/2010 - ogółem 478 tys.
44
Ile będzie studentów w 2020 roku?20
07
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
0
500000
1000000
1500000
2000000
2500000
1820340
1252800
Liczba studentów do 2020 r. przy założeniu współczynnika skolaryzacji brutto na poziomie 54%
Instytut Sokratesa. 2011. Demograficzne tsunami. Raport Instytutu Sokratesa na temat wpływu zmian demograficznych na szkolnictwo wyższe do 2020 roku. Warszawa: Instytut Sokratesa.
45
Młodzi mniej lękają się stresów, wykonywania pracy niezgodnej z umiejętnościami czy niezbyt prestiżowej
Przede wszystkim liczą się odpowiednie dochody, możliwości rozwoju osobistego i szybkiego awansu
Coraz częściej wysyłają sygnały, że czas poświęcany pracy nie może przekreślać możliwości rozwijania własnych zainteresowań, odbierać prawa do odpoczynku czy przebywania z rodziną
Ważna jest dla nich elastyczność organizacji czasu pracy. Coraz częściej również (choć słabiej niż starsi) podnoszą problem stabilności i bezpieczeństwa zatrudnienia
6. Inne podejście do pracy
Co jest najważniejsze w pracy zawodowej?
46
Oczekiwania co do pracy
Ciekawe, ro
zwija
jące m
iejsce pracy
Bogata oferta sz
koleń
Dobra atmosfe
ra pracy
Prestiż p
racodawcy
Wsp
ółpraca z
wysokie
j klasy
specja
listami
Wyso
kie w
ynagrodze
nie
Równowaga między
pracą a ży
ciem pryw
atnym
Perspekty
wa szyb
kiego awansu
Międzynarodowe śr
odowisko pracy
Poczucie
bezpiecze
ństwa
Samodzielność
w działaniu
Dobry pakie
t socja
lny0%
10%20%30%40%50% 44%
36%31% 32%
25%
9%
Polska Region
* Europa Środkowo-Wschodnia
*
Źródło: Deloitte i SGH. 2011. Pierwsze kroki na rynku pracy. Międzynarodowe badanie studentów i absolwentów
47
Sytuacja edukacyjno-zawodowa absolwentów UW ze względu na dyscyplinę naukową (1 rok po studiach)
Źródło: Barbara Jacewicz. 2012. Pilotażowe badanie absolwentów UW. Pracownia Ewaluacji Jakości Kształcenia.
48
W 2011 r. 74,8 miliona młodzieży w wieku 15-24 było bezrobotnych, co stanowi wzrost o 4 mln w stosunku do 2007 r.
Globalna stopa bezrobocia wśród młodzieży wynosi 12,7% i pozostaje o 1 p.p. wyższa niż przed kryzysem.
Na całym świecie ludzie młodzi są prawie trzy razy częściej bezrobotni niż osoby dorosłe. 6,4 miliona młodych porzuciło nadzieję na znalezienie pracy i wypadło z rynku pracy w
ogóle. Ci którzy znajdują zatrudnienie coraz bardziej prawdopodobne by, aby znaleźli
zatrudnienie niepełnym wymiarze czasu pracy, a często na umowach na czas określony lub cywilno-prawnych.
W krajach rozwijających się młodzież jest w grupie osób szczególnie zagrożonych wykluczeniem.
Rynek pracy – złe wieści
49
Start życiowy – bariery i ryzyka
Bułgaria Cypr
Włoch
y
Rumunia
Wielka
Brytania
Słowacja
Hiszpania
Łotw
a
Grecja
Węgry
Belgia
Portugalia
Polska
Francja
Estonia
Niemcy
Finlandia
Irlandia
Austria
Szwecja
Litwa
Czech
y
Słowenia
Lukse
mburgDania
Holandia05
10152025
10.6
Bierność społeczna młodzieży (NEET – Not in employment, education or training, udział w 15-24)
Wskaźnik „gniazdownictwa” – Polska i EU27 w grupie wiekowej 24-34 wg płci (%)
2005 2006 2007 20080.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
PL Mężczyźni
PL Kobiety
PL Ogółem
EU-27 Mężczyźni
EU-27 Kobiety
EU-27 Ogółem
Źródło: Baza danych Eurostat
50
Syndrom „crowded nest” ma w Polsce głównie materialne, nie mentalne korzenie Częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet Dotyczy 83% młodych w wieku 20-24 lata, 58% w wieku 25-29 lat i 28% w wieku 30-34.
7. Później zaczynająca się dorosłośćUdział „gniazdowników” w populacji 18-34 lata w krajach UE (2008)
51
Rośnie zainteresowanie wsią jako miejscem przyszłego zamieszkania – zarówno wśród wiejskiej, jak i miejskiej młodzieży
Maleje zainteresowanie mieszkaniem za granicą, ale – w przeciwieństwie do starszych – są one ciągle bardzo wyraźne
8. Inne preferencje dotyczące przyszłego miejsca zamieszkania
52
9. Inny typ wrażliwości obywatelskiej i społecznej
Młodzi odrzucają konwencjonalne uczestnictwo w polityce, ale za to wykazują się większym zaangażowaniem w działalność dobroczynną, wolontariatu, częściej zdradzają poczucie sensu działań zbiorowych, są bardziej altruistyczni, mają mniej ideologiczne, a bardziej racjonalne oczekiwania wobec państwa
Co lepsze: dbać głównie o siebie i najbliższych czy działać publicznie na rzecz innych?
Co lepsze: interesować się polityką, czy być jak najdalej od niej?
Wybory parlamentarne 2011
PO PiS RPP PSL SLD PJN PPP
32.7
23.8 23.3
6.6 6.13 0.9
39.2
29.9
10 8.4 8.22.2 0.5
18-25 lat średni wynik w społeczeństwie
Źródło: Opracowanie własne
54
Kogo popierają młodzi Polacy?
PSL SLD PO PIS inna nieglosuje
2007 2 4 31 10 9 44
2008 2 2 37 9 5 45
2009 1 2 30 8 6 52
2010 2 4 29 13 6 46
2011 2 5 23 11 10 48
PSL SLD PO PIS inna nieglosuje
2 6 27 10 8 47
2 3 34 9 5 47
2 3 28 8 5 53
2 5 31 12 4 45
2 6 27 10 8 47
Średnia z lat z firm (CBOS, GfK Polonia, OBOP, PBS, Pentor) w latach 2007-2011.Wynik w % poniżej. 18-24 25-35
55
Młodzi – aktywność publiczna: wycofanie, wyczekiwanie, bunt – uczestnictwo?
PL EU270
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Korzystanie z portali społecznościowych (PL i EU27)
Kapitał społeczny – wszyscy
Norweg
iaDan
ia
Finlan
dia
Szwecj
a
Holandia
Szwajc
ariaBelg
ia
Wiel
ka Bryt
ania
Izrae
l
Estonia
Hiszpan
ia
Czechy
Niemcy
Średnia
Cypr
Francja
Słowen
ia
Chorwacj
aŁo
twa
RumuniaPolsk
aGrec
ja
Węg
ryRosja
Słowacj
a
Ukraina
Portuga
lia
Bułgaria
Turcj
a0%
20%40%60%80%
Zaufanie do innych ludzi Zaufanie do partii politycznych
Indonezja
SłoweniaDania
Litwa
Bułgaria
Luxe
mburg
Szwajca
ria
Dominikana
Estonia
Nowa Zelandia
Średnia
Grecja
Holandia
Wielka
Brytania
Norwegia
RosjaMalta Cyp
r
Meksyk
Hong Kong0%
20%
40%
60%
80%
Zaufanie do innych ludzi Zaufanie do partii politycznych
Kapitał społeczny - młodzi
ACTA – sprawa młodych czy starych? Czemu tak wiele osób zaangażowało się w sieci,
czemu prawie pół miliona zgłosiło swój udział w wydarzeniu na Facebooku ("Nie dla ACTA - nie zgadzam się na podpisanie umowy przez Polskę" i czemu kilkadziesiąt tysięcy, nie tylko w największych miastach, postanowiło wyjść na ulice?
"Nie dla ACTA a Polsce" oraz "Komentarz usunięty przez ACTA". Pierwszy z nich ma obecnie ponad 220 tys. fanów, drugi 180 tys.
Aż 78% użytkowników pierwszego z fanpage'ów to osoby poniżej 24 roku życia. Na drugim jest ich jeszcze więcej, bo aż 83%. Dodatkowo kilkanaście procent fanów to osoby w wieku 25-34 lat. Starsi zdarzają się jedynie sporadycznie.
Czemu akurat ten problem tak zainteresował młodych, a nie starych?
13-17 18-24 25-34 35-44 45-54 55+0%5%
10%15%20%25%30%35%40%45%50% 45%
38%
13%
2% 1% 1%
34%
44%
17%
3% 1% 1%
Komentarz usunięty przez ACTANie dla ACTA w Polsce
Źródło: http://m.mediarun.pl/article.jsp?id=358&cid=5
57
Młodzi – aktywność publiczna: wycofanie, wyczekiwanie, bunt – uczestnictwo?
Źródło: Mapa drogowa otwartego rządu w Polsce
58
10. Inne nastawienie do życia
Młodzież cieszy się życiem i uważa, że ma w sobie dużo energii życiowej. Tak twierdzi 84% Polaków w wieku 15-29 lat, znacznie więcej niż reprezentantów starszych kategorii wiekowych.
Zadowolenie z życia
Energia życiowa
59
W czym tkwi siła i rozwojowy potencjał młodych?
60
W ich młodości i energii życiowej, w chęci zmiany życia i świata na lepsze
W ich aspiracjach cywilizacyjnych i życiowych W ich zdolnościach adaptacyjnych W ich liczebności W chęci angażowania się w sprawy, które wykraczają poza
codzienność i własny interes W ich umiłowaniu wolności i wyboru W ich racjonalnych oczekiwaniach wobec polityki i niechęci do
ideologii
61
Czy młodzi są monolitem?
62
Są wyraźnie zróżnicowani, a linie podziałów wyznaczają: (1) rodzinne i środowiskowe kapitały, (2) edukacja, (3) aktywność własna jednostki
Bieguny społecznego świata młodych Biegun A’
– Ludzie dobrze i niekonwencjonalnie wykształceni– Mający stałą pracę i ciekawe kariery– Dobrze zarabiający, których stać na samodzielność i wysoki
standard życia – Uprawiający partnerski model rodziny i liberalni
światopoglądowo– Mający poczucie bezpiecznej perspektywy– Akceptujący zmiany tworzące przestrzeń dla realizacji ich
aspiracji i dążeń życiowych (proinnowacyjni, światopoglądowo otwarci)
– Radzący sobie w życiu– Mający poczucie własnej wartości
Biegun C’– Ludzie gorzej wykształceni – nie mający pracy lub pracę tymczasową, – Mało zarabiający lub nie zarabiający wcale, bez szans na
samodzielne życie– Tradycyjni mentalnie i światopoglądowo– Z poczuciem niepewnej przyszłości – Nie rozumiejący sensu zachodzących w świecie przemian
uciekający w kierunku rozwiązań autorytarnych– Roszczeniowi– Z kompleksami społecznymi i resentymentami
63
Czego potrzebujemy?
64
Pracownicy powyżej 30 r.ż
Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek
Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek
Pracownicy poniżej 30 r.ż.
Przynajmniej rozumieją się w środę
Źródło: J. Ilmarinen, Older workers – an asset for the European labour market, Brussels 29 April 2011
Solidarność pokoleń
65
Pułapka dwóch wyżów demograficznych (rywalizacja – konflikt) vs Otwartość na zmiany i współpracę pokoleń (przenikanie wzorców: „doroślenie” młodych – „nastolatyzacja” starszych)
Warunki dla większej i satysfakcjonującej aktywności zawodowej „naj” (… młodszych i … starszych), większych dochodów i świadczeń (formy, zasady i warunki zatrudnienia i pracy dopasowane do cyklu życia)
Pola doświadczalne nowej solidarności pokoleń: rodzina, szkoła (największe deficyty), praca
„Iść za marzeniem”/ „iść za aspiracjami” (ekonomiczno-społeczny wymiar poprawy jakości życia)
Zbliżenie postaw i wzorców: od konsumpcji jako kompensacji niedoboru do konsumpcji wg wzorców postmaterialnych (nowe style życia – mieć żeby być)
Solidarność/ spójność generacji a spójność terytorialna (ograniczenia, możliwości) – centra/ peryferie; miasto/ wieś
Solidarność pokoleńJako zadanie
66
Młodzi siła rozwojowa czy stracone pokolenie?